DE PRAETORIBUS TRIDENTINIS ... - Provincia Tridentina

Tovazzi Giangrisostomo OFM
DE PRAETORIBUS TRIDENTINIS
COLLECTANEA
NUMQUAM PROUT IACENT
PUBLICIS TYPIS COMMITTENDA.
TRIDENTI, MDCCLXXXVI
Apud Sanctum Bernardinum Senensem
Die XIV septembris.

Antiquis Romanis vehementer Praetoris placuit nomen.
Iustinianus Imp. Authent. 13
de Praetoribus populi
§ Nos igitur 1 .
1 Iniziata la trascrizione il giorno 11 giugno 2007. – Nella pagina 01 c’è scritto:
1. Carolus Magnus in Capitularibus, et in Lege 42 inter Longobardicas decervit, quod
Iudices ieiuni causas audirent, et discernerent.
2. In Italicis Rebuspublicis Iudex Potestas dicitur. Carolus Macrus in Hierolexico,
verbo Iudex.

Presentazione del trascrittore
Il manoscritto del Tovazzi n. 40 è composto da una Praefatio (pagine
III-X), seguita dalla Tabula chronologica Praetorum Tridenti (pagine XI-
XXVI); alla pag. XXVIII c’è l’elenco dei Pro-Praetores; segue il Syllabus
auctorum qui pro libello isto adornando utiliter adhibiti sunt (pagine
XXIX-XXX); poi l’Index patrialis, seu topologicus sequentium Assessorum,
Vicariorum, Praetorumque (pagine XXXI-XXXIII).
Segue la trattazione dei singoli personaggi disposti, come dice il
Tovazzi, per capitoli, che il trascrittore per evitare errori, chiamerà numeri.
Infatti la trattazione dei singoli personaggi è compresa fra i numeri romani
I-CCVII (pagine 1-121); segue Addenda, vel Notanda, composta dai numeri
arabici 1-160 (pagine 122-181). Vi sono aggiunte alla fine due pagine pure
manoscritte con l’indicazione dei Toni per il canto dei Salmi e dei cantici
nella recita del Breviario.
P. Remo Stenico

Praefatio auctoris
Percurrenti post obitum meum Collectanea isthaec, ut tituli, quem eis
praefigendum duxi, numquam obliviscatur, immo semper, et quamlibet
paginam prae oculis habeat, memor sit, enixe commendo, eumque rogo, et
obstestor. Ego enim multa huc pro mea tantum memoria congessi, et alia
multa retuli al literam prout eadem in tabulis notarialibus reperi.
Nullam aliam hactenus vidi tridentinorum Potestatum, seu Praetorum
seriem: pro hac mea prorsus nova concinnanda nullum pulsavi, nullique
molestiam vel minimam intuli. Multum sane laboris impendi, laboremque
meum frustraneum, et posteris omnibus ingratum non futurum (absit verbo
iactantia) confido, ac spero.
Imperfectum opus ego prior ingenue 2 fateor, et assero. Desiderantur
siquidem in eo multi Praetores, patriae aliquiot, plurimique anni, et alia
huiusmodi; sed quid inde? num idcirco in cassum laboravi? Profecto
celeberrimus abbas Ferdinandus Ughellus florentinus in sua Italia Sacra,
episcoporum Italiae catalogos exhibens, plurimos ignoravit, praeteriit,
duplicavit, confudit, extra proprium locum recensuit, ac prope infinitos
errores admisit. Omnium tamen calculo utilissimum, et nullo tempore satis
commendabile opus protulit, ac reipubliace dedit. Alius alio plura invenire
potest, nemo omnia, ut inquit Decius Ausonius burdegalensis Idyl. 10, ut
autem scite monet illustrissimus marchio Maffeius part. 2 Veronae
Illustratae, in praefatione ad suma notitiam scriptorum veronensium, chi
non volesse dare al pubblico sì fatte compilazioni, se non quando son
ridotte a non potercisi aggiugner nulla, non si darebbero mai. Totidem
igitur quot ego, Praetores e tenebris eruat, colligat, ac referat alius a me
felicior, aliosque tertius, et quartus, tuncque demum, licet adhuc forte non
omnino perfecta, et integra, certe non spernenda ipsorum series ad manum
erit. Inventis addere facile est.
Porro heic adnotasse iuverit, quod monente Ludovico Antonio
Muratorio, viro clarissimo, Antiquit. Ital. medii aevi To. 4 Dissert. 46, col.
70, Italicae civitates (quibus est Tridentina olim adnumerari consuevit) non
omnes eodem tempore, sed quaedam citius, quaedam serius, usum
Potestatum invexere:neque in iis perpetuo habendis constantes primo
fuerunt. Et infra col. 72, In nonnullis urbibus serius, quam in reliquis
Praetorum munus invectum est, atque invectum cito desiit.
Hinc etiam Ioannes Baptista Vercius bassanensis in sua nuperrima,
elentique Historia Ecelinorum, To. 1, pag. 230, in nota scribit: Non si può
fissare il tempo, quando fu introdotto l’uso de’ Podestà. La serie de’
2 candidamente.

Podestà di Verona incomincia nel 1163, ma con interruzione fino all’anno
1193; que’ di Vicenza nel 1170, que’ de Trevigi nel 1173, que’ de Padova
alquanto più tardi 3 .
Titulum Potestatis apud nos tridentinos primus usurpasse noscitur
Adelpretus Comes Tirolensis ineunte saeculo tertiodecimo. Idipsum etiam
nonnulli successores eius praestitere.
Siluit deinde, fuitque constanter intermissus ab anno MCCLXXIX,
usque ad annum MCCCCLVI, infra quod temporis spatium alius Vicarii in
temporalibus titulus adhibitus est. Idem tamen importavit, quemadmodum
etiam in Statutis tridentinis edit. Tridenti 1528, vel 1614 animadvertitur, ubi
habetur in Indice Lib. 2, de Syndicis: Praetor nostri temporis, olim
dicebatur Vicarius.
De tridentini Potestatis, seu Praetoris electione, nominatione,
confirmatione, ac officio agunt praedicta Statuta, reformata et impressa
Tridenti anno MDXXIIX, sub episcopo ac principe Bernardo de Clesio,
Libro primo de Civilibus cap. 1, 2, ac 3. Ex primo capite lubet ad verbum
decerpere, atque huc transferre, omissis tamen minus notabilibus, quod
Omni anno civitatis tridentinae consules ac provisores tenentur eligere 4 ,
seu nominare duos aut tres, aut quatuor, aut plures legum doctores, qui extra
dioecesim tridentinam orti sint, et non habeant attinentes, vel affines in
civitate tridentina, eosque per schedulam praesentare domino episcopo, vel
eius locumtenentibus, qui unum ex nominatis, quem maluerit, eligere debet,
atque confirmare, nec non pro annuo salario eidem dare libras octingentas et
vigintiquinque bonae monetae, videlicet ad grossos charentanos duodecim
pro una quaque libra 5 .
Potestas habet onus tenendi ad minus unum famulum, et unum regatium
suis sumptibus, ac etiam conducendi, et tenendi unum cavalerium idoneum
extra districtum, seu dioecesim natum, sine tamen sua impensa.
Cum pulsu campanae turris Communitatis intrare debet ad Magistratum
honorifice, cum vexillis, et insigniis suis: circumire per civitatem, ac loca
consueta, et visitare ecclesiam cathedralem Sancti Vigilii, ac offerre ipsius
altari magno quod sibi videbitur, infra triduum.
Deinde legere, ac dicurrere tenetur Statuta civitatis, et cum placuerit
domino episcopo, vel eius locumtenentibus, consules illum eidem
praesentare debent, a quo sceptrum Praeturae suae tam in civilibus, quam in
3 Vide tamen Blacolinum in Chronologia ad an. 1178, 1183, 1186, 1188, 1193. Vide
etiam infra pag. 132, nota 17, (Addenda num. 17). - Serie Potestatum, et iudicum
Fanensium apud Amianum To. 2, pag. 348, incipit ab anno 1134.
4 Vide infra num. LXIII.
5 Nunc salarium annuum dicitur adscendere ad circiter mille florenos. Vide infra pag.
151, nota 60 (Addenda num. 60), et pag. 96, cap. 157.

criminalibus recipit, et in manibus eiusdem episcopi, vel capitanei, aut
locumtenentium fidelitatis iuramentum emittit.
Per unum annum dumtaxat in tali officio durare debet: nec ad illud
resumi potest, nisi post septennium. In fine dicti sui officii debet syndicari
per duos eligendos, et deputandos a consulibus, et per tertium deputandum
ab episcopo, vel eius locumtenentibus. Non licet eidem Praetori sceptrum
deponere priusquam novus Praetor adveniat, cum quo se se praesentare
debet coram domino episcopo, vel eius locumtenentibus, et ibi tantum
deponere debet sceptrum, novo Praetori tradendum.
Quilibet novus Potestas primo die postquam praefatum iuramentum
emisit, sub poena librarum quinquaginta bonae monetae debet publico
edicto proscribere omnes malae vitae homines. Tenor edicti exhibetur citato
capite 3 Statutorum, estque huiusmodi: “Diffidamus omnes et singulos
homicidas, veneficos, maleficos, haereticos, siccarios, viarum aggressores,
effractores carcerum, incendiarios, adulteros, incestuosos, sodomitas,
raptores virginum, et aliarum mulerum solicitatores, lenones, stupratores,
invasores, falsarios, quoscumque fures diurnos, et nocturnos, ceterosque
delinquentes, et cuiusvis malae, ac perditae vitae homines in civitate
Tridenti, ac eius districtu commorantes”.
Utinam his etiam nostris diebus evulgaretur 6 , fieretque ad amussim
sevari huiusmodi edictum! Sed proh dolor! in desuetudinem abiisse, ac una
cum plurimis aliis veterum notrorum saluberrimis placitis et sanctionibus
antiquatum esse videtur. Faxint Superi, quod nullo unquam tempore idipsum
accidat sacrosancto Evangelio Iesu Christi Dei, et Domini nostri
clementissimi, cui omnis honor, et gloria in saecula saeculorum. Amen.
P.S. Visis meis hisce scriptis, admodum revrendus Pater Epiphanius de
Roncone, olim Provinciae huius nostrae Minister, pro singulari sua in me, ac
mea omnia sollicitudine, ac benevolentia, motu proprio, et ultroneo rogavit
nobilem ac humanissimum dominum Vincentium de Bernardis Zetta
notarium collegiatum, civem et habitatorem Tridenti, atque ab eo mihi
obtinuit calendis octobris huius anni 1786 libellum manuscriptum cuius
primus titulus est Nomina, et cognomina Praetorum huius civitatis
tridentinae ab anno 1456 usque ad annum 1776. Secundus auten Praetores
Tridenti, quorum antecessores nuncupati sunt Vicarii in temporalibus.
Incipit: 1456 Lanfrancus de Oriano. Desinit prima manus 1774 Hieronymus
Cattaneus. Alia vero subdidit alios duos Marinium, ac Paravicinum. Sub
titulo Catalogi Bernardiani non raro ipsum allegavi. Utilis enim mihi
plurimum fuit, praesertim quoad posteriores Potestates, sive Praetores.
Plures tamen, idest quatuordecim ex antiquioribus in eo desiderantur
6 Evulgatur sed non servatur integre.

Tabula chronologica Praetorum Tridenti7
Pro episcopo
1159 Henricus de la Bella de Verona Assessor, num. I.
1183 Gerardus de la Bella de Verona Assessor, num. II.
1206 Adelpretus Comes Tirolensis Potestas, num. III.
1208 Henricus Iudex Curiae tridentinae num. III.
1209 Henricus de Egna Iudex, num. IV.
1215 Henricus de la Bella de Verona iunior, Iudex, num. V.
1222 Adelpretus Comes Tirolensis Potestas, num. VI.
1228 Tridentinus Iudex, et Vicarius, num. VI in fine
1233 Odolricus de Campo Potestas, num. VII.
1235 Adelpretus Comes Tirolensis Potestas, num. VIII.
1237 Swikerius de Monte Albano Potestas, num. IX.
Pro imperatore
1239 Sodegerius de Tito neapolitanus Potestas, num. X.
1255 Fulcus de Apulia eques, Potestas, num. XI.
1260 Calapinus de Tridento Iudex imperialis Curiae, num. XI.
1264 Bonus de Montorio Assessor, num. XI in fine.
Pro episcopo
1270 Bonazunta de Brixina Assessor, num. XII.
1273 Nicolaus Spagnolus de Tridento Assessor num. XIII.
1276 Anonymus Vicarius.
Pro Paduanis
1278 Marsilius de Partenopeo Potestas, num. XIV.
1279 Blasius Vicarius, et Potestas, num. XIV in margine
1279 Gratiadeus Vicarius in temporalibus num. XV.
Pro episcopo
1281 Nicolaus Spagnolus de Tridento Vicarius, num. XVI.
1281 Bonazunta de Parma Auditor, num. XVII.
1282 Maximianus Vicarius, num. XVIII.
7 Un elenco simile è presente nel MS 33 pure del Tovazzi dell’anno 1777, pp. 72-87;
questo del MS 40 fu pubblicato da Bartolomeo Malfatti in Archivio per Trieste, l’Istria e il
Trentino, Roma 1886, pp. 303-309, senza l’indicazione della pagina cui il Tovazzi rimanda
ogni nominativo, dove ci sono notizie più numerose relative al singolo personaggio.

1282 Riprandus Novellus de domino Gonselmo Vicarius, num. XVIII in
fine.
1284 Bondus Iudex, et Vicarius, num. XVIII in margine
1284 Ioannes de Cavedeno Vicarius, et Assessor, num. XIX.
1285 Calapinus Iudex faciens rationem.
1287 Bertoldus de Widotis de Bergamo Vicarius, num. XX.
1288 Gulielmus de Bergomo Vicarius, num. XXI.
1289 Odoricus de Coredo Vicarius, num. XXI in fine.
1291 Adelpretus Vicarius, num. XXII.
1292 Maximianus Vicarius, num. XXIII.
1295 Calapinus de Flaveo Vicarius, num. XXIV.
1301 Guido de Tridento Vicarius, num. XXV.
1302 Aichebonus de Tridento Vicarius, num. XXVI.
1302 Simon de Gardulis Vicarius, num. XXVII.
1303 Antonius de Leudro Vicarius, num. XXVIII.
1303 Simon de Gardulis Vicarius, num. XXIX.
1307 Andreas Quirinus de Venetiis Vicecomes Tridenti, num. XXIX in fine.
1307 Iacobinus de Cremona Vicarius, num. XXX.
1307 Finius Vicarius Vicarius, num. XXXI.
1307 Guido de Parma Vicarius, num. XXXI, simul cum Finio.
1308 Simon de Gardulis Vicarius, num. XXXII.
1312 Gulielmus de Bellenzanis de Tridento Vicarius, num. XXXIII.
1312 Aichebonus de Tridento Vicarius, num. XXXIV.
1313 Iacobinus de Cremona Vicarius, num. XXXV.
1314 Gerardus de Bononia Vicarius, num. XXXVI.
1315 Laurentius de Vello Vicarius, num. XXXVII.
1317 Gulielmus de Bellenzanis de Tridento Vicarius, num. XXXVII in fine.
1323 Matthaeus de Gardellis de Tridento Vicarius, num. XXXVIII.
1328 Adelperius de Tridento Vicarius, num. XXXIX.
1334 Franciscus de Burgo novo de Tridento Vicarius, num. XL.
1334 Iustinianus de Gardulis de Tridento Vicarius, num. XLI.
1338 Cinus de Castellione Aretino Vicarius, num. XLII.
1339 Franciscus Castellionus de Aretio Vicarius, num. XLIII.
1344 Guido de Cardinalibus de Pisauro Vicarius, num. XLIV.
1348 Nicolaus de Avolano de Tridento Vicarius , num. XLV.
Pro Brandenburg.
1355 Ecelinus de Campo de Tridento Vicarius, num. XLVI.
Pro Episcopo
1366 Nicolaus de Meclo annaniensis, num. XLVI in fine.

1367 Ioannes de Pugnis de Parma Vicarius, num. XLVII.
1372 Vricius de Castro Thoni Vallis Annaniae Vicarius; Fricius de Castro
Thoni, num. XLVIII.
1374 Ioannes Salgardus de Feltro Vicarius, num. XLIX.
1376 Tramontonus de Cividado Belluni Vicarius, num. L.
1377 Ioannes Salgardus de Feltro Vicarius, num. LI.
1378 Dedus de Dedis de Feltro Vicarius, num. LII.
1380 Ioannes de Strata de Padua Vicarius, num. LIII.
1381 Ioannes de Pugnis de Parma Vicarius, num. LIV.
1387 Antonius de Tridento Vicarius, num. LV.
1391 Antonius de Dasindo Vicarius, num. LVI.
1391 Antonius de Bergomo Vicarius, num. LVII (etiam 1399: Franco G. :
Prosapia arcensium)
1392, 1394 Nicolaus de Tenuciis (et Tanutiis) de Levico Vicarius, num.
LVIII.
1395 Ioannes de Capitaneis de Bononia Vicarius, num. LIX.
1399 Alexander de Doctoribus de Padua Vicarius, num. LX.
1400 Antonius Vicarius, num. LXI.
1400 Francischinus de Sarnonico Vicarius, num. LXII.
1407 Alexander de Doctoribus de Padua Vicarius, num. LXIII.
Pro imperatore
1415 Laurentius de Gauslinis de Feltro Vicarius, num. LXIV
--- Ziviglinus de Casali de Padua Vicarius Tridenti anno incomperto.
1418 Petrus de la Turre de Bergomo Vicarius pro Comite Tirolensi, num.
LXV.
1419 Nicolaus de Campolongo de Padua Vicarius, num. LXVI.
1420 Antonius de Molveno Vicarius, num. LXVII.
1420 Petrus de la Turre de Bergomo Vicarius, num. LXIIX.
1421 Gulielmus de la Pigna Vicarius, num. LXIX.
1422 Bartholomaeus de Minatis Vicarius, num. LXX.
1424 Albertinus de Marostica Vicarius, num. LXXI.
1425 Antonius de Leudro Vicarius, num. LXXII.
Pro episcopo
1428 Ludovicus de Calvis de Bononia Vicarius, num.LXXIII.
1429 Gerius de Monte Catino de Ferraria Vicarius, num. LXXIV.
1432 Antonius de Tosabechis de Papia Vicarius, ac deinde archidiaconus
Tridenti, num. LXXV.
1433 Iacobus de Ursulinis Bononia de Tussiniano Vicarius, num. LXXVI.

1435 circiter Ludovicus de Calvis iterum Vicarius, num. LXXVII in
margine.
Pro Tirolensi
1442 Iulianus de Coccapanis de Carpo Vicarius, num. LXXVII.
1443 Melchior de Facinis de Padua de Tridento Vicarius, num. LXXVIII.
1450 Bonamens de Aliprandis de Mantua Vicarius, num. LXXIX et
Addenda num. 154.
1453 Iacobus de Gazio Vicarius, num. LXXX.
1455 Lanfrancus de Oriano de Brixia Vicarius, et Potestas, num. LXXXI.
1457 Melchior de Facinis de Padua de Tridento Potestas, num. LXXXII.
1460 Christophorus Lanfranchinus veronensis Potestas, Addenda num. 27.
1462 Hieronymus Mussatus patavinus Potestas, Addenda num. 28.
1467 Bartholomaeus de Gozadinis de Bononia Potestas, num. LXXXV.
Etiam sequentes omnes dicti fuerunt Potestates, seu Praetores Tridenti.
468 Alexander de Mediis de Bassano, et Padua, num. LXXXVI.
1470 Paulus de Ungarellis de Padua, num. LXXXVII.
1475 Ioannes de Salis de Brixia, num. LXXXVIII.
1477 Alexander e Madiis de Padua, num. LXXXVIIII.
1480 Salius de Buzacharinis de Padua, num. LXXXX.
1481 Ioannes Victor de Burgasio de Feltro, num. LXXXXI.
Pro imperatore
1484 Paulus de Oriano de Brixia, num. XCII.
1485 Ioannes Petrus de Gandinis de Brixia, num. XCII in fine.
1486 Leonardus Coepolla de Verona, num. XCIII.
1490 Ioannes Baptista de Lambertinis de Bononia, num. XCIV.
1491 Paulus de Ungarellis de Padua, num. XCV.
1492 Paulus de Oriano de Brixia, num. XCVI.
1493 Ioannes Baptista de Lambertinis de Bononia, num. XCVI in fine.
1492 Ludovicus Pavesius mantuanus, num. XCVII.
1495 Ottobonus de Ottobonis Valentinus (de Valentia), num. XCIX.
1497-1499 Daniel de Crescendulis de Portu Navonis, num. C.
Pro episcopo
1501 Hercules Tassonius de Mutina eques, num. CI. [Etiam 1494]
1503 Princivallius Mantica de Portu Naonis, num. CII.
1506 Nicolaus Bassileus de Tergesto, num. CIII.

1508 Ulpianus de Zanis de Bononia, num. CIV.
1509 Aloysius Saxolus mirandulanus eques, num. CV.
1514 Aloysius de Albertis de Verona, num. CVI.
1516 Stephanus de Ugonibus brixianus, num. CVII.
1517 Leonardus Coepolla de Verona Comes, num. CVIII.
1518 Antonius de Cappo mantuanus, num. CIX.
1518 Antonius Gardellinus de Bassano, num. CX.
1521 Hieronymus Romagnanus de Tridento, num. CXI.
1522 Nazarius Scopulus mantuanus, num. CXII.
1523 Petrus Petorellus de Parma, num. CXIII.
1524 Ioannes de Castro Vitreo mutinensis, num. XVIV.
1525 Ioannes Franciscus Bebius regiensis, num. CXV.
1528 Alphonsus Rossettus ferrariensis eques, dein episcopus Ferrariae, num.
CXVI.
1530 Bernardus Nuvolonus mantuanus, num. CXVII.
1534 Ioannes Baptista Scopolus mantuanus, num. CXVIII.
1537 Petrus Petorellus parmensis, num. CXIX.
1741 Vincentius Gemmus parmensis, num. CXX.
1543 Gaspar Brugnolus ferrariensis, num. CXXI.
1544-1545 Petrus Foschirus mutinensis, num. CXXII.
1548 Philippus Valentinus mutinensis, num. CXXIII.
1550 Ludovicus Frontorius de Cento Ferrariensi, num. CXXIV.
1552 Iosephus Fontanellus regiensis, num. CXXV.
1553 Ludovicus de Superbo ferrariensis, num. CXXV, in margine.
1553 Iulius Caesar Castrovitreus mutinensis, num. CXXVI.
1555 Ludovicus de Superbo ferrariensis, num. CXXVII, post CXXVI.
1557 Michael Castagninus faventinus, num. CXXVIII, post CXXVI.
1559 Attilius Tondinus senensis, num. CXXIX, post CXXVI.
1560 Ioannes Baptista Nardus de Tussiniano, num. CXXX.
1562 Mathias Caraccius de Cento, num. CXXXI.
1563 Darius Pogellinus eques imolensis, num. CXXXII.
1565 Alphonsus Hirundinellus de Lugo ferrariensi, num. CXXXIII.
1565 Ioannes Baptista Moragius placentinus, num. CXXXIV.
1568 Aloysius Guarinonius de Riparolio, num. CXXXV.
1571 Horatius Sacratus regiensis, num. CXXXVI.
1577 Iulius Tocholus parmensis, num. CXXXVII.
1579 Ioannes Baptista Ponginibius placentinus, num. CXXXIIX.
1580 Lazarus Foenuccius de Saxulo, num. CXXXIX.
1582 Ludovicus Cremaschius de Mantua, num. CXXXX.
15834 Ioannes Ordelaphus pisaurensis, num. CXLI.
1585 Cleodorus Calcus mediolanensis,num. CXLII.

1586 Bernardinus Codebonius mutinensis, num. CXLIII.
1588 Concinus de Concinis annaniensis, num. CXLIV.
1588 Hieronymus Bertus mantuanus, num. CXLV.
1594 Sempronius Scacchius parmensis, num. CXXXXVI.
1596 Hieronymus Fondulius cremonensis, num. CXXXXVII.
1598 Octavius Mussonus mantuanus, num. CXXXXVIII.
1600 Iulius Albertinus senogalliensis, num. CXXXXIX.
1604 Ludovicus Cremascus mantuanus, num. CL.
1605 Ludovicus Pellicellus mantuanus, num. CLI.
1609 Ludovicus Rudolphinus de Sabloneta, num. CLII.
1610 Ioannes Baptista Pianus de Massa Carrariae, num. CLIII.
1612 Camillus Farnellus (Sernetus) de Novellaria, num. CLIV.
1615 Ioannes Stephanus Castellius de Tirano Vallis Telinae, num. CLV.
1617 Maiolinus Bisacionus Aesinus, num. CLVI.
1619 Caesar Pioppius eques mutinensis, num. CLVII.
1621 Claudius Beggius de Massa Carrariae, num. CLVIII.
1626 Ioannes Franciscus Pavarellus cremonensis, num. CLIX.
1628 Sebastianus Rastellinus recinetensis, num. CLX.
1629 Manfredus de Manfredis castilionensis, num. CLXI.
1631 Ioannes Angelus Castellius bellasiensis de Larii Lacu, num. CLXII-
1638 Amantius Lambertegnus comensis, num. CLXIII.
1640 Maynardus Trussus cremonensis, num. CLXIV.
1644-1646 Franciscus Assandreus mediolanensis, num. CLXV.
1648 Ioannes Maria Novellus pontremulensis, num. CLXVI
1650 Antonius Maria Novellus pontremulensis, num. CLXVII.
1656 Laurentius Marachius pontremulensis, Addenda num. 95.
1657 Iacobus Antonius Guerra veronensis, num. CLXVIII.
1660 Franciscus Prazzolius (Piazzolius) Novo-Comensis, num. CLXIX.
1662 Ioannes Bastus Valentinus, num. CLXX.
1664 Stephanus Marachius pontremulensis, num. CLXXI.
1666 Carolus Spadatius de Fusiniano, num. CLXXII.
1669 Marcus Baratta romanus, num. CLXXIII.
1671 Augustinus Fontana florentinus, num. CLXXIV, in fine.
1671 Ioannes Fontana florentinus Comes ac tandem episcopus Caesenae,
num. CLXXIV.
1674 Franciscus Riccius pontremulensis, num. CLXXV.
1678 Zacharias Seraptus pontremolensis, num. CLXXVI.
1681 Antonius Michelorius urbinas, num. CLXXVII.
1683 Hieronymus Castilioneus mediolanensis, num. CLXXVIII.
1684 Ioannes Marcus Triva mutinensis, num. CLXXIX.
1686 Ioannes Albertus Mirabilia mediolanensis, num. CLXXX.

1687 Bernardinus Piccatellius pontremulensis, num. CLXXXI.
1690 Franciscus Sigismundus Avesanus veronensis, num. CLXXXII
1694 Sebastianus de Rubeis de Massa Carrariae, num. CLXXXIII
1698 Ioannes Marcus Triva mutinensis, num. CLXXXIV.
1703 Franciscus de Francischinis de Ettoreis imolensis, num. CLXXXV.
1708 Ioannes Sebastianus de Vespignanis imolensis, num. CLXXXVI.
1713 Angelus Paulinus Balestrerius lucensis, num. CLXXXVII.
1716 Antonius Maria Beghinus parmensis, num. CLXXXVIII.
1720 Antonius Mutii tifernas, seu de Civitate Castelli, num. CLXXXIX.
1722 Ioannes Dominicus a Carretto Mancurtius imolensis, num. CXC.
1727 Ioannes Pizzolius mediolanensis, num. CXCI.
1729 Iosephus Tonellius mantuanus, num. CXCII.
1730 Caesar Thomas a Porta mediolanensis, num. CXCIII.
1730 Antonius Loria mantuanus, num. CXCIV.
1735 Ioannes Dominicus a Carretto Mancurtius imolensis secundum, num.
CXCV.
1745 Hieronymus Iosephus Pasqua pontremulensis, num. CXCVI.
1752 Dominicus de Madiis mantuanus, num. CXCVII.
1755 Claudius Lanzonius mantuanus, num. CXCVIII
1758 Ioannes Dominicus a Carretto Mancurti imolensis, num. CIC.
1762 Ioannes Albertus Cavazanus de Avio, num. CC.
1767 Dominicus a Carretto Mancurti imolensis, filius Ioannis Dominici,
num. CCI.
1772 Sebastianus de Gervasiis bellunensis, num. CCII.
1774 Hieronymus Cattaneus papiensis, num. CCIII.
1777 Alphonsus de Marinis Castilionensis mantuanus, num. CCIV.
1782 Iosephus Paravicinus de Valle Tellina, et Papia, num. CCV.
1786 Pro Praetor Bernardinus de Petra Plana, num. CCV, in fine.
1787 Octavius Caesar Pusterla nobilis mediolanensis iuris consultus, num.
CCVI.
1788 Iulius Caesar Vainus ferrariensis, num. CCVII.
1790 Franciscus Valdrigius mutinensis, num. CCVIII, in fine
1791 Ioannes Dominucus Romagnosius placentinus, Addenda num. 103
ecc..
1792 Aloysius Franciscus Riboldus parmensis, Addenda num. 100.
1794 Aloysius Chelutius Collensis etruscus, Addenda num. 196.
1800 Philippus Comes Caesarinus parmensis, Addenda num. 124.
1802 Pax Bonacina mediolanensis, Addenda num. 133.
Pro Praetores
1507 Ioannes Paulus Schratenperger

1507 Nicolaus
1521 Ioannes Andreas a Scutellis. Etiam anno 1525.
1540 Antonius Thesinus.
1610 Petrus Alexandrinus.
1619-1620 Ioannes Baptista Madrutius.
1629 Andreas Pompeatus: Et 1631.
1653 Ioannes Iacobus Sitius.
1681 Petrus Mancius.
1682 Bernardinus Bomportus.
1752 Ioannes Paulus Ciurlettus.
1770 cir. Andreas ab Aquila.
1786 Bernardinus de Gerardis de Petra Plana.
1803 Aloysius de Lupis.

Index patrialis, seu topologicus squentium Assessorum, Vicariorum,
Praetorumque
Annania
Apulia
Aretium
Avium
Bassanum
Bellasium
Bellunum
Bergomum
Bononia
Brixia
Brixina
Campum Iudicariae
Carpum
Castellio aretinus
Castellio Stiverorum
Castrovitreum
Cavedinum
Centum
Collis
Comum
Cremona
Dasindum
Egna
Faventia
Feltria
Ferraria
Flavetum
Florentia
Fusinianum
Imola
Leudrum
Lugum
Luca
Mantua
Marostica
Massa Carrariae
Mediolanum
Mirandula
Molvenum
Mons Albanus
Mutina
Novellaria
Padua
Papia
Parma
Pertenopeum
Pisaurum
Placentia
Pontremulum
Portus Naonis
Recinetum
Regium
Riparolium
Roma
Sabuloneta
Sarnonicum
Saxulum
Sena
Senogallia
Tergestum
Tifernum
Tirolis
Titum
Tridentum
Tussinianum
Urbinum
Valentia Insubriae
Vallis Annania
Vallis Telina
Vellum

Venetiae Verona
Praetores tridentini
I. Henricus de la Bella de Verona iudex, et assessor domini episcopi
tridentini anno 1159, 1160, 1161, 1163 1166, 1171 et 1172. Vide infra num.
V.
II. Gerardus de la Bella de Verona iudex, et Assessor tridentinae Curiae
an. 1183 ac 1201. Antea, nempe an. 1180 et 1181 dictus fuit legisperitus, et
iudex, vixitque Tridenti etiam an. 1216 et 1218. Natus est patre Henrico
praecedenti 8 .
III. Adelpretus Comes Tirolensis, ac Potestas Tridenti anno 1206 die 27
maii. Eius vicesgerentes fuerunt dominus Petrus de Malusco, et Gralantus.
Vide infra Addenda num. 11.
Henricus iudex Curiae tridentinae an. 1208 die tertio martii recensitus
post decanum Tridenti, et ante omnes alios nobiles vassalllos praecipuos.
IV. Henricus de Egna iudex Curia tridentinae an. 1209 die 7 decembris.
Quidam Henricus de Egna Potestas Veronae occisus fuit anno 1247. Vide
infra Addenda num. 16 et 21.
V. Henricus de la Bella iudex tridentinae Curiae an. 1215, 1216, 1218 et
1220., fuitque Tridenti etiam anno 1224 die 20 septembris. Filius fuit
praecedentis Gerardi, officiumque iudicis in Curia tridentina, sed pro causis
criminalibus tantum, recognovit anno 1220 die 24 ianuarii ceu feudum suae
familiae a Casa Dei sancti Vigilii acceptum, quemadmodum illud habuerunt
pater et avus ipsius. Confer Monumenta Ecclesiae Tridentinae vol. IV, pag.
53 ac 54. Pro memoria vero heic notare placet, quod Bonifacius de Bella fuit
canonicus ecclesiae veronensis anno 1278. Benedictus della Bella
veronensis fuit abbas Olivetanus ad s. Mariam in Organis Veronae an. 1552.
Iosephus della Bella veronensis fuit rector s. Mariae Rochae Antiquae an.
1589 et la molto illustre, e molto reverenda Suor Orsetta dalla Bella an.
1671 fuit monaca nel venerando monasterio di s. Chiara di Venetia, eique
dicatus fuit liber quidam.
VI. Adelpretus Comes Tirolensis, et Potestas Tridenti anno 1222 die 12
martii constitutus per dominum Albertum Dei gratia episcopum tridentinae
ecclesiae. Fuit Potestas etiam an. 1235 ac 1236, interque vivos etiam anno
1237. Idem anno 1224 die 7 octobris dictus est Assessor domini episcopi
tridentini Gerardi. Sed rationem fecit Tridenti in civilibus, et criminalibus
causis per iudicem substitutum. Hinc est, quod dominus Iacobus iudex,
dictus Blanzemanus 9 , ad an. 1222 asseritur constitutus in Tridento ad
8
Dominus Gerardus assessor et iudex tridentinae Curiae anno 1191.
9
Dictus etiam Blanzemana.

ationem faciendam per dominum Adelpretum Comitem Tirolensem,
Potestatem Tridenti: quodque anno eodem 1222 die 12 martii Tridenti in
palatio episcopali sententiam tulit pro communitate Tridenti contra Brianum
de Castrobarco in causa thelonei ravazonensis, Gerardus tridentinae
ecclesiae archidiaconus, faciens rationem per dominum Adelpretum
Comitem Tyrolis, potestatem Tridenti, et episcopatus per dominum
Albertum episcopum tridentinum. Ioannes Baptista Blancolinus in sua
Chronologia veronensi ait, quod anno 1232 Comes Tirolensis cum duobus
aliis Comitibus, necnon 150 hominibus equitibus, ac 100 balistariis, nomine
Carsaris, seu Romanorum imperatoris, coepit urbem veronensem. Quod
autem in tridentina civitate proprium domum habuerit, constat ex
monumento, quod scriptum dicitur anno 1261 indictione 4 die mercurii
quintodecimo exeunte augusto, Tridenti sub porticu domus quondam
Comitis Adelpreti Tyrolensis. Hunc ego nullatenus distinguo ab Adelpreto
ad an. 1206 commemorato. Vide infra Addenda num. 7 10 .
VII. Odolricus de Campo Potestas Tridenti, et rationem faciens per
dominum Aldricum electum episcopum tridentinum anno 1233 indictione 6
die veneris undercimo exeunte octobri, Tridenti in palatio episcopatus.
Etiam episcopus Aldricus fuit de Campo iudicariensis, natus patre Friderico
filio Odolrici de Campo. Vide infra Addenda num. 25.
VIII. Adelpretus Comes Tirolensis, Potestas Tridenti per dominum
Aldricum episcopum an. 1235, ac 1236. Recolantur dicta num. VI.
Muratorius To. 4 Antiquit. Ital., col. 74 ait, quod olim ne ab ipsis quoque
principibus respuebatur Praetoris munus.
IX. Swikerius de Monte Albano Potestas Tridenti anno 1237 die 28
octobris. Swikerius et Outus de Monte Albano comparent inter praecipuos
tridentini episcopi vassallos in charta anni 1184. Idem Swikerius occurrit
insuper in chartis an. 1228 ac 1234. Fridericus de Monte Albano fuit
canonicus tridentinus, ac Praepositus frisingensis an. 1276, posteaque
frisingensium episcopus. Castrum vero Montis Albani est in Valle Venusta
prope Schlandersbergam dioecesis curiensis.
Anno 1237 Potestati, et Consilio tridentino literas dedit Gregorius IX
Papa, ut infra Addenda num. 15.
Anno 1238 fuit Tridenti commissarius imperialis dominus Lazarus de
Luca. Vide infra Addenda num. 51.
X. Sodegerius de Tito Potestas Tridenti, et episcopatus ab anno 1239
ante iunium usque ad annum 1255 quo amplius Potestas non fuit die 24
10 Tridentinus causidicus, et faciens rationem in Curia tridentina 1228.

maii 11 . Dictus est etiam Potestas, et Antianus Tridenti. Filium habuit, qui
appellatus fuit Sodoerius Iuvenis anno 1253, necnon Sodegerius quondam
domini Sodegerii de Tito Potestas (rectius forsan Potestatis) Tridenti alio
anno. Senior quoque dictus fuit etiam Sedoverius, ac Sedoerius. Castrum in
civitate tridentina aedificasse discitur ex charta incipiente Anno Domini
1255 die 21 iunii Tridenti in castro quod aedificavit quondam Sodigerius de
Thito, qui fuit Potestas Tridenti, in quo nunc habitat dominus Egno Dei
gratia episcopus Tridenti. Alia charta scripta fuit coram eodem episcopo die
15 iunii anno 1255 Tridenti in domo, quae fuit domini Sodegerii de Tito
quondam Potestatis Tridenti. Porro Titum seu terra et civitas Titi, vulgo lo
Tito, cuius habitatores passim dicuntur dal Tito, est in Basilicata, regni
Neapolitani provincia, inque Potentina dioecesi apud Satrianum. Potestas
noster dictus est nobilis vir dominus. Ipse aedificavit castrum Livi, et
castrum Tridenti.
Anno 1240 et 1244 Bartholomaeus de Alba fuit imperialis Curiae iudex,
et assessor domini Sodegerii Potestatis Tridenti. Ex quanam Alba fuerit,
mihi non constat. Plures extant eiusdem nominis civitates. Forsan
probabilius fuit ex Alba civitate Latii: vel ex Alba Pompeia civitate
episcopali Montis Ferrati.
An. 1240 dictus est etiam dominus Bartholomaeus iudex faciens
rationem per dominum Sodegerium Potestatem Tridenti. Anno 1240
Tridenti in episcopali palatio dominus Bartholomaeus iudex faciens
rationem per dominum Sodegerium Potestatem Tridenti, et episcopatus per
dominum Fridericum imperatorem Romanorum.
Anno 1251 die 18 iulii fuit Tridenti dominus Albertus iudex faciens
rationem per dominum Sodegerium Potestatem Tridenti. Vixit Tridenti
dominus Albertus iudex etiam an. 1256.
Anno 1253 Riprandus quidam fuit castaldio episcopatus tridentini pro
eodem Sodegerio Potestate Tridenti.
Anno 1254 Tridenti decretum quodddam fecit dominus Ioannes iudex
ordinarius imperialis Curiae. Anno eodem 1254 die 9 novembris dominus
Iohannes iudex, et assessor domini Sodegerii de Tito Potestatis Tridenti, et
episcopatus. Vixit Tridenti dominus Ioannes iudex etiam an. 1234, 1235,
1255, ac 1256. Anno 1255 mandante domino Ezelino de Romano facta fuit
recensio eorum, qui fictum in Ala solvere debebant episcopo tridentino.
XI. Fulcus miles Apulus Potestas Tridenti anno 1255. A Petro Zagata
historico veronensi ad eumdem annum 1255 dicitur Misser lo Folco cavaler
11 Sodegerius Potestas Tridenti fuit Ripae die 14 februarii 1247. Anno 1252 Tridenti in
domo nova domini Sodegerii Potestatis. Dominus Sodegerius de Tito Potestas Tridenti et
episcopatus etc.

de Pugia Podestà de Trento: et additur, quod con Azo, e Aldrighetto da
Castelbarco, e con altri cittadini de Trento, tolse la città, el castello de
Trento in si contra lo signor Misser Icerin da Roman. Vide infra, Addenda
num. 16 et 22 12 .
Bonus de Montorio iudex, et assessor Tridenti anno 1264 die 31 iulii.
Montorium uno miliario distat a Verona. Latine dicitur Mons Aureus.
XII. Bonazunta de Priscina iudex, et assessor Tridenti sub episcopo
Egnone, an. 1270, et 1272 die 23 decembris. Prixina pro Brixina pluries
occurrit nobis in vetustis monumentis.
XIII. Nicolaus Spagnolus iudex, et assessor Tridenti anno 1273. Vixit
sapiens vir dominus Nicolaus de Spagnolis iurisperitus Tridenti etiam anno
1320 cum Spagnolo quondam domini Bondi iudicis de Spagnolis cive
tridentino. Anno 1287 vixit domina Blanca vidua domini Nicolai Spagnoli
iudicis de Tridento 13 .
XIV. Marsilius de Partenopeo Potestas Tridenti creatus an. 1278 mense
iulio, et dimissus anno 1279 mense augusto. In Chronico patavino apud
Muratorium To. 4 Antuquit. Ital, col. 1147 legere est, quod “Anno 1278
mense iulii dominus episcopus, et populus Vicentinus 14 dederunt civitatem,
et districtum Tridenti communi Paduae, ad cuius regimen missus fuit
Potestas dominus Marsilius de Partenopeo cum equitubus, et peditibus
soldatis, qui aliquas villas inobedientes combusserunt. Sed modico tempore
paduani tenuerunt Tridentum, quia castellani, et qui subditi esse debebant,
rebellabant cum favore domini Alberti de la Scala domini Veronae: propter
quod orta fuit guerra inter paduanos, et veronenses, quae duravit duobus
annis, vel circa”. Ita ibi. Ad annum autem 1279 col. 1148, “Hoc anno mense
augusti episcopus, et populus tridentinus subtraxerunt Tridentum de fortia
paduanorum, licentiato curialiter domino Marsilio suo Potestate pro
communi Paduae”. Vide Muratorium etiam To. 8 Rerum Ital. col 737.
Vercius ad an. 1278 scribit Marsilio Partenopeo, vultque non mense
augusto, sed iulio se se subtraxisse tridentinos a paduanis. Inter scriptores
est quidam Ercole Partenopeo auctor libri, cui tit. Descrizione del Friuli. In
Udine 1604, in 4°.
Blaxius Vicarius, et Potestas Tridenti anno 1279 ante septembrem.
XV. Gratiadeus legum doctor, et Vicarius Tridenti anno 1279 die 25
septembris ac die 10 octobris. Vixit Tridenti etiam anno 1288. Etiam
12
Calapinus de Tridento iudex ordinarius imperialis Curiae Tridenti constituit
quemdam tutorem anno 1260 die 25 iulii.
13
In charta scripta Tridenti anno 1273 occurrit dominus Egno episcopus, Dux, Comes,
et Marchio, Potestas civitatis episcopatus tridentini. Sic apud Vercium.
14
Vicentinus hahet editio muratoriana; sed legendum Tridentinus.

Potestatibus Mutinae successerunt anno 1311 Vicarii, dein Potestates,
iterum Vicarii, iterum Potestas. Vicarii, et Potestates.
XVI. Nicolaus Spagnolus iudex, et Vicarius in civitate Tridenti sub
episcopo Henrico, anno 1281 die 21 aprilis. Fuit etiam civis tridentinus 15 .
Supersunt familiae de Spagnolis in Monte Cimonii Vallis Lagarinae, ac in
proximo pago Aldeni, et in Leudro.
XVII. Bonazunta iudex, et Auditor causarum episcopatus Tridenti sub
episcopo Henrico anno 1281 die 24 decembris. Dominus Bonazunta de
Parma iudex fuit Tridenti anno 1288, 1307, et 1314. Idem dominus
Bonazunta de Parma de Tridento dictus est anno 1307.
XVIII. Maximianus iudex, et Vicarius Tridenti sub episcopo Henrico
an. 1282. Dictus fuit Maximianus iudex etiam anno 1270 quo una cum
multis aliis ab episcopo Egnone fuit excommunicatus: necnon an. 1277.
Eius memoria iterum redibit infra num. XXIII. Fuisse tridentinum ne
quidem dubito. Vide infra, Addenda, num. 22.
Bondus iudex Vicarius Tridenti an. 1284 die 18 iulii.
Riprandus Novellus de domino Gonselmo civis Tridenti faciens
rationem Tridenti an. 1282 die 12 octobris, et 27 octobris.
XIX. Ioannes de Cavedeno Vicarius, assessor et iudex Tridenti anno
1284 die 19 octobris, 1285 die 10 ianuarii, et anno 1287 diebus 14 ianuarii,
ac 30 maii, ac die 6 novembris 1287. Vide Addenda, num. 136. Cavedinum
autem est vallis Praeturae tridentinae. Vide infra Addenda, num. 1. In charta
scripta Tridenti anno 1288 4 martii primus testis est dominus Ioannes iudex,
qui fuit de cavedeno; secundus dominus Bonazunta iudex, qui fuit de
Parma; tertius dominus Bonomus iudex, quartus dominus Daniel iudex 16 .
XX. Bertoldus de Widotis de Bergamo, seu Bergomo, Vicarius in
civitate tridentina anno 1287 mense novembri et anno 1288 indictione
prima, die quarta martii, et die 22 aprilis. In Chronico bergomensi Castelli
de Castellis apud Muratorium To. 16 Rerum Ital. col. 855 ad annum 1386
memoratur domus stationis illorum de Guidottis. Ad an. 1400 Iacobus
quondam domini Bonetti de Guidottis. Ad an. 1402 Iacobus quondam
Bonomi de Guidottis 17 .
15
Anno 1287 vixit domina Blancha vidua domini Nicolai Sèpagnoli iudicis de
Tridento.
16
Anno 1339 commemorata fuit clausura abbatiae s. Laurentii a Porta antiqua muri,
qui fuit domini Ioannis de Cavedeno.
17
Bertoldus de Guidotis de Pergamo iudex, et Vicarius Tridenti 22 aprilis 1288.-
Quidam Paulus Guidottus Burghesius italus laudatur ab Auberto Miraeo inter scriptores
saeculi XVII cap. 170, sed Guidotti fuerunt etiam Bononiae, ac in dioecesi asculana.

XXI. Guilielmus de Bergamo Vicarius in Tridento, dictus etiam
Vicarius in temporalibus Tridenti anno 1288 indictione prima, die tertia
novembris.
Odoricus de Coredo Vicarius Tridenti an. 1289 die 18 iunii. Vide
Inventarium rip. pag. 29 18 , et Catalogum Capitaneorum Tridenti 19 .
XXII. Adelpretus iudex, et Vicarius in Curia tridentina, dictus quoque
iudex faciens rationem in Curia tridentina anno 1291 die ultima ianuarii, et
an. 1292 die 14 ianuarii. Quidam dominus Adelpretus iudex vixit Tridenti
etiam an. 1277, nempe iudex habitualis, vel ex-iudex.
XXIII. Maximianus iudex, et Vicarius Tridenti anno 1292 die 15 iulii.
Vide supra num. XVIII.
XXIV. Calapinuis iudex de Flaveo, Vicarius et faciens rationem in
Curia tridentina anno 1295 die 8 martii, et anno 1296 die 8 iunii. Idem
Calapinus an. 1289 fuit iudex Arci. Flaveum (Fiavedo) est pagus Iudicariae
lomasiensis. Dominus Calapinus iudex de Flaveo anno 1258 mutuo dedit
episcopo tridentino multos denarios. Ad an. 1326 claruit Tridenti Adelperius
de Flaveo iudex filius Calapini. Pro Flaveo ego scribo Flavetum 20 .
XXV. Guido iudex de Tridento, Vicarius in temporalibus Tridenti anno
1301. Vide infra, Addenda num. 24.
XXVI. Aychebonus iudex de Tridento, Iacobi filius, Vicarius in
temporalibus Tridenti anno 1302. Idem anno 1285 dictus fuit Aichebonus
filius Iacobi de Auchebonis syndicus communitatis Tridenti. Vixit etiam
anno 1307, ac 1312.
XXVII. Simon de Gardulis iudex, et Vicarius Tridenti anno 1302, die 3
augusti, sub Fratre Philippo episcopo.
XXVIII. Antonius de Leudro iudex, Vicarius, et rationem faciens in
Curia tridentina tempore Fratris Philippi episcopi anno 1303 die 13 martii.
Immo etiam anno praecedenti 1302 quod simul fuit Vicarius in Tridento
etianm quo ad homines Iudicariarum, et Pergini, et Vallium Annaniae, ac
Solis. Idem fuit pariter Vicarius per sexennium etiam in Tignalo. Etsi autem
cognominatus de Leudro fuit civis, et habitator Tridenti. Filium habuit
nomine Alexandrum, qui ad annum 1315 et 1336 fuit canonicus tridentinus.
Vixit sapiens vir dominus Antonius de Leudro iurisperitus, iudex, civis, et
habitator Tridenti nedum an. 1320, sed etiam anno 1330. Idem Antonius de
18
Tovazzi, Opus XXX dierum ripensium seu Inventarium archivi ripensis... BSB MS
17, pp. XXIV-479.
19
Tovazzi, Tabula chronologia capitaneorum Tridenti dal 1237 al 1773, BSB MS 33.
20 *Di qui Fiavedo.

Leudro dictus fuit iudex tridentinae Curiae anno 1307 indictione quinta, die
21 aprilis. Vixit Tridenti etiam anno 1311 21 .
XXIX. Simon de Gardulis Vicarius tridentinae Curiae anno 1303 die 28
maii, et anno 1304. Dictus fuit etiam Dumpnus Simon de Gardulis iudex, et
Vicarius, et faciens rationem in Curia tridentina, nec non civis, et habitator
Tridenti. Residebat in palatio episcopali, et anno 1330 iam obierat. A
Gardulis, nunc Gardulo, pago Tridentum inter et Avisium sito cognomen
accepit. Fuit tertium Vicarius anno 1308. Notarius, et Vicarius anno 1303.
Antonius de Leudro iudex tridentinae Curiae an. 1307 ut supra dictum.
Anno 1307 Andreas Quirinus de Venetiis, frater Bartholomaei episcopi
tridentini, fuit Vicecomes Tridenti, et rector in temporalibus totius
episcopatus tridentini. Idem fuit Potestas Brixiae anno 1301. Titulus eius
nobilis vir dominus. Iacobus Quirinus de Venetiis fuit Potestas Mutinae an.
1303. Angelus Maria Quirinus venetus Ordinis s. Benedicti cardinalis, et
episcopus Brixiae in epistola ad Andream Quirinum nepotem suum, ac
senatorem venetum natum anno 1710 pag. 11 recenset le memorie de’
Quirini Podestà di Fermo.
XXX. Iacobinus de Cremona iudex, et Vicarius, et faciens rationem in
Curia tridentina, tempore Bartholomaei episcopi anno 1307 die 8 martii 22 .
XXXI. Finius, et Guido de Parma simul iudices, et Vicarii, et facientes
rationem in Curia tridentina sub episcopo Bartholomaeo anno 1307 die 3
aprilis et die 3 iunii. Reperi etiam Guidonem de Papia, simul cum Iacobino
de Cremona iudicem, et Vicarium Tridenti praedicto anno 1307 die 6 aprilis.
Solum etiam Guidonem de Pavia iudicem, et Vicarium Tridenti anno 1307.
Sed non vidi monumenta nissi apographa 23 . Ceterum Veronae quoque olim
Praetoris unius loco fuerunt duo simul Vicarii. Quidam Guido de Corregio
de Parma fuit Vicarius Veronae anno 1332 teste Blancolino in Chronologia
veronensi, ubi eum refert in serie Potestatum, sed con titolo di Vicario.
Senis etiam anno 1230 fuerunt simul duo Potestates, forsi, ut notat
Muratorius, per contentare il popolo, che nelle due fazioni Guelfa, e
Ghibellina era diviso, To. 15 Rerum Ital., col. 24. Sic etiam ad an. 1240 ibi
pariter duo simul Potestates occurrunt etiam Mutinae ad an. 1202, 1249,
1250, 1251, 1252, 1253, 1254, 1255, 1257, 1258. Immo anno 1318 ibi
21 Galvagnus notarius de Zivezano Vicarius et factor rationum in Curia Tridenti toti
gastaldiae Levici, Perzini, et Meyani per dominum Hugonem de la Porta de Bulzano
capitaneum castri Perzini per dominos Ottonem, et Henricum Duces Karinthiae, et Comites
Tirolis, et Goritiae an. 1306 die 10 ianuarii.
22 Gerardus de Iosano de Cremona fuit Potestas Paduae anno 1293.
23 Dominus Vido iudex an. 1303. Dominus Iacobinus de Cremona et Vido de Papia
Vicarius Curiae tridentinae anno 1307. Iacobinus de Cremona, et Guido de Papia iudices
Vicarii Tridenti an. 1307 die 6 aprilis.

fuerunt octo. Etiam Placentiae uno anno 1220 fuerunt tres Potestates, ex
Chron. Placent. apud Muratorium To. 16 Rerum Ital., col. 615. Similiter ibi
fuerunt Potestates quatuor anno 1232 et quatuor anno 1234.
XXXII. Simon de Gardulis Vicarius Tridenti anno 1308 die 14
decembris. Vide supra num. 19. Domum habuit Tridenti etiam non Vicarius.
Fuit Vicarius Tridenti etiam anno 1309 die 5 iulii.
XXXIII. Gulielmus iudex de Bellenzanis de Tridento, Vicarius, et
faciens rationem in Curia tridentina sub Fratre Henrico episcopo anno 1312
die 18 febraurii. Dictus fuit iudex etiam an. 1317, ac 1320. Iudex iterum
anno 1327. Celebris olim fuit Tridenti Contrata Bellenzanorum ad an. 1435,
et 1439, dicta etiam Mercati Veteris an. 1451 et nunc Contrata Lata.
XXXIV. Aychebonus de Tridento iudex, Vicarius, et faciens rationem
in Curia tridentina anno 1312. Vide supra num. XXVI.
XXXV. Iacobinus de Cremona iurisperitus, Vicarius, et rationem
reddens in Curia tridentina tempore Fratris Henrici episcopi anno 1313, et
1314 die 27 februarii. Iacobinus de Cremona iudex, et Vicarius faciens
rationem in Curia tridentina pro venerabili in Christo Patre domino Fratre
Henrico Dei gratia episcopo tridentino 1313 die 18 aprilis, et an. 1314 die
15 martii.
XXXVI. Gerardus de Bononia iurisperitus, Vicarius Tridenti anno 1314
die 16 iunii, et die 10 septembris. Qua iurisperitus fuit Enni in Anaunia anno
1341 indictione 9 24 . Alius Gerardus de Bononia obiit anno 1317 qui fuit
viginti annis Prior generalis laudatissimus Ordinis Fratrum B.M.V. de
Monte Carmelo, doctor parisiensis, et scriptor illustris, recenseturque a
Ioanne Tritemio in libro de Scriptoribus ecclesiasticis cap. 549. Circa idem
tempus, nempe anno 1313 fuit capitaneus in Iudicaria, Theno, et Tignalo
alius bononiensis, videlicet nobilis vir dominus Henricus de Bononia. Paulo
autem post, idest anno 1321, ac 1325 Millancius de Millanciis de Bononia
iuris utriusque doctor, et iudex, iussu Fratris Henrici episcopi tridentini egit
pro recuperatione bonorum ecclesiae tridentinae apud tridentinos.
XXXVII. Laurentius iudex de Vello Vicarius in temporalibus Tridenti
tempore Fratris Henrici episcopi anno 1315 die 16 aprilis. Vellum est pagus
Territorii Vicentini duodevinginti P.M. a Vicentia dissitus, et ad
Schledanam Praeturam spectans. Aliud Vellum est in dioecesi brixiensi
XXVI P.M. a Brixia distans. Anno 1783 Tridenti obiit quidam granimensor,
agnatus Comitum Vicentinorum dal Vello, qui Tridentum venit cuiusdam
homicidii caussa.
24 Anno 1314 dominus Gerardus de Bononia iudex, et Vicarius, et faciens rationem in
Curia tridentina pro venerabili Patre domini Henrico Dei gratia episcopo tridentino.

... Guilielmus de Belenzanis iudex, et Vicarius in Curia tridentina anno
1317 die 17 octobris. Pro familiae ipsius origine iuverit nosse, quod anno
1257 vixerunt Guilielmus, et Bellaverius fratres filii quondam Bellenzani de
Tridento. Guilielmus fuit Vicarius etiam anno 1319.
XXXVIII. Matthaeus de Gardellis iudex, Vicarius, et faciens rationem
in Curia tridentina tempore Fratris Henrici episcopi anno 1323 die 26
novembris. Quidam dominus Rubeus Gardelli vixit Tridenti anno 1269, et
quidam dominus Bonaventura de Gardellis de Tridento anno 1330.
Matthaeus iudex, et frater Bonaventurae dictus est anno 1328, simulque et
ipse de Tridento. Anno 1361 Tridenti vixit nobilis, et honesta domina
domina Francisca de Arco uxor quondam Dionysii quondam domini
Bonaventurae de Gardellis de Tridento, et mater Antonii de Gardellis.
Bonaventura scripsit libellum iuridicum contra Nicolaum, et alios de
Madrutio anno 1350 quo probavit eos amisisse feuda ob defectum fidelitatis
iuratae erga episcopum tridentinum.
XXXIX. Adelperius iudex de Tridento Vicarius in temporalibus
Tridenti sub Fratre Henrico episcopo anno 1328 mense octobri, necnon anno
1330, et 1331 die 5 novembris. Idem dominus Adelperius civis Tridenti fuit
iudex in Vallibus Ananiae ac Solis anno 1337. Dictus est Adelperius domini
Calapini iurisperitus, et civis Tridenti anno 1338. Filium genuit, qui anno
1391 appellatus fuit dominus Bonaventura iuris utriusque peritus, filius
quondam domini Adelperii iudicis de Calapinis de Tridento. Idem anno
1385 dictus fuit Sapiens vir dominus. Vide sis quae de nobili Calapinorum
gente collegi Variarum inscript. 481 et 483. Eadem anno 1580 habuit
iurisdictionem Grumesii in Cimbria. Vide quoque nostram Chronologiam
Calapinam.
XL. Franciscus de Burgonovo iudex, et civis tridentinus, Vicarius, et
ius reddens in Curia tridentina tempore Fratris Henrici episcopi anno 1334
die primo iunii. Dictus fuit tantum iurisperitus, iudex, et civis Tridenti an.
1331, et 1338. Burgum novum est intra moenia tridentinae civitatis, prope
Portam veronensem s. Crucis.
XLI. Iustinianus de Gardulis, dictus etiam de Gardellis, civis
tridentinus, filius Simonis, iudex, Vicarius, et ius reddens in civitate
Tridenti, etiam de omnibus personis Perzini etc. an. 1333, 1334, 1335, et
1337. Dictus fuit iurisperitus tantum an. 1320, 1338, et 1339, et 1344. Idem
Iustinianus iudex de Gardulis, et Bonaventura de Gardelis occurrerunt etiam
an. 1315. Quidam Ioannes de Gardellis occisus fuit a nepote in castro
Perzene anno 1343,vel 1348. Alius Iustinianus de Gardulis fuit consul
Tridenti an. 1416, et 1419, archiconsul autem an. 1424. Prior anno 1346
indictione 14 die veneris 17 februarii Tridenti in ecclesia cathedrali per
discretum virum magistrum Marcum de Murio sindicum, et procuratorem

domini Nicolai episcopi tridentini, tulit quamdam sententiam, ceu
iurisperitus electus, et nobilis vasallus et fidelis episcopatus et ecclesiae
tridentinae, et ut de paribus Curiae dictae ecclesiae tridentinae. Appellatus
fuit dominus Iustinianus dictus de Gardulis civis Tridenti.
XLII. Cinus de Castellione Aretino iudex, Vicarius in temporalibus
Tridenti an. 1338, et 1339 die ultimo decembris, una simul etiam
consiliarius regis Bohemiae. Titulus eius fuit Honorabilis, et sapiens vir
dominus. Notandum autem quod Cinus de Pistorio celebris iuris consultus,
Poeta, et scriptor, cognomento de Sinibaldis, Bartholique praeceptor,
certissime obiit anno 1336 Bononiae; ab eoque descendit familia
Pistoriensis Cinorum. Alius Cinus de Pistorio vixit anno 1338 factusque fuit
lector canonista in universitate florentina an. 1367, teste Zacharia To. 7 Hist.
Lit. Ital., pag. 295 25 .
XLIII. Franciscus de Aretio iurisperitus, in temporalibus Vicarius
Tridenti sub episcopo Nicolao an. 1339 die 26 novembris, et 1340 die 13
iunii. In charta anni 1339 dictus fuit dominus Franciscus Castellionus
Aretinus I.U.D. Vicarius generalis in civitate Tridenti. Quidam Franciscus
de Albergottis de Aretio celebris legum doctor, et scriptor obiit anno 1376
Florentiae. Vicarius noster fortasse fuit de Castellione Aretino, sicut Cinus
eius praecessor. Anno 1339 dictus fuit sapiens vir dominus Franciscus de
Aretio Vicarius tridentinus pro venerabili in Christo Patre et domino domino
Nicolao episcopo tridentino. Anno 1340 sapiens vir dominus Franciscus de
Aretio Vicarius in temporalibus reverendi in Christo Patris, et domini
domini Nicolai Dei, et Apostolicae Sedis gratia episcopi tridentini.
XLIV. Guido de Pisauro ius reddens in civilibus, et criminalibus causis
in civitate, et Curia tridentina sub episcopo Nicolao anno 1344, die 10
novembris. Idem Guido fuit cognomento de Cardinalibus. In Chronico
patavino apud Muratorium To. 4 Antiquit. col. 1163 dicitur de Cardinalibus
de Pensauro iurisperitus, ac gerens vices Potestatis Paduae, ac officium
cancellariae a calendis octobris 1345 usque ad cal. martii 1346 26 .
XLV. Nicolaus notarius de Avolano civis Tridenti, Vicarius, et ius
reddens in civitate et Curia tridentina anno 1348. Idem dictus fuit notarius
imperiali auctoritate, ac filius domini Bonaventurae de Avolano, et civis
tridentinus an. 1340, et 1343, nec non faciens vices domini Francisci de
domina Bellina de Tridento Vicarii in Valle Ananiae, ac Solis, in villa
25 Anno 1339 indictione 7, die 3 ianuarii honorabilis, et sapiens vir dominus Cinus de
Castellione Aretino utriusque iuris peritus, in civitate tridentina Vicarius generalis
venerabilis in Christo Patris, et domini Nicolai Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopi
tridentini. – Magister Cinus de Castellione Aretino fuit Auditor causarum palatii regalis
Caroli quarti Romanorum regis, et Bohemiae anno 1355, quo fuit Pisis.
26 Vide infra, Addenda num. 41, 65, 83, 108.

Banchi, ubi ius fiebat, anno 1353, et assessor in Vallibus Annaniae, ac Solis
anno 1362.
XLVI. Ecelinus notarius de Campo civis Tridenti, Vicarius, et ius
reddens in civitate, et Curia Tridenti anno 1355 die 3 martii, et die 12
octobris, dictus Honorabilis et sapiens vir dominus pro Ludovico Bavaro
marchione Brandeburgensi. Hic eodem anno 1355 in sui defensionem emisit
scriptum, ex quo constat, quod tali anno a die 25 martii usque ad 8 octobris
dies feriati, praeter dominicos, fuerint sequentes:
25 martii ob festum Annuntiationis B.M.V.
A dominica Palmarum usque ad dominicam in Albis.
23 aprilis ob festum Sancti Georgii.
24 aprilis ob idem festum s. Georgii.
25 aprilis ob festum Sancti Marchi.
28 aprilis ob festum s. Petri Martyris et propter Kalendas madii usque ad 4
madii exclusive.
6 madii ob festum s. Ioannis ante Portam Latinam.
A 9 madii usque ad 15 propter processiones Rogationum, et festum
Ascensionis.
A 23 madii usque ad 26 propter Pentecosten.
29 madii propter festum ss. Sisinii, Martyrii, et Alexandri.
A 31 madii usque ad 2 iunii inclusive propter Kalendas mensis iunii.
A 4 iunii usque ad 14 inclusive.
A 15 iunii usque ad 24 inclusive propter messem.
25 iunii proper merchatum s. Ioannis Baptistae.
26 iunii proper festum Sancti Vigilii.
A 28 iunii usque ad 2 iulii inclusive propter festum ss. Petri, et Pauli, et
propter Kalendas iulii.
4 iulii propter festum s. Odorici.
10 iulii propter festum septem Fratrum.
12, et 14 iulii propter festum s. Margaritae.
21 et 22 iulii propter festum s. Danielis, e s. Mariae Magdalenae.
25 iulii propter festum s. Christophori, et s. Iacobi.
A 31 iulii usque ad 2 augusti propter Kalendas augusti.
A 3 augusti usque ad 5 augusti propter processionem Crucium.
7 augusti propter festum s. Donati.
10 augusti propter festum s. Laurentii.
15 augusti propter festum B. Mariae.
19 augusti propter festum s. Ludovici.
24 augusti propter festum s. Bartholomaei.
28 augusti propter festum s. Augustini.
29 augusti propter festum Decollationis s. Iohannis.

A 31 augusti usque ad 2 septembris propter Kalendas septembris.
Ab 8 septembris usque ad octavam s. Michaelis propter vindemias, Vide
infra, Addenda num. 2, 25.
Anno 1358 die 23 iunii fuit in castro Valerii (quod est in Anaunia
Tassullitana) venerabilis dominus Henricus plebanus Tirolensis, Generalis
Vicarius, protector, et defensor civitatis tridentinae, ac totius episcopatus,
nullo praesidente Pastore.
... Nicolaus de Meclo Vicarius in temporalibus Tridenti, dictus discretus
vir dominus, anno 1366 die 30 decembris. Idem dominus Nicolaus de Meclo
civis Tridenti assessor nobilis domini Uricii de Tono Vicarii et ius publice
reddentis in civitate Tridenti in civilibus et criminalibus causis pro R.mo in
Christo Patre domino Alberto episcopo tridentino die 24 februarii anno
1374. Idem dominus Nicolaus de Meclo civis Tridenti iudex delegatus etc.
anno 1360. Anno autem 1372 dominus Nicolaus quondam ser Bertolini de
Meclo Vallis Annaniae.
XLVII. Ioannes de Pugnis de Parma, legum doctor,Vicarius in
temporalibus Generalis, et ius publice reddens in criminalibus, et civilibus
causis in civitate, et Curia tridentina, et de hominibus, ac personis totius
Gastaldiae et Perticae Percini, videlicet plebatuum Percini, Pinedi, Civezani,
Meyani, et Albiani, tempore Alberti episcopi tridentini, seu pro eodem
Alberto, an. 1367, 1368, 1369, ac 1370.
XLVIII. Vricius 27 de Castro Otoni Vicarius Generalis in civilibus, et
criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina sub episcopo Alberto anno
1372 indictione 10 die martis penultimo iunii, et anno 1374 die 24 februarii.
Titulus eius fuit Nobilis vir dominus. Pro de Castro Otoni autem ego puto
legendum de Castro Toni. Nam anno 1363 die 19 novembris fuit Tridenti in
castro episcopali Boni Consilii cum pluribus aliis nobilibus viris, etiam
nobilis vir ser Uricius de Castro Thoni quondam domini Friderici, de Valle
Annania, testis investiturae datae nobili viro ser Petro de Castro Thoni,
quondam nobilis viri domini Simonis de dicto Castro Thoni. Videsis To. 4
Monumenta Eccl. Trid. pag. 109. Notandus Fricius de Castro Thoni anno
1368 qui annjo 1371 dictus fuit Frixius de Tun. Anno 1391 vixit nobilis vir
dominus Guarimbertus quondam nobilis viri domini Federici de Castro
Toni, qui anno 1376 creatus fuit Vicarius Generalis in temporalibus Vallium
Ananiae, et Solis, tunc dictus discretus, et nobilis vir dominus Guarimbertus
filius quondam domini Federici de Thono Vallis Ananiae. Anno 1584 vixit
27 NB. Legendum non Uricius, sed Vricius more germano pro Fricius.- Anno 1373
nobilis vir Fritzius de Thono. – Anno 1363 die 20 novembris fuit Tridenti in Castro Boni
Consilii nobilis vir dominus Fricius quondam domini Federici de Castro Toni.

in Anaunia illustris dominus Sigismundus de Castro Thoni. Anno 1438
nobilis ac egregius vir dominus Sigismundus quondam nobilis ac egregii
viri domini Simeonis de Castro Toni, habitator Castri Bragerii. Anno 1425
spectabilis, et prudens vir dominus Baldessar de Castro Toni Vicarius
Generalis totius Iudicariae. Anno 1391 nobiles viri Vigilius, et Simeon de
Castro Toni. Anno 1399 nobiles viri domini Simeon, et Erasmus de Castro
Thoni. Sed haec nunc supervacanea sunt. Anno 1368 Fricius de Castro
Thoni 28 .
XLIX. Ioannes Salgardus de Feltro, legum doctor, Vicarius, et ius
reddens in civilibus, et criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina, et
de hominibus, ac personis totius Gastaldiae, et Praeturae Perzini districtus
Tridenti, tempore Alberti episcopi an. 1374 et 1377. Idem fuit Praetor
Paduae an. 1361, 1362, et 1363. In Chronico tamen patavino apud
Muratorium To. 4 Antiquit. Ital, col. 1165 dicitur tantum Vice-Potestas
Paduae ad an. 1362 pro tribus mensibus, et alio anteriori anno pro novem
mensibus. Titulus eius fui Honorabilis vir dominus. In alio Chronico
patavino apud Muratorium To. 8 Rer. Ital. col. 417 Dominus Iohannes
Salgardus Vice-Potestas Paduae an. 1362 29 .
L. Tramontonus de Cividado Belluni Vicarius in temporalibus Tridenti
an. 1376 die 13 ianuarii. Etiam Tramontanus in quodam manuscripto
dicitur. Sed utraque lectio mihi suspecta est. Vide infra, Addenda num. 26 30 .
LI. Ioannes Salgardus de Feltro Vicarius in temporalibus Tridenti anno
1377 die 20 februarii. Honorabilis vir dominus Ioannes Salgardus de Feltro
legum doctor, Vicarius, et ius reddens in civilibus, et criminalibus causis in
civitate, et Curia tridentina, et de hominibus, ac personis totius Gastaldiae,
ac Perticae Perzini districtus Tridenti.
LII. Dedus de Dedis de Feltro iurisperitus, et Vicarius in temporalibus
Tridenti anno 1378 die 10 maii. Hieronymus Bertondellus de Burgo
ausuganus in sua Historia feltrensi recenset inter vivos illustres militem
Ioannem Dedum vivemtem anno 1477.
LIII. Ioannes de Strata de Padua, in iure civili licentiatus, Vicarius, et
ius reddens in civitate, et Curia tridentina anno 1380 die 17 decembris 31 .
28 Anno 1424 vixit nobilis vir Ulricus filius quondam Herasmi de Thono. Anno 1450
vixit nobilis dominus Udalricus de Thono filius quondam Erasmi de Thono, senior suae
familiae. Anno 1371 vixit Fricius de Tun, seu Tono, de Castro Thioni.
29 Spectabilis dominus Antonius de civitate Belluni fuit Tridenti anno 1475 curator
Lazari iudaei Simonicidae, et aliorum an. 1476, dictus etiam dominus Antonius de Vitulis
civis bellunensis et legum doctor.
30 Quidam Antonius de Civedado fuit canonicus Tridenti an. 1385. Cividal di Belluno
dicitur Bellunum, civitas episcopalis Feltro ciontermina.

LIV. Ioannes de Pugnis Vicarius in temporalibus Tridenti anno 1381
die 16 februarii, ac 1383 die 3 septembris. Vide supra num. XLVIII.
Dominus Ioannes de Pugnis legum doctor, et Vicarius Tridenti in civilibus,
et criminalibus causis pro episcopo tridentino anno 1382.
LV. Antonius de Tridento, filius magistri Nicolai Schinchignoli,
quondam ser Alberti de Tridento, in iure civili licentiatus, Vicarius, et ius
reddens in civitate, et Curia tridentina sub episcopo Alberto anno 1387 die
23 augusti, ac 1390 die 20 aprilis. Idem anno 1399 dictus fuit Antonius
Stinkanoli legum doctor, et civis Tridenti, prout egomet legi in charta
authentica. Inter vivos amplius non fuit anno 1424. Domus eius fuit inter
duas Rugias maiorem, et minorem Tridenti. Vixit anno 1402. In charta an.
1416 dictum legi Antonium Schichionolum. Anno 1407 die 12 fuit Tridenti
testis sapiens iurium doctor dominus Antonius quondam Nicolai
Schirignoli 32 .
LVI. Antonius de Dasindo iurisperitus, et Vicarius in temporalibus
Generalis Tridenti anno 1391 die 12 aprilis dictus honorabilis, et sapiens vir
dominus. Dasindum est vicus Iudicariae lomasiensis. Anno 1413 vixit
discretus vir Dominicus quondam sapientis viri domini Antonii dicti de
Marsino de Dasindo de Iudicariis tunc habitator Burgi Arci.
LVII. Antonius de Pergamo Vicarius in temporalibus Tridenti anno
1391 die 27 novembris. Ioannes Hieronymus Gradonicus, nunc
archiepiscopus utinensis, in Brixia sacra pag. XXXIII monet veterem
scribendi Pergamum rationem labente saeculo XV omnino desiisse, tuncque
scriptum Bergomum.
LVIII. Nicolaus de Tenuciis legum doctor, et Vicarius in temporalibus
Tridenti anno 1394 die 8 ianuarii. Eodem anno vixit Tridenti dominus
Rolandinus de Gerardis de Tridento iurisperitus 33 .
LIX. Ioannes de Capitaneis Castri Sancti Petri de Bononia, legum
doctor, Vicarius, et ius publice reddens in temporalibus in civitate et Curia
tridentina sub episcopo Georgio anno 1395 die 23 martii, et anno 1396 die
16 novembris. Titulus eius fuit Honorabilis, et sapiens vir dominus Ioannes
de Capitaneis etc.
LX. Alexander de doctoribus de Padua, honorabilis in temporalibus
Vicarius in Tridento, et Curia tridentina sub episcopo Georgio anno 1399
31 Paulus de Strata papiensis anno 1410 fuit studiosus Paduae. Alius Ioannes de Strata
imolensis, Matthaei filius, vir opibus potens, fuit episcopus Comaclensis ab anno 1404 dein
Foroiuliensis ab anno 1413 usque ad 1427 teste Ughello.
32 Anno 1418 occurrunt haeredes quondam domini Antonii Schichignoli de Tridento.
33 Dominus Nicolaus de Tanutiis de Levico legum doctor, et Vicarius Curiae
tridentinae in civilibus et criminalibus pro R.mo domino Georgio episcopo tridentino die 29
iunii anno 1392.

indictione 7 die lunae 16 iunii. Titulus eiusdem fuit Egregius legum doctor
dominus Alexander, cuius mentio redibit infra num. 63. Primus Familiae
Doctoriae Comes ab Aula caesarea creatus saeculo XVII fuit Carolus de
Doctoribus vita functus anno 1688 teste Papadopulo To. 2 pag. 328.
LXI. Antonius, et Francischinus Vicarii in Tridento anno 1400 die 18
martii. Dicti sapientes viri domini... legum doctores, honorabiles Vicarii in
Tridento.
LXII. Francischinus de Valle Annaniae, filius quondam Murli de
Sarnonico, legum doctor, et Vicarius in temporalibus Tridenti an. 1400,
1401, 1402, 1403, 1405 et 1406 die 24 maii,et 1407 die 2 februarii. Occurrit
mihi etiam Franceschinus de Arcessio, atque Arzesio, egregius legum
doctor, et Vicarius in temporalibus Tridenti anno 1405 die 17 augusti, et
anno 1406 die 12 octobris. Idem Francischinus de Sarnonico, tamquam
Vicarius episcopi tridentini, una cum Iacobo quondam presbyteri Grisi de
Revò, ac Manfredo de Clesio, et aliis commisit in Vallibus Annaniae, ac
Solis multas, et varias baratarias, usurpationes, et extorsiones innumerabiles.
Quapropter homines dictarum Vallium catervatim domos praefatorum
Francischini, et aliorum ad terram deiecerunt, resque, ac bona eorum ad
saccomanum posuerunt, necnon castra Tuyeni, et Sancti Hippolyti, ac
Altaeguardae solo aequarunt: obtinueruntque anno 1407 die ultimo martii ab
episcopo tridentino Georgio de Liechtenstein, quod dicti Francischinus, et
Iacobus, eorumque haeredes in perpetuum habitare non valerent in Vallibus
praedictis, nec ad aliquod officium admitti: mecnon quod omnia eorum bona
in memoratis Vallibus existentia publicarentur, et applicarentur
communitatibus dictarum Vallium. Eadem occasione antedicti homines
Vallium Annaniae, ac Solis multa, et notabilia privilegia obtinuerunt a
laudato episcopo Georgio per diploma datum in Terra Bulzani dioecesis
tridentinae, in domo eiusdem episcopi tridentini, petentibus honorabilibus et
sapientibus viris syndicis, procuratoribus, et nunciis totius Vallis Annaniae,
ac Solis, nempe ser Guilelmo notario quondam ser Ottonis de Clesio,
Semblanto notario quondam ser Antonii de Pavilo, Delaito de Cusiano
Vallsi Solis, et ser Sendero notario quondam ser Antonii notarii de Cazuffo
habitatore villae Nani. Ceterum Francischinus laudatur a Patre Francisco
Rugerio mediolanensi, Clerico Regulari Congregationis de Somascha in
declamatione XXIV habita Romae in Collegio clementino anno 1611 ac
impressa Mediolani anno 1629, parte 2 declamatioum eius, ubi Franciscum
Tridentum nobilem vicentinum, poetam, et scriptorem elegantissimum, ac
iurisprudentiae scientissimum, vitaque paullo ante defunctum, alloquens ait
pag. 38: “Non ego ab atavis gloriam hic repeto tuam. Non hic nobilem
Morlinorum Familiam, heroum numquam effoetam, factis illustrem aere, et
cera nobilem, Malusco, et Fundo, pagis amoenissimis in Valle Anania agri

tridentini, imperiantem, in qua genus, et proavos lustras tuos. Non hic
producam celebrem illum virum Francischinum in Marchia Tarvisina
primum gentilem tuum, qui cum urbe Tridento profugus, Morlinorum
Vincentiam intulisset suae familiae gloriam, factis et virtute incoepisset
clarescere, Tridentorum Familiam, vetere relicto Morlinorum cognomine,
feliciter est ominatus, quique ob egregiam supra omnium invidiam,
virtutem, non Vicaetiae solum, sed Patavii nobilium Albo meruit adscribi”.
Haec Rugerius, cui addo quod apud Muratorium To. 8 Rer. Ital. col. 92
recensentur Familiae, quae aliunde ad Vicetiam habitatum venere, inter
quas sunt Familiae de Trintinariis, de Tridento, ac iterum de Tridento.
Addo, quod vicentini Tridenti, vulgo Trenti, nunc sunt Comites. Addo
insuper, quod praedicto anno 1407 fuit canonicus, et decanus Tridenti
dominus Rambaldus filius quondam ser Murlini de Tridento, et canonicus
Tridenti Franciscus de Morlinis de Tridento. Anno 1413 die 6 septembris
egregius, et sapiens legum doctor dominus Franceschinus de Tridento fuit
Vicarius magnifici, et generosi viri domini Leonardi Aymo de Vence
civitatis Vincentiae, et districtus honorandi Potestatis pro serenissima ducali
dominatione veneta.
LXIII. Alexander de Doctoribus de Padua legum doctor, in
temporalibus Vicarius in Tridento, et Curia tridentina sub Georgio episcopo
an. 1407, ac anno 1408 die 24 februarii 34 . Familiae patavinae Comitum de
Doctoribus nobilissimae, ac vetustissimae texit elogium To. 2 Hist.
Gymnasii Patavini pag. 328 et alibi Nicolaus Comnenus Papadopoli.
Eorumdem Comitum familiam dicit Familiam Doctoriam. Anno 1407
statutum est, quod Vicarius civitatis Tridenti eligendus per dominum
episcopum cum consilio et declaratione decurionum, et sapientum civitatis
Tridenti, de cetero durare debeat per spatium unius anni, et non ultra, et in
fine dicti anni iudicari debeat per sindicum a communitate Tridenti
eligendum: et quod non possit reassumi ad Vicariatum nisi post absolutum
quinquennium: quodque idem Vicarius esse possit tam civis Tridenti, quam
forensis. Confertio praxim sequentem, ac Statuta in praefatione allegata.
LXIV. Laurentius de Gauslinis de Feltro legum doctor, Comes
Palatinus, et eques Auratus, a Sigismundo Romanorum imperatore creatus,
fuit Vicarius, et ius publice reddens in civilibus, et criminalibus causis in
civitate, et Curia tridentina anno 1415 die 14 et 31 augusti, dictus
34 Honorabilis, et egregius legum doctor dominus Alexander de Doctoribus de Padua
Vicarius, et ius publice reddens in civilibus et criminalibus causis in civitate et Curia
Tridenti pro ill.mo principe et magnifico domino domino Federico D.G. Duce Austriae, et
Carinthiae, Comite Tyrolis, et Goritiae, et ecclesias tridentinae advocato, et defensore anno
1407 die ultimo madii.

Clarissimus legum doctor, et spectabilis Comes Palatinus dominus
Laurentius etc., qui tandem fuit monachus carthusianus in Silva Mantellana
territorii Tarvisini, vulgo nel Bosco del Mantello, ac Selva del Mantello.
Ipsum laudat Bertondellus in Historia feltrensi pag. 113, et 130 cum
pluribus aliis Gauslinis, quos dicit etiam Guslinos, et Goslinos. Alius
Laurentius Guslinus nobilis feltrensis annorum 55 claruit anno 1629.
LXV. Petrus de la Turre de Pergamo, utriusque iuris doctor, Vicarius, et
ius publice reddens in civilibus, et criminalibus causis in civitate et Curia
tridentina pro ill.mo principe, et excelso domino domino Federico Duce
Austriae, Stiriae, Carinthiae, Carniolae, Comiteque Tirolis, et domino
Tridenti dignissimo, anno 1418 die martis penultimo augusti. Idem in charta
scripta an. 1419 die 2 decembris Tridenti coram se appellatur Petrus de
Turre de Pergamo, egregius legum doctor, olim Vicarius in temporalibus in
Tridento. Vide infra num. LXIIX. Papadopulus To. 2, pag. 18 monet
Bergomum a scriptoribus barbaris Pergami nomine appellari. Sic
frequenter appellatum reperi saeculo XV 35 .
LXVI. Nicolaus de Campo Longo de Padua, legum doctor, Vicarius in
temporalibus Tridenti anno 1419 die 2 decembris 36 . Campolongus
Campolongus nobilis patavinus fuit professor philosophiae et medicus
Patavii an. 1683, ac 1694, ex Papadopulo To. 1, pag. 181, 186. Eodem anno
1419 Antonius de Molveno civis Tridenti fuit delegatus, et commissarius in
quadam causa tridentina. Idem an. 1415 dictus fuit honorabilis vir dominus
Antonius de Molveno iurisperitus, civis, et habitator Tridenti. Circa an.
1400 ab ecclesia tridentina obtinuit dynastiam Andeli et Molveni. Anno
1405 fuit massarius episcopalis Tridenti.
LXVII. Antonius iurisperitus, Vicarius, et ius publice reddens in Curia,
et civitate Tridenti anno 1420 indictione 13 die martis 2 mensis aprilis. Forte
non distinguendus a mox laudato Antonio de Molveno, qui fuit archiconsul
Tridenti an. 1426 et 1429 ac 1433. Iurisperitus etiam in Fastis consularibus
appellatus, ac probabiliter pater illius Christophori de Molveno notarii, qui
fuit archiconsul Tridenti anno 1448. Quidam Antonius f.q. ser Francisci
notarii de Molveno olim civis Tridenti cum fratribus suis Ioanne, Iacobo, et
Marco investituram decimarum, aliorumque bonorum accepit ab episcopo
tridentino Georgio anno 1391. Vide infra, Addenda num. 54.
35 Alius dominus Petrus de la Turas (sic) fuit Potestas Bononiae anno 1268, ex
Rolandino bononiensi in Arte notaria f.m. CXIX, col. 4.
36 Dominicus Campolongus circa an. 1430 fuit Vicarius in spiritualibus generalis
Paduae, ac Prior commendatarius s. Mariae de Avantio.

LXIIX. Petrus de la Turre de Pergamo, legum doctor, Vicarius in
temporalibus Tridenti, et ius publice reddens in civilibus, et criminalibus
causis anno 1420.
LXIX. Guillelmus de la Pigna Vicarius in temporalibus Tridenti anno
1421 die 4 octobris. Idem propria manu scripsit hanc pagellam.
Figura 1: Autografo di Guglielmo della Pigna incollato dal tovazzi sul recto della
p. 35 del manoscritto.
1421
Recepi ego Guillemus de la Pigna Vicarius in Temporalibus Tridenti
etc. a Iacobo sindico de Supramonte pro parte solutionis sallarii mei libras
triginta sex, computando Grossos XI pro libra.
Ego idem Guillelmus scripsi die 4 octobris.

Maffeius part. 2 Veronae Illustratae in fol. col. 63, refert codicem
manuscriptum saeculi 1300 continentem Summam magistri Ioannis a Pigna
artis grammaticae professoris veronensis. Nomine autem saeculi del 1300
intelligit saec. XIV. In indice ipsum dicit dalla Pigna. Anno 1436 claruit
Veronae vir egregius legum doctor dominus Alexander de Gafforinis
quondam domini Antonii de Pigna Veronae Prior Collegii nobilium
Advocatorum Veronae. Anno 1376 vixit Iacobinus quondam domini
Albertini de Pigna Veronae imperiali auctoritate notarius, dictus etiam
Magister Iacopinus artis grammaticae, et notarius quondam domini
Albertini de Pigna Veronae. Anno eodem 1376 vixit etiam sapiens vir
dominus Leonardus iudex quondam domini Ioannis de Quinto de Pigna
Veronae. Item Iacobinus quondam domini Albertini de Robatiis de Pigna
publicus imperiali auctoritate notarius Veronae dicto anno 1376. Insuper
anno 1407 Veronae fuit Contrata Pignae.
LXX. Bartholomaeus de Minattis legum doctor, et Vicarius in
temporalibus Tridenti anno 1422. Nicolaus Comnenus Papadopoli To. 1
Hist. Gymnasii Patavini pag. 211 laudat ceu amicum suum Felicem
Minatum, s. Nicolai rectorem, virum doctum, et in Collegium theologorum
gymnasii patavini olim adlectum. Ceterum Minati clarent etiam apud
Grignum Ausugii pagum, ex quibus tres nostris diebus fuerunt parochi.
Anno 1581 egregius dominus Iacobus Minatus fuit regulanus Perzini. Anno
1588 Rugerius filius egregii domini Dominici Minatti a Grigno, fuit notarius
publicus et cancellarius Pergini, ac iudex ordinarius.
LXXI. Albertinus de Marostica legum doctor, Vicarius in temporalibus
in civitate Tridenti an. 1424 dictus etiam Albertus. Marostica, dicta quoque
Mons Ostia, est oppidum dioecesis vicentinae, Bassano proximum, et XV
Passuum Milia a Vicentia dissitum.
LXXII. Antonius de Leudro legum doctor,Vicarius in temporalibus
Generalis Tridenti anno 1425 die 6 augusti, et an. 1427 die 13 iunii, et die 5
septembris. Dictus fuit etiam licentiatus in iure civili. Proprium autem eius
cognomen varie scriptum reperitur, videlicet Antonius de Civolis de Leudro,
Antonius de Cenobiis de Leudro, Antonius de Cindis de Leudro, et Antonius
Cinel de Leudro, forsan pro de Piccolis; nam prout dixi in catalogo
Vicariorum Generalium in spiritualibus, et in alio canonicorum Tridenti,
alius Antonius de Piccolis de Leudro claruit ad an. 1539,ac 1566, suntque
adhuc in Leudro Piccoli. Antonius dictus est etiam Egregius legum doctor,
Vicarius in civilibus, et criminalibus causis in civitate Tridenti,
perperamque dictus Vicarius in spiritualibus Tridenti anno 1427 37 .
37 Anno 1391 vixit Antonius filius Bonapassi de Toculis de Leudro feudatarius
ecclesiae tridentinae. Idem anno 1424 dictus fuit Antonius filius domini Bonapassi de

LXXIII. Ludovicus de Calvis de Bononia legum doctor, Vicarius, et ius
publice reddens in civilibus et criminalibus causis in civitate, et Curia
tridentina sub Alexandro episcopo anno 1428 die 18 iunii: quo quidem die
sub datum Tridenti in epsicopali palatio emisit decretum incipiens: “Nos
Ludovicus de Calvis de Bononia, legum doctor, Vicarius, et ius publice
reddentes in civilibus, et criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina
pro R.mo in Christo Patre, et principe serenissimo, et domino domino
Alexandro Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopo, et domino Tridenti
dignissimo, Duceque Mazoviae etc.”
Anno 1429 Bernardus Laniola de Bononia, utriusque iuris doctor, fuit
concommissarius delegatus ab Alexandro episcopo tridentino, una cum
Gotfredo Vicario in spiritualibus, et Gerio Vicario in temporalibus Tridenti,
in quadam causa communitatum Pedegazae, Calavini, Lasini etc.
In alia charta scripta Roveredi anno 1285 in curtivo Brugnae de
Avolano, ceu testem legi Comitem Zordanum de la Molla, uno verbo scripto
delamolla.
LXXIV. Gerius de Monte Catino de Ferraria, legum doctor, et Comes
Palatinus, Vicarius in temporalibus Tridenti sub episcopo Alexandro anno
1429 die 2 septembris, ac 1430 38 . Gerii nomen, ut ego puto, est diminutivum
Rogerii, Rodinegrii, Ogerii, Adalgerii, vel alterius similis. Pro
authenticando cognomine facit, quod anno 1542 Venetiis editum fuerit opus
Patris Matthaei Silvagii catanensis Ordinis Minorum Regularis Observantiae
de tribus Peregrinis, cum hac inscriptione: Domino domino Antonio de
Monte Catino, ac domino domino Francisco eius filio, Comitibus
illustrissimis Adernionis et Calatanixebeta, virtutibus clarissimis, et
caesareae maiestati equitibus strenuisissimis et fidelissimis: quodque anno
1746 Romae claruerit Montecatinus consistorialis Aulae advocatus; et anno
1594 Ferrariae typis prodierit Antonii Montecatini versio secundi
Politicorum Aristotelis: partitiones in eumdem, et Platonis libri 10 de
Republica etc. in fol. Anno 1784 prodierit Io. Baptistae Montecatini de Vita
Philippi Bonamicii commentarius, Lucae typis Ios. Rocchi 1784, in 8°.
Ioannes Baptista Capellus venetus in suo Lessico Farmaceutico Chimico
edit. 8 Venet. 1763 pag. 253, col. 2, dicit: Monte Catino, castello poco
lontano da Pistoia in Toscana. Vide infra , Addenda num. 19, et 67, 93.
Toculis de Arco. Anno 1349 sapiens vir dominus Trintinus iudex de Toculis de Leudro
civis tridentinus.
38 Anno 1455 Antonius Comes de Monte Cattino de Ferraria fuit Potestas Fani, teste
Petro Maria Amiano part. 2 delle Memorie istoriche delal città di Fano, in catalogo
Potestatum fanensium pag. 351. Ibidem pag. 349 ad an. 1344 dicitur Fani Potestas Nicola
Landi da Monte Cattino da Perugia.

LXXV. Antonius de Tosabechis de Papia, decretorum doctor, et iuris
civilis professor, Vicarius in temporalibus Tridenti sub Alexandro antistite
anno 1432 die 12 septembris. Idem dictus etiam de Tosabecis, anno 1433
ante nonum iulii diem factus est canonicus tridentinus ex collatione
capitulari, unaque simul arhidiaconus tridentinus a praefato episcopo
Alexandro. Fuit inter vivos etiam anno 1452. Nunc Papiae sunt quidam
nobiles de’ Tosi, non vero de’ Tosabechi. Taurinenses nobiles, qui olim
Bechii dicti fuerunt, postea Becios se se appellarunt. In Sollandia quoque
nostra inveniuntur Becii. Anno 1318 floruit dominus Zacharias de
Tosabechis de Carpo, vir potens, ac dives, ex Chron. Mutinensi To. 15 Rer.
Ital. col. 580, 582, et 583. Quidam signor Francesco Tosabezzo Castellano
di Mantova floruit anno 1559 et 1560, et 1563. Ad eum dedit septem
epistolas Iosephus Pallacivinus de Varrano typis editas cum aliis anno 1566
Venetiis.
LXXVI. Iacobus de Ursulinis de Tussigno, quondam Bonoria, Vicarius
Curiae tridentinae, dictus etiam egregius legum doctor, Vicarius in
temporalibus Tridenti sub Alexandro episcopo anno 433 die 9 iulii. Forte
pro Tussigno legendum Tussignano, quod est oppidum Aemiliae,
dioecesisque imolensis, septem Passuum Milia ab Imola dissitum, latine
dictum etiam Tussinianum, de quo cardinalis Hadrianus Cornetanus in suo
itinere Iulii secundi cecinit:
Est locus extremis in montibus asper Hetruscis:
Hunque dictum peribent a Tussi Tussinianum.
Certe Tussignum nullo loco invenire potui. Tossignanum autem dicitur
Taussinianum, et Tausinianum in vetustis chartis, ac Tossignanum. Ab
Ughello Tossinianum. Ab aliis Tussignanum.
Ludovicus de Calvis iterum Vicarius in temporalibus Tridenti circa et
post annum 1435. Vide infra, Addenda num. 62.
LXXVII. Iulianus de Chochapanis, seu Coccapanis de Carpo, legum
doctor, Vicarius, et ius publice reddens in civilibus, et criminalibus causis in
civitate, et Curia tridentina sub episcopo cardinali Alexandro anno 1442 die
17 februarii. Processum quemdam factum per eximium legum doctorem
dominum Iulianum de Cochapanis electum ad id a magnifico domino
Thadaeo de Manfredis domino Imolensi, laudat Alexander Tartagnus
imolensis iuris consultus Lib. 1 Consil. 136 edit Venet. 1597 pag. 142, qui
quidem Tartagnus obiit anno 1477 aetatis suae 53. Ludovicus Antonius
Muratorius in quodam suo libro commemorat ceu viventem hoc nostro
saeculo XVIII ill.mum dominum Ioannem Gallianum de Coccapanis
serenissimi Mutinae Ducis a secretis. Aliunde accepi, quod Bartholomaeus
de Coccapanis de Carpo canonicus ecclesiae Regii Lepidi frustra electus fuit
episcopus regiensis anno 1466, quodque ann. 1472 factus est episcopus

ariminensis. Insuper quod an. 1625 Paulus ex Comitibus Coccapanis
carpensis electus fuit regiensis episcopus. Haec dicta sint pro mea memoria,
ut hinc appareat genus nostri Vicarii, qui perperam in aliquo apographo
dictus est Ioannes pro Iulianus. Appellatus fuit etiam Vicarius in
temporalibus: ac de Campo pro de Carpo.
LXXVIII. Melchior de Facinis de Padua, legum doctor, et Vicarius in
temporalibus Tridenti an. 1443, 1444, 1446, 1448 die 22 maii. Titulus eius
fuit Spectabilis vir dominus. Vide infra num. LXXXII. Anno 1455 dictus
fuit egregius, et famosus legum doctor dominus Melchior de Facinis de
Padua honorabilis civis, et habitator Tridenti, ac syndicus, et procurator
monasterii s. Michaelis Tridenti 39 .
LXXIX. Bonamens de Aliprandis 40 de Mantua, legum doctor, Vicarius
in civilibus et criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina anno 1450,
et 1452. Reperitur appellatus etiam Bonamontus, ac Vicarius in
temporalibus, necnon eximius et egregius legum doctor dominus
Bonamentus de Aliprandis de Mantua honorabilis Vicarius, et ius publice
reddens in civilibus et criminalibus causis in civitate et Curia tridentina, qui
nullatenus confundendus est cum Bonamente de Aliprandis cive mantuano
auctore Chronici mantuani dicti L’Aliprandina, evulgati a Muratorio To.
quinto Antiquit. Ital. medii aevi col.1062 et seqq., nam iste Chronista senior
fuit. Testamentum suum condidit anno 1414 et obiisse videtur anno 1417
sine liberis. Dictus fuit etiam Bonamentus, ac Bonamontus, filius quondam
domini Simonis de Aliprandis de Modovia civis, et habitator Mantuae,
dives, ac pius. In praefato testamento haeredem suum instituit Ioannem
Aliprandum consanguineum suum. Vicarius noter fuit commissarius una
cum Antonio de Factis de Terlaco, et Melchiore de Facinis de Padua,
deputatus a Sigismundo Duce Austriae in causa Vallis Primerii, et
Baltassaris de Vallispergio domini eiudem Vallis.
LXXX. Iacobus de Gazzio, legum doctor, et in temporalibus Vicarius
Tridenti anno 1453 die 26 ianuarii, quo emisit quoddam suum Consilium
iuridicum directum Spectabili domino Antonio, super quodam processu
instituto contra Zillium quondam a Vicario Vallis Ananiae. Legitur
huiusmodi Consilium a pagina 138 voluminis secundi Consiliorum
criminalium, quae collegit Ioannes Baptista Zilettus venetus I.U.D. ac
impressit Venetiis Iordanus Zilettus an. 1560 in 4°. Spectabilis domini
Antonii nomine Antonium de Fatis de Trilacu tridentinum non
improbabiliter accipiendum reor, qui fuit famosus legum doctor etiam
39
Anno 1476 misser Marchior dei Facini fuit livellarius monasterii s. Michaelis pro
una clausura.
40
Franciscus de Aliprandis mantuanus fuit Praetor Roboreti ab an. 1548 ad 1549.

vivens appellatus, egitque commissarium in quadam causa, una cum Ioanne
de Mezio Coronae capitaneo civitatis Tridenti, Bonamente Vicario
tridentino, et Melchiore de Facinis anno 1452, obiitque an. 1477 ac sepultus
iacet in magnifica urna penes nos hac in ecclesia s. Bernardini. Quo ad
Vicarii nostri Iacobi patriam placet admonere, quod a vetusto historico
refertur inter illustriores familias patavinas La Casa de Gazo. In Bibliotheca
episcopali Tridenti anno 1539 fuit Antonii Gazii Patavini (qui obiit anno
1530) Florida Corona ad sanitatem hominum conservandam. Teste Nicolao
Comneno Papadopuli in Hist. Gymn. Patavini To. 2, pag. 191 edit. Venet.
1726 Gaziorum familia honesta admodum est Patavii, Cremona, oriunda,
unde Patavium migrasse videtur ex traduce cum Iambonino de Gazo
cremonensi, qui doctor parisiensis scientiae medicae, Patavii forte artem
eamdem professus est, iacetque in templo divi Augustini in urna marmorea
posita in sublimi loco. Ita ex Comneno, cui addo, quod Iacobus Gaddius
eruditissimus scriptor ad annum 1645 fuit florentinus patricius, quodque
modo Gaddi florentini sunt Comites, etiam italice Gaddi appellati. Ita et
ferrarienses.
LXXXI. Lanfrancus de Oriano de Brixia Vicarius in temporalibus
Tridenti anno 1455, et 1456. In palatio episcopali apud ecclesiam
cathedralem Tridenti sito, ubi Praetor residet, ac ius reddit, inque cubiculo,
ubi est Bibliotheca Bomporta, supra caminum, die 23 augusti anno 1766 ac
etiam anno 1785, vidi scutum pictoris manu factum, exhibens Aquilam
nigram, et inferius Leonem rubeum erectum, linguamque emittentem, cum
hoc disticho:
Qui fuit et Legum lumen, primusque Tridenti
Praetor Lanfranci signa Oriana vides.
MCCCCLXVI.
Aquila est insigne urbis tridentinae. Inscriptionem autem Bernardo
Clesio principe antiquiorem non esse, innuere videntur praefatus caminus, et
portae superliminare. Ad descriptum distichon allusisse videtur Michael
Angelus Marianus, dum in suo Trento pag. 219 scripsit: “Il primo, che
tenesse nome di Pretore di Trento fu Lanfranco Oriano Giurista celebre per
varie opere legali, che ha dato in luce”. Chartae quidem quas vidimus nos ab
huiuscemodi titulo abstinent, illumque Vicarii praedecessoribus communem
ei tribuunt: sed ab aliis ei datum fuisse Praetoris, seu Potestatis titulum
censeo, attenta inscriptione praedicta, et quia tali titulo insigniti fuerunt
omnes eius successores. Ioannes Trithemius Germanus Benedictinus, in suo
libro de Scriptoribus ecclesiasticis tertium emendato, augmentato, et
completo an. 1494 habet cap. 811: “Lanfrancus de Oriano iureconsultus
celeberrimus, et saecularis literaturae non ignarus, ingenio praestans, et
clarus eloquio, scripsit in sua professione quaedam non spernenda volumina,

quibus ingenii sui memoriam ad posteros transmisit, et se in studio
multipliter, et magnifice comprobavit. De quorum numero exstant subiecta:
Repetitiones Quoniam contra de prob. Commentatio Clementinae Saepe de
ver. sig. In c. Dispendiosam de iudi. Repet. c. Raynucius de testam. De lege
Admonendi de iureiurando. De interpretatione Statutorum. L. Centurio de
vulgari, et pupillari substitutione. Rpet. Rubr. de causa possessionis et
proprietatis. Alia quoque complura edidit, quae ad notitiam meam non
venerunt”. Ita Trithemius. Papadopulus autem in Historia Gymnasii Patav.
To. 1, pag. 227 scribit: “Lanfrancus de Oriano, quem Orianum seniorem
appellat Marcus Mantua Bevavidius in Epitome virorum illustrium num.
198, Brixiensis, eodem Mantua teste docuit Patavii tunc, cum ibidem Iason
docebat 41 , et si credimus Antonio Porcellino 42 , Iasonis famam ad doctrinam
aequabat summus sua aetate iurisconsultus. Floruisse eum inter canonici
iuris interpretes tradit Guido Pancirolus sextidecimi saeculi scriptor Lib. 3
de Claris legum interpertibus cap. 34, quo tempore Ioannes de Anania
decessit, hoc est circa an. 1458, sed serius multo ad Patavinas Exedras venit,
nec scimus unde huc fuerit accitus. Fertur non amplius quadriennio militasse
gymnasio, indeque reducem in patriam an. 1484 intra quadriennium obiisse
anno scilicet 1488 nonagenarium. Sepultus est sumptuose in templo Brixiae
maiori cum epigraphe graeca, quam italicis versibus reddidit Octavius
Rubeus in suis Elogiis historicis brixiensium illustrium pag. 201 antequam
etc.”. Filium genuit, qui dictus fuit Paulus de Oriano, ibidem praeclarus, et
infra num. XCII laudandus. In hac nostra bibliotheca bernardiniana servatur
volumen inscriptum Practica Lanfranci de Oriano, impressa iterato
Lugduni in aedibus Mathiae Bonhome calcographi, sumtibus Stephani
Mailleti anno 1538, in 8°, fol. 111, cum apostillis Benedicti de Vadis
forsemproniensis, et Celsi Hugonis Celtae, iuris utriusque doctorum.
Comprehendit Lanfranci Repetitionem in decretalem Quoniam contra, et
Repetitionem Clementinae Saepe contingit. Notandum autem, quod in
repetitione prima, eo in loco, ubi agitur de instrumentorum productione
habetur: verbi gratia: in fine imbreviaturarum dicit notarius: hae sunt
imbreviaturae mei talis notarii, de quibus fui rogatus anno Domini 1456,
qui quidem annus est ille ipse, quo Lanfrancus fuit Praetor Tridenti.
Notandum insuper, quod in fine Repetitionis primae legere est: Deo laus sit,
et gloriosae V. Mariae, ac beato Ioanni Baptistae. Nescio quis tractatus
Lanfranci eiusdem recensitus fuit anno 1539 in catalogo bibliothecae
episcopalis tridentinae in Classe iuris civilis. Idem Lanfrancus laudatur
nedum a Trithemio, Papadopulo, Mariano, Pancirolo, Benavidio, Porcellino,
41 Iason docuit ibi ab an. 1486 ad 1489 teste Papadopulo.
42 Ant. Porcellinus obiit an. 1529 aetatis suae 40.

Rubeo, supra memoratis, sed etiam a Thoma Garzonio in Platea universali
edit. 1601, Iacobo Menochio Consil. 495, n. 1, Iacobo Sbrotio Piceno L. 1
Vicarii episcopalis edit. Venet. 1606, quaest. 31, n. 12, Ansaldo de Ansaldis
florentino in Discursibus legalibus pag. 12, Paulo Zacchia medico romano
in Decisionibus Sacare Rotae romanae Decis. 9, Augustino Barbosa lusitano
in Lib. de Officio, et potestate episcopi part. 2, Allegt. 43, n. 16, Lancillotto
Conrado laudensi iuris consulto et aliis. Plures tractatus eiusdem Lanfranci
cuna cum aliis aliorum recusi fuerunt Venetiis anno 15834. Quod non fuerit
primus omnino Praetor Tridenti patet ex dictis supra num. 3, 6, 7, 9, 10, 11,
et 14. Dicendum potius, quod ipse antiquatum, et obsoletum Potestatis
titulum tridentino iudici restituit. Hinc ab eo exordium ducit Catalogus
Bernardianus, de quo in fine praefationis dixi, sed patriam eius non notavit 43 .
LXXXII. Melchior de Facinis de Padua, iuris utriusque doctor, et
Potestas Tridenti anno 1457 44 . Idem fuit civis, et consul primarius
tridentinae civitatis anno 1450, 1454, 1457, 1462, 1463, 1469, 1475, ac
forsan aliis annis, qui vacui sunt in meo consulum Catalogo. Inter vivos
etiam an. 1476, quo arbiter in quadam causa constitutus fuit a Ioanne
tridentino episcopo. Circa eundem annum 1476 pro eodem episcopo Ioanne
fuit orator apud Rempublicam venetam in causa Sancti Simonis pueri
tridentini contra iudaeos. Anno 1477 die quinta februarii fuit Tridenti testis
in eadem causa. Eodem anno 1477 fuit assessor in Vallibus Annaniae, ac
Solis. Obiit Tridenti anno 1482 die 25 octobris. Habitatio eius anno 1471
fuit in Contrata Belenzanorum, quae hoc anno 1786 Contrata Lata
nuncupatur. Vidi quinque ipsius Consilia seu responsa legalia collecta anno
1559 a Ioanne Baptista Ziletto veneto I.U.D. ac vulgata Vol. primo
Consiliorum Criminalium a pag. 169 ad 189, edit Ven. Iordani Ziletti an.
1562 in 4° et sextum a pag. 141 voluminis secundi editi anno 1560. In
huiusmodi Consiliis vol. 1 manifestat suam specialem devotionem erga
utrumque Sanctum Antonium, laudatque Excellentissimum dominum suum
(idest praecptorem in patavino lyceo) dominum Paulum de Castro. filios
habuit Antonium, et Nicolaum 45 , ac forsan etiam illum Andream de Facinis
de Padua civem tridentinum, qui fuit canonicus Tridenti ad an. 1477, ac
1505, parochumque gardunensis ad an. 1489. Prior in charta an. 1471 se se
subscripsit: Ego Antonius filius spectabilis doctoris domini Melchioris de
Facinis de Padua civism et habitator Tridenti, publicus imperiali
43
Praxis iudiciaria Lanfranci de Oriano a Iacobo Bonjour plurimis axiomatibus
locupletata. Venetiis 1565 in 8°, ex Catalogo Remondiniano 1785, pag. CCLXI.
44
Non extat in Catalogo Bernardiano.
45
Anno 1466 vixit Tridenti Nicolaus filius spectabilis legum doctoris domini
Melchioris de Facinis de Padua.

auctoritate notarius: in alia vero anni 1484 dicitur: Dominus Antonius
notarius filius quondam spectabilis legum doctoris domini Melchioris de
Facinis de Padua, civis tridentinus, habitator in Contrata s. Mariae
Magdalenae Tridenti. Dicitur notarius etiam in aliis chartis, et in coaevis
actis hinderbachianis contra iudaeos cap. 180 et in Catalogo consulum
tridentinorum ad an. 1494. Iurisperitus autem ad an. 1498 quo utroque anno
fuit consul. Alter filius in charta an. 1466 ceu testis dicitur Nicolaus filius
spectabilis legum doctoris domini Melchioris de Facinis de Padua civis, et
habitator Tridenti 46 . Ante Melchiorem alii Facini certo certius fuerunt
Tridenti: nam Odoricus de Facinis fuit consul Tridenti an. 1428, 1432, et
1437. Franciscus autem de Facinis fuit itidem consul Tridenti an. 1451.
Odoricus forsan exstitit pater, et franciscus frater Melchioris. An autem
modo supersint, plane ignoro. Anno 1741 obiit Tridenti Lucia facina
Propola. Pragenae in Sollandia sunt Facini. Non frustra Melchior, et eius
filii addiderutn ly de Padua, et quidem constanter; etenim Hieronymus
Bertoldellus in Hist. feltrensi pag. 132 ait: “La Famila Facina anch’ella in
Feltre molto risplende, per quello dimostra il privilegio dell’invittissimo
Carlo quinto imperatore glorioso, fatto a Francesco Facino, dato nelal città
d’Augusta a’ 27 ottobre 1547 veduto in forma autentica, e legalizzato dalla
Pretoria di Feltre, nel quale queste parole si leggono: «Quum omnes fere
gentilitia nobilitas ex virtute alicuius strenui atque insignis viri ad
posteritatem emanaverit, et praecipua quadam veneratione habiti sint, eam
sane familiam vere nobilem censemus, cuius dignitas, et splendor nedum ab
unius probitate, verum ex longo descendentium tramite multorum clarorum
virorum virtute originem traxisse comprobatur. Et proinde attendentes in
primis veterem illam gentis, et familiae tuae Facinorum claritatem, cuius
maiores olim in agro vicentino sub titulo Marchionum, et Comitum
iurisdictiones, et dominia possedisse, ac deinde feritate tyrannorum expulsi,
quum Paduam se se contulissent, bellorum duces facti, non minus armis
strenui, qual literis florentes exstitisse ferantur». Onde proseguendo dice,
che il detto Francesco Facino per trentasei anni continui abbia il Sacro
Romano Imperio servito, tanto sotto la maestà cesarea di Massimiliano
primo, come sotto l’istesso Carlo quinto, dicendo, militando praesertim in
conflictu ad Vincentiam, et aliis praeliis in dominio mediolanensi, videlicet
etc. Ed ivi commemorando anco un Melchiore Facino iurisconsulto, avo
paterno di Francesco, che sette anni continui abbia la Pretura di Trento
46 Anno 1527 Tridenti vixit dominus Philippus quondam domini Antonii de Facinis
civis, et habitator Tridenti. – Miser Andrea di Facini fuit confrater Misericordiae Tridenti
anno 1494. –Anno 1504 Tridenti memorati fuerunt pupilli heredes Facini.

esercitata, quale ivi poi mancò 47 . Onde Carlo quinto gli concesse l’insegna, e
arma nobile della sua famiglia ivi descritta, tanto ad esso, quanto a Nicolò, e
Giovanni, ed altro Giovanni de’ Facini nominato Pasole di Feltre suoi
congiunti presenti, e della stessa famiglia discendenti”. Apud Muratorium
To. 8 Rerum Italic. col 93 in serie familiarum olim potentium in irbe
vicentina dicitur, quod familia de Facino reducta est in Tridento, et vocatur
de Pilotis 48 . Teste Pierio Valeriano bellunensi Lib. 2 de Infelicitate
litaratorum pag. m. 85, Galeatius Facinus patavinus literis graecis, et
latinis optime eruditus fuit saeculo XV exeunte, ac XVI ineunte. Marcus
Forcellinus sub datum Paduae 20 augusti 1752 dicavit librum al Signor
Facino de’ Conti Facini Pasole Gentiluomo Feltrense, laudavitque patrem
eius Comitem Bernardinum, fratres Comites Franciscum, et Augustinum, ac
patruum Comitem Augustinum. De Melchiore Facino dixi etiam supra num.
78 ac in Bibliotheca Tirolensi verbo Facini. Angelus Castro U.I.D., miles, et
Comes, et advocatus consistorialis, ac iuris canonici professor in Studio
paduano, laudat magnificum, et egregium legum doctorem dominum
Melchiorem de Facinis de Padua delegatum per rev. dominum Ioannem
episcopum tridentinum in quadam causa iurisdictionis Castri Sylvae, ac
Levici, in Consilio dato die 15 augusti 1476, ac edito typis 49 .
LXXXIII. Christophorus Lanfranchinus: vide Addenda num. 27, et 37.
LXXXIV. Heronymus Mussatus: vide Addenda num. 46.
LXXXV. Bartholomaeus de Gozadinis de Bononia Potestas Tridenti
ante an. 1468, quo fuit Tridenti tamquam olim Potestas Tridenti, etsi non
compareat in Catalogo Bernardiano. Franciscus Gozadinus bononiensis
anno 1541 dicavit Christophoro Madrucio episcopo et principi tridentino,
pro veteri sua amicitia conservanda, librum in folio editum, et continentem
Consilia domini Ludovici Gozadini fratris sui iam vita functi. Anno 1709
Ulysses Iosephus Gozadinus de Bononia episcopus imolensis, creatus est
S.R.E. cardinalis. Delphinus Gozadinus bononiensis fuit Ordinis Carthusiani
nonatulanus ab anno 1400 tum episcopus pennensis ac dein
forosemproniensis anno 1432. Marcus Antonius Gozadinus bononiensis
consobrinus Papae Gregorii XV fuit cardinalis et episcopus faventinus anno
1623.
LXXXVI. Alexander de Madiis de Bassano, dictus etiam de Padua,
legum doctor, et Potestas Tridenti anno 1468. Vidi quoddam eius Consilium
legale in causa cuiusdam Brigidae condinensis, scriptum Tridenti eo
47
Non Praeturam sed Vicariatum exercuit per septem continuos annos, licet titulus
uterque idipsum importaret.
48
Nullum Pilotum reperi apud tridentinos.
49
Vide infra, Addenda num. 27, ac 28.

tempore, quo fuit Praetor, sed absque anni nota, evulgatum cum aliis
aliorum anno 1560 Venetiis ab Ioanne Baptista Ziletto To. 2 Consiliorum
Criminalium a pag. 105. Italice dicendum de’ Maggi. Papadopulis in Hist.
Gymn. Patav. To. 2, pag. 29 haec habet: Alexandrum Maggium,
cognomento Bassianum Patavinum, alumnum gymnasii nostri, unde prodiit
iureconsultus egregius, et orator eloquentissimus, posteritatis memoriae
consecrat Scandeonius. Is causarum actor in patria primum, deinde Venetiis
praecipui nominis fuit: assedit deinde Praetoribus, in eoque munere
subiectis veneto imperio populis fidem probavit suam, ravennatibus
praesertim, quorum in urbe adsessor Bernardi Bembi, quem Petri cardinalis
Bembi patrem inferius describemus, vivere desiit circa an. MCDXCV.
Scripsit opus elegantissimum, teste Scardeonio eodem, qui copiosum illud,
grave, eruditum existimat, utpote ab eo compositum, qui de re scriberet,
quam longa experientia vehementer edoctus, et sciret, et sciret exponere.
Huc usque Papadopulus. Vide infra num. 89, et num. 4. Praetor iste non est
in Catalogo Bernardiano.
LXXXVII. Paulus de Ungarellis de Padua, legum doctor, et potestas
Tridenti anno 1470 die februarii, et 1471 die 12 decembris. Vide infra num.
XCV. Desideratur in Catalogo Bernardiano. In historia vero patavina
gymnasii apud Papdopulum nulla occurrit ullius Ungarelli mentio.
Gulielmus Ungarellus scripsit Historiam patavinam saeculo XV, quae
servatur inedita penes Comitem Ioannem de Lazara paduanum, teste nostro
Ioanne Augustinio To. 1 pag. 140. Ipsam scribere coepit anno 1441 die 7
martii. Forsan fuit Pauli pater 50 .
LXXXVIII. Ioannes de Salis de Brixia Potestas Tridenti anno 1475
ineunte, ac anno 1477 51 . Celebratur eius nomen in libris agentibus de
martyrio Sancti Simonis pueri tridentini, quod ab iudaeis anno 1475 passus
est, nominatim in Dissertatione apologetica nostri Patris Benedicti Bonelli,
et in Chronicis franciscanis Patris Bartholomaei Cimarelli, ubi de Beato
Bernardino feltrensi, necnon in historiis brixianis Heliae Capreoli (Cavriolo)
ubi L. 12 pag. n. 207 dicitur: “l’anno MCCCCLXXV i giudei che stavano in
Trento, preso acostamento un certo putto chiamato Simone, a’ venticinque
di marzo giorno della Passione di nostro Signor l’uccisero. Qual fatto
saputosi da Giovan Sala dottore nostro gentiluomo, allora Podestà di Trento,
comandò, che fossero con vari, e atroci, ma però meritati supplizi, morti”.
50 Magnificus, ac generosus vir dominus Paulus de Ungarellis de Padus I.U.D., ac
Potestas civitatis tridentinae pro R,.mo in Christo Patre, et domino domino Iohanne Dei, et
Sedis apostolicae gratia episcopo, et domino Tridenti dignissimo, ac benemerito.
51 A Patre Lactantio Olivo mantuano Carmelita in libello, cui tit. Martirio di s. Simone
di Trento, edito in Modena appresso Francesco Gadaldino 1603, in 8° mai. perperam
dicitur Giovanni dalla Sale pag. 28 et 32.

Forte idem Ioannes Praeturam tridentinam obtinuit procrante Ioanne Mathia
Tiberino brixiano, tunc protomedico tridentini episcopi Ioannis
Hinderbachii: qui quidem episcopus anno 1476 Praetorem Salium appellavit
virum doctum, gravem, ac maturum, in iureque dicendo expertiassimum. In
alia epistola eiusdem Hinderbachii ad Bartholomaeum Palearinium
vicentinum data Tridenti die 3 iunii 1476 legitur Ioannes de Salis, civis
brixiensis, legum doctor insignis, urbis tridentinae Praetor, vir nobilis, ac
strenuus iudaicae perfidiae ultor, ac iniuriaa christianae vindex, et additur,
quod nec auro manus, nel precibus, fautorum iudaici facinoris aures
praestitit. Laudatur a Pusculo brixiano Simonidos L. 1 et 2. Dicitur egregius
legum doctor, ingenti fidei zelo succensus a P. Iacobo Philippo Foresto
bergomensi. A Sabellico autem To. 2, Aeneid. 10. L. 7, Ioannes
cognomento Sala brixianus, iuris scientia tempestate illa pene princeps.
Denique commendatur etiam a ulio Caesare de Beatiano in opere, cui tit. La
fortezza illustrata. Calumnias eorum, qui patrocinium susceperunt iudaicae
impietatis contra Salium, diluit Ioannes Antonius Vaschettus iuris consultus
tridentinus emisso libello anno 1477 et alio libello, cuius annum non inveni.
Salius autem vixit Brixiae anno 1480,et 1491. In Catalogo bibliothecae
episcopalis Tridenti scripto anno 1539 recensetur Opusculum Ioannis Salii
de praeservatione a pestilentia, et ipsius cura; sed ad Praetorem nostrum
pertinere non videtur, quia mon fuit medicus. Hodie apud brixianos claret
nobilis dominus Carolus Sala. Anno 1213 Giroldus Sala brixianus fuit
Potestas Mantuae. Saeculo eodem XIII Cavalcantes Sala fuit episcopus
brixiensis, et Bruno Sala brixianus arma sumpsit contra impium Ezelinum
de Romano. Anno 1340 Rolandinus de Salis de Brixia fuit Rector Brixiae.
Anno 1476 die 13 septembris Ioannes Hinderbachius episcopus
tridentinus scripsit Bartholomaeo Paiarino iuris consulto vicentino, laurea
donato anno 1458, quod tridentina Praetura, ad quam idem Paiarinus
anhelabat, alteri iam fuerit conlata: promisitque nihilominus, quod data
occasione ipsum providebit, ut eius gratissima, et erudita conversatione frui
valeat.
LXXXVIIII. Alexander de Madiis de Padua utriusque iuris doctor, et
Potestas Tridenti anno 1477 die quinta februarii, et anno 1479 die 28 iulii,
aliisque diebus 52 . Dicto anno 1477 die 5 februarii Tridenti existens, dictus
fuit magnificus, et generosus dominus Alexander de Bassano, legum doctor,
et honorabilis Potestas civitatis tridentinae, et eius districtus 53 . Ipsius
patentes literae sic exordiuntur: Nos Alexander de Bassano legum doctor,
52 Non est in catalogo Bernardiano.
53 Consilio 52 Bartholomaei Coepolae veronensis defuncti anno 1477 seu potius
Ioannis Baptistae Roselli subscripsit Nicolaus de Maiis de Bassano legum doctor.

Potestasque Tridenti: Tamquam successor Sali commendatur ab Ubertino
Pusculo brixiano coaetaneo Lib. 2 Simonidos, ubi dicitur alumnus urbis
patavinae, ac civis Vicentiae. Pusculi verba haec sunt:
“Bassano actutum sontes inquirere Praesul
Mandat Alexandro, Salo successerat is nam,
Accitus Praetor, iuris legumque magister
Integer, et magna praestans virtute Tridentrum.
Heus Magia urbs Patavi tanto laetatur alumno,
Quo nato de te gaudes Vincentia cive”.
Scripsit idem Madius defensionem processuuum ab Salio confectorum
contra iudaeos beati Simonis tridentini pueri interfectores. Recolantur dicta
num. 86. Insuper anno 1468 quum esset Tridenti Potestas edidit egregium
Consilium pro causa vertente inter Ioannem Zuchellum Vicarium
iurisdictuionis Castri Perzini, et Ioannem Dominicum Vicarium
iurisdictionis Cstri Silvae, ac Levigi.
LXXXX. Salius de Buzzacharinis de Padua, Potestas Tridenti anno
1480 die 17 martii 54 . Idem Salio Buzzacharinus patavinus anno 1492 fuit
professor in gymnasio patavino, prout notat Papadopulus To. 1 pag. 150, qui
pag. 42 ceu viventem laudat olim discipulum suum Comitem Ducium
Buzzacharenum antiquissimae clarissimaeque inter patavinas familiae
surculum 55 .
Alius Duxius de Buzzacharinis fuit Praetor Tarvisii an. 1320.
Buzzacharinus de Buzzacharinis paduanus Vicarius Veronae an. 1253,
1254, et 1259. Bernardus Buzzacharinus patavinus fuit professor
iurisconsultus Paduae an. 1477, forsanque nostri Praetoris pater.
Wenceslaus, et Patarus, et Oswaldus, et Antonius fratres marchiones
Buzzacarini de Padua inter nobiles venetos relati fuerunt anno 1782 die
mercurii 28 augusti. Post, et circa an. 1428 teste Ioanne Clericato Praeposito
patavino in opere de Sacrificio Missae decis. 40, num. 49, nobilis, ac pius
vir Ludovicus Buzzacarenus, annuente Petro Donato episcopo patavino,
fabricare coepit ecclesiam s. Maria de Monte Ortone in dioecesi patavina,
ubi est coenobium Fratrum Eremitarum s. Augustini, et aqua medicinalis
dicta della Vergine 56 .
54 Non est in Catalogo Benardiano.
55 Buzacharinus legum doctor et iudex an. 1260 Paduae testis.
56 Ex Vitis Ducum venetorum To. 22 Rer. Ital. col. 834 missi fuerunt in Cretam
Ludovicus, et Franciscus Buzzacarini cives paduani, et parenti de’ signori di Carrara, anno
1406. Anno 1307 die 30 ianuarii Aquileiae in ecclesia mariori inque synodo fuit scripta
charta praesente discreto viro domino Salione de Buzacherinis Priore s. Spiritus de Padua,
et aliis. Anno 1323 Salion Buzzacharinus de Padua electus fuit episcopus Hadriae, obiitque

LXXXXI. Ioannes Victor de Burgasio de Feltro, iuris utriusque doctor,
et Potestas Tridenti anno 1481, 1482, et 1484. Pater fuit illius Pauli Borgasii
I.U.D. plurium librorum auctoris, episcopi nicosiensis in Cypro, et Vicarii
Generalis in spiritualibus Paduae, tandemque patavini episcopi, qui obiit
anno 1541 aetatis suae anno 75. Paulus Bogasius, et Ioannes Borgasius
tamquam scriptores de re beneficiaria laudantur a Ludovico Carbone
Costaciarino L. 6 Introduct. in Theol. cap. 27, edit. 1589. Ioannes Victor
Borgasius iuris consultus eiusque filius Paulus commemorantur etiam a
Papadopulo To. 2 Hist. Gymn. patav. pag. 44. Bertondellus autem in
Historia Feltren. pag. 133 inter feltrenses illustres recenset Paulo Bogasio
famoso legista, e maestro delle lettere umane nello Studio di Padova, i di
cui antenati trassero l’origine da Limiso del regno di Cipro. Praetor noster
perperam in charta quadam dictus est Ioannes Michael. In Catalogo
Bernardiano est 1484 Ioannes Victor de Bogasiis de Feltro. In charta
quoque sine anno apud me dictus est de Burgasiis de Feltro 57 .
XCII Paulus de Oriano de Brixia, iuris utriusque doctor, et Potestas
civitatis Tridenti anno 1484, et 1485. Fuso calamo de ipso agit Papadopulus
To. 1 pag. 236, et ante Papadopulum egerunt Iacobus Philippus
Thomasinus, Marcus Mantua Benavidius, Guido Pancirolus, et Octavius
Rubeus. Teste Papadopulo fuit filius, vel nepos Lanfranci de Oriano supra
laudati, sed eodem Lanfranco mior virtute, ac sapientiae gloria, quum
nedum iurisprudentia, sed etiam humanioribus literis, ac philosophia
claruerit. Fuit gymnasiarcha patavinus anno 1458 et professor post Iasonem
Maynum per annos circiter vigintiquinque, ac proinde usque ad annum
1512. Inter iam mortuos fuisse anno 1515 coniicere probabiliter licet.
Scripsit doctissimum librum de Immortalitate animarum. Scripsit insuper
varios tractatus, qui uno codice comprehensi sunt sub titulo Oeconomiae
legalis 58 . Iidem tractatus a Trithemio, et aliis attribuuntur Lanfranco: et
nihilominus Papadopulus non Lanfranci, sed Pauli esse autumat. Litem hanc
dirimere meum non est. Vide infra num. 96. In Catalogo Bernardiano semel
tantum occurrit ad an. 1483 Paulus de Oriano brixianus.
... Ioannes Petrus de Gandinis de Brixia I.U.D. et Potestas honorandus
Tridenti die ultimo octobris 1485. Vide nostrum Notariale tridentinum num.
1205.
anno 1327. De magnanima Buzacharinorum domo egit Michael Savonarola in Lib. de
Laudibus Patavii To. 24 Script. Rer. Ital. col. 1168.
57 Paulus Bergasius I.U.D. episcopus nimosiensis, et locumtenens, ac Vicarius in
spiritualibis Generalis Paduae an. 1530 die 19 februarii occurrit in quodam suo edicto apud
Flaminium Cornelium venetum. Idem fuit canonicus feltrensis, et clarissimus decretorum
doctor anno 1499.
58 Tractatus de Dispositione legali Pauli de Oriano.

XCIII. Leonardus Caepolla, vulgo Cipolla de Verona, Potestas Tridenti
anno 1486 die penultimo maii, ex charta tridentina et ex Ioanne Baptista
Blancolino in Supplemento Chronici veronensis vol. 1 partis 2, pag. 86 ad
annum 1474, ubi ait: “Del 1485 avendo inteso l’imperador Federico IV le
virtù, e iurisprudenza di Leonardo Cipolla lo dimandò, e colle che fosse
Podestà della città di Trento. Requisitio contigit an. 1488 executio autem
post Gandinum”. Memoria eius redibit infra num. 108. In Catalogo
Bernardiano desideratur iste Praetor ad hunc annum 1485. Quidam Thomas
de Coepolis canonicus veronensis obiit anno 1393 die 29 iunii.
XCIV. Ioannes Baptista de Lambertinis de Bononia, iuris utriusque
doctor, ac Potestas Tridenti anno 1490 die 17 septembris et anno 1491,
Magnificus, et clarissimus dominus Ioannes Baptista de Lambertinis
appellatus. Laudatur Potestas Lambertinus in dissertatione quadam legali
scripta Tridenti ante an. 1600 ad an. 1490 59 . Vixit etiam post annum 1513
nam reperi, quod Praeturae tridentinae salarium ei datum fuerit iussu
Bernardi Clesii episcopi, ac principis tridentini, qui electus fuit anno 1514.
Ipsum ego nullatenus distinguendum censeo ab illo Ioanne Francisco de
Bononia, quem in apographo quodam Potestatem Tridenti circa an. 1499
appellatum inveni. Cuiusdam Lambertini opus de Iure Patronatus saepe
saepius laudatum animadverti ab Augustino Barbosa in Tractatu de officio
ac potestate episcopi, a Ioanne Clericato, Iacobo Strobio, et Iacobo
Menochio, et Lucio Ferrario; sed aliunde didici opus esse Caesaris
Lambertini, qui fuit archiepiscopus tranensis in Apulia usque ad an. 1509,
ac dein episcopus insulanus. Apud Buderum in Biblioth. historica seleceta
cap. 12, pag. 238, et 266 edit. Ienae 1740 reperi: Io. Bapt. Lamebrtini
Theatrum Regium, sive Tabulae regum Hispaniae, et Lusitaniae. Bruxellis
1620 in 4°, et apud Nicolaum Langletum in Methodo historici studii To. 2,
pag. 261 edit Ven. 1726 in fol., necnon apud Apostolum Zenum To. 2 Epist.
77 pag. 156 ex Catalogo bibliothecae Mallinkrotianae pag. 300 Historiae
venetae Ioannis Bptistae Lambertini ab V. C. ad annum 1501, liber quintus
et sextus Antuerpiae 1635 in 8° de quibus quidem libris intelligendus videtur
praefatus Zenus, dum vol. 3 epist. 315 data Venetiis 26 iulii 1749 Comiti
Ottolino de Ottolinis veronensi dicit: “Rimango appagato della sincerità del
libro rarissimo de Lambertini, del quale in vano si cercano riscontri presso
gli storici fiamminghi, e italiani, e ne’ vecchi, e moderni cataloghi”. Accedit
his, quod Ioannes Baptista de Lambertinis anno circiter 1638 edidit
59 Non est in Catalogo Bernardiano ad hunc annum 1490. Vide infra, Addenda num.
145. Post annum 1486 dictus spectabilis I.U.D. dominus Ioannes de Lambertinis de
Bononia honorabilis Potestas civitatis Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et domino
domino Uldarico Dei, et Apostolicae Sedis gratia epsicopo dominoque Tridenti dignissimo.

Antuerpiae vitam Beatae Imeldae Lambertinae ab alio scriptam. Sed is fuit
distinctus a Ioanne Baptista Praetore nostro, etsi fuerit ex Bononia
oriundus 60 . Egit Praetorem hallensem in Belgio anno 1625 filiumque habuit
itidem Ioannem Baptistam de Lambertinis dictum, ac urbis antuerpiensis
senatorem. Benedictus Papa XIV de Lambertinis bononiensibus, in suis
Ecclesiasticis institutionibus latine redditis (italicas enim, quibus olim usus
sum, modo non teneo) Institut. 79 pag. 209, col. 1, edit. Ven. 1750 adserit
Ioannem Baptistam Lambertinum Hispaniae regum historiam scripsisse, ut
celeberrimama victoriam de turcis ab exercitu christiano apud Lepantum,
sive Curzularios reportatam s. Pii quindi tempore literis consignaret, quod
accuratius omnibus, ac sincerius ab eo praestitum attestatur. Huiusmodi
autem victoria contigit anno 1571, die 7 octobris dominica ss. Rosarii.
Iosephus Simonius Assemanus sirus maronita praelatus domesticus et
canonicus vaticanus testatus est anno 1743 coram laudato Benedicto XIV,
quod Ioannes Baptista de Lambertinis, eiusdem Papae gentilis, Societatis
Iesu alumnus, ac vir dignitatum abdicatione clarissimus, fuerit romani
Maronitarum Collegii rector a die 17 iunii 1594, usque ad die 16 februarii
1596 prout legere est apud Chronologiam seraphicam P. Caroli Mariae
Perusini To. 3, part. 2 pag. 306, et in Bullario Benedicti XIV, To. 1, pag.
396. Sed de his plus quam satis. Muratorius To. 4 Antiquit. medii aevi,
dissert. 46, col. 90 refert, quod anno 1272 fuit Praetor mutinensis Saracenus
Lambertinus Bononiensis, et addit, ex eius familia descendisse Papam
Benedictum XIV. Ibi praefert etiam Rambertinum de Ramberto de Bononia
Potestatem Mutinae anno 1219. Ioannes Hieronymus Gradonicus C.R. nunc
utinensis archiepiscopus, in sua Brixia sacra pag. 307 monet Lambertinum
bononiensem ineunte saeculo XIII brixianis semel, iterum, ac tertio ius
civile dixisse: atque ab an. 1344 Lambertinum de Lambertinis bononiensem
fuisse Brixiae episcopum usque ad annum suae mortis 1349.
XCV. Paulus de Ungarellis de Padua, legum doctor, et Potestas Tridenti
an. 1491. Vide supra num. 87. Desideratur in Catalogo Bernardiano.
Quidam beatus Iacobus Ungarellus de Padua Ordinis Minorum
Observantium doctissimus vir, et scriptor, obiit Foroiulii anno 1517
laudaturque ab Arturo, Waddingo, et aliis pluribus 61 .
XCVI. Paulus de Oriano de Brixia, iuris utriusque doctor, et Potestas
Tridenti anno 1492. Conferto num. XCII. Elais Capreolus in Historiis
60 Anno 1367 Cortesius Lambertinus de Bononia fuit Vicarius Fani, et anno 1406
Albergetus de Lambertinis de Bononia Potestas Fani, teste Amiano, in catalogo Potestatum.
Anno 1216 Guidus de Lambertinis Potestas Faventiae. Anno 1260 dominus Guido domini
Lambertini de Bononia capitaneus Forolivii.
61 Traversus de Ongarello fuit Paduae in Consilio publico anno 1233.

ixianis ad an. 1483 Lib. 12, p. m. 210, ait: Fu condotto in bona provisione
per leggere nello Studio di Padoa Paolo Oriano giurisconsulto, nostro
cittadino. Fuit coaevus.
XCVII. Ludovicus Pavesius Potestas Tridenti anno 1492 die 3 octobris
et 1493 die 26 decembris. Mantuae in ecclesia s. Marthae habetur sequens
epitaphium, prout testatur Franciscus Swerrtius in Deliciis christiani orbis
editis Coloniae an. 1608, pag. 171.
Albertino Pavesio ingenius artibus
erudito Ludovicus filio P.
Intempesta mihi cur et mors abstuli? heu heu!
Debueras oculos claudere (nate) meos.
Patriam Ludovici non inveni 62 . Scio tamen, quod fuit Cavedini anno
1570 et 1571 patrinus baptisimalis presbyter dominus Pavesius parmensis
dioecesis, quodque anno 1560 in terra parochiali Quintiani XX P.M. a
Brixia distante, fuerunt Pavesii: quod nosetr Waddingus ad an. 1352 num.
18 laudat P.F. Ludovicum Pabvesium de Pinarolio Minoritam Provinciae
taurinensis. Novi etiam, quod Iulius Pavesius Ordinis Praedicatorum
archiepiscopus surrentinus ad an. 1558 dictus fuerit patria catansariensis
calaber, ac etiam brixiensis 63 : quodque Ioannes Iacobus Pavesius de
Catansario fuit lector medicus Romae, ac Paduae saeculo XVI, pluriumque
librorum auctor. Quidam illustrissimus dominus eques Pavesius mantuanus
vixit ante an. 1650, ex quo, et ex alio epitaphio deduci posse censeo, quod
mantuanus fuerit etiam Ludovicus Pavesius Praetor noster, qui desideratur
in Catalogo Bernardiano.
XCVIII. Ioannes Baptista de Lambertinis bononiensis Potestas Tridenti
anno 1493, ex Catalogo Bernardiano. Vide num. XCIV. Semel tantum ad
hunc annum 1493 recensetur iste Praetor in citato Catalogo Bernardiano.
XCIX. Ottobonus de Ottobonis Potestas Tridenti an. 1495, ex Catalogo
Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 40., et 57, 68, 79.
C. Daniel de Crescendulis de Portu Navono, iuris utriusque doctor, et
Potestas Tridenti anno 1497, 1498, 1499, ac 1500. Alii tunc scripserunt
etiam de Cressendulis. Portus Navonus, seu Navonis, indigenis Pordenone,
est oppidum Carniae Concordiensis, ex quo potius fuisse Danielem censeo,
62
Spectabilis doctor dominus Ludovicus Pavesius de Mantua Potestas Tridenti pro
R.mo in Christo Patre, et domino domino Udalrico Dei gratia epsicopo, et domino
tridentino dignissimo an. 1492 die 3 octobris. Magnificus, et clarissimus I.U.D. dominus
Ludovicus Pavesius de Mantua honorandus Potestas civitatis tridentinae pro R.mo in
Christo Patre et domino tridentino dignsisimo, die 3 octobris an. 1492, praesente Tridenti
nobili viro domino Albertino filio eius.
63
F. Iulius Pavesius archiepiscopus surrentinus dicitur brixianus in epitaphio, et aliis
inscriptionibus surrentinis.

quam ex Portu Navonio, Porto Navon, Corsicae, quem recenset Philippus
Ferrarius in suo Lexico geographico, ubi Michael Baudrandus legendum
putat Portus Favonius, Porto Favone. Dictum reperi etiam Clescendulum in
Catalogo Bernardiano. Praefatum Portum carnicum appellat Portum
Navonium etiam Papadopulus in Hist. gymn. patav. To. 2, pag. 327, ac
alibi 64 .
CI. Hercules Tassonus de Mutina, sacri romani imperii eques, iuris
utriusque doctor, consilairius domini Udalrici de Liechtenstein episcopi
tridentini, et Potestas civitatis tridentinae an. 1501, 1502, 1503. Idem
Hercules Tassonius de Mutina fuit aulicus principum estensium anno 1552.
Dictus fuit etiam de Taxonibus 65 . Ludovicus quoque Muratorius mutinensis
V.C. alium eiusdem gentis virum laudans, eum appellavit Tassonium
nostrum. Eumdem Herculem reperi appellatum Praetorem actualem Tridenti
etiam anno 1523 die 17 ianuarii; sed puto pro an. 1523 legendum 1503.
Celebris est memoria Alexandri Tassoni, cuius manuscripta Chronica urbis
mutinensis laudat Waddingus noster ad an. 1317 num. 64 edit 2. Noster
Praetor dictus fuit etiam spectabilis I.U.D. dominus Hercules Taxoni de
Mutina honorandus Potestas Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et domino
domino Udalrico de Lichtenstein Dei gratia episcopo et domino Tridenti
dignissimo 66 .
CII. Princivallius Mantica de Portu Navonis I.U.D. et Potestas Tridenti
anno 1503, ac 1504. Varie scriptum reperi nonen eius, videlicet
Prinovellius, Primonalius, et Pumovallius, non tamen in chartis authenticis,
et originalibus; unde ipsum converti in Princivallius, quia nomen istud in
usu fuisse comperi, et similitudinem aliquam prae se fert cum tribus
descriptis 67 . Cognomen quoque, non tamen constanter, trasmutatum in
patriam, nempe in de Mantua observavi. Lectio autem Manticae potius
probanda mihi videtur ex eo, quod tunc temporis cognomina usurpari
64 Inscriptio anni 1591 habet Portum Naonis. Ipsum non invenio apud geographos
Ferrarium, et Baudrandum. Pordenone ac Portus Naonis dicitur etiam in Hist. Salmonii To.
20 part. 1, pag. 218. Portum-Naonem appellat pluries P. Brnard. Rubeus. Alii Portum-
Naonis. Clericatus de Baptismo decis. 47, dub.9, dicit Pordenone oppidum Fori-Iulii.
65 Illustris dominus Comes Hercules Tassonus mutinensis vixit post an. 1573.
66 Anno 1503 die 2 maii magnificus dominus Hercules Tassonus mutinensis, Potestas
Tridenti. Anno 1502 magnificus, et praeclarissimus I.U.D. dominus Hercules Tassonus
honorabilis Potestas Tridenti pro R.mo etc. Alexander Tassonius mutinensis obiit an. 1635
poeta et historicus. Hercules Tassonius an. 1570 in bello veneto contra turcas.
67 An. 1258 vixit Percevalles de Auria, Princivalle d’Oria dictus italice, Regius Vic.
Gen. Romandiolae etc. Dictus etiam Percivalle. Inter epsicopos brixienses est Princivallus
de Flisco ab an. 1317 apud Gradonicum. Apud Ughellum autem sunt episcopi Percevallus,
Princevallus, Princivallis, Princevallis, et Princevalles ab an. 1287 ad 1530. Princivallis
Maltraversus patavinus canonicus, dein episcopus apud Comnenum.

consueverint. Franciscus Mantica utinensis, Andrea patre natus anno 1530
in Portu Naonis Carniae oppido, fuit professor utriusque iuris in universitate
patavina, et tandem Romae obiit S.R.E. cardinalis, pluriumque librorum
scriptor clarus, anno 1614. Alios viros illustres, quos eadem familia
protulit,heic commemorare non vacat. In Catalogo Bernardiano dicitur:
1503, Pirrus Valius Mantica Portus Naonis 68 . Anno 1759 fuit Romae Petrus
Mantica utinensis cubicularius intimus Papae, ac secretarius legationis.
Anno 1753 Franciscus Mantica quondam Francisci doctoris, fuit septemvir
civitatis Utinensis, sive unus ex septem deputatis civitatis Utini.
CIII. Nicolaus Bassileus tergestinus, iuris utriusque doctor, et Potestas
in civitate Tridenti anno 1506, et 1508. Quidam Laurus Basilius tergestinus,
referente Iacobo Tartarotto, fuit Potestas Roboreti ad an. 1582. In Catalogo
Bernardiano dicitur Nicolaus Basileus. Perperam in quodam apographo
Ioan. Baptista Tagestius Potestas Tridenti. Anno 1507 die 7 maii fuit Vice
Potestas Tridenti Ioannes Paulus Schrateneperger I.U.D. ac civis tridentinus:
qui teste laudato Tartarotto, et quadam ipsiusmet Schratenperegri epistola
per me visa, fuit Roboreti Potestas anno 1513, die 21 decembris, et anno
1545. Tum archiconsul tridentinae urbis an. 1519, 1530, 1534, 1538, et
1542. Consulque secundus anno 1523.
Anno 1507 die 19 octobris magnificus, et clarissimus I.U.D. dominus
Nicolaus... Vice Potestas Tridenti loco magnifici et clarissimi I.U.D. domini
P. Mantica de Portu Naonis honorabilis Potestatis Tridenti pro R.mo in
Christo Patre domino domino Udalrico de Liethestain episcopo, dominoque
Tridenti dignissimo. Anno 1508 die 15 ianuarii fuit Tridenti in episcopali
palatio sedens pro audientia danda clarissimus doctor dominus Nicolaus
Basileus Tergestinus, honorandus Potestas civitatis Tridenti pro R.mo in
Christo patre et domino domino Giorgio de Neidech episcopo et domino
Tridenti dignissimo.
Anno 1508 die 28 iunii sub datum Tridenti Georgius de Neydegg
episcops tridentinus scripsit Ludovico Bolognino senatori Bononiae, ut ipsi
novum Tridenti Praetorem instituendum indicaret. Idem Ludovicus fuit
doctor collegiatus Bononiae. Typis prodiit columen Consiliorum, seu
responsorum Ludovici Bolognini de testament. Susbtit. et Feud. Venet.
68 In protocollis Ioannis Iacobi Calavini dicitur saepissime Primus Valius Mantica. In
iis egomet legi: Anno 1504 die martis 26 martii per magnificum virum dominum Primum
Valium Mantica Potestatem Tridenti. Anno 1504 die mercurii 27 martii coram magnifico,
et generoso viro domino Primovalio Mantica honorabili Potestate Tridenti pro R.mo in
Christo Patre, et domino domino Udalrico Lichtenstain Dei gratia episcopo, et domino
Tridenti dignissimo. Anno 1504 die 13 maii, coram magnifico domino Primovalio Mantica
Potestate Tridenti. Anno 1504 die 9 octobris coram magnifico, et generoso viro domino
Primovalio Mantica utriusque iuris doctore, Potestate Tridenti dignissimo.

1576, eiusdem lectura super totum ius canonicum, et civile. Tractatus de
Indulgentiis. Historia summorum Pontificum. Repetitio quaedam ipsius fuit
in biblioth. episcopali Tridenti ante an. 1539.
CIV. Ulpianus de Zanis 69 , a Bernardo Clesio tunc Bononiae studioso
nominatus Praetor Tridenti, admissus, et confirmatus fuit a Georgio
tridentino episcopo sub datum Stenici anno 1508 die 8 augusti, In praefata
bibliotheca tridentina repertus fuit anno 1539 Ulpiani de Zannis nescio quis
tractatus legalis. Hodie siquidem non teneo inventarium illius bibliothecae,
quod ex parte tantum transcripsi anno 1764. Quidam Comes Valerius Zanus
bononiensis sub anagrammatico nomine Aurelii de Antiis, Aurelio Anzi,
scriptis historicis claruit anno 1691. In Catalogo Bernardiano, desideratur
iste Praetor Ulpianus de Zanis. Apud Muratorium in Collect. Script. Rer.
Ital. occurrunt quatuor viri Ioannes, Marinus, Nicolaus, et Petrus de Zanis,
omnes veneti. Anno 1654 facta fuit mentio Comitis Angeli de Zanis
bononiensis defuncti 70 .
CV. Aloysius Saxolus mirandulanus 71 , iuris utriusque doctor, eques
caesareus, et Potestas Tridenti anno 1509, dei 12 maii, 1510 die 24 ianuarii,
anno 1512, et 1514 72 . Nominatus invenitur etiam Alovisius, ac Praetor,
necnon magnificus, et clarissimus iuris doctor, et eques caesareus
excell.mus dominus Aloysius Saxolus de la Mirandula Potestas benemeritus
civitatis Tridenti pro R.mo domino Georgio episcopo et domino Tridenti an.
1510 die 22 novembris.
CVI. Aloysius de Albertis de Verona, iuris utriusque doctor, et Potestas
Tridenti an. 1514, 1515, 1516. Idem dominus Alovisius de Albertis de
Verona I.U.D. et Potestas Tridenti anno 1514 die 9 septembris
consultationem scripsit pro defensione iurium sancti Vigilii martyris
gloriosissimi, episcopatus tridentini patroni, super terra, sive oppido Rippae,
uti loquitur monumentum 73 . Anno 1520 pro negotiis veronensis urbis patriae
suae missus est Venetias. Aloysius de Albertis citatur in collectaneis
Augustini Barbosa in ius pontificium universum. Eiusdem autem singularia
69
Zanni, buffone; Zanna, dente grande d’alcuni animali; Zena, cesta ovata.
70
Anno 1645 Comes Carolus de Zanis patricius bononiensis fundator Collegii civium
bononiensium Bononi D. – Ill.mus dominus Comes Valerius de Zanis bononiensis laudatur
a Bolllandianis To. 2 iunii, pag. 363, edit. anni 1698, ceu vivens. Anno 1751 vixit
monsignor Paulo Zani nobile cittadino di Bologna, e cameriero segreto di Papa Benedetto
XIV.
71
dalla Mirandola.
72
Ego Alovisius Saxolus de la Mirandula iurisconsultus, equesque caesareus, et
Praetor magnificae civitatis Tridenti.
73
Magnificus I.U.D. dominus Alovisius de Albertis de Verona Praetor Tridenti anno
1514 die 10 maii.

extabant olim Romae in bibliotheca Ioannis Baptistae Coccini Rotae decani
anno 1647.
Unde mirum, quod inter scriptores veronenses relatus non fuerit a
marchione Scipione Maffeio, e a P. Baptista Blancolino, ubi praeter
Albertum de Albertis scriptorem legalem saeculi XV, alios etiam inferioris
notae scriptores commemorant. Forsan ad ipsum directae fuerunt literae
sequentes: “Maximilianus divina favente clementia electus Romanorum
imperator semper augustus etc. Honorabilis, fidelis, dilecte. Intelleximus
istic quosdam latrones detineri, qui quondam Octavianum Capram
consobrinum fidelis nobis dilecti Antonii de Dreseno interfecerunt, eosque
iam esse condemnatos, nullamque ob aliam causam iustitiam deferri, nisi
quia homicidium in alio districtu patratum fuit. Cum autem praefatus
Octavianus tam misere interfectus asseratur, fueritque nobis una cum
fidelissima Dresenorum familia summopere affectus, mortem illius, iustitia
mediante, ad terrorem aliorum ulcisci volentes, eosdemque homicidas
poenam subire promeritam, cum publici latrones in nullo loco tuti esse
debeant, iccirco iniungimus tibi omni studio, ut si praefati captivi legitima
confessione dicti homicidii rei conventi sunt, quod absque ulteriori mora
procedas ad iustitiam, eamque fieri demandes, non obstante, quod
homicidium in alio districtu patratum fuerit, nostram expressam executurus
voluntatem. Datum in oppido nostro Rippa Tridenti die decima mensis maii
anno 1516, regni nostri romani tricesimo primo.
Ut p. Caesar Commiassio Caesareae
etc. Maietatis in Consilio
Serentayner.
Foris. Honorabili Fideli Dilecto N.
Potestati Civitatis nostrae Tridenti.
Authographum huiuscemodi epistolae vidi anno 1777 die 8 maii
Tridenti apud Ill.mum, et veterum monumentorum antiquissimae suae gentis
collectorem studiosisimum D. Bartholomaeum Tabarellum de Fatis,
Comitem Palatinum, et maritum Constantiae ex Comitubus de Trissino, seu
de Dresseno vicentinis. Inutile non erit, illud exscripsisse. In Chronico Petri
Zagatae noster Aloysius dicitur Alvise Alberti, quod apud venetos est ac
Luigi, et Lodovico. Sed etiam Dux Alvise Mocenigo dictus est Aloysius.
CVII. Stephanus de Ugonibus brixianus Potestas Tridenti anno 1516, ex
Catalogo Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 32, 77.
CVIII. Leonardus Coepolla de Verona, Comes, iurisconsultus, et
Potestas Tridenti sub Bernardo Clesio episcopo, et domino tridentino an.

1517 die... Ianuarii. Titulus eius fuit magnificus dominus 74 . A Ferdinando
Ughello To. 5 Italiae Sacrae, in veronens. episcopis ad an. 1504, col. 949
dicitur spectatae virtutis vir. Orationem habuit civitatis veronensis nomine
ad episcopum Marcum cardinalem Cornelium. Venetias missus fuit anno
1520 orator civitatis veronensis. Neque a Maffeio, neque a Blancolino
recensetur inter scriptores veronenses. Nihil de ipso habet Papadopulus.
Consilia criminalia Coepolae, quae habentur Tridenti in bibliotheca
capitulari sub AP atque atque Liber Coepol. de Contractibus emptionis, et
locatrionis ibidem sub AG prout referuntur in eisudem bibliothecae indice,
sunt Comitis Bartholomaei Coepollae veronensis, qui fuit iureconsultus et
professor paduanus, advocatus consistorialis Romae, primus suae gentis
Comes, et eques, defunctus Paduae, ac sepultus in ecclesia s. Francisci anno
1477. Eiusdem Bartholomaei Tractatus de Eligendo imperatore servatur
Tridenti in bibliotheca episcopali. Sed et alios lucubravit. Laudatur a
Trithemio cap. 843, Iacobo phil. bergomensi, Aloysio Contareno crucifero,
Lodovico Carbone, Nicolai Cafferio pag. 409, Papadopulo To. 1, pag. 224,
Maffeio in Verona illustr., Blancolino, et aliis. Misser Leonardo Cepola
nomine civium veronensium anno 1509 respondit epistolae Dominii veneti,
uti refert Petrus Zagata ad dictum annum. Misser Leonardo Cevola anno
1514 missus fuit orator ad Caesarem cum aliis praedictis civibus
veronensibus, ex eodem Zagata ad annum 1514. Iterum an. 1516 die XI
martii missus est Avium ad Caesarem cum aliis Misser Leonardo Cevola.
Tertio missus fuit a veronensibus Venetias anno 1520, Misser Leonardo
Cepola. In hac nostra bernardiniana est D.D. Barthol. Coepollae veronensis
I.C. clarissimi tractatus de Servitutibus editus Venetiis an. 1681, in 4°. In
Catalogo Bernardiano ad hunc annum 1517 idem Leonardus Cepolla dicitur
comensis, cur autem nescio. In dicta nostra bibliotheca bernardiniana est
liber Consilia criminalia celeberrimi, ac praestantissimi utriusque iuris
illuminatoris domini Bartholomaei Coepolae veronensis, edita Lugduni
typis Antonii de Ry, impensis Iacobi de Giunta florentini anno 1531, in 8°
mai. Consilia sunt 80.
CIX. Antonius de Cappo Praetor Tridenti an. 1518. In Catalogo
Benardiano additur, quod fuit patria mantuanus. Quidam Antonius Scappus
occurrit in Nomenclatore auctorum, qui partem collectaneis doctorum in ius
74 Anno 1517 magnificus dominus Leonardus Cepolla de Verona Comes ac
iurisconsultus Potestatisque Tridenti pro R.mo in Christo Patre domino domino Bernardo
de Clesio Dei gratia episcopo dominoque Tridenti dignissimo.

pontificium universum Augustini Barbosae Lusitani edit. Lugduni 1647
contulerunt 75 .
CX. Antonius Gardellinus de Bassano, iuris utriusque doctor, et
Potestas Tridenti anno 1518, 1520, 1521 mense iulio. Idem teste Iacobo
Tartarotto, fuit Potestas Roboreti a decembri an. 1522 usque ad augustum
anni 1525. Eiusdem mentio fit ab Iacobo Philippo Thomasino in Vitis
illustrium virorum, ubi de Antonio Quaerengo pag. 134 et 135 necnon in
epitaphio relato ab eodem Thomasino inter patavinas inscriptiones pag. 36
exstante in sacello s. Antonii. Huiusmodi est: “Marcus Quaerengus, et Paula
coniux lectissima, unica soror Antonii Cardellini I.C. bassanensis,
Maximiliani primi imperatoris a consiliis, et Tridenti Praetoris, Marco, et
Paulae parentibus carissimis adiacet Nicolaus, et Nicolao patri optimo
Marcus vir integritate vitae insignis, Flavius Quaerengus canonicus
patavinus, et Gregorii XV Ponificis Maximi intimus cibicularius, proavis,
avo, patri. Anno salutis MDCXXIII”. De laudato Antonio Cardellino
scripsit etiam Antonius Quaerengus canonicus patavinus, praelatus
domesticus et ref. papalis vir in re literaria intra saeculum XVI et XVII
facile princeps, et urbano Papae octavo carissimus, laudatusque impense a
Papadopulo To. 2 pag. 191, et Ioanne Iosepho Orilia in Dictionario
Historico To. 2, verbo Quarenghi. Scripsit autem sequentes versus
descriptos a Thomasino in Vitis illustrium virorum pag. 135.
“Quem saevo Hesperias bello flagrante per urbes
Vis animi excelsa ingentis, probitasque fidesque
Invicta, et magnis prudentia cognita rebus,
Caesaris in summum merito adscripsere Senatum:
Et regere imperio populos docuere potentes”.
Quia dictis est de Bassano addendum, quod quidam Iulianus de
Gardellinis fuit consul urbis tridentinae anno 1475 confirmatusque anno
1476. Forsan Gardellini Tridento relicto Bassanum concessere.
Anno 1521 Ioannes Andreas a Scutelli civis tridentinus, ac iuris
utriusque doctor, egit vices absentis Praetoris tridentini. Idem Scutellius fuit
Potestas Roboreti ab an. 1525 usque ad an. 1526. Fuit insuper consul
primarius Tridenti an. 1521 et an. 1525. De aliis Scutelliis tridentinis dixi, et
dicam in Bibblioth. Tirol. Dixi et in collectanea Variarum inscript. 573, ac
912. Quidam Bonaventura a Scutellis fui Potestas Ripae an. 1315.
CXI. Hieronymus Romagnanus, iuris utriusque doctor, et potestas
Tridenti anno 1521 die 13 novembris 76 . Fuit Tridenti consiliarius aulicus
75 Vidi chartam originalem scriptam Tridenti die martis 22 decembris 1517 coram
magnifico domino Antonio de Cappo de Mantua iuris utriusque doctore, Praetore Tridenti.
Vide infra, Addenda num. 59.

Georgii de Neydegg episcopi tridentini etiam anno 1512. Familia
Romagnana fuit inter civicas Tridenti ante an. 1528 modoque non superest.
Nullus ex ea sub eodem cognomine comparet in meis fastis consularibus,
Originem habuit a domino Ioanne Andrea de Monticulo parmensis
dioecesis, qui ad an. 1497 fuit Tridenti ludi literarii praecptor. Tituli
Hieronymo attributi fuerunt Magnificus, et excellens I.U.D. dominus. Anno
1509 obiit Amadeus episcopus Montis Regalis in Pedemontio, ex
marchionibus Romagnani, eique posuit Taurini epitaphium Antonius
Romagnanus, teste Ferdinando Ughello To. 4 Italiae Sacrae col. 1091, qui
antea col. 1056 laudavit Aymonem de Romagnano ex marchionibus
Romagnani episcopum taurinensem usque ad an. 1438, et Ludovicum Ursini
Romagnani filium itidem taurinensem episcopum ab an. 1438. Nulla
Hieronymi Romagnani mentio est in Catalogo Bernardiano. Fuit Praetor
Tridenti, etsi civis Tridenti vigore Statuti an. 1407 supra pag. 32 (num. 63).
Uxor eiusdem spectabilis doctoris domini Hieronymi Romagnani anno 1514
fuit domina Valentina filia quondam nobilis viri domini Stephani Cazufi
civis et habitatoris Tridenti.
CXII. Nazarius Scopulus mantuanus Praetor Tridenti an. 1522 ac 1523.
Idem anno 1533 die undecima maii dictus fuit auditor, et consiliarius
Friderici Ducis Mantuae, olimque Potestas Tridenti.
CXIII. Petrus Petorellus parmensis, iuris utriusque doctor, ac Praetor
Tridenti anno 1523. Idem anno 1542 fuit secretarius episcopi, ac principis
tridentini Christophori Madrutii. Memoratur ab Iacobo Menochio Consil.
495. Eius memoria redibit infra num. CXIX. Quidam Franciscus Pettorelli
Lallata, natus Parmae die 12 februarii 1712 fuit vir literatus, et
archidiaconus parmensis, necnon a die 15 decembris 1760 episcopus
parmensis, vivens etiam anno 1781 77 . Teste citato domino Menochio ibi
num. 40 domini Petrus Pectorellus, et Vincentius de Nobilibus sententias
quasdam tulerunt pro ultrasarchensibus contra archenses, super loco dicto il
Muge in monte nuncupato Il Stivo 78 .
Anno 1523 die 29 iulii sub datum Oeniponti Bernardus Clesius
epsicopus tridentinus ex quinque per consules tridentinos propositis ad
Praeturam tridentinam elegit dominum Ioannem de Castro Vitreo: et ipso
non acceptante, confirmavit Bernardum Nugolonum mantuanum, de quo
76
Fuuit Praetor Rippae an. 1521 die 24 septembris et anno 1522 die 28 iunii.
77
Anno 1788 fuit episcopus Parmae Comes Franciscus Pettorelli Lallata, ex
Calendario aulico Parmae.
78
Anno 1541 die 15 iunii magnificus dominus Petrus Pettorellus parmensis, I.U.D.
cancellarius R.mi d. d. Christophori episcopi, et principis Tridenti ill.mi, fuit commissarius
in causa appellationis inter homines plebis Lomasii, et homines plebis Blezii de supra. Ipse
se se subscripsit Petrum Pectorellum.

infra. Sed Bonellus pro anno 1523 scripsit anno 1529, pag. 318 Vol. 3
Monument. Eccl. Trid.
Anno 1524 die 7 septembris Alexander Gelphus civis, et habitator
Tridenti, ac iuris utriusque doctor, fuit Vice-Praetor Tridenti in domini
Praetoris absentia. Qui quidem Alexander fuit consul Tridenti an. 1525, et
Praetor Roboreti ab an. 1526 usque ad an. 1529.
CXIV: Ioannes de Castrovitro, dictus etiam de Castro Vitreo, et
Castelvitrus, Praetor Tridenti anno 1524, et 1525 die 27 al. 17 maii. Hic
Roboretum fugit caussa rusticanae seditionis in Bernardum episcopum
tridentinum exortae, ac saevientis 79 . Fuit mutinensis; nam in territorio
mutinensi est terra dicta Castelvetro. Ipsum puto distinguendum ab illo
Ioanne Maria Castrovitro, qui saeculo XVI defecit ad haereticos
lugdunenses, genevenses, clavenenses, ac basilienses. In Catalogo
Bernardiano ponitur ad an. 1524 Ioannes Castelvitrinus mutinensis. Alius
Ioannes Maria Castelvetri, natus Mutinae 30 ianuarii an. 1711 factus est
episcopus Regii Lepidi die 7 decembris, obiitque anno 1785 80 .
Anno 1525 die 27 maii fuit Tridenti Vice-Praetor Ioannes Andreas a
Scutellis, laudatus num. 110.
CXV. Ioannes Franciscus Bebius regiensis, iuris utriusque doctor, et
Praetor Tridenti ab octobri an. 1525 nec non anni 1526, 1527, ac 1528.
Praeturam acceptavit sub datum Regii sextodecimo calendas septembris an.
1525. Eius tempore, idest an. 1527 episcopus Bernardus de Clesio
approbavit novam compilationem Statutorum tridentinae civitatis, quae
anno 1528 Tridenti prodiit typis Maphaei Fracacini medici. In Catalogo
Bernardiano ad an. 1526 habetur: Ioannes Franciscus Bubius de Bubiis
regiensis. In chartis a me visis dicitur: “Magnificus et clarissimus iuris
utriusque doctor dominus Franciscus de Bebiis de Regio honorandus Praetor
Tridenti pro R.mo in Christo Patre domino domino Bernardo Dei gratia
episcopo, et principe Tridenti illustrissimo”. Vide Addenda num. 64.
CXVI. Alphonsus Rossettus nobilis ferrariensis, eques, ac Praetor
Tridenti an. 1528, 1529, ac 1530. Non omnino certum est, quod Praetor iste
distinguendus sit ab eo Alphonso Rossetto nobili ferrariensi, qui fuit
consiliarius Ducum ferrariensium, orator eorum ad summos Pontifices,
imperatores, et reges, coadiutor episcopi comaclensis cum spe futurae
successionis a die 22 octobris anni 1548, episcopus comaclensis ab anno
1549 usque ad an. 1563 quo ransiit ad episcopatum ferrariensem, ubi senex
79 Anno 1603 claruit poeta molto illustre, et eccellente signor Castelvetro di Modena.
80 Magnificus I.U.D. eques et Comes apostolicus dominus Ioannes de Castro Vitreo
mutinensis, Praetor Tridenti pro R.mo principe tridentino die 3 martii 1524.

obiit anno 1579 81 . Qua comaclensis interfuit sacrosancto Concilio tridentino,
in cuius Patrum catalogo edito Venetiis apud Christophorum Zanettum an.
1570 cognominatur Rosetus. Ex eadem gente Carolus Rossettus nobilis
ferrariensis, episcopus faventinus, et S.R.E. cardinalis epsicopus portuensis
obiit anno 1681. Idem ab an. 1639 fuit nuncius apostolicus Londini in
Anglia, laudaturque ab Hieronymo Brusonio Vol. 2 Historiarum Europae ab
an. 1627 usque ad an. 1657, edit. Ven. 1657, Lib. 19. p. 507, ubi dicitur il
Conte Carlo Rossetti cavalier ferrarese di gran talento. Praetor noster
dicitur Rosettus ferrariensis in Catalogo Bernardiano 1776. Nunc ab
episcopo non distinguendus censeo.
Anno 1529 die 29 iulii Bernardus Clesius episcopus tridentinus elegit
novum Praetorem ut supra num. CXIII.
CXVII. Bernardus Nuvolonus nobilis mantuanus, iuris utriusque doctor,
et honorabilis Praetor Tridenti sub cardinali, et episcopo ac principe
Bernardo Clesio die 17 novembris 1530, necnon anno 1531, et 1533 die 7
iulii. In charta an. 1530 dictus est magnificus, et celeberrimus iuris utriusque
doctor dominus Bernardus Nuvolonus nobilis mantuanus, Praetor Tridenti
honorabilis 82 . Vide supra num. CXIII. Quibus addo, quod saeculo
sextodecimo ante annum 1560, quidam Iulius Nuvolonus patricius
mantuanus, fuit eximius poeta, socius Academiae degl’Invaghiti mantuanae,
aulicusque ducalis Parmae. In literis Ducis Mantuae an. 1533 dicitur il
Magnifico Miser Bernardo Nuvolono Podestà di Trento. Praeturam hanc
obtinuit, quia ipsam recusavit Ioannes de Castro Vitreo. In Catalogo
Bernardiano ponitur ad an. 1531 83 .
CXVIII. Ioannes Baptista Scopolus civis mantuanus, patruelis iam
laudati Nazarii Scopuli num. CXII, iuris utriusque doctor, ac Praetor
Tridenti anno 1534, et 1535. Successit Nuvolono ad commendationem
81
Alios quoque Ughellus recenset a Praeturis, et similibus muniis ad episcopales
infulas promotos. Quibus omnibus praeponendus Sanctus Ambrosius episcopus
mediolanensis. Magnificus I.U. consultus dominus Alphonsus Rossettus nobilis
ferrariensis, Tridenti Praetor.
82
Anno 1533 die 28 maii magnificus dominus Bernardus Nuvolonus nobilis
mantuanus Praetor Tridenti.
83
Anno 1260 fuit Paduae dominus Bartholomaeus iudex de Nuvolono testis. Anno
1323 dominus Bernardinus de Nuvolono civis mantuanus iurisperito, et procurator
dominorum de Bonacolsis de Mantua. Anno 1530 ex episcopali palatio emisit suum
decretum incipiens Nos Bernardus Nuvolonus Mantuanus I.U.D. ac Tridenti Praetor. In
quadam recenti exemplari chartae scriptae post an. 1515 dicitur Clar. U.I.D. dominus
Bernardus Avolanus nobilis mantuanus, magnificus Praetor civitatis Tridenti, sed perperam.
Stephanus Guatius nob. de Casali Montis Ferrati ne’ suoi Dialoghi piacevoli editis an. 1586
pag. 145 col 1 laudat impense la sig. Vittoria Scarampa Nuvolona mantovana creata di
Margherita Paleologa, e Leonora d’Austria duchesse di Mantova, ceu viventem.

Friderici Gonzagae Ducis mantuani datam Mantuae tridentino episcopo
cardinali Bernardo die undecima maii an. 1533 atque descriptam a meo
Bonello To. 3 pag. 317-318, necnon ad similem, eodemque die datam
commendationem Herculis cardinalis mantuani, fratris laudati Ducis. In
literis Ducis dicitur Il magnifico Miser Gio. Battista Scopulo cittadino
Mantovano, dottor eccellente, iam probatus ab eodem Duce in ufficii
onorevoli, e di momento. Etiam Cavalesii in Flemis sunt clarentque Scopuli,
ex quibus Ioannes Ambrosius publicus physicus, plurium librorum auctor, et
ab an. 1777 publicus regiae universitatis ticinensis professor est 84 .
CXIX. Petrus Petorellus parmensis 85 , iuris utriusque doctor, et Potestas
civitatis tridentinae sub Bernardo Clesio, et Christophoro Madrutio
episcopis anno 1537, ac 1539 die mercurii 12 novembris indictione 12.
Tituli eius fuere: Magnifcius et clarissimus utriusque iuris doctor dominus
Petrus Petorellus, non vero Pectorellus. Recolantur de eo, eiusque gente
adnotata num. CXIII. Semel tantum ad an. 1537 recensetur in Catalogo
Bernardiano, in quo dicitur Pectorellus. In charta anni 1538 dictus fuit lo
magnifico Podestà 86 .
CXX. Vincentius Gemmus parmensis Potestas Tridenti an. 1541, ex
Catalogo Bernardiano et postea ex chartis. Vincentius Gemmus de Parma
I.U.D. Tridenti Praetor anno 1542 die XI augusti.
CXXI. Gaspar Brugnollus, civis ferrariensis, iuris utriusque doctor, ac
honorandus Praetor civitatis Tridenti sub cardinali episcopo Christophoro
Madrutio anno 1543 87 . Dictus fuit etiam Magnifcius iuris utriusaque doctor
dominus Gaspar Brunolus (sic) nobilis ferrariensis, honorandus Praetor
civitatis Tridenti. Idem fuit Tridenti non Praetor,sed cancellarius, et
secretarius principis episcopi tridentini Christophori Madrutii anno 1545, et
1553. Fuit Tridenti Messer Gasparo Brugnolo marito di Madonna Babara
etiam anno 1553, obiitque ante annum 1567, quia eadem Barbara anno 1566
Tridenti degens dicta fuit vidua. Quidam Leonellus Brognolus, nobilis, et
multum magnificus dominus, fuit capitaneus castri Penetrani, seu Penedae,
aut Naci, anno 1581. Anno autem 1597 a quodam typographo veneto dictus
fuit liber amplissimo, et sapientissimo viro Bartholomaeo Brugnolo regio
84 Magnificus I.U.D. dominus Ioannes Baptista Scopulus mantuanus Praetor Tridenti
pro R.mo, et Ill.mo domino Bernardo Clesio cardinali, episcopo, et principe tridentino. Io.
Baptista Scopulus Praetor Tridenti in palatio episcopali sedens anno 1534 die decimo
februarii.
85 Dictus etiam Pectorellus.
86 Anno 1540 die 22 ianuarii magnificus dominus Antonius Thesinus Vice Praetor
Tridenti habitator in Contrata Portae Oriolae.
87 Vide infra, Addenda num. 84.

senatori, rerumque italicarum in aula potentissimi Hispaniarum regis
praesidi, et gubernatori 88 .
CXXII. Petrus Foschirus nobilis mutinensis, iuris utriusque doctor, et
Praetor tridentinus anno 1544, et 1545 die 6 martii, atque alio tempore 89 .
Anno 1547 fuit Tridenti inter primarias matronas Bartholomaea Podestessa,
ides uxor Potestatis tridentini, sed cuius nescio. In Catalogo Bernardiano
dicitur Foscherius. Sic et in chartis penes me. Magnificus dominus Petrus
Foscherius 90 .
CXXIII. Philippus Valentinus mutinensis Potestas Tridenti an. 1548, ex
Catalogo Bernardiano. Quidam dottor Domenico Valentini ante an. 1762
edidit Tragedia istorica di Giulio Cesare, in 8°.
CXXIV. Ludovicus Frontorius de Cento Potestas Tridenti an. 1550, ex
Catalogo Bernardiano. Centum est insigne oppidum Ducatus ferrariensis, de
quo Baudrandus, Pertinet ad dioecesim bononiensem, ipsumque Civitatis
titulo decoravit anno 1754 Benedictus Papa XIV bononiensis 91 .
CXXV. Iosephus Fontanellus regiensis, iurisconsultus, et Potestas
Tridenti dei 29 novembris an. 1552. Idem dominus Ioseph Fontanella die 18
iulii anno 1551 fuit unus ex dominis Adiunctis communitatis regiensis, prout
constat ex quodam decreto dominorum antianorum, et dominorum
adiunctorum eiusdem communis, edito a Patre Flaminio de Parma Ordinis
Minorum observantium To. 2 pag. 401 delle Memorie istoriche
dell’Oservante Provincia di Bologna, in Parma 1760, in 4°. Doctor Ioannes
baptista Zilettus anno 1560 Venetiis edidit quoddam Consilium nostri
Fontanelli To. 2 Consiliorum criminalium a pag. 270, cui subscriptus est
Iosephus Fontanellus I.U.D. regiensis. Ibidem subditur Consilium Marci
88 Videsis nostrum Compendium diplomaticum num. 242, ubi se se dicit de Riperia
Salodii. Anno 1577 fuit Tridenti magnificus dominus Paulus Brugnolus de Rivoltela. –
Magnificus, ac praeclarissimus I.U.D. dominus Gaspar Brugnolus civis ferrariensis,
honorandus Praetor civitatis Tridenti pro R.mo, et Ill.mo domino domino Christophoro de
castro Madrutii episcopo et principe tridentino dignissimo anno 1543 die 22 novembris. –
Cosmographus Bernardus Brugnolus an. 1564 chartam topographicam Venetiis edidit
territorii veronensis. An. 1519 presbyter Lazarus Brognolus de Parma fuit procurator, et
nuncius specialis apud Papa pro archiepiscopo genuensi.
89 Magnificus I.U.D. dominus Petrus Fuschirus etc.
90 Magnificus I.U.D. dominus Petrus Foscherius nobilis mutinensis Praetorque
Tridenti pro R.mo ac Ill.mo etc. post 1543.
91 Magnificus I.U.D. dominus Ludovicus Frontorius de Cento ferrariens. pro R.mo, et
Ill.nmo domino domino Christophoro de Madrutio tit. s. Caesarei in Palatio S.R.E.
persbytero cardinali epsicopo et principe tridentino, ac administratore brixinensi etc.
domino domino nostro gratiosissimo Praetor Tridenti dignissimus anno 1551 indictione 9
die lunae quinta mensis octobris Tridenti in episcopali palatio. Non ergo dicendus
Frontorius (sic). Sed alibi legi Frontorius de Cento nobilis ferrariensis.

Mantuae Bonaviti patavini iurisconsulti, et Comitis caesarei, ad cuius finem
laudatur elegantissima consultatio praedicta excellentissimi iurisconsulti D.
Iosephi Fontanelli regiensis, et in praesentiarum Tridenti Potestasis optime
meriti, et mihi (Marco) uti fratris semper honorandi 92 . Commendatur
insuper in subsequenti Consilio Federici Rugerii iuris Consulti et in
gymnasio patavino vespertini interpretis, qui ait bene scripsisse
excellentissimum consultorem D. Iosephum Fontanellum concivem suum, et
tunc Tridenti Potestatem dignissimum, et sibi vere fratrem honorandum.
Eiusdem Fontanelli sententiam continuo approbat etiam Guidus Pancirolus
regiensis I.U.D. et Patavii publicus professor. Anno 1597 ac 1598 claruit
Comes Alphonsus Fontanellus regiensis, in epistolis cardinalis Lanfranci
Margotti appellatus Conte Alfonso Fontanella, servitio serenissimae
archiducissae addictus. Anno 1651 marchio Iulius Fontana regiensis, ita
dictus ab Ughello, et anno 1725, et 1751 vixit eruditissimus dominus
marchio Alphonsus Fontanellus regiensis. Praefatum Consilium exhibet
vindicias cuiusdam Donati ne poena mortis multaretur. Iosephus noster in
Catalogo Bernardiano dicitur Fontanella. In charta scripta Tridenti die 24
ianuarii 1553 coram eo dicitur magnificus, ac clarissimus I.U.D. dominus
Iosephus Fontanella nobilis regiensis honorandus Praetor civitatis Tridenti
pro R.mo etc.
CXXVI. Iulius Caesar Castelvitrius mutinensis Potestas Tridenti an.
1553 ex Catalogo Bernardiano V. N. 71.
CXXVII. Ludovicus de Superbo ferrariensis Potestas Tridenti an. 1555,
ex Catalogo Bernardiano. Videsis Addenda num. 42 93 .
CXXVIII. Michael Castagninus faventinus Potestas Tridenti an. 1557,
ex Catalogo Bernardiano, et 1558 die 19 iulii. Fuit I.U.D.
CXXIX. Attilius Tondinus senensis Potestas Tridenti 1559, ex Catalogo
Bernardiano.
CXXX. Ioannes Baptista Nardus de Fussignano, iuris utriusque doctor,
et magnificus Praetor Tridenti an. 1560. Ita ego attentis oculis legi olim in
coaevo et notariali monumento. Forsan tamen legere debuissem Tussignano,
de quo supra num. LXVI, nam Catalogus Bernardianus habet
Thosignanensis. Porro Fusignanum, latine dictum a modernis Fusinianum,
est pagus faventinae dioecesis in Aemilia, de quo infra num. CLXXII. Alia
92
Anno 1623 Ioseph Fontanella regiensis miles militiae s. Iacobi de Spatha fuit
conclavista Romae.
93
Anno 1556 die 2 septembris magnificus I.U.D. dominus Ludovicus de Superbo
ferrariensis Praetor Tridenti. – Anno 1555 die 17 septembris Nos Ludovicus Superbus
iureconsultus ferrariensis, Tridenti Praetor. – Anno 1555 die 26 ianuarii magnificus I.C.
dominus Ludovicus de Superbo honorabilis Praetor civitatis Tridenti.

charta scripta Tridenti anno 1560 die 16 decembris habet magnificus I.U.D.
dominus Ioannes Baptista Nardi de Tussignano Praetor Tridenti.
CXXXI. Mathias Caracius de Cento Praetor Tridenti an. 1562, ex
Catalogo Bernardiano.
CXXXII. Darius Pogellinus, dictus etiam Pozellinus, imolensis,
iurisconsultus, nobilis, eques, ac Potestas Tridenti an. 1563, ac 1564 die 12
iunii. In charta sine anni nota dicitur Potestas Tridenti pro dominio
Christophoro cardinali episcopo tridentino, et brixinensi, necnon Marchiae
Anconitanae Sedis apostolicae Legato. Porro idem Christophorus fuit
Marchiae Legatus an. 1564, et 1565. Etiam in Catalogo Bernardiano
Pogellinus de Imola occurrit ad an. 1563 94 .
CXXXIII. Alphonsus Hirundinellus, nobilis de Lugo, iuris utriusque
doctor, ac Praetor Tridenti anno 1565, et 1566 die 16 ianuarii,ac iulii. Fuit
de Lugo ferrariensis, italice cognominatus Rondinelli. Unde latine quoque in
Catalogo Bernardiano dictur Alphonsus Rondinellus de Lugo ferrariensis 95 .
Quidam Marchio Hercules Rondinelli ferrariensis fuit cubicularius intimus
di Spada, e Cappa Clementis XIII Papae anno 1738, et 1767, sed
supernumerarius. Et Ioannes Rondinelli natus Ferrariae XI iunii 1717 factus
est episcopus Comacli die 22 novembris 1758. Vixit etiam an. 1781.
Antonius Rondinellus de Lugo fuit Potestas Fani in Umbria anno 1527.
Venerabilis Frater Henricus Rondinellus de Florentia eques Ordinis
Melitensis, Tertiariusque Reformatorum s. Francisci obiit anno 1708 aetatis
49, sanctitate clarus.
CXXXIV. Ioannes Baptista Moragius, nobilis placentinus, et Praetor
Tridenti, successor Hirundinelli creatus anno 1565. Dictus fuit magnificus
dominus Ioannes Baptista Moragius doctor placentinus, et Praetor Tridenti
in quadam charta. In aliis etiam Moraggius. Cave ne ipsum Maioraggiis
adnumeres. Nam mediolanensis fuit Marcus Antonius Maioraggius, qui
edidit suos libros Patavii, Mediolani, et Venetiis an. 1569, ac aliis, utique
posthumos, cum obierit an. 1551 aetatis 41, laudante Iacobo Bruckero in
Hist. crit. philos. Pariter mediolanensis fuit Comes Maioragius clarus ad an.
1632. In Catalogo Bernardiano habetur: 1567 Ioannes Baptista Muraggius
parmensis. Nunc Parma, et Placentia unico Duci parent. Magnificus
94 Magnificus, et praeclarus I.U.D. dominus Darius Pogellinus, eques, ac nobilis
imolensis, et honorandus Potestas Tridenti post 1558. Magnificus, et clarissimus I.U.D.
dominus Darius Pogellinus nobilis, et eques de Imola, Praetor civitatis Tridenti 1564 die 12
iunii. 95 Magnificus dominus Alfonsus Rondinellus Praetor Tridenti dignissimus die 16
ianuarii 1566 Tridenti in studio episcopalis palatii. In alia charta magnificus dominus
Alphonsus Rondinellus de Lugo Praetor Tridenti.

dominus Ioannes Baptista Moraggius plecentinus honorandus Tridenti
Praetor 96 .
CXXXV. Aloysius Guarinonius de Rivarolo Praetor Tridenti anno 1568
die 7 decembris, et anno 1569. Rivarolum est insigne dioecesis eporediensis
oppidum, vulgo della diocesi d’Ivrea in Pedemontio. Etiam Tridenti sunt
Guarinonii nobiles, oriundi ex Averraria inter Mediolanum et Comum.
Hippolytus Guerinonius, vir celebris, natus est anno 1571. Nicolaus
Giarinonius Tridentum venit anno 1445 97 .
Anno circ. 1570 tempore Ludovici cardinalis Madrutii episcopi
tridentini quidam Cischius 98 dioecesanus Tridenti electus fuit Praetor
Tridenti; sed ipsum non admiserunt officiales tridentini antistitis. Unde
Pragam se se contulit ad Caesarem, et interim substitutus fuit Franciscus
Betta consiliarius tridentinus, eoque alio transmigrante Hieronymus Pilatus.
De Iacobo, et aliis Cischiis dixi in Biblioth. Tirolensi verbo Ceschi.
Pariter cum Cischio electus fuit Potestas Tridenti quidam doctor
Saibandus dioecesanus Tridenti, sed an fuerit admissus non inveni. Is fuit
excellens I.U.D. dominus Franciscus f.q. nobilis, et magnifici domini Marci
Antonii Saybandi equitis de Roboreto, qui anno 1571 fuit provisor Roboreti.
Sane in catalogo Bernardiano neque Cischius, neque Saibandus exstat. De
pluribus Saibandis dixi in citata Biblioth. verbo Accademia degli Agiati.
Anno 1515 Roboreti die 2 decembris occisus fuit dominus Petrus f.q.
domini Ioannis de Xaibantis de Roboreto.
CXXXVI. Horatius Sacratus regiensis, iuris utriusque doctor, et Praetor
Tridenti an. 1571 die 26 septembris, et 1572, 1573, ac anno 1574. Idem
dominus Horatius Sacratus I.U.D. vixit Regii etiam an. 1601 die 13
novembris 99 . Quidam autem Comes Iulius Sacratus regiensis, seu Regii
Lepidi, vixit ibidem anno 1597. Hercules Sacratus ferrariensis, Iulii Sacarti
filius, obiit Ferrariae anno 1591 episcopus Comaclensis. Franciscus Sacratus
cardinalis,et episcopus Caesenae, ac Alphonsus Sacratus episcopus
Comacli, fuerunt ferrarienses, nati ex Camilla Iulii Sacrati filia. Familia vero
96 Anno 1568 die 10 iulii magnificus I.U.D. dominus Ioannes Baptista Moragius
plecentinus, Praetor Tridenti.
97 Magnificus dominus Aloysius Guarinonus de Rivarello olim Praetor Tridenti post
an. 1565.
98 Bollandiani 4 aug. pag. 658 agunt de B. Francisco, diminutive Cisco, seu potius
Cicco pisaurensi.
99 Magnifcus, et clarissimus iurium doctor dominus Horatius de Sacratis de Regio
Praetor Tridenti die 20 octobris 1571. Magnificius dominus Horatius Sacratus regiensis,
praetor Tridenti dignissimus 1572. –Magnificus dominus Horatius Sacartus de Regio legum
doctor, et Praetor Tridenti 1573, die 17 augusti, ac 23 septembris. Magnificus et clarissimus
I.U.D. dominus Horatius Sacratus de Rhegio (sic) honorabilis Praetor Tridenti anno 1574
die 16 ianuarii.

Sacrata ex Burgundia Parmam, Ferrariamque venit, teste Ughello To. 2, col.
488. Venetiis quoque sunt Sacrati, ubi vulgo Sagredo appellantur. Alii etiam
italice Sacrati dicuntur.
CXXXVII. Iulius Tocholus parmensis Praetor Tridenti an. 1577, ac
1579. Sua signoria Podestà Tocholo an. 1580, ceu ex Potestas.
CXXXVII bis 100 . Iulius Tochulus Praetor Tridenti anno 1577, ac 1579.
In Catalogo Bernardiano dicitur Parmensis. Ceterum quidam magister
Gregorius de Toculis de Leudro phisicus vixit an. 1327. Dominus Trentinus
de Toculis iudex de Tridento an. 1349. Tridentinus de Toculis civis
tridentinus, iurisperitus, iudex delegatus, et specialiter constitutus a
Reverendo in Christo Patre, et domino domino Nicolao Dei, et apostolicae
Sedis gratia episcopo tridentino in causa Montis Bordinae vertente in
murienses, et nacenses an. 1342. Trentinus quondam Francisci Bonapasii de
Toculis de Arco civis tridentinus anno 1499. Odoricus de Toculis procurator
episcopi tridentini an. 1322. Toculi sunt etiam Cavedini. Sed Veronae
quoque floruerunt Toculi; nam Ioannes Franciscus Toculus nobilis
veronensis laudatur ceu scriptor veronensis a Blancolino pag. 180: Script.
veronensis dominus Paganinus de Toccolis de Parma fuit Potestas Mutinae
an. 1323, 1324 101 .
CXXXIIX. Ioannes Baptista Ponginibius placentinus Praetor Tridenti
anno 1579, ex Catalogo Bernardiano. Videsis infra, Addenda num. 53.
CXXXIX. Lazarus Foenuccius de Saxolo 102 Potestas Tridenti anno
1580, et 1583. Obiisse videtur anno 1588 103 . Scripsit Tractatum de momento
temporis. Venetiis ex officina Ioannis Baptistae Somaschi 1586, in 4° et
librum sub tit. Ragionamenti sopra alcune osservazioni della lingua volgare
di M. Lazzaro Fenucci da Sassuolo. In Bologna, Per Anselmo Giaccarello
1551, in 8°, et alia. Laudatur ab Augustino Barbosa in Lib. de officio, et
potestate episcopi edit. 1628, a Dionysio Sancassano Scanz. Cinel. 20 pag.
83; Mariano Ruellio Scanz. Cinel. pag. 112; Iacobo Tartarotto Biblioth.
Tirol. pag. 60; Ioanne Celricato in Lib. de Extrema Unctione, Decis. 80, n.
33.
CXXXX. Ludovicus Cremaschius de Mantua legum doctor collegiatus
Mantuae, ac Potestas Tridenti anno 1582. Oratio eius latina in funere
Eleonorae de Austria, Ducissae Mantuae prodiit typis Mantuae anno 1594.
Multa panxit carmina, ob quae saepe laudari meruit ab Angelo Grillo, et
100
*Pagina 89 manuscripti.
101
Matthaeus Tocculus veronensis Vicarius domus mercantilis an. 1549. Ludovicus
Tocculus Vicarius ibidem 1565, provisor Sanitatis 1577. Ioanninus de Tocolis de Berzeca
Vicarius Arci an. 1393.
102
Saxolum est oppidum dioecesis regiensis, Ducatusque mutinensis.
103
Infra, Addenda num. 159.

aliis poetis sui aevi, ac inter illustriores Mantuae poetas comparet. Vide
infra num. CL.
CXLI. Ioannes Ordelaphus pisauriensis Praetor Tridenti anno 1584, ex
Catalogo Bernardiano. Videsis infra, Addenda num. 35 104 .
Anno 1586 die primo martii magnificus dominus Ioannes Baptista
Busettus doctor, et Praeturae Tridenti locumtenens asseritur 105 . Fuit de Rallo
Anauniae tassullitanae vico. Tridentum venit qua consiliarius aulicus
episcopi et principis. Albo civium tridentinorum adscriptus est l’eccellente
Misser Gio. Battista Busetto da Rall l’an. 1589, vixit etiam anno 1603.
Beneficium Missae perpetuae instituit in ecclesia s. Marci PP.
Augustinianorum Tridenti, ubi etiam sepultus est cum uxore sua Christina
sub lapide dicente: Io. Baptista Busettus de Rallo I.U.D. Ill.mi et R.mi D.D.
Ludovici Madrutii S.R.E. Card. Episc. et Principis Triden. Consiliarius,
Christinae foeminae pietatis et prudentiae laude commendabili, uxori
cariss. quae obiit die XI Decembr. Anno M.D.XCIV aetatis suae XLV. Item
sibi,et posteris suis M.H.P.C., idest ut ego quidem censeo Monumentum
Hoc Poni Curavit. Cavendum ne cum aliis eiusdem nominis Busettis, sive
(ut scribunt moderni, ac marchiones Bussetti mediolanenses) Bussettis
confundatur. Vide sis Biblioth. nostram Tirol. verbo Bussetti, ac Marianum
in Trento pag. 129.
CXLII. Cleodorus Calcus mediolanensis Praetor Tridenti an. 1585, ex
Catalogo Bernardiano. Vide sis infra, Addenda num. 35 106 .
CXLIII. Bernardinus Codebonius mutinensis Praetor Tridenti an. 1586,
ex Catalogo Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 34.
CXLIV. Concinus de Concinis annaniensis Praetor Tridenti an. 1588,
ex Catalogo Bernardiano. Vide Addenda num. 39, 58.
CXLV. Hieronymus Bertus, nobilis mantuanus, dictus etiam nobilis de
Mantua, iuris utriusque doctor, et Praetor Tridenti an. 1588 die 22 iunii, ac
1590, 1591, 1592, 1593. Magnificus I.U.D. dominus Hieronymus Berthus
mantuanus, Tridenti Praetor anno 1593 die 23 februarii 107 . Titulus eius fuit
magnificus I.U.D. dominus. In Catalogo Bernardiano dicitur Hieronymus de
104 Magnificus filius dominus Ioannes Hordelafius Praetor Tridenti anno 1584, die 4
iunii.
105
Post an. 1568 magnificus dominus Franciscus Beta Praeturae tridentinae
locumtenens.
106
Anno 1585 die 27 februarii Tridenti magnificus et clarissimus U.I.D. dominus
Cleodorus Chalchus patricius mediolanensis, et civitatis Tridenti Praetor pro etc. Illustris
dominus Cleodorus Calchus iureconsultus collegii mediolanensis, et civitatis Tridenti
Praetor die XI octobris an. 1584.
107
Anno 1591 magnificus, et clarissimus dominus Hieronymus Bertus nobilis
mantuanus, Praetor Tridenti dignissimus pro etc.

Bertis 1591. In quadam charta dicitur magnificus d. Hieronymus Bertus
nobilis mantuanus. In alia de anno 1592 die quinta decembris magnificus,
atque clarissimus I. C. dominus Hieronymus de Berthis nobilis mantuanus,
et civitatis Tridenti Praetor honorandus pro Ill.mo et R.mo D.D. cardinale
Ludovico Madruzio episcopo et principe Tridenti domino nostro
gratiosissimo etc.
CXXXXVI. Sempronius Scacchinus parmensis nobilis, iuris utriusque
doctor, et Praetor Tridenti anno 1594. Clarissimus dominus Sempronius
Schachinus Praetor Tridenti post annum 1590. Magnificus, et clarissimus
dominus Sempronius Scachinus parmensis, et Tridenti Praetor post annum
1577 108 .
CXXXXVII. Hieronymus Fondulius cremonensis, iuris utriusque
doctor, ac Tridenti Praetor an. 1596, et 1597 die 14 augusti, dictus
magnificus dominus I.U.D. Helias Capreolus in suis Hist. brixiensibus ad an.
1413 Lib. 9, p. m. 150 commemorat ceu dicto anno florentem Cabrin
Fondulo prencipe già di Cremona. Pariter ad dictum annum 1413 in
Annalibus Italiae de eodem Gabrino Fondolo Tiranno di Cremona, et
hospite Ioannis Papae XXIII, ac Sigismundi Rom. regis loquitur Ludovicus
Antonius Muratorius. Sic et ad an. 1414 Ughellus To. 4, col. m. 612
recenset Constantium de Fundulis nobilem cremonensem, episcopum
Cremonae ab an. 1412 usque ad an. 1423 quo resignavit. In Catalogo
Bernardiano dicitur Hier. Fondolus 109 .
Anno 1604 mense ianuario coepit reddi ratio a Praetore tridentino in
aula, sive sala palatii episcopalis prope cathedralem ecclesiam Sancti Vigilii
siti, quae alibi antea reddi consueverat 110 . Id si mea non fallat me memoria,
notatum reperi a Bartholomaeo Tomaciolo, quem Bonellus Anonymum
Tridentinum constanter appellavit, in manuscriptis vitis epsicoporum
Tridenti. In eodem palatio tamen praefata ratio reddi consuevit etiam diu
antea.
Anno 1591 inter et 1595 clarissimus dominus Cornelius Gentilottus
locumtenens Praeturae Tridenti.
CXXXXVIII. Octavius Mussonus mantuanus Praetor Tridenti anno
1598, ex Catalogo Bernardiano.
108
Magnificus, et clarissimus dominus Sempronius Schachinus doctor parmensis, et
Tridenti Praetor post an. 1587.
109
An. 1597 die 27 iunii magnificus et clarissimus dominus Hieronymus Fundulus
cremonensis Praetor Tridenti dignissimus. Fondulus 1597 die 13 martii, et 1598 die 2
aprilis. Item Chron. bergomense ad an. 1415 To. 16 Rer. Ital. col. 916, et Salmonius To. 19
p. m. 41.
110
Nos Hieronymus Fondulus iuris consultus cremonensis, et civitatis Tridenti Praetor
pro Ill.mo et R.mo domino Tridenti, die 8 maii 1598.

Anno 1600 die 26 ianuarii clarissimus dominus Ludovicus Particella
iureconsultus et consiliarius Tridenti fuit Vice Praetor Tridenti.
Anno 1610 die 21 maii pro nobili et clarissimo domino Praetore infirmo
fuit Vice Praetor Tridenti nobilis et clarissimus dominus Petrus
Alexandrinus a Neustein, consiliarius et cancellarius episcopi cardinalis
tridentini.
CXXXXIX. Iulius Albertinus senogalliensis Praetor Tridenti anno
1600, ex Catalogo Bernardiano, in quo dicitur Senagoliensis. Anno 1625 in
romano gymnasio fuit primarius pontificii iuris professor Petrus Albertinus.
Clarissimus dominus Iulius Albertinus iureconsultus scenogaliensis, ac
Tridenti Praetor die 29 aprilis 1603. Iulius Albertinus de Senogalia Potestas
Tridenti 21 aprilis 1603.
CL. Ludovicus Cremascus mantuanus Praetor Tridenti anno 1604, ex
Catalogo Bernardiano. Vide supra num. CXXXX, ubi quae de ipso retuli a
quodam Diario mantuano pro anno 1785 accepi. Diarium autem huiusmodi,
ut praefatum nostrum Potestatem notarem, ultro mihi videndum exhibuit
humanissimus, ac piissimus dominus Ioannes Iosephus Volanus presbyter ac
nobilis roboretanus, olim sacrorum canonum in tridentino seminario
professor, vivens, ac studiis vacans etiam hoc anno 1786 111 .
CLI. Ludovicus Pellicellus iurisconsultus mantuanus, ac civitatis
tridentinae Praetor anno 1605 112 , et 1607 die 17 septembris. Quidam
appellatus don Lodovico Pellicelli capitan-tenente del Corpo degli arcieri di
Mantova vixit circa annum 1780. In Catalogo Bernardiano dicitur
Pellucellus noster iste Praetor.
CLII. Ludovicus Rudolphinus de Sabloneta Praetor Tridenti an. 1609,
ex Catalogo Bernardiano. Alioquin scribitur Sabuloneta. Est inter Mantuam,
et Cremonam. Italice Sabionetta. Vide infra, Addenda num. 43, 72, 101,
132.
CLIII. Ioannes Baptista Pianus de Massa Carrariae Praetor Tridenti
anno 1610, ex Catalogo Bernardiano. Pianus etiam anno 1611 113 .
CLIV. Camillus Sernetus Praetor Tridenti anno 1612 die 15 iunii. Idem
in charta anni 1613 die 19 iunii dictus est Camillus Farnettus de Novellaria
Potestas Tridenti: Farnettus pariter dicitur etiam in Catalogo Bernardiano 114 .
111
Anno 1604 die 23 februarii clarissimus dominus Ludovicus Cremascus nobilis
mantuanus, praetor Tridenti.
112
Clarissimus dominus Ludovicus Pollicellus mantuanus Praetor Tridenti die 12
decembris 1605.
113
Illustris, et excell.mus iuris consultus dominus Ioannes Baptista Pianus de Massa
Carrariae Tridenti Praetor die 24 ianuarii anno 1611.
114
Anno 1613 die 8 iulii illustris, et clarissimus dominus Camillus Farnelus (sic)
honorandus Praetor Tridenti sedit Tridenti in salono iuris ad Bancum solitum. Anno 1614

Huic Praetori Carolus cardinalis Madrutius episcopus tridentinus dicto die
19 iunii 1613 commisit, ut una cum duobus urbis consulibus reparare faciat,
et impedire, ne Athesis, et alii circumiacentes fluvii agris noceant. Lectio
varia Serneti, et Farnetti ab exscriptoribus monumentorum derivare potuit.
Exstat Farnetum oppidum Hetruriae, Cortonam inter et Aretium. In olim
Custodia perusina Fratrum Ordinis Minorum S. P. Francisci fuit conventus
Farneti, sei Ferneti. Oppidum Novellariae, italice di Novellara, spectavit
olim ad marchiones Gonzagas mantuanos sub titulo Comitatus, estque situm
inter Ducatus mantunaum, et mutinensem. Hodie paret Duci mutinensi, et
epsicopo regiensi, Camillo Serneti Podestà di Trento legi egomet in charta
originali diei 15 iunii 1612.
CLV. Ioannes Stephanus Castellius Praetor Tridenti an. 1615, ex
Catalogo Bernardiano. Fuit de Tirano Vallis Telinae. Vide infra, Addenda
num. 113. Quidam Ioannes Baptista Castellius protonotarius apostolicus
fuit Vicarius generalis s. Caroli Borromaei archiepiscopi mediolanensis
anno 1572. Gabriel Castellius bononiensis an. 1530 archiepiscopus
dariensis, et Suffraganeus bergomensis. Stephanus Castellius fuit Potestas
Rpae anno 1620.
CLVI. Maiolinus Bisacionus Praetor Tridenti anno 1617, ex Catalogo
Bernardiano. Maiolinum Praetorem Tridenti intra an. 1612, et 1660 reperi
ego alibi commemoratum. Fuit e Aesio Pivani. Quidam Bisaccione de’
Conti di Pianano fuit capitano del Popolo di Fiorenza anno 1399, teste
nostro P. Ioanne de Augustinis de Venetiis Minorita Obsevantiae in Istoria
degli scrittori viniziani To. 1, pag. 311, edit. Ven. 1752. Maiolinus nomen
habuit a sancto Maiolo abbate cluniacensi, de quo Martyrologium romanum
XI maii, et Ven. Baronius ibidem. Quidam Maiolus de Numasiis nobilis
foroliviensis claruit saec. XIV et fuit pater Ioannis episcopi foroliviensis ab
anno 1402. Sed de Praetore nostro intelligendum, quod ait Pater Antonius
Forestus Iesuita To. 4 parte secunda del Mappamondo istorico edit. venetae
1694, pag. 175 ubi ad an. 1648 loquens de tumultu neapolitano, cuius
antesignanum fuit Thomas Aniellus, vulgo dictus il Masaniello, testatur,
quod il progresso, e l’esito di questa sedizione, ampiamente lo descrivono
gl’istorici del nostro tempo, massime il Brusone, et il Conte Maiollino
Bisaccione. In Langletiana metodo per istudiare la storia editionis Ven.
1736, To. 3, pag. 15 inter praecipuos hsitoricos recensetur Maiolino
Bisaccioni Continuazione delle storie de’ suoi tempi di Alessandro Zilioli.
In Venezia 1643, in 4°. Insuper pag. 14 dicitur quod Luca di Linda,
Descrizioni universali, e particolari del Mondo, Venezia 1660, in 4° Ienae
die 14 aprilis illustris, et clarissimus dominu Camillus Farnetus novellariensis, I.U.D.
eques, et comes Palatinus apostolicus, Tridentique Praetor.

To. 2 1660 ed Amstelodami 1665, in 8°. Fu volgarizzato, e accersciuto da
Maiolino Bisaccioni. Scriptum fuit latine. Item pag. 118 Maiolino
Bisaccioni Memorie storiche della mossa d’armi di Gustavo Adolfo in
Germania l’anno 1630. In Venezia 1642, in 4°. Non è assai stimato.
Pagina 96 del manoscritto del Tovazzi N. 40.

In Bibliotheca historica selecta Struvio- Buderiana, edit. Ienae 1740 To.
1 cap. 13, § 16, pag. 411, recensetur liber inscriptus “Historie delle guerre
civili di Catalogna del Conte Maiolino Bisaccioni. In Bologna 1653, in 4°”.
Maiolini Bisaccioni delle Historie memorabili de’ nostri tempi dall’an. 1630
sino al 1640, o sia la quarta parte delle Historie di Alessandro Zilioli.
Venetia 1653 (sic), in 4°. Buderus pag. 135 115 .
CLVII. Caesar Pioppius mutinensis iurisconsultus, comes et eques
auratus, ac Tridenti Praetor dignissimus appellatus anno 1619, ac 1620, et
1621, die quinta novembris. Tituli eius illustris,et clarissimus dominus.
Idem Cesare Pioppi Podestà di Trento anno 1621 in suo supplici libello
exhibito Al’Ill.mi et R.mi signori consiglieri di Trento dixit, quod olim il
Podestà di Trento haveva ducattoni otto il mese, ed hora ne vien ad haver a
pena quatro. Anno 1620 dictus fuit Comes, et eques aureatus, illustris et
clarissimus dominus.
CLVIII. Claudius Beggius de Massa Carrariae tuscus, iurisconsultus, et
civitatis tridentinae Praetor an. 1621 et 1625, die 7 novembris 1623. Tituli
eius fuerunt Illustris, et clarissimus dominus. In Catalogo Bernardiano
dicitur Claudius Reggius. Sed Beggius nominatur etiam apud Ill.mum
canonicum Gentilottum.
CLIX. Ioannes Franciscus Pavarellus cremonensis I.U.D., Praetor
Tridenti anno 1626, et 1627. Clarissimus dominus Ioannes Pavarellus iuris
consultus et Tridenti Praetor 1626. Quidam Ioannes Baptista Pavarellus
cremonensis anno 1700 libris editis claruit. Anno 1626 die 3 iulii illustris, et
clarissimus dominus Ioannes Pavarellus etc.
CLX. Sebastianus Rastellinus recanatensis, Praetor Tridenti successor
immediatus Pavarelli creatus est a Carolo Madrutio cardinali, et episcopo
tridentino, ac sabinensi, anno 1628 die 30 ianuarii. Recanatum, seu potius
Recinetum, italice Recanati, est civitas episcopalis Piceni, Laureto quoad
episcopum unita. Anno 1629 die 8 maii illustris et excellens dominus
Ioannes Sebastianus Rastellinus de Recineto Potestas Tridenti. Vide infra,
Addenda num.155 116 .
115 Historia delle guerre civili di Francia descritta dal Comte (sic) Maiolino Bisaccioni
geltilhuomo ordianrio della Camera del re christianissimo, qua ea, quae ab anno 1648 usque
ad an. 1651 contigerunt, et in secunda editione ad annum usque 1653. Extat haec pars
historiae in huius scriptoris Historia bellorum civilium, quae in Venetia 1652, et in Bologna
1653 in 4° prodiit. Sic Bibl. Buderiana To. 1, cap. 13, § 16 pag. 416. Vide infra, Addenda
num. 105.- Historia delle guerre di Germania dal 1629 sin al 1630 del Conte Maiolino
Bisaccioni. In Venezia 1653, in 4°. – Maiolino Bisaccioni Memorie Historiche della mossa
d’armi di Gustavo Adolfo in Germania nell’anno 1630. Venetia 1642, in 4°. Ex Bibl.
Buderiana To. 1, c. 16, § 88, pag. 959.
116 Anno 1619 Madrucius locumtenens: Vide Addenda num. 129.

CLXI. Manfredus de Manfredis castilionensis Praetor Tridenti an. 1629
ex Catalogo Bernardiano. Varia sunt oppida sub nomine Castilionis. Ego
puto, quod Manfredus fuerit de Castilione Stiverorum, da Castiglione delle
Stiviere, Ducatus mantuani 117 .
CLXII. Ioannes Castellius bellasiensis Larii Lacus, Praetor Tridenti an.
1631, ex Catalogo Bernardiano, qui recte addit illud Larii Lacus, idest Lacus
comensis, ne Bellasium pagus in ripa eiusdem Lacus exsistens, confundatur
cum Bellasio nostrae Anauniae inferioris, seu Ennanae. Bellasium comense
memoratur a P. Philippo Ferrario in Lexico geographico verbo Larius. In
eius actis dicitur Ioannes Angelus Castellius de Bellasio iuris consultus et
Praetor Tridenti anno 1632, et 1634.
CLXIII. Amantius Lambertegnus episcopatus Comi Praetor Tridenti an.
1638, ex Catalogo Bernardiano. Ughellus tamen in comensibus scribit
Lambertengum dicens: Frater Leo Lambertengus ex Ordine Minorum
episcopus Comi patriae suae. Sic etiam Iovius ibidem, et Augustinus
Valerius. Idem Leo fuit episcopus ab anno 1293, alias ab anno 1296 usque
ad 1327. Prosper Farinacius iuris consultus romanus Rotae romanae Decis.
part. 2, decis. 68 diei 18 aprilis allegat Lamberteng. de Contract. Mulier. in
fin. num. 109, editio posthuma Farinacii est Lugdun. 1633 118 .
CLXIV. Maynardus Trussus cremonensis, iuris utriusque doctor, et
honorandus Praetor Tridenti anno 1640, 1641, 1642, et 1643. Titulus eius:
perillustris, et clarissimus dominus. Idem Maynardus Trussus iuris
consultus cremonensis fuit Praetor Roboreti anno 1645 mense maio die 6 et
19, seu potius ab anno 1644 post diem 15 maii usque ad 6 iulii an. 1648.
Dictus fuit etiam Trusius 119 .
CLXV. Franciscus Assandreus mediolanensis, nobilis, iuris utriusque
doctor, ac Tridenti Praetor an. 1644, 1645 et 1646. Vide sis infra, Addenda
num. 31. Italice dictus Assandri. Perillustris, et clarissimus dominus
Franciscus Assandrus I.U.D. mediolanensis, et Tridenti Praetor die 22 martii
anno 1646.
CLXVI. Ioannes Maria Novellius pontremulensis Praetor Tridenti ad
an. 1648, ex Catalogo Bernardiano. Perillustris, et clarissimus iurisconsultus
117 Anno 1629 die 2 novembris Andreas Pompeatus Vice Praetor Tridenti. Sic et an.
1631 die 30 aprilis et ultima maii. – Illustris, et clarissimus iurisconsultus cremonensis
dominus Manfredus de Manfredis civitatis tridentinae Praetor anno 1630, die 19 februarii.
118 Ughellus laudat in comensibus Ioannem Andream Rambertengum U.I.D. insignem
pagtria comensem ad an.clarum ad an. 1520.
119 Alphonsus Maynardus cremonensis iuris consultus Comes, et eques vixit in patria
an. 1636. Vincentius Mainoldus cremonensis fuit Praetor Roboreti ab an. 1584 et Horatius
Mainoldus Praetor Roboreti ab an. 1586.

de Pontremolo dominus Antonius Maria Novellus consiliarius archiducalis,
et Tridenti Praetor die XI decembris 1646, et 23 decembris 1647.
CLXVII. Antonius Maria Novellius Pontremulensis Praetor Tridenti an.
1650, ex Catalogo Bernardiano. Antea fuit Praetor Roboreti ab an. 1633
usque ad an. 1637, ex Tartarotto.
CLXVIII. Iacobus Antonius Guerra de Verona, Potestas Tridenti anno
1657, et 1658 mense novembri ac decembri. Hic, qui etiam Iaonnes
Antonius dictus fuit, paullo post Roboreto Tridentum rediens, a facinorosis
proditorie occisus est apud Matarellum. Etiam in Catalogo Bernardiano
appellatur Ioannes Antonius, cuius quidem vel alterius ullius Guerrae
veronensis mentionem invenire mihi datum non est in historicis
veronensibus, praeter Dionigi Guerri pictorem apud Blancoliniana
ecclesiarum veronensium monumenta 120 .
CLXIX. Franciscus Prazzolius (Piazzolius) Novo-Comensis Praetor
Tridenti an. 1660, ex Catalogo Bernardiano. Et anno 1661 Franciscus
Piazzoli iuris consultus novocomensis 121 .
CLXX. Ioannes Bastus Valentinus Praetor Tridenti an. 1662, ex
Catalogo Bernardiano. Ego puto, quod iste Valentinus fuerit de Valentia,
oppido Ducatus mediolanensis, de qua Baudrandus.
Perillustris, et clarissimus dominus Ioannes Basti I.U.D. Valentiae, et
tridentinae urbis benemeritus Praetor anno 1663 die 21 februarii.
CLXXI. Stephanus Marachius pontremulensis civis, legum, seu iuris
utriusque doctor, et benemeritus Tridenti Praetor anno 1664 die 9 februarii,
anno 1665 die 29 ianuarii, et anno 1666 die 7 ianuarii, et 4, 7 februarii,
dictus perillustris, et clarissimus dominus. Idem Stephanus Marachius
pontremulensis fuit Praetor Roboreti ab an. 1672 usque ad 1675. Cavendum
autem, ne confundatur cum Stephano Maraphio pontremulensi, qui ab an.
1664 usque ad an. 1667 fuit Praetor roboretanus. Nostro Marachio in
roboretana Praetura successit Franciscus Maraphius pontremulensis ab an
1675 usque ad an. 1681. His placet adiicere, quod anno 1612 die 30 martii
fuit Praetor in tridentino principatru alius Maraphius, cuius decreta sic
exodiri consuevenrunt: Nos Sacramorus Maraphius I. C. Pontremolensis, et
Praetor Rippae, ac pertinentiarum. Alios pontremulanos audiemus infra.
Porro civitas nunc dicta Pontremoli, quondam dicta fuit Apua. Sita est in
120 Anno 1657 die 28 iulii perillustris,et clarissimus I. C. veronensis dominus Ioannes
Antonius Guerra civitatis tridentinae Praetor pro tribunali sedes. Dicitur insignis vir doctor
Ioannes Antonius Guerra veronensis tridentinorum dignus Praetor etiam a Vigilio
Episcopio.
121 Anno 1661 die ultimo ianuarii Nos Franciscus Piazzoli iuris consutltus
novocomensis, et urbis tridentinae Praetor.

dioecesi sarzanensi, et lunensi, nuncque magno Duci Hetruriae paret 122 .
Laudatur vol. 21 dello stato presente di tutt’i paesi del mondo Francisci
Salmonii pag. 164, edit. 1757, ubi dicitur, quod Pontremoli, città della
Toscana, soggetta al Gran Duca, situata nella Lunigiana, diede parecchi
giureconsulti ai primi tribunali d’Italia. Fabricius Maracchus de
Pontremulo I.U.D. Parmae laureatus, ac spectatae virtutis vir, fuit tandem
episcopus termulanus (di Termoli) in Apulia ab an. 1661 usque ad annum
1676, quo vivere desiit, teste Coleto To. 8, col. 378.
CLXXII. Carolus Spadatius de Fusiniano, dictus etiam Spadazza de
Fussignano, legum, seu iuris utriusque doctor, ac Praetor Tridenti an. 1666,
et anno 1667 die 16 novembris, ac die 22 decembris dictus perillustris et
clarissimus dominus. Idem ab an. 1670 usque ad annum 1672, Iacobo
Tartariotto attestamte, fuit Praetor Roboreti. Laudatur etiam a Mariano in
Trento edito an. 1673, pag. 574, ubi ait: Nella città di Rovereto vi sta una
Pretura cospicua, e lucrosa con titolo d’illustrissimo, ed autorità di mero, e
misto impero: carica sostenuta ultimamente dal dottor Carlo Spadazza da
Fusignano, dopo quella di Pretore di Trento. Ab eodem Carolo scriptus fuit
liber, cui titulus: Theatrum viduile, seu de viduis, ac privilegiis viduilibus.
Ferrariae 1672, in fol. De Fusiniano patria eius dictum supra num. 130.
Carolus dicitur Spadacius in Catalogo Bernardiano 123 .
CLXXIII. Marcus Baratta romanus Praetor Tridenti anno 1669, ex
catalogo Bernardiano. Vide Addenda, num. 56.
CLXXIV. Ioannes Fontana, iuris utriusque doctor, et Potestas Tridenti
anno 1671, 1672, ac 1673. Fuit insuper academicus Accensus Tridenti. De
eo scribit Nicolaus Coletus venetus To. 2 Italiae Sacrae Ughellianae col.
467, edit, Ven. 1717 in hunc modum: “Ioannes ex Comitibus Fontana,
nobilis florentinus, ex Mactiliano dioecesis faventinae, I.U.D. gubernator
Imolae, Potestas Tridenti, praefectus cubiculi eminentissimi cardinalis
Barbadici, Vicarius generalis, ac Praepositus ariminensis, et tantem Vicarius
generalis cardinalis Ioannis Casimiri Denhoff Poloni, huic in episcopatu
Caesenae successit die 3 iunii an. 1697, qui cum optimi Praesuli partes
luculenter implesset, ad coelos evolavit die 2 mensis martii anni 1716. Duas
dioecesanas synodos celebravit, alteram mense novembri 1708, quae
impressa fuit Caesenae, alteram mense maio 1713”. Haec Coletus, cui addo,
122 Pontremoli in Val di Magra, soggetto al re di Spagna. Ioannes Antonius Maginus
ante annum 1620 in Descriptione Italiae. Pontremoli della Lunigiana Vercius To. 1, pag. 36
Hist. March. Travis. Terra Pontremoli sarzanensis dioecesis. Alexander VII in Epist.
123 Fusignano est pagus Ducatus ferrariensis, feudum marchionis Calcagnini, a
Ferraria dist. 138 P.M. sed dioecesis faventinae, numerans homines 1970 anno 1777, ex
Diario ferrariensi. Anno 1777 inter legum doctores ferrarienses computatus fuit Iosephus
Spadazza.

quod Mutilianum patria nostri Praetoris, dicitur italice Modigliana, estque
oppidulum Aemiliae Magno Duci Hetruriae parens. Quod cardinalis
Barbadicus fuit episcopus paduanus usque ad an. 1697, quo decessit, nunc
ab an. 1761 dictus Beatus Gregorius Barbadicus. Quod denique Ioanni
Fontanae Comiti, ac episcopo Caesenae dicatum fuit il Quaresimale del P.
Fulvio Fontana Iesuitae, fratris eius, editum Venetiis anno 1713, necnon
quod alius Ioannes Fontana fuit episcopus ferrariensis anno 1611. Marianus
in Trento edito anno 1673 Praetorem nostrum recensens inter socios
Academiae Accensorum Tridenti pag. 349, abstinet a Comitis titulo,
dicitque tantum: Il dottor Gio. Fontana Podestà di Trento. Alibi dictus fuit
perillustris, et clarissimus dominus Ioannes Fontana florentinus legum
doctor, ac Tridenti Praetor. In Catalogo Bernardiano pro Ioanne Fontana
est: 1671 Augustinus Fontana florentinus; sed lectio Ioannis est certa.
Augustinus Fontana florentinus Praetor Tridenti anno 1671 dicitur etiam in
charta coram eo scripta dicto anno, et a me lecta die 19 iunii 1795 in
Tabulario Comitum Maelchiororum. Forsan fuit Ioannes Augustinus: vel
Augustinus fuit antecessor Ioannis.
CLXXV. Franciscus Riccius pontremolensis, legum doctor, et
tridentinae urbis benemeritus Praetor anno 1674 die 10 decembris, necnon
an. 1675, 1676, et 677, dictus perillsutris, et clarissimus dominus. Ipsius
tempore instauratum est palatium Praetorium, episcopale nuncupatum, ac
situm prope cathedralem ecclesiam 124 , uti constat ex lapide adiecto, et
dicente: Hoc episcopale palatium vetustate collapsum restituit Sigismundus
Alphonsus episcopus princepsque Tridenti, et Brixinae, ec Comitibus de
Thun Anno domini MDLXXVI. Titulus benemeriti Riccio praesenti datus fuit
a notario. Secum Tridenti an. 1674 habuit filium suum appellatum nobilem
dominum Nicolaum Riccium.
CLXXVI. Zacharias Serapti pontremolensis Praetor Tridenti anno 1678,
ex catalogo Bernardiano. Postea fuit Praetor Roboreti a die 9 aprilis 1681
usque ad an. 1686 teste Iacobo Tartarotto, a quo dicitur Zaccaria Serati
pontremolese. Iterumque Praetor Roboreti ab an. 1688 die 6 maii usque ad
an. 1694. In documento anni 1692 apud me dictus est Dominus Zacharias
Serratus Praetor Roboreti. In alia an. 1684 l’illustrissimo sig. Zaccaria
Serrati Podestà di Rovereto, e suo distretto. Anno 1792 S.E. sig. cavalier
Francesco Seratti fuit consigliere intimo attuale di Stato, governatore della
città, e Porto di Lovorno, e Littorale Toscano, comandante in capite della
Marina di guerra del Gran Duca di Toscana.
124
In charta anni 1350 dicitur Palatium Episcopatus Tridenti prope Rugiam
Molendinorum.

CLXXVII. Antonius Michalorius urbinas Praetor Tridenti an. 1683, ex
Catalogo Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 44.
CLXXVIII. Hieronymus Castilioneus mediolanensis Praetor Tridenti
an. 1684, ex Catalogo Bernardiano. Vide infra, Addenda num. 33.
CLXXIX. Ioannes Marcus Triva mutinensis Praetor Tridenti an. 1684,
ex Catalogo Bernardiano, in quo
Anno 1681 indictione 4 die iovis 27 martii perillustris, et clarissimus
dominus Petrus Mancius, legum doctor, patritius, et collegiatus Tridenti, ac
meritissimus Vice-Praetor Tridenti dicitur a quodam notario. Obiit Tridenti
dominus Petrus Mantius I.U.D. anno 1687 die mercurii 9 aprilis. Fuit consul
Tridenti an. 1659, 1660. 1663, 1671. Archiconsul anno 1672, ac iterum an.
1673, necnon an. 1679, ac 1680. Vide sis, quae de Manciis dixi in
Collectanea Variarum Inscript. 534.
Anno 1682 indictione quinta, die sabati quinta septembris perillustris, et
clarissimus dominus Bernardinus Bomportus, I.U.D. collegiatus, ac patritius
Tridenti, ac benemeritus Pro-Praetor Tridenti occurrit. Obiit Tridenti anno
1687 die dominico 2 aprilis. De eo dixi in Biblioth. Tirol. verbo Bomporti.
Hic autem addere placet pro memoria, quod an. 1517 magister Vincentius
aromatarius quondam Bartholomaei de Bonporto de Scledo emit unam
domum positam in civitate Tridenti in Contrata episcopalis palatii, apud
dominum Donatum de Calapinis versus mane, ac meridiem, apud viam
communem versus sero, et apud haeredes quondam domini Calapini cives
Tridenti versus septentrionem, inde dato pretio centum et decem raynensium
in ratione librarum quinque bonae monetae pro quolibet raynense, uti habet
instrumentum emptionis.
CLXXX. Ioannes Albertus Mirabilia mediolanensis Praetor Tridenti an.
1686, ex catalogo Bernardiano. Quidam dominus Iosephus Maria
Maraviglia mediolanensis Clericus Regularis, et ab an. 1668 episcopus
novariensis. Laudatur a Papadopulo, et Coleto. Librum edidit inscriptum Le
prerogative de’ Sinodi diocesani, in 12°, et alium Gli errori de’ savi.
CLXXXI. Bernardinus Piccatellius pontremolensis Praetor Tridenti an.
1687, ex Catalogo Bernardiano.
CLXXXII. Franciscus Sigismundus Avesanus, iurisconsultus
veronensis, ac Praetor Tridenti an. 1690 indict. 13 die iovis 14 decembris
atque an. 1691, et anno 1692 die 16 maii 125 . Et iste dictus fuit perillustris, et
clarissimus dominus. Nullam prorsus familiae Avesanorum mentionem
invenire potui apud veronenses historico, excepto Maffeio, ne quidem apud
125 Anno 1691 il molto illustre, e clarissimo sig. Francesco Sigismondo Avesani
iureconsulto, nobile veronese, Podestà di Trento. - Il molto illustre e clarissimo sig.
Francesco Sigismondo Avesano iureconsulto veronese etc.

lancolinianas familiarum veronensium antiquorum, et recentium tabulas.
Forsan ab Avesa loco Veronae proximo et suburbano sic dictus est Praetor
noster. Ceterum hodie quoque superest in urbe Veronae honesta
Avesanorum familia. Maffeius autem in Verona illustrata part. 4, Lib. 2,
cap. 1, col. 95 edit 1713 ceu sibi coaevum laudat il sig. Saverio Avesani
cittadin veronese pubblico ingegnere nell’ultima guerra col turco. In
principio eiusdem operis est iconismus Veronae delineatus da Saverio
Avesan publico ingegnere.
CLXXXIII. Sebastianus de Rubeis, nobilis de Carraria, iurisconsultus,
et Potestas Tridenti anno 1694. Pro patria sciendum, quod praeter
Carrariam, urbeculam Tusciae, principatus titulo insignitam, et spectantem
ad Ducem massanum gentis de Cybo, est Carraria terra notabilis agri
paduani, olim dominus Paduae denominationem tribuens. Vidi eam a longe.
Apud Comnenum Papadopuli To. 1, pag. 152 ad an. 1520 est professor
artium Ludovicus de Carraria pataviensis, medicus. In Catalogo
Bernardiano Praetor noster dicitur de Massa Carrariae.
CLXXXIV. Ioannes Marcus Triva mutinensis, iurisconsultus, et
Potestas Tridenti perillustris, et clarissimus anno 1698 indictione 6 die
veneris 23 maii. Vide supra num. CLXXIX. Il molto illustre, e clarissimo
sig. Marco Triva iureconsulto modenese Podestà di Trento li 20 febbraio
1702. Obiit ante 20 novembris 1703.
CLXXXV. Franciscus de Francischinis de Ettoreis imolensis Praetor
Tridenti an. 1703. Idem Francesco Ettori Imolese fuit Praetor Roboreti a die
6 februarii 1710 usque ad an. 1714 teste Iacobo Tartarotto. In Catalogo
Bernardiano dicitur Franciscus Franceschinis d’Ettoreis imolensis, sine de
ante Franceschinis 126 , eique nullo medio subiungitur ad an. 1708 sequens
Vespinianus, pro quo sciendum, quod anno 1716 fuit Potestas Fani in
Umbria quidam Annibal Vespignanus de Imola, teste Petro Maria Amiano
nelle Memroie di Fano parte 2, in Catalogo Potestatum.
Utrum a iudicibus rite, ac iuste procedentibus timendae sint citationes
eorum, qui ultimo supplicio plectuntur, ad rationem reddendam coram
divino tribunali, discutitur ab Stephano Menochio in Storeis Cent. 1, c. 28 et
a Martino Delrio Disquisit. Magic. L. 4, c. 4, 12, 45, sect. 1. Videsis
Necrologium nostum universale num. 632.
CLXXXVI. Ioannes Sebastianus de Vespignanis iuris utriusque
consultus imolensis, Rotae bononiensis auditor, consiliarius aulicus
salisburgensis, Praetor, et capitaneus Bononiae: necnon Praetor Caesenae,
126 Fuit eques Ordinis s. Stephani. – Anno 1704 die 17 novembris il Molt’illustre e
clarissimo sig. Francesco Franceschino de de Ectoreis iureconsulto e patritio
forocornoliensis, et al presente meritissimo Podestà di Trento.

ac Fulginei: capitaneus iustitiae, atque commissarius Quatuor Vicariatuum
lagarinorum Brentonici, Murii, Avii, et Alae, assessor Vallium Annaniae, ac
Solis in oppido Clesio adan. 1722, et 1724. Item assessor officii spiritualis
Tridenti, Praetor Tridenti, ac Roboreti, et Ripae, tandemque auditor Rotae
genuensis,et scriptor, fuit ultra quadraginta annos iudex in partibus
tirolensibus ante annum 1740 127 . Fuit Praetor Tridenti anno 1708, deinde
Praetor Roboreti ab anno 1714, usque ad an. 1719, tum asessor Clesii usque
ad an. 1724, iterumque Praetor Roboreti ab anno 1724 usque ad an. 1729.
Anno 1723 inter suos consiliarios aulicos eum cooptasset epsicopus
tridentinus, nisi obstitissent canonici tridentini. Uxorem duxit Teresiam
sororem domini Andreae Ravelli civis tridentini, et obiit ante an. 1748 apud
Genuam 128 . Vidi eiusdem volumen inscriptum: Vota decisiva, seu rationes
decidendi, opus adiuvante quoque Ioanne Carolo I.U.D. authoris filio
absolutum. Bononiae 1741, Ex Typogr. Laurentii Martelli, in fol. pp. 608
continensque 130 vota. Idem Dottor Gio. Carlo Vespignani d’Imola fuit
gubernmator Vetrallae anno 1759, et Comacli anno 1767. In Hetruria est
pagus dictus Vespignanum. Alia Sebastianus edidit ante an. 1735.
Sebastianus scripsit etiam alios libros, laudaturque ab Hieronymo Tartarotto
roboretano in Apologia del congresso notturno delle Lammie, pag. 10, edit.
venetae 1751, et a Clemente Baronio ibi pag. 249.
CLXXXVII. Angelus Paulinus Balestrieri lucensis Praetor Tridenti an.
1713, ex Catalogo Bernardiano. Quidam Dominicus Balestrieri
mediolanensis fuit Accademicus roboretanus circa an. 1754.
CLXXXVIII. Antonius Maria Beghinus parmensis Praetor Tridenti an.
1716, ex Catalogo Bernardiano, et anno 1718 die 2 novembris. Videsis
Addenda num. 87.
CLXXXIX. Antonius Mutii tifernas, sive de Civitate Castelli Praetor
Tridenti anno 1720. Ita Catalogus Brnardianus. Civitas Castelli dicta etiam
Tifernum Tiberinum, est in Umbria, et Ditione pontificia.
CXC. Ioannes Dominicus a Carretto Mancurti, nobilis imolensis 129 ,
iurisconsultus, ac Praetor Tridenti an. 1722, 1726 et 1727. Circumfertur
liber inscriptus: Flaminiorum Forocorneliensium M. Antonii, Ioannis
Antonii, et Gabrielis carmina a Mancurtio illustrata. Patavii 1743, Typis
Comini, in 8°. Vide infra, et scito, quod Forum Cornelii nunc ferquentius
dicitur Imola, quodque an. 1660 Luca Carrettus de Imola fuit Potestas Fani,
et anno 1634 dominicus Carrettus de Imola fuit itidem Potestas Fani in
Umbria. Vide infra, Addenda num. 18.
127 Quidam Annibal Vespignanus de Imola fuit Potestas Fani in Piceno anno 1716.
128 Tractatum de Emptione scripsit.
129 Imola dicitur etiam Forum Cornelii.

CXCI. Iosephus Pizzolius mediolanensis Praetor Tridenti an. 1727, ex
Catalogo Bernardiano.
CXCII. Iosephus Tonellius mantuanus Praetor Tridenti an. 1729. Obiit
die 8 martii 1731, ex suppuratione. Ex Catalogo Bernardiano. Ipse scripsit
Tonellus Praetor die 21 novembris 1729. Vidi.
CXCIII. Caesar Thomas dalla Porta mediolanensis Praetor Tridenti an.
1730, ex catalogo Bernardiano. Dein fuit Praetor Roboreti a die 21 augusti
1732 usque ad an. 1738 teste Iacobo Tartarotto.
CXCIV. Antonius Loria nobilis de Mantua, iurisconsultus, ac Praetor
Tridenti an. 1730, et 1734 die 14 ianuarii. Deinde assessor Clesii an. 1736-
1738. Praetor Roboreti ab anno 1738 usque ad an. 1745. Idem ante an. 1744
fuit commissarius Poleti in Ducatu mantuano, Potestas Luzariae, rector
Gubernuli, gubernator Luzariae licet absens. Eidem Carolus Iosephus
Pruner presbyter tridentinus, dein parochus brancaforensis, dicavit suum
libellum de Partu Virginis anno 1744, Tridenti excusum in 4° cum
inscriptione: All’ill.mo signore Antonio Loria Patrizio di Mantova, Podestà
di Roveredo. Heic ad vacuum implendum liceat mihi subiungere, quod
eodem Loria Praeturam tridentinam occupante, idest anno 1731 die 22
novembris festo sanctae Caeciliae virginis, et martyris primam lucem
adspexi ego Frater Ioannes Chrysostomus de Avolano Iesu Christi, et
Mariae servus, ac Ordinis Seraphici Minorum Reformatorum professor. Id
prorsus abs re non erit adnotasse. Alii quoque ante me idem praestitere in
similibus suis libris.
CXCV. Ioannes Dominicus dal Carretto Mancurti de Imola iuris
consultus ac Praetor Tridenti iterum an. 1735, et 1740 die 29 februarii. Vide
infra num. CIC.
Anno 1744 in palatio Praetorio posita fuit Bibliotheca Bomporta in
usum Praetorum, prout monui in Biblioth. Tirol. verbo Bomporti Giuseppe
Andrea.
CXCVI. Hieronymus Iosephus Pasqua, patritius pontremulensis,
iurisconsultus, ac Praetor Tridenti anno 1745, 1746, et 1747 die 7 augusti.
Quidam Simon Pasqua ianuensis, fuit episcopus lunensis, et sarzanensis,
necnon cardinalis, obiitque Romae anno 1565. Idem fuit Tridenti ad
Consilium generale, sub nomine vero Simonis de Nigris; fuit enim olim
adscriptus familiae de Nigro. Vide Ughellum Coleti To. 1, col. 856, et
Catalogum Patrum Concilii Tridentini editum Venetiis an. 1570. Vide infra,
Addenda num. 20 130 .
130
Hironymus Ioseph Pasqua I. C. pontremolensis, tridentinae urbis Praetor 1747
dictus Ill.mus dominus Praetor.

Ioannes Paulus Ciurlettus de Belfonte 131 , nobilis civis, ac iuris utriusque
doctor collegiatus Tridenti fuit Vice-Praetor Tridenti an. 1752, et 1760,
custos archivi secretioris castri tridentini, consul urbis an. 1745, 1749, 1754,
archiconsul 1763, consiliarius aulicus Tridenti ab hoc anno 1763. Obiit
Tridenti anno 1770 die 24 decembris. Post se reliquit Leopoldum filium,
pluresque filias, et uxorem suam Margaritam Sitiam f.q. Francisci Ignatii
Sitii de Noris consiliarii aulici Tridenti, ac bonam famam. Novi eum, et
alloquutus sum pluries. De eo dicam etiam in Biblioth. Domus eius fuit e
regione ecclesiae parochialis s. Petri quam novissime reformavit, et
ampliavit Leopoldus.
CXCVII. Dominicus Madius, vulgo de’ Maggi, mantuanus, iuris
utriusque doctor, ac Praetor Tridenti anno 1752, post diem 19 iulii.
CXCVIII. Claudius Lanzonus, nobilis mantuanus, iuris utriusque
doctor, et Praetor Tridenti an. 1755, 1756, 1757, 1758. Postea Praetor
Roboreti usque ad an. 1767. Vidi eum in hoc nostro coenobio bernardiniano.
Vir fuit decorus adspectu, et non senex. Quidam Iospehus Lanzonus scripsit
Exercitationem de Coronis, et unguentis in antiquorum conviviis, italice
anno 1698, latine Ferrariae anno 1715. De Armis convivalibus schediasma,
Ferrariae an. 1715. De vestibus convivalibus antiquorum etc. Vita eius cum
omnibus ipsius operibus medicis, physicis, et philosophicis prodiit
Lausannae anno 1738, voll. 2, in 4°, pro libris 25.
CIC. Ioannes Dominicus dal Carretto Mancurti tertium Praetor Tridenti
ab an. 1758. Fuit Tridenti ex-Praetor apud filium suum Praetoren etiam anno
1768. Quantum vir fuerit, quantique habitus, innuit satis repetitio tanta
Praeturae tridentinae. Vidi eum pluries in palatio Praetorio, et in nostro
choro bernardiniano ad Officia Tenebrarum 132 . Perseveravit in Praetura
usque ad an. 1762.
Andraes ab Aquila I.U.D. pluries consul urbis tridentinae, ac assessor
Officii spiritualis, fuit Vice-Praetor Tridenti, ubi decessit an. 1772, in nocte
diem 14 decembris praecedente. Domus eius fuit apud s. Mariam
Magdalenam.
CC. Ioannes Albertus Cavazanus de Sancto Carolo, nobilis patritius
aviensis, lagarinus, iuris utriusque doctor, et Praetor Tridenti an. 1762,
1763, 1764, 1765, 1766, 1767 die 6 octobris. Commissarius Comitatus
arcensis ab an. 1768, ac etiam an. 1770 usque ad ianuarium anni 1772, quo
domum suam rediit. Fuit etiam poeta, et frater Bartholomaei Antonii parochi
saccensis. Genuit filium nomine Iosephum, qui fuit Praetor Ripae
131 Fuit Vice-Praetor in capite per annum circiter ad annum 1751 et 1752, quo tempore
actum de creando Praetore cive tridentino.
132 *Officium Hebdomadae Sanctae.

possessione donatus an. 1770 die 14 decembris. Eiusdem Alberti decreta sic
exordiuntur: Noi Gio. Alberto Cavazzani di s. Carlo, I. C. nob. Patrizio
d’Avio de’ 4 Vicariati per Sua Altezza R.ma Monsig. Cristoforo Sizzo
vescovo e del S.R.I. principe di Trento etc. Marchese di Castellaro etc. etc.
di questa sua città, e Pretura Podestà etc. Quidam Zaninus Cavazanus fuit
unus ex iis multis veronensibus factionis Guelphae, qui a Friderico secundo
romanorum imperatore suadente impio Ezelino de Romano Veronam
deserere compulsi fuerunt, et exilio damnati. Nihilominus vixit Veronae an.
1749 Ioannes Antonius Cavazzanus de Verona. Albertus fuit Praetor
Tridenti, etsi natus in tridentino principatu, contra Statuti tridentini
praescriptum. Anno 1654 dominus Franciscus Cavazanus fuit capitaneus
Castri Avii. Anno 1796 die 19 ianuarii Ephemeridibus tridentinis additum,
quod il signor Innocenzo Cavazzani di Avio de’ Quattro Vicariati famoso, e
rinomato professore d’organi non è altrimenti morto, come fu sparsa voce,
ma d’una perfetta salute, e pronto a servire chiunque si degnerà di
comandargli, o scrivergli.
CCI. Dominicus a Carretto Mancurti iurisconsultus, nobilis patritius
imolensis, prout ipse se se scripsit, filius fuit saepe laudati Ioannis
Dominici, undecimque annis Iesuita, Praetor autem Tridenti ab autumno an.
1767 usque ad novembrem anni 1772, quo ab episcopo principe
Christophoro Sitio dimissus fuit, quia Magistratui consulari favens, eumdem
Praesulem offendit. Idem longe distans a Tridento scripsit rogatus pro
praedicto Magistratu contra episcopum libellum italica lingua impressum
an. 1774 in fol. Vide infra, Addenda num. 5. Huius Praetoris tempore, idest
anno 1768 coepi Catalogum istum exarare Tridenti. Obiit Fani die... augusti
anno 1800.
CCII. Sebastianus de Gervasiis de Rudo, nobilis, patritius bellunensis, I.
C. consiliarius, et collegiatus Belluni, ac Praetor Tridenti a die 26 novembris
1772 usque ad 26 novembris 1774. Fuit senex, statura pusillus, e a
iuristarum cavillationibus abhorrens. Frequenter ei dati sunt iudices
coadiuncti 133 . Domicilium suum fixit Tridenti, ubi etiam obiit die mercurii
19 martii anno 1783 aetatis suae 84, et me praesente sepultus est die 20 post
meridiem apud s. Petrum. Ipsum visitavi aegrotantem. Apoplexia correptus
fuit non diu ante obitum. Origine anauniacum se se dixit. Certe Gervasii
sunt in pago Anauniae, cui nomen Ennum. Uxor eius Teresia de Gerardis
filia doliarii tridentini, modo est uxor Iosephi Caroli Guarinonii notarii
tridentini. Nullum ei filium genuit. Ambo promiserunt facultates suas
pauperibus sanctimonialibis Clarissis monasetrii ss. Trinitatis Tridenti
relinquere, cum onere alendae dictae Teresiae, sed praeter verba, nihil aliud
133 Fuit ineptissimus.

dederunt, quia non habuerunt.Anno 1781 claruit quidam Conte Luigi Rudio
di Belluno poeta in quadam collectione. Teresia obiit Tridenti in Contrata
Mortis die 4 decembris 1795.
CCIII. Hieronymus Cattaneus de Momo iurisconsultus, nobilis, patritius
papiensis, aetatis annorum vigintiseptem, Praetor Tridenti a die lunae quinta
decembris an. 1774, qua suum ingressum fecit. Fuit Academicus
Affidatorum Papiae, ac Lentorum Roboreti, olimque regius condirector
orphanotrophii papiensis. Ipse se se scripsit: Girolamo de’ Cattanei di
Momo Podestà di Trento 134 . Anno 1775 die sabati 8 aprilis duos nefarios
homines in platea Praetoria capite minui fecit. Eodem anno coepit privatim
pluribus legere Digesta quinquies in hebdomada unaquaque. Desinente anno
eodem carceri mancipavit notarium quemdam tridentinum 135 , probante
coniudice Vigilio equite de Angelis cive Tridenti atque Consilio aulico: sed
tandem notarius innocens exiit. Anno 1776 mense iulio fuit Viennae cum
electo nostro episcopo Petro Vigilio, sermonemque habuit cum regina
imperatrice vidua Maria Teresia. Eodem anno 1776 mense decembri
collectioni poeticae doctoris Romedii Antonii Gallicioli tridentini addidit
suum italicum epigramma in laudem praedicti neo-electi episcopi;
missusque Bulsanum defendit causam baronis Martini Klotii tridentini, et
victoriam retulit cum centenis aureis. In syndicatu consueto, causa praedicti
notarii ad examen revocata est, notariusque innocens, et Cataneus iustus ac
legalis declarati sunt. In notarii laudem, et gratulationem prodiit typis folium
cum italico epigrammate. Praedicto mense decembri 1776 desiit Cattaneus
esse Praetor Tridenti. Anno autem 1777 fuit iudex Castilionis Stiverorum in
Ducatu mantuano. Vidi eum in hoc nostro coenobio bernardiniano.
Tartarottus habet Giovanni Cataneo di Tortona Praetorem Roboreti ab an.
1653 ad an. 1654. Anno 1538 fuit Tridenti habitator magister Sylvester
luchanicarius filius quondam ser Antonii de Chatanis de Papya.
CCIV. Alphonsus Marinius de Ceresaria iurisconsultus, nobilis,
patricius mantuanus, ac Praetor Tridenti, possessione accepta die septima
ianuarii an. 1777. Desiit anno 1782 die... ianuarii. Anno autem 1784 fuit
Praetor Ripae creatus ab episcopo Petro Vigilio, contradicentibus ripanis, et
canonicis tridentinis. In eodem munere perseverat etiam hoc anno 1786.
Ceterum iuste, ac laudabiliter munere suo functus est hactenus. Patria eius
dicitur Castellio Stiverorum, etiam in Catalogo Bernardiano. Desiit esse
134
Etiam Papadopolus scribit Cattaneus geminata litera t. Muratorius autem unica
litera t.
135
C. L. D. C. idest Caietanum Ludovicum de Capris, de quo in nostro Notariali
pluries.

Praetor Ripae anno 1788. Petiit reassumi post Vainum, sed frustra. Vide
infra, Addenda num. 113.
Anno 1778 die 19 iunii ab episcopo Petro Vigilio suppressum fuit
coenobium s. Laurentii PP. Dominicanorum ad Athesim extra muros
Tridenti, et anno 1781 mense februario inibi esse coepit Ergastulum, seu
Domus Correctionis, germanice Zuchthaus.
CCV. Iosephus Paravicinus de Valle Telina, idest de Monasterio,
indigenis Monaster, pago Vallis Telinae, legum doctor, ac Praetor Tridenti,
possessione adita die 28 ianuarii an . 1782. Desiit, et abiit, officio consiliarii
Mantuae obtento, anno 1786 die lunae vigesimoquarto maii 136 . Rediit paullo
post ad suberundum legalem sindicatum. Secum hic tenuit uxorem
papiensem, ac filiolos. Sigillum eius praetorium in orbe habuit Nob. D.
Ioseph aravicinus Vallis Tel. I. C. Tr. Pr. Ab ultimo suo domicilio dictus est
etiam de Papia. Ipsum visitavi aliquantisper aegrotantem. Officum
Mantuanum obtinuit a Comite de Wilzegg magno cancellario regio ad
preces epsicopi, ac principis tridentini Petri Vigilii ex Comitibus de Thunn,
qui deinde ad preces Wilzechii elegit Praetorem Tridenti quemdam
mediolanensem, posthabitis aliis commendatis a cardinalibus Hertzano, et
Garampio 137 . Electus dicitur Carolus Gambaloita de Mediolano; sed non
venit, quia obiit mense decembri 1786. All’Ill.mo sig. Fulvio Gambaloita
dicavit la Tavola del Territorio Cremasco di Gio. Ant. Magini Fabius eius
filius editum Bononiae an. 1620.
Bernardinus de Gerardis de Petraplana, I.U.D. nobilis, civis, et habitator
Tridenti, est actualis consul civitatis tridentinae, ac Vice-Praetor Tridenti a
Paravicini discessu etiam hoc 12 die octobris 1786. Eius habitatio est apud
s. Mariam Maiorem. Uxor autem domina Ioanna filia nobilis viri domini
Dominici Antonii Salvetti patritii tridentini. Fuit consul etiam an. 1776, et
1782. Pro memoria placet heic adnotare, quod civibus tridentinis adscriptus
fuit anno 1577 (sic) Mr. Capitanio Simon di Girardi di Predapiana. Idem
dictus fuit il signor Capitanio Simon da Predapiana in tabulis tridentinis an.
1571, et 1572. Capitaneus Simon de Gerardis de Murio Vallis Lagarinae
civis tridentinus, filius quondam domini Petri de Murio praedicto, anno
1567 die 13 octobris emit castrum de Petra plana in pertinentiis Pahi situm
pretio florenorum octo millium, ac trecentorum ab equite Ferdinando de
Castro Clesio, consentiente cardinali epsicopo tridentino. Eius familia in
censum nobilium tirolensium relata est eodem anno 1567. Fuit consul
136 Anno 1786 Nos Iosephus Paravicinus I. C. nobilis Vallis Tellinae,et nunc
tridentinae urbis Praetor. – Anno 1659 obiit Ioannes Antonius Paravicinus de Sondrio
Vallis Tellinae archiepiscopus sanctae Severinae in regno neapolitano.
137 Hondedes.

Tridenti an. 1582. Simon de’ Girardi di Pietrapiana capitanio, Alius forsan
fuit ille sig. Simon Gerardi de Preda piana, qui vixit an. 1624, ac ille Simon
Ghirardi di Pioetra Piana, qui an. 1628 teste Mariano in Trento primis
Accademiae Accensorum Tridenti sociis fuit adscriptus. Hoc nostro saeculo
vixit l’Ill.mo sig. Ferdinando Gerardi da Pietra piana consigliere di sua
cesarea maestà. Anno 1579 capitaneus Simon Moris collegit quingentos
milites in Valle Lagarina, eosque duxit contra iudicarienses episcopo
tridentino renitentes, prout narrat Gnesottus pag. 192, ubi recte ipsum non
distinguit ab eo Capitano Simon Gerardi di Mori, qui habebat multa bona
Setauri, videlicet domos, et agros an. 1564 a communitate coemptos.
Bernardinus cum laude fuit Vice-Praetor in capite usque ad adeventum novi
Praetoris Octavii de Pusetrla mediolanensis, qui pervenit die 29 novembris
et possessionem accepit die 3 decembris 1787. Idem Bernardinus inchoat
sua edicta sic: Nos Bernardinus Gerardi de Petra Plana I. C. nobilis Sacri
Romani Imperii, et Provinciae Tirolis patricius, et collegiatus Tridenti,
modoque huius urbis, suaeque Praeturae P. Praetor etc. In fine autem se se
subscibit: Bernardinus Gerardi de Petra Plana P. Praetor etc. Sigillum
habet rotundem, et magnum cum inscriptione in orbem: Bernard. Gerardi
de Petra Plana I.C.N. I. et P. Tyr. Tridenti PP: idest Pro-Praetor. Habet
filios, et filias, ac fratrem presbyterum Maximilianum. Lauream doctoralem
accepit Mantuae anno 1762. Obiit Tridenti in domo sua e regione S. Mariae
Maioris die sabati 22 decembris 1804, sed falsa fuit mortis relatio.
CCVI. Caesar Octavius Pusterla de Mediolano, legum doctor, et
Comes, fuit Praetor Tridenti a die 3 decembris 1787 usque ad diem 3
decembris 1788. Causa presbyteri Vincentii Pisoni eidem obfuit 138 . Familia
Pusterla est inter mediolanenses nobilissima. Multoties laudatur apud
Muratorium in Collect. Scriptorum Rer. Ital. et alios. Dicitur Pusetrla, et de
Pusterla. Caesar Octavius dictus fuit etiam Octavius Caesar, ab episcopo
nostro factus est Praetor Ripae hoc ipso anno 1788. Antea fuit Vicarius
iustitiae, sive inspector criminalium Papiae, ac assessor Mediolani. Anno
1789 in laudem nostri P. Amandi dal Covolo praedicatoris ripani prodiit
muriensibus typis un Sonetto dedicato al merito impareggiabule dell’Ill.mo
sig. Cesare Ottavio de’ Conti Pusterla Pretore di Riva 139 .
CCVII. Iulius Caesar Vainus I. C. nobilis ferrariensis, sed incolatu
parmensis, Praetor Tridenti electus ab episcopo Tridentum pervenit die 13
decembris 1788 140 . Iuramentum praestitit die 19. Is tempore Sitii episcopi
138 Vide infra, Addenda num. 118.
139 L’Ill.mo sig. Ottavio Cesare de’ Conti Pusterla Podestà di Riva 1790.- Ottavio
Pusetrla del collegio de’ Conti cavalieri, e giurisperiti di Milano, ora Podestà di Riva 1790.
140 Vide infra, Addenda num. 80.

uxorem duxit Tridenti, non tamen tridentinam. Consules obtulerunt
episcopo pro Praetore Iosephum Bonvicinum de Parma, Vainum
praedictum, et Antonium Ranam itidem de Parma, quos omnes consulibus
laudavit, ac suggessit doctor Franciscus Stephanus Bartholomaeius de
Pergino consiliarius ducalis Parmae. Vainus die 4 februarii 1789 edictum
contra usurarios, etiam nominatim reprobatos, dedit incipiens: D’ordine, e
comando dell’Ill.mo signor don Giulio Cesare de’ Conti Vaini, nobile
patrizio ferrarese, giureconsulto, consigliere aulico di onore di S.A.R. etc.
Avvocato de’ poveri, e sindicatore perpetuo dei pro tempore governatori
dell’insigne Terra di Bagnocavallo, ed al presente Podestà di Trento etc.
etc. Ei subscriptus est hoc modo: Conte Giulio Cesare Vaini Podestà etc.
Siglae illae S.A.R. dicunt Sua Altezza Reverendissima episcopi et principis
Tridenti. Quatuor mensium prorogationem impetravit. Etiam anno 1787 fuit
consiliarius episcopi tridentini. Desiit esse Praetor die 31 maii 1790, et obiit
in Italia anno 1791 ante septembrem, ut vulgatum, sed vivit mense novembri
1791 filius Francisci viventis.
Addenda vel Notanda
1. Dominus Ioannes de Cavedino iudex, et Vicarius Tridenti anno 1285
indictione 13, die 8 exeunte madio (idest die 24 maii) Tridenti in palatio
episcopatus, in praesentia domini Adelperii de Mezo, Petri de Belenzanis, et
aliorum, ad preces domini Viti de Mezo investivit de officio Comadariae
Simeonem f. q. Boninsignae ad hoc, quod valeat facere ambassatas, et
exercere dictum officium per totum episcopatum Tridenti, eique praecepit,
quod sub poena sacramenti portet infulam viatorum cum aquila etc. Idem
autem Simeon iuravit de recte agendo officio suo, et tenendo secreto. Sic ad
literam monumentum. Sed alibi ad an. 1284, et 1288 est dominus Uto de
Mezo.
2. Dominus Ezelinus de Campo, de quo [supra] num.XLVI, obiit ante
an. 1393 141 , nam anno 1392 die martis quinta decembris Tridenti investivit
nobilem dominam Elisabeth filiam quondam domini Ezelini de Castro
Campi in Iudicaria civem, et habitatricem Tridenti pro se, ac sorore sua
domina Catharina, earumque liberis in perpetuum descendentibus, de sua
parte dicti Castri Campi, et Castri, sive Dossi de Morlino plebatus Boni, et
castri de Toblino. Item de certa parte cuiusdam Comitatus cum decima
141 Immo obiit ante an.1372 quo honesta domina domina Ysabeta f. q. ser Azolini
notarii de Campo habitatrix Tridenti in Contrata Belenzanorum, et uxor Henrici dicti
Pocherii teutonici pro 180 libris denariorum parvulorum tridentinorum vendidit affictum
unius vinealis ad Dossum presbyterorum in Mesian positum apud Tridentum.

ipsius iacente in pertinentiis Ripae supra ecclesiam s. Maria de Prenono.
Item de quibusdam vassallis, seu servis. Haec ostendunt, cuius generis fuerit
Ezelinus noster. Vide infra num. 25.
3. Anno 1780 palatium Praetorium Tridenti restauratum fuit notabiliter,
scala in plateam desinens amota fuit. Sic et porticus. In facie autem
aquilonari tres lapides albi positi sunt, quorum unus exhibet insigna
episcopi, alter insignia civitatis, ac tertius istam inscriptionem:
Hanc
Curiam pene collapsam
restituit
S.P.Q.T.
A:MDCCLXXX.
Ita legi eodem an. 1780 die 12 novembris.
4. Madius, de quo num. LXXXVI se se subscripsit Consilio edito a
Ziletto his verbis: Ego Alexander Magius Bassanensis inter legum doctores
minimus, et ad praesens Tridenti Potestas pro R.mo in Christo Patre, et
domino Ioanne Dei, et apostioliace Sedis gratia episcopo, et domino
Tridenti meritissimo. Haec pro mea memoria. Ego scribo Madius, quia sic
Maggi brixinenses latine dicti occurrunt.
5. Decreta Dominici Mancurti, de quo ad an. 1767, sic exordiri
consueverunt: Noi Domenico dal Carretto Mancurti I. C. nob. patrizio
d’Immola, e per l’Altezza Sua R.ma monsignor Cristoforo Sizzo, marchese
di Castellara, sig. sig. padron clementissimo, di questa sua città, e pretura
Podestà. “Alius iudex tridentinus, de quo ad an. 1302 dictus est” Dumpnus
Simon de Gardulis iudex, et Vicarius, et faciens rationem in Curia tridentina
per honorabilem virum Dumpnum Fratrem Philippum Dei Gratia ecclesiae
tridentinae episcopum, Tridenti in palatio episcopali anno 1302 die 3
augusti. Alius de quo ad an. 1543 magnificus iuris utriusque doctor dominus
Gaspar Brunolus (sic) nobilis ferrariensis, honorandus Praetor civitatis
Tridenti pro R.mo, et Ill.mo domino cardinali domino nostro Tridenti
dignissimo etc. Alius, de quo ad an. 1395 honorabilis, et sapiens vir
dominus Ioannes de Capitaneis castri Sancti Petri de Bononia, legum doctor,
Vicarius, et ius publice reddens in temporalibus in civitate, et Curia
tridentina pro R.mo in Christo Patre, et domino, domino Georgio Dei et
apostolicae Sedis gratia episcopo tridentino an. 1395 Tridenti in palatio
episcopali, in loco iuridico consueto. Alius ad an. 1471 Paulus de Ungarellis
de Padua legum doctor, et Potestas Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et
domino domino Iohanne Dei, et apostolicae Sedis gratia episcopo Tridenti
dignissimo. Alius, de quo ad an. 1517 magnificus dominus Leonardus
Cipolla de Verona Comes, ac iurisconsultus, Potestasque Tridenti pro R.mo
in Christo Patre, domino, domino Bernardo de Clesio, Dei gratia episcopo,

dominoque Tridenti dignissimo, anno 1517 Tridenti in episcopali palatio.
Alia huiusmodi omitto.
6. Sub uno ex laudati Praetoribus, seu iudicibus saeculi XIII accidisse
putandum, quod ex Caesarii dialogis refertur in Sermonibus discipuli editis
Lugduni an. 1499 ac iterum an. 1534. Etenim Serm. 164 habetur, quod extra
civitatem tridentinam decollatus fuit quidam famosissimus latro, et in
eodem supplicii loco sepultus: die tamen sequenti, issu Deiparae Virginis,
quae mirabiliter apparuisse urbis vigilibus narratur, honorifica sepultura
intra eiusdem urbis muros ab epsicopo donatus fuit, quia edoctus a quodam
Religioso abstinuit omni die sabati a quocumque maleficio, consuevitque
tali die nihil penitus comedere, ob sanctissimae Virginis Mariae honorem, et
reverentiam. Subditur autem, quod ab illo tempore usque hodie vix aliquis
adultus invenitur in illa Provincia, qui eius exemplo diem sabbati in
honorem nostrae Dominae ieiunet. Porro casus inibi late descriptus evenit,
quum Tridentum per circuitum ab hostibus infestaretur 142 . Ipsum legi apud
Caesarium Lib. 7, cap. 59,et apud citatum Discipulum. Latro autem videtur
ille Comes Germanus Capo di Assassini, de quo Thomas Cantipatranus
Ordinis Praedicatorum saeculi XIII Lib. 2 Apum cap. 50. Caesarius, qui fuit
Heisterbacensis Ordinis Cisterciensis, ac teste card. Ioanne Bona in Notitia
auctorum, in Historiis memorabilibis pius, verax, et simplex, cucullum
induit Heisterbaci anno 1199, scripsitque ad an. 1237. Discipulus vero, seu
Heroldus, idest venerabilis, et devotus Iohannes Herolt Sancti Dominici
sectator professus, scribebat anno 1418 saeculo XV. Vide infra num. 12.
7. In stemmate Comitum Goritianorum, ac tirolensium, quod exhibet in
Monumentis Ecclesiae Aquileiensis Pater Bernardus Maria de Rubeis
Dominicanus col. 1050 occurrit Albertus Comes Tirolensis 1204, 1217,
1250, aliusque Albertus Comes Goritiae, ac Tirolis 1238 † circiter 1253.
Uterque sistitur sine patre, sine matre, sine filiis, aut fratribus. Apud alios
autem iidem Alberti nominantur Adelpreti. Quidam Comes Albertus de Tirol
impense commendatur a Radevico frisingensi Praeposito, ac historico XII
saeculi Lib. 1 de Gestis Friderici primi Romanorum Imperatoris, cap. 37. In
calendario udalriciano tridentino saeculi XI manu posteriori notatur VII Kal.
martias Obitus Comitis Adelpreti de Tirol. Vixit an. 1161, quo pariter dictus
est Comes Adelpretus de Tirol. An. 1163 Albertus Comes de Tirolo. Ipsum
distinguo a Potestate tridentino, et ab Albertis, seu potius unico Alberto
Patris Rubei. D. Adelpretus Comes Tirolensis absque titulo Potestatis
occurrit in nostris tabulis ad an. 1204, 1208, 1215, 1222 di 5 augusti, ad an.
1233, 1236.
142 De eodem latrone loquitur etiam P. Alexander Dioptallevius nei Trattenimenti
spirituali part. 3, Tratten. 17, Dom. 16, edit. Ven. 1729.

8. Sanctus Petrus Damiani card. in Rhythmo de omnibus ordinibus
hominum in saeculo viventium cecenit:
Potestas mundet vitia,
Furta, et latrocinia,
Ut ceteri perterriti
Timeant poenam consequi.
Ego tamen scripsissem potius Et furta, et latrocinia, necnon Formident
pro Timeant: vel Poenam referre timeant.
9. Emmanuel Sa lusitanus Iesuita in suis aphorismis confessariorum
verbo Debitum num.8, dicit: Debitum publicum salarium, seu stipendium
integrum Potestati, Avvocato, Assessori, et Doctori etiamsi ante finem
statuti temporis moriatur; et salarium talibus promissum a privata persona,
solum pro rata debetur.
10. Gralantus vicesgerens Potestatis tridentini ad an. 1206 laudati
probabiliter fuit ille dominus Gralantus filius quondam domini Gralanti de
Salurno, qui anno 1258 promisit episcopum tridentinum defendere suis
armis, equis, et balestariis: quique anno 1259 eidem episcopo, nomine
Egnoni, dedit mutuo setptingentas libras denariorum parvulorum, et alias
anno 1269. Dictus fuit etiam D. Gralandus de Salurno. Decessit ante an.
1391 quo mentio facta fuit bonorum, quae fuerunt olim D. Gralandi de
Salurno in Metio Sancti Petri.
11. Petrus de Malusco laudatus ad an. 1206,vivere desiit ante an. 1231.
Fuit causidicus, iudex, Vicedominus Anauniae, dives, nobilis, ac vir
insignis. Eumdem pluribus laudavi etiam in Collectaneis de Praefectis
Anauniae ad an. 1211.
12. Latro, de quo supra num. 6, non fuit quell’Assassino di Strada, de
quo in Vita Beati Henrici Susonis constantiensis suevi Ordinis
Praedicatorum a P. Ignatio del Nente scripto cap. 34, edit. Paduanae 1710,
pag. 44, et Paulus Segnerius in Quadragesimali Conc. 30 paret 2, nam latro,
quem Suso convertit, habitavit in silva Rhenana, non vero tridentina,
vixitque saeculo XIV, quo idem Suso defunctus Ulmae in Suevia die 25
ianuarii 1365. Uno verbo alius fuit.
13. Quaedam Paravicini solemnis attestatio incipit: Nos Iosephus
Paravicini I.C. nob. Vallis Tellinae, et nunc Tridentinae Urbis Praetor,
fidem facimus etc. Tridenti ex Palatio Praetorio solitae nostrae Residentiae
die 24 apr. 1786 143 .
143 An. 1471 Nos Paulus de Ungarellis de Padua legum doctor et Potestas Tridenti pro
R.mo in Christo Patre, et domino domino Iohanne Dei, et apostolicae Sedis gratia episcopo
Tridenti dignissimo, sub datum Tridenti in episcopali palatio.

14. Ille Vicarius iurisdictionis castri Perzini, quem supra num.
LXXXIX, ex quodam manuscripto appellavi Zuchellum, dicitur Prudens vir
ser Ioannes Zochelrigel Vicarius totius Comitatus Castri Perzini in quodam
Consilio Melchioris Facini apud ceteroquin corruptissimam Collectionem
Ziletti To. 1, pag. 180, col. 2.
15. Anno 1237 die 8 aprilis Potestati, et Consilio tridentino literas dedit
Gregorius nonus Papa, ne moniales Clarissas s. Michaelis Tridenti cogant
Statuta civitatis observare, ac banna solvere. Ad verbum easdem retuli in
regesto diplomatico Relationis secundae ad P. Paschalem de Varisio num.
VI, ubi etiam monui, fore incertum, an tunc Adelpretus, vel Swikerius fuerit
Potestas. Ecce, num expediat notare etiam diem anni, quo quis primum, vel
ultimo occurrit Potestas.
16. Referente Blancolino in Chronologia veronensi Henricus de Egna 144
factus est Potestas Veronae an. 1240, iterumque an. 1246, et occisus a
Ioanne Scanarola an. 1247, quo anno ei successit in Praetura Henricus de
Egna iunior, defuncti nepos. Henricus de Egna filius quondam domini
Ioannis de Castro Fundo anno 1172 a Sancto Adelpreto episcopo tridentino
licentiam obtinuit aedificandi castrum Egnae. Diploma integrum legere est
apud meum Bonellum Vol. 2 Monum., pag. 452 145 . Dominus Nicolaus de
Egna, vir nobilis, vixit an. 1208, 1210, 1211, et sequentibus, etiam an. 1231.
Dominus Henricus de Egna fuit in Consilio tridentino anno 1240. Nobiles
viri domini Odoricus, Henricus, Ezelinus, et Vilemus fratres filii quondam
domini Ezelini de Egna claruerunt anno 1282. Dominus Ezelinus de Egna
fuit capitaneus Tridenti anno 1260. Ex eadem familia fuerunt duo episcopi
brixinenses, videlicet Albertus primus de Egna ab an. 1323 usque ad an.
1336, et Albertus secundus ab an. 1374 usque ad an. 1377, ut dixi in
Episcopario quadruplici. Teste laudato Blancolino in Chronico veronensi ad
an. 1247 Henricus de Egna occisus a Scanarola fuit nepos Ezelini de
Romano saevissimi tyranni, nempe filius sororis eius. Monachus Patavinus
in Chronico suo apud Muratorium To. 8 Rer. Ital. col. 690 habet, quod
“Anno 1255 circa principium aprilis, tridentini gravissimum iugum
tyrannidis Ecelini a suis cervicibus excusserunt. Ad quos opprimendos
validum exercitum per Vallem Suganam festinanter direxit, qui multa castra,
et villas eorum tam incendiis, quam rapinis crudeliter devastarunt. Eodem
144 Enida nata d’Enrico d’Egna, e di Aldisia Migoli di lui moglie beneficam se
praebuit Fratribus, et sororibus s. Piritus Veronae, teste Blancolino L. 2 delle Chiese, pag.
652. 145 Dominus Henricus de Egna vassallus ecclesiae tridentinae fuit Tridenti an. 1220.
Fuit de Egna, dicta etiam Innia, et Igna, pago Athesiae Tridentum inter et Bulsanum, non de
Enna Siciliae. Unde perperam dicitur Neapolitanus a Vercio To. 1, pag. 109 Hist.
Ecelinianae.

tempore Ecelinum de Egna, filius sororis suae, coniecit in vinculis etc.”. Ita
citatus Monachus. De praefato Henrico Potestate Veronae habet Chronicon
Estense To. 15 Rer. Ital. col. 311, quod anno 1247 de mense februarii cum
Henrius de Egna filius sororis nequissimi Eccellini gereret regimen civitatis
Veronae, quidam miles veronensis, nomine Iohannes de Scanarola
accusatus de proditione, ante tribunal eius vinctus compedibus existebat.
Cui cum Henricus diceret: Iohannes, scias esse impossibile, quod evadas,
ille gladium de caliga latenter educens, irruit in eum, ipsumque in capite
graviter vulneravit, ita quod vix diebus XV supervixerit. Tunc satellites
Potestatis ipsum protinus occiderunt. Tum col. 312 dicitur, quod Henricus
fuit iuvenis bellicosus, fortis, strenuus, et terribilis inimicis; ac subditur
illud proverbium: Qui vult mori, regem potest occidere. Quod Henricus
fuerit nepos Eccelini de Romano laudem eius non auget; nam ibi col. 311,
praemissum, quod idem Eccellinus fuit Sathanae minister, Diaboli carnifex,
potator humani sanguinis, sitibundus inimicus Ecclesiae, haereticorum
refugium, malitiae saedulus adinventor. Alii dicunt, quod fuit niger, et
pilosus totus.
17. Propter dicta in Praefatione § Hinc etiam animadverto, quod primus
senensium Potestas fuit ad an. 1199 ex Chronico senensi To. 15 Rer. Ital.
col. 19, ubi longa series Potestatum senensium ine interruptione datur, post
quam ad an. 1202, 1203, 1210, 1211 loco Potestatis positi fuere tres
consules 146 . Potestatum mutinensium series exhibetur cit. To. a col. 556.
Primus est ad an. 1188. Etiam in hisce Catalogis unicuique constanter
additur titulus Potestatis. Potestas mutinensis ad an. 1219 non dicitur
Rambertinus, sed Rambertus de Rambertis de Bononiam quem praecessit
an. 1217 Lambertus de Bualelo de Bononia, et sequuti sunt Rambertinus
domini Matthaei dominae Samaritanae civis Bononiae anno 1254.
Lamberinus Dominae Samaritanae Bononia 1268. Saracenus de
Lambertinis de Bononia 1272.
18. Iuverit nosse pro Praetoribus a Carretto, quod Othobonus de Carreto
ex marchionibus Finarii fuit episcopus ferrariensis an. 1304. Carolus ex
eadem familia cardinalis, et plures alii episcopi, et non episcopi fuerunt viri
illustres, teste Ughello To. 2, col. 545.
19. Ughellus, et Coletus impense laudant To. 1, col. 717 Antonium
Comitem Monte Catinum, nobilem ferrariensem, advocatum consistorialem,
episcopumque Fulginii ab an. 1643 usque ad an. 1668.
20. Pro nostro Pasqua facit, quod laudati Simonis cardinalis Pasquae
nepos ex fratre Octavianus Pasqua ianuensis, fuit episcopus Hieracensis (di
146 Primus Potestas Placentiae ad an. 1158, sed sine interpositione consulum mihi
Potestates fuerunt ab anno 1214, Murat. To. 16 Rer. Ital. col. 615.

Gerace) in Calabria ab an. 1574 usque ad an. 1591 laudatissimus, ac
plurium librorum scriptor, referente Ughello To.9, col. 398, edit. Coletanae
1721,qua semper utor.
21. Henricum de Egna inter Praetores nostros recensui, quia eius titulo
iudicis additum illud Curiae tridentinae, prout additum etiam sequenti
Henrico de la Bella. Sane additionem huiusmodi actuale iudicis munus
importasse inferre licet ex eo, quod non omnibus iudicibus facta reperitur.
Quamplurimos collegi solo iudicis titulo decoratos hoc modo: D. Trintinus
iudex, D. Iordanus iudex, D. Iacobus iudex dicitur de Pissavacca de
Tridento, Domini Calapinus, et Albertus, et Gisloldus iudices etc. quo
quidem titulo iudices habituales, idest Ex-iudices, sive olim iudices, indicari
censeo, praesertim quum eosdem in chartis anterioribus iurisperitos tantum
appellatos animadverterim: et duos, tres, aut quatuor simul iudices in una
eademque charta memoratos invenerim. In charta tridentina an. 1218 sic
recensiti occurrunt quatuor: Dominus Petrus de Malusco iudex, et dominus
Henricus iudex tridentinae Curiae, et dominus Adelwardus, et dominus
Gerardus iudices. In alia an. 1215 post archidiaconum occurrit dominus
Henricus iudex Curiae tridentinae: dominus Henricus de Cronpach,
presbyter Henricus capellanus.
22. Pro memoria placet hic referre, quod scriptum legi: Ioannes Baptista
Blancolinus in sua Chronologia veronensi ad an. 1213 habet: La città di
Trento venne in podestà de’ veronesi. Ad annum autem 1223 “Per opera di
Manfredo Cordovico 147 s’impadroniscono li veronesi di Trento, e vi
costituiscono Pretori Antonio Nogarola, e Pace Lazise nobili veronesi; ma
Pietro Zagata mette ciò esser seguito nel 1213, altri dicono nel 1231”.
Torellus Sarayna I.U.D. in Historiis veronen. Lib. 1, fol. 19 edit. veronen.
1542,col. 1, scribit: “Nel 1265 Mastino de la Scala posto inpronto l’essercito
de la Republica veronese andò alla recuperatione de Trento già sotto
Eccelino manchato da la ubbidienza de Veronesi. Gionto sopra quello non
volendosi dare li cittadini, con una leggier battaglia guadagnoe l’entrata, e
concesse la città per ragione della guerra in preda agli soldati, per il che le
robe, e persone divennero in podestà de quelli con estremo danno e ruina”.
Idipsum quod Torellus habet ex Curte Bertondellus quoque in Hist. feltren.
pag. 76, ubi additur, quod Tridenti moenia fuerint a veronensibus prostrata,
et deinde sumptibus tridentinorum restituta, necnon quod dicto an. 1265
acciderit secunda tridentinorum a veronensibus defectio. Denique
Blancolinus in Chronologia veronen. ad annum 1265: “Mastino dalla Scala
capitano del popolo veronese ito a Trento con grossa banda di gente prese
quella città, e la saccheggiò: la quale innanzi la morte di Ezelino erasi
147 Allii da Cordovico.

ibellata dai veronesi”. Idipsum citatis Blancolino, Saraina, et Curte, habet
etiam Vercius in Hist. Marchiae Tarvisinae, ac veronensis, To. 1, edit. Ven.
1786, pag. 144 ad an. 1265. Etiam Fidelis Onofri in suo Summario istorico
ait, quod nel 1222 Trento venne in potere della Repubblica di Verona per
opera di Manfredo di Cordovico. Haec omnia die alio examinanda relinquo.
Bonellus Cordovici factum reiicit, ac negat vol. 2, pag. 117, et 555, etsi
dictum etiam a Ioanne Francisco Tinto, Ludovico Muscardo, et Hieronymo
de Curte veronensibus, ac realtum a Hieronymo Tartarotto nelle Memorie
antiche pag. 19, ac Simone Petro Bartholomaeio perginate in Dissert. de
Monetis pag. 33.
23. Anno 1283 tridentini litigarunt cum veronensibus propter confines,
Albertumque de Castrobarco ab Scaligero veronensi missum in vincula
coniecerunt, suo tamen malo eventu.
24. Anno 1301 Albertus Scaliger veronensium dominus milites
Tridentum misit, ut ipsum recuperaret, sed frustra, et cum suo damno.
25. Pro Cicario Ezelino de Campo notandum, quod fuerunt canonici
ecclesiae tridentinae Albertinus de Campo an. 1166, Aldrigetus de Campo,
Fridrici filius, an. 1211, tandem episcopus, Odolricus de Campo 1259, et
1295. Henricus de Campo an. 1259, et 1265. Ezelinus de Campo an. 1261,
et 1295. Gislembertus de Campo, Armanni filius 1288, deinde decanus
Tridenti 1303, et 1321. Henricus de Campo eius frater 1311, tandem
decanus ab an. 1321 usque ad 1328 148 . Ioannes Baptista de Castro Campi
legum doctor fuit archiconsul Tridenti an. 1494, et 1498 dictus etiam
Mathias Comes Gallassius de Castro Campi. Celeberrimus fuit Mathias
Comes Gallassius tridentinus, Dux Luceriae, ac supremus exercituum
austriacorum praefectus usque ad an. 1647 quo obiit. Ioannes Wenceslaus
Gallassius tridentinus Comes fuit orator caesareus Romae an. 1715, obiitque
Pro-Rex neapolitanus an. 1719. Nunc Castrum Campi est Comitum
Trappiorum Aeniponti a tempore, quo Gallassii defecerunt.
26. Non frustra fuit additum pag 25 [num. L] Cividado illud Belluni,
nam in brixiana dioecesi 43 P.M. ab urbe dissitus est pagus parochialis cum
Vicariatu foraneo dictus Cividate in libello Il Sole di Brescia pro anno 1773,
pag. 70, et Cividato in alio Diario bresciano per l’an. 1786, pag. 106.
27. In manuscripto Catalogo Bernardiano post Lanfrancum de Oriano
habetur: 1460 Christophorus Lanfranchinus veronensis Praetor Tridenti.
Vide infra num. 37.
148 Anno 1392 vixit Tridenti domina Isabeta quondam domini Encelini de Campo. Et
an. 1401 Vigilius filius et heres quondam ser Henrici dicti Pocherii, et dominae Elizabet
eisudem ser Henrici uxoris et filio quondam domini Hecelini de Campo.

28. In eodem Catalogo Bernardiano ponitur: 1462 Hieronymus
Mussatus patavinus Praetor Tridenti. Vide infra num. 46.
29. Ibi post Nardum est: 1562 Mathias Caracius de Cento Potestas
Tridenti. Quidam Baptista Carracius, teste Pincio fuit Dux militum
venetiarum an. 1508 ad Petram Vallis Lagarinae.
30. Nulla mentio ibi est Praetorum Gozadini, Alexandri Madii, et Pauli
Ungarelli. Ioannes e Sallis perperam dicitur brixiensis. Pariter inibi
desideratur Praetor Buzacharenus, et Coepolla anni 1485 et Lambertinus an.
1490, et Ungarellus anni 1491 et Paulus de Oriano anno 1492, et Paveius, et
alii.
31. Praetor Assandreus dictus in chartis a me visis, dicitur Assander in
Catalogo Bernardiano. Recte utroque modo 149 . Quidam Manfredus de
Asandris de Mantua fuit Potestas Mutinae anno 1313, ex Chronico
mutinensi apud Muratorium To. 15 Script. Rer, Ital. col. 574. Quidam vero
Gio. Battista Assandri scripsit opus praenotatum: Della economia,ovvero
disciplina domestica. In Cremona 1616, in 8°, et aliud sub tit. Rivoluzioni di
Cattalonia. In Bologna 1645 in 4°.
32. Ugonii Praetoris nostri tempore vixit, claruitque Mathias Ugonius
brixianus I.U.D. episcopus Famaugusate in Cypro, Suffraganeus Brixiae,
atque an. 1505, et 1509 Vicarius generalis episcopi veronensis in
spiritualibus, et temporalibus. Resurrectionem suam expectat Brixiae in
ecclesia ss. Apollonii, Rochi, et Iosephi nostrorum Patrum Observantium
per eum die 4 octobris 1519 dedicata, teste nostro Waddingo ad an. 1517
num. 50. Scripsit librum de patrairchali praestantia in dialogi formam,
editum Brixiae an. 1507 qui servatur Tridenti in Biblioth. episcopali, nec
non Tractatum de Conciliis approbatum a Paulo III Papa per diploma
speciale die 16 decembris an. 1553 impressumque Venetiis an. 1565 sub tit.
Synodia Ugonia. Hunc impense commendat Ludovicus Morerius parisiensis
in suo Diction. verbo Ugonis. Laudatur etiam a Benedicto XIV L. 1 de
Synodo, cap. 1, num. 4, et L. 2, c. 5, n.1, et L. 3, c. 1, n. 2. Vixit etiam an
1530. Quidam Lodovico Ugone brixianus fuit capitaneus contra turcas anno
1570.
33. De Familia Castillionaea tractatur apud Murat. To. 6 Rer. Ital. col.
1004, deque aliis Castillionaeis in pluribus aliis tomis eiusdem collectionis.
Claret etiam hodie Mediolani.
34. Ughellus To. 2 col. 754 laudat Hieronymum Codebò episcopum
Montis Alti, natum Mutinae ex generoso stemmate, patre Andrea Mutinae
Ducum a Consiliis clarissimo. Idem translatus anno 1661 ad episcopatum
149
Hoc anno 1789 Camillo Assandri capitaneus militum mediolanensium contra
turcas eumtium.

Regii Lepidi, defunctusque ipsomet anno, laudatur etiam a Nicolao Coleto
cit. To. 2 Ital. Ughell. col. 320 verbis hisce: Hieronymus ex Comitibus de
Codeboviis Mutinensis, ortus die 13 augusti 1594, ex Comite Andrea
Codebovio. In iudicibus quoque dictae Italiae legitur non Codebonius, sed
Codebovius. Catalogus Bernardianus luculenter habet Codebonius. Vide
infra num. 127.
35. Anno 1300 Bellotus de Calchis de Mediolano fuit Ianuae Potestas,
ex Annal. genuiens. Georgii Stellae To. 17 Rer. Ital. col 1015. Aliis quoque
Calchi commemorantur in eadem collectione Script. Rer. Ital, quos inter
celebris scriptor Tristanus Calchus mediolanensis dictus nobilissimus
historicorum mediolanensium a Muratorio 150 .
36. Circa an. 1366 obiit Franciscus de Ordelaphis Tyrannus, seu
dominus Forolivii. Filius eius fuit Scarpetta de Ordelaphis episcopus
Forolivii ab an. 1391. Vide infra num. 45.
37. Anno 1460 Christophorus Lanfranchinus veronensis fuit Praetor
Tridenti, ex Catalogo Bernardiano 151 . De eo loquitrus Papadopulus To. 2
Hist. Gymn. patavini pag. 25 in hunc modum: “Christophorus
Lanfranchinus, Comes, et eques, nobilis veronensis, a prima aetate
liberalibus disciplinis operam dedit Bononiae, claruitque adhuc iuvenis ex
elegantissima oratione habita in nuptiis Gherardi Bevilaquae, et Constantiae
Bentivolae. Iurisprudentiam quoque ibidem attigit; verum revovatus
Patavium a legibus venetis, hic et curriculum studiorum absolvit, et lauream
in utroque consecutus est, post quam reversus Veronam iurisconsultorum
veronensium facile princeps fuit declinante saeculo XV, carus etiam, ac
potens consiliis seu responsis plurimis editis apud Fridericum III caesarem,
aliosque principes maximos. Scripsit librum doctissimum de Iure
praecedendi doctorum, et militum, quo nomine viros Ordinis equestris
significat. Primas autem concedit doctoribis, validissimis, sed et acutissimis
rationibus, stylo tamen barbaro, et luculento, in quo doctrinam laudes,
elocutionem detesteris. Sumptuosus, locuples, et venerabilis omnibus, sed
enim pia largitate, ac magnificentia erga res sacras gloriosior in patria
mortalitatem explevit circa finem saeculi eiusdem, anno ut creditur
MCDXC. Laudatur a Panvinio, Curtio, et Puteo, ex quibus haec pauca
decerpimus”. Ita Papadopulus. Ex Blancolino de’ Supplementi alla cronica
di Pier Zagata vol. 2 partis 1, laudatus Christophorus fuit Vicarius
150 Franciscus Maximilianus Calcus nobilis mediolanensis anno 1610 studuit
Ingolstadii. – Tristani Calchi Historia mediolanensis prodiit Mediolani an. 1628 in fol.
Eisudem residua historiae mediolanensis Mediolani an. 1644 in fol.
151 Veronae nunc sunt Comites Lanfranchini, teste Blancolino. Christophorum
Lanfranchinum inter illustriores veronenses recenset Ferd. Ughellus in praefatione ad
catalogum episcoporum veronensium To. 5, col. 659.

magistratus mercantilis Veronae an. 1464, 1470, 1472, 1476, ac Potestas
Leniaci an. 1469, 1479, et 1504, quo decessit, habuitque successorem anno
1535 Alexandrum Lanfranchinum Vicarium dicti magistratus 152 . Auctor
praefati libri de Praecedentia doctoris et militis in cit. To. pag. 151,
asseritur etiam ab eodem Blancolino.Marchio Maffeius in Verona illustrata
part. 2 col. 102, 103 eumdem laudat, et appellat insigne legista, che fu
ambasciator per la patria a Venezia. Praeter librum editum de
Praecedentia, scripsit teste Maffeio, alium librum in laudem caesaris
Friderici. Orationem habitam in suo ingressu ad lecturam ferrariensem anno
1448 et aliam pro nuptiis Gerardi Bevilaquae, et Constantiae Bentivolae de
Bononia. Scripsit invectivam in quosdam tunc gliscentes mores, idest
adsectandi nomenclatruram Comitis, et assumendi extraneos habitus, quos
deliros, inhonestos, histrionibus aptissimos, cauponarios, barbaricos, et
gallicos appellat. Scripsit tandem alia multa versu, et prosa, quae in
manuscriptis codicibus asservantur. Multos libros impressos, et ineditos
possedit, quos renseuit in suo testamento scripto anno 1494 notante Maffeio.
Vide supra num. 18.
38. Anno 1786 die 8 octobris reddidi domino Bernardio suum
Catalogum, eique grati animi ergo adieci Appendicem ad Praetores civitatis
tridentinae, continentem nomina, et notulas plures. Incipit: 1206 Adelpretus
Comes Tirolensis Potestas. Sed non omnes Vicarios recensui, neque ullum
assessorem. Libellus implet pagg. 8 in 4°, ac finit: Legum doctor.
39. Concinum de Concinis annaniensem, de quo ad an. 1588, alibi
nuspiam invenire potui, videlicet neque in tabulis manuscriptis exhibentibus
alios Concinos (de Concinis) de Tuyeno, et Casetio usque ad an. 1447,
neque in libello ceteroquin diligentissimo, impresso Tridenti anno 1757 sub
titulo: Descrizione geneologica 153 dell’antica, e nobil famiglia Concinni, in
quo agitur de Concinis etruscis, et annaniensibus ab origine usque ad dictum
annum 1757 recensenturque alii Concini de Concinis, sed nostro Praetore
anni 1588 multo antiquiores. Recentior inter annanienses est ad an. 1490
idemque legum doctor.
40. Nonnisi Venetiis reperi Ottobonos, ex quibus nullus quidem fuit
Reipublicae princeps, seu Dux, […]men eiusdem Reipublicae magni
152 Blancolinus L. 1 Eccl. Veron. pag. 367 dicit factam fuisse portam cuiusdam
ecclesiae cum inspriptione: Christophorus Lanfranchibnus doctor, et Comes, eques suo ere,
et sponte vivens dicavit anno salutis 1493. – Idem Christophorus Lanfranchinus scripsit
elegiam quinquaginta versuum ad Hermolaum Barbarum episcopum veronensem
defunctum anno 1471, laudatam a nostro P. Ioanne de Augustinis To. 1 dell’Istoria degli
scrittori viniziani, pag. 256. Eumdem Christophorum recenset inter viros illustriores
civitatis veronensis Ughellus in praefat. ad episcopos veronenses.
153 *Nel testo genealogica.

cancellarii fuerunt ab an. 1559 Ioannes Franciscus filius Ectoris, Leonardus
filius Iacobi, et Marcua filius Marci Antonii, omnes Ottoboni, prout
admonet noster P. Ioannes de Augustinis nell’Istoria degli scrittori viniziani
To. 2, pag. 559, 560 154 . Ex iisdem Ottobonis unus, idest Petrus praedicti
Marci filius, fuit episcopus arixiensis, ac tandem usque ad an. 1691 Papa
Alexander octavus nuncupatus. Hodie nulla est ottoboniana familia penes
venetos; etenim nulla comparet in Libro aureo exhibente Familias patricias
Venetiarum edito an. 1764, ac iterum an. 1778. Leonardus Otthobonus anno
1596 fuit secretarius Consilii decemviralis. Petrus Othobonus an. 1729 fuit
cardinalis episcopus sabinensis, et S.R.E. vicecancellarius. Antonius
Ottobonus fuit Potestas Feltri an. 1675. Vide infra num. 57.
41. Venetiis pariter est familia patricia de Pisauro appellata, ex qua
Ioannes fuit Dux Reipublicae anno 1658, et Ioannes Maria episcopus
Paphensis in Cypro an. 1555. Pisaurum autem est civitas episcopalis in
Ditione pontificia, inque regione Umbriae. Anno 1425 fuit Potestas
Ravennae Ioannes de Pisauro patricius venetus. Pisaurum ab aliis collocatur
in Piceno, et putatur a flumine Isauro, sive Pinsauro Pinsauri ferre
cognomen, ut Ugghellus admonet To. 2, col. 857.In antiquis tabulis
Pisaurum nominatur.
42. Quidam Superbus de Viris illustribus ferrariensibus saepe allegatur
in Italia sacra editionis venetae Nicolai Coleti, in episcopis ferrariensibus, et
alibi.
43. Augustinus Barbosa lusitanus To. 1 Collectaneorum in ius
pontificium universum edit Lugdun. 1647, Lib 2, tit. 30, cap. 8, num. 7, et
19 allegat Ludovicun Rodolphinum de suprema, seu absoluta principis
potestate, opus in capita, et numeros tributum. Idem Ludovicus Rodolphinus
recensetur etiam in Nomenclatore auctorum, qui partem huiusmodi
collectaneis contuletrunt 155 . Pariter il Rodolfino etiam in Muratorio
commeoratur in Tract. dei difetti della giurisprudenza edit. Tridenti 1743, p.
187, cap. 14. Redolfini Praxis recentior. Venetiis 1726 in fol. Petri Ridolfini
praxis recentior procedendi in iudiciis in Romana Curia. In fol. pro L. 18.
44. Ansaldus de Ansaldis I.U.C. florentinus, et S.R.R 156 . auditor in sui
discursibus legalibus de Commercio et mercatura editis Coloniae
Allobrogum an. 1718 157 . Discursu 45, pag. 152, 153, 154 et in aliis, citat
Michalor de Fratrib. opus in partes, capita, et numeros divisum. Hisce
154
Vie infra num. 68, 79.
155
Ludovicus Rudolphinus de Sabloneta de Origine, dignitate, et potestate Ducum
Italiae. Argentorati 1624 in 4°. Ex methodo Langleti.
156
*Sacrae Rotae Romanae.
157
Obiit Rotae decanus.

scriptis vidi Blasii Michalorii I. C. urbinatis, ac Rotae collegialis Urbini
iudicis ordinarii opera iuridica, nempe de Fratribus, de Positionibus, et de
coeco, surdo, et muto, volumen in folio editum Venetiis an. 1709 apud
Paulum Balleonium. Idem Blasius forsan exstitit nostri Praetoris genitor;
etenim natus est anno circiter 1575, et claruit usque ad an. saltem 1659.
Studuit in bonnoniensi gymnasio sub Horatio Giovagn. ispo attestante in Tr.
de Fratrib. part. 1, c. 20, n. 21.
45. Alius Ioannes Ordelaphus anno 1183 una cum aliis civibus
tarvisinis egit de arcendo Ezelino romanensi a civitate tarvisina, prout monet
anonymus Monacus Camaldulensis nelle Memorie del monastero de’ ss.
Cristiana, e Parisio di Treviso di monache Camaldolesi additis alle
Memorie della vita di san Parisio Mon. Camald., editisque Venetiis 1748,
pag. 76 ubi praemittitur, quod forsan idem fuit ille Ioannes Ordelaphus, qui
anno 1190 die quinta februarii pro remedio animae suae obtulit eremo
Cmaldulensi agrum, ut super ipsum aedificari posset sicti Ordinis
Camaldulensis monasterium 158 . Pag. 77 notatur, quod “gli Ordelaffi erano
cittadini trevigiani, diramati, secondo l’opinione comune, dalla Casa
Faledro, del ruolo delle patrizie veneziane: poiché Ordelaf è lo stesso nome
che Faledro, letto al rovescio. Questi divenuti col tempo assai potenti si
fecere signori di Forlì, città della Romagna: ma in questo secolo essi erano
de’ primi di Treviso, e possedevano molti palazzi, e case”. Praefatus
anonymus Camaldulensis fuit Pater abbas dominus Ioannes Benedictus
Mittarellus, aliorum etiam operum auctor clarus, teste Rambaldo de
Azonibus Advocatis canonico tarvisino nelle Memorie del Beato Enrico
morto in Trevigi, editis Venetiis an. 1760, part. 1, pag. 107, ac alibi: ac
etiam Ioanne Lamio nelle Novelle di Firenze 1748 pag. 567, apud
Zachariam historicum literarium Italiae To. 1, pag. 175, edit. 2, Ven. 1750.
46. Apud Muratorium To. 10 Rer. Ital. exstat Historia augusta Albertini
Mussati patavini. Apud Ughellum autem Galeatius Mussatus archipresbyter
ecclesiae cathedralis patavinae ad an. 1648. Citato To. 10 Rer. Ital. col 787
occurrit perillustris, et excell.mus I.U.D. Antonius Mussatus patavinus ad
an. cir. 1625. Alia praedicti Albertini opera recenset Muratorius ibi. col. 1,
2, 3 eumque dicit historicum, poetam, et tragoedum, ac patavinae urbis
insigne ornamentum. Obiit senex Clugiae exul anno 1329 aut 1330. Dubium
habet, num reapse a Musis cognomen Musati acceperit, dictusque primum
fuerit Mussus, ut putavit Scardeonius. Impense laudatur Papadopulo To. 2,
pag. 7 ubi refertur, quod appellatus fuerit Musaptus, quasi Musis aptus,
quando fuit coronatus poeta. Fuit Praetor Florentiae, ac Lendinariae, legatus
158 Anno 1259 fuit civis tarvisinus Ordelafus de Marcio.

paduanorum ad Caesarem. Anno 1781 claruit poeta Conte Nicolò Mussato
padovano.
47. Anno 1490 Ioannes Gothardus, et Ioannes Franciscus fratres,
civesque tridentini, ex familia nunc extincta, fuerunt exilio multati a
potestate Lambertino tamquam fautores Roberti Sanseverini, ac venetorum
contra civitatem Tridenti. Imagines autem eorum depictae fuerunt in Tutti
Praetoria pedibus, et capite inversis: ipsorumque bona ad fiscalem Cameram
devoluta. Ubinam pedem fixerint, nescio. Sciens alioquin, quod fuit Tridenti
familia nobilis 159 eiusdem cognominis etiam anno 1591, uti dixi in Biblioth.
Tirol. art. 249.
48. Bonus iudex sicut nocere cuilibet nescit, ita prodesse omnibus novit.
Boni iudices iustitiam ad solam obtinendam salutem aeternam suscipiunt,
nec eam muneribus acceptis destruunt. S. Isidorus Lib. 3 Sententiarum, c.
54. Et haec pro memoria.
49. P. Cyprianus Gnesottus de Setauro Capuccinus nelle Memorie delle
Giudicarie edit, Trid. 1786, pag. 99, et 100 ait: “Alcuni cittadini di Trento
(hic citat Francum in Vita Federici Arc.) massime Manfredo Crodovino
diedero la città di Trento in potere de’ Veronesi. Il Tartarotti nella Lett. al
Prep. Muratori pag. 19, va osservando, che gli scrittori veronesi riportano
questo fatto all’anno 1222, e che Antonio Nogarola, e Pazio Lazisio cittadini
di Verona venissero col nome, ed autorità di governatori a prenderne il
possesso, ed usarvi giurisdizione. Se questo fosse vero etc.”. Vide supra
num. 22.
50. Idem Gnesottus pag. 100, et 101 subdit “Riferisce il Muratori, che
Federico II imperatore senza vere in considerazione le donazioni di Corrado
e di Federico I imperatori si appropriò la podestà temporale di Trento, e che
vi ponesse nell’anno 1225 per Podestà Adalperto, o Alberto Conte del
Tirolo, cui il vescovo dovette accordarsi... Ad Adalperto Podestà di Trento
sotto il titolo di reprimere i ribelli, e tenere soggetti i popoli l’imperadore
sostituì Sodigerio di Thito Pretor di Trento con grossa truppa di tedeschi
dopo il 1240, il quale sostituiva altri giudici subalterni, e dopo Sidigerio
proseguirono i Conti Mainardi come apparisce dal testamento di Egnone
presso il Bonelli vol. 2, pag. 138. Faceva molto bene i fatti suoi Sodigerio sì
in Trento, che nel Trentino, usurpando a chi che sia sotto ogni pretesto e di
esazioni, e di condanne, secondo narra il Franco in Vita Riprandi, le case, i
campi, le decime, e quanto sapeva desiderare. Diede sentenza a’ 2 febbraio
1245 contro Odorico Pancera per usurparsi i suoi beni sotto titolo, che
avesse in guerra dato soccorso ai bresciani, dichiarandolo ribelle, quando
anzi nel 1242 aveva valorosamente aiutato i trentini, ed i loro alleati, come
159 *Perotti.

si ricava dal Franco, insorti essendo i bresciani poco innanzi”. Haec
Gnesottus conferenda cum superius iam scriptis.
51. Praefatus Gnesottus pag. 102 dicit: “In Trento risiedeva il Podestà
delle Giudicarie, tenendo nelle Giudicarie li Podestà subordinati. L’augusto
impeartore, con sentenza data die 7 exeunte octubri in campanea de Monte
Claro apud castra... l’anno 1237, cessavit potestariam Comitis Tirolis de
Iudicaria... et omnes alias potestarias civitatis et episcopaus Tridenti...
praecipiendo districte, quod omnes homines epsicopatus Tridenti veniant de
cetero ad civitatem Tridenti pro iustitia postulanda, et facienda etc. Costituì
in allora in suo nunzio e luogotenente per le cause Lazario, acciò giudicasse
in nome di S.M.”. Sic Gnesottus, cui addo, quod Montechiaro est locus
parochialis, ac vicarialis XII P.M. distans a Brixia. Vie supra num. IX.
52. Idem Gnesottus pag. 106 scribit “Viveva Egnone nel tempo, che
Sodigerio di Thito era Podestà di Trento, e seppe così bene esso vescovo
coltivare l’affetto de Podestà colle buone grazie, e co’ regali, che Sodigerio
stesso fatto amico favorì il vescovo, ed i suoi aderenti sino a raccomandarli
a Cesare, e ad Eccellino il tiranno, purché né il vescovo, né i suoi aderenti
fossero apertamente contrari a Cesare, o ad Eccelino. Riacquistò perciò il
vescovo quanto per avanti era stato da Sodigerio usurpato”. Pag. 107:
“Eccelino... aveva vendute le sue ragioni contro i Conti di Arco a
Sodigerio”. Pag. 113: “Avendo Sodigerio Pretor di Trento comperati da
Riprando d’Arco ancor vivente mulini, decime, ed altri beni, vedendo di non
potere ritenerne il pacifico possesso contro voglia de’ Conti d’Arco, ne avea
cesse a Mainardo tutte le ragioni per così spogliarli più facilmente”.
53. Ponzinibius tamquam scriptor catholicus italus commemoratur a P.
Martino Del-Rio Iesuita in Disquisitionibus magicis recusis Coloniae
Agrippinae 1679, Lib. 2, quaest. 15, pag. 175.ubi agitur de daemonibus
incubis, et succubis. Citatur etiam quaest. 16 Ponzinibius Italus ceu a quo
scriptus integer fere liber de nocturnis sagarum conventibus. Additur quod
Spinaeus scripsit contra Ponzinibium, idest Bartholomaeus Spinaeus, dictus
etiam de Spina Sacri apostolici palatii magisetr in quaest. de strigibus
citatus a Del-Rio. Spinaeus inquam, Ord. Praedicatorum, qui teste Miraeo
de Script. saec. 16, cap. 26, edidit librum de strigibus, et Lamiis Romae
anno 1575, in 4°. Delrius obiit anno 1608. Etiam L. 4, sent. 16 Del-rius citat
Spinaeum contra Ponzinibium pluries. Quartam editionem ordinavit an.
1604 sub operis Salmanticae. Iuxta Echardum To. 2, Script. Ordinis
Pradicatorum, pag. XXI Bartholomaeus Spina fuit S.A.P. magister ab an.
1542 ad 1546, quo obiit. Eodem Echardo auctore To. 2, pag. 127 idem
Bartholomaeus de Spina pisanus edidit suum Tractatum de strigibus prima
vice Venetiis anno 1523. Deinde cum Tractatu de praeeminantia sacrae
theologiae super alias omnes scientias, et praecipue humanarum legum,

adversus Ioannem Franciscum Ponzinibium iurisperitum: cumque Apologiis
tribus adversus eumdem de Lamiis, quae prodierunt primum Venetiis an.
1525, deinde alibi. Haec accumulavisse iuverit, ut innotescat Ponzinibium a
Spina confutatum distinguendum a nostro Praetore Ioanne Baptista. Forsan
hic filius eius fuit. Vetustior scripsit de Lamiis teste Delrio L. 2, quaest. 16,
pag. 180. Franciscum Ponzinibium a Spineo confutatum dicit etiam noster
Candidus Brugnolus in suo Alexicaco edit. Ven. 1668.
54. Anno 1424 die 20 augusti Tridenti honorandus Antonius de
Molveno quondam ser Francisci notarii, fuit ab Alexandro episcopo
tridentino investitus de decima vini, bladi etc. post Castrum Trentum de
prope Tridentum, et circa ecclesiam s. Georgii post dictum Castrum sitam,
salvo iure quartae ecclesiarum s. Georgii, et Blasii de Castro Trento
praedicto. Anno 1456 vixit Christophorus Comes Palatinus quondam
generosi Comitis Palatini, ac iurisperiti domini Antonii de Molveno civis, et
habitator civitatis Tridenti, ac publicus imperiali auctoritate notarius. Idem
an. 1451 dictus fuit nobilis vir Christophorus notarius quondam domini
Antonii de Molveno civis Tridenti.
55. Curiae civitatis brunsvigensis in Saxonia praefixa dicitur sequens
inscriptio apud Petrum Bertium in Commentariis rerum germanicarum edit.
Amstelodami 1633, pag. 491: “In controversiis caussarum capitales
inimicitiae oriuntur. Fit amissio expensarum. Corpus quotidie defatigatur.
Labor animi exercetur. Multa, et inhonesta crimina deinde consequuntur.
Bona, et utilia iopera postponuntur. Et qui saepe credunt obtinere, frequenter
succumbunt. Et si obtinent, computatis laboribus et expensis nihil
acquirunt”. Brunsvigae ceteriquin latine dicitur Brunopolis.
56. Quidam discretus et sapiens vir dominus Bernardus de Baratis de
Parma fuit iudex, et Vicarius nobilis, et potentis domini Nicolai ab Equis de
Verona civitatis Vincentiae, et districtus honorabilis Potestatis anno 1361
die 4 februarii. Quidam Nicolaus de Barattis parmensis fuit abbas
nonantolanus in Ducatu mutinensi anno 1311. Saladinus Barattus fuit
Vicarius capitularis Parmae anno 1259.
57. Zacharia To. 7 Hist. Lit. pag. 326 habet: Introdottosi sul declinare
de dodicesimo secolo nelle città di Lombardia, e in altre ancora il costume
di chiamare Podestà forestieri a rendervi ragione, furono a tale impiego da
molte d’esse domandati patrizi veneti: il che con erudito novero di coloro,
che da Venezia furono ad altre città richiesti a presedere 160 a’ giudizi,
dimostra il N. A. idest Marcus Fuscarenus eques, ac procurator, ac tandem
Dux Venetiarum in libris della Letteratura veneziana edita Patav. 1752”.
160 Presedére Facciolatus.

58. Concini habuerunt domum Tridenti apud Plateam Castri dictam la
Mostra: quae quidem domus usque ad Iosephum II appellata fuit la
Munizione, sive armamentarium regium. Anno 1515 nobiles domini
Antonius, Iacobus, et Bartholomaeus fratres, filii quondam domini Arnoldi
de Concinis de Casezio Vallis Annaniae vendiderunt Bernardo episcopo
tridentino unum stabulum positum in civitate Tridenti apud Plaetam Castri
Boni Consilii pro pretio rhenensium 85 in ratione librarum quinque
denariorum bonae monetae pro quolibet rhenense.
59. Pro Praetore Cappo laudato num. CIX facit, quod legere est To. 10,
del Giornale Enciclopedico, ottobre 1778 in Vicenza, nella stamperia
Mosca, nam pag. 93 sub dat. Roma 6 ottobre 1778 habetur: “S.E. la S.
Contessa vedova Braschi nata marchesa Cappi Pietrozzani mantovana
cognata di Sua Santità fu dalla imperatrice regina creata Dama della
Crociera”.
60. Salarium, quod nunc datur Praetori tridentino est librarum 825
praeter sportulas, et alios proventus, a quibus eidem promanamt centum
circiter floreni quolibet mense. Tempore episcopi Frundsbergii fuit librarum
900 cum onere tenendi suis expensis octo famulos, prout habent eius
Statruta cap. 2.
61. Anno 1786 doctor Vincentius de Bernardis Zetta civis, et notarius et
del Corpo d’Aggiunta, exhibuit Magistratui consulari un progetto di far
Podestà di Trento un terriere cittadino col titolo di Vice-Podestà
provisionale. Constat sex articulis. Incipit epistola: Avendo io l’onore.
Contra scripsit ill.mus baro Gaudentius Ant. de Gaudento libellum sub tit.
Parere di un cittadino sopra il progetto di fare Podestà un terriere. Incipit:
Sono a tutti note. Implet pp. 30 in fol., fuitque Magistratui exhibitus die 2
ianuarii 1787. Alius scripsit: Riflessi d’un altro cittadino in risposta al
parere sopra il progetto etc.; incipit: A qualunque cittadino. Implet pp. 24 in
fol. Statim respondit baro Gaudentus libello inscripto: Replica ai riflessi
sopra il parere d’un cittadino intorno al progetto di far Podestà un terriere.
Incipit: Se il sapere. Implet pp. 25. Omnia descripta manu laudati baronis
concinna, et eleganti vidi, et legi hac die 18 ian. 1788. Praevaluit votum
baronis pro Praetore statutario extraneo. Bernardius nomen suum aliis
commodavit. Libellus riflexionum compositus fuit non ab uno tantum, sed a
pluribus.
62. Ludovicus de Calvis de Bononia iterum Vicarius Tridenti ad annum
circiter 1435 putatur, quia ceu talis licentiam dedit Ioanni Staufero notario
Tridenti relevandi rogationes quondam Antonii f. q. Bertolasii, qui scripsit
saltem usque ad an. 1431 inclusive, fuitque inter vivos etiam anno 1435.
Vide nostrum Notariale tridentinum parte 2, cap. 15, num. 1338.

63. Bartholomaeus Coepola veronensis I. C. qui obiit an. 1477, scripsit
suum Consilium 58 editum Lugduni an. 1531 contra magnificum dominum
Potestatem Tridenti, quia capi fecit Paulum Fabrum, et Georgium de Villa
Roveredi de Vello districtus veronensis, homicidas, et fures, etsi delicta non
commiserint in Praetura tridentina. Dicit idem Coepola, quod alias inita
fuerunt certa capitula inter ill.mum Ducale Dominium Venetiarum, et
Ill.mum dominum Ducem Austriae, sub cuius nomine tunc gerebatur
Praetura tridentina, in quibus capitulis continetur, quod solum crematores, et
diffiadtores sicarii manifesti remitti debeant, ne talia delicta impunita
remaneant. In fine autem dicit: Concludo, quod magnificus dominus
Potestas Tridenti non tenetur, nec debet remittere dictos inquisitos ad
civitatem Veronae, nec potest contra eos procedere, nec eos punire.
64. Quidam Philippus Bebius scripsit Vitam s. Ursulae ante an. 1660,
teste nostro Bonaventura Conoro hiberno, lectore Bulsani tridentinae
dioecesis. Vide supra num. CXV.
65. Exstat liber Nicolai Crassi de Pisaurae gentis origine et
praestantia. Venetiis 1652, in 4°, idest della Famiglia Pesaro nobile in
Venezia. Vide supra num. XLIV. Marcus Guatius patavinus in suis Historiis
ad an. 1537 laudat il Clarissimo Girolamo da ca de Pesari.
66. Anno 1240 Tridenti in palatio episcopatus dominus Sodegerius de
Tito, de imperiali mandato in episcopatu tridentino Potestas, et Ancianus,
dedit licentiam aedificandi castrum Turani, scilicet Dossum Turani ubi
dicitur Castrum Cai, cui cohaeret a mane et meridie flumen: ita tamen, quod
castrum illud sit apertum semper episcopatui tridentino. Ita charta.
67. Anno 1429 die 7 ianuarii sententiam tulit egregius legum doctor
dominus Gerius de Monte Catino de Ferraria honorabilis Vicarius, et ius
publice reddens in civilibus et criminalibus causis in civitate et Curia
tridentina pro R.mo in Christo Patre, et principe serenissimo, et domino
domino Alexandro Dei, et apostolicae Sedis gratia episcopo, et domino
Tridenti dignissimo, Duceque Mazoviae etc.
68. Anno 1495 indictione 13 fuit Tridenti magnificus, et clarissimus
iuris utriusque doctor dominus Ottobonus de Valenza honorabilis Potestas
Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et domino domino Udalrico Dei, et
apostolicae Sedis gratia electo, et domino Tridenti dignissimo. Charta fracta
est, et non habet diem mensis.
69. Anno 1509 die 12 maii fuit Tridenti magnificus, et praeclarissimus
iurisconsultus, strenuusque miles dominus Alovisius Saxolus de Mirandula
honorabilis Potestas Tridenti pro R.mo in Christo Patre domino domino
Georgio de Naidech Dei gratia episcopo et principe tridentino illustrissimo.
70. Anno post 1534 magnificus I.U.D. dominus Michael Castagninus
faventinus Praetor Tridenti. Dictus etiam Castegninus.

71. Anno 1554 die martis 16 ianuarii scriptuum: “Nos Iulius Caesar
Castelvitreus mutinensis iuris utriusque doctor, et pro R.mo,et Ill.mo S.R.E.
cardinali et principe tridentino dignissimo etc. Praetor. In suo sigillo sunt lit:
I.C.C.
72. Anno 1609 die 12 ianuarii nobilis et clarissimus dominus Ludovicus
Rudolfinus I.U.D. de Sabolonetta Tridenti Praetor honorandus. Exstat
Ridolfini praxis recentiorum de ordine procedendi in Romana Curia.
Venetiis 1726 in fol.
73. Anno 1524 die 3 martii clarissimus I.U.D. eques et Comes
apostolicus, dominus Ioannes de Castrovitreo de Mutina magnificus
Potestas civitatis Tridenti pro R.mo in Christo Patre, et domino domino
Bernardo Dei gratia episcopo et principe Tridenti ill.mo.
74. Anno 1566 die... iulii magnificus I.U.D. dominus Alphonsus
Rondinellus de Lugo honorandus Praetor Tridenti.
75. Anno 1562 die 26 augusti Tridenti. Coram magnifico I.U.D. domino
Mathia Caratio de Cento Praetore Tridenti. Centum est Bononiam inter, et
Ferrariam, spectans ad bononiensem dioecesim, et ad Ducatum
ferrariensem, seu Legationem ferrariensem. In civitatem erectum fuit a Papa
Benedicto XIV anno 1754 Bulla incipiente Apostolicae Sedis.
76. Anno 1559 die 22 augusti magnificus, et clarissimus I.U.D.
dominus Athilius Tondius senensis Praetor Tridenti. Sic clarissime scriptum
in charta scripta dicto die coram eo. Post an. 1557 magnificus I.U.D.
dominus Attilius Tondius senensis Praetor Tridenti dignissimus.
77. Iacobus Menochius papiensis I. C. et lector Papiae, ac Paduae
saeculo XVI ante an. 1587 Consil. 452 libri quinti commemorat plures
Ugonios brixianos, idest magnificum, atque excell.mum dominum Iacobum
de Ugonibus brixiensem iam defunctum, necnon dominum Hectorem, et
dominum Camillum eius filios, dominum Alexandrum, et dominum
Christophorum de Ugonibus, ac tandem dominum Stephanum, et dominum
Bonifacium de Ugonibus, quos omnes dictus Iacobus haerdes suos instituit,
vel substituit 161 .
78. Laudatus Blancolinus Lib. 1, delle Chiese di Verona, pag. 367 ait,
quod supra portam maiorem ecclesiae s. Thomae cantuariensis legitur:
“Christophorus Lanfranchinus doctor, et Comes, eques suo ere, et sponte
vivens dicavit anno salutis 1493”. Videsis supra num. 37.
79. Anno 1495, indict. 13 die veneris 13 novembris spectabilis, et
praeclarus iuris doctor dominus Ottobonus de Valentia Potestas honorandus
civitatis tridentinae pro R.mo in Christo Patre, et domino domino Odorico
de Liechtenstain electo, et donmino Tridenti dignissimo.
161 Anno 1239 fuit Praetor Mediolani Raymundus de Ugonibus brixianus. Ex Corio.

80. Hoc die 12 februarii 1790 apud ill.mum baronem G. A, de Gaudento
vidi diploma civitatis ferrariensis, quo nobilibus ferrariensibus anno 1787
adnumerati fuerunt nobiles Vaini, nominatim Iulius Caesar consiliarius
episcopi,ac principis Tridenti, origine imolenses, ac deinde
bagnacavallensies. Iulius aliam prorogationem Praeturae obtinuit usque a
diem ultimum maii 162 .
81. Anno 1576 die 20 februarii magnificus I.U.D. dominus Ioannes
Baptista Calavinus, habitator in Contrata s. Mariae Maioris, fuit
locumtenens Praeturae Tridenti.
82. Anno 1607 die 15 octobris indictione 5, die lunae Tridenti in
Contrata Alemana, in stuba palatii illustr. dominorum de Trautmansdorff,
coram nobili, et clarissimo domino Ludovico Rodulphino I.U.D. de
Sabloneta, Tridenti Praetore honorando.
83. In vita s. Francisci pisaurensis apud Bollandianos To. 1, aug. die 4,
pag. 660 nominatur Civitas Pensauri, notaturque pag. 662 quod Pensaurum
a sciolis medii aevi scribi solet.
84. Brugnolis supra num. CXXI recensitis addo, Benedictum
Brugnolum virum optimum, ac utriusque linguae peritissimum appellatum a
Petro Cyrnaeo, seu Corso, apud Muratorium To. 24 Rer. Ital., col. 498, et a
nostro Ioanne de Augustinis in opere de script. venetis, quia Venetiis docuit
saeculo XV. Item Candidum Brugnolum de Sarnico bergomensem nostrum
reformatum ad an. 1666. Eius Alexicacon prodiit Venetiis an. 1668
sumpribus reverendi domini domini Iulii Brognoli, et domini Bernardi
Aquilinae.
85. Franciscus Valdrigius de Mutina Comes, ac iuris utriusque doctor,
aetatis annorum 23, creatus est Praetor Tridenti hoc anno 1790. Tridentum
venit die dominico ss. Trinitatis 30 maii hora circiter octava matutina. A
consulibus exhibitus fuit episcopo una cum Feronio parmensi, et
Romagnosio placentino doctoribus. Se se frustra consulibus obtulerunt
etiam Marinius olim Praetor Tridenti, et Comes Alexander Saviolus
bononiensis Tridenti degens, publicusque socius damnatae sectae Liberorum
Muratorum e Bavaria expulsus. Valdrigius sceptrum accepit die lunae 31
maii 1790. Vide infra num. 91.
86. Lazarus Foenitius iurisconsultus de Saxolo, et civitatis Tridenti
Praetor occurrit mihi in eius actibus sub die luane 28 martii anno 1583
indictione XI secundum kalendarium novum. Ita legi hac die 6 octobris
1790.
162
Anno 1767 monsignor Carlo Francesco Vaini cremonese cameriere d’onore in
abito pavonazzo de Papa Clemente XIII.

87. Antonius Maria Beghinus nobilis parmensis, I.U.D. ac Praetor
Tridenti die 2 novembris anno 1718, et die 20 novembris 1720.
88. Magnificus legum doctor dominus Ioannes Ordilaffus de Pisauro
Praetor Tridenti anno 1584 die 17 iulii. Charta habet Ordilaffus, non vero
Ordelaffus, sed errat.
89. Riprandus Novellus quondam domini Aycheboni de Tridento anno
1280 uxorem habuit dominam Minam filiam quondam domini Tridentinelli
Borserii de Tridento, quae anno 1296 fuit uxor domini Gratiadei quondam
domini Albertini de Castro Campi.
90. Riprandus Gonselmi fuit unus ex syndicis civitatis Tridenti quos
anno 1269 die veneris 15 februarii Tridenti in palatio episcopatus dominus
Ianuarius Prior s. Mariae Coronatae loco, et vice domini Egnonis episcopi
tridentini, cum psalmis, et verberationus consuetis absolvit ab
escommunicatione. Vie supra num. XVIII.
91. Anno Praetori Valdrigio ad trimestre prorogata fuit
potestas,desiitque dici Praetor Tridenti die ultimo augusti. Mansit tamen
Tridenti in eodem palatio Praetorio, inque loco inferiori, pro absolvendis
nonnullis causis. Fuit sine uxore, sine familia, et sine patientia. Fuit Tridenti
etiam die 25 novembris brevi discessurus.
92. Dominicus Romagnosius de Placentia I.U.D. electus Praetor
Tridenti venit die dominico 28 augusti 1791 circa horam undecimam
matutinam, solemnissime de more exceptus, et per urbem ductus.
Iuramentum autem in Castro emsiit, ac sceptrum suscepit, episcopo absente,
die veneris 2 septembris de mane. An sit Comes nescio. Ceterum Stephanus
Guatius de Casali Montis Ferrati ne’ suioi Dialoghi piacevoli edit. venetae
1586 in 4°, Dialogo 9 dell’Honore fol. 110, col. 2 scribit: “Non sapete il
volgar detto, che hormai è scorso per tutta Italia, che tre città sono copiose
Cremona di capitani, Piacenza di Conti, et Parma di cavalieri?”. Vide num.
94, 97.
93. Anno isto 1791 nella Gazzetta Universale di Firenze num. 84 die 18
ottob. 1791 legi, quod de’ Bagni di Monte Catini (sic) sono proprietari
benefici li monaci della Badia di Firenze.
94. Anno 1791 die 9 decembris Tridenti i Ephemeridibus tacito nomine
annunciatum fuit venale opus analiticum Praetoris Romagnosii inscriptum:
Genesi del diritto penale impressum extra Tridentum in 8°, et valde
commendatum.
95. Anno 1656 die 21 ianuarii Laurentius Maracchius I. C. civis
collegiatus Pontremuli et tridentinae urbis Praetor Tridenti in Praetorio
palatio sedens.
96. Idea del perfetto capitano del Conte Maiolino Bisaccioni. Messina
1660, in 4°, pro L. 3 in Catalogo veneto bibliopolae Iosephi Rossi anno

1792, pag. 44. Commentario delle guerre successe in Allemagna del Conte
Maiolino Bisaccioni. Venezia 1633 in 4°, pro L. 5, ibi pag. 14.
97. Anno 1792 mense martio exeunte Praetor Romagnosius offendit
baronem Martinum Klotium civem Tridenti. Causa ad Consilium aulicum
delata, idem Consilium misit ad petendum processum a Praetore, qui non
misit processum, sed epistolam irriverentem. Iem scripsit Consilium, et
vocavit Praetorem, qui scripto tantum respondit. Consilium igitur paravit in
castro novem milites Domus castigatoriae, vocavitque iterum Praetorem
cum interminatione violentiae. Igitur ascendit in Castrum, expectare
compulsus est extra ianuam Consilii, ac tandem admissus sine pileo, et sine
ense, ac stans graviter reprehensus est, ac suspensus ab officio per dies
quindecim. Veniam petiitm eam obtinuit, sed cum onere producendi infra
quindenam suas isutificatiobnes. Iuvenis est, sed doctus, non tamen Comes,
nuncupaturque Ioannes Dominicus. Idem hoc anno 1792 mense iulio typis
monaunianis Tridenti edidit libellum inscriptum: “Discorso sull’amore delle
donne considerato come motore precipuo della legislazione”, letto nella
Società letteraria dì Piacenza nella sessione pubblica de’ 23 giugno 1789 da
Giandomenico Romagnosi, socio di essa. Annunciatus fuit in
Ephemeridibus monaunianis fol. 60 diei 27 iulii 1792, ceu venalis pro
decem solidis venetis, etsi imperssus eleganter. Vidi etiam versus eiusdem
Romagnosii typis editos: qui adhuc Tridenti est hoc die 27 novembris 1792
pro suo syndicatu. Vide infra num. 102.
98. Hoc die 8 augusti 1792 tandem inveni patriam Maiolini Bisaccioni
Praetoris tridentini. Nam legi chartam scriptam Tridenti, in Contrata s.
Benedicti, in domo admodum nobilis domini capitanei Alberti Balduini,
coram illustri, et clarissimo domino Maiolino Bisacionio iuris consultus de
Aesio honorando Praetore Tridenti anno 1618 indictione prima, die mercurii
16 mensis maii. Aliam postea vidi in archivo monialium s. Michaelis
scriptam die 2 martii an. 1619 coram illustri, et clarissimo domino Maiolino
Bisaccionio iuris consulto. et civitatis Tridenti Praetore.
99. Anno 1620 diebus 16 iulii et 17 augusti illustris, et clarissimus
dominus Ioannes Baptista Madrutius de Ebemheim consilairius et Praeturae
tridentinae locumtenens, seu vice Praetor. De hoc plura dicam in Biblioth.
Tirolensi.
100. Anno 1792 die dominico 23 septembris Aloysius Franciscus
Riboldus civis parmensis iuris utriusque doctor, et electus Praetor Tridenti,
aetatis suae an. 29 posthabitis Caietano Godio, et Antonio de Vincentiis
ibidem ibidem parmensibus iuvenibus, ingressus est Tridentum solemniter
circa horam undecimam matutinam. Sceptrum autem accepit die veneris 28
septembris, nulla allocutione facta in Consilio aulico, id vetante domino
cancellario Ioanne Baptista Gentilotto, quia eam prius examinandam illi non

ostendit. Completo anno confirmatus fuit ad semestre. Recuperavit an. 1794
oblatam aliam prorogationem, et abiit gloriosus mense februario 1794. Adeo
ipsum offendit prohibitio praedicta cancellarii, postquam coeperat loqui, ut
per totum suae Praeturae spatium eius cordi insederit, et vocem tandem
amiserit. Parmam rediit, inde Tridentum scripsit die 4 martii, et paullo post
obiit ante diem 18 martii. Audivi quod fuerit ethicus. Fuit morti proximus,
sed vivit adhuc. Obiit vere die 13 iunii 1794.
101. Anno 1609 die 7 novembris facta fuit mentio sententiae prioribus
diebus latae per nobilem et clarissimum dominum Ludovicum Rodolfinum
tunc Praetorem Tridenti.
102. Anno isto 1792 in Ephemeridibus tridentinis folio 94 diei veneris
23 novembris positum est: “L’uscito de’ miei torchi (videlicet in Trento per
Giambattista Monauni stamp. vesc.) un libretto, che porta il titolo Cosa è
l’eguaglianza. Egli è un’istruzione affatto popolare diretta a rettificare nel
volgo una mal concepita idea sull’eguaglianza. Si vende a soldi 7 la copia”.
Auctor est Romagnosius Ex-Praetor Tridenti. Censor autem fuit consiliarius
Franciscus Vigilius Barbacovius. Aequalitatis inter homines spiritum
excitarunt galli tumultuantes. In praefatis Ephemeridibus folio 19 die 5
martii 1793 alius libellus Romagnosianus annunciatur his verbis: “È sortito
da miei torchi un libretto intitolato Cosa è libertà, primo avviso al popolo.
Egli va di seguito all’altro foglio intitolato Cosa è l’eguaglianza sorto pochi
mesi fa dalla mia stamperia, ed è rivolto allo stesso oggetto. Il suo prezzo è
di soldi dieci, e si trova vendibile nel mio negozio, come pure presso lo
stampatore Luigi Marchesani in Roveredo. Vide infra num. 104.
103. In libello, cui tit. Diario ferrarese per l’anno 1777, occurrunt ceu
viventes, il sig. marchese Alessandro Rondinelli capitano militare: il sig.
marchese Lorenzo Rondinelli alfiere: il sig. marchese Vincenzo Rondinelli
tenete. Giulio Rondinelli capitano in Lugo: il sig. Conte Luigi Rondinelli.
Haec pro Praetore Hirundinello, de quo supra num. CXXXIII 163 .
104. Ex-Praetor Romagnosius Tridentum reliquit hoc mense maio 1793
decoratus titulo consiliarii celsissimi principis, et episcopi tridentini Petri
Vigilii, nondum tamen finita causa depositorum apud eum, quae furata
fuisse dicuntur. Hoc die 18 maii 1793 prae manibus habeo sequentes
quatuor eius libros, videlicet: Genesi del diritto penale. In Pavia nella
stamperia del R.I. monastero di s. Salvatore. Con permissione 1791, in 4°
parvo pagg. 439 sine nomine auctoris. Tributum est hoc opus in tres partes,
libros, sectiones, capita, sub unica serie §§ qui sunt 898. Ab auctore dicatum
est al chiarissimo signor don Luigi Cremani professore d’instituzioni
163 Gli Amanti sventurati, dramma di M. Arnaud, tradotto dal francese dal marchese
Rondinelli. In Venezia 1778, in 8°. Pinerolo 1784, in 8°.

criminali, e civili nella regia imp. università di Pavia. 2. Discorso sull’amore
delle donne considerato come motore precipuo della legislazione, letto nella
Società letteraria di Piacenza nella sessione pubblica de’ 23 giugno 1789 da
Giandomenico Romagnosi socio di essa. In Trento 1792. Per Giambattista
Monauni Stamp. Vescovile Con Permissione, in 8°, pagg. 44. 3. Cosa è
l’Eguaglianza. In Trento 1792. Per Giambattista Monauni stamp. vesc. Con
licenza de’ Sup., in 8°, pagg. 19 sine nomine auctoris. 4. Cosa è libertà.
Primo avviso al popolo. In Trento 1793. Per Giamb. Monauni stamp. vesc.,
con licenza de’ Sup., in 8°, pagg. 32 sine nomine auctoris, qui in fine
promittit continuationem. Pagina 18 ait: Forse ciò vi verrà fatto di
persuadere con uno scritto, in cui verranno esaminate le seguenti questioni:
Primo Cosa sia la democrazia ecc. Romagnosius est Tridenti infirmus hoc
anno 1794 mense ianuario. Est etiam die 7 aprilis, sed sanus. Die 15
februarii 1795 in domo Comitis de Colico, iurisconsultum agens. Anno isto
1799 mense aprili ceu gallorum fautor, captus fuit Roboreti, ductusque in
curru Oenipontum. Videsis infra num. 116.
105. Opus inscriptum Continuatione del commentario delle guerre
successe in Alemagna di Maiolino Bisaccioni prohibitum fuit a S.C. Ind. die
23 augusti anno 1634, teste P. Thoma Augustino Ricchinio in Indice edito
Romae anno 1761, pag. 33. Vie supra num. CLXV. In Indice librorum
venalium Venetiis apud Iosephum Rubeum quondam Bartholomaei ante an.
1792 est pag. 114, Commentario delle guerre successe in Alemagna del Co.
Maiolino Bisaccioli. In Venetia 1633, in 4°, pro Lib. 1.
106. Anno 1794 die nona martii, dominica prima Quadragesimae
ingressum suum solemnem in tridentinam urbam post concionem fecit
novus Praetor, natione florentinus, dictus Aloysius Chelutius 164 de Colle
etruscus aetatis annorum circ. 28. Sceptrum solemni, ac solito ritu accepit
die mercurii 12 martii hora circiter undecima; sed in cubiculo episcopi, non
in Consilio aulico. Introitus eius, et possessionis histioriolam evulgarunt
Ephemerides florentinae, dubio procul Chelutio dictante 165 . Idem die
dominico 6 aprilis 1794 domum rediens post coenam sumptam apud
baronissam Buffam Taxiam, cecidit in Plateola Operarum ex convulsionibus
atrocissimis ita, ut domum vix potuerit portari, et sisti. Sed convaluit cito.
Semper comedit apud dictam baronissam Taxiam.
107. Hac die 3 martii 1794 accepi duo volumina sub titulo “Della
Cleopatra portata dal francese dal marchese Maiolino Bisaccioni
gentil’huomo della camera del re christianissimo”. Volume quinto. In
Venetia 1697. Appresso Gio. Battista Indrich. Con lic. de’ Sup., in 12°.
164 Cheluzzi ipse scribit.
165 Vide infra num. 112, 120, 123, 161.

Aliud volumen sub ipsomet titulo, solumque habet in fronte Volume sesto, e
settimo.Quodlibet volumen tributum est in Libros. Libri autem sunt indivisi.
Desunt volumina priora.
108. Anno 1344 indictione 12 die mercurii 10 novembris dominus
Guido de Pesauro ius reddens in civilibus, et criminalibus in civitate, et
Curia tridentina pro domino Nicolao episcopo tridentino. Idem dominus
Guido de Cardinalibus de Pesauro delegatus ipsius domini episcopi in Valle
Annaniae, et plebe Livi contra Petrum quondam domini Symeonis de Tono,
et alios Annaniae.
109. In Catalogo librorum Ioannis Baptistae Paronii typographi
tridentini edito Tridenti an. 1756 in 12°, pag. 31 est: “Maiolino Bisaccioni
Guerre successe in Allemagna. Ven. 1633, in 4°, et L’Albergo Favole.
Venezia 1632, in 12°.
110. Anno 1631 die 27 ianuarii fuit Vice-Praetor Tridenti illustris, et
clarissimus I.U.D. dominus Andreas Pompeatus civis Tridenti iuris
Consultus et eques auratus, habitator in Contrata Oriola civitatis Tridenti.
Hic creatus fuit nobilis ab imperatore Rudolpho II, fui assessor in Vallibus
Anauniae, ac Solis, Praetor Roboreti, consiliarius, et auditor principis
castilionensis, archiconsulque Tridenti. Natus est patre Ioanne notario, fuit
maritus Mariae Magdalenae Consolatae, pater Ioannis, et Bernardi, obiitque
Tridenti die 7 ianuarii anno 1650, ex nostro Familiario tridentino, cap. 28,
num. 27 et seqq.
111. Supra memoratus Comes Maiolinus a Comite Francisco Adamo de
Brandis in Fama Austriaca edita Bolsani anno 1678, pag. 354 perperam
dicitur Maiolanio Conte di Bisaccione. Ibi allegantur eius Memoriae
historicae.
112. Anno 1795 die sabati 18 iulii laudatus Praetor Chelutius ultimo
supplicio affecit Dominicum Pilonium tridentinum. Sententia eisu typis
edita incipit: Nel nome di Dio. Noi don Luigi Cheluzzi nobile di Colle in
Toscana, delle leggi dottore, e per Sua Altezza R.ma Monsig. Pietro Vigilio
vescovo, e del S.R.I. principe di Trento, Marchese di Castellaro, de’ Conti
di Thunn, ed Hohenstein, Signore, e Padrone nostro Clementsisimo, di
questa sua Città, e Pretura Podestà. Huiusmodi sententia gravissime
offendit Comitem Iosephum Festum Consiliarium Episcopi, patronum
Pilonis, seu Pilummi scelestissimi: sed universa civitas Praetorem laudavit.
Franciscus Antonius Zacharias in Hist. Lit. Ital. laudat P. Paulinum
Cheluccium Lucensem scriptorem ad an. 1743, et 1749, et 1755. Cler, Reg.
Schol. Piarum Aloysius anno 1795 mense ianuario ivit Mediolanum, unde
rediit Tridentum die 11 martii.
113. Anno 1615 die 18 iulii illustris, et clarissimus dominus Ioannes
Stephanus Castellus I.U.D. de Tirano Praetor Tridenti occurrit in rogitis

Ioannis Bassetti notarii tridentini existentibus in archivo Communis, teste
domino cancellario civico Iosepho Castellio hac die 29 augusti 1795. Eodem
anno 1615 die 28 iulii illustris, et clarissimus dominus Ioannes Stephanus
Castellius I.U.D. Vallis Tellinae honorandus Tridenti Praetor in rogitis
Antonii Bernardelli servatis in dicto archivo teste laudato cancellario civico.
Anno 1615 die 15 decembris illustris, et clarissimus dominus Ioannes
Stephanus Castellus I.U.D. Tridenti Praetor dignissimus. Anno 1615 die 2
septembris illustris, et clarissimus dominus Ioannes Stephanus Castellius
Tridenti Praetor.
114. Anno 1275 dominus Riprandus de domino Gonselmo fuit primus
sindicus Communitatis Tridenti. Vide supra num. XVIII.
115. Anno 1795 legi librum inscriptum: Sentenza degl’illustrissimi
signori sindicatori Gio. Battista Sardagna Tessari, e Giuseppe de’ Geremia
nella causa de’ sigg. fratelli Offner contra il sig. Alfonso Marini Ex-
Podestà di Trento. 1783, pagg. 108. Compositus fuit ab ill.mo domino
barone Gaudentio Antonio de Gaudento, et Rochabruna patricio tridentino,
ac benefactore meo singulari; editus autem Veronae sine loco, e nomine
typographi. Est contra libellum praenotatum Alfonso Marini Ex-Pretore di
Trento vendicato dalle accuse della Dita fratelli Offner, e dalla senetnza de’
sindicatori consolari Giambatista Sardagna Tessari, e Giuseppe Geremia.
L’anno 1782. Auctor huius fuit Iosephus Festus consiliarius episcopi
tridentini; sed opus est indignum.
116. Anno isto 1795 die 28 novembris accepi folium typis editum
continens cantiunculam Romagnosii Ex-Praetoris tridentini, etiamnum
Tridenti moram trahentis apud Comites de Colico, laudati supra num. 92,
sub titulo Pel Giorno onomastico di Sua Altezza R.ma Monsignor Tommaso
vescovo, e del S.R.I. pricnipe di Passavia, de’ Conti di Thunn, ed Hohnstein
Ec. Ec. Zingaresca d’Idaste Nedeo Pastor Arcade di Roma. Finit: A
significazione di profonda venerazione, di felice augurio, e di vica
congratulazione il barone Luigi de Faes capitano. In Trento, Per
Giambattista Monauni Stamp. Vescov. Con Permissione 1795, in fol. aperto.
Incipit: Ben io sentii che acuta. Constat tetrastichis 22 sed non gratis.
Fayesius est tridentinus, miles pataviensis, qui nuncium tridentino episcopo
detulit electionis nuper sequutae fratris eius Thomae in episcopum
pataviensem. Romagnosius aliud edidit folium, sub tit. Facendo Professione
nel venerabile monistero della Visitazione di Nostra Signora in Roveredo
Suor Maria Massimiliana de’ Tartarotti all’Ornatissima sgnora Margherita
de’ Tartarotti sorella amorisissima della stessa, Francesco Perini in
contrassegno di vera stima dedica il seguente sonetto d’Idaste Nedeo P. A.
In Trento 1795. Per Giambattista Monauni stampatore vescovile. Con

Permissione, pagg. 2 in fol. aperto. Perinus patria ripanus, ac servitor
Celsissimi in Castro Tridenti. Videsis infra num. 119.
117. Anno 1795 legi scriptum anno 1569, quod sub cardinali
Christophoro Madrucio non amplius permissum civitati Praetorem de more
eligere: quod Praetoribus data fuit liberatio a sindicatu, factaeque literae
patentes ut procederent etiam non servato iuris ordine. Quod aliquando
accersiti fuerunt ii, qui nomen hominum crudelissimorum, et
criminalistarum acerrimorum maximum in tota Italia sortiti fuerant in
perniciem civium tridentinorum.
118. Anno 1793 die sabbati 27 aprilis dominus Caesar Octavius e
Comitibus de Pusterla mediolanensis, antea urbis Ripae Praetor, clam de
nocte, et quin aliquid illi illustri Communi, aut eius repraesentantibus
communicaverit, Ripa cum sua familia discessit, viam suscipiendo versus
Lacum, non redditis prius debita forma, et qualitate Praetorii mobilibus, et
nemine, quod sciatur; constituto, qui eum repraesentet, et qui respondeat
querelis in syndicatum permagna omnium admiratione, et contra publicam
expectationem. Ita ex actis illustris Consilii generalis Ripae. Vide supra
num. CCVI. De eo scriptum in libello restitutorio § 60 pag. 50, quod fuit
quibusdam consilairiis tridentinis addictissimus, quod omnia eorum iussa
diligenter faciebat, nec curabat, quae sui muneris erant, civitatis, civibusque
Ripae praestare. Cives eum tolerabant, et expectabant syndicatum. Ita ibi.
Anno 1789 ab episcopo tridentino dictus fuit Octavius Caesar Pusterla
legum doctor, et Ripae Praetor. Eodem anno a ripanis ill.mus dominus
Octavius Caesar ex Comitibus de Pusterla Praetor Ripae.
119. Anno 1795 Ioannes Dominicus de Romagnosiis Ex-Praetor
Tridenti, et consiliarius aulicus honorarius Celsissimi, ac R.mi episcopi, et
principis tridentini, typis commisit suum librum inscriptum: Risposta del
signor Pietro Gianantonio de Martini 166 nobile in Wasserberg, cavagliere
del Sa. Rom. Imp. e patrizio tirolese alla deduzione legale nella causa
Visintainer, e Martini. In Trento, Nella Stamperia vescovile Monauniana
Con Lic. de’ Sup. 1795, in 4°, pp. 208, et ... pagg. Document. Dicata est: Al
nobile, e reverendo signor don Alfonso Pilati de Tassullo cappellano
Beneficiato seniore dell’insigne cattedrale di Trento. Subscriptio haec est: Il
tuo amico il Cav. Pietro Gio. Antonio de Martini. Etiam in epistolae textu
dicit da te, in te, con te, ti anima. Contra hunc Romagnosii librum statim
scripsit alium acrem Carolus Antonius Pilatus Tassullitanus, praenotatum:
Replica contro la Risposta Martini in causa Visintainer pagg. 80 in 4°, sine
loco, et nomine typgraphi, et auctoris, et sine anno. Sequitur alius libellus
inscriptus Relazione nella causa Martini, e Visintainer pagg. 24, in 4° cum
166 Filii quondam Caroli.

sententia contra Martinium lata Tridenti die 4 dec. 1795. Vide infra num.
122, 125.
120. De Chelutio florentino Praetore Tridenti plura dicuntur in libello,
cui tit. Libello dei quattro consiglieri aulici, che furono ostaggi della città di
Trento presso l’armata francese Festi, Leporini, Hippoliti, e Prati, contro
del Vice-cancelliere Consolati autore dello spoglio e di loro danno ed
ingiuria commesso nel dì 3 e 4 ottobre 1796, di tutte le loro carte, scritture,
e lettere, presentato all’Imp. Reg. Consiglio amministrativo di Trento nel dì
8 agosto 1797, n 4° pp. 23. Auctor libelli fuit Festus. Ceterum eidem
subscripti sunt Giuseppe Conte Festi, Giuseppe de Leporini, Gio. Paolo de
Hippoliti, Anton Luigi de Prati. Vice-cancellarius infra dicitur Filippo Conte
Consolati. Chelutius fuit Neapoleoni Bonaparti archistratego militiae
gallicae acceptus, ac tridentinorum apud eum patronus benemeritus, nedum
Tridenti, sed etiam Bassani, quo missus fuit a Magistratu tridentino. A dictis
consiliariis die 19 septembris 1796 depositus fuit, eique subrogatus dominus
Vigilius Scrattenbergius civis Tridenti, sed frustra. Unde Chelutius
perseveravit, ac perseverat Praetor Tridenti etiam hac die 5 februarii 1798
cum laude, ac die 29 aprilis 1799, necnon die 31 ianuarii an. 1800.
121. Relazioni, e descrizioni universali, e particolari del mondo di Luca
di Linda, tradotte, accresciute, e corrette dal marchese Maiolino Bisaccioni.
In Bologna 1674 in 4°, pro L. 16 fuerunt venales Venetiis apud
Remondinum an. 1785, ex ipsius Catalogo. Sed an Maiolinus fuerit Praetor
noster laudatus supra num. CLXI, 96, 98, 105, 109, disquirendum relinquo..
122. Ex-Praetor Romagnosius edidit hoc anno 1799 mense aprili
exeunte libellum inscriptum “Pervigilium Veneris ossia inno per le feste di
Venere. Nuova traduzione”: Sic prior titulus. Alius vero sequens: “Al
celebrarsi delle ben augurate nozze tra la nobile signora Contessa donna
Maria Teresa d’Arco ec. ec. col nobile signor barone Pier-Paolo de
Altenburger ec. ec. si pubblica questa nuova e fedele versione del
Pervigilium Veneris a significazione di sincero giubilo, di dovuta
gratitudine, e di profondo rispetto N. N. In Trento 1799. Per Giambattista
Monauni, Stamp. Vescov. Con permissione in 8° gr., pagg. XV”. Nuptiae
Arci celebratae fuerunt heri. In sola fronte sunt plura non tolleranda.
123. Laudato Chelutio composita fuerunt 114 capita accusationis apud
commissarium austriacum, qui fuit Tridenti pluribus mensibus usque ad
initium decembris pro eo, et aliis multis examinandis; sed se se plane
purgavit, ac defendit. Idem hoc anno 1800 die lunae 27 ianuarii, festo Sancti
mei Synonimi, uxorem duxit dominam Mariam Annam filiam unicam
domini Iohannis Thomazzoli mercatoris, ac civis tridentini, coram
Provicario in spiritualibus generali capitulari Iosepho Antonio Menghino.
Hinc die sabati 1 februarii coram consulibus Praeturam resignavit, quam

tamen tenebit usque ad sui anni complementum, quod occurreret die 12
martii. Postea in patriam suam rediit cum uxore. Est Tridenti hoc anno 1803,
ac 1805 cum uxore ac duabus filiabus.
124. Philippus Comes Caesarinus parmensis Praetor Tridenti a die 25
maii an. 1800 aetatis suae circ. 35. Est coelebs 167 . De familia nobili romana
Caesarinorum, che ogni secolo abbondò di uomini illustri, agit dominus
Advocatus in suo Dictionario hsitorico-portatili verbo Cesarini. Ceterum in
libello edito in Parma, nella Stamperia Reale dub titulo Il Calendario di
Corte per l’anno bisestile 1788, quamvis longam exhibeat seriem
officialium eiusdem Aulae sexus utriusque, nulla prorsus est mentio
Caesarinorum. Videsis infra num. 126.
125. In Ephemeridibus roboretanis folio 63 diei 8 augusti 1800, lego:
Articolo comunicato. Sua Maestà Imp. Reg. Apostolica confermando la
sentenza de giudicio criminale d’Innsbruck nel processo di delitto di Stato,
di cui era stato accusato il sig. Giandomenico de Romagnosi ex Pretore di
Trento, con supremo suo decreto emanato dopo i tre giudici antecedenti, ha
dichiarato il detto sig. de Romagnosi innocente dall’imputazione datagli,
assolvendolo da tutte le spese; e contestivamente esigliò il calunnioso
istigatore 168 da tutti gli Stati ereditari, e dal distretto di Trento. Idem
Romagnosius Tridentum rediit, ibidemque manet hoc anno 1800. Idem
factus est secretarius generalis Consilii superiori Tridenti hoc anno 1801 die
9 ianuarii erecti, et instituti a Macdonaldo capite supremo militiae rheticae
pro Republica francorum: desiitque die 29 martii resignante dominium, ac
die 30 abeunte Macdonaldo. Videsis num. 137.
126. Adde numero 124, quod alius Caesarinus claruit Tridenti saeculo
sextodecimo; nam Comes Fridericus Althanus de Salvarolo foroiuliensis, in
sua opella, cui titulus: Memorie intorno alla vita, ed all’opere dell’insigne
pittore Pomponio Amalteo, edita To. 48 della Raccolta Calogeriana, dicit
pag. 129. Fiorì questo letterato (Girolamo Cesarini) verso il fine del decimo
sesto secolo. Egli nacque in questa Terra di s. Vito, ove la di lui illustre
famiglia poch’anni sono si rimase estinta, fu molto caro al cardinal
Madruccio di Trento, nella Corte di cui ci visse parecchi anni, e indirizzò
egli il menzionato suo Dialogo (manoscritto sopra l’origine del Castello di s.
Vito) a Giovanni Grimani allora patriarca d’Aquileia. Ita Althanus. Ego
cardinalis Madrucii nomine Ludovicum intelligo, qui obiit anno 1600.
Laudatus Praetor Philippus hoc anno 1801 die 26 iulii evulgavit suum
epigramma italicum editum typis monaunianis in folio expanso, dicatum
167 Hic Caesarinus anno 1804 uxorem duxit filiam Comitis Hieronymi de Gratiadeis
tridentini, cum qua est Tridenti hoc ipso anno 1804 menese novembri.
168 Franciscus Sloppius tridentinus, fil. Iosephi prof Pisani.

Comiti Hieronymo de Gratiadeis occasione, qua Trilaci penes eumdem
Comitem suas sacerdotales primitias celebravit presbyetr Maximilianus
Putzer tridentinus. Eodem anno 1801 mense augusto eius famulus fuit
carceri mancipatus in Castro Boni Consilii Tridenti, quia verbis offendit
militiam urbanam. Hinc mense septembri Praetor eum dimisit, et canonici
administratores principatus, sede vacante, eumdem exsilio multarunt, ut
audivi; sed verum, quod non multarunt, quia ex condicto cum canonicis eum
expulit Praetor. Vide infra num. 128.
127. Dictis pag. 91 [num. CXLIII], et 138 [num. 34] addo, quod anno
1725 Concilio romano interfuit procurator Alexandri Codebò episcopi
civitatis Castelli.
128. Hoc anno 1802 mense februario laudato Praetori Caesarino
molestiam gravem creavit causa furis Garelli tridentini in Casto Boni
Consilii carceribus detenti.
129. Anno 1619 die 26 augusti nobilis, et clarissimus dominus Ioannes
Baptista Madrucius consiliarius, et locumtenens Praeturae tridentinae. De
eodem Madrutio dixi alibi.
130. Anno 1617 die 18 decembris illustris, et clarissimus dominus
Maiolinus Bisacionius iuris consultus de Iese Marchae Anconitanae
honorandus Praetor Tridenti pro etc. Anno 1618 die 17 martii illustris, et
clarissimus dominus Maiolinus Bisaccionius Praetor Tridenti.
131. Anno 16.. Camillus Farnetus I.U.D. novellanensis de Visso
Tridenti Praetor.
132. Anno 1609 die 12 novembris nobilis, et clarissimus dominus
Ludovicus Rodolfinus iurisconsultus de Sabloneta alias Praetor Tridenti.
Anno 1609 die 7 novembris nobilis et clarissimus dominus Ludovicus
Rodolfinus prioribus diebus Praetor Tridenti.
133. Anno isto 1802 Caesarino Praetori tridentino successit Dominus
Pax Bonacina mediolanensis, accepto sceptro in castro Boni Con. die
dominico, ac festo ss. Trinitatis 13 iunii, vacante sede episcopali. Est aetatis
annorum circiter 30. Martinus Bonacina celebris canonista mediolanensis ac
theologus moralis, obiit anno 1631 in itinere cum ex urbe Bona Viennam
Austriae cogitaret. Dicitur vir pius, theologus iurisconsultus insignis, Comes
Palatinus, et utriusque Signaturae referendarius apostolicus, ab Auberto
Miraeo.
134. Anno 1611 die lunae 16 maii nobilis, et clarissimus dominus
Ludovicus Particella consiliarius Ill.mi, et R.mi domini domini etc. fuit
locumtenens Praeturae Tridenti, dictus etiam Vice Praetor.
135. Anno 1632 die 2 aprilis. Illustris, et clarissimus dominus Ioannes
Angelus Castelius episcopus Cumi Ducatus mediolanensis, iuris utriusque
doctor, Tridentique Praetor. Infra num. 138, 144.

136. Anno 1291 dominus Iohannes de Cavedeno iudex, faciens
rationem in Curia tridentina de hominibus Arci, et plebatus, per dominos
Iacopum Comitem, et Odoricum Iuvenem canonicos Tridenti, hyconimos
vice dominos Capituli, et Ecclesiae tridentinae.
137. Anno isto 1802 Romagnosius, de quo supra laudatus fuit in
Ephemer. tridentinis fol. 62 diei 3 augusti sub datum Tridenti, subque tit.
Articolo sul Galvanismo, ubi legitur: “Il sig. consigliere Gian Domenico de
Romagnosi abitante di questa città, noto alla Repubblica letteraria per altre
sue profonde produzioni, si affretta di comunicare ai fisici dell’Europa uno
sperimento relativo al fluido galvanico applicato al magnetismo. Preparata
etc.” Tandem dicitur, quod idem auctor sta componendo una memoria sul
Galvanismo, e al elettricità. Vide infra num. 142.
138. Anno 1634 die 7 e 21 augusti illustris, et clarissimus dominus
Ioannes Angelus Castellius iurisconsultus de Bellasio Ducatus Mediolani,
honorandus Praetor Tridenti.
139. Anno 1625 die … septembris clarissimus dominus Claudius
Beggius Praetor Tridenti.
140. Anno 1610 die 30 ianuarii illustris dominus Baptista Pianus iuris
consultus de Massa Carrariae, et civitatis Tridenti Praetor honorandus pro
etc.
141. Anno 1585 magnificus dominus Praetor Tridenti.
142. Anno 1803 mense ianuario exeunte typis tridentinis prodiit Elegia
elegantissima distichorum 23 incipiens: Quid loquar infelix? Sub titulo:
“Lectissimo Viro Ioanni Dominico Romagnosio patricio placentino ad
explanandas in parmensi athenaeo iuris universi publici disciplinas
proficiscenti Ioseph Sigismundus Mosca”. Est in 4° mai. pagg. 2 et ultra.
Auctor A. R. D. Presb. Ioannes Vigilius de Carolis principiorum magister
publicus,et poeta celebris. Musca vero est filius domini Caietani, forsan
Ioseph Mosca presb. an. 28 anno 1793.
143. Anno 1642 die 23 ianuarii perillustris et clarissimus iurisconsultus
cremonensis dominus Mainardus Trussus civitatis tridentinae Praetor. Sic
etiam anno 1641. Perillustris, et clarissimus dominus Mainardus Trussus
I.U.D. cremonensis, et urbis tridentinae Praetor 13 iunii 1640 et antea.
144. Anno 1632 die 2 aprilis perillustris, et clarissimus iurisconsultus
bellasiensis dominus Ioannes Angelus Castellius civitatis tridentinae
Praetor. Et dominus Ioannes quondam Dominici Gramatica bellasiensis
servus eisudem clarissimi domini Praetoris.
145. Anno 1633 illustris, et clarissimus dominus Ioannes Angelus
Castellius de Bellasio Ducatus Mediolani honorabilis Praetor Tridenti.
146. Anno 15.. magnificus iuris utriusque doctor dominus Michael
Castagninus faentinus Praetor Tridenti pro ill.mo, et R.mo domino domino

Christophoro de castro Madrutii tituli S. ae Cae. S.R.E. presbytero cardinali,
episcopo principeque Tridenti dignissimo, nec non Brixinae perpetuo
administratore benemerito, circa annum 1557.
147. Anno .... magnificus dominus Nicolaus Basileus tergestinus
iurisconsultus Praetor Tridenti pro R.mo domino domino Georgio de Naideg
Dei gratia episcopo, et domino Tridenti dignissimo post annum 1508.
148. Anno 1653 indict. 6 die 21 iunii perillustris, et clarissimus
dominus Ioannes Iacobus Sizzius Vicepraetor Tridenti, habitans in Contrata
Longa civitatis Tridenti.
149. Anno isto 1803 Pax Bonacina Praetor Tridenti laudatus supra
num. 133, factus est consiliarius imp. reg. Regiminis Venetiarum. Abiit
Tridento versus Venetias hoc die mercurii 21 decembris. Is Mediolanum
reliquit propter adventum francorum. Fuit nobis beneficus. Usus est mensa
baronissae Victoriae viduae Crosinae, prope domum Praetoriam habitantis.
150. Anno 1803 post discessum Bonacinae fuit Pro-Praetor Tridenti
nobilis dominus Aloysius de Lupis de Margono I.U.D. et filius quondam
noilis domini Francisci civis Tridenti. Se dicit Vice Pretore in editis. Talis
est etiam hoc anno 1806.
51. Anno 1631 die 30 aprilis illustris, et clarissimus dominus Andreas
Pompeatus iuris consultus Tridenti, Comes Palatinus Caesareus, et
tridentinae civitatis Vice Praetor. Anno 1640 perillustris, et clarsisimus
dominus Andreas Pompeatus iuris consulttus Tridenti, et Vice Praetor die 3
novembris.
152. Anno 1647 die 23 decembris perillustris, et clarissimus dominus
Antonius Maria Novellus iuris consultus Pontremuli consiliarius
archiducalis, et tridentinae urbis Praetor honorandus.
153. Anno 1653 die quinta septembris perillustris, et clarissimus
dominus Ioannes Iacobus Sizzius U.I.D. collegiatus Tridenti, consiliarius
excell.mi, et R.mi nostri principis, ac Propraetor civitatis Tridenti.
154. Anno... Eximius, et egregius legum doctor dominus Bonamentus
de Aliprandis de Mantua honorabilis Vicarius, et ius publice reddens in
civilibus, et criminalibus causis in civitate, et Curia tridentina pro Ill.mo, et
Ser.mo principe, et domino domino Sigismundo Dei gratia Duce Austriae,
Stiriae, Karinthiae, Comiteque Tirolis, necnon advocato et defensore
episcopatus et civitatis Tridenti, ac in temporalibus dictae civitatis
tridentinae domino dignissimo etc. post annum 1466, post mortem Lucae de
Lippis notarii.
155. Anno 1628 die 21 februarii illustris, et clarissimus dominus
Ioannes Bastianus Rastellinus iuris consultus recanatensis, Praetor Tridenti.

156. Anno 1636 die 9 ianuarii perillustris, et clarissimus iurisconsultus
bellasiensis dominus Ioannes Angelus Castellius civitatis tridentinae
Praetor.
157. Anno 1619 die XI martii illustris, et clarissimus dominus
Maiolinus Bissaccioni honorandus Tridenti Praetor.
158. Anno 1629 die 8 maii illustris, et clarissimus dominus Ioannes
Sebastianus Restilinus (sic) I.U.D. de Recanatis Tridenti Praetor.
159. Anno... post 1579 magnificus dominus Lazarus Fenutius nobilis
saxolensis, et Praetor Tridenti. Idem magnificus, et clarissimus dominus
Lazarus Foenutius de Saxolo ferrariensi Praetor Tridenti die 23 februarii
anno 1583. Forsan quia successor electus an. 1582 non venerat.
160. Anno 1697 prodiit liber inscriptus “Della Cleopatra portata dal
francese dal marchese Maiolino Bisaccioni gentilhuomo della Camera del re
christianissimo volume sesto, e settiamo. In Venezia, 1697. Appresso Gio.
Battista Indrich, in 12°”.
161, Anno 1805 mense novembri Ex-Praetor Chelutius a Magistratu
consulari Tridenti missus fuit Bulsanum contra quemdam tridentinis
imperantem Francum. Mense autem decembri missus fuit Goritiam ad
Massenam, a quo retulit utile responsum: ac die 20 eiusdem mensis missus
fuit ad Eugenium proregem Italiae, unde rediit die XI ianuarii 1806 169 .
169 *Manu P. Titi Greif: Tovatius haec ultima scripsit duo menses ante mortem
secutam an. 1806, 5 martii. - Ed io ho finito la trascrizione oggi 6 luglio 2007.

Presentazione del trascrittore ..............................................................3
Praefatio auctoris.................................................................................4
Tabula chronologica Praetorum Tridenti ............................................7
Index patrialis, seu topologicus squentium Assessorum, Vicariorum,
Praetorumque ...........................................................................................15
Praetores tridentini ............................................................................16
Addenda vel Notanda........................................................................84