кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ ÐºÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
-0зект1 идея: "Жуйрйсп кундеме, оган кастык, кылма!"-дегенге саяды, Батыраш шберген адам бэйгеде алга шыгады деген К^лагерге айбалта сиггед1. Одан эр! Кратер шекесшен "шумектеп", "буркырап" шыккдн кан аркылы ат киналысына деген аяныш тудырьш, -бэр асыдды кимастык сезшш ербтп тур. K#3ipri ескелец заман бшлмен багамдасак, куншшдйс, каскунемдж ол кезде Акан мшген Кулагерд1 мерт етсе, кешн соны 1936 жылы накыштап, аяушылык биэдрш: "Озыкка тшспе!"-деп дабьш каккан 1лиястын езш арада ею жыл етервтпесте курбан кылды. Кулагер-ат уздш болса, оны эспеггеген 1лияс-акын жуйрш ед1. Ею дэу1рде ею тулпар да кастыктан опат бодды. Тек 1лияс емес, баска да акын-жазушылар, мэселен, Сэкен Сейфуллин тент келе жаткан жазалауды алдын-ала сезш, оган дешн:"Халкым, ез асылынды сактай бш!" -идеясын кэтерд!. Атап айткднда, С.Сейфуллин "Аксак кик" влецщце табигат аруы кипел, "Аккудьщ айырылуы" дастанында-аккуды сактау мэселесш ту erri. Сэкеннщ де, 1лиястын да эсем дж , уздштгк символын аялауы мэшн тек еткендеп так.с1реттермен байланыстырумен шектелмейм1з. Ол болашакта да бар халыктар ушш де сабак бола берещ деп пайымдаган жен. Я гни Кулагер аркылы мензелген Сэкен, 1лияс т.б. трагедиясы кзйталанбас уппн адамдар санасы кемедденушщ мэш зор. 196
Y IIIIH IIII Б0Л1М М ЕКТЕПТЕ K 0PK E M Ш Ы Р А Р М А Т Ш Ш О К Д Т У МЕКТЕПТЕ "АБАЙ ЖОЛЫ " TUIIH ОК,ЫТУ Назардан кагажу кдлып келе жаткдн манызды мэселенщ 6ipi-MeicrenTe керкем эдебиет тшн окыту. Мектепке арналган едебиет окулыктарына кзрасак, керкем эдебиет Tuii дегенде, эпитет, тецеу, метафора, кешптеу Topi3fli тшдщ ажарлау, кубылту куралдарына арнап, б1рен-саран мысалдар берумен шектелу басым. Сонымен катар шыгармадагы тусшЬсаз, кенерген, немесе сирек колданылатын сездердщ магынасын ашу, арнайы созд1кке Ti3y жумыстарын колдай тура, онымен туйыкталу да тш байлыгыньщ бар кдйнарын ашуга емес, жекелеген табыстарды гана куалауга апаратынын ескертюм1з кел еда. Алдымен еш суреткер ушш эпитет, метафора т.б. айшыкты сездер 6ipaeH-6ip, непзп табыс больш санала бермейтшш, кеп 1здешстщ 6ip кыры гана екенш умытпайык Жазушы ушш ен бастысы кубылысты накты, дел берерлж сездер i3fley, оны шыгарма идеясы, рухына сай жымдастырып ере бшу екеш белгш. MiHe, 6i3 де басты назарды суреткердщ ен кажет сезд1 орнын тауып пайдалана бшу шеберлтне аударуымыз кажет. Мупипм C03i: -Балалар, тш байлыгын менгерген, "Tini бай" адам деп юмш айтамыз Немесе :"тш кедей" деп к1мд1 багалаймыз Моселен, далада кар жатыр екен. Tuii жутан адам: "Тыста кар бар",-деп кана жауап берер едй Ал, тш байльнына колы жеткен адам олай жай мел1мдей салмайды, кар болганда, кандай кар, соны дел беруге тырысады. Жана жауган кар болса, "сонар кар", "кебж кар", "улпа кар" т.б. нркестерш колданады. TyciH e, рещне карап "акша кар" деп те бейнелейдк Орман арасында жана жауган, кальщ тускен, жел, аязга урынбаган карда тек шангымен гана журуге болады. Bi3 оны "купсек кар" дейм1з. Б1раз кун аяздан кешн оньщ кандай карга айналатынын бшеандер ме "KypTiK
- Page 145 and 146: кейш орныгып, мацай
- Page 147 and 148: орналасуга тик "тас
- Page 149 and 150: парсы C03i, "тун кебел
- Page 151 and 152: г агытудыц сейлеу Ty
- Page 153 and 154: маганын, жапырагы м
- Page 155 and 156: Тастарды домалаткд
- Page 157 and 158: -"Оралган am белше". -T
- Page 159 and 160: -Адактыц куши екенш
- Page 161 and 162: icnerrec болганы анык,.
- Page 163 and 164: ец алдымен акку унш
- Page 165 and 166: С.СЕЙФУЛЛИННЩ "АККУ
- Page 167 and 168: "Кдзак, тш нщ тусшде
- Page 169 and 170: акку, мурша келмей,/
- Page 171 and 172: келге жылап акты//А
- Page 173 and 174: аныктауда сез магы
- Page 175 and 176: I. ЖАНСУПРОВТЩ "КУЛА
- Page 177 and 178: нын багамдауына му
- Page 179 and 180: "бултылдап", былкыл
- Page 181 and 182: Бакырмай домбыраны
- Page 183 and 184: аркылы Акан уш эсер
- Page 185 and 186: Суалдьщ, сорлы иецн
- Page 187 and 188: Ыкгимал жауаптар: -"
- Page 189 and 190: -Кулагерге кастанд
- Page 191 and 192: мен 6ipre "терт аяк,ты
- Page 193 and 194: Аулына ас бергеннщ
- Page 195: Жерге алып нокгалы
- Page 199 and 200: лактасын. дауыл eicipc
- Page 201 and 202: 4. Сондай жел аралас
- Page 203 and 204: журю, буландау, бул
- Page 205 and 206: 2. Ол катарынан уш б
- Page 207 and 208: Мугал^м будан кейш
- Page 209 and 210: "кеп" у г ы м ы н д а м
- Page 211 and 212: З.Жыбырлап келдщ бе
- Page 213 and 214: Улгайган жасывда м
- Page 215 and 216: 2. Алгашкы келген эс
- Page 217 and 218: Кдбыргасын сегйггш
- Page 219 and 220: Малынган бау-бакща
- Page 221 and 222: 2. Толыпты талай ещр
- Page 223 and 224: Этеке, емес бшгенщ./
- Page 225 and 226: Бул мысалда (баска
- Page 227 and 228: Желекп жас кедшдей
- Page 229 and 230: Сонан сасып турмас
- Page 231 and 232: Бугш аздап куанып,
- Page 233 and 234: 8. Мен куансамбшесщ
- Page 235 and 236: Апыл-тапыл алдында,
- Page 237 and 238: ернектердщ жеке-же
- Page 239 and 240: ган сездер модцыгы
- Page 241 and 242: 3. Бшу керек 6ip туган
- Page 243 and 244: жумып алып, imiMHeH мар
- Page 245 and 246: тасу гана бар тэр1з
-0зект1 идея: "Жуйрйсп кундеме, оган кастык, кылма!"-дегенге<br />
саяды, Батыраш шберген адам бэйгеде алга шыгады<br />
деген К^лагерге айбалта сиггед1. Одан эр! Кратер шекесшен<br />
"шумектеп", "буркырап" шыккдн кан аркылы ат киналысына<br />
деген аяныш тудырьш, -бэр асыдды кимастык сезшш ербтп<br />
тур. K#3ipri ескелец заман бшлмен багамдасак, куншшдйс,<br />
каскунемдж ол кезде Акан мшген Кулагерд1 мерт етсе, кешн<br />
соны 1936 жылы накыштап, аяушылык биэдрш: "Озыкка<br />
тшспе!"-деп дабьш каккан 1лиястын езш арада ею жыл етервтпесте<br />
курбан кылды. Кулагер-ат уздш болса, оны эспеггеген<br />
1лияс-акын жуйрш ед1. Ею дэу1рде ею тулпар да кастыктан<br />
опат бодды. Тек 1лияс емес, баска да акын-жазушылар,<br />
мэселен, Сэкен Сейфуллин тент келе жаткан жазалауды алдын-ала<br />
сезш, оган дешн:"Халкым, ез асылынды сактай бш!"<br />
-идеясын кэтерд!. Атап айткднда, С.Сейфуллин "Аксак кик"<br />
влецщце табигат аруы кипел, "Аккудьщ айырылуы" дастанында-аккуды<br />
сактау мэселесш ту erri. Сэкеннщ де, 1лиястын да<br />
эсем дж , уздштгк символын аялауы мэшн тек еткендеп<br />
так.с1реттермен байланыстырумен шектелмейм1з. Ол болашакта<br />
да бар халыктар ушш де сабак бола берещ деп пайымдаган жен.<br />
Я гни Кулагер аркылы мензелген Сэкен, 1лияс т.б. трагедиясы<br />
кзйталанбас уппн адамдар санасы кемедденушщ мэш зор.<br />
196