«УЗА«РАР0Л1МБАЕВ18>

«УЗА«РАР 0Л1МБАЕВ18>
А Л М А Т Ы — 1 9 Д Ч

к э - ' ъ
М У ЗА Ф А Р 9Л1МБАЕВ Э 55"
К У Р Б Ы М А
е л Е н д в р
Ц-
Г я /^ У
йfain*»
КАЗА КТЫ Ч Мм е иш ЛнЕ К Е Т П К
K 0PK E M Э Д ЕБИ ЕТ БАСПАСЫ
А л м am ы — 1954
А м льф иф

Б13ДЩ КвКТЕМ
Каламызда салтанатты) Майдагы
Халкымьгздын жуз1 кандай жайдары!
Ке>шлд1 кун HypFa белеп даланы,
Ж а с ж ап ы р а к алакан ы н ж аяд ы .
Кешелерд1 кызыл жалау иернейд!.
Шаттык—самал журектерда тербейд!,
Сонына ерш халкымыздьщ — алыптын
Нвкершдей келед1 eei Данктын.
Тын ж е р д е п ты н к ай р атты ж астарра,
CepiKTecin, ерлгк д а н к ы басты алра.
Кун кулгендей кеудесшде эрюмнщ,
Жаркын жуз! нурланады халкымнын.
KepciH элем кешем 1зден Май куш
Елдщ кандай куш-куаты," айбыньи!
Алдымызда керши кун, квркем кун.
Кепшмю — озмю сол Ертеннщ!
1954
з

4
К.АУЫШУ
Ж азд ары д ай к.ызыл гулдер кулпы рып,
Ж азд ары д ай ж ай к ал ады эр колда.
С ем аф ордан к е з ж азб ай д ы ы н т ы р ы п ,
Куаны ш ты к а л а халкы перронда.
Ж е г п поезд! К ауы ш аты н ш ак кандай!
Гул атаулы кон актарра ауысты.
И л ден бурын, сол ж етгазш ж аткан дай
Т уы сканды к, досты к, тш ек, алрысты.
Гулс1м эж ей алга ш ы р ы п сол топтан,
Грицконы суйд} ай м алап улындай...
Анасынын. ы сты к epH i Л ьвовтан
А км олага 6ipre кепт1 суымай.
1954

ЭКЕ САЛТЫМЕН
B ip in iu i жыр
Буркырап буы самсанын,
Самаур кызды бес рет.
Таусылды д э л Айшанын
— Калайша, олар кеипгед?
К,ара жолды н бойына
Элсш -элсш карайды.
Айшанын тек ойында:
— Ж аурам аса, ж ара иды!
Ансаран ана баласын
Осылай кутер болар-ды.
Костанайдын даласын
Сарынып ki' m оралды?
EniHiui жыр
— Райком О з д 1 колдады
Тш егщ мш е ж олдама.
Экенщ салтын жор ары
Устаныз. ж олдас, онда да.
Секретарь сейдеп, кысты к.ол,
Кулакта калды ашьгк ун.
Шыгар ма естен ыстык кап,
Осы 6ip минут, осы кун?!

(Бесжылдык. Тудрыш бастама.
Ерлщ дадкын жайгалы
Комсомол келд1.
Ж ас кала
Ысьгрды медреу тайганы.
Волгальгк шебер ж ас уста
Сол саптыц журд1 алдында.
¥ласып ш аттык курлыста,
Тудрышы туды Амурда.
Секретарь дурыс б ш п тк
Инженер енд1 сол бала.
Ерлгк кже ж ш тга
Ш акырады ж олдам а).
... Келед1 жийт тез басып
Ж айраддап, жаны ж уз кулш:
«©сед1 осылай жалгасып
Экелер салты, 1згш к».
YuiiHiui жыр
— Хош келдвдз, ж ада дос,
Сэтп' болсын жолыньгз! —
. Кетершд1 не 6ip тост,
СПзбей-ак койдык, оньг б]'з).
— Кэне конак сейлесш!
— Мше дурыс усыныс?
— Кысталаймыз кой, несш.
— Кызбасадшы, Ыдырыс!
Кад1рл1 конад—сый конак
Турды жайлап орнынан:

— Ж ан ед щ 6ip сзезле олак,
Квркем сез келмес колымнан...
А рнап тосты а л а й ы к
К эн е, д о стар ты н у ш *н:
К етер сш ты н ж ер
раЖ айы п
Х ал ы к ты н д а ты н к у ш н ! —
1954

АЛ FA III К, Ь1 KYH
Сулар зырлап теменге,
Байтак дала бусанып,
Бурп'к каптап еменге,
Кун кызар ма муншалык,!..
Кектем!..
вктем келд1 куш.
Сшкш, серпш, кене к,ыр!
Ертектей ражап енд1п ic —
Бупн-ак соны квре бш.
Москвалык инженер,
Костанайлык ecenini,
Полтавалык. землемер,
Партиялык жетекшП.. —
Bapi осында — кальщ куш
Ертемен шыкты епске.
Шапшан!
Мезпл асыгыс
¥мтыл дейд1 жещске.
Эдетшше парторг
Аз сезге ойын с ы й р ы зд ы :
— Басталсын тынка, ал,
жорьщ!—
Сол уран мотор журпздь

Альашкы ан.ывтартылыи,
Алыска уз ап барады.
Адам ойы шарк урып,
Алыска квздн кадады.
Бакытындай баланык
Ашылмаран 6eTi эл 1,
Елестейд! даланын
Ертецп керк-i, д е т а л |
1954

АЛ FALL! К, Ы БОРОЗДА
Кейшде калды тшлген шатыр.
Тещздей дала алдында жатыр.
«С—80» iH бурды да жолдан,
Тебренш кырра карады Батыр.
Осы 6ip eiiip мулгш-ак. бакты,
Расырлар сырын кыртыстар жапты.
Муны да ешп уйкысынан
Оятатын тудырдьгк сэгп...
Ледокол етсе кек музды жарып,
Жал толкын каптап сонында калып,
Капитан турар кез алмай сонда,
бзшщ iciH — ер л тн танып.
Сондай 6ip сез1м билед! оны,
Педальды басты, рульде колы.
Жылжыды алга.
Батырдьщ i3i
Буп-буйра макпал толкынра толы.
Онай ма, достым, жол салу тыннан?!
Коленке б1ткен кашкандай нурдан,
Ескщен мунда елее те калмай,
Каптайды кьгрман, байыйды кырман.
195-4

ТЫНДЛ ТУАР TVKFblUJ ¥Л
Квйлёкин; cerin бурмесж
Кайта TiKTi Тамара.
Арнады соран 6ip кешщ,
Айтты р о й дэршер барана.
Сол дэрггердей камкоршьг
Журттын 6api кенеени.
Yui айдан сон, сен кергш,
Оны да ана демекшь
Жылы 6ip тдокын журекте
«Кушм» дейд1 куб1рлеп.
Алдында бебек
жергекте
Ж аткандай кулш
у1лдеп.
II
Ж ана МТС. Ж аз тунь
Гулейд! жастар кенеск
— ПИлдехана кай куш ,— %
Битесш бе, сен осы?
— Асыкпа, — дейда, — жолдастар! -
Куакы ти ш Борис та.
Боласын кайсын тойбастар
Ж азда жана коныста?..
11

Ill
Тын жерде гулдей кулпырьип
Жана ©Mip солай басталды...
Бул жерде тудрыш ул туып,
Шак,ырар тойга жастарды.
Туар да, есер, ержетер
Канатын комдар бул манла.
Жас ж1пт сонда:
тудым дер
Костанайлык, Кубаньда.
1954

БА ТЫ РЛ Ы К M EKEHI
¥лы Отан с о ры с ы кез1нде
Неге мен жас бала болдым деп
©кпелеп журунп ем езгме:
Ерл1кт1 осында кердхм кеп:
Eptic пен Уралдын арасы
Батырлык жасаура кен екен.
Бас коокан сан улттын баласын
К,улшынтар ырысты жер екен.
1954
13

ЕС1МДЕ
Е ам де аязда, ак карда,
Бет пенен колымнын icK em ,
Калжырап жумыстан кайтканда
Тамактьи Kemirin 1шкешм.
Eci-мде шьгм тынка шыдамай
Плугтьщ турещ сынканы.
Ыктасын 1здетт,
куалай
Ак несер аркадан урканы.
Аптап кун, оттыжел леб1 де...—
Бэр! умыт болыпты ойласам.
Кыялка ерем1н.
Тегшде
Адамды тыншытар ой кашан?!
Коктемде мен жырткан далада
Каптапты тебшдеп кок ергм.
1зегп шщей акака
Бас nin толкыйды кок eriH.
14
Bip кор сед даланы кок айдын,
Ецбектщ зейнетш бьлеа'н.
Ж айкалкан епнге караймын:
«Мунда да бар деп оз улеа'м».
1954

АТТАНЫС
Енбекте ерлшке тары 6ip
Туыскан партия бастады.
Басталды тын жерге шабуыл
Молшылык казнасын ашкалы.
Комсомол экелер дэстур1
Салтымен аттандьгк тын жерге.
Кел, умтыл, жещске, ж ас курбы.
Ел yMiT артканда б1здерге.
Еасырлар ансаран енбеки
Жанкалтып сары егш кырларда
Тын. жерд1 калдырмай
Д эул егп
Тенейм1з атакты Кубаньра.
Комсомол экелер дэстур1
Салтымен аттандыктьщ жерге.
Кел, умтыл жещске, ж ас курбы,
Ел ум1т артканда б1здерге.
1954
16

ШОФЕР НЕГЕ КЕШ1КТ1
Агроном ауы лды к
'Асыкты жолдын, ш етшде
К алада
куткен калы нды к,
Д ер саратта жетуге.
Б ip мезетте белестен
K opinai кекипл «Москвич»
Кеп куткенi шьгкты естен,
«Москвич» бойра к.осты куш
— М аш инацыз болса бос,
К алара ала барсаныз.
— Бастырым катал, сенсец,
ДОС...
Кыйналам, колка салсаныз.
— С епзш пл м арт бупн,
Б ш м ей аз бе, етшем.
Керуге достьщ шаттырый
К алм асам деп ем жетщен.
Ж ымыйды шофер:
— Кел о
(Мотор да кайта от алды)
— Кысылма, баурым, кен отыр...
(Ею шылым тутанды)
— К алы нды к кайда?
— Студент.

КазГу— де с с щ р ы курста.
— Кыз сую деген isri «дерт»,
Асыруьщ дурыс та.
... Жатакхана алдында
Шофер мен ж т т кош Дёст1.
Кенсеге кешеу барды да,
Бастьнутен шофер куздестй
— KemiKTiM,
Мейл! урсы ны з,
031'м-ак оны к втерд1м.
Сарынган екен сулу кы з,
Махаббатын экелд)м .
1954
2 —М, Эл1м(5*е»
С.ТорайРыров
атындагы ПМУ-д!н
академик С.Бейсембае. •
атындагы гылыми ||
к и А п х а н а г ' 1 !

ЭПКЕН1К ЭН.Г1МЕС1
М. Исаковскийдщ is'men
©Mip егей шёшедей
Озбырлырын iciereH.
Сабылып ерте, кеш демей,
Ж арып 6ip тамак, дшпегем.
Ecnepin ceHi еске алып,
EcipK-ep юм бар ондайды.
К арамас эсте кез салып
Эрюм де бар бас кайры.
Ж ерден д е ауыр сол зш дей
Кайры мен ш ерд1, кеш сп
Расырлар бел! узш мей
Кеогерген налай жер ycri?
Е агш де байдын мен
ErLnin, уды татканмын.
Бщд1м де, канат жайдым мен,
Кедейге тадньщ атканын.
Бш екп T y p in , беюнш
Енбектщ icyfiiH бастадым.
Кун аскан сайын кеп бшга,
Ашылды сана-аспаным.
«Москвага мен де 6ip
ППркш-ай, барып «.айтар ма ем.

Бергещ уш н улы eMip
Сталинпе ракмет айтар ма ем...»
Сол обым куздуэ еам нен
Кетпед1 бейне келенке.
Шыкпады тунде туамнен
Яки кеш пе, я ерте.
«Ею ж уз миллион жан бармыз,
Колы да тимес дананыц.
Бэргм13 калай барармыз
Мен болсам, жай 6ip адаммын.»
Деген ой келд!
BipaK та
Енбекке жанмен берш дш .
©cipAiM ждбек ак макта,
Тандантты елд1 ешмгм.
Керген тустей 6ip куш
Осы отырган эпкещи
Самолет — заман ж уйрИ
Москва Fa ап келд1.
Кремльде конак. боп
Керд1м талай кеп кызык..
TyFaMbra сезге олак, боп
Айта алмаспын жетюз|ш
Шверник кадап xeciwre
«Алтын жулдыз» медалш
Кеудемде шаттык ecTi де,
Шалкып 6ip кеттш, кар а рым!
Улы Сталин данамды
0 з кез1‘ммен керл1'м мен

— Шырарран шыдра адамды
Ракмет ci3re! — дед!м мен.
Москвара экелген
Путевка екен едбепм,
Осынша бакыт эперген
Енбекте теккен терлер!м.
Эдшет Tepi — Москва
Карамайды тусще, —
Елще улес костыд ба,
Карайды екен icine!
1951

КОЛХОЗ ПОЧТАСЫ
Тайпалта мшш сур жорта,
Калага барып келетш:
— Жаналык бар деп 6ip дорба,—
Почташы жптг кулетш.
Талай жыл еттП
Почтам ыз
0м1рмен катар ескенде
Б ip жакта калды арбамыз,
Кезек те келд1 «ЗИС-терге».
— Томдарына Квсемнщ
Жазылмай калган 6ip уй жок.
«Правда», «СК,» неше мын,
«Сталин жолы», «Огонек».
Алдырса Кемел Горьки Jtui,
Жазылса Кулан Гётеге,
Абайды Сергей окыйды,
Фадеев б1зге етене. —
Дед1 маран сол ж!пт,
Ауылра б1здщ келвдз.
Почтамыз жайлы кызык кып
Очерк жазып кврщ1з.
Сол Ж1пт бастык кэдгмп
ДуЙ1м ел оны таныйдья.
Колхоздын почта бвлда
Кереаз улкен ак уйди
1952

ОКУ FA BAPFAH IHIME
К,ыял канат аскарра
Кетерсе c-eHi, ж ас ж ш т,
Талабын алга бастар да
Маяктай жанар жаксы умгг.
Бала керш сеш эл1
Бэйек болса жан анан,
Жогары кара, жогары,
Кысылма, ж1п,т, сен оран.
Нур жанып кэр} кезшде:
«Окысын, — дейд! анан да, —
Кайтып келер кезшде,
Механизатор бол ар да».
... Салынды «ЗИС»ке чемодан,
Мотор да энш бастады.
Кол булрап калды сан адам —
Кол бул pan калды достары.
Кез алмай жолдан, жан ана,
Тура берме далада,
Тулегщ ушса уядан,
Кыран боп кайтар кыядан.
1953

МАЙ САЛТАНАТЫ
Кандай жаркын быйылгы май,
Халкымыздын дидарындай.
Тулар гулдей жайкаладьв,
Басталды эне май парады.
В олго-Д онны н каналы да,
Тын куш тыддар алабында,
Ашык аспан, кулген кун де
Колоннада 6i36eH 6ipre.
Алган жулде жаксы жыр да,
Жешлмейп'н кызыл ту да,
Аокар ой да, мол епн де
Колоннада (Нзбен 6ipre.
Кытай, поляк, албан, болгар,
Чех, румын — азат жандар
Енбек пен сын кундервде
Колоннада б]’збен 6ipre.
Кандай жаркын быйылгы Май
Халкымыздын дидарындай!
Тулар гулдей жайкалады,
Неткен эсем май парады!
1952—1954
23

П А РТ И Я Л Ы К КЫ ЗМ ЕТТЕМ 1Н.
Ецбек етер туган елге
Ерлш жырдыц 1здеп кенш
Ж ас акынмын.
Демек, мен де
Партиялык к,ызметтемiH.
Канатты ойдьщ станогы
Басына зкеп, партия e3i
Койды MeHi:
«Кушке толы
Керек, — дед}, — .акын ceai.
Данрыл жолда талмай тура,
©шрменен атта катар.
¥лы курлыс жабдырына
Болат сезден—ж аса деталь».
03in сына, ©зщ тузет
Жырларымды, дастанымды.
Уа, партиям, мше журек,
0 зщ беют жоспарымды!
С 03 — армия:
Шепте — алда
Ел муддеа кузеткешм.
Ж ас акынмын.
Мен де, онда
Партиялык кызметтемш.
1952—1954

CYR1KTI ПАРТИЯ
Елу жыл алга бастап,
Нур куйдын кещлге.
Уйреттщ ер л trace аскак —
Ж енуге, женуге.
Турмыс шат, ©Mip даркан,
Шаггык эн шалкуда.
Бэр1 де сенщ аркан,
Суйжп партия!
Арманнан асып бшк,
Кожа боп уакытка,
Отанды жандай суйш,
Кенелд}к бакытка.
Елдщ сен ар-намысы,
Акыл-ой, данкы да.
Арналган ел алгысы
0зщ е — партия,
Б1зге куш, TipeK — езщ,
Б1р еаран сенем!з.
Кектем ш коммунизм
Кезбенен керем1з.
Бакыттын маягындай
Жер шары халкына —
Бастай бер алга тынбай,
CyftiKTi партия]
1951
25

МАХАББАТЫЦ KY3ETIIIICI
Тербетш жумсак вагон — ой 6eciri —
Ашылып акыл-зерде кен eciri.
Карт ана келе жатыр ой толгантып.
Келш кет дегеннен сон кенжеа-улы.
Кенжеа бурынилдай жас бала ма?
Ол солдат армияда, астанада
... Эуел1 тарзым eTin шыгайын деп
Беттед! Мавзолейге, кос данага.
Мавзолей карт Кремль аясында,
Самсаган жулдыздардын арасында
Уйктап ¥стазы мен Шэк1рт жатьгр
Бакыт боп туган Адам баласына.
Жаз бен кыс. Кектем мен куз.
Таскын-халык
Жатады Волгага уксап тынбай аиып.
От журек, алрыр акыл осы арадан
Кайтады eMipiHe куат алып.
... Лушлдеп ана журек босагадан
Аттады ез баласын осы арадан
Ко рем деп ойлап па едь Сагыныш-жас
К&зге ipKuice, журт айтар: «Осал адам».
Деп налды ана:
— Женя!..—
¥л журеп.

Bip сотке шымььр erri, елж1ред1
Жас солдат кас какпадьг, калт етп«д

КАРТ ШЭК1РТ
Ак бас шал боп, елуге жеткеншде
К е л н т о да партия мектебше.
— Карт шэгарт, оку «.алай дегешмде
Кешлде шынын айтып кулд! 6ipre:
— Ж еиудщ Лениндш стилше
Уйренш жатыр агац.
Куш — бшмде!..
Москва, 1951

EP T IC ЖАРАСЫНДА
Толкынра толкын уласып,
Ж аганы жаркын ебедь
Борис пен Ажар сырласып,
Кайыкта жузш келедк
Самсаран жулдыз жаркырап
Ж агада жаздын кешшде,
Ж арк e n i букш атырап,
Нур ойнап E pT ic тесшде.
Инженер кыз бен жМ ттщ
Ж алт ете калып жанары,
Оты деп б1здщ журектщ
Сэ’улелг ГЭС-ке карады.
Инженер Борис, Ажар кыз
Квреген кезш п к л алга,
«Жаранда жулдыз жагармыз,
Куте бер б!зд1, Буктарма!..»
Толкынра толкыи уласып,
Асыга E p T ic арады.
Борис пен Ажар сырласып,
Кайыкта жузш барады.
1953
29

ЖЕМ1СТ1 АГАШ СУИК1МД1
Куттыктай келдш куанып,
Ардакты ана — карт ана!
Куаныш тостын куп алып,
Шыкшы кэне, ортага.
Жаньщныд бшк кегшде
Жада 6ip жарык жулдызыд
Жарк eTin жанды eMipre—
©Mipre келд! dip кызыд...
Бауыры жанга саялы
Ж е т с п агаш — суйюмд! —
Анасыд сондай аяулы —
Суйсшдгрмес бул км д 1?!
1953

БАКЫТ
Октябрь — «Аврораныц» дуркш оеы —
Ражайып жана заман пролоп.
Сол куннен алдьвмызда жатыр сайрап
Бакыттын. Ленин сызран тура жолы.
Кайры — тас расырлардыд зш басып,
Тоздырран кырьгк жамау кара лашьгк —
Калды артта, туамде де кергешм жок,
Енбекке, ерлжке де жолым ашык.
Мен бугш жана адаммын—жас казакпын.
Мемлекет кожасымын — азаматпын.
БдргемГн орыс, езбек... бауырлармен.
Алдымда коммунист^ болашак кун!
6м>‘рдщ минуттык эр тынысынан
Сеземщ бакытымды бш осыдан:
Нэр алып кек емендей кержтенем
Туран жер топырарынын ырысынан.
...Алтыда салтанатты танертенп
Куана колыма алдым бюллетень^
Сол сэтте колымдары бюллетеньнен
Цимлян тещзшщ леб1 келд].
Миллион киловаттык ГЭС-тердщ зор,
Куатын осы сэтте сезшд! кол.
Тартылган Волго-Доннын каналы боп,
Кврщд] бюллетеньде сызыкша — жол. •

Кез алдымда KepiKTi кед1лд1 ем ip,
Бугшнен жатыр тарап ертедге нур,
Уриага салдым мен де бюлетеныи
Бойымды шаттык сез|’м билеп не 6ip
Октябрь! — заманымнык пролога,
Жазылды ер.пкпенен заман томы.
Бакытты тугаи сондай адамдармыз,
влпрдщ алдымызда тура жолы.
1953

Акындык кыял жалынша шалкып,
Кыранша самгап,
К,ыяньл шарлап,
Буррыша унгш, болатша балкып,
Тынбайды 6ip шак, дуннеш барлап.
К,урдас боп кунмен,
Жасты боп жермен
Жалыны сенбей, жасасын влен,.
бленнен езш адаспай танып
Окушын — досын «мен,—десш , — мынау»
Демей-ак койсын кумарланып:
«¥найды маран осы 6ip «жырау».
Сондыктан 6yrin кыялды жегш,
Бес жаздым б 1рд! —
Он сыздым жырды.
Тер1мд1 с ы р ы п , кыйналтып юелш
Тары да м1не 6ip елен туды!
Кажыды акын— кажыды досын,
Ke3iM де талды манадан мен in.
Келтфпи, сэулем, кещлдщ хошын,
Жыр тусын тын 6ip назыннан сен in!
1954
АК.ЫНДЫК. КЫЯЛ ТЫ Н БА Й Д Ы
— М. Элшбаея 33

К ОМ СОМ ОЛ Ж Ы Р Ы
Халкымиьщ жастык ш ак — квктемшдсй.
Ел KepKi алкызыл еккен гулдей.
Ж ас Ж1'гер, ж ас ойды кулшындырраи
Комсомол — ерлж тщ мектебшдей.
Уйренпен ж еш мпаз ту устаура
Комсомол — 6epiK ол курыштан да.
Ж енуге баулыран компартия,
Комсомол бармараи курылыс бар ма?1
Шын адал улымыз халкьш ыздын,
Терт орден — сэулеа данкымыздын.
©М1'рд1н батыры болам десен,
Ж ас улан, катарда ш алкы б!здin!
1952
34

МЭН.Г1Л1К Б1РГЕ Б13БЕНЕН
Ж у р ектер кайры карьгп, куйш се де,
Басымыз туымыздай ш лее де,
Ильичтщ табытынын басында езщ
К ай гы д ан кайрат шындап турран кезщ
Еске Tycrri.
Е гш ген тыйдык, жасты,
KafiFbi ер тш кайрат-куштщ сел1 басты.
Сол сэтте кердш: алда ер тулравды,
©зйщей суйе туст1к партиянды...
Кез с а л с а к Сталинград, Волго-Донра,
У ш лсек томындары 3p6ip жолра,
Дем алсак саясында жана орманнын,
Есткек шаттык энш балалардын,
Курметтеп арымыздай партбилета,
Жырласак, ел улдарын ержуректь..—
СТАЛИН, улы е с щ Ц турады есте,
Mauri жасау айрары сол емес пе?
Октябрь, коммунизм, десек Ленин,
EciMin 6ipre аталар, кесем, сенщ.
Б1здерд} — ер халкынды алда удай
Жещспен куттьгктарсын жылдарыдай.
6—7 март, 1953

кектЕм
Мэуелеп бакша, жас орман,
Хош шс самал, кек майса
Сулудай кектем жасанган
Жырламас акын калайша?!
Табигат KepKi кулпырьгп,
Едбекпен Шздщ жадарса,
Кеудеде жада жыр туып,
. Жырламас акын калайша?!
Эркашан солай кектемде
Жайнайды туран жер усп.
Жазымыз нурын теккенде,
Ky3iMi3 жомарт, жемгстП
195!

ЖАНАЛЫК.
Ж у р н ал д а н алып жолдама,
Танысып колхоз epiMeH,
Жет1 кун жырды ойлана,
Алматыра келщ ем.
Бурыштан сонау кунде ез1м
Kepyuii ем eKi-уш аращ уй.
Булт сыйпаран кумбезш
Орнапты зэул1м тамаша уй.
Жырдыц бетщ 6ipre ашкан
Кездесш ем акынга,
«Жылкышы» деген 6ip дастан
Аяктапты жакында.
Агроном TeMip де
Уакыттан кейш калмапты.
Кешир егу жешнде
Диссертация коррапты.
Композитор жас казак.
Кыяльв таппай саябыр,
«Бейбгг квктем» деп атап,
Жазыпты эн ш жана 6ip.
Tecine кадап келпгп
Университет белпсш.
Биолог жас Ж1пта
Енд1 бала дертМсш?
Алуан-алуан келемд1
Жаналык булар аз кунп...
Маран осы елещй
0 M i p 931* жаздырды.

ШАТТЫ}(, ВАЛЬС!
Тындасын Дала,
Ыррагы жаца
Басталды, достар, 6ip вальс
Суйген жар назы —
Вальстщ сазы —
Канатын какты кырра алые.
Кел бэр in биге,
Желшне биле
Жургендей енбек уетшде.
Айкасып йлек,
Жалрасып журек —
Шаттанбас б1здей ешклм де!
Отанды ойлап,
внерщ жайнап
Лауласын бойда жас жалын!
Керкейтш елдь
Ескертк1'ш белп
Калдырар эр к гм, достарым.
Толкыран би де,
Шалкыран куй де —
Жан cepiK 6i3re жолда алые.
Жетсек те жузге,
Ыстык боп б1зпе
Естшер сонда бул вальс.
1951

ДОСЫМНЫН, YJlblHA
( E p iK K e )
Bip уз1м нанды как бел ген,
Bip урттам суды 6ipre ш к ен ,
М ш ез1, ойы ш ак келген,
Ж астайы нан 6ipre ескен.
Бар ед1 меш н курдасы м.
Кептен 6epi кермеген
Терт ж ы л р ь р дауы л-буркасы н
K epyre epiK бермеген.
Сарындым коныр даусы н,
Сарындым ойлы сездер ш ,
Сагындым ж ум сак кол ушын,
Сарындым еж ет кездерш .
... О ралды м туран калара,
Б еттед 1*м досты н уйш е.
К ез болып сыртта балара^
Калыппын карал ущ ле.
Таныдым айтпай.
Елж1реп
Бастым ыстык кеудем е.
(Досы мны ц ез!н к ер д ш деп
Айта алмаймын мен неге?!)
— Айнымаган экекнен,
Айналайын езщ н ен
Алдьима кайта экелген
Достыкты. жастык кез1ммен'
1954
39

ПАРОВОЗ
1леспей ескен жел,
Зырлайды паровоз.
Жол шеккен еншен. ер,
Сапар сэт, кендл хош.
Жолаушы, кезщ сал
Оцьща, сольща.
CeHin де терщ бар
Теккен жер тонына.
Паровоз, арында,
Ашык тур семафор.
Паровоз, алдында
Шарболат дангыл жол.
Екшнге екшн кос
Кед байтак елкемде.
Тарта б ер, паровоз,
Тамаша ертенге!
Баярьв тын, жерлер
TaFbiHFaH шык, моншак,.
Кыядан K epiH ep
Сары егш, гул самсап.
Осы р о й еш рде
Енбектщ олжасы.
Енбекиил ел в де —
Молшылык казнасы.
Паровоз, арында,
Ашык тур семафор,

Паровоз, алдында
Шарболат дащ?ыл жол
Екпшге eKniH кос
Кен байтак алкемдв.
Тарта бер, паровоз,
Тамаша ертецге!
1951—1954

д о с т ы к ЖЫРЫ
Ж айрандап достык столда
Отырмыз к ш ея туьктар.
Б1здер;и бакыт косканда
Туст1кте, батыс, шырыста.
Дастарканы достыктын
Кен байтак — букйл Отаным
Bip ауыздан костык ун,
Тагдырдьщ урып ортарын.
Достыктын улы авторы —
Данышпан несем Сталин
Ж урекке сыймай шаттыры
Д еген б1злк «Д остары мЬ
Сол достыктын бек1ген
Д ш гегю н , туысын,
М ешрбан камкор, пейл! кен,
Улы орысым — туысым!
Бауырларын бугш д е
Кар аилы саган сешммен.
«Коммунизм терш е
Ж етеш з» деп сешмен.
Орыс бар ж ерде тыныс кен.
©Mipre, ойра ep ic кен
5ipreMi3 ага-туыспен —
BipreM i3 мэнг1 орыспен!
Павлодар — 1952

УЧАСТОК КОМСОРГ!
Тап-такыр к е д аланда гу л толыкты-,
Кун кепш орнарандай нур толыпты...
Деоещз: «Бастарая нм бул жорыкты?» —
Нускайды жастар ci3re комсоргты.
Журттан бурын ол «Донбасс» романын
Окып ап, жастарва айткан у н ар ан ы н .
Жас акын алвыс айтып, хош альвпты
«Караганды жьгрларын» сынаганын.
Комбайн а л р а ш ы н д а кыйын едк
Комсорг е з 1 бастап у ш р м е ш ,
TeiiriH 6i3re уйретт1 бес саусактай
Бейне 6ip «Москвичтей» уй]'ндеп.
Кабарын. Kip6iH тартып журсе 6ip кез,
Кашанда тауып айтар жанашыр сез.
Ан.рарар сешк кермей кеткеш'щп
Бар дердей екеу емес, онда жуз кез.
Юм калай тапсырды екен кеше сынак,
Юмге кыз 6ip кергенде калды унап?..
Муд]рмёЙ бэр in дё ол айтар ед1,
Ушшдан оятып ап койсан сурак.
Жыйында, мерекеде, сауык кеште.
Жайрандап эн бастайтын сол емес пе?
«Москва—Пекин»

«Алтай»,
«Ленин тауы»...
буйжп *Hi онын к©п ылъс пе?
CyflciHin ед б ектеп ж ещ сш е,
Л авад а р ы ш ах т ер л ж ер купине,
К у ш ак тап ком соргты , беттен cyftin,
Б1рде ай тк ан к а р т ш ах тер д щ сез1 cci-мде.
— К врген сайы н ж й 'ерл! бул б алан ы к
Е ц б ектеп жешспч эр к ад ам ы н ,
Ш ах тадагы парторг! экесщ мен
О сы ндайда epiKci3 еоке алам ы н.
У ксайды , п арто р гке р ещ де,
Ж ан ы д а , ж ал ы н ы д а, ж у р е п де.
1952

К У Н Д 1 3 П Ж А Р Ы К
Кунд1згщей жап-жарык
Ж о р ал ган ине табылран.
Май шам емес,
газ шамнан
Штрек нурра малынран.
Кремль нуры
жепкат
Жер астына жеткендей.
Осы 6ip нур шахтерден
Жана табыс куткендей.
Караганды, 1950

МОЙЫНТЫ — ШУ ЖОЛЫНДА
Жылдардай узак, тем!р жол
Жонын бойлап Арканын,
Кердщ бе, ерлер кушЙмен
Алыок.а жел1 тартканын!
Кызыл барак, ак барак...
Жолда кеп-ак барактар.
Журерсщ ертен танымай
Боршщ орнын карап кал.
Караганды, Балкашка
Тенелер ертец эр барак.
Жайната тусер даланы
Коммунистш ер-талап.
1950
46

ЖАКА УИДЕГ! Ж АН, А ЛЫК
— Алло! Бул—6eciHmi этаж сейлеп
турран.
Эперсш, белелмецдер, 6i3re кран.
— К.аз1р, каз1р...
Эпсэтте тура к.алды
Туп-тутас 6ip «.абырра дэл кырынан.
Шахтердщ енершдей ескен кунде
Yft ecTi жогары ерлеп кунмен 6ipre
Караганды халкына 6ip жаналык
Тарады осы жаца уймен 6ipre.
Конак та, тыныштык та уйге к|'рд1,
Шам сендг, телевизор куйге келд!.
Жас шахтер жымыйды да KepiiiiciHe:
— Енд1 тек регулятор Fa тиме, — дедГ
Козше елестетт коне куши,
Шахтерлер тындады уйып «Онегиши». —
Тардырдан та як. жесе Татьяна,
Ленский намысы ушш еле бьпдк
Чайковский залында веигер — достар
«Б1з, эр елдщ жастарын» эиге коскан.
Достык эн дос кецищен шыркалганда,
Жазыльш калрандай 6ip жана дастаи.
Баса алмай кызганыштаи куйген жанын,
Ашумен кылрындырып суйген жарын,

©KiHiiu ецменшен о р ы н к,адап,
Керд1 олар Отеллонын кайрырранын.
Керемет бар деп мундай KiM ойлапты, —
Алатау Teciwieri муз ойнакты
Экран алга экелд1.
Кольки mi кыз
Кетерш Отан данкын, жулдызша акты.
Халыктын келген 6ip кез арманы боп,
Бул уйде кызыктардын абзалы кеп.
МХАТ кешш келгендей осы у иге,
Д емесен тек кумбезд1 кен залы жок.
1953

«СЕН1Н, ДАУСЫН— Б13Д1Н, ДАУЫС»
(Поль Робсонра)
Энни ортада. Халык сол т а к
Бш ектест алды коршап.
Полиция аласурсын,
К,ара куштш, с э р ы с ы н с ы н !
Полиция ете алмайды,
Эиипге еид1 жете алмайды.
♦ ♦ ♦
«Широка страна моя...»
Kerri шалкып канат жая.
Миллион халык энге уйыды.
Ж урепне нур куйылды.
Энге уласты эн туындап,
Ерлщ icKe ерд1 шындап.
Барлык эннщ тынысындай,
Журекке ыстык, туысындай —
«Бейб^ш ш к» деген уран,
Толкыды эфир, толкыды эн.
Энге уласты эн туындап,
Тынар емес эшш 6ipaK.
Секш и уза к ем ip жолы
Кершбёйд1 эннщ соны...
Кене солдат кепт» кергеи
айтты:
— Ракмет саган елдеи!
Даусыцды сакта, эншш.
Bi3fliH дауыс: — сенщ даусыц!
1953

ПОВАР - СОЛДАТ
1шер ас — бэр! калды — тыныс—уйкы,
Уш кундей урыс болды уйкы-туйкы
Он келш, онбай кайтты шеб1м!зден,
Тутшген тауыада уксап жаудын сыйкы.
Кадалган канжардай боп жу peri не
LLIe6iMi3 cyFbiiiFaH ед ж ау шебше.
Б ip взвод ел тагдырын содан танып
Душпанды бастырмады Larepire.
Квл-Kecip, мыйдай езш жердщ устш,
Шумектеп куйды несер уш кун, уш тун.
Окоптар белуардан толды cyFa,
Тимейтш туды шары TicKe TiCTiH-
ETiriH аяк бассан сазда калды.
Лажсыз жол кесш п, кол байланды.
Асхана кундегш е кержбед!,
Арт ж акка карай-карай кез де талды.
... Сазды кеш in, шомылып кара терге,
Повар да шыкты Mi не бшк денге,
Капшыкты' аркадагы койды сыйпап:
— Куш-куат экелем деп мен сендерге!
Кез салса, боялгандай канга батыс,
Кым-кыйращ, кыз.ыл сурен, кызган атыс...
Артынан буюл Отан деп тургандай:
— Тез куант достарынды, канат как, уш!

Елемей о к; боранын, сурапылды.
©кпесш колына ала окша атылды.
Дегенде эне жетем, мше жетем,
к,ац р ы р р ан ок. к а п ы д а u m i.
Айта алмай жолдастарга c o h f h свзш,
Эл yen, билей алмай повар езш,
Достары келш басын суйегенше,
Узщйп ©Mip >Ki6 i, жумды кэзш.
Ken Hcerri алры шептен жолдастар да,
Аялап кётерд! ерд1 — алды колга:
Журектен бурын кармап,
аркадагы
Капшыкты кан типзбей койыпты алга.
1943

КУРБЫМА
Кырга барсам,
Тьщга барсам,
CeHi керем, курдас-курбым.
Хош келдщ деп, кушак; жайсан,
Жермен мен! сырластырдын.
Атасындай мыктылыктын
Курыш куйдьвд, курд ас-кур бы м.
Шыцра шьщтьщ,
Ж алау тГктщ—
Квкпен м е т сырластырдын.
Тандыр швлге экеп айдын,
©шпес отты жактьщ судан...
Жем1ст1 еткен ap6ip ай, кун
Куандырды елд1 туган.
Ленинизм аскарына
Ленинге уксап кулаш урдьщ.
¥шкыр ойдын аспанына
Шыктын шыркап, курдас-курбым
Курбым, осы жещстерщ
¥штай туей каламымды.
Кол жеткещи кемгс кврд1м —
Мен де 1здеймш жана жырды.
1954

АКЫН АРМАНЫ
Швлганда Шьщрыс алабын,—
Караша уйлер манайын,
Басатын з'хл боп каламыи
Каратас — калын, уайым.
Мойыран жанын куантып.
Сергшн десе 6ip

AK CYTTEH ЖУТКАН АСЫЛЫМ
Суйсшерлж жаксылык
Бойында болса адамнын,
«Сол касиет, — дейд1 журт,—
Ак сут1нен анадньщ».
Рас па, бул сез бшмеймш
Есте журт узак сактаран...
Короед де ораш, 61л мейлщ,
Кеи кезде мен де мактанам.
Аяулы Отан жасымын
Акын боп калам шындаран
Ак суттей жуттым: асылым —
Абайдан калган жыр маран.
Унайтын жырым жалпыда
Сез бе екен бул туста азы,
Жетпей ме калам дадкына
Абайдай болса устазы.
1954
54

0ЛЕН1МЕ
Кабинтеттен шыгып жьфьхм,
Колхоз кырын
Аралашы,
Канал суын,
Куннщ нурын
Bipre езщмен ала баршы.
Сонау бшк этаждарга,
9лен--кран, Kipniru эпер!
Станокта жана норма
Жасаушыра тын куш экел.
Мавдайынан жас уланнын
Майда колмен сыйпай бшш..
Отан данкын асырраннын
Ортасында б1рге журил.
1953
М

АЗАМАТ ОЯЫ
TecTipin балтырымды коррасынра,
Тускенмш басты Tirin талай сынга.
Бшемш с о р ы с з ш н .
Талай куннщ
Таттым мен тэгпсш де, ащысын да.
Калтамда катар жатыр документГм:
Эскери билет, паспорт, партбилета!..
Мухиттын аржарынан естт шуды,
Эскери билет1мнщ ашам бетш.
Келед1 кез алдыма еткен-кеткен:
Кызыл ту Рейхстагка б1здер тйскен...
Салтанат...
Кызыл Алан...
Жещс — парад...
Жещмпаздар сапында мен де еткем.
Жыйрылган кара жылан секшдо дэл
Свастика салынран ала тулар
Табанда жатты уйшп. этик таптап!
Кай душпанра болса да сабак булар!
Лавада бейбггшшк вахтасында,
Ойнаган комбайнныд туткасында
Еш колым,
Кун туса жацылмайды ол
Танктын стартерш двп басура...
1953

TyFAH ЖЕР
Ен алгаш щларыма куй келген жер,
Ен алгаш кырдан кызыл гул терген жер.
Ен алраш элшпё устап, мектеп барран,
Ен алгаш кыз ерншен мен суйген жер.
¥рыска коммунист боп KipreH жер1'м
Ен алращ кад1р1цд1 б!лген жерхм.
Туран ел, бойындары тамшы канмын,
Сен Рана cyftepiM де, суйенер1м!

ЕЛ ЖУРЕПИ ТАБАДЫ
Сылдырлаган тас булан
Баянньщ эсем тауында
¥заран сайын таскындап,
Келетш б1здщ ауылра.
Акындык, аскар кыялдан
Булак— жыр солай агады.
Басын курап кыядан
Ел журегш табады.
Санаторий, май, 1952

Б1Р «ШЕШЕНГБ»
¥дайы жуынрандай кфсабынмен,
Баяры уйреншйт 6ip сарынмен,
Мшбеден кешресщ сёз тигенде,
Мунтаздай кершем деп
мунша юрмен

АЗАЛЫ AHA
Дщкес! курып, кур сулдер
Eiri шннен тыныстап,'
Дем берердей тукан жер
Топырарын уыстап,
9ж1мдТ жузш кун к.ак.тап
Ана жатыр жагада.
Аракс-долы жалактап,
Шашады кебж анара.
Талганша K03i карайды
Кызыл ту TiKKeH жарара.
Аржакта тан арайлы
Халыкда, ана, балара...
Бальщшы келд1 касына
(Оныц да iuii жылап тур):
— Кун туды кандай басына?
Шал кезшде сурак. тур.
Шемендей iniTe шер тасы,
Ah урды ана, курсшдь
Mepi бар «Дала почтасы»
Bip хатты шалра усынды.
Ананьщ кайры-шермеш
Кара жердей зш еда.
Арк.алап хаттын келгеж
Ажалдай к,атал сыр едк

«Курысын керген кушм!з
Солдат болып елшге!
Осман — жалгыз улыцыз
Окда уШты Корей жершде...»
Куш батып сенгендей,
Куйрегендей tipeyi,
Жем1с ш'спей семгендей
Езивд ана журеи.
Саркылып кездщ тамшысы,
Ж ылай да, жылай жан ана,
Какпалап кайры камшыеы
Ж е т й т осы жарага...
Кемшрд! шал колтыктап,
Ауылра карай беттедь
Журектщ im iH алды ыктап,
Есшен урей кетпедк
0 з улын ойлап аландап
Тебреид} бейкам шал дары:
Еаткен сырын баяндап,
Айтпаран жаны калмады...-
1952

МЕНЩ МАХАББАТЫМ
©м^рдщ бар лэззаты н ж урм ш Kepin,
К уанам ескеш м е акын болып.
Отаным, саган деген махаббатым
Кеудемде кумб1рлейд! жыр боп толып.
Бул жалрыз мен1н рана емес сырым,
Муны айткан миллион кызын, миллион
улын.
Отаным — Коммунизм Отанысьщ —
Сонда р о й сулулырын, улылырын.
Ж урепм, махаббатым, Ж1гер-купим
Аяулы Отан — ана, 6ip сен ушш
Койшыга, eriHUiire, ралымга да
Б1рдейсщ кымбаттысын, cyfiiK TiciH l
Бул жалрыз мен1н рана емес сырым
Муны айткан миллион кызын, миллион
улын.
Отаным — Коммунизм Отанысьщ —
Сонда р о й сулулырын, улылырын.
1950— 1953
62

EKi кытай кедеет}
Мыскылдыд eTKip жел1 ecri.
— Кайтармак дейд1 Трумэн
Чан Кай-шщц Пекинге.
Экетсе тедхз тубгае.
Шырар ма кеме бетше,
— Сумдардыд ойы болмайды.
«Сынран ыдыс толмайды...»

П О РИ А
Жол журш улкен кеме талай тэулж
Токтады Вашингтон портын дан рып.
Такаппар . эдётшше уйрешшкп
Генерал журттан бурын тыска шыкты.
Усынды ледиiне улкен ваза:
— 9келд1м Кореядан бул сыйлыкты...
— Зар жылатып халыкты тонап алып.
Енд1, \iiне, есуас тур маклганып,—
Деп сыртынан докерлер кулд{ OFaH,—
Жендетке сый бермевдй бейб!т халык
1953

Шибаев
МАХАББАТ ДЭПТЕР1ВЕН
♦ Ф ш
Конар сезд1таба алдым ба,
Жастык шак.тьщ кекешне.
Кайтсем де мен ез алдында
Борышымды етейш де...

Б13ДЕ ДЭР1ГЕР Б1Р
КЫЗ БАР
Б1зде дэр1гер 6ip кыз бар,
Кыз емес-ау, жулдыз бар.
Ол жок жерде журепм
Б1рде жалын, б!рде ызгар.
Ce3i белек езгеден,
Ke3i белек езгеден,
IIIipKiH сол кыз жаксы кыз
Мойындайын Слзгё мен.
Актарып жан сырымды,
Айтпак болсам шынымды,
Бармайды батылым, кыз e3i
К,ашан угар мунымды.
Калмау y u iiH екшш,
Bip жолга айтсам eT ip iK
«Ауырдым» — деп дэр1герд!
Шакырсам деймш eTiHin.
Десе: «Неге жудедщ?»
«Аурып ед1 журепм.
Керд1м дагы e3imu
Сауыгытт кетп'м» дер ед1м.
1952

©лен, боп ani кунге жазылмаран
Сен бердщ махаббаттын жазын маран...
Журек — кун. EKi журек нур теккенде,
Щзден аулак, куз бен кыс азынаран.

Ж УРЕК С0ЙЛЕЙД1
Ашылса журеп мен жан кушаны,
Аяулы сонда FaHa жар кушары
(Кешлге сэуле толып, гул ескендей
Осы кез — eMipinHin жаркын шары).
Жырымды, ез1'мд1 де коса арнадым.
Журекпен, жан мен уксан дос арманьщ,
Торыскан «Волго-Доннын» толкынындай
Меш'мен тардырынды коса алранын.

031Н, ДЕ, Ж 1Г1Т, к ы з ы к с ы н
РашЫк боп сырттан узшп,
Ол жокта маган айтасын..
Ол барда ещц бузылып,
Tic жармай уйге кайтасын.
0зщ де. ж1пт, кызыксын!
Сырывды кайдан кыз уксын?!.
Кун нуры туспей гул e3i
Ашылар деме —
кур кутпе,-
Жн'птщ жылы 6ip cesi
От салмай калмас умгтке...
Онсыз кайдан кыз уксын,
©3iR де ж1пт, кызыксын!
1954
Э... Fa
м

УИКАСЫМЫЗ МАХАББАТТЫК
«Махаббат тэта елендей, б!ле б1лсен»'
Сол жырды энге косып кеп айтушы ен,
Сен суйген тары окып ем сол елендй
B ip оймен жас журепм теб5реши.
Кещлдй KepiKTi ойдан туа калган
Жыр бар р о й окыраннын шел1* канран.
Сылдырлар ондай елен уйкасы да
Сешлд1 эн аспандап, куй тасыран.
Кос-епз уйкасындай 6ip шумактын
Екеум1з — уйкасымыз махаббаттын.
1953
Ст. Щипачевтын еленшен.

ЖАН.БЫРДАН КЕИ1НГ1 БАКША
Аспанда бултты yfiipin
От шашып жасыл ойнады.
Жанбырмен бакша жуынып,
Жанбырдан сон, жайнады.
Шомылып ш ы р ь ш жас ару,
Жасыл шапан жамылран
Секши.
Кайда кез алу
Моншакты алма багымнан!
1954
71

ИНЖЕНЕР КЫЗ, Б13ГЕ К ЕЛ
Кулагымда сондагы айткан сезщ.
Кез1мде тур мшшреп ею K93iH.
Сен кетерде окуды е т т арман,
Журепмде уялап сэулец калган.
Оку 6irip, б!зге кел,
GeHi букш кутед1 ел,
Мен де кутем, инженер!
Bip .арнага уш езен куйылгандай
Бктек косты уш колхоз, керсен кандай!
Дэулетапз дариядай кета' шалкып,
Кундепден барамыз кунде артып.
Жана канал, жаца ГЭС, кен театр -
Колхозымда 6api де толып жатыр!
Курылыс десе кулшынган cyfliKTi дос, -
0 нер1цд1 ел суйсш, улесщ кос.
Оку 6iTip, б1зге кел,
CeHi бушл кутед! ел,
Мен де кутем, инженер!
1951

КУНКЩДЕСЕ К0РШ1Л ЕР
Болмай калсам уйде мен
Кунк1лдер-ау керцилер:
«Суйген бе, элде суймеген?
Бул MiHe3i epci»,— дер
— Гул нэршен бал жиган
Шаркурмай _ма аралар?!.
©м!рден жыр — нэр жиран
Акы« да елд1 аралар,—
Д ейтш щ ц бшемш,
Емесац р о й сен уян.
©йткеш таза журепм —
©зщнщ монополиян,.
1953
73

ЖУЗ 0ЛЕН ЖАЗСАМ ДА
Ж ^з елен ж азсам да журектщ,
Жетк]'зе алмаппын куштарын.
Айтыпты бэрш де -плектщ
Кымсына колы иды кысканым.

КЫЗГАНЫШ
С. Щипачеатан
Тары да бей-жай болды жас журепм,
Япырм-ай, 1здеп онын. табам ба емш.
Кызраныш — K3pi мыстан элденеш
Сыбырлап акылыма Kerri MeHiH.
Дед-i ол: суйсш-кушсын, жасын сыксын,
Иланба ант-су iuiciH, тулан тутсын.
Тон niuiin мен езшше, i3iu баксам ,
Осы рой — тьлейтш! кызраныштын.
Кьизганыштын жаны сум, кан ы кара,
Орра ж ы р ы п , а р ы н а с а л а р ж а р а .
75

СОЛ
ПЕРРО Н ДА ТУРМЫСЫЦ
Ke3i ж аста, кыз перроннан кеткен жок,
Поезд эл! оемафордан еткен жок.
Ж ана рана кыз ерншен тиген дем
Сур Ж1'пттщ бетшде эл 1‘ кепкен жок.
Абыр-дабыр купе irni карбалас,
Эл1 жуктер жайраокан ж ок,— аралас,
>KiriT сез! кешн ушты тут!имен:
«М ахаббатын евд1 маран арам ас».
Блокнот арасынан алындьг
Кыз cyp^Ti — ж анары отты-жалынды
Терт белшд1 кайран сурет.
«М ахаббат»
Кокыстардын жэппгше салынды.
Елемед1 мелд1р кард кез1нд!
Тенеп Kerri келенкеге ез1нд1.
Иске алмады сур ж М тщ — суйгенш
Bip кездег! тэгп назды сез5мдГ
Кездескенде анкау едщ, ani жас;
Деп едщ-ау: «Мунын адал жаны рас...»
Терт жылда сен неш анрардын, HeHi
УКТЫ'Н,
Сол перронда турсын ба эл!, 'карындас?..
1954
7fl

Кейшде к.апты-ау, кейшде
K e p iK T i сулу кектетм.
вкшшпм деймш бе,
Жазымнын жаксы жеткенш.
Отызра 6yriH жетйм мен;
Толгарлык ойлар бар мунда:
Увертюра бггкенмен,
Операм тугеЛ алдымда
29-октябрь, 1953

* * *
Бшенпз талай ак.ьин классики
Жырдьщ кеш.
Жыр л ар ан жер устшде •пршшк'п —
Дуниеш.
Жазса да ушан-тещз кеп еленщ
©м1ршде,
С ыйрызып айта алмаган кен элемд1
© ледш де
...Отанра, суйген жарра махаббатым
Кед дуние-ау!
Колымнан кайдан келсш онын данкын
Тутел жырлау?!
1953
78

* * *
бзщ келдщ— елец кедщ,
©рнпте бер жалынынды.
Туармеймщ келецкемд1,
Саган берем бар нурымды!
©ткeлдepiн 6ip кешейш
Жаксы ем1рдщ алда турган.
Сен макталсан,— мен есейш,
Мен аталсам,— сен де куан!
1953
79

УСЫНЫС
К©п журш журексшш ж1пт 63i,
Мынау ед суйгенше айткан ce3i:
— Ею жас болсак, кайтер 6ip дастанньщ
Геройы — Аскары мен Ботакез!...

* * *
KiM журепн колына алып устаДы?
Айтты деме албырт акын ушкары.
Ж ан сез1мн1н отты, тэгп назымен
Сую, сену — махаббаттын уставы.
1953
&л14йб'8?8
81

ЫЛСЕМШ1.
Шапауга
Нэп-нэзж, аккуба кыз, кырлы мурын,
ЕЫмде ceni алгаш керген ку.'п’м.
Шакырса шайка келмей, шаршау бпмей.
Еамде романдар окыйтыныц.
«Махаббат деген не?» деп балалыкпен
Еа'мде анкау сурак берген кун in..
©3iM де бымеп ед1м не дер1мд1,
Махаббат сен екенсщ— уктым бупн.
Бйгсемпп сол кундерде,
Б ip кундерде
Боларын менщ улым — сен in улын
27-июнь, 1953

Ж Ы РЛАТПАЙ МЕНI КОЯМ АЙДЫ
Сыйы мол жылдар,
Ел аскан шывдар,
Халыктьщ ерлж енбеп,
Зерек ой сэби,
Керкейген эр уй,
Жараскан достык елдеп
Жырлатпай м ет коймайды,
Жырлауга жаным тоймайды
Алтын дэн орсан,
Сом болат жонсан,
Сешмен мен де 6ipreMiH
Каналдар казсан,
Ютаптар жазсан,
Сешмен мен де 6ipreMiH.
Сендерге мен in енер1м:
Сендерге менщ елещм.
1954

А УДАГДАЛАРДА И
М. Лермонтовтан
0M IP KECECI
Кесесш ен болмыстын.
1шем1з кезд1 тас ж умып,
Ерпеуш алты н ыдыстын.
Кезден аккан ж а с жуып
1
84
Хош а л ар д а ел1мд1
Тусер кездх тащранын,
Н е ж убатса кещ лд! —
K epeciu каран калраны н
Алтын кесе бурыннан
Кврениз бос екенш ,
Арман екен куйылр,ан,
Оньщ да 6i3re бетенж .
2
3

Н. Н вкрчсовт ан
Е Н БЕК е т к е н е р м о л а и тураль! н а к ы л
Елден бурын Ермолай оянады,
Елден кеГпн алкаптан оралады.
Максаты erin салып байымакшы,
Жоктыктан сорлы мужик арылмакшы.
Эуре боп тукым жыйнап керген ед1 —
Егуге жер1 жетпей, шерленедк
Мужиктын эл! курып, Kymi кайтты,
Кэршк келш кун сайын юрбщ тартты
Тукымнан макрум болып жер! сонда,
Сорлынык баскан екен шаруасы онра

Жанып-жанып токталды ерт ормандары,
Кар басты карауыткан томарларды.
Жсрппц жартысынан айрылды да,
Помещик жаны мойып, жудеп калды.
Мунайды мужик та: «Еши неш жарам? —
Дсйд|' ол кайры кетпей кабагынан.»
«От жакпайсын — кетесш арак iiuin», —
Деп боран п'л каткандай болады оран.

Кара кун! Кайыршыдай нан cvpaFaH,
Тэшрщен ел!мд1 етшем мен,
Тшеймш сол вл|‘мд1 дэр:герлерден,
Достардан, душпандардан. цензорлардан.
Мен орыстын халкына саламын жар;
Колыннан келсе меш куткарып кал!
TipijiTin дару cyFa батырып ал,
Болмаеа кыйналдырмай елт!ре сал.

АКЫ Н ГА
Енбек те, махаббат та куйреп калган,
Айналак опасыздык, кастык толган.
Сен болсан ка ренете is муцра баттык.
Барасын баяу cenin уялганнан.
Тэшрге сен бакытты сыйы ушш,
«СыЙладын,— деп, сонынды маран неон
Кынжыласын, арманшыл коркак жанга
Батылдык куресуге бермегенеш...

Адлм ■Мицкевичтен
АДАМДАР МЕН YKIJIEP
Ж ана, жарык, эдем! бшктед! уй кырдагы
Манында онын бакалар, тунде укшер шулалы.
Yki уйкысын аша алмай, айтты: «Ушм осы» деп.
«Мен жайЁасам бул уйге»,— дед1 бака есшеп.
Адам айтты: «Укшер ecKi журтта болады,
U lip iK батпак щйнен бака пана табады.
Зэул1м, жарык, эдем1 жана ушмде, ол рас,
Бака пана таба алмас, ую келш кона алмас.

Маяковскийден
ЖАС ГВАРДИЯ
Айналу —
жердш ici
Су ici —
куйылу.
Жас гвардияшылар
борышы —
Алра шабу,
жупру.
Б]зге жат
eMip 1дб1ген.
Кызыл ту астында
зымыра.
Комсомолдык
миллион легшмен
Л л ра!
BipaK. аз бул да
Самса да,
ал ютап cepeciH,
Э р н т де
шаншылтып калдыр
Егем13,
TepeMi3
ой жемкпн.
Ал Fa!
BipaK, аз бул да.
Сермеп от атой толкынмен

Ен. зэул!м бижтен карры да
Ойды
жаца
cesiMMeH
Коп ар!
B ipaK , аз бул да.
Элемдд жайнат,
кшемге орай,
CwiKi
элемней
жеп куйенП
Буйьирып,
зьгмырат
6i3re карай
Буюл
байтак
дуниеш!
1923

ЕГ1Н МАРШЫ
Аламыз мол ешм,—
Уш есе
ен д 1р,
жергм!
Хош келдщ,
курмегп
Жолдас ег1н!
Кос-костан,
жалгыз да
Бекер терлегенше
мандайын,
Артельге,
колхозра
Б1рлес, арайын!
Жер1м1з б1здщ керемет,
Жаман емес тегшде,
Жырту кажет ертерек
Ендеше,
бидай егуге.
Жут жылдары iuerin азапты
Кунелткенше аш,
эл курып
EricTi
жексурын уштанапты
Жоямыз мэщчлж.
Б1зге
зыянкес дегендерд!
Карасын simpin тынамыа

Арамшеп,
кулак,
шепрткеш
Даладан куып шыгамыз.
Аршимыз кокыстар коймасьш,
Тал ап коямыз
Барлык доска:
Тракторды
тотык шалмасын
Жауын астында боска.
Есед1 ойнакы желдер
Рылымды уйренед]
дала-жон
Достьик yuiiH
колын бер,
Жолдас агроном!
Тезерлж
мардымсыз бапка
Дэрмен жок енд1
жерде,—
Комсомол, алдыцгы сапта
Жорыкка эз1рлен сен де.
Сурыксыз селолар
курысын.
К втер енсении,
жудеу тарткандар!
Америкадан озу yuiiH,
ССРО, атта алга!
Аламыз мол ешм.—
Уш есе
евдцр,
жер1м!
Хош келд1н,
курметп'
Жолдас егш!
1929

Б13 СЕНЕ АЛМАИМЫЗ
Тунертш кун кезш кектемдеп,
1лi нд! уюмет бюллетень
Таста!
К,ажет емес!
Жаркылдап жайдын Ty c y iH
Kim бегейд!?
Жок,!
Кенбейд1 бугаура
кун K y p K ip i!
Мэцп-баки
дуршдейд1'
Мындаган 6erriK
дабылды
Ленин тш .
Найзарай мылкаулыюка бола ма диггер?!
Дауылдатпай дауыл
кенер шмге?!
Жок!
Бэсендемещй лениндж ж1гер
РКП-нын. миллион кушт1 жюершде.
Мундай
кызу градуспенкалай
елшенед1?
Мундай там ьф
секундт! олшеу дееш бе?!
Тулап мэнп сорады
Ленин журеп
Революция кеудесшде.

Жок!
Жок!
Жо-ок!...
CeHriMi3 келмейд1,
Сенбейм13 а к, бюллетеньге.
Ж огал, жабыскак келенке,
кездерден
1923
кектемде!

МОЛЧАНОВ ИВАН МЕН ПОЭЗИЯ ТУРАЛЫ Ой
Газегп алдым да,
Жантайдым, аста диван.
Окыймын:
«3epireAi
Молчанов Иван».
3epireMi3 61з де
Оны, Ванечка, жасырман.
Жырсымарыцыз
Кшэл1 осыран.
Таяу оныншы Октябрь,
Калды oFaH 6ipep кун.
Ал ci3 болсацыз,
устапсыз
Бурымынан б1реудщ.
С уйеаз ci3 Машанын
03iH де, шашын да.
Бул
аздердщ
0 з iciH.13 расында.
Biere не пайда
Слзде «.атыннын бары!
Ж енд1 жыр жазсацыз —
Ода 6ip capi.
Ал романыцыз жаман,
Жырыцыз сурсыз соншама,
Тап осылай суйер едк
Кай гимназист болса да.
3epiKKiui Иван,

Cia 6i3re бересГз сез,
Барам деп дабыл карып,
Ауыртпалык болса кез.
Ci3 айтасыз: туман торлап,
Антарылып калганда
Б уки
туманра
Айкай саласыздар
деп: Алга!
Cia айтасыз:
Кызыл туды
Жорары кетер деп.
Алра, ютап туптеушшер!
Мен сондарыннан
жетем деп.
«Ойбай!» деп
бакыру керек пе,
Торласа туман?
Онша улкен акыл
К,ажет емес буран.
Кештщ
сонында журш,
Кыз жеш'нде мылжындап,
Ci3 бе, мадактайтын
ByriHri кущи
жырлап!
Шын
Акын
Тутар болар
алдын ала
Бшмд]' айкын
Ушкыннан шала.
1927.
7 — 8л1мбаев.

JI. СкалковскийОен
ТАРТУ
Кеоем айтты:
— ©екен сорт ту сп к ж акта,
Кзне, альщыз, сибирыпк жолдас, муны.
Б елп боп меймандостык. иш аратка,
Барбанра кызыл алма усынылды.
Ш ал айтты:
— Арманым бул.
— Ж аксы арман,
Колайсыз климатыныз 6ipaK,— дед!
Bip кавказдык.
— Келпрер бзрш колдан
©шмет бар!..
Сол сезден зал гуледь
Бул бакш а р о й гулеп 6 ip тына калран:
Бугшгщей эл! есте кездесу сол...
Аралап алма барып журд} барбан
Ескертшштей баралы енбеп мол.
Ш ыкка шомган алкызыл алмаларын
Ауырсынран бутара Tipey Tipen,
KyHi узак, Tiee букпес барбан шалын,
Таярын мулде умытып кетое керек.
Тары да Кремльде, бэлки сол зал...
Столда бал татыран жем1с толы.
Сол тукымнан халкы yu iiH ecip A i шал,
Бакы тка KeceM i арнап бергенде оны.
98

Ф. Моргуннан
АЛМА БАКТАР ГУЛДЕД!
Алма бак бугш жайнады —
Келд1 кектем кощлд!.
Жана дуниенщ аймагы
Ал улпа гулге кемшдь
Тунр.ыш гул!.. Бес жыл ерте—кеш
Мэпелеп езщ ecipoen,
Калайша жанын суйсшбес,
Аялайсын гулд! сен.
Куантып эр гул, алмасы,
Шолады бакты багбан кыз.
«Жем1сп бактын кожасы» —
Дейд]' оны халкымыз.
Бакта жур ол сымбатты.
Шуакты кундей кыз жуз5.
Бакшада ескен сыякты
Уксайды гулге кырмызы.
Алтьш кун бейбгг кеНнде.
Кыз да шат жомарт жерше...
Кен байтак буюл елгмде
Гулдед1 бактар бугшде.

МАЗМУНЫ
Кектем
Б1здщ к е к т е м ..........................
Кауышу ...........................
Эке. с а л т ы м е н ..........................
Алгашкы кун ..........................
Алгашкы борозда
Тында туар тунрыш ул
Бэтырлык мекеш . . .
Е с ш д е .................................
Аттаныс .................................
Шофер неге кешжт1
Эпкенщ SHriMeci . . . .
Колхоз почтасы . . . .
Окура барган Мме
Май салтаиаты ...............................
Партнялык кызметтем1и
Cyfiiicri партия . . .
Махабаттын кузетилс!
Карт ш эк !р т.................................
EpTic жагасында . . . .
Жем1еп a Fain суйюмд!
Бакыт ........................................
Акындык кыял тынбайды
Комсомол жыры . .
МэнгШк 6ipre б1збенен
Кектем ........................................
Ж аналы к . . . . . .
Шагтык в а л ь с ! ..........................
Досымнын улына . . . .
П а р о в о з .........................................
Достык ж ы р ы ..........................
3
4
5
8
10
11
13
14
15
16
18
21
22
23
24
25
26
28
29
30
31
33
34
35
36
37
38
39
40
42

Участок комсорг! ........................................................ 43
Кунд!зп жарык ............................................................................. 4 5
Мойынты — Шу жолында ..............................................................46
Жана уйдег! ж а н а л ы к ............................................................ 47
«Сенщ даусын — б!зд!н дауыс» ..................................................... 49
Повар — солдат ........................................................................................ 50
Курбыма ........................................................................................... : 52
Акын арманы ........................................................................... 53
Ак суттей жуткан асылым . . . . ' . . 5 4
©лешме ................................................................................................. 55
Азамат с й ы ............................................. .................................................... 56
Туган жер .............................................. .................................................... 57
Ел журегш табады . . . ..............................................58
Bip « ш е ш е н г е » ............................................. . • •• ■ . 59
Азалы ана ..................................................... 60
Менщ м а х а б б а т ы м ............................................. . . 62
«Eki пытай к е н е с т Ь ..................................................................... 6 3
П о р т т а ...........................................................................- . . . . 64
Махаббат дэптер1нен
«К,онар С 0 3 Д 1 » ................................................................... ....... 65
Б 1зде дэргер 6ip кыз б а р ................................................................... 66
«0лен боп эл! кунге жазылмаган» ............................. ш . . 6 7
Ж урек сейлейд1 .............................. ....................................................68
0314 де, ж т т , к.ызыксын .......................................................... 6 9
¥йкасымыз м а х а б б а т т ы н ................................................................... 70
Ж анбырдан кейшп б а к ш а .................................................................71
Инженер кыз, 6i3re к е л ................................................................... 72
Кункшдесе кершшер .................................................................. : 73
Ж уз елен жазсам д а .................................................... 74
К ы з г а н ы ш ............................................................ ....... 75
Сол перронда турмысын ............................................ 76
«Кейш де к а п т ы - а у » .................................................... 77
«Бшем1з талай акын —г классиктштЬ ......................................78
«031Ц келдщ — елен келд1».................................................................... 79
¥сыныс .................................................................................................80
«Kim журепн колына алып у с т а д ы » ............................................ 81
Б1лсемш1 I , ............................................ ..................................... 82
Ж ырлатпай меьп коймайды ..................................... ....... , 8 3

Аудармалардан
0м1р Kececi (М . Лермонтов) .
84
Енбек еткен Ермолай туралы накыл (Я. Некрасовтан) 85
«Жанып-жанып токталды врт» (Я . Некрасовтан)
86
«Кара кун* (Я. Некрасовтан) ................................................ 87
I Анынга (Н. Некрасовтан)
88
Адамдар мен укмер (А. Мицкевиччен) ............................. 89
Ж ас гвардия (В. Маяковскийден) ........................................... 90
Епн маршы (В. Маяковскийден) ........................... 92
Bi3 сене алмаймыз (В . Маяковскийден)
94
Молчанов, Иван (В . Маяковскийден) , . • 96
Тарту (Л . Скаловскийден) .............................
98
Алма бактар гулдед) (Ф- Моргуннан)
99

Музафар Алимбаев
МОЕМУ СВЕРСТНИКУ
Стихи
Н а казахском язы ке
И здание К азгослитиздата — 1954
Р едактор Ж . Омирбеков.
Художник К. Ходжиков.
Т ехредактор В. ГИричев:
К орректор. К. Байм енова.
Подписано к печати 13/IX 1954 г. УГ10352.
И зд. № 134. Бум. 7 0 У 1 0 8 1' ,= 1 ,6 2 б. л. —4,452 п. л
(Уч.-Изд. 2,565 л .) Т ираж 5000 экз. Цена 1 руб. 30 коп.
Алма-Атинская типограф ия № 1 Гла'виздата Министе'рвтва
культуры КазС С Р. З а к аз № 832.