13.01.2015 Views

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

кулндык, мешьур-жуст

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

кейш орныгып, мацайына соуле себездеген "жаркырап"<br />

ecepiMeH де кулпыра Tycin, эсемдпсп, ягни eMip артыкщылыгын<br />

аялауды icKe аеырган. Бул эсем кершгстер шептесе келе<br />

табигат зейнеттшгш, сол аркылы ©Mip салтанатын гана емес,<br />

сол эсемдйсй коргауга дайын болуга, ягни дастанньщ непзп<br />

идеясына epic ашады.<br />

10. Шыгармада игершген утымды тенеулер де ондагы езе<br />

идеяга багындырылган. "Ашуы жауган кардай, шеккен нардай//<br />

К,арт кыран К,анжыгалы:карт Бегенбай" (306.), -<br />

кестесшдеи "жауган кардай" тецеу1 дерекйз угым ашуды заттандырып,<br />

ерлещцре тускен. Сонымен 6ipre "Шеккен нардай"-<br />

турпаты ipi жануарга балау, сол аркьшы KyHKepici мал багуга<br />

байланысты казак угымына жакын улттык ернекп кедеге асыpy,-6opi<br />

батырдьщ ерен 6iTiMiH, соган сай кесек ашуын еспеттеуге<br />

жумсалган. К,олга тускен кал мак кызы дегенше<br />

беМмделгп, оган epiK берсе де, Баян ce3iMi тыншымаганын<br />

мына жолдар андатады:"Алайда ар алыскдн журепмен//Тендзде<br />

алыскдндай Kynrri сенмен" (336.). Келтаршген мысалда дереказ<br />

угым ардьщ заттанып, дербес жан иесше айналганы соншалык,<br />

ол кол-аягы бардай, журекпен куш сынаскандай есер<br />

кдлдырады. Сонымен 6ipre ардьщ бул жулкысуыньщ кунде<br />

Kepin журген езен-келдеп де емес, тещздщ езшдеп кушта<br />

сенмен жагаласумен пара-пар етш epuiyi,-6epi кезге шалынбас<br />

imid алапат ce3iMfli заттандырып, ipuienrin сомдау Yлгiлepi.<br />

Жат елге бет алган eKi жасты кергендеп Баян керленуш сипаттаган:"Алыстан<br />

eKi кара керд1 Баян,//К1легей кара булттай<br />

тенд1 Баян" (37б.)-суреттемес1нде кеп мен бар. Эйтеу1р 6ip<br />

булт емес, "кшегей" кара" бултка балау, ол аз болса, етпеттеп<br />

тенуд! коса жетектеу,-бор1 батыр каЬарын салмактандыра<br />

тускен. Шамырканулы ага мен ез катесш сезшбегендйсген<br />

де, момакан, жаймашуак калыпта калган ini сез1мш салыстырган:"Дурысы-кумк<br />

кулген кунд1збенен//Тунерген кара<br />

булттай кара тундГ (386.) тармактарына мойын бурамыз. Бул<br />

жолы да жай емес, "тунерген кара" булт ернектелуше коса<br />

онын ез алдындагы жаркын рен делел1 "кумю кулген"<br />

KepiicreyimiHe карама-карсы койылуы, онымен де коймай,<br />

"булттай" тецеугне "кара тундц" нышаны ycTenyi,-6epi -ею дай<br />

145

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!