epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
Share Embed Flag
Download ePaper

epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

archive.ouverte.unige.ch
from archive.ouverte.unige.ch More from this publisher
17.11.2012 Views

299 BPISTOLAE 2538—2540 300 nee Augustino liceat npvam aliam actionem intendere, controversiam movere, aut querimoniam contra M. Valerandum, tarn de criminibus quae semel apud nos obiecit et a quorum prosequutione depulsus est, quam de aliis quibuscunque usque ad hunc diem commi8sis. Nam quum data ei fuerit libertas proferendi in medium quidquid Teilet, merito ab aliis quae praetermisit in posterum videtur depulsus. Kursus M. Vaïerando non liceat Augustinwm in ius -trahere, vel ullis litibus implicare, quod temere et iniuste de rebus non compertis accusatus fuerit. Denique consilii nostri non esse pronunciamus, praetextu vel occasione huius sentensiae utrumvis eorum ad alios iudices trahi, vel alibi agitari quae a nobis hic fuerunt cognita, sed partes nostro decreto debere contentas esse. - • Haec sententia pronunciata fuit partibus 21. Septemb. et postridie promulgata toti ecclesiae anno 1556 et partes rogatae polücitae sunt se fore ob- 8equentes. 8 ) His peractis M. Valerandus exposuit se sponte et absque alieno coactu petere, quia multi sinistri sermones hactenus volitaverant, ut dubitari posset an gradum pastoris occuparet contra consensum ecclesiae, quo his murmuribus obviam iretur, aliquam declarationem fieri unde liquido pateret quaenam esset 'populi voluntas : simul tarnen testificans, quamvis populus eum retinere cuperet, sui consilii esse studio publico * pacis resignare munus suum et ecclesiam rogare ut si hanc resignationem probaret prospiceret de successore. Quamvis autem statuisset huic actioni proximum diem dominicum, visum est nobis fore satius si extemplo cognosceretur populi voluntas. Quod ipse quoque amplexus est. Itaque eo egresso rogavimus et hortati sumus populum ut sponte et libère animum suum ostenderet. Tandem cognovimus maioris partis sufiragiis eum retineri in ministerio, et maiori parti placere ut maneat. Quod postquam ei indicavimus, rursum testatus est se persistere in sua testificatione, nempe ut loco cedat, ideoque ecclesiam rogare ut ab onere 8) Frantf. Bel. Handl II. N. 14. Gegenbericht der Predicanten v. 1563. Rie legitur §. 64. Was Calvinnm zur Reise nach F. bewogen, können wir nicht eigentlich sagen. Es hat aber doch das End solcher Handlung beweiset das es förnemlioh omb Valerandum zu thnn gewesen den der ist dasselbig mal durch rahtCalvini vom Predigampt abgesetzt worden, darumb er darnach bis an sein end Calvino desto feinder gewesen. Gleichwol haben wir- nach Oalvini absoheid von etlichen vernomen das V. were angeklagt worden als hette er mit den gemeinen Allmosen vnd mit ettlicher seiner Leut Hanszzins, denen er die Heuser bestellt, vntrewlioh gehandelt. Aber dem sey na wie es wolle, da ligt vns nicht hooh an. eximatur, idque ad sedandos omnes sùsurros, qui forte alioqui non quiescerent. Nos quoque pro parte nostra censuimus dandum esse consilium populo, utile id esse ob multas causas quas apud nos perpendimus : sie tarnen ut maneret intaeta libertasiudicandi pro sua conscientia. Nam hanc in partem noluimus longius progredi quam' ut patefieret nostrum consilium, ut sibi quisque prospiceret. Quia tarnen res magni erat momenti et iam tempus effluxerat, deinde ultro citroque multa dicta erant, ut periculum esset a confusione si voluissemus statim habere statutum, rem suspensam reliquimus, donec ecclesia dato ampliore spatio mature deliberaret. In quo ut Dominus singulos suo spiritu dirigat precamur. Huic vero actioni non interfuit clarissimus D. Ioannes a Lasco, quod ex morbo decumberet. Porro quia post latam sententiam quae hic descripta habetur sedare cupiebamus quod residuum est turbarum in hac ecclesia, unde magna dissipatio tandem oriri poterit, nisi Deus pro sua ingenti misericordià oecurrat, et quia etiam ad hoc onus suseipiendum nos hortatus fuerat D. Glauburgus, ut eius mandate nobis cognitio mandata esset, hac ratione supra reieeimus quidquid communiter pertineret ad concilium seniorum in aliud tempus opportunum, ut seorsum de his rebus aliquid certi statueretur, non compromissi virtute sed pro munere nobis iniuneto: nunc, ne videamur spem quae de nobis coneepta erat frustrati esse, vel noluisse, quoad in nobis situm foret, ecclesiae necessitatibus opem ferre, pronunciavimus: per nos non stetisse quominus etiam controversiae istae decisae sint. Sed a Valeromdo et senioribus responsum fuit, fore hoc mali exempli si alieno arbitrio se submitterent. Et quanquam non recusabant cum Ioanne Calvino et Roberto Horno, quia verbi ministri sunt, conferre, hac tarnen lege ut Calvimm se didiciBse 9 ) ex eius soriptis ecclesiam unam alteri non esse subiectam: quia tarnen nobis simul omnibus partes istae mandatae fuerant, ambo illi recusarunt seorsim a nobis quidquam agere. Quum itaque inanus in hac parte nobis ligatae forent, ut nulla ratio nobis pateret ad sanandas discordias quae adhuc suspensae haerent, idque quantum recusatio illa seniorum, quam diximus, nobis viam praeclusit, profitemur ac testamur nos officio nostro defunctos esse. Quare hanc ecclesiam Deo oommendamus, sicuti necesse est, ut pro sua ingenti misericordià inordinatis excessibus subveniat, quos hic relinquimus. * Huic actioni non interfuerunt D. Glaubwrgus et D. Io. a Lasco. Nicolaus autem Wald, quia a seniorum collegio erat, se a nobis disiunxit. 9) Haec manifeste compta-

301 1556 SEPTEMB.—OUTOB. . 302 8539, HOTOMANUS BULLINGERO. Pertimt ad Acta Calvini Francofordensia eiusque per Argentoratum transUum. (Ex Hotomani epp. impressis p. 9.) Clarissimo et praestantissimo theologo, D. Henrico Bullingero, pastori ecclesiae Tigurinae prudentissimo. * Tiguri. Fr. Hotomanus S. D. Francofordia reversus, ') quo una cum D. Oalvino profeetuB eram, reperi domi res duas mihi gratissimas, literas tuas et Institutiones, 2 ) quas tarn avide exspectabam. Sed nihil aeque mihi iucundum aut acceptum fait, quam insignia ista tui erga me amoris significatio, vel testificatio potius, qui mihi in re sane non levi gratificari voluisti. De omnibus gratiam tibi, venerande pater, habeo quam possum maximam. Institutiones quam celerrime ac diligentissime potero cum libro meo conferam, easque tibi, Deo volonte, sartas tectas remittam. — — D. Calvinus intra quatriduum rediturus est. 3 ) Francofordiae Velsius 4 ) quidam, qui anno superiore Coloniae captivus fuit, homo loquaculus et satis audax, Anglicae ecclesiae pastori D. Horno 5 ) denunciayit paulo ante D. Calvini adventum, se propheticas quasdam revelationes habere, de quibus publice disputare vellet. Quum idem audisset, D. Calvmum adventare, eum praeesse voluit. Summa propositionum erat haec: aut esse liberum arbitrium, aut Deum tyrannum esse. Biduum ita disputavit, ut summo omnium ordinum hominumque consensu, si quid reliqui haberet quod de existimatione deperderet, id ei totum sit abiudicatum. Calvinus contra ab omnibus Germanis, non tarn propter eru- ditionem, quae iampridem nota est, quam propter acumen ingenii, et in disputando dexteritatem quandam admirabilem in coelum laudibus.est sublatus. A senatu gratiae actae, 6 ) et vinum per très apparitores honorifice missum. Quid in eoclesiae Gallicanae negotio gesserit, adhuc incertum est: nam infecta re mihi redeundum fuit A nostris professoribus, collegia meis, convivio est exceptus, ') ingressus in Sturmii lectionem, item in m earn turn ab ipso, qui e suggestn descendit, tum ab omnibus auditoribus assurgentibus amplissime est consalutatus. Concionator noster S) postulans, ut' illi concionandi locus praeberetur, repulsam tulit. 9 ) Causam Dens novit, neque enim plura nunc licet. Peto ab eo; ut ecclesiae ac reipublicae Argentorensis misereatur, tuosque labores benedioat. D. Mariyri, et patri et compatri meo venerando 8. D. Sleidanus iam 40. dies aegrotat, sed leviter. ,0 ) Vale 22. Septemb. 1556. 2540. PANCÜS ') MINI8TRIS GENEVENSD3U8. Bationem reddit rnvnisterii sui aptcd Pictavos et Iuliodunenses. (Ex autographo Ood. Genev. 197«, fol. 8.) F. Pancus ecclesiae Dei ministris gratiam et pacem a Deo patre per Iesum Christum plurimam. Quum superiori mense Septembri Pictavi* essem, 2 ) ut mensae Domini accumberem et cum fra- 6) Qua de re lacent FranJcf. Bel. Handlungen et Fresenius. 7) In primo itinere quum Francofurtum peteret. 8) Alexander. 2639.1) vel antequam Calvinus urbem reliquerit, vide infra, 9) Uli ipsi, quern olim nviti Genevensibus concesserant, et cf. moque N. 2532. nunc suggestus negatus! O quae mutatio rerum! Anguem 2) Fortaase novum editionem codicis Iustininnei quae sub herba latentem vides Marbachium. Par. 1555 eum Accursii glossis prodierat, et quam e Turieo 10) imo gravissime. Vide N. 2546. sibi ad tempus concedendam expetierat. Ipse a. 1560 eommen- 254.0.1) De nomine ambigimus. Now oceurrit, neque apud tafium edidit in quatuor Institt. iuris civilis libros Basileae, Lièvre, neque' in Hist, eccl., neque etiam in Commentariis quern tune praeparasse videtur postea saepius typis eas- ministerii Genevensis. scriptum. 2) De ecclesiis in partibus occidentalis Gàlliae iam sae­ 3) Abire voluit d. 24. Sept. {Fresenius réf. KG. v. Frkf. pius dictum. Hie addimus quae habet Hist, eccl I. 198 de 115 sq.) redux fuit Genevae d. 12. Oct. testibus Actis Senatus. viro Scoto, Gemmes {James) Hamilton,, dornte d'Âran et duo 4) Cf. N. 2531. • de Ohatelleranlt, qui a. 1559 in hoc oppido ecclesiolam con- 5) Bob. Home, dean of Durham, postea episcopus Vingregavit. {Lièvre, hist, des prot. du Poitou I. 69.) Pridem toniensis {Strype, Parker I. 133, III. 283) resident at Frcf. M. Maio 1555 e Geneva missus fuerat lac. Anglus {Langlois) {Idem, eccl. mem. m. 1. p. 231.404) ibique: lectured in hebrete ad Pictavos, eodem anno Petrus ChresUen ad Andegavos, a {ib. 543). -. 1556 Claud- Chevallier, alii seqq. annis.

299 BPISTOLAE 2538—2540 300<br />

nee Augustino liceat npvam aliam actionem intendere,<br />

controversiam movere, aut querimoniam contra<br />

M. Valerandum, tarn de criminibus quae semel apud<br />

nos obiecit et a quorum prosequutione depulsus est,<br />

<strong>quam</strong> de aliis quibuscunque usque <strong>ad</strong> hunc diem<br />

commi8sis. Nam quum data ei fuerit libertas proferendi<br />

in medium quidquid Teilet, merito <strong>ab</strong> aliis<br />

quae praetermisit in posterum videtur depulsus.<br />

Kursus M. Vaïerando non liceat Augustinwm in ius<br />

-trahere, vel ullis litibus implicare, quod temere et<br />

iniuste de rebus non compertis accusatus fuerit.<br />

Denique consilii nostri non esse pronunciamus,<br />

praetextu vel occasione huius sentensiae utrumvis<br />

eorum <strong>ad</strong> alios iudices trahi, vel alibi agitari quae<br />

a nobis hic fuerunt cognita, sed partes nostro decreto<br />

debere contentas esse.<br />

- • Haec sententia pronunciata fuit partibus 21.<br />

Septemb. et postridie promulgata toti ecclesiae anno<br />

1556 et partes rogatae polücitae sunt se fore ob-<br />

8equentes. 8 )<br />

His peractis M. Valerandus exposuit se sponte<br />

et <strong>ab</strong>sque alieno coactu petere, quia multi sinistri<br />

sermones hactenus volitaverant, ut dubitari posset<br />

an gr<strong>ad</strong>um pastoris occuparet contra consensum<br />

ecclesiae, quo his murmuribus obviam iretur, ali<strong>quam</strong><br />

declarationem fieri unde liquido pateret quaenam<br />

esset 'populi voluntas : simul tarnen testificans,<br />

<strong>quam</strong>vis populus <strong>eum</strong> retinere cuperet, sui consilii<br />

esse studio publico * pacis resignare munus suum<br />

et ecclesiam rogare ut si hanc resignationem probaret<br />

prospiceret de successore. Quamvis autem<br />

statuisset huic actioni proximum diem dominicum,<br />

visum est nobis fore satius si extemplo cognosceretur<br />

populi voluntas. Quod ipse quoque amplexus<br />

est. Itaque eo egresso rogavimus et hortati sumus<br />

populum ut sponte et libère animum suum ostenderet.<br />

Tandem cognovimus maioris partis sufiragiis<br />

<strong>eum</strong> retineri in ministerio, et maiori parti placere<br />

ut maneat. Quod post<strong>quam</strong> ei indicavimus, rursum<br />

testatus est se persistere in sua testificatione, nempe<br />

ut loco cedat, ideoque ecclesiam rogare ut <strong>ab</strong> onere<br />

8) Frantf. Bel. Handl II. N. 14. Gegenbericht der<br />

Predicanten v. 1563. Rie legitur §. 64. Was Calvinnm zur<br />

Reise nach F. bewogen, können wir nicht eigentlich sagen.<br />

Es hat <strong>ab</strong>er doch das End solcher Handlung beweiset das es<br />

förnemlioh omb Valerandum zu thnn gewesen den der ist dasselbig<br />

mal durch rahtCalvini vom Predigampt <strong>ab</strong>gesetzt worden,<br />

darumb er darnach bis an sein end Cal<strong>vino</strong> desto feinder<br />

gewesen. Gleichwol h<strong>ab</strong>en wir- nach Oalvini <strong>ab</strong>soheid von etlichen<br />

vernomen das V. were angeklagt worden als hette er<br />

mit den gemeinen Allmosen vnd mit ettlicher seiner Leut<br />

Hanszzins, denen er die Heuser bestellt, vntrewlioh gehandelt.<br />

Aber dem sey na wie es wolle, da ligt vns nicht hooh an.<br />

eximatur, idque <strong>ad</strong> sedandos omnes sùsurros, qui<br />

forte alioqui non quiescerent. Nos quoque pro parte<br />

nostra censuimus dandum esse consilium populo,<br />

utile id esse ob multas causas quas apud nos perpendimus<br />

: sie tarnen ut maneret intaeta libertasiudicandi<br />

pro sua conscientia. Nam hanc in partem<br />

noluimus longius progredi <strong>quam</strong>' ut patefieret<br />

nostrum consilium, ut sibi quisque prospiceret. Quia<br />

tarnen res magni erat momenti et iam tempus<br />

effluxerat, deinde ultro citroque multa dicta erant,<br />

ut periculum esset a confusione si voluissemus statim<br />

h<strong>ab</strong>ere statutum, rem suspensam reliquimus,<br />

donec ecclesia dato ampliore spatio mature deliberaret.<br />

In quo ut Dominus singulos suo spiritu dirigat<br />

precamur.<br />

Huic vero actioni non interfuit clarissimus D.<br />

Ioannes a Lasco, quod ex morbo decumberet. Porro<br />

quia post la<strong>tam</strong> sententiam quae hic descripta h<strong>ab</strong>etur<br />

sedare cupiebamus quod residuum est turbarum<br />

in hac ecclesia, unde magna dissipatio tandem<br />

oriri poterit, nisi Deus pro sua ingenti misericordià<br />

oecurrat, et quia etiam <strong>ad</strong> hoc onus suseipiendum<br />

nos hortatus fuerat D. Glauburgus, ut eius mandate<br />

nobis cognitio mandata esset, hac ratione supra<br />

reieeimus quidquid communiter pertineret <strong>ad</strong> concilium<br />

seniorum in aliud tempus opportunum, ut<br />

seorsum de his rebus aliquid certi statueretur, non<br />

compromissi virtute sed pro munere nobis iniuneto:<br />

nunc, ne videamur spem quae de nobis coneepta<br />

erat frustrati esse, vel noluisse, quo<strong>ad</strong> in nobis<br />

situm foret, ecclesiae necessitatibus opem ferre, pronunciavimus:<br />

per nos non stetisse quominus etiam<br />

controversiae istae decisae sint. Sed a Valeromdo<br />

et senioribus responsum fuit, fore hoc mali exempli<br />

si alieno arbitrio se submitterent. Et quan<strong>quam</strong><br />

non recus<strong>ab</strong>ant cum Ioanne Cal<strong>vino</strong> et Roberto<br />

Horno, quia verbi ministri sunt, conferre, hac tarnen<br />

lege ut Calvimm se didiciBse 9 ) ex eius soriptis ecclesiam<br />

unam alteri non esse subiec<strong>tam</strong>: quia tarnen<br />

nobis simul omnibus partes istae mandatae fuerant,<br />

ambo illi recusarunt seorsim a nobis quid<strong>quam</strong> agere.<br />

Quum itaque inanus in hac parte nobis ligatae<br />

forent, ut nulla ratio nobis pateret <strong>ad</strong> sanandas<br />

discordias quae <strong>ad</strong>huc suspensae haerent, idque<br />

quantum recusatio illa seniorum, <strong>quam</strong> diximus,<br />

nobis viam praeclusit, profitemur ac tes<strong>tam</strong>ur nos<br />

officio nostro defunctos esse. Quare hanc ecclesiam<br />

Deo oommendamus, sicuti necesse est, ut pro sua<br />

ingenti misericordià inordinatis excessibus subveniat,<br />

quos hic relinquimus.<br />

* Huic actioni non interfuerunt D. Glaubwrgus<br />

et D. Io. a Lasco. Nicolaus autem Wald, quia a<br />

seniorum collegio erat, se a nobis disiunxit.<br />

9) Haec manifeste compta-

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!