13.01.2015 Views

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ты казак ушш етене жакын тел агытуга, ягни улттык ернекке<br />

сай келущен де деталь мэнш кенейте тускен.<br />

15. Дереказд1 заттандыру гана емес, сонын кемепмен жандандыру<br />

да шыгарма есерлшшн кушейтетшше осы туынды<br />

айгак бола алады. "Акылга алгыр кустай ашу тещ а' (366.)<br />

сейлемщдеп "тендд" сезш сараптасак, ашудьщ дереказ угым<br />

екенш ecKepin, онын заттана отырып жанданганына, ягни<br />

тенгенше кез жетыземАз. Одан epi: "Акырда ашу ерд1 билеп<br />

кетщ,//Жалп етш сенген шамдай акыл елдГ (376.)- дегенде,<br />

акылдьщ заттанып жанданганы соншалык, елу! нэтижесшде<br />

накыш acepi жоталана тускен. Сондай-ак:"Тандырган MeHi<br />

eciMHeH гашыктык кой,//B ip тынбай сур жыландай жаным<br />

жеген" (40б.)-уз1ндкпндеп гашыкгыктын жан иесше айналып,<br />

"сур жыландай" жанды же>а де дереказда заттандыра отырып,<br />

жандандырып, магына устеу KepiHici.<br />

16. Мугалш тусндармесг<br />

-Bi3 эдетте кущц-бостандык, бтмдипкгщ; тущи карангылык,<br />

бугаудьщ; айды-эсемджтщ; желд}-езгер1стщ; сункардыершщдйс,<br />

тегеур1ндшктщ т.б. дайын, туракты символы ретщде<br />

алып келд1к. Осы шыгармадагы:"Эдем1 еткенд1 ойлап айнымасам,//Сум<br />

eMip Kyurri уын аяды ма (29б.)-жолдарындагы<br />

"уьпг" сезш камтыган "eMip ... уын" рркемш ауыстыру TipKeci<br />

деп алуга да болады. Сонымен 6ipre бул ернектщ ауыстыру<br />

аясына сьшмайтын кед угым екенш бажайласак, оны символдык<br />

бедп, каскунемд1кт!н туракты нышаны, ретшде<br />

TyciHflipyre болатынына кез жепазем1з. Сондай-ак;"Акын да<br />

6ip бала гой айга умтылган,//Еримен езьак отка барады да"<br />

(29).-байымдауындагы айга умтылу туракты TipKec,немесе дагдылы<br />

ауыстыру TipKeci деп алсак та, "от" сезш де ауыстыру<br />

дей алмаймыз. Ce6e6i "от" угымы, оган коса акыннын отка<br />

баруы ауыстыру шецберше сыймайды, кайта одан анагурлым<br />

кен TyciHiiace непзделген. Осы орайда МешЪур-Жусш Кепейулынын<br />

1907 жылы Кдзан каласында басылып, казак даласында<br />

кен тараган Щрлгкге кеп жасагандыктан, керген 6ip<br />

тамашамыз" итабындагы: "Тубше сол арманньщ жетемш деп,<br />

/ / Перуэна ерлер шамга жангандагы"-байламындагы шамга,<br />

ягни отка жангандар угымына назар аударамыз. "Пэруана"-<br />

148

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!