epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

583 . BPISTOLAE 2689—2690 584
si temporis ac loci circumstantias attentius spectaveritis.
II. Secundo loco, miraris a nobis scriptum esse :
Symbola rem ipsam habere semper coniunctam.
Id vero cuiusmodi sit, plane non intelligimus. Neque
enim simpliciter ita scripsimus, sed addidimus, „quod
ad Deum promittentem et offerentem attinet," quam
doctrinam putamus prorsus cum consensione et
veritate ipsa facere. Ita autem videtis a nobis
eyerti a consequent! dogma illud de infidelium communicatione.
Our eniin addita esset ista restrictio?
lu. De sacramentali significatione absit ut aliter
quam tu scribis sentiamus. Neque enim symbolicum
vel figurativum esse simpliciter negamüs, sed addimus
adverbium „duntaxat," nempe ut exprimeremus
significationis fc sacramentalis vim quandam
peculiarem, quae videlicet virtute constitutionis ao
promissionis divinae facit ut quod figuratur, quamyis
si locorum intervallum spectes longissime absit,
tarnen, sive credamus sive non credamus (neque
enim hie agitur de perceptione rei sed de rei et
symboli coniunctione) non minus sit praesens quam
quod ipsis oculis videtur ac manibus palpatür.
IV. Repraesentandi verbum quereris ambiguum
esse, quod tarnen de industria fatemur a nobis usurpatum,
quia simplex significandi vel figurandi verbum
nosti nunquam illis satisfecisse, imo istius controversiae
occasionem praebuisse, quae causa etiam
fuit ut ab exhibendi verbo nihil o minus per se ambiguo
nostri non abstineant, ut veritatem ostendant
signis esse coniunctam, quum exhfbere significet,
teste Ulpiano, proferre et videndi ac tangendi facultatem
dare. Sed omnis ista ambiguitas addito symboli
nomine tollitur, ut nobis quidem videtur, quum
praesertim hoc diserte exposuerimus, quum dicimus :
„adiunctis ipsi rei symbolis" etc. et paulo post dicamus
: praesentiam quidem a nobis defendi, sed de
modo adhuc controverti, quern dicimus non intellectu
sed fide a nobis percipi. Quis enim intelligat, qui
fieri possit, ut Christus corpus suum, quod in coelis
est, nobis in terra repentibus et fide tenus ad ilium
ascendentibus vere tarnen fruendum praebeat?
Postremo, non placet quod dicamus: controversum
esse duntaxat praesentiae modum, qui soli Deo
sit cognitus. Nam inquis, mihi videtur modum
ilium esse vivaë fidei apprehensionem. Atqui in
hoc articulo non agimus quo instrumente res sacramenti
nobiscum communicetur sed quomodo res
-cum signo sit coniuncta, quern dicimus esse inscru-
-tabilem, quum ilia sit in coelis, hoc vero in terris,
et tarnen, sive credamus sive non credamus, sive
signum duntaxat, sive rem ipsam quoque cum signo
per fidem sumamus, sua constet isti coniunctioni
Veritas. Nam mihi quidem fateor ad hanc explicandam
controversiam valde semper hanc methodum
plàcuisse, ut primo loco explicetur, quae sit res sa­
cramenti, in quem finem et quo instrumente percipienda
offeratur. Deinde ut très isti modi seorsim
explicentur. Unus quo res cum signo oopular
tur, sive adest. Alter quo signum percipimus. Ter:
tius quo res sacramenti nobiscum communicatur,
Primum igitur modum diximus soli Deo notum
esse, qui videlicet ita constituit, a nobis autem credi,
ita tarnen, ut quis non sit, dicere possimus, quis
sit autem, non item, sicut in quarto responso ex"
posuimus. Secundum testamur naturalem esse. Tertium
autem et ipsum diximus niti incomprehensibili
spiritus Dei omnipotentis virtute. Quis enim
explicabit qui fieri possit ut cum Christo, qui in
coelis est, nos in terris degentes unum fiamus, ut
inde vitam aeternam hauriamus? Btsi enim nobis
notum est, ut statim initio diximus, fide nos coalescere
cum Christo, non tarnen effioitur posse a nobis
istius fidei efficaciae modum ac rationem comprehendi:
quod si verum est, hallucinantur. nimirum
quicunque, ut ilium modum aensibus nostris'subiiciant,
vel localem coniunctionem, vel substantiae
transfusionem, vel immensitatem gloriosi corporis,
vel transsubstantiâtionem, quicunque denique quidquam
excogitent quo modus ille definiatur. Nam
quis non sit, dicere possumus, cuiusmodi sit turn
demum intelligemus, quum apparuerit id quod sumus.
Haec sunt, D. Mwrtyr, quae in tuis ad D.
Calvinum uteris, quantum quidem coniicere potui,
significasti a te in hao nostra confessione desiderari.
Si quid praeterea sit a quoquam observatum
hie quoque dabimus operam ut illl satisfiat. Vàlerandus
alia quaedam subiectis lineis annota vit,* 7 )
sed quaenam ilia sint satis coniicere nondum potuimus.
Suspicamur tarnen hoc illi non placere quod
rem sacramenti esse dicamus non modo mérita et
fructus mortis Domini, id est, bénéficia quae e^
illo haurimus, sed ipsam etiam Domini substantiam.
Hoe vero si ita est, ut suspicamur, plane miramur
ilium subscripsisse libello quern D. a Lasco superiorè
mense Decembrr editum inscripsit: Purgatio Ministrorum
in eoclesiis peregrinis Francofurti. 18 ) Ibi
enim ita -scribitur p. 24 : Ad primum postremo agnoscimus
et agnovimus semper iuxta hanc capitum
istorum doctrinam : quod in coena Domini una
cum pane et vino, hoc est, dum pani et vino participamur,
vere exhibeantur corpus et sanguis Christi,
17) PoUani epistola, sive exemplar anmtationibus istis
ditatum non exstat. A Martyre Calvino wfssum fuisse constat
ex ems ep. N. 2668. .
18) adversus eornm calumnias qui ipsornm doctrinam de
Christi Domini in coena sna praesentia dissenaionis accusant
ab Ang. confessione, antore D. Io. a Lasco Barone Polono.
Bas. per Io. Oporinnm 1556. In fine: Subscripsimus Ioannes
a Lasco manu propria. Yalerandus Pollanus. Gulielmns
Houbraqne. Bobertus Hornus. Petrus Dathenus. (Fratikf.
Mel. Hdl. IL Beü. 17 p. 167.)