кулндык, мешьур-жуст

14. Жиырмадан шыккан сон отыз бардык,
Сол кунде кэбындады урлык-карлык. // Жумабайулы Тока-
(30, 240).
15. Bip кудай тшепмд1 кабыл етш,
Жаксылык нур жаугызсын, журтым, с1зге. // Торайгыров С.
(20,51.)
MiHe, бул мысалдардагы: орбу, устемелену, мшбелеу, дендеу,
молыгу, жуйд1рмелету, туйдектеу, еселеу, кайнау, тепп
шашу, каулау, дурюреу, тепеу, кабындау, жаугыз сездершде
белгш 6ip адамдардьщ, кубылыстьщ осу, дамуы бершушен
катар олардын сан молшер1 де коса ашылып турганы анык
Эрине, бул мысалдардын бэршде б1рдей белш алынган сездер
Heri3ri магынасында турган жок Меселен, "кайнау" сезшщ
непзп магынасы "Кдзак тшшщ тусйщрме сездшнде" (5 том)
"кдтты кызудьщ эсершен буркылдау, саркылдау" деп орынды
керсетшген. Ал, 6i3 мунда "кайнау" сезшщ ауыспалы магынасында
колданылуын алып отырмыз. Сезд1кте "кайнау"
ce3iHin 6ip ауыспалы магынасы "eicniHi удеп, кушейе, кыза
тусу” болса, тагы 6ip Typi "каптап кету, кужынап жату" екеш
де аньпсгалган. Сездердщ непзп гана емес, ауыспалы магынада
да колданылу улгшер1 тш байлыгыньщ 6ip кайнар кез1 екеш
бурыннан мэл1м ка гида. Ауыспалы магьшадагы сездерда колдану
ез алдына дара максатка айналуга тшс еместш, эр сез ез
орнын тауьш, белгш 6ip кубылысты негурлым дел, эсерл1 бейнелеуге
багындырьшса гана тшсп жемгс 6epepi де белгш1.
"Кеп" угымын беру жолдары сан алуан. Соньщ 6ipi белгш1
6ip суйык агуын, жайылуьш бейнелеуге арналган сездердщ
магынасы кенекй барысында жузеге асады.
1.Жетелсе зенб1ректщ огын бур Kin,
Ок сащып, устше от кусатындай.//Жансупров I. (21, 399)
2. Кек толкын кеннщ Typi тотыяйын,
Агылып тем1р жолмен жатыр дэйш:
Алдынан тосып алган зэул1м завод
Корытып , тасытады мыстынсайын. //Орманов F. (19, 148.)
3. Кдспийден Кавказ бойлап май агызыл,
Бакуд1 Батум емген ауык-ауык-//Жансупров I. (21, 372.)
4. Оздершдей хандарды
216