28.08.2014
•
Views
Società Ligure di Storia Patria - biblioteca digitale - 2012
INTRODUZIONE Sommario: 1. Premessa e criteri di edizione. 2. I manoscritti Giustiniani. 3. I possessori. 4. Altri manoscritti. 5. Note di diplomatica. 1. - Premessa e criteri di edizione. La pubblicazione dello studio di Philip P. A rgenti nel 1958 che rappresenta certamente il m om ento culm inante della lunga ed appassionata ricerca da lui dedicata alle vicende della terra dei suoi avi, riproponeva agli studiosi liguri, con u n ’opera fondamentale, il tem a affascinante di quest’isola dell’Egeo, ultim o baluardo genovese nel Levante a cedere di fronte all’avanzata turca. Fondam entale, abbiamo detto, ma non conclusiva: perché, se riapriva il discorso su una tematica sostanzialmente ferma ai lavori del Pagano e dello H o p f3, per non parlare che dei lavori specifici sull’argom ento, essa era destinata a suscitare interrogativi, a riaprire discussioni, a suggerire nuovi indirizzi di indagine, come osservava Geo Pistarino in sede di recensione . Spetta proprio allo studioso genovese il merito di aver fatto, dieci anni dopo l ’opera di A rgenti, il punto sulla situazione con un eccellente saggio sulla storia dell’isola, che resta indubbiamente la sintesi più acuta e m editata in proposito 5, m entre per un’indagine di carattere più generale, che investe la intera Rom ania genovese, è disponibile oggi l’ampio studio di M ichel Ba- 1 Ph. P. Argenti, The occupation of Chios by thè Genoese and their administration of thè island, 1346-1566, Cambridge 1958. 2 C. Pagano, Delle imprese e del dominio dei Genovesi nella Grecia, Genova 1846. 3 C. Hopf, Storia della famiglia Giustiniani di Genova, in « Giornale Ligustico », 1881, pp. 316-20, 362-73, 400-09, 471-77; 1882, pp. 12-28, 49-65, 100-30. 4 G. Pistarino, Nella Romania Genovese tra i Greci e i Turchi: lisola di Chio, in « Rivista Storica Italiana », LXXIII, 1961, p. 69. 5 G. Pistarino, Chio dei Genovesi, in « Studi Medievali », n.s., X, 1969, pp- 3-69 ( A Giuseppe Ermini). - 7 - Società Ligure di Storia Patria - biblioteca digitale - 2012
-
Page 1 and 2:
ATTI DELLA SOCIETÀ LIGURE Nuova Se
-
Page 3 and 4:
Società Ligure di Storia Patria -
-
Page 5 and 6:
A T T I D E L L A SOCIETÀ LIGURE D
-
Page 7:
Alla memoria di Raimondo Giustinian
-
Page 11 and 12:
pubblicati (soprattutto quelli nota
-
Page 13 and 14:
maona fa riferim ento alle gabelle;
-
Page 15 and 16:
Lo stato di conservazione è buono,
-
Page 17 and 18:
(cc. 29-70; fasce. 5°-8°) e carat
-
Page 19 and 20:
di questi fascicoli2S. L ’estrazi
-
Page 21 and 22:
Quanto segue alla c. 88 risulta dal
-
Page 23 and 24:
tentica, di Pietro Grasso, risale a
-
Page 25 and 26:
n. fase. 20° (cc. 165-174) 21« (c
-
Page 27 and 28:
Il fascicolo 27°, di quattordici c
-
Page 29 and 30:
di un docum ento di c. 131 r. del q
-
Page 31 and 32:
parte a Chio, dove sono stati aggiu
-
Page 33 and 34:
n. fase. 27° (cc. 209-222) 28° (c
-
Page 35 and 36:
d'orti. data Conven Conven ediz
-
Page 37 and 38:
f m $ » ' 4 k « * «b ■^.m* i"
-
Page 39 and 40:
c o m m itte n te e d o rig in ario
-
Page 41 and 42:
o m n iq u e e x e rc itio m ilitar
-
Page 43 and 44:
p a r te p iù a n tic a del m an o
-
Page 45 and 46:
q u a le lo s te s s o n o taio p o
-
Page 47 and 48:
■ n o s c r itto m ila n e s e ,
-
Page 49 and 50:
- m e n te in q u e s to m an o scr
-
Page 51 and 52:
a t u t t i i n o ta i c h e v i la
-
Page 53 and 54:
s ta n d o a lla n o s tr a docum e
-
Page 55 and 56:
scrib a d ic to r u m d o m in o ru
-
Page 57 and 58:
n u to c o n to c h e a lla sua m a
-
Page 59 and 60:
ch io ta è p e r ò a tte s ta ta
-
Page 61 and 62:
il ro g ito s te s s o ; successiva
-
Page 63 and 64:
C o n v e n tio n e s . . . I, c. 9
-
Page 65 and 66:
fo tti**»? c^ h aH Iv % * ì m £
-
Page 67 and 68:
^ -b it t m *rm & U u4n*a— * t l
-
Page 69 and 70:
fce .
-
Page 71 and 72:
estrae u n a c o p ia p e r C onven
-
Page 73 and 74:
casi si s o n o r iv e la ti u tili
-
Page 75 and 76:
Angeli A rcherii, potestatis et gub
-
Page 77 and 78:
ubi iura red d u n tu r, per prefat
-
Page 79 and 80:
ditione ipsius in stru m en ti sive
-
Page 81 and 82:
unalli sedens ad solitum bancum iur
-
Page 83 and 84:
c a rii, a d in s ta n c ia m e t r
-
Page 85 and 86:
9. 1364, marzo 29. C o n v e n tio
-
Page 87 and 88:
R e x , d o m in u s Ianue. A n th
-
Page 89 and 90:
P o te s ta s e t g u b ern ato r S
-
Page 91 and 92:
2 9 . s .d .: c. 1403. C o n v e n
-
Page 93 and 94:
C o n v e n tio n e s . . . I I , c
-
Page 95 and 96:
4 3 . 1 4 4 2 , gennaio 31. Convent
-
Page 97 and 98:
5 4 . 1 4 8 8 , m arzo 20. C o n v
-
Page 99 and 100:
10 S o rtiz a c io officiorum Syi i
-
Page 101 and 102:
L ite r e b a lie dom ini A ntonii
-
Page 103 and 104:
DOCUMENTI Società Ligure di Storia
-
Page 105 and 106:
1349, dicembre 16 C o s titu z io n
-
Page 107 and 108:
d ic ta s k a le n d a s m adii de
-
Page 109 and 110:
nova precipue absencium seu non int
-
Page 111 and 112:
sum solem pniter quod in partibus e
-
Page 113 and 114:
5 1358, agosto 21, Chio Raffaele de
-
Page 115 and 116:
suerunt quondam Iohannes de Oliveri
-
Page 117 and 118:
8 1359, febbraio 8, Genova Niccolò
-
Page 119 and 120:
lanti et recipienti nomine et vice
-
Page 121 and 122:
festati, nom ine pene. Item quod il
-
Page 123 and 124:
hiis que dictus Nicolaus Cigogna ge
-
Page 125 and 126:
et em ptorum civitatis et insule Sy
-
Page 127 and 128:
ordinavit quod quilibet ex dictis d
-
Page 129 and 130:
test in quantum possunt furnire, ad
-
Page 131 and 132:
eundum ad insulam Syi pro massario,
-
Page 133 and 134:
1 2 (1 3 6 3 , marzo 1 4 - 1363, ap
-
Page 135 and 136:
plere et observare et in nullo cont
-
Page 137 and 138:
alborum de C ipro noningentorum pro
-
Page 139 and 140:
dictis nom inibus dare et solvere e
-
Page 141 and 142:
A rangius, suo nom ine proprio, ex
-
Page 143 and 144:
soluta, rata nichilominus et firma
-
Page 145 and 146:
m ahone et procuratorum suorum ibi
-
Page 147 and 148:
sint dictam penam exequi cum effect
-
Page 149 and 150:
Item p ro nunciis sive placeriis, a
-
Page 151 and 152:
Item p ro scriba Campi in mense, nu
-
Page 153 and 154:
T ercia dom inis Francisco Iustinia
-
Page 155 and 156:
N o n a dom ino Francisco Iustinian
-
Page 157 and 158:
ciscus Iu stin ian u s quondam domi
-
Page 159 and 160:
Egregii e t potentes d om ini.. emp
-
Page 161 and 162:
D om ino Venerio de Campofregoso, f
-
Page 163 and 164:
Copia autentica in Conventiones . .
-
Page 165 and 166:
Copia autentica in C on ven tion es
-
Page 167 and 168:
« et p articip u m » « et solvan
-
Page 169 and 170:
castrum Calam oti, conestaiaria ser
-
Page 171 and 172:
castrum Recovere, conestaiaria una
-
Page 173 and 174:
E xtractum est u t supra de cartula
-
Page 175 and 176:
habentes noticiam et certam scienci
-
Page 177 and 178:
ventarii u t asserit quondam domini
-
Page 179 and 180:
aliquis ipsorum vel alius nomine ip
-
Page 181 and 182:
lem pnibus stipulationibus interven
-
Page 183 and 184:
28 1391, maggio 24, (G en o v a) G
-
Page 185 and 186:
itare cum eius familia vel sine ext
-
Page 187 and 188:
33 1393, aprile 2, Genova I maonesi
-
Page 189 and 190:
venditionis ipsorum masticorum, p r
-
Page 191 and 192:
dicionis alias inito inter dictas p
-
Page 193 and 194:
ad solvendum ipsis massariis dictam
-
Page 195 and 196:
potibus suis de rato habendo prom i
-
Page 197 and 198:
decim dicti m astici, quod precium
-
Page 199 and 200:
semper rem aneat firmum quod annuat
-
Page 201 and 202:
si per predictos bonos viros postea
-
Page 203 and 204:
emptores aliquam proptestationem no
-
Page 205 and 206:
scripto, quem locum sibi pro iuridi
-
Page 207 and 208:
obbligacione bonorum suorum habitor
-
Page 209 and 210:
per dictos em ptores in civitate Sy
-
Page 211 and 212:
prefatis em ptoribus ementibus et r
-
Page 213 and 214:
causa em ptionis in civitate Syi in
-
Page 215 and 216:
esse participes p ro eorum partibus
-
Page 217 and 218:
38 1394, gennaio 8, Genova Giacomo
-
Page 219 and 220:
Ianue, participis et consortis in e
-
Page 221 and 222:
43 1397, marzo 29 Francesco Giustin
-
Page 223 and 224:
alienantes, ex parte una, et infras
-
Page 225 and 226:
domino A ntonio ad cautellam, de ra
-
Page 227 and 228:
mastica in aliquibus extra dictos d
-
Page 229 and 230:
petere e t r requirere potuissent e
-
Page 231 and 232:
47 1398, aprile 30, Genova Francesc
-
Page 233 and 234:
iuxta form am dicti instrum enti co
-
Page 235 and 236:
dictis et oppositis per dictum U rb
-
Page 237 and 238:
lium , om nium infrascriptorum et s
-
Page 239 and 240:
n supra tractate vel tractande, tra
-
Page 241 and 242:
cancellarie ipsorum et communis Ian
-
Page 243 and 244:
pum nisi solum m odo Raffaeli Iusti
-
Page 245 and 246:
quartis partibus et Nicolaus pro re
-
Page 247 and 248:
em ptores, hec omnia et singula ace
-
Page 249 and 250:
Sortes obtingentes ad gubernarias i
-
Page 251 and 252:
capitanatus Valisso, castrum dicti
-
Page 253 and 254:
schaiaria portu s, castrum Lathe, m
-
Page 255 and 256:
capitanatus Valisso, castrum dicti
-
Page 257 and 258:
Iustinianorum de Rocha, pro vocibus
-
Page 259 and 260:
dicta centenaria centum decemf —
-
Page 261 and 262:
I olim Longho, Iohanne Cataneo fili
-
Page 263 and 264:
m ento, scripto m anu C hristofori
-
Page 265 and 266:
cauptos debeant habere partem suam
-
Page 267 and 268:
m anu dicti M artini, dictis milles
-
Page 269 and 270:
72 1409, aprile 23, Genova Jean Le
-
Page 271 and 272:
latur atque facultas inpostorum mal
-
Page 273 and 274:
Copia semplice incompleta in Conven
-
Page 275 and 276:
O ctobonum , Baptistam, Gabrielem e
-
Page 277 and 278:
nom ine et vice dicti comunis Ianue
-
Page 279 and 280:
ius quidem papirrus teneor* describ
-
Page 281 and 282:
cibus duabus domini Gabrielis Iusti
-
Page 283 and 284:
simo quadringentessim o nono, die t
-
Page 285 and 286:
nibus interventis, renuntiantes ips
-
Page 287 and 288:
ad dictos em ptores pro reliqua qua
-
Page 289 and 290:
actendendum , complendum et effecti
-
Page 291 and 292:
85 1414, marzo 16 Raffaele e France
-
Page 293 and 294:
mahone et volentes dare ordinem pro
-
Page 295 and 296:
Quarta sors domino Thome Iustiniano
-
Page 297 and 298:
castrum Recovere, conestagia una po
-
Page 299 and 300:
m inistrarie due, subscribania gale
-
Page 301 and 302:
subscribania cancellarie, scribania
-
Page 303 and 304:
subscribania cancellarie, scribania
-
Page 305 and 306:
Copia semplice in Conventiones... I
-
Page 307 and 308:
92 1416, settembre 19 Battista Gius
-
Page 309 and 310:
tenta ratificabunt p er publicum se
-
Page 311 and 312:
quo loco vult dicta mastica mitti,
-
Page 313 and 314:
florenos centum d icte m onete curr
-
Page 315 and 316:
fratris Iu stin ian o ru m de F urn
-
Page 317 and 318:
quibus et p ro u t superius dictum
-
Page 319 and 320:
Emricus se reffert a, idem tam quam
-
Page 321 and 322:
sociorum p o rte socios duos approb
-
Page 323 and 324:
tes scaporare e t a dicto stipendio
-
Page 325 and 326:
sorum suorum et dictam racionem scr
-
Page 327 and 328:
suie Chii, congregati sub porticu p
-
Page 329 and 330:
scriptis p ro tem poribus et milles
-
Page 331 and 332:
dictorum G recorum habitandum et se
-
Page 333 and 334:
decreta seu deliberata ad seriem pr
-
Page 335 and 336:
102 B attista Pallavicini, procurat
-
Page 337 and 338:
sione dictorum ducatorum trecentoru
-
Page 339 and 340:
inceps gallea ipsorum dominorum mah
-
Page 341 and 342:
pendiarii b d eb ean t homines vigi
-
Page 343 and 344:
E xtractum est ut supra de actis pu
-
Page 345 and 346:
et legitim o num ero congregatorum,
-
Page 347 and 348:
nomine suo quam nomine et vice Chri
-
Page 349 and 350:
dederunt e t concesserunt domino En
-
Page 351 and 352:
sic ex pacto prom ixit et solempnit
-
Page 353 and 354:
potestatem dicti loci accipiet" ab
-
Page 355 and 356:
110 1428, dicembre 10, Chio I maone
-
Page 357 and 358:
Iustinianus, p ro se et domino Fran
-
Page 359 and 360:
cartulario cancellarie nomen alicui
-
Page 361 and 362:
protectoribus virtute dicte deliber
-
Page 363 and 364:
Cazanus Iustinianus, pro octavis qu
-
Page 365 and 366:
m elioribus propinquis ipsius ut as
-
Page 367 and 368:
que partem e t aliis actis et prece
-
Page 369 and 370:
amplum arb itriu m et facultatem fa
-
Page 371 and 372:
usum, quantum vis utilem aut necess
-
Page 373 and 374:
tem ac sum m am locorum seu pagarum
-
Page 375 and 376:
dictorum dom inorum protectorum ann
-
Page 377 and 378:
cessum quandocunque illa vendi cont
-
Page 379 and 380:
nec ignorantes inter cetera convent
-
Page 381 and 382:
126 1483, aprile 22 I m aonesi chie
-
Page 383 and 384:
natori di Chio, la somma di 4.000 d
-
Page 385 and 386:
Chii, obligata seu in pignus traddi
-
Page 387 and 388:
torum cam biorum ex Chio mittendoru
-
Page 389 and 390:
controversia in ter dictas partes o
-
Page 391 and 392:
tectores possint eisque libere lice
-
Page 393 and 394:
Chii m ittendi commissarios quos vo
-
Page 395 and 396:
nullius m om enti nec ullo unquam t
-
Page 397 and 398:
m ultam et dubiam esse et de illa n
-
Page 399 and 400:
potestas locum tenentem suum creare
-
Page 401 and 402:
pinqua ad oppugnandam urbem opportu
-
Page 403 and 404:
dis et Franciscus de Montaldo, comm
-
Page 405 and 406:
quam habet dominus et particeps ips
-
Page 407 and 408:
maonensibus inveniri qui eorum caus
-
Page 409 and 410:
dom ini D om inici Iustiniani conda
-
Page 411 and 412:
tuor, loco uno, libris septuaginta
-
Page 413 and 414:
ne de Cassina et Vincentio de Cesar
-
Page 415 and 416:
tium , ex altera, de quibus in inst
-
Page 417 and 418:
deant dictam insulam Chii, salvis i
-
Page 419 and 420:
viris Nicolao de Brignali, Ieronimo
-
Page 421 and 422:
videlicet in domo mei notarii infra
-
Page 423 and 424:
sint p ro m aiori parte absentes et
-
Page 425 and 426:
et insulam Chii cum suis pertinenti
-
Page 427 and 428:
Cataneum, Paulum Sauli, Ansaldum de
-
Page 429 and 430:
officii deposita coram dicto domino
-
Page 431 and 432:
►B Iesus. MDX, die xxvi octobris,
-
Page 433 and 434:
et solvendis dictis mahonensibus et
-
Page 435 and 436:
queste cosse più distinctamenti ap
-
Page 437 and 438:
156 1510, novembre 12, Genova Luca
-
Page 439 and 440:
sertim cum impossibile fuerit tunc
-
Page 441 and 442:
157 1510, novembre 13, Genova Stefa
-
Page 443 and 444:
atis quatuor parvis et quinto uno i
-
Page 445 and 446:
ium publicatorum , omnibus meliori
-
Page 447 and 448:
prout continebitur in institutione
-
Page 449 and 450:
loco et insula Chii et defferendis
-
Page 451 and 452:
161 1513, dicembre 19, (Genova) L
-
Page 453 and 454:
GABELLE Società Ligure di Storia P
-
Page 455 and 456:
1 Norme per l’appalto dell’impo
-
Page 457 and 458:
quinto supra in presenti vendicione
-
Page 459 and 460:
N orm e per l ’appalto dell'intro
-
Page 461 and 462:
dicti introitus com erihium supradi
-
Page 463 and 464:
nulla allicuius persone sic vendent
-
Page 465 and 466:
fecisset, vel quomodolibet allienas
-
Page 467 and 468:
sona que em erit aut comperaverit a
-
Page 469 and 470:
emptarum; de qua pena disponatur in
-
Page 471 and 472:
Et si aliqua persona que fecerit ve
-
Page 473 and 474:
tatem septe ad tessendum sive que a
-
Page 475 and 476:
unus pro centenario a venditore, id
-
Page 477 and 478:
superius adnotatis, exclusis semper
-
Page 479 and 480:
duci facere ad presentiam spectabil
-
Page 481 and 482:
ditur cum m itrio vendatur tantum u
-
Page 483 and 484:
eat dicto com ertiario dictos denar
-
Page 485 and 486:
ut supra ten eatu r, si sciverit, v
-
Page 487 and 488:
et alia tercia pars sit ipsius coll
-
Page 489 and 490:
acetum sive vinetum extraneum et di
-
Page 491 and 492:
fuerint auferanda b. Liceat tamen d
-
Page 493 and 494:
12 Norme per l'appalto dell’impos
-
Page 495 and 496:
troitum com peraverit non possit pe
-
Page 497 and 498:
hunc m odum , videlicet quod darent
-
Page 499 and 500:
fasium inferius taxatum qualibet se
-
Page 501 and 502:
et preiudicium ipsius introitus emu
-
Page 503 and 504:
picis et pecearios, qui obligati su
-
Page 505 and 506:
INDICE DEI NOMI DI PERSONA E DI LUO
-
Page 507 and 508:
Achalopotamon {Chio): G. 1. Adurnus
-
Page 509 and 510:
Bartalus de S. Cassiano: v. S. Cass
-
Page 511 and 512:
Castagna Nicolaus de Vultabio: 8. C
-
Page 513 and 514:
Egyptum: 8, 24, 36-38, 40, 48, 56,
-
Page 515 and 516:
Guisso (de) Anthonius, f. Nicolai,
-
Page 517 and 518:
Iustiniani (segue) Vincentius, f. P
-
Page 519 and 520:
Iustiniani (segue) - Iohannes, f. B
-
Page 521 and 522:
Late o Lathe (Chio), castrum: 10, 1
-
Page 523 and 524:
Mulazana (de) Bartholomeus: 3-6. (d
-
Page 525 and 526:
Paterius Augustinus, f. Philipi: 14
-
Page 527 and 528:
Salayolis (de) Petrus de Eugubio, l
-
Page 529 and 530:
Ususmaris, fam.: 13. Vestarihi lane
-
Page 531 and 532:
Società Ligure di Storia Patria -
-
Page 533 and 534:
In tro d u z io n e ...............