De intellectu. De somno et visione. De quinque essentiis. Liber ...

causasiepsd'möstratioeritfehltbis^conmittitconuertibilibusqmLiber introduclurius in artem logicae denionstrationis. 55praesumens de scientia astrologiae interrogatur quae est causalongitudinis diei in una terra potius quam in alia , dicet demoratiosoiis in tempore longiore. si autem conuerterit hanc propositionemet dixerit : igitiir in quacumque terra sol diutius moretur,dies ibi longior est, et erit hoc certum. sed pluribus, qui 5non sunt instructi, discipulis incertum est, quid illorum sit causaalterius , an demoratio solis super terram sit causa longitudinisdiei, uel longitudo diei sit causa demorationis solis super terram.Similiter est in igne et fumo. aliquando enim erunt siniulet aliquando unum inuenitur prius altero. aliquando enim fu- 10mus praestat ignem et aliquando ignis ponitur causa essendifuinuni. et tunc nescitur quid illorum sit causa alterius. sciasautem quod fumus et ignis unum non est causa alterius. causaenim uirtutis utriusque materialis sunt corpora comb usiihilm eteorum causa agens est calor. sed differunt in forma, calor 15enim cum agit in corporibus conibusiihilihus aliqua actione,fit ignis. si uero debilis fuerit in actione propter humiditatem,fiet fumus uel uapor.Quod autem dixit ut non ponantur in argumentatione accidentiainseparabilia , non dixit hoc nisi quia accidentia insepa- 20rabilia non separantur a rebus quibus sunt accidentia , sicutcausa non separatur a suo causato. scilicet, c[uoniam si iudicauerisde ahquo, c|uod est causatum, necessario tunc causam habebit; accidentia uero comitantia, quamuis non separantur, nonsunt lamen causa agens. uerbi gratia,quoniam mors quamuis ^tnon separatur ab occisione , tamen non est causa eius , neeoccisio etiam est essentialis causa mortis ; eo quod multotiensest mors sine occisione. non est autem causa sine causato.l praesumens|vivens (!) N zu 1 — 3 Randglosse: quare in unaterra est longior dies quam in alia N 2 terra potius quam|N 2— 3 demoratio]V 3 conuerterit|und dafür ,conuerterit' gesetzt V 5 qui\po'' qmN ausradiertN 7 demoratio demon-|stratio N zu 11 — 12 Randglosse: utrum fumus et ignis sunt simul N12 alterius \unklar N 14 uirtutis V combustibilia conuertibiliaj\NV 15 forma forma V 16 combustibilibus NV| |actione fehlt N 18 fiet||inseparabiria N 26 nee|(unklar) N 20 inseparabilia IiV 27 essentialis|N