epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
Share Embed Flag
Download ePaper

epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

archive.ouverte.unige.ch
from archive.ouverte.unige.ch More from this publisher
17.11.2012 Views

479 EPISTOLAE 2629-2630 480 bus Sanctis intelligibilia, profanis autem suggillaDda etc. Ergo quod sub finem adiiciunt confessiohis autores: in eô quod essentiale est convenire nos et Lutheranos, non agnoscimus. Possunt quidem verba artificiose concinnari, et spes quaedam componi consensionis, rémanente interim in re ipsa dissidio. Unde quum audent isti sibi polliceri reliquos ecclesiarum ministros id ipsum sentire et docere quod ipsi hac confessione sunt professi,. nimium sibi permittunt. Sicuti et nimium sibi permiserunt in titulo confessioni praefigendo, ita credi et doceri in ecclesiis Helveticis. Si consensio D. Calvini et ministrorum Genevensis et Neocomensis ecclesiae ac Tigurinorum rectius inspiciatur, in qua fides et doctrina istarum ecclesiarum exposita est, puriora circumspectioraque de coena Domini tradi dictum est quam in hac confessione sit hactenus expositum etc. Non putamus nisi summa urgente necessitate, in iis praesertim rebus quae maximi sunt in religione momenti, novanda esse ulla vocabula vel dicendi genera quae in scripturis non inveniantur. |Deinde quoties id faciendum erit, optamus summum haberi delectum, ut plana prorsus ac minime ambigua sint quae usurpanda videbuntur, idque, si fieri possit, communi ecclesiae consensu. Itaque in negotio de coena Domini non facile admittendum putamus adverbium substantialiter, turn quia non est usurpatum neque in soriptura, neque in veterum patrum scriptis, tum etiam quia nimis est ambiguum. Sed tarnen, ne unius vocabuli causa videamur ecclesiam turbare, putamus ferri posse illius usum, modo perspicua interpretatio adiiciatur, id est, eiusmodi ut humanae Christi naturae non adversetur. Hanc autem interpretationem requirimus: datur nobis Christus substantialiter in coenae sacramento, id est, non tantum fructus passionis ac mortis Domini nobis datur in coena, sed inprimis ipsa filii hominis substantia, hoc est, verum Christi corpus et verus Christi sanguis, ut unum cum eo simus et ita ex eo hauriamus vitam aeternam. Dicam etiam planius: sicut in externa coenae Domini actione non tantum percipimus vim nutriendi hoc corpus quae est in pane et in vino, sed ipsum panem edimus et ipsum vinum bibiinus, ut succum inde hauriamus qui nostram hanc vitam sustentet, sic, quam vis non eodem.modo tarnen non minus vere, datur nobis in coena ipsa Christi caro et ipse Christi sanguis, ut Christo vere uniti simus omnium ipsius bonorum et vitae aeternae in ipso participes. Nam non possumus placere patri nisi in filio, et esse in filio is demum dioitur qui filio ita est unitus et coniunctus ut unum sit cum eo, sicut loquitur Dominus apud Ioannem et apostolus tum ad Romanos tum ad Ephesios, ubi comparât cum matrimonio nostram cum Christo arctissimam coniunctionem, quia nimirum sicut in coniugio dicuntur duo esse una caro, sic etiam fidèles sunt unum cum Christo, cuius unitatis verum et efficax pignus est coena Domini. Denique, ut paucis absolvam, si per adverbium substantialiter intelligatur ipsum Christum nobis dari, non autem ipsius spiritum duntaxat aut ipsius bona, putamus tolerari. Sin autem aliquis interpretetur, hoc adverbium non de re sacramenti sed de modo quo res sacramenti nobis datur, ita scilicet ut significetur ipsam substantiam Christi vere manibus tangi et dentibus atteri, quia quamvis invisibiliter tamen adsit sicut quum in terris versabatur, certum est nos nunquam hoc adverbium admissuros, quia, si hoc verum est, consequitur nunquam fuisse aut certe nunc non esse verum Christi corpus humanum, utpote quod ita statuatur esse infinitum, invisibile et non circumscriptum, ut non tarn Deo unitus homo,! sed in Deum mutatus homo videatur. Hoc autem qui ponit nobis certe videtur per consequential» Christum tollere, qui nisi fuerit et sit in aeternum verus homo, finitus, visibilis et ciroumscriptus, periit spes nostra. Huius porro nostrae cum Christo coniunctionis ac copulae instrumentum esse dicimus fidem, qua una percipi potest oblatus Christus. Vinculum autem est spiritus sanctus, quod faoit ut qui in coelis est nobis qui in terris sumus non minus certo ac vere uniatur quam panis et vinum a nobis visibiliter et sensibÛiter percipitur. Sed quomodo id agat spiritus sanctus et quomodo fides sacramentis tanquam scalis adiuta possit in coelum usque ascendere et Christo vere nos incorporare, hoc vero mysterium dicimus esse incomprehensibile, et curiosam esse hanc pervestigationem, non minus quam si quis, non contentus credere carnem Christi conceptam esse in virgine ex spiritu saricto, vellet etiam pervestigare quomodo spiritus sanctus hoc fecerit. Ideo utimur adverbio spiritualiter, non quasi sentiamus solum spiritum Christi nobis dari, sed ut ostendamus sola spiritus sancti virtute fieri ut Christi carnem et sanguinem nobis in coena oblatam et elementorum symbolis efficaciter repraesentatam verissime per fidem percipiamus. Dixit enim Dominus: Hoc est corpus meum, hoc est sanguis meus. Dixit etiam apostolus, Panis * quern frangimus esse communicationem corporis Domini et poculum cui benedicimus esse oommunicationem sanguinis Domini: quibiis verbis assentimur simpliciter, nee de modo amplius quaerendum putamus. Utinam vero pro adverbio substantialiter potius usurparetur haec formula: Nobis in coena Domini non tantum Christi bona sed ipsam inprimis Christi carnem pro nobis passam et ipsum sanguinem pro nobis fusum per fidem communicanda offerri spiri-

481 1557 MAI. * 482 tus sancti virtute. Ita enim non discederemus a. scripturae verbis et omnis dissidioram occasio sublata videretur. 8 obtineri quod nostris visum fuerafc, ut nunc et recta profici8cerentur legati ad Regem.. Quum enim D. ) Farelïus et Beza fratres profecti sint ad principes Germanos, visum est Helvetiis imprudentissime praeverti ab eis istos: atque istis omnem fore spem praeci8am si repulsam patiantur legati Helvetiorum. Iam vero legatos una coniunctos Helvetios et Germanos plus apud Regem effecturos. Itaque exspec- 3630. tamus *) iam in diem fratres nostros D. FareUum et Besam, ut ex eis audiamus quid effecermt apud BULLLNGERUS CAL VINO. Germanos principes. Si hi quoque adornant legationem, Helvetii mox illis locum et tempus indica- Praefatus quaedam de Bezae et Farétli itinere bunt ubi conveniant. Si mittere noluerint, tum in Germaniam varia argumenta tractât: inter caetera absque mora festinabunt Helvetii, qui alias quoque nonnulla ad rem sacramentariam spectantia, de collo­ Germanos urgebunt ut festinent. Interea Berna quio Wormaciae habendo, de Augustanae confessionis nuncium et literas nomine communi mittit in Pede- ambiguitate, de invectivis noms Lutheranorum, de limontem ad D. Brisacium, béllo Iacobi Andreae, cuius substantiam pluribus recenset. (Autogrâphon Bullingeri exstat in Ârchivis Tnricensibus sed casa vel oscitantia nescio coins dissectnm. Initium et maior pars reperitur in Codioe VI. 117 b. fol. 296, olim Serin. C. Epp. Tom. II. sine inscriptione; reliquum in Oodice VI. 129 fol. 347, olim Serin. B. Epp. Tom. XXX. cum inscriptione.— Simler Vol. 89.) Olarissimo viro D. Ioanni Oalvino Genevensis ecclesiae ministro fidelissimo domino suo colendissimo et fratri carissimo. Genff. s ) obtestantes si quid severius ipsi in fidèles exsequendum iniungatur,. ne festinet: se enim iam esse acoinctos itineri et recta profecturos ad Regem in causa fidelium cum Rege acturi * etc. Deus bene fortunet. Id ut praestetur precibus publicis serio instamus. D. legatum regium mihi abste commendatum, 6 ) virum profecto piissimum, qua potui humanitate excepi et amplissimo magistratui nostro commendavi. Oommendavi illum et fratribus Curiensibus et me totum illi exposui. Possum illi singulis septimanis literas mittere per mercatores. Ille se vicissim responsurum promittit. Dum hic apud nos propter pluviosum coelum haereret per biduum, Roma venit episcopus Trecensis princeps Mélphitanus, 1 ) homo quantum ex colloquio licuit colligere non alienus a nostra religione. Deus ipsi animum addat, ut aliquando quod faciundum novit audeat. De mea ad vos profectione nihil polliceor amplius. Nosti, mi domine et frater, quali sim in te tuosque animo, utcunque nunquam te salutem Genevae. Res meae nunc ita habent multis modis ut proficisci non possim. Comitia Polonioa dissoluta sunt. Et bellum Livonicum 8 ) quod gerendum creditor a Rege effecit S. D. Reverendi domini et fratres D. Farelïus et D. Beza benigne a magistrate huius urbis amplissimo et excepti et auditi et dimissi sunt. Ego in 8enatu interpretis munere fungebar. Impetrarunt omnia per Dei gratiam uti voluerunt rectaque abierunt Schaffhnsium et Basileam. *) Atque hic nonnihil haesit causa. Ut enim Tigurinis Bernensibus et Schaffhusiénsibus visum est optimum fore, si singuli legati mittantur ad Regem, 2 ) ita hocBasiliensibus placerë non potuit, nisi celebratis prius comitiis. Nostri ergo hoc Bernam perscripserunt. Indicta sunt comitia et celebrata Âaroviae ab urbibus 9. Maii. Ac pulchre hi per Dei gratiam inter sese convenerunt. Mittetur ergo legatio ad Regem, et quidem ex singulis urbibus singuli legati Noster delectus iam est et exspectat. 8 ) Non potuit autem 8) BuUingerus in fine addit: Hanc formam snbiecit Confessioni ezhibitae Beza, si qnos offenderat placare posset 1558. 2630.1) Cf. N. 2621. 2) Bernense8 et Twicenses seil, quum soli foedus cum Bege inire récusassent, sibi de hac legatione parum poUieebantur. (Hess, Bull. IL 337.) 3) lo. Éseher: Bernenses mittebant lo. Wyse, Basileenses lac. Goetz, Schaffhusiani Lud. Oechsli. (Hess. I. I. Baum. 271.) Calvini opera. Vol. XVI. 4) Profecti sunt Helvetiorum legati m. luUo, Oermanorum ratione non habita quibus praeesse débébat Sturmius. 5) Marescalcum de Êrissac. (Baum l. Z.) 6) N. 2624. 7) Anton. Carraccioli principis de Melphe (Amalfi) filius, ep. Trecensium s. Tricassium (Troyes). Hist. eccl. I. 83: lequel aiant esté de longtemps instruit en la doctrine de vérité monta anssitost (quum ep. creatus esset) en ohaire presohant aveo une grande graoe et fort librement contre les abns de l'église Romaine, hormis qu'il ne touchoit à la mar tiere de la Messe, et furent ces premiers sermons pour lors de grande edification. Adfuit postea colloquio Possiacensi aperte reformationi fovens (ibid. I. 767). 8) Contra Ouü. a TPurstenberg ordinis teutonic* Heermeister in Livonia. Quod tarnen mox finitum fuit. (Salig II. 613.) Comitia de quibus dicit Varsoviae celebrßtae fueranU 31

481 1557 MAI. * 482<br />

tus sancti virtute. Ita enim non discederemus a.<br />

scripturae verbis et omnis dissidioram occasio sublata<br />

videretur. 8 obtineri quod nostris visum fuerafc, ut nunc et recta<br />

profici8cerentur legati <strong>ad</strong> Regem.. Quum enim D.<br />

)<br />

Farelïus et Beza fratres profecti sint <strong>ad</strong> principes<br />

Germanos, visum est Helvetiis imprudentissime praeverti<br />

<strong>ab</strong> eis istos: atque istis omnem fore spem<br />

praeci8am si repulsam patiantur legati Helvetiorum.<br />

Iam vero legatos una coniunctos Helvetios et Germanos<br />

plus apud Regem effecturos. Itaque exspec-<br />

3630.<br />

<strong>tam</strong>us *) iam in diem fratres nostros D. FareUum<br />

et Besam, ut ex eis audiamus quid effecermt apud<br />

BULLLNGERUS CAL VINO.<br />

Germanos principes. Si hi quoque <strong>ad</strong>ornant legationem,<br />

Helvetii mox illis locum et tempus indica-<br />

Praefatus quaedam de Bezae et Farétli itinere bunt ubi conveniant. Si mittere noluerint, tum<br />

in Germaniam varia argumenta tractât: inter caetera <strong>ab</strong>sque mora festin<strong>ab</strong>unt Helvetii, qui alias quoque<br />

nonnulla <strong>ad</strong> rem sacramentariam spectantia, de collo­ Germanos urgebunt ut festinent. Interea Berna<br />

quio Wormaciae h<strong>ab</strong>endo, de Augustanae confessionis nuncium et literas nomine communi mittit in Pede-<br />

ambiguitate, de invectivis noms Lutheranorum, de limontem <strong>ad</strong> D. Brisacium,<br />

béllo Iacobi Andreae, cuius substantiam pluribus recenset.<br />

(Autogrâphon Bullingeri exstat in Ârchivis Tnricensibus sed<br />

casa vel oscitantia nescio coins dissectnm. Initium et maior<br />

pars reperitur in Codioe VI. 117 b. fol. 296, olim Serin. C.<br />

Epp. Tom. II. sine inscriptione; reliquum in Oodice VI. 129<br />

fol. 347, olim Serin. B. Epp. Tom. XXX. cum inscriptione.—<br />

Simler Vol. 89.)<br />

Olarissimo viro D. Ioanni Oal<strong>vino</strong> Genevensis<br />

ecclesiae ministro fidelissimo domino suo colendissimo<br />

et fratri carissimo.<br />

Genff.<br />

s ) obtestantes si quid severius<br />

ipsi in fidèles exsequendum iniungatur,. ne<br />

festinet: se enim iam esse acoinctos itineri et recta<br />

profecturos <strong>ad</strong> Regem in causa fidelium cum Rege<br />

acturi * etc. Deus bene fortunet. Id ut praestetur<br />

precibus publicis serio ins<strong>tam</strong>us.<br />

D. legatum regium mihi <strong>ab</strong>ste commendatum, 6 )<br />

virum profecto piissimum, qua potui humanitate<br />

excepi et amplissimo magistratui nostro commendavi.<br />

Oommendavi illum et fratribus Curiensibus<br />

et me totum illi exposui. Possum illi singulis septimanis<br />

literas mittere per mercatores. Ille se vicissim<br />

responsurum promittit. Dum hic apud nos<br />

propter pluviosum coelum haereret per biduum,<br />

Roma venit episcopus Trecensis princeps Mélphitanus,<br />

1 ) homo quantum ex colloquio licuit colligere<br />

non alienus a nostra religione. Deus ipsi animum<br />

<strong>ad</strong>dat, ut aliquando quod faciundum novit audeat.<br />

De mea <strong>ad</strong> vos profectione nihil polliceor amplius.<br />

Nosti, mi domine et frater, quali sim in te<br />

tuosque animo, utcunque nun<strong>quam</strong> te salutem Genevae.<br />

Res meae nunc ita h<strong>ab</strong>ent multis modis ut<br />

proficisci non possim.<br />

Comitia Polonioa dissoluta sunt. Et bellum<br />

Livonicum 8 ) quod gerendum creditor a Rege effecit<br />

S. D. Reverendi domini et fratres D. Farelïus<br />

et D. Beza benigne a magistrate huius urbis amplissimo<br />

et excepti et auditi et dimissi sunt. Ego<br />

in 8enatu interpretis munere fungebar. Impetrarunt<br />

omnia per Dei gratiam uti voluerunt rectaque <strong>ab</strong>ierunt<br />

Schaffhnsium et Basileam. *) Atque hic nonnihil<br />

haesit causa. Ut enim Tigurinis Bernensibus<br />

et Schaffhusiénsibus visum est optimum fore, si singuli<br />

legati mittantur <strong>ad</strong> Regem, 2 ) ita hocBasiliensibus<br />

placerë non potuit, nisi celebratis prius comitiis.<br />

Nostri ergo hoc Bernam perscripserunt. Indicta<br />

sunt comitia et celebrata Âaroviae <strong>ab</strong> urbibus<br />

9. Maii. Ac pulchre hi per Dei gratiam inter sese<br />

convenerunt. Mittetur ergo legatio <strong>ad</strong> Regem, et<br />

quidem ex singulis urbibus singuli legati Noster<br />

delectus iam est et exspectat. 8 ) Non potuit autem<br />

8) BuUingerus in fine <strong>ad</strong>dit: Hanc formam snbiecit<br />

Confessioni ezhibitae Beza, si qnos offenderat placare posset<br />

1558.<br />

2630.1) Cf. N. 2621.<br />

2) Bernense8 et Twicenses seil, quum soli foedus cum<br />

Bege inire récusassent, sibi de hac legatione parum poUieebantur.<br />

(Hess, Bull. IL 337.)<br />

3) lo. Éseher: Bernenses mittebant lo. Wyse, Basileenses<br />

lac. Goetz, Schaffhusiani Lud. Oechsli. (Hess. I. I.<br />

Baum. 271.)<br />

Calvini opera. Vol. XVI.<br />

4) Profecti sunt Helvetiorum legati m. luUo, Oermanorum<br />

ratione non h<strong>ab</strong>ita quibus praeesse débébat Sturmius.<br />

5) Mares<strong>cal</strong>cum de Êrissac. (Baum l. Z.)<br />

6) N. 2624.<br />

7) Anton. Carraccioli principis de Melphe (Amalfi)<br />

filius, ep. Trecensium s. Tricassium (Troyes). Hist. eccl. I. 83:<br />

lequel aiant esté de longtemps instruit en la doctrine de<br />

vérité monta anssitost (quum ep. creatus esset) en ohaire<br />

presohant aveo une grande graoe et fort librement contre les<br />

<strong>ab</strong>ns de l'église Romaine, hormis qu'il ne touchoit à la mar<br />

tiere de la Messe, et furent ces premiers sermons pour lors<br />

de grande edification. Adfuit postea colloquio Possiacensi<br />

aperte reformationi fovens (ibid. I. 767).<br />

8) Contra Ouü. a TPurstenberg ordinis teutonic* Heermeister<br />

in Livonia. Quod tarnen mox finitum fuit. (Salig<br />

II. 613.) Comitia de quibus dicit Varsoviae celebrßtae fueranU<br />

31

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!