epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

archive.ouverte.unige.ch
from archive.ouverte.unige.ch More from this publisher
17.11.2012 Views

355 EPISTOLA 2572 35€ •scitis, nascitur clericus, nedum doctor. Est enim qualitas superveniens, sen ascititia, sive adventitia. Nee est similis ei quam habebat Paulus, qui dicehat se civem Romanum esse natum. Qui vos non bene nossent, suspicarentur ex illis verbis vos non esse natum ex legitimo coniugio, sed esse filium alicuius Doetoris et presbyteri, a quo tanquam per manus Doctoratum aocepissetis. Si ita esset, quod absit, quid fieret de vestro episcopatu? Vos scitis quod posset statim impetrare per incapacitatem, nisi essetis legitimatus. Nisi forsitan essetis de tribu Levi in qua filii poterant succedere patribus in sacerdotio et ministerio templi. Sed yetera ilia transierunt. Quare videtur nobis, quod debetis cautius vel correctius sequi, et melius discernere ordinem, quern a faoultate nostra habetis, ab origine vestra. Nunc librum ipsum ingrediamur,' in quo certe apparet aureus et mellifluus liquor vestri sermonis, et subtile ingenii acumen. Sed tarnen aliquando (salvo honore vestro dictum sit) videmini oblivisci vestri. Nam dicitis vos non pluris facere quod Calvinus vocat vos morionem, quam si audiretis ridic'ulum asininae vocis strepitum : et vos non ideo posse vobis multis nominibus non placere. Et tarnen postea intratis in magnam choleram, et multam bilem evomitis, debacchahdo adversus ipsum, et diffamando omnigenis opprobriis. Quod demonstrat vos non ita contemnere talem iniuriam : sed cor vestrum particulari affectu compunctum et commotum fuisse. Satius erat dissimulare talem affectum: et succinctius ilia transire, nee toties repetere nomina moriae, morionum,etmorionicorum, quiadicent vos velle ludere morisquas, aut portare marotas, ad movendum risum hominibus. Sed advertite bene, quod tacite fatemini vos esse morionem, quando vobis et Goohlaeo vultis tertium adiungere Oalvinum. Dicent autem quod stulti cupiunt omnes sibi esse similes aut saltern existimari. Quod fueritis compuncti, et retaliandi animo procedatis, ex eo apparet, quod pro paucis iniuriis mille diffamatoria verba, (et saepe male ad propositum) in ipsum animose eructatis. Inter quae reperiantur multa, quae Oalvini personae nullo modo conveniunt, si bene animadvertatis. Ridiculum certe est quod vos eum inter cucullatos et votifragos annumeratis, quia nunquam induit cuoullam. Praeterea, quod comatulum, calamistra, et militari veste indutum vocatis. Quia scimus totum contrarium, et videmus vos dare aures aliquibus impostoribus, qui faciunt credere vobis quod /yolunt, et capiunt voluptatem ad vos fallendum. Absit enim ut suspicemur vos ista de oapite vestro fabricare: sed bene voluimus vos monitum, révérende Pater, ut cogitetis quern risum estis moturus omnibus, qui sciunt Oalvinum esse tonso capite, quum intelligent vos appellare ipsum oalamistratum. Ipsi «erte dicent vos affingendo illi calamistros, voluisse orationem vestram calamistrare. Semper autem laborandum est, ut si non vera, saltern probabilia et verisimilia in adversarium dicamus, nisi velimus effrontés existimari. Quemadmodum quum dioitis passim apud eos regnare scortationes et adulteria: quia certum est et vulgo notum, non ita permitti illic ut apud nos, ubi talia crimina levia et pro ridiculo habentur. Si ita punirentur a iudicibus nostris, episcopi multi, abbates, sacerdotes "et monachi non ita aliénas uxores et filias corrumpere auderent. Hoc dictum sit, non in laudem ipsorum, sed ad ignominiam nostram. Praeterea multum fallimini, quum dicitis Oalvinum vernaculo usum eloquio, potius quam Latina phrasi: quia prius scripsit Latine quam Gallice. Et bene scimus quod multo plura ab eo scripta sunt Latino sermone, quam vernaculo. Quapropter ipse vos ridebit, nee non asseclae eius, quando legent librum vestrum. Item, quando in expositione verborum Malachiao dicitis eum transire a thesauris ad carbonariam, et relicto illo loco ad quem respondere debebat, -transire ad interpretatior nem verborum Ieremiae, non satis advertitis animo, quod non habebatis integrum Oalvini librum, et quod fragmenta solum ex libro Coohlaei delibatis, sicut etiam vos ipsi fatemini. Quando liber ipse integer pervenit ad manus vestras, ut postea fato quodam factum esse declaratis Tomo tertio, oportebat vos recurrere ad ilium locum et siiniles, ne quam occasionem daretis istis haereticis illudendi nobis et libris nostris. Quia certe explicat illum locum Malachiae, et respondet ad obieeta. Verum est quod facit illud secundum suum sensum. Sed tarnen non ita subito transilit ut vos dicitis. Fingitis etiam ipsum vocare nos Catholicos, quod certe nunquam legimus in ullo eius libro. Nam etiam si hoc fateretur, seipsum damnaret. Sed ipse est nimi8 cautus, quam ut hoc scribat. Quod autem suscipiti8 defensionem pro iis qui fabrieaverunt Interim, nobis videmini multas bonas horas perdere, et rumpere incassum caput vestrum. Quia ipsi non valent tantum laboris, nee causa eorum. Voluerunt enim façere unum terribile mellingium de suo capite, nön pro reparanda Christianitate, sed ad exaltandos seipsos, et generandam confusionem. Kespicite, quaesumus, de bene prope, et cognoscetis fuisse homines prophanos, qui speetaverunt tantum politiatn externam. Vos etiam bene videtis quod nullus inde fruetus secutus est", sed mera prophanatio. Nee miramur, si dicantur fuisse homines exercitati ad abnegandum Christum. Non facit ad propositum quod allegatis de horripilatione quam patiebatur D. Ludovicus, quoties habebatur sermo de abneganda fide. Quia tales vulpes, qui modo aiunt modo negant, et claudicant in utramque partem, non sunt saneto illi Régi comparandi, qui fûndavit tot monasteria, collegia, et capellas. Isti vero no-

357 1556 s. d. 358 runt se contrafacere et transfigurais ad plaoitum Prinoipum, nee mnlttim curant de religione, nisi in quantum servit eorum commoditatibus. Quod etiam est commuDe- in ouriis Principum, ut non ignoratis. Quia sequutus estis aliquando curiam. Et fuit vitium commune de omni tempore, sicut etiam Martialis, quem vos saepe legitis, bene notât, dicens, Nemo suos (haeo est aulae natura potentis) Sed domini mores Caesarianus nahet. Quare non oportet vos tarn fortiter impediri de excusatione aut defensione Caesarianorum, quos facitis magnos consiliarios Imperatoris. Alioqui dabitis suspicionem quod estis ipsis similis, aut quod h abêtis cum ipsis aliquam intelligentiam. Procul dubio non possumus dissimulare, quod facitis nobis iniuriam, quando vocatis illos catholicos. Bed transeat. Quod ad probationes et solutiones vestras attinet, aliquantum nobis doluit, quod iniurias saepe et convicia vel exclamationes invectorias pro solutionibus et rationibus ponitis. Hoc enim non convenit stylo theologico, qui requirit bona fundamenta rationum, quae versentur circa rem: et quando dirigitur ad personas, hoc non nisi de necessitate et transeunter fieri debet. Quando vos studetis videri nimium eloquens, doctrina remanet in albis. Ut probetis Christum instituisse sacrificium in Coena, vos exponitis vei'bum facite, sacrificate. Quod quidem non improbamus : sed quia tales subtilitates non possunt vulgo reoipi, nos mallem us semper recurrere ad probationes et distinetiones, quae usitatae sunt in schola: quia hoc semper est securius. Nam verbum faciendi tarn generale est, ut omnibus actis convenire possit et exponi debet secundum*" subieetam materiam. Neque opus fuit multum Hebraisare, et allegare Ministerium qui stat a parte ip8orum : quia ubi Moyses aeeipit facere pro sacrificare, illic apparet ex aliis verbis, vel sacrifieiis, vel holocausti, vel oblationis, qua de re agatur. Quod bene consideratum fuit ab omnibus, qui sunt inter nos docti in lingua Hebraica. Tunc vero temporis sacrificia fuerunt in usu. Isti autem haeretici praetendunt quod nunc omnino abolita sint per sacrificium Christi : et quod coena Domini sit commemoratio sacrificii, non sacrificium: et quod illud Facite refertur ad actionem illam et celebrationem sacramenti, et distributionem panis Dominici: quod de offerendo vel adorando pane nulla a Christo vel Paulo fit mentio. Ad hoc praecise et peremptorie respondendum erat: et titendum bonis glossis, et omnibus condituris, quibus panem transsubstantiare ac sacrificare solemus. Alioqui dicent sacrificia nostra esse similia sacrifieiis Paganorum: nee erubeseunt etiam dicei-e détériora. Sicut ipsi allegaut in derisionem nostram illud Yergilii, Quum faoiam vitula pro frugibus, ipse venito: quod olimi Clithoveus putabat multum facere pro nobis. Sed utinam de eo nunquam cogitasset. Est autem valderidiculum et absurdum, quum volens probare transsubstantiationem ex verbis Domini, dicitis idem, esse ac vulgo dici solet, Si quis pullum gallinaceum petierit: pullus quem ego dabo erit caro perdicis delicatissimae : quoniam videretur esse quidam. lusus prae8tigiatorum aut magicorum. Nee vero itavoluit Christus fallere nostros sensus, aut ambiguë loqui, Adhaec similitudines tales sunt prophanae, et sapiunt quandam gastrimargiam. Oportet nos multo reverentialius loqui de tarn sublimi mysterio. Consequentia etiam, quam vos facitis, valde rudis et cruda est. Nempe, divus Paulus in Actis Angelo révélante didicit, Ecce donavit tibi Deus omnes qui navigant tecum. Valet igitur Missae saorifioium : non ei tantum qui offert, verum et iis pro quibus offert. Tos debebatis haec melius conglutinare pro rudibus, et ostendere, quomodo hoc sacrificium sit applicativum gratiae Dei, quomodo dantur animae sacerdoti, sicut Apostolo, et revelatio etiam. specialis aliquando fiat. Quid si Apostolus cecinit Missam in illa navi, cum erat in periculo, et fuerit ei revelatum quando tenebat hostiam, quod propter ipsum nemo periret? Nam et sine dubio habebat secum äliquem, qui poterat fungi vice clerioi. Sed haec omnia vos melius considerare, et pro data vobis gratia ferruminare poteritis. Quod attinet ad ea quae probatis ab authoritate Doctorum, est certe bona probatio, et frequens in theologia. Sed isti haeretici locum iilum admittere nolunt, nisi ab authoritate Dei, hoc est sanctae Scripturae. Oportet igitur allegare Doctores bene authorisatos, et ex iis adducere veram interpretationem sacrae Scripturae. Quia tune vos ponetis eos ad metam non loqui. Sed si Canonistas vel Quaestionarios tantum pro fundandis argumentis vestris ällegatis, vos nihil facitis. Videmus bene paternitatem vestram evolvisse multos libros, et antiquos et modernus: sed allegatio tantae multitudinis nihil servit nisi ad farciendum chartas: quemadmodum legistae faciunt unum magnum apparatum in suis lectionibus vel in scriptis, de nominibus et authoritatibus suorum doctorum, et reliquunt interpretationem textuum. Si. ita faciamus, dicent in nos quod Quintius ille Romanus in copias Antiochi facetiose dixit. Nempe idem esse, quod Chalcidensis hospes eius, homo bonae cherae, ut vulgo dici solet, rèspondit quaerentibus unde recuperavisset tantam venationem illo tempore anni, quia erat solstitium: videlicet omnes illos cibos ex porco domesticô factos, sed ita diversificatos conditura. Ita etiam illas gentes extraneas et inauditas, Dahas, Medos, et alios de quibus se iactabat Antiochus, omnes Syroa 23*

355 EPISTOLA 2572 35€<br />

•scitis, nascitur clericus, nedum doctor. Est enim<br />

qualitas superveniens, sen ascititia, sive <strong>ad</strong>ventitia.<br />

Nee est similis ei <strong>quam</strong> h<strong>ab</strong>ebat Paulus, qui dicehat<br />

se civem Romanum esse natum. Qui vos non<br />

bene nossent, suspicarentur ex illis verbis vos non<br />

esse natum ex legitimo coniugio, sed esse filium<br />

alicuius Doetoris et presbyteri, a quo tan<strong>quam</strong> per<br />

manus Doctoratum aocepissetis. Si ita esset, quod<br />

<strong>ab</strong>sit, quid fieret de vestro episcopatu? Vos scitis<br />

quod posset statim impetrare per incapacitatem, nisi<br />

essetis legitimatus. Nisi forsitan essetis de tribu<br />

Levi in qua filii poterant succedere patribus in sacerdotio<br />

et ministerio templi. Sed yetera ilia transierunt.<br />

Quare videtur nobis, quod debetis cautius<br />

vel correctius sequi, et melius discernere ordinem,<br />

quern a faoultate nostra h<strong>ab</strong>etis, <strong>ab</strong> origine vestra.<br />

Nunc librum ipsum ingrediamur,' in quo certe<br />

apparet aureus et mellifluus liquor vestri sermonis,<br />

et subtile ingenii acumen. Sed tarnen aliquando<br />

(salvo honore vestro dictum sit) videmini oblivisci<br />

vestri. Nam dicitis vos non pluris facere quod Calvinus<br />

vocat vos morionem, <strong>quam</strong> si audiretis ridic'ulum<br />

asininae vocis strepitum : et vos non ideo posse<br />

vobis multis nominibus non placere. Et tarnen<br />

postea intratis in magnam choleram, et mul<strong>tam</strong> bilem<br />

evomitis, debacchahdo <strong>ad</strong>versus ipsum, et diffamando<br />

omnigenis opprobriis. Quod demonstrat<br />

vos non ita contemnere talem iniuriam : sed cor vestrum<br />

particulari affectu compunctum et commotum<br />

fuisse. Satius erat dissimulare talem affectum: et<br />

succinctius ilia transire, nee toties repetere nomina<br />

moriae, morionum,etmorionicorum, qui<strong>ad</strong>icent vos<br />

velle ludere morisquas, aut portare marotas, <strong>ad</strong> movendum<br />

risum hominibus. Sed <strong>ad</strong>vertite bene, quod<br />

tacite fatemini vos esse morionem, quando vobis et<br />

Goohlaeo vultis tertium <strong>ad</strong>iungere Oalvinum. Dicent<br />

autem quod stulti cupiunt omnes sibi esse similes<br />

aut saltern existimari. Quod fueritis compuncti, et<br />

retaliandi animo procedatis, ex eo apparet, quod<br />

pro paucis iniuriis mille diffamatoria verba, (et saepe<br />

male <strong>ad</strong> propositum) in ipsum animose eructatis.<br />

Inter quae reperiantur multa, quae Oalvini personae<br />

nullo modo conveniunt, si bene anim<strong>ad</strong>vertatis.<br />

Ridiculum certe est quod vos <strong>eum</strong> inter cucullatos<br />

et votifragos annumeratis, quia nun<strong>quam</strong> induit<br />

cuoullam. Praeterea, quod comatulum, <strong>cal</strong>amistra,<br />

et militari veste indutum vocatis. Quia scimus totum<br />

contrarium, et videmus vos dare aures aliquibus<br />

impostoribus, qui faciunt credere vobis quod<br />

/yolunt, et capiunt voluptatem <strong>ad</strong> vos fallendum.<br />

Absit enim ut suspicemur vos ista de oapite vestro<br />

f<strong>ab</strong>ricare: sed bene voluimus vos monitum, révérende<br />

Pater, ut cogitetis quern risum estis moturus omnibus,<br />

qui sciunt Oalvinum esse tonso capite, quum<br />

intelligent vos appellare ipsum oalamistratum. Ipsi<br />

«erte dicent vos affingendo illi <strong>cal</strong>amistros, voluisse<br />

orationem vestram <strong>cal</strong>amistrare. Semper autem l<strong>ab</strong>orandum<br />

est, ut si non vera, saltern prob<strong>ab</strong>ilia et<br />

verisimilia in <strong>ad</strong>versarium dicamus, nisi velimus<br />

effrontés existimari. Quem<strong>ad</strong>modum quum dioitis<br />

passim apud eos regnare scortationes et <strong>ad</strong>ulteria:<br />

quia certum est et vulgo notum, non ita permitti<br />

illic ut apud nos, ubi talia crimina levia et pro ridiculo<br />

h<strong>ab</strong>entur. Si ita punirentur a iudicibus nostris,<br />

episcopi multi, <strong>ab</strong>bates, sacerdotes "et monachi<br />

non ita aliénas uxores et filias corrumpere auderent.<br />

Hoc dictum sit, non in laudem ipsorum, sed <strong>ad</strong> ignominiam<br />

nostram. Praeterea multum fallimini, quum<br />

dicitis Oalvinum vernaculo usum eloquio, potius<br />

<strong>quam</strong> Latina phrasi: quia prius scripsit Latine<br />

<strong>quam</strong> Gallice. Et bene scimus quod multo plura<br />

<strong>ab</strong> eo scripta sunt Latino sermone, <strong>quam</strong> vernaculo.<br />

Quapropter ipse vos ridebit, nee non asseclae eius,<br />

quando legent librum vestrum. Item, quando in<br />

expositione verborum Malachiao dicitis <strong>eum</strong> transire<br />

a thesauris <strong>ad</strong> carbonariam, et relicto illo loco <strong>ad</strong><br />

quem respondere debebat, -transire <strong>ad</strong> interpretatior<br />

nem verborum Ieremiae, non satis <strong>ad</strong>vertitis animo,<br />

quod non h<strong>ab</strong>ebatis integrum Oalvini librum, et<br />

quod fragmenta solum ex libro Coohlaei delibatis,<br />

sicut etiam vos ipsi fatemini. Quando liber ipse<br />

integer pervenit <strong>ad</strong> manus vestras, ut postea fato<br />

quodam factum esse declaratis Tomo tertio, oportebat<br />

vos recurrere <strong>ad</strong> ilium locum et siiniles, ne<br />

<strong>quam</strong> occasionem daretis istis haereticis illudendi<br />

nobis et libris nostris. Quia certe explicat illum<br />

locum Malachiae, et respondet <strong>ad</strong> obieeta. Verum<br />

est quod facit illud secundum suum sensum. Sed<br />

tarnen non ita subito transilit ut vos dicitis. Fingitis<br />

etiam ipsum vocare nos Catholicos, quod certe<br />

nun<strong>quam</strong> legimus in ullo eius libro. Nam etiam<br />

si hoc fateretur, seipsum damnaret. Sed ipse est<br />

nimi8 cautus, <strong>quam</strong> ut hoc scribat. Quod autem<br />

suscipiti8 defensionem pro iis qui f<strong>ab</strong>rieaverunt<br />

Interim, nobis videmini multas bonas horas perdere,<br />

et rumpere incassum caput vestrum. Quia ipsi<br />

non valent tantum l<strong>ab</strong>oris, nee causa eorum. Voluerunt<br />

enim façere unum terribile mellingium de suo<br />

capite, nön pro reparanda Christianitate, sed <strong>ad</strong><br />

exaltandos seipsos, et generandam confusionem.<br />

Kespicite, quaesumus, de bene prope, et cognoscetis<br />

fuisse homines prophanos, qui speetaverunt tantum<br />

politiatn externam. Vos etiam bene videtis quod<br />

nullus inde fruetus secutus est", sed mera prophanatio.<br />

Nee miramur, si dicantur fuisse homines<br />

exercitati <strong>ad</strong> <strong>ab</strong>negandum Christum. Non facit <strong>ad</strong><br />

propositum quod allegatis de horripilatione <strong>quam</strong><br />

patiebatur D. Ludovicus, quoties h<strong>ab</strong>ebatur sermo de<br />

<strong>ab</strong>neganda fide. Quia tales vulpes, qui modo aiunt<br />

modo negant, et claudicant in utramque partem,<br />

non sunt saneto illi Régi comparandi, qui fûndavit<br />

tot monasteria, collegia, et capellas. Isti vero no-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!