кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
кÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ ÐºÑлндÑк, меÑÑÑÑ-жÑÑÑ
Бщце суга сунгида басын малып. 3. Ал, аккулар, аккулар тарануда, Сусып тусш су моншак аркасынан. Алгашкы мысалда аккулардьщ алансыз empi бейнеленген. Кейшнен колден аккулардьщ безш кеткенш еске алып, сол мунарамен байыптасак, осы 6ip алансыз "шыр айналып" ушып журудщ 03i каскунемдж жоктыгыньщ, демек тыныштыктын дэлега ретшде эсер етёда. Екшнп узщдще 6ip кум турса да "ауырсынып", тумсыгын "тарак етш" кауырсыньш тараган акку эрекетшен де Тфшгшк салтанатын тамашалаймыз. Ушшшще эйтеугр канатын емес, "ак кзнатын", демек эсем рёцщ канатын, сабалауы, онымен коймай асыр салуы жэне "басын малып" суга суцгуьбэр1 жарастылык айнасы. Аккулардьщ аркасынан су моншактын сусьт тусуше назар аударту (тортшподе) да-бейбгг ешрдщ эр KopiHiciH, эр сэтш багалай бшу жемю!. MyraniM корытындысы: -Балалар, кур "аккуды атпандар!"-деп, жай айта салса, мунша эсёрл1 болар ма еда! Эсерлшк к и т неде Акын сурет сала бшеда, акку opeKerrepi йищен opi ен жш кездесетшш, Opi лайыктысын ipiicren, аз сезбен корсете бшеда. Сондыктан да аккудын шырайлылыгын, мусш кел1стш1пн, кимьш жарасымьт кьоыкгаганнан KeftiH, оны сакгауга кумартамыз. 4. Тек эсем рен, эрекет емес, акку унш накгы бейнелеу де сондай кусты сактау керектшне багыттайды. Моселен: Сан айналып, сункылдап ушты-дагы, Сапар жолга мезгшаз туста-дагы, ...Тау жангыртып, тамаша кустьщ э т , К,ош айтысып колменен ушты бэрь MiHe, ок атылганнан кешн аккулардын келден безе жонелгенш зерделеу тусында жеке 6ip "сункыдцап" созшен кер1нген акку уншщ жагымды ерекшел1пнщ оз! opi кусты кимауга, эрд оны атушыны айыптауга бастайды. Ал, сол кету KopiHici uuiHaeri "тау жангыртып" таркесшен айкындалган opi урйасен кустар yHi каттьшыгы, эр1 онын сонгы ун салуы екеш конш болпзт, тагы да кусты кадарлеу ce3iMiH тулгаланта туседа. 122
5. Ок тигеннен кейшп жаралы аккудын, жанталасуы а сезбен накты керсетшген: ...Кея бетшде келбендеп жаралы акку, Уша алмайды, ушпак боп куш кылады... Сьщар канат сынык кус байлауда тур, Тагы 6ipi айдында жайрап жатыр. Кан аралас калкыган мамыгымен "Же келдщ" толкыны ойнап жатыр. "Жаралы" кустыц "келбендеп" уша алмауы, оньщ 6ip канатыньщ жайрап жатуы, ал оган карама-карсы толкынньщ бейби Kepinici: "кан аралас калкыган" (демек жецш) мамыкпен ештеце болмагандай алансыз ойнап жаткан калыпта алынуы -6opi аккуга деген аяныш сезшш балалатады. MyraniM корытындысы: -Балалар "жайрап" сезшщ алдында "айдында" ce3i коныс Te6yi де тепн емес. Кез келген орында емес, жеке 03i зейнеттшк белгкц ретщде кабылданатын "айдында" жайраудыц ©3i аса аянышты емес пе Кебшесе шел жэне жартылай шелейт далада eMip сурген Казак халкыньщ суды ерекше кастерлейтшш еске алайык. Алыска бармай-ак "Козы-Керпеш Баян сулу" жырында К^рабайдын кальщ жылкысы шелге урынып, кырылу Kayni туганда, Кодар кездесш куткаруы кесек эрекет жемкл ретщде багаланганы белгш1. Демек "айдын" казак ушш ерекше кымбат белп, су барлыгыньщ дэлел1 десек, сол айдында жайраудьщ e3i зейнеттшж аясындагы оган карамакарсы унамсыздык дэлел1 ретшде кдбылданады. Ендеше жудеу, сыйыксыз мекенде емес, кымбат, KepiKTi орында елудщ, сол осемдпс кызыгын кере алмаудьщ айрыкша аянышты екенше кецш белпшз келед1. Аккуга байланысты сауалдар шогырына жауап бердйс. Тек акку осемдт емес, жалпы табигат зейнетгшп де шыгармадагы езекп идеяны дамьггуга езщцЬс улес косьш турганын ескерген жен. Демек табигат одемшшн ашарлык сауалдар шогырына да 1зденш жауап берешк. Шартты турде муны екшии сауалдар тобы, табигатка арналган сурактар деп те атаймыз: 1. Табигаттагы туе, рец ерекшелшн бщц1ретш сездер ме сез т1ркестер1н кш табады 123
- Page 71 and 72: шыгарманыц езегсп
- Page 73 and 74: М.ЖУМАБАЕВ 0ЛЕНДЕР1
- Page 75 and 76: Б.Майлин "К,ырда" ел
- Page 77 and 78: pap жерд* таппады"-де
- Page 79 and 80: тау ецселш п (1г) дел
- Page 81 and 82: 1г. Кел келемдшп, су
- Page 83 and 84: -"Ойга терец бойлас
- Page 85 and 86: месе "жастагы адам",
- Page 87 and 88: жерд1 кушактап мен
- Page 89 and 90: алмай жур. Элде ола
- Page 91 and 92: Ыктимал жауаптар: "
- Page 93 and 94: дегендеп "кекке" се
- Page 95 and 96: 2e. Эарелеу. 26. Ултты
- Page 97 and 98: к -"Сыпыра шауып кыр
- Page 99 and 100: лык; кэЬарманньщ бе
- Page 101 and 102: 2. Сэкен стилше багы
- Page 103 and 104: -Осы icnerri пшрда "Жаз
- Page 105 and 106: ЕК1Н Ш 1 Б0 Л 1М МЕКТЕ
- Page 107 and 108: Ыктимал жауаптар: -
- Page 109 and 110: -Балалар , манадан 6e
- Page 111 and 112: оньщ пншде ертегше
- Page 113 and 114: де, хан да 6ipa31зденг
- Page 115 and 116: Ал, ец соцында Жама
- Page 117 and 118: лыскд дэл бага беру
- Page 119 and 120: нады. Сондыктан да
- Page 121: шырауы да сол "аппа
- Page 125 and 126: шалык, келемд1 болы
- Page 127 and 128: 1. Саркытындай ел1мн
- Page 129 and 130: 5. 1. (Аккулар туралы)
- Page 131 and 132: сыбырлауы (6ipiHnrifle);
- Page 133 and 134: 3. Ill отымай шолжац е
- Page 135 and 136: "Мына жаткан "Жетш к
- Page 137 and 138: Сауал бершгесш, муг
- Page 139 and 140: Бесшшщеп "ж1бек"-эр1
- Page 141 and 142: де, Баянды актарлык
- Page 143 and 144: жузеге асады. Мэсел
- Page 145 and 146: кейш орныгып, мацай
- Page 147 and 148: орналасуга тик "тас
- Page 149 and 150: парсы C03i, "тун кебел
- Page 151 and 152: г агытудыц сейлеу Ty
- Page 153 and 154: маганын, жапырагы м
- Page 155 and 156: Тастарды домалаткд
- Page 157 and 158: -"Оралган am белше". -T
- Page 159 and 160: -Адактыц куши екенш
- Page 161 and 162: icnerrec болганы анык,.
- Page 163 and 164: ец алдымен акку унш
- Page 165 and 166: С.СЕЙФУЛЛИННЩ "АККУ
- Page 167 and 168: "Кдзак, тш нщ тусшде
- Page 169 and 170: акку, мурша келмей,/
- Page 171 and 172: келге жылап акты//А
Бщце суга сунгида басын малып.<br />
3. Ал, аккулар, аккулар тарануда,<br />
Сусып тусш су моншак аркасынан.<br />
Алгашкы мысалда аккулардьщ алансыз empi бейнеленген.<br />
Кейшнен колден аккулардьщ безш кеткенш еске алып,<br />
сол мунарамен байыптасак, осы 6ip алансыз "шыр айналып"<br />
ушып журудщ 03i каскунемдж жоктыгыньщ, демек тыныштыктын<br />
дэлега ретшде эсер етёда. Екшнп узщдще 6ip кум турса<br />
да "ауырсынып", тумсыгын "тарак етш" кауырсыньш тараган<br />
акку эрекетшен де Тфшгшк салтанатын тамашалаймыз. Ушшшще<br />
эйтеугр канатын емес, "ак кзнатын", демек эсем рёцщ канатын,<br />
сабалауы, онымен коймай асыр салуы жэне "басын малып" суга<br />
суцгуьбэр1 жарастылык айнасы. Аккулардьщ аркасынан су моншактын<br />
сусьт тусуше назар аударту (тортшподе) да-бейбгг<br />
ешрдщ эр KopiHiciH, эр сэтш багалай бшу жемю!.<br />
MyraniM корытындысы:<br />
-Балалар, кур "аккуды атпандар!"-деп, жай айта салса,<br />
мунша эсёрл1 болар ма еда! Эсерлшк к и т неде Акын сурет<br />
сала бшеда, акку opeKerrepi йищен opi ен жш кездесетшш,<br />
Opi лайыктысын ipiicren, аз сезбен корсете бшеда. Сондыктан<br />
да аккудын шырайлылыгын, мусш кел1стш1пн, кимьш жарасымьт<br />
кьоыкгаганнан KeftiH, оны сакгауга кумартамыз.<br />
4. Тек эсем рен, эрекет емес, акку унш накгы бейнелеу де<br />
сондай кусты сактау керектшне багыттайды.<br />
Моселен:<br />
Сан айналып, сункылдап ушты-дагы,<br />
Сапар жолга мезгшаз туста-дагы,<br />
...Тау жангыртып, тамаша кустьщ э т ,<br />
К,ош айтысып колменен ушты бэрь<br />
MiHe, ок атылганнан кешн аккулардын келден безе<br />
жонелгенш зерделеу тусында жеке 6ip "сункыдцап" созшен<br />
кер1нген акку уншщ жагымды ерекшел1пнщ оз! opi кусты<br />
кимауга, эрд оны атушыны айыптауга бастайды. Ал, сол кету<br />
KopiHici uuiHaeri "тау жангыртып" таркесшен айкындалган opi<br />
урйасен кустар yHi каттьшыгы, эр1 онын сонгы ун салуы екеш<br />
конш болпзт, тагы да кусты кадарлеу ce3iMiH тулгаланта туседа.<br />
122