epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
673 1557 OCTOB. 674<br />
non amplius constrictum et manoipatum teneri.<br />
Ante<strong>quam</strong> vero tarn libère sensum animi professus<br />
esset, D. a Lasco humaniter <strong>ab</strong> eo fuisse exceptum<br />
gaudeo. s ) Utinam <strong>ad</strong> privata colloquia atque familiäres<br />
sermones saepius <strong>ad</strong>mitteretur. Sed quod<br />
sanis consiliis sanotisque monitionibus difficilis <strong>ad</strong><br />
<strong>eum</strong> accessus patet, hoc vitium, ut spero, tandem<br />
corriget tempus. Si confeeto bello 6 ) serio <strong>ad</strong> reformandas<br />
suas ecclesias incubuerit, locum procul dubio<br />
quem pro sua pietate doctrina experientia dexteritate<br />
meretur D. a Lasco apud ipsum et cunctos<br />
proceres obtinebit. Mea quidem commendatio<br />
hoc tempore non inutilis modo sed ridicula quoque<br />
esset. Sed an postremae literae, quas ferebat<br />
Lismaninus, <strong>ad</strong> <strong>eum</strong> 7 ) pervenerint, <strong>ad</strong>huc mihi est<br />
incertum. Itaque donee mihi compertum fuerit non<br />
repudiari <strong>ab</strong> ipso meam operam, a scribendo supersedeo.<br />
Apud illustr. principem Palatinum Vilnensem<br />
libenter fungar his partibus. In Uteris etiam communibus<br />
quas scribefe decrevi 8 ) idem studeo praestare.<br />
Denique per me non st<strong>ab</strong>it quominus autoritate<br />
qua dignus est apud suos polleat. Cuius rei<br />
iam hyeme praeterita documentum non obscurum<br />
dédisse videor. Quum ille quern oblique désignas<br />
multa apud me verba faceret 9 ) deintestino dissidio,<br />
respondi, ita mihi perspec<strong>tam</strong> esse pietatem D. a<br />
Lasco ut certo persuasus essem, fideüter et strenue<br />
ipsum l<strong>ab</strong>orare in amplificando Christi regno. Ubi<br />
laudayi et doctrinam et Studium: confessus sum,<br />
fieri quidem posse ut austeritate nimia nonnihil<br />
peccasset: quia tarnen procul <strong>ab</strong>essem, non ferre iudicium<br />
de rebus incognitis.<br />
Quod <strong>ad</strong> nuncupandum Duci opus aliquod spectat,<br />
iam exierat commentarius in Psalmos, 10 ) ante<strong>quam</strong><br />
venirent tuae literae, nee brevi continget similis<br />
facultas. Etsi enim Isaiam nunc retexo, manebit<br />
tarnen l<strong>ab</strong>or meus dicatus optimi regis memoriae.<br />
**) Vale, eximie vir et frater mihi plurimum<br />
honorande. Salutant te collegae mei et prae aliis<br />
5) Of. N. 2652.<br />
6) Livonico.<br />
7)Ad quem? Si quid videmus, non <strong>ad</strong> Lascum cut<br />
etiam post <strong>ab</strong>itum Lismanini Calvinus scripsit (N. 2465) sed<br />
<strong>ad</strong> Begem {N. 2362), quae etiam Bretschneideri sententia est.<br />
Imo dubius haerere via poterit aliquis.<br />
8) Vide sequentem: unde etiam huius natales definiri<br />
quewnt.<br />
9) feoerit Br. — Agere videtur de Vergerio.<br />
10) m. Iulio. Mireris sane epistolam m. Februario<br />
scriptum post quinque demur» menses Genevan* pervenisse, et<br />
fartasse potius de aliqua epistola deperdita cogitate velis.<br />
Quid quod de nuncupando Duci libro in ilia Utenhovii<br />
nihil legitur. Etiam caetera in hane minus bene qu<strong>ad</strong>rare<br />
videntur.<br />
11) Prodiit ed. II. a. 1559 eaque dicata fuit ut prior<br />
Eduardo VI., sed nova <strong>ad</strong>dita est dedicatio Elis<strong>ab</strong>etae inscripta.<br />
Cahini opera. Vol XVI.<br />
Eemondus. Nam optimum virum a S. Andrea 13 )<br />
Dominus <strong>ad</strong> se recepit. Frater quoque meus et<br />
amici complures tibi fausta omnia precantur. Dominus<br />
tibi semper <strong>ad</strong>sit, te spiritu suo gubernet omniqne<br />
benedictione prosequatur. Genevae.<br />
2745»<br />
CALVINUS POLONIS.<br />
Praemissis nonnuUis de rébus eorum ecclesiasticis,<br />
de Lismanino et Lasco, suo et coUegarum nomme<br />
quo pacto Augustana et Waîdensium confessio citra<br />
damnum puritatis doctrinae concUiari possint et débeant<br />
déclarât.<br />
i<br />
(Describimug exemplar per Amatinensem Bnllingeri exaratnm<br />
in Arch. Tnrio. Pint. VI. Vol. 106, olim Bpp. II. 689 <strong>eum</strong> hao<br />
inscriptione : De confessione Waldensium et Augustana Gene-,<br />
venses. Exstat quoque in Archivis fratrnm in Herrenhut<br />
MSS. Tom. X. p. 78, et ap. Simlernm- Vol. 90. Idem aliud<br />
praebet Hala per H. R. Pauli <strong>ad</strong> Io. Oonr. Fiisslinum missum<br />
cum hao inscriptione: Exemplar epistolae <strong>ad</strong> nobiles et generosos<br />
Dominos qui purain evangelii doctrinam sequuntur in<br />
Polonia et ecclesiarum ministros. Beza dempto capite et<br />
<strong>cal</strong>ce edidit Genev. p. 186, Laus. p. 401, Hanov. p. 449, Ohouet<br />
p. 252, Amst. p. 115.)<br />
S. Quas mihi vestro nomine et mandato, generosi<br />
et nobiles Domini fratresque observance, mense<br />
Iunio soripserat fidelis apud vos minister Christi<br />
et symmysta mihi colendus Felix Cruciger, *) nunc<br />
demum Stanislaus 2 ) mihi reddidit. Etsi autem maxime<br />
optassem citius perlatas esse, mutatio tarnen<br />
quae postea contigit optima fuit morae compensatio.<br />
Nam quia vobis redditus est optimus frater<br />
noster Lismaninus, s ) <strong>quam</strong>vis me anxium teneret<br />
12) Br. scribit: v. s. Anderam. Haagius IX. 76 fatetur<br />
se ignorare quando obierit. In Commentants Senatus legitur<br />
<strong>ad</strong> Gal. lui. Oalvinum rogasse ut aliquis in locum defuncti<br />
sufficeretur.<br />
2745.1) non exstat epistola.<br />
2) N. 2730. 2731.<br />
3) N. 2703. Decretum quo in exsilium actus est Bete<br />
quidem non <strong>ab</strong>olere ausus est propter episcopos Lismanino<br />
infestissimos (Lubien. 74. 93 sq.), permisit tarnen ut in Polonia<br />
apud amicos lateret. — In Actis Senalus Genev. <strong>ad</strong> 14. Oct.<br />
seribitur: Lettres des Chrestiens de leglise de Pologne. Hz<br />
<strong>ad</strong>vertissent comme Lismaninus est proscript dont ilz sont<br />
marrys, se reoommandana aux frères de ceste église. Arreste<br />
qn'on les communique a M. Calvin. Haec aliter sonant ac<br />
nostra epistola. Etiam quae Gindely h<strong>ab</strong>et p. 403 de epistolis<br />
Laset et Lismanini contra Waldensium confessionem scriptis,<br />
deque responsis variis Helvetiorum quibus nonnulli huius confessionis<br />
arliculi impugnati dieuntur cum hac nostra epistola<br />
non bene conveniunt.<br />
43