кулндык, мешьур-жуст

кар" дейдг C e6e6i аяз каруы, басылып, сыгылысуы бар,-
б!ршама ныгыз беюген карга айналады. Кар api мол, opi
шегенделген болса, оны "cipey кар" деуге болады. Эбден
тапталып, KipiKce, "касат карга" айналады. Б1рде кун жылып,
аз босаса, "x in c iK кар" дейм1з де, кейш кайта катса,
"кекмуздак кар” немесе "шыны кар" деп те атаймыз. Коктем
жакындаган сайын жшсу, йрлеу acepiMeH кекшшдене берсе,
оны "коксокга кар" деу жен. Муньщ 6epi тек кар тыгыздыгына,
рещне байланысты колданылар сездер. Кардьщ
колемше байланысты сездер ез алдына 6ip тебе. Меселен,
кар 6ip жерге тусш, екйши тусы ашыкжатса, оны "ала канат
кар" дейм13. Кар калындыгы пышак кырындай гана жука
болса, оны "кырбык кар", "Kip6iK кар" деп суреттеуге болады.
Кар кальщ болса, "омбы кар", "оппа кар" т.б. TipKecTepi
суранып тур.
Кар жаууы да куннщ суык, жылылыгына, желдщ кдтты, баяулыгына,
ылгал келемше карай турльтурл1 болады. Меселен,
кар тушрлер! ете Kimi, epi тым сирек болса, онда "кар ушкындады"
деген утымды. Кар туйфлер1 каншалык толысып,
жишеуше сай: "кьшаулады", "кыламыктады", "киыршыкгады”,
"киырлады", "жапалакгады", т.б. сездершщ 6ipiH тандаймыз.
Кун онша суымаган жагдайда тусе сала epin жаткан карды
кердщцер ме Оны "жылбыска кар", "сылбы кар" дейм1з. Кар
тушрлер1 ете баяу тусш жатса, сылбырап жауганы да, агындап
куйылса, сабалап, немесе тепеп жауганы. Жел удеп, кар
туйфлер1 тура туспей, ушрше сокса, "буркакгап жауды" деп те
айтамыз. MiHe,6ip гана кар турлершщ KenTiriHiH e3i казак тш
байлыгын делелдей ме
-Делелдейд1.
-Bi3 мунда кар турлершщ берш кдмтьщык па Жок, ол 6ip
сабакта мумюн де емес. Шз тек ез байкауларымызды, тапкандарымызды
гана ортага салдык Ещ адам, TinTi еш жазушы
да: "Мен бар сезд1 бшем",- деп тужыра алмайды. Бул да
тш байлыгы шекйздшн, оны менгеру 6ipep ай тугш, сан жылда
да бипейтшш делелдесе керек. Кдзф 6i3 Мухтар Эуезовтщ
"Абай жолы" эпопеясынан карды бейнелеген 6ipa3
сейлемдерда жазамыз:Сыртынан аяз сыкырласын, кар сапа-
198