кулндык, мешьур-жуст

KepiHicTi шегелей тусу ynruiepi. Кешн Баяндардьщ шагын да
болса, жауга ершелене бетгеуш:"Ектш жауга тиген ертгей
ойнап” (47б.)-курдел1 тецеу1 corri ашып берген. К,ургак, кауды
шарпыган ерттщ сэтте epiuin, улгайып сала беретшш багымдайтын
казак; окырманы жауга етпеттеген батырлар
тегеуршш оцай межелещц.
11. Ауыстыруды (метафораны) тутынуда да езщщк 1здешс,
шеберлис айшыкгары аз емес. "Сарыаркд-сары дария киыры
жок,//Коз болсын кандай кыран талады да" (29б.)-жодцарында
"Сарыарка" сезшен басканьщ 6opi уксастыкка суйенгендисген
де, ауыстырудыц улгайган турше жатады. Жшктеп салмакгасак,
Сарыарка жай 6ip дария емес, кандай да болсын кыран
ушса, талатындай кец кесшген алап. "Артында-ор, алдында -
кор, жан-жагы жау//Дагдарган алаш енд1 кдйда бармак"
(ЗОб.)-тармактарындагы "ор", "кор" сездер1 уксастыкка
непзделгенд1ктен де, ауыстыруга айналып, ойды негурлым
эсерл1 жетюзуге мурындык болган. "Наркескен, ертгей ескен,
кайтпас болат//Баянсыз канатымды калай жаям!" (316.)-
деген Абылай созщцеп ауыстыру пркесшщ, ягни менщ канатымды
угымындагы метафоралык пркестщ, жугш таразылайык
Жай адамныц емес, ханныц езшщ канатына б алану
нэтижеанде Баян шоктыгы аспандаганы анык Сондай-ак
алдыцгы тармактагы:"наркескен", "орттей ескен", "кайтпас болат"
KepiKTeyiurrepi де ездершен соц сез болган Баян сипаттарын
сеулеленд1ре тускен.
12. Алмастыру (метонимия) колдануда да М.Жумабаев
шеберл1п танылады. "Осындай ецшец кекжал жиылыста//
KynipeHin жолбарыстай: "Жау кайда"-деп ” (31б.)-ернегшдеп
"кекжал" сезш алмастыруга жаткызамыз. Ce6e6i бул балама
ауыстырудагыдай (метафорадагыдай) уксастыкка емес, жалгастык,
шктестпске непзделген. Атап айтканда, "кекжал"
сезшен кейш орын алуга лайык "батырлар", не "адамдар" ce3i
тусш калып, олардыц магынасын жалгастык тврпбшен бастапкы
сез жеке аркалагандыктан да, алмастыру жузеге аскан.
Сонымен катар казак батырлары жорыкка шыкканда, ушыраскан:"Балкаш
кой-бул айдыны сылдыр каккан,//Балкаштьщ
бетш мецп меруерт жапкан" (44б.)-суретгемесшдеп кейш
146