13.01.2015 Views

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

лык; кэЬарманньщ белгш 6ip аймакты, кырды, ауылын, соулесш,<br />

анасын, даласын, елш сагынганы тазбектелш бершген. Осы<br />

жагынан Сэкеннщ бул шыгармасы болмысты негурлым жанжакты<br />

камтитын эпос жанрына украп кеткен жок па деген кауш<br />

тудыруы да занды. Ал, шын моншде олай емес.<br />

BipiHinifleH, лирикалы к каЬарманны н cyftiKTici<br />

("соулемщ"), анасы енпзшу1 оленде б1рнеше кейшкер болуына<br />

окелмейдх. Ce6e6i суйген адамы да, ана да дербес бейне<br />

ретшде алынбай, лирикалык каЬарман сез1мш кецейтш ашуга<br />

гана кызмет етш тур. Сондыктан шыгармада 6ip-aK тулга,<br />

лирикалык каЬарман- "мен" гана бар да, ал калгандары сол<br />

"мендГ ерютетуге жумьшдырылган деп туйем1з. Ал, эпоста,<br />

Timi онын шагын жанры онпмеде, моселен, Ы. Алтынсариннщ<br />

"Бай мен жарлы баласы" энпмесшде кем1 ею кейшкер:<br />

Асан мен Усен бар екеш белгш, Жоне онда 6ipiH мусшдеу<br />

ушш eKiHiuici жутьшып кетпей, кайта eKeyi де дербестМн<br />

сактаганы мол1м. Еюншщен, жаца аталган шагын оцг1меде,<br />

ягни эпос жанрында, кдЬарман ©MipiHin лирикадагьщай 6ip<br />

coTi гана алынбай, б!рнеше coTi, ею баланьщ коштен калганынан<br />

бастап, жолга шыгуы, тамак табу оркеттер1, тунде от<br />

жагып отыруы, ертеншде барып ауылдарына жету1 камтылган.<br />

Ал, аталган оленде лирикалык каЬарманнын 6ip correri<br />

гана толганысы екшелш, одан кейш ертецшде не болары айтьшмайды.<br />

Ушшшщен, оленде тартыс, орекет, окига жок та,<br />

келтаршген онпмеде турл1 окига 6ipiHeH сон 6ipi оршген.<br />

Тортшшщен, оленде лирикалык кдЬарман тек 6ip кырымен,<br />

сагынышымен оспеттелсе, оцг1меде Усен б1рнеше кырымен<br />

бейнеленген. Алдымен коштен калып койганда, Асан жьшай<br />

бастаганда: "Жылаганмен ешнорсе онбес, Кошкен ауылды<br />

1здеп табалык",-деушен сабырльшыгы байкалса, ауьш орнынан<br />

ине, пышак сыныгын, 6ip-eici уыс кьш алуынан тапкырлыгы,<br />

укыптылыгы ангарылады. Сурлеу ею айырьшганда,<br />

мадцьщ жас тезепне карал, жол тандауынан 3epeKTiri шац<br />

берсе, уйрекке тузак курып устап алуы кезшде errrlniri жота<br />

корсетедь Шакдак таспен от тугатуынан Усеннщ юкерлгг!<br />

таньшса, жумыртканы nicipyi, талдан icTiK жасап, уйрект1<br />

кактауынан онерлшп коршед1. Тунде от жагып уйыктамай<br />

99

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!