кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст кулндык, мешьур-жуст

library.psu.kz
from library.psu.kz More from this publisher
13.01.2015 Views

-0зект1 идея: "Жуйрйсп кундеме, оган кастык, кылма!"-дегенге саяды, Батыраш шберген адам бэйгеде алга шыгады деген К^лагерге айбалта сиггед1. Одан эр! Кратер шекесшен "шумектеп", "буркырап" шыккдн кан аркылы ат киналысына деген аяныш тудырьш, -бэр асыдды кимастык сезшш ербтп тур. K#3ipri ескелец заман бшлмен багамдасак, куншшдйс, каскунемдж ол кезде Акан мшген Кулагерд1 мерт етсе, кешн соны 1936 жылы накыштап, аяушылык биэдрш: "Озыкка тшспе!"-деп дабьш каккан 1лиястын езш арада ею жыл етервтпесте курбан кылды. Кулагер-ат уздш болса, оны эспеггеген 1лияс-акын жуйрш ед1. Ею дэу1рде ею тулпар да кастыктан опат бодды. Тек 1лияс емес, баска да акын-жазушылар, мэселен, Сэкен Сейфуллин тент келе жаткан жазалауды алдын-ала сезш, оган дешн:"Халкым, ез асылынды сактай бш!" -идеясын кэтерд!. Атап айткднда, С.Сейфуллин "Аксак кик" влецщце табигат аруы кипел, "Аккудьщ айырылуы" дастанында-аккуды сактау мэселесш ту erri. Сэкеннщ де, 1лиястын да эсем дж , уздштгк символын аялауы мэшн тек еткендеп так.с1реттермен байланыстырумен шектелмейм1з. Ол болашакта да бар халыктар ушш де сабак бола берещ деп пайымдаган жен. Я гни Кулагер аркылы мензелген Сэкен, 1лияс т.б. трагедиясы кзйталанбас уппн адамдар санасы кемедденушщ мэш зор. 196

Y IIIIH IIII Б0Л1М М ЕКТЕПТЕ K 0PK E M Ш Ы Р А Р М А Т Ш Ш О К Д Т У МЕКТЕПТЕ "АБАЙ ЖОЛЫ " TUIIH ОК,ЫТУ Назардан кагажу кдлып келе жаткдн манызды мэселенщ 6ipi-MeicrenTe керкем эдебиет тшн окыту. Мектепке арналган едебиет окулыктарына кзрасак, керкем эдебиет Tuii дегенде, эпитет, тецеу, метафора, кешптеу Topi3fli тшдщ ажарлау, кубылту куралдарына арнап, б1рен-саран мысалдар берумен шектелу басым. Сонымен катар шыгармадагы тусшЬсаз, кенерген, немесе сирек колданылатын сездердщ магынасын ашу, арнайы созд1кке Ti3y жумыстарын колдай тура, онымен туйыкталу да тш байлыгыньщ бар кдйнарын ашуга емес, жекелеген табыстарды гана куалауга апаратынын ескертюм1з кел еда. Алдымен еш суреткер ушш эпитет, метафора т.б. айшыкты сездер 6ipaeH-6ip, непзп табыс больш санала бермейтшш, кеп 1здешстщ 6ip кыры гана екенш умытпайык Жазушы ушш ен бастысы кубылысты накты, дел берерлж сездер i3fley, оны шыгарма идеясы, рухына сай жымдастырып ере бшу екеш белгш. MiHe, 6i3 де басты назарды суреткердщ ен кажет сезд1 орнын тауып пайдалана бшу шеберлтне аударуымыз кажет. Мупипм C03i: -Балалар, тш байлыгын менгерген, "Tini бай" адам деп юмш айтамыз Немесе :"тш кедей" деп к1мд1 багалаймыз Моселен, далада кар жатыр екен. Tuii жутан адам: "Тыста кар бар",-деп кана жауап берер едй Ал, тш байльнына колы жеткен адам олай жай мел1мдей салмайды, кар болганда, кандай кар, соны дел беруге тырысады. Жана жауган кар болса, "сонар кар", "кебж кар", "улпа кар" т.б. нркестерш колданады. TyciH e, рещне карап "акша кар" деп те бейнелейдк Орман арасында жана жауган, кальщ тускен, жел, аязга урынбаган карда тек шангымен гана журуге болады. Bi3 оны "купсек кар" дейм1з. Б1раз кун аяздан кешн оньщ кандай карга айналатынын бшеандер ме "KypTiK

-0зект1 идея: "Жуйрйсп кундеме, оган кастык, кылма!"-дегенге<br />

саяды, Батыраш шберген адам бэйгеде алга шыгады<br />

деген К^лагерге айбалта сиггед1. Одан эр! Кратер шекесшен<br />

"шумектеп", "буркырап" шыккдн кан аркылы ат киналысына<br />

деген аяныш тудырьш, -бэр асыдды кимастык сезшш ербтп<br />

тур. K#3ipri ескелец заман бшлмен багамдасак, куншшдйс,<br />

каскунемдж ол кезде Акан мшген Кулагерд1 мерт етсе, кешн<br />

соны 1936 жылы накыштап, аяушылык биэдрш: "Озыкка<br />

тшспе!"-деп дабьш каккан 1лиястын езш арада ею жыл етервтпесте<br />

курбан кылды. Кулагер-ат уздш болса, оны эспеггеген<br />

1лияс-акын жуйрш ед1. Ею дэу1рде ею тулпар да кастыктан<br />

опат бодды. Тек 1лияс емес, баска да акын-жазушылар,<br />

мэселен, Сэкен Сейфуллин тент келе жаткан жазалауды алдын-ала<br />

сезш, оган дешн:"Халкым, ез асылынды сактай бш!"<br />

-идеясын кэтерд!. Атап айткднда, С.Сейфуллин "Аксак кик"<br />

влецщце табигат аруы кипел, "Аккудьщ айырылуы" дастанында-аккуды<br />

сактау мэселесш ту erri. Сэкеннщ де, 1лиястын да<br />

эсем дж , уздштгк символын аялауы мэшн тек еткендеп<br />

так.с1реттермен байланыстырумен шектелмейм1з. Ол болашакта<br />

да бар халыктар ушш де сабак бола берещ деп пайымдаган жен.<br />

Я гни Кулагер аркылы мензелген Сэкен, 1лияс т.б. трагедиясы<br />

кзйталанбас уппн адамдар санасы кемедденушщ мэш зор.<br />

196

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!