кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ ÐºÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
сезбе-сез угынбау керек. Бул лирикалык каЬарманньщ бостандыкка тез жетюа келуш (ен жуйрж ат-тулпар шапшан жётщзедд гой) (6) делелдейш. -"Айдарына кызыл шок//Укшеп сузш такгык б1з",-жолдары лирикалык каЬарманньщ бостандыкгы ерекше кастерлеуш (7) шегелейщ. Азаттыкты еспеттегесш де, оган жетюзерлж тулпарды Сэкен ерекше безещцрген. Сонымен 6ipre "кызыл" сезшде рен эдемшп (15), эпитет (II), ал "уюлеп, сузш" дегенде улттык ернек (21) ягни кун Kepici мал ба гумен байланысты казак емхршде жш кездесетш белп орын алган. Сэкеннщ еркшдйсп айрыкша багалайтыны: "Кызыл шашак ока устап,// ЖШек жабу жаптык 6i3.// KyMic ермен ерлесш,/ /Ж аратып, байлап бактык б1з",-жолдарында одан opi ерютетшш бершген. Сондай-ак бул тармактарда: рен эдемшп (15)-"кызыл"; керйсгеуш (Н)-"ж1бек", "кумю"; улттык ернек (21)-"жаратыпп... бактык" сап тузеген. -"Куншыгысты каптаган// Bip зенгер тау бар едд",-дегендеп "каптаган" сезшен тау кeлeмдiлiгiн (келемд1 болмаса, буюл куншыгысты каптай ала ма-9) тамашаласак, "зецгер" ce3i - epi эпитет (II), epi тау бш кпп (8) белпа -"Сол зенгерге баратын//Жол катерл], тар едГ, дегендег1 "зенгерге"-алмастыру (16) , ce6e6i мунда екшпп туруга лайык "тау" ce3i Tycin калгандыктан да, уксастыкка емес, жалгастыкка, шисгестЬске непзделш, сез магынасьш жетщщру жузеге аскан. Ал, соган баратын жолдын "катерл^ тар" болуы киындыктын туспал белпа (I) болып саналады. -"Тулпарларды оргытып,//Кекке кулаш сермедщ,'^ дегендеп оргыту да, кекке кулаш сермеу де лирикалык каЬарман мыкгылыгын, ерекше орекетш, демек Секен стилш танытушы (5) деталь. Сонымен 6ipre тулпар жуйриспп (19) де ернектелген. -"Шьщ басына кеп шыктык,//Кек аспанмен тщцескен"- тармактарында тау бщкхш (8-бшк болмаса, кек аспанмен тщцесе ала ма)де, лирикалык каЬарман тынымсыздыгы да, демек озыктык, ерекшел1кт1 ту еткен Секен стиш де (5) каба- FaT ашылган. -"Жер мен кекке нур шашып,//Kepinai тан жалтырап",- 92
дегендеп "кекке" сезьметонимия (16), ce6e6i "кек аспан" пркесшдей "аспан" тусш калгандыктан да, бар жуки ауыспалы менде "кек" ce3i аркалап тур. "Шашып" сез! -сеуле копий (18), аз болса, шаша алмайтыны белгш. "Жалтырап" -лирикалык, каЬарманныц тоуелаздЬсп айрыкдха унатуы (7) дэлел1 Ce6e6i баска адамга тан онша жалтырап KepiH6eyi де мумюн. Ал, Сокенге танньщ жалтырып KepiHyi -лирикалык каЬарманньщ сол кубылысты алаботен кабылдауы нотижесь Сонымен катар "жалтырап" сезш кесемшеден болган эпитет (13) ретшде де багалаймыз. -"Шаттык тасып лупшдеп,// Сокты журек калтырап", - дегендеп "тасып" созше 23 санын койдык. Ce6e6i "шаттык" - кезбен Kepin, колмен сипауга келмейтш дереказ угым. Ал, сол дереказдш заттанганы сондай: ол дерекп су Topi3fli тасыса, тек заттану аркылы гана юке асып отыр. "Лупшдеп", "калтырап" создерьлирикалык каЬарманныц бостандыкты озгеше багалауын, езшдЬс насаттануын (7) аша туседь Муны кызыл куннш "жаркырып" шыга келу1 де ерютетед1 Сокен сонша шал кып шаттангасын барып, кызьш кун "жаркырап" кершген. -"Тунерген зулмат аспанда / / Бултты куды рахман кун",- дегенде, алдымен символдык белпн1 (17) корем1з. Мундагы "булт" та, "кун" де тек ауыспалы магынада алынган. Оны келер узшдщей "Сарыаркага карасак,//Мунарткан oni тун",- суреттемес1 де ширата, nicipe тускен. К,орытынды сауал: -Олен идеясы неде -Бостандыкты енжар калыпта тоспау керек. Сол ушш кесек орекетке асыккан жен. Сокеннш лирикалык каЬарманы бигк тауга тулпарды оргыткдны тор1зд1 айрыкша ic кажет. Тушп айтсак, елен идеясы-куреске, тоуелс1здйс ушш алапат айкаска етпеттеуд! дорштеу. С.Сейфуллиннш "Асыгып тез аттандык" елещн сараптаганда, мугал1м акынныц суреткерлЬс шеберлшн гана танытуды (ол да аз шаруа емес) кездесе, каламгердщ екпшп 6ip туындысы "Тулпарым" олецЙ1 талдаганда, максат аукымын кецейте тусед1. Бул туста суреттеу тосш дерш щ акын ерекшелпшш айнасы екендт басты нысанага айналады да, 93
- Page 41 and 42: -"Бассын". Тагы да же
- Page 43 and 44: шалгын арасында кы
- Page 45 and 46: I/ мен де талантты а
- Page 47 and 48: 15. Лирикалык каЬарм
- Page 49 and 50: KepiHiciH лирикалык каЬ
- Page 51 and 52: (сол жетшшще) эйгше
- Page 53 and 54: магыныц жеке ез1-ак
- Page 55 and 56: Муны:" Кец даланы ку
- Page 57 and 58: курдел1 KepiKTeyiui улгт
- Page 59 and 60: селен, "Куз" елещнде
- Page 61 and 62: лирикалык, каЬарма
- Page 63 and 64: 2. Сезбе-сез угынсак
- Page 65 and 66: 11. Жогарыда келт1рш
- Page 67 and 68: TereypiHiH батырган, Апш
- Page 69 and 70: Кулдыц канын кылгы
- Page 71 and 72: шыгарманыц езегсп
- Page 73 and 74: М.ЖУМАБАЕВ 0ЛЕНДЕР1
- Page 75 and 76: Б.Майлин "К,ырда" ел
- Page 77 and 78: pap жерд* таппады"-де
- Page 79 and 80: тау ецселш п (1г) дел
- Page 81 and 82: 1г. Кел келемдшп, су
- Page 83 and 84: -"Ойга терец бойлас
- Page 85 and 86: месе "жастагы адам",
- Page 87 and 88: жерд1 кушактап мен
- Page 89 and 90: алмай жур. Элде ола
- Page 91: Ыктимал жауаптар: "
- Page 95 and 96: 2e. Эарелеу. 26. Ултты
- Page 97 and 98: к -"Сыпыра шауып кыр
- Page 99 and 100: лык; кэЬарманньщ бе
- Page 101 and 102: 2. Сэкен стилше багы
- Page 103 and 104: -Осы icnerri пшрда "Жаз
- Page 105 and 106: ЕК1Н Ш 1 Б0 Л 1М МЕКТЕ
- Page 107 and 108: Ыктимал жауаптар: -
- Page 109 and 110: -Балалар , манадан 6e
- Page 111 and 112: оньщ пншде ертегше
- Page 113 and 114: де, хан да 6ipa31зденг
- Page 115 and 116: Ал, ец соцында Жама
- Page 117 and 118: лыскд дэл бага беру
- Page 119 and 120: нады. Сондыктан да
- Page 121 and 122: шырауы да сол "аппа
- Page 123 and 124: 5. Ок тигеннен кейшп
- Page 125 and 126: шалык, келемд1 болы
- Page 127 and 128: 1. Саркытындай ел1мн
- Page 129 and 130: 5. 1. (Аккулар туралы)
- Page 131 and 132: сыбырлауы (6ipiHnrifle);
- Page 133 and 134: 3. Ill отымай шолжац е
- Page 135 and 136: "Мына жаткан "Жетш к
- Page 137 and 138: Сауал бершгесш, муг
- Page 139 and 140: Бесшшщеп "ж1бек"-эр1
- Page 141 and 142: де, Баянды актарлык
сезбе-сез угынбау керек. Бул лирикалык каЬарманньщ бостандыкка<br />
тез жетюа келуш (ен жуйрж ат-тулпар шапшан<br />
жётщзедд гой) (6) делелдейш.<br />
-"Айдарына кызыл шок//Укшеп сузш такгык б1з",-жолдары<br />
лирикалык каЬарманньщ бостандыкгы ерекше кастерлеуш<br />
(7) шегелейщ. Азаттыкты еспеттегесш де, оган жетюзерлж<br />
тулпарды Сэкен ерекше безещцрген. Сонымен 6ipre "кызыл"<br />
сезшде рен эдемшп (15), эпитет (II), ал "уюлеп, сузш" дегенде<br />
улттык ернек (21) ягни кун Kepici мал ба гумен байланысты<br />
казак емхршде жш кездесетш белп орын алган.<br />
Сэкеннщ еркшдйсп айрыкша багалайтыны: "Кызыл шашак<br />
ока устап,// ЖШек жабу жаптык 6i3.// KyMic ермен ерлесш,/<br />
/Ж аратып, байлап бактык б1з",-жолдарында одан opi<br />
ерютетшш бершген. Сондай-ак бул тармактарда: рен эдемшп<br />
(15)-"кызыл"; керйсгеуш (Н)-"ж1бек", "кумю"; улттык ернек<br />
(21)-"жаратыпп... бактык" сап тузеген.<br />
-"Куншыгысты каптаган// Bip зенгер тау бар едд",-дегендеп<br />
"каптаган" сезшен тау кeлeмдiлiгiн (келемд1 болмаса, буюл<br />
куншыгысты каптай ала ма-9) тамашаласак, "зецгер" ce3i -<br />
epi эпитет (II), epi тау бш кпп (8) белпа<br />
-"Сол зенгерге баратын//Жол катерл], тар едГ, дегендег1<br />
"зенгерге"-алмастыру (16) , ce6e6i мунда екшпп туруга лайык<br />
"тау" ce3i Tycin калгандыктан да, уксастыкка емес, жалгастыкка,<br />
шисгестЬске непзделш, сез магынасьш жетщщру жузеге<br />
аскан. Ал, соган баратын жолдын "катерл^ тар" болуы киындыктын<br />
туспал белпа (I) болып саналады.<br />
-"Тулпарларды оргытып,//Кекке кулаш сермедщ,'^<br />
дегендеп оргыту да, кекке кулаш сермеу де лирикалык каЬарман<br />
мыкгылыгын, ерекше орекетш, демек Секен стилш танытушы<br />
(5) деталь. Сонымен 6ipre тулпар жуйриспп (19) де<br />
ернектелген.<br />
-"Шьщ басына кеп шыктык,//Кек аспанмен тщцескен"-<br />
тармактарында тау бщкхш (8-бшк болмаса, кек аспанмен<br />
тщцесе ала ма)де, лирикалык каЬарман тынымсыздыгы да,<br />
демек озыктык, ерекшел1кт1 ту еткен Секен стиш де (5) каба-<br />
FaT ашылган.<br />
-"Жер мен кекке нур шашып,//Kepinai тан жалтырап",-<br />
92