кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ ÐºÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
сез МАРЖАНЫ Кейшп кезде Tin байлыгына жаппай кецш беле бастасак, ол да мэдениет1м1з бен енерш!здщ, гылымымыздыц ескендитнщ, есейгенддгшщ нэтижеа. Кез - келген зиялы адамньщ бшжтшт, мэдениеттшп ез мамандыгын жете игерушен гана емес, енер-бш1мге кдншалыкты кумар болуынан да коса танылатыны белгш. Сол енер-бшмге барар жол тш байлыгын менгеруден басталады. Мэселен, ыдыс буйымдарын сататын дукенге юрген адам тек тарелка алгысы келсе, eici турл1 айтуы мумин: 1. "Маган тарелка берйцз". 2. "Маган ыдыс берйнз". BipiHiniae келупп не алмагын тура айтады. Тарелканын ьщыс турше жататыны белгш. Екшнй мысалда келуш1 оныц жалпы атауын гана пайдаланып, накты кдй rypi екенш керсетпей тур. Эрине, дукенде соцгы етшйи айтылганда, сатушы ьщыстын кай турш берерш бшмей, карсы сурак коюы, сол аркылы 6uiyi ыктимал. Келунй ен болмаганда кажет сез ойына туспесе, тарелка койган сереге карай кол созып ымдап TycinaipyiHe де болады. Щздщ назар аудармагымыз:"тарелка" ce3i eciMi3re туспей, "ыдыс" деп атай салуымыз %рйд1 сез колдануларымыз, белпл1 6ip угымды накты бере бшмеуш1з , ешрДе аз кездеспейд1. СшйЙз дэлелд1 болу ушш 6ip гана "куану" угамьш берудеп 1здешстер тарихын арнайы карастыргымыз келеда. 1983 жылы "Жазушы" баспасьшан шыккан "Жанымнын жарыгы" итабында Ибрагим Исаев ез куануларын былай баяндайды: 1. Шумпищейщ шырын - шаттык езен1м, Куанганда дуниенщ 6epi эсем. (25-бет) 2.Сол кунэаз он еюнщ 6ipi боп Кетш калмай, Жургешме Tipi боп Куанам да,.. Кейде катгы кысылам. (27.) 3. Жумысым жок, ержкен Bipey ме деп ойлама, 230
Бугш аздап куанып, Жолга карап журген ем. (47.) 4....Кейде одан сон туганыма куансам, Кейде бурын тумаганыма екшем. (62.) 5.Бастагы бар сетаздЬсп лактырып Ж1берд1м де, Куанганнан жыладым, YpeftiMfli намысым кеп жатты урып. (66.) 6.К^налганым - Дауысымнан уялдым, Куанганым - Адцым ceHi Kepiui ran . (70.) Жас акын Бакгыбай Айнабековтын 1985 жылы "Жалын" баспасынан шыккан "Eraiii" жинаганда да эр кездеп адам куанышын ашуга 6ip га на сез пайдаланылады: 1. Сол шаттыкты корем де, Куанамын, B ipaK байыз таппай жур, cipo, жаным. ...Кеше тутш тутеткен кос босагам, Куанта алса жарайды енш халкын... Шакырып ем сол уш1н - Бата алгалы, Kopi коцш куанбай жата алмады. ...Бэрш белд1, Домене калдырмады. Содан кейш... Куанып... Тан кылганы: SopiMi3Ai суйд! де: -Жаксы!-деп, ол Жатып кдлды Орнына барды-дагы... ...Ертещне... Б1з турар десек... Мэнп Сол куанган калпында коз uiirrri. (9-11.) 2. CeHi узатып турмыз 6i3 - 231
- Page 179 and 180: "бултылдап", былкыл
- Page 181 and 182: Бакырмай домбыраны
- Page 183 and 184: аркылы Акан уш эсер
- Page 185 and 186: Суалдьщ, сорлы иецн
- Page 187 and 188: Ыкгимал жауаптар: -"
- Page 189 and 190: -Кулагерге кастанд
- Page 191 and 192: мен 6ipre "терт аяк,ты
- Page 193 and 194: Аулына ас бергеннщ
- Page 195 and 196: Жерге алып нокгалы
- Page 197 and 198: Y IIIIH IIII Б0Л1М М ЕКТЕП
- Page 199 and 200: лактасын. дауыл eicipc
- Page 201 and 202: 4. Сондай жел аралас
- Page 203 and 204: журю, буландау, бул
- Page 205 and 206: 2. Ол катарынан уш б
- Page 207 and 208: Мугал^м будан кейш
- Page 209 and 210: "кеп" у г ы м ы н д а м
- Page 211 and 212: З.Жыбырлап келдщ бе
- Page 213 and 214: Улгайган жасывда м
- Page 215 and 216: 2. Алгашкы келген эс
- Page 217 and 218: Кдбыргасын сегйггш
- Page 219 and 220: Малынган бау-бакща
- Page 221 and 222: 2. Толыпты талай ещр
- Page 223 and 224: Этеке, емес бшгенщ./
- Page 225 and 226: Бул мысалда (баска
- Page 227 and 228: Желекп жас кедшдей
- Page 229: Сонан сасып турмас
- Page 233 and 234: 8. Мен куансамбшесщ
- Page 235 and 236: Апыл-тапыл алдында,
- Page 237 and 238: ернектердщ жеке-же
- Page 239 and 240: ган сездер модцыгы
- Page 241 and 242: 3. Бшу керек 6ip туган
- Page 243 and 244: жумып алып, imiMHeH мар
- Page 245 and 246: тасу гана бар тэр1з
- Page 247 and 248: V. КОП С0ЙЛЕУ, GCIPE АЙТ
- Page 249 and 250: Эрюмнщ op турл1 гой к
- Page 251 and 252: Кшдерден жылай кдл
- Page 253 and 254: 14. Кдраймын айналам
- Page 255 and 256: Кдзак, Tuii байлыгын:
- Page 257 and 258: 7) Бел1 буюрейген, ап
- Page 259 and 260: VIII. Белгш flip кубылы
- Page 261 and 262: Сойпп шагын макала
- Page 263 and 264: ce3iniu Еуропа халыкта
- Page 265 and 266: тупой, сом-сумма, т.
- Page 267 and 268: "унату турлерГ берш
- Page 269 and 270: Мысал турлерк 1. Ада
- Page 271 and 272: э) Крсык; кыиыр, тоц
- Page 273 and 274: жылымсу, келпрсу, ж
- Page 275 and 276: тау, колбац ету, бул
- Page 277 and 278: 42. Жел турлерг леп,
- Page 279 and 280: 52.От жануы жене туп
сез МАРЖАНЫ<br />
Кейшп кезде Tin байлыгына жаппай кецш беле бастасак,<br />
ол да мэдениет1м1з бен енерш!здщ, гылымымыздыц<br />
ескендитнщ, есейгенддгшщ нэтижеа. Кез - келген зиялы адамньщ<br />
бшжтшт, мэдениеттшп ез мамандыгын жете игерушен<br />
гана емес, енер-бш1мге кдншалыкты кумар болуынан да коса<br />
танылатыны белгш. Сол енер-бшмге барар жол тш байлыгын<br />
менгеруден басталады. Мэселен, ыдыс буйымдарын сататын<br />
дукенге юрген адам тек тарелка алгысы келсе, eici турл1<br />
айтуы мумин: 1. "Маган тарелка берйцз". 2. "Маган ыдыс<br />
берйнз".<br />
BipiHiniae келупп не алмагын тура айтады. Тарелканын<br />
ьщыс турше жататыны белгш. Екшнй мысалда келуш1 оныц<br />
жалпы атауын гана пайдаланып, накты кдй rypi екенш керсетпей<br />
тур. Эрине, дукенде соцгы етшйи айтылганда, сатушы<br />
ьщыстын кай турш берерш бшмей, карсы сурак коюы, сол<br />
аркылы 6uiyi ыктимал. Келунй ен болмаганда кажет сез ойына<br />
туспесе, тарелка койган сереге карай кол созып ымдап<br />
TycinaipyiHe де болады. Щздщ назар аудармагымыз:"тарелка"<br />
ce3i eciMi3re туспей, "ыдыс" деп атай салуымыз %рйд1 сез<br />
колдануларымыз, белпл1 6ip угымды накты бере бшмеуш1з ,<br />
ешрДе аз кездеспейд1. СшйЙз дэлелд1 болу ушш 6ip гана<br />
"куану" угамьш берудеп 1здешстер тарихын арнайы карастыргымыз<br />
келеда. 1983 жылы "Жазушы" баспасьшан шыккан "Жанымнын<br />
жарыгы" итабында Ибрагим Исаев ез куануларын<br />
былай баяндайды:<br />
1. Шумпищейщ шырын -<br />
шаттык езен1м,<br />
Куанганда дуниенщ 6epi эсем. (25-бет)<br />
2.Сол кунэаз он еюнщ 6ipi боп<br />
Кетш калмай,<br />
Жургешме Tipi боп<br />
Куанам да,..<br />
Кейде катгы кысылам. (27.)<br />
3. Жумысым жок, ержкен<br />
Bipey ме деп ойлама,<br />
230