кулндык, мешьур-жуст

6ipep адам жамырай алмайды: "жамырау" жеке алынганда да
жан-жактан авдыздау, кдптау угымын бидаред1. Ал, 6i3
келт1рген "жамырауда" api кдрсы алушылар б1рталай екенш,
api олардыц белгш 6ip ыкыласын, жылы кабылдауын,
кошеметш андату да бар. Мундай сез магынасы кецекн баска
да сездерге тэн. Мэселен, "копарылу" ce3i жеке алганда, жер
кыртысын аудару, астын устше шыгару унымын паш ететш!
анык,- Ал, "копарылуды" (тогызыншыда) жаппай кешкен ел
эрекетш бейнелеуге пайдаланганда, кдламгер 6ip сезге api
адамдар кецш-кушн: белгш 6ip шепимге, кайтпауга, нык,
беюнгенш; api сонымен байланысты дурк кетерше коныс
аударуын,-бэр4н сыйгызып берген. Суды, немесе кымызды
сапырганда, ыдыс шпндеп суйыктьщ ерсш-карсылы шайкдлатыны,
асты устше шыгып, кесек козгалыс устшде болатыны
бeлгiлi. Ал, осы сез (он 6ipiHiuiae) адамдар эрекетш, журюш
бейнелеуге колданылганда, олардьщ санын гана емес, бейберекет
козгалысын, магынасыз бос сенделуш утымды
жетказген.
Адамнын, не жан-жануар, зат, кубылыстыц 6ip-6ipiHe
TipKecy тэрибш бейнелеу устшде "кеп" угымы 6epuiyi де тщ
байлыгын, керкем сез KyflipeiiH дэлелдей тусед!:
1. Тунерген аспан булты бозгыл тарткан,
Иркесш тунжырауы шектен арткдн.//Майлин Б. (17, 141.)
2. Ак балык, алабуга Ti3in алып,
Су басы толган бала кармак салып.//Бу да сонда. (89-бет.)
3. Жангыртып жер дуниеш "жау кайдалап",
Лек-лек боп зор майданга 6i3 де барсак.//Сейфуллин С.
(15, 174.)
4. К^>1мызын , басын косып, ортага алган,
Жагалай конып алып судын бойын.//Кепеев МэшЬур-
Жусш. (34,14)
5. Осыдан 6ip жарым ай еткен сон, куз такап жайлаудын
eлi Шыцгыстан кайта асып, бауырга карай узднс-создык
кештер созылды.//0уезов М. (29,442.)
Сырт Караганда, "TipKecin" ce3iH (6ipiHini мысалдагы) "кеп"
угымын беру улпс1 деп алу орынсыз тэр!зд1. Ce6e6i онша кеп
емес ею-уш затка да "Tipkecy" ce3i колданылатыны белгш ;
224