You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
"Кдзак, тш нщ тусшдерме сездЫ" кггабыныц 3-томында<br />
(Рылым, 1978, 309 б.) кел'пршш, "елб1реу" сезшщ калт-култ<br />
ету, елбендеу, д1рщцеу" магынасында сарапталганын еске салады.<br />
Демек "елб1реген" сезшщ эсем крзгалысты (4) бщдаретий<br />
ашылады. Сабакга одан opi:"Кен айнадан езш кврш,//Кустар<br />
билеп ойнайды",-тармакгары да арнайы талданады. Билеудщ<br />
адамга тон екеш, демек бул туста куска адам эрекетш беру<br />
жузеге аскдны дэлелденш, "билеп, ойнайды" создер1 тусына<br />
10 цифры койылганы дурыс деп табылады.<br />
Окушылардьщ II сыныпта окитыны ескершп, мугалш осы<br />
орайда сез бен сез арасында болатын езара ыкдалга, белгш<br />
6ip сездщ оз кызметш аткарумен 6ipre баска сез магынасын<br />
ажарландыра тусуге эсер ететшше коцш беледь Мэселен:<br />
"Уыздай актестен етш,//Колд1 сызып ок Kerri",-дегенде, "уыздай"<br />
созшщ тецеу, ал "ак" ернегшщ opi эпитет, opi рец<br />
эсемд1пн (I-сурак жауабы) ашарлык сез екенш айту<br />
жеткшказ. "Уыздай" -эйтеу1р 6ip тецеу емес, "эпитета тецеу"<br />
екенш, ce6e6i жеке алганда тецеу болганымен "ак" эпитета<br />
алдында келгенд1ктен, сол "ак" сезш де ажарлай тусуге ыкдал<br />
жасайтынын багымдау керек. Сонда "уыздай" соз1ндеп балгындык,<br />
жумсакгык, демек жастык салтанаты "ак" c©3iH де<br />
аялап, oteeyip ак емес, "уыздай ак" теста аямаган, содан да<br />
еткен ок кесапаттыгын эшкерелеуд1 дайындайды. Немесе<br />
:"Айна колге жылап акгы//Аппак тестен кызыл кан",-дегенде<br />
де OHTeyip 6ip тестен емес, аппак тестен кан агуы да, оныц<br />
устше кан TyciHiH кызыл екецщп KepceTLnin, "аппак" пен<br />
"кь1зыл" создер16ip-6ipiHe карама-карсы алынуы да кан агуына<br />
деген аянышты ocipyre ыкпал етед1. Сонымен 6ipre "аппак<br />
тестен" шыккан "кызыл" канныц эйтеу1р 6ip суга емес, соншалык<br />
есем "айна келге " жылап агуы да зейнеттшк аясындагы<br />
зулымдык epciniriH аша тусед!. Шартты турде бел in,<br />
адам адамша, акку аккуша кайгырады десек, "Сур мергенд1<br />
шырк айналып,//Жылап акку калмады", -дегендеп "шырк<br />
айналып" таркеешде opi кус эрекета (8,9), 9pi езшдйс киналысы,<br />
демек озшдгк муц-наласы бейнеленгенше уцшту керек.<br />
Осы ретпен шыгарманы 6ipa3 талдаганнан кейш, мугал1м<br />
окушыларга уй тапсырмасын беред1. Атап айтканда, шыгар-<br />
167
Change language