кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ ÐºÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
белгш. Алыска бармай-ак, белгш акын, сез 3eprepi Рали Ормановтьщ уш елещнде каЬарманды мшез, ce3iM, жагдай ерекшел1пне сай уш турл1 кдраткднын алайык: 1. Байыптай езщ карашы, Байыган мынау алкапка, (19, 100.) 2. Есицзде ме, Рахим, Екеум1з сонда елмзде, Hlerin сапар узак тым, Елевдей карап мен ci3re. (Бу да сонда, 250.) 3. YMinue сэуле теккен кара кез1, К^райды жалт erin 6ip калай ез1. (Бу да сонда, 378.) BipiHuii мысалда лирикалык каЬарманнын аспай-саспай, акылга сала караулы калаганын керсек, екшицце байсалдылык байкалмайды, оньщ ececiHe мазасыздану, аландау, умц арту басым. Уш1ншще караудьщ 6ip гана сэтш, езгеше 6ip куштарлыкден шарпылган TypiH, екшеп бейнелеу бар. Мше, бул уш турл1 карау тек каЬарман кез жаберуш уст1рт, селкос хабарлай салмай, оньщ жан-дуниесш, сезlm ерекшелхгш коса танытады. Сондай-ак Батык Мэжитулынын (6i3 келпрген жеййШ мысалда) 1уган жер сокдагына экенщ калай кез салганын да тек "карады" сезшён 6epyi есерси болып тур. Экес1 туган жерше жай эншейгн карай сала ма Туган жер1н жаксы Kepyi, езщдш Te6ipemci, -6epi оньщ соган "ез1нд1к" карауын тугызбай ма Тагы да салыстыру, ойлану ушш белгш 6ip KepiHicKe назар аудара карауды бейнелеген 6ipa3 мысалдарды топтап келт1реййс: 1.Неткен сулу ekip ен, Кдрай берем уципп. Ражайып 6ip мей1рмен Келешегщ тур кулш. (Аманжолов К, (24, 289.) 2. Ескертюигке KipniK какпай кддаламын, караймын, Ескерткшпн улы акынньщ дел езше балаймын. (Бу да сонда, 23-бет.) 3.Терезеден тесше кдраган, Дестелеп шашын тараган, Кудаган ескен арулар 250
Кшдерден жылай кдлмаган. Тшешшулы Шалкшз. (35, 80.) 4. Дауыс шыкхдн жакка шаншыла кдрады. (Кеюлбаев Э. (42, 121.) 5. Телм1рш ею кез1 кара суда, Ертеден тыныш алмай сулуымыз. (Майлин Б. (17, 30.) 6. Кершген ез1м емес, кур сулдер1м, Кез сузе телн емес курсшгешм. (Орманов F. (19, 38.) 7. Сол буюл алкапты албастыдай айкара басып жатып алган тылсым тыныштыкты купрлете уатып, оз-озшен Tic кайрап, айбат шеккен KypriK карды курт-курт омырып, о кыранга да, бу кыранга да кетершп, жан-жакгы шолып узак турады. Ко йне ештене ийкпейди (Кекшбаев 8. (38, 142.) MiHe, мундагы 6ipinmi мысалда зер салып, банкам карау алынса, еюншщегщен кез тнудщ одан opi отюрлене, уштала тускенш коремйз. Ал, ушмшп, тортшшще бул шуйшудщ одан opi орктей тускещ аны к Бесишп, алтыншыда opi кадала, opi домелене ущлудщ уштаскан Typi келт1ршсе, жетншн белгш1 6ip кещстпсп негурлым кен камтуга арналган. С ойтт бул мысалдарда ор каИарман белгип 6ip correri жагдайына, коршаган орта ocepine, оз MiHe3iHe, куштарлыгына т.б. сай тек "езшше" карайды. Сол аркылы ол ознадк ерекшелтмен шынайы, пакты коршедк "Кдрау" турлерш пакты накыштай алмау тор1зд1 олкылыктын тек 6ip акынга тон eMecTiriHe кез жетюзу ушш тагы 6ipa3 мысалдар келт1рем1з. Ton-Toyip олендер1мен кезге тусш журген, талантты жас акмндарымызлын 6ipi Байбота Серйсбаевтын 1981 жылы "Жалын" баспасынан шыкхан "Жулдызым жогары" жннагына уншеШк: 1.Баланыц аты бала гой, бала Узамай менен 6ip адым, Жуз1ме Gip сот кдрап ойлана, Кряды маган сурагын. (3.) 2. Oripiicri айтып бол мае балага, Узак карал турып каллы м дал а га. (5.) 231
- Page 199 and 200: лактасын. дауыл eicipc
- Page 201 and 202: 4. Сондай жел аралас
- Page 203 and 204: журю, буландау, бул
- Page 205 and 206: 2. Ол катарынан уш б
- Page 207 and 208: Мугал^м будан кейш
- Page 209 and 210: "кеп" у г ы м ы н д а м
- Page 211 and 212: З.Жыбырлап келдщ бе
- Page 213 and 214: Улгайган жасывда м
- Page 215 and 216: 2. Алгашкы келген эс
- Page 217 and 218: Кдбыргасын сегйггш
- Page 219 and 220: Малынган бау-бакща
- Page 221 and 222: 2. Толыпты талай ещр
- Page 223 and 224: Этеке, емес бшгенщ./
- Page 225 and 226: Бул мысалда (баска
- Page 227 and 228: Желекп жас кедшдей
- Page 229 and 230: Сонан сасып турмас
- Page 231 and 232: Бугш аздап куанып,
- Page 233 and 234: 8. Мен куансамбшесщ
- Page 235 and 236: Апыл-тапыл алдында,
- Page 237 and 238: ернектердщ жеке-же
- Page 239 and 240: ган сездер модцыгы
- Page 241 and 242: 3. Бшу керек 6ip туган
- Page 243 and 244: жумып алып, imiMHeH мар
- Page 245 and 246: тасу гана бар тэр1з
- Page 247 and 248: V. КОП С0ЙЛЕУ, GCIPE АЙТ
- Page 249: Эрюмнщ op турл1 гой к
- Page 253 and 254: 14. Кдраймын айналам
- Page 255 and 256: Кдзак, Tuii байлыгын:
- Page 257 and 258: 7) Бел1 буюрейген, ап
- Page 259 and 260: VIII. Белгш flip кубылы
- Page 261 and 262: Сойпп шагын макала
- Page 263 and 264: ce3iniu Еуропа халыкта
- Page 265 and 266: тупой, сом-сумма, т.
- Page 267 and 268: "унату турлерГ берш
- Page 269 and 270: Мысал турлерк 1. Ада
- Page 271 and 272: э) Крсык; кыиыр, тоц
- Page 273 and 274: жылымсу, келпрсу, ж
- Page 275 and 276: тау, колбац ету, бул
- Page 277 and 278: 42. Жел турлерг леп,
- Page 279 and 280: 52.От жануы жене туп
- Page 281 and 282: 5. "С.Сейфуллин елец
- Page 283 and 284: Пайдаланылган эдеб
- Page 285 and 286: МАЗМУНЫ К1Р1СПЕ........
Кшдерден жылай кдлмаган.<br />
Тшешшулы Шалкшз. (35, 80.)<br />
4. Дауыс шыкхдн жакка шаншыла кдрады.<br />
(Кеюлбаев Э. (42, 121.)<br />
5. Телм1рш ею кез1 кара суда,<br />
Ертеден тыныш алмай сулуымыз.<br />
(Майлин Б. (17, 30.)<br />
6. Кершген ез1м емес, кур сулдер1м,<br />
Кез сузе телн емес курсшгешм.<br />
(Орманов F. (19, 38.)<br />
7. Сол буюл алкапты албастыдай айкара басып жатып алган<br />
тылсым тыныштыкты купрлете уатып, оз-озшен Tic кайрап,<br />
айбат шеккен KypriK карды курт-курт омырып, о кыранга<br />
да, бу кыранга да кетершп, жан-жакгы шолып узак турады.<br />
Ко йне ештене ийкпейди (Кекшбаев 8. (38, 142.)<br />
MiHe, мундагы 6ipinmi мысалда зер салып, банкам карау<br />
алынса, еюншщегщен кез тнудщ одан opi отюрлене, уштала<br />
тускенш коремйз. Ал, ушмшп, тортшшще бул шуйшудщ<br />
одан opi орктей тускещ аны к Бесишп, алтыншыда opi<br />
кадала, opi домелене ущлудщ уштаскан Typi келт1ршсе,<br />
жетншн белгш1 6ip кещстпсп негурлым кен камтуга арналган.<br />
С ойтт бул мысалдарда ор каИарман белгип 6ip correri<br />
жагдайына, коршаган орта ocepine, оз MiHe3iHe, куштарлыгына<br />
т.б. сай тек "езшше" карайды. Сол аркылы ол<br />
ознадк ерекшелтмен шынайы, пакты коршедк "Кдрау"<br />
турлерш пакты накыштай алмау тор1зд1 олкылыктын тек<br />
6ip акынга тон eMecTiriHe кез жетюзу ушш тагы 6ipa3 мысалдар<br />
келт1рем1з. Ton-Toyip олендер1мен кезге тусш журген, талантты<br />
жас акмндарымызлын 6ipi Байбота Серйсбаевтын 1981<br />
жылы "Жалын" баспасынан шыкхан "Жулдызым жогары"<br />
жннагына уншеШк:<br />
1.Баланыц аты бала гой, бала<br />
Узамай менен 6ip адым,<br />
Жуз1ме Gip сот кдрап ойлана,<br />
Кряды маган сурагын. (3.)<br />
2. Oripiicri айтып бол мае балага,<br />
Узак карал турып каллы м дал а га. (5.)<br />
231