epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

archive.ouverte.unige.ch
from archive.ouverte.unige.ch More from this publisher
17.11.2012 Views

699 EPISTOLAE 2759—2761 700 Clarissimo viro D. Henrioo Bullingero theologo praestantissimo et pastori ecolesiae Tigurinae fidelissimo Tiguri. Franc. Hotom. 8. D. Farettwm et Besam, opinor, iam audisti a senatu nostro impetrasse ut. se in Helveticis et Germanis theologis ad amicum aliquod colloquium evocandis interponeret. Id in senatu nostro nunc agitur, ut audio, summo studio. — — xiij. Oalend. Decemb. 1557. 3760, VIRETUS OALVINO. Nuntiat senatum Genevensem de propria liberalitate et neutiguam sollicitatus ipsi pecuniae simmam misisse. Subiicit nonnuMa de foedere inter utramque rempuhlicam sancienda et de sua ipsius causa nondum diremta. (Ex antographo Cod. Genev. 115, fol. 55.) Eximio Christi servo D. Ioanni Calvino Genevensis ecclesiae pastori fratri et symmystae plurimum observando. Genevae. S. Nescio quam in sententiam senatus vester meas literas interpretatus sit ') aut quid cum illo egeris. Sic responderam ut intelligerent nulla me premi necessitate quae mea ex parte sollicitare deberet ad opem implorandam quam offerebant: quod tarnen facturus fueram si ita res postularet. Quod in tuum sinum familiarius omnia efFudi, non eo spectabat ut hoc tempore quidquam peterem a vestris auxilii, quum non deessent in promptu amici quorum opera iuvari facile possem, si tarn in arcturn res meae redigerentur. Interea, quum nihil minus exspectarem, legati vestri hue reversi obtulerunt 25 escus d'or, quos et accipere quum recusarem compulerunt. Quae certe eorum liberalitas nimio me perfudit rubore. Scis quam non libenter illis Him oneri. Iam me nimia eorum pudet quae hactenus accepi. Vereor praeterea ne, si remittam, 2760.1) Vide N. 2753, not. 4. Scilicet ipse Çaivinus apud Senatum pro eo intercessit. # non boni consulatur: quia non dubito quin hoc faciant èx animo. Peto igitur hie tuum consilium. Soribam ad omnes per legatos prolixius, rogans ne tales mea causa sumptus faciant. Porro, quia inmentionem legatorum incidi, non puto opus esse ut quid audiverim de foedere ab amicis qui Berna scripserunt prolixius soribam, quia non id vos puto ignorare. 2 ) Omnia transacta erant praeter oaput illud de imponendis vectigalibus. In hoc fortiter resistunt diaoosii, qui nuper congregati conditionem illam quam vestri proponunt penitus recusarunt. Quid postea accident incertum est.* Causa mea cum nostris sepulta iacebat, nisi earn exoitassem: sed nescio quo fructu et successu. Audio hac hebdomade venturos hie legatos quibus oommissa erit cura omnia componendi, admonitis tarnen utrinque partibus. Quid exspectare aut sperare debeam ex eo maxime ooniicere possum quod scripta, et quae utrinque sunt obiecta et responsa, nee lecta nee audka fuere, quia nimis prolixa visa sunt. Quale igitûr erit de ignota causa indicium? Nescio certe quid sint legati in mandatis habituri, sed ex iis quae subodoror coniicio facile quo spectetur. Ego fungar meo munere, nee quidquam omittam quod mearum erit partium, si modo Dominus prudentiam et sapientiam, constantiam et fortitudinem suppeditet. Tu igitur ilium nobiscum precator ut suae causae patronus adsit, ut quanto magis hominum deseritur patrocinio, eo potentius ille suam vim in ea procuranda et tuenda exserat. Salutat te uxor et mei omnes amantissime. Yale. Lausannae 24. Novemb. Tuus Petrus Viretus. 2761, BEZA OALVINO. Pluribus agü de instructione legatis Heketiorum data et in uno articulo pro temporis necessitate mutata, rogatgue ut Calvinus ipse suis partibus non desit in hoc negotio. Tum addit guaedam de Vireti causa aliter atque ipse voluerit scopum suum persequentis, item de Gallasii filio gymnasiaste. (Ex antographo Ood. Genev 117, fol. 95. — Edidit Baum. I. 492.) 3) Etiam de hoc negotio in superioribus tarn dictum. Of. Buchat VI. 229. Foedus ipsum tandem a. d. V: Idus Ian. 1558 saneitum fuit.

701 1557 NOVEMB. 702 Eximio Christo servo D. Ioh. Oalvino Genevensis ecclesiae vere fido pastori. Gehevae. S. et pacem a Domino. Mi pater, ne yerbulum quidem faoiam excusandi mei causa. Tantum rogo ut plenius rem intelligas. Tuum illud scriptum ') erat veluti in très partes distinctum. Nam primo loco monebantur legati de suo officio, ubi ad aulam perrenissent. Deinde ea afferebas quibus perinoveretur rex ad concedendam petitionem: postremo loco adscripseras petitionis capita. Nos neque in prima neque in ultima parte vel unum apioem mutavimus, ac praesertim in ipsa petitione quam ad yerbum descripsimus. Tantum in iis quae regi videbantur exponenda ut ad petitionem pateret adrtus, hactenusmutatum est aUquid, ut, quum non meminisses postremae istius calamitatis (neque enim adhuc ea inoiderat quum fratres ad te soriberent, et tu ista ex illorum voluntate annotares) nos omnia ad praesentem statum et regni et Parisiensis ecclesiae referremus, et bac hypothesi uteremur ad eas omnes indignitates explicandas quae tu perscripseras. Et tarnen hic quoque tuis vestigiis, sicuti par est, prorsus institimus, eo uno excepto, quod quae de unius Dei invocatione expresseras maluimus in genere tantum attingere, veriti nimirum ne Rex, ut prorsus est imperitus et recens etiam irritatus, mox ad eius rei mentionem resiliret. Quod tarnen non essemus veriti, si haec legatio rebus integris, quemadmodum sperebas futurum quam ilia scriberes, esset a nobis suscepta. Haec ita esse, ut dico, tu ipse, si libuerit et si yacabit, ex utriusque scripti collatione cognosces. Nam quod Gomitis Mompelgardensis seoretarius nonnulla in compendium contraxit, nihil est, quum intégra latine scripta et apud Lantgravium et apud Palatinwm reliquerimus, qui conficiendae, quam vooant, instructionis onus in se recepit. Deinde hoc ipsum ubique diserte inculcavimus, non tantum nos laborare de captivorum liberatione, sed multo magis ut rex aliquid libertatis ac quietis ecclesiis concédât, etiam cum causae cognitione, si hoc possit ab eo impetrari. Quum igitur nihil neque in consilii scopo neque in ipsis petitionis capitibus sit mutatum (quamquam non possumus statuere quid ipsis principibus magis placuerit) rogo te ut statuas num sit ex usu fratrum, eo tempore te obmutescere quo nihil non a te exspectant plus sit Ulis profuturum quod soribere iam, ut audio, eras aggressus, quam omnes omnium exhortationes. Et sane etiam si quid a nobis per incogitantiam peccatum est, indignum fuerit nostram culpam in illos redundare. Sed tu hic quoque statues, procul dubio, quod maxime censebis expedire. De rebus nostris. Exspectamus legates brevi venturos ut nostri Viräi causam componant. Hic vero non dubito quin plus satis detur ocoasionis ad ea fortiter tentanda, quae iam confeota esse oportuit. Nostra 2 ) yidetur multo plus esse animi quam putes. Ideo monueram ut tantum confirmares. Ego quidem si nihil aliud possim, suadere et hortari non desistam. Gratissimum fuit quod de Palatini Uteris scripsisti. 3 ) Nostras *) miramur tarn diu oessare, neque de Germanis quidquam audimus. 5 ) Tigurum et Bernam soripsi. 6 ) Quidquid de fratribus istic acoipitis, rogo non ut nobis tu ipse scribas, sed per Normandium aut Budaewn nostrum, aut denique per quemvis alium signifiées. De Galam nostri filio vanum est quod ilia loquacula apud vos sparsit. Prevotium satis nosti. Bendonus, 7 ) quo praeoeptore utitur puer in secunda classe, si qua in re, certe in nimia lenitate peccat. Domi comperi ilium semel atque iterum vapulasse, sed intra modum, idque ut mihi affirmavit Praevotius non sine magno fructu. Nam quum antea esset quodammodo petulans, et ad mentiendum valde pronus, levi castigatione multum profecit. Ego vero perinde ilium curare constitui ac si meus esset. Hoc enim paternae benevolentiae ac pietati debeo. Gaeterum tua ilia brevis quidem sed amoris plena cohortatio mihi non tantum iucunda, sed etiam utilis fuit, unde coniicio quid apud nostros illos fratres sis effecturus, si in illis confirmandis omnes illos tuos nervös contenderis. Si me velint nostri secum implicare, quod tarnen puto non esse facturas, longe aliud consilium oapiam, quam is oui tantum fuit certaminis, de quo ad me soripsisti, in quo nihil habeo praeter unum scopum, quod possim probare. Nam optimam causam tuetur pessime, neque ullis consiliis régi se patitur. Utar interim mea libertate, et quidem liberius, ut spero, quam antea, quandoquidem maledicit Dominus non tantum male agentibus, sed etiam vel tacite oonsentientibus. 8 ) 2) Vireto. Laborem ego quidem minime defugio, qui sum 3) Tales Calvini literae non exstant. Scripsisse videtur etiam, Dei gratia, paratuB vel mea praesentia, si de Ottonis Renrici epistola ad Begem. • ita opus sit, illos adiuvare: sed non dubito quin 4) legato» Helvetiorum. 5) quia sea. nuMi fuerunt missi. . 6) Non invenimus. , 7) Hie et Prevotius schidae Lausannensis praeceptores. 2761.1) Instruetiones datae legatis Helvetiorum. Cf. N. 2754. 8) Totum hunc obscunorem locum Baumius I. 349 sic

701 1557 NOVEMB. 702<br />

Eximio Christo servo D. Ioh. Oal<strong>vino</strong> Genevensis<br />

ecclesiae vere fido pastori.<br />

Gehevae.<br />

S. et pacem a Domino.<br />

Mi pater, ne yerbulum quidem faoiam excusandi<br />

mei causa. Tantum rogo ut plenius rem intelligas.<br />

Tuum illud scriptum ') erat veluti in très<br />

partes distinctum. Nam primo loco monebantur<br />

legati de suo officio, ubi <strong>ad</strong> aulam perrenissent.<br />

Deinde ea afferebas quibus perinoveretur rex <strong>ad</strong><br />

concedendam petitionem: postremo loco <strong>ad</strong>scripseras<br />

petitionis capita. Nos neque in prima neque<br />

in ultima parte vel unum apioem mutavimus, ac<br />

praesertim in ipsa petitione <strong>quam</strong> <strong>ad</strong> yerbum descripsimus.<br />

Tantum in iis quae regi videbantur<br />

exponenda ut <strong>ad</strong> petitionem pateret <strong>ad</strong>rtus, hactenusmutatum<br />

est aUquid, ut, quum non meminisses<br />

postremae istius <strong>cal</strong>amitatis (neque enim <strong>ad</strong>huc ea<br />

inoiderat quum fratres <strong>ad</strong> te soriberent, et tu ista<br />

ex illorum voluntate annotares) nos omnia <strong>ad</strong> praesentem<br />

statum et regni et Parisiensis ecclesiae referremus,<br />

et bac hypothesi uteremur <strong>ad</strong> eas omnes<br />

indignitates explicandas quae tu perscripseras. Et<br />

tarnen hic quoque tuis vestigiis, sicuti par est, prorsus<br />

institimus, eo uno excepto, quod quae de unius<br />

Dei invocatione expresseras maluimus in genere<br />

tantum attingere, veriti nimirum ne Rex, ut prorsus<br />

est imperitus et recens etiam irritatus, mox <strong>ad</strong><br />

eius rei mentionem resiliret. Quod tarnen non essemus<br />

veriti, si haec legatio rebus integris, quem<strong>ad</strong>modum<br />

sperebas futurum <strong>quam</strong> ilia scriberes, esset<br />

a nobis suscepta. Haec ita esse, ut dico, tu<br />

ipse, si libuerit et si yac<strong>ab</strong>it, ex utriusque scripti<br />

collatione cognosces. Nam quod Gomitis Mompelgardensis<br />

seoretarius nonnulla in compendium contraxit,<br />

nihil est, quum intégra latine scripta et<br />

apud Lantgravium et apud Palatinwm reliquerimus,<br />

qui conficiendae, <strong>quam</strong> vooant, instructionis onus<br />

in se recepit. Deinde hoc ipsum ubique diserte inculcavimus,<br />

non tantum nos l<strong>ab</strong>orare de captivorum<br />

liberatione, sed multo magis ut rex aliquid libertatis<br />

ac quietis ecclesiis concédât, etiam cum causae<br />

cognitione, si hoc possit <strong>ab</strong> eo impetrari. Quum<br />

igitur nihil neque in consilii scopo neque in ipsis<br />

petitionis capitibus sit mutatum (<strong>quam</strong><strong>quam</strong> non<br />

possumus statuere quid ipsis principibus magis placuerit)<br />

rogo te ut statuas num sit ex usu fratrum,<br />

eo tempore te obmutescere quo nihil non a te exspectant<br />

plus sit Ulis profuturum quod soribere iam, ut audio,<br />

eras aggressus, <strong>quam</strong> omnes omnium exhortationes.<br />

Et sane etiam si quid a nobis per incogitantiam<br />

peccatum est, indignum fuerit nostram culpam in<br />

illos redundare. Sed tu hic quoque statues, procul<br />

dubio, quod maxime censebis expedire.<br />

De rebus nostris. Exspec<strong>tam</strong>us legates brevi<br />

venturos ut nostri Viräi causam componant. Hic<br />

vero non dubito quin plus satis detur ocoasionis <strong>ad</strong><br />

ea fortiter tentanda, quae iam confeota esse oportuit.<br />

Nostra 2 ) yidetur multo plus esse animi <strong>quam</strong><br />

putes. Ideo monueram ut tantum confirmares. Ego<br />

quidem si nihil aliud possim, su<strong>ad</strong>ere et hortari<br />

non desis<strong>tam</strong>.<br />

Gratissimum fuit quod de Palatini Uteris scripsisti.<br />

3 ) Nostras *) miramur tarn diu oessare, neque<br />

de Germanis quid<strong>quam</strong> audimus. 5 ) Tigurum et<br />

Bernam soripsi. 6 ) Quidquid de fratribus istic acoipitis,<br />

rogo non ut nobis tu ipse scribas, sed per<br />

Normandium aut Budaewn nostrum, aut denique<br />

per quemvis alium signifiées.<br />

De Galam nostri filio vanum est quod ilia loquacula<br />

apud vos sparsit. Prevotium satis nosti.<br />

Bendonus, 7 ) quo praeoeptore utitur puer in secunda<br />

classe, si qua in re, certe in nimia lenitate peccat.<br />

Domi comperi ilium semel atque iterum vapulasse,<br />

sed intra modum, idque ut mihi affirmavit Praevotius<br />

non sine magno fructu. Nam quum antea esset<br />

quodammodo petulans, et <strong>ad</strong> mentiendum valde<br />

pronus, levi castigatione multum profecit. Ego vero<br />

perinde ilium curare constitui ac si meus esset.<br />

Hoc enim paternae benevolentiae ac pietati debeo.<br />

Gaeterum tua ilia brevis quidem sed amoris<br />

plena cohortatio mihi non tantum iucunda, sed<br />

etiam utilis fuit, unde coniicio quid apud nostros<br />

illos fratres sis effecturus, si in illis confirmandis<br />

omnes illos tuos nervös contenderis. Si me velint<br />

nostri secum implicare, quod tarnen puto non esse<br />

facturas, longe aliud consilium oapiam, <strong>quam</strong> is oui<br />

tantum fuit cer<strong>tam</strong>inis, de quo <strong>ad</strong> me soripsisti, in<br />

quo nihil h<strong>ab</strong>eo praeter unum scopum, quod possim<br />

probare. Nam optimam causam tuetur pessime,<br />

neque ullis consiliis régi se patitur. Utar interim<br />

mea libertate, et quidem liberius, ut spero, <strong>quam</strong><br />

antea, quandoquidem maledicit Dominus non tantum<br />

male agentibus, sed etiam vel tacite oonsentientibus.<br />

8 )<br />

2) Vireto.<br />

L<strong>ab</strong>orem ego quidem minime defugio, qui sum 3) Tales Calvini literae non exstant. Scripsisse videtur<br />

etiam, Dei gratia, paratuB vel mea praesentia, si de Ottonis Renrici epistola <strong>ad</strong> Begem. •<br />

ita opus sit, illos <strong>ad</strong>iuvare: sed non dubito quin<br />

4) legato» Helvetiorum.<br />

5) quia sea. nuMi fuerunt missi.<br />

. 6) Non invenimus. ,<br />

7) Hie et Prevotius schidae Lausannensis praeceptores.<br />

2761.1) Instruetiones datae legatis Helvetiorum. Cf. N. 2754. 8) Totum hunc obscunorem locum Baumius I. 349 sic

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!