ÐÐÐÐ ÐÐÐÐÐÐ ÐÐÐÐ ÐÐÐÐ ÐÐÐТРÐЯ ÐÐÐ13ÐÐÐ 1
ÐÐÐÐ ÐÐÐÐÐÐ ÐÐÐÐ ÐÐÐÐ ÐÐÐТРÐЯ ÐÐÐ13ÐÐÐ 1 ÐÐÐÐ ÐÐÐÐÐÐ ÐÐÐÐ ÐÐÐÐ ÐÐÐТРÐЯ ÐÐÐ13ÐÐÐ 1
Суйык козгалысыныц зацдылыгын зерттеудщ киындыгы, оныц табигатында жене ец киыны ондагы жанама кернеу к у п т есептеу, ол белек суйык, ягни уйкел1с куипн ескермей, сонан кешн жасалган теццеуге eerepic енг1зу аркылы, нактылы суйыктыц уйкелк: куппнщ ecepiH еске алу (Л)). Суйык козгалысын зерттеудщ eKi eflici бар, олар: Ж . Лагранж бен Л.Эйлер эдостера. Ж. Лагранж adici - суйыктыц ap6ip белщектёрзнхц Козгалысын зерттеу, ягни онын, козгалысыныц траекториясы. Бул твсЬвдщ ете киындыгы - кеп тарамагандыгы, соныц KecipiHeH практик ада кеп колданылмайды. Л.Эйлер эдш ш ц ерекшелш - белгЩ уакыттагы барлык суйык козгалысыныц кещстштеп, ер турл1 нуктедёп жагдайын зерттеу. А л артыкшылыгы - кещстактега кай нуктеде де бол сын, кай уакытта да суйык козгалысыныц жылдамдыгын табуга болады, ягни жылдамдык белдеуш тургызу бейнеленед! де, суйык козгалысыныц жылдамдыгын табуга болады, ягни жылдамдык поясын тургызу бейнёлёнёда де, суйык козгалысын зерттеген кезде бул твсзл кенднен колданылады. Эйлер тэеиднщ к е м п п л т - жылдамдык аукымын карастырган кезде ap6ip суйык белшектер1шц тракториясын тексермейдь Сцйъщ козгалысыныц тцрлерЬ Суйыктыц агынын зерттеу уппн к&жетт1 кинематикалык улп ш тандап алу керек. Мундагы суйык агыныныц табиги зандылыгын зерттеудщ кнындыгын, оныц агу табигатында жене ондагы белшек арасындагы уйкел1с кедерйсанщ эсершен жанама кернеу к у н т есептеудщ киындыгында. Бул мвселет шешу унпн Л.Эйлер ед!сш пайдаланамыз. Ол уппн, суйык белшектер1шц уйкел1с KyniiH ескермей (идеалды суйык) тецдеу куру, аркылы есептеп, содан кешн осы тецдеуд1 туткырлык реалды суйыкка ыцгайлап, ондагы уйкелк: кедергасшщ ecepiH еске алады. Суйык козгалысын зерттеу yniiH Эйлер ед!сщен танысамыз. Кимылсыз координата жуйесштандап алып, оны 37
суйык; козгалы сы ны ц ж ы лдамды гы на жаткызамыз. А гы н iniiHfleri нуктеден жылдам (мгновенный) шама куратын жылдамдык; координата осш деп нуктенщ орн аласуы н а байланы сты болады (3 .1 4 -сурет), ягни нуктешц орналасу координаты х, у, г жене уацыт im iH fleri (t) жагдайына байланысты. К^аралып отырган М нуктесш ден суйыц агынныц ж ерщ й кт! жылдамдыгын кураушы U ,U ,U . j х 9 у 9 г 3.14-сурет. Координата жуйесшдегЬ жергЫЫтЬ жылдамдьщ Булардыц функционалды жылдамдыгын былай жазамыз: Ux = f x ( x,y,z,t)} Ur f 2(x,y,z,t)} (3.59) U z Д з (X,y,Z,t)} Осы функциялардыц нацтылы жагдайдагы агын шамасын б1лсек, онда кез келген уацыттагы суйык агынныц белш ш таралуын б1луге болады. Лагранж вд1сш пайдалансак онда, белн лен ген нуктеш ц суйьщпен 6ipre ж ы лж у кезшдеп. координатасын х, у, г белилен, оныц кинематикасын зерттеймаз;. Ол уш:ш, агын 1шгйдег1 нуктеш цимылсыз координата жуйеймен белплеп, олардыц координатасын х0, у0, г 0деп, уакыт кезещнен #0= 0. Сонда, суйьщ iniiHfleri белнленш алынган нуктешц траекториядагы кимыл-козгалысы 6ip-6ipiHeH айырмашы- 38
- Page 1 and 2: ими ГИДРАВЛИКА ЖЭН
- Page 3 and 4: ББК 26. 222 Ц14 Шк1р жаз
- Page 5 and 6: I B 0JIIM . Г И Д Р А В Л И
- Page 7 and 8: бул суйыкта жанама
- Page 9 and 10: Мундагы, Т - уйкелн;
- Page 11 and 12: 2-тарау. Г И Д Р О С Т
- Page 13 and 14: суйы кты ц тепе-тец
- Page 15 and 16: ды да, келбеу ж азьщ
- Page 17 and 18: 2.3. Суйыктыц жазыкт
- Page 19 and 20: Егер суйык; бетшен
- Page 21 and 22: дамдьщпен со айнал
- Page 23 and 24: Суйык бетшен томен
- Page 25 and 26: 2.7-сурет. Сцйьщтпы м
- Page 27 and 28: Р = Pa! ыdco + y \(0hdсо = P0S
- Page 29 and 30: Кысым эпюрасы трап
- Page 31 and 32: Алмастырган сон бы
- Page 33 and 34: Мунда, Р —Р 2~ Р 1Арх
- Page 35 and 36: Соцгы кезде шыккан
- Page 37: 3-тарау. ГИ ДРО ДИНА
- Page 41 and 42: галысы, сондыктан о
- Page 43 and 44: Д Q = U • А (о, м8/сек (3.
- Page 45 and 46: Агын iiuiHeH х, у, г коо
- Page 47 and 48: келед1 (3.671). Барлык
- Page 49 and 50: К|ысым куппнщ жумыс
- Page 51 and 52: 3.5. Суйыцтыц нацтыл
- Page 53 and 54: Б ул формуланы тутц
- Page 55 and 56: 4-тарау. СУЙ ЬЩ Ц О З
- Page 57 and 58: Бул тецдеуд1 кебшес
- Page 59 and 60: мундагы, ят2( Р 1- Р 2)
- Page 61 and 62: льны ламинарлы каб
- Page 63 and 64: Суретте керсетз.лг
- Page 65 and 66: ЩЗрШ (4-io6) Бул форму
- Page 67 and 68: шен пайда болтан ту
- Page 69 and 70: дары да, агын бойын
- Page 71 and 72: 4.7.1. К'Цбырдъщ кенет
- Page 73 and 74: Ысырма. Ысырманыц к
- Page 75 and 76: Суйык ж урпзпш кубы
- Page 77 and 78: онда: H l +-ss2- + £ - = H 2+
- Page 79 and 80: 78 Сонымен параллел
- Page 81 and 82: айнымалы козгалысы
- Page 83 and 84: и0жылдамдьщтагы су
- Page 85 and 86: 4.14. Суйьщтыц тесште
- Page 87 and 88: Табылган тецдеу (1.15
Суйык козгалысыныц зацдылыгын зерттеудщ киындыгы,<br />
оныц табигатында жене ец киыны ондагы жанама<br />
кернеу к у п т есептеу, ол белек суйык, ягни уйкел1с<br />
куипн ескермей, сонан кешн жасалган теццеуге eerepic<br />
енг1зу аркылы, нактылы суйыктыц уйкелк: куппнщ<br />
ecepiH еске алу (Л)).<br />
Суйык козгалысын зерттеудщ eKi eflici бар, олар:<br />
Ж . Лагранж бен Л.Эйлер эдостера.<br />
Ж. Лагранж adici - суйыктыц ap6ip белщектёрзнхц<br />
Козгалысын зерттеу, ягни онын, козгалысыныц траекториясы.<br />
Бул твсЬвдщ ете киындыгы - кеп тарамагандыгы,<br />
соныц KecipiHeH практик ада кеп колданылмайды.<br />
Л.Эйлер эдш ш ц ерекшелш - белгЩ уакыттагы барлык<br />
суйык козгалысыныц кещстштеп, ер турл1 нуктедёп<br />
жагдайын зерттеу. А л артыкшылыгы - кещстактега<br />
кай нуктеде де бол сын, кай уакытта да суйык козгалысыныц<br />
жылдамдыгын табуга болады, ягни жылдамдык<br />
белдеуш тургызу бейнеленед! де, суйык козгалысыныц<br />
жылдамдыгын табуга болады, ягни жылдамдык поясын<br />
тургызу бейнёлёнёда де, суйык козгалысын зерттеген<br />
кезде бул твсзл кенднен колданылады.<br />
Эйлер тэеиднщ к е м п п л т - жылдамдык аукымын<br />
карастырган кезде ap6ip суйык белшектер1шц тракториясын<br />
тексермейдь<br />
Сцйъщ козгалысыныц тцрлерЬ<br />
Суйыктыц агынын зерттеу уппн к&жетт1 кинематикалык<br />
улп ш тандап алу керек. Мундагы суйык агыныныц<br />
табиги зандылыгын зерттеудщ кнындыгын, оныц агу<br />
табигатында жене ондагы белшек арасындагы уйкел1с<br />
кедерйсанщ эсершен жанама кернеу к у н т есептеудщ<br />
киындыгында. Бул мвселет шешу унпн Л.Эйлер ед!сш<br />
пайдаланамыз. Ол уппн, суйык белшектер1шц уйкел1с<br />
KyniiH ескермей (идеалды суйык) тецдеу куру, аркылы<br />
есептеп, содан кешн осы тецдеуд1 туткырлык реалды<br />
суйыкка ыцгайлап, ондагы уйкелк: кедергасшщ ecepiH<br />
еске алады.<br />
Суйык козгалысын зерттеу yniiH Эйлер ед!сщен танысамыз.<br />
Кимылсыз координата жуйесштандап алып, оны<br />
37