13.01.2015 Views

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

келдщ, эншейш 6ip езен емес, "кдмысты-куракты кек езеннщ"<br />

энше Kocbmybi,-6epi лирикалык каЬарман уш катгылыгын,<br />

карымдылыгын жайып салады.<br />

14. Лирикалык кдЬармандагы белгш 6ip сезш молдыгын<br />

жетюзу уипн дереказ угымды заггандыра отырып, сез магынасын<br />

кецейту жузеге аскан. Меселен:<br />

Оргытып, ушыртып журш,<br />

KeKipeicri кернеп,<br />

Кеч даланы кушрентш,<br />

Катты айкайлап эн салдым,-дегенде,<br />

6ip гана "кернеп" сезшщ ез1 дереказ, кезге кершбес сез1мн1ч<br />

заттанып молайганы сондай, адам кеюрепне сыймайтын<br />

белгш 6ip зат келемш межелегендей эсер калдырады.<br />

15. Эдетте ей жасар тай кезшде жылкы малын уйрету icKe<br />

асатынын багамдасак, шыгарма басталымындагы "Жугенкурык<br />

тимеген... алты жасар асауды" устау киындыгы мал<br />

багып ескен казак угымына аса жакын, тусшйсп болуымен<br />

де улттык ернек (национальный колорит) кызметш аткдрады.<br />

Сонымен 6ipre "тулады", "оргыды", -сездер1 де (жетшшщеп)<br />

жылкы багумен айналыскдн халык ушш ец жш ушырасатын<br />

ерекет ретщде таньшып, улттьщ ернек белпа ретщде кецш<br />

белпзед1. Муны асаудьщ оскыруы (он екшшщеп), жал-куйрыгы<br />

желмен ыскыруы (он ушшпддеп) т.т. туралы да айтуга болады.<br />

16. бленде керкем эдебиеттщ ажарлау куралдары да Сэкен<br />

стилше, шыгарма идеясына сай сап тузеген. Мэселен,<br />

шыгарма басындагы асау мэнш айкындайтын:"Жуген-курык<br />

тимеген,//Жасынан нокга кимеген,//алты жасар..." сез орамын<br />

тутас алып, кержтеушггщ (эпитетг1ч) улгайган Typi деп<br />

санауга болады. Сонда жай 6 ip асау емес, "жуген-курык тимеген..."<br />

acay-TipKecTepi лирикалык каЬарман мшген жылкыньщ<br />

шыркау 6ip сипатын белш керсетуге ыкдал етед1. Сонымен<br />

6ipre "киырсыз" сез1 (тогызыншьщагы) одан кейш ершген<br />

"дала" сезш1ч K ep iK T eyim i болса, "кеч" сез1 (жиырма<br />

жетшшщеп) кейш коные тепкен "даланы" сезш1ч ажарлаушысы<br />

кызметш аткарып тур. Ал, кел сипатын айкындарлык<br />

"аккулы-кдзды шалкар" (отызыншьщагы), езенд! безенд1рген<br />

"камысты куракты кек" (отыз б1ршшщеп) сез ернектерь<br />

56

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!