кулндык, мешьур-жуст

аныктауда сез магынасымен катар олардын турган орнына
да назар аудару кджегпгш дэлелдейдь
Поэманьщ керкемдпс сипаты бул айтылгандармен де
шектелмейд1 MyraniM окушылар жауаптарын саралай келе,
алгашкы сабакгагы узшдшерге юрмей калган елец жолдарына
кайталап уцштуше болады. Моселен, баска кустардыц осем
ерекеттерш канша кызыкгаса да, аккуды 1здеу1 лирикалык
каИарманньщ соны ерекше багалайтынын дэлелдейдь Осы
дастандагы акынньщ эр сез колданысы сулулык, i3ruiiicri касте
р л еу мен аясыздыклен ештесу идеясын ашу мщцетше багындырылган.
Мэселен, аккудыц 6ip сьщарын мерген атканнан
кейшп лирикалык каЬарманныц e3i Kipicin айткан ойлары
кеп жэйтп аныкгайды:
К1м буйтп екен келд1 жарып,
Суык журек, mipiciH-afti
Айна келд1 окпен карып,
Соккдндай гып коктен жай!
Осындагы "жарып" созгне конш белейгк. Bi3 одетте мал
сою кезшде оньщ карнын жару, немесе агаш жару угымында,
ягни "еюге белу, тшу" угымында "жару" сезш колданамыз.
Ал, 6ip окпен келд1 жару, сезбе-сез тусшсек, оны ейге
болу мумкш бе Б1здщше, керкем шыгармада, онын шш-ще
поэзияда мундай шартты колданым соз магынасы кецею1н,
автордьщ айтпак ойын негурлым эсерл1 жетюзуш непздейдь
Демек "келд1 жарып" yperoii cypeTiH кабылдагасын, соган уйыгасын
барып, акКУДЫ олпрген октын кесапаттыгын багымдай
аламыз. Сондай-ак жай 6ip келд1 емес, сонша эсем
"айна келдГ окден кару да аяусыздык салмагын арттыра
тусед1. Отка салганда, жан тезбейпн азап туарын салмактасак,
"айна келд1" окпен каруда каншалык катыгездж жатканын
безбендей аламыз.
Поэма идеясы неде Мугал1м осы орайда теменп сыныпта
етшген "Аксак киж" елещ мен осы поэма арасында идея
терьандестш бар екендшне, табигатты коргау идеясы ею
шыгармага да озек болганына назар аудартады. Ендеше 6ip
шыгармасында -Kniicri , екшшюшде аккуды атушыны oncip
сынга алган акын eid туындысында да 6ip ортак идеяны ту
173