13.01.2015 Views

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

кушревдй дала",-жолдарына да арнаута болады. Сондай-ак,<br />

"Оргыды асау айнала,//Дуб1рлед1 айдала",-тармакгарында да<br />

бастапкы:"оргыды", "дуб1рледГ-етют1ктер1 ездершен кейш<br />

шанырак кетерген:"асау", "айдала" сездерше ден койгызуга,<br />

аялдатуга кызмет етш тур. Сонымен 6ipre "Эшм дынылдап<br />

кеттГ, -орнына:"Эшм Kerri дынылдап" (жиырма алтыншыдагы),"Кен<br />

даланы жангыртып",-демей, "Жангыртып кец даланы<br />

(27), "Кен дала эшме косылды", -алынбай, "Эн1ме<br />

косылды кец дала" (29)-туршдеп кестелердщ 6api тармак сонында<br />

ipre тепкен:"дынылдап", "даланы", "дала" терхздо свздерге<br />

ушлте тусеДЁ Муныц бэра кимыл тездшне, эрекет<br />

пермендшгше суйенген С.Сейфуллин стилше де, туынды<br />

идеясына да толык сай келеда.<br />

23. Сездердщ орын Tepri6i езгеру1, алмасуы гана емес, елен<br />

тармактарындагы буын саныньщ 6ipa3 ретте шугыл кыскаруы<br />

да сол шунтиган жолдагы ойга баса назар аударуга бастайды.<br />

Моселен,"Устап мщщм далада" (тертшшщеп)-деген<br />

жей буынды тармактан кейш коныс тепкен:"Акырды асау",<br />

терт буынды жолы езше айрыкдга мен беризедЁ Ce6e6i жеп<br />

буындылар тусында ерютеген ыргак, макам терт буындыга<br />

уласканда, шугыл кайырылып, белгш 6ip екпш ершуше тап<br />

болады. Осы твр13Д1 буьш кыскдруы : тогызыншы, он бесшпп,<br />

жиырма уппнпп, отыз eidmni, отыз тертшии т.т. жолдарда да<br />

юке асьш, езше арнайы кецш белпзеда. Бул да Секен стшпмен,<br />

езгерю атаульпгы шапшац орнатуга асыгуымен, бар накыштыц<br />

шыгарма идеясына жумыдцырылуымен ерекшеленед1.<br />

24. Олец тармактарындагы буын саныньщ шугыл кыскаруы<br />

гана емес, окыс узаруы да сол жолдагы айтылган ойга<br />

шукшиып ден койгызуга апарады. Моселен, бес буындыдан<br />

жетпе узарган жет1нш1 тармакта ("тулады, оргыды асау"),<br />

жетшшщен тогызга сеирген ceri3iHiniae ("Дуб1рлеп, кущрецда<br />

дала"), бестен жетке ауыскан оныншьща ("Оргьщы асау айнала"),<br />

сепзден тогызга аяк баскан он уипншще ("Жалкуйрыгы<br />

желмен ыскырды"), i3umie он 6ipre шарыктаган он<br />

тертшшще ("Жуйткш, зымырап, кулашын керщ асау") т.т.<br />

жоддардьщ бершде белгш 6ip сезшге, ойга арнайы иерлету<br />

жузеге аскан. Бул да С. Сейфуллиннщ алабетен сипаттагы<br />

60

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!