epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

59 EPISTOLAE 2404—2405 60
8. Prioribus tuis Uteris iam responderam, l )
clarissime vir et honörande Domine, quum alterae
mihi redditae sunt, 8 ) quibus meum de G-allicanae
ecclesiae, quae apud TOS est, dissidiis consilium
postulas, quo certius quid utile sit factu statuere
liceat. Ego s ) vero Deo non vulgares ago gratias,
cuius mirabili Providentia factum est, ut haec
cognitio ad eum arbitrum veniret, qui haotenus se
modis omnibus patrem miserae ecclesiae exhibuit.
Tua enim praeoipue et D. Adolphi *) opera hospitium
istic adepta est. Atque ut earn liberaliter
eratis amplexi, fovere et iuvare nunquam desiistis.
Et nunc optimi et fidelissimi patroni munus impies,
dum molestiam banc suscipere non gravaris. Satis
coniicio, quam multa tandem taedia tibi devoranda
fuerint, quo plus laudis meretur animi tui moderatio,
qua factum est, ut obstacula omnia superaveris.
Superest extremus actus, quem, ut spero, eodem
virtutis tenore absolves. Quamvis autem ecclesiam
talibus discordiis lacerari triste sit ac luctuosum,
hoc tarnen in malis non levé solatium est, divinitus
remedium oblatum esse, quo sedari queant, si modo
non prorsus maneant insanabiles quibus tu paterna
mansuetudine consulere paratus eris. Etsi autem
satis tibi prudentiae suppetere confido, qua per te
totum negotium transigas, quia tarnen pro tua modestia
sententiam meam audire cupis, familiariter
et libère, quidquid sentio, tibi exponam.
Primum suspicor, Augustinum 5 ) et similes (ut
saepe ingénia discrepant) Valerandi nostri moribus
offensos nimis cupide arripuisse alienationis causam:
ac fieri potest, ut vitia quaedam ipsis merito displicuerint:
sed zeli inconsiderati fervor ultra iustum
modum eos impulit. Certe hoc plus quam iniquum
fuit, quod, ut ministerio eum deiicerent, praetexere
coopérant, nondum fuisse electum pastorem. Qui
enim ex funesta dissipatione 6 ) exiguum gregem suo
labore collegerat, absque solenni ritu legitimus debuit
agnosci pastor. Quid enim suflragiis opus fuit quum
2404.1) N. 2398.
2) quae desiderantur.
3) Ionvülaeus primum scripserat: Ego vero Christo non
vulgares ago gratiaB qui te ad hanc molestiam subenndam
Bpiritu suo adduxit, si haotenus patronna fuisti miserae ecclesiae.
Non liquet ulrum Glauburgo arbitrium delatum sit an
ipse se sponte mediatorem obtulerit istis hominibus qui vel in
exsüio suas tristes eontroversias compescere non sustinebant.
4) Pollanus in suo Antidote adv. loach. Westphali
pestilens consilium (1557 in Frankf. Bei. Hdl. 11. Beil.)
dicit p. 222 se Beyero autore hune Adolphum adiisse, per
quem a senatu voti compos foetus sit.
5) Rune dermo ut adversariorum antesignanum notât,
non tarnen mutins ire videtur quin et ipse Pollanus aligna ex
parle iis ansam elamandi praebuerit. Nomen ei fuit Le Grand,
et occur rit in Actis. {Bel. Hdl. I. Beü. 23. 25.)
6) Hoc insigne Valerandi meritum etiam alibi adversariis
eonsiderandum proponit (N. 2363. 2402) quippe sine
cuius prudentia fartasse nihil obtinuerint.
ecclesiola fidem eius sequuta preoibus eius obtinuerit,
quod optabat, ac pastoris officium re ipsa detulerit?
Perperam ergo et iniuste motam de eius ministerio
controversiam iam fuisse existimo, ut semper testatus
sum. Ut tarnen ingenue fatear quod sentio, pars
nonnulla culpae ab ipso Valerando videtur profecta,
qui sponte se electioni subiecit, ') quum minime
opus foret: ut soient interdum, inter contentionum
impetus, multa leviter effluere. Verum si minus
prudenter ministerium suum labefactare visus est,
non tarnen haec facilitas eorum ingratitudinem excusat,
quibus debuit maiori esse in pretio, quum
tarn uberem eius fructum perciperent. Fecit deinde
haec alienatio, ut non modo fastidio esset Valerandi
dootrina, sed omnes eius actiones in sinistram partem
traherentur: forte etiam Valerandus turn infestis
eorum odiis se vexari cernens, turn etiam
metuens a pravis et obliquis studiis, idoneis praesidiis
se munire voluerit, illi contra ad eum in ordinem
cogendum toto animo intenti essent. Hinc
seniorum electio primum contentionem, pugnas
deinde atroces peperit. 8 ) Dum utrinque in hoc
cursu pergunt, fieri potest, ut quaedam exoiderint
Valerando, quae non sine probabili colore isti in
crimen torquent. Fatetur ipse, alicubi, 9 ) se incogitantia
lapsum esse, durius eum urget adversa pars,
et certe quod prior electio, quamvis nondum plane
sancita esset, in nibilum redacta fuit, reprehensione
non caret. Alia praetereo, in quibus hollem vel
malae fidei vel ambitionis Valerandum nostrum
damnare, sicut isti flagitant. Optarem certe prudentius
egisse, ne calumniis foret obnoxius. Sed
difficile est semper inter certamina tenere modum.
Interea video Augustinum et reliquos exarsisse, quod
spe sua votisque frustrati Valerandum superiorem
videbant. l0 )
Equidem in amico meo D. Secelio mihi hoc
non probatur, quod senioris munere ante tempus
se abdicaverit. 1 ') Quam iustas habuerit causas non
disputo: quia suum consilium hac in re nunquam
mihi aperuit, et hac de re nihil mihi innotuit, nisi
ex Valerandi relatu. Forma tarnen agendi mihi
displicet, quia intempestiva fuit, et ecclesiae parum
utilis. Ut mihi comperta est hominis integritas et
candor, pio affectu impulsum fuisse non dubito.
Verum, si quid peccavit, damnare malo, quam amicitiae
praetextu tueri.
7) Hoc nuperrime factum fuisse videtur, quum antea
eius rei mentio nulla occurrerit.
8) Quamquam de his iam saepius dictum sit, si Universum
exposition^ tenorem respexeris, haec quoque electio
recens facta videtur. Etiam infra de priore electione loquitur.
9) Et quidem non semél in prioribus epistolis.
10) In nova seil, electione qua adversarii victi fuerunt.
11) De Secelio ita loquitur ut eum ex adversariorum
numéro eximere videatur.