МИКРОБИОЛОГИЯ

МИКРОБИОЛОГИЯ МИКРОБИОЛОГИЯ

library.psu.kz
from library.psu.kz More from this publisher
19.11.2014 Views

Микробиология гылымы дамуыньщ кыскдша тарихы мен кезецдер! Табигаттагы Tipi организмдер мешйнше алуан турл1 болады. Олардын иишде оамд!ктер мен жануарлар элемшен баска, жай козге кершбейтш Tipi организмдер - микроорганизмдер елеул1 орын алады. Сырткы пшшше жэне пршиик жагдайына карай микроорганизмдер б1рнеше топка белшедь Кейб1реулер! ауыл шаруашылыгында, медицинада бага жетпес пайда келтфсе, баска 6ipeynepi жануарлар мен еймдйсгерге жэне адам га орасан зор зиян кeлтipeдi. Адам баласы микроорганизмдердщ TipminiK эрекетш ерте бастан-ак еэдершщ кунделиеп турмысында пайдалана бшген. Олар cyTTi ашытып айран, TYpлi же м ic - жиде кте рде н шарап жэне сол сиякты алуан турл1 тагамдарды дайындай бшген. Микробтардын пайдалы эрекеттерш пайдаланып кдна коймай, адам олардын зиянды, бущцругш, закымдаушы эрекетше карсы курескен. Мэселен, Кытайда, Ундютанда жэне Кавказда шешек ауруына карсы адамга арнаулы препараттар ereTiH болган. Жуклалы аурумен сыркаттанган адамдар белектелш, жеке кутшген. Ал тамак заттарын бYЛiнiп кетпес ушш туздау, ашыту, кайнату, салкындату, кептару аркылы сакгаган. EipaK адам табигатта микробтардын TipminiK ететшш жете бшмегенджтен, жогарьща айтылган процестердщ сыры купия болып кдла берди Тек XVII -гасырдын аягында улгайтып керсететш аспаптарды жасау техникасыньщ жетшуше байланысты микроорганизмдерд1 тауып, оларды жан-жакты зерттеуге мумкщщк туды. Микроорганизмдерд1 алгаш рет ашу Голландия табигат 3eprreymici Антони ван Левенгуктын (1632-1723) eciMiMeH тпселей байланысты. Жас кезшен шыныларды курастырумен кеп айналыскдн ол, заттарды 160-300 есеге деййн улкейте алатын алгашкы микроскопты курастырган. Осы “карапайым” микроскоптьщ кемепмен Левенгук жай кезге кершбейтш микробтар элемш ашты, ет тагамдарындагы зец саныраукулактарын, турып калган как суындагы Tipi организмдерд1 керд1, олардын пшшш, шамасын жэне козгалысын сипаттап жазды. TicTiH сыртына турып калган ецезш суга езш Караганда, ондагы Tipi организмдер Левенгуккд катгы эсер еткен. Ол бул препараттан ерсш-кдрсылы жыбырлап журген ете усак жэндистерш кэргенш жэне олардын соншалыкты кэптшне тан кдлып, олардын Meniuepi букш ¥лы Британия курама 7

корольдтндеп адамдар санынан элдекайда кеп болса керек деген niKip айтты. Бул Tipi организмдердщ шпнде шар жене кыскд таякдга тэр1здшер1 жэне иректелген Typnepi бар eKeHiH ол анык байкады. Левенгуктыц ашкдн жаналыгы микроорганизмдер дуниесш зерттеуге, сейтш микробтар жешндеп гылыммикробиологиянын дамуына жол ашты. 0 з зерттеулерш Левенгук “Антони ван Левенгук ашкан табигаттыц купил сырлары” деген атпен 1695 жылы кггап етгп жарыкка шыгарады. Алайда ол бул организмдердо сипаттап жазганымен олардыц табигатта алатын орнын, epeKerrepiH бшмеген. Соган карамастан Левенгук зерттеулер1 сол кездеп кептеген табигат 3eprreymi галымдардьщ назарын аударды. XVIII гасырдагы шведтщ к е р н е р табигат зерттеуипа Карл Линней езшщ “Табигат жуйесш” жасаганда жануарлар мен еимдпсгерщ 6ip тэртшпен орналастырган болатын. Бул жуйеге курт-кумырскалар сиякты микроорганизмдер дуниеа Ш жздаЩ Оны Карл Линней “хаос”, ягни ешкандай берекеа жок жэщцктер тобына жаткызды. Будан ол жай кезге кершбейтш осы организмдерд1 адам тусшбейтш купил сыры бар дуние деп танытпак бодцы. Осыган кдрамастан микроорганизмдер жайында маглуматтар жинала берд1. Сондыктан бул кезецщ микробиология дамуыныц морфологиялык кезещ деп атауга болады. Микробиология гылымыныц кернекп Kaftpancepi жене осы гылымньщ Heri3iH калаушы француз галымы Луи Пастер (1822- 1895) ез зерттеулер1 нэтижеанде табигагга жэне енеркэсште кездесетш ашу npouecTepi микроорганизмдердщ есершен болатындыгын делелдедь Сейтш, ол микробиологияда физиологиялык багыттьщ Heri3iH калады. Луи Пастер сут кышкылды, спирттж ашу процестерш коздырушы бактерияларды тауып, оларды жекелеп бел in алып, арнаулы корекпк орта даярлап сонда ecipe 6umi. Л.Пастер 1861 жылы ашудыц баска Typi-май кышкылыньщ ашу nponeciH аныктады. Ол бул процестщ коздырушысы — оттеп бар жерде прш ш к ете алмайтынын дэлелдедь Сейтш, Пастер микроорганизмдерд1н ею тобы болатынын, ягни аэробты (оттеп бар жерде TipmuiiK ететш) жене анаэробты (оттегшыз жерде пршшж етет1н) топтарын ашты. Пастердщ бул жумысыньщ азык-тулжи сактауда, турл1 ашу процестершщ технологиясын жасауда зор мацызы болды. Кептеген микробиологиялык едютер, ягни корекпк ортаны даярлау, оны залалсыздандыру (стерилизация) Пастер ецбегшщ аркасында ашылып, практикада колданылып отыр.

корольдтндеп адамдар санынан элдекайда кеп болса керек деген<br />

niKip айтты. Бул Tipi организмдердщ шпнде шар жене кыскд<br />

таякдга тэр1здшер1 жэне иректелген Typnepi бар eKeHiH ол анык<br />

байкады. Левенгуктыц ашкдн жаналыгы микроорганизмдер<br />

дуниесш зерттеуге, сейтш микробтар жешндеп гылыммикробиологиянын<br />

дамуына жол ашты.<br />

0 з зерттеулерш Левенгук “Антони ван Левенгук ашкан<br />

табигаттыц купил сырлары” деген атпен 1695 жылы кггап етгп<br />

жарыкка шыгарады. Алайда ол бул организмдердо сипаттап<br />

жазганымен олардыц табигатта алатын орнын, epeKerrepiH<br />

бшмеген. Соган карамастан Левенгук зерттеулер1 сол кездеп<br />

кептеген табигат 3eprreymi галымдардьщ назарын аударды. XVIII<br />

гасырдагы шведтщ к е р н е р табигат зерттеуипа Карл Линней<br />

езшщ “Табигат жуйесш” жасаганда жануарлар мен еимдпсгерщ 6ip<br />

тэртшпен орналастырган болатын. Бул жуйеге курт-кумырскалар<br />

сиякты микроорганизмдер дуниеа Ш жздаЩ Оны Карл Линней<br />

“хаос”, ягни ешкандай берекеа жок жэщцктер тобына жаткызды.<br />

Будан ол жай кезге кершбейтш осы организмдерд1 адам тусшбейтш<br />

купил сыры бар дуние деп танытпак бодцы.<br />

Осыган кдрамастан микроорганизмдер жайында маглуматтар<br />

жинала берд1. Сондыктан бул кезецщ микробиология дамуыныц<br />

морфологиялык кезещ деп атауга болады.<br />

Микробиология гылымыныц кернекп Kaftpancepi жене осы<br />

гылымньщ Heri3iH калаушы француз галымы Луи Пастер (1822-<br />

1895) ез зерттеулер1 нэтижеанде табигагга жэне енеркэсште<br />

кездесетш ашу npouecTepi микроорганизмдердщ есершен<br />

болатындыгын делелдедь Сейтш, ол микробиологияда<br />

физиологиялык багыттьщ Heri3iH калады.<br />

Луи Пастер сут кышкылды, спирттж ашу процестерш<br />

коздырушы бактерияларды тауып, оларды жекелеп бел in алып,<br />

арнаулы корекпк орта даярлап сонда ecipe 6umi.<br />

Л.Пастер 1861 жылы ашудыц баска Typi-май кышкылыньщ<br />

ашу nponeciH аныктады. Ол бул процестщ коздырушысы — оттеп<br />

бар жерде прш ш к ете алмайтынын дэлелдедь Сейтш, Пастер<br />

микроорганизмдерд1н ею тобы болатынын, ягни аэробты (оттеп бар<br />

жерде TipmuiiK ететш) жене анаэробты (оттегшыз жерде пршшж<br />

етет1н) топтарын ашты. Пастердщ бул жумысыньщ азык-тулжи<br />

сактауда, турл1 ашу процестершщ технологиясын жасауда зор<br />

мацызы болды. Кептеген микробиологиялык едютер, ягни корекпк<br />

ортаны даярлау, оны залалсыздандыру (стерилизация) Пастер<br />

ецбегшщ аркасында ашылып, практикада колданылып отыр.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!