кулндык, мешьур-жуст

Куннш бултты камшылауы т.т. бэрьжансыз табигатка жан
салу, кейштеу нэтижесшде Гималайды аскактату ултшерь
20. Шыгармада астарлауга (символга), рэмДздгк (символ
дык) белпге кеп жук артылган. Атап айткднда, алгашкы шумакгыц:"Басы
мунар, бауыры тар", -тармагындагы "мунар" ce3i
белпаздж нышаны екеш мэлш. Сондай-ак екшшшщ:“Кез1-
сокыр, кении-тас", -дегендеп "кезГ', "кёцип" сездерх ауыспалы
магынадагы ауыстыру (метафора) (Дэл1реп-метафоралык
т1ркес-"Тау кезГ, "Тау кенш" ретшде -К..Ж.) болса,
оган 1ргелес:"сокыр", "тас" (расында мунда таудын тасы
туралы энпме болып тур ма) сездер1 де ауыспалы магынага
жуык болса, оны астарлау, рэмхздщ (символ) белпа
деп алуымызга болады. Сонда "сокыр" сез1^бшшаздцсгщ;
"тас" ce3i езгермеудщ дайын нышаны, астарлау белпа болып
шыгады. Сонымен 6ipre жетшшщеп:"Кунш кемш
батырган"-жолындагы "Кун" ce3i бостандык нышаны болса,
"Апшысын аяз куырып",-тармагындагы "аяз" ce3i тумшалаушы
мыктыньщ астарлау белпс! екеш анык- Ал,
сепзшшщеп:"Жерш жайлап у кылган",-дегендеп "у" ce3i
зулымдык, кастандыктыц туракты нышаны кызметш аткарса,
тогызыншыдагы: "туман эдет" тркесщцеп "туман" ce3i
жай KepiKTeyim емес, астарлаушы керпсгеушже (символдык
эпитетке) айналган. Сол тэр1зд1 тап осы шумактагы:"-
Сол 6ip дертке ем конбай", -дегендеп "дерт" ce3i белгш
6ip зиянды эдеттщ, ауырпалыктын астарлау белпа ретшде
бершген. Сонымен 6ipre он б1ршшшеп: "К,ол алдында 6ip
ту бар",-дегендеп-"ту", "Кул аузында 6ip шу бар",-дегендеп
-"шу", "Дерт жыланнан, туманнан" тармагындагы уш бгрдей
сез:"дерт", "жылан", "туман"-бэр1 де астарлау улшлер!. Атап
айтканда, "ту",-курес, максатгын, "шу"-кепшшис уйымдасуынын,
"дерт" -зиянды эдеттщ, "жьшан"-каскунемд1ктщ, "туман"-
белпс1здцстщ дайын нышандары. Муны он екшпццеи -"от",
"улы ок"-сездер1 туралы да айтуга болады. Ежйсгесек, бул
сездер бостандык ушш болмак шайкастын аяспауга
непзделгенш шегелеу мшдетш аткаруда. Муньщ бэр!-азаттык
ymiH айрыкдиа айкас кажет екенш дэлелдеу ушш
келпршген ернектер. Ендеше ершген накыштардын 6epi
70