epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
67 EPISTOLA<br />
S. F. Nos hic hactenus, vir clarissime, l<strong>ab</strong>oravimus<br />
vertendo novum tes<strong>tam</strong>entum Christi Domini<br />
in eiusmodi linguam quae toti inferiori Germaniae<br />
usui esse possit, idque <strong>ad</strong> exemplar illud<br />
Bob. Stephani a 1550 Lutetiae magna forma excusum.<br />
Post<strong>quam</strong> vero, opera Godfridi Wingii *) qui<br />
mihi eonvivit <strong>ad</strong>iutus, nostram versionem <strong>ab</strong>solvissem,<br />
contulimus earn cum M. Micronio" 1 ) ac item<br />
P. JDeloeno 3 ) ministris ecclesiae nostrae germanicae<br />
-Londinensis nunc dissipatae, <strong>ad</strong> illud ipsum autographum,<br />
<strong>ad</strong>hibitis interim aliis graecis exemplaribus<br />
variisque latinis ac nonnullis germanicis helveticis<br />
saxonicis br<strong>ab</strong>anticis galliois anglicisque versionibus.<br />
Nos enim, quia ignoratorum autorum l<strong>ab</strong>ores<br />
obnoxii fere sunt suspicionibus, volumus earn<br />
evulgare sub nomine illius ecclesiae, ac etiam D. a<br />
Lasco, qui suas iam nunc in novum tes<strong>tam</strong>entum<br />
<strong>ad</strong> me misit observations. 4 ) Atque ita factum est<br />
ut amicis meis, ne oolendissimis quidem, licuerit<br />
interea operam scribendo dare. Quare te etiam atque<br />
etiam rogo ut non aegre feras m<strong>eum</strong> hoc diuturnum<br />
silentium, neve existâmes me tui interea immemorem<br />
fuisse, cuius et in precibus meis et in privatis passim<br />
colloquiis ac conventibus, quoties ratio Deique<br />
gloria ita postulat, immemor esse non possum.<br />
Scripsit nunc nobis D. a Lasco te non ita pridem<br />
accepisse literas multo amicissimas vereque<br />
benevolas a Sigismundo rege Polo'niae, 5 ) quo nomine<br />
<strong>ad</strong>modum sumus exhüarati, existimantes vero8imiliter<br />
<strong>eum</strong> bonamque Poloniae partem a doctrina<br />
tua non <strong>ab</strong>horrere, id quod nobis hie aliunde<br />
etiam non semel est significatum. Faxit Dominus<br />
Deus ut florentissimum illud regnum a regno 8atanae<br />
papisticaque impietate liberetur sinceraque<br />
religione imbuatur, ne ullo modo fanatica ilia lue<br />
Lutheranorum inficiatur, qui non minus infensi infestique<br />
sunt nobis atque papistis et An<strong>ab</strong>aptistis<br />
ipsis, ne dicam magis. Ioachimus Westphdlus evulgavit<br />
nuper libellum 6 ) quondam <strong>ad</strong>versum te, in<br />
quo pulchre theologum agit scilicet. Adversus cuius<br />
2407.1) Laudator ut coll<strong>ab</strong>orator Guidonis de Brès et aliorum<br />
in condenda confessione belgica a. 1561. (Niemeyer<br />
collect, conf. praef. p. 53.) Paulus a Wingen s. Wincken,<br />
fartasse frater eius, laudatur <strong>ab</strong> Utenhovio in hist, peregrinationis<br />
exsulum, et fuit eorwn diaconus quum Lubecam appellerent.<br />
Bertram in hist. lo. a Lasco eundem dicit huius<br />
liberorum praeceptorem fuisse et cum eo in Poloniam <strong>ab</strong>iisse.<br />
2) Turn temporis v. d. m. apud Nordenenses. Obiit<br />
peste 1559.<br />
3) Alibi Guatterus appellatur. Londini N. T. versionem<br />
Erasmi retractaverat.<br />
4) Ütenhovii et sociorum N. I. <strong>ad</strong> fidem ed. Stephani<br />
a. 1550 versum prodiit m. Nov. 1556. 12. (Le Long, Boekzaal<br />
des nederd. Bißeis. p. 709. Kuyper, Lasco I. praef.<br />
118.) 5) Be hoc epistola Calvinus <strong>ad</strong> Begem N. 2362.<br />
6) Ius<strong>tam</strong> Defensionem <strong>ad</strong>v. sacramentar.<br />
2407—2408 68<br />
r<strong>ab</strong>idos morsus tuum nunc exspec<strong>tam</strong>us antidotum. 7 )<br />
Ecclesia Christi poterat quidem carere eiusmodi ingénus<br />
quae <strong>ad</strong> turbandam tantum illam nata videntur.<br />
Verum dum Deo ita visum est <strong>ad</strong> exercendos suos,<br />
pie sane facis qui te Davo illi aut potius Thrasoni<br />
Terentiano fortiter ' in modestia Christiana opponis.<br />
Illud interim te rogo teque rogant fratres passim<br />
omnes ut, quatenus omnino possis, in tuis scriptis<br />
<strong>ab</strong>stineas <strong>ab</strong> obscurioribus loquendi formulis dum<br />
agis de re sacramentaria, nisi mox saltern interpretationem<br />
subnectas. Nam <strong>tam</strong>etsi te aliis loois<br />
satis interpreteris, sic ut sententia tua dilucide h<strong>ab</strong>eri<br />
possit, tarnen multi semilutherani, quia tua autoritate<br />
<strong>ad</strong>huc nituntur tibique multum deferunt,<br />
trahunt ea quae obscurius a te quibusdam locissunt<br />
scripta <strong>ad</strong> confirmandam suam de qu<strong>ad</strong>am praesentia<br />
corporis Christi in ooena Domini opinionem, eaque<br />
relictis clarioribus loois imperitioribus, quibus<br />
tua omnia legere non datur, obtr<strong>ad</strong>unt,. ut eos etiam<br />
tua autoritate tallant, inque suam ipsorum sententiam<br />
post se <strong>ab</strong>ducant. Utcunque est, plurimis hac<br />
ratione imponitur: cuius ego pro meo candore meoque<br />
in te animo te nunc monitum volui, rogans ut meam<br />
hanc <strong>ad</strong>monitionem aequanimiter feras, sicuti facturum<br />
te, quae tua est pietas, nihil <strong>ad</strong>dubito.<br />
Porro audiveramus hic pridem te tuis uteris<br />
hoc animo ursisse Phil. Melanethonem 8 ) ut in hoc<br />
recrudescente cer<strong>tam</strong>ine sacramentario suam aperte<br />
profîteretur sententiam, ne ecclesiam diutius, quod<br />
sententiam eius attinet, suspenderet. Quo nomine<br />
valde exhilar<strong>ab</strong>amur, sperantes fore ut ipse pro<br />
nostra sententia, a qua multis clam visus est non<br />
esse alienus, aperte diserteque staturum esse. Interea<br />
vero prodit quaedam epistola sub nomine Melancthonis,<br />
9 ) in male feriata ilia nupera Farragine<br />
Lutheranorum tibi, ut opinor, visa: in qua scribit<br />
autor eius epistolae, praeter alia mendacia et non<br />
ferendas <strong>cal</strong>umnias, nullam esse mentionem fidei<br />
iustificationis in omnibus Zwinglianorum libris. Quo<br />
npmine serio provocandus esset nunc Philippus, ut<br />
7) lam editum erat m. lanuario.<br />
8) jy. 2278.<br />
9) Seil, in Timanni farragine p. 171 legitur Philippi<br />
ep. <strong>ad</strong> Mart. Gorolieium pastorem Brunsvieensem (a. 1530<br />
scrip<strong>tam</strong>, quod taeet ille) in qua diœerat: Kalla est mentio<br />
fidei iustificantis in omnibns Zwinglianornm libris. Quum nommant<br />
fidem non intelligunt illam quae credit remissionem<br />
peccatorum, quae credit nos recipi in gratiam, ezaudiri et defendi<br />
a .Deo, sed intelligunt historioam Ego agnovi<br />
[in coUoquio Marburgensi] <strong>quam</strong> nullam h<strong>ab</strong>eant christianam<br />
dootrinam : tantum pneriliter philosophantur Ego mon<br />
malim qnam hoc <strong>ad</strong>firmare quod Uli <strong>ad</strong>firmant, Christi corpus<br />
non posse nisi in uno loco esse. Melanchthon. Timannum<br />
rogaverat ut Farraginem suam edere supersederet. (Corp.<br />
Ref. Yin. 337.) Ipsam iOam epistolam ex Conf. fidei de<br />
euchar. saxon, eccl. 1557, praebet Corpus Ref. II. 24 de Timmmo<br />
tacens.
Change language