19.11.2014 Views

МИКРОБИОЛОГИЯ

МИКРОБИОЛОГИЯ

МИКРОБИОЛОГИЯ

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Вирустар- адам, жануарлар, ес1мджтер, жэнджтер,<br />

бактериялар, карапайымдылар, т.б. Tipi жандар клеткасыньщ<br />

арнайы паразиттерк<br />

Табигатта олар эр турде кездеседк<br />

1. Вирион- клеткадан тыс Typi.<br />

2. Ютеткада ecin- енетш Typi. Баскаша магынада “вирус- клетка<br />

кешеш” деп аталады.<br />

3. Провирус- вирус геномы клетка геномыньщ курамына K ipefli.<br />

4. Ди- белшектер- интерференция тугыза алатын закымдалган<br />

вирус. Бул вирустардьщ кемишш бар тольщсыз Typi. Олар<br />

клеткада толык вирустардьщ есш-енуше кедерп жасайды.<br />

Муны интерференция дейдт<br />

Сырткы nirniHe карай вириондар доцгелек, икосаэдр (20<br />

кырлы), шыбык, ж1п, сперматозоид секшда болып белшеде.<br />

Вириондар курамында нуклеин кышкылы жэне эр турл1 белоктар<br />

бар. Белоктардыц кепш шп капсид дейтш кабык курайды. Нуклеин<br />

кышкылымен 6ipre бул екеуш нуклеокапсид деп атайды. Капсиди<br />

курайтын белшектер- капсомерлер, бул белшектер вирустыц<br />

сырткы пщинщ жасайды. Капсомерлер де ез алдына ер турл1<br />

химиялык белшектерден турады (12-сурет).<br />

Курылысы курдел! вирустарда капсидтщ сыртында тагы 6ip<br />

липопротеид кабыгы болады. Оны суперкапсид немесе пеплос деп<br />

те атайды. Пеплостыц сыртында пепломерлер деп аталатын<br />

6ypmiKTepi болады. Жогарыда айтылгандай, капсомерлердщ<br />

орналасуына орай вирус кавсвдтер} уш турл1 симметрия курады:<br />

спираль, куб Tepi3 ai жене KYpдeлi турль<br />

Спираль терйзд! симметрияда капсомерлер нуклеин<br />

кышкылынын спиралш орап орналасады да, онымен байланысып<br />

отырады. Мундайда нуклеин кышкылын бeлiп алу ушш барлык<br />

капсидп тугел бузады. Спираль тер1зд1 симметриямен кепшшк<br />

еамджтер вирустары жене РНК,-ды корона-, ортомиксо-,<br />

парамиксо-, рабдовирустар курастырылган.<br />

Куб Tepi3fli симметрия ДНК,-ды вирустарга (адено-, герпес-,<br />

папова-, иридо-, парвовирустары) жене K eft6ip РНК,-ды вирустарга<br />

(пикорна-, тогавирустары) тен.<br />

Куб Tepi3fli симметриялы, икосаэдр шшщщ вирустарда<br />

капсомерлер ушбурыштыц тебесше, кабыргаларына, кырларына<br />

екьекщен (димер), уш-уштен (тример), бес-бестен (пентамер),<br />

алты-алтыдан (гексамер) орналасады. Мундай жагдайда<br />

капсомерлер нуклеин кышкылымен катынаспайды. Эр вирустыц<br />

езше тен химиялык жене морфологиялык белшектерден турады.<br />

Сондыктан каисомерлердщ келем1 де ер вируста ер турл1 болады.<br />

94

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!