ГИДРАВЛИКА ЖЭНЕ ГИДРОМЕТРИЯ НЕГ13ДЕР1

мундагы, иш- канал табанын шаймайтын мумкшд! жылдамдыгы;
v - тунба турмау жылдамдыгы, агынныц орташа
жылдамдыгыныц ец кем шамасы, бул кезде канал
арнасында тунба турмайды (цайырламау).
3. Егер шыгыны Q , ецк1шйг1 i, кед1р-буцырлыгы п
жене канал жактауыныц enici т белпл1 болганда, канал
кимасыныц елшемдерш (табаныныц ешн в жене сумен
толу бшктлтгн h) аньщтау.
Буларды табу кептен белгии формула аркылы аныктайды:
Q = coC-jRi , еш белййз, Л жэне в табу керек, ол в мен
h байланыстылыгыныц тецдёуг: Р = — , тары да в мен h
h
шамаларын беру аркылы каналдан ец кеп су ш ы ры ны н
етщау Tecbii. Каналдыц мундай гидравликалык есептеу
9flici ец пайдалы кимасы деп аталады немесе (црдей су
шыгыны кезшде, табаныныц ёщстМнде, кедор-будырлыгында
гидравликалык ец пайдалы каналдыц келденец
кимасыныц ауданы со ец аз келемде болады.
М ысалы, трапециялы кимадагы канал ymiH
ргп = 2у1\+яг+ш колдануга болады.
3.1. в магынасын бере отырып, есеп жагдайына карай
h аньщтаймыз.
Бул меселеш, тацдау тэсалШен шешемхз, ягни терецдш
шамасын h 6ipiH eH соц 6ipiH тагайындап бере отырып,
осыларга су ш ы р ы н ы н есептеп шыгарамыз да,
кажетй магынасын тапканша сонымен каналдагы судыц
терещцй h 1здёйщ отырган шама болып есептел1неда,
судыц шыгынына сейкес.
Бул зйэсёлёш шешудщ ёмнЗш жолы - графоаналитикальщ
тэсйг.
Терещцк шамасын h бере отырып, ep6ip терендш ушш
су ш ы ры ны н аныктайды да, графиктш байланыстылыгын
тургызады Q =/(Л). Абсцисса осте су шыгынын б е л т
салып, кесте аркылы каналдыц суга толуын белййз терецдайн
h табады.
3.2. Ещц терецдак магынасын h бере отырып, ep6ip h-
ка каналдыц табаныныц ешн табамыз (в). EcenTi ею тейл
аркылы журйзем1з: аналитикалык жэне графоаналити-
99