кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст кулндык, мешьур-жуст

library.psu.kz
from library.psu.kz More from this publisher
13.01.2015 Views

-мулюн тиеген арбалар да сыкырлап кеп, тар Kenip алдында кептелт турып алады.//Нурпешсов Э. (4, 627.) 4. блендер туйш кецшге, Оралдым кеше Кэройдан: ©Hipi былкып егшге, 0HiMi калай молайган//Орманов F. (19, 312.) 5. Какалып кальщ б1ткен бидайык пен кек еркек кел бетлндеп буйра толкындай ертелькеш децбекшйда де жатады. //Кеюлбаев Э. (38, 153.) 6. Сарысудын бойына бытыса бггкен терекп, кайынщы, емен, уйенкт кальщ тогайдьщ аржагындагы кулгш кек жазыктьщ киыр шетшен тенкершген казандай кып-кызыл кун шыкканда, Ораз-Мухаммед ат басын келенке бетке бурды.// Магауин М. (39, 71.) 7. Балык кез сайын кур емес, с1релеп 6erin капты.// Нурпешсов 8. (4, 179.) 8. Ka3ip сол далалыкта кек егш какалып шыгыпты. Тунып тур-ау!..Тунып тур! //Бу да сонда. (162 б.) 9. Жылан деген жыл келш, Тутаскдн кдлын халкымньщ Суырылды шегес1.// К,уттыбайулы Ергебек. (27, 133.) Жогарыда келт1ршген бастапкы мысалдагы "epuiin" ce3i карагай, кайыцнын жишш сондай, 6ipirin, айкасып ecyiH накыштау аркылы сан мелшерш коса ангартады. Кшз уй шпне бфталай адам сыятынын бшемхз Егер сыгылыса орналасса (екппш мысалдагьщай), олардын едеуф екещ де анык Сондай-ак Kenip алдындагы "кептелу" де, enipfliH егшге "былкуы" да, шептщ "какалып", агаштардьщ "бытыса" 6iTyi де epi олардын туру, орналасу калыптарын, epi соншалык жиш1гш, каншалык кептйгш, оган коса автор катысын коса елестетедь Bejnini 6ip кещстшке адамньщ , заттьщ т.б. толу, сыймауын айкындау барысында олардын сан мелшерш аныктау улгшер1: 1. Т1релген дуние жасауга, Бейшешектей турленш, Орданьщ inii жайнаган.//0тем1сов Базар. (36, 294.) 220

2. Толыпты талай ещрге Топырак кауып жендеттер.//Орманов F. (19, 202,) 3. Ж етш ареп жалгыз дэн, Кдра жерде кдлмасын, Толтыр сыкдп алтын га Колхоздардын камбасын!//Аманжолов К, (24,313- ЭМ.) 4. Шецбер1 шерткен бай кырман, Ортаяр емес толы астык.//Орманов F. (19, 313.) 5. 9cipece, Экпар мен Эбшгазыга акысы кеткендер алга таман ентелесш, мал корасыньщ алдын керш барады. // Жумадшов К, (18, 262.) 6. Осы орындардыц борш толтыра кернеген журт тагы да Teric ermin, ещреп жьшауда. //Эуезов М. (29. 442.) 7. Ен коныс, токты коздап, тай кулындап, Bipi мын боп, ел лыкып кысы-жазы.//Жарьшгасулы Шернияз. (36, 24.) 8. Елщ бар СуШцщктей шалкып жаткан, Кемдш жок мал менен бас, бггкен бактан. Лык^>1лдап кемершен асып жатыр Есш, Нура секшд1 тасып аккан.//Моукеулы Сакау. (30, 60). 9. Баку, Емб1 фонтанынан, Мунай атып лакылдады, Домналарда, мартендерде Болат кайнап сакылдады.//Аманжолов К, (24, 33-34.) Жогарыда алынган алгашкы мысадцагы "т1релген" сезш алып тастап, тагы да "коп" сезш коя салсак, дуние молдыгын жай хабарлау, накты елестете алмау боп шыгар ед1. Ал, мунда дуниенщ т1реле жиналуын кескшдеу аркылы сан мелшер1Н гана емес, уй жиЬазынын орналасу TopTi6iH де айкындап тур. Сондай-ак ym in u ii мысалдагы ym iH m i тармакты "толтыр коп кып алтынга" деп буын санын сактапак озгерт1п керел1к. Онда "сыкап” сезш деп нактылыкка коса лирикалык каЬарманнын бай астыкты мактаныш етуш, соган байланысты туган жауапкершш1к сез1мш де коса жогалтар ед1к. Демек бул мысалдар да кубылысты дол, ай- 221

-мулюн тиеген арбалар да сыкырлап кеп, тар Kenip алдында<br />

кептелт турып алады.//Нурпешсов Э. (4, 627.)<br />

4. блендер туйш кецшге,<br />

Оралдым кеше Кэройдан:<br />

©Hipi былкып егшге,<br />

0HiMi калай молайган//Орманов F. (19, 312.)<br />

5. Какалып кальщ б1ткен бидайык пен кек еркек кел<br />

бетлндеп буйра толкындай ертелькеш децбекшйда де жатады.<br />

//Кеюлбаев Э. (38, 153.)<br />

6. Сарысудын бойына бытыса бггкен терекп, кайынщы,<br />

емен, уйенкт кальщ тогайдьщ аржагындагы кулгш кек жазыктьщ<br />

киыр шетшен тенкершген казандай кып-кызыл кун<br />

шыкканда, Ораз-Мухаммед ат басын келенке бетке бурды.//<br />

Магауин М. (39, 71.)<br />

7. Балык кез сайын кур емес, с1релеп 6erin капты.//<br />

Нурпешсов 8. (4, 179.)<br />

8. Ka3ip сол далалыкта кек егш какалып шыгыпты. Тунып<br />

тур-ау!..Тунып тур! //Бу да сонда. (162 б.)<br />

9. Жылан деген жыл келш,<br />

Тутаскдн кдлын халкымньщ<br />

Суырылды шегес1.// К,уттыбайулы Ергебек. (27,<br />

133.)<br />

Жогарыда келт1ршген бастапкы мысалдагы "epuiin" ce3i<br />

карагай, кайыцнын жишш сондай, 6ipirin, айкасып ecyiH<br />

накыштау аркылы сан мелшерш коса ангартады. Кшз уй шпне<br />

бфталай адам сыятынын бшемхз Егер сыгылыса орналасса<br />

(екппш мысалдагьщай), олардын едеуф екещ де анык Сондай-ак<br />

Kenip алдындагы "кептелу" де, enipfliH егшге "былкуы"<br />

да, шептщ "какалып", агаштардьщ "бытыса" 6iTyi де epi олардын<br />

туру, орналасу калыптарын, epi соншалык жиш1гш,<br />

каншалык кептйгш, оган коса автор катысын коса елестетедь<br />

Bejnini 6ip кещстшке адамньщ , заттьщ т.б. толу, сыймауын<br />

айкындау барысында олардын сан мелшерш аныктау<br />

улгшер1:<br />

1. Т1релген дуние жасауга,<br />

Бейшешектей турленш,<br />

Орданьщ inii жайнаган.//0тем1сов Базар. (36, 294.)<br />

220

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!