epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
433 1557 MART. 434<br />
3609.<br />
RICHERIUS INOBRTO.<br />
Primitiae Brasilianae.<br />
(Servavit Beza ed. Genev. p. 195, Laus. p. 391, Hanov. p.<br />
438, Chouet. p. 264, Amst. p. 121).<br />
Gratia et pax a Deo per Iesum Christum.<br />
Nolui obla<strong>tam</strong> occasionem praeterire, frater,<br />
quin tuam humanitatem de rebus nostris certiorem<br />
facerem : inprimis notum tibi esse velim beneficium,<br />
quod a Domino hactenus accepimus, ut eiusdem<br />
bonitati digneris nobiscum gratias referre. Id utique<br />
est quem<strong>ad</strong>modum op<strong>tam</strong>us. Quandoquidem<br />
omnium nostrum talem pro sua bonitate h<strong>ab</strong>uit<br />
curam, ut per tarn varia terrarum et maris discrimina,<br />
omnes nos <strong>ad</strong> portum sanos et incolumes<br />
perduxerit. ') Satan quideln, ut est sui similis,<br />
diversis nos in itinere exposuit periculis: sed ut<br />
filii (etsi hoc nomine indigni) experti sumus semper<br />
tanti patris manum auxiliatricem : <strong>quam</strong> etiam benigne<br />
exporrigit in dies magis ac magis erga nos.<br />
Altero die post<strong>quam</strong> appulimus ViUagagno voluit<br />
vérbum Dei publice praedicari: deinde subsequenti<br />
hebdom<strong>ad</strong>a sacrosanc<strong>tam</strong> Christi coenam <strong>ad</strong>ministrari<br />
expetivit, <strong>quam</strong> et ipse cum aliquot e suis<br />
domesticis religiose <strong>ad</strong>iit, reddita primum suae fidei<br />
ratione cum magna ecclesiae quae <strong>ad</strong>erat aedificatione.<br />
2 ) Quid commodius nostro institute contingere<br />
poterat? Quid demum yotis omnibus nostrum<br />
respondissét opportunius, <strong>quam</strong> ut his tesseris apud<br />
nos vera appareret ecclesia? Talibus beneficiis dignatus<br />
est nos prosequi benignus ille summus pater.<br />
Regio haec autem, quod sit inculta raroque h<strong>ab</strong>itatore,<br />
nihil fere profert quod nostrates vel gustaro<br />
vellent. Milium quidem, ficus sylvestres et quasdam<br />
r<strong>ad</strong>ices quibus farinam <strong>ad</strong> viaticum conficiunt, suis<br />
gignit incolis. Panem vero non h<strong>ab</strong>et, nee vinum<br />
aut quid <strong>vino</strong> proximum profert. Imo nee fructum<br />
aliquem (quern noverim) quo quandoqueusi fuerimus.<br />
Nihilominus tarnen nobis bene est, et recte valemus<br />
: imo ut me exempli vice proferam, vegetior<br />
sum solito: sed et id omnibus aliis commune est.<br />
2609.1) Joh. de Lery, qui itineris soeius fuerat in sua<br />
Histoire d'un voyage faict en la terre de Brésil autrement<br />
dite Amérique 2e ed. Gen. 1580 dieu eos <strong>10.</strong> Martii ibi appulisse.<br />
Rist. eccl. I. 159 ipsas nonas fuisse affirmât. Ibi etiam<br />
refertur dueem empeditionis Villegagnon pridie Cal. Martias<br />
Genevensibus scripsisse de eorum <strong>ad</strong>ventu, ubi potins pridie<br />
Gai. Apriles dici debuisset. Caeterum vide alteram Bieherii<br />
proxime sequentem.<br />
2) fides ista 'evangelica viri hon diu perseveravit, imo<br />
plane in contraritim <strong>ab</strong>iit.<br />
Calvini opera. Vol. XVI.<br />
Beneficium aeri <strong>ad</strong>soriberet physicus, qui <strong>ad</strong>eo temperatus<br />
sit ut nostro respondeat Maio. Sed ne tanta<br />
summo illi maximo et optimo numini irrogetur iniuria,<br />
dicam quod sentio. Hoc modo paternum suuin<br />
affectum nobis aperit bonus ille coelestis pater, qui<br />
hic in <strong>tam</strong> barbaro et agre'sti solo suum nobis ministrat<br />
favorem, <strong>ad</strong>eo ut experiamur viaticum hominis<br />
pendere non e pane, sed e verbo Dei, cuius<br />
favor hic nobis est omnium delitiarum loco. TJnum<br />
est quod nos non mediocriter urget et angit, populi<br />
scilicet barbaries, quae tanta est ut maior esse non<br />
possit. Non affero, quod sint anthropophagi, quod s<br />
tarnen illis <strong>ad</strong>eo vulgare eBt ut nil magis: sed<br />
doleo cra8sam mentis ipsorum hebetudinem, quae<br />
mediis in tenebris tarnen est palp<strong>ab</strong>ilis. De virtute<br />
patris <strong>quam</strong>vis ethica nihil norunt prorsus, bonum<br />
a malo non secernunt, denique vitia quae natura<br />
in oaeteris gentibus natüraliter arguit loco virtutis<br />
h<strong>ab</strong>ent: saltern vitiorum turpitudinem non agnoseunt,<br />
<strong>ad</strong>eo ut hac in re a brutis parum différant. Caeterum<br />
quod omnium pernioiosissimum est, latet eos<br />
an sit Deus, tantuin <strong>ab</strong>est ut legem eius observent,<br />
vel potentiam et bonitatem eius mirentur: quo fit<br />
ut prorsus sit nobis <strong>ad</strong>empta spes lucrifaciendi eos<br />
Christo : quod ut omnium est gravissimum, ita intercaetera<br />
maxime aegre ferimus. Audio quidem qui<br />
mox obiieiet eos t<strong>ab</strong>ulam rasam esse, quae facile<br />
suis possit depingi cöloribus, quod nativo huiusmpdi<br />
colorum splendori nihil h<strong>ab</strong>eat contrarium. Sed<br />
norit ille quantum impediat idiomatum diversitas.<br />
Adde quod desunt nobis interprètes, qui Domino<br />
sint fidèles. Proposueramus quidem illorum ministerio<br />
et industria uti : scilicet reperimus illos ipsissima<br />
esse Satanae membra, quibus nihil magis<br />
invisum <strong>quam</strong> sanctum Christi evangelium. Proinde<br />
hac in re nobis operae pretium est sistere gr<strong>ad</strong>um,<br />
patienterque exspeetare, donec <strong>ad</strong>olescentuli, quos<br />
Dominus a Vülagagnone barbarie huius patriae tr<strong>ad</strong>idit<br />
erudiendos, norint naturalem ipsorum distinguere<br />
linguam. Ad hoc enim illi apud eos degunt<br />
et versantur. Faxit Deus ut sit hoc illis citra aliquod<br />
animarum suarum perieülum. Nam ubi hoc<br />
munere nos dönarit Altissimus, speramus hanc Idumaeam<br />
futuram Christo possessionem. Interim exspee<strong>tam</strong>us<br />
frequentiorem populum, cuius conversatione<br />
et formetur haec natio barbara, et nostra<br />
ecclesia suum aeoipiat incrementum. Abundaremus<br />
utique omni bonorum copia, si hio frequens <strong>ad</strong>esset<br />
populus. Nam quod tenuis et modica nostra sit<br />
annona, id efficit rarus h<strong>ab</strong>itator, et somnolentus<br />
agricola. Sed iis omnibus prospiciet Altissimus.<br />
Nos vero nostratum omnium ecclesiarum preeibus<br />
commendari obnixe cupimus. Ex Gallia antaretica,<br />
pridie Aprilis. 1557.<br />
Tuus P. Richerius.<br />
28
Change language