C Plinii Secundi Naturalis histori tomus primus -tertius cum ... - NOAA

C. PLINTI SECUND1 

NATURALIS 

H I S T 0 R I, E, 

TOMUS TERTIUS. 

Cum Comrnentariis 3 adnotationibus H E R M o L A I 

BARBARI PINT~ANI GCLENII DALECHAM- 

PII , SCALIORRI, SALMASII, CRONOV II 

I 

Is. VOSSII , 8: Variorum. 

Accedunt prccterca varh Leaionrs ex MSS. complurilrus 

ad oram Pqinarum accurateindicatle.

National Oceanic and Atmospheric Administration 

Rare Books from 1600-1800 

ERRATA NOTICE 

One or more conditions of the original document may affect the quality of the image, such 

as: 

Discolored pages 

Faded or light ink 

Binding intrudes into the text 

This has been a co-operative project between the NOAA Central Library, the Climate 

Database Modernization Program, National Climate Data Center (NCDC) and the NOAA 

200h Celebration. To view the original document, please contact the NOAA Central 

Library in Silver Spring, MD at (301) 713-2607 x124 or at Library.Reference@noaa.gov 

HOV Services 

Imaging Contractor 

12200 Kiln Court 

Beltsville, MD 20704- 13 87 

April 14,2008 '

NATURALIS 

HISTORIAL 

L 1 B E R XXV. 

P. R 0 OE M I U M. 

Naturce beharum @ o m nltfientiutn. 

c A P. i a 

P s A qua: nunc dicetur herlarum claritas 

, inedicinz tantuin giinenteeas tellure, 

in adinirationein cura prifcorum 

diligentiaque anilnurn wit. Nihil ergo 

inexpertumque illis fuit : nihil deinde 

occultatuie , I quod noli pro 

,At nos claborata iis abfcond 

cupiinus & fraudare vitain eti 

certc recondunt, gui pauca aliqua novere invideti- 

tes aliis : & iieininein docere 

P 

in aufioritatein 

fcientiz elt. Tantutn ‘ab excogitandis novis ’ ac j,”v&:djllvallda 

vita‘ illores abfunt , fuinmutnque opus in- v im. 

genioriiiii diu jail hoc fuit , ut intra uiiumquenque 

I.eee fa&a veteriitn perirent, At herciile fingula 4 fingu’arei 

quidani 

quofdam inventa Deoruin nuinero addidere,’ “om- qtw. 

lliuln utique vitain clariorem feccre cognotninibus in M. d. 

herbarum,cam benigne gratiam memoria referente. 

>on que llec cura eoruin tiiira eRet iii his quai 

h u blandiuntur , aut cibo iiivitant : fed culmina 

SUOqUe inontium invia & folitudines abditas 

0111 nifa 

omnium rtigre vitdm clariorem ftcrre. ] Gcribendum put0 kprnhffm noo 

‘mnwm. Pintian. 

A3 

$ ooinium, 

0 Snrr-

G C. PLINII NAT. HIST. 

1 omnei~. omnifque terra: fibras fcrutati invencre, quid qwque 

radix pollcret , ad quos ufus hcrbaruin folia 

pertherent , ctiain quadrtipdum pnbulo intalta 

ad falutis ufus vertentes. 

d/li, 

c A P. 11. 

Qi Latinc ufw I~cr6arurnfirip/erir1t, 6 quando ad Rornmu 

rrotrtia emm pcrucneric , 6 qutprrtirt tircecorum 

de IIU compofirertnt , 6 de betGarum rnvcntrone, 

6 nntiqua mcdrrrna, & quare Mrnm exerceanrur 

earuttt reinedra & de cynorrhdo , 6 de dracunculo 

Medrcind. 

lnus hoc quain par erat, noitri cclcbravcrc, 

M ornrii~iin utilitatuin ~ci virtutum rayaciflimi. 

Priinufquc 8r diu Coltis idcm ilk M. Cato, oinniuin 

botiaruin nrtiuin nragificr, paucis duntaxat attigit, 

bouin ctiam incdicina lion oniiifa. ~olt cum u- 

nus illuitriuin tcntavit C. Valgius eriiditionc fpcin 

per- Aatus, ’ itiipcrfcRo volui~~inc ad Divum Au~ufittin, 

inch oat^ ctiain przfationc rcligiofa , ut 0111- 

nibus innlis humani illius potiflii~iuin princiyis 

d 8 ~ C I I I ~ + C incdicetur ~ inajefias. Antca conclickrat 

f8&0. Gha 

im 3 Af reinper$ 

4 inctie- fiilus apud nos , .quod cquidcm invcni , Pompcjus 

rrtui. Cb. 

Lcnaus Mapi Libcrtus : quo priiiiuin tcnlporc 

ldvci 7 animo to.Cb. hanc fciciitiain ad nofiros pcrveniflc ’ aniinadvcrto. 

6 mw Nnnquc Mithridatcs, inaxitnu3 fila Itate regtiin, 

6dhw 1. 17. 

cap. 16. qticin dcbcllavit I~ompcjus , oiiiniiini antc fc p i - 

7 prcrer. toruin dili cntifiinus vita: fuiffc argumcntis, / praeque. 

fl. 

tcrquniil kina, iiitelligitur. Uni ci cxcogitatuin, 

qiiotidic vcnenuin Iiberc przfuinptis reincdiis , ut 

confuctudine ipfa innoxiuin Gcrct. Pritnoinvcnta 

gcncra antidoti, cx quibus unum ctim noincii cjus 

rctinet.IlIius invcntuin autumant, a f‘aiianguincm anatuin 

Sdngwnem mwtnm, &c~] Inde nata en ac nventa medicir confcQio A’ &- 

&mr. Dah 

a Vrgrn-

8 c. PLINII NAT. kIIST. 

titis varietatibus aniii faciciri inutcnt. Qiarc czteri 

fcrmonc cas tradidcrc : aliqui iic cffigic qtiidcni 

I i!ldian* ' iridicata & nudis plcrunquc ttotninibus 'de fundi, 

c~iltell- uoniani fatis vidcbatur, potcitatcs viinquc dcrnon- 

Ch. 

ti. V. 

? dilficilii Xrarc , quxrerc volcntibus. Ncc cfi 1 difficilc co- 

cogi~itio. 

Cb, gnitu. Nobis certc , cxccptis admodum paucis , 

coiitigit rcliquas contcmylnri fcicntia Antonii Cafioris, 

cui Cuiiima autloritas crnt in ca artc noitro. 

zvo, vifendo hortulo cjiis , in cluo plurinias aleht 

, cctitcI;~iiu~i~ ztatis aiinutii cxccdens , iiullutn 

corporis maluoi cspcrtiis , ac ne aetntc clitidcin mctb. 

Neque. moria aut vigore concuifis. Ncc nliud iiiirata magis 

antiquitas rcpcrictur. Jnvcnta jatripridcni ratio 

cit praenuncians h a s , 11011 ntodo dies nc no&cs, 

Solis Lunxyue dcfcLtuuin. Durnt tatiieii tradita 

pcrruafio in iiin1;iia prtc vulsi, '' vcncfisiis & hcr- 

7 'nee- bis id cogi I cnnicluc nuiii fcciniiinruiii fciemiatii 

gue tmnina. 

V.enni- przvalcrc. Cute qt1itl noti rcplcverc fnbiilis Colue 

uiiain 

?arll. a. chis hlcdca I alixquc , in priiiiis ItalaCircc, Jhis 

6 & iii 

pjmis.fr. ctim adfcriptn z uudc aibitror natuni, LIT,I)IE~CII~ 

7 poEtica 

,e Ius I. vctuftifiniis in 7 l'oi"tic3 rcfcrtatn ltaliaiii 

tom. ,f//i. Ircrbaruui potcntia proderet , tnultiquc Circcjos a 

sibi hclbitavit illa, 11ia~no arguincnto ~tiniiiniiiii du- 

8 illorurn. rante in h1arGsh filio cjus 'ortn gciitc,quus dlic do- 

V. 

niitorcs fcrycntitun coiiit:it. I-iomcrus quidciii priiiiiis 

dolirinniuni 8~ nnticpitatis pnycns , 11it1lt~s 

Ch. 9 Circ=* dins in adiiiirntiunc PCirccs, glotimii hctbnruiii 

IO clim 

ctinin rum, 

qoe. ch. 

fiAgyixo tribuit , lo 'ciiiii ctiaiii ,.q;ix riptiir, 

fit;y\>tilS iila iioii cikt , l N J f h fltimiii1s liitio iiivc- 

Lla. 

a Ventficiu & hcrbu id co,fi, tamqws 

wm, 9c.I Sic cntm inrcrdum hac parel&ica 

parricula Pliriius utirtir , ur fupraai 

lih. 24. cap. initio: Cumquor]uc 

nwm, quam lamrnum ,&e. 

Cclcn. 

h Afihyiw.] In rlcgis, hoc verfu : 

Tvpp&mr filar f?q&w/-qm~ari'- 

Br@.

10 C.PLINII NAT. HIST. 

adinirationcin taincn impleiit: coguntquc confiteri, 

inulturn 'circ quod vcro Jiipcriit. * Intic plcrofque 

ita video cxiltimarc, nihil non herbaruni vi cflici 

= rll~r & poili., Tcd pluriiriaruni vires cni. inco(d1iitas:cluoriiin 

c&;~;ro 

f~v~-~ir~i~l- 

'IC \J . 

ph. Ch. 

qnxe 

in numcro hit Ilcrophilus clarus mcdicina , qiio 

fcrtrnt ditttuiii , quatilain fort;ifis ctinin calcatas 

procicllC. OLfcrvatuin certc eit , iiiff ninmari vul- 

iicrn ac inorbos fiiycrveritu conim , qui pcdibus iter 

confccerint. Hec crnt antiqua nicdiciria, qtm 

tota inigrabat in Grxcix liiigiins. Sed cltiarc IIOII 

cas agrcites litcrn- 

I~,,l,C J/L>Il. 

clM, plurcs nolinntur, caul;i dt, c p d 

,ltpcre rurnque ignari cxpcriuntur , +ut qui hli inter illns 

1,111. vivant prreterca recuritas qiixrcndi , obvia Mcdicoruiii 

turba. Multis ctiam invcntis noinina dcfunt, 

iicut illi , quaii rcIuIiinus in friigtiiii ctira, fcimufque 

defdlarn in angdis kgctis przftnrc, tic qua 

7 avia. V. alcs intrct. 'I'urpilfiina cntifa rariratis , cltiod etiam 

qui fciunt , dciiion~ti.arc nohiit , tanquain ipiis 

pcriturum Iit, qtiod tmlidcriiit aliis. Acccdit ratio 

iiivcntioriia anccps. C&iippc ctintii in rc'pcrtis, dins 

6 1~lr.~li~- invcnit carLls, alias (ut vcrc dixcriln) DCLIS. ' Infabilc. 

Ch. 

nabilis ad hofcc annos fuit rahidi canis 1iwrfus. pavorcm 

acpz , potuGluc oinnis aft'crcns oditiin. 

Nuper cujtJ(laII1 niilitantis in I'ratorio iiiatrr vidit 

in qiiictc, tit radiccm filveftris roh * qiim cy- 

7 blnndit3.v, 

norrhodon vocint , 7blanditnni libi aTt,cttu pridic 

111 8 GI10 m!lfcret bl- in frutcAo, inittcrct GIio bihcndnin , 'iii Ida-- 

Ilc,llda ill cctania rcs gcrcbntur , Hifpni;r proxiina partc : 

11, tc &arctur. 

'I'nlla cafiique accidit , ut inilitc 1 iiiorfii canis incipicntc 

gca rlmrrtrrr 

,,, llifjxt-. aquas cxpvcfccrr , hycrvciiirct cpiitoln orantis 

nie. C4i 

l,,lfi;a- ut parcrct rcligioni : Lkmd+c cit cx in$crato, 

Illil. v. 

8( poll-

tyrbeii 

nec crulir baculi cranirudine cff , frd 

pollici~ : florrre ajunt 0 M ) i i h Nuvrmbri. 

f&ii>d aurrm fcrihit naki prodcuntibus 

vcre Itrpcnribua , arclccrc 

cum fele condunt, In vulpri noffro 

criam fpct9utnr, & mihicrrdib~lc nun 

rlt, cum , tit ajunt , fwis anni mcnfibur 

flornr , quibus latent a n ~ ~ Idern,. s . 

d % pora inrra brcmrfon, oc ] 

Talcm tontis naruram tiarrar Vitruviur 

lib. 8. in Sufis. Irlm. 

e Srorn*tactn.] Cornarius coa morboa

Viqc.

LIDER XXV. CAP.IV. 47

iim trltlculorum fqura. Idem. 

c Ilippocrarcs.J 1,ibrisde natlirn mulierum, 

de mulierum norbis, & de fie- 

dit, qui pcfiiirum ad riulmodl mala u- 

tilium confr&tionrm ignoraverrr. Idem. 

e Vdvr,]Mulierum fuffocanri.ldem.

d Scoiuflc t)rcridm/I~roiter.] Arra hile 

p-rcita~,, Vidc cap. 37. lib. I I. Apiid Sextum 

Rmpiricum lib. 4. Pyrrhonion 

Polyani h 11% Cyrrnaun a11 mculap~ii curaas 

tuine at , non A Melampode, ut 

titidoxus apud Srcphanum fciibir. Vide 

Ovid. ult. Mrram. Virruviiirn 3. 8. Po- 

Iitiau. cap. p. Mihll. Idw. 

o Circ4

nnicc 

f Puiucrcm emittit. ] Furnofurn faporcrn. 

Acr~urcx Anryh Pulvi(rvlni- 

darn vcruftatcm indicar , quamvis Dtdcoiidca 

cdc prober. Idtm. 

a Sur-

?4 PLINII NAT. HIST. 

b Incipm forficriib ] Tot modis Tumitur 

vcratlum album. I. Radicula rota 

n&C CrJnfiXa CiuS h~tucis ad drach. v I . 

ynltridir ftimitur c.xrrxymelitc~. 1. In. 

fufuin in hemina aqw pluviz drach. 

VI. ciira drcottionem , pufl triduurn h- 

birur. 3 Drcofhm lib I. in duohiia 

fexrariis aquz additis mrllislib 2. prrco&tum 

, ad coch!i.ir mngilum Iinpfur. 

4. Srgmrnta minutiin toifice Conclh, 

furfurir magnirudinc,ad drdch. 11 clantur 

cum alica , ptiKana, bydromeliieca-

I Perrcly- ' 

mrma. 

h J C . 

28 c. pJ,INlI NAT. FIIST. 

VII. 

c A P. 

De c9ineii0, c?getiti,tn.t, & [))/iriidcbij,bpartlen;~e, 

Ci. artrraljiJ , 6 mbrojla , 6 trynrpb~a ,& 

heraclio, & cirpborlrid tnedim. 

I.yincnos i rcgc licrba appcllntn clt , cdcra 

C foliis, ranioh , caulc innni , nrticulis yraxin- 

Cln, odorc gr.ivi ,& kniiiic cttcrx , ~ilvcfirilus & 

x moii- * iiioi1trJh nnl;cli\. Qtibus Iimrli~ pcjta illcdcatuofir. 

Cb. 

mccle- tur, diccmus. Scd hic iti&c~ndum eft, h i i tncdcatur. 

Dal. 

4 potu. tur, fierilitatciii * pota ctiniii viris ficri. (;rzci 

M. plantagini hiilcni rffc discrunt code cluadrato, 

in. a. folliculis ' cittti Ikiiiinc intcr k 6itiiplcxis, 'vclut 

6 coniplcxis. 

M. 

7 vcluti 

in polyporuiii cirris. Et fiiccus autctii in ufti , vi 

fiinima in rcfrigcrnndo. Gcntiniiani invcnit Gen- 

tanien proftantiifiinniii , folio fi..ixitii : fcd iilagtiitudinc 

lai:tucac , cadc tcnc.ro,,polIicis craffitudinc, 

cnvo & inani, cx iritcrvallis fi,ltnto, triutii aliquancto 

cubitonmi, radice lctitn, fiibnigra, "fine udorc, 

nqitoli5 moiitil)us fubnlpinis pluriiiia. ufus in radicc 

cs( I'uccn. Rndicir natura eft excalfattorin, fcd prx- 

, 

celebrntn Emfiltrato. I:olia habct hlicis viridia, 

9 nureurn- Aorctri piirpitrcim , friiticofa , ratiiulis crcAis 

io dore 'Oodorc ncri: Sisnitur in a(liiofis. Vis cjus tanta 

V 

gravi. M. 

cRt, ut juincntis cltfcordantibus jug0 inipofita, afpcritntcin 

cohibcnt. hlitlicrcs quoquc hanc gloriam 

affcoavcrc , in qtiibus Artcmifin uxor Mnufoli , 

adopt6ita Iicrba qim nntca prtticnis vocabntur. 

'' Sunt qui ab Artctiiiric llitliyia cognoniinatani 

p1rt 311 t, 

a Sinredoere.] Falfiim idrl?, nrcal, 1 h Sunr us ah .Artcmidr.J Sunt qui 

a110 proditum. I)ioCcorid(,r mriimuIii I ab .Arrrmrki , poriorrm Iraionrm dunidorcm 

fuffitu rcddrre krrbir, qlii idro I co- Plnrrati. Surir qui a6 Attcmidc 181- 

mufcac intcrficiar & feryrnrcs fuga. rbyia 1 Siilrnrir aiirrrn rrar Grrciair~- 

Da!ec. 

' mini1 in parru Arccrnidedllllhydm rnvocaie,

ncra 

Jet Cclfuscap. 6. lib. 6. Ariffotelrs ve- 

11) cap. G. lib. 4. de oItu animaliurn 

cauIam reddit : nempe cor renafcr fi 

pungaotur PC rvcllanrur , cum aJliuc 

tiunt, non autem ubi yerfeCti fucrink 

Idem. 

c Vt quidam valunt &an erutu QCU- 

Lu.] Poffremum verbum rcdundarc exiffimo 

: przcelfrc enirn pauloante. J'intianw. 

a Abi-

36 C. PLINII NAT. HIST. 

, a Radix tcniiis ac rupcrvacua. Et in Creta autem 

nu. 7, fjJnc1oli. tion * fptiok nnfcitur : iiiircqiic capris cxpctitur. 

ch. Pro co clt & pfcudociittntnnutii, tnultis in tcrris 

3 (ilnile. nafcens, folio hili7 rnmulis rninoribus, Bquibuf- 

Ch . 

gitfia- drini cllondris vocatuiii. Minoris c IfcAus 4 ltatiiri 

tun1. v. 

intclliGitur. 1)i~;taii~ntini cniili niitiinia portione 

o,!. accctidit os. Q i i Icscrc cain, ill fcrula vu1 harunditic 

conduttt, yraligaiquc, tic potentia cvaiicfcat. 

Suiit qui dicaiit , utranc~uc nai:i iidtitariam , fed 

4 quidpin. k-tcriorcs in aclris pinguibus vcratii ‘ quidcm di- 

Cb . a. -. 

ttminuiii no11 111h in +ris. Eit & tertium Scnus 

~ , y l c . di~tainnuiii vocm1III fed nccluc 7 facic iiccpc cffc- 

8 P~=CC- ttu fi~nilc, Folio iiryinbrii, raiiiis inajorilus, prodC!itC. 

Cb. 

ccdciitc ycrfuaiioiic illa,cluicc]iiid in Crcta narcitur, 

irihito prnltarc cztrris cjufticin gcncris alibi e- 

nitis. Proxirile cpod iri Partiafi~ Aljc~quin Iicr \ i- 

fcrum dli: & I’cliuin iiioiitcin in Thcililia, & Tc- 

Icthriuai in Euboca, & totaiii Arcadiain ac Laconon 

in niiatn tradunt. Arcadcs quidem 11011 medicamintcd. 

Ch. 

nibus uti, fcd la& circa vcr, quoniain tunc ~naxiriic 

fiiccis hcrb3: turgeant , mcdicenturquc ubera pafr.’c 

vac- cuis. IJibunt niitcni Io vaccinuin , quoniam Loves 

C,,,UIIl. hl. 

oini~ivorx fcrrt: hiit in herbis. Potentia eirum pcr 

qtta~drttpcdcs etiariitiui~i duobus claris cxemplis 1113- 

nifcfta lit. Circa Abderaiii,& limitcm,qui Diotncdis 

vocatur , cyi palti inflaminantur rabie : circa 

?< afi- I’otnins vcro ‘I ahi. 1) Inter nobilifitnas ariltolo- 

ni. Ch. 

lochia. iioiiien dcdiifc gravida videntur, quoniam 

cffec 

a yadtx ttnuu ac J~prrvacua.] Rrtusacc&rat 

Diofcorid,. Hac fcre omni;t 

Theophr. cap. 16.lib. 9.hiA. Idem. 

b fnttrn06ilijJimu. ac.] Ixpc : In- 

ter nob~ir/lirnu nrijlolotbia nomen dtd@ 

pivrdavidentrrr , quoniamef? 2+ln Aoxw’a4c 

, vel c&m ha,!$. Vide Sdma[. 

717. a. 

c Namtn dtdift,gravidr ~idmtw.]Vi- 

&oriur cap. 1. 6. yuzrit. ncc ab$ rc e 

quid hbi vclir Cicero lib. I . dc divinariono


1 marc. ’ iiiari Qnrfcrc : advolant pikes cupiditatc inira 

jtatirnquc cxnniinati Huitaiit. Qla polyrrhizos COgnoniinatur 

, conviilh, contiifis, ex alto prxcipitatis, 

radicc potn rx aqtin, iitilifiiiia c.Nc traditur. SCniinc 

ylcuriticos & wrvos conf;rinarc, cxcalfkcrc. 

1. raulioll. I:&m * Catyrion cli. Veruiii & c&,%is cnruin 

i v~rllm i~luf~~uc diccndi hit : ordicndiiinquc B ninlorum 

omniuni pfliino, id clt , fcrpcntiurii iltu. Meclciiturcrgo 

Ilritannica hcrba nnncifqtie 

’ p.. 

gcncruiii 

oiiiiiiiitii rattix C virio, Chironri Ros & fmicn po- 

Lb. 

V. 

ClliCtll. 14- 

iu~rlqlc.c~. 

tiiiii , illituiiivc ex vino ti olco: privatiniqrir, qua! 

ctinila buhula appellatur , plciiionia vel philctaria 

4 tc~1- raclicis drachinis quntuor ex niero : 4 tcucria, fide- 

crion. V. 

?.rota I* ritis , fcordotis ex vino, privatim ad angucs , * po- 

ii~liu. cb. 

tx & illitz , fivc fticco, live folio, five dccoEto : 

cenmurii iiiajori5 radix dracliina in vini albi cyathis 

tribiis : gcntiana przcipue advcrfus an lies, duabus 

drnchmis cmn pipe & ruta, vini cyat P lis fcx , fivc 

6 f111:illlit viridis fivc ficca. Et lylimacliiru odorem fiigiunt. 

I I.! plIlcP. 

v. J>mr ex vim perctiGs chclidonia. Morfibus 

r 

impriitur 

Vettonic3 prxcipuc, b cui vis tnnta wrhilwttir, 

‘ut inclufiz circulocjus fcrrciitcs, ip ae fcfc 

iritcriinant flagrllando. IIatur nd ittiis hncn cjtis 

dennrii pondcrc cuiii tribus cynthis vini : vel farina 

h!T 7 r21111- 

11,. drachlnis tribus fcxtarioaqiia imponitiir. 7 CantattA~, 

a- hric:i, cli Anmiitmi, arifrolocliia: rdicis dnclima in 

illtuI,,rll, e. 

V. vini Iicinina * hpius bihcndn. T’rodclt & illitn cx 

x fLd (;E. 

piils. Cb. accto ! firnilitcr piftoIocliia. Qin & oinnino Lfpwfa 

ftipra hcuni flip i: doinibus fcrpcntes. 

CAP. 

b Cui VU trntaptrhbetrrr 3 Scriho cx 

vctcrc cndi~e ’ tuyu tnntapcrhiderur vu. 

Pintian. 

c VI IJIC/U~~ rircuh, &c.]Nlhil Diofcor. 

Mirum ramenld & adnotandurn. 

D.4lK. 

8 Ttl4

cyat.lis nau. CI,. 

?lurimum ccrtr in Alpibua Gnllinm ab 

Mia dividcntlbnr nticitur. ’D~gcc.

'40 C. PLINII NAT. HIST. 

cyathis quatiior datur. Item altera quaclanugine 

Cmina cui& ca- diitinguitur fpinoia, ' cui & capitulavipcrz fiinilia 

piti viper= funt , ha:c cx vino & accto. Quidam * arcion pcr- 

Gmtlra tint. 

* eCl1ion. fonatam vocant, cujus folio nullum cit latiiis, gran- 

Cb. 

dcs lappas fcrcntcm. Hujus radicern deco&ain ex 

aceto dant yotui. Hyofcyamum contuliim ciini foliis 

ex vinodatur peculiaritcr contra afpidas. Nulla 

tarnen Roinanz nobilitatis plus habet, quam hierabotanc. 

Aliqui perificrcon , nohi vcrbenacam 

vocant. Hrrc rTt, quam legatos ferrc ad hoftcs a indicavitnus. 

b Hac Jovis inellla vcrritur, domus 

putgantur liiltranturquc. Genera cjus duo funt : 

foliofa, quain facininam putant : mas rarioribus foliis. 

Rainuli utriufquc plurcs, tenues, cubitalcs, 

angulofi. Folia minora, quani qucrcus, angiiftiora- 

?cur. 9 purpu- DuJ. que, divifuris niajoribus, flos glaucus radix longa> 

tcnuis, Nafcitur iibique in planis aquofis. Qui- 

4 k. cb. dam non diltinguunt +fed unum omnino genus 

faciunt quoniam eofdem cffeRus habcat. Utraqiic 

fortiuntur Calli, h przcinunt refponfa. Sed 

Magi utiquc circa hanc infaniunt. Hac perunaos 

impctrare quz vclint, febrcs abigere,amicitias conciliarc 

nulli tie non morbomcderi. Colligi circa 

Canis ortum 9 cberc , ita ut ne Luna aut Sol confpicix, 

favis antc & inelk terra: ad piamcntum datis. 

Circunfcriptatn ferro effodi finiitra manu & in Tublime 

toll;. Siccari in umbra feparatiin folia, caulcm 

, radiccm. Ajuntque, fi aqua fpargatur triclinium 

dc quiz ibi noratafunr. DioTcnrtdra ad 

rmuleta & purificationcr five expiarioncsadhiberi 

folcrnne fuire tradir &I. 

b Hlc pvu mtnp vemur.] Jovir 

magnificum ;rpponrbant. Arnob. lib. 1. 

lnvrs Dapntis meminic criam Cato lib. 

de re run. Idem. 

c 'Urraquc jartiuntur (3rUi.l Vel far-

1 

An uillara lih. 8. Idem. 

Fragd gignrri~orornme~tur.l In- 

Ritnnter toliorum trnilicudine drceptul 

I’linius, cum prntaphyllo, quod C~U- 

Iem Fru&tum nollum gi nit, mircer herh3m 

fmga ferentcm , folio fane divcrlam 

j penraphyllo, cum liulc triplrr 

tantilm fit, pentaphyllo vwo quincupfrx. 

Idem. 

c Gtnsra pwwr.1 Tria Diofcorid. 

Dioclrs vrro libro dr Irlulrrilrus quarrum 

addidit , ncmpe Itr,diylrnum. 

1d8m. 

f Probrtrflmr in Crrta. Scribo, prrbrti[limt 

cx eodrm, t iquiturcwk- 

Itini ,& in jircu wkc*mp fluff. Pint. 

I; (rtta.] Throphraflo cap. ir. 

lib. 9. hi&. in agro P~lrtnli ’ at cay. 22. 

in agio Spantrlo Achajg. LWcc, 

Utr- 

CS

a Tcrfrum pcnrcr, bc ] Imo quarturn. 

Vide rap. f Irh 19 Idcm. 

h 4&rc [iiif ,r'7 c.] Cum celi lervnr 

ad pd[llih viridia qriadrupedes incitac. 

Idem. 

c rap abartw. J mim enim uaucurn 

rdunt , uc frcitr,dar rjiciant. Idcm. 

c Citicrtnqur ndmatn fuerrr frrr 

I m , &e.] Srnfur cfl , cam vim huic 

CIUOCIU~ thcrinnrrcr: incflc, quam magic~ 

illi fiipia mcinoracz . undc & 

nomrn utriqw communr, 9~~toripm, 

ac fi drcar , trre corpur. Gcitn. 

f I'rrfihtn. J (Irlirinarum prtakcs 

.. .. . . ,. . .

44 CPLINII NAT. HIST. 

uinLra , capite prius PC iiarihiis ioLicco prrunAis, 

1 ∩- nc ’ vcrtigo fentiatur. kt alius luccur invenitur 

cnulibus adhaerenc , incififcluc inanat. probatur 

crafitudiiic incIIea, colore rufo, odorc fiiavitcr 

gravi, fcrvcntpiltu. k.t hic in t~fii, & radix, & de- 

? pillri- coliuin cjus ’ pluribus ~iicdicaciicntis. Succo taineii 

tindolor. 

are/. 

: kcran; 

Cb . 

me. Ch. 

cfficacifirno, qui rcfulvitur aniaris ainygdalis aut 

ruta , bibiturquc contra Lqxmc., , & cx olco perun&os 

ttictiir. 

c A P. x. 

De ebtrlo , 6 vevbafio , 0 rbeypbono , 6 contiafioipionum 

r lh, & rubetmun, 6 canum mor/u, 

& Qeireralcrer contrrl o w e vcnenum. 

Ruli quoqiie, qucni nctno ignorat, fiiino fiigatidttir 

fcrpcntcs, Privatim advcrfatui fcorpioni- 

4 analli- US plcmonia: radix, V C ~ alligata tantum : itciii 

plialnegio, ac catcrir minoribus vcncnatis. Scorpionibur 

alifiolochia: agnricum obolis quatiior in 

vini rnifli cynthis totitlein. Verbenaca & phdaiigio 

cum viiio nut pofca: itctri qtiinqucfoliuin, daucum. 

Vcrbafcirrn Graci phloinon vocant. (;encra 

ptz. Ch. 

, inal,l- habct prima duo : album, in quo mar ’ intclligitur: 

altcruin ni rtini, in quo foeniina. Tcrtium gcnus 

til- non nil; in i: ilvis invcnitur. Stint foliabraficas Iatiora 

, piIda, caulis crcftus:, cubitali amplior. Semcn 

nigrtim inutilc. Radix ma craflitudinc digiti. Na- 

Ccunttlr & in ca~i~ycltribus.~ilvdtri folia r.lclift,l~a- 

6 altiv ra- CL ‘ah, ramie lipofis. Suiit eC phlooiidcs duiz 

hir fii ta: , rotundis Fol iis , hri r ni IC r .-1‘a-t 

i a I y chi 

tis 

vacatur, ab aliis thryallic, hdiis icriiis, aut cuiii pluriinuni 

quatcrnis, crafis, piiiguibuG~uc, ad I uccriiarum 

luininn aptis. Ajiint in foliis cjus, c1uam ftrmiriam 

dixiinus ficin oiiinino non putrciccrc. Diitingui 

gcnera hzc reile fupcrvacuutn elt , cum Grit 

omnia 

arum. Dufi. 

Pi& Dt@.

I Calcrlli I 

five Iral,l,- 


liulccra capitis fanat illita. Mcdetur & pcrifiercos. 

Cacalia five konticc vocntur , kinen '' inargaritis 

minutis fiinilc , dcpcndcns intcr folia Srnndia, 

in niontibus he. Hujus grana xv. iti olco macernntur, 

que ita advcrfo cnpillo caput ungitur. b Fit 

= ficrnu- & cx callitrichc * ~terntita~i~cntui~i. ' I-dia runt 

carneiiluln.1 

0. lcnticula limilia. (1 Caules jiincis tctluiGiiiis, radice 

inininin. Nnfcitur in opacis & humidis, ,gultatu 

fcrvens. Hylbpuin in olco contrituin yhthiriati refiftit 

,& prurigitii in capitc. Eit ;~iiteiii optiinurn 

Ciliciutn i- Tauro niontc, dcin I'arnphylium ac 

Sinyrnzuiii : Itornacho contrarium. Purgat cum 

fico I;iirlptuin per inferin, cum nick voinitionibus. 

Putant ~k fcrprntium ittibus advert%, tritutn cum 

tiicllc & fdc & cuinino. Lonchitis lion (ut plcrique 

exiftiinavertint) cadciii ett qua. xiyhion, atqc 

1 rprga- phafipnion , qiianquani aiifldi fiinilis fcmine. 

, 

ww1. Ch. 

luteIII. 

v 

Habet + eniin folia porri , rubcntia ad radicem, 

; in & ' plura , quam in cauk ; capitula, perhis Cocrule. 

Uiojc. micis Ginilia, parvaiii cxcrcntibus liriguaiii radi- 

cibtis praelongis. Nafcitur in hientibus. E dido 

folium 0; primilln exit. xiphion, & phafqanion in humidis cum ' primuin 

W. cxit , gladii pal& fpocici11, csulc duhiii chito= 

7 radicii ruin, 7radicis ad nucis ~VCII~IIXZ figuram 'f 6111- 

nucis awltali= 

figiiri. briatz , quain effodi ante tnclics oportct, ficcari 

8 libratr. 

v. in unibra. Superior pars cjus cui11 thurc trita, aequo 

a MArgmifir minutic fimiit ] Alitcr 

hac Pliniui recicat , quam Diofcorid. 

DA/tG. 

b Fit &rwraUitri~he, &e] Hzc o- 

mnia de trichomanc Dlofcorides, prrter 

bporic fervorcm. Forrrlh Pliniur 

utdiquando vcrtitacrrhum ,6c 

qu@br acic & frrvcns reddidit inconfiderztc. 

nun. I cicatrices cxtcnuari: Albugiiics qui- 

1 6 detllr dctn ctiatin junrcntorum z lidcriti. )ani chclidonia 

fupra &&is o~nnibus tnirc mccictur. I’anacis radix 

3 radicem, CLIIII polct~ta 

rite t:w. fi- 

+wticIc. 

N.im. Ch. 

(Irr. imp- 

nuill. Cb. 

cpiphoris itnponitur. Hyofcyami fciiicn 

bibunt obolo , tantiindcm mcconii adjicicntes 

viniii~~quc, ad cpiphoras inhil;)cndas. AdjtiiiStint & 

q8incifiie 4 collyriil 2- gcntiaua IUCCUIII, qttcin 4collyriis acriorihs b pro 

CIIO~~J)US. niccoiiio n~il‘ccnt. Facit claritatcni & cuphorbiiii~i 

Ch. 

inunCiis. Infiillatur plantaginis fticcus lil+tudini. 

Caligincs ariitolochia dihtit. lbcris adaIIigata 

capiti cum qttinqticfolio,cpiplioras,& ti qua in oculis 

vitia hint , cmcndat. Vcrbafcu11l cpiphoris iniponitur. 

l’ciificrcos cx rofacco re1 accto. Ad hyr 

div- pocliyfin LY: caligincrn , cyclaiiiinon in paItillos 

Riim iit .;’. 

diluunt. I’cuccdani fuccuin, ut diximus, ad clari- 

6 sriliull. tatctii & caligincs , cum ineconio 8r rofacco IVyllion 

illinitiiiii fionti cpiphoras ftif+dit. 

c A P. XIII. 

De anagallidefiw corcIioro, 6 mavidra dentiurn, 

mihue viria ntedicinlt. 

a Cdicrr.] Vir4 fuKu6onis incipientis 

. cum ogri putant oculis mufcar & 

cdicea obvolitarc. Idem. 

b Pro ~(FOOW rn$tnt,} Lege, rum 

meconio. Apud Diofcoridcrn quoque IC- 

gcndum , pvxrvricr , non id pv- 

xwria. Idem. 

E CorrLoron vocant.]hliud elt corcho-

y2 ~ . P I . ~ NNAT. 

I I MIST. 

cant. Lho rjus gcncra : candidus , clui tk nias t ni- 

Cb, I qui.V.6 r"Lr a 

q[tx fainina cxi~iiiiatur,niigu~tioribus foliis, 

11110.. 1 fiilcC~1*- n,"/.. clunm InAticx, liirfiitis '& cnulihus , radicibm biv~~airlJur. 

nis tcrnifvc rufiilis , intus albis, carnofis tcncriiiquc, 

v. 

3 vert. pcnc cuhitalibus. ~Fcront tnala avellanarum iiticuin 

I>rnj' . 

&it, iir. inagnitudtnc, t)C iis kmcn Ccu pyrorutii. Album 

v. ti 11, Ill#. 

c,,. hoc alii artcin , alii inorion, alii hippophloinon 

y hppo. 

vocant. Hujus foliaalba, quarn altcrius latiora , ut 

1'~111011. CI!. 

0l.p. 6 '>et=. ' lapnthi lativac. Cavciit cffofltiri contrariuin vciituiii 

,& tl-ibus circulis ante gladio circunkribunt : 

poftca fodiunt ad occdi1t11 rp&mcs. SUCCUS fit K: 

fr,llia c iiialis & 7 cattle , dccifo cncuininc tlc radicc pun- 

Ltis apcrta, aut dccoha : utilis liac * vel furculo. 

1) Concifh quoqiic in orhiculos rcrvntur in vino. 

Succus iion ubicluc invcnitur, fcd ubi potrft , circa 

9 ci. Ljli. viniiclnias quaeritur. Odor gravis 9 rjus , Ccd ' ra- 

prxcilo. \$. 

yci,,tI 

I,,crur. ornat 

. 

10 r ~ c e 

tlll:l*k'.dC.- 

LV~LJ. 

&cis i(( nidi gravior. Ex dbo rnnln inatura in umbra 

ficcantur : SUCCLIS cx iis Solc dcnhtur, itctn lo radiv. 

cis tuk, vcl in vim nigro act tertias dccoAz. Folia 

ikrvatitur in inuria cfficncius , alias rcccntiurn Cucctis 

pcltis clt : fic quoque noxiz vires. Gravcdinc1ii 

ctiam athunt olf'ttu : quanquain niala in ali- 

yibus tcrris 'I inat:dantur, d nimio tamcn odore 

obtutiicicunt igmri. potu qtiidciii largiore ctialii 

i~ioriiintiir. ' Vis foLiiiiitica pro yiribus bibcntium. 

Mcdia 

11 ~ n ~ ~ ~ - 

titiiitur. Ch.

Pintian. 

f //LE a/ttra VU J Eadem prorruq vis 

cR, quam iupradixir 9 rrhigcrwt iani.

txolvcndam mcdlcarncnroriim acrium arqiic Ilomeri tcfiimnnio Sufis, & in 

vim , fifiis rlt illrua aqua diflulufi, ut iocia frrgidis optimam CKC. Idem 

trpii I)alcc 

c MewI.nconrra, Crctrr*. , d/ktica J 

a loUvrru J C p dolorcm leniunt LA/ryyrtarE, in vctuffn rxrmplati , nonp 

1)diorid. Idem. 

.Apntica. Nrutra lcQo placet. Vrrr prob 

.Afn*imn VU nata, i.c 1 Cornarius pior rR. rlc Chfi ex Diofcoride 9. 

Irpmdum putac, Maxrmnvrinatajnr- Pin f inti . 

bur ‘Z’arrhorum: quoniam Sura fucrlt d (;rami&. J Tds hi~pcc glamas W 

urbs nun Faithre Ird media inter Per- fiiia vocar. l)aicc. 

Gam & OJbylunrdm TheophraRui ra- e Maiybdrna J Vulgo dipfacus Thinmencap. 

17.9. HIR. Thrafyarn Maflti- fus, capire rotundn. Idem. 

ncnfrm ex Sufis cicutam prrtulirc om- f rnptmr prmo.3 Arifiolochia rotUD’ 

ntbua tridic ad vencnumconticiendum, ia Fufchii. idrm, 

a &’

I Id alii. 

m. 

rum. oclllo- Cb. 

3 e r ~ ~ - 

ttidcu. Ch. 


in fiibgrundiis fcre nafcitur. Stint qui ambroiiam 

potius vocant ,& qui amcriinnon : 'Itali fcdum 

magnum, aut * oculum , aut digitclluin : Altcruin 

rninufculum , quod crithales vocant, alii tri- 

thalcs , quia tcr florcat , alii 3 chryfothalcs , aliqui 

4 irobtes, 4ifoCtcs ; fctl acizouin utruiique ,' quoniam vircr 

alii fcduni. 

M. fernper : aliqui fcinpervivum. Majus cubiti altituf 

quia vireat. 

&. dinein cxccdit , crafitudine plufquarn pollicari. 

6 in cacu- v. Folia ' cacuinine linguae hiilia , carnoL& pinguia, 

7 Iw. 7 largo fucco , latitudine pollicari , alia in terrain 

mine. 

Ch. 

[urn 8 &folio- 

convcxa, alia itanti:i, ita ut ambitu cffigicin iniitciittir 

oculi. Qiiod minus eft, in mris parictinifque 

ufquc nafcitur & tcgulis, fruticohn A radice , * & furfiiin 

ad CI'II- ufquc ad cacunien : foliis anguitis, ~nucronatis, 

fuccofis , palrno alto caulc: radix inutilis. Huic 

Giiiilis cft , quaiii Cratci andraclmn agriatn vo- 

9 & brevi 

cant, Itali illccebram,puGllis latioribus foliis, 9 brcviori 

cacuniine Nafcitur in petris & colligitur cibi 

10 rcfri- cda. b Omnium haruin vis cadcm Io pcrfrigcgcrarc. 

Ch. 

rare & afiringcre. Mcdcntur cpiphoris foliaiinpo- 

&tu# 13 illon- v. fita , vel liiccus lrint~~~&is. I' Purgant '3 cniin hul- 

~+Pwft cera oculoruin , cxplcntquc & ad cicatriccin pcrnumero 

ducunt, prrlpcbras deglutinant. Ezdein capitis do- 

13 cciam. loribus incdentur , fucco vcl folio tctnporibus illi- 

V. 

tis. Adverkntur phalangioruin iEtibus : aconito 

vero inajus aeizoum pracipuc. A fcorpionibus quolie 

habeiitcm id fcriri ncgant. Mcdentur tk aurititii 

34 *tern Iolori. 141tetn fiiccus inun&tis hyofcyatni inodicc: 

mea. Cb. 6 

uio. 

caule.fl,& 

glQrEaC* 

&c. 

jingurarr 

rfduJulr,Ch. 

SUCCIM hyorcynmo. 

modicu#. 

item Achillea:, & ininoris ccntaurci , 8r plantagi- 

Ch. nis 9 pcuccdani cum roLkeo & mcconio : acori 

~UCCUS cum rofa. Otniiis autctii itrigili caIcfaCtus 

infun- 

a Srdum'magnrm.] Sedum , inquit 

Fefius, alii fadum appcllanr , herbam, 

quam Opiliue Aurclius fefuvium vocari 

air, eamque in re ulirr kri , ncc quamobrem 

id fiat iadcat, Dalcc. 

b Omnium Larum vir cadcm.]Priorum 

quidem dua,rum fed non certiz, qua 

calfacir, acrisefi , exulcerat. Idem. 

c Strigiii cdCfficfwd Itrfrr~~d~lur.~ T3 

tin/$?p. Idem. 

a Caput

~8 C. PLINII NAY. HIST, 

1 numcro- ejus ' ntmcrofa dividitur Ianuginc (qualis clt 64- 

fo dividi- 

nir. Innu- ng) iiitcr divifuras cxcuntc. Qarc cain Callimag111c. 

&C. 

corn. I# chiis acanthida appcllat , alii ' pnppiiin. Nec dciil- 

IhOJC. 

p,ppo- de Grzcis de ea conltat. Alii crucze foliis cff c dixc- 

JLII. y. runt, alii roboris, fed minoribus multo. Radice 

alii fiipervacua, alii ncrvis utili , alii potu firanmu- 

? 

lantc. E divcrfo quidain regio inorbo cuin vino 

dcdcrunt ,& contra oninia vcficz vitia: itctn cordis 

& jocincris.Rciiibus cxtrahcrc harciiain dixcre. 

Ifchiacticis dra~haiain cuni oxyiiiclitc ab ambula- 

3 8r in. tionc propinavcrc : tonniuilJus qtloqiic 3 in paflo 

c/J. 

utilifiinam , prrrcordiis ctiain cibo cx accto cain 

pr~dicantcs , krc11tcGpc in hortis. Ncc dcfuerc, 

qui & altertiin gcntis faccrctit. Ncc qualc cfl'ct, 

4 demon-+ dcmnnfirarunt , contra fcrpcntes in aqua bibcn- 

Ctraicnc.Cb. 

dam edendainque comitialibus dantcs. Nos cain 

Roinanis expcritnentis per urus digcrcmus. Lanugoejus 

cuin croco & exiguoaqua frigidz trita illi- 

5 tora. v, nitur cpiplioris : toh cuni mica hlis firumis. E- 

phemcron folia habet lilii, fed minora, caulcin 

6 nlbiim. parein , florcrn crrrulcum, fciiicn ~ LI~~C~V~CUUII 

Dlojl. 

radiccni unam digitali craflitudinc dcntibus pracifan 

7 coati- ill PCC- puain 7 concihn in aceto, deco~tainquc Lit tcpido 

;:;,d;~ colluantur. Et ipfa etiain radix inobiles liitit . Cavis 

A,. & exeGs * imprimitur. Chclidoniz radix ex aceto 

8 imponitur. 

v. trita continetur orc. Eroh vcratruin nigruin im- 

,ltroli- ponitur : mobiles 9 utralibct decotta in accto firher 

deco- 

Ro. Ch. maiittir. 1,zbrum Vcncrcuin vocant 1' in fluiniiie 

Cel,l, IO nil' v. 'onafccnteiii. Eit ei veriniculus qui circa dcntcs 

iieca- 

a Spin&.] Acanthi vocahulo polyfc- G melle ohlita forent: frcqucns nafcimo 

dcccptus rfi Plinius. Daicc. cur in I\llIJhOgUIII planitie fiibjcftn cab 

&ti roborrr.] EX illorurn judicio ftro dominorum de Urixiru. Idem. 

fupracum trixaginc fivc chanixdry com- d I~i,pr~mrneri/;crirrm.1 Fillirm hoc, 

paravir. Idem. 

& i ncmiiir roditurn. kcrba quidem 

E dhrrtm gcnu5fmrcrrt.] M~~cIs, id alarum cnvo Lti aqum pluviam conticfi 

COCO habitu, larioribus fdiis nct, fed iri fluviis minimc gignirur. 

xibus contaQu pinguibus pdi:?;:; 

Idem, 

3 Ad


inyrrha pari pondere ex vino. Naribus utilifimuin 

eft dracontii fetnen contritutn cx rncllc, etiamfi 

carcinomata in his Gnt. Suggillata hyifopox 

mnndrr- emendantur. b Stigmata in facie , ' inandragora 

illita delet. 

gam illini- 

Ch. 

a Naribu utiIi@num eJl, &e.] 

Pa- 

lgpo , vel orma rexatir , & obfeirs. 

Dah. 

b Stigmata in facie mandragora iUita 

dckt.] d4andrgorm iKitru gencre rnafculino 

, in Icdptocodice. Sic fupra hoc 

ipfo capite : rRIiqui 6 mandragora we- 

bantcrr. P&a abdicatus in hac curationr 

c/l. & paulo pofi : Mandragoram alii Cirram 

Yocant. Duo errs genera, candidw 

qui e5 mi: niger qu. farmilia rx;/fmatur. 

Pint. 

c MandragoraiUita delet.]Si principio 

fiatirn impoaarur. Dalrc. 

c. PLI-

C. PLINII SECUND1 

NATURALIS 

HISTORIZ 

L I B E R XXYI. . 

P R 0 OF. M I U M. 

Rcliqud per mcmbrorum genera medicirid 6 de novim 

tnorbis , Ci. licbcnes quid fint & quando primurn in 

Itali;r crrperint , 6 de ca~Gunculo &. de clepliantbiaj 

a 6 d o . 

c A P. I. 

ENSIT & fxies hotninum novos,otnnique 

gvo yriore incognitos , non Italia 

modo , veruinetiam univerfae prop Europae,tnorbos:tunc 

quoque'nec tota Ita- I nondb. 

lia, ncc per lllyricuin Galliafve aut Hifpanias 'ma- mngno 

nopere vagatos, aut alibi,quatn RornaE circaa;,fine oporc~'d'mcm. 

iolorc quidcin illos, ac fine pernicie vim, {e tanta 

fccditate ut quzcunque mors przferenda eiret. 

Graviifimum cx his lichcnas appcllavere Grzco 

nomine, Latine , uoniain i nicnto fere oricbatur, 

joculari priiiiuin la P civia (ut eit procax natura multoruin 

in alicnis miferiis) inox & ufiurpato vocabulo 

mentagram occupantem in inultis , totos utiqiie ,,,,,ltiP 

k intuitu#. 

vultus oculis tantuin iinmunibus , defcendentem totorqua I- 

vero & in colla pe&.ufque ac manus , fado cutis :;s;i,p 

fiirfure. Noli fucrat hxc lues apud majores patrefque 

noltros. Et primuni Tibcrii Claiidii Cehris 

yriticipatu tnedio irrepfit in Italiam , uodnrn Peruho 

eqiiite Romano Qzfitorio fcri IYa cum in 

Alia 

tow.


A h apyariiiffct , indc contagioncin cjiis importan; 

tc. Nec fenfcrc id inalum fainiite aut fcrvitia, 

plcbcfqiie humilis , atit mcdia, Ccd proccrcs vcloci 

tranGtd ofculi niaximc, fccdiorc multoruiii , qui 

ycrpcti tncdicinaiii tolcravcrnnt , cicatricc , c11iain 

I ad OIL inorbo. Caulticisnanquc ctirabntur , iii tifcluc ' in 

Cb. 

ofh corpus cxuituin cfct , rcbellantc tadio. Advcncruntquc 

cx ,%gypto gciiitrice talium vitioruni 

Phi. * oi'cin. mcdici, hanc folam * opcrain afiixcntcs , niagna fun 

prada. Siqtiidcm certiini city Maniliuin Coriiutum 

3 C'J. j cx Prstoriis lcgatum Aquirmicx provincjz, H-S. 

cc. clocaik in coniorbo curandum fcfc. Accidit- 

4 genera- que faeyius, Lit nova contra genera tnorboruiii 4grc- 

tiin. AM. 

gatiin fcntireiitur. Qiio iiiirabilitis quid potclk rcpcriri? 

aliclua gigni rcpcntc vitia terrariiiii io pnrtc 

ccrra , incmbrifque hominuin ccrtis , vel atntibus, 

r 11131ac- atit etiarn fortunis, tanquain mnlo cligcntc , lizc 

in yucris graffari , illa in adultis: hac proccrcs 

fentire, illa paupercs. L. Paulo, Q. Marcio Ccnforibus, 

pririiutir in Italiaiii carbunculum vcniffc, An- 

likant. M. 

6. nalibus confcriptuin clt , pcculinrc Narboncnfis 

provincia: iiialuin : quo duo Coiiftilarcs obicrc condentibus 

hzec nobis codein nnno, luliiis Rufus > & 

a (& Lecanius Baifus, ilk medicoruin 7 b infcitia 

* divul- feeRiis, 'hit vcro pollice Izva inantis cvulfo, 

acu ab fcinetipfo, tam prvo vulncrc, ut vix ccrni 

poflkt. 

tun. 6 11ot3- 

tin. 7 xcic11- Ch. 

f0.V. 

tc corporis diqua , clli malum tiicccflic 

, mco judicio gangrzna : vcl malo 

im orco ab ignaro medico difcirn 

parte ngra, cum caiita profufionc Liilguinis, 

vclob dolorcm cum humoris atfluxurnnro, 

ut parscmoituafit. Idem. 

c Ilic ucro pollice lm6: fll'ltllld evrrifi 

err4 h fimeti J6, tdm pnruo uulntrc , rrt 

vi*. co?iipo&t.l Vcrior leEtio nofirirx- 

cmplaris: IJIC vcro poUicehuamnnudcud- 

fi acu a'fimctipfo , tnm aruo Ut vis crrtri 

po/lir. nam vcrbum iflud vrdncrc, rc- 

, dondatcxeodcm8 Pint. 

a Ha@

LIBER XXVI. CAP. I. 63 

pol&. a Nafcitiir in occultifimis coryorum partibus 

, & plcrun tic iiib lingua, b duritia rubcns 

I aut va- 

'varicis Inodo, 'E ed nigricaiis cnpitc, alias livida, rlCll lrlo,io 

111&IIC4IlS 

corytls iiitctidciis, netlttc imnlekons ,' linc ddo- r.lplto,lv,l 

s( PI1.l.) 11- 

Line pruritu, iinc nlio quniii fomni iudicio quo I iilui~i Lnrgr?vntos 

in triduo aufcrt $1 aliquando & liorrorcm Z::~;I;;; 

dlcrcns ,' circaquc puftuIas prvasS, rarius febrcm, valclc Illtiiiii. 

Dr1.rr 

fionlachum fauccfquc cu1n illVdit 3 ocyifilne cxn- i tcnui dura, feu rcabic afpcra : ad poitrcl~tii 

vcro 11 nigrcfccnte, 8( ad ofli cnriics appri- 

I11ente intuiiicfccntibus digitis in pcdibus manibufquc. 

Egypti pcculiarc hoc inaluiii: & cmi iii 

rcgcs incidifct , populis funcbrc. Qippe in balincis 

folia tcmpcrnbnntur humano hnguine ad iiicdiciiialn 

em. Et Iiic quidciii iiiorbus ccleritcr in 

Italia 

a Nafiitur in accultifimit ,&c.] Cancrum 

liicc porius oftcndunt, quam carhuncu~t~m. 

~rticc. 

b Duritia rit6cnr vnricii modo.] Reccntior 

lc&io non urtricu modo prafcrt, 

fed uariic modir. apographon nofirurn . 

'Wii modo. fcribn, vari modo, &flat 

h tcndm in codcm, non inftndtnr. 

'%It. 

Siiic dolorc.] Hoc parum credibilc, 

do, lid nigricnnr capitc , aliu lidrt, 

circyu pu/tulu paryu corpru tsndcni ncque 

tnti~meflenr. Siirc tlorr , fine pruritu, 

fine ,aho qrinm fimni indicio : qiw 

vuatoi rn triduo airfsrt. dliqtmdvb, 

iorroram nffcrw , rariuc febrcm. Pint. 

E Cirtaguo p ~/lii/~ paru~.] €roc u- 

num de carbt~nculo potcR intelligi , repupanribus 

alii8 omnibua commcmoratis 

fignis, exccpro horrorc, qui non- 

?ifi vencnato materia cxtinCto Ita- nunquam fenrirur in carbunculo. Dnf. 

rim nativo calore , fcnfurn quo uc 

CJ~S cxrinjycrct ,& gangrrrnam a&- f MOS iavrilefirnte per totiimcorpuc.] 

ret: jyngrennm coim @ c u d & hw Inarcflcntc non invnlrfirate codcx nu* 

iter. Pint. 

fiKnadeclnrant, non &(yxa. 7 ~ . 

d Ali uarrdo & borrprrtn affrrcnr cir- g AiLi tenui, durafi2ufiabirafisra.l 

cfiqgtc pu$uh pnrv~ , rararu febrcm.) 

Scribc , nlibi tenid , dura alibi ccufia- 

Verba ills: circaqucpu/luI,upnrv~, & lic fifierfi , ex codcm. Idem. 

dcpravata &hlfo liic inferta vidcnrur : 11 5'(1~reficnte.] Marccllus Medicits 

pclttncnt enim ut fcntio , nd Ea qum cap. 19. ]rgin'c videtur iircrcficntc : 

paulomtc prrcedunt. ut te endum yu- cclfus lib. 3. cap. +I. nigrcfccrcfcribir, 

win ~ioc modo i dwitin r A vrri mo- ut & ~linius~ 9 1 c . 

a Grmtrr-

64 C.-PLINII NAT. HIST. 

, rcflri- Italia * rcfiiii&us cfi : ficut 8: ilk, * quetn geinur- 

€tu*. qllcl,l Cb. fain appcllavcrc priki, inrcr digitos pcduiii nafccngcmurra. 

tom c t i3 m nom in c oblit era t 0. 1 d i 1)tim tni r at 

i IC, 

Ch. 

alios dcfiiicre in nobis, alios d~irarc, ficuti colum. 

Tibcrii Cdaris principatu iricpfit id malum. Ncc 

3 id prior. qliifquain prior IinpcrAtorc ipib fCiifit, magna 

Eb. 

civitatis atnbagc, 11 cum cditlo cjus cxcufantis valctiidinein 

, icgeret noincn incognitum. Quid hoc 

&I. 4 mi"pa* cfli dicmus, aut quas Dcoriiin 4 iras ? Parum c- 

nim cmt hoinini certa morboruin Scncra , cuin 

7 fiipcr. fupra ccc. cffcnt niG ctiain nom tiiiierciitur ? 

Ch. 

6 opere Ncque ipfi autein honii~lcs pauciora fibi opcra 

rue. M. 

fua ncgotia important. HLC apud prikos crant , 

quz nicinoraiiius , rcmcdin, medicinaiii i pfa quoctainiiiodo 

rcruiii natura facicntc, & diu fucrc. 

C A P. 11. LAM Hippotrlttk 

Ippocratis certc , qui primus tncdciidi praeccpca 

clariiIiiiic condidit , rcfcrta heibaruiii 

rncixioiic invcniinus voluiiiiiia : nec iniiius Dioclis 

Cnryfltii qui fecundus ztatc fainaquc cxtitit : 

irein Praxagorae & Chryfippi , nc dcindc Eratiitrati 

: ticrophilo quidcin , quanq~iain fubtiliorjs 

fc&z conditori , d ante otnncs celebratam rationeiii 

liade fuit oppido in infuln Cco, au- 

Bore Suida , eriamG Galcno in lfagogc 

Chilrr fit, non Ccjw. Sed clcpravatem 

ere Gdenicodiccm ,ncpro Ccjlrr, Chiw 

falfi) fcriprum , pntetex Srrlbonc lib.10. 

& Stephano Bymuio in diCtione I&: 

&ex aliisnuttorihus (ne clrando nominitim 

rundam) qui Erlfiffraturn mcdicum 

Cejum faciunt , nonChium. Pinrianrca. 

Ea 

phlcgmone fuir carbunculofa. Malum 

jd inter manus digitas nafcens , vocant 

LuEdunenkcs un &wrcLon. Wet. 

b Ci4m edino cjw c.rcMfitifu, 6.c.J 

Lcge : Cum rdrno cjw cwcufintir vaictudintm, 

legerefur noinen inco nrtum. E- 

diaa cnim non viva voce pufiicabantur, 

fcd fufpcnh plerumquc rabulalcgchan- 

' a 6cmurj;m appellavero prifii.] 

tur. Nomen autcm itcco,ghirwm dicit, 

qciod cfliit rucnragra. Vide Dorlcrtnr in 

Tacit. jug. ~ 89. a. 

c JAC dciude Era@rati : Herophilo qui. 

dtm, &+.L../ Vetus exemplar, ac deindr 

zra$pratico 

, Kerophrli quidcm, dpc, 

BcribcnJum TCOI , ac deinde EraFJtal, 

Ceir Hcrophilique quanquam (irltdiori. 

/I& conlitorir. Nqn Enfillratus ex Ju, 

d Atits omner cchbralnm rationem 

#am. J Legendurn nrbitror , infc omncr cc- 

Icbrara rationnli ri. Nam cum trea fint 

mcdicirie artis k.&x , Rationalis, Empirica 

, Mcrliodica : Rationalis inventor 

fecundurn Plinium Hcrnphilut hit, ctfi 

Galenus Hippocrari & alii8 cam invcncioncm 

nflignent. ZJm 

a dud;-

LIBBR XXVI. ~ A P 111. . ag 

nein eam, paulatiin uh cfficaciilimo rcrtim oinniuin 

lllagiltro, pccu1i;iriter utiquc iiiedicinz ad verba 

garrulitateinque defcendente. Scdere nanque ' his ,t.b'.rc'lw 

in fcholis a aiiditioiii 'operates gratius erat , quam ,:;f" 

ire pcr folitudines , & quaerere herbas aliasaliis 

di~bus ami. 

A P. Iii. 

De noun rnrditina, 6 Afilepiade mcdico 6 qua m- 

tione yezerem rnedicrnrm muraverrr. 

Urabat taincn antiquitas firma magnafque 2c;h$r 

,Dconfeiri rei vindicabat reliquiis,donec Afclel ,i't; :F 

piades aetate Magni Pompeji 1 orandi inagiftcr qtlwotD 

vir ad. V. 

4 

ncc his in arte ea qugftuofus , ut ad alia iagacis I nd a- 

lie qilam 

illgenii , Iiuc Cc rcpeiite convertit : ntque (ur ncceKe forum fa+ 

em, homini, qui iicc id egiifct,nec reinedia nolh '"*:21i, 

' oculis ufuqiie percipienda) torrenci ac ineditata "4':'~;;~: 

quotidie oratione blandiens oinnia nbdicavit : to- g. cnufia. 

talnque inedicinam\ad 7 caufstnrevocando, *con- 8 =+- 

Wliirain fecit, quinquc res mnxime conimunium ch. roiijc- 

Ruralrm. 

a~uxiliorum profcilus, abitinentiam cibi, 0 alias vini, &I,, v. 

Eturcc.\'. 3. 

g MNrctm 

fricationem corporis alnbulationein gcftationes: lib. 19.war. 

/in. dttti bt* 

cum unufqiiifquc fetnetiphn libi praefinre fOf- dwb wrba a- 

intelligeret, faventibus cunais Lit eiitiit vera quz ;i;i;$* 

facihna erant , tiniverfuin propc humanuin genus :I::;;#? 

circltuiegit in fc,non alio modo, quairi li cad0 cmif- yui.gt~~tr 

rnnrmindafa , 

fils advcnicct. Trahcbat preterca tncntes artificio quoifil(Di Ai. 

lnirabili lo vinurn 'proinittcndo zgris, dandoque villa, 

~WI eltivc, ** tun frigidalii aqum, Et quoniam yt 

Call f as inorbortim fcrutnri prior 'Hemphilus infii- C;, 

twat 9 vioi ratioriciii illultxavcrat Clcophantus Wll. rworIp*# cor- 

I2 

spud prifcas,ipfc copomi\iari [e '"frigida dands nm. 

13 fri i- 

przfcrens, ut auaur cfi M. Varro; alia qUOqL~Cdamdin~o. 

blandi- 

* .hdit;oni qcraror.] fd cfi, operam dancer, SiCapd NafOnem : SbuJikrp:. 

Tuft2 ddinrrvr. Gelcn. 

3. VOK: E e Jfilr-

P dfilapiadm adjutlrrc multa, 7pp d Pcnjili ~balrnearum, bc.1 Penfiler 

fwn cura mmwanxiah'rudu ] Scch in halncas vocx , cxtiuAas ac ndihcrtaa 

exemplar1 noRro : .Afi/qtadd, t'n+tnit aqurs coriivdtia RC deduEtis , in qaihu~ 

muh in antiyuorpn cwe mrne #y,6 arw parabaror caldar ium I tcpidarium , 

rwdia. pint. 

frigidarium, laconicum Hdiurn afi;duua 

b ,Ad ignii kwendi, &C 3 O%7qarr urus COI'pU8 cffarnindt , ut nnturulium 

vereres , hi & foils npriciltum *iqav- corrobordr, inqurbus fpontcaqur mC* 

&'v ~c~cavcrirnt Dah. 

dicata: fcaiurionc. Ddec. 

c In wbevhbrofir movcri tna h- e Qamnavit mcrrto 6 vomitionr~.] 

Jiasmpcrarricu.j In vrreric~dice, inurbc Celfuscap 3. lib. r cap. rz. lib z I'lunimbofi, 

imo vtro fun14 Itdam cram- tarch. I&. dc fanitarc tucnda. Surtoil. 

cc 9 ut force cornmodius lqi pofir, imo Irb. 7,cap. 13. & ibi Cahbon. Idm 

VCO tdftts, &uli~impnatrrre. Pinr.

a Curnunquam Ptrfirum rtgitaiudc- latb,c4ule unolbc. umam hac lit,nondtt.1 

vcrror rcri ra IcEtro: cui rcnyufim durn compcrrurn.qBriundicllm tamrn 

Pcrfirrrm rrgi ddrdh. FortaiIis data. dehcrbis volumen , Cotyledopa mino- 

Pint. Cur nunqum fkrl;lrum tgi taici rem montanarn vocat , & dcpingct. 

drdit.] Hoc cfi , pulchros , bonos & for- Dah. 

xunatos. Bdtn. 

E Caale rtno parvo Ion UfoI;ii drprnb 

Fdro un4 ndrplicemlaro.] Pu nant Lntibw. J Imo b conrrarkinnofiro exhlcc 

uniirnfoliumJotum eKc, &fonga emplari : Caule uno fongo, prrvir fob# 

dependere. &egpt jibid imii adradictm dtpttidcntibw. plat.

70 C. P tidii NAT. HIST. 

in collo , coinpriincrcdicitur itruinas : item vcrbcnaca 

cum plantagine. I;igitoruni vitiis oninibtis, 

fk privatim ptcrigiis , quinqucfolium mcdctur. In 

pcbkoris vitiis vel gravifiinuin cfi tufis : hiiic medetur 

panacis radix in vino dulci. Succus hyofcyami 

etiain fanguincm cxcreantibus : nidor quoque 

accenfi tufientibus. Itcin fcordotis inifto naitur- 

V. 1 & k mrllc. cum. tio, & retina, ’ cum inclle tufa arida. E’acit CX: per 

GI,. fc facilcs cxcrcationes. Item ccntaureuni majus , 

a &.M. ’vel faiiguinem rcjicicntilxis: cui vitio & plantaginis 

fuccus incdetur. Et Vcttonica obolis tribus in 

aqua , contra ptirblcntas contraquc crtientas cx- 

3 didrach- crcationcs. Pcrfolata radix dracliinz poiiderc, 

1nR. at, 

cum yincis nucleis andecitn. Pcuccdani fuccus, 

4 ‘It &.v. pcltoris doloribus , * & acoruin fubvcnit , & idco 

antidotis mifcctur: ttifli daucum : item Scythica 

hcrba. Ea dcinum omnibus peltoris vjtiis , tufi & 

purulenta cxcreantibus, obolis tribus in pafro. 

c A 1’. v 1. 

De vevbafi-o ,& cacalia , tufidagine, vel bcthio, 

& Jilvia ad tuJ3tm. 

T t3 huic vis clt , ut juinentis ctiam noli tuificn- 

5 Toticlcin Otidcni vcrbafcum,” cujiis flos aiire~is.~ 

obolir bibitur 

verb.,,,. 

Tall- 

tibus modo , fcd ilia quoque trahentjbus, auxilietur 

tmta 7 H‘lic VIS,UI potu : quod & de gentian rcpcrio. Radix * cacaliae 

0‘. 8 chamr- cominanducata,$ in vi110 madefa&, lion tu6 tan- 

]cucc.,c~m tiiin fed & fducilrus prodefi. a Hyihpi quoque 

tuflilagodi. 

citur, corn- quinque rami bcuin duobus ruta: & 9 ticis tribus 

manducrta, 

eilcal,Y decotki thoraccin purgant. Tufiin fcdat bechion, 

r:tlE quz Lk tulfi1ae;o dicitur. Duocjus genera. Silveyocatlir 

itris ubi narcitur, filbefii: aquas crcdunt : & hoc hacorn. 

M. 

9 ficubur. bent fignuin ayuilcgcs. Folia fuiit majufcda, quain 

V. 

cdcrz, 

a Hfipiquoqucqrinp+6 rdmi.] Deb b Cum Lobud ruta &/ltM triburdqcodiaionem 

quoqw ex veluRo codice. -31.l Cum duobur &fici rribw dm- 

Pint. 

&I. ex todem. Idcm., 

a 9.d

Lr B ER XXVI. CA P, VII. 71 

cdcrae quinque aut rcrtcIll fiibalbida i terra, Tupcriic 

pnllida, tinc caulc , Giic florc Trnc fcininc, 

rndicc tcnui. .' Qidm cnndcm cflc bcchion eC 

alio nominc chameleuccn putnnt. Hujus nridz 

c~lni radicc futiius pcr liarundincin liautlus & dcvoratus, 

vctcreiii fanarc dicitur tufim : fcd in tingulos 

hiltus paifulii guff anduiii cfi. Altcra i rluibddani 

tIvia appcllatur , firnilis vcrbafco : contcritur ca 

8t colatn calcGt I atqw ita ad tuGm latcrifquc do- C;.ca'facit. 

lorcs bibirur : contrn fcoryioilcs cadcni 6: drnco- 

nes marinas cfficax. Contra ferpentcs quoqtic cx 

oko pcrungi cn prodcfi. Hyfl'opi flifciculus * cum 

qt1acdr;untc liicllis dccoquitur ad tufim. 

c A Pa 

VII. 

Ad laterid doloves , & PcEtoris , ad ortbopn~a4 , adjocine- 

ra Jolurcrrr , cordu rlulurt, ptilwwi, wind, ti$, petlori 

b~lccrrbia, rcnih16, Iirptic~, nd voiiittiows, &' ad 

Jingultw , pleuririu.~, fntcri. 

3 & peAoris dolorcs verlafcum cum ru- 3 ~d ~mrisk. 

V. 

tn ex aqua ; Vcttonica: farina bibitur cx aqua 

calida, Stoinachum corrobornt fcordotis fuccus : 

Ccntaureulll, Fcntiana ex aqua yotx. Plantago aut 

per fc fumpt;rln cibo , aut cum lcntc nlicavc Corbihc, 

Vettonica alias gravis ikomacho, vitia tnlllcli 

fanat pota, vel foliis commanducata. lteni 

AriltoIocIlia pota : agaricum niaiidticatum ficcuiii, 

Ut cx intervnlio ficrum forbcatur : nymphsea hcraclia 

illita : pcuccdani filccus. Pfyllion ardoribus 

illlponitur , vel cotylcdon trita cum polciita vel 

aei- 

' 

b Snluin nppellntar.] Quidsm voliint 

hic dcfcribi fphilcleon Theophinlti :quidam 

noRrum ltschym vulgarrm : alii, 

orminum vulgarc 1 florccocroleo : quidam 

&hlopide I PCfioIiS looibis uti liffimim. 

D~w 

E+ a Me-

7; C. PLXNJI NAT. HIST. 

Y. RriRo* aeizoum. Molon b fcapo eft ' firiato, f ok mold 

VIP/F. WIG. libus, parvis , 'radice IV. digitoruiii , in quacxtrema 

allii caput en. Vocatur quibuTdam fyron. Ex 

vino itoinacho, & dyfpnoca: mcdetur : centaurhi 

inajus ccligniate : planta~of~~co vel cibo : Vettoimp";$= 

nicz tuh rondo libra riiellis Attici 4 fcinuncia ex 

el^^;,^;^- aqua calida qiiotidie bibentibus. Arifiolochia vc1 

cial11. V. agaricon, obolis ternis cx aqua calida, aut la& 

4 heminr. 

M. Ani pota. Ciffantheinos ad orthopnaas bibitura 

itcm hyflbpuin 8c afthmaticis. Pcuccdani fiiccus in 

jocincris doloribus, & peAoris latcrifpe, G febres 

non fint. Sanguinem quoquc cxpucntibus fuubvenit 

agaricum, Vifioriati pondcrc trituin & in inulfi 

v. cyathis datum. Idein & amomon facit. Jocincri 

c,b,T.'";, privatim Teucria bibittir rcccns , drachmis IV. 

1idEi 6wxca- &C. in pofccs 1mnina.Vcttonicz drachma una in ' aqua 

f~idr. v. catida cyathis I I ].ad cordis vitia, in frigida cyathis 

I I. Quinqiiefolii fiiccus jocincris tk pulinonis vitiis 

l"nguinemqiic rcjicicntibus & cuicuiiquc fanguinis 

vitio intus occurrit. Jocincri anngallidcs mire pro- 

d. 7 trahunt. funt. Capnon hcrbain qui edcre, Liletn per urinam 

8 c lledls 7 reddunt. Acoron iocincri nicdctur , thoraci quo- 

ab Jis. ' 

Afdn. 

9 voce. 

tur. v. 

que & przcordiis, '* Caucon , quz-8~ eFlichra, 

ab aliis anabaGs 9 vocata , nafcitur ventofo ere tra- 

&ti, fcandcns atborciii & ex ramis propcndcns, folio 

nullo, cirris numerofa , qui funt juncigenicu- 

Jati, radice pallida. Datur ex vino nigro auitero 

trita ad tiifTim, fiifpiria, tormiria,& forbitione faaa, 

in quam vinuin addi conveait. Itern gentiana Liladefa-

virus elicit, donccquod rubula circunfcriptum 

cR, dcmorruum txcidrr. Daltc. 

b Crajliorr , palmo alto.] I)iofcnridcs, 

craffiorc, caulc palmum alto [palmum 

magnrrm /;ve dodrmtcm inrrlligr, ninirum 

pollircr rovtm.] nure mane albo . 

meridic purpuwo,vcfpcri punicco. Duabus 

drachmis porn aquas per alvum ducit 

, & urinas movcr, rnifcerorAlcxipharmacis. 

Vidccap. 7. & 20. libroz,r. 

IL7Il. 

c ffrc bcrbd tadcm I bC-] lgoorantcr


chalcctuin 2 vincis contrita iniponitur. Facites 

prxfrat voinitioncs radix Vettonicar , ellebori 1110- 

do I v. drachinis in paffo aut mulfo. Hyfopun~ trittiiii 

cuin mcllc utilius , prafitinpto nafturtio aut 

nium. I PQ'C~O- V. irione : * molcmoniuiin dcnarii pondcrc. a Eli &' 

molrumwl filybo latteus Cuccus , yui dchfattls in gunimi , Cumoliuin 

Ch. 

initur cum mcllc hpra diC-to pondcrc : przcipucque 

bilcin trahit. Rurfis tiitutit voaiitioncm cuminum 

filvcflrc, Vettonica: farina: CullitltltUr cx aqua. Abftergunt 

faltidia, cruditatcfquc dipcriint, daucum, 

Vcttonica: farina cx aqua mulfa, plantago dccotta 

, Ilcrmo- caulium modo. b Singultus * hcmioniuiii Cedat : 

Cb. itcm ariitolochia. Sufpiria cl ymcnos. Plcuriticis 

CC,,tP,I. & peripncuinonicis centaurcuni niajus : irein hyTrrum. 

Cb. fopum bibitur. I'leuriticis peuccdani fuccus. Halos 

autem, qiiain Galli fic vocant, Vcncti cotoncam7 

iiicdctur latcri : item rcnibus convulfifquc & ruptis. 

Sirailis eQ cunila: Lubul3e,cacuminibi1s thy mo,dulcis, 

& Gtiin fccdans, 11 ram radicis , alibi albz, alibi 

4 in late. nigra:. Eofdcm cffc&tus 4 latcris doloribus habet 

ria. Ch. 

cham~rops , inyrteis circa caulem gciiiinis foliis, 

capitibus Gra:culz rofx, cx vino pota. lfchiadicos 

dolorcs 8i flillz levat agaricum potuin , ut it1 

tufi. Itcin ftccchadis, aut Vcttonica: farina ex 

aqua IIIUXJ. 

a E/? e /iiy60, bc.1 Dr filybo nemo 

id fcriplit. Cum apod Thcophraft. 

cap. 4. lib. 6. hik de fcolymo id Plinius 

IegiITet, quemadmodum h fupracap.zz. 

1ib.za. rctulit,ohliviofe ac 45tmter hoc 

loco de filybo rcciravir. Vrrum id enh 

monfirac s uod toridem fere verbis dc 

lcimonia i% refcrt E. 9. lib. 2.f. quam 

fcolymum erecredidit. Dah. 

b Singsh hermioniumfidar.]Sic quidem 

Romana imprcfiio & plerzque 

alia. noltrum exemplar dcrraata una 

litera harrnonium Neutrn leaio vera : 

iinccra & ceria leRio cfi bemionium , 

ut quidam etiatn codices prxfcrunt. 

CAP. 

IXofcoridez lib.3. cap de lirrba ;ifplcno, 

quz hrmionium dicitur : Eandcm 414- 

tcm Jranprta ronfirunt , /inquitud k. 

morbum rqium fidanr, &E. & infra paulum 

pcrip/cunmicri, non pcripntumanicir 

, ut alias offendimus. Pint. 

c Loroncam.] Cydoniz herb% me-, 

minir Galenus lib. 1. wd ~ I ? T ~ s . 

in 

corum catalogo quz pilos attenuant. Cy. 

doniam vocarunc , quod cydonii mdi 

odorem fpircr. Dah. 

d Raw radici alibi a& , bc. J Prima 

diQionc carct archetypum noffrum. 

Tint. 

a Numc'


rim fifiit : item dauci. Aeizouin foliis contritis 

ex vino torininibus rcfifiit. Alccz ficca: Lirina torminibus 

pota cuin vino. Afiragalus folia habet lon- 

1 radiccm. ga incifuris inultis, obliqua circa ’ radices caules 

I I I. aut quatuor foliorum plenos , florcm hyacin- 

v. 

* piIlofi*. tlii , radices villofas, itnplicatas , rubras , przduras. 

Nafcitur in petrofis , apricis, & iirdctn nivalibus 

, ficut Phcnco Arcadiz. Vis ci ad fpiff‘anda 

Cb* 

corpora. Alvuin fiitit radix in vino pota : quo fit 

ut inovcat urinain rcpcrcuiro liquore , Gcut pleraque 

quz alvuin Gitunt. Sanat & dyfcntcricos in 

viiio rubro tufa. Difficilc autcin tunditui-. Eadem 

gingivarum fuppurationi utiiiiIiina cit fotu. Colligitur 

exitu autumni , cum folia ainifit : ticcatur in 

uinbra. b Et ladano fifiitur alvus utroquc : quod in 

fegctibus narcitur contufo & cribrato: bibiturcx 

3 w, i- aqua mulfa : itan nobili i: vino. Lada appellatur 

tern ad biha 

(id 8/t, hCrba3 ex qua hdai1Um fit in CyprO, barbis caprarbrlcrrmm) 

& 

vinD. pur. rum adhzrcfccns. Nobilius in Arabia. Fit jain & 

4 Ledon. 

DluJur. in Syria atquc Africa, quod toxicon vocant. Ncr- 

*;!;, vos cniin in arcu circwndatos lanis trahunt, adhz- 

=;m;ii,z;- refccntc rofcida ‘ lanugine. Plura de eo diximus 

dine. uta-. inter ungucnta. Hoc gravifiinuin odorc cfi, du- 

7 OIICrC. 

m. rifiinumque taBii. (1 Pluriinuin enim terrz colligit, 

cum probetur rnaxiine puruin , odoratuin , inollc, 

viridc refinc6-m : iiatura ci inolliciidi Gccandi, 

con- 

a RcprcuJo/iquorc.] Cauiam cur urinun 

moveat, dc fuo reddir Pliniun. 

Dairc. 

b EtMunofiflitur, 6c.l Lrge: Et 

LadanoJiflituruIvud utroqur: uod in figctrbtu 

rtafiirur, tontufi 6 cri&ato. Uuflex 

ladani genus : unum terrenom , alterum 

~‘&irium : terrcnum friabile :fattiuum, 

Ienrurn : utroquc ladano alvum 

fiRi dicit : quod in frgeribus nafcitur, 

eonrofi~ 

friabilc ere dixir. nam faaitiurn quod 

.‘enrum cut 4 ipwh*n‘lsr nrc con 

& cribrato , id efi , rtrrcnr, quod 

tundi , ncc cribmri potcrat. figctcs liic 

arvafiint. SalmaLpag. 976. a. 

c Ncr VOI rnim in ircu , &E.] Legend. 

Ncrvas rnim:in arca(an arru)circumdaros 

lanir trnhunt , ad/i.wrficntm rofiido lanuginc: 

hnl: lanubini adhrrcfccbat pingut 

rofiidutn , quod atfolurk rofiidum 

hic vocat. non igirur ipfa hcrbn convolveharur, 

fcd pinguc iprum traRis nd 

hrrbam funiculis, unde of% ficbantr 

Diofcoridi M@&. Sdh. p, 363. a. 

d Plurimum rnim tcrrc colligit.] Ob id 

ttrrcnum fuprr vocaw. Dalec. a r w

TDII. 1 Irrllvo- of, 

78 C, PLINII NAT. HIST. 

cibo cccliacis & dyfcntcricis mcdctur. Lco~itopo; 

dion , alii lcuccoron, alii dorypctron, alii thory- 

Letroil vocant, cujus radix alvtrin liitit , ptirgit- 

quc bileni , in aquain mulfnin addito poiidcre deb 

duorum. narioruni * duh. Nafcittlr in campcltri & gracili 

Cb. 

folo. Scmcii ejus pottim, lymphaticn fomnia hcerc 

3 cict. v. dicitur. Lagoptis 5 fiitit alvtiur i: vinopota , aut in 

fcbri cx nqun..Eadciii inguini adalligatur in tuiiiorc. 

Nafcitur in feSctibus. Multi hpcr omnia laudaiit 

ad dcploratos d yfcntericos c~tii~iquefolium,deco~is 

in laEte radicibus potis: 8( ariitolochiam ViAwiati 

poiiderc in cyathis viiii tribus. QIX cx fiipradiLtis 

tuc. 4 furnun- hf. 

calida 9 fLiincntur , hac b candente ferro tempcrari 

aptitis erit. E divcrfo purgnt alv~im fucctis centaurci 

minoris drachma in bcinina aqtm mil cxigtio 

fnlis & aceti, bilcmquc detrahit. Majorc tortiiinn 

ciifcutiuntur. Vettonira dlvuni folvit drnchtnis c p - 

t tiorr in hydroinelitis cyntlris novm. Item cuphor- 

Lium vel agaricurn drach~nis dunbus ctnm r~le inodico 

potuiii ex aqua, aut. in mdfo obolis tribus. 

Solvie KI cyciaminos ex pqua potn , aut b!&mis fiibditis 

: item cbaimxif$ hlanus. Hyff’opi manipu- 

7 piwt IUS decoaus ad tcrtix ctim fslc , ’ pituitas trahit 

tiin. V. 

illitus, ucl combs cuni myinelite & rak : pellitque 

ventris animaliai. Pittiitam & bilem detrahit 

pcticedani radix. Alvum purgnt nnngallis ex 

ti epitp- aqua nildFa i itcin epitliymoii , qui eit flos ? thyintm 

Id os 

cn,~c.Unl. mo, faturck Gmili, (1 Difikrentia ,quod hic herba- 

CCUS 

c dlwm urpt anagdu IU qua mwl- 

I; jdnagaldrr, in vetufiocodicc , numefa 

mulrotum , re&c. haln dublcx cR 

dnapllis Diofcoi idi libro 2. Pint. 

a A h m JWr, &c.J Hoc quidam 

valde alienurn, bilcm yurgxc, & PIvum 

fiflerc. Mirum vero, quod hiffuriam 

hujusplanre a Diofcnridc pidixc 

tra&rirn, ne Plinius quidcm arttgerit. 

Vidccap. iz lib 27 Idem. 

b Cdndrnta ferro tc~ptmi, 

&c.] Nam 

p-ater adfiringentem vlm plantdrum fupra 

memoritarum fcrrum candens, in 

eo liquore cxtintlum qui bibItur,alvurn 

porcnriur cohibet. Irlrm. 

d I)ifmtitm, &c.] Lcgo , quod /m 

Iitrbceum efi, alftmrn wen t/~JW7n album 

@idm, 6c. Hiiri, Gc Id cR 

juodcap. LO. lib.zi, trd$i,t, thymi cf?k 

uo gencra : alterurn caadbdurn , quod 

fulum nomine thynii Diofcwidcs dcfciibit 

: alterurn nigticanr, quod hic 

vocal

80 CLPLINIINA.~..HIST~ 

Aridz farina indita naribus polypiim coiifumh 

1 Ncc flo- 1 b F1 

nec,corct 

& fcnici. iion fert. Scamtnonitiin quoque 

men'crt PIoYeh & v. * diffolutioncin fioinachi facir , bilein dctrahit, 

finlcn I kc. alvuin folvit, prreterquani fi adjiciantur dogs dach- 

M. 

z dXolu- ins: duzobolis ejus duobus. E@ autcin fuccus her- 

tioiira Ch 

fA,' bz ab radice ramofa: pinguibus foliis triangulis 7 

prrreralbis 

radice craffa a rnadida naiifcofa. Nai'citur 

Z:.?Uuo";I,. de- pinpi tk albo folo. Radix circa canis orttiin excatrahir'al- 

rim Livir, vatur, ut in ipfaconfluat fuccus : qui Solc ficcatus, 

~.fi wrcm digcritur in pafiillos. Siccatur & ipCa vcl cortex. 

JUCCIIS. v. 

7 ut cx Laudatur nationc Colophonium , Myliuin , Pric- 

iph. v. ut 

it) ip(im. 

nedc : fpecie niitetn nitidum & qtiaiii fiiiiillimu~ 

zL taurino glutini fungofum tcnuifliinis fiff ulis , cito 

c:. ~~Uer- ' liqucfcens virus redolcns, 7 gtiintiiofiirn 3 Cli~~* 

lens, rc~lo- fib 

guz tn&u la&cfcens, quam leviff~iium , cuni * di- 

IYW cia- luitur albefccns. Hcc evenit & adultcrino, quod fit 

ttcfcc 111 

quain, kc. crvi farina & tithyinali inarini fucco, in Judea fcrc: 

M. 

7 ,gitmmi- quod ctiarn firangulp fumpturn. IIeprehenditur 

nalirm. Ch. 

(I dll,la- giiitu. Tit~ynialus cniin linguam cxcalfncit 1' bulaur. 

Ch. 

bi more ncc antc ncc polka utile, Dedcrc &! 

pcr re ex aqda iniilfa Me qiiarrernis obolis. sed 

utiliffimc cuin aloi: , ita ut incipicnte piirgatione 

mulCum bibatur. Fit & dccoaiim radicis in aceto 

ad crafiltudineni mcllis ,quo lepre illinuntur & caput 

tin itur in dolore cum oleo. Tithymdutn noftri 

her id aril lattariam vocnnt , f alii 1al;tucaiii Capri* 

iiai11: narrantque la&e cjus inkripto corpore, cw 

a Pol pum rpnfirnit.] Collo fufpenfaproht&r, 

utajunr, nc polypus In naribuigignrtur. 

Theophr. Idem. 

b Floret bfimm nonfcrt.] Nec floret, 

nec femen ferr. Idem. 

c Lznp talfu h%fitn~.]Hoc lignum 

fallax & inccrrum en" Diofcor. tradir. 

Jdcm. 

d ?luIbimnrc,)ice ante ncc ppflea uti- 

le.] Longe diverfa & raRigarror noltri 

exemplaris lcttio: Vrw 6rm0,rrcc atitc ncc 

p&a wtiJc. Pintian. Bulbi mort nic an- 

ilia- 

te , &r.j Lego, Birl6imore, needntcrj' 

601, necpoJtautik, bc. Purgans medlcamcnttim 

dari criam folitum pofi cibos 

, oficndit mox. Bulbi aurem om- 

f AAlri laflwam captinam.] cJUrncllr 

& Cclfui marinam. Dah@ 

piw. 

. 3 R d

1 Eft & 

alias tm.K 

z myrlitClll 

Ch. 


tu : ' cit: enirn tam fcrveiitis naturz, it per fe cxtra 

corpori iinpofituln, pufulas igniuin modo faciat 

, & pro caufiico in u h fit. ' Altcrurn genus tithyniali 

* inyrhitcn vocant : alii caryiten : foliis 

iiiyrti acutis LSC pungcntibus , fed jiiollioribus s( ipfuin 

in afperis nafcens. Colliguntur coii~ze rjus hordeo 

turgekente, ficcatquc in uinbra dicbus novcni 

in Solc inarcfcunt. Fruttus tion pxitcr 11latutdcit, 

fcd pars annofcquciitc, & nux vocatur, Itidc CO- 

giioiiien Grzci dedcre. Dcmctitur cum nicifium 

v 

dcin ficcatur ,& datur 

dhde. a lotum M. inatirritate, 3 lavaturque 

Invatullve cum papaveris nigri diiabus partibus, ita ut Gt todeindc. 

Ch. 

4 modo: tun1 aceeabuli 4 modus : minus hic votnitionibus, 

iniiius Iuc 

vom. 

aptus, 

quam fuperior , cztcri itern. Aliqui fic & foliuin 

ejus dcdere , nuccni vcro iphn in mulfo, aut paffo, 

vel cum fefama. Trahir bilein & yituitam per al- 

vum. Oris hulcera fanat, Ad nomas oris folium 

r parr- cum mclle eftur. Tertium genus tithymali f para- 

Iius vocatur five tithyinalis folio rotundo , caulc 

palmuin alto, rainis rubentibus, feinine albo quod 

6 ni- colligiturinciyiente Quva, & ficcatwtn teritur , Tuniturquc 

acetabuli menfura ad purgationcs. Qnr- 

hum. Cb. 

grelcrrc. 

rbeopb. 

7 porcila- turn genus heliofcopion appellant , f ob ' portula- 

CE. 0. 

fi6.l. 

pcrltn ex fi4- 

pcriaribar 

pcriodn 

acc& 

cz , rainulis itmibus ii radice quatuor aut tliiiiiquc, 6 

rubentibus fcinipcdaIi altitudinc , Gicci plcnis. 

Hoc circa oppida nafcitur , feminc albo , coluinbis 

prriacun 8 ~e~fir- gratiflimo, cpod colligitur incipientc uvn. NO- 

&re- inen 9 accipit , quoniaiii capita cum Sole circuinagit. 

Trahit bilcin per infcrna in oxy niche dhidio 

acetabulo: cxtcri urus , qui chnraciae. Qliiny. 

rum cyparifiian vocmt , propter folioruin finiilitudincm,cauk 

gemin0 aut tripki nafcenteni in cainycitri-

84 C.PLINIX NAT. Hxsr. 

1 lineuin Plantago iiianc fiimpta duabus 'liiiguis 9 & tcr- 

FLU coc\itczribuc. 

ria yapavcris in vini *iioii vctcris cyatbis I v. Datu 

01. 

llol, yc- & in fomniuiii cuntibus, 0 nddito nitro vcl yolcnt3, 

tcris , in CFI 

d,,, fi inulto poi1 cibum dctur. Colo infunditur hcmiiia 

fucci, vcl in fclri. Af;aricuni potiini abolis tribus 

io viiii vcteris cyatho uno, licni iiicderur : 81 paha- 

3 ill BCC~O cis oi-nnium gcncrum radix in mulfo, Scd TCUmullo. 

V. 

cria przcipuc, pot2 arida & dcco&a quantum ma- 

V. 4 v"'ilc:r. hiernr- nus cnpiat , in accti hciiiinis tribus. Ad 4viiliius il- 

112~. ch. Iinitur cadem cuin accto : aut fi tolcrari non poifit, 

cx ficu vcl aqua. Polcmonia bibiturcx vino. Vcttonka 

drachma in oxyiiiclitis cyathis tribus. Ari- 

9 Argc. itolochia, Lit contra fcipcntcs. Argcmonia fcptcm 

monc. V. 

dicbus in cibo fiimpta licrmii conkilnere dicitur : 

agaricuin in accto niulfo obolis duobus. Nymphz~ 

6 in. CL hcraclia: radix ti 2 vino pow, ipG toi1hmit6 Cifhthcmus 

, drachina bis dic fimpta, in vini albi 

cptliis I I. pcr dics XI.. licnctii dicitiir paulatim 

einittcrc per urinani. Prodcft LL hyffopum cum fico 

7 dcinitt,lf, 

c,,, 

poto. tl dcuro 

deco&urn. Lonchitidis radix decolOa , priufquain 

femcn ' emittat. Peucedani quoque radix deco- 

M. &a ~cr Iieni & rcnibus. Lien acori potuconfiiaijtur. 

I'rzcordiis lir ilihs utilifinia radiccs. Clyiiicni 

fcmcn potutn dicbus triginta pondcre denarii 

in vino albo. Vettoriica: farina cx rncllc & accto 

CI,. 3 fcillitO* fcillitc pota. Radix lonchitictis in aqua & Tcucriuin 

illinitur. itcin fcordium cum ccra, agaricuill 

cum fkina fanigrzci , vcfica innlis contrrlq~le 

10 inera- grnvifiimis cruciatibus , ut diximus 3 

vir. 

calculos 

V. 

auxilio

86 .C. P LINII NAT. HIST. 

Cadis unus palmuin altus ," femcn fcrvens, odorn- 

T Folio 

plng,li,plbi- tun, feu libanotidis rotilncluin , ~iccatum ruinpitur: 

zrv$f habet intus nucleum candidum ,. quem aliqui ca- 

liorc, oliv~a~rar- & lil- chryn vociiit. I Folia pinguia, albicant vcliiti oliw, 

To. m. crafiora ,& h1Li guitu : radices digiti crafitudinc 

* & pctrofir.niofi. 

tres aut quatuor. Ndcitur in maritimis pctroh. 

3 ndorncum, 

kp0- Ehr cruduin coauinve cuiii olcrc , odorati hpo- 

?iliJUC. v. 

,+ ris & jucundi. Servatur etiam in iniiria: + prrrcipllulquc 

11- 

l~,Be,ul, v. pui ufLis ad itrangurim, folio, vcl caule, vel ralnrgior 

vcr1~l11 in- dice ex vino. Colorciii c~iioqiic corporis gratiorcm 

flnt~o~rcaal- facit, ' verum zqtiolargior inflationos, A'lvuin Tolvi 

I'ulvic. 

Dccoct;t 11- vit dcco&o iirinalnquc, & i rcnibus humorciii trarrnm 

& a 

rw. ill- hit. Sic & althaz ticcz farinain vinopota, ftranflationca 

h- 

guriam tollit , cficacius addito dauco. Liciii quo- 

&c. ,.er,lm Alii ,ar- Y. que iitilis. A~lvcrhs fcrpcntes bibitur. Juincntis 

~ior que iiitia- W- qtioqiic in pituita , aut itrangtiria hordco idpfa 

tiuilcmiAl- fiiccurrit. Anthyllion cft lcnti ' limilliuiia , q~ia in 

VlIIlJ. 

6 fimilli- vino potn vcficas vitiis libcrat , fanguincm Mit. 

ma oalccns 

ill littorib, Altcra efi anthyllis, chnniapityos fiiiiilis , flore 

arctiufia gufi,, 

LrnarL piirpurco, odorc gravi , radicc iiitiibi. 7 Vel magis 

ceyas , liaiilis portulncs, nigriore radice, Tedinu- 

h$T;J;,lz 

ill vi^ k. tili , nafcciis in littoribus liarenofis , gultu amara. 

CXt. r1rtoh. 

SCCI id Inn- In vino cuin afynragi rndicc vclica: pluritnuin prop 

s ypxa, 

&c. mutiti, den, Eadem przfiat hypcricon, quam alii cliaii~ae- 

iii viiio,&c. 

ujofi. pytin , alii corion appellant , 9 olcracco fruticc, 

7 vciicz 

ec- tcnui, cubitali, rulcnte, folio rum, odorc acri, fepia 

tllr limi,js. mcdc- niinc in Wqtia nigro, tnaturcfccntc ctitn hordco. 

V. vel ma- b Natura lo fciniiii rpiihdi, aluum tXit : uriiiam 

cir mcdcfur. 

CCPWX ciet : 1'ad calculos vcfica: cum vino bibitur. Eit: 

limilia. Cb. 

8 corir- aliudhypericon? quod alii " coriii appcllmt , folio 

rim. Ch. 

rurcu1.i- '3 tamaricis, & Lib ea nafcitur , fed pinguioribus foliis 

cco. Diofi. 

(5- Y. 

IO fcrnini , in M. d. 

8 I nd ~lculor , in Cb. d. 1% faro. Cb. 13 erica. Diofc. 

In Diofcoridc cR, ,q+, fimeii vcluti rtiffum: ruttor IC- 

a $ernemfir~t~~~.] 

rrirhmi f;rrHrrn lilranoridi fimih odtva- gilfcvidrturth mpt3hs. Dal. 

turn, molletn, r0tundu.m I fi,ymdif- b ~arura fimini &i@di.] Hoc falrumpi, 

&intus hobcrc bs mppov mip- rum,& a Diofc. nonmcmoratum.~dtm. ' 

3 EL

a8 C.I?LINII NAT. 131s~'. 

genitalibus incdcttir : peticcdani fiiccns cx mcllc, 

Sr fetiicn,itranguria: agaricurn obolis tribus in vini 

veteris cyatho tino : trifolii radix drachiiiis duabus 

I vim in viim i dauci una drachma, vel feminis. Ifchiaddci 

: una 

+.a siuo dici & feminc & foliis crythrodani tritis hnantur, 

dulci vel 

Ut,ad:eclr- panacc ' p a : t!~ iiifricata yolcmonia, ariftolochia: 

V. inq letnrnis. dccoLCto folii Agarico qtiich & ticrvus,3 qui a pln- 

2 PO~O. tys ap xllatur , Sr Iiumerorurn dolor faiiatur , obo-' 

3 qnipls- lis tri 1 )us in vinlvctcris cyatho itno 4 poto. @intur. 

(h. 

4 potl~.~. ~pcr~lium ifcliiadicis & bibitur & ilnponitur. Item 

5 & cum. fcnnimotia dccotta cum hordci farina. Scineii 

Gh. 

hyperici utriirfqiic bibitur cx viiio. Sedis vitia Pt 

attritiis celcrrimc fanat plantago: condylomata 

Ch. Gcvclfinj* y. quinqucfolioin : fcdcm c; convdan cyclamini ra- 

7 ali~gal- dix ex accto. A~iagallis carulcn * prr>cjdcntia 

Id L1111. hl.& 

ai,. fcdis rctro qit : k divcrfurubcns proritat. Coty- 

8 procidentlam. 

lrdon condyloinata & Iizinorrhoiclas inirc curat. 

5 C/J. 

,r,tllue Tcltium ~LI~IIU~CS acori radix dccolk~ in viiio triil\ici. 

Cb. tiqw & illita. lntertrigencs ncgat ficri Cam, ab- 

;p liCCll111. Gntbiuin Ponticum lo fcc~iin habcntibus. 

,A& .A/ficw, r*l/frr;on I Bukoii;an ,& 

allis iiominibusabnntiquis & recentioribus 

inedicis appcllatur , ~ rpnonc 

VL'IO feu //ryrmown, divcrh omnitia 

Iierbn e ~ X& . in IC apcrtn ncccraarium, 

elk plura dici. 'Piat. Jnpnarin, J 

Aha liac quam buhonium defcripturn 

cap. 5. lib. 27. ~iiboldamcrucinta dc 

feripta Dodonzo cay. 78. lib. 4. 'DE 

frmmpiw. 

9 91k-

go C. PLIN~I NAT. HIST. 

teiinior. iivcfcrapias , foliis porri, cauk palinco Aore pur- 

Cb. 

laac pureo , gcirlina radicc, tcfticulis hili, "ita ut 

calvuio. 

D,o,c major, five (ut aliqui dicunt) * durior , cx aqua po- 

D& 3 exaqoa* Bc ta cxcitct libidinem : iiiinorf;veinollior, 2 laLtc 

w l o FOP. capriiio inhibcat. '1 aidam folio kilk eflk dicunt 

4 laviorc 

ac mlilorc. 

GI,. 

rlL1rq;, 

4 lazviori ac iniiiori , cadc fpiiiofu. * hjufque radices 

raiiant ori\ hulccrn, ' thoracis pituitas , alvum 

g,,.? fiIIunt L\ vino potre. ~~~oncitatricciii viin liabet 

V. 6 & thor. 7 fxyiion. DUO ejus genera: una loagioribus fo- 

V. 

7 ut f~tyr. liis , quam olcz , caulc qtiattior digitoruni Aorc 

8 btyrius. purpurco , radice gcinina ad foriiraill hominis te- 

Ch I itium , e altcrnis annis ii~tumerccnte ac icfidentc. 

9 fccmimn. 

cb. Altcra fatyrion orchis cognoininatur Ly: ' fminina 

IO rclnlllc 

acri, radicc cfl'e creditur. f Diftiiiguitur intcrnodiis & ra1110- 

Illlltlll Alli 

rac1icc Gore frutice S radice fafcinis utili. Nakitur fcrc 

ni.Narc. Ch. 

JLlXta 

a rrdwr majov.] I-Iscde prima nrchi & ThcophraRum 3. Qgos confer cum 

Uiokoridcs, noli dekrapiade. Idrm. l'linio , dcindc pronuncia. Hinc fit 

b ~uirlamfdirj?&',e, ~c.]Ex~hco- rtiain ut vrrba illa qus fiatinl I'cquun- 

phraRo legendurn ,

9% C. PLINII NAT. HIST. 

phraltus , auAor alioqui gravis fcptuagcno coitu 

duralfc Jibidinem contaCtii herbe cujufdam cujus 

I wif- nonicn I fyccicmquc lion pofiiit, Sidcritis adalliqiic. 

Ch. 

a pelli- gata varices ininuit, & fine dolorc prxfiat. ' Ponat. 

Ch. 

Illnetp dagra: morbus rarior rolebat cffi mi niodo patruin 

ahrrrw cflpprrwrnirrum 

," avoriunquc inelnoria verutn ctiaai noitra, pcre- 

VI,. & CIJ. grinus & jpfc. Nain G Itnlia: fiiilkt antiquitus, Latinum 

noiiicn invcnifkr. IiiGnnbilis non cfi crc- 

4 & in tlendus : quippc qiioniam 4 LUC fponcc ' dctiit , tk in 

mulria 

Ipollte Ch. pluribus cum Mcdentiir yanacis radices , cum tiva 

7 delinit, 

&in l~i. cu. pafin : fuccus hyofcyaaii ciiiii farina vcl Setncn 

ratair. V. 

6 fcordion ex accto : ibcris , uti di&tiiii cit. Vcrbcfclrrnz. 

V. iiaca cum axungia trita, cyclainini radix, c~ijus dc- 

7 in CoLtum '& ycrniooibus prod&. podagras rchi- 

prn. Ch. 

8 nrae- 

,ne. 

gcrat radix 2 xuiphio , fcmen 6 pfyllio , cicuta cuiii 

litliargyro aut axungia , acizoutii in primo iinpcttl 

v,& podagrx rubentis, hoc cfi , calida. Utrilibct vcro 

croii ciitii axungia ; plaarnginis folia 

* argeinonia tufa ex iiicllc, 

9illita, atit G iedes iiiaccin 

aqua de- rcntiir in cjus decofio. Et lappago, rt imilis It ana- 

C&d. v,& 

,w, .+". gallidi , niG cfii.t raiiiolior ac pluribus foliis afpera, 

IO it) aqiin 

in q,,adc- rugofa, afpcrinris fucci, gravis odoris : a quz I' talis 

co&a lic.Ck. 

.,, cft , molltigo vocattir : Gmilis, fed afpetioribus fo- 

Dodr** liis afpcrugo. Supcrioris filccus cx\ircfliis yondcre 

ia mollir 

d. ob*: x I. dcnariorum in vini cynthis duobus quotidic 

13 in VIno. 

a. fiimitur. Przcipue vcro libcrat eo malo phycos 

14 coniiliter- 

thalafion, id eft, fucus iriarinus , la&iica: timilis,

1 ~WP- 

(tin. GI. 3. 

c/J. 

94 C. PLINII NAT. EIr ST. 

ikcus llyokyallli ctim axungia: Atiioiiii fii:cus ctim 

dccoCko : itcm ceiittinctilits clccotIa, vcl tiiul'cirs rc- 

ccns ex aqua 'obligatur, do~wc inarcfcnt : irciil 

lappz boaris radix c vino pota. Cyclaininos dccodt;i 

in aqua pcriiiunculos curat omiiincluc nlia I;ipris 

vim. l'crnitinculos curat & cotylcdoii cwn 

asungia : folia cx Lxttracliio : cpithyini litcciis. Clavos 

pctd"iii cxtrahit ladanum ctiiii caltorco : vcrbciiaca 

ex vino. Nunc pcraAis tnalis quz membratiiii 

ici~tiiiiitur , diccmtis dc his, qLiz totis corporilys 

1 invc- ~rnllrtntur. I~cinctii atitciii hzc coiiitiiiinia * invc*- 

ljoca,,- iiio. Antcoiiincs potmi ' dodccatlictitii , dcqu~ 

diximus. Dcindc panncis omnium gciicr~1111 radi- 

niurit. La. 

dun. M. 

ccs, pcculiaritcr longiiiqttis morbis , K: fctiicii intcrancoruin 

b vitiis. Ad oiiitics vcro corporis dolores 

Ilccuni i. fcordio : itciii Vcttonica , quz potJ 

colorcin pliiiiibeum corporis yrivntini ~ I ~ I C I I ~ J 

gratiorcrilquc rcducit. Gcranion aliqiii tnyrr:llii 

lr1j.r- rliiri: alii incrtliryda aypcllant. Siiiiilis cit cictitx, 

[I foliis ~~iiiiutioribus cade ' Lrcviori, rotundo, 

c, itrcvior, fapork & odoris jucuntli. Nohi lic caiii trndunt* 

Grzci foliis candidioribus panlo c~tiatn inalvx 7 

V. 4 r ~ ~ ~ l i t . 

rhii1.t.V. rut 

myrrtlidrcn. 

Ch. 

lOtUlldl.~h. C 

caulibus ttiiuibu5 , piloiis , f raniofam ex intcrvallis 

8 in his foliis, inter ~LIX in 

7 tritli1l. 7 binhn paliiioruni , ~ lc 

M. 

I( tic IO- cacuiriiiiibus capitula hit grutitii. Alteritin gcntls 

I) v. foliis an~nioncs tlivifitris longioribus , rndicc tiidi 

Illodo 

1113. V.

unt. V.


, c,.lod. ctii1Z tanturn, ncc colluta, * quantum duo digiti 

ca,di. couiprchcndant , cx vini vctcris calidi hcniina: 

3 in. Ch. trifolii radix drachmis duabus cx vino : tithyma* 

ftlill, platyphy Ilon cognominc , hicn hypcrici, 

4 carot. quod coris appcllntur :' a&, quam quidnm ego 

Ch 

f' chams- cbuluni putant , radicc contrita in vini cyathis tri* 

atte , qiinrn 

quiden,. v. bus, ti febris nblit , vcl fciniiie cx vino nigro, Itcia 

vcrbcnaca , falciculo nianus plcna decoCta in acp3 

: cl1alnra- ad tlimidias. I)rzcipi12 tanicn chaniaaAac ruccus 

(tea. Ch. 

aptifJhus crcditur. Eruptioncs yituit,?: ciiicndant 

7 6. ch. glantago, cyclainini radix 7 cum mellc : cbuli folia 

Ch. 8 trita. contrita, & L: vctcrc vino iinpofitactiam Loam 0. 

nant id cfi rulcntes papulas. Prurigincin ft~ccus 

itrychni illitus. I ni facro nlcdctur acizoum : folia 

9 inarh. 

Ch. I,a. trita cicutrr: : 111311 § ragorlr: radix. Siccatur Pin acre, 

rcs. Ilanc M. ~cnl ill ec ut cucumis: Io prirnoquc fiipcr muiturn fufpcnditun 

c"cllllll* tt inox in fumo : dcin tunditur "in vino aut acctu' 

111 iwrc , 

&~~~lc~ll1l~~. Prodcfi & vino I* myrtco fovcrc : Menta: fcxtans? 

d h r v. 11, 

.rii.s,utcuc. vivi rulphuris uncia, cx accto Ginul trita: fuligoes 

dlii V. 

Ivi- aceto. Ignis facri plura runt gcncra , inter quz ine' 

mUllllitJC. 

Ch. dium homincm ambicns, qui b *Jitcr 'I appclla' 

allt I i h accfo. vino * ttir ,& cnccat, fi cinxerit. Mcdcturplantago culfl 

c". 1% myrti- creta Cimolia, LS( pcriitcreos per Cc: radix pe' 

=o.~*. iblatz. Aliis quz h-punt, cotylcdonis r3dl.l 

13 vnca- 

cur. of cum muICo , acizouiii , rllccus 14 linozoitis 

umr & 

nccar.'Ck. 

14 e Isnomfli. 

Ch. 

aceto. 

c A P. 

XII. 

Ad luxata niemha, & Contra morbuni regiuni, &COflfr 1 

furunctrloi, & jijtulrti, 6 inflationrs, 6 arnltujlronefl~ 

6 coNtra alios morlros ad nervor,adfinguineme . 

a Srmrn hypetiti cor; qprUitnt.1 b za/lpr apptl/mr.j Scritwn. P~P' 

Lcgo Corron, lion cork ex codem Dio- zoiiam vocilt. cap. 6r. Ddto 

fcoridc lib. 4. PilJl? 

0 lw'

a &pi-


1 W- vulnera vis tantacfi, ut * raniem ofibus cxtrahit. 

Prxfiant hoc & anllgallides, cohibcntque quas vocant 

nomas tk rheiiinatiimos. Utilcs ti rccentibus 

plagis fed pracipue fciium corpori. Cum 

= cerate. ’ ccroto apofiemata & hulcera tetra, folia mandra- 

Dal. 

gora: rcccntia : radix vulncra cum mcllc aut olco : 

cicuta cum filigine inifia mrro : acizoum hcrpctas 

quoqiie & nomas, ac putrelcciitia, Gcut crigcron 

mm.M.6’ 

ch. 

verminofa : a reccntia mtcm vulncra afir~gali ra- 

dix : & vctcra quoquc hulccra p qit hypociithis 

iitraquc. Lcontopodii leiiicii trituin in aqua , & 

cum polcnta illituiri , +uls hgittaruiii cxtrshit : 

itcin pycnocomi hncn Tithy inalus characias fucco 

gangreiias phagedznas , putria , vcl dccoAo 

rainoruiii cum polcnt3 Cct olco : orchis rndiccs , hoc 

,l 3 onotlie- Ch. 

aiiiplius & 11 cacocthc ex ~ CC~OCWI rncllc ficca 81 

4 fallat. rccciitm : pcl IC ‘ axothcra d cffcrcntia fcfc hulsc 

th:. 

vutma ccra 4 Canat. Scytliica vulncm curmt. carcino- 

Srythica. 

M bch. inatn,’ argcinoniacx mcllccfficacifima eit.‘ Vul-. 

9 argcinov. 

ncribus prdmatis aIphodeli radix dccoCta ut dixi- 

6 iilceribus 

mus, trita cui11 polcnta & illita: quilufcunque vcro 

apok 

nanduc. Nam , teflcThcophrnRo, hzc 

lierba in vino data, mitiores rficit 8 

alacriorcs morcs. Diokoridcs itcin , 

vim liane dilowm radicis cjiis habere 

tradit , ut livitia fcrocicntium onmilifl 

niiimaliuinpotu cjus rnirigctur. & do. 

loh ac inalcfica iilccra hnet : vidcittW 

qneprzterita cKe Iiic aliquot vcrho ab 

in~iirioh~ibrario , qua ego in nlcdiillfl 

rclinq~io , ut diligcns Iceor ca pro @- 

ptu irigeniicxpleat. Flint. 

d Ffirmrinfifi /iu/crraIanrt.l TP~ 

PAA& YAW, niofcor. id CR. 

>, Ui.~e&tu. Itaquc Irgrndtl~n~ 

rfirmtrn : ncnipt: , qua fcra b wWa 

cxaccrbanrur. Dnlrr.

‘so8 C.PLINII NAT. Hrsr; 

Muliebribus a morbis niedctur inaxime in univerd. 

fuin pzoniae I herbae fei~lenigruin ex aqua mulfa. 

Eadem Q! in radicc vis incnfcs ciet : panacis fcmn 

cum abfinthio menfcs & fiidores : f’cordotis potu & 

illitu. Vcttonica drachm in vini cyathis tribus bibitur 

contra omnia vulvaruin vitiil, aut b qua: h 

partii fiiint. Menfcs nimios fitkit Achillea impoGta, 

cu( dcco&uin ejus infidentibus. Mainrnis iinponitur 

(pV. ‘* herb*# 

a in.Ch. 

hyofcyaini fcmn ex vino : locis radiq ‘ 6 cataplaf- 

3 &. ch. iiiatc :& inatnmis etiain Chclidonia. Secundas 

~iioraiitcs, vcl partus cinortuos , radiccs panacis 

4 E. Ch. appofita: cxtrahunt. Ipfutn paiiaccs in vino po- 

9 corrigit. tu111 vulvas purgat , ap olitumque cum melle. 

Ch. 

6 niiiore- Polcinonia pota cx vino , tcundas pcllit : ‘ nido- 

que. v. 

re purgat vulvas. Ccntaiirei minoris fuccus potu) 

fotuquc inenfcs cict. Item majoris radix, in vulvae 

doloribus iifdein modis prodefi. Derafa vero & 

appofita extrahit partus eniortuos. J’lantago apwnitur 

in lana in dolorc vulva:: in itraagulatii bikitur. 

Sed precipua di&anino vis clt. Menfcs cict, 

partus eiiiortuos vel traiifverfos cjicit : bibitur ex 

7 MUS. aqua folioruin 7 obolo, adco ad hzc cfficax, ut ne 

in cubiculum quidcm przgnantiuin infcratur. Ncc 

V. 

8potoe~h. 

* potu taiittriii , fcd Q! illitu & fiiffitu valct. Proxi- 

9 m-in me yfciidodiAa~n~ium. Sed ~nenfcs cict cum iriero 

dccoktum pondcre dcnarii. ’’ Pluribus tarnen moinpI 

dis ariltalochia prodclt : nani & inenfcs 8( fecundas 

cict , & cinortuos partiis extrahit, myrrha & 

IO I’lurj- pipere additis, pota , vcl fiibdita. Vulvas quoque 

procidcntes inhibct fotti vel fiiffitu vel fubjebu 

inaxiinc tenuis, Strangulntuni ab his, mentiuiiiquc 

difficultatein agaricuin tribus obolis in vini veteris 

cyatho 

V. d. Sed 

rartiiu, 

mcnfci. D. 

hc Ipfica- 

bo, 

G+LK 

a ~0ibiJ.1 llteri Ciffocationibus. 

I 

hl. 

c Nirlorcprtrpt uwhrtl. J NiJorr (orrigit 

b quad parrufiunr.] I’urgationes a uuhw , itiarchetypoaofiro. rcttbputo, 

partu fuppreras aut fecundas moranies. tlt 11011 10118:~ polt: Lnrlnnwm /k5rn corbltm. 

rig;( rrlrac. Pint. 

a Th@=

XIO C. PLINXI NAT. HIST. 

1 fillit. 

lygonus pota iiienfes cict & althea: radix. Folia 

plantaginis pcllunt , item agaricuin ex aqua mulfa. 

z nut cum 

Arteinitia vulvrr inedetur trita, ex oleo irino ‘aut 

fico, aut cum tnyrrha appoiita. Ejufdem radix pota 

in tantuin purgat, ut partus encaos extrahat. Meniks 

& fecundas ciet rainoruni decoAuin inlidenti. 

bus : item folia pota drachma. Ad eadem oinniz 

3 profuiit vel iinpolita ventri , 3 itno cum fariiiahordeacea. 

Acoron quoque utile ell interioribus famillaruin 

inorbis ,& conyza utraque, & crcthmos. 

Et anth llides duz vulvis utilifiinat , torininibufd 

ue, & H ccundarum morat, in vino potat. Callithrix 

DI,/S. 

hc0. 

curn.c7l. 

*,,revocat* 

potu locis Inedetur , a albugines in capite tollit, ca. 

pillos inficit oleo trita. Geranion in vino albo POtuni, 

hypociithis in rutro , profiuviuin fiftunt~ 

Hyffoptim fuffocationcs Iaxat. Radix vcrbenacg 

potaex aqua , ad omnia in artu aut cx partu inah 

przftantifima eft. Peucc cr 

ano quidain riiifcent ii1 

vino nigro fenien cuprcifi contrituin. Nam feincn 

pfyllii defcrvefaaum in aqua, cum intcpuit, e@ 

phoras oinncs uteri lenit. Svmphyton tritum 

vino nigro 4evocat mcnfes. i‘artus accelcrat fcw 

nv= V.& dotis pota, drachma fucci in aqua inulfacyathis 

mulh. 

cb. 

6 ltcm 

YCIt. Cb. 

7 (imili- 

quatuor : di&arnni folia pratclare daiitur ex aqua* 

Coilfiat unitis oboli pondcre , vel G niortui lint in 

utero infantcs protinus rcddi finc vexatioiie puer* 

pcrze. Siniilitcr prodcfi pCeudodiEtainnuiii , fed 

tardiiis : cyclaininos adalligata: ci&nthetnos pot$: 

vettonicz farina ex a ua mulfa. Arfcnogonon 

thclygonon b hcrba: ? unt habentes uvas floribus 

bur, palli- olcz Gmilcs, yallidiores tainen, femcn album p3* 

dioribus.U. 

paw 

a d/Lwgirf in caphe dht.1 T& $Aqas, 

cutis & pilorum vitiolanidbcdinem. 

Alii furfurcs & porrigincmcxponunt. 

Idem. 

b Hrr6~.] Hcrbs fuat murci modo

LIBER XXVI. CAP. XV. 

Ixr 

exeat, vel cum lobccxugatur. Meminit 

& hjus morbi Alpliarabius tncdicuo 

Arabs in +gritadinuinccnfu, quzinaim 

misinfcRr$nt. Roiidelctiuo cap. 25. 

lib, 18: tom. r. vcrmiculuinc~pillarcm 

cGputat cx pituitoro & putrid0 la& 

in mainnia gciiitam: tdcn1quc fe dicluandovidifl'enit 

in ubere nobilis faiiiinx 

natuni. Vidrlocuni. Idcm. 

d Dtntirddo olrri /%dit.] Alii mul.' 

to probnbilius Pr cointnodius lcguot 

Sicdo o h I ticinpe bctr nal'ccnti. 1- 

ikm.

I 12 C. PLIN. NAT' HST. LIB. XXvf.' 

* etiam * jam & viris efi in ufu: Efficacifiiiwn autein haririt. 

hf, 

a + c w betur archezofiis. Item tithyinali 'fucco, vel in 

&e. IILrul. 

v. Sole, cum oleo illito crebro, vel evuliis pilis. 

' mbpum. Quadrupedurn fcabiein fanat hyflopum ex oleo, 

8 hum anginas peculiaritcr Gderitis. Verum & relb 

qua genera herbarurn reddamus.


NATURALIS 

HISTORIE 

L I B E R XXVIk. 

113

~ ubi 

rr4 C. PLINII NAT. HIST. 

fo Dcorutn fit iminusifiud. Adeo Roinanos, vcht 

altcrniii liicem , dcdifle rcbus huinaiiis videntwr. 

c A P. I 1. 

De Aconiro &pantltera, qud cxtinguitur aconiro. 

d antiquoruin curain diligentiainque quis pof" 

fatis venerari , cum conitct omnium vcnenoriiiii 

ocy6muiii cflc a aconitiiiii : & ta&is quoq 

tic b genitnlibus fceininini fexus aninialium eodein 

dic iiifcrrc inortcrn ? Hoc fuit vciientini: quo in- 

% dnr- tcrcmptns * dorinientcs h Calphurnio Bcfiia uxorcs 

It Loultst. 

Ch, 

micntcs , in 

Ch. d. M. Czcilius accuhtor objecir. Hinc illa atrox 

3 ilcrora- 3 pcroratio cjiis in digieo inomas. FaLuke ' nartiocJllr. 

111 

dlglto rnvcrc, * i rpumis Ccrbcri canis, extrahciite ab ininor 

V 

,+ , digi- fcris Herculc, ideoque apud Hcracleam Ponticain, 

turn. Cb. 

inoiiitratur is ad infcros aditus, gigni;Hoc quor;d;:z~v 

que taiiien J in iifus liuinanz faliitis vcrtire, f20~ 

pionutn iRiLus adverfari,cxpericndo datum in vino 

calido. Ea cfi iiatura ut hominem occidat , nib 

invenerit quod in hotnine yerimnr. CUI~ eo folo 

collulkatur , vclut pari intus iiivento. Sola hxc pu- 

, repere- gun eB cum vencnum in virceribus 7 repcrit : miric. 

V. 

rumque, cxirialia pkr fe ambo cum fint,duo vcnen3

-,if6 .C, PLINII NAT. HIST. 

I rielioriv den& gratia. Folia habet cyclainini ant cucume- 

ntbropl,. 

As, non ylura quatuor, ab radice lcniter hirfuta. 

-Radiccm inodicam b camrnaro fiinilcltl marino. 

crmmu-,*arc quidam camcnaron appcllavcrc , alii thely 

XOII. DiOP. 

phonon, ex qua diximus caiifa. Radix inciirvarut 

Drojc. caud*. 3 paalum fcoryionuin modo, qiiar‘c & fcorpion ali- 

4 vocaqc- qui 4 appcllavcrc. Nec defuere , qui myottonon 

re. Cb. 

appcllarc mallene quoniam procul& i: longinquo 

odorc inures necat. Nafcitur din nudis cautibus, 

quas zconas nominanr. Et ideo acoiiitum aliqui 

dixcre, nullo juxta, ne pulvcrc quidem nutricnte. 

Hanc aliqui ratiowm nominis attulcrc. Alii quoin 

fcrri niam vis eadem in iiiortc cifct que cotibus ’ ad 

.ClC dctc. 

rcnda. Cb. ferri ncietii detercndam , ftacimque adii:otcl vclocitas 

fetitirctur. 

c A P. Iv. 

aloe, 6 aha, & ahpo, & 

De lctbiopide 6 agernto , 6 

djna , 6 androficc ,& auidrofirno, 6 Itmhojia, 

ci. anom 6 anagyro, 6 anoqmo. 

iiopis folia habct phloino fitnilin, magila 

iniilta nb & inulta ,& hirfuta ab radicc. Caulcm quarJdice. 

ol~. drangulum fcabrum Gmilcm 7 arcio, inultis cua- 

&$&. gavu!n ah: fernen ervo Gmilc,catididun),gemiiium: 

radices numcrofas,,longas, plcnas, molles, gIutino+ 

8 indoref- 6s gufiu. Siccz riigrcrcunr , * duranttirque, LIC 

cuntquc.Cb. 

coriiua vidcri pofint. 

I’rxtcr A5thiopiain nafccun.

118 C.PLLNII NAT. HIST. 

improba eit , neque alia nigrior efi , aut humidior. 

Erit ergo optiins pinguis ac nitida, rufi coloris,friabilis 

, ac jocineris modo coaaa, facile liqucfcens. 

1 wr- linprobanda nigra & dura, liarenofa 'quoque, quz 

& guftu intelligitur. Gummi adultcratur & acacia. 

Natura ejus fpiflare, denfare, & *levitcr calfaccre: 

I lcnitn. f 

ulus in inultis, a fed principalis aivuin folvcre, 

3 urus M, cuin pene fola inedicamcntorurn , qua id przfiant, 

%tinrclfglrur, 

gommi.V. 

M.bCC. 

multus. 

confirmer etiam itoinachirm , adeo noli infefict 

ulla vi contraria. Bibitiir drachma : ad fioinachi 

vero diKolutioncm , in duobus cyathis aquz tepid2 

vel frigidre, b cochlearis menfura , bis terve in die 

4 rutem. ex intervallis , ut res cxigit. Purgarionis 4etiam 

fib. 

caufa pluriinurn tribus drachinis. Efficxior G pota 

ea fumatur cibus. Capillurn fluentein continet cum 

contra capid6 10- vim auftero, 'capite in Sole contra capillurn yer- 

;;;u,;;t!lo un&o. Dolorein capitis fcdat tcinporibus & fronti 

iinpofita cx accto & rohcco , d dilutiorque infufa. 

Oculorum vitia omnia fanari ca convciiit, privatim 

prurigines & fcnbiein genariim : ircw e itifigiiita ac 

livida, illita cum melle, niaxiinc Potitico. Tonfillas, 

Singivas & oiniiia oris hulccra. Sanguinis 

6 drach- excreationcs , G tiiodicz Gnt ,' dmchina pondere 

ch. 

macx a- 

qur : li Ini- ex aqua : i minus , ex accto p a . V ulnerurn quonus. 

04. 

7;faiiguinein ,& undcciinquc flucntem Gfiit per 

7 ulccri- , vel cx accto. Alias cti31n cfk 7 vuliicribus utibun. 

uinfi. 

liirnia , ad cicatricem pcrduccns. Eadem infpergtur 

exhulccratis genitalibus virorum, condylomatls, 

rimirquc kdis alias ex viiio, alias cx paflo, alias -

IV. 119 

L I B ~ R XXVII. CAP. 

fka.per fey ut exigit niitiganda curatio., atit cocrcend.a. 

Ha:niorrhoiduiii quoque abundar~tiani le& 

ter fiitit. J)yfcnteria: infunditur. Et G diacilius 

concoquamur cibi, bibitur r'r cmia niodico intcrvallo. 

Et in regio inorbo tribus obolis ex aqm. 

a Devornntug ~ sr pilula: cuiii inellis dccoAo, aut re- 

Gna tcrebintl-tina , ad purgaada interiora. Digitoruin 

* pterygia tollit. Oculoruiii iiiedicnmentis la- c),. rtcdda. 

Vatur, ut quod fit harcnofifimum fiibfidat. Aut 

torretur in teIta , peiinaquc fubinde verhr ut 

POfit zqualitcr torreri. Alcea folia habet fiiriilia I qlle t. 

M. qum ariverbenaca: 

qui $( pcriltercoti cognotiiinatur, cau- ~tero,,.Cb. 

ks 3 tres aut qtintuor , fo~iorum 

f~ radices albas , cum plurinlum fcx, cubitales, ";piata,, 

plcnos , florein ro- p;tq;::y 

4 obliqiias. Nnfcitur in piiigui folo, ncc Gcco. Urus ;;p;,,". 

radicis cx vitio vcl ex aqua dyfentcricis , alvo citz, 

ruptis Convtilfis. Alypon C~UliCU~US Cik Inolli 'ThiMmi- 

capite, non diGiililis beta: acre ' guftatu nc len- '2 

tun1 Ch* 

*ha(. 

mum magni monicnti , ncnlo poteR 

magis idoncus tcflis cfl'equain fnit ipfc 

Cornarius. Qui cutn lit tantus vir ac 

plane omni laudc major, cun&ta fete 

quz in priorccjtis Montaniquccdirionc 

Orofcius annotnvernt , in pofteriorc ad 

i tlnrtim pr.rfcriptiiinforrnulamvc rcfirfit 

atquc cmcndwir. Quod tamcnncmini 

miruin vidcri dcbct:ncccnim oinniq. 

nt filmmiis roetnair, pofTuntomnes,& 

quxdain nlca: runt noti minus quam dottrinz 

, ut ncccn5Gr , qui fclici nliqun 

forte nntiqniora & cincodatioro nasus 

fit crcinplnria, pliira prrflct & ccriiora, 

quam qui in corrofi , hientin, ac mutirilatn 

incidit, cujufmodi fcrc rffc folent 

qus tot fcciiloruin cdacltnti crcptr 

ad tcmpora uKpc noRrn dcfccndcrunt. 

I'inrinrc. 

h AI pan c*uliculru, Qr.1 AI)?!? 

furculoi Ecrbn OR, liibrubrc , graciltbus 

rnmulis, folio tmui , Bore niolli & 

levi plena: radieabetiwenui, acrifucco 

rcfcrta:hmina epltbymi. 4t~f~r.Dalcc. 

H4 

0 El

1 nyorotill.v.myo- 

ftra: wry aarcl. Dsfds 

quc.DuJc. 

reo 6, PL~NII NAT. HIST. 

tun inordenfque vehementer 8r accendens. Alvuin 

folvit in aqua rnulfa, addito fale tnodico. Minim 

potio duarum drachinarum , media quatuor, 

maxitiia fex ; ca ptirgatione quibus datur 2 galli- 

ace0 jure. Alhe , quain quidain ’ inyofotoii ap- 

pellant , nafcitur in lucis, unde & alhc dib eit. 

lricipit h media hieme , arefcit zfiate media I ciiin 

prorepit , mufculoruiii awes imitatur foliis. Sed 

aliain docebitnus eil’e, quz juflius lnyofotis vocctur. 

Hac eadem erat qm hclxine , iiifi minor 

1. nihil- ininufquc hirfbta cffct. Nafcitur in hortis, 8r maxime 

in pzrietibus.Cum teritur, odorem cucuineris 

reddit. ULIS ejus ad collcktiones inflammationcf- 

3 quin ad 

ndem om. que : ’ & in cadcin omnia qux hclxine , led infir- 

$i;$~”n 

inius. ~yipfioris peculiaritrr itnponitur : item veqwa. 

v. rendis hulccriburc]ue cum farina hordracca. Succus 

+h1-7+- ejus auribus iofunditur. Androhces hcrba efi 4 al- 

Q@, cetiuibus 

J‘t~IclS, ba % atiiara , fine folk, ~oll~culos ’ in cirris habens, 

viofi. ‘plm. 

&.v & in his fetncn: nafcitur in inaritimis ‘ Syrie ma- 

*W@. 

I xitnc. Datur hydropicis drachmis dualus tufa aut 

ly;tt&o$, 

’ 

decotka in aqua, vcl aceco, vel vino. Vehelncntec 

maximc idrlE M. eniai urinas cia. Datur & yodagricis illiniturque. 

maxiinc.Cb. 

lilftrja ldein eft‘cLhs elk 8r feinitii. Androfzinon live 

7 eff~&ku8 (ut alii appellavcrc) f afcyron , noti abfimile elt hyk 

liemini:. 

Ch. qcrico de qua diximus , cauliculis majoribus, den- 

B Folia iioribufip, & magis rubentibus. 6 Folia alba rut% 

trira rln& 

ruccu ma figura : CCIIXII papavcris nigri. BCOma: trim fan- 

qnc. LU&

eo eR contraricim n~tur~, ut arbores 

non folum minusferaor, Gd ctiain fu 

giant, tit introrfuniin ftindumfcrrc~1~nciit, 

at vitic adlitaadolus faccrefo 

let. ViJc pul. Urfin. 3dd. I.Varr. Dah- 

ranpdul. 

3 AJ /~~l~t$o~~~m 

mo~fi4.3 n& 

r#rpaAa&w I Diokor. Phiuslegit, 

U& 

ldrm. 

b Anvwymor nom hmnirnrlo, Or.] 

Q i d m ,cE volunt klgarn oficina- 

ruin, alii confulidim median. Ut13- 

quefaueplanta vulncribus finandis cfficacifirna 

cA. Ilujus mciirio fit fupra 

cap. 8. 1ib.zy. lrlcm. 

c ~~~rmrsm/iurnrurStrrumaur .tjfvrumimri.] 

In vet tiff o codicc, r(rrrn;rn 

ftrru+wi. 

camp nralnr in firrum an; 

Pint. 

d Ftrr~mimr;.] Inde conic&tcira fU. 

mim. f‘ylnphyti livc conColida genus 

cifc, U;k.

124 C. DLINII NAT. HI ST. 

6ir:yF.- iiianu decerpi jubcnt , & juxta ciiictiis 'alligari. 

cy? five hypc- 

Prodclt & coxendicis dolori adalligata. Afcyron 

aT- ' & afcyroides , Gmiliafunt inter re, Ik hyperico : 

eellui majores habet rmos quod afcyroidcs vocattir, 

cfi,iiisiorcr, 

WC. 016. 4ferulaccos, oainino rubentes , capitulis parvis, 

3 Icd majorcr,,Ch. 

luteis. Seinen in caliculis piiGllum, nipin r&- 

4 {urculoro,. 

o,,~, nofulii. Comz trim vclut cruentant. Qua de caufa 

quidarn hanc androfxmon vocavere. Urus feininis 

ad ifchiadicos poti duabus drachmis in hydromelitis 

fextario. Alvum folvit,bilem detrahit. llli- 

ea. Cb. Aph- nitur & ambuitis. 1 Aphace tenuia adinoduin folia 

6 habet. habet : pufillo altior lenticula elk. Siliquas majopulillr 

almr. 

m. res fert , in quibus term aut quaterm rcmina runt 

7 e mino- nigriora,& madidiora 7 & minora lenticula. NdCira 

, Is M. d.. 

e Cl,m~. tiir io arvis. Natura ci ad fpitf~1~1~1111 eficacior, 

d 

9 rclicjuoc quam lenti : reliqiio u h co!dcm cffc&us habet. 

urus eoldem 

habet. Ch. Stotnachi alviquc fluxiones Wit fcmen tiecoCtuin. 

cftet 10 hcrba, W l r b Alcibioii Io qualis ellet herba? apud ilukkorcs noli 

isM.1. repcri. Sed r.diccm cjus CI: folia trita, adferpentis 

iiiorfuiii impoiii & bibi jubent, folia, quantum manus 

capiat , tritn cuin viiii iiieri cyathis tribus aut 

- 

II crido 

aalli dtcitur. 

V. 

radiccrn dracha~arum trium poiidcrc cum vini ea- 

dem inenha. ' AlcCtorolophos , q w apud nos 

" criita dicitur, folia liabtt fiiuilia gallinacei crike,

LIBER XXVIJ. CAP,VI. 129 

VIura, caulem tcnucm,fcmcn nigrurn in Gliquis. U- 

tilis tuficntiblls co&a cum hbn Ma, iiiclle addito 

& CaIigini oculortii~i,SoliduiIIi feincri conjicitur in t:c.is! 

ocalum , nec turbat, rcd ink caligineni contrahit. 

Mutat colorein, fed cs nigro albicarc iiicipit 

iiltumefcit , ac pcr fe cxit. 

c A P. VI. De AIO. 

uni nos vocitnus , Grxci fympliyton pctrzuin, 

timilc cunilz bubuk, toliis parvis,ra- 

mis tribus aut uatuor radicc, cacuininibus thymi, 

furculofb, o 1 Oratuin, gufiu ddcc, Talivaiii cicns, 

radice long3 ruth. Nat'citur in pctris, idcopca 

licnlb. 

trzuin cognotninatuin : utilifimuiii lateribus, licL bcb,d. 

nibus, renibus, 3 tormillibus pettoris, pulmonjlus J,i::z 

fan8uincin rejicicntibus , faucibus afpcris. Bibitur'Roribur. Cih 

radu trira LS( in vino dccoAa ,& aliqumdo filperli- 

nitur. Quin & comiiiandticata fitiin fcdat prsci- 

Pueque puImoneiii refrigerat. Luxitis qtioquc im- 

Ponitur & c'onvulfrs, lieni , b intcraneis. Alvuiii 

Gait co~ta in cincre , dctraaiijue folliculis trira 

Cum piperis novcm grinis , & cs aqua pota. Vul- 

*leribus fanandis tanta praitantia eit , ut carncs 

VOquc, dum coqutiiitur , conglutinct sddita : unde 

tk Grzci iiomcn irnpofiucrc. Offibus quoq~e fraais 

lnedc tur. 

c A Pa VII. 

De Aka, & aEtcaa, Q dc ampdo #pia, 6 de +@ifbio. 

4 rubra ,& fcorpionuin i&ibus. A&aa 4 rura: 

Cb 

folioruin odore cnulibus ofperis gc- ; 

nicula- ''.'. 

& 

me;u~o. 

bus : cntcrocclio. Diofcor. Dnlrr. 

c ~drr.] Crcricr tinttoria, qut 

purpurr colorc inlicit. Vide cap. :$. 

lib. I j. Rr cap.6. lib. jx, & cap. fc-, 

qucnr. zdtrn. 

4 1rtt-

a ~nttvidvilurfaminuwm mor6;d.l IJ- vite filvcff ri tradit hic Plinius, magis 

teri doloribus & firiTocarioni: menfi- convrnirc vidcntur dulcamars , quam 

bus provocmdis. Idem. 

falicoltrutn fuprr vocovit cap. 1.~3. 8r 

b yirtcuh long&. J Slrmcntislongis, viti filvcfiri fiinilcm elfcdixit : cordemduris 

, rimofo corticc vcRitis , florc quc cffcttusliabere. Idrm. 

capillace0 : friittu criguis uvis limili , d Ponrrrm ri I’un~o.] Apud plautum 

poit maturitatcrn rubentc: gravius fiin’rritiuinmo, 

gurarorundis. Diofcor. &ws. Pli- JYC.Omniumpvimumpw Ponfwm ahtnius 

ad punioi kmina rctulir ofcitanter, ad Ardranilrrranrfimus. 

& alias totam hifiorinin corrupit. Idem. CH. Ebo , m .Ambra Warn r ) rn Ponfof 

c Qdirrr poi.] Exomniblrs plantis, SYC. rp I non rhuh fbwgrgnrtur : 

qug ;~d vicina fcanduntt fres novimus, srl ~k ahhlbrurn fir, arpc runid 

qlarumcsrulrus, five ptlrpurcus , Jovis ~ILIN~CPI. Idcin. 

flori, nenipcsquilegi~. colorcfimilis 

fit : prilnatli quidtin , quam granum 

Nili vocant:al(erim,quaindtilcamaram: 

tcrriam, quam pro clcmitidc kcunda cap. 7.16. 5. Idem. 

pinxit Dodonsus , & 9tmm pot11011 

aruleum cffc quidam putant, Qa de 

c lsrinnr~mfirirr.1 Quihus in Alby 

no monte Rornanis fimul & Latitiis VIfceratio 

dabatur. Vide Alex. ab Alex* 

Potionis .f ik: 

plcnlinit Varro in Qiinqua- 

f v*bbff~~rm br61t.J

mstcontis hcco. Ihltc. 

b fniMrnum t1,mrrcrn in arnfrali bn6iyum.1 

vcntra/innon umtmli I in apogr3- 

pho noftto. utfoctafk fcribipotiuslit, 

c rap&. 1 ~~+fiF*i. stqhNS' 

&&a quod Oliridis rcp\~lch@ 

S~cca 

ibi efit , quati Ofiridos m'@@. P'* 

d Hnp ramnm lfiacci prrrfirrrs at*l

LIBER XXVII. CAP. VIII. 129 

?nguitius ptiorc, ininufque amarum itomacho 

lniinicum , alvuin mollit, pellitque animalia inte- 

Qneorum. Bibitur cum oleo & fale aut farinz 

trimelIris forbit'ionc dilutum. Coquitur quantum 

manus cayiat, in aquze fextario ad ditnidias. 

c A P. 

v11I- 

Deballore, & 6ot~efrurjcol;r , 66rabla Clr byo 3 6 

bupleuvo 6 catinance , ktr caUa & circa, 6 cirJio, 

dr crateogono ,& tbepgono, 6 crocoi!ylio, 6 cynojirchi, 

6 chvylblrcbano, d. cucubdo, 6 cotfcrva. 

Allotcn alio nomine inclampralion Grmi vofruticofam, 

angulofis caulibus 

!''@is, hirfutis foliis veltientibus , inajoribus quain 

. Porri, & nigrioribus , grsvcolentibus. Vis cjus z iiiarrhulrii 

, apriu, 

F~QX adverfiis canis morfus , cx fale hliis tritis non rtiru. 

.'lnPOGta : item ad condyloinata coAis citicrc, 3 impli- 

In folio oleris, Purgat fordida 1iulccra cum Iliielle.tffi*cb* 

+rys frucicora ~icrba eit , lutcis rsmulis. 1) Semcn 

.'lrcz totani nafcirur : folia cichorio Ginilia. Invc- 

'lrur in torrentium ripis. hlederur orthopnoicis. 

4 

Cappadoces atnbrofiam vocant alii artemi- 4 Hanc. 

Braby la fpiirandi vitn habct cotonei mali "; \iabcnt. 

modo: &m* 

na/s;/ur. Diofcoddcs J, Srmrn : o h 

ramuli< adnafiirrr. Pint. 

c Bralyln.]Brabyln mcmoreta GaknO 

cay. jfi. lib.. dealiinentis, klib.6. 

C' &m in mcdiclmcatisaomqticis, 

fru@tis pruni filvcaris , fpinofr, five 

Ipodiadis , vulgo Prunrlltr , dyerayndpnhor 

VCIO fruairo pruni fiilvcflris 

nonrpinol'z , maturclcciis Ccro ndmodum,ncmpc 

Augufio &Scplcmbti.IntCrpres 

Thcocriti comintinia pturtl five Da- 

rnafceua incerprcratut. Bidyl. 7. hoc 

: 

vcrru

A " 

Nafci-

13% C. PLINII NAT. HIST. 

Nafcitur in opacis femine inilii , vehetnentcr afpea 

ro guftu : quod ii bibant ex vinoante cccnarn , tri- 

bus obolis in cyathis aquz totidem, mulier ac vir, 

,:,:$;n aim conccptuin I dicbus XL. virilis fexus partuin 

d z i cratiE- ~ ~ ~ futurum ~ f ~ - ajiint. Et1 &: alia crateogonos, qua= the- I 

enor. cb-& lygonos vocatur. Diffcreiitia intclligitur lcnitate 

/ir ublpc 

*OX. guftus. Sunt qui florein cratzogoni bibentcs muliercs 

intra XL. diem conciperc tradant. b Eadem 

& CX. fanant hulcera vctera nigracutn inelk : 3explcnt 

pfcnc. Cb. finus hulceruin & atrophncarnoiiora faciunt : purulenta 

expurgant : panos difcutiunt : podagras cob 

1eAioneiquc oinnes leniunt , peculiariter inainnia- 

cratrgum. 4 ruin. ’rheophraitus arboris genus intelligi‘ voluit 

v. ~Jac*’ii- crattxogonon five ’ crarleogona, quam Itah iquifomn 

omnl4 In 

e. d. liarn vocant. Crocodilion chainaleotitis herba: ni- 

CratE- 

Eon. Ch. 

grae figuratn habet radice longa, aqualiter craifa, 

odoris afpcri. Nafcitur in fabuletis. Pota fanguid 

IICITI per narcs pellir copiofum craflinrque, atqil< 

ita lienern conhumere dicitwr. Cynoforchin , aliqu’ 

orchin vocant , foliis olea:, tnollibiis , ternis yet 

fcmipedem longitudinis in terra itratis , radice bdbofa, 

oblonga , d duplici ordine, fiiperiorc qua: dl1- 

6 utbul- rior eft,& inferiore qiiz tnollior.Eduntur ut bulbi 

%I, cotta. 

n o 

I. tat cot% , in vineis fere invcnti. Ex his radiciblls 

b“L! C?- 

tts,invr.fe. F inajoreiii edatit viri mares gcnerari dicunt : fi 

inventa. Cb 

fort@. minorem fcciiiinic, cllrerum fexum. 111 Thegalja 

fl. 

mollio4

134 C. PLINII NAT.HXST. 

c A P. ’1x. 

Decocco Gnidio ai. dipfico & dryopteri I$ dryopbono, 

t+ clarine , 6 mpctro,jve calcifiaga, e? cpipa&ti,jpe 

eUe6orrne e9 eprnlcdro, 6 rnneapbyUo , &jilice, & 

de j’emore Gubulo, & galcoFJide jive galeobdolo ,& 

glaucejve eirgala&to. 

OCCO Gnidio color cocci inagnitudograno 

C piperis major , vis ardens. ltaquc in panc de- 

&dmCh. voratur m adurar, cum ’ gulam tranGr : Huic vis 

a 3 ~icr. Dipfa- u. praefcntanea contra cic~tain.~~ Siitit alvuin.’l>ipfa- 

10”. cb. cos folia habet l~&tucg,4 bullafclue fpinofas in dorfi 

4 & veluti 

huh. medio, cauleir~ duhi cubitorutli , iifdcin fpinis 

plOr6. 

horridurn genicula ejus binis foliis amplctlciiti~ 

~r~bfiitit. bus concavo aIaruni Gnu, inquo f fubiiitit b ros 

Ch. 

6 fpinil , fdfi~s. 111 cacuminc capitula fiint ‘cchinata fpjnise 

in .U. d. 

Nafcitur in aquolis. Sfliiat rimas fcdis. Itctn hfiu- 

13s dccoAa in vino radicc, ukpc duiii Gt crafituda 

7 fifiulai, cem, tit poilit in 7 fiitula collyriuin mitti.ltcin ver- 

Ch. filtulnm 

COIIYIIUW 

irnmrttr. V. 

rims omniuni generum. Quidain & alaruin qtns 

fupra diximus, iuccuin illiiiuiit his.llryoptcris filici 

Gmilis, in arboribus nafcitur tcnui folioruin fubdul* 

drce P ~~tlnra- tufa. ciurn incifura, radice hirfuta. Vis ci cauitica efi. 

ow. ldco ptilothrum ciE radix tufa; d illinitur cniiil, 

g CVOCCIIcur. 

v. ufquc dum fiidorcs 9 evocet : Io iterutnque & tcrtio, 

IO rterum 

Br tCP- ita ne fiudor alluatur. Dryophonon fiinilis hcrba 

;!urn, Cb. 

Cit, 

a s$it alrqrn.1 Iino vero ducit COpiore 

I bilemquc, pituitam , & a- 

quasdetrahir. Plinius hic fade laplus 

cfi. Leeo, ricr, Dalcc. 

b K’JJ /b/fffl*1 Apud Diofcoridem 

eft imberautros, undenomentraxit. 

Et quoniam fatfa maximc fitim excitant, 

ylanrnquc dipfacus tancpamfiri. 

bunda vocata CR I levi conicaura humorcin 

in cjus foliis colleAum Plinius 

falfuineffcputavir, cum CalCubinc pror- 

fis cnreat. Irltm. 

E Erhininnra&ini.] 

Omittit Plinius, 

ea Gccacandidafpettari, & diffc&amP 

dullatenus vcrrniculos inius hbcrcs 

qui bracbio, vel cotto alligati quartad 

nis medcntur. In Galliafulloncsipp- 

h&, nempe inRrumcnta , exiis coniiciunt 

, tridandis rudioribus pan. 

nis cxcirnndili~uc lnnnrum villis qua 

Graci Tdc regdias appellant. IdrM. 

d Ilfutifwr enim.] Oportct autefl 

prius vutlis piIis , poRcaquam calidx 

vapore inidcfaaa cutisfuerlt, rccentefl 

imponere. Diofcor. Idrm. 

c Dryopbqnon.) Dryophonon Cor* 

do6

Graciavifam. Idem. 

d Vrinnr cirr.] 1-k de hxifragb BUdiendafitnt 

, quod crnpciron noiinulli 

vocavcrunt Iicut & fvlatthiolusadootwit. 

Zdttm. 

e Faminir misnd.i.] Qoniam & 

radixcoiiccptum odimit, eC folia ttitr 

quinisdrachmis pcrquinqucdics h mcnitrun 

purptione pota, inulicribus ytsfiat 

nc concipiant. fdrw 

14 p EnMtd-


in vinotrita virginum mammas cohibenr. a Enneaphyllon,longa 

folia novena habet,cauiticae naturz. 

Cb. Ltiur* linponitur lana circuindatum , tic urar 'latus : 

* pur~las. continuo eniiii * puitulas cxcitat,lumborum dolori- 

m, 

bus & coxcndicutn iitiliGtiiutn. Filicis duo gencra; 

ncc floretn habcnt , iiec fcrncn, Pterin Grzci vo- 

3 alii 

blschnol,. cant, alii blcchnon , cujus ex una radice com- 

1 ures cxcunt filices bina ctiam cubitaexccdcntcs 

VCI. 4 fiibgra- 

"lofie longitudirie, non graves odore. Hanc niaretm 

filii. fUulwvi. exiltitnant. Alterunl gcnus thclypterin Cracivo- 

9 llpn fin- cant , alii nytnph~am ptcrin. Eft autcm 'Gngularis 

qlaris, {cd 

fwtimt. atquc non fruticora, brcvior , inolliorque & dentior, 

Dal. 

foliis ad radiccin canaliculata. d Utriufque radice 

files pingucrcunt. Folia iitridque lateribus e pin- 

Vrufi. tCb. ,1 

que 6 utritlf- IOU&. nata, wide nomcn Crzci in)pofiiere.Radices utri- 

Ch. 7 obli- que Ioi~gz in 7 obliquum, nigrz przcipue cum inaqUum 

aar, rum. Siccari auteni cas Sole oportct. Nafcuntur 

nlgrlc D& 

ubique , fed maxime frigid0 folo, Effodi dcbent 

Vcrgiliis occidcntibus. Urus radicis in triinatu tantiini, 

iquc antca, neqiie poflea. Pelliiiit intcraneoruin 

animalia ex his tznias cum rncllc : cztcra 

CX

138 C.PLINIX NAT. MIST. 

c A P. x. 

Dcglaucio,& glyqjde, &gnapbalio, jvc cbrtm(ezclo 

Cigalcdrltgo e9 kolco ,6 hyojrt, dr I)oLu/co, 

e? bippb& 

Laucion a in Syria & Parthianafcitur, lj huini- 

G lis lierba, denlis foliis, fcre papaveris, minori- 

bus taliien iordidioriburque , odoris tetri, guitus 

1 Succurll. 

DjoTr. ainari cum aitriLtione. ' Granum habet crocei coolla, 

Foliairr &c. io loris. *Hoc in 0113 fiEtili Iutocircunlituin , in clicliballis 

li- banis calcfaciunt : dcinde cxeinpto Ciiccuni exprimifrigidie 

calefaciulx iniint cjufdcin nominis : ufiis cit & fucci & folioqiiyd 

Aacce~cpllt: 

ruin fi tcrantur adverfus epiphoras, quz univerfap 

dciiidc con- 

*,,GS hlc- uno iinpetu cadunt. Hinc tcinperatiir collyrium, 

cum. Dio/e 

cadan;. quod Medici 4 diaglaucion vocant. d LaCtis quo+ 

"; DiJ que ubertas interinifi'a rcfiituitur. Suin$ur ' cjus 

~lnuci#~n. rei caufa cx aqua. Glycyfide quain aliqui peo- 

Dd. dia- 

glrucia.Ch. niam aut pentorobon vocant , caulern habct duih 

f Iiujus. 

Ch. cubitorum, cotnitantibus duobus aut tribus,fiibru- 

tilum , cute lauri : ' folia qualia 7 ifatis, pinguiora, 

6 palmo- 

Ch. 

& ~ ~ ~ ~ ~ ~ : 

y. 

rotuiidiorac~uc ,& ininora: f~nien in Glicluis , aliud 

8 cairn. grano ruleiite , aliud nigro. Duo * autein gcllera 

Cb. iunt. I;trinina cxilhlatur , cujiis radicilus ieu balaiii 

longiorcs circircr oAo aut fcx adhxrent. Mas 

9 IlOIl Inbet, 

4rlo. plures 9 habet quoniain 11011 una radicc nixus elk, 

Iiun im 

pahi nfcitiidine , candidacjae. f Ea guftu aitringitv 

DioJc. 

:*irur. Sumirur ejw rri cmJ< rx nqun. 

Hrcin fuurnliuiiclocurn lic reponenda, 

pcrptram inl'erta capiri reclucnti. ~alrc. 

3 In Syria.] Syris Hicrapoli Diofc. 

zdcm. 

b Humlit hfuh.] Hiimilemelfc hcrbarn 

Diofcor. nonait, fed liabcrefolia 

_. ~ 

FCc1111' 

ictcrc IcQinnc corrcttores fcripferunc,* 

:UIII antra inexcufis codicibus lion ifill' 

cgcrctur,fed nutk,Ccd verior hac in 17"- 

rcvtilgetncR lettio quam antiqua: DO' 

cct id Diofc. lib. I I I. de pronia agen% 

qiis cadcm cumtlycyfide. D~O~HBI, 

inquit, 

grntrnm $, mm fnrminagut. HA- 

,p2&~&&?"" , in tcrram fparfa. Idtm. bct mm rrgia nurifimrlia folia,ftrmina VP 

c u/ii I! 0 / k i , OC.] HXC ~l'uer 10 Smyrnii modofithi. Pint, 

Plinlus , quam Diorcorides. ldrrn. f Eagu/lu &+t.] Superfluit 

d 1.a;lii qwyur.] Dcglaucchsc Dio- bum,Ea,ex uonrocodice. Item verba' 

fcor. non de glaucio. z d ~ . 

rum pado poR fcqucntium ordo lN' 

e )diu plid q i r ~ . ] Sic quidcm ex tuscli: lcgienim debet, qnoniam 

cirr


rubro. Utrurnque auxiliatiir 2 fcrpente perculiis: 

& pucris contra calculos a incipicnte itranguria. 

Giiaphalion alii chainaxelon vocant cujus foliis 

I ci. y. albis mollibufquc pro tormentoutuntur : Cane 'PC 

fiinilia funt. Uatur in vino auitero ad dyknteriani: 

vcntris folutiones mcnfefque mulierum Gfiit.Infunditur 

autcin tenefino. lllinitur & yutrefcentibus 

= Gdli- hulccrum. ' Galedragon vocat Xenocrates leudrapn.Ch. 

3 lew- cacantho finiilcm, paluftretn & fpinofam , caule 

canthz. V. 

ferulaceo, alto, cui fuintno capite inhaeret timile 

OVO. b 111 hoc crcfcente actatc veriniculos naki tra- 

4 Pnno. dulit quos pyxide conditos adalljgari cum 4 pane 

V. 

Lrachio ad eain yartcm , qua dcns doleat, mireque 

illico dolorein tolli, Valerc non diutius anno & 

Iillt. 7 attigc- v. ita ii tcrrain lion 'attigcrit. Holcus in hxis naici- 

6 rcnili tur ficcis. Arifias IirtLct in cacuinine ' tcnucs , CUI- 

culmo. Cb. 

in0 quale hordcum reff ibilc. Zdaec circa caput alligata, 

vcl circalacertuni , educit P corpore ariitas. 

7 r*allc 7 @idam ob id arinidnm vocant. d Hyofiris intubo 

quidam. 

D~L 

fimilis , fed minor & ta&u afpcrior : vulneribus 

corituIh preclare niedctur. HoIoikon fine duritia 

ell hcrba ex adverb appkllata ii Grzcis , f Gcut 

fcl duke , tenuis ufque in capillamenti ipecietn, 

longitudine quatuor digitorum , h i grameii : fo- 

liis angullis, altringcns gufiu. Ndcitur in collibus 

tcrrcnis. Urus ejus ad convulfa ruyta , in vino

142 c. PLINII NAT.HI~T. 

1 flosipli 

of. ii,,& quibus ' flos. Alvuin, inenfefquc, & omnetn abun- 

>a Cb aI%uni. 

dantiam fanguinis Gltit. SpifTaadi cohibendiquc 

,l;ln.~h2;; nattiram halct. a !fopyroii aliqui * phafclion vow, 

w. cant quoaiai~i folium quod clt an50 ,+ iiinile, in 

3 111 PJIteoll 

p.llIl- pynos torquettir. Capitula Lint in fullllno cauIc 

pliior. Ck. 

tciiuia, plena b feininis melanthii. Contra tufim 

mellc. 4 cum Cb. 

J,:,'''L:jc, 

& cztcra yeaoris vitia , 4cx melle aut aqtladfa, 

item jociiieri utilifima. Lathyris folia habct muIra 

' 1aBucrr: Ginilia, teiiuiora geriiiina multa, in quibus 

fcincn tuniculis continctur, ut capparis, qua: 

cuin iiinrucrc , exiinuntur grana pipcris inagnitudine, 

candida , dulcia , facilia purgatu. Hzc viccnaiii 

aqua puraaut mulfa pota hydropicos finant. 

Trahuiit & bilem. Qui vchemcntius purgari voltint, 

cum folliculis ipfi fuiiiiint ca: iiain itomachuin 

lzdunt. Itaque invcntuin cft , (1 ut cuin pike aut 

jurc gallinacei fiuincrentur. e Lcoiitoyctalon alii 

6 rvllo- rhapcion vocaiit , folio LraGcaz, caule Cemipedali~ 

ala: inultz , feincn in cacuininc in Gliquis ciceris 

7 nap. inodo : radix 7 rap0 fiinili~~grandis, nigra, Nafcitur 

in arvis. Radix advcrCatur oinniuin fcrpentiuin 

dion. hi. 

Ch. 

8 iaibus * generibus cx vino yota : nec alia res ccllcrius ,r 

~xvino. V. 

ficit. Datur & Ifchiadicis. LycopGs loiigiori us, 

quain laAuca, cfi foliis , craifioribuiclue. Caule 

longo, 

gintor. Idrm 

d Ut rump;fie aut j~rrgnl/inncri,@~.I 

(;rain fcx , nut fcytcm in cntapotio 

autciimficu, aut cumpalmuin Turn0 

pia, ilvutn piirgmt : fcd frigidn pofiea 

Lbrbeildaruni gallinaaut oleribus: folia 

coquuntur ad cundem ufum. Diofc. Id, 

c Ltontopctnlon , alti thapjov wmtJ 

Non thdptjon noiter codcx,fcd parapndiefi 

habet, ui forte reponi pofit pro pard' 

parliun ,pardahon CK Diofcoride lib. 3' 

Lrunfcprtnlon inquit funr qui ItuntOP'' 

(/ion, qui [tucarion, qLr [ronricn 9uiJo. 

ridton, qui doriUrndn , 7ui qr'grrlltmbcb 

niilrrn , quipnrrldion YYEPII. Pint. 

a ,4pi

z44 C. PLINII NAT. HIST. 

Japide tangitur a impetigo. Qii tangit, dicit, 

d ; o c ~ &dp7i ~ ~ wrdae(d\rr, A&@ &o@ I Zpp A&(, b Litnciim 

h=modioci. herba appellatur i Gallis, qua fagittas in venatu 

V. JorfqTr 

J ~ ~ G tingunt ~ s ~ medicamento, ~ ~ . quod veilenurn cervariuin 

a ralivici,VOCal1t. Ex hac in tres modios ‘ falivati additur, 

iu M. d. 

quantum in f unafagittaaddi lolct : itaoffademit- 

Lgictam. titur bouin faucibus in morbis. Alligari pofica ad 

przfepia oportet , doncc piirgentur (infanire enim 

folent) fi fiidor infcquitur , aqua frisida perfundie 

d Lcucc Mcrciiriali timilis , noincn cx caufa accepit 

, pcr medium folium candida linea tranfcurrenc 

4 meropc- te : quare 4 mefoleucon qiiidain vocant. Succus 

ejus fiCtulas lanat : ipfa contrita, carcinoinatl* 

Fortaffis eadem lit, quiz ‘ leucas apyellatur, contra 

omnia marina vcncna cfficax. Specic~n cjus au&W 

res 

lou&ton. Cb. 

a Imptigo.] Cantharidem, fcar3b~i 

genus, imprrrgincm vocat , idco quod 

membra corporiscrodat , ur frumenta 

wnt(iaris. ~upracop. 17. lib. 18. C/I+ 

fetiw. 

b Limtwm. J Lacmaum ,&d!$ hipg. 

Eandcm & belenium vocarunt, 

five 2s% r” &#A&, Live quod Apollo 

Belis apud cos vocaretur. Eo Ceculo 

GaIli potifimum vencrnti htlt Belin: 

cujus mcntio fir apud Hcrodiinum in 

cujus fucco figittas hms caciant Ietfls’ 

ICS. Tingunt & Galli kgittas has 

lcboro, Cupracap.y.hb.zy. In &thio’ 

pia radicein iis viribus przditam dci 

?‘hcophraflus Libit cap. I 5 , 9. IiifioL 

Vdrc. 

c Salivati mfdifur.] 

~ali~urum flF 

dlcata polio , uani bouin faucibUS 

infundunt , aut ?ahbritatir cuRodie”’ 

ds gratia, aut virium co&rvanda’ 

rum, aut morbipcllcndi. A tilcdiW’ 

Mullximinis , Hchn Taranem, 0- putant quidam , uoniam is pabul’ 

nanam , Abcllionem , dcquoclagium mixtugbobus utiliJniusefi , quid@’ 

aut in convcnicr Novcmpopulaniz , Caliva, quam 13rgain & copioromindlr’ 

DE0 ABELLIONI MINI- ori cjulinodi nicdicamenta cvoC@ 

CIA JVSTA. V. S. L. M. Coiumellacap. 5. lib. 5. mcnitarnirPP 

Stdrger in Aufinium. Vidcfupra cap. ZQ livtrc prrur qrorm ait , id efi , tra@’ 

lib. 13. AuCtor librorum de plaotis anre, fanarc, curate, mcdicari. Iode 

qui Arifiotclis nomen prx fc fcruot , uidampanem vinptncrruni c~in3@~*’ 

Perfcam in Pcrlidc vcncnatam bclcniam ?lo Talc, quem rctreindis fcfis NUi5 

vocat, five a Ggittis nomine dufio, manducandum offcront, sd,tdrvocall:;’ 

Gvc ab Apolline. Si figitcis -TU&& qu”li/a/riaiHm.Salivari potiooc u d 

Grzcum fuerit. AriRorclcsvcncnum id vcterinarii acmcdici, mdt v0f3ntCk 

3 Ceitis parari f‘olitum f~ri&vocat. Idtm. 

Galen. lib. de Thcr. ad Pifon. ihirrov 

Id 

d LPUCP Mcrcnrinli fim~i~.] 

(pro quo lcgo firhiviol) d Barbarifque Satraccnica. Idem. 

vocari tradicninum vcl nrton. Idem hi- Lpwcn4 appr(larwv.]Cliamedrysa’~ 

bit, Didmails & Dacis pIantnm cfi # tgna. Idrm. 

c&‘

dum Orlisnn4 , Cut11 duplici n , & in 

fine, e% Diokoridis utraque cditionc 

Grm. Pint. 

b Prrforntii rrrbrofilib.] Lcgo, rrz- 

Lro, non nebro. Diofioridcsltbro 2. de 

Othonna : Nnfiigur hrrbamin Arabin etirm 

gat ad E~~~uuni 4 qwcd fdiM cvibrr 

nius cribro , pro tdapm rvibrum 9 quo 

loquealli modo urus oft libro reptin’’ 

de Julio Cacfarc loguens, rrlrvrtalpn”’ 

que qundam igncrdwvrm, hoccfi 9 fa”’ 

quam igncniquendi~m. ldrm. 

c Ad tie$ d

t minorem.V. 

CLIItC. : tureer- 

148 C. PLINIX NAT. HI ST; 

vino , cujuflibet yartis profluviuin , cxcretionefqiic 

cruelitas inhibet. a @i plura geiicra polygoni 

faciunt,hanc iiiarcin intclligi volunt, b appellarique 

h multitudinc feininis , aut dcnfitatc fruticis calligonon. 

Alii polygonaton ?I frcqucntia gcniculoruin 

: alii theuthalida, alii carcinetron, alii clctna, 

rnulti myrtopetalon. ~ e non c inveniuntur yi 

hanc faininam cfli dicunt : iiiarein autcm malorein, 

minufque nigrain, & geniculis dcnfiorcni ,ICud. 

minc Tub oiniiibus foliis ' turgefcentem. Qocunquc 

hzc modo fc habeant, ,vis earuin efi fpiflhre ac 

3 SUCCU~ refrigerare. 1 Scinina nlviiin folvuiit , lar@ fumd. 

GRirlar. 

fumptus,ur. pta urinani cient , rhcumatifinos coliibent : qui fi 

non fucre, non profint. Stomachi fcrvori folia 

ponuntur: vcfica dolori illinuntur,& ignibus facris. 

SUCCUS & auribus purdcntis inltillatur tQ oculoruill 

4 DW. dolori pcr fc. 4 Dabatur & in febribus ante accd- 

Y qww- fioncs duobus cyathis in tertianis, quartaiiifvc 

ciet rh.cohi&, 

~rc. 

noli prbdck. 

Dlop, 

V. 

nifqoe. Cb. 

6 cxO- przcipue : item cholcricis , dyfcntcricis , & ill 

folutionc ftomachi. Tertium gcniis oreon voca- 

7 in wo- tur in inontibus nafccns, harundini tenerae Gmih 

8 in ic io- uno caulc, denfis gcniculis & 8 in fe fra&tis , foliis 

aiitein piceae, radicis Gipcrvacuz, inefficacius qual11 

hperiora. Peculiare ifciiiadicis. Qiartum qciit~s 

L. 

11lvc- 

lutiooc. V. 

lis. D ~ c . 

fra&ir. Cb. 

ill li: far- 

&ti& Dd.

150 C.PLINII NAT. MIST. 

ris. Intcr vites fere colligitur n~cGbus : iiccatur- 

E;s,~$s que cum fruAti fuo , rubjehis aquis , in quas cx- 

;;$gs.Z cidat. Hoc potoalvus folvitur, bilis ac pituita dequa 

exci- trahitur. Mcdia potio cfi acctabuli mciifura, in 

dmiit. Cb. 

aquz mtilfz hcminis tribus. Et cibis inrpcrgitur 

liciidain a mol- al- obfoniifquc ad mollicndam alvuiii. Pcriclyincnos 

vutil mi- fruticat tk ipfa, f CY iiitcrvallo duo folia habcns, 

clymciion. 

CIJ. fiibcandida, mollin. 111 cacuiniiic aiitcii) fcmcnilitcr 

3 ex intervn~~lr. 

v. folia durum ,& qiiod dificilc 4 cvcllatur. Nafcitur 

4 vclla- 

Cb. in arvis ac fepibus , coiivolvciis fc adiniiiiculis quituhnquc. 

~cmcn cjus iii utiibra ficcatuin tunditur 

&. in pallillos digcritur. 1-li rcfoluti daiitur in vini 

F ternin. albi cyatlis tiibus , triccnis dicbus ad liciiciii : 

Cb. 

G men- 

CUIII~UC uriin ‘ cruciita, nut per aIvum alhit : 

ma. Ch. 

quod intelliqitur :I dccimo itatim dic. Urinain 

cient a foliddccutta: qu3: a ortliopnoicis profinto 

1) 3 r t ti 111 q uoquc ad j 11 van t fc c 111’1 d a fq t~c pcl I tin t pot a 

fiiuili ~iiodo : [’clccinum iti figctibus dixiinus nafci, 

, ontido- fiuticofam cauliculis , foliis Liccris. ~cmcn in Ni- 

Ch 

pallno qtlis fcit , coiniculorum tr:odo aduncis, ternis qua- 

t.1. 

Ch alt Lip, lm~’.h* 

I 111- 

tcrtiifvc , qtinlc gith novimus, amarum , itornacho 

PIC[ utilc. Additur in ailtidotis. Polygala *‘I palltni 

9 h t C V 

rlOll (a111 aititudincui petit, in cnulc fttinuio toliis Ictiticulaz, 

vocant 

phryiiion , gtiltu afrriAo , quz rota IaQis abundantiani facite 

vcl ncLIIIria) 

large !> Potcrioii, aut (ut alii vcjca11t) phi ynioti vel iicud 

fntttvat V 

,o ,; ,: ratla., largc fi titicat, fpiiiis lo rctoriida , lanugine 

da. I I v. 11 fpiifa, foliis parvis,ictuiidis, raiiiulis Iongis, iiiole 

~ 11. c nul- * libus, Icntis, tcnuibus, florc Iongo, hcrbacci cob 

l~%. v. ris : fctninis I’ nulli ufus, fcd gufiu acuto & odod 

I? IC1 

tiruin.atofi. rata. hvcnitur in aqiioh collibus. Radiccs habet 

14 lit, in 

v. 1. nirltll- duas atit trcs , If binuni cubitortun 14 in altittidines 

diiictn. Eh. 

ticrvo’ 

hiltoriam,fuyracap. 1o.lib. 25. DaL’ 

ramp. 

c In np/ii (oUibm.1 In nqaofis Jc 

collibos. Diolcor. & ihw“bi G p*- 

hdqhr. Idem. 

a ~ t &

gz C. PLINII NAT. HIST. 

1 heminil dii. Eadem coiitrita, addita ' muria & oleo, 'angtigiiiamm. 

0. ginain exiniie curari trhdunt. Prztcrca 'in quanta- 

% &. Cb. 

libct lafitudine recrearidcfeiros , ctiain cum b obinutuerint 

, G fubjiciaturlinguE. Si devorctur , voml, 

3 RCCO- Cb. mitionein Ccqui falutaretn. Khacoma affertur ex 

his, qua: hpra Pontuiii fiint regionibus. Ra- 

dix cofio nigro fiinilis , ininor & rufior paulo, 

finc odore, calfaciens g11fiu & aRringcns. Ladein 

2p,k;,,p>. trita vini colorem rcddit , +ad crocuin inclinantem. 

lllita collcktiones inflaininationefque fcdat : vulnera 

hnst : epj yhoras ociiloruin fcdat ex path illi- 

7 liventip. 

P , ~ ta: "infignita cutn iiicllc, & alia ' liventiaex aceto. 

wins. Ch. 

6 C4EOi.'- Farina ejus infpergitur contra cacocthe, 8( fanhe*Datur 

"6. guincm rcj'icientilus dracliinz pondere in aqua- 

7 autcm Dyfciitcricis 'etiain & cccliacis , fi fcbri carent, in 

&. qb. 

lor. * fir 

vino : Gn aliter, ex aqua. Facilius tcritur , WAC 

anteccdente madcfatta. d Datur tsr dcco&uin ( jus 

bibendurn duplici tiienfura ad rupta, convdfi, con- 

V. do- tufis , cx fubliini devolutis. Si peltoris 'fint dolorcs 

, additur pipcris aliquid & iiiyrrhaz: G diffolutio 

fioniachi, ex frigida aqua ruinitur : five intus, five 

extra purulciitis cxcrcationibus : itcm Iicpaticis, 

,;,:gdni- 9 fpleneticis , ifchiadicis: ad renuin vitia, furpiria, 

pow IQ V. 

orthopiiceas. Arteria: fcabritias fkat ex paffo , trL 

bus obolis potis trita, aut decoaum cjus. f Lichcnas 

quoque ex aceto impoGta purgat. Bibitur con- 

a Muria @ 0h.1 Lix rnacnis cap. 4. 

lib. 2G. fhhc. 

b O6mururri~r.] PIS nimialafitudincvocetn 

arnifcririr. Idem. 

c Infi@ra.] m'&lui+ & ipdma. 

Aptid GdliUnl cap. 3. lib. IO. 

Cat0 invcrbcraris ,I qMinutoThermo 

rcccrikt infignrta , inlurias , plagar , 

vcrbcra, vibices , dolores a carnificinas. 

Idrm. 

d Daw dPr,Rumrjiu, et. J Legend. 

hruv drcoflum cju 6i6tnrlum 

dyhi mmnfira , ad rupia, tontufi , tan-

’ 

men. ’ brc- 

‘Y4 C.PLIN~I NAT. HIST. 

cjus foris niger, intus pallidus. Odor tnyrrha: ha- 

Lct qualitatem: unde & nomcn. Nafcitur & in 

iixotis collibus & in tcrrcnis. Urus cjus cxcdfaccre 

cxtenuarc. Urinain & tnenfcs cient folia & 

Ch. radix. ’ Scincn alviitri fifrit. Radix collc&iones & 

fuppurationcs non vetcres , itcm Juritias difcutit 

illita. I’rodcfi & contra phalangia ac fcrpentcs ndiiiiito 

cachry aut polio, aut mcliffophyllo in viiio 

pota, fcd particulatitii,quoiiiani univcrfavomitio- 

neiii inovet. Qia dc caufa alicluando cum ruti datur. 

Mcdctur tufi & ortliopncez fciiicti , vcl radix: 

itcm thorncis ,’nut his, aut rcnuin aut vcficz vitiis. 

Radix autcm ruptis convulfis. l’artus quoque 

adjuvat, & fccundaspellit.Dntur & ifchiadicis ciiifl 

crcthnio in vitio. Sudorcs cict & ruAus: ideo inflac 

tioiicin Itomaclii JifcLzit. Vulncra ad cicatriceitl 

2. radicis. perducit. Exprimitur & fLiccLis radici,utilis fami- 

M. radrcc. 

v. nis & thorncis przcordiorumquc b dcfidcriis: calf34 

cit cnim & concoquit,& piirgat,Scmcn peculiarircr 

hydropicis datur potu, quibus & fuccus illinitun 

2. ;:g- & inalagmitc ;1 corticc arido. Et ad obfo1lin utun- 

4 111) ffiv- tur ctiin trlulfo & olco, garo, ~r~axiine 4 in clixis 

d. 

s fimilli- carnibus fimuI. Concoaioncs facit, fapore f iiiiiil~ 

lima piperi. Eadcni in dolore fiamachi cfica%* 

l’clcpliion portu1ac.l: iiiuilis cit & caulc & foIiis0 

Rami h radice fcptc11i oL1onivc fruticnnt foliis 

crnfli59 

mo. V.

cem. niofcor. Ddrc. 

b Nnfiirur in afitrir.] hopotitisin 

pratis & udis. quia lk llcrbacfui apta 

cfi. Diofcor. IdPm. 

c r,utmx~r.] Qinqucaw fer. Thco. 

pran. ex quo, cay. 11). 

ac omnia. idtm. 

lib.?. IliRor. 

d i;rntu rd pryeniir fl.3 Imo p ius 

tebrntum modo inoar blatta flcxUofa ’ 

orcnigro, dcotibus firliiis,. quibtlsC‘* 

iain arborurn, przcipue vitis, nedum 

herbarum radices crodit. tugduile~lrcJ 

rufiici vocalit U ~ rurc I , (luafi Turca?‘ 

Mortenfibus & ratis herbis aniln@ 

triapotifiniuin infcoa runt : prima”’ 

rpondylis , vclfpondyla liicmcmorara‘

Ris k infidiator. Idtm. 

p T~ntir.] Alii , Tdniir. lis Omnibus 

complc&irur ctiam dracunculos &gypto 

Ambirquc peculiarcs, de quibus 

paulnslib. ~.c.y8. &lib.G.c.Xj. /dew. 

b Tnm vrd #//a nnimi auxdir prs/fmtifiirnn.1 

rotior lcaio , p.rfintijliinu. 

Pintian. 

c. PLL


NATURALIS 

HISTORIi% 

L r B E R XXVIII. 

P R 0 OE M I U hl. 

De medicinir cx atiintalibns. 

c A F. 1. 

I c T A. crant omuiuiii rcriiiii tiatiirgg 

1 terra, intcr cmluin ac ’ tcrratii nafcclltiutil’ 

Cb* 

refiabantquc qux cx ipCa tcllure fodiull’ 

tur, ti lion hcrbnruni ac fruticum try 

Aata remedia aufcrrcnt trnnfvcrfos , cx ipfis 3pl’ 

malibus quae faiiaiitur , rcpcrta iiiajoic mcdici~~a, 

%i ergo dixcriinus hcibas, & florum imagiocs, aC 

plcraque invcntu rara ac difficilin , iideiii taccbi~al~~ 

quid in ipfo hoininc prolit honiiiii, cztcraque gc’ 

nera reinedioruin intcr nos vivcntin? cum prsefcr’ 

tiin I niii carcnti doIoriLus iiiorliL~ite vita ipfap”’ 

*amnPm- na fiat. Miniine vero. Qiii otiincin infurnc11~u~ 

w*c~* 

opcram, Iicet faftidii pcricuIum iirgcac : quan”djt3 

decrctum cfi ininorem gratia:, quaiii ittilitatull’ 

vitae, refpektum habcrc. Quiniino txteriia quoq@’ 

& barbaros ctiain ritus indagabimus. Fidcs t.aiW’ 

auaores appellct. Quanquam Pr ipfi coiifcnfi1 Pro’ 

pe judicata eligcre laboraviii~i~, potiufquc cur^ re’ 

rum, qum copk iiiititiinus. lllud adinonuiKc per’ 

ncccfhriutn CR , d ibs jam i nobis natUrg5 

1 cluain 

anima~ioin, & quz cuju~pc eiliiit iiivcnta :(ncq’; 

ciiiiii iniiius profucrc iiiedicinas repcriendo, qua‘ 

pro-

160 C. PL~NII NA~. Hrsrr 

cina ifta originein habiiifli: ? Qis vencficin inno: 

t fccit.Ch. centiora ‘eficcit quam remcdia? Efio barbar1 

cxterniyue ritus invcnerint , etianine Graci ftias 

fccere has artcs ? Exitant coinrncntationcs Dcrnocriti 

ad alia noxii hominis 2 capite oi’li plus prodcfii: 

: ad alia, amici & hofpitis. Jam vcro vi intercinpti 

dente gingivas in dolore fcarificari 9 & 

Cb *hlclct~~. . polloiiius cfficacifimuin fcripfit : * Miletus, OCP 

loruni fuft;lGones fdc hotninis fanari. Artem011 

dd. 3 ignequc- calvaria intcrfc&i, neque cremati propinavit 

quam 2 fontc no& comitialibus rnorb1s.E.x caderfl 

fufpendio iiitcrcinpti catnpotia fecit, contra C& 

c%f 4 rabidi* rabioli tnorfus * Anthcus. Acqiie ctiam qtindru. 

I ~ntzoc. pedcs lioinincs fmvcrc , contra itiflationes 

0. 

6 ,inflain- bouin pcrforatis cornibus infcrentcs oira htimanar 

I11At1OlICI. 

uti homo occifius cffEt aut creniatus, fiiigiiielll 

qua: pcrnofitaffct, futlum inorbis dando. Procul 

nobis noltrifquc Iitcris abfint ifin. os auxilia 

7 dicimua. 7 diccinus non piacula : ficubi lackis picrperarttll1 

Cb. 

tl potetit. urus tnedcri potuit Gcubi falivn taatifve COT’ 

or. 

poris czeternquc hiilia. Vitam quidcm ilon adeo 

9 exten- 9 cxpctcndaiii cenfcmiis ut quoquo modq tw 

dcndain. V. 

10 pcrtrr- hcnda tit. Qifquis es talk , ;ucpic moricrc ;crialn 

hen& V 

,, &b. cum obfcanus vjxcris , aut ncfandus. Qua ropte‘ 

hoc prirnuin qL1ikpc in rcnicdiis animi fui T 13td: 

cx onlnilus bonis , quz hoiniiii tribuit nntllra , nU’’ 

1% i d w lunj Incjius c(fe tempcftiva iiiortc : 11 in rapid 

in ea opt. 

cb. optiinu11i quod illarn Gbi quifquc prdare yo’ 

I3 porcR. 

N~~. post. tcrit. 

Ch.

tomtnrndatiorb. Vide ~~IttvJ p. 5dj.b. 

~ i pwiGiarca p tndi.] tn facris Gccrdores 

prirnu~n prcwbnnrurt mox IJofliaiii 

moln , vino 6 coflo, rlnw. ninaabant! 

dcindklibalallt I bfyinpulo finili I v d 

~igllco vinuln gufi~ntcs &5 adltrntibus 

propinnntcs: turnvi6tin1iriir fcu culrrariis, 

popis, ogonibus imniol~ri, 

& CXCO~ 

riari villimam jubebant, accrrcptopntcris 

fnnguinc,mortuani profcindi: hinc 

rxrn inrpicicbarit & , lilitotumfulJ% 

poffca rcddebnnt , id cfi ,&is ,quod dcbctur 

, iniliiltrir adnantibusplrticbnritut 

: cic poffrcmo cpulabantur , carni 

perperuo toffa vel affi, niC cxarictci 

quz elixabatut. His perobis , Gr2ci 

Ab& &ICY dciinnrialant : Rornd 

vcro, lirtr pioclaniabant , cos juindltitcrlnr,dimirtctltcs. 

Alcr. ob AkX. Cap. 

17.4. Vide PC quod hotaturn eff c.q.z+ 

& 12. 34. Ddtt. 

d Sin6 prrrationr.] Ejus initiulu fiebat 

3 Jano & VcRe, utpcrcos3(litus 

patcrct nd Jovem Opt.M~x.A]iollinc~n, 

Volcanum * Mrrcurillln & rclic~uos J IIC 

volmty ;IC propitiificris odlirit & prccaciqni, 

qux incundcm Jantim bicbat. 

Alex. 31) AlCX.CPp. 17. ,+. Idth 

'c trfrrvr.1 Piurn, ki1etult1,~ legiiiniumc&. 

Irh. 

f ~mptrra,nric.) Impetrito remdivinam 

fieri folit ni Valcrius kribit cap. r . 

l\b. I. cHm aliquid lorct iequircndrrm 

L 

CXII9,

162 C. PLINIX NAT.HIST. 

1 ronidepulforis 

, alia commentationis. Vidiiilus cer- 

111* e v a 

tis p re c a t io n i bu s obCc c r a fk Cu minos iiiag i It ra t LI s 

Et ne qiiid vciboruiri prxtercatur, aiit prxpoftcruifi 

dicacur , dc fcripto przirc aliquciii, rLdiiLpc aliunl 

cufiodciil dari qui attendat, b alium vero yrsponh 

v. 1 &- favcrc. Tirm. qui * fiiveri Iiiiguis jubeat : tibiciiicin canere, ne 

quid alitid exaudiatur : utrque ixemoria infigni, 

quotics d ipfae dim obitrcpciitcs nocueriiir , qLI0: 

ticrve prccatio crraverit : tic repcnte extis adimr 

3 nurat, cnpitavcl corda, aut gciviiiari viLtiiiia fiante. 8 Dt1° 

in rS11. d. 

ratque i[nnicnCo excinplo ~cciorum patris filii- 

4 Tucis. qiic, quo fc devoverc, t carmcn. Extat 4 Tuccig 

Val. L/7tax. 

VCb' 

cstis, vel fortihus, addo & aufpicio: 

ptccqionc, cuin comiucndandum : vo- 

SO, cum expokendurn : gratulationc, 

ciim rilvcudtim. Impctrlto vcro coiuincri 

coruin prccxioncs qux offentis aut 

fululpuribus denunciantur. vidc TUIII. 

cap. 10.2j. AdvcrC.& 18. y. Irnprfriturn 

quafiin para fixtiin,r3tiirii,lirniuin, 

fhbilc, aul5utio,c~tis,furtibiis itnpetra- 

tiim. Plaut. in Afinaria , 

Imprtrirrirn , innripaturn tj7, gwvrlvir 

ndmittunt ,ZVU. 

Vide Fefium. Dufm 

a Drpw//%.] Depulfoti3,our,cit efi 

apud VaIerium, dcpull-1, ad portcnta 

pcrtincbant , qux conccptis vcrbis depcllcbantur 

& avcrtebantur.~lodidcrn 

Vilcrius rcribit, prccxionc diis quod 

fafvuin c&volebant, comrnendnbnnt. 

3'utn.c. ~~.lib,zj.Advcr~&cl~. 18. 

lib. 5. Idm. 

b &;urn vcr~prq~pud,~ir'r.] VCIb3 illa 

fncrunt, 6;cpv,uH"n, m@n, favctclin. 

guis. Ovitiius : 

i'oJcm lux orirnr , linpij atiitn;/iurfd. 

VCII: 

Nunc dicmddbunofint brnn vr,bn tlir. 

Cicero 2. dedivinat. hipid. in lonc: 

dp#,T' d@C4,l4gV gpapbi'r' dpdGP, 

qhpa & $pd$s mi5 i3i)burn yhdcrrag 

i8w Bmpdvcrv. Attiusin Ocno. 

mao apud Nonium : 

~ i nrbcm v , YI o w r qwiarrana ajtrrm-

'64 C. PLINJI 

NAT. HIST. 

ginc in Polo antc fe : Hoc ergo dicitis Roinaiii? HiC 

templuin Jovis optiini inaximi futuruiii eit : hic CZput 

iuvciiimus confiantiifima Aiinalium nffiriiw 

tionc,tranI'ituruin fdc 

facuin in klctruriam,ni przmoniti 

i filio varis Icgati Roniani refpondiflint: 

Son plane hic , fcd Komz inventuiii caput dicb 

mus. lteruni id accidifli. tradunt, cum in faAigiuln 

cjufdcm dclubri ' przparata: qundrigse fi Ailes in 

fornacc creviifent : & iteruin hili tnodo rerentuip 

augurium. Hzc his fiat excinplis, ut apparear 

oftcntoruin vires 8r in nofira poteitate cffe : a6 

prout qumpc acecpta hit, ita. valere. In augurufl 

ccrtc difcip~ina conitat , ncquc diras ncque wlIa adfpicia 

pertinerc ad cos > qui quainque rem ingw 

I otfcr- 

\aI(cea. cb. dicntes, obfervnrc fc ea ncgaverint :* quo lnunere 

z r]"ud 

m,,,,L,C JlV. diviiiz indulgcntia: niajts nullum cit. *id ? iion 

~{~;Ll,~aJu" Sr lc~tiin iyhruin b in Duodccim tabulis verb? 

4 nu"um I1IIICtlaltl lfi* hint ? ' Qii fruges 5 excantalfct. Et alibi , QP 

ALs. i malum carmcn incantaakt. Vcrrius Flaccus auttp 

3 exc.intm., 

6 rcs ponit, quibus crcdat ,(1 in oppugiiattionibus ante 

DIDY , incant.,nf. 

N*- oiniiia folituin A Rotnanis Pkcrdotibus evocaI1 

varhr. ubi 

occcnra~t. Dcuin 7 cujus in tutela id oppiduin efTet : prornittl. 

que illi cundcni aut amplioicn~ locum apud RO*


a ifchiadicos faiiari. Cat0 prodidit luxatis membris 

auxilin- carincn 'auxiliari, M. Varro podagris. Csfhicm 

YC, r Cb. 

Di&atorcm poll uiiiiin atxipitem vehiculi cafuiil, 

fcrunt fciiipcr, ut primiim confcdifl'et, id quod 

+. iteriiin. plcroG1ue nunc faccre fcimus, cariniiie tcr rcpctito 

iecuritatcnl 'icincriim aucupari folitum. 3 Liccr 

* hanc in parccin finguloruin qtioqiic co~~kicntiam ' 

htr cn yi ,. coargucre. ~ u cniiii r 11 pritnum aiini incipiciitis 

Cb. Stdpoc,l~,i,,,,,opt,.- 

perom. (.on- 

jirrr, f,,cI(I 

rht nq,,,, 

S,,r,,n bun. fiqrr I'c. diem latis prccationibus invicetn faufiutn omina- 

2; ; ~ ntur ~ ? Cur ~ publicis . luitris ctinrn 'nomina viEliinas 

Cb. ducciitiiiiii profpcra Icgimus ? Cur fnfcinntio- 

4 llsc in 

nibus adorationc pcculiarioccurrirnus *alii, Cr$* ' 

8:;. ;r+cfl.ilci- 

tctn Cb, cam Ncnieh invotantcs : cujus ob id Romz fi+ 

nztloi,lblir. 1ilul~cri1in it) Capitolioeft, qirainvis Latinum no- 

Cb. 6 alias. V. ilicn ion lit. ' Cur ad a~cntioncm dcfinEtortim 

teita-

Lint, confirmant &rata faciunt. Apud 

Homcrttiii Pcnclopc procis inforrunium 

ininatirc Telenlaclrus fierntttat. 

Hippix flcr~iut~iiti dcns cxcuf- 

Tus magnam calamitntcm portcndit. 

Xcnophontem coiicionantcni duccin 

inilitcs crcant , quoniam co lo uciitc 

quidam ItcrnutaEt. Matutina jcrncitiiiienta 

triitia & infcelicia : iiicridiana 

prxcipuc 1 natc dcxtra, Izta & profpen 

putwcrunt. Alcx. ab Alcx. cap.zG.z. 

Vidcquod notntumcRitlCra,cap. 6. Plutarcbus 

lib. dc flonirro ltctnutationc~~i 

iwliccm & Istam cffc u.idit. Ea fcilicet 

cauai cff cur ff crnutnntes falutcinus. 

Vide Jan. Dullm fuper Arbitrum 1ib.z. 

cap. 4. Idcm. 

c Tinnitu nrrirmr.] fii CatdcQir VCtus 

pocta, 

Gllrrda quid. to& rr/onnr ai/i uoFl?;bw 

auri/ ? 

Nifiip qurw 3ic;d nnnc mtminifi mti!@c 

Vidcadootata inf. in c~6.proxiruum.fd. 

L* a fjullr-

pcnli. 1 rub AI. 

@fit? 

JW nnnot nA 

168 C. P LINII NAT. HIST. 

lata ,- folicitudinein aniini propitiat. a polliccs' 

rum taveninus preinere ctiam proverbio jubeinurb 

111 adorando dextcrain ad O~CU~LII~I reftrimus, totumque 

corpus circumagit~ius : quod in lzvurn feciife, 

Gdlia: rcligiofius credunt. ci E'uIgetras poppyfiiis 

adorarc coiifeidius gentium eit. illccndia 

iritcr epuIas nominata , aquis I fiib tnenGs profutb' 

ur- nlominamur. Recedentc aliquo ab epulis, iimd 

cmww. verri loluiii ; aut bibente conviva, menfniii vel 

lub inell- 

Idin. Ch. repoiitorium tolli , iilaufpicatiflirnum judicature 

*.prillci- f Scrvii Sulpitii ' principis viri c011~~llclltatio eltt 

~3111. pr. 

quain-

gitu 


t:,:Ei : loquenti ‘cogitaiitive id accidcrit , inter cxecratiG 

;cr ;- Gmn. Si Pontilici accidat Ditis cauf,~ cpula~~ti, 

ins fi on- in nicda utiquc id reponi , adolcriquc ad Larein, 

tilici PC. Di. 

‘111. CP- b piatio cil. Mcdicamenta, priufquain adhibcantur, 

laiili. In 

menii titi- in inciifa fortc dcpofita , ncgantur prodcfle. Uu- 

17: C, PLINII NAT. HIST. 

r:,z:F;p qui a Ophiogciies vocnntiir bin inhla * Cypro: e$ 

Y.Eu,gon. qua familia lcgatiis ' Exagoii nomine, B Confuli- 

Ch. v. fu~n. L. bus ~oiiie in dolium fcrpcntiuin conjcRus~cxperi- 

,a wc- incnti caufa circuiiitntilcentibus linguis tniraculrttl' 

inclrium. 

M. przbuit. Signtiin cjus kinilia: eft, fi modo adli~c 

durat vcrnis temporibus odoris virus. Atque eo0 

rum hdor uoque inedcbatur non modo falivas* 

'~,. 4 nrtm- C Nam iti in 4 ula Nili Tcntyri4nafcenres tanto I'unC 

crocodilis terrori, ut vocein quo uc corum fugiaiir. 

d k-lorwin ointii~itn gcnerum ill 9 ua rcpugnantia in: 

tt'rvcntiiiri quoque mcdcri confiat : ticuti aSgravar1 

vulncrn introitu corum, qui iinqiiam Cucrint ferpe~ 

t iu in caoi fve dcn t e Illefi, Jidein gall inn r uni i nc ubi- 

9 hpc- bitus, ' pecoruin fatus, abortu vitiant. 'Tanrum 

wiwn. V. 

rcmanet virtis exccpto fciiici Inalo , ut venefici 

fiant veiiciia paG. Rcincdio cit , ablui pius mnuS 

eoruiii, aqiiaquc illa cos, quibus medcaris, infyergio 

1

auri- 

ttir cnim Fnfcinus Dcus ut in auCtora. 

~nfcinum rcjiccrer, cofdcmquc farciillm 

& invidiam rcciperc iubcret. VcIJn6uque 

tordcnm fr rr/jirrre. nimiruiii huinanain 

rum htem cogitarc, 3c conditiouern 

, q~xtriutnphigloria & Iiono- 

ribuselm ,deliin tamencurrni fiio Tub- 

,c&um & pcndulnm Iiabct. iiiG quis 

nialit ad triuinpliantium motem rcferrc, 

quibusqllidam .i tergo Rims , idcntidcni 

clamabat & inculcabat, Krfiicc p/?rr, 

IJomierm IC rjlEmrmorro. Scptimius Florens 

in Apolog. Rhodig. cap. 7. lib. 3. 

Juvcnal. Satyr. 9. 

- magnqwc cornna 

Tanfnm orbem, qumrr crrrix non/$ct'c 

nUd. 

qnippc ttnrrl;dlinr Lnncynblicus ,@-psi 

tnnfil 

Niylacml , twrrn firvwporrnrur ttdrm. 

Idcni. 

e ut fit rxovnln a' rrrgo, 6 c . J Lcg. 

EX Vcr. similir mtdicinn lingrm, 0 , ut 

fir txorntn firiuna glnrir i Irqo cmnjix. 

Nini iii triuinph~ntes convitia ja&abnnt. 

ExorrraHlXloriRfvrlnrrnm dicit, id 

efi , propitiam. Idrm. 

a Borr~un

176 G. PLINII NAT. HIS?. 

s bwibor: I 

rud,il,c If, auribus : ac ne quis iniretur ctism fcorpionitm 

itlibus ferpentiumque him iinyolitz. Melius d 

s witfa- percufi auribus prohit : ita & reduvias 'fatiari. 

Scrpcntium vero iCtuin, contufi dmiq hurnani fari- 

3 pucro. n3. Capillus ' pueroruin, qui priinum dccifus eit, 

podagre iuipetus dicitur lcvare circuinligatus : W 

impofi- in totiiin impubium 4 impofitus. Virorum qiioquc 

capillus canis rnorGbus tncdetur cx accto : Sr capi;itiil 

vu~ncribus ex oleo aut vino. si CrcLlinius, 'B. 

mrb. V. 

Cb. 

cu. 4 Ch. 

rcvulCo cruci quartanis. ColIibuflus aqiic capillus 

carcinomati. I'ucri qui primus cccidcrit dens, 

ut terrain lion nttingat 9 incluh in arinillam ,& 

ailidue in brachio habitus inulicbriurn locorm do- 

lores prohibet. I'ollcx in pede ' pr;~ligatiis proximo 

digito, ttiinorcs inguiiiuni fcdat.ln tiinnti dcxtra 

duo incdii lino lcviter coliipati , difiillatioiics atclue 

U 

lippitudincs arcent. Qin E & cjcAus lapillus ch- 

nrtrb ulirn culofo , alligatus fupra pubem levare cotciwsdiciv/rtnr~~i. 

tur, ac jocincris etiain dolorcs : ac ccletitntcin par- 

9 alligi- 

:uicp'. CL. tttS facere, Addidit Granius , cficaciorcln ad hoG 

cffc fcrro exernptuin. Partiis accelcrnt vicinos, cx 

quo qtique concepcrit , ii cincctu fuo folutofcciniiiam 

ciiixerit dcin folverit , adjckkta precntionc, i'e 

vinxiiTc, eundem & foluturum , atquc alicrit. $311- 

pine iplius hominis , ex quacunqiie parte cmib 

efficacifiiiie anginam illini tradunt Orplieuq ~ lAr- 

r 

chelaus : item ora, coinitiali 'O inorbo lapfimim: 

cxurgere cnim protinus. Qtidam fi pollices peduln 

11 eve. pungantur, '* cxquc his guttz rcferaiitur in faciein: 

aut fi Virgo dextro pollice attingat : bnc conjcltt~ra 

ia virgi- cenfentes '* virgines cacnes edendas. fifchincg 

l3 cxcre- Athcnienfis ex crematorutii cincrc anginis rncdcbatur 

& tonfillis, iivifquc ,& carcinomatis. HOC 

culn t3 malo 

rum* Ch. 

Cb. 

nis. K 

mentoruin. 

ch. 

mcdicamentum vocabat a botryon. Multa genera 

o Eotrym.] Quod uvx mtwz mado nigtckcrct. Wrr. 

lllor- 

a A H A

78 C. PLIN.II NAT. HIST. 

gantes iiovenis fcptenifve nodis, ad Gngulos nomi- 

* iwini nantcs viduam aliquam, at uc ita I iuguina alliall. 

II

in t er- 

8. SympoC qutR. IO. Sornnia vercrer 

c terrandci credidcrunt, mittiquc ab 

infcrir k Manibus. Inde Euripidi in 

Hccuba. tCrl3 p1hurolr7rp~prph~ 

;vdpv. In& Homcro & Virgllio fiementurn 

de duaburfomtiiorum p0:tlS 

apud infcros. Turncburc.46.28. I h . 

e ~o1m1.1 Loci, in quodegir, natura 

&conditio. Alii, /Ilium. Idcm. 

Mt 

P Hal;*

I frigida 

aqua Inat. 

of. 


intcrponerc fiigidam , cjufdeinque potu fomnoq 

antecederc, S: libeat interrutnpcrc. Notanduoi, 

nullum aliud animal calidos potus fequi , ideoque 

noli cfle naturales. Mcro ante I'omnos colluereors, 

propter halitus : frigida tnatutinis impari nuinero 

ad cavcndos dcntium dolorcs : itcin pofca 

ocdos contra lippittidincs, ccrta experimentahnt. 

C A P. V. De 06firvarione vtt7rw. 

s Valetti- Icut totius corporis valetudini in varietate 

diiiern 

vari rarinric S 

JUviAus 

obfervata. Hip ocrates tradit non 

VIRUS ob 

frrvata D.I. prandcntium d exta cclcriirs Lefccre. Verum id 

vaktiidrnis 

Va,iCfl. v. remcdiis cecinit , non cpulis : quippc iiiulto utili6 

vdrtudino 

varictate Gina efi teinperantia in cibis. L. Lucullus hanc 

~ l ~ 1"- u s de fe prdcCturam fcrvo dedcrat : f ultiinoquc prooblervata. 

Ch Iro manus 'in cibis triuinphali fcni deduceb3turT 

3 in cihor. 

v mtiiur vel inCapitolio cpnlanti , pudcndarc, 6 fervoho 

cibis tr I 

dc,lclel,;t,: facilius parere quam fibi. 

cur. Cb. 

CAP*

f'ciis. I vera 

1S2 C.PLINII NAT. MIST. 

Ideo hac in conciliis ducum poteitatumvc fieri 

vctuere niajorcs , vclut oinncni aEtuin impe- 

Ch. k dicntia. Vctucre ' & lacris votifvc hili modo 

intcrcflc. Capita auteni apcriri afpc~tu inagiitra- 

ttiuiii , *' non vcncrationis cautfa jutlere , fcd (ut 

Varro auCtor cat) valctudinis , b quoiiiam firniora 

contttctudine ea fir. rent. Cum quid oculo incidcrit, 

14. a +la. altei~uin coinpimi prodcit. Curn *acliia dcxtrz 

1 111 fran- auricular , finii\ro pcdc cxultarc, cnpirc in dcxtronl 

ten'. v, Iitinwriim (!cvrxo, iiivicetn i. divcrfa atirc. Si 

4 verw 

ccin ch. :I tu~fis ~(incitct, TaIivaiii 1 in frontc ah alio afflari. 

VCI liic n1- 

fr,,, I,,ur~,l. si j3ccat uva, 4 ?L vertice inorh altcrius lufpcndi. 

/)AI. 

ccrvk,lm In *c( rvicis clolorc poplitcs fiicarc, 3iit cerviccin 

, 

driloreiii. Ch, 

in poplittiin. I'cdcs ' in liunio dcponi , G ncrvi in 

6 in 11- his crtirildvc tcndniitiir in IcLtulo. Aut fi in 1zv3 

nuin. CI. 

W. in 1111- partc id ;iccid.it, liniftra planta pollicein dextra 

inurn 

7 velleri- manu apprchcndi. ltctn idivcrh. d ExtrcmitatCs 

bui. Ch. vrl 

nuriiiin corporis vel auriurn perltringi contra horrores 

licnulur. V. 

- 

cor-

1 pititi. 

184 CPLINII NAT. H~sT. 

a ad faminditatis beneficia. Vcrurn ex his quz refcrre 

fas {it, impubium pueroruni contra falivas 

afpiduin , quns ptyadas vocant , quoninm venena 

in oculos hoiiiinum cxpuaiit : contra oculorum 31- 

bugine3 , obkuritatcs , cicatriccq; argcina, palpebras 

& cuiii ervi farina contra adultiones : contra 

tam. a, auriuiii ’ pura, vcrmiculok~uc G decoquatur ad diinidias 

partes cum porro capitnto novo iikiili. Vapatio 

quoque ea I~CII~CS fociiiiiiarutn cict. Sdpe 

fovct ill3 oculos firinitatis catiL~: illinit hlc ufta, 

cum ovi albuminc , cfficaciur itnitliiocanieli, binis 

horis. Hac tcc atramenti liturz abluuntur. Virilis 

podagris iiicdetur , 1) arguincnto fullonurn , quos 

ideo tcntari co inorbo ncgant. Vctcri inircetur cinis 

oltreorum, advcrfus eruptioiics in corpore iiifantiuin, 

& omnia IiuIccra inanantia. Ea cxclis, ambufris 

, fcdis vitiis, rhagadiis & korpionuin iCtibus 

illinitur. Obfitctricuin nobilitas noli alio fucco rfi- 

cacius curari prontintiavit corporum pruritus nitro 

addito htilccra cni’itum , porrigiiics, notnas, prw 

cipuc genitaiium. sua cuiqiie autciii (‘ quod fas fir 

dixilk) maxitiic prodelt , confcit im pcrftlro, canis 

inorhi, d cchinoruiiiquc fpinis iiilisrcntilus , tk iq 

rpollgia Ianifve impoh : 3ut advcrrlls canis rdici1 

iiiorlus, ciiicrc cx en fii’uaito: contraclue Cerpcntiulll 

nr/&ir.] Mallrtn rcribctc, um+;,t.Piiitianus. 

Sprdonum quoqur.] Spadoncs 

in uniccrfuin vocmt inftrcundos natura, 

qui cotunt , non gignont: cafira- 

ID:;, cpibiiscxeRicR virilirar , qualcs 

f&c. Calli Cyhele,s:rk Ck‘oytlw: ?ds 

3~auiq I$ 9hrrrrcr~ 9 quibus atttiti, 

collifive runt tcfics, atquc a?ro , tic 

auidam ccnfcnt , iain 7Cis *maDa-

a Cbtrrra 7uilm.l Invcrtcndus VCIboriitnordo, 

rinwrpiArmrr, cxarrriquo 

codicc. h r . 

b Fwrnrcdtionn co~pom?~ 1 Vrl pruri 

tu: io(tatfotmicarum puir;enrium s vel 

.IDLC puppvnlac. ~ahc. 

f I(*m.) Rulma , cujus fdlivan1axi. 

nic vcncnaraclt. Idmm. 

d Cnntrn marrum tju/3m bi6rrur.lFd' 

lititr Plinius : iron cniiri roberg 

dent, fcJ peitilens virus cjaco1anrur. 

Idrm. 

e ~~dci/?oe/re.l Vet. opio : SL rcnen 

inquit ChiWetius. lderii inedicanle"' 

tit* tradit Archigcacsipud Galens 1. ?' 

c VA iIln.1 hknRrua purgatio , 8~ 

inrcrini rnulicr coiicipiar , rolllitialeill 

morbirin infanablltm fieri, quctn ideo 

lunaticuin vocant. ltlrm. 

d coirnfiur Inm RiAribW , Qo J Aliqusn-

I animalir. 

Y. 

s mieCkis. 

0.4. Tint. 

188 C. PLINIINAT.HIST. 

exitialcs d e atque peitifcros. Purpuram quoque 

ab his eo tempore pollui. Tanto villi cllc tnnjoreln. 

Qiocunquc autciii alio i~ie~iftruo, ii iiuctatx kge- 

tctn ambiant , crucas ac venniculos hrabaofcpe 

ac iioxia alia ’ decidcrc. Metrodorus Scepfius in 

Cappndocia inventuii~ prodit, ob multitudineln 

canthariduoi. Ire crgo per incdia arva , reteais 

hpcr cluiics vcltibus. Alibi fcrvatur tit nu& pedibus 

cant cnpillo cinttuque diiTo1oluto. Cavcndurn 

nc id orieiitc sole facinnt : rcmcntclll cnim arcfccd 

rc. “Jtcin t~ovcllas vitcs ejus tn&u in pcrpctuu.fl 

lzdi: rutam & Jeder;Is, res mcdicatitGinns , ilW 

uiori. b Multa dixitnus cfc hac violentia. Scd pratcr 

illa ccrtiitii clt, apes tnLtis dvcariis filgrre: 

4 inqiii- c 

n),lfu,. M, Iinaqtie , cum 4 coquanttir, nigrefcrrc.: acicin in 

contingoncultris 

tonforutn hcbctckcrc : 2s contntt uiu rave 

1 tderam. 

Ch, 

tUr. ”. 

I virm accipcre tk zrugincin , tilagis ii dccrc C C I ~ C ~ 

J-unaid nccidat : cquas, fi Gilt gravida:, taLtasab+ 

15 rr~pfR% ortitill ynti. Qiiin ” & afptttu oinnino, qua11IV~~ 

odorisacci- 

9 virus 

prr=. c*. 

quaiiiviq 

~wai 

miin. M. 

om- procul vilhs , G prgntio illa pofi virginitatcin pr1’ 

, vi ipo,,- 111n fit 9 (1 aut in virginca ztatc fpontanea. Nan] bid 

tc liipeixn, 

& 11, tila tuinen in Judzn nalccIIs, fola 11ac 7 vi fupcrari fila 

CI)IlICXtiP * veltis contaCtx, docuimus. Ne ignequidetn viadiWgl 

do- c i t u r, quo c ii n &a: c in i k~tu: et ia I 11 iI 1 c, ii quis afpcr @ 

CUIIIIUI. M. 

8 v t ~ i lavandis vcitibtis , pi1rpuras niutat, florcin colorlcantotta 

doc. NCC bus adiiiiit , iic iplis riuidein fixtninis iiialo 

ipi. Cb. 

rs

I nblui. 

P* 

c-utinrca ex 

I , ‘ I ~ ~ ~ ~ 

cx ciinnlbur 

dle,r,s tClegitma. 

rta. 

190 C. PLXNII NAT. HIST. 

I a 

clui. Cincrcm per fe roraceo miittiin, fadn: 

ruiii pracipuc , capitis ledare dolorcs illituin front’‘ 

b Afpcrrjinamqiie vim profluvii ejus cflk primis annis 

’virginitate ioluta. Id quoquc convrnit quo 

nihil cc~uidem liLcntius crcdida iin , tatti, oiiiniflo 

incnhuo poltibus, irritas fieri Magorum artes’ 

gcncris vanifiini , ut zttirnare licct. Ponam cnifl 

vel inoddtifiLiiutn i. promifis coriiin : ex hoi1iinC 

fiquidcin rckgniina unguiuin e pcdibus rnanibufque 

ccra ycrmiita, itd ut ciicatiir ‘ tertiana , vel 

quotidians: , vel quartaim febri remedium qmri, 

aim Solis oituin alicnz januz affigi jubcnt, ad 

rernedta in iis inorbis : ‘1 quanta vanitate ii fnlfuin 

a now. eit, quantavc ’noxa, ti trinsfcrunt morbos ad ’ in- 

3 inno- nocentiorcs ? Ex his oinniuiri digitorum rrGginifla 

uiiSuiuin ad cwxnas forinicnruni alyici jubcnt 

eailiqtie qim prima cmpcrit trahcrc,corrcptain lib- 

V. ne& collo , 4ita diliutimorbum. 

Ch. 

V. 

c A 1’. 

VIII. 

Medicina ex animalh peregrtnu, dc eleplanto, 6. Iron4 

0 camelo, 6 +ma, e? trocodtlo, & clsarrr~leonte, 

& fifnco , Ci. brppopotamo , & ~ W C ~ ~ U S . 

&c Cum qure retiMii fas tit ac pIeraqLic ex ii3 

H non nifi honore ditto. Rcliqua iimAtabilia8L! 

infanda, Ut feflinet oratio ab hoininc fugrrc. In 

czteris claritates aniinaliurn aut vpcruiii kquc-

tuunr. 1 profii- 

$lt'om;: 


a Hyenam Magi ex omnibus mimalibus in 1ilaxb 

fl. ina admiratione ' pofuerutit,utpote cui iyli Ma- 

fPllOne 2 permmi- 

gicas artes dcderint , vimquc , b qua alliciit adfc 

Cb. hotnines mente alienatos. De * permutationis k XUs 

aiinua vice dixitnus , cztcrnquc dc monfirihca 

fur=. ch. natura cjus : nunc perfcquetnur + quzcunquc i~~e: 

4 qua 

cum cb. dicinis produntur. d Przcipue pantheris terWfl 

9 e G hyana 

trrdun- 'Cfk traduntur , tit nc conentiir quidein refilter!: 

cur. a. elfe 

tradlc,lr. & aliq~iid ' dc corio e3ruin habentem non appet1. 

Cb. cotio Miruti~yue diEtu , G pclles utriurquc coiitrariz he 

CJUS. Cb. l$mhxur, decidere pilos panthcrz. Cum fugiallt 

veilantem declinarc ad dextratn , ut prx rcfi 

lioniinis vcitigii occupcnt. quod ii LcceiFerit 9 

7 mcntcm. 

Cb. alicnari 7 mente , ac vel ex cquo Iiotiiineni 

1) ac , in 

cidere. At fi in lavain dctorii.rit, dchcicntis arc 

~ i ~ L gu~ncntum 

~ a c ~ e&, ceIereoiqiie caytur.irii. FaciliLls 

~elnciue. M. aritcin capi, fi cinttus fuos vcnator, i1agelIumqG 

I1 cc Ii'lOS 11 

cquo3. v. iinpciicans equo fcptc11is alligavciit nodls* 

81. Mox 12 

autem ro- Mox ut elk f&rs ambagibus wims MagorNfl' 

lcrl ,t ,UIXt. o~ capi I' jubcnt Gcniinor~itu Iigiiuin tranfcunte Lu: 

V. na, fiogulofque propc pilos Ccrvari. Capitis doloo 

Gun. 14 iiI~lg3- Cb. 

14 alligatarn cuteni prodeik, qux fuerit ia capite 

ejus. Lippitudini fie1 illituin firontibus : nut Ile O~Y 

nino lippiatur, deco&uin cum inellis Attici cyatll'S 

if ill un- 

E,l. ',. tribus & croci ') uncia inuntturn: Gc & caligincs 

difcuti & fuffufiones. Claritatcrn cxcitari 111cli~1~ 

&,frr 

invcterato medicarncnto. Aflkrvari autenl in cy' 

pria pyxidc. Eodein hari l6 

a Ny*nnm.JAdib Arab vacant, Dsburh, 

Lk Jcfcf: lupigenus. Arikcapjz. 

Jib.6. hik .Me. 

b Q.na alhriaf adp /~ominrr,QTr.]Quoniam 

frrmonein humanum inter pafiorum 

flabula allimulat , & noincn dicujus 

addiliit, quem forasevocatum lacerct. 

vidc Lpracap. ;c. 11b. 8. Sic& 

canes firnulato vomitu prodcuntescor- 

argema, iC&riti3S,

C/wtomnnta vrvo jocinerii.1 FCfiive 

P'autUs in Milirc glnucoma CrrOrCln 

"'~t cscuticntir cnligaiitis oculi 

dixit : 

I 

Aumtroiordinr h~mrwvum , 

l~crrrrrum do- 

/uribw. Ego verb, ctfi dutinrc corrcttioiie, 

Icp,cndum contcndrrlnl , non 

ddorrbw, IcJ Irrrrrar, ur omnia fibi inti- 

IUD rc~poniirant : dciitrs doloribw 

dcnriuiii , Iiuiiicrochumrrorum , lacrr- 

tos laccrtoriim. Pin: 

c Hnr r~q&ionri//it*.) Fclk eiim 

Inpidc hflio: vel cinerc cordis cuni ccrcbrofiilatto. 

Dah. 

N 

a spi-

194 C. PLINII NAT.HIST. 

1 pra- . 

gl,5,,ti. &, pciocrc aut pcllc prscipiunt. Mulieri ' candida 

i pcLtorc Iiyana cam, & pili reptern, t-~ Senitale 

cervi fi illigcntur dorcadis pcllc,collo fufpcnfa con- 

% promitt,,l,t,,r. 

M. tiiierc parttis * promittunt. Vcncrcrn 3 itilnulari! 

&;:i,i,a. geiiitali ad fcxus rues in lilclle rurlll~to, etiamfi vir1 

re 1 inulicrutn coitus oderint. Quinirno totius doiilus 

lia,%e.luin- 

PL*. 4 Coll(i.1- ch. concordiam , codem pitali & articulo {pins 

vam. of. cum adhsrcntc corio 4aKcrvatis conitare : 'quen' 

J timcCb. 

fpinae articulum five noduin Atlantion vocant : 

ailtcm priiiius. In coniitialium quoquc rcinedils 

6 ndliibetit 

v. habcrit cum. Adipc accedo, fcrpcntes filgari 

7 Maxilla 

cam. Ch. 

cunt. ' Maxillz pattc comminuta 'in ado & 

8 eum.V. cibo fiumpta 

horrorcs fcdari. 9 Eodern Cufitu 

cndicc, Arrmr ut rr/,/wi: cx quibusverbis 

eliciat quifquc vcrioicm fetifim. 

Pintran. 

- 

Rercus. fdrm. 

g Srvplr in fair.] Horat. 

?NC iui

a Simil;i~ma~nirudinr.'] Incodem: 873. b S74.a. 

bmilyrx~rna~nirudinr : fcribendutn for. b Eundrm filutnrrm tfi parmri?n~i. 

ti., mdu e.arrrl mapni~wrlinpm. ldern. Qur ,w

xrehtim h ptlrrpctio crJniur Inc maills 

, iJcoquc in VeiirriLulo li,iflcli.cns, 

Cuxrrunt. Lac aurcni c~iruni , qitxconcipiiinr 

, 011 id i~oxiun~ cn'c ccn&tur, 

rl~ioniai~ foctui & infanti nuiririidis , 

f~nguis cx rpo Iacconficiror , non furtitit 

: turn ctiam , quia qux in urerofiipcrhnt 

quod rxcrCmcnta, b nutritnento 

foetus in ti~ainrnas rccurrunr, natura. 

9u0d purius e(t in ali~nentum firrus reii~~entc 

: ruin quia gravidr pritnis mcnfibus 

confurtos cibor Onidicnics alienis 

N5 

uiunrur,

cdo. 


v. In2k in cafei fpccicin. Eii auteiii ' cololtra , prima 

1 partu fpoiigiofa dcniitas IaCtis. b Maxitne PUtein 

dit quodcunque Iiutnanuin , nios capririuiii : 

unde fortafis fabulre Jovein ita nutritum clixcrc. 

l)ulcifiniuni ad hoininis camclinuin , cfficaciifimuin 

ex aiiuis. hlngiiortiin aniinaliurn 8: corporuin 

d faciliur rcdditur. Stornacho accominodatifiinuiii 

cnprinuni , quonim fronde magis cpm 

herba. , vcCcuntur. Bubulutn rncdicntius. Ovillutn 

bile a weti- 51. dulciiis & inagis ' dit, ftotnacho iiiiniis utile, quo- 

3 klilill* nian cit pitigitius. Oinnc autciii vcrnuiii f aquatius 

."rem infiat. 

ch. dtivo, & dc novcllis: probatifimiin vero, quod 

4 dcco- 

L,,,m.SI,,lt 111 unguc harct ncc dcfluit. 6 ~nnoccntius de- 

"Yll, lICl,C. co6tuin * precipuc CLIIII cnlciilis tnarinis. AlvL1s 

iim, ad imitttilc 

ilic maxiinc Colvitur bubulo. ? Minus inflat quodcun- 

(i V) incus 

M. coottlii, cluc + ttcco~tiim. ~fiis ladis ad omnia intus cxhul- 

1111 IlIYlC? 

iiiaxiiiic.v. ccrata inaximc rciies , vcticam , intcranea, fau- 

7 tori8 ad 

pr,!rirum ccs, pu1tnonc.s : foris prurituin cutis, 11 cruptioncs 

ciitis. 111 prori- V.fo- , 6 pit abltincritiaiii. Nan1 tit in Arcadia 

tm~ili- 

w*. M. bubulcuii bibcrcnt plithiiici , 7 fyimdticiquc & ca- 

(I cibi *lit chcltn: , dixiinus in rntionc hcrbarum. Sunt inter 

pf>tll3. M. 

tynte- cxctnpla, qui atininurn bibendo Iibcrati * lint podaftici 

kacoC- 

*ire cb, gra cliiragr~ve. Mcdici fixcicin UII~II addidcrc la- 

8 1uirt.M. 

6th

2 4 C. PLINII NAT. HIST. 

quanto fit vctultior. a Axungiam etiain Grrpci a€‘- 

’ M. * cum~is J. peliavere ‘euin in voluininibus fuis. Ncquc dl 

occulta virium caufa , quoniam id animal hcrbarL111! 

radic. a Ch. ’ radicibus vcfcitur. itaque etiam fit110 innuri1er’ 

ufus. Quaniobrcrn non de alia loquimur he, multo 

efficaciore foeinina , ~r qua nor) pcperit. Multo 

vero praftantior in ayris eit. ufiis igitur axungi” 

3 em‘’- cfi ad oiollicnda, cxcalfucicnda, dircuticnda, pUr’ 

lieiidd. Ch. 

g a n d acpc. M c d i c u r it 11 I al i q ui ad 111 i fio an fc r i s ad 1 

taurorumquc fcvo & OcCYpo, ad podagras uti ju- 

4 prrlna- bcnt. Si vcro + pcrniaiic;rt dolcjr, cur11 cera, 111yrto~ 

uct. Cb. 

rcfiiia, pice. Sinccra axungia mcdetur anhiltis VC I 

nive : pernionibus autc;u cum hordci cincrc i% 

galla pari modo. Prodcft & confricatis 1ncn1lris7 

itincrurnque IatGtudincs & fxigntioncs lcvat. A({ 

tufiiin vetercm rcccns dccoqiiitur qiiadrantis polldcre 

in vii cyathis tribits additd rnellr. ‘ Vet~ls 

ctiam phthifin in pilulis fiiiripta fanat, ,qtm fine Calc 

,gallic~ 

reclplt,lr. invcterata cft. Oiiinino etiirii lion niii :id ca rps 

;*,i:~\!; purg3ndaiint aut quz noti tint exhulccrata, falit 

J Aiis. petitur. Qidaiii qLtadraiites axungiz ~1 & mull1 

V. 

7 t=mis. in vini cyathis tribus dccocpunt contra8 phthirw 

Ch. 

8 l~llil~ifiii. ‘ ~pit~toc~uc dic picclri licliiidun in ovo fuiiii jubclltc 

CAI,, 

, ,:,I’cuID. 9 circumhgatis lateribus pcCtoribus, CS( itapulis 

lignt*ir lateeorutii 

qui phthifin fcntiunt. f Tantaque efi vis, 

rii. Cb. 

3 Axuntiam &am Grati apprI(al.Prr.] 

Scrulo Plinii , ali!qii voxprorfiis Latin3 

&, ab axibus ditta, vel ipio au- 

Onre polt paulo L)alrc. 

b .:.arnobrrrn nan Jr alia laquimur fur, 

mu/rr:$rnc;nrr fcemrna. J Scribo partim 

cxcoiiicttura : Tuam oh vcrn nondcalta 

toquumur. I! fir mwiro t.flcncror r/? fce 

mma. ut pilo p~fl : I! fie quu non ptperit, 

ap~/ltrnr uiunriir, OK. Pintian. 

..~uamabrrm, c.’ L.] Qi.ln1 YJaad pfcua 

exit, & tadicihus alitur, non autrm dc 

illa, qlra in liaradomi conclufafaginatur. 

Dalrc.


1 rulltex- i norat, a ut G quz *lint extratias cavernis mantra&tr 

cavcriiiainaii- 

femes. b Nec vcro ipG ‘fpiranteique tantum a!- 

dsnt. M. 

, cpirrllr verfantur , ied tnembritim quoque. Fugari cas 111’ 

camiturn. M. 

COrnU, dore d corn us G tiratur, dittuin cit: at c ftm@ 

Ch. mrum fi. gutture uftis ofibus, congregari dicuotur. I’elles 

ejufdein animalis fubftrata , iccuros praeitant ab eo 

metu foinnos. ~oagu~um quoquc ex accto poturn 

ab i&tu : & fi oinnino tra&atiirn fit, eo die non ferit 

Cerpens. Teites quoque ejus inveterati, vcl gee 

4 venter nitale maris ,falutaritcr dantur in vino: item + vcnqtiein 

cent,. 

prlloneni tres, qui d centipdlioncs vocantur. E’ugiunt & 0111’ 

vocaiit. Cb. 

a~i,i,l,. nino ’ dentem ccrvi habcntcs aut medulla perutlfl. 

viruli. &os hove cervi aut“ hinuli. Suiniiiis autcni rcinediis 

przfertur hinulei co;lgultim, matris utero cxc- 

Lti, ut indicavimus. Sanguine quoquc ccrvino fi 

una urantur dracontion & cunilago & anchuralen: 

Cb. 7 tradunt* tifci ligno , contrahi fcrpentcs 7 dicunt. Difiparl 

deindc 9 fi fanguine detratto ad jiciatur pyrcthrurt’* 

lnvenio apud auaorcs Grzcos aniinal ccrvo minu% 

8 fimili. & pilo demuni * Ginilc, quod e 

a. 

ophion vacatur* 

9 vocare- Sardinia111 id tantum fcrre folitat1). I-loc intcriiire 

cur. Cb. 

arbitror ,& idco medicinas ex eo omitto. 

a Ut fi q**/;nt,rxtraRarravr?i~ mandtnrrr.] 

Scribo , C frt~n~~~irirurxrmfl~ 

ravrrnn mandtnter : fiquitur cnim con- 

tinuo, Nrc vir0 ipfi jjhn~rf+e imtwn, 

Or. ~~~Taerrorislibrar~ofuit dittioilla 

,&r;rw, cornpendio fcripta : profin 

cnimacccpit , finr. Pmt. 

b Nec wro ipfi flimstr/+t rnntum adv+m*r.] 

Nrr vwo ~p/ii/jirantrrtaninm 

rdvctfintur, in nofirocxcrnplari. Idrm. 

c et I; umnino traffamm fir.] rafturn 

legcrcm potius quam fratlaturn. n31n in 

veterecodice Irahn halerur. Idrm. 

CAP*


dccoftuin auxiliatur : lardum jufipe decolti potum 

1 lhIs, iir. Cb. V. ' liis , qui buprcfiim hauferint. Q~~iiietiam 1i quis 

1. ill :'I- afino 'in airreill percuihm i fcorpionc fe dicat 7 

rem dixc- 

n c , percur- tranfirc niafurn protinus tradurit : vcnenataque 0111- 

h,rs a scorylon9 

, nia ' acccnfb cjus pulmonc fiigere. Et fimo vituli 

trwlirc ma- 

J,,nl pror. fuffih percuflos d fcorpione prodeit. Canis 4 rabidi 

bk JIccnrP mdu fa& vulnera circuncidunt ad vivas ufque 

pulmoiie 

jn*r. qu+ Mio caRiptorcs impulit tic 

cmcndarcnt . uti dixi: cum tamrnim. 

prtfi codices habeant, Oanir fifiini 

q"q" p~~p"ol Qc. quam lcAioncm 

nonomnino fpcrncndm ccnko , cum 

Diofcoridcr libro rccundo, fcramum 

Contra vencnatarum oriimaltum morfur 

pollere tradat. YIW. 

a Yfium. J I ' f h . 

vikofus is hu- 

mor efi , ui cxradicc h fruttu cham*- 

leontio a&, cum prxciduntur , maq 

not. Cztcra ,chamtlcontir albi planta 

innoriacfi, quodintelleri& Pfiniu* 

non vidctur. Daltr. 

b ,,,,,p,/, ,,,]iC4f.Lqb. J ~ n m 

fcl contra afpidar cfficax , czterovcn* 

numclt, infracap. 4. lib.a9. Idrm. 

cjcls

~ in 


eorum inungunt : inucrones autein ipfos efficaciores 

putant. Lupi excreincntis circunlini. ' futfiifiones 

p d e k Cinere eorurn cum Attico rbellr iwngi 

obfcuritatcs : item fclle urfino. bpitiyuictns 

adipc aprugno cum rofacco. Ungula! afininae cinis 

inun&us e hula&, cicatrices oculorum, ~k albugincs 

tollit. Medii113 bubula cx dextro crurc priore 

trita cum fuligine, pilis & palpcbrarum vitiis anp 

~ a ~ ~ GuIoruinque , ' ~ ~ ! ~ occurrit : ' caIIibIepIiarique modo fa- 

M. 

ligo ' in hoc ufu tcm eratur : optinie ellychnio paufb~. 

v. in pyraceo oleoque fc. P amino, fuligine in novtiin vas 

buna ufium. 

m. peniiis dcterb. Efficacifiiiie tamen evulros ibi pi- 

10s coercet. Fdlc tauri cum ovi albo, coli riafiuntr 

3 iaun- 

Ch. aquaquc diifoluta ' inunguntur per qiiatri tiuni. Se- . 

vuin vituli cum ani& adipc & ociiiii fucco, gena- 

4 mcdul- urn vitiis aptifiinuin et\. Ejufdem 4 mcdullz CUIII 

f illiiii. 

,. 

pari pondere ccrz & olci vel rhlcei , arldito ovo, 

b duritiz genarurn 'illinuntur. CaCco molli caprino 

itxiportto ex aqua calida epiphorz Ccdantur : fi 

tuinor fit, cx rncllc. CUtrunquc vero rerocalido 

fovenduin. d Sicca lippitudo , lunibulis liiucn 

6 exultin. 6 

Cb. toltis atque contritis, & impofitis tollitur. Capras 

ncgant lippirc , quoniam cz quafdain herbas 

d.11 7 dorca- Ch. cdant : item 7 dorcades. Et ob id fiinuni eartiin 

8 jubmt: cera circundatuin nova Luna devorare jubent , 8t 

k qimnialn 

no& E quo. quoniam no&u xqtic quoque ccrnant. Sanguiile 

cernmt 

hlrguin;. hircino Canari I~Cciohs putant 11 Mopas a Grzcis 

V. ? y 

diCtos : caprz vero jocincre , in vino auAcro deco- 

0. 

a SufiWr prod$.] Pdpcbras in 

ruffufionc. na/tc. 

b vuvrtir gtmrurn i(linuncwr.1 Dori 

ncfgirrhofi rumores , grandma Pauli, 

calculi Atrii. Idem. 

c Utiunqur vrro /;io ralidofortndum.] 

Epiphora cum turnore palpcbrnrum & 

oculoruin , & fine tumnrc. Ikm. 

4 Sicra lippirwdo.] kregpOahpi* 

Grxcorum, arida IippirudoCclfo, In 

qua nonfluiint oculi, fed furncnt , w- 

bcnr, cumdolore & prurigine gravefcunt 

, palpebrir nodurna pituita COhzrcntihus 

Idem. 

c fUm/JUh# /;urn /e/?" arqur , CWI 

Mufculis lumborom interioribus I quos 

vocanr : tonis potiu,, quam ICtoriidis. 

Idrm. 

a si 

Y


dum quoque pingue : item firnuin atini recell# 

c ~ ~ cum ~ ~ rofacco ; , initiIIatur: j omniaquc ca tepcfaAa. 

Iaot. iV. tl~~l- Utilior cqui fp~~~~a, 

vcl cquini iimi reccntis cinis 

2 urnilia cum rofacco. Scvurn hubuIum cum adi ye anrerino, 

butyruin recens. Urina 4 Capri vel taiiii , vel fill* 

tcprl. M. & 

Ch. 

4 capm. 

Cb. 

aut. Cb. 

loilia vctus caIfaEta vaporc pcr lagena collum fib+ 

cuntc. Ad111iTc~nt & accti tcrtiain pnrtein : & alia 

quid urinz vitiili , qui nondutn berbani pltaverit. 

E'imum ctiarn iniito fcllc cjiifdem. Et ciittlnl, quafl 

reliuquuot angues , cxcalfhQis prius auribus. Lana 

autcni inedicainitia ea includuntur. Prodcit & kc 

vuln vitdi cum anrcris adipe , & ociini hccb : cjuc 

dein mcdulla adtnirto cuinino trito infiih. Virus 

plia 6 a rcro- c~llu verrinuin e c {cropha cxceptuin prius quam terrafl 

cxcrptiim. attingat , contra dolores. Auribus fraCtis qlutinUlll 

fl. 

7 * iim- 7 i. natciris vitulorum faauin, in aquaiiquatuln* 

rr. V. c na- b 

ribiis.Dd. Aliis vitiis adcps vulpium. Item fel caprinuin c~lfl 

I luppir,,talb,,.,,,, 

rofaceo tepid0 , aut porri fiicco : aut ii GJI~ * ruyfs 

,k, hppunirria D,,. ibi aliqua, c ~ a ~ inulicris. t c si gravitns fit audicndip 

vel bubulum CLIIII urina cap=, vel hirci, vel fi pus 

fit. 111 quocunque autciii dU piitant hzc efficaciorain 

cornu caprino per dies viginti iiifumata. Laun,ldl.,quc 

9 ex di- dant & coa ulum leporis rcrtia dcnarii pqte, d# 

facopemi. Cb. injdiaqiic !gnpcni in aininineo vino. Parotidas 

10 a++. urfiniis 'Dadcp~ coinprimit pari ponderc cera: & tau- 

Ch. 

rini h i. Addunt quidain hypocilthidem : ei per fe 

butyruni iIIitutn , fi prius fovcantur fccnigrreci de0 

coLti fucco. Efficacius ciiin hyctino. Prorunt 

vulpiuiii tefies , & taurinus fanguis aridus tritus. 

Urina caprz calefaaa initillata auribus : fiiiiutnque 

ejufdcm cum axungia illitutn. Dentes 1110biles 

confirinat cervini crmm cinis dolorerquc corulfl 

111 i 1: id 

a Yirur wvvinum.] Quod VCIICS in 

I 

c U~n~rimo6i~rir~uf;rmrr. J Atfcallb 

coitn cffundit. Dnlrc. 

cum , codem citato rcmcdio Gekn. 1*5* 

b AliM oitiir.] Auriuin , utgravita- e' davs p,r@rmr vocilt, ut bc DiO' 

ti. Idm. 

Lor. cap. 63. lib. z. Idem. 

a Ad

a J~tw;o~l;mi/r.] Acutiim & niiicro 

nariim proccfliini intclligir , quciii alia 

tomcrperjti, obrandcnicumacu 6mi. 

litudinem , P,harre~& &ri@mr vn 

Cant. Situm cfi id 0s in Iatcrc capitis ad 

maxillt radiccm. f>alrc. 

b Infhcrf )rmmtwum. J Cornu indito, 

tit fit h yctcrinrriis. Idrm. 

c Vtiminariurrr notum tP.1 Vcrminr 

Fclto t dalorcs corporii cum quodarn 

minutomotu, qitali A, vcrmibur kin- 

drntur: tormina, c@#'r. Idrm. 

d q,,,o,,,,,nf,. 

I Alpcra tubrroraquc 

vcrrurj. vlilgodrr Swvrurt. Idcm. 

e srd inrqwar*npibw. J Hippornone, 

trialigaificar : primum quidctn her- 

bani in Arcndia tiafccntcm : de cptt 

rheocritus ircra,wric 4)u7dv in m 

A'pGor : alrcrum , c 

carunculain ni- 

Krmi1 ,ni;lgniiuditiccaricz, fionri puL 

li rrcctls nnii ndlirrckcntcm , vrnrficiuniaiiioris 

, quam fintit11 devorat fa- 

ta , air ad ulwa parium non adniittir. 

cap. 41. lib. X. tcriiuin ,virus getiiturx 

litnile maris, lid liquidius, quod CY 

cquz pudenda ad Vcncrcm concitrtx 

Hiiit,vcncficiiscxpetitum ,& Hippomanes 

poritcr vocalurn infra cap. 19. huiuslibri. 

Vidc ViLtoriul11 cWl.7- PiIiJ- 

iium cap. 18.1~. dCanilnal. loco 

ctiom m'hor voC3tUIIl fiiifE fcribit. 

Irlrm.

L I B ER XXvIII. c A P, 27.1 

brana t * partu bovis madida. Yrivolum * vidcatwr, C ~,~ica* 

non taiiien oniittenciuin, propter deiidcria mulic- ~;l:f;:yUtl* 

ruin. Taluin caiididi juvcnci , quadraginta dicbus vldL.,till. v. 

3 IIIUIICnoetibufquc 

, donec rcfolvatur in liquorem deco- 111111, laluln 

cauJiJi (u- 

Bum, & 4 illituim liiitcolo , candorcni 5 cutifyc Inel,lI. I1.l. 

~rugationciii prrPltare.E'imu taurino inalts rubclcc- t~l,,rl~~frc 

ajunt, noli crocodileam illini tnelius, fed foveri &.LU~~L~UC. 

frigida & ante & poitca jubcnt. kEltatcs , 6L quz ,6;c;c. 

decdorcm faciunt cutem , fiiiiniii vituli cum oleo cb. 

& gummi inanu fiibaCtuin enleiidat. Hulcera oris 

ac ri~~~is,fcvuni vituli vcl bovis cuin adipe 7 anfcris, :~:?'- 

s( ocimi fucco. Eft & alia miitura, * fcvo vituli cum C~.klevo* 

medulla ccrvi , & albz lyiiia foliis una tritis. Idem 

praltat ti rucdulla cum rcltna,vel Li vaccindit,9jufque 

i. carnc vaccina. Lichcnas oris praltantifiiiie 2.k ju*. 

viiicit glutinurn fattuin i: genitalibus vitulorum, 

Iiquatuln aceto cum fiilphurc vivo rain0 ficulneo 

pcriliifiuni , ita ut bis die retells illinatur. Item lcpras 

ex inclle & aceto dccoAuin, quas & jccur 

hirci caliduiii "illituin tollit : h ut elcphantiatin t;. ;! 

fel caprinuni : etiamnuin Icpras ac fiirfures, tauri, 

Vel addito nitro. Tlrina a hi circa Canis ortutn, 

maculas in facie : fcl utriufquc per fefe aqua infra- 

&in, evitatifque Colibus ac vcntis poll "detra- &,:- 

Bani cuteiii. '1 Sirnilis efli&us "in taurino fevo ti-,;;: 

vitulinove fcdc, cuiii feinine cunilz ac citierc 6 cornu 

ccrvino, fi Canicula cxoricnte comburatur. 

Afioino fcvo cicatricibus ac liclieni IcpriIque maxiiiic 

color redditur. f-iirci fcl & letitigiiies tollit, 

adm lit0

a TonfiUa e arrrrk rthulwatrlrvm, reinns rcvel lit. Ddlrr. 

m.] In codcm . non Irnanrur , fid jw d +~r~h/lO/+. 1 Noflrofirulo 

btnlut Icy,itur : hbo, jwvmmr. Pint. )io Gillicus , Gvc rpifius, fit ex lirid 

b /J,uL$ jtu omufi yargunq~m.] PVO acris & cluri, c~~~odca~~itclli~in vocanrl 

de/) jw nrdg1.r gargatrqdnm, in eodcm. pari bur duabus, & una rcvi vcrvesis.: 

Idem. 

mollis vero ex duabur parribus lixivli 

c AUI rrdJi aut ddabtrradunr.] Nam fupra c~~cmorari, 

farorc canturn impetum voincndi con 

cirat , ut vclxrnonr is conatus ahiu 

& uiia olci : lixivium 

autcin cx dulbusyiiibu,cincrisculino’ 

rumfabr G una calcir, 1Jm

L I B ER XXVIII. C A P. XII. 223 

invcntum rutilandis capillis , I ex fcvo & cincre. c;,*c c*. 

Optirnus fagino & caprino, duobus modis fpir- L carpi- 

IIGO. v. 

fus ac liquidus : utcrquc apud Gcruianos tiiajor~ 

in ufu viris quam fmminis. Cervicum dolorcs butyro 

aut adipc urfino pcrf'ricantur : rigorcs bubulo 

rk, quod & itrumis procieit cum o~co. 8 nolorem 3 ~lgtvrein. 

Y (* 

inflexibilem ( opiithotonon vocant) levat uiina W. 

capra auribus infth, aut liinum cuui bulbis iliitunj: 

ungues contufos ftl cujufcunquc animalis circumligatuin 

: pterygia digitoruni fcl 4 t,iurinu~n aqua ca- r-;;yi/ 

]Ida diffolutuin. Quidain adjiciunt i'ulphul LY: alumeti 

, pari pondere omnium. Tufini jccur lupi cx 

vino tcpido hut : iirfiniiinquc fcl ndiiiilto mclle, 

aut ex ' cornu bubuli fiitnmis partibus cinis : vel cl co'l'US* 

6 him. 

faliva equi triduo 7 potu cain mori tradunt : pulmo bnlivi cqiii 

cervinus cum gula lui arcfadm in ftinio, dein tulus crlduo pit4 

earn maruex 

tnclle quoticiiano ecligmate. Efficacior cit ad id nrr.~.qenmduo 

pu 

fubulo ct'rvorum generis. Sanguincm cxpucntes, aominoii 

Cervini cornus cinis: * coagulum lcporis tertia par- , 

tirduiir. H. 

te denarii cum terra Samia & vino rnyrteo potuni C ~ ~ ~ ~ ~ d 

hac. Ejufdem fitni cinis in vino vcfperi potus no- v; 

&urnas tuniis : pili quoque lcporis i'uffiti, extrahunt 

pulmonibus difficilcs excrcationcs. ' Purulentas 

autein exhulccrationes peaoris pulmonifilue, 

& B pulmone graveolentiam halitus , butyruiii efficaci&me 

jtivat, CU~I pari modo inellis Atticidocotturn 

, dona rufcfcat & inatutiuis fun~ptu~ii ad 

~~ienliirain Io ligula. Qiidam pro melle, lnricis rcli- Io liiigule. 

Ch 

nam addcre 'I tnalucruat. Si l'nnguis rcjiciatiir , cf- II 

ficacctn tradutit bubu~im iingiiincni , tiioclicc ~9: ro. 

P Opiphsrontn UWdNt.] 

supinum & 

proficrgencurn raprum vocot Aurelia. 

nus cop. 6. lib. 3. acutoruni. DAW. 

b Snbwk ctrwwrn p r k ] Subuloncr 

ccrvi , quorum cornua in ranlor non 

aplicanrur , Lid acuiniqatr oblonpa, 

CLllll 

GmpliciacrcCcunr , &atrolluntur. Viile 

infmcsp. 17. hujuslibri, L% rupra 17. 

11. Idm. 

c hrwlrir,ct mttm rxhnlrtrnionc,.] 

Purulcntor obken'us polt plcuritidcni , 

k pctipnmmonirm. 1Jtm. 

a Joti~c-

22G 

C. PLINII NAT. HIST. 

nco medicamcnto , ut didiciKe fc ex Barbaris COcilius 

Bion tradidit & licn bubulus fiinili modo : 

rcccns autcin aflb vcl elixus in cibo. In veficaqu-w 

que bovis allii capitaxx. tufa, cum accti iextarlo, 

1 dulorcel. imponuntur ad lienis I dolorem. Eadem ex C3uf3 

Cb. 

eiiii licnem vituli , quanti indicatus Gt , jubent W 

gi , ilulla pretii contatiQnc: quoniam hoc quoque 

rcligiorc pertineat : divifuinque pcr longitudiney 

anncEti tunics utrinquc, & induentcin pati dec1- 

bra, 1 inum- 

M.d. dere ad pedes : deiti colleAunl in umbra areface. 

3 fict. V. re. Cum hoc fiat , fimul rcfiderc lienern agri Vi' 

faciat. cb. 

tiatum, libcrariquc inorbo dicitur. Prod& & pU1- 

mo vulpium cinore kcatus atque in aqua potus* 

"Item hcrdorumlicii impofitus. 

tam hcmillam 

1x1 "1- 

c A P. 

XIV. 

Ad alvum@cndam , coliacos, dyfintericor, i@ationej3 

alvi, rupta , tenelmon, 6 tinea, 6 colutn. 

Lviiin fillit 4cervinus fanguis ; item cornus 

A cinis : jecur apriiiuni ex vino potum citraiac 

lern rccenfque : itcin affum iuilluni vel hircinult1 

r ad quill- dccothin 'in vini hcinina. Coadum lcporisin 

vino ciccris inagnitudinc : aut G fctris fit, cxaqua* 

Aliqui & gallam adjiciunt , alii pcr fc lcporis a? 

6 filntin pine contenti funt la&e coAo. Equini fiini cinls 

4 corvi. 

Ch. 

.nu. Clt. 

IaRc. V. 

in aqua potus. Taurini cornus vctetis cx partc irn3 

ciiiis, itifperfils potioni aquac. Sanguis Iiircinus in 

carbonc dccottus : corium caprinuiii cuiii Two pilo 

dccoauin fuccoepoto. Coagulum qui, & fw 

guis caprinus , vcl iitcduIIa VCI jccur alvum folvit: 

7 'liiru'n* Fcl tupi cum clatcrio uinbilico 7 illi atum. Vel 

V. 

e la&h e uini potus : itcm caprini cum aIc & incllc- 

Cnprze 'I cl cum cyclamiiii Iiicco &aluminis modiCO* 

Ali- 

a lirn /J#dor#m lirr implitu.] Verbum, Iim , non agnofiit aoflrum CXC~' 

plar. Pin:. 

a pupil-

I farinam. 

P. 

V. 

228 c. PLINII NAT. HIST. 

ris coagu~o poto t vino tepido, vc~ Cemcl irbitrantur 

ali ui. Cautiores & fanguine caprino ~ ~111~ 

farina hor 'd cacca 8~ rcGna, ventrcm illinlint. A* 

oinnes cpiphoras ventris illini caretiin rnollcm f u ~ 

dent: vctercni autcin in I farina tritum , ccxliaclf 

& dyfentcricis dari , cyatho cafei a in cyatliis via' 

tribus. Sanguis caprinus dcco&us cuni tlledtlllad~ 

fcntcricis. Jccur affum capra: cocliacis fubvenit, 

tnagifquc etim hirci , in vino auitrro dccoLbJ1n 

potuniquc,vel ex olco inyrteo ulnbilico itnpoiitt~l~~ 

Quidam dccoquunt i tribus fextariis aciuz ad heminarn 

addita ma. Utuiitur & Iicne ado capra: I+ 

cive b ~r rcvo Iiirci in pane qui cinerc coaus fir9 

* capo. 'caprz renibus maxirnc, ut pcr fc hauriatur: I pO- 

3 prl~ti- tinufquc modicc frigidam forberi jubcnt. Aliqui 

nus Iiq!ic. 

ch IC:. 

tmut rliqui. 

antlo 

Ch jc{rprw 

jrr,p,u,n 

ad#. 

pro- PC io aqua dcco&tini fevum admih polcnta ,& CU' 

mino,& 4 anethoacetoquc.~lliiiiiiit & vetitrein cd' 

I,, Iiacis, firno cum n~cllc decotto. Utuntur ad utrull' 

que vitiuin & coagulo lmdi in vinomyrtitc, in3r 

nitudinc hbz poto : & fdnguine cjuidc~~~ JII cibulP 

Ch. forinato, queni ' ranguicululn vocant. lrifundtlnt 

dyfcntericis & Slutinuin taurinum aqua calidn re- 

6 aurcmv rolutttln : inflationcs 6 autcni dircutit vitulinutn fi- 

Lllgllln. 

hllunl. 

im Of. d. 

tmm io vino dccoCtuin.lnteltinorum vitiis iimp0' 

pcre prodcit coa~ulum ccrvoruni , decoAtun culfl 

lcnte bctaclue, atque in cibo fuLnptul11. Lcpori: 

V. 7 Q dcco&~ Cb. pilorum 'ciiiis cuin riiclIc dccottus. Lactis caprin' 

8 $1 potus 7 dccoCtus cum inilva cxiguo Talc adciito. Et 

ii coagulum addattir , lnajoribus e~no~umcntis 

rsw. Endcm vis crC & in fcvo cayriiio in Corbitionc 211- 

qua uti protinus hauriatur frigida aq~ia. Item fe- 

1x1 iiiu 111 

cnag. Lc. 

cb $ 1 ~ 

mag. &c. 

~ t . 

nut. Of.

. 230 C. PLINII 

NAT.HIST. 

vino aut mulfo poti diebus XL. Prodcl) PC unplz 

equinz cinis , in vim, aut ncp. ltein firilirill c J- 

praruin in mulTo, efficacius iilvcfitiutn. 1411 (pque 

caprini cinis. Vrreiidr~ruiii cnrtuncultr , CL IC’ 

brum apri vel fitis tingtiifqtie. Vitiavero ,qtm in 

cadtin parte fcrpunt , jccur eoruiii coiiil~uitui~l~ 

;r;:z maxiine juniperi IiI;no ctim charta & arrhcnico 

ellat V. h a t : fitni cinis : kl buhuluin cttm alun~inc Xgycarteti 

arnmwo 

ch. ptio ac ’ triiiria nd crafitudinrm irlellis Llbnttunl: 

% miirrs. 

Cb. firrrpe iiiftipcr beta ex vinocotta iinpofita: 1 caro quo- 

pro mrrrhn 

caloqu;. 

Gb. 

que. Mmantia vero hulcrra , fcvittn cuiii incdulla 

vituli in vino dccottuni , vcl caprinuin cuin mellc 

rubiclue i‘ucco: vcl ti fcrpant , fiinum ctinm prodeG 

ctiiii tncllc dicunt atit cuni nccto ,.& pcr f~ 

butyrum. ‘I’chum tiitnor ciiiii fcvo vituli , addito 

nitio cohiletur : vel fit110 cjuLIen1 ex accto decotto. 

Uriim incontinciitiam cohibct vciica aprinn 

, ii atLi inandntur. Ungulnruni apri vel tiiscinis 

potioni infpcrfiis. Vcitca fccmiiia: his cow 

hltn x pota : ltcin iia,Ii , vcl pulino: Cercbritta 

Icporis in vi110 : Ejuklcm tclticuli toRi, vcl coa- 

~t!luin cui11 nnfcrino adipc in polenta: Renes afinini 

in tiicro triti potiquc. Magi vcrrini genitalis 

4 delntle cincrc poto ex vino dulci 4 dctnonftrant urinal11 

moiiltrrii t. 

a. faccre in canis cuMi , ac vcrta adjiccrc, ne iprc 

uriiiain faciat , ut canis, in fiio cubili. Rdus ciet 

bci- 

a Cdvo 7noqut.1 BOvis, ex vjno co- 

I 

c ProdtPO h p m . J Ad tumorcs 

&a & impofita Drlrc. 

marifcis, h condylomata. nrl. 

b G’rl cdpiinnm cnm nrb rdbique fic d Muhm ~pfi rrr /f.mnr. J Cd’ 

~ 0 . 3 Ftl in apograyho noRIo, non ut1 tudinem , & ut vulgo olunt, confiflcn’ 

P1nr. 

tiam. ~dm. 

P Impf-

impoGta. 

LIBER XXVIII. CAP. XV. 231 

faCilCS. Praeclare incdctur PC taurinuin fcl in linteolis 

* conccptis: riniafquc pcrducit ad cicatriccin. ,,,’i,~~~ 

!nfiationibus inca parte, rcvulll vituli , inaxirnc ab z;,;yc 

LngLiinibus cuin rutn : cstcris vitiis mcdctur ranguis 

caprillus cum polenta. Itcin fel caprinum condyloinatis 

pcr re. ltcm fel lupinurn ex vino. Pnnos & 

Wteinat3 in quacunqiic partc , hnguis arfinus 

dircutit : item taurinus aridus tritus. I’rarcipuum 

ramen rerncdiuin traditur in calculo onagri : qucm 

dicitiir cum interficiatur rcddcrc urina, liqllidio- I diciiat. 

initio, fed in terra fpiffantcin re. Hic adnlli- ’:. rrddwe 

gatus femini, otllncs a iqetus difcutit , omni- i’r”’n‘nr rcddcle ’* 

WC fuppurationc libcrat. Efi autcin rarus invcntu, ;:l‘* 

ncc cx omni onagro , fed cclebri rcmcdio. Prodcfi 

& urina ahi cum tnclanthio. Et ungiilae cquiiiae 

his cum o~co 8~ aqua illitus. Sanguis cqiii, pracci- 

Pue admifnrii : & ianguis bubulus : itctn fcl. Caro 

luoquc coCdcin cffeAus habct calida iinpofita : & 

‘lngulae cinis ex aqua atit inelle : urina caprarum, 

’ hitcorumquc carncs in aqua decolh : nut fimum r:2;z~ 

ex his cum inellc decoauin : b fcl urfinuin five vcr- que. c*. 

rinum : urina Cuum in lana J Fcmina pfita. 

attcri adurique cquitatu notum tit. Utilifiinum ‘** 

efi ad omnes indc cauras, ft,u111anl cqui ex ore * in- b:,!;yiiii- 

GuinibuTqw ihirc. Inguina & ex !idccruin 

Quh intumefcunt. Rcmcdio hint cqui rctz trcs c;,:rF 

totidm nodis alligata: intra l~ulcus. 

ba totidem. 

V. 

CAP.

gra. i Pa&- Cb,kg. PoLiagris 

t3t 

c. I’LIh’II NAT. IIIST. 

c A P. 

XVI. 

Adpoddgrrtd , ad morlrurn comitialem , ad Jiderator, 

morbumqur rcgium, oJJhquefdta, rernedra. 

’ medetur urGnus arlcps , taurinumcpe 

Pllwm. fevuln pari poiidere CCC ccrz. Addunt quidam 

fthiduii Iiypci- Ch. * hypocilthida & gallam. Alii hircinum prseterunt 

3 k fills- fcvutn ctitii firno caprz ,& croco J tinapive , vel 

I cum cauhac. 

v. caulibus cdcrz tritis, ac pcrdicio,vel flore cucutneris 

filvcitris. Itcm bovis hui11 c m accti fzce. 

hlagnificnnt ti vituli , qui iiondum hcibani Sttilawit 

, finiu~n , aut pcr re Cangrtincm tauri: vulpern 

ciccoBain vivnrn , doncc oth tantum reftent : ~LIpimvc 

vivitrn olro a ccrati tnodo incoauin : fivmn 

hircinuin , ciini Iic~Ixines pnrtc qua, finapis ‘ 

tcrtia: fiini cap1 mi ciiicrcIncttni axungta. Quin & 

4 ‘wr. ifchiqdicor uri 4 Tub pollicibus pedum eo Gmo fer- 

Cnfvlu 6.n” I 

vciite, utilrfirnc tradutit. Articuloruinque vitiis 

fcl ttrfinum utiliffiittiitii cIk, & irporis pedes ‘add- 

J quidern. ligatuq. I’odagra ’ quidarn tnitigari pede lcporis 

A~~JUM. 

Ch. 

vivcnti5 nbfcitfo, G quis kctw afidue habcat. Pernioncs 

tit Iirlitr adeps , rinidiliie pedum olnnes farcit 

: rficnciu5 aluinine addito : ~evuiii caprinuiil : 

nwn 6 VI”- Ch & tIcntitliii qui fdriiia: * aprinum vcl fuillurn fcl: cum 

ficfira ~cm- adipc (1 pulriio impofitils: 8( G hbtriti fint conptr. 

trihvcoffditionc: ti vero adufti frigore , leporini 

pili cinis. EjuTdcm pulmo contufis diKe&us, aut 

piliiionis ciiiis. Sole adulta, fcvo nfitiino aptiflime 

curantur : itcm bubulo cum rofaceo. Clavos & ri- 

mas 

t a G cadtm. fomno canciliando, zgroruin 

pileoadnc@unt. Drlrc. 

d Pulmo impolirur.1 Pulrno his IC‘ 

censevulfus , 8cadhuc colens. Idrm 

e SifiLtriti/itlt contnfi~t.] Si pernioncsex 

attrituaut contdiow Cepiti fine- 

Jdcm. 

a Ut#-

a ~,yrn$v/ia. 

I: c. 

t) ~ydrrniir.) Iisqiii cxpnrapIcxiadi- 

niidiuni corpus ICfu~uluIll ~ I ~ I C I I I- ~ . 

dc m. 

in vcrerc codice : cetcra 

Pmt. 

redundant. 

n.7- 

d cuodphum rdidir i p.rrrw.1 

ALOU Ariltot. vocat : ~ W A ~ aW 

h 7 

&.% 8 mhu, polearn. Srcrcorir ill Variic 

aninirlibiisdivcrfa nomina vide 1- I

236 C. PLINII 

NAT. HIST. 

Iuitfc certus autlor affirtnat. Sunt ZL qtiifitum fimi 

cinerem profuitk fcripferint in paif0 : 8i cervi pulinonctn 

, maxime fubulonis, iiccatuin in fumo 9 

trituinc~iic in vino. Hydropicis auxiliatur uriiia VC- 

1 C8p?S. 

Di,fi. ficz ' apri \w.datitn data in potirs : cfficacius quae 

in. inarurrit z c vcfica'rua. ~ ~ ~ kitni ~ cervini, ~ tmxitiie 

ftibdonis fcd & bubuli , b dc ariuciitinis loquor 

3 quidam. (' quod bolbiton vocant) citiis + cochlcariorum 

M. 

4 cwtllca- trium in imUi heniina, bovis fu:inina: in mulicrirturn. 

Ch. 

bus & cx altcro fexu in viris , quod vcltiti tnylteriun-t 

occultarunt Magi. 14iiuni vitiili mafculi illituiii 

: Fimi vituli cinis ciiiii fciriine itaphylini,zqua 

potionc ex vino : ' Lingtiis caprinus ciitii ~ncdulla. 

9 hirci. Eficacioretii putant 5 hircoruni , titirpc ti lcritifco 

Cb. 

pafcantur. Igni facro urGnus adeps illinitur : maxi- 

me qui eit ad renes : vitulinuni ~inuni recens , vel 

2c2c;y* Lubuluin : cafcus caprinus ' liccus cum porro: ra- 

V.7 delta*. tncnta pellis ccrvinz clcjec'ta pitti?icc, cx auto 

trim Rubori cum pruriginc, cqui fputna nut uiigtilz 

cinis. Eruptionibus pituitz , alinini h i cinis 

cuni butyro. I'apulis nigris , cafcus caprims 

iiccits ex incllc & nccto in bdincis ,(1 olco rcnioto. 

I'uai- ' Pultitlis Ltilli h i cinis aqua illitus , vcl cornus 

ccrvini cinis. Luxatis rcccns finiuin aprinum vcl 

Liilluni : itcni vitulinuni : verris $ulna rcccns cum 

accto:fiinuiii caprinulii cum ~iicllc.~Uubul~ caroiiii- 

9 tumo- pofi~i 9 tutiioretii finat. P'itiiittii iiiillutii lo in tcfh 

lilb calciac2uiii trituiiiquc ctiiii olco , ditritias corporuirl 

Irr. cc. 

RS.v. 

tcR& Cb. 

OIIIIlC~

238 ~.PLINII NAT.HIST. 

tunt. Rcvcrcntiorcs cinerem ejus ex aqua Libunta 

E'eruntquc & Neroneni principcin hac potionc reqkwc 

crcari rolitum, a cum I;c ' quoque fe trigario appro- 

t 

flripria. M. 

IIctUcpc ie 

trig~qiuin. 

i.8ppu. 

C I ~ ~ I ~ 

Ch. mrprh 

nmhnbrr. 

bare vellet. I'roximam fulllo timo vini pant. 

c A P. 

XVIII. 

Ad finguinem jilfendum ,& contra hulcera 6 carcinomatd. 

ad fiabiem reriiedu : & qm rnfixa rorpori 

extrabunt, & ( IU~ cicatrrtrbuprofint. 

Anguinern fiIk coagulum cervinutn cx acctQ: 

S iteiii lcporis. Hujus quidcm Ici piloruin cinis : 

* itern *= item ex fimo atinino cinis : Ck piloruin quidcin cia 

fiino nhi 

1iiltt1t. nis illitus. Efficacior vis 2 maribus xcto adrnih 

p1 in laiia ad ornne profluviuni ~i~ipotito : fiinilitef 

cx equino capite C9L fcnlinc. Aut fhi vituloruf1! 

cinis illitus ex accto. Item caprini coinusvel fi1n1 

cx nccto. Hircirii vera jocinctis difictti Canies cfficacior 

: SL cinis utriuf'pc ex viiio potiis, vel naribus 

cx accw illitus. 1-lircini quoqiic utris vinarii 

duntaxat ciiiis cum pari poiitlcre retinae : quo geiicrc 

liititur linguis & vulnus glutiiiatar. Huodi- 

3 remi- riim qu~qucoagulum ex aceto, c ~ r J fiiiiinuni cjus 

coinbultoruw ciriie , iiiniliter pollere trnduntur. 

Hulccra hot iir tibiis cruribufquc adcps urfinusp 

adinilta rubrica. Qiz vero ferpunt, fd aprugnufl 

cum rcha & cerufa: mnxillaruin apri vel fiiuiii 

nis: iiiiitiiri fuuin illituin ticcum : itcm caprinum cx 

accto fubfervcfa&um. Crctcrn puigantur i~ cxplcI1- 

tur butyro : cornus ccrviiii cinerc, vel medulla cervi 

: b fdlc tauriiio cum cypriiio oleo, aut fiiiio ca- 

num. Ch. 

n Cum fit 7~07u@, Oc.1 Manufcriptum 

exemplar habct I firigmu. Quod 

quidam exponunt circi partem, in qua 

ordo & fcries cqiioriirnadcurhn cxpcditorum, 

collocitur & diCponitur ,& 

procurrcndi tcinpiis & fignurn cupe- 

Qans. Signtficaturn vocir /hip expli-

LIB A R XXVIIJ. CAP. XVl11. 239 

PfinO, aut hircino. Eimum recens him, vcl invcterati 

farina il~iiiitur vulncribus fcrro fiiAis. Phagedrenis 

filtulis immittitur fcI tauri, ctini rllcco 

Porri 3 aut latie rnulieruin vel faoguis nridiir ciiiii 

cotylcdone hcrba. Carcinomata curat coagululn 

leporis , cuin pari pondcre capparis afpcrhiiii vino: 

Gangrznas urfiiiuni fel ' pcnna illitutii : alini ungu- I 

laruin cinis en ,(pix iiirpunt liiilcera infperriis. sail- 

riilna. 

Ch. 

guis equi adrodit ' cnrncs fcptica vi : item h i c- 

luini inveterati favilln. Ea vcro qiw phs~cd.rnas 

vacant in hulccrum gcnerc corii bubuli ciiiis CUUI 

mellc. Caro vituli rcccntia vulnern lion patitur intumfccrc 

; timum bubulunl cuni mellc. E'cmiiiuiii 

vituli cinis ibrdida iiulccra, % qm cacoethe VOcant 

c latic iiiuIicris hat. Rcccntcs vero plagas 

fwo illatas, glutintiin tnurintim IiqucfaAum tcrti0 

dic folutum. Cafeus capriotis ticciis cx aceto 

ac inelle , purgat hulccra, vcro rcrpant M. 

cohibct fcvum ciini cern : +itern addita picc ac fulphure 

pcrcurat. Similiter proficit ad cacoCthc, ha- 4 ldCm '* 

di feininuin cinis i Ia&c tnulieris. Et advcdt1s 7 ~ t a a 

carbullcdos , his faininz ccrebrutn tofittin illituinquc. 

Scabiein homitiis , atinina incdulla: ma- 

xiineabolent, : s urina: cjufdcrn cum fuo lutoillirle. o & ~ llinr. 

CC. 

Butyruiii etinrii ,. quod in jumcntis proficit ctitn rcfin3 

calida : glutintiin taurinuin in aceto liqiicfa- 

&m, iddita calcc : fcl caprinuin ctlnl aluminis 

cinere ; I. boas fimum tubiiluin : unde 8r mmcn 

traxcre : Canutii fcabics fanantar hubulo languinc 

rccenti : iterumquc, cutti 8 inzrcfcat , illito & ,;t i1;:- 

poftero die nbluto cincre lixivio. Spins ac liinilia 

9 (iipwr. 

carb. Cb.

a HJfipYm b nitrum. J v. C. 014- 

fipum. Diofc. de mfypo,;pcpua 4 ippqwa 

ed&@ dg. idem. 

b In,mrwntur @ ofl~t~lr ,@-r.] Kcm- 

c dura b ofea cartilago, qualis PC cor 

vocmir. Irlrm. 

C Oirirnua in nilwi ~OUAI.] De hac re 

agiturcap. ,+$. lib. 8. Ibi rainen p d - 

a3 hcliur fit Illenlio. ltfm. 

d Noxiu u*ledt. ] Ventficis 'pu Pafa

L I B ER XXVIII. CAP. XIX. 241 

Cllm Samia terra cx aqua potum : a fccundas coagulum: 

caventur pridiana balinca. 1) lllitum quoquc 

CL1ln croco & porri fucco, vellerc appofitum abo 

r t ~ niortuos ~ expcllit. Si vtilvz lcporurn in cibis 

fumantur, inarcs coiicipi putant. HOC t~! tciticullveoruln, 

& coagulo protici. Conccptutn le oris 

Utera cxeinptuni his quz yarerc dclicrint , rei P ibilem 

fecunditatem afferre. Sed pro conccptu , IC- 

POris faniem & viro Magi propinant. Item virginl 

novem graiiafimi , ut item perpctuo I ~ I ~ I ~ I ~ I E . 

CoaSulullI quoque ob id ciiin iiicllc illinunt ; fan- 

~U~WIII * ubi evuIfos pilos renafci ' volunt. Ma- A,,, 

I nl,illnt. ,xy.6 

troni vulvg , iimuni aprugnum fiiilluliive cuni olco ch. 

llhi prodekEfficacius' liftit farina aridi, ut afpcr- V: *e''tit* 

Wur potioni, vcl G gravida aut puerpcra tor- 

Sueantur. Ldte Liis poto cum tnulfo adjuvantur 

Partus inullcruin. Per fe vero potuni dcficiciitin 

ubera pucrperarunl rcplet. EJdem circtlnlitn fan- 

3 C n I - 

Wne fcemiiia: his, rnintis 'creI:ciit. Si dolcnt, cullt. Lb. 

laelis a~nini potu mulcentur : quod adctito mcllc 

fumptuln, 8~ piirgatioiies enrunl adjuvat. Smat c?c 

vuhruin exhulcerationes ejufdem aniinalis fevuin 

lnveteratuln ,& in vellere appofiturn duriticni vulvarum 

cmollit. Per fc vero recens vel inveteratam 

aqua illiturn, pfilothri villi obtinet. EjuLlciii 

aniinalis lien invctcratus , ex a un illitus niainmis, 

- 4 Ian11 

ahndantiam 4 fxit : d vulvas 9 hKtu corrigit. Un frrtr. I). 

g~la: afininae fuffitrr partiini inattirant, ut vcl abor- I m~~~~ 

yrlrus nuc+ 

'. 1 mov, adhi- 

US cvocctur :' ncc aliter adhil~ntur < uoiiiain vi- tillat. ~ ' 1 

ventctil partuln nccant. EJUldcll1 animalis timum bcatur. 

fi recclls imponatur proBuvia hnguinis rnirc fednre 

dicitur. Necnon & chis cjulilcm h i qui 13 

VlIlVX 

a Srcuda congulum.] Tardantcs. 

Llattc. 

b Illiturn.] Jccur lcporis. ldrm. 

c rpr7.r,,ntUy.l Infldtiouibur ac tor 

f . VdC. 

d yulpr.1 pinortar. Idem. 

N~~ ./,rrr &~ibtnt*r.] Nifi fatiis 

illfii~*ltcnl~a~tll* 'r'rm. 

Q 

a Vilm-


tialcs czterofque infantiurn mortos. Caprinum fitiiuiii 

inquictos infantes adalligatum yaiiiio cohr- 

1 camino. bct, maxiinc yuc~as. Latic caprino, aut cerebfo 

Gaf.rou ri- 

Ieportiiii pcruntta: gingiva:, hciles dentitioiies fa0 

1. Sotnnio- 

,os, ". ciunt. '"Soinnos tieri leporc lumpto in cibis Cato 

b7rur. j arhicra- Ch. 5 arbitratur: vulgus 8: gratiam corpori in 4 v I I die59 

4 ~iovem. frivol0 quidem joco, cui tamcn aliqiiaddekat fub- 

Ch. 

cllk caufa in tanta perfuafione. Magi felle caprg' 

Cacrificata duntaxat, illitoocu~is, vclftib pulvjn' 

pofito , fomiium allici dicunt. Sudorcs itihibct COT' 

nus cayrini ciiiis c tnyrtco olco ycruntiis. coitus 

itimulat fcl aprugiJurn illitutn : item medullae WIfl 

haul'rz : fcvuin alinitium , anferis rnafculi adjPe 

9 admifio. ' pcrriiiito illiturn, ltclri 6 j coitu cqui Virgill' 

ri aal coi- cluoque dcfcripcum virus , & tciticuliequitii a+ 

Ch. 

toin CIIUI~ 

t'lr.6. Cb. 

Ch. 7 pro. 

ut potioni intori pofiiit , dcxtcrve ahiii tcfiis ' 1;' 

J. in vino potus 'pro portione, vcl adalligatus brachial'* 

(L runco. Ejufdcm i coitu fpuiiia collctta * roibo paniio 9 

Cb 

J Ollabn- incluLi argento, ut OitIiaiics tradit. ' ~alpege* 

ncs V .One- 

Ltr,,lu. nitalc in oIcum fcrvetis incrgi jubct reptics , coPe 

m;L h.';: ycriuigl ' 14 pcrtiricntes partcs. ct Bialcon cincrefl 

*nm* nei. P- 

cx codcin bibi , vcl tauri ;i coirii uriiiatn, lutoque 

ipl?~ illitii pubcin. At i! divcrfo lnuris 6inoillitocp 

Iiibctiir virorurn Vcnus. Ebrictritciii arcct pulfl" 

apri .. his axus, jcjuiii cibo riinptus eo dic : itcrl' 

. aut

immabilis ciirrus fuhfiflit. !Am. 

c Allrwm fibrjh.] ulpicum. Cato. 

ldtm. 

d OiunroAum.] Ovumunum, gallinaceuin 

, crudurn, quod intcgruin devow. 

Cat0 cap. 7 I . Iiltn. 

k 3 a Cm*r 

'

246 C. PLINSI NAT. HIST. 

teri pedes bouin , I;prius a cornua pice liquida per: 

ungantur. Lupos in agrurii non acccdere ti cayti 

pru~r- unius edibus infrattis cultroque ada&io , pad$- 

Cb. fit: rim * &nguis circa fines agri fppargatur : atque ipfe 

dlcI- dcfodiatur in eo loco, ex quo cocperit trahi Aiitfi 

{fmfer vomeretn , quo primus fiiIcus co anno in agro dud 

rim hngui 

prtiin 1110- 

qwn M* ?urn- 

fire? 'ww- &us fit, cxcufiuin aratro 

focus Lariuni , quo fr 

niB pro Ian. 

ril, iuud inilia convcnir , abfutnat :' ac Iupurn null1 'afll- 

rbrt 

nomi. 

rafi. tnalium nociturum in eo ago, quandiuid fiat. Hiuc 

deinde revertemur ad aniinalia Cui gcncris , quat aut 

placida non Cunt , aut fcra. 

a fic Y 

o,llmal,. 

0 Cornu4 pice liqrrdr prrnngmtwr.] Idem Cat0 cap. ya. Dnkc. 

c. PLI-

247 


NATURALIS 

HISTORIE

ititticns

LIBERXXIS. CAP. 1. 27 * 

teln Charniis cx radcni Maililia invnlit , rlaninaris 

non fohn prioribus Medicis, vc'riirn cui b;iliticis : 

frigidaque etiain Iiibcrnis algorilm Invari pc'rkiaiit. 

Mcrfit agros in lacus. Vidcbntiius ~>ncs ConfiiInres 

ufcluc in ' oflcntationem rigcntcs. Qundc rc I o h - 

tiono. Ci. 

extat ctiain a AnnrPi Scncca: fliplath NCC dubium 

clt , oiiincs iitos Kmarn novitatc nlicltin aticupantcs 

animas him nofiras ncgotinri. liinc illz 

circa xgros ndcrrr: fcnrctitiarurii conccrtxioncs, 

ndlo idem ccnfcntc , ne vidcatur * acccfio altcrius. cj;rc'tin- 

Hinc iIIa 1 infclicis iiioniilncntiinfcrirtio, turba Pi A. illfclix. 

n1edicoruin peritli.. Mutatur ars qiiotidic totics intcrpollis, 

& ingcnioruIn Graciz ~ntuitiipellirnur. 4 hRs. v. 

Palatnql1cclt, ut quifquc intcr ifios loqiicndo pal- I pciict. 

kat , impcratorcrn illico vita noitrz nccifjitc :i.vaic 

ficri : fcu vcro non inillin gcntiutii linc Mcclicis dc- 

gam9 ncc tatncn hc Mcdicinn : ficut popidus 110- 

manus ultra fcxccnteiiinuiii nnnii:ii , 

accipicndis artibus Icntus , hlcdicina vcro ctiatii 

iirc irk in 6 neqiw. 

CX. 6 CC..

fs,. 

252 c. PtrNII NAT. HIST. 

1 r~ctn- avidus , donec cxpcrtaiii daninavit. Etcniiii * per- 

Cb. 

ccdcrc inlignia prifcorum in his moribus convcait. 

i alitivir- ~afius Mciiiinn, ex antiquis auRor cit, priinuin 2 

fimir. Ch. 

Mcdicis vcnillc Koniam l’cloponnefo Archap- 

Julru.Gb. 3 hl. thuin ~~yfaniro filium, L. RmiIio, j 111. jAivioCoil. 

anno urbis DXXXV. ciqiic jus Qiiritium datum , 8~ 

tabcrnarn in compito ~ciliocn~ptai~i ob id publicc. 

4 WTC Viilncrarium cum 4 tradunt ftiiifc vocatuin ,.mirecrcdiriir 

, 

mllvle. uc gratuin advctiturn cjtis initio : inox i Czvitia 

CB. 

9 incar- Zcandi urendiquc, tranfifli: nonicn in carnificcin, 

iiiliica. Cb. 

& in tzditmi artcrn oinncfquc Mcdicos : quod cla- 

(i cui au- rifinic intclligi potcfi cx M.Catonc, d cujus auEto- 

Lt !wlrmI. 

dlrr. ri t a t i t r iu niphus at q ue en lii r a mini muin confcrunt 

: tanto plus in $0 eit. Qpinobrcm a verb3 

cjm ipfa poneinus. Dicatn dc iltis Grscis fuo loco, 

Marcc fdi, quid Athenis exquifittini hnbeam, LL. 

7 illorom. quodbonurn tit 7 coiuin litcras infkiccrc, non perch. 

difccrc. Vincam nccpifir~i~itn cy! jiidocilc gciius 

R wall- illotuin : PC hoc pita vatcin dixiik : * Qandocundoquc. 

Cb. 

qiic iltn grns fila? litcras dalic, omnia corrulnpct. 

‘l’uin ctiani inngis, 1; Medicos ruos Iiuc inittct. Jurarunt 

inter fc barbnros nccarc oiiincs Mcdicinae 

9 mcrce- Scd hoc ipfiini iricrcedc faciunt , ut fides iis lit, & 

facile difperdant. Nos quoque diAitant barbaros, 

& fpurcius nos, quam alios, b opicos appcllation~ 

10 inter- fcrdant. Io ‘Intcrdixi tibi dcrncdicis. Atquc hic 

des faasnr. 

Ch. 

dicitibi. V. 

Cato DCV. anriourbis nolt-rx obiit, LXXXV. fi107 

nc quis illi dcfuiffc publicc tctnpora, aut privntiin 

vitae $atia at1 cxpcricnduin arbitrctur. Quid crgo? 

damnatam ab eo rcm utilifimam crcdimus ? Mini- 

Ill c


5cna-

256 C. DLINII NAT. HIST. 

tonein yrovidiiic , cum datnnarcc artcin. Theriace 

vocarur excogitata coinpohtio Iuxuria. Fit ex re+ 

bus externis, cum tot rcrnedirr dcderit natura qug 

I Mltiiri- fingLih hfficercnt. 'Mithridaticam antidotLWeex 

rcbus LI v. componirirr, inrcri~ii nullo pondcrcz.: 

* ~ r t c quali , quminiIain rcrun1 : i'cxngcrlma denart' 

wius iinpcrm. QJI dcoruiu pcriidiain iWfl 

nionitrantc i~ L-[oniinuin cnim i;i>tilitas tanta efle 

iioii potitit. ORentatio artis portcntoh i'cictltls 

vcndttatio inaiiifelta c k hc iic ipfi quidern ilbfl 

xiovcrc. ~o~ripc~ique V U I pro ~ cinnabari in+@ 

in incdicamcnca iiiiniuin addi , iiifcitia noininlsp 

cpiod eflc vciie~i~iin doctbiiiius intcr picpma.VeO 

datruiir. Ch. 

big. Y. 

iiiiii hac ad linguloruin i'alutcin pcrtincnt. lllaautciii 

, qua: tiimuit Cam , xquc providit , innocelf. 

3 viila- tiota tnulto eC parva opiiiatrr ,-1 qux proccrcs nrt1S 

cjddcrn in fcmetipiis iatcntur. Ma pcrdiderc iw 

80. Ch. 

illa q11z iinipatiinur , Iuttatus, cCromata, 

fcu valctudinis caulh initituta Laline$ 

ardciiteci > qiiibiis ycrfuaferc in corporibiis cibos COqui 

, ut rieiii~ tion riiinus valicliis cxirct , obcdien- P 

tifiriiivcro efti.rrcntur. Potus dcindc jcjunoruu~l ac 

5 fwr- voinitioncs > LUC rurfiis 7 perpotatioiics ac pi104 

rim cviratio inltitutn rcfiiiis corutn: itc tnqiic ycEri- 

4 marc', pcrii ~JIIO~CS, 

qua. v. 

r* 

PCS

ThT' 9 :rcwrpUk~dS'~e()4fU- c po/lt,,] &&urn, in qnar aCCCdc- 

I thaw'ri c 

bat fpnh , janua, modto illaol'Cr*~Il- 

Q+* ;;+I*" ;p76 I 

tc , ~rna tingeIxwtr I bc coronab~~ t 

lauroyc lnulta ornobatus: ~ ~ Ret- 

c s 

IdtWI. 

b NU decrar m*&pvpp.] 

1mo le 

im vliris loneir contcgcban i Wqt~~~ 

ab

introercnj tangi, mos crat , & adipe quod trdit Rltod. cap. 14. lib. 27. in 

fuillo olcocluc, vel I U ~ I I W ungi , IIC lnnatn pclle nov,is nupins Ldcrciolira~s 

qiiidvcticniim aut pcfiitcris cioinui no- vel iiiorc vctuRo , ipud pnfcis tcmpoccrct: 

qua fuperfiirione & iiqi fclle ritms in pe~~iuin ftratis dorlnirrnt, vtl 

nigri cnnis domos Cufficbairt , tk grni- trod Ianificium viro prdtituras fc eo 

talc lbb Iiminc dcfodtchant. Alcx. ab ?~mboloyolliccrrntiir. Plinius hic 13- 

Ah. cap. f.2. Scribit idem ibidem. cctcingulorn rxovis h i httorn q d 

Spdk. cum ex dotno pntris ad mari- nov~ noptz in l&o vir Iblvebat: alld 

trim prodibant , colum lsna comptain vcrrium Flaccinn. L~altr. 

& fuhn cum itarnitic gche hhtn 

a Srccida.) Succidatn Imam OfiaM 

Qrod ieJLtnr & l'$r!rch. n rip@, 

Varro P kwio dici tradit I PcfM 

inquiens, &@pi PC whaddw , 3 

a 

/hen. Idcm. 

7& Pi'r@x'& : additquc , clu~~d propiiis 

Iiuic loco cR, 

b ~~fip.1 01ei 

5 , aceti viniliqW 

rfu: re. 1Jrm. 

&dpi I Iivs,;. NccprxrercunJutn 

a wlii

a G+w*w~ c*Uun.l Ciliorum, 

T ,h~@4p*. Daler. 

b ~ irw do/onbud.] Internarum partium 

, vel quorum cauh ignotmr. 

c Rditnh.] T! pdla Nam, ut 

Diofcoridcs ait , TU??, irn*.ahdf* 

&7q r& &#apmr ? i&’* 

&darnincptclcgit, drcal*. Idea*

a Tic6 Limich.7 Inroii. sire7 lir- cfl mfitfi , proptcr commifiioncm, 

ni rrirh j Scribo, Sire?. /irntrrirG. ER lutci cumalbo& tetro. Idem. 

iicntcria morbus lxvitns iiitcff iiioriiiii : c />v/It onowm. 1 ~ v Lo n pdio PICdccuius 

diiolwgcneribur h turatione, 113, reliccat3 , & in prilvcrcm uta. 

lqe p~i~lurnlib. 3. & cztcros. 1,iw. bdrr. 

b f'1w1 to18 lulIr~ I/U* vwmf filii- d /dm tin& nulierum mrnb I cum 

)A] Hcririolaus/rhi~/n cnwidavit,cuiii myrrh r/firru bJ;/. ] In vcicrc CXCIII- 

3ntca /irr//d Icgerrtur. Ego video pof- plari , !Cm ~IPIJI tirr mrlrcrum nt+

I cum ilii 


fumatur. Torminibus quoque multi mcdentur ; 

icir ova bina ' cum aliis pifcis quatuor una attcrendo, 

'w vinique heinina calcfacicndo, atque ita potui 

I.% vet coJ. 

L ulla re- dando. Et ne quid defit ovorum gratiae , candidurn 

rendo. Oh. 

3 potan- ex his adiniitum calci viva: glutinat vitri fragments. 

Vis vero tanta cfi , ut lignuiii perfuuiuin ovo non 

ardcat , ac ne veitis qtiidem contakiaaduratur. De 

gnllinarum autein ovis tantuiii Iocuti furnus cum 

& rcliquaruin alitum rcitcnt niagnz utilitates, ficut 

his lotis dicemiis. Prztcrea cit ovorum genus in 

do. Cb. 

4 a '1s- iiiagiin Galliaruin faiiia, oniifiiim Gizecis. Angiics 

iiiiiuiiicri zltarc convoliiti , falivis fauciutll 

r &Inme- corporuinquc uiixiinis ai tih'ci coinylcxu ' glome- 

(18. v. 

riri generaiit 

Id 

qltwl ang. 

raiitur , ' ;itiguintiiii appdlatur. Druids: tibilis id 

dicunt in Cublimc jdtari , fagoquc oportcre intercipi, 

tic tcllurcin attingat. Profugere riptorem 

". cquo: krpciites 7 cuiin inuicqui , donec arceantur 

, ~ p ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 

"; 

ainnis alicujus iiwrvcntu. Expc'riirientum cjus de, 

G contra aqw fiuitct vcl auro vinltum. Atque, 

Ut cft Mngoriiiii folcrtin occultnndis fraudibus fagax 

> certa Luna capieiiduin ccnfcnt, tanquam congruere 

a opcrationciii cain fcrpentiuin humani fit 

arbitrii. V idi cquidein id ovum nidi orbiculati modiri 

nngnitudiiic, cruIta cartilaginis , vclut acetabulis 

brachiortiin polypi crebris , inGgne Druidis. 

Ad viRorias litium ac regutn aditus mirc laudatur: 

8 evocI. tantx vanitatis,ut hnbentcin id in litein Gnub cquiturn 

, n Diteni 

Koinanurn ' 2 Vocontiis Divo Claudio 

VO, t

170 C. PLINII NAT. EIIST. 

caprearum cervinis ncrvis , mites prrritarc dom! 

nos porcltatchltie cxorabilcs. Scd hpcr otnnl' 

cil compohjo qiri invi6tos fxiuiit Mprl1~ 

niendxi;r : Cauda draconis & capite, prlis Ico1'ls 

c frontc & nicdulla cjufciein, cqui vittoris fpulfla' 

canis unguibus adsiiigatis ccrviiio corio , ncrviijUe 

* altcrna- cervi ' alrernacis & dot cadis ; cluz arguifc nob 

tim V. 

= c1'1r- Ininus refcrt , quain 'coiitra fcrpcntcs rcmcdi3d?+ 

gU& L/J. 

3 mirra- rnonitratli: quoniam iizc niorborum vcncficla 

I L ferpciitl#.C/,. 

lint. J>raconuin adipcin vcnenat.~ fiigiunt : iwa 

4 &or;- virus ichneua~onum , 4 ti! cutis cinere 'in aceto 

CIS iritis III 

ALCtl) w- pcrunttos. Vipers caput a impoGtiiiii , vel ah'* 

iiilLtis. Cb. 

I v. rius quam qua: percutferit , fine line prodelt. Itel'' 

6 bilLca10 

~~lnl,lrol li quis cain iplain bin vapore baculo hitineat.! 

necct,*juiit 7 

v. ajunt enin, przcaverc : ircm fi qui, cxuitz cjus 6'' 

tuia 7 LLiin prxii- lU- nercin illinat, Hcvcrti autm ad pcrculliuin rerpc11' 

WC. 01. tu ncccifitatc naturzj Nigidius auttor efi. ' Caput 

5 U~CXI- quidcin difkcant Scythz inter nures ad cxiiiicll' 

niaiit. V. 

inrerqils dum d lnpilluin , quem ajunr abca dcvorari territa' 

auies eximUllf.~ 

A- Alii ipib toto capite utuntur. E'iunt ex vipera pa' 

11,. 

telnis rtilI& quithcriaci vacantur AGracis, 9 "~uaeern1S 

diaitis mcn,,lrz ,,- digitis utrinqiie arnputatis excniptifque intersputSt1n. 

rllvcarn- CB. * ncls & f livorc fpinz adlizrcnte, reliquo corpore 

111 patina cx aqua & 1: anctho difcotto, fi,inifque 

excinptis , L(r addita 11 rtinihginc, atque ita in LIW 

bra l'iccatis paitillis, quibus ad tniilta mctticanienta 

utiintitr. Significanduin vidctur i. vipcra tantmtl 

hoc fieri. C&idaiii purgstae, ut tupradiAum efi,

272 C. PLINXI NAT. HIST. 

mortuus eft vjno, facierii eoruin qui hiberintled’ 

tigine obducit. 05 hoc in unguent0 necant euflf 

infidiantes pellicuin formz. Reinediuin cltoVil* 

teutii, & inel ac nitruni. ~ citcllioiiuin l tritomi” 

aqua indklas coiiqrcgarc dicitur. lntcr oinniaVer 

nenata falamandlk us maxiinurn cit. Cxtefa 

eniin Gngulos feriuiit , ncc plurcs pariter inter’’ 

inunt : ut omittam, quod ycrirc confcientiadicun’ 

tur hominc petcuiio I nrque ainpliils adinitti adter 

ras : Llamanth pop1110s pariter I iiccare improv” 

, pro dos . potcfi. Nam ii ’ arbori irrcpfit , omnia polfl’ 

I nccari 

pulot dior.Cb.po- 

popullll 

/crlprum. 

lnficit vencno , t~ cos qui rdcrint , nccat 3 frigid* 

% arbores vi , nihil aconito diltans. Qiiniino fi contatto a b 

Irropfir. ch. 

3 fiicida. ca ligna 4 veI pcdc crufia piis incoquatur , ideft’ 

k niliil. M. 

la- veneficiuni ’cit : vel ti in putcumcadat. ~iippe 

pirle. V. vel 

tilde. rA,,, cum GIiva cjus uacunque partc corporis, vel10 

V* pede irno refper ? a, oinnis in toto corporcdcfluac 

$ & G.G&. 

pilus. Taincn talis ac tanta vis vcncni i quibiifd3lt’ 

6 ut ci- aniiiialiuin , ut fttibus, inanditlit, 7 dollmte c3’ 

bus. M. 

7 domi- dem dla rcrum diiftdentia. Vcnenuni cjus ” rxtjfld 

nititc. Ch. 

L( reltin- gui yiinuiii oiiitiiuin abliis quz velcnntur illa, ** 

gui. Cb. 

vera fi- rifiidc ctt. lo Qiz prodantur , cantharidum potu, 

milo. Ch. 

Dan- aut hccrta in cibohmpta : caetera ndvcr6ntia dixi: 

prorut] tUr qua iu inus diccmukpc fuis locis. Ex I’ iph qua: M3g‘ 

calltd- tradunt contra inccndia, I* quoninin inncs foladdum. 

V. ? 

:I ~pricb.tnaliuin cxtingtiat, G forcnt vcra, pin cfftt ex. 

ia quod 

igncfolrea- pcrta Roma. IJ Sextius Venercm acccndi cibo eawn. 

cxiingua,it 

v. ruin, ti detrattis iiitcrnncis , EL pcdibus, & capite ill 

Ch. 13 Scxtus. incllc fcrvcntur , tradit , negatque rcitinsiii igncfi 

xilium ‘4 in con. *u- abiis. Ex volucribus ‘4 in auxilio contra fcrpcntes 

vi- primurn vultur c k If Annotatuni quoque iniiW 

~iiiio- viriuin efli. nigis. Pennaruin cx his nidorc, G LI~W 

mua. Ch. 

caodurn. M. 

tur, 

a Sifrrrnr wid.) Diorcorideskribit, h t dc ~alnmairdra fuprilib. In. c. 67. 

fruRra crcdiruin cflk falaniaridrm igni- K: 3adi Yilmfrii cxerc. nupcr editas 

busnonuti. Ualrr. Vide quz notata pg. 613. 

a DON*


vanitatis. Qui ppe prztcr reliqua portcntofa 

dacia, cor ejus irnpoGturn mamiiiz tnulieris dor* 

inientis hiitIra:, tradunt efficcre, ut omnia fecreta 

I Id , fortes 

Cb. pronuntiet. I'rztcrca in pugnain ferentcs ' ideinp 

pillorurn. z Br ca- fortiores tieri.~jufdciii ovolad capillos rcincdia de- 

~ ' d r . a* ;;; iiioiiltrant, a Qis aut~in qiizlo ovum bubonis Unp~ 

luin , 

cwl- cluam vidcre potuit,' cum ipiiin avcin vidifie prodi' 

fun1. 

3 cum et- giuin fit?quis utique cxperiri,& przcipuc in EapiIIo? 

irin iplain. 

v. ~angirine quidern pulli bubotiis etim crifpari cap+ 

~iiw promrttunt. cujus gcneris prope victeri pol- 

Gut, quae tradunt & de vcl rrtilionc, liter circunhtus 

doinui vivus , per. P eneftrain inverfo capite 

tiir 4 Cb. adfi~a- 4 infigcltur , ar~iuIetuin de ; privatini ue ovillbus 

CIrCLitn- circunhtuin toties, pedibus rufpen 9 U ~ I rurbin 

ra turn.Ch. 

ill fi1- in rupcrliininari, ~an~uinein quoque ejus b co 

prrluninr. 

Ch. carduo, contra rcrpcntium iktus inter przcipu~ lauL 

tlJnt. ' Phalangiuin elt Mia: ignotum, Ilr pluriurri 

gcncrui~i , unuiii Giiiilc foriiiica:, fed multo 

a ~ l ~ i $ riiajus, ~ ~ * rufo capitc rciiqua parte corporis 7nigrag 

f~'. 8 inter- albis incurfantibus rc~pcrfutii guttis. 9 Acerbior 

' 

cd1rfdntl- hujus 9 quaiii vefpa: i&us. Vivit maxirne circa furd 

bun V. 

+erior. nos tk molas. Jn reiiiedio elk, G quis ejuldcni 

neris alreruin pcrcuifo 'oltendat. dkt ad hoc fee CP 

vantur , cuin riiortui invcniuntur. Et cortices eo.- 

rutu cotitriti & puti iucdcnturx, & aiufitcle catujlp 

Ut 

o Qb mirm qunfi, SC.] I'ratcr 

rcmid cxclrruac Pliniw : fxilcclliln PX 

contin nido ovttin haberi porcfi. ~ r - 

1rr.mp. 

b (wmrrrduo.] Cardui folio trito , 

vel L;lininc. Ic/rtn. 

C Ubnh#~mf/? ,@r.]InagrisApuli~ 

frcquenr reliquicai~ni piriibus ,vel 

nullo morlu infelturn vei inrioxiii~n, 

fervida xRatcperniciofifimum , flatiln 

abfurdefccntibus & obfiupcfcrntibue, 

quos mornorderit , deinde cscutientibus, 

k qtiafi artooirir ac fydcrario.

L I BE R XxlX. CAP. Iv- ‘7 f 

“t diximustiupra. r4: q ut -p hala ng ionGraccivocane 

Inter genera araneoruin fed diltinguunt lupi nomlne9 

Tertium enus eit eodern phalangii nomine 

araneu~ lanugino t; us, grandifimo capite. Qo dill 

fe~to inveniri dicuntur intus veriniculi duo, adalli- 

gat*qut: inulieribus cerviiia pclle ante Solis ortuin, 

PtZttare ne concipiant , ut Czcilius in coiiinienta- 

‘US teliquit. v is ca annua ctt : quam fohn1 ex omni 

dixit& fas lit quoniam aliquarurn fcccunditas 

plena liberis tali venia indiget. Vocatur & rhaacino 

nigro ‘ Gmilis , ore rninimo *Tub alvo, ;, cmilc. 

Pedibus brevifimis , tanquam imperfktlis. Dolor 

a lnorfu ejus ualis h fcorpione. ~ rina limi~is ara- 4’ anneo1 

neis textis. 1 em erat 4alterion , niii diitinguere- rly.$;rvirgulis 

albis. Hujus Inorfit gc~ua labctattan- gFi;E ; 

‘ut. Pejor utroque ei\ caerlfcus lanugine nigra, ca- t cnua lubeaClsc. 

W. 

llginem concitans ,& vomitus arancofos. Eriam- 

nW deterior , a crabrone penna tantum differens. 

~iitutb~. 

& R! ad inaciem perducit. Myrmecion formica 

capite, ‘alvo nigra, guttis albis diftinz $g;lv;2 

Buentibus, vefparurn dolore torquet.7 l’ctragnathil 7 ~CI~Jgiiniitliii. 

duo genera habent: * pejor medium caput diftin- cb. 

8 prjnri 

guente linea alba, & tranfverfa aha. Hic oris med. rap. 

diRinguirut 

‘urnorem facit. At cinereus polteriori parte candi- li. al. h 

trrnildim 

cans, kntior. Minitne autem noxius eodern colore, dt. dii. 

qui telas murcis in lo parictibus latiffiiiie pandit. 

IO 

Contra olnniuin morfus ’‘remedium efi galhaprrictibll8 

rriidir. 

ceum cerebrum cum piperis exisuo poturn in POT- cb 

II remchein 

formic= quinque pota : pccudurn h i diu c~ gl~- 

Qnis illitus ex aceto : & ipil arnnci quicunque in ~!.acCUrUm* 

‘le0 putrefa&i. Muris arancr mor firs fanatur coil- 

NO ‘‘agnino in vino poto: ungulz arietinae cinere 8% av*. 

m. 

cum 

a Wynttionfirmirr, 0r.l Hrcbir pliffr. TudeShnlangiorum marruvida 

rCPCtcfcvidecur cx duobus divcrfis IU. 

&.lionurn, cap. XI. lib. 17. de mimd. 

‘oh, vcl oblitue krc antca fc hi- 1 Ddrr. 

S: a Ctir-

I remedllllll 

Clt. 

clJ. 

276 C.P.LINII NAT. HIST; 

cum inelle , riiuftelee catulo, ut in Cerpentibus did 

Cttiin elt. Si juinenta nioinorderit, mus rccens Cum 

[ale imyonitur , aut fel vefpertilionis ex aceto. 

ipfc inus araneus contra fe rcmcdio eit, divdfi!s 

ck impofitus. Nam li prxgnans momordit, p tfnus 

dtflilit. Optitnuni , G iniponatur qui [imnordcrit. 

Sed & alios ad liunc ufutn Cervant in oleo, 

luto circunlitos. EL^ contra niorfum ejm rernedio 

1 I Q ~ U I ~ ~ terra * ex orbita. * Fcrtur enim non ? traniiriabeo 

3 mfi- orbitatn, torpore quodam mturz. ~corpionibu@ 

flf‘ 

re. Cb. 

contrarius maxim inviccm’ ltellio traditur, ut virfl 

quoque pavorem iis aft‘erat , torporem frigidifudoris. 

ltaquc in oleo putrcfaciunt eum , l)r ita e* 

vulncra perungunt, @idam oleo iHa Cpumrun af* 

gentearn decoquunt ad ciriplafiri p us, atque ita 

illinunt. Hunc Grzci a coloten voiant, 8r afcalad 

boten, et galcoten. In Itaiia non nafcitur. 

Eb 

4 autcm. + eriiiii hic ylenus lenti inc , firidoris acerbi , t?f 

V. 6 

*A rk 

vercitur , qucl: omnia a nofiris itellioiiibus aliens 

bJ velctrur. runt. Prodelk I% galharum f3mi chis illitus, df3” 

A’li Y. 

6 jtlirii- conis jccur ~accrta divulfa , inus divulhs, fcorpio 

tUI. dr. Jc- 

Nr. ipfc Tis plqp itnpofitus, aut affus in cib hn 

aut potus in ineri cyathis duobus.Propriumtft cor’ 

7 *cc pionum , quod manus palmain noli ieriunt , ’ ncC, 

pilos. V. 

nifi pilos attigcre. 

Lapillus q~difcutque, nb E* 

r,P, icmhpfi- yarte qua in terra mat, ” appolitus plagz , ’ Icvaf’ 

9 len1r.V. ( oloreru. ltcni teh tcrra operta ‘‘cx aliqua partes 

10 ex qln 

hut crat iinpofita, libcrare dicitur. Non dtb4 

refpirere qui imponunt ,& caverc IIC sol afpiciat. 

Verincs terreni triti impoliti pdltnt. Multa & alia 

cx Iris rcnicdicl runt, propter quz in nielle rkvlntur. 

Noctua apbus contrarin, Ck dpis crabroniO 

bdque & faanguiligis : pici quoquc Mnrtii rdtru!]l 

recum 

F? 

3 CoLttn ucrrtnr.1 Afyricum vocari ab Agyptiis Galciius traditlib. IO. fila. 

plic.6. de drawnc marino. Oak. 

a Wf- 

r

I linteo 


que, Conduntur in cake fiaili ‘non picato, LQ 

limo colligato , congeitae rofa matura , EL fur- 

to. DlOfC. penduntur hper acetum cum fale &ens, dotlec 

s vrpore per linteoluin ’ vaporentur, poAea rcponuntur* 

wecentur. 

m. Vis earuin adurere corpus, crultas obduccre. Eadem 

pityocampis, in picea narcentibus , eadelfl 

bitpreiti, fitriiliterquc praparantur. Efficacifliu)s 

oinnes ad lepras lichenarque : dicuntur & tnenfes 

ciere & urinarn. Ideo b Hippocrates & hydropicis 

dabat. ‘Cantharides objec2z runt Catoni Utireafir 

feu vcnenum vendidiikt in auttionc regia, quo* 

niam eas fcftertiis LX. addixcrat. 

xrr, 3 n Cb. 

6 cane rabido , &. lacerta df 

anfinbus, e9 iolumbu, t9 niujlelis remedia. 

De~vo~ruthiocamefino 

T Cevum autem ftruthiocamelinum d tunc ve* 

s. Enige jfeitertjis~xxx. obiter di&uinGt,cfica‘ 

cioris ad omnia urus, ~113lll eft adeps anferinus. 

Diximus & inellis venenati gcncra : contra quod 

uruntur melle, in quo apes tint inortuz. ldem PO’ 

qllo~ tutn in vino, rcmcdiiini eft vitiorurn, +qua: cibo 

cih. Cb. 

pircium gignuntur. In canis rabidi morfu tuetur 

pavorc aquu, capitis canini cinis illitus vulneri. 

Oportet acitcm comburi omnia codem modo, Ut 

feinel dicmus , in vaCe fiMi novo argilla ciriuinurn. 

cunlito 1 que ita in furnuin indiro. Idem & in 

6 biben- potione proticit. Qidain ob id’edcnduin dederunc: 

Aliyul 

Cb. 

dum. V. 

c A P. v.

LIBEEXXIX. CAP. V. 279 

Aliqui & vermein ? cadavere canino adalligavcre: 

menftruave in paiino rubdidore ' calici , aut intiis 

IPfius caudz pilos co~~~bultos * inhere vulncri. Cor l~'t',#l,'~- 

cath.nn habenteiii ftigiunt canes. Nonlatrant ve- :;;;;uj;. 

*o, lingua canina in calceainento ftibdita pollici: aut Lh. 

caudain inuftelz , quz abrciflh dimiili lit , liabcnks* 

Efi licnus idivz Tub lingua rabioti canis , qui 

datus in potu, fieri hydrophonos lion patitur. Multo 

tainen utilifiine jecilr cjtis, qui in rabic inoinorderit, 

ddtur, fi poifit fieri, cruduin inandcndum : G 

minus, quocpo 1nodo coctuin , 3ut jus cottis carnibus, 

' ~ lvcrmiculiis t in lingua canuin, qui voca- 

turd Crzcis lytra; qtioexeiiipro infantibus catillis, 

*iec rabidi fiunt , nec hftidiuin rentiunt. Idem t u 

igni circunlatus , datur morfis 2 rabiofo , nc rabidi 

fiant. Et cercbello gallinaceo occurritur. Sed in 

'horatuin b anno tantiiin co prodcfi. Ajtint K. 

' criitarn contritam cfficaciter iiiiponi 

I ralri. 

adipeiii cum Incile. Saliuntur & carnes eoruiii, qui 

rabidi filerunt, ad eadem rcmedia in cibo dsndx. 

Quin & necantur catuli ftatiin in aqua ad rcxurn 

Cjus 4 qui momorderit, ut jecur cruduin dcvorctur ct,~:;,,. 

ex iis. Prodefl & fitnuin galliiiaceum , duntsxat ru- v. 

fum, ex acetoimpofitum: ~r iiiuris aranei cauda: cinis, 

ita ut ipfe, cui abkitra tit, vivus diinittatur; 

gkbula cx hirundinutn nido illita ex aceto vel pdli 

hirundiiiis coinbuiti rncinbrana, five fcnettus an- 

guium, vcrnatione exuta, cum cancro inafculo ' tri- trim rx Cb. vino 

ta. Nail1 ctiarn per fe repotit3 in arcis armarii6luc, 

tineas necat. 'rants vis iuali tit, lit urina q1ioquc 

Calcata rabioli canis noccat, inaxiinc liolcus lisbcn- 

Cllnl, 

anferis g~,l,:;!:r 

6 Rcmc- 

tibus. ' Reinediuin eit firnutii caballinuin afperfiim d IO fitnuin. 

accto, Cb. 

vis mcdicamenti , ut Lvcrniiculnrum 

phil~ngii Irnuginoficap. 4. hujusllbti. 

Ddn. 

s *+ 

;I In

a In pvorrtl,im difiardir u~nifi.] 

t'etus provcrhium eft, xdrv ti's :i. Mor 

dpvacxlion. idnu in lrprdrm/d.vitnJ: 

in COS qui niali cauram auttori noti iin- 

'pwnr, ut fi qui3 iracuiidis vitiiim juv(:nfa, 

nonIt~tlritiztribiiat. pi310 I. 7. 

de Repub. cos qui cxro%fpoliil[it, fdcc- 

C~UICS rit , in lapidcm rxvicntcs, 

olainb ro qui jccit. pacuvius in armo. 

min judicio, Canid tun,prrrnJii tfl lap;b 

, nen rnmillumguifi irrr , rpaktnm 

i/'firn la/tzdrm 7ua iff4 $, ptrtr. EraTms. 

loopinioncvulgi fuit , qtiibus in xdibuster 

lapis3 cane morfus ,difcordia, 

& intcRinis diGiiGonibur omnia perturbari 

Icaqiic fi quando vidercnt unq. 

habittntcs difcordcs , rixifipe b $1- 

giis inter fc difcrrpanrcs & tumultuantw 

, layidem iranc inorliuin in ca domo 

familia iiecfkdiccbaiit. Dalrr. 

h ExrnrJrla.] Enilliusfcllc. quod 

rfficaxclt conrrsdpidcs, circro vcncnum. 

lilpra cap 4. Iitrju6 libri. ldrm. 

c Yrnrn. fimprrcm lolrrurnmqar 1- 

/?r+,It.] In fcriptocodice, rentta 

nrfungorum , bolrrorna~ur. Nanvcrbup 

+ing,rt, fiiycrfliiit. h t . 

d Mu/ltlr rdtulw.] In fittili novo 

crcinaius, ut drttunl clt initio hup 

capitis. Dalrr. 

c Anrrun roniirarnn.] QIJZ mplth 

rpc&at)s herbit pafcuntur, drm


Alopecias cinis 2 rnurium cnpitibus caudifque 8r 

totius iiiuris emendat: przcipe G vencficio accidcrit 

hac injuria. ltein hcriiiacei cinis cum inelk, 

aut coriuin coinbufiuin cum pice liquidu Caput 

quidcin cjus uftum per re, etiain cicatricibus pibs 

reddit. Alopecias autcni in e3 curatione prapararl 

oportet novacula Pr a napi. Quidain ex accto Ut1 

I herilia- maherunt. Qua: de crinaceis dicuntur, omnia 

CIO. Cb. 

tanto niasis valebunt bin hiltricc. Lacerta quoque 

, ut docuinius , combuk cum radicc recentis 

urn a mi.dt'- Fcmdtnda. 

V. 

harundinis, quz ut una creimri pofit ,' rninutirn 

findcnda eft : ita myrteo oleo permiflo cinercs GIpilloruin 

dcfluvia continent. Efficacius virides 12' 

certz omnia eadcm przfiant. Etiamnum utilius admifto 

(ale, & adiyc urlino ,& caepa tufa. Quidam 

denas virides in decein rcxtariis olci veteris dike 

quunt, contenti fcinel in rncnrc ungerc. pclliuan 

viycrinarurn cinis, alopecias cclcrriinc explct: itern 

gdlinarwiii filnuin rccens illiturn. Corvi ovum in 

e:n;i;rn. erco vafe 

t. 

permiiturn illituinque deraro capite 

4 capilli. nigritiam capillis affert : led doiiec inarcfcat 9 

Cb. oleum in ore habendum ell, nc & dentes fimul 16- 

grefcant. ldquc in umbra faciendum , nequc ante 

1. to. Morem eiur Gctificii ab Hctcule 

profeCtum narranr , qui cum in olytnpia 

rcm facram Diishccrc!, m,ufcarum 

infch'mulritudine, Jovi hpu'y facris 

fafitis, ultra Alphcuiit illas abcgir. EX 

hac iiifioria pudh five & ~ V ~ O V 

ovem fuimc inrelligimus. Apud Pau- 

I anianl lib. 8. nundinis, quz ad Aliphcrain 

Arcadit cclebran!iir , hcroi 

MyiacrO ICS divina fir Itoftiis, ur cjus 

imploraronumiuc, inter tmmolandum 

i mufcirum prorervia ruri Gnt. Hcrcu- 

quain 

AQio tcmplo Apollinis cum pane' 

gyri3 Iacra, & falurorioncr in honoren 

Dei fiunr , mufcir bo* immolnrur CU' 

ius cruore dbqp~d;~ , placara& fa. 

rum cvancfcunr h aufugiunr. Rhod. 

30~. C~P.~G.Z~. Alex. ab A h . cnp.13. I* 

Lepide Plaut. in Mcrcarore muliirm Cud 

riofuin cxplonrorcin vocat , 

Nrquir~n~m abdidi , rbfimdidi , rbprrfim 

krkbdm; 

Mn/h r/! mrw paw 2 nihil POI$ rlMil' 

lvrn hrbrri. 

lis quidctn laccllu~n, quod in foro Hoa Idem. 

zio fuit mufcar iton ii?grcdiebantu*. a Synnpi.1 Quo ad rtrborcm UfqM 

Invocabant & Cyrenettfrs Achorrtn, vcl fricetur cutis capiris. /don. 

ut Nazi~nzcnus air , Acaron niufcarnm b In hi/?rir@.] liR cnim hillfix Affi- 

Dcuin, protinw abcuntceo txdio. Nam canus hcrinaceur. idtn. 

a c4-

284 C. PLINII NAT. HIST, 

I illmi- & ' a vulneribus tonfirinarum fanguincm filtit. A 

boa Y. 

cerebro vcro proflucnteni, anfcris iinguis aut ana- 

* infufua tis * infuths : adcpfque earundein alitum cuni rofa- 

3 nafccil- ceo COOUS. Matucino pafccntis hirundinis caput 

BOit. V. 

tn v. 

a. 

, a,,tfum alligant capitis doloribus licio : aut cerd alba fronur. 

Y. 

di illinunt ,& pilos caninos yanno adalligant. CCrebrurn 

cornicis in cibo iLtnptuni, palpebras gigne- 

6 mry- rc dicitur : b afypum cum inyrrha caliduni pcnipumqae 

V. 

cillo illituni. ldcm prachre inufcaruin , fiinique 

murini ci~~crcm xytiis portionibiis, ut cfficiatur 

diinidium pondus dcnarii,. protnittitur , additis 

dualus fcxtis dcnarii 6 ftih, ut omnia ccl'ypo illinantur 

, item murini catuli triti in vino vctrre ad 

crafitudinern acopi. I~ilos in his incoinmodos , e- 

vulfos rcnafci lion patitur fcl hcrinacci : ovoruin 

itcllionis liquor : ralamandrae cinis : lacertz viri- 

4hlligmt. praecifum , tnaxiine una plcna , linco panno4 ad- 

v ~cc*- 

ttuw, Cb. 

dis fcl in vino albo Sole ' coaauin ad crafitudincm 

mellis in zreo vak : hirundinis pullorum cinis 

cum la!% titll);maIi, fpumaque cocliIcarum. Glaucomata 

dicunt Magi ccrcbro catuli fcptcin dicruitl 

ctiicndari , fimillo dcniiifo in clextrani partetn, fi 

dcxtcr oculus curctur, in tiniltram ti finiitcr : aut 

8 maxi- fcllc rccenti afionis. NoAuarum eft id gcnus ' 111;1- 

muin, im 

cb.d. xiitiuin, quibus 9 plutna auriuin modo micat. SuffuiriPmmi- 

Gonctn oculorum canino fcllc inalebat , quat11 II~Zcant. 

V. 

,o nx: lo curari Ci Apollonhs Pitanacus cuiii inrlle: 

Cb. item albugincs oculorutn. Murium capituiii cau. 

darum- 

d Aptl/m;w Pita .w.] En Jutem 

Pirrne fi,olidi.p oppidum in Alia. Nan 

ut Tyanxi tcftiinoiiio Pliiiius urP1ur I 

tcrnporiiin ratio vix prtirur. Ad hoc 

iwri iiicmormiiriilla Apollonii Tyriiri 

in liocgcrtcrc fcrip. @lm. 

e /rim aibqinrr oruiorum.] roflrcmr 

rii&iodcfidrratur in lcripio codicc: ICtic, 

yrzccnit cairn pmlo aiitc. Pint. 

a Sir

286 G, PLINII NAT. Hrsr. 

tur , aut a pane colligunt , ut faepius utantur. JUS 

prater hpra dikta 0 pcdiculos e toto corpore ex- 

pcllit pruriturc]ue etiain fuurnnia: cutis. EffeeBUfn 

q;o~i;:;ilr. oItendit tcc per 1;: capitis viperini * cinis. '~tiliffi- 

V. incocuios inuiigunt. ltcilye ad( ps viprrinus. De 

.ll*.+ci- felle non ' audatter fuateritn qux praecipiunt , quo0 

tcr. Ck. 

iiiatii (ut fuo loco docuimus) non aliud elt ferpentium 

vcneiiuiii. Anguium adeps zrugini iiiiltuJ 9 

ruptas ocuIoruin partis {anat & membrana iivek 

nc~~us vcrnatione eorum exuta G adfricetur , clari- 

3 a. tatem fa& Ululz quoque fcl prxdicatar ad albugines, 

fufiuiiones , caltgincs : adtps iinii~iter ad 

claiitatetn. Aquilae , quam dixinius pullos ad contucndum 

Solein oxperiri , iniito f ch cum inelle 

4 uwn- Attico inunguntur iiubcculr. & caligationcs fuflu- 

Goncfque ocuIorum. Eadem vis & in vulturino f& 

clt cum porri fucco, & nlel~c exiguo. *:lterii in 

gallinacei felle alligato ad artjeina, & ad albugines 

ex aqua diluto: itcin ad fuffuiiones oculoruin, inaxime 

candidi gallinacei. E'iinum quoquc gallinaceoruin 

, duntaxat rubrum, lukiofis illinenchin iii011- 

tur. Cb. 

9 m''iDa- Cb. ftrant. Laudant & 5 gailiiia: fel , fed praecipue adi- 

6 ~ufulu- pein, contra puItulas in pupillis. 7 Has fcilicet 

7 Noc.cb. ejus rci gratia faginant. Adjuvat iiiirifice & r u p 

oculoruin tuniculas admiitis fchifto & hzinatite lapidibus. 

E'imuin quoque earuin duntaxat candiduiii,in 

oleo vetere corneifcluc pyxidibus adfervintt 

ad pupillarum albugines. Qia in inentiane Ggiiihcanduin 

efi pavonee fiinuii~ hum refortere tradi, 

invi- 

CCI. 

Ch.

Ificiozdi piitis ccrcbroinvcntor. c. IC. iraur d purro, CT

LIBBR XxIX.. CAP. VI, 291 

majorem Magi uoniam retro ambulet terramquc 

tcrebrct , ' Iriditt no€tibus. Veantitur ;h:rldeD 

e"m fortnica * circunligato capiIIo in civernain 

elus conjetia, cfflato prius pulvcrc ne Cefe condat: cb. 

ltaforalic;e complcxu extrahitur. Ventris gallina - 

ceorum riieiiibrana qus abjici folet , inveterata & 

vino trim , auribus purulentis calida infunditur, 

Galhrum quoque adeps. Eit & uzdatn pinguiblattae, 

ji caput avellatw 3 'Ianc tritam una 

rofaceo auribus inire proden'e dicunt , fcd la- 

, qua incluferint , poft pauluin 3 extrahcndam. 3 c * ~ 

Celerrime, cniln id pinguc tranfire in animal, fien- ~c~cbrc e- 

ium. Cb. 

que vcnniculuin. Alii binas tcrdvc in oleo deco- 

?as eficacifime auribus inedcri Icribunt, & tritas 

!n hteolo irnponi contufis. Hoc quoque aniiiial 

lWr pudcndn eit : red propter admirationem natura 

9 prircorutnque 9 cur%, totum in lioc loco ex- 4 corm; 

I: of. 

Plicandum. Plura caruin genera fecerunt. b Mollcs, 

Puss in oleo deco&as, verrucis efficaciter illini ex- 

PQti flint, Alterutn genus $ mykccon appellavere, L,;Ylicon; 

Qrca inolas fcre nafcens. Has capite dctraAo at- 

ttitas , Icpras fanaffc, Mufa & Pitton in cxclnplis 

rehpmmt. Tertium gcnus & odoris tzdio invifill11 

, 

L circunligrta. 

V.Q 

. hondum.

I auditu. 

M. 

1LCII. ?. afihlnp- 

69% C. PLIN~I 

NAT. Hisr. 

Turn exacuta dune cum piffcIco fanare hulcefa 

alias inlinabilia: firuinas, panos, diebus viginti uno 

impofitas , perciiffa contufa cacocthe , rcabieflfi 

fiuruncuIofque, a dctrattis pedi~iis & yenois. Nos 

haec etiam ' audita faitidimud. At hercule I>iod'l 

rus & in inorbo regio ,& orthopnoicis fe id dedifie 

trndit cum reGna tL melle. Tantum poteitatis ha' 

bet ea ars pro inedicainento dandi cpicquid dire 

Humanifhi eoram *cinerein cremhtarum fervay 

dum ad hos urus in cornea pyxide cenfiiere , acit trl' 

v. tas clyiteribus infundendas orthopnoicis, aut IrheU0 

maticis. Jnfixa utique corpori illitas extrahere conc 

fiat. Me1 utilifimum aiiribus quoque eft, in quo 

PCS emortuz funt. Parotidas coin rimit 'colufl* 

7 paluinbinurn. 

Ch. 

binum ltercus vel per fe , vel cum P 

atina hordeaces 

aut aveiiacca. NoBurque cerebrum vel jecur CUP 

4 auric. P 

pir0tida.V. oleo iniiufirm e auricull: aut parqtidi : rnultipeda 

aim refinae tertia parte iIIita : grylli five illiti fiye 

adalligati. At reliqua morborum genera medicll 

nafque ex iiCdemmimalibus , aut ejufdcm generih 

fiquenti dicemu4 voluminc. 

a D@tvac?bpctlih bprnnk] SkAn- & Arcliigcncs lib. 5. laudant 

dromwhus lib.3. I(BC~~RIIC Gileni, I &'rd 7r77op&. Dnlcc. 

c. PLI-


NATURALIS 

HISTORIEE 

L I B E R XXX. 

P R 0 OB M I U M. 

De orkine Magiccc artu , quando, 6 d quilw mpcrit, 

61 quih celebrata fuerit , 6 re@& ex 

animahbub ntedicine. 

c A P. 1. 

AGICAS 

vanitates farpius quidem' an- d;llt;;;;:- 

tecedentis operis parte, ubicunque cau- 

fz locufque pofcebal~t , coarguiinus , 

2 ctiriniiiini 

in i'audet 

egcmurque * ctiainnuin : in paucis s;lllcll. 

!amen di na res eit , dc qua plura dicaiitur , vel eo 3 ;itando- 

que. Cb. 

'pro quo f fraudulcntifima artiuin plurirnum in to- 4 mciiti. 

to tcrrarum orbe, plurimirquc fcculis valuit. Au- rrd,git. 

aoritatcm ci maximatii fuin'e nenio miretur,'qunn- Ci.2,acb. 

doquidern fola artiurn tres alias irn eriofifimas hu- *; 

maria: 4mcntis coniplexn in unam P e * rcdcgit. Namiit' 

IF- 

CIC Ch. 

tarn priinum 6 Mcdicina ncmo 7 dubitat p ac $e- 8 iilwig. 

V 

ck falutari irrcpGlfc vdut altiorcin fan&iorem- ralletlo- 

: ita blandifiinis defideraaddidiiTc 

vircs rcligionis, Io ad "'io ad 

quas maxime etiainnuni " caliqat humanuin enus. (1;;;i;iat. 

Atque ut hoc quoque 'I figrtlerit , inifcud c a ~cs V. ~ diwr- 

.rc: 

m. 

&thernaticas,nullo non avido futura de fcfc Ccien- lkt?gj, 

di, atque ea 2. ccelo vcrifimc peti crcdcnte. Ita of- Emfit. A- 

&fis hY. 

a rn pmycir inmrn r \ i p rri r/I, tlr qur 1 riaribus ofocnd3 fint Reliquj fic le- 

Phdtc#nt#r.] Trio prima verba fiip:, g

294 C. PLiNri NAT. HIST. 

fcfis hoininurn fenfibus triplici vinculo, in tnntuln 

v. ' hfiigii adolcvit , ut hodiequc etiarn in magna 

= Iwbu$. tc gentium przvalcat & in Oriente reguiii ' reg*- 

gllrnl. faRi- 

nt. 

bus impcret. Sine dubio illic orta in Pcrfidc ' zr 

roaltrc ut inter autttorcs convcnit. ~ c unus d hlc 

fwit an poftca dim, noli Litis conftat. ELI~Oxus 

, qui inter fapientia: fcaas clarifiinam, utilifirnainquc 

cain intelligi voluit , Zoroaftrein huflc 

b fix millibus annoruin ante Platonis inortctn fuifie 

prodidit. Sic & Arifioteles. Hcrinippus qLii de 

tota ea artc diligcntifiiinercriplit ,&L vicies ccntufl 

miliia verfiium i Zoroaitrc condita, indicibus que 

quc voluminum cjus politis explanavit , przccptocw. 

3 Agona- Y. A. rein, A quoinititutuni diccret,tradidit 1 Azonacclfls 

L~IIC:CII.C~. ipftim vcro v. inillibus annoruin ante Trojanujl1 

l>clluin fuiffc. Miruni hoc in prirnis, duraflerneruccrr. 

iiioriaiii artcinqiie tarn longo zvo , coiiirnentariis 

,. I,.bcnt, noti intercidcntibus , prztcrea nec claris nec con- 

Ierib. 

lots no- tinuis 41;1~~~fi~nlL~~~ 

cuitoditam. Qiotus cnim 

7,ai aliiiii quikquc aiiditu faltciii cogiiitos habet, qui foli COT 

Ixiimaiitur, 

u s 

k A~olor~im 

Mc(lm, I$%- gnominantur , Aptifcorum & Zaratum Mcdos 9 , 

byloniolqu. 

Marina. 

ruin .% A- 

r,,t,a; T, 

pliocuin ,aut 

AQ~,,~,~ 

,. 

I ariuoen- 

Uabyloiiiuinquc ' Marriiaridutn , 81 Arabcrn €-lip- 

pocuin Affyriuin vcro Zarmoccnidam ,' quoruill 

nulla extant inonun~enta. Maxiinc tamcn iiiiru111 

dtn ch, cft , in bello Trojan0 tantuni dc arte ca filci~tim~~ 

6 Marilia- furffe Moincro , tantutnque operis ex eadem in 'LIrrdruln, 

M. 

7 I~~cuilr lyxis crroribus, adoo ut totuin opus non aliunde 

md clnlr/ul.a 

**.~wmtis conltet. Siquidcm ' Protca tk " Sirciiutii catitus 

Ch. 

apud 

vaticinnndi peritiOimum, phocarom 

& pifciurn marinorurn paltorein. Fuifre 

regcm iegypti norrat Herodotus, hfC* 

nclaoqucuxorcm , Paridi id IC vi ternpeRatum 

appulfo & divcrfatocrcptams 

cumunivcrfis opibus rrfiituiffc. Hoinec 

Ius Odyf: refert cum l-tiLindc31i3s3tq~e 

aliasformasafitinp~ini prout iibuiflct. 

ffujus rnutabilitatis caufain Diodorus 

rcfert ;Id ntpypthuin pxincipum con' 

ficru.

fuctudincm,, quiornatus Ec mijcflario 

Bratia, tnuri , leonis , draconis capite, 

arboribus 

ignc , & aliis hoc genus 

in fignibus ornarcntur. Ddrc. 

' Sirrnnm cantwr.] Perthenopcs, Libyt, 

LeucoCtr , fiiiiruiiiCalliopcs & 

Acheloi ,de quibus Homcras I 2. Odyc 

Idm. 

a Trlmr~nr.]Acl fincs Lyciz pofitm 

cap. 27. 11b. 5. cclcbrcrn Caccrdotum 

Collcgio. Idrm. 

b AIitnrXrn&l Magos enim Pd2 

fiuosrapicntcs Vacant. Idtm. 

c Lifrrarumjnbfilirafi~nr rmnlo e+tu.] 

Sorrornn ljI16w , vel iliquid h i - 

1CI'ubltitucndumvidctur in locum illo-

296 C. PLINII NAT. HI ST. 

rqem Perfarum bello quod is Grzciz intulit, CO- 

W IC.'*K mitatus : I ac velut feinina artis poncntofz * fprA 

d. 

t !parfit. Gffe , obiter infeao, quacunque coinmeaverat 3 

V. IS @rGr 

obiter rIlfino, 

qirnc 

inundo. Diligcntiores paulo ante hunc ponuiit 

commcmd- roailrem aliuin Proconnefium. Quod ccrtiim eft9 

rant mundo&. 

hic maxiine Olthanes ad rabiein , non aviditatt'lil 

modo fcientiae ejus , Grzcoriim populos cgit. 

1 animad- wanquain 3 aiiiiiiadvcrto fummam literaruin clari- 

VCIMm. M. 

tatein gloriamque ex e3 fcicntia antiquitus & pcne 

fernpcr petitam. Certr Pythays , Einpedoclcsv 

Deiiiocritus, Plato 3d h ah di ccndnin navi awe, 

cxiliis vcrius , quain peregrinationibus , fifccptis. 

Elanc revcrli przdicaverc: banc in arcanis habuerfi 

4 ~,poii~ Dclnocritus Apollonicem Captidenem & a D3ri 

bcrhrti COP. 

rrcem Ck. danuin? Plioeiiicc illufiravit ,"voluminibus Dar- 

I a ftcpul- dani in fcpulcrtini ejus pctitis , fiiis vero cx difcicliro 

V 

6 ab alii*, pha eoruiii cditis : quz rccepta ab ahis horninurn 

ot tietransiil?eprho 

atque tranliifk pcr incitioriain, zque ac nihilin 

minum memorlarn. 

V. vita # tiiirandutn eft. In tantuin fides ifiis fafque 

oinne decit , adco , ut ii qui cztera in viro ill0 pro- 

7 hanc e- bant ,' hec JUS e& opera inficicntur. scd friilh 

jus eII" opelam. 

iw. 

CIB. Magi. Cb. 

Hunc eniin maxirnc affixiflc aniinis cain dulcedinein 

conitat. Plenumquc tniraculi SL hoc, pariter 

utrakiiic artcs cfllorui& ; Medicinam dico, Mas$ccnque 

eadctrr ztm illam Hippocrate, hanc Democrito 

illuitrantibus , circa Peloponnctiacur 

(;rack belluin, quod gcitum cft h CCC. utbis 

noha: anno. Eft I)( alia ' Magices fa&io, t a More 

s

298 C. PLINII NAT. IIIST. 

CAP. 11. 

De lpeciebw hlagik , Nerontfi;/i4e 6 Mago- 

~tim dettjllrtio. 

T narravit Olthancs , fpccics cjus plurcs 

SC 1 I'phsris. k aqtir, U runt. Nanque * & ex aqua, & cx fpharis, 

acre. ti ex acre, PC Ite~lis, & Iuccriiis, ac pclvibus, fie 

Cb. 

= divin*- curiburque ,& multis aliis modis * divina proinittiones. 

V. 

3 promit. tit : przterea umbrarum , inferoruinque colloquia: 

Cb. 

qux omnia ztate nofira princcps Nero vana talfaque 

coinpcrit : quippc non citharz tragicique cantus 

libido illi inajor fuit , fortuiia rcruin humanarum 

hnrna gelticnte in profundis aninii vitiis. 

Priniumquc iiiipcrare Diis concupivit , ncc quic- 

4 valuit. quain gcncrofius voluit. Ncmo unquain ulli ar- 

Eh. 

tiuin validius favit. Ad hax, no11 opes eidcfucre, 

noli vircs, tion 'clifccndi ingcniuin 5 a aliaque lion 

ha. G Ch. 

nun * patientc mundo. Iminenfurn & indulitatuin cxcin- 

7 quod. pluiii cfi falfx artis , quam dcrcliquit Ncro : utitiainquc 

infcros potius & quofcunquc de fifpicionibus 

Cuis Ueos confuluitTct, quain lupanaribus atque 

proflitucis inandaffet inquifitioncs cas : nulla 

profcEto facra barbari licct teriquc ritus , noli mi# 

tiora,quam cogitationes cjus, fuiflcnt. Szvius f i ~ 

nos replcvit unlbris. Sunt quzdain Magis perfugia, 

&net. 

w* 

vcluti b Icntigiiicm habentibus non obfcqui nutni- 

na, ut cerili ' non poihit. ' E'orte hoc in illo. Nb 

hi1 incmbris defuit : iiatn dics eligcrc ccrtos liberun1


c A P. 111. 

De Tdpb , 6 reliqua medicinlc per morbos d&e/lt in 

mimalibub, quorumgencra placidafint, aut fcra. 

Eculiare vanitatis fit arguincnturn, quod ani- 

Pnialiuin cuntiorum talpas maxiinc mirantur,tot 

modis reruin natura damnatas, clrcitatc pcrpctua, 

tcncbris ctiaiiinuin a h, dcfofias fcpultilquc fiini- 

ICS. Nullis q ue crcdunt extis : nulluin rcligionis 

capacius judicatit aniuial : ut ii quis corejus rcccns 

I devoret. palpitat1Gp ’ dcvorarit , ’ divinationis & rerum 

Ch. 

* divina- cfficiendaruiti evcntus promittant. Dcnte tdpZ 

vivz exempto, fanari dcntiuiii dolorcs adalligato 

affirmant. Caterocx eo anitnali placita corum, fuis 

rcddctnus locis, Ncc quicquarn probabilius inve- 

3 advcrr+ nictur, quain inuris nranei inorlibus 1 advcrfari cas, 

quoniam & tcrra orbitis (ut diximus) depreffa ad- 

4 catelo. verratur. 4 Cztcrum dcntiuin doloribus (ut iidcm 

tionsn rerum. 

v. 

no. Cb. 

Ch. 

’ 

narrant) mcdctur canutn qui rabic pcricrunt , capituin 

cinis crcinatorutn finc carnibus, infrillatus cx 

oleo cypririo per atirein, cujus 2 partc dolcant. Caiiinus 

dcns GtiiItcr inaxittius, circunfcarificato co 

qui dolcat : aut dracoiiis os i: fpina: itcin enliydridir. 

Eft autciii ferpcns mafculus & albus. Hujus 

maxim0 dente circunfcarificmt. At in fuperioriiin 

dolore duos fiuperiores adalligant, i. diverfo inferiorcs. 

Hujus adipe pcrunguntur , qui crocodilum 

captant. Dentes fcarificant & of?ibus Iacertae 2 

fronte Luna plena exeinptis , ita ne terrain attingmt. 

Colluunt caninis dentibus dccoAis in vino 

ad ditnidias partes. Cinis eorum pucros tarde dcnticntes 

adjuvat cum mcllc. Fit eodein modo eC 

dcntifricium. Cavis dcntibus cinis i: rnurino ti1110 

indititr , vcl jccur laccrtarum aridurn, Anguinum 

cor ti mordcatur , aut alligetur, cfficax habctur. 

Sunt

LIBER XXX. CAP. 111. 30' 

intcr cos, qui murcm bis in rncnfe ' jubcant C;,jubcnt. 

lnandi, dolorcfque ita * caveri. Vcrmcs tcrrcni de- A. cwcre. 

coai in o~co, infiifique awiculip, 3 cujus i. partc 3 innpp- 

Gtam PUdoleant 

, przltant levamenturn. Eorundem chis rem. CP. 

Q~fis dentibus coiijeAus , ex facili cadcrc cos cogit 

: intcgros dolentcs illitus juvat. Comburi autrtn 

OpOrtet in + tcita. Profunt & cum mori radicc in 2. tc*o. 

aceto fcillite decotti , ita ut colluantur dentes. Is c: rcIiilCl0. 

quoque vcrmiculus , qui in hcrba, ' Veneris labro dq~vc- 

aPpelhta, invenitur , cavis dentiuin inditus inire b rum sppcllstur.rn- 

Prodefi. Nam 7 erucz brnficle , ejus contaRu ca- vcn V& N. 

IL1U la- 

dunt. Et 2 malva cimices inhnduntur auribus cum :;:;$ 

'&eo. Harenula:, quae inveniuntur, in cornibus vi,;,;vcncochlearum, 

cavis dentium inditae h i m liberant ? cy=. 

LIf wCb. 

dolore. Cochlearum inmiutii cinis cuiii myrrha 

gingivis proctrfi, ferpcntis cum f& in olla exuita: 

Chis cum rofacco in contrariain auretn infitfus. Anguinae 

vernationis meinbrana cum oleo tedaeque reh 

a calefaea, & auri altcrutri infuCa : adjiciunt aliqui 

thus & rofaceum , eadem cavis indita a ut fine 

molettia cadant , przitant. Vanum arbitror cife, 

8 

Canis ortu 9 angues candidos membrmam lo cxue- B ciroC1- 

re, quoniam ncc in Itaha vifuiii eit,multoque minus 'z~.ur"'nr. 

credibile in tepidis I' regionibus tam iero cxui. fp~d:~~ucia 

Hanc autem vel invctcratani cum cera celerrirne 

dentes evellere tradunt. Et dens anguium adalli- r;;c;yL. 

gatus dolores "miiwit. Sunt qui & araneum ani- 31 rep- 

I1UI11. Cb. 

mal ipfum finiftra manu captum tritumquc in rofa- nitticeo 

& in aurem infufuiii , ctijus r'r parte doleat, '$ .?&ll, 

prodeik arbitrentur. Oficulis gallinaruiii in pa- "- 

ricte fervatis, l+iiituIa i ~h 

gingiva fcarificata, projcktoyuc oficulo itatiin ;! taLto. 

dolo- 

D In rcrtrfiifhtr d#ct&.] SryUilico, 

in nofir0 cxempiari, non ~cidur, re- 

&. Nomvho quod Grzci! ina1;ulini 

Ccxus, conveilit bxc tuminatio in 

.I, '5 &Bo dcnte vel ,;$.Pra 

tf. Acetum vcro cum fit & Latinc & 

~rrck ncutrlus. non hllitea dixcrim, 

li.J sgllrricwn. Pint. 

4 Em*

tis dcfluxus kerventta oris ulcera i@w 

vocant. D&C. 

colligunt. Jdrm. 

c 1~1nuta.I Videcop. 6. k 14. hujus

a Hrrcrlrntu qpL'.4ta,1 Ahir ma. cap. 17. pa& $By. EC $86. 

iorcs , grandiores, atrtorcs. Idtm. d Cochlrr : trqw drbrwr iw1dfle-l Cor* 

b ~~prrfiib.] RuprcRis b Glvcfirr~ rig0 CPCMC~: toyMa drbrnt *&a >exW- 

Olcris genus c(t, dc quo hpra cnp. PC graph0 noilro : fic infa cap* 6. I.11 

, lib. 21. Idrm. 

qui rocb~cw d o l i potmpm rm.tindrr* 

c Si 7uir nrrrt murinns.] Emcn- Pintiam


1 effica- Sunt qui Altyyalaicas ' efficaciifiine putant 9 ' a EL 

cifimu Ch. . 

a- in iis Liiieg~na earum. Lenit & gryllus infricWs: 

11fr fmrg. 

ma.v. & aut fi quis inanibus ? quibus cuin contriverit , ton* 

11s limilllma,.d, 

a fillas attingat. Anginis fclle anferino cum daterlo 

mi'Elnr.Ch. & mcllc cicifiime iuccurritur : cerebro no&ua: 9 C" 

ncrc hirundinis, ex aqua calida poto. Idujus inedl* 

cinae auAor eit Ovidius poeta. scd eficaciores 

ad oinnia quiz ex hirundinibus inonitraiitur pullr 

filveltrium. b Figura nidoruni eas deprehcndit. 

Multo tamcn cfficaciflilni ripariaruin pulli. Ita v*- 

cant in riparum cavis nidificantes. Sunt qui cujulanno 

3 llc iion cunquc hirundinis pulluin cdcndum ccnfent , ne 

m e t ~ r - toto atino inctuatur id inalum. Strangulatos c~lfl 

M. ut tOlO 

anno me- fanguiiic cointurunt in vafc ,& cincrern cum pane 

tuatur. CB 

/;r dd#mu; aut potu dant. Qidain & muitclx cincris pari niOC 

Horarro,peo- 

113 metucn- do adl11iCccnt. SIC & ad ftiutnae rcincdiadant :% 

tC101Vl. v. co~iiitialibus yuotidie potu. la fale quoque fervat? 

hirundincs ad anginam una drachma bibuntur : CUI 

4 Multi- malo & nidus earuin mccicri dicitur potus. 4 Milkpdm. 

v. 

ladex bc. pcdaiii illini anginis cfficaciifiinun~ putant. Alii 

dt.iib. 19. 

xx I. tritas in aqua: ~ nulhemina dari pcr haiundi. 

ncm', quoniain dentibus tattis nihil yrufint. Tradunt 

& IIILI~CIII cum verbenaca cxcoktuin , Gtibatur 

is liquor, reinedio ell'e. Et corrigiam caninaiii tCr 

COHO circundatam : titnuin coluuitinum viiio i% 

oleo permiltum. Ccrvicis ncrvis & opiitliotono 

ex milvi nido furculus vitis adalligatus auxiliari did 

citur. 

extrema pttecaenofim conrpicitur ac 

vciuti lurorurn. idrm. 

a fir i*#M/mgmr mwm.] Trh prima 

verba deiidcrrntuc in vcruRo codicc. 

Pimirn.

ulcus nlrnufaaum fucrit tcntantc chi- 

IJllrgoillasexfcindere. Ddtr. 

b rrmr, VotdNfNr firdri ftrr$rt~.] 

c SlmdrJ.] ~o~orc, non mgnltudine, 

atit figura corporis- I&m. 

d NImr.cIIrIIY/rldtd,r,.l Vide pofl

306. C. PLINII NAT. HIST. 

Alii pcdiculos terra: vocant. Ab his quopeter' 

rani cgefiarn illinuot llrumis & fimilibus vitiis l% 

* @a- ' podagris. Triduo non abluiint : prodefiquehgc 

ips, trl- 

droquc non tnedicina in annum. Ornniaque his adfcribunt, 

abluuiit. 

Yrodeit non in gryllis retulirnus, Quidam & it 

h+c mcdicinJ. 

v. pdr- tcrra cgelta tic utuntur, Alii vermes tetrenos toti' 

grir. l'riduononab- 

dein , quot (int flrumz, adalligant, paritcrque cum 

nniaque hunt : o- his his arclcunt. Alii viperain circa canis ortum 

;$;,v;,. cuncidunr ut dixitnus dein inediam cornburunt, 

r~tulmw. dein cincrern cui11 dmt bibendurn ter feptenjs diel', 

ode(tque 

hscnlud. in bus quantuni prehenditur tcrnis digitis : fic itruc 

almilin. Sir 

p,cdir. mlilti- v'. 

? in ,

3 Vi*wa portrlh modo inaffka 1 Virirrula, 

forma diminutiva in apograrho 

noRro. Pint. 

b omnnr tnim VrLl rmnm nigrrfij, conla 

Ru. J Pronomen, tar")?), non IgnoGlt 

V:tas codex, Idrm. 

C .P*ida trtrtnt tx a;fi.ttwiam.] 

Dele duo illa verba, tx brb , exrodem. 

Idem. 

d rrt rlitpi aihitvautwr: air p.utiorr' 

hoc efi. 1 In codcm , &wi 

nwpm a*&m hac ./I. 

*hr4nf*'* 

Or- Idem. 

o Protropwm rnfnndrr. J Prim;rrium* 

quod in Iacuin fpontc fluit, minime 

rorrjvum. Dnkr.

a tTrl fi in alios at.] Leg. VrI rum 

~*~wlo/tmntolinil*r, CTc.]NempcfiRula 

puc in teincfma , ut inrrflini pars ertrc* 

ma eo rublinatur. 0.4.

mrtio gracilioris intcbini. [>a/. 

b M~rrtnrirr fmt.1 Fmocint , lm 

neque vldctur cflk 11cCeflh1ht1. Pin- 

timi.


cutantur, in quo runt apes inimortuz deco8P 

Coli vitium cficacifime fanatur ave galerita aflaln 

cibo fumpta. Quidam in vafe novo cum plumis exuti 

jubent , conterique in cinerein, bibique ex aqua 

coclilearibus ternis per quatriduum ; quidain cor 

cjus adalligari feimini : alii reccns tepenrque adhuc 

devorari. Conhlaris Afprenatum doinus efb 

in qua alter 2 fratribus a cololibcratus eft , ave hac 

in cibo fiimpta, 8r corde ejiis armilla aureainclufo: 

3 facto altcr facrificio quodam, ' fa&o crudis laterculis 'io 

facello 4 

crudlg. v. formam caniini , atquc ut facrum perahurn erab 

a nd. N. 

bcb. obRru&o faceHo. Unurn ell oilifrago inteitinutn 

rnirabili natura, omnia dcvorata coniicicnti. HLIjus 

partcih cxtrcmain adallieatatn prodeffe contra 

Ch, 9 Sunt*in 

1. coluin confiat. Sum occulti intcrancorum morbi, 

dc quibus iniruiii proditur. Si catuli , priufquani vidcant 

, applicentur ttiduo ftomacho niaxime ac 

pc&orj, 8i ex ore rgri fiiAum 1aAis accipiantr 

ttanlire vim morbi, poltretno exaniiriari , dik- 

dinir. 4 *grit"- 

V. Aifque palarn ficri 4agri caufas. Mori & humari 

I vldam. rl~bcre CQS obrutos tcrra. Magi 'quidem vcfpcrtilionis 

fanguine contatto ventre, in totuin annunl 

6 It prm. cavcri dolorem tradunt : aut per dolorem, fi quis 

aquaiii ' ycr pcdcs flucntciii haurire fullineat. 

V. 

[cutern dolorem 

ri. V. 

7 indolore. 

Cb. c A P. VIII, 

Ad caIculgs dr vefiCk dolorcr, tejliumqur & inpinum 

tumorcr & ad panos. 

Urino firno contra calrulos jJJinirc vcntrcni 

k cos qui 

rum. V. 

rodcit. Hcrinacei carncm jucundam cffc 

capitc pcrcuflo iino iRp interficiatur, prius 

quam in fe urinain reddat: @cos qui carncin cderint, 

itran- 

a Cola libnm $.I Coli dolore. c rirptd~lpvrrrtnh**rirr fi/?mwd.] 

@der. 

Cum ii lbrdidiabluuntur. Eadem aqua 

b Tranfirr vim mov6;.] Supracap.j. lnudatur ad arcendam lippitudinemc. 49 

ultiqo hujus libri. Idmm, 

lib. 28. ldtm, 

a R1

314 c. PLINJI NAT.HIST. 

cinis : feneQa fcrpentis ex aceto, fi rhagades fint: 

cinis fiini canini candidi cuin rofaceo : ajuntque in- 

1 eadem- vent~m fifculapii efl'e, ' & eodcin verrucas rffique 

h. Cb. 

cacifiiine tolli : murini fimi chis , adeps cygni, fee 

= ibi.~ vum bovis. a Procidentia ' alvi fuccus cochlcarum 

rcpell1t. 3 il'ila v. pun& evocatus illita depcllit. Attritis iiicdet~r 

b*brf& re- cinis muris filvatici cuiii incik: 4 ~el hcrinacei, culn 

pellit Cb. 

tCi Ixr. vefpertilionis cercbro , & aluinine , 8~ ucfypo. Fi- 

muin coluinbinuin cum incllc. Condyloinatis pricerr- 

vatiin araneus deinpto capite pedibufque infrica- 

Cll11I ' dp.& 

.l,~erlnv, 

cum bro,,(;b., 

tur. f jnfrlC*- rJM. tur. Ne acria yerurant, adeps anfcrinus cum cera 

Punica, ccruth , rofaceo: adeps cygni. Haec l)r 

haemorrhoidas fanarc dicuntur. lfchiadicis cochleas 

crudas tritas cum vino arnniinco cu( piperc potu 

prodefli dicunt : laccrtain viridein in cibo ablatis 

pcdibus , interancis, capite. Sic & itrllioncm, adjettis 

huic papavcris nigri obolis tribus. Itupcis 

convulfis fcl oviuin cum laLtc niulicruiii. Vcrcndoruin 

formicationibus vcrrucifque mcdetur arietini 

piilinonis inafiati hics. Catcris vitiis vcllcruin 

ejus vel fordidoruiu cinis cx aqiia : kvum ex 

oincnto pccudis , pcipuc B rciiibus, adiniflo cinerc 

puiiiicis & file ; lana Liccida cx aqua frigida: 

carncs pccudis combultz ex aqua: mulz ungularum 

ciiiis : dcntis challini contufi farina infycrlh. l'eftibus 

vero, farinacx oflibus canini capitis fine carne 

d s . 11 Si dccidat tcftiuni alter, fpiiiiiaiii cochlraruin 

illitam remcdio cllk traduiit. Tctris ibi 

hulccribus ,& inanantibus auxilinntur canini capi- 

tis reccntis cincres : cochlcae htz, parva:, contritx 

a Puotidrnh h i fnccw rethlrarum 

pUnRLI r) matm rllrta tirpllir. 1 f'rurrrlrn 

t~rlm, accafandi cafu, inapiiquocodi 

cc. Plnr. 

b St drrrdat tr/?ium Alrrv.1 Turpitcx 

propcndcnr & dcmittarur vcluti laxa-


admifceatur : fel caninuin, ita ne manu attingatur, 

fsd penna illinatur : firnuin galharuin : verinium 

terreiiorum cinis cuni inelle,ita ut tertio die Colvan- 

I $0 a- tur. Alii ex aqua illiniri rnalont. Alii ' ipfos aceto 

*to mcntiin.Y 

ip meiifura cmi mellis cyathis tribus,pedibus ante rodu 

rccubu- 

I, mcnluro. Caceo perunttis. Cochlcae lam pow tollere dicun- 

AiU Y. 

tur pcdutn 8r articulorum dolores. Bibuntur autcm 

birm in vino trim. Eadem illinuntur cum hclxiiie~ 

a contri- hcrbae Cucco. Qidain cx accto 'iiitriviffecontenti ' 

rilTe. 

hit. aidam "Me cum vipera creinato in olla 

1. t &PM. nova, & faepius fuinpto, ajunt podagraliberari. 

Utile elk & adipc viperino pedes perungi. Et de 

milvo affirinant, ti illveterato tritoque , quantum 

4 IL tres digiti capiant bibatur ex aqua, +Aut ii pedes 

Dal. 

rawi- b Canguincnt cuin urtica : vcl pcnnis * corutn, cum 

nr tumediit. 

Y. priinum narcentur tritis cum urtica. Quin & fiinus 

6 cjur. 

Dn/. corutn articuloruin doforibus illinitur : itein cinis 

7 trrga- 

Clnll,ar Ch, niuftelae aut cochlearum & cum ainylo vel tragacanth 

Incullbs articulos aranci telx coininodiGw 

curant. hiit qui cinrre Carum uti inalint, 

licut fiini colurnbini ciiicre, cuin polciita & vino 

albo. Articulis luxatis prdentaneum eit & fevuin 

8 &. Cb. pecudis cuiu cincre a 2 capillo mulierum. I'crniotil 

bus quoque iinponitur ~ Y I I Ipccudum I ~ cum aluiniiie. 

Catiini capitis citiis 3ut fiini inurini. Q~od 

9 purr. 9 G putrida Iint hulccra, ccra addita ad cicatricein 

CL 

10 vi'- perducunt, vcl lo grylloruin ciecnatoruin faviIh cx 

hum. Cb. 

oleo: 

a ~rlt.1 Sa1 ioeR , qum multisaliii 

locis vipwinum vocat. Idrm. 

b Snny~inwt.] 111 trtroque mariufcri 

ereinpi. lcgitur ,/rwgwinrm. Inantiquif 

fitnocodice fcriptum fuiffe yuto, /in- 

wmt t ~ m 

: nemp vcl contralto kri- 

$~ra , vel drleris 'itcris , h dormitintcm 

IUC ignarum fcribam , ex 

ii4 notis effecife finguinrm : cum legcndurn 

fuerit : et t prdri /.. t* 

mrmf, Apud Qintilionom in $d@mo- 

tionibur oliquotks lqimus /nng*inmto, 

pro higuiiic inanantes , 6 CIUOre 

pcrfulos. Slngl4lNdnftl pdrr quidam 

cvponunr, gragrrna , carcinoniarc, for- 

dtdis & malignirulccribuo tentacoscum 

Can umii rfflaxti. Talibus urtica pro- 

del, & pcctrljarivi fanguintm mananccm 

lifiic , qrzfcrtim b nrribur. sed iq 

morbuspliirimumdiflcrt a podagca , de 

quahicagitur. Idim. 

a sw6-

LIBER XXX. CAP. X. 3 '7 

oleo I item muris tilvatici cum inelle : vermium 

quoque terrenorum cum oleo vetere :& cochleg, 

nudz inveniuntur. Hulcera omnia pedum fanat 

cinis Carum, quae vivz coiilbufiic tint : ' fimi- I fimi ~d. 

ue gallinacei cinis exhulcerationes ,* coluinbini a. 

I colum- 

2 mi chis cx oleo. Attrittis etiain calccainentoruiii, bini rx 0- 

IC0 a. coveteris 

folea: creinatl: cinis , agniiius ulmo & a- lunibini n- 

inicxdeo. 

fanat. Dcntis caballini contufi P arina priva- Cb. 

tin1 a fubluviein. Laccrta: viridis fan uis fubtritus, 

hoininum e~ jumcntorum pedes F ublitus fanat. 

Clavos pedum urina lnuli mulzvc CLI~II lutofuo ilk 

t3 : fimum ovium. Jccur laccrtae viridis vcl fanuis 

flocco 3 iimpofittis : vertiics tcrreni ex oleo : tzrimgi- 

Rellionis caput cum+ viticis pari modo tritum ex 0- 4 urucb. 

le0 : hinuin columbinuni dccoAuni ex aceto. Vcrtucas 

vero omnium generum urina canis rcccns 

Cutn fuo luto iIIita : fimi canini cinis cuni cera : ti- 

Fluin oviuni : Gnguis rccens murinus illitus > vel 

* fe mus divulfiis ; hcrinacci fel : caput laccrta vcl 

inguis y vcl cinis totius : membrana feneQtis an- 

Wium : filniitii gallinaccuin cuin oleo PC nitro. 

Cantharides cuin uva taininia intritz cxedunt : fed 

ita erofas a h, quae ad pcrfananda hulcera tnonitravhus, 

curari oyortet. 

c A P. x. 

Remedia advcrjia morbor tori corpoti. 

Uiic rcverteinur ad ea quz totis corporibus 

inetucnda funt. Fel canis nigri mafculi aiiiuleturn 

cfle Magi dicunt domus totius, fuffitz eo 

puri- 

SwLhmh.1 Tlw' ~ I ~ V W pungoor.Vu!gu, vocat am P;D;tLirn.,Par 

Columcl.cap. 7.lib.7 .de ovc id u P: 

urpat onychia gcnua idmitiur cR, ac mlnos 

In homine is morbus, cR, cum Tub un- dolore vcrnt, nec rimum articulum 

tw, co&a inflammrtionc. tnics alba di iti corrumpir. &dam duviay. 

Y 

cplhgirur: quod Lpe rnulieribut ac- n) d&ta a hlro interpretancur. 

W r , dum intrr confutndum Ic acu 0ilr.r. 

a Mkt. 

01.

3 18 C. PLIN~I 

NAT. HIST. 

purificatrave contra omnia inala mcdicatnentae 

ltein fanguine canis rcfpcrlis parictibus genitalique 

tjus fiiblltninc jmuz dcfofio. Minus mircntur hoc, 

qui fciunt foedifirnuin aninialiuin in quantum 1113- 

gnificent ricinum, qtioniarn uni nultus fit exitus 

n;. a$~~iu~: fagin% , ncc finis ' alia quam inorte, diutius in fa- 

; dui.'re* me viventi. Scptcnis ita diebus * duratrc tradunt: 

m a - at in fatictatc paucioribus dchifcere. Hunc ex 

re. OW. 

aiirc Gniltra cnnis oiiincs dolores fcdare adalligattiin. 

Euiidcin in augurio vitdium habcnt. Nam 

fi sgcr ci refpondcat qui intulerit h pedibus fianti 

interrogantiqtie de morbo fpn vitae certam elk 

tnorituruin nihil rcfpondrrc. Adjiciunt, ut cvcllatur 

ex aurc 1zva canis, cui con fit alius , quam nigcr 

4 furere. color. Nigiditis * fiigcrc tot3 die canes confpcdum 

Cb. 

eju9 , qui i. Tuc id aniina! cvcllcrit , fcriptum reliquit. 

Rurh Magi trndunt , lyinyhatos fanguinis 

talpz afprrfti rciipifccrc : cos vcro qui ii no6turnis 

Diis Faunifque agitcntur, draconis lingua, & oculie 

& fellc inteltinifiluc in vinq & olco decoCtis, BC 

I n o ~ e Gib dio noau refrigcratis, pcruntkos matutitiis 

vcfpertinifquc Iibcrari. Pcrfrittionibus renicdio 

cfie tradit Nicandcr ainphisbxnam mortuam addli~atain 

, vcl pellcin tantuni cjtis. Qiinimo arbori, 

friGermn. 

cb. 

qiiz czdatur , adalligata nonalgcrc caedentes , fnciliulipc 

fticcidcrc. Jtaquc Cola Ccrpentiutn frigori 

fc committit, prima oiuniuiri procedcns , & ante 

cuculi cantum. Aliud cft cucdo rniraculutn , quo 

qiiis loco prirnoaudiat alitcm illam, fi dexter p c~ 

circunfcribatur , ac vcfiigiuin id effodiatur , non 

gigni pdiccs , ubicunquc fpargntur. ParalyGn cavcntihus 

pinguia gliriuiri dcco&orum & ioricuin 

iitilifirna tradunt dfc : millcpcdas , ut in angitiis 

dixiirius, potas phthilin rcnticntibus : Iaccrtam viridein 

deco&nm in vini fcxtariis tribus ad cyathunl 

iinum

Potam & prohriim. Srctlianitus cri- 

*ncn ideR , cum aliquid per dolum PC 

impoRurom fit. V/pplrew. DC co multa 

vidis aninmlibus. nd 

b EJl rtnrtm in I& ofi;0rnm fiu@rrumqnt,]Scribendalm 

Itrrrk, nonbrw,cr

1 PC. 6. I 

a MU- 

Cb. 


filvcltris vero tota in cibo fiitnpta, a Eadem omnia 

przdicantur ex viverra. Lacerta viridis cum c od- 

mentis , quap faitidiuin abfiergeant, ablatis pedibu? 

& capite. b Cochlearum ,cinis iiddito femine linl 

& urtica: cum melle * inunttos fanat. Magis placet 

draconis cauda in pelle dorcadis adilligata cervinis 

nervis : vel lapilli 2 ventre pullorum hirundinuln 

finifiro laccrto annexi. Dicuntur enim exclufo 

3 inci- pullo Clapilluin dare. QoQ li pullus is decur inmum, 

quis pri- kc. cipienti in cibo, quem yrimum pcperit , cum 

malvo~c*- quis priinum tcntatus fit , lilxratur eo tnalo,I~ofiea 

Mcdrtur. 

M. 6 v. niedetur hirundinuin hnguis cum thure vel cor rcpullus 

is, 

quean pri- cens devoratum. Quill & 2 nido earuin lapillus 

mum pep - 

,it, in clbo impofitus rccreare dicitur confeltim & adalligatus 

ditw rnci- * 

in perpetuum turri. Prlpdicatur S( jecur milvi de* 

cum quia. * & voratum, & fenedus ferpentium. Jecur vulturis 

V. tritum cum fuo fanguine ter feptrnis diebus poturn. 

Cor pulli vulturini adalligatuoi.Sed ipfuin vulturein 

in cibo dari jubent, & quidein fatiatum human0 

cadavere. Qiidam peAue ejus bibendum cenrentg 

4 cedrino. & in 4ccrrino calice. Aut telles gallinasei ex aqua 

V. 

& la& antecectentc quinque dicruiii abfiinentis 

vini , ob id inveteratos. E'ucrc & qui viginti unant 

rnufcas rufas , & quideiii einortuas ,in potu darcntr 

infirinioribus yauciores. 

c PP* 

a Wrm rmniapd'tasuwr tx u;mrr.] 

Vulr eadem elfc tcmcdia c lilvefiri mufiela 

, wirrrra appc113ta # 9"s jam b domcitica 

commonittavi t. G h . 

b Corklr*ram tinu rddito fiminr lini 

0 rrtirr tnmmrUtinun8or fanat. J Lcgo 

Cechlrarnm ririr adj& 

fiminc Iki 0 YY- 

:iir cum m rk lintlw fanat I cx apograph0 

Pint4

a &vir i8nw.') AZtius 1ib.rn. cap. 

'7. motbum hunc nno ab avc diaimm 

vult B fcdrboculis illidis, kuvivcrrz, 

arnicaloribus. Ddrc. 

b NAm new modo rwrir crr~brw~n dmr 

Clni rqwa dwt tiwrrtn wwprla, ant rt - 

viur invctufio codicc : NrmvrkCMbrwndrn 

pfwirx nqwr, rwf f'ntr'mm*' 

Prk, wlrtvrminv~~errt@ P C W Pint. 

c Qned totrmaMirnd*~pw~fxfnplntbw 

dotrb.] scribe, d m w m abdrtrndnm 

pm3 1 plwrlm ?? td. cx eo*

324 C. PLIN-11 NAT. HIST. 

itrannuin tanien fiiit tam gravi au&ore cliaula 3 fi 

EIOT. prrvica- v. cujLirquam cura efficacior ef'et ad inquirenduls. 

iwi- Cornicis carncs erre, & nidum illinire, in 5 longifreiidu. 

Cb. 

Lrx. iwi- fiulis inorbis utilinitnuni putant. Et in tertianis tiar 

redo, 4, 

in cluoreii- poteftas experiendi , quoniain + mireria Cpcidele- 

do. 

z;v;!~;- 

Ch 

+* n,LroI iyfo fpccu toto reGna ceraque impofita utriique 

tcmporibus & fronti profit : aut ipk calaino adalfwi 

v i . 1 c- iigatus, quaiiter & aliis febribus prodefle traditur: 

Alii. mire- item laccrta viridis adalligatn viva in eo 5 vaCc quod , 

rim copia 

fixi deIC- capiat. Quo gcncre & rccidivas frcqucnter ab@ 

ita. Ch. 

I vl~iqllo affirmant. Hydropicis cefypum ex vino addit2 

K,,n,- myrrh niodice potui datur , iiucis avcllanz inagnlm,';,reruln 

tudinc. Aliqui addunt &' anferinum adipein , l% 

;f+y; oleutn inyrteum. Sordes ab tibcrihus ovium eun- 

teo. CL. 

longis. &at, anne aranci , qucin lycon vocant , tela 

rat dcjetto. . 

chum ca- 

dcni cffcttum habcnt. ltcrn carncs inveteratae herinacci 

fumpta. Vomitus quoque canuin illitus 

vcntri, aquani trahere promittitur. 

c A P. XII. 

Ad kncm /acrum , ad carbuncular, $urunculas, ambupa 

nervorumque contra&tioncs. 

Jni facro rncdetur ocijjpuln cum pornpliolyge 

I" pt rohceo, ricini faoguis, vcrnies tcrrcni ex aceto 

illhi , gryllus contritus in manibus. Quo genere 

7 fncict. przitat, ut qui id fccerit, aiitcquam incipiat * vi- 

V. 

8 virin eo tium 9 toto eo anno careat. Oportet autein eunl 

toto rniio 

CarePC. v. fcrro cum tcrra cnvernz fus tolli. Adcps adcris* 

Vipcra: caput aridum aikrvatuni SC cotnbulturn, 

dcin ex accto iir~politum. Scncttus fcrpcntium e% 

aqua illita h bnlinco ctitii bituminc ~r Ccvo agnino. 

Carbuiiculus iimo colurnbiiio nbolctur pcr fie illit09 

vcl 

ip/afitwttto&w 9 &c.1 III iinn fl/tno. Verba ircm ills quz Rltim 

anteprrccdunt , qwonirm mijirir Qri dt- 

a 

dntiquoexemplari , CY^ i/fi in/lCno loto 

t&, Or. Forte Icgcndum , @lftiio, IrNar , Plinianairoaputo. Yirrrm. 

4 

p TnbP

3 26 C. eLINI1 FIAT. HIST; 

ta: hcrinacci fpalticis : item mufirla: cinis. SerpeW 

tium fcneaus in pelle taurina adalligata fpalmos 

fieri prohibet. Oyiithotonos inilvi p ur ariducll 

tribus obolis in aquac rnulfa: cyathis tribus potuln* 

a Reduvias 3 & qua: in digitis nafcunturpterygh 

tollunt , canini capitis cinis , nut vulva dccotta 

oleo, fuperillito butyro ovillo cum incllc. Item fol- 

liculus cujuflibet animaliuni fellis. Unguiuni fca- 

IldE 'I Ch. britiam cnntharidcs cum picc tcrtio die lolutaes 

frlae I aut IocuJtap, fri&k cum kvo hircino.Pecudum fc* 

In Cb. 1. 

vurn. Aliqui inil'ccnt vikum & portulacam,alii zris 

floreni & vifcum , ita ut tcrtio die lolvanr. 

c A 1'. XIII. 

~d finguinem Jiiendirm & turnores vulncvuw bultr~h 

vulneru, 6 alia rnala ex antmaltbur remedia. 

3 4. M. Anguincin fillit 1 in naribus fevuin 'ex oinento 

4 omill pccude 

liturn. S pccuduin inditum. ltcm coagulum ex aqua 9 

Oi 

'rubdr- tnaxitne agninuin , f b fubdutituin vel infufum ettun. 

V. 

iamG alia non prolint. Adeps anferinus curtl butyro 

6 pi Ruc ,.& pari pondcrc paitillis ingcftus. Coclllearuln 

' terrena. Sed & irk cxttattz tcitis. E notribus 

ciiiia fliicntem filtunt cochlcac cantritz fronti illitae : a- 

ranci tels fi1ppofit.E : gnllinacci cercbc~tunr vel 

7 teirciis. frriigitiuis profltivia ex cerehro: f item columbit111s 

Iangiiis ob id rervatus concrcturquc. Si vero ex 

8 ,. vulncrc inimodicc fluat, fimi caballhi cum pa- 

minibus ovoruiii crcmati cinis impofitus mire iiitir. 

Vulae- 

ingeltu,. 

pondrre 

paRI,,lr 

(~eftils 

cochlesrwn 

mrm.irum. 

V,n:ri. 

CAii!. v. 

terrena. 

ruw. CB. 

a fl@du6~]Cutis circa radiccm!inuium 

fig* cmincntcsIaciniac, rn 0 

%%'lhUv dlpdp. Dater. 

b 8uldutlum.J In nares atira€tum. 

Idin. 

c rcrrmr.] Leg. wrmc : nam & a- 

quatiex runt. Alii nihil mutant : m rrnumqur 

cxponunt , tcrrani qua oblinitut 

br lutulenta cR illarum tcRa. Vide 

& I;pta cap. 4. proximo aliurn itrrtni

328 c. PLINZL N A T . HI ST. 

1 ratio k tur, ncc folvunt, nii; biduo intermiffo. Eadem ' fatrrrcnnrurn 

cochlearum tione tk cochlearum terrena proiunt : totapque 

Cfi, qUE fUiE.M. 

exeinptz tuk & im ofitz, recentiavulnera conglutinant, 

& noinas ti K unt. Herpes uoque aninla1 

a Grzcis vocatur, quo przcipue ? anantur qt@- 

cb* cunque fcrpunt. Cochlee prorunt * eis cuin teiiis 

his turz : cutn myrrha quidein & thure , ctialn 

przciros nervm hare dicunrur. Dracoiiuin qup 

3 1" Sole- quc adeps liccatus 5Solc inagnopere prodeit : iteln 

ly. & CtJ. 

gallinacei ccrcbruiii rccrntilm plagis , fale vipcri- 

110 in cibo rutnpto. Tradunt & hulcera trabkrtliliora 

ac.Cb. fieri * & fanari celerius. Antonius Mufa Medi. 

quldrln 

MC~ILUI. 

Ch. 

6 1~1 

cus cum iiicidiikt ' infanabilia hulcera , viperas 

iiira- dcndas ihlw , iniraquc ccleritate pcrianabat. 

nab. V. 

T , ~ ''I'ryxsliduin ~ ~ - cinis inargincs hulceruni duros aufert 

Irdum. ,.A- 

I,rnw. cum incllc : item * Gmi colunibini cinis cuin &ec 

8 lirnus 

aliimbinui 

nico & nicllc, ca qua: erodenda runt. Bubonis cearn. 

M. rcbrum cum adipc anierino mire vulnera dicitur 

9 cillis glutinarc : qua: vcro vocanttir cacocthe, ciiiis fe- 

Cum temr- 

;;y&vi:r- ininum arietis ciiin la& inulicbri , diligentcr pritls 

mum M. clutis lo lintcolis. UMa avis coCta in oleo, cui liid 

liotcq 

\isianat."I quato mifcetur butyrutn '8 ovilluin & inel, HulW 

lull quoque 

,. ruin labra duriora npes in incllc inortux einolliuntliim 

I I r4,t ovil- mrl Lt elcpliantiatin iinguis cinis Inuftelae. Verbad 

ul~cra ruin vuliicra atque vibiccs pcllibus ovium rcinnand. 

valet. 

mco- ccntibus itnpofitir obliterantur. Articuloruin fr3- 

rim labia 

ape,. M. this ciiiis fciirinutn pccudis pcculiaritcr rnedeturt 

ldcm tiicdicainentum fit e%

LIBER xxx. CAP. XIII. 329 

maxillis tiinti1 iiitis , corntrquc cervino & cera molha 

rofaceo. fibu us fratkis cnninutn ccrcbrum ]in- 

teolo iIIito, ' fuuyerpofitis h is , quae fubindc hf- pofiui. Cb. 

fundantur, fere XIV. diebus Colidat: ncc tardius cinis 

Glvefirio murisbcurn melle,aut cum v'ermium tcrrcnorutn 

cincre, qui etiani offa cxtrahit. Cicatrices 

ad dolotem rcducit pecuduin pulmo , pmcipuc cx 

ariete , fcvum ex nitro : Iaccrtz viridis cinis : ver- 

natio anguiuin ex vino dccoaa ; fimum colutnbin~ni 

'ex mek. Item vitiligines albas ex vino. Ad l$IPk 

vitiliginem 8~ cmtharidcs cuiii rutae folioruin duabus 

partibus in Sole, donec forinicct cutis , toleranda 

runt. I'ofica fovcrc, olcoque pertingerc, nccdfariuin, 

iteruinque illinire, idque diebus pluribus 

facerc, caventes exhulcerationrm multam. ' Ad

@a 


probant eflc&tum. Laudantur & caidurides tries 

hordei, cum farina ' Iiordeacca. 

c A P. %Iv. 

Ad muliebria iridla medendrc, 6 concrptw 

mat urandor. 

N mulicbribus iiialis incnibrana i partu oviuin 

proficiunt Gcut in capris retulirnus. Fitnum 

uoque pecuduni eofdem uCus habet. Locufitarum 

i!ffitu 

linaceoruni tcites fubinde fi i conceptuedat inulicr, 

mares in utero ficri dicuntur. Partus conceptos 

hyltricum cinis potus continrt : maturat caninum 

* ~aete. *lac potuni, cvocat iiieinbrann i. caniiin fccundis, fi 

th. 

javrt 

pcus. v. 

tis. d,nh#I, 

firanguria tnaxin~e nruIierum juvaixiir. Gab 

terram noli attigerit. Luriibos farturicntiuin 3 POquoq,lc 

tiis 1&is : fiinuin niurintun 43(111a pltivia diluturr~~ 

QlUVlS. cba 

coIIIcII- mammas mulierum i partu * tuinciceiites * b rcfi- 

Cb. VI- 

JWL cit. Cinis hcriuaccorum cum oleo yerun&amm 

cultoliit partus contra abortus. Iyacilius enituntur, 

uz fiinuin anfcrinuin cum aqiias cyathis duobus 

~ ~ ~ ~ m c i ~ , 

abne tumvntci. 

6 re I 

mit. J?* 

Zrbucrc : aut cx utriculo muitclino pcr gcnitalc 

cffluentcs aquas. (i Vcriiics cerreni illiti in cervices 

& lcapulas, ne ncrvi dolcanr , preitant. e Gravidis 

feciindas pcllunt in pa% poti. Jidern pcr fe iinpotiti, 

imininariiin fupyiiratic,nes concoquunt ~r aper 

iu nt ,c x t L' ahii nt que, trr ad c icat r i cc ni per ducu nt . Lac

LI~ER XXX. CAP.XIV. 331 

'dcvocant poti cum miilfo. lnvcniuntur I & in gra- c,:,tq;y 

mint vcrrniculi , qui acjnllignri co~o, contincnt ch. 

parturn. Dctrnhuntur autrni Tub partu : a h cniti 

patiuntur. Cavcndum ctim 11c in terra ponant"rw 

Conccytus qiioquc caufa dantur in potu quini 

kpteni. Coclllez in cibo fumpta accelerant 

Partun1 : item conceptuin itnpofirz cum croco. 

Eedem cx alnylo 8r tragncantha illita:, profluvia 

fifiunt. Proht & piirgationibus fumpta! in cibo, 

vulvam averhi corrigcint ccitn medulla cervina, 

ita ut uni cochlcz denarii pondur additur & cycia! 

EO. 

Peri : 3 Inflationcr quoque vulvaruin difcutiunt ciIiem v. 

' cxcinptz ttttis , tritzclue ciini rohcco* Ad hzc nlntioncs. 

"ypalaeica: maxime cligtintttr. Alio modo Afri- "; 

linuntur a~vo, prius irino fiicco pcrimBiv. Stint tw. addlto 

nlrllc. Cb. 

& minuta lvnglrqtle candidx coctilex pafiiii 

ti obrri 

* 

- 

olwrrantes. EZ arefac'tz sole in tcgiilis, tufzquc hrcr Y 

in 'farina, ~ni~centur~ome~~to aquis partibus can- J hlinmdorctnquc 

S! laevorem corpori atferunt. Scabendi 

dcfidcria tolltint minuts & lata cum polenta. Viperam 

mulicr prxgnanp fi tranrccndcrit * aborttiin 

faciet : itcm amphisbanam, inortiiani duntaxat. 

Nam vivdm habctites in pyuidc, imptitic tranleunt, 

etiam G tiiorttia fit: 8 atquc affcrvata, partus ' faci- R sqlle 

nB: %c. 

ICs pdhlt vel niortiii. Mirim , fi 11011 affervntain mortlii v. 

tranfccnderit Srnvida , inticxiam fieri (i protinus cp JRL1'Q* 

tranfcendat afleivatam. Ansuis invetcrnti 6iffitus 

mcnfirua '* adluvant. Anguium fcnc&us adalligata 

luidis, &Ii~irc< partti\ tacit > protiiius h pcipcrio 

retnovendn. Dant & in vino bibcnd.uii cum 

thurc: 

n ~t~.rusr.l Drrrtant piinius vertita 

quod Graci tlpLbmib, idrn. 

b )o,nwrrwr 

diilipaadar. Idtm. 

I ex lllytico. l h 

z uni un- 

3 111flrrn- 

cx- 

empcis ccltir 

trite 

ut 

$I."- 

c SMM 6 mi~~~f~lonpf~*~ 

i.hfiilinot 5s 

plbiilasv(ltJ~VJtKOl.1P. I + 11 3. d- 

nlpal Ad rnflationei qut atfcrri e ReatI11o PIC a utmaxiiws 

p .dLor-

dum. 1 troxali- d.!. 


thure : aliter fumpta, aburturn facit. BacuIus, quo 

angui ran? cxcufli fir, parturicntcs adjuvat: ' tryxalidum 

cinis illitits cum tncIIe, purgationcs. ltel1' 

waneus qui filuni cleducit ex alto , capi debet ma* 

nu cava, rritufque admoveri: quod fi redeuntefl 

z prcbm- 1 

prehenderit , inhibebit idem yurgationes. Lapis 

aititesin aquilz repertua nido, cultodit partus con" 

tra ornnes abortuum inhlias. Pcnna vulturina fub; 

je&a pedibus :djiivat parturicntcs. Ovum corv1 

1 (ran&- gravidis cavcndum coiiltat, quoniam transgrec- 

de&. 

prenderit. Cb. 

grefii. V. 

4 1acit.M. ius a abortus afpcros 4 faciat. Fimum accipitris in 

mulfo pottiin , vidctur facundas facerc. V ulvaruin 

duritias & colicAiones, adeps nnferiiius aut cygni 

emollit. M ~ I ~ A I yartu ~ S L cuitodit idcps antkris , 

9 kirino. cum rolko & araneo. I'hryges & Lycaones 

IA fiqwnil 

a w . inainmis ' puerptrio vexatis invcncrc otiduin adi- 

4 hpurrp. 

v. pan utileni eDc : his quz vtilvn ftraiigulentur & 

blattas illinunt. Ovoruin pcrdicis putatiiinum ciih 

cadmiit iniltus, & ccrz E ftantes iiiatniiias fervat. 

dz,

~ turn 


ces infantiuin lacertz viridis admota dormieritibu9 

ta. * Cb. iuorfu. Poitea a harundini 'alligata Mpcnditur jl 

fuino: tradunt ue pariter cum ea cxpirantefanarl 

infantem. Coc 1 Icaruin faliva illita infantitiin OCU' 

que. cill~it- 

Ch. lis,b palpcbras corrisit ' gignitquc. Rarnicolis cO- 

9 alba chlearuin cinis cum thure ex ovi albi tiucco i l W 

CUCW. Daf. 

per dies triginta mcdctur. Invcniuntiir in corniculis 

cochlcarum harcnacca: duritia: : e3e dentitioz 

nein facilen~ prrrltant adalligam. CochlcaIu~n in3- 

iiiuin cinis adininus ccrz procidcntiutn intera- 

"4 cohibet. ncorum partcs cxtrcinas piohibcc. Oportct w 

teni cincri iidceri fanicrii pnttis ciniihiii ? ccrcbro 

vipcrz. Ccrcbruin vipcrz illigntum pclliculz 

dentitiones adjuvat. f Ad idcnl valcot Pr p,radif- 

Gnii dentes fcrpentium. I:imuti1 corvi lana adalljpinfantiuln 

tuG mcdctur. Vix cit rerio COW 

cauda in~c'il~l~c. , plcCti c p m h ): nun oniittcnda tarnen , quia fii11t 

~'9. prodita. Rumici in fantiurn laccrta irictleri jubcnta 

6 &.in f'. 

1. Marcni hanc ' prchendi. ~d intcIIiqi & quod Tub 

5 2k- cauda uiiaiii cavernalii Ilabeat. 1d a&t]dt11n, Ut per 

&him. V. 

rum. Ch. 

clc,li- auruiii ' & argcntum aut ohin iiiordeat vitiiiin. 

ArlltL?t ralo. ---.- 

Euripides in Hecuba m:@@ 

mupg'r q~ep'a $@nun bur cdpis. 

Statius : 

lrnplacido lrthnlu Shim ;pi. 

Ibycus Rheginus quzvis Affra mieAcr 

nuncupavit , vel quali nip^ & navigantibusfigns,vcl 

quod univerfit~tis res 

dprm I id eft l&,4&

qrrm nb rxp*i, Or.] In vctuflo cxcmplarit 

non ~ O P M h;lbctur,fcd Bow. Lrgo, 

?lor,& "6 t,,txp,,, non rb ,~, idcln prafcrt 

exemplar. Pint. 

d spinop,. 1 ut d/pfiCO. Idpm, 

C ffd?t#t.] 1.C . (*')at 9 Ut CUm dnr- 

inicnrcs aut vigi T cs Jx cvomunr. VO-

ocri. 1 conti- 

336 C. PLINII NAT, HIST. 

@. perunAis ii conceptus fit, partus ' continere : con- 

tr3 inhiberi Venerem pupatoris galli teiticulis ailferino 

adipe illitis adalligatiGlue pelle arietina tradunt. 

Item cujufcunque galli gallinacei, ii cuin fanpine 

gallinacei IeAo fubjiciantiir. Cogunt c o d 

pere invitas fetx ex cauda mulz G junbtis evr:llan- 

* a intor tur, 'inter fie colligatae in coitu. Qgi in urinaln 

L culligcntur 

is. v. 

3 e crc. 

canis fuarn 8 ingefferit , dicitur ad Venerem pigM 

,it. f. ficri. Miruin & de flellionis cinere (ti vcriim efi) 

Iinatncnto involutum in Giiiitra manu Venerein itimillarc: 

G transfcratur in dextran , inhibere. Jtem 

vefpcrtilionis fanguincin coIIe Aim flocco,iuppofitumque 

capiti t~ulicruni,libidincm movcre: aut anhis 

linguam in cibo vel pocione fulnptain Phthiriafin 

i toto corpore pota mctnbrana fcneltutis an- 

4 necar. guium triduo4 inhilct: ac rerum cxemptocafeo POtum 

cum cxiguo Tale. Cafeos , ti ccrcbrum mufiela 

CO3gldO addatur neganc corrumpi vettiitate, aut 

inuribus attiiigi. Ejufdein inuftclz cinis G detur in 

offa gallinaceis pullis & co~uinbiiiis , tutos CUE 

multclis.Jumcntoruin urinz torinina vefpcrtilione 

adalligato finiuntur. b Vcrminatio tcr circunlato 

vercndis pdumbo : niirum diktu : paluinbus emirfils 

moritur , jiimeritum liberatur confcitim. Ebriofis 

ova noCtua pcr triduum data in vino tzdiuin 

ejus adducunt. Ebrietatcm arcct pccudum ail'us pulmo 

przfumptus. Hirundinis roftri cinis cum myr- 

Y. & Cb. 

f GO 

quod bibisur. 

Y. 

6 Snrdi- avem 

~*m. Ch. 

rha tritus, & in 'vino quod bibetur infperfus , fccuros 

przftabit i tcmulcntia. lnvrnit hoc Horus 

AiTyriorum rex. Prleter hzc runt notabilia anima4 

lium ad hoc volumcn pertinentium. Groinphena~n 

in Sardinia narrant grui fimilein, ignotatll 

jam ctiain Sardis, ut exifiimo. In cadciii proviilcia 

a collpte in rritrr.] Admotrcou, b fivrniwtio. ] Intcfiinorum dololumbir. 

Dd. 

1 ICE j fuprac. xr.ult. iib. 28. Idm. 

a qbion.]

LEBBR XXX. CAP. XVI. 337 

'Ci3 efi 'ophion cervis tantum pilo firnilis, nec alibi 

nafcens. lidcni aueores norninavere lirulugiitn, 

quod ncc quale eikt animal, nec ubi nafcetctur , 

tradiderutrt. Fuiffc quidcm non dubito, cum & me- 

$ins ex eo lint cle~noi~lkata. M. Cicero trtldit 

2"nitndia b byturos vocari , qui vires in Carnpania 

erodant . 

Cb. 

a iodmc. 

M. 

C A P . XVI. 

De mirarirL* quarntrdam be$%ruin. 

iqua n6ratiIia ex his, qiiz 'dixirnus. NO? d,dis. 

r'l cane iiiernbranarn ex recuridis canis 

habcntetn, aut ~eporis fimum vcl pilos tcncntem. 

111 ccllicutn gcncrc inuliotics noli ainp~ius quai11 

utlodic, vivcre. Eofque qui irborarii pici roftium 

habeant, 8r rnella cximant, ab apibus non attin- 

Bi. Porcos fequi 4 eos , 1 quibus ccrcbruin corvi g,,o. Lb. 

acccpe'rfnt in ofti. Pulvcrem , in quo lit iriula VO~LI- 

tavctit, corpori iufpcrfh initigarc ardores a mok 

Sorices fugari , ii tinus caitrntus cmittatur. Anguina 

pellc, & falc, 8: farrc ciini ferpyllod contritis 

die, dejeAifque cuiu vino in fauccs Louiil uva 

lnaturefccnte, toto anno cos valcrc : vel G hirundinurn 

pirlli trihus offis dentur. Pulvcrc ? vcfiigio 

anguiutp c4Ue&o, fparfas apcs in alvcaria rcvcrri. 

Arietis dcxtro tclte prsli 

r 

?to ovcs tantum gigni. 

Non laffcrcerc in ullo 13 ore, quincrvos cx alis are. 

& cruribus gruis habcant. MLI~S non CdCitrarC 

CUIll 

4 rim, I

338 C. PLINII NAT. HIST. LIE.#XX. 

cuiii viniim biberint. " Ungulas tantam mularu1fl 

repertas, neque aliain ullam tnateriam quz nun 

perroderetur 1 veneno Stygis aquae, cm11 id dandum 

Alexandro Magno Antipater mitteret,inenl* 

ria dignum elk, b magna Arifiotelis infamia excogitatum. 

Nunc ad aquatilia revertemur. 

I 

a Ungwh tuntBm mulrrunrr wt.u.] rum cornibus. Vox &@ lmilis voca- 

Plutarchus dk; IcJepD)~(r +uzu dcat bulo ;fite&' , forranis Plinium d&- 

ni ungula iiircllcwit.~dem in Alcxandro pit, ut pro ifino, mulorum mularum- 

&rr hibct: ut k Joannca Mo- vc diccrcr. &h.d;f. 16. ?&re z 7. 

nrchusin Hiftoriii Vidccrp.ro3.lib.r. b MdpA Jlrr ortlu rnfdmia.) 

& 2. libri kqucnris. Tragus rcrocqul, njunt prciinia corrupriim ab Antipatro, 

lit & Pauhiar in Arcadicis : Curriua id confilii dcdifi , tmti Ccelerir pd- 

jumcnti: &.lianltr atnorum Scythiuo- cipem ac confcium. Ddrc. 

c, PLI-

339 


NATURALIS 

HISTORIEE 

L I B E R XXXI. 

p R 0 OR M 1 U Ma 

Medicitld ex (rqurtilrbiu. Aquarum miralilia. 

C A r. I, 

u AT I L I u M fcquuntur in mcdiciencficia 

I O~~GCC natura ' ne in illis 1 ow. cb. 

quideni ccffante ,& cr undas RuCtufcpc 

ac rcciprocos ef f us aniniuitiquc 

tapidos curfus improbas cxcrciitc vircs : nufqu;i~n 

Potentia majorc , G vcruiii fatcri volunius : quippe 

hoc elctnentutii cztcris omnibus imperat : terras 

dcvorant aqua:, flatiltna~ necant fcaridunt in Tublim 

> & calum uoqx fibi vindicant # ac nubiurii 

obtcntu vitalcin 4 

z 

pirituiil itran ulant. QUZ aura 

fuhina clidit, ipfo fccutn di corctante rnundo ? 

Quid c~Tc iniratilius poteft aquis in ccrlo itantibus? 

At ilk fcu parum Lit in tantabn pcrvenirc altitudinem 

rapiunt eo fccum pifciutn cxan~ina. 

etiarn lapides lubvehunt , portantes aliena 

Fa. Eaedetn cadentcs ornnium tcrra nakentiuin 

cat& fiunt rorhs InirabiIi natura , ti quis velit re- 

putare a ut P ruges gignantur , arbarcs fiuticefque i unde f. 

vivant 

in caeiutii inigrarc aquas , anitnaniqoc 

etiam 

P fnpdar txrrr~ruirrl,~ Rxrrrmtr, I tr1 lit^ p#NdWd.] Trip priinavcrbaad 

hon twrrn;t I cnemp]or noarum. I>,#- i I;,periosapcrtincIlt. Tu111 frquitut, Sw b- 

tirnw. 

1 twn#qNt pormortr rlrrnn pondor I ux eo* 

b Sdp rtirn l~p~dr~fibwbwat porrr.. drm. 1drm. 

Y Z r) .fq*i-

Ntrarl.rx f unfles V. E 

340 C-PLINII NAT. HIET. 

etiam herbis vitalein inde deferre : juita confefionc 

, oinnes term quoque vires aquarum efe beneficii. 

Qapropter ante omnia ipfarum potentia 

exctnpla ponemus. Cun&as enini quis tnortaliuln 

enutncrare queat ? 

c A PO 11. 

De differentia aquaridm , medrcini!, 6 06firtratiattibud 

CCLXVI. 

Micant bcnigne pafimquc in pluritnis terris 9 

alibi frigid= , alibi calidx, alibi ' junAx , lit- 

ut in Tarbellis '' Aquitanica gentc , & in Pyrcnzis 

niontibus, tenui intervallo dilcernontc. Alibi tcpidz 

egclidzcluc b auxilia moiborum confcrcntes, a 

a anima- 2 cun&is 2 animalium honinum tantuin caufa c0 

Ibbus. Cb. 

rumpcntcs. Aupt nutncrutn Dcorum nominibus 

variis , urbcfquc conrlunt , ficut Putcolos in 

Campania, Statycllas in Liguria, Scxtias in NarboncnG 

provincia. Nufquain tanicn largius qual11 

in Bajano Gnu , ncc pluribus auxiliandi generibus, 

alia fulyhuris , alia aluminis, aliz falis , alia nitrip 

alia: biturninis, nonnuliz ctiam acida falhve rnitlura. 

Vapore qtroquc ipfo aliqus profunt. l'anta- 

quc cis eit vis , ut balineas calcfaciant , ac frigidarn 

,,znFz, ctiatn in foliis fcrvere cogant, qua: in Bajano Pofidianz 

vocarmr , nominc acccpto h Claudii CZfaris 

libcrto. Obfonia quoque pcrcoquunt. Vaporant 

& in mari ipfo quz Licinii CraiG fucre : tncdiofque 

inter Bu&us cxiitit aliquid valctudini Tab 

tarc. Jam gcncratim nervis profiint pcdibufvc, aut 

coxendicibus, alia: luxatis fratiifvc. Inanit~nt al- 

4 ruinera. VOS. Sanmt 4 hulccra. Capiti auribufquc privatirrl 

Cb. 

mcden- 

a J7witanirn gmta'jVidc AriR. Pr6- b Ruxrh msrbwnm rmfirmtrj. J Leblem. 

~j.fctt. I.VitrwviumC. j. lib. 8. ! ~ o,a~xIlY~mO~kr~~pprofirf~~J,cx 

DdCtllVIp. 

quocodice. Prnr. 

a Ut

o 

a I ii,. c fonte. 

Ch. 

7 I’rxp- 

342 C. PLIN~I NAT. HIST. 

quiz dimidia vocatur : & in Venafrano ex fonte 

Acidulo. ldcm contingit in Velino lacu potantibus. 

Item in Syrir fontc juxta Tauruiii montkmr 

auEtor cfi M. Varro : & in Phrygiz Gallo fluinine 

Callimachus. Scd ibi in yotando neccffarius modus 

ne lyinphatos apt, quod in Ethiopiaaccidc- 

V. 

re ’ his , qui ’ forite rubro bibcriiit Ctcfias fcribit. 

‘I Juxta Roinain Albulz qiiz vulneribus tncdcntur: 

lidlhr M. ’ cgclidae ha , Ccd ‘ Cutiliae in Sabinis gehdiifiimr 

4 rucco. 

m. fuLh quodam corpora iiivadiint , ut prope tilor- 

9 fwum. 

l.gf, fils videri yoiftt, qxiffiira itOl113Ch0, ncrvis, mi- 

6 iu Pyrrh, 

~~ulll~rf, vcrfo corpnri. (: Tlicfjpinrum fons ccnceptus mubryh 

VOC. licribus rcprdcmt : item in Arcadia fumcn Ela- 

V.acl1’1ra- win. ‘ Cuftodit autcn~ ’ parttiin Linus fons in eafilm 

n,,. 

mcil, ~UMI (kin Arcadin abortufilue h i non patitur. E divcrfo 

Ainpbry. 

ius. v.ni/r. ‘ 1 in Pyrrhca lluincn , quod Aphrodifium V OC~~U~, 

7 Alphci. 

,Tt?,,6.,me 

fib. 8. 

flerdCS facit. % Lacus Aldiion vitilicrincs tollit. 

b 0 

Varro 

molanintrlligendiim puto. Fuit & Magneliz, 

Eutlaz, Lycir,Carir : dequia 

hus vide his locis. Alii ltgunt ex Srraboric 

lik 3. E divrrfi ad ~!yva~urn, flumm, 

~uod Arnykryfw vacntur, @c, Fuit 

atirr’in Pyrakis oppidum vicinum Thebis 

Plitliioiitis. Apud Athensum lib.2. 

Ic#icur, J!yrth.r :npud Throphr. cap. 20. 

lib. 9. Iiifinc. &cap. 8. lib. 2, caug Py- 

vn. Sinhoni 7’yrrl~ oppiduin en Phrycia!, 

& Lesbi. D d k . 

g Ldrm Atphiom witih‘xintt to&.] 

Srraboni lih. 8. Aiiiger,Alphcusdiaus 

rft , quia vitiligines ranat. IS aimm E 

foiite h’ympiiaruin Anigriadum aqi13@ 

rrcc ptas in ~oliini pnlirflrc, & vaporoh 

haliru cdiginofum [tagnans effundit, 

atqwndco proximum llttllsorcnoruni, 

profiindum cfficir , pifcerqtle inhaves 

tcc cibo ingratos. Videlacum. Pro palude, 

aut Ragno, /nrnnr Plinius dixit- 

ILm. LaCw J/phisn Yiriliqinri trllrt.] 

Ab hoc cniin cffcQu ctiam nomcninvenit. 

vitiligo enim dhpi Crzcia dicifur. 

Grkr 

a Cjd-

s44. c. 1' L 1 N I'S N A T. w I Si. 

1 Crrthi duriorecque & cdpo capillo: qui ex * Crathide s 

candidos 

mnddioref- candidos rnolliorekpe ac porreth coma. Itetn in 

quc Ch. 

&ve. Macedonia 'qui vciint fibi candida nafci, ad A- 

lint, kc, 

c,uz n,R", linctnonetn duccrc: qui nigra aut fufca, ad Axiume 

&C. 4 1 1 . ldcin omnia fufca qtiibuidm in locis tradit narci, 

f lIh+ Cb. & friiges qiioque ficut in McRapiis. At b LUGS 

Arcach qtiodain fontc 'mt~rcs tcrreltrcs vivere c9: 

convtrfari. Erythris Aleos arnnis yilos gignit in 

corporibus. In Bmotia ad 3.m honium Deoin 

juxta lluiiicn Orchooietion dlro P unt fontes quo- 

ruin altrr i~icmoriini, altcr oblivionem affert, ' in- 

dc nominibus inventis. f 111 Cilicia apud oppiduin 

Crcfcurn rivus fluit NGs , ex quo bibcntium Libti- 

liores fc'enl'us fieri iu.Vnrro tradit. At gin Cea inhctw 

''' facic. hr- fuh tbntern cfie, 'quo hcbrtcs fiant: Zrlmz in 

v. Africa quo canon voces, i Vinutn tzdio vcnire 

his qui k ex Clttovio lacu Iibcrint. At Eudoxus & 

Tho-

346 C. PLXNII NAT. HIST, 

& a Mattiaci in Germania fontes calidi trans Rhe. 

nuin quoruin hauhs trtduo fervet. Circa inargi. 

ncs vero puinicem faciunt aqua. qod fi quis fide 

cireic ex his aliqita arbitratur , difcat in nulla parte 

natura: majora cfli iniracula : quanquam inrcr injtia 

,-:, Siderifle operis abunde multa retulimus. Ctelias tradit ' Sire; 

;,;it* den vocari itagourn in Itidis, in quo nihil * iiinatet~ 

mcrgun*ur. omnia mer nntur. Cxlius apud nos in Avcrno ait 

V. 

etiam folia r: ublidcre : Varro, avcs , quae advob 

verint , emori. Contra in Africs k~cu Apufcidamooiimia 

fluitant, nihil mcrgitur : Ztciiiin Sicilia 

3 Plnthia. fontc ' P!iinthia, ut Apion tradit : & in Medorurfl 

Ch l'yihia. 

~AA! lacti putcoc~uc Saturni. Fons Litnyrz tranfire 

4 l'onr in 

L.ycie MY let in loca vicina, portendcnc aliquid :' iniri11rlq~e 

ns vi 7

t ejusd- 

Ili. 


traduntque etiamzs ac ferruin erodi illaaqua. Pr? 

fluit (ut indicaviinus) brevi {patio : tnirumque, fill0 

qua tilvcfiris ampletti radicibus a fonteiri ' cum diO 

citur , feinper florens urpura. Et quzdam hi 6e0 

neris'hcrba in labris P ontis virct. In Macedonia! 

Eur,p. non ' procul b Euripidis Poetr kpulchro , duo rivl 

,b I procul 

V. 

confluunt , alter t-ulubcrrimi potus , altcr mortiferi, 

' In I'erpercnis fons elt , d qui quacunque rigat, 13' 

pideain facie tcrram : itcin calida: aquae in Eubas 

3 Nam v. Delio. Nanquc alluit rivus, Caxain altitudinefl 

Naln ut,, v. qus. crefcunt.fIn Eurylnenis dcjeaa: corona: in fontem, 

4 i~od.~. lapides fiunt. in Colofis fluinen cit , g in 

400 

Iateres conjeCti , lapides extrahuntur. In Scyretlco 

rnctallo arbores quzcunquc fluinine dluuiitur, raga 

fititit cuin rainis. IMtiIIantes c~uoqiic gutm in la0 

pides durct-cunt in anttis Coryciis ; naixi Miezz 

Cori,i. Macedonia , etiain pcndentcs in ipfis carncris : at 

tlo.Ch 6 cecidt- in 'Coryco,cuin decidbrc. ~n quibufdm fpelunre. 

M. & cis utroquc modo, 'I colutimat-+c faciunt,ut Phalt- 

Cb. 

a Fanfrm cnm dir;rwr. 7 Eiirotan intelligir 

, amnem , quem Pencus accipit, 

nan rccipit , fed olci modo fiipernitantein 

hrevi fprrioportrruin ahdicat, 

pcriialcc aquas ,dirifquegeniiam, argrnseis 

fuio mikcri recuianr, cap.8. lib. Q. 

Dalrr. 

b hipidid Porta/+dcbrv.1 Eurigidis 

repulclirum A thcnis iiinnflrari, fed 

d cui qu~umrp~r r;x,r, Idpidtntnfdtil 

rcrh, Paufanias fcribit : Srrabn In AI. 

rrrram.] Brcviiw in nolirocodicc, cudgvoruin 

foro item ILIYO~'@IOY, quod rnnqur rip# lnpidramfarirnr rcrwn. Pint. 

~drnrLm vocaverunt. Carlibus pro. e lrrm ralrdk aqvrin Enhr Drli0.1 

fciks inrcriirndl~ciim BorniiG:iim, na LCgc : iItm rrlrda aqua in Ewbar Dh 

tura trictis k tnoroli~s, ocirlis in terrain vrl I& Aiai Eiibcez oypidum had 

drfixis , ~ u O C Y ~ ~ p S , ~ ~ p ' p- h ~ 

IonRc 

~ 

ah 

, 

EkJpla & fidcplb. Sdp. 177. 

my@ Canes, a uihits laccrntmcR, f In @nryrnrnir drjr& rormr. 1 ?he[- 

indjgcnt VOCant Ejrrintrr , Homcrus 

fdliap , Hccatto : Macedonit 

qdrnlf~ 

, Plinio. 

WW'M, inquit, *rrnr

LIBER XXXI. CAP. 111, 349 

!a CherConeti 1 Rhodiorum in antro magno, etiain c; do. 

dircolori afpeAu, Et haticnus conrenti Ginus L vcrficolori. 

V. 

exemplis, 

c A Pa 111. 

Dt qualitntt aqunrgm, rnfilubritrtc vcl tommodirate 

cmm. 

Uzritur inter Medicos cujus generis aquac 

Q lint utilifiniae. Stagnantrs pigrafque nlerito 

dainnant, utiliorts qua: profiuunt cxiitiinarites : 

curb enim pcrcuiruque ipio cxtcnuari atquc proficere. 

Eoque miror, cifiernarum ab aliquibus iiiaxime 

robari. Scd hi rationem afferunt , quoniain 

a levidnla fit imbriurn aqua , ut quiz rubire potucric 

ac pendere in ai;re. ' ldeo & nives przferunt iin- 2 ;$v* 

bfibus, nivibufque etiani glacicm, velut * ad infini- prefcrurcur. 

V. 

turn coa& fibtilitate. Lcvioraeniin hzc eflh & .awnrn 

f$aciem .iiiulto leviorern aqua. Horuiii kntcntiam 

s 

refellere intcreit vitae. ~n primis enim lcvitas illa rrfctli. 

deprchendi aliter, quam '3 Mu, vix poteft, nullo Cb* 

Pene inolilento ponderis aquis inter fc difiantibus. 

levitatis in pluvia aqua arg~~iicntuni rlt rubiai: 

earn in cacluln , cum etiaiii lapides Cubire appareat, 

cadenfip inficiatur halitu tcrrir. QUO fit ut pl~aquz 

fordium in& pluriinum fentiatur , citiffinie- 

ritcr fcrentir. fdrm. 

c NNUO prnr momrnrrptndtr;r.] H- 

falliim. Scncca qitsR. natur.lib.9. E. 2. 

Habent prxtcrcr multadilcrimina. primum 

raAus frigidz , calidrqucfuar. 

Dcindr pondcris , omncs aut leks aut 

%raves rum. Signurn id levitatis fi adawr 

catcris 3 UT honitatein indicantibus 

,imrrii& pj~w 4 & it-- 

~ i r Apincta , rcribir. Atlicnxus 11b.a. 

Pcirtncr fontic in Cnritithoappenf~~ 

wadi t , lcviorcm fuillcdcprchcnCam IC. 

liquir omnibur totius Hclladik ldrw 

a Ca!r-

3 ~ 0 C. PLINII NAT. HIST. 

Gmeque ideo a calefiat aqua pfuvia. Nivem quidem 

glacieinque rubti~ifiinuiii eletiienti cjus videri miror 

appofito grandinuin argumcnto , i quibils 

pcltilcntifiinuin potuin cilc convenit. Ncc vera 

pauci inter iph i: contrario cx gch ac nivibus b inialuberrimos 

pottis przdicarit, qiioniam ' exaAula 

;;yfURUm* 

fit indc quod tcriuifiinuin fucrit. Minui ccrte 11- 

quorein oinncin congelatione deprchenditur 

fore niinio fcabicin heri, pruina trrcdincin , cognatis 

& nivis caufis. Pluvias quidem aquas ' celcrrime 

putrefcere convenit, ininirneque durare in naO 

vigatione. Epigenes autein , aquain quz kptieg 

putrcfdta purgatt" fit , perhibct aniplius non puteii 

til co,,fi- r PI vo trcfcere. Nain ciikrnas etiain Mcdici ' conhendllritias 

ti- tiir inutilcs, alvo duritias facirntcs, d faucibufquel 

cieiiren ,inur~le~quo 

etiam ' limi non aliis inclk plus, aut * animaljuln 

faucib. V. 

atvl duri- quiz faciunt tzdium , confitcndtim haleiit. Nec 

uno. rAcrf. 

itatim gamnium utilifimas efle, Licuti iiec torrcntium 

iillius , lacut'c~iie plurimos t'alubres inaxime* 

Qpdam igitur I(L hujus gencris aptifiina: alie 

alibi. i Parthuruin reges ex Ch03fpC & Eulgotantul" 

a C,t/rfiat.] HI corrumpatut, 8cpu. 

trdcat. Da/ec. 

b ~n/i/ubtrrimor pnrw pradirnnr. J It1 

cenfuit Hippocratcr lib. dc acre, nquis, 

& lociu. Idrm. 

c Ctlrrvimnr putrrfirvr. 1 Rginctx id 

bonitatis certifinium Ggnum. Idrm. 

d Famribu/qut.] Ruffus apud Aetium 

cap. 165. rea. 3. lib. r.aquamplaviani 

diRillationcs generare Grilit , przfcrtim 

fc frigid3 bibatur. Idtm. 

c Linri men &I;inrflrn;~w.] Limum 

ea colligunt & tc&oruin & canilium 

fordtbus,pctquos incificrnamdcfluunt. 

Idrm. 

f Animdrrm qurfatiunr rrdiwm.]Qp 

purrcdinc in aquis gignuntur. Idrm 

g Amnium uri/t/?unas cfi.1 '92 afidw 

fluxu cxcrceiitur. nqy&? x, md 

fim rdw& eJeS"crQa& &vq v u .

L InER XXxI. CAP. 111. 35! 

'"m bibunt : ~t e2 qiiamvis inlonginqua comitaiit'r 

ibs. Er horuiti placere potiiin , non quia fint 

amne~ 9 apparet , quoniatn nec 6 Tygri , nec Eu- 

PbYate, nec 2 inultis aliis bibunt. Linius a tinruin 

vltlUm eft : G tainen idein aninis anguillis 9 cateat, 

falubritatis indicium liabetur : ficutikgoris , A tinea$ 

in fonte gigni. b Ante omnia autem dainnnn- 

I forbentUr 

amara: , ik ' qure rcrobenl ftatim implcnt : 

tciii. Cb. 

quod evenit Trcrzcne. Naiii nitrofas latque d fal- ,= 

alm 

n2"c 

icaa. 

Inacidas in defertis Rubrurn niare pctcntes additi cb. 

Polenta, wiles intra duas horas Iaciunt ipfaque 

Vefculltur FpOlcnta. fl>amnantur in primis fontes, 

Cqnuin aciunt, quique nialum colorem bibcntlbu~ 

: refert & 6 fi vara are inficiunt aut ti legu- 3 =rel.V. 

SlllglllC v. 

mini h tarde percoquunt, i fi Iiquata lcriiter tcrrsin ai~s.~/u. 

reh uunt, decoAaeque craifs obducunt vafa cruftis, 

9, Fin etiamnurn vitium non fcetida modo, veoinnino 

quicquarn retipicntis jucunciuin (it illud 

licet gratuinque, ut faeye, act viciniam latiis 

"cedens, Aquain falubreni aeri quam fimillimam 

cffe

,p, i c6. 

3y2 C. PLINII NAT. HIST. 

cfl'c oyortct. Unus in toto orbe traditur fons aqua 

Chi&- jucundc olcntis in Mcfopotamia ' Caburz. Fabula 

rationcm afkrunt , qwniam co JUIIO perfuh fit* 

De cxtcro aquxuin ~ilubriuni hpor odorve nulluf 

cffcdcbet. Qidani fiatcra judicant de falubritate? 

frult-rante diligcntia , quando peiiarum cfi, ut IC* 

vior fit aliqua. 'Ccrtior hbtilm, inter parcs inC* 

lioreni ellc qux cdefiat rcfrigcreturque celeriusa 

film, 1 cxl'au- vah Qtin 'cxl~aufiam vaGs nc p~ai~us paidcant, depov* 

mail" fitifquc in humurn tcpcfccrc affirmant. EX quonal11 

pcrldnrlr 

drpnlitii ill crgogencrc maxim yrobabilis continget ? b Putcis 

humurn. V. 

cul,~tnt. niniirum ut in opyidis conflare vitlco: kd his? 

+ 'crel,rn qtiibus cxcrcitationis * ratio crobro hatiflu continirvracro 

,. git & illa tcnuitas colantc tcrm. SaluLritatihzC 

Gtis hit. Frigori &: opacitas ncccflatia utquc cw 

lt~m vidcant. Supcr omnia obfcrvatio 1111a7 c&m 3 

rsdo. r illiua n,. b ad p miitatctn pcrtinct ut 5 j ~ vado ~ a exiliat 

*bllnll* vi- vcna,rion i. latcribus. Natn ut ta€ttu gclida lit,ctiart! 

do. V. 

sum 6vrrhrra- Cb. 

piatur 7 corr1- 

artc contingit, fi etiatti cxprcfla io altuiii, aut C 

bblimi dcjc&, ' vcrbcratu corripiat ac~'?. In w 

A- tando quidetn fpirituin continentibus f%gidior finc 

c~J*. y. titur eadein. ' Ncronis prjnciyis invcntttiii d? 9 

decoqucre quam, vitroque dctiiinhin in nivcs IC* 

frigerare. Ita voluptas frigoris contitigit fine vitjis 

nivis. Otnnetii uticliie decoltam utiliorcm cife.con* 

venit : item calcfattatn niagis rcfriwrari , ribrililfimo 

iiivcnto. vitiofx aqw rcincSiutii cit , G de- 

I rwvifi- coquatut ad dimidias paztcs. Aqua frigida iaje&a 

me, non 

prude Gfiitur fanguis. &flus in baltlci5 arcctur? G'quisorc 

rnftu hie; 

dlfipu & tcneat, Qtia i'unt hauitu * frigidifiiaia tion prO 

k. V. indc

LI BBR xxxl. OA P. IrT, 

Is f3 

hde & taau ere, alternanrc hocbono, rndtifn- 

'niliari exemplo colligunt. Clarifiirna ' aquarum ,;. 

o~~~liUin in toto orbe, frigoris fdubritatifque pal& 7 , ~ r '16. u 

14. Awrrlr, 

praeconio lirbis, a Marcia el), htcr ttliqUa lib. I. 

bdin iiiuncre urbi tribota.VocaLatur hzc quon- Gtm~ner** 

hli Aufeio , fons autem ipfe Piconia. Oritur in 

uhnis inontibus Pelignorum : tranlit Maribs & 

hinun1 lacutn,Romam non dubic petcns. 'Motr 

3 d IX hi. 

fpecu ilierO in Tiburtina k nperit ' 11. M. p. for- p. lorn. Cb. 

W)us itruttis pcrdubta, Priinus eain in urban 

duccrc ourpicatus efi Ancus Marcius unm 2 re@- 

bus. Pofiea Cl, Marcitis Rex io Prztura. Rurlufb 

1"" rcflituit M. Agrippa. Idem & Virginem ad& 

' oxit ab o&avi Inpidis d divcrticulo I 1. M. pac 

~rziicfiina via. Juxta efi Herculaneus rivus, quem 

Rfugiens Virginis iiometl obtinuit. Horum 'am- iiiuni. 4 prrrn- V - 

niuin comparatione differentia fupra di&a depre- 

Ilenditur, cum quantum Virgo 5 tattu, tintuui prz- p ~ * , ~ ~ ~ ~ ~ . 

jtet Marcia hnultu. Qanqunm iitriufquc jam pi- tiliti. Cb* 

dem urbi periit voluptas ainbitione avaritiaque iii 

6 derorvillas 

ac Cuburbana '' decoquentibus publican fa* qwntilwrr 

hem, f Non abrc tit, quzrendiaquas jiinxigc ri- df.*'btioncni. 

Repcriuntur in convallibus inaxime 

luod:.m 76convcxit;ltis cardine, aut month ra- 7 dew:?- 

tatie. V. 

&bus. Multi feptenrrionales trbiquc partes aqirb 

.pas

394 C, PLINZI HAT. HZST. 

hs exjltiipavere. Qu;r in re varietatem natura aperuilli:wnveoiat. 

In Hyrcanis montibus B rneridhnohen: 

norr $tit. ldeo filvigeri ab Aquilonis tantyrn 

parte lint. At Olpmpus, 011a, Parnaflh 

Ape~mitius Alpes , undique vcftiuntiir , arnnibufqtic 

perfunduntur. Aliqui ab Aufiro, ficut in Creta 

a Albi imntcs. Nihil ergo in his perpetuz obfer. 

vationis judicabitur, Aquarum runt notap, juncus aut 

hatundo aut 1, herba de qua di&urn efi : nd- 

v. ' Alicui* tuinqwc aljqui loco pcttorc incubans ram. Salix 

1 virtcx, cniiii erratica, & alnus, aut 'vitex, aut edera 

aut nmodo, 

auc.&c.cb. fponte proveniunt ,& corrivationeaquz pluvia in 

locum huiiiiliorem i: fuperioribus defliientis , augurio 

fallaci. Certior multo nebulofa exhalatio eh 

antc ortuin Solis longius intucntibus : quod ex edito 

quidam fpcculmtur , proni trrram mentoattingciitc. 

E& & peculiaris zitiinatio peritis tantun1 

nota quam fcrvcntifiirro zflu fequuntur dieip 

horis ardentiilhis , qudis ex quoquo loco repercufliis 

fplcndcat. Nail) li terra titiente humidior ea 

illc , indubitata fpcs promittitur. Sed tanta intentioiie 

oculorum opus eo, ut indolefcant : quod fugimrcs 

ad alia expcrimenta decurrunc, loco in 

altitudinein pcduiu quinque defoilo, ollifque i fi- 

gtino opere crudis, aut pcrunaa pclvi =rea cooper- 

9 conci- to, Iucernaquc ardcnte f concainerata frondibus, 

dcin tcrra , fi figlinum hulniduim ruptiitnve aut in 

ipr, hudor, vel lucerna fine dcfeau olci reflin&tl, 

auretiam vellus law iliadiddin repcriatur , noli due 

bic protiiittunt aquas. Quidain & igne prius excoquunt 

locum, tanto cfficaciore vdorurii argumento. 

Terra 

meram deio 

froiidibus 

k term. 

,/I,.

L EBBR XXXI. C AP. 111. grr 

Terra vero ipfa promittit candicantibus maculis, 

at tota glauci coloris. in nigra cniin fcaturigines 

non fere runt perennes. a Figulari creta feiiiper ,; :;%;#- 

adiinitur fpes. Nec ampliiis putciim fodiunt , co- irmpci ad~- 

ria tcrrz obfervantes , ut h higradehidat "ordo 

fupra diaus. Aqua feinper duIcis in argillofa terra, 

' frigidior in topho. Namque & hic probatur. Dulces 

enim ' lcvefque facit , & colando continct for- m;,,l:;;i 

des. Sabulurn exiles limofafquc proinittit. Glarea 

inccrtas VCII~S fed boni faporis. ~nbulum mafcu- 

, 

lun & harena carbunculofa , certas itabilcfque Br 

falubres. Rubra faxa optiinas , fpeiquc ' certifi- l;,;t.flmz. 

Radices montiuiii faxofae , Ck filex hoc ain- 

mrt lprr a. 

plius rigcntes. Oportet autem fodieiitibus huinidiores 

aflidue rcfponderc glcbas , fkili~fquc ferramenta 

defcendere. Deprefis putcis fulphurata 

vel aluminoh occurrenria putcarios necant. Experimcntum 

hujiis pcriculi elk demiffa ardcnsluceriia, 

fi extinguntur. Tunc fecunduin piitcurti dextra ac 

fiiiifira 4 fodiuiitur =fluaria, qua graviorein il)um 2.fdolllit. 

haliturn recipiant. Fit & fine his vitiisaltitudinc 

ipfa gravior acr , quem cmendant e afiduo Iinteo- 

r m jaRatu evcntilando. Cum ad aquam ventutn 

CO: , ffine 'harena opus fiirgit, nevenz obfiruan- t~ 2;:'- 

tur. Qzdarn aqua: vtre him incipiente frigidiores

1 in 

d,,, I Oppi- 

316 C. PEI~%I.'NA~. 

Hi s.f. 

res funt quarurn non in alto oripefl: hibernld 

enini conitant imbribus : quzdam Canis ortu , ficut 

Maccdoniz Pella utrunque. Ante oppidurn e- 

nim incipiente zltate * frigida cft pahltris: deh 

maximo arftu in cxcclfioribus oppidi riget. Hoc 

& in Chi0 cvenit Giniliratione portus ~r oppidi. 

Athenis Ennezcrunos nimbofa aftate frigidior e h 

quam piiteus in Jovis horto. At illc ticcitatibus 

rjgct. 

c A P. 

Iv. 

Aquarumfulrito nafientiurn , aut dejnentium ratio. 

Axinie autsm putci circa ArAurum. a Nam 

M ipLi zftate deticiunt , omncfquc quatriduo 

eo hbGdunt. Jam veroiriultibicrrietot~: b utcir- 

Olymyiun vcrc primum acluis rcdeuntibus, In 

Sicilia quidettl circa Melfanaiii & Mylas hictnc in 

totuin inarefcunt fontes: zitate exundant, amnem- 

que faciunt. Apolloniz in Ponto fons juxra marc 

Canis zltace tanturn Cuperfluit maxirue circacanis 

orm. &f.& 

rlirr. ortum, parcius fi frigidior Gt &as. Qzdam 

term irnbribus Iicciorcs fiunt , velut in Nsrnicnfi 

agro: quod admirandis his inferuit M. Cicero, 

ficcitate lutum fieri prodens, d iinbrc pulverem. 

Omis aqua ' hietne dulcior , zftacc autcm minus, 

3 in Ai. * aucurnno minimc : rniiiufcpc per ticcitates. NCqtic 

arc~ualis amniu~n pIeruiiiquc guitus eit nx~gna 

alvci difierentin, Qippe tales iunt aquz , f quallis 

terra 

wrbr 

L 

3 Nata ipfd .+rc dcficimt. 3 scribt 

cum ininore, Er ,adjungcruperioribur: 

uon ijfi s/fdt drficiwt , ex apokrapho 

nofiro. /'h, 

b Ut circa Olynpwrn.] Athenis rigcni 

maxirnc putei circa Artturi orrum, ad 

ptincipium men63 Scptembris. hlrr. 

c tnt~~rn/hi rodrnr I Cum arena humorc 

priurdidiuto , io lutirpiffirudi- 

ncm coir. Vide qux norasit P. McrulP 

ruptr Em. p. 389. ldrm. 

d lrnbrr pwlwvrm.] Primurn &cab 

cadcnre. Nam tum vcrbcroto folOirc* 

nr puivifculum commovct &exciter. 

Idem. 

e Hirmr ddcir~r.] uia crcbris imbribus 

diluituracdulcc P cit. ~drnt. 

f @~*.iiP trtva prr pmjhwnt.] In 

Alia

LtnKRXXXI. CAP. V. 35-7 

terra per quam fluunt qualefquc hcrbatuin qiw 

hant , fiicci. Ergo iideiii atnne6 parte I aliqua re- ' '"'* M. 

periuntur infalubres, Mutolit faporein st influentes 

tivi, ut Boryfihenein, viaique diluuntur. Aliqui 

vero &' iiilbre twcantur. Trr accidit in Bdphoro, b:,.i;firi- 

Ut fa14 decidcrrnt , nccarontque,frurnenta: toties 

tk a Nili rigua pluviz aimra feccre, iiiagna pelti- 

!entia &gypti. Nafwntur htes decifis plcrunque 

filvis , quos arboruiii alitueiita contiuirmcbant : ticut 

in Hzlnoobficiente 1 Gallos Gallindro cui11 valli tp,.ca'pgratia 

filvas cecidiiknt. Plernunquc vero daninofi 

torrentes corrirantur detrakta collibus lilva 9 contim 

e nimbos ac digerere coaiiieta. Et coli inoverique 

terrain, caIIuiiiquc fitmiria cotis Colvi 9 aqonruin 

interclt. Proditur ccrte io Creta cxpllgilato 

Oppido , quod vocabatur Arcadia, cell>llc fontes, 

ainnefipc qui in eo fitu miltierant : rurftis condito 

pelt lex annos cinerfiifi, uti quaque cocpiilcnt partes 

coli, 

c A P. v. 

~bkrvatio bgorica. 

rrz qioque motu9 profunciunt forbcntqtic 

TFquas ; ficut b circa I'hcncum Arcadiae quiiiquics 

accidiffe 4 conitat. sic & in Coryco monte fi:,$y;:- 

amnis erupit, 'poileaquain cacptus clt coli. llla 7 pRe,- 

mutatio niira,ubi cwfa nulla evidens appsret: ficut que.Cb. 

in Magnefia ,@ cvlidss hAas frigidas , dins non mu - fa& 

6 calldm 

GI+ 

tat0 faporc. Gc'in Caria,ubi Naptuni tcinpluin en, p:,!tb.


arnnis qui fuerat mtedulcis , mutatus in falcm e k 

Et ilia tniraculi plena, Arethufam Syracuh fi~~~um 

redolere per Olyrnpia : verique fimile , quoniam 

Alpheus in earn infulam Tub ma maria perrncetb 

Rhodiorum fons in Cherfonefonoiicramno purga' 

mentaegerit. Mutantur & colorto aquarum : ficut 

Babyloniz 1;tcus zitare rubras habct diebus XI. Et 

Boryithcncs Eltatis temporibus b caeruleus fertur 9 

qiianquain ointiiinn aquarum tcnuilfiriius : ideoque 

innatms Hypani. 117 quo Ck illud mirabile, AufiriS 

flantibus ' hperiorsm k-Iy paniin fieri. Sed teiiui- 

tatis argumcntuin & aliud ett , dqi~odntillum halie 

tun, non nido ncbulsin einitrar. Qui volunt diligcntes 

circa hoc videri , dicunt acluas graviores 

poft brumain fieri, 

c A P. v 1, 

Ratio aqtrcc ducendd , e? qmmodo medicata utendum 3 

& qudprolit navtptio, 6 intdrcrnk up" marinr. 

Etcruin a fotitc ' duci fitiilibus tubis utilifi- 

C muiii ell crafitudiiic l i n h digitorum, comiiiifiiris 

pyxidatis, ica ut hpcrior htrct, calcc viva 

CK 

a Pm b(yrcpin. J Dum in Elidem, 

quam Alplicus irrigrt, Olympici ludi 

cclebrmtur. Tum enirn fiinuin ~9110- 

rum inrmncrnconjrttum, Arcthulx,in 

quem lirbrirs marc Alpheus fiihit, ailiiar 

odorc luo inficir. %rho haoc de AI. 

phco fabutam rcprehcodit. Lege fie"- 

cam,quzR..natur. lib. ?. c. 10. Dd. 

b Carrltw f.rrnr.1 ~'&~ir Arhcn. 

Ir aqua ciw color cfi, nullo &do infeh. 

Sic & Rhodanurcumpuru8 #&, 

ncmpc fuo colorepartibur anni rcliquir 

2 cincrco candicans, vcl obrrerws 4018 

locisabradit vicinis, & rccurn aufert,vel 

pcrmixtum nivir liquate humorcm. Id. 

c Snpriwtm Hrpim fir?;. 1 Hypid, 

.On Iljprh, in antiquo codicc. Pint. 

d ~nurlmnU~knlitmr.lLipliur CUI& 

lib 2. in Thcflqliz fluvro, quem ob Id 

Anauron nornlnardnr, idcm obfervari 

tradit. c&in&au&orrap 9.Iib.s. fcri- 

bit, Niluin au:amnullamcxp!rare. Arifanus 

in Prriplo kuxini Ponti Phnlh 

omniuni fluvioruin qdb~ novifit icnic 

firnuin rfi tradit. Lcvitatis iridiciiinl 

clfc, cum in pondcrc, turn quodmari 

Ron irnmifcnm,fi fupernatcr. hod. 

cap.18 1ib.y. Dalrr. 

c Onti fiflilibur dh.] Nam & rivh 

per canrlium ffruCtumducitur, h p1 

finulas plumbeas, h per ligncor tubof. 

Idem 

f fir ut fiptrior intrtt. ] Superiorih 

finc lingulato. i&n. 

a itbra-

LIBERXXXI. CAP. VI. 379 

oleo laevigatis. a Libramentim aquz in ccntcnos 

pedes furBm elici , tiiniiiiuinerit : G uno cuniculo 

veniet, b in binos aAus : lalninr eflg dvtcbunt, 

per quas rurgerc in fubiilnc opus filerit , i. 

plumbo. Subit altitudineiiiexortus fui : li longiore 

tr&u venict , fubcat crebro defcendatque , ne li- 

bralnetlta pereant. Fiitulas dcnQin prduin iongitudiiiis 

efle lcgitimuin eft. ci Et ii quinaria crutit, 

htagena pondo penderc : fi odlonarilz " crnte- cloI,,ex~ I lianana 

: Li denariz , centena vicrna, ac cieindc acl has ~ u r ~ ' " . 

portiones. Denariz aypeliantur , cujus Iilniiise ~ , $ ~ ~ ~ . a 

latittido, antequam curvcturr digitorum dccciii $: 

ea, dimidioquc ejus quitlaria. In omni nnfra&u 

Collis quinarialri fieri , f ubi dotnctur impcru9 , nc- 

cetrariuin cit : item 6 caQella prout rcs exiget. 

Homerum calidorum fontium mentioncin non fe- 

Q n*dicaciffe 

demiror, cum alioquin ' i Iavari calida frrqucn- vuit V.mter 

4 induccret : k videlicct quia inedicina tunc non d ~ y ; ! . 

erat hxc, quz nunc aquaruin pcrfirqio utitur. Efi v. 

autenl utilis fulphurata nervis, ah&inata pdyti- 6 IuIutii, 

111 k bitiicis 

, aut iiinili rnorbo folutis. Bituiiiinata aut ni- ,il,licti, 

trot,, nruula.V. 

J. tilrram~nr*nrrq*r.7Aiuam librant, 

dumaltitudinem loci 2 quo colligitur, 

cnm locoin qucni drducirurconfcrunr, 

Givelincis reais id fiat Gvc obliquis. D. 

b 11, binoi .d?u.1 2)n. pedcs,qua jugeriefi 

longirudo. Irlrm. 

c FI/~/uc dmumprdum.] Et ur facilitis, 

ac majorevi currat. IArm. 

d Etfiprnrrirrrunt.] Hacpartionc 

cuivir di ito Irmin+ nnndum curam 

pondo li%rr 12. refpondcnr. ldtn. 

e Ctnrrmr.]Non#ginta fcx, Virruviur. 

Idem. 

f $4; doartmr inprtw.1 Er vchementioris 

fpiritus, k aqus collifr k decur. 

rcntii. /drat. 

g 'ca/trU.+, J Aqus publiczdividicdn, 

Zcpcptacula, Palladius. Idem. 

h Homcrnm tdidrrrn finfi#n W i b .

360 c. I’LINiI..N AT.”WIS~. 

ttoi;,, qidis Cutilia, utilis eft bibcndo atque purgationibus. 

Plcriqoein gloria ducunt? pluritnis horis 

perpcti calorein earum: quod eit intmicifimutn; 

nanqve paulo diutius ,.quain balineis uti aportet, 

1 dulci, 

G,,~ o~eo ac pdtea frigida dulci , nec tine oleodifccdcnteis: 

$.‘$‘’;: quod vulgi~s alicnum arbitratur * idcirco non alibi 

1; corporibris magis olnoxiis. Qippe & vaititate o- 

rllorbrrnon- doris capita replcntur, & frigorc infcitanrur hdan- 

V. 

tias relicpa corporum parte incrfa. Sirnilis error, 

quo quidam plurimo port1 $iri?ntur. Vidique jam 

tursidos bibetido ; in canturn ut annuli intcgercntur 

cute, cum red& lion potkt haufia mulritudo aqiisd. , 

Ncc hoc ergo fieri convenit tine crebro b fdis guftu. 

~turitur & crrno fontium ipforum utiliter, 

fed ita, fi illitu~p Eolc jnarefcat. NcL verooinnes 

quz tint calidz rn~dicat3~eiTt! crcdcndutn ‘ ficur 

in Each Sicilm, Lzrillia, ‘I‘roadc, MagncGa, Melo., 

Lipara. Ncc dcccrlor Iyccies aris d argehtive 

(ut tnulci e xilti mavcre) med t caminu in a rguintntunl 

elt quando nihil eottiiii in Pmvinis fontibus, ne 

odoris quidrin rliticrcrrtia aliqua deprehcnditur. 

~cdcndi rnodtls ictcin & ill fii3ril)iS crit , c]tiae cdc- 

2 V I ~ ~ J 

PIO[C. 

fiuut ad ncrvoruili ’ dolorce , ferruminant & fra- 

Auras, oKxy contufa. I~CJII corpora ficcant, qua 

dc caiiL& fiigido inari utui~tiir. I’ratcrca clt JUS 

ulus niultiplex principiis vcro navigandi plithifi 

ilffC-

P Utdiximu. 1Cap.b.lib 14. Dk. 

b Nrqurmin flgvptw prrptrr fi prritu?.) 

Bliniur ramen Sccundus lib. 5 

EpiRol.qiiciidam Lnnguincm rriiclcntciii 

in &gypturn fc i:iiti& refcrt. in 

cuclo iflo potiuo uain in navigationc 

f'pein habens. ~rol. cap.a$. Iib. 6. Vidr 

Cclfum C. 22. lib. j. Aurclianuni c.14. 

lib. I. tard. Idrn. 

c Prc%rw.] Hippocr.aphar.rq 1117 4. 

d' Darquarw Iiotdrarrr fuin8.1 Dio 

FCOS. mifcctur catsplalinatla ex ~iordrn 

tea farina. lhm. 

c Mmar rllri.]Q~niamaquxmn- 

rin+ falfiiga ninvinie dc.ilbit oiiiniab 

prxcipue coram. IJm. 

f crrbro if/*.] Lc};. rrtibro &. 61- 

lcno 6ibfinern lib. 6 nicth. 111 vulncri- 

Iius capitis inrrdvaiz vaIcniilIima IC. 

nwdia CuRiiicnt. /Arm. 

g E, in hoc ur~*/lntr virw drpwra~m.] 

Sintci.~ t!i Gnc potah81i aqua fi rcponaiiir 

virus rxliit Sontyuiprxcodiin IF- 

Loiiddht. Diofc. Idrm. 

11 C/y/lr,rl,*n. 1 Dcjcaionibus movendis. 

nioft. Ih. 

i rrfium gwidrm tumori foonn&.] 

clt tlltllofuc, vel ftrolus. ~dtn. 

N


non aliud prxferunt. Item pernionuni vitio ante 

hulccra fiinili modo pruritibus pfolis, & lichenum 

curationi. Lendes quoque & tetra capitis ani- 

1 hrcne- matia ' hac cwintur :& livcntia reducit eadem ad 

colorctn. In quibus curationibus poll inaritiam aceto 

calido fovcre pluriaiuin prodcit. ' Qiiii &ad 

at. v. 

i&us venenatos falutaris intciligitur,b ut phalangiofi;.;Ly;- 

ruin & icorpionutn & pyadc afpidc ' refperfis. 

k f i a fi Calida autern in his 'aflurnicur. Sufitur eadem 

?"IS In caitdarn 

det- cum aceto capitis doloribus. l'oriiiina quoque & 

cmdnt, 

D)#J~. choleram 4 calida infuL clylteribus ledat. Difiict 

3 d a w . 

Ex D,,/c. lius perfrigcfcunt marina caIcfaCti. Mammas 

4 cslefattJ. 

Ch. ' fororiantes , praecordia inacicinque corporis 

pifciik inaris corrigunt. Aiirium gravitatein, capitis 

dolorcs, ctiin accto fcrventium vapor. Rubigincin 

fcrro inarinz ccfcrrinie cxter'unt. Pecoruin 

quoque fcab;ern fmant, lanafque ernolliunt. Nec 

6 rupcrva- ignoro , haec iiieditcrrancis 3 fupesvacanca videri 

I w n - 

ter. v. 

em. Cb. 

polfe. Vcrum eC hoc cura providit , inventa ratione 

qua Gbi cluifquc qcisai maris faceret. llliid in 

ea 

d lnrrrrrr mtiene 9nn f;U 949re 

q ~ a m narufarrrrr. J Muria vcrcribur 

firit 6;/*~7i~, crudior , quam lib. I. 

Gyniceion Hippocratcs y~wt;tU vocit, 

nempe minur fdfa. Altcra &rc,cy- 

&-, matura Co)umellz , juRo Llis 

pondcrcconfclla. Matwitatis iildiciuni 

clt Gal. lib. 4. Sirnpl. quod ovim ininrct.Tertia 

s~ireg?@). Archi$eniI.i. 

c'dww in rcitiediir qus phrliciridi 

sonvenitrnt &r& dbpu& Galtno filpra 

citato loco, dnra Cclco lib. 4. E. 9. 

meram, wrlicnirnrifime faib. In cam 

id in;.cfiirr non liqucfcir, ncc minoi- 

riir , Ipd inrrgrr in fporto pcrrnanct , 

Gilcnw. Verum Coliinicl1.1 mmw murix 

experimenturn ldeffcdicir ,&(i 

ca- 

reus ciiilcis dcmiflirs non pcfT"rn c3t : 

cwn enim d ens innatit, ~a~oritatem 

Cuun habct. idta. 

a Cam

LIBER XXXI. CAP.VI. 363 

ea ratione miruin, ti plus quam fcxtnrius . . 

falis r;ut:$; 

a cum qiiatuor aqua Gxtariis tncqcptur , vinci a- ill. 

quam, falemque non Iiqiiari, Cxtero ftmrius fa- 

Jis cwin quatuor aquz fextariis, faiFrflimiinrris vim 

-& naturann implet. Moderatifirnuin autcm putanr, 

hpra di&am aqua menfuram o&toniscyathis Mis 

tcmpernri , quoniam ita & nervos calehciat ,& 

carpus non csafperet. lnvctcratur ,'quud vocititr 

thdla~To~nc~i, zqiiis portionibus maris mellis, imbric 

rx alto :&i 

ad liunc tihi advrhunt , fittiliquc 

' vafc ~r picato condunt. ProikR ad iurgntioncs c2, 

niaxiine hc itoinachi vcxatioiie , & !$ore 

grato 

&! odorc. Hydromeli qnoque ex iiiibrr pro cum 

inrllc tempcrabatur cpiondain ,. quod daretirapyetentibus 

* vinum agris 3 vclutt itinocrntiore ptu, 2, vi'11. 

daninaeum jam niultis innis iifdcm vitjis d quibus 

vinuin ncc iifdm Qtilitatibus. quia Ccpc navi- v! rt w. 

mtes dcfcttu aqua: Julcia lsboltant hsc quoque 

kblidia ~eiiionitrabiinus. Expanfa circa navim 

veilera madcfcullt rccepto halitu nraris., guibus liumor 

dulcis expriinitur, ltcin dcmilk retitulis ' in :inm*r*. 

rnari concavz 2 ceca pilir, vel vda ioaniaobtur~ta, 

dulcein intra fc colligwt huuioreng Natn in tcrra 

' marina qua argillo prrcolntadulccfcit. ' qLiixata 7 arglll* 

hDiniiinin 

corpora & quadrupedtiin $ 

I* cujuflibct generis aquaJacilliine in arttis rcdeunt. 8 .].,tia. 

Ut & in irietii pert. rinintiuiii , Lit teiiteiit valcttb ':* 

dinern,;lqua ignotar:Ruc cavcnt 112 baliwisrgrcfi b;:*~;,~,~, 

htim frigidam fufpeaain hautiendo, Mufcus, 1 

IbcM. 

I1 a. 

ea. 

Cpi 

L*. 

Iiiiriiia a- 

nntando in qua 1wc.o- 

Irta. V

pirrrwn.l Arcnrlirnrls~oleignin, tor- 

Mld#corpro, inquir Aurelirmts. Da(* 

falls ramcaturn 

venturn , cju[&m cum blc facultrtb 

in ai iiir pctdr in?

LIBEI XXXL CAP. VI& 

36y

I univcr- 

6.v. 

366 C. PLINII .NAT. HIST. 

cem ' univcrfam prolatus , vixcredibili pondere 

ingravefcat. Caufa evidens , cuniculorum fpiritu 

madido fic adjuvantc inolicntcs , ut a adjuvant 

aquz. Adiilteratur Siculo, qucin Cocanicum appellaviinus 

, necnon & Cyprio mire hili. In Hifpania 

quoque citeriore EgclaItae caditur , GlrLiS 

pene tranflucentibus , cui jam pridem palina i pled 

rifque Modicis inter omnia falis gcnera pcrhilctor* 

I LI rppontC,,D,ccn,, 

Oinnis locus in quo reperitur 'fa1 , iterilis eItt 

*trill1 nihilque cR 1 nihilque gignit : b & in totuin fponte nafcens inter 

ulw 111 haec elk CaEtitii varia gencra. Vulgaris pluritndwtitni. 

Sun t 

inter I~EC quc in ialinis mari adfifo , non fine a q w ddcis 

fPnltll. K . 

m, riguis fed imbre inaxiine juvante , ac fuper omnia 

Solc multo non aliter inarcrcens. Africa circa Uticain 

conitruit acervos CaIis ad coIIiiim fpcciem : qt! 

ubi Solc Lunaque induruere, ~iullo huinore liqud- 

ctint , vixquc ctiam ferro caeduntur. bit tainen & 

in Creta linc riguis , in falinas inarc infundentibus 

& circa k b turn, ipro inari influcntc in filum ( ~ t 

credo) Nilo T uccofuin. Fit & 2 putcis in falinas inseltis. 

I'ritna denratio Babylone in bitumen liquid 

dum cogitur oleo fiiiiile, quo & in lucernis utun- 

T k tur : hoc detraeo fubeft fal. Et in Cappadocia 2 

in Cuppadocrr 

P- puteis ac fontc aquain in falinas ingcrunt.1n Chaotcit 

PC 

follt;,quem nia excoquunt aquain ex fontc , rcfrjgcrandoque 

Glen1 faciunt inertem, 4 nec candiduin. Galliae 

7 

v. Gerinanirque ardcntibus lignis d aquain falfain iofundunt. 

fiifpania: quadain hi parte 6 putcis hauriunt 

, riiuriain appellailt : & illi quidem etiain 

in Fa1in.t 

,npruilr. 

8 Adjmvunt u9a1.1 qua inic&a gravi3 

gcltant , & nobis movcre conantibus 

levia prrbent. Dd. 

b &I in tvrum fionrr najiew iatrr bar 

tj?. J Scribe , inrrn bar rj?. cx ?ntiquo 

codicc. !JIM. 

Nun fine uqnk dnlcw tigun.] Monfpclfuli 

ex foIa maria aqua conficitur, 

lignum 

fed imbrc cndentccitius fpiTTatur, dum 

imbcr non abluat diutius , fic cnim li- 

(ILU~UI. Ualtc. 

d AAgurm /X/k infnrdunt.1 MoriS,UC 

nitroros & Llros ciocrcs cluant. idrm. 

c Mwrram apprllmr. J Vulgo opud SCquanos, 

Mwrr & Mnrrttr. Idem. 

0 Hnmc-

.LXBER XXXI. CAP. VR. 367 

lignum referre arbitrantur. Qwrcus optima, ut 

perk citierc iitlcero vim falis reddat, alibi cof 

Y b laudatur : ita infiifo liquote Calfo carboetiain 

faletn vertitur. I Qiiicunque ligno contit fa], ,in?hH. 

niget ck Apud ~hcopliralt titn invenio, Irnbrios l;r.;qnfic~harundinis 

tcc juiici cinerciii dccoquerc aqua folitos, zzbra. 

donec exiguuln hperctiet a humoris. Qin c 

muria fa\i;ltwntonitn reco uitut , iterumquc confumptoliqtiorc 

ad naturam ? uam rcdit : vulgo 2 im- 

nis jucundifliliius. Marinoruni nlaximr laudatur 

CypriusBSalarninc : + at i. fiagnis Tarentinus 9 ac $,$p- 

Phrygiu$, bqur Tattzus vocattir. Hi duoocuh CiuiTI- 

&rim. Ch. 

utiles, 6 A cappadocia Vero 7 qui in Iatcrculis af- 6 I.., cb. 

7 qui Ill 

fertur , cutis nitoreni dicittir faccre. Magis tainen utriculia 

Fxtendit is, qucni Cittieunl appcllavimus. Itaque 'K v* 

a pattu ventrelii eo cum melanthio ' illiniunt. Sal- C~.iliiaunt. 

fiifimus e fa1 ticciflinw : fhvlflilnus ooiniuin Ta- ,~,;,3u;. 

rentinus atquecandid:firin~s : eC dc cztero frasilis, & cb. 

qui maxiine candidus. Piuvia ctulcclcit omnis. Sua- 

Viotein tainen rorcs faciunt : fed copiofuiii Aquilonis 

flatus. Aufiro non nafcitur. Hos blis non fit 9 

,"ifi Aquilonibus, d In igne nec crcpitat ncc exilic 

Tragafiws, neque lo Acanthius ab oppido ap- ci: C'nli'* 

pellatus : f nec ullius fpuiiia aut raincntuni , aut 

tcnuis.

I 

v. 

rani*. ’ tenuis. ’Agrigcntinus ignium patiens, ex aqM 

ol~~. exilic. Sunt Llc colorurn differentiae. Ruber Memlib. 

ai de 

rrvit. Dei, phi, rufus cl‘t circa Oxuin ; 4 Centuri is purpureuJcar. 

f. 6 7. 

Jse. ccli. Circa Celaui in cadcin Sicilia tanti 11pleiidoris, 

Ch, 3 RllbCC. ~inagincm 

* recipiat. In Cappadocia ’ croceus egoripia. 

4 CcL’tum Ch. ditur , tratiflucidus & odorntifimus. Ad tnedicino 

r croci- ufus anticpi Tarentiinim inaxiri)~ laudabant. Ab 

ma. CL. 

hoc quencunquc i. nlarinis , cx co gcncrc bfptv 

rneiml praecipt~e.Ju~iicntotr~i~i vero Lcc bouin ’ocU- 

lis, Tragafaeutn tk 14x:icum. Ad oblonium ,& c?* 

burn utilior, quifcluis facile liquefcit : itern hurnk 

dior, minoretn enirnam;lrittinincin hnbcnt , ut At‘- 

ticiis & Euboicus. Scrvaiidis carnibiis aptior acer 

& ticcus , ut Mcgnricus. Conditur ctiain wloriblts 

additus , t(c pulmcntarii viccin iriipler r, excitans 

avidit‘ateni , invitanfciec in ornrlibus cibis , ita ut fit 

1rersn peculiaris ex co intclktus d inter inniriiicrrr con& 

In tiidendo. 

&. menta. 7 heft in rn;liidendo * quzfitus gwo. Qiin 

t:,;;:f;. & pccudes arnientaquc & juiiienta [ale maxiilic 1,- 

~ 6 h vnlup- . licitantur ad patturn, niultolargiore lakte, multorltc’. 

atit- cpe pptiore etiarn in cake dote. Ergo hercnle vita 

lnlqlll! qooclllr 

tmnia tiurnanior fine fa~e nccluit degcrc : acicmliie necef- 

Ialu ,&c. 

heP fidtiuiii ~leiiiciituin dt, e ut tranlicrit intellc&tis ad 

e ~ lellia t 

Iqdc7urn,;n voluptatrs anirni quoquc. f Narn ita Ue.9 appel- 

6 ndditii. 6 

V. 

Etinurh. 

a fgniumpairnr.J la igne non cre 

pitans. Cor fil crcpicet , vidc apod Ari- 

Itot. Probl. 42. & 43. se&. t I. Dak. 

b Sp*mtwm.] kvem h veluti pumi, 

cofum, IC fifiulofiitn fpongir rnodo,aul 

morinz fpuma. ~rltn. 

c Orulir.) Caligonribus, maculofis, 

uoguc impeditis. 1Jtm. 

d Inrw i*n*mtrr omdimtnta.] Plutarcbus 

condimemum condimentorum 

vocat,ut inox dicctur-ldrm. 

e vt tran/irrgt ivtc/ir& ad vdupt~tri 

aim; quoqur. Nam ita /Xrt rppcllntur.) 

Pro tribus illiedi&ionibtls, quogvtnam 

111, fubltiwo jiomm*rr. iudotter qui-

LIBRR XXXL CAP. VII. 369 

bur: oninifque vitz lepos & furnma hilaritas, 

laborurnque requies non alio inagis vocabulo con- 

": Honoribus etiatn inilitireque interyonitur, falarlls 

indc &&is tnagna apud antiquos auLgoritate, 

apparet ex nomine Salariac via: b quoiiiarn 

il!a fa1 in Sabinos portari conruerat. ' Ancus Mar- 

Sab. 

* Glem 

port. 

in 

clus rex falis tnodia fex millia 6' in congiarip dedit CnnvtiIcrur. 

Populo, & Minas primus inltituit.Vartoetiam puL '* 

mentarii vice ufos vctcres auCtor elt : ' CrftaKe 

enit.1 * falei11 culn pane e~ care0 5 f ut proverbio ap- ,:$:;n 

para. Maxime tainen in h i s intelligitor auktoverbio. 

V. 

tltlS quando nulla conficiuntur fine inola falfa. 3 Maxima. 

V. 

Salinaruln finceritas futnlnam fecit fualrl differcn- 

elitare prs- 

4 qiian- 

tiam + quadam favilla falis quae Icvifimaex eocfi d ain tnvil. 

& candidiflirna : appellatur & flos falis, in totutn '''nacRI' 

diverfa res,hurnidiorifque naturg,& crocei coloris,

,370 .e. PLlNlS NAT.HlST* 

aut rufi , veluti rubigo Cahs : odore quoquc ingrata 

wcnitur. /E~~PcO feu gari, diifcatiens i falc non modo4 Cpuinn. LG 

a Iacubua. gyps invciiit, vickturquc Nilo deferri. Et * fond 

W. tibus tanicn quibufdam innatat. Optimum cx ea 

3 pinguc- quod olei quandarn 4 pinguitudincm rcddit. a Efi 

Iinenr. M. 

enitn ctiam in [ale pingiiitudo, quod tniremur. 

Adulteratur autcm tingiturque rubrica, aut pleruw 

que tcfh trita : qui fucus aqua deprehenditur , b di* 

luente faaitium coloretii , cum verus i\\e non nifi 

oleo refolvatur ,& unguentarii propter colorern 

Canitis in vstis fumniacit: 

in 4 Ca?icie' vah co tnaxiinc utantur. 4~1 

culnlno.ER. media vero pars himidior, 'ut diximus. Floris pa- 

V. 

tura afpcra cxcalfaLioria, hmacho inutilis. SO- 

*+* dorein cict y alvum Mvit in vino & aqua y 'f 

& 7 Iinrgoa- 

ace- 

m. V. picis & fincgniaticis utilis. Detrahit & ex pallpebris 

pilos efficacifliine. Farces imz concutiunturr 

ut color croci rcdeat. Prater hac etiannnum appd- 

Intuf in Minis g fdugo , abaliis falfilago, totaliquida 

marina 39ua filGor, vi difians. Rtiud 

tiamnuiii liquoris exquifiti genus, quod garon 

vocavcrc , intcitinis pifcium caterifque i quz ab 

jicicnda eifcnt > fale inaceratis, ut Gcilla putrekentium 

3 E! mim rtinm in [de pinpindo.] 

Ideo lticernz rnclius ardcnr falc injetto. 

Macrob. 7. Satumal. Ari(to1. 

Sctt. q. Problem. Blutarclr. QUZI?. I. 

Yylllpoc Dalrc. 

h Dilutnlr fa8it;um tulcrrm.] Drlurn. 

tt in apograph0 noffro, nor1 oi/,,mrr, 

rr&ius. Pint. 

C Proprrr tnlurtm. Emplaltris 8r ungucntis 

coloris cau 4 a mifcctur, ut roe 

lkco. Diofi. Dh. 

d Cmiria. 1 Mucidm fiscus. Idem. 

e ff diximur.3 khjus cci nufquarn 

alibi d C~IIODCIU ' fecit. Obliviofus hic 

Plinius. Idm. 

f ACO~ICW CII. fmrgm,t;itL utilu. ]Arbph 

OJmrl?icu wdn, in hipto codice. 

Qam It4ionctn warn t L I ncmo

372 C, PLINII NAT, HXJTe 

vocaiit quoniain is pifciculus a i. pluvia naf'citur* 

Foroju~ienIcs pilcem ex quo faciun t lupum app+ 

lant. Tranfiit deindc in luxuria~n , crevcruntque 

gcnera ad intiniturn : Gcuti garum ad colorem mdfi 

fuavirate.V. I diliita veteris adcoquc dilutam Iiwitatcin 9 ut bibi 

= ad fu- pofit. Aliud vero ' b ad caftimoiiiarittn fuperllipernitloilum 

crlti- tioncni , ctianl Cacris Judzis dicatum quod fit 

moirinm L \ 

fa. J". ab- c pikibus fquama carentibus. d Sic alex pervenif 

dicatum , 

quod v. ad oltrcas , echinos urticas , caiiitnaros tnullozllm 

caltimonla- rum jocinera. lnnumerifque generibus ad fapore111 

*itlonl tiam, fa- e- ula~ catpit fa1 tabcfcere, HZC obiter indicats fint 

erirqua Ju. kfidcriis vitae ,& ipfa taimen nonnulli uhs in niedic. 

quod 

fir. Ch. dendo. Naiiquc tk decc Ccabics yecoris lhatiir, in- 

? non careiitibui. 

fufa per cuteni incifain :& contra canis tiiorrus dra- 

CWifaI, 

,concerp- conililue inarini prodclt. In lintcolis autcin 4 con- 

$,$;zn; ceptis innponitm. Et garoainbulta rccentia fan3n- 

tur, fi quis infilndat ac non noininct gariim. Con- 

7 mor- tra c~nuiit ququc ' tnorfus prodeft, mixiineque 

Ch. 

6 'nomla crocodili, &' hulccribirs quz hpnt, aut fordidis. 

Oris quoque tk aurium hdceribus aut doloribus mirifice 

prodclt. ' Muria quaquc , 7 Live illa falfugo, 1 .,. 

ruin 

doplcriitibus.Ch 

i~e,fi~~t"& 

Tup. v. 

a E pluvir nrj7iruv.l E rpuma imbcibrtsexcitita,curnaqira 

multak ccrlo de. 

cidir: Arifi.c.1f.M hiR.c)ui~mobrem 

ip+~s vocatur. Valrr. 

b .Ad ralfimonirrum /uprm/?jtionea. ] 

In eaRn Ceretis etant , qui Cercri opc' 

rabantur. Fcfius in voce Miouitur. Id 

autem fiehat iiurnraa t~tnpcrantia & 

continentia : c]wrnobrcm dyrd(u 

>ifirq;, puriterfacerc Cercri diccbaiit. 

Qarnvls iis diebui ideo fcvcra ffUgditaris 

& parrimonia lcxeflcr , tarnen permitrebaror 

id arigenus. /dmm. 

c fkatwn.! Lcg abdttnwm. Judai 

nainqucpikibus l?]uarnacarcntibus ab- 

Kincnt. Garum id fortallis cR , quod 

voce 3 Cain detorta nos Caviari quafi 

Caviiri buncupamus. Paratur ex ovis 

acipanlSrum (vulgo &lMVgcPnl) Me con.

LIBER X m . CAPe1X- 373 

tl 

fpiffk, mordet , extenuat Gccat. Dyfcntcricis 

utilis c8, * etiain ti nome intettina corripit. Ifchiagil 

IS DioJc. 

dicis, Cali& vetcribus infunditur. Fotu ququc a & 4. 

spud tncditerrancos aqua: ~iiarina: vicein 8 Pnfk V; prslta,r. 

c A Pa 

1x9 

DC ndturi fib, & ejr medicink 

SAlis natura eit per fe ignea, & inimica ignibus, 

fugiens cos, oinnia erodens. Corpora vcro 

aittingens , ficcans, b alligaiis: dcfunttta +ctiao\ d.autcm. 

4 putrcfceiido vindicans, ut durent 'ita per kcu- u. v. 

In mcdeiido vcro mordens, adurrns, repurgans, 

C~tcniians, diirolvens. Stornacho tantum inurilis, 

greterquam ad cxcitandarii aviditatcm, Adverfus 

lerpentium morfus cum origano , rnclle , hyflopo. 

Contra ceralteii cum origano , aut cedria, aut pice, 

aut inclle. Auxiliatur contra Ccolopdras ex aceto 

potus : ndvcrfus fcorpionum iAus , ' CUIN quam 

parte hi 

fctnitiis , cx olco vel accto illitus : advcr- 

fus crabroncs vcro VCI verpas,limi~iaque,ex aceto. no. nru/r. 

Ad lieterocmneas , capitjfiluc Iiulccra, & 7 d p u b 

V. 

4 trrcdi- 

~ ~ , p ~ ~ 

la, papulafve , tci incipientes vcrrucas , cum fcvo 

vitulino : itan oculoruni remediis & ad excrcf- r:g;;.y;i. 

centes ibi carnes toriufcpe corporis * pterygia : fcd ai;f;$;; 

in oculis pccuiiaritcr : ob id collyriis ctn$altriC qttc.cb. 

que additur. Ad hsc maxime probatur 'O Tat- rmUS. V, E- 

LO .rraga - 

tEUS, tC"* a*

melatenrquzhicHcrmolrui ,& alibi 

alii dcfalc Tattzo h Trrgdzo tradunt. 

Pint. 

a sUggi&ifp#.) Facici fuggillatiooibur 

, e r Wdmo ~mv'wu 

Diofc. Re& hune locum & foclicitcr 

Pliniui vert it. Dah. 

b Idtm nexia c* rinrann gnnm pdlit.] 

In antique cxmplari, non, idtn 

mxkfid innaxit, una VOCE Irgirur,& 

/uobim cum prtccdcntibw : dcindc 

. 

fcqultu! 6 t~ntrrmgmtruprd. Pint. 

c Marimr ufirpmda obfivuarionr. ] 

Celfus c. r 7. li b.r. Aurtlianui c.I,lib. 1. 

tard. prC 'Drlrc. 

d In firrw agm ftrwnri wrbr rad#- 

faSw.1 Scriptus coda, randrfdhu non 

madrfii7u. uam IcQionem confirmant 

verba,. quz (Xntirn fequontur, in iifdem 

/wuwp*fitn cndrnr. Pint. 

c L'andtn1.1 Fervidus. obfirva: nifi 

fcrrurn &turn & cindc~ inrclligar.

374 C. PLINII NIT. Hrsrr 

c A P. x. 

De nittigenrribfu e9 tonfeEturk, 6 mcdtcini/, 

& 06firv4tionrlrus. 

On etl differenda & nitrinatura, nonmultum 

N 

faale diltans ,& eodili entius dicenda, quia 

palam elt & Medicos, qui e eo fcripferc, ignoraffe 

naturdm , nec quenquam a Theophrafio diligentius 

tradidill'e. Exiguum fit apud Medos p canefcentibus 

Gccitate convallibus , quod vocanc 

,~.,~''~~~; 

f;y;~- 

~*'~PJam. 

' halmirhaga. Minus etiain in Thracia juxta Phi- 

Iippos,fordidum tcrra,quod appellant a rium.Nam 

quercu cremata nunquam multum fa6 F itatum et& 

& jam pridem in totum ornifl'kn. Aqua: vero nitrofz 

pluribus locis reperiuntur , b fed fine viribus 

dznfandi. Optimum copiofumque in * 'Clytis Ma- 

= Chytir. ccdoniz , qnod vocant chalaitricutn , candidurn % 

V. 

V. 

purumque , proximum fdi. Lacus el2 nitrofus 9 

exilicntc e incdio dulci fonticulo. ~bi fit nitrurn 

circa Canis ortum novenis &bus totidemque 

ceclac, ac rurkts innatat, & deinde ceKat. Quo apparer 

, foli naturam cfi. qiiz gignat, quoniam corn4 

pertum cit. , nec Solcs proficcrc quicquain cum 

3 ctrat. 1 ceflEt , nec i~nbres. Miruii: cfi & illud fcatebra 

4 neque fonticuli femiicr cniic:ante lacum 4nec augeri 9 

augcri , ne 

quc~,jarcl. nec emuere. lis aiitein diebus, qiiibus gignitur , fi 

Ch ,. nirra- fiierc iinbres , Cillius tiitrum faciiitit, Aquilones deccdente 

riia qun! Ni- ac- tcrius * quia validius coiiimovcnt hum. Et hoc 

10 Inndciit, quidem nafcitur. In Agy pto autcm conficitur mu10 

dccedcii te 

ficcantur to abundantius , fed dcterius. Narn fukuin lapiooncrcfccentenitlo 

v. dofumquc clt. Fit cneeodcin modo quo fal, nifi 

nitro die- 

$", hi. quod fahis inarc jn P unduiit? ut:: mcm ' nitrariis. 

a Tbropphvn&) Non cxtat libcr is c cy& M~crdowi~.'] thy& vcr. 

Thcophrafii. Dah. 

CItp. Grographi coltocant in ora 

b Std l;nr vrribw dmfimf;. J Sed qu" finus Maccdonici, ubi efl promontocoaura 

infolatuve in nitrum mioimc riurn FMrflrrum. ldrm. 

dcnfari pofunt, IAm, 

&Wr- 

f

LIBERXXXI. CAP. X. 377 

r&* a Excedente Nilo liccantiir , decedentc tnadent 

fucco nitri xt. diebus continuis, tion (ut in 

Macedonia) fiatis. Si etiam imbres affierint , minus 

de flumine addunt : itatimque ut denhi el€ 

capturn, rapitur , ne rerolvatur in nitrariis. bsic 

Wque o!ei natura intervenit , ad fcabiem anitna- Id* 

h n utilis. Ipfum autem condituin in icervis du- ‘“e 

rat. Miruin, in 1acu Afcanio & uibufdam circa 

Clialcida fontibus , illmrnas aquas 3 ulces efle pota- 

rique, 1 inferiores nitrofas. In nitro optimum, d.i$yi* 

quod tenuifiinum , & ideo fpuina melior. Ad aliqlla 

tamen fordidurn, tanquain ad inficiendas pur- 

Was tinfturafque omnes. d Magnus & nitroufus, 

qui dicetur fiio loco. Nitraria egregia: Egyptiis. 

3 

Nain circa Naucratim & Memphim tantutn Tole- ,.,?psi* 

ban: &e, circaMemphim deteriores. Nam & lapidefcit 

ibi in acervis : rnultique runt +tuinuli ea de 

cauh faxei. f Faciunt ex his vafa , nec non frcqucn- 2;~”. 

tcr 6 liqumiln cum fulphurc coqucntes in carbo- y: l i w w 

nibus. Ad en quoque, h quz iiivcterari volunt , ill0 

nitro utuntur. Sunt ibi nitrsriz in quibus & ru- 

we 

quoque. v. 

I hrrf- 

rulll 

La loco di&tritrn, id lib. 3G. cap. 16. 

n mentione vtcridicit. 6rh. 

e Nhrh r rrqi* KCyptiL, 6r. ] 

Rrerius in vctuiio-cxcm

~ molli- 


I incientibum, 

TMrm. fuin exit d colore terrz. Spumnin nitri qitz ma- 

$;kkpa;y xime laudatur , antiqui negabant fieri, niG cum ros 

gy;,qll.ll-37. cecidiKet , przgnantibus nitrariis, (kd nonduin pa- 

= operi- ticntibus. ltaquc non ticri ' incitatis, etiandi camcntorum 

formentp.. deret. Alii 'operiinentum ferniento gigni exiftir 

3 . operitnenrulri 

id inaverc. Proxiina ztas Medicoruin aphronitrurn 

pro ftrmen 

to, ". tradidit in AGa colligi bin fpeluncis, molibus 

?;:;,- difiillans. 'Specus eos ' colycas vocant : dcin 'tc- 

gigai. terccntib. V. a- cant Sole. Optiinutn ' putant Lydiuin ;.probatio, 

ni. operi- ut Gt miniine ponderofurn I & iiiaxiine friabile, comentum 

fcrincnti. lore pcnc purpureo. HOC in paitillis af€crtur. Kgy- 

Afii Y. accrvorum 

fer- ptiittn in vafis picatis, d ne liquefcat. VaCaquoquc 

mcnto. Ck. 

ca Sole inarefccntia perficiuiitur. Nitri probatio, 

Gh. "*& Lit lit tenuifiinuin Llc quam inauiine fpongiofum 

Y. 4 cochh- helic**. fifiufo~urnquc. Adultcratur in Egypt0 cake : dccas. 

my. prchcnditur guftu. Sinceruin cniin facile refolvitur: 

f liccari.V. 

6 puclrur. adultcratuiii pun$. Calcc afperftiin rcddit o- 

Ch. 

A bra- dorein vcheinentein. Uritur in tcRa opertuin ne 

nCri kacCr: L i / cxultet : alias igni non cuilit nitruin : nihilque gig- 

fu vehemen- &* nit aut dit ,' cum in Calinis hcrbr gignantur & 

ter. ch. in inari tot animalia, f tanttiiii all;". Sed majo- 

9 tnrquc 

.nimatia, rein ctlc ncritnonistn Io iiitro apparct , non hoc 

noli tanrum.v. 

tantiiin arguineato, " red in ill0 % quod nitrariz 

10 nitri Cb 

,, 8; calccamcnta protinus confumunt, alias falubres, 

ill0.V & Ch. 

a Spwrnam nirri. 3 A'Qpp hpu , ab 

ca diffcrc d@pj~,y, ncmpc nitruin 

cum fpuina fua adhuc confufuin ac comtnixtum. 

Idtm. 

b In /prlnntu. 7 1.q. In firtnncarum 

molrlruc id el?, faxoCs crepidinibus & 

nntris. Quidam Icgunt, ntUIbru, id cR, 

topharris , quod tophus longelit mollior 

& bxo & lap&. In Rru&urmm 

k rdificiorrrrii cameratis fornicibus , 

prarettim Ciihtcrrancis I ex humore in 

CC~C~~OCIIIII calcc mirto, Rillnt ruccus 

nitrohis, olliongis ftiriis, .friabilis, ari 

dus,girllu fa\rUs, & fervidus,ab A h 

tico nitro parum, vcl riihil difcrcpans. 

Nonri vocant &dp$rt. Idem. 

ocuc 

Spur eo1 ro!ycr v~ant.] Leg. spr- 

CIU rw rorblrtar vocant. Cochlax , five 

cochlas, five ~ ' ~ A vnunc E . teRudo of?, 

fotnix,camera: nunc lapis, Glcx,g\rrci, 

hinine congcfla & ottritr. TcRudina- 

[os fpCCus cos incolr rothlac vocabant. 

ldrm. 

d Ne liy~fiat.] Humoris contattu, 

vel ahria occutfu. Idm. 

Cnm iqfitiwi h ~rL~~i~n~a~u~. 

nuscap. f. lib. I?. hiRor.;lnim.hasrcccidici, 

brya, phycia, vitcs, uvas, brdlicm, 

mea, qu5 ti capillns , five trichas 

vocant. lis p&cs vefcuntur. hf~rn. 

f TantHm alg4.3 Non gignatufj 

fubaudi. 1Lm. 

4 04-

a Chal&r.] Omnium prxRantiC 

fim0,pdicio platon. & Plutorchi. 041. 

b Ad PdpkdnrJ R?ypfio.l Acl brsrir 

~ h* 

i enim viridiorcr hcir, quod 

POII ;lit, it teneriorcs, co&tuque 

acilionr : ncc tantum cas, (4 car- 

W~fi appgnnntur. Plutarch, 9yrfi. 19, 

lib. 6. Sympof, Thtoph. c 14. lib. 6. 

cauC /h. 

c In mdi pwniei r4kr ndjj*rrr ni- 

trum,6r.] In npognpho nofiro, tn 

n r ~ pmia crticr *Af**at. Ad rhmrrm 

mfi rnm rtUc h*d*m. h pado poft, 

crerr cimdid, nak Cinrdirnrra Pint.

380 C, PLIN~I NAT.HIST.‘ 

cruptionibus pituitz in toto corpore cum axiingh 

Contraque canis morfus, addita & reha initiis 

cum aceto illinirur. Sic & ferpentium inorfibus 9 

phagedznis ,& hulceribus quz ferpunt aut PU+ 

I k. K trefcunt , cum cake ex accto. Hydropicis cum 

fico tufilrn datur illinicurque. Difcutit & tormina, 

G decotkuin bibatur ponderc drachma: cum ruta 

vel anetho vcl cmnino. Reficit lafitudines tun 

* ~.cc.+ oleo ’ex aceto pcrunBoruin. Et contra nlgores 

Cb. 

horrorcfquc prodrit manibus pedibufque confricatis 

cum oleo. Coinprimit & pruritus !uffuforutn 

iceto felle, tnaximc cuin 3 accto datum. Succurrit & vel 

infudrtom. 

w. 6 ~ b . nenis fungoruin cx pofcn potum I aut fi bupreftis 

Lao , in GIdoredatum. 

4 paitah, ex aqua, vomitioticfquecvocat. His qui 

&f 4x Ihfi. 

hquR,,. fanguinem tauri bibcrint, cum Mere rlatur. In facie 

V. 

quoque cxhulcerationes fanat cum inelle & la& 

bubulo. Ambullis tonurn, donec nigrefcat ttb 

t urceia. turnqueillinitur. Infunditur ventris ((r renuin do* 

Cb. 

loribus, aut rigor; corporurn , nervoriirnque dolo- 

Ili’gl!”. 6 Prra’yfi 

& DIG. 

DloJL 

v. ribus. # ~aralyfi in lingua cum pane imponitur. 

Sufpiriofis in ptifanafurnitur. Tuifim veterem fa4 

nat , fiore ndto galhano, reha tetcbinthinat 

pari ponderc omniiim, ita ut fabz magnitudo de+ 

7 uritur. vorctur. 7 Coquitur , dilututiique poftea cum pice 

liquids forbcndtrm in angina datur : Flos ejus cum 

oleo cyprino articulotuin doloribus in Sole jiicuns 

morbum dus eit. a Rcgiuin quoque motbuin in vim ex- 

exterminat 

potlolle 

nnr. Et..% 

tcrininat yotum. Et inflationcs difcutic, fangujnjs 

proRuviuin i: naribus fiRit cx fcrvcnti aqua vapore 

naribus rapto. Prurigineni alurnine perinifio tollit: 

alarum virus cx qua cluotidiano fotu: Hulceta ex 

pituita nata cera pcriniltutn: ;I”” cp-iere nervis 

quoque prodcft : Cocliacis in unditur 1 I’crungi 

ante 

a Regrum q*aqwc marhm in IGO txctr*li~a potwnr. 1 Xn ad. &gi#wpqut 

PIIL 

m 

uorbm rxttnwt inprrone vrnr.

LIBS~RXXXI. CAP. XI. 381 

ante acceiTiones frigidas nitro & oleo iiiulti pram- 

Perc. ' sic & adverb Iepras, ' lentigines : PO&- ,~,$~~ 

gricis in balincis uti Coli0 nitri prodeit , atrophis9 c: ,en- 

Opiithotonis, ~tetanis : Sal nitruin Culphuri conco- t;gaicbpl, 

Burn * in lapidein vertitur. ncorum 10- 

lio uri nic 

A P. XI. 

De Jongiarwm natnrd. 

ongiaruni genera dixiiiius in naturis aquati- 

SPhum marinorurn. Qiidarn cas ita diltinguunt. 

Alias ex his mares exiitiinavere , tcnui filtula 

f 

f$Gorefipc perlorbctites, ti & quae tingunturin ,:, !$: 

del& , aliquando & purpura : alias famiinas, ma- zgy;;: 

joribus fifiulis ac perpetuis. E matibus duriores r- , qllD k 

alias , quas appellant tragos , tenuifimis fiitulis v. 

t~agiiiitur. 

Candida curl 7 fiunt , 2 mol- d,q"* 

at ue denfifiinis. 

dinis reccntes per aftatein tinaa: Lilis fpuma 9 ad ~ 

Lunain & pruinas itcrnuntur invcrrz 3 hoc cIt, vi rarer. 

qua parte adhaerere ut candorciii bibant. Animal V. 

efle docuitiius etiam cruotc inhaerente. Aliqui 

narrant & auditu regi cas contrahique ad fonuin, 

expriinentes abundantiain humoris, nec avelli petris 

poffc, ideo abfcindi ac fanicin einitterr, Quill 

8c eas qus ab Aquilone fint genitae 9 prlrferunt CPtetis. 

Ncc f U ~ C ~ U diutius ~ I ~ I durare S fpiritum Medici 

affirmant. Sic & prodefic corporibus, quia 

o

38% CPLINII NAT. HIBT. 

nofiro hum mifceant, & ideo magis tecentes maa 

* in ir gif ue humidas : fcd minus 'in calida aqua b minu 

que un&tas , aut unais corporibus impoiitas : 8c 

&. d. 

fpiiras minus adhaerefcere. MolliGrnum genus e3- 

,,icill,. v. ruin * penicilli , oculorum tumores levant ex mul- 

5, 

a. L quo 

? 

izi;: To 8 impofiti. lidem abltergendalippitudini uti- 

V. 4 utililli- liifimi: cofquc tenuifimos & mollifimos effe oporm=idcy 

tet. lmponuntur * fpongiae ipfg epiphoris ex pofca: 

cas tsnui 

mas & mol- ' 

I- 

ex accto calido ad capitis dolorcs. De cztero re- 

liflimas. v. 

urili~ins. centes difcutiunt , inolliunt , 7 mitigant : VctereJ 

E:ix:a * conglutinant vulncra. Ufusearuin 'ad abitergen- 

Gmm. cR 9 mollir: Akl da, fovcnda, opericnda, a fotu dum aliud 9 impona- 

V- tur. Hulccra quoque humida s( fcnilia impofits 

7 hhnei=.Ch. 

ficcant : fralturae & vulnera fpongiis utilifime fo- 

6 h exa. 

ato.M. vcntur. Sanguis Io rapitur in kcando, ut curatio 

7 mitigant,, 

u)ll. pcrfpici pofit. Et ipk vulncruni inflatntnationigliitininr 

rlllnrm, bus iinponuntur , nunc ficcm I' nunc ex aceto invatcrcs. 

"011 V. fpcrfz nunc 2 vino, nunc ex aqua frigida. ' E% 

8nonglu- aqua vcro calclti impotita: , fc&a recentia non patinant. 

Cb. 

9 adpona- tiuntur intu~nefcere. ~myonuntur & integris partitur. 

Cb. 

10 iis ra- bus , fcd I' fluauationc occultalatora~~tibus, qiiZ 

pitur. V. 

II difcutienda fit,& iis quae apofteinata vocant, inelk 

aceto afpcrdecoLto 

perundis. ltcni articulis, alias accto falh 

rF 

i "ln0. ua. K & madida: ,'+alias i: pofca. Si ferveat iinpctus , ex 

sa fluxio- 3qu3. Ezdcm & 14~all~ 

falfa iliadidre : at contra 

ne. v. fcorpionum ictus cx aceto. In vulnerum curatione 

I illas 

poFca. v. e~ ruccida: Innz viccm implent, nunc ex vino 8r 

14 rallot 

lmlnifi I. olco, nunc cx eadcm. Diffcrcntia haec quod lanz 

a Minw in ralidd agN4.) Qu+ 

falfu- 

ginem ciriur diluir, quarn frigido. Dalrtamp. 

b Min~/ipt nnClar. J Oleofi enim ac 

pinguia Glfuginis vim obtundunt.Jdtm. 

c ~mrrilli.] Achilltar Arillot. vocat 

lib 9 Idrm. 

d Ad a6j?rrgenh. 3 Non tanturn 

membra corporir , Ccd alia quovia, ut

LIBERXXXI. CAP. XI. 383 

etnolliunt, fpongia: coi;rcent rapiuntque a vitia 

hulccrum, Circuinligantur & hydropicis ficco, vel 

ex aqua tcpida pofcave,utcuiique blandioribus opus 

3 'operirivo aut Gccari cuteiii. ~niponuntur 

his Inorbis, quos vaporari oportcat fcrvcnti aqua 

perfur=, cxprcfique iiitcr duns tabdas. Sic * 8 

ilnpofita: itomac~lo profutx , in fcbri contra ni- 

mios ardorcs. t Sed $lcnccicis 2. pofca ignibus fa- ljcl.t$.t 

ctis cx accto, eficxiorcs quam aliud. Imponi 

oportct fic , ut fanas quoqiic partes +itiofc opcrim 

: Sanguinis profluvium fiitunt cx accto, aut 

frigida, Livorcm ab iQu rcccntcin ex aqua fa1h 

Cali& fapius 1twtata tollunt , tcltium tui~ior~iii 

doloreinquc ex pofca. Ad caiiuiii niorCus utilitrr 

concifz irnponuntur ex aceto aut frigida, aut ndle, 

+ abundc fiibinde hunic&andae. b Africans: ci- i; 

":. >yi.i"* 

;!y+; 

nis cum porri fcttivi fiicco fangttineln rcjicicntibus 'mcb. 

hauitu 'fillis ex frigid3 prodcit. Idern * cinis vc.~ r rim re 

cum olco vel aceto froiiti illitus tcrtinnas tollit. 6 c,,ll, 

Privatim Africanx cx pofca tuinoretii dircutiunt. :y::'zk 

Oinnium autcm cinis cuin pice crciiiataruiii fan- ,:,!:* 

uinecn Gftit vulneruiii. Ali ui ram tantuin ad 

Roc cum pice iitunt . Et ocu 3 orum caufa coinbu- 

le I )rig V, 

runtut in crudaolla 6guIiniopcris plurimum ptoficicntc 

eo cincrc contra fcabritias gennruin excrcf'centcfque 

cariies & quidquid opus lit ibi 

I 

diitringerc, 9 fpiffnrc , explere. Utilius in eo II adfiringcre. 

V. 

du lnvare cinerein. Prxitnnt & firiSilum viccm rctpIr- 

linteolort1tnquc affcais corporibus. Et contra '*,': (::;". 

Solem ape protcgunt capita. Mcdici idcitia ad dir.vduo 

nomina cas rcdcgcrc , Africanas, quarun1 fir- 

mius (it robur , '' Rhadincafque * ad fovcndurn RGiZ, 

moIlio- qua

384 C. PLXNSI NAT. HSST. 

moiliores. Nunc autem mollifima: circa muros 

Antiphelli urbis reperiuntur. Trogus auAor ell, 

,; 2;;: circa Lyciam penicillos molliflimos nafciin alto, 

V- unde ablatae Gnt fpongiz. Polybius fuper aegrutn 

v. * CuCpenfos quietiorcs facere noAes. Nunc revegtemur 

ad marinaaniinalia & aquatilia. 

ha. a furpat- 

c. PLI-


38s 

NATURALIS 

HISTORIE 

P I), tthfndd#.l vide rap.? y. lib. 9. 

~racaRorium C. R. lib De (jnipattiii, 

Rondcletium cap.iR lib. IT. de pil'cih. 

alianum c. 17. 1lb.l. deanimal plu. 

tarchum quuafi.7. lib. 2. SymyoT. DJI. 

b P+rdrn Etbrlrw nppiiur in /"I 

ttwt, or.] Fxcmplor nOflrUm, Fi/iitwlu 

rthrrrb rpprflnrw. twnfh ir r( 1mnr 

rat. Yrmri lrrtr /r.irni,prrctDr,impnr: 

fNYPri. rcribcndum forte: l df* Vi fia 

trtnrrrl. fimtr liter fhw+%p&, i~ 

prrufunri. Pint.

386 C. P LxNIi NAT. HI ST.

~ ,,"- 

.L 2 I) E R XXXII,. C A P. 1. 3g7 

Gquatilium, cum de ea diceremus. Nec dubitaL 

mus idcm valere ornniagrncra, ciiiii cclebri eC con- 

fccrato ctiam exeinplo ayud Cnidiain ' Vcncrctn & :!: 

P 

conchas quoque ejufdcm potcntiae crcdi nccdlc ~U'A Rqur- 

fit. 'E noilris quidam Lntinis reiiiorain appclla- 'y 

vrre cum. Mirun~quc , 2 (iracis alii lubricos par- firis I aft- 

1111 uidant. 

tus atqiie procidrntcs contincri ad lmuritatclll v. Y .tinr, 

3 alligato co (+ut dixilnus) prodidcrunt : alii tile ": at{a\\i. 

goto. Ch. 

adrcrvatum addligatumqiie qravidis partus folverc 3 + \)I dtxik 

ob id alio nomine f odynolybnteln aypcllari. CQo- ~ug~'mf 

cunque modo itta re haleant quis ;ib hoc tcnrndi l;tc,;!g 

navigia cxeinplo dc ulla potcntin natura atque e6 

fcttu, in remrdiis fponte nafccntium rerim 'ddu- r ~ d 

bitct ? Quin & finc hoc exelliplo pcr fc fatis cikc 

ex eodein m rj torpedo: etiain procul & 2 longinqua, 

vel C i halta virpve attingatur , qiimvis 

ravalidos lncerros rorpefccrc , qtimnlibct ad cur- 

21m veloccsalligari 7 pcdcs. Qod, fi nccelle 113- At:, 

bcrnus hcri hoc cxcl~~plo cfl'c vim nliclu.iin que 

odorc tnntuiii & quadda;n aura hi corpkis afficint 

membra , quid no11 dc rrii~c~~iorti~~~ oitmiuin 

nioiiicntis fpcranduiii CR ? Not1 hit miuus mirn, 

quz de lepore marino traduntur. b Vcncniim clt 

aliis in potu aut in ciboditus , atiis ctiam virus. 

Siqtiidcrn gravida fi onmino afpcxcrint fccmiiiarn 

ex eo piicre duntaxat, itatirn nniifi-a rcdundatiotic 

it-omaclii vitiurii fatentur , ac drindeabortuin 

faciunt. Rcrrrcdioclt inns, obid induratus falc , ut 

in brachialibus Iinbcant. 'E~CIII rcs in mari 8i 

taAu 

bet ~b cverli 

8 riL.V.

388 C. PLiNir NAT. HIST. 

taltu quidem nocet : vefcitur eo unum tantitin 

rclclr i ac tme- Y. animaliuin ut non iiitereat , niuIIus pifcis :’ b tenerekit 

tanturn, & ingratior viliorquc fit. Hotnincs 

quibus * irnpaAus efi ,.piTccniolcnt, hoc pridaru8.Db’c* 

in0 argumento veneficium id dcprchenditur. ‘ Catrro 

rnoriuntur totidcrn dicbus, quot vixerjt lepus. 

j.de 6. Incrrtique temporis vcneficium id rfe audor 

cfi Licinius Maccu. Jn lndia affirmnnt non capi viventein 

: invicemque ibi horninem illi pro vcneno 

eflc,ac vel digito omnino in mari tadurn mori.Etlk 

autem ainpliorcin multo, hut reliqua animalia. 

Juba in his voluminibus qulr rcripilt ad C. Caefa- 

4 vituloc. rein AuguiIi filiurn de Arabia, tradit + d mitulos 

Ch 

Ccturn. tcrnas hcininns capcre. 9 Cctos fexccntorwni pe- 

V. 

durn longituctinis ,& trccentoruni fcxaginta Iatitu- 

6 dinis in fluineii Arabiae intrdc, pinguique ‘ cjus 

marcatarcs 

ncgottr- negotiatores & omnium pifciucn adipc camclos 

, ;,,;,- perungere in co Gtu, ut aGlos ab his fugent odore. 

corea M 

c A 1’. 11. 

De ingeni9 rnanfidetudine quorund~rnp~ium ,& ubi 

ex matt edant 6 ubi relpunfi dentur expiJii6ud. 

lhi vidcntur mira Ck quaz Ovidius prodi- 

M dit pifciuin ingcnia, in co volumine, quod 

Idalicuticon inkribitur. e Scaruni inclufuai nafis 

non fronte cruinpere , nec infeltis viminibus captit 

infcrere, kd 9 avcrftlm CaLldg iaitus crebris laxare 

10 w M . forcs , atquc ita rcrrorfum ‘ocrun~prre. Qucin 

lutkatuin cjus G fortc a h Ccarus cxtrinrccus videat, 

gi. Cb. 

X prodit. 

Cb. 

Turn 9 advcr- Ch. 

&. 

8 Vi/rirnr re wnnm tnnrwm mima/iuml 

Arhenzuc lib 8. eriani Ccnrum Ieporeq 

mrrinos vcnari, iirqur p&J rradit. IZS~ 

b Trnrrrfir: ranrum.] In mullorurn 

carne maximc dutiricr commcnbiur. 

ldrm. 

c Cirrro noti~nrrr midm ddw 1 

Sic apudYhcoph.c.r6. Iib.9 hiR. rumpro 

oconuo par ffauum iiitcrit~~ cn

LIBER XXXII. CAD. 11. 389 

apprehenfa inordiciis cauda ' ad juvarc ' nixus cruin- ;,:dJuvat 

pentis. Luputn 4 rcte circundatuni liarcnas ara- I nilis. 

Ch. 

re cauda, atquc itacondituin traiilirc rete. Murenatn 

maculas 4appctcrc iphs conkiatn tcretis ac 

lubrici tergi , tuin multiplici Aexu laxarc, doncc '* "'a 

evadat, Polypurn hatnos appetcrc , brachiifquc 

coinpletti , tion tnorfu : ncc prius diuiittcre, quain 

cfcatn circurnrofcrit , aut hanindinc levatuin cxtra r *I. v. 

quam. Scit CS; inugil cffc incfc;t hamum, itlfidiafuc 

non ignorat : aviditas tatnen taiita cit , ut cw- 

1 

a vcrterando excutiat 

dcndo lupus folcrtia: linbct , fcd inagnuu'ii rabur in 

pmnicencio. Nam ut hzfit in hanio, tuinultuofo 

difcurfu law vulncra , donec cxcidant infidia. 

Murrna: amplius dcvorant , quam hatiiuni, adiiiovcntque 

dcncibus lineas, atquc ita crodunt. Pytheas 

id tradit. Idcin infixnm hamo inverterc ie, 

d quoniani lit dorfo ciiltcllato,ftlinnquc lincani prsfccsrc. 

Licinius Maccr niurznas tatittiin ftrminini 

fexm ctk tradit , & concipcre 7 i. lcrpcntibus, ut 7 

pircnn 

cibos. Minus in provi- cE cihw 

dixiiiius , ob id libilo i pikatoribus, tan uam fcr- 

8 iaRatu; 

peiitibus, evocari t+ capi : pinguc~ccrc~1a~atti, M. loCtrc.. 

fitfie lion interimi, cafdciii fcrula protinus. Ani- Cb. 

inaiii in cauda habcrc ccrtutn cit, eaque iAa cclcrriinc 

cxanimari, at capitis iAu difficultcr. Novacula 

pifcc quz 9 ta&a runt, "ferrutn olcnt. Durifi- 2 'tn*'. 

liiuin cflt pifcium confiat, qui orhis vocctur : ro- v; fcrm 

tunttus clt, S: finc 'I fcainis , e totuCcluc capite m;. k- 

conikat. Milvago quoties "ceriiatur extra quam 11 ccrnisur. 

UAI. 

vol i-


M. Lex. volitans , tempcltatcs I niutari 'Trcbius Niger 

vi. *mlni*r~- 

minirwi. auktor cit. Xipliiain , id eit gladiutn, roitro 111~cronato 

efk : a ab hoc naves perfoilas tiicrgi in 

afie~b. Occano b ad locum Maiiritaniz qui * botta vocctur, 

non procul Lixo fluminc. Idem loligines 

evolarc ex aqua rradit , tanta iiiultitudine ut navigia 

dcinergant. E manu vefcuntur pikes in pluribus 

&c. 3 qli- admi. quidcin Cacfaris villis : fcd 1 quiz vett'rcs prodidere 

rari rsw IIc in ftagnis , non pikinis, adinirati , iii Elmo Sicilia: 

in E1uro.V. 

cattcllo , noli procul Syracufis : itein 'in Labradii 

la,, * 

,:- 

que. w ~ V. i lJ- 

ovis f ontc4

392 G. PLINII NAT. HILIT. 

torque. cerent caquc pracrnercarentur. Quantum apud 

V. 

nos Indicis margaritis pretium cit de quibus fuo 

* Indos loco fatis diximus, tatititin apud * lndos "in curacuratio. 

M, 

lio. Natique ifia prrfuafrone gentium conilant. 

Gignitur quidern tk in Rubro mari , kd nigrius : 

krlico. 3 in ril Cb. item 4 in Perfico 4 vocatur lacc : laudatifiinuirl in 

f;a;,n.(illu Gallico Gnu circaStmchacics inhlas , I, & in Siculo 

4 voc*tur- circa 't-lclian ac Drcpanurn. Nafcitur & apud 

rp. v. 

N.oliai. Gravifcas, & ante Ncapolin Campanile: maxi- 

V. /+;oliaa 

I ) ~ ~ mcquc ~ ~ ~ . , rubciis , frd tnollc, 7 & ideo utilifhnurn 

CL. 

a~ Erythris. Forina cctci fruticis, color viridis. Bacca 

cjus candida Tub aqua ac mollrs : cxemp:a con- 

g;g,uln* 

utlllfi- 7. + id= fcfiini durantur & rubcfcunt , quafi coma hriva 

mllm. vor- fpecic atquc niagnitudine. Ajuiit tdtu protiiius 

tnain , hc. 

Curnnr woll, Iapidefccrc, Tr vivat. Itaquc occupari ccellique 

E ytltrir , 

r;l;.unf,n,e retibus, aut acri fcrranicnto praxidi. rd tlac dc 

ideo UtlllC 

fi,n,,m. y& cniifa curalium vocitatuin interprctantur. Proba- 

CL.qua,, tifiinuiii quam niaxitnc rubcns ,& quam ramolifi- 

'I*-~.c+ M. muin ncc lo fcabrohn aut lapidcuni ' I vcl fur- 

9 Qado. 

Ch. LIS inane, aut concaviim. AuBoritas baccarum 

IO fcabiorim, 

++. cjus non minus Jndnriiin viris quoqiic prctiohclt, 

Flop. sa & 

Ch. quam faminis nofiris I* unioncs lndici. Ardpiccs 

I 1 aut 

crret. Cb. 

adal- 

2 In rwrdk Coralium inter gem- c Exmrptr ronfrflim durrawr 6 IYmas 

rcccnl'ct'rhcnphr.libro dp;; AI^, 1 brfiumr.] ovidiui : 

rubrum, rotiuidum fimile radici , ac ' &IC 0 torrlinn , qwoprinnm ccntigit .Ycum 

co cornparat lodieam arundinem 1 

VdJ 

in faxum dtiratm : De coralio multa Ttmpwr, dwrrfii: : fail hrvh fib 

Orphcuq libro md bib. hk. ndk. Dalec. 

b dt in Sicdo iivrr Hrlian nr lhpr-1 d Har dr rmfi rurrlinm writawm.1 

nm.1 Cnlirr noti Htliut, in fciipto co- 0''n dr i ~ x i + ~ , quoaiam in mrri 

dice. Pint. 

] toadctur. Idtr. 

a .&OJ

lib. S. Iriffx. filianus cap. 11. titi. 6. 

anitnil. Udl. 

h Nrpt Stxrcw ~ I/I~I$WW. 1 Crr. 

fiiiini,,quonmn alraritrr mdicris coilfircludinc 

foiKer, in cnfiorrin mutare, 

ut ampucarct (ihi gciiitalir ,{i

L I B R R XXXII. CAP. IV. 395 

titc : adverfus ceraIten & ' przfieras, cum panace, 

aut ruta ex vino : ndvcrh cateras ferperites , cum 

vino. Dari binas drachinas fatis ell : coruin qua 

I pr- 

CL. 

a adjiciantur , fingulas. Auxiliantur privatim con- t;;d$iuh 

tra 'vifcum cx aceto: adverfus aconitum ex IaAc, 3 ixiam. 

aut aqua : sdverfum cllclorum album ex aqua m~lfa 

nitroquc. 4 Mcdcntur & dcntibus , infufi cum t:r 

oleo triti in aiirciii, i cujus partc dolcant : aurium but leu cum trrtr k 

doloribus tnclius , fi cum mcconio. Claritatcin vi- inf*h.V. 

Ttls fxiunt cuni nirllc Attico inunai. Cohjbcnt 

Giigdtus cx aceto. Urina quoq!ic tibri rcfiitit VCnenis, 

& ob id in nntidota additiir. Adl'ervatut 

nutcm optiinc in fila vcGca, ut aliqui cxiftimant. 

c A P. 

Iv* 

De tcj?udk , 6 multoruspr/itrm mcdlcincc ,& 

ohfir iutioncI. 

Eiiiinur 'fiinilitcr viAus in aqtiis trrraque, c:, fimul- 

'G ' Ck tcltudiniiin 11 cffc&us quoquc pari hono- * o R.m- 

re hnbciidi , vcl proptcr cxccllcns in ufii ' 

d naturquc proprictatctn. Suiit ergo tc 

qencra , tcrrcitrcs , 7 tnarin~ , lutaris ,& qtm ' in vi i:%u. 

vioriim I- 

hci aqua vivunt. 9 tdns qtiidcm L: Grsecis cinydas qllr DLI r* 

appcllnnt. 'l'crrcftriuni carncs hfitionibus pro-fiyg. 

pris , Magicif(1ucartibus rcfiitandis , PC contra VC- qiridm 

(,reel c- 

iictia fdutarrs produntur. Plurimz in Africa. Hz my~as. 

ib, Her*. Y.


ibi ainputato capite pcdibufque , pro antidotodari 

dicuntur : Ik ex jure in cibo fuinptz , itrumas dif- 

cutere , ac liencs tollerc : itcin cotnitiales morbos. 

Sanguis carum clarit~tcin virus facit, hiflulio- 

ncfque nculoruin tollit Et contra Perpcntium om- 

,;,:;: nium & araneoriini ac Gnliliutn, ’& ranaruni vene- 

4. na auxiliatur, Pirvato hguine in tarina pilulis fa- 

&is, & cum opus fit in vinodatis. €:cllc tcitudinuin 

,i:,,.Ar 

cum ’ Attico rncllc glaucornata inungi prodtit : & 

4 %& Pcorpionum plagac inftillari. + ?‘cguii~cnti chis vino 

& oleo TubaBus peduin riinas hulccraquc Panat. 

Squatnrr: c fuinrna partc derafae ,& in potudatz, 

V cncreni cohibcnt.Eo magis hoc mirum, quoniam 

totius reguniciiti farina acccndcrc traditur libidi- 

I vcficis. nein. Urinm carum aliter qiiain in ’ vciica diflc- 

ment~. 

Cb. 

&arum inveniri poire non arbitror: & inter ca 

banc. ‘hoc quoquc cflC, quz 7 portcntofa Magi denion- 

7 porten- itrent, advcrfirs afiidutn i&us fingularc efficatolr 

i Ma- 

1s &moo- ciorc tarnen, ut ajunt , cimicibus admiltis. Ova 

Rrantur.M. 

(I t(tus durata illinuntur ftruinis ,& hulccribus frigorc aut 

adultionc faCtis. Sorbcntur it1 Itoixiachi doloribus. 

Marinaruin catncs adtnifia: ranarum carnibus 

$;:;,- contra falatnandras przclare auxiliantur. Nequc 

fin ulrrem, 9 

,,$acioreln 

tamcu. V. a 

c~cior r*- efr tcftudinc aliud falamandrz advcrfius. Sanguine 

men cff , ur 

rJm, kc. 1) alopeciarun~ inanitas & porrigo , omniaqur capidlli 

v. 

9 ainbu- tis hulccra ci1raiitur. Inarcfccre auteni cuin opor- 

‘i~:;~:; tct, Icntcquc ablui. ~nlti~~dtur & dolori nurium 

imcb*** cum la& mulicrum. Advcrhs coinitialrs morbos 

iimditur cum yollinc frumenti. Mikctur autciii 

f3n-

Lr BE R XXXII. CAP. 1V. 377 

fanguis herninis tribus aceti, heinina ' vini addita d;~;,:aahis, 

& cum hordeacea farina. accto quoque ad- horucacea 

milto , ut lit quod devorctur faba magnitudine 6 tu JYui d - 

Iariiir, ice- 

QZc Gn ula & matutiiia & vefprrtina dantur , 

dein PO t aliquot dirs vrfpcra. Coniitialibus in- ;:rtiftov~c- 

drli.de. FOR 

fhturore diduao, his qui modicc corripiantur. 11. di. ref: 

Spafmo cum cattoreo clyitere infunditur. 1) Quod pcri.V.lics 

libgulir mrfi 

dentes + per annos colluaiitur tcftudinuin fan- iutiiiii 

vclpcrtina 

guine, imniunes B dolorc liunt. Et anhelitus difcu- ~ ~ ~ ~ . d ~ . 

di. dlri 

,tit, quafque ort1iopnlr.u vocant, ad has in polenta vcfprtinin. 

bur. Fel teltudinuiii claritatrni oculorum facit: A~~lll+u. 

cicatrices extenuat : toniillas kdat & anginas , & llaqlli nmi. 

curripiun- 

otnnia oris vitia. Privatiiii notnas ibi : itciii ' ar= tur lyalmo, 

cum calto- 

.L dentiuln teftiuin. Naribus illituin comitialrs rcu.V. OIC 

dcJiiUL la. 

erigit , attollitque. Idem ciim vcrnationc anguiuin brii. V. 

aceto admilto, unice purulcntis auribus prodcfi. 

'Quidam bubulum kl admifccnt decoCtarumque ,:;.;";- 

carniiim tcitudinis fiicciiin , addita acqiic vcrnatio- 6 indirm. 

anguium. Sed dill in vino trftudinein cxco- ~ ~ ~ j ~ 

' 

qupnt. Oculoruin quoque vitia omnia fel inunktuin 

Cum tnelle emendat ; (1 hffdiones ctiaiii marim fcl 

cum fliiviatilis fanguinc & 'ln&e mulierum. ' Ca- baa 

Nulicrui 

pillus inulicrum f inficitur felle. Contra falaman- EIPIIIII,. y. 

dras vel fuccuin ' dccattutn bibilie fatis rit. 1 eltu- 5 

dinum cit tertiuni genus in c an0 & paludibus vi- 

Ventium. Latitiido his in dodo pe&ori firnitis, ncc 

v. tj .a

,398 C.PLINII NAT; HIST. 

, convex0 'incurva calice , mgrata vifu. Ex hie 

quoquc tamcn aliqua contingunt auxilia. Ties 0311- 

que in fuccenfa farinenta conjcdz , dividentibus fe 

a diri- V. teguinentis ' rapiuntur : tun1 evulfz carnes earuin 

coquuntur in aqua congio , faleinodice addito : ita 

deco&aruin, ad tertias partcs fuccus, paralyfin & 

9 extra- idem. articularios morbos fenticntibus bibitur. j Dctrahir 

item fel a pituitas, Linguincii~quc vitiatum. Mi- 

calin 1. i:a;; 

~ ; ~ I . v ~ - 

prnntur. 

hit 

we 

ut 4 plus cvrtct, 

gwa. v. 

tur ab eo remcdio alms aqus firigidz potu. Ex 

quarto gcnere tcfludinum , q m runt in amnibus, 

divulfarum pingui cum aeizoo herba tufo idmiit0 

unguent0 & Celninc lilii , ante accefioncs fi perungantiir 

rgri, praeter caput, inox convoluti calidam 

aquain bibant , quartanis libcrari dicuntur. HanC 

pin- telludjnem quintadecima Luna capi 4 oportcre, ut 

plus pinguium reperiatur. Veruni asgrum Ccxtadecima 

Luna perungi tradunt. Ex eodem genere t* 

cb, 5 cwebro* Rudinuin fmguis initillat us crebros capitir dole 

res fcdat : item itriimas. Stint qui tefiudiuum hnguinein 

cultro zreo fiipinarum capitibus praccilist 

6 jubent. excipi novo fiCtili ' jubemt :'ie,nem facrum cU- 

, ignem- jufcunque gencris * fanguine illini : itcin capitis 

Ch. 

(dlO'PCrUm. hdcera rnanantia ,& vcrrucas. lidein proniittunt 

8 hock* tefiudiniim omnium limo patios difcuti. Et licet 

ym. V. 

incredibile di&u fit, nliqui tradunt tardiiis ire navigia 

7 tefiudinis pedcrn dcxtrum vchentia. Hinc 

deinde in inorbos digcrecnus aquatilia , noli quia 

ignorcinus gratiorerp elfc univcrfitatcm anima- 

Iiuin, majorifquc iniraculi : fed hoc utilius efr vitser 

contributa habcrc rcmcdia , curn aliud alii profit, 

aliud alibi facilius invcniatur. 

CAP* 

&ionem potiur intelligendrm pufOc 

quad oRendit proxime fequcns oratio 

finguincin vitiaium, ingrumos concfc' 

turn. Iha. 

P s*

LXBER XXxIJ. CAP. v.' 399 

c A P. v. 

De aquatilibus, rrntedia in rrrothor dip$d : bpriruunr 

contri venena & venenrta anrmalra. 

Eiieiiatuin tile1 dixituus ubi nafcerctur. Ami- 

V lio eit pifcb aurm in cibo. Vel 1i ex iiieile 

hccro faitidium cruditafve, clim Gt gr,ivifima, incidat 

; tcfiudiiiem circunciiis pcdibus $ capite cauda 

, decottain , aixidotum rik , auktor cit I'rlops, 

fcinc~mq,w Apcllcs. Qui eikt kincus , dixinius : 

fappius vcro , quontu~~i vcnt~ciuinu#nfruis 

Jieruin, Contra ornnia a auxiliatur Lit dixiiiius, "* 

mullus. ltern contra pattinncani & fcnrpioncs terrefires 

marinofque ,& draconcs ,& plial~iiigi~ iliitus 

i;lmptufve in cilo. Ejufchi rcccntis & capitc 

ciiiis contra omnia venena , privatim contra tungos. 

Mala medicatrienta infcrri ncganr potk , nut 

certc noccrc , itclla ttiarina vulpiiio tinguinc illita, 

11111- c,I,n 

& affixa limini fi1 eriori, aut clavo ZICO januz. 

Draconis inarini f.'corpionuinque i &us, cnrnibus 

tarurn iiiipoGcis : item araneoruin tnorfus faiiantur. 

In fuinina contra omnia venena , vel potu, vel ictu, 

vel tnorh noxia , fuccus a enruin * ex jure dccotta- t;,,yy 

I 

t'enrfi- 

riiiti , efficacifinius habetur. Sunt & Cervatis pif- C;f.*~ur*. 

cibus rnedicinac , ~alramcntorun~que sibus prodcjt 

ii fcrpcntc pcrculfis ,& contra hitiarum iAus, mer~ 

fubindc linufto, ita ut ad vefpcramcibus vomitionc 

reddatur. l'cculiaritcr i chalcidc ccrclfie, icit,:halaut 

quiu kpas vacant, aut J clape dipfadevc per- win rep~ 

vocmi)i. 

cufis. Contra 6 Ccorpiones largius Ginii fcd non IW crr4k. 

aut cincic.voiiii 

Tall;uncntaprodcit, itaut titis tolcrcttir: & 

catid.. Ch. 

lmponere cadcm pln is convcnit. Contra croco- , hclope. 

dilorain quidem inor B us nun aliud prxfeiitius habe- C;bb.ftnfplbL 

rcitcris niotiim fardn pro- nctn. CL 

cmra canis rabid:

a Su rnrord;r~a/~ildrionmr.’]Ad mammrm 

(f)niRrarn, qu3 cordis motus Lk 

pulfario rcntirur. Idem. 

c Qua4 Grrci phrpoi vocant.1 nu60- 

nes quidam voc~nt,vulgusL;allicu~nL‘~*- 

paw. Idem.

Ptus frrnat. Dn/. 

b Hwjw rdiprm b /rI 

reripto cxettiplnri, H+ 

/irbrntrr.J In 

rdrpr 

p a y i ~ ~ , mus araneus. Cdumellz 

pitrdccimofcptimo, llbrifath fcrPcn* 

cxitiorur. tucnnu3 3

462 C. PLINII NAT, Hrsvr 

cunt :& cum ocimo ipros cincremveeorumpercuflis 

iinponunt. Minus in omnibus his marini pro- 

* Tra*ll- runt, ut # Thraryllus auAor efl. Nihil atitem que 

lor. Ch. 

adverfari rcrpcntibus , quam cancros, fuefque per- 

L k ~ . cuffas hoc pabulo fibi medcri. Cum Sol * fit in Cancro, 

torqueri rerpcntes. I6tibus f-corpionutn & carnes 

fliiviatiliuin cochlearum refifhint cruda: vel co- 

Az. Qiidain ob id falh quoque adfervant. Imponunt 

& iyfis Flagis, Coracini pikes b Nil0 qui- 

7 M & dein peculiarcs fiint : fed nos hac omnibus terris 

no#. Cb. 

dcmonitramus. ' Carnes eoruin adverfus fcorpio- 

;.i~;ena nes valent im oh. Inter gvenena runt pifciurn, 

Lt. v. porci tnariiii P pin2 in dorfo cruciatu magno laeiorum: 

rcmcdio cft liinus ex reliquo pifcium eoruin 

corporc. Canis rabidi tnorfii potum cxpavefcentibus, 

fkiciii pcrungunt adipc vituli marini. Effica- 

& oleo cius ,ti mcdulla hyznae ' & oleum Z Icntifco & cera 

Y 

lentiko. Ch. 

6 InlrLcaa- inifccatur. Murxns morfus ipfarim capitis cincre 

tur. V. 

ruatur. 7 faiiantur. Et paitinaca contra fuuin iktuni remev? 

dio eft, cincrc fiio ex accto illito, vel alterius. 

msrini.&. 

Cibi cat& extrahi dcbct Z dorfo cjus, quidquid 

timilc kit croco , capritquc totiiin : & hanc autemp 

& omnia tcitacca rnodice collui in cibis , cpia fapo- 

8 IAporis ris gratia pcrit. E lepore inarino venchcium rcff 

ringunt d poti hippocaiiipi. Contra dorycnium - . 

echini 

c Cmmtr term advrrfi fiorpiont, w- 

[me impofirr.] Coracinunl pifccm ad. 

vcrfus formicas arhorum valrrc hibit 

Pdhdius. quo loco in cxemplari vitiofo 

Icgitur, cwmnim pifctm. Rliod. cap.f. 

lib. rz. Idrm. 

d Pori hippocampi. ] Apud Rlimum 

c.27,. lib.14. pifcator Crcttntis filior 1 

:anicuh rabiofa niorfos, Iippocampis, 

abjcais veotriciilo & intcfiinis qut 

runt venena perniciofifliina , fanavits 

partirn ifis & in cibo datis : prtim 

cum xcro & mck ttiiis pltgiqueim- 

)ofitis. Idem. 

0 El

LIBBR XXXII. CAP. VI. 403 

. echini inaxime proiunt: & iis qui fuccum Carpathii 

bibcrint ,' prrrcipue ' cjus jure fuinpto. Et ' prQdcancri 

inarini decotti jus contra dorycnium efficax fik$;: 

habet ur . V. 

c A Pa 

VI. 

De oj?rcis & purpurh , & alp, 6 eorum remedia. 

Eculiaritcr vcro contra leporis rnnrini vcnena 

p& oltrea adverfantur. ' b idem vidctur , iicc ;;2;r, 

poteft videri fatis die-turn cn'ede h is, ' CIHN palnla ir cb d. 

menfaruin diu jam rribuatur illis. Gdcnt dulcibus 

aquis ,(1 Lk ubi yluriiui influunt mnes : ideo pclaia 

parva & rara !tint. Cigi~untur tnrnen in petro- Li/:; 

f s, cnrentiburque aqtinrum dulciutn advcntu , iicut 

circa ' Gryniutn & Myrinam, Grandcfcunt iidc- ,:a:r~;e 

ris quidem rationc maxiiiic, ut in natura aquati- 6 30- 116. I. 

lium dixirnuc : fcd privatim circa initia zitatis, 

f iiiulto laktc przpntii" , atquc ubi Sol yciictret 

in

a Hrc ~idcrrv caul; qwarr minora in magis effc quam carnofilm. FiCrr quia 

dib, lo& rrpnirnfw*.J In vetuRo cxem- ambit crinis purpurcus, runt Iw' prxuphi. 

non in alik loch hnbetur, fed in d- uti, Vide . ~m#fi I 172. a. spond$o Ireto. 

Nam ti grandia re criuntur ubi ri.1 Inrcriorircarnis folidocallo. ~ d l . 

pnctretin vada , con P equitur (It in alto e Bdwlrb.] Vetus codex, ~ ~ ~ p j 

quo fol nonpenetrat parva rePcriantur. hhk In Gtlu mnris rubri oppidun 

Pintian. 

Ad$on 7 conditum A fervis Rgyptioh 

Et tvgifin minw dpprfJ'"r tibof*l rum 9 a dominis profugientibug. POrr;/fir 

non rri/itia, Ccribendumexco- pultls Adulitz, cap. s8. lib. 6. Invcnio, 

dem. Idrm. 

fed nullius auaoristcfiimonio, h E- 

c C1rrrfM.1 Horatiur : 

dulios montes Tarraconenfis Hi fpani+, 

0/7rvn Cirrtjir , ~ i/rno oriwnrur echini. qui llodie ~ onc+ voccntur. Idpm. 

Dalecamp. 

f /*cfinfi/~*d.] 1,uccnfis conventus In 

d spo~dylob*ibinlquin~nratm~/o * "'c llifpania circriore rupra cap. 3. lib. 3. 

fii6rk /drinicfi. acfo1A :ndAo,f7(. 1 SPon- Hodic vocnri ajunt, Marrrin dicdrldylus 

in offrcis eR rf54',%3A&' Gr.rC0- gn*. Idem. 

rum, quem vult brcvcrn k dlolum g Cwyphmirnrb.] Coryphanta BI-

LIBER XXxII. CAP. VI. 

40s 

didiora Circcientibus. Scd his neque dulciora , ncque 

tcneriora cflE ulla coiiipertiiiii re. In Indico 

inari Alcxandri rerum auttorcs pcdalia iiivtniri 

prodidcrc. a Nccnon intcr nos nepotis ct~jukdnni 

noinenclator tridacna appellavit ; tantae atnplitudinis 

iiitclligi cupiens , ut tcr inordenda cflwt. Dos 

I coriiin in tncdicina *hoc in loco tnta dicctur. Sto- I corm 

in~iiia iii 

machum unicc refkiunt : fafiidiis mcdcntur. ' Ad- loco ch. 

a hoc lodiditque 

luxtiria Gigus obrutis nivr , fiimcna inon- co v. 

3 Addidit 

tiuiri & inaris ilna nlifccns. *) Molliunt alvuiir Icni- v. 

ter. 4Eadctn cottn ctiiii inulh, tm. fino, qui finc t:;c:n,- 

exhulccrationc fit, librant. Vcficarum liulct rn quo- 111. 

c~uc rcpurgant. 111 conchis his uti claufa vcnc- r 1,nconclits 

Itti. corim, 

niire d diltillntionibns profint. Tefia: oltrco- &\a1 live 

dullla 

rum ciiiis uvatn Ccdat ,& tonfillas adrnilto mcllc. uti ytiirnut 

V. co- 

Eodcin modo parotidas, p3nos. I ~ I ; ~ I I ~ I ~ I ea ~ ~ in uco(,- 

I ~ ~ ~ ~ 

duritics , capituin hulccra cx aqtn : cutcmquc IUU- chi* CllU(i (ilir*li'i vcn. 

licrum cxtcndit. InfjcrSitur 8i anhillis. Iit dcntifricio 

phcct. Pruritibus quoqiic & cruptionibus 

pituita ex aceto mcdcrur. Cruds fi tundantur, Ihunias 

ranant & pcrnioncs pcduln. Purpura: quoque 

contra ' vencnaproruot. Et algain maris tlieriacen :,re; 

efl'c, Nicandcr tradit. Pluracjusgcncra, uti 7 dixi- 7dlllmu*. 

inus :Ion o folio & Iatiorc, 8 ru\xntc, a~iavcrifpo. tlt 

in C;rcta infuia juxta terrmi in b .?"IC 

Laodati *I% iim , ~Itia: 

petris nafcitur; tingcndis ctiani laiiis ita colorcm al- 

Iigans , ut chi poitca non pofit. E vino jubct cam 

dari. 

latinre, ru- 

: di8 

crilipo. V. 

H hcrbane?b*

406 C.PLlNII NhT. HIST. 

C A P . VII. 

~d afopcciM, 6 captUos ,& ocu~o~um, 6aurium 6 

dentrim, & faLtei ma. 

;?$ 1 hippa-. ;s ALopccias reflet hippocampinus cirh nitro& 

adipe ujllo iniittis, atit l;nccrus ex acciqi(tda 

pice, 

aut ad. to. '' Praeparat cutein kpiarua, 8 cruitae tirina 

fuil. mi. aut 

amaricirio medicamentis. 1) Cutein repkt & iiiuris iimini ciungueriro 

Y.,x ,,,,,i. 

nis cum oleo : item echini cum carnibus his 

a I'repa- 

,1[,,, JUtCln crcniati : fel Ccorpionis rnarini. Ranarurii quo- 

ICP 0' que triuin, ii vivz in olln concrcincntur , ciiiis 

3 Corti- 

C W ~ ~ ~ ~ Cum O C . inellc : inrlius cum pice licluida. Capilluni dc-

L I Q E R XXxII. c A P. v11. 407 

cium copiohs , ut exiftimavit Mcnandcr qiioyc 

in Comacd,iis. ldcin pifcis & uranofcopos vocatur, 

i a 

ab oculo quem in capitc habct . Et coracini fel I ab octt- 

excitat vifuiii. Et rnarini fcorpionis rufi cum OICO 

lis , quo, 111 

r up*riut~ 

vctere'aqt ircllc Attico incipicntcs fiiffufioncs dif- 

"* 

cutit : inungi tcr oportct intcrmiifis dicbus.Eadcm 

'ratio ialbugincs oculoruin tollit. Mullorrnn cibo ; C m m . 

acicm oculoruiii hrlctari tradunt. Lcpus marinus 

3 Et, ill 

ipfc quidem venenattis cft , fed cinis cjus in 

bris pihs inutilcs , cvulh cohibct. 

&E. I22llFUlS 

Ufuw utilifiaii miniwi : Itern b pc&unculi fa1G triti cum hciycum 

4 cedria : 8r ram, quas ' diopctcs 8( cala- tl;li:;,tns. 

rnit as vocaiir , Gnguis earuiii (1 cuin lacry ma vitis p ma,lcfi 

cvulfo pilo palycbris illinatur. Oculoruiti tuino- rum. Cb. 

7 pauliirein 

ruboremcluc t kpiz cortcr cuni latic mulie- luni. cb. 

8 noLtc,h 

tis illitus fedat : & ycr le fcatriqias eincndat. In- Cb. A. 

vertunt itaque gcnds id agcntes, ti mcdicamcntum a ~ t ~ . l c ~ L 

auferunt pofi 7 yaulum, rofxcocluc inungunt , 8r: ;:;t;.f;- 

paw 6 impotita tilitigant E noCtc. 11 ~adcm Corticc 

& ny&talopcs curantur in farinam trita ti cx 10 rwaceto 

illita. Extrahit CS( ID i fquamas i'jus cinis. Ci- ruiiicliisLt- 

1111 c Iracatriccs 

oculoruin cuiii incllc fanat ptcrysia CLIIII trIcCr El,l 

nins o

Ch 

'* 

rantur V. 

408 C. PLINII NAT. HI~T. 

falc & cadinia fingulis drachniis. Eniendat 8 albu- 

1 . yunt. gines oculorum juincntoriim. ' Adjiciunt & oift- 

* n'te- culis cjus genas,' G tcranter fanari. Echini cx acecordem. 

to epinyttidas tolfunt. Eundem cotnburi cum vi- 

perinis pcllibus ranifipc , & cincrcfn arpcrgi potioni 

jubcnt Magi cl ari ta tc 111 vifus proih itrentes. 

a Ichthyocolla appcllatur pifcis , cui glutihofuni 

eft corium ; idcmquc nonicn glurino 'cjus. kioc 

epinytkidas tollit.

L IBE R XXxII. c A P. 409 

Ranas etiam 'qiiindccim colijcAas in ficctili novo c;. xvr. 

a- 

jiincis configtilit quidam : fiiccuin cnrum, qui ita % io ripiefflurerit 

, admifccnt lacryma: quz ex alba vitc le V,&Cb. iiwiiin. 

enianat, atque ita pilpcbras cmendant inutilibus 

pilis 3 exempis , ncu initillantcs hunc fiicciiin in 3 twinptis 

.CII, 

vcfiigia evdrorum . Meges pfilothrum pnlpcbra- rlllt V. 

ruin tacicbnt in aceto rnccans pitrcfccntcs, Sr h4 oc.Ch. a ad 11 

Iiocqur IIIPhoc 

utebntur tnultis variifqiic pcr aqiiationcs nu- butui mult 

if inn i 11 a fccii I i bus. Idem prx fi a re fang ui ru n 1 ;;;ry;,y 

cinis ex aceto illitus putatur. Coinhuri cas oportct 

in iiovo vale. Idcni 11 tzniac jcctir ficcatum pondere 

X. I v.cum oleo cedrino peruntlis pili3 ix.menlibus. 

Auribus utiliflimuin bnti pircis kl rccciis, fcd ' K. c; w*- 

invetcraturu vino: itcin 7'b~inclii,qiiriii qiiidam niy- V:tc~.;h. 

xona vocant: item caIIionyiiii cum rofncco itltdut11: 7 bacrlii. 

Lf. bUhl\l. 

vel caltoreuin cuiii papnvcris fticco. Vocant & in Cb 

mari * pedunculos eoL;liie tritos infiillari ex aceto 8 rrdlculoa. 

a. 

auribus julxlnt. 11 Et pcr Tc conchylio inkRa lana 

niagnopcrc prodeft. Qidarn nccto & nitro iiindcfaciunt. 

Suntqiic qui prxcipue coiitra omnia auriuiii 

vitia laiidcnt sari csccllcntis focioruni cynthiim, 

tncllis ditnidio implius, iccti cynthiim io calicc 

novo lcnta puna dccciqucrc, hbindc Ppuma pcn- 9 dcm- 

a 3wnciv ranfipt pidam : fwnm rarwmqui 

it. rfluxerir , ndnifirnc larv,ymr, 

7111 rx 4/64 w e mausit.] Brcvius & nia 

Ris cx Pliniana diCnitatc infiriptoro 

dice : Junru rsnfipnt yrdam, fkco 

que cnrum , qni 111 rfixrrit , rrlmijitnr 

with a h Ircrymdm. Pint. 

h ldrm rrnia j r w lirrarwm pondrrr 

1. IV. 3 Tsniaruin hcpata anatoinici 

tan1 facile fcil. oflcndcriiit nobis quani 

ciiliwn adipcm : rl!y*nwum volumlrs. 

8iC cnim cap. io. P/i/oc/mm r/f rbynni 

/;n,cnC; I frI , jrcrr ,Qc. Ti X. nota ell 

AQAY~~, leu rrri , quam C;rtci ita figu 

rrbant. Vide uinrl; var. IC&. lib. 1. c.7 

pas. 174. 

c hntlri. ] LcgO a Bartlri. Myxoaa, 

,lis q"ellrcS\'.

p p.$;nutr 7 ~ Yr, e sc.1 Celrus l-1. 

cap. 9. Erplani pii&s,qucm p38inacam 

noRri 7&pvtl Grzci vocint , aculeus 

torrerut , deinde conteritur relinaque 

cxcipitur , qux dcnti circundara hullc 

roivlt. DLc. 

b Sn/fimtnrrrwn tt;*a, ar.] Galen. 

ad finem lib. 5. IC. daw ad oris jucundum 

odorern dcntiomque dolorcm ac 

rpleodorem, Calfamentorum cybiiqua 

ciiw utitur. Iku.

LIIIER xxxIr. CAP. VII, 411 

fcxtariis tribus dccoxcrc ad tertias partes tit nio- 

bilcs dentiuin itabilircnt. Necnon XXXVI. ranarum 

corda in olci vctcris fcxtario Tub %reo tcito 1 =rea re: 

n. v. EICD 

difcoxerc, ut infitndcrcnt pcr aureiil dolrntis iiiaxil- t cRu.Alrr v. 

lac. Alii jccur rana. dccoAuiii & trituni cum melle 

impofitere deiitibus. Omnia fupra fcripta ex inarim 

* tanto rfficaciora. Si carioG & tatidi h t 9 % ranarf. 

fic. Cb. 

cciituin in furno arcticri pcr nokIeiii przcipiunt : 

poltea tantunden1 Lilisatidi atye fricati. 'Enhy- 3 ntqur i- 

ta Iriixi. 

dris vocatur i Grrrcis +tolubcr in aquis vivens.cb, 

4 colubm 

Hujus quntuor 'dentitun fttPcrioribus in dolorc fu- irlaqllP.Ch. 

prrioruui giiigivas fcarilicnnt iiifcrioruiii intcrio- b ~ , ~ ~ 

ribus. Aliq~ti cnnirio tmtmt cnriiiii coi~tciiti flint. 

Utuntur ti cancrormii cincrc : nam iriuricuiii cipis 

driitifricium cfi. Lichcnns K. lcpras ' tollit adeps 6 Llvit. 

Cb. 

vituli tiiiriiii : miimiiatiiiii cinis cum iiiellis obolis 

tcritis : jrctir palli~iac~ in olco 7dccottuii3 : hip- ;,c~fi(lm. 

pocampi * c ~ dclpliini r ciuis cx 3qua illitus. Exhul- 8 aut. a. 

ccrxioricin fcqiti dcbct ciiritio, quz pcrducit ad 

cicatriccm. Qidam dclphini jrcur in fitiili torrent 

rtoncc pinguitirdo 9 ~iinilitttdinc olci fluat y ~~l;lz;! 

IO 

x ycrunguiit. Muricum vcl conchyliorurii tcflz to caqw 

ciiiis iilacu~as in kcic inulicrum prgat cum meI~c FrUw y. 

illittis cutcmquc crugat, ~'~~tciiditq~c kptcnis 11 e=tcildit 

lrpdicbus 

illitiis , ita ut ottavo cnndido ovort1111 I* fo- I~~~~~ v. 

1% forC8- 

vcaiitur. Muricunt geiicris hit, quz vocm Grsci V. 

colycia, alii ' I corythis, turbinata xquc, I d mi-J ;:r'-

tendit. 1 a (1- th. 

V. 

412 C.~LINII NAT. HIST. 

nora multo, efficaciora ctiain,& oris halitum cufb 

dientia. Ichthyocollaerugat cutem, extenditque 

=htr. in aqua decoaa horis quatuor, a dcin contufa * col- 

Iuta & fubada ad liquorctn ufque mellis. Ita praparata 

in vafe novo conditur, & in ufu quatuor 

drachtnis ejus bina fulphuris & anchufae totidem, 

o&o fpumz argcntez adduntur , arpcrfaqtie aqua 

tcruntur una. Sic illita facies poit quatuor horash- 

Iuitur. Medctur & lentigiiii catcrikpc vitiis ex offibus 

fcpiaruin cinis. Idem & carnrs cxcrefcentes 

3 hutccra tolIit & humida hulccra. 

Lnw V. 

C A P. VIlI. Pronipua medicina. 

oras tollit ran3 deco&ta in hcminis quinqm 

4 Ienitu- PS 

do.@. len- 

aquz niarinaxexcoqui dcbct doncc fit +craGturdtudo. 

cb. do incllis. Fit in inari Ck fidcyoncurn appc~latum, 

ex nidis , ut ali ui exifhiant , halcyonum & ccycum 

: ut alii, c ? ordibus fptiinaruni craffcfccntilus: 

alii, C limo, vel b quaddam maris lanuc,inc. Qtatuorejus 

gcncm : cincreuiir fpillum , odoris afpcri: 

altcrurn niollc, lcnius , odorc fcrc algs : tertium 

candidioris vcrmiculi : quartuin puinicofius, fpongiaeque 

putri liinile , pcne purpurcum , quod optimum 

, hoc & n dchm vocatur. Quo candidius nutern, 

hoc minus probabile eit. Vis coruin , ut cxhulcerent, 

purgcnt. Urus toitis & fine olco. Mire 

Iepras, lichcnas lentigines tollunt cum lupiiio, & 

fulphuris duobus obolis. Halcyonco utuntur & ad 

ocu-

L I B E R XXXII. G AP. VIII. 413 

oculoriim cicatrices. Aiidrcas ad lepras cancri cinere 

cum olcoufus eft: a Attalus thynni recentioris 

adipe ad hulccra. 'Murznarum muria, eC capi- r;$;: 

tum cinis cum melle ranat itrumas. Pungi pilcis 

ejus qui rana in inari appellatur oficulo de cau- a 

da, ita ut non vulneret, prodeft. Id faciendum quotidie 

> doncc pcrcurentur. Eadem vis & pafiinacz 

radio, & lcpore marinoimpofito, ita ut celeriter v. 

removcantur: 'echini teftis contuGs & ex accto illi- &y::itis 

: itcni fcolopendra: marinn: 2 mcllc: cancro fluviatili 

contrito vel colnbullo ex melle. Mirifce 

profunt & fepire offa cum axungia vetere contufa & 

illita. Sic & ad parotidas utunttir, b Sc fcari piCcis 

inarini jocincribus. Quiu & tcfiis cadi falfamen- 

tarii tufis cum axungia vetere, muricumquc cincre 

ex oleo ad parotidas itrumafque. Rigor cervicis 

mollitur cum ' marinis , qui pedunculi yocan- .rk;r;1* 

3 Irperi. 

tur drachma pota: caItorco poto ciitn pipcreex qui. Y. 

mulfo inilto ranis decoAis ex oleo & Gale ut Corbeatur 

fuccus. Sic & opifthotono medentur, * teta- 6 et m* 

110. du. 

no : fpafiicis vero pipere adjeAo. Anginas mznarum 

falfarum ex capitibus cinis ex inelle illitus 

abolet : ranarum decoEtaruin cx aceto Cuccus : hic 

& contra tonfillas prodcfi, Cancri fluviatiles triti 

finguli in heminam aquz anginis inedcntur gargarizati, 

aut i. vino 7 aut calidn aqua poti. Uvz tiic- 7 

detur garuin cochlearibus fubditum. Vocem filuri 

rccentes, falfivc in cibo Cumpti adjuvant. Voinitiones 

rnulli inveterati tritique in potione concitant. 

Sufpiriofis caitorcuin cum Hammoniaci exigua'portione 

cx aceto mdfo jejunis utiliffime potatur.

414 C. PLIN~I 

NAT. H~sr. 

tur. Eadem potiod fpafinos ftornachi fedat ex nceto 

f caldo. mulfo ' calido, TuGm fanare dicuiitur pifcium 

modo 2 jure deco&ta in patinis ram. b sufpenrz 

autem pedibus cum dettillnvcrit in patinam faliva 

carutn exenterwi jubentur , abjektifque intcra. 

neis condiri. d Eft rana parva arbprcm Ccandcns, 

ch, 

% ntque. 2 

Cb. 

Cb. 4crud.m. 

& ex ea vocifcrans : in hujus os fi quis expuat , ipfamque 

dernittat, tufi liberari 3 narratur. Praxipiunt 

& cochlca 4cruda carnem tritatnbibere ex 

aqua calida in e tufi cruenta. 

J 

C A P* JX. 

Ad jocincris vitia laterunique, adPontacbi, alp;, 

6 alia pronii/iuk medicrna. 

Ocineris doloribus fcorpio tnarinus in vino necatur, 

ut inde bibatur. * Conchz longa: carries 

Vy aqax, 

6c. mulb, ex mulCo pota: cum aqua pari modo,aut li febres 

laterisdolore8 

iC- fint cx aqua mulfa. Lateris dolores leniunt hipponiunt 

& 

hlpp>crra- campi tofti funi ti, ' tethcayue 7 Ginilis cJitreo in 

p1.V 

cibo futnpta : i P chiadicorurn, niuria illuri clyfiere 

q!le Cralw infufa. Dantur autem conchs ternis obolis dilu- 

T106I & 4- 

7 limilia. tz in vini kxtariis duobus pcr dies quindecitn. Al- 

V. win emollit filurus e jure , & torpedo in cibo. Et 

Y obolie 

in vinO per 6 olus inarinuni fide 

fativo : itornacho inimicurn, 

dies. 13.

L~BBR XxXrI, CAP,fXr 4l$ 

ahurn facillime purgat 1 fed proptcr acriinoniam 

cum yingui came coquitur. Et onmium piki urn jus. 

Idem & urinas ciet , t vino niaxime. Optimuin 2 

fcorpionibus & iulide ,& faxatilibiis , nrc virus refipientibus. 

Coqui dcbent cum anctho, apio, coriandro, 

porro, additis oleo & Tale. Purgant & cy- 

bia vetera, privatiinque cruditates , 1 pituitas hi- i pitu*- 

tam, brlrm. 

kmclue trahunt. Purgant & myacesy quorum na- a. 

tora tot3 in hoc loco dicetur. Acervantur niuricum 

modo vivuntque in algolis gratifimi autumno, 

& ubi multa dulcis aqua mifcctiir tnari, ob id in 

&gypto laudatiifimi. Proccdrnte liirme , amaritudincm 

trahunt, coloremque rubrum. Horum jus 

traditur dvum & veficas exinaiirc, intcranea de- ,Ec$ga- 

re kip- 

firingere, omnia t adaprrire , relics purgare, fan- iica adiriinem 

adipemque minuere. Itaquc util~fiini runt crg,;b- 

R y dropicis, inulicrum purgationibus, rnorho regio, Itnit\. ndrpcrire, 

rearticulari, 

inflationibus. ltcrii prodefic fclli t* pi- ,,el ,.. 

tuitaque pulinonis, ? jocincris, fpletiis vitiis, rheu- goinem, re, & ha- 

Inatifinis. Fauces tantuin vexant vocernque ob- ~ .i~mquc* 

tundunt. Hulcera qiiz ferpant , aut fint purganda, 

fanant : item carcinomata. Crcmati autem, ut inu- wit* I VImodi. 

Cb. 

rices, & morCus canum hotninutr~pc cum mclfc, 4 a ioc. 

Il'lelllcllqer 

lcpras a lentigines, ' Cinis cotiim potus etnendat vIt.ac rhw. 

cali- "* 

I Additid elta & fib.] Talccnalbum 

jua , toties Calcno rncmoriltuni. 

Dd. 

b sMj4t8l.] Mv'arlr, gencris nomen 

complcLlicirr p k , grandiorer , 

arnplioru , majores , longiorcs. li funt 

Latinorum mytuli. Continct pc puiu, 

fireutlegir Hermo)au9, pulmr, Gvc, 

Ut Rondclcrius , rur pdrnur I niino 

res, rotudiores, Latinoturn rnuti.ii\os. 

Athcnxus difiinguit In mares & Fcrminoa, 

T& ij nir p A Porropurgare, 

Ut b peloridas, echinos I OitrcaI Celfui 

fcribit lib. 2. ldtn.

a In mitubr.] Mk. HOrP1iU8, 

____ fi dwrr mrabifur alVM, 

c Qi vdvmPnr;w polrrntuti. add#& 

CYrmwW filipi taditid fict~drachmam.] 

Mwfrlw e7 vl/t, p&nr ohpndia ronth. verbum wi , nonlegirur in vctufio CO- 

~ ~ lib. 3. Pl d intcrpretarur 

~ ~ ~ dice: ~ ~ ~ PC / kat4 ~ non firtr u Ccribendum. ~ 

nmlrh. Goto dcrcrultica I J1r*mp Pinlian. 

poirr drjrtrtr , mwrw/orwm 1. I I . yifiem m- d Tefhr*.] Leg. rrfb3r ti mox 9 

prr,mm Vihoriosc. rt.lib. teIrio.lden. hrc , Or. figtntia. Plinius Grzcorum 

b ~ ~ /]~cg.,~~fip~ 

i a y,@r.hirti. neurrum genus -t$h vcrtit in fami-

1tcm rhonbur uiru.1 J,,,&, non Bdennom Oppianus VOCat. D1* 

rkmb,,., , in antquo excrnplari eltau. d DwcM. 1 Aiww 

cav3 

tern flromhus pf& genua, Ut confiP- & craffj: arundinis v 'lu* lpUd fluviOp 

bit cx ultimo cjprtc huiui roluminir nalcitur:~AJr~qud rubrmodo hikcxaliis 

firiptoribur. Pint. 

pti fint :;bux*r 

& color: & figura e!-


onychas. Urinain mares movent. Dulciores fam;nz 

rutit & unicolores. Scpile quoque ova uric:,gp~;. 

nani movent , rcncs purgant. Eiitcrocelae lepus 

~*Ilt=rOCrll- illinitur tritus cum ne~lc. bJecur quoque aqmtici 

cu. Cb 

i five en- colubri ,'item hydri tritum ~OtLllll~UC calculofis 

prodeit. lfchiadicos autcin libcrant lall-amentaex 

liluro infufa clyficre, evacuata prius alvo. Sedis 

attritus cinis i- capite mugilutn mullorumque: cotnburuntur 

autcni in fi&iIi vafc : illini cum melle de- 

hydri V.w 

G.7.~. 

&' ad* 

bent. Itcm capitis tnznarum cinis ; ad rhagaddas, 

& ad condylor~iata utilis, hut pclar~idutn falfaruin 

capituin cinis , vel cybioruiii cum melle. Torpedo 

4 rubiro. 

CltO A,,r. appotita procidentis interatiei morbum 4 ibi cocrruin 

5 La'npo- fl. 6111. cet. 'Cancroruin fluviatiliuiri cinis ex olea & cera, 

arolm. rimas in eadem partc cmendat : itcrn & inarini can- 

6 pollen. cri ' polline. Panos Calfamnta coracini difcutiunt: 

fciana: interanca & fquaniz coinbulta: : korpio 

in vino dccottus , ita ut fovcaiitur ex illo. At echinoruin 

tefita! contufic & ex aqua illitae , incipicntibus 

panis rcfiltunt. Muricuin vel purpurarL1m cinis 

utroque modo, Gvc difcutcrc opus lit incipientcs, 

five conco&+os cmittcre. aidam ita coniponunt 

7 hch- tncdicamcntuin,d ccrt & thuris drachinas xdp? 

mr. &c.he- 

mm. Y.M. ma: argcnti XI, cincris muriutii x,oleiveteris heminani,I'rofunt 

per re falfamenta coCta. Cancri fluviatiles 

triti verendorum puitulas difcutiunt : cinis e% 

tapire mznarum : iteln carries deco&ae & imyofitae. 

Simili-

LIBER XXXII. CAP. IX. 419 

Similitcr perca: fdfz 2, capite cinis mellc addito. 

Pclaniiduiii capitis cinis, aut fquatinae pifcis cutis 

combulta. Idzc eft , qua dixiiiius lignuni poliri : 

quia & i. mari fabrilcs uhs excunt. Prorunt CI: ha- 

rides iliits ; item riiuricuiii vel purpuraruin tcfiz 

cinis cum ~ncllc : cficacius crciiiatatuai cum carnibus 

fuis. ~ar\micu~os vcrcndoruin privatim faira- 

menta coLh cuni inellc reltinguunt. At tckiii G 

defccnclcrit,cocIiIcartIiii fpna illini volunt. Urinz 

incontitientiam hippocaqi toiti & in cibo isepius 

fuinpti cniendant. Item oyhidion pilciculus congro 

fimilis ' CUITI lilii radicc. Pifciculi rninuti, cx d;c;;;lcvcntrc 

cjus qui cicvoraverit exenipti, & crctiiati, Rmdti. 

ita ut cinis coruni bibatur ex aqua. Jubent & cochlcas 

Africanas CUIH ha carne coniburi , cincrcm- 

que ex vino Signino dari. Podagris articularibufclue 

inorbis utile cft oleum , in quo ' dccoAa eit ra- ,:ntd;-of!a 

I~,z, & ipliris intcfiitia ,& rubctz ciiiis cwi adipc ram iilrrlliiin.Al 

w Cb. 

vctcrc. Qtidam & hordei cinercm adjiciunt, triiiiii 

' gcncruiii quo pondcrc. Jubrnt & lcpore iiiarino 

rccenti podagram fricnri. E'ibrinis quoque pcllibus 

calcrari , maximc Pontici fibri. ltciii vituli innrini 

: cujus 8: adcps prodeit. ' Item & b bryon d;~,:;~ 

dc quo diximus , Iacctuca: fimile , riigofioribus &. cb. 

folk , line cnulc. Natura cfi ci fiyptica. * lin- tulnquc.c.. 6 Impli- 

pofitum hiit impetus yodagrlr. Item alga, dequa 

' hpra dicStuin ell, obrcrvaturque in ea, nc arida 7 v6*Cbimponatur. 

perniones cmendat putino marinus, In ,rll- 

CUl0l.V. 

cancriquc marini cinis ex olco,itcni tluviatilcs triti. In of. A 

in articulis iiiorborum iiiipctus fcdant ram fubinde a;*y.;; 

rcccntcs impolituP, 9 quas quidam difliaas jubent &c.cwcharim 

coiniimponi. 

lo Corpiis ausct jus mituIorum , & con- tinlet,nt dl. 

charuiii. x"nu'* v* 

ficque cincre & oleo rLIba~'ti, ~r iiluri adcps. * Et 2 r;;~ 

'


' charm. Comitialcs, ut dixiinus coagulum virull 

* nfin=vc+ tnarini bibunt cum la& equino, ' afininove, aut 

cum Punici fucco, quidam cx accto mulfo. Nec 

non aliqui pcr fe pilulas devorant. Caitoreum in 

accri mulfi cyathis ttibus jcjunisdatur. His vero, 

qui Cqius corripiuntur , cl y Itcrc infufitn mirifice 

prodcfi. Caitorei drachma: dux de dcbebunt 

inellis & olci fcxtarius ,& aqtm tantundem. Ad 

L cum a- prafens vero correptis olh&u fiibvenir a cum ace- 

Cb. 

ccw , in M. 

d. to. Datur & tnuitelar marinze jecur , item ' riiuris 

3 muria 

uimlllr- vcl tcfiudinum fanguis. 

ve fanguia. 

Cb. 

c k ?. x. 

Ad febres omntumgenerum , Qcontradivcrfa 

rnjrmitates. 

Ebrium circuitus tolljt jecur delphini guftaturn 

F ante acccfioncs. Hippocampi riecantur in tofaceo 

, ut perungantut zgri a in frigidis felribus. 

4 nniean- Et ipli 4adalligantur aegris. Item ex dell0 pifcc 

fur. Cb. 

lapilli, qui plcna Luna invcniuntur in capitc , alligantur 

in linteolo. Pagri fluviatilis longifitnus 

,ong,,l,mo den0 

'dcns capillo adalligatus , ita ut quinque diebus 

cvlh- euin qui dligaverit noli ccrnat aegcr :' rana: vero 

6 nno in 

trivia a. in trivio decoaa oleo abjeAis carnibus, pcruti &os 

ranm vero 

ex triqlo, liberant quartanis. Sunt qui firangulatas , in oleo 

drcolto. Y. 

ipfas clam adalligent , oleo ue eo perungant. Cor 

earuin adalligatutn frigora 9 ebrium ininuit : & 0- 

leum, in quo intcfiina dcco€ta tint. Maxiine autem 

quartanis liberalit 9 ablntis unguibus ran2 addigad 

V. 7 rubera. tz, & 7rubetx:. Jccur ejus vcl cor adalligatur in 

panno Icucoph~o. Cancri fluviatiles triti in oleo 

ck aqua, pcrunAis ante acccfioncs in fcbribus profunt. 

Aliqtii & piper addunt. Alii decoAos ad 

quartas

LXBERxxxIr. CAP. X. 421 

quartas in vino 6 balineo egrcfIis bibere fuadent in 

quartanis. Aliqui vcro Gnifirtiin oculuin dcvorari 

jubent. a Magi quoque oculis eariiin ante Solis ortun 

adalligatis zgro , ita ut CZC~S diinittant in a- 

quam , tertianas abigi promittunt. EoCdeni oculos 

cum I carnibus b lukiiiia in pclle ccrvina adalli- b:,C~~ligatos 

, prrfiare vigiliarn fomno fugato tradunt. In 

letharguinque vergentibus coagdo balanz , aut vituli 

rnarini ad olfakturn utiintur. * Aliqui fanguinem ' 

tcfiudinum Icthargicis illinunt. Tcrtianis inederi 

dicitur & fpondylus per feadalligatus : quartanis 

cochlcz fluviatiles in cibo recentcs. Qidam ob id 

afiirvant Tale, ur dent tritas in potu. (1 Stroiiibi in 

accto putrcfadi , lctliargicos excitant odore. Proc 

funt ~lr cardiacis. CaclirCticis , quoruiii corpus 

rnacie conficitur , 1 tetheac utiles funt cum ruta ac 

melle. Hydropicis niedetur adeps delphini liqua- ;putilia. 

tus , cum vim potus. Gravitati * raporis occurri- 4 odorin 

tur taCtis niribus unguento, aut odoribus, vel quo - rCCllrr'tUC 

arktie. V. 

quo modo obturatis. Stronibi quoqiic carncs tritae, 'op'ru* 

ck in miilfi tribus heininis pari modo aqua, aut fi 

fcbres lint, ex aqua rnulra dam proticiunt. ltcin 

iuccus cmcrorum Auviatilium cum tncllc. Ranz 

quoque aquaticae in vino veterc f & farre deco- r cum- V. 

Ax, ac pro cibo fumptz , ita ut bibatur ex codern 

vale. Vcl tcfiudo decifis pedikis, capite, cauda, & 

inteftinir cxernytis , rcliqita came ita condica, ur 

citri fafiidiurn Cumi pfit. Cancri fluviatiles ex 

jure

a PradPjf 8 f16ri vmaiumf,[lh r;nid:j 

Scribo,pmdpJ @l;bviaarumpNium fin% 

ex vetuRo codice. De fibrinis pellibllr 

~piteaotccedcntcnonlongc~finc 9 E- 

brinri quoqutpdibw raltievr , or, Mentio 

quoqucearum pauloinfra. pint. 

b hlwvai or1 prmi/or puvpur.irum ral- 

&. in terrcfiribus cochleis conrpicimiis. 

qiioties intra calicem contra&.: fuo 

fucco viaitant. Grim. Nrrm udpvati- 

41,ec.I Leg. rrl pr#c:bs, idquopurpurr 

cavum /;urn oprriwnr. His intclligit 

purpurarum Id dw Cnlcno : 6 &- 

AVIUW! irndhpw, izidvrj A-

LIBER XXXII. CAP.X. 423 

cinctem fi per narcs fluat, ’ injiciendum. Diver- I irnpcrfioendum. 

fus hirudinurii, quas fa11gUifiup vocant , ad extra- ch. 

hendum Canpinein ufusefi. Quippc cadcm ratio L ruirtio 

car~iiii, 

Carum, quz cucurbitarurn nicdicinalium : ad corpo- cuciii bini- 

Irrum VI#- 

ra Icvaada fklguinc, f ftiramenta larandn judica- gif & Cb. 

tur. Sed vitiuin , quod admiflk fcmcl dcfitteriurn ,t,!,:;”l;, 

faciunt circa eadem tcinpora anni felnpcr ejurdem v. 

tncdicinar, M uiti podagris quoque admit tendas 

cenfutre. Dccidunt 4 fatictate , & pondcre ipfo 4 raciatc. 

ihnguinis dctraarr , aut M e afpcrk. Aliquando ”‘ 

tanien affixs relinquunt capita, qus caufa vulncrr 

infanabilia facit , Cs( tnultos interimit, Gcus bMef- 

falinum 2 ConfuIJribus patriciir , cuin ad gcnua J,?’* 

adinilitkt. E lnvehunt virus rcmedio vcrro: ma- ,,p&vlril’. 

uc rufz ita fortnidantur. Ergo 7 fugentia ora 7 ruugcnciuiii 

isle- 

;’”? orhci US przcidunt : 3c ’ vcluti liphonibus defluit rior. torf. 

fanguis : paulatimquc inoricntium capita fc contra- 

q u ~ 

hunt : ncc rclinquuntur. Natura caruin ndvcihtur ~~vf:;:ft.”. 

ciinicibus, S( fiiffitii nccat cos. Fibrinaruin pelliuin V. 

cum pice liquida comlultnriri~~ cinis , nariurn pro” 

fluvia iiftit, fucco porri ~iiollitus. Extrahunt tela 

corpori inharentia rcpiaruIl1 tcflac cs aqua, Mfnmentoruin 

carncs , cancri fluviatilcs triti, fililri fluviatilis 

* qui & cf alibi quam in Nil0 narcitair, cariirs 

iinpolita rcccntcs firc Glh. Ejurdcm cinis cx- 

V. liignrium 

cur- 

trahit & adeps : 9 K: cinis fpinz ejus viceti1 fpodii 9 k, 

praebct, Hulcera qux krpunt ,& quz lo f ex iis A+lo 

cxcrercunt, ex capitc maeiiarum ciiiis vcl filuri cobr- 

ill).

Jercno xcgrhu4. polycnemon, cuni- b Mnrnma. ] Ulccratar laetc tur- 

I t bubulz, id cRorigano foliis fimilc, gentes. Idem. 

fed ea re dwcrhm quod uinhcllz loco c Cinrri finrratilrr ;&'rti YPI narini. J 

in acuminc caulium corymbicapt ha- Demciid~~rn vcrbum illud iUii;, cx pribeat 

s acx & odoris jucundi. Quamob- quo cxcinplari ,& paulo poR trifirrc 

Wm cuatlam ut origanum VOC~VCKU~~, wty*n~ 1 #clcwanm~. Pint. 

capltatain vcrpadoriffPnidiffcrentaom. d P ~ rm I m~wm~.] Vidqquzadno- 

Vi#c '/m adnopta lint in cop. 16. rataruntinc. ult. lib. tG. Daltr.

X. 427 

LIBER XXXII. CAP. 

ma, vel muricum carnes appofitx tollunt. Squa- tm. 

titile illita crcfccre inmiiina5 non patiuiitis. Delphini 

adipc linamenta acccnfa cxcitant vuh2 ftrangulatu 

opprellhs. lteni fcoinbri in accto putrefaai. 

Pcrcarutn vel ina:narum capitis ciriis addto 

falc & cunila olcoque, vulva: nicdctur: fiiffitionc 

~uoquc fccundas 'extrahit. Itern vituli niarini a- ;f.d;;~ 

I impoh Fb. 

dcps b inltillatur isni naribus intcrniortuarum vulvae 

vitio I ' & ctiiii coagiilo cjufitccn in vcllcrc iinponitur. 

8 Pultnonis marini ciiiis adalligatus cgw- n?a$;i;;- 

gie profluvia 'purgat. Echini vivcntcs tufi & in ~ ~ ~ r 

gat syrrgic 

Yino dulci pi. Sitkunt ti! cancri fltiviatiles triti in 1 ~loHuvld. 

u r 

Cb. 

vi110 potiqtic. Itcm Gluri fufitu, przcipuc Africi, Illget. 

V prohibet. 

faciliorcs partus ficri dicuntur. Cancri ex aqua Ah. I'. tarpoti 

profluvia Gltere : ex hyIfopo pyrgar'c. Et ii dst. quoquc. 15c11ii1i Y. 

partus 711 ltrangulettir, hiliter pot1 auxiliantur. a ~ : l j ~ ~ ~ 

Eofdein tccrntcs vcl aiidos libunt ad partus conti- ct Q,ypo. 

ncndos. Hippocratcs ad purgationrs iiiorti~ofqiic v. 

7 Rrmgu- 

artus utitur illis, cum qtiinis lnpnt!ii radicibus, Ict.N. 

LI ruuqiir. 

'cum ruta & fuligine tritis, & in mulro datis potui. &. W. cuiii 

iuca (klili- 

@Itern in jurc coRi cuni Iapatho ,~r apir), tucnltrtias giiie. Y. friill. 

Ec 111 

purgntiones cxpcdiunt : 1aAifque ubcttatetn fa- mtillb daw. 

ciunt. ~tecn in febri quz fit cum capitis dolorilus cb. 

9 lidtm. 

& ociilotucn palpitatione, mulicrilus in vino auk- v. 

IO lidcm. 

ro 'I poti prodcffc dicuntur. Cnltoreurn ex niulfo \r. 

poturn purgarionibur prodefi : eontraquc vulvain ,-..: 

olfa&iim cum accto 9: pice, aut Gibditutn pdtil. ,.; 

lis. Ad frctind3~ etiatn uti eodctn prodclt cum panaccin 

I v. cyathis vini : PC f ; frigore I.horantibus 

tcrnis obolis. Scd I' G cnltorcuni f;brumve fiipcr- 

cnitorvn. 

h'.


grediatur gravida, abortuiii faccre dicitur , PC peri- 

CL. 1 p'fm. clitari ' partus, fi fuperferatur. Miruin PC quod dc 

torpcdine invcnio : fi capiatur , cuni Luna in Libra 

lit. ck. * fucrit , triduoquc affcrvctur Tub dio, facilcs partur. 

1 infere- Ch. tus fame pofiea, quoties infcratur. Adjuvare & 

4 elifti- paitinaca: radius adalligatus umbilico 4 acitimatur, 

matur. V.& 

ch. fi vivcnti ablatus fit , ipfaquc dciiiio in inarc dimiffa. 

Invenio apud quoTdain oitraciuni vocari , quod 

aliquionychcm vocant : hoc fiiffitum a vulva: panis 

mire rcfilterc. Odorcin cllc cafiorei nieliurque 

cum co ufitiin proficcre.Vctcra quoque hulccra 

& cacoctlic ejtifdcrn cinerc hnari. b Nain carbunparte. 

9 genftali V. ctilos & carcinomata in inulicruin partc pr&ntifhno 

rcmctiio Cinari trndtint cancro fcrniiiia , cum 

falis florc contuib p~fi plcnaiii lunain, s( ex aqua 

t llt,, illito. PGlothrum cfi thynni higuis fel, jccur, 

C;:P:, $1 five rccentia Gvc fervata. Jccur ctiam tritum, mixtaenvit 

man- quc cedria pluinbca pyxidc all'ervaturn. e ita pucros 

P'. 7 Icporif- niangonizavit Salpc obfletrix.dEadctn vis clt pulwe 

morini nionis tnarini: Icporis 1113riiii' hnguinc & fcllc: vel 

frnqiinir k 

foilll. v. Gin olcolepus hic nccetur. Cancri ,* kolopcndrz 

8 & fbolo. 

pcndrrcal,+ inarini chis cum olco : urtica marina tritacx accto 

rihe V 

;cll;to, efcillite : torpcdinis ccrcbrutn cum aluniitic ID illi- 

C:; i,,ito tuin XVI Luna. Ran2 parvT iiaii1 in ociiloruin cuvi. 

I 1 cb. rffies- ratione defcripfiinus , hnic:" cfficacifiinc pGlocillirnm 

v. thrum ell , G reccns illiriatur ;& ipfaarcfaLh nc 

11 hcmi- 

I,i, pcrti tufa, inox dccoaa tribus I* heminis ad tcrtias , vcl 

tert. V. 

I1 dcco. in oleo '8 decoaa aercis vafis. Eadcm menrura alii 

(tr ,in V. 1. 

cx 

a VUIW pmnir. 1 Strangulntionihlts /cn/illitnarrmea;o~ndrr rr&nrur. Pint. 

& Liffocarionibur uteri. iyipd m'6 6- 1 c MmyG,oit,] Mangonio inher- 

,ywis 7rwpspirrtc ~io[lor. !>.I/. bcs diu confcrvnvit. I>drr. 

b Nam carbuniu/or cnrtinomfitd in i n t'ndrm .pb f, p/mnonir mavin; : Ir- 

mu/irrwmparrr prdfintfifitmo rrmrdinfina- i par^ marini finpint 0 fi/lr. 1 In aporiimdunt.] 

In vetere codicr, no11 mu- graplto noflro: radrm rhpvlmoni marrno. 

/itrumlegttur, fed mulirrtbw. Legenduni ' /r/rorir mrrini j7inpini 0 frh. 

& noti 

itaquc mihi vidctur fic : Nnm rrtrhuntu- multo infra : fid&pu/yut idrmpnorfr, 

101 ir rartinomaru in mnlirri&wprrr.c PYA- Or. dctrihepacticulam, p. Pint. 

a An-

428 C. DLINII NAT. Hrsr. 

v. p poflint. nec illiniri I pofit. a Ajuntque itacuratos nonre- 

peti poltea. Et Salpe iiegat canes lattarc , quibus 

in of& rann viva data fit. Inter aquatilia dici debet 

:,:$- & *b calamochnus , Latinc adarca * appellata. 

tun. 3 apdla- Cb. Nafcitur circa harundines 4 tenucs i fpuina aqua 

4 ccnuh. dulcis Lac marina, ubi fe nifccnt. Vim habet caurllii. 

I atilir. Lticam ; ideo acopis ’additur contra perfritkio- 

N. 

6 perfri- num vitia. -rollit & mulieruin lentigines in facie. 

cationurn. 

Cb. Et calami firnu1 dici debent : d Phragniris radix reccns 

tufa luxatis tnedctur & fpinz doloribusex 

aceto illita. Cyprii vero, ui & donax vocatur 3 

cortex alopeciis inedetur u ;I us & hulceribus vete- 

7 folia cxtrrhunt 

ill- ratis .- folia extrahcndis qule infixa lint corporis 

yo^^; & igni facro. Paniculz Aos * G aim’s intraverit, ex- 

#: lrcro. iurdat. Sepia: atrameiito tinti vis cit , ut in lucer- 

x aurea I na addito 14ithiopas videri * ablato priorc liiinine, 

intravir.Cb. 

Anaxilaus tradat. 6 Rukta decocrta & hi aqua 

potu data fuucn motbis tiiedetur : vel cujufcunquc 

g faeuls 

ii8fi.r p i . ranae cinis. Pulcnoiie marino fi confricetur ligniun, 

V. hciilnrn 

it, prrl. v. ardere videtur, adeo ut 9 baculum ita przluccat.

a At hrruls irrmrr nni Otrmr,6r. J 

Phii fcculo dcrc& nondum erat Ameh, 

rryc adco nec India Oricntnlis, 

quartam maria pikes qmmplurimm b 

nofiris divcrfifimoa nuiriunr. U.l. 

b Arknr.] Arbor belua, nonitcllo 

marina cnas maximum, memoratur 

COP. 4.1k 8. Ibidem PhyCeter, Triton 

& NCrCls c. 5. ibidem. Tritoncm dchibit 

alianur cap. z I. lib. r 3, animal. 

?allfani? in Bacoticii Alcx. ab Alcx. 

Cap. %lib. 3. Idm. 

C Elrphrrui. 3 Elephanturn ellie vohtrofmarum 

Ohi Magni , fic di&um 

quod dciltes CXCrtoi habeat clcphanti 

modo, b quibua aapuligladiotum fiunt, 

utexcborc. Rotnrdcfcribitau&uc. q, 

lib. 8. Rlianus cap. IO. lih. 1;. animal. 

Joviur lib. de pifcibur. fdrnd 

Honirri 9Ni marin; ~t.W*.]~&a* 

lcs Epikopus & Monachus Rondelctii. 

Apud PauFaniam in Phocicis Ckod 

Magncr rcfcrr marinum hominem fC 

vidiffe in Iitcuseje&um non brcviorcm 

quinquc jugcrum fpatio, qui fulmine 

i&ur conflagravcrat. Idem. 

c Atktrr.] Arietco rncmora d o r 

cap. 7. lib. 8. Arictcm marem faminamdcfcribit 

&tianus C* .%Ilb*fY* 

animal. AricrrspriorcloCO KcaPPella- 

10s quidam effc volent lficti I bcllicl: 

machino fimitcs : alios Vel0 Paul0 poR 

nuncupator, aiieti quadrupcdi & cor- 

Pibur &capite. tdrm.

430 C. PLINII NAT. Hisr. 

1 tmo tc- 

IM. v. cclcbrcfquc Hoinero vituli. Luxuriz vcro’ tcitudia 

nunquam 

a. ncs, & Mcdicis fibri, quorum e gcncrc lutras * nuC- 

3 dryw- 

Ch quam iiiari acccpinius iiicrgi, tantuin marina diccn- 

4 h4ari.V. 

Acrr- tCs. Jm caniculrr,f a droinoncs, cornota,gladii,feriian 

aphr;c, Rod. rz: coininuncfque tnari, terrae, mini, hippopotami, 

a?;,;b* crocodili, & atnni tantuiii ac inari, thynn~, thynnibacia. 

v. dcs, filuri, coracini, pcrcz. Peculiaris autc1n ma- 

8 bacchus. 

M. bscbus. ris acipcnfcr, aurata, afdus,’ acarnc , e aphya, ah- 

Cb 

g’chro- pccias , anguilla, aranciis ,7 box , batis, banchus, 

miduin. V. 

Rho&,- Latrachus, 1’ bclonc quos aculcatos vocaiiius, La- 

‘;t$k lanus, Corvus, cytharus ; 9 Chronhrorumgcncra, 

mu’. ch. lo cyprinus clialcis, *’ colio. ’* Callarias ( afcllo- 

II gobio. 

Y wh. 

run] generis , ni minor cflct.) ’1 Colias iivc pariaia 

Collyril. 

ch. nus, “live ‘4ljxitanus patria 1Zrrtica laccrtoruin 

If Lollas (, 

I’aritanui. minimd: ab iis Maotici : d cybium (itavocatur 

con- 

nomw \,ah , rnn pop 40. dirr $ Powto in 

M totin rtvrvrirur , ~ ordy/a wro prhliJ 

pu/;/In cnm in Pmrmm i. Mdetidc rxit. 

C#nf/JUrI#, p c . F~llitur tninen Pliiiius, 

n.un pclainis au&orc Arillotcki Innri 

in Tonruin rrveriitur , rnrciyla vcro i: 

ponto in marc exit : ut Iegcnduin fit, 

nomrn babrt cum i mari in I’ontwmrtrrrrirur, 

rordyla ytropufif/upt/nmk rumpof 

40. diri 1 f’onto in mmr rxil. Dalec. 

d Cybium ira wralur Pf/dmi#, q*d, 

&c.] srupcndum , quod Plin. fyb;um 

inter pifciuni nomina referat 1 cutii lil. 

famenturn fit I l)r pav pil’cts in quadram 

concifa , ac tefirz figura. vide 8a/mdJ 

p. 1317.7. ljlbium Ita uocntur. CTC. 1 

Verne tempore thynni ponttmr 6 mari 

per Euripum fubcuntcs , ibi fatificant. 

Mir~utusfuetus , qui quadragefirno poR 

die redeuntcs in mmecoinitatur , cordylz 

vocantur. Ezdein in mare revcrfz 

& illic atigtlcentcs, pclamidcsnominantur 

, tritones , orcyni , Gvc rpoleai. 

Aiiiio poR certio rctno tempore, 

cum in Pontum rcvertiintur adiiltr, 

rhinni funt. Ex cordylis integris ficbar 

LlGincntum dcquoMartialis, 

w

1 forpicu- 

432 C. PLINIS NAT. HIS?. 

lis. v. tor- pedibus quaternis, bifulcis : tpraeterea brachia duo 

fichus. cb. 

girres. binis artkulis , fiii~ulifjuc I forficulis dcnticulatisb 

Cb. 

li'; 

Ch. 

llepntur, Faber five teus, glauci ci , glanis, gonger , * ger- 

hippus, hippuros , hirundo, 

5 lamia. hdiplcuinon , hippocanlpos , ' hepar, hclacathe- 

6 fax*cl- ncs. Sunt lacertorum genera, loligo volitans , lo- 

lis. M. 

7 livcmi- cuitae 9 lucernae, Q liyaris, ' lainyrus , Icpus, Iconcs, 

tulus v 

ml~v;, &. quorum brachia cancris fimilia funt reliqua pars 

8 I'onturn. 

V.,xA,rjl. locuh , inullus, merula inter faxatiles laudata, 

,~~fzvy;; mu& mclanurus, in~iia, meryx, inuraena, mys, 

rctufi. IO ortha- v. ' mitulus, Inyh, inurex,oculata, ophidion,oftr~a, 

gorifcuc.c/J. oria, orcynus. d Hic clt pelamidurn gencris maxi- 

II laxitiiIs. 

V.faxa- mus, neque redit in ' Mzotiii, Ginilis tritoni, vetiliunfque. 

Ch. tufiatc mclior. Orbis, lo orthragorifcus , phagcr, 

8% npolc- p h ycis, llfa~atiIiu~ii, pclainis : rarumgcneris ma- 

13 porcar. xilna 12 

a olc&us vocatur , durior tritone: *$ phorf4 

lauda- CUP , pht itarus, paflkr, paftinaca. I~olyporum ge- 

M. live*- 

per. 

tlfilni adtern 

Mityl. 

Ch. 

if Alexandrie 

A3~ypt1* 

ncra : pc&ines 1li;iximi & nigcrrimi zitatc , '+ law 

datifimi Mitylcnis , Tynddc , Salonis, Altini, 

Antii, in infuln '' Alexandrk in $gypto, pcttunculi, 

purpura:, l6 percidcs , pinna , '7 pinnothc- 

dtr. 'Cl rz, rhina, quem fq~att1111 vocaInus. Rhonibus, fca- 

17 pinnocller.rllina, 

rus principalis hodie. Soh, fargus , fcylla , Cards. 

quam fqur 

:inam n0.d. Ita vocatur pclaiiiis longa, ex Occano vcniens i 

I8 live 

rcs , galeos, garus, 

rr1- 

R 

rclsaa. Ea Scornber, falpa, fparus, korpzna, fcorpios, 

findel. 

fciadells, 

finihi, rq~r 

rtdh in mm , nrcgr wry- 

/?ate fit W ~ W Sic . cmcndandw locus. 

Nam cum orcynus Athcnro came fit 

dura , & llncfccntia corpora omnia duriora 

fiint , cum vctufiatc dctcriorcm 

fieri probabile efi, contra naturam aliorum 

pifcium. Non ramen fitirtttentc 

Plinius orcynurn , qui poit cctaccum 

maximus thynnus e&, cum rrirone , in 

pelamidurn gencre , rnajore farda , minore 

quamapolcttus, comparat. Idm. 

e srirdtw.]Coracinur fubniger Ron. 

dclcdi Idem. 

P Smy-

o Snyru ,/irpim',/?rtmhu.l 

graph0 noRro, nonfirprni Icgitur , fed 

&a. ut lcgendutn vidcatur/rprr. cuiiis 

"on alibi fit mcntio, utiquenonprrtereundx. 

Pint. 

b hn.1 Videcap. Gt.lib.9. brc.9. 

lltlju~ Iibri. De EO pifcc Sophronmlmographus 

apiid Athcnzuin , ~ AI%IC 

ZhuruxClor 'IPrXdA1.V @pi' ywac- 

4;' Ai~rdwO. Lcopald. c.n. IO. 

bafrc. 

In P~O-

ii1u111. 1 rlvro- Lb. 

C. PL~NII NAT. HIS-T. 

11rq infigitiJ pifciup tradit channem ex feipfa cod; 

ciperc glaucuiii zltarc nuiicluaiii apparcrc pom- 

r3pi 

pilurn qui fenlpcr comitctur iiauiporuiii cdus 

' chrornin qui iiidificct in aquis. 1-lclopcin quoque 

dicit cIk " nohis incogtiittiin uti&: cx quo yprct 

hili cos , qui euiidcnl acipcnkrcni exiftiimvuwiit., 

f lclopi paltiiam Liporis inter pifccs iiioki dedcre. 

Sunt prztercn b h nullo auttore nnminati, 

tu8 = brrcir. sppcl!a- Ctidis Latinc ' aypdlatn , i C;mcis 3 fphyracna ro- 

Ch. flro fitnilis noiniw, inagnitudine inter amplifii;. 

j fphyrrna 

numine, mos, rarus, fed tamcn +noti drgencr. Appcllantur 

fudi ioRro 

firnill,. V. & pcrnz concharuin geiicris , circa Dotitias infulas 

4 iion, in 

,. .,. frcqucntiGmz:. Stint velut fuillo crure longo in 

hirntquc.V. 

harcna ' defixze hianrcfquc , qua iitnpitudo cit 

' pcdali 11011 ininus fpatio, cibum venantur. Dentes 

in circuitu ~narp,inutn habent pcLiiiiatim fpiffatos. 

liitus pro rpondylo graiidis car0 eik 6iEt 

6 cnptum. hyaenam pikern vi& in Aharia infula captum, caput 

cxcreiiteiii, Prater haec purgamenta aliqua reindigna 

& algir potius annunicranda quain 

aniinalibus. 

I'xcullt 

pracrhzc. 

Ck* h i

43 5 


NATURALIS 

HISTORIE 

L I B E R XXXIII. 

Netallorurn nmir&. 

P R 0 OR M I U M.

436 C. DLINII NAT. HI SI. 

1 ad lire pente mens ad inane cvolans reputet yuk dcindc 

inam vorrp. 

a futura jit finii , ficula omnibus exhauriendi eam, 

']llcercr r q Ll f 111- nium , rulrentzfiue terra? cxcogitavit ul;lm. Hru proi 

l i ~ ril6 dgioJa ingenia , quot modis auximus pretia rernm? 

.~UOrl. fif. 

Acceflt an pttlurct ,&aurum argentumque cdando 

carius fkimtrs. Didicit homo naturam provocars. 

Auxere CS. artem vitiorum irritamenta. In poculil 

libidines calarejuvic, ac per obfimitates bibere. Adr 

cu: tac- jelh rleinde 'junt hax, & Jirderc cepere : & auri 

nuni hsc. 

a. nrgenttque nrmzum fuit. nurrhina & cryltallina 

6 ICIIUIC. 

M. ex eadem terra efodimus , quibus pretium faceret 

triltiniari 7 ips. fagilztm. Hoc nrgumentum opum, bcec vera 

eft 8 ot. tubrm 7 Iuxurrle gloria cxgtmaca e!, balere quod pofet 

icc"'m. w-Jatim totum perire. Nee boc fuit fitis , ' tuba 

Pilllllll IX 

finar. M. gemmarum potamus, &lmaragdis trxirnus calices: 

9 tcmcnlrIus 

dim. f ac temulentile ea./. 9 tenere Indtam jmat :& an- 

JIIVJI 

& 

dioiic. M. 

rumjam S acce$o e!. 

c AP.

43 8 c. PLIPIII HAT. EIIST, 

vlniiid Wdol'a arbitror , quanquaiii illi qiioquc fcr- 

dc~lt. rcutn anuh I dcdcrit anttqiiit,is : vinculumquc id, 

Cb. 

1 vololt. non gcitamcn, intelligi ' voluerit. Mida: quidctn 

Gb. 

sniiluin ,quo circiirnatto habcntrin nemo cerncret, 

quis non ctiaiii fLibulofiorein fatcatur ? manus SC 

1 collci- prorills finiltrar maximam au&oritstcn~ conciliahaverunt 

aT nun qua. vcrc auro, non quitkin Roninnac , quorum tnorc 

notnsnir . 

mo fc. 4fcrreuiri iCi erat & bcllicz virtutis ini;gne.De re@- 

rend11n1 e- 

rrr,be~~,cz bus Roninnis tion facile dixeriiii. N ullum habct 

by fmrum Romuli in Capi tolio fiattin, nec prater Numz Screrat 

bcllt- vii q u e l'ullii alia, ac nc IA. quidem Bruti. Floc in 

CE. M.A-, 

li*d. l'arquiniis inaximcmiror , uoruin L Graeciafuit 

c origo. 'origo, undc hic anuloruiri u ? us vcnit quaoqum 

Hac snul. 

uluin invc- ctiain mint Lacedzmonc fcrreo ' utantur. Sed i 

nit. 12% 

6 UtUlltUr. Prifco Tarquinio oinniuin prim0 fhii ciiiii in 

M. 

piatexta aonis occidiffct holtem , bulla nurca donatiiiii 

confiat : u~dc inos bulln: duravit , tit corurn 

qui cquo IIICIU~~~CII~ 

filii , ct infigwid b;lbcreiit, cztcri 

lorum. Lt itico iniror Tarquinii ejiis fiatuam 

amb,gi. tinc anido e&. Quancpin & dc nomine ipio ' am- 

, 

tor Id GrE- 

cI dl: .P' bigi video : Giaci A digitis aprellavcrc , apud nos 

cui- prifci ungiiluin voc~Laiit : poitca & Crzci & noftri 

fyinbolu~~i. Longo ccrtc tcinporc nc fcnartini 

quidcm Roinanuin li~buiff c aurcos manifefiuin cit. 

9 11s. V. Si yuidein 'liis tantutn qui lcgati ad cxtcras gentes 

ituii eflcnt, niiuli publicc dahitur : credo , quo- 

10 em- niarn ita Io cxrerorum I~onoratififfiaii intclligcban- 

spud prim 0"' 

g~llllm.~. 

K unguinum. 

M. 

ris. V. 

tiir. NC(ILIC altis uti mos fbit , quam cpies ea caufd 

publice ncccpia'cnt : vulgocp Itc triuinphabantt. 

Et

440 C. PLINII NAT. Hisr. 

provocationem duces lion anulis tradit. a Fabricain 

etiam DC~~II 

fibulas, & alia rnuliebrjs cultus , Lict 

qui prL 

mui. AIIi. ut inaurcs , in prirnordio faLIitaik, Line mentione 

z Latentlt,ulque. 

anulorum. Et ' quifqhis primus inltituit , cunktan- 

Ch. 

urfi ter id fecit, larvifque iiianibus * ac litentibus induit, 

noti %curus 3 

feefit de- cum , fi honos fecutus fuiflkt dextra fuerit ohm- 

;z:'k- tandus. Quod ti impedimentum potuit in cu ali- 

4 fartorl' quod intelligi ctiam 4 b conrcrtoris ufu , arguinenulur 

m 

fertorii u- tum eft I tinjus in 1zva fuiffc, qua fcutuiii capitur. 

fw. Ch. 

I Rums Eft quidciii apud cpndcm Hooierum viroruin cri- 

~ ~ , nibus ~ ~ auruiii ~ ? iiirplcxuni u ~ : idconcfcio an prior urus A 

Cb . ,ofv.ere. fccmiiiis capelit. ' Roinar qiiidein non fuit auriiin 

Ch. a.efici 

A. nili adiiioduiii cxiguiirii , longo tempore. Certe 

7 NCC ig- cum h C;.dlis cnpta urbc pax cmeretur, non plus 

noro. M. 

Crsrum quam n~illc poiicio ' tfiici potucrc. 'Ncc ignoro 

duo mill. 

pon. au ra- 'Iduo iiiillia pondo auri periirc,IJompeji tcrtio Conulr' 

Ill0 & 

fponlpr,l. rulatu, c Capitolini Jovis iOlio, i Cmdlo ibi .. 

M.b Turn. 

condl- 

;trtnrL rfi 2 verum in antiqaa codica 

egitur, firtovu wfw. Turncb. cap. 2. 

ib. I,. Adverc Rliod. vrro cap. 4. lib. 

IO. Icgir,~nfErtnrri: idqtierffernrcrprc- 

;xur lorum aniitilofimilc I intct quod 

& fcutuni brachium inkriiur , Grarcoruin 

nhapba. Ego Icgo P ron/lrIovu, 

id clt, inilit is pugnacis ac bcllatorisqui 

Fortitrr PC ahcrircr pugiis h coiiflittur 

rqnporc cum hoftc manuscorderit. Id. 

c t./l7uirlrm apnd twndw , Vr.] Lo- 

CU.~ clt :lpud Homcrum IliJd. r. ~ JU~O 

pot1 print ipiuni. 

Ilhiy,wi 9'oi XVV? m$ +p+~ 

iU@#l*rUkT. 

AA*v*r~~ a17nr argmluw nrNrbant wndigvr 

(rrncj. 

Idem. 

d nwo mi& prde awri.1 Pcricrunt 

h Julii Csfarir primo confulatu tria 

milliapondoauti,qua ilkfuratus i. Capitolio, 

tantundein inaurati zris rcpofuit.Sucton. 

in Julio cap.94. tdrm RIprrrjk, 

nonpcriifi in apograph0 noRra 

Pia#. 

a Anna

L I BE R XXxIII. c A P. 1. 44' 

condita, & ideo i plcrirquc cxiitirnnri duo rnillia 

pondo collata. Sed quod acccfit, Gallorum prada 

hit, detra&imque ab his in partc captz urbis de- d. cJrililubris. 

Gallos awein cull1 auro pugnarc Colitos , 

millia pondo , cum cap 

cit Roina ' anno trcccntcfiitio 

I.XIV. fucrc, ctiin j3m capitum libcrorum 

ccnfa cCCent CLII. millia quingcnti 4 LXXX. In ca- 4 LXXX- 

Ill. v. 

dciti poit annos CCCVII. quod ex Cipitolinrrr zdis txxrtt.~. 

inccndio csetcrirque omnibus delubris * C. Marius ":"? gi: 

filiuz Prrrncftc dctulcrat , trcciccim iiiillia pondo: "1' 

qua: rub co titulo in triumpho tranitulit Sylla, & ar- 

Senti VIX. 7iiiiIIia. ldcmcx rcliquaoiiiniviEto: 6" ;. 

ria pdic tmnitulcrat auri pondo xv.iiiillia. argent1 7 mii~ir, 

im Cb, A,& 

poiido cciituin & quindccim inillia. Frequcntior m0x6w. 

atitcm ufus anulornrn noli nntc Cn. Flavium ' Annii g;,!; 

filiuril dcprchenditur. Hic nanquc publicatis dic- rr' L. MUtill, 

.d Afbus 

f.iltis , quos populus 1 paucis principuni quoti- f/c./ib. 6. a- 

pip.'. iakr. 

dic pctebx , tantam srtatiarn plcbis adcptus cft , hb.,. 

alioqiiin libcrtino patrc gcnitus, & ipk Appii Czci t:::'T{? 

ppra 1 .&a% 

fcrila, cujus hortatu cxccpcrat eos dics, coi1l;iltan- rrrg, 7w.J.- 

do atliduc fagaci insenio, promul~avcratquc, 

0. ut cob.dw- 

JE lilis curulis crcaretur ciiin Q. Aiiicio Prancfiirnnii 

iu- 

110 9 qui paucis antc aiinis Iioltis fuiffct , przteri- 2 icntui hw 

tis Itis. V. 

a Amno ~~~rfwfirne 1x1 V. ] 

I 

Livius b Frrqwrer;ar mmm wfw ~ewhat. 1 

lib. 7. in matione Catnilli, Rwwm ~eterer Hcbrirorannulis ufos fuilTc Jo- 

CPptarnfui~eaiinoPburbccondita hi- rephiis auaor elt lib. ;. anriquitntum. 

bltt~cccorciirflOfC~gCliutp quinra,Dd- De rnoulir plura vide optid Alex. ob A- 

k 

lex. cap. x~ lib. 2. Idcm. 

Ec 5 

a Ntr

t Petel- 

I,o, Cb. 

tur * p!cri

L I BE R xxXI11. c A P. 1. 443 

Ggnat Oricns atit Egyptus etim nunc, literis coiltwta 

Colis. Multis hoc inodis , ut c~tcra omiiia~ 

hxuria variavit , gciniiias addcndo cxquiliti fiilgo- 

Tis ctnfiiquc opiino digitosoiicraiido, Gcut dicelnus 

in gcminaruin voluininc : niox & c ffigies vnrias 

cslando , ut alibi an, alibi n,ateria cilct in prctio. 

Alias deiridc gciiiinas violari iicfhs piitavit : ac 

nc quis tignandi caufain in anulis efl'e iiirclligerct, 

folidas induit. Qafdam vcro nequc ab en pi tc 

cluz digito occultntur, aiiro chifit, auiiiinquc I lid: ;.tnollbu*. 

lrbus lapillorurn vilius fccit. Coiitra vero iiitiltt 

nullas admitttint geinmas auroquc jpfo iipiniit : 

id Claudii Ca tiiris principatu rcpcrtuni. " Ncc non 

& fcrvitia 1) jaiii fcrruin auro cingtint ; alia pcr I C ~ 

z frrvi 

crIm fw- 

nicro auro dccornnt : cujus liccntiz origo noiiiinc I,,,, M. 

$0 in Samothracc id inititutuin dcchrat. Singidis 

prillio digitis scri inos fucrat , qui fiint minimis 

ptoxiirii : Sic 111 Nunis & ScrviiTullii Itmis vidciiius. 

Mtca pollici proxiiiio iiditic , ctim 

Ucoruin filiiulaciis : dciii juvit ~9: 

'iniiiiiiio dare, 

Galfc, 

fid fcrrcocapirulorr~dit,ut~lyiiicum 

, niinirurn Biiliynicuiii , aiircuiii 

totum. Turncb. cap. 1. lib. 20. Saiiiothracios 

hos annulos dA@Qho~ 

vim 

habcrccrcdidir antiquitas,ur & Gncorum 

+nxir >uw7v~l*r, inrus pertiins 

& caKos quemndmndum Gripfit Artemidorus. 

In ccrcmoniir flerniiiis dinlis 

fcriptum fuir , hnl0 rijiprrrio (#/ 

/ognt nrmritor. Idem. 

c ~ininr 

Brr. 1 Eum qiri minimo 

gcritur, ob pacvitateni d&i : qui indicc,~&~tvocari 

ex rdluce trdit 

Rhodig. cap. JZ. lib. 6. In dipiio, qui 

minimo roniinus cR , annitliitgcRabatur, 

prt P crtiin pronubwquod in cove- 

nani efCc crcdcrct rudis antiqu1tas nd cor 

urquc pcrtine(cntcni.AleX. @b Alcx.c.ic). 

lib. 2. &cap.iiIr.IIb.p. ~~i@lncoapud 

PoIIuccm le it pro ~ wD 

d,&wc: P ~ ~ 

pro u$e4'*p&, Utmdh Idtm. 

a Ai;;$

44.4 C. PLINII 

NAT. HIST. 

Galliae Britannizquc in incdio dicuntur uf'. Hic 

,a;,t:; nunc folus excipitur: czterionincs ' onerantur, at- 

* .null*. que etiain privatiin articuli minoribus ' aliis. Sunt 

V. 

qui tres uni inioiino congerant : alii vero& huic 

3 fiw- unuin tantum, quo figiiantem fignent. Con- 

dr. M. 

ditus ilk , ut res rara , & injuria urus indigna, 

velut e facrario promitur ;& unum in rninimo digito 

habuiffc , pretiofioris in recondito fiipellcCtilis 

oitcntatio elk. Jam alii pondera corum off entant. 

a Aliis plures quain unum gram labor efi. Alii 

4 infmi. b braAeas 4 inhrcire leviorc rrratcria propter cafuin 

V. 

' tutius geinrnarutn folicitudini putant. Alii Gib 

geinmis vcnrna cludunt, d Gcut Demofihrnes fumorator. 

y Gmci* Cb. inus foratorurn Graecie, anulofque inortjs gratia 

6 ob ice- habcnt. Dcniquc ut ylurimuin opinfcclcra amikra 

annuli 

hunt. lis fiunt. Qae hit illa prircorum vita, qualis innocentia, 

in qua niliil lignabatur ? At nunc cibi quoque 

ac potus anulo vintficantur & rapina. Hoc pro- 

"7 d0m-e fccere inancipiorum lcgioncs , & in ' domo turba 

lfia.~. cxterna, ' ac fervorurn quoquc caufa noinenclator 

coraa , firw. 

adhibcndus. Aliter qwd antiquos > Gnguli e Marciyorcs 

Luciporcfve dominorum gciitiles y onineni 

viEtuni in prornifcuo habcbant ; ncc ulla domi cufiodia 

i doineiticis opus crat. Nunc rapiendae com- 

9 e's*s*d parantur epulae, aritcrque qui rapiant 9 eas , & 

&* ANI. 

clavcs quoquc ip P as fignall;: non efi fatis : gravatis 

foinno aut inorientitus anuli detrahuntur : majorque 

vita: ratio circa hoc inftruincntum cflc cepit, 

incerrum 

inpus c d & exfculpti. Idrm. 

c 1irfuu (rmmnrnn /olrritwAini pu- 

Imt. I Nc dccidcniibus pi+ nimio pondcrcanrilis 

vcl aut1 vcl gcmmx , gcrnma 

amitfafur. /drm. 

d Sitwr fhmoflhrnr1.1 Sictic k An- 

nibd, & adituus Capitolti rupia hoc 

ipfocapite. Idrm. 

c MdMIpPrfJ Mucipucii, Mdp 

nar^;hr. Idrm. 

o Cirrr

44G 

w r ~ u ~ ~ 

S~rnmnrh.lrh. 

I. gp.c.6~. 

- L:iCfie. 

C. PL~NII 

NAT. HIST, 

c A P. 11. 

De decuriia judicum , & quotier nomina cqucjlris ortlini 

lnltrlUtAtd, & dark nrilitarilw a &- guwio 

pirputta coruna aurcd. 

Ecuria: quoquc iptk pluribus difcrctz noiiii- 

D nibus fucrc , ’I’ribunorutn zris 9 & 1) Selc- 

C‘torum, 8. Judicum. Prztcr 110s ctinniiium E Nongcnti 

vocabantur , cx omnibus feldti ad cultodiend;is 

ciitas Cufliagiorurn in cotmitiis. Et divilus hic 

quoquc ordo era fupcrh ufurpatiot1c noiiiinuni: 

cuiii alius fc Non~cntua~, alius Sclctiuni , alius 

Tribuam appcIIa;ct. ‘P‘ibcrii detnuin principatus 

nono anno in uniratcm vcnie ~1 ecpdter ordo ; anulorumquc 

aulloritati form conltitutn ell C. Afiiiio 

Pollionc a C. Aritiitio VctcreCoss. mno urbis 

conditac ixcLxxv. quodmircn~ur, futili penc dc 

Ivm. ,uv,,oi- Y Vide caufa , cuni C. Sulpitius Gath dum juvenalem 

nn fa:iiaiii npud priiicipcm yopinarum panis aucupatur, 

queitus cffct in Scnatu, vulSoinftitores cjts 

culpe dcfciidi anulis. Hac C~C cauh canltitutunr, 

ne cui jus id cfl’ct , niii cui ingenuo ipii, tmri avoquc 

patcrnorcitcrtia cccc. ccniilsfuirct, s & ICSC 

’: re- Julia theatrali fin xlv.ordiiiibus fcdcndi. Pofica 

drndi. V.

1- I BE R XXXlII. C A P. 11. 447 

grcgatim infignc id appcti captuni. Proptcrquc 

llzc di Ccriirli na c a j ti s princeps dec ur iani quint a in 

adjccit : tantumque natuin cft I fattus, ut qus liib t;.ru~[l*. 

divo Augulko iinplcri non potucraiit dccuriz, noli 

capiant ruin ordinein, pfiinqiic ad ornnniciita ea 

etiain lcrvitute liberati tranfiliant : quod antu nunyarn 

crat fatttiiii , quoniatn in ferrco anulo cquitcs 

Judicefquc intelligebantiir : ndeoqiie promilcuuiii 

id etle capit, ut apud Clatidiuri~Caljrcrii in ccnfurl 

cjus utius ex cquitibus Havius l'roculus cccc 

ex ea caul3 rcos poitularct. 1tn dum frpnratur ordo 

ab ingenuis, coinmunicatus eft cum rervitiis. Judicut1, 

autein appeliationc fcparari cum ordincni, 

phi omnium inititucrc Gracchi difcordi opula- 

ritate in contumeliarn Senatus mox ca dc K cllit3, 

auaoritas nominis vario reditionurn ewntu circa 

publicanos fubfiitit : & aliclumdiu tcrtia: vircs 

pablicani fiierc. Marcus Ciccro dcrnuin fiabilivit 

equcftre noincn in ConMatu ho, bei Scnatuin 

concilians, ex eo fe ordinc profefiturn eflc cclcbrans, 

cjufquc vires pecuiiari popularitate qm- a & eju. 

rcns. Ab ill0 tempore plane hoc tertium corpus 7 cor,,,l, 

jure Rnru- 

in republica f&um elt,cmpitque adjici Scnatui poturn cR. M. 

puloquc Roinano 

r 

& cqueitcr ordo. Qua de caufa 

8~ nunc oit popu~um fcribitur , quia noviiXmc m ) C ~ ~ ~ 

cccptus cl adjici. Qinctinin ipfuiii cquituni no- ;p9;&- 

doram 

fim kpe variatiiin cit , in his quoque qui ad cquihoa 

nomine pw 

ktuni trahcbantur. Cclcrcs fub Romulo rrgibuf- d urn IX, M. 

fino u1.d. 

que appeilati fiint : deindc * flexutnincs: r R ~ ppimnt. a 

troflirli, cuin 'oppidunl in ThLlfcis citra oiG- yT"' 

,,jos dM.ic.M*

448 CPLINXI NAT. HIST, 

nios paffuum IX. M. Gne ullo peditum adjumento 

cepiflent cjus vocabuli: idque duravit ultra C.Gracchum. 

Junius certe,qui ab ainicitia ejus Gracchanus 

appellatus cit , fcriptuin rcliquit his vcrbis : Quod 

ad cqucitrctn ordinein at tinct, antea troffulos VQC% 

I vocant. 

ldroquc Lant , nunc cquitcs vomit: ideo quia non intelli- 

quia. 19. 

rrullu. gunt troffulos nonicn quid valcat, rnultos 5 pudet 

Ius. pudlr v. conomiiic appcllari: a ht caubtn , qua: hpra inditroflulrn 

cata cit, exponit, invitofque etianinutn tamen trofvocari. 

Ch. 

4 V w m fulos 4vocari. Sunt adhuc aliquz non otnixtendz 

nit. M. 

5 auri M. ’in auro di6crentiae. * Auxiliares quippe 6r b ex- 

6 Auxilia. 

Cb. tcrnos torquibus aureis donavere, at cives non niG 

argenteis. Przterquc nrinillas civibus dedh, quas 

non habcnc extcrni. lidem (quod magis iniremur) 

coronas cx auro d&rc civibus. Quis primus do- 

7 fed. in 

v. d. 

natus Gt ca , non invcni 

’ fed quis priinurn dona- 

vcrit , i L. Pifone traditur. A. I’otthumius Ditiator 

apud lacuin Regillum cafiris Latinorurn expugnatis 

, ei cujus tnaxiine opera capta eficnt, ‘ haw 

8 Ser*/ltio coronam ex przda dcdir. Item L. LcutulusC~~. 

Corri Mer. 

h!.Servio. Scrg. Cornelio Merendx , Salnnitunl pppido 

Ch. 

Sed huic capto. 9 Sed quinque libraruin corona Pifo trugi 

!inquo ti- 

Z , pi- filiuin ex privata pccunia donavit : d eanique COID- 

W, Src. Gb. 

rxpMntlo,co- iiain teitainento rcipublica: legavit. 

rosa. , 

- 

C A P.

LIBHR XXXtII, CAP. 111. 449 

c A 1'. 111. 

G. de nuntwo 

De reliquo ufu auri In viru & mulierilrcs 

~~IYL'O : &J qrr~rn3opriaumjisnatuni eji ,a, urgetirum, 

6 &*rum, 6 atireyuanj\&taretur qui vios in ire, ci. 

quo mmma pecunia prrmo cet{U, 6 quoricr 6 quibur 

temporrlrua aulturita auri. 

Eoruiil vcro honori in fkris nihil aliud cxco- 

D, ritatuin eft quain ut auratis coriiibus hoftis, 

lnnjorcs duntaxat , imtnolarcntur. Scd in militia 

quoque in tantiini adolcvit hzc luxuria, a ut h.l. , yrR,- 

h t i in Philippicis calmpis epillolz rcpcriantur 2 viJi'ti* 

frcinctites , 6buIas tribunitias ex auro cri. At ww 

liwt Rr vi- 

Hcrculcs idcm tu Brute inulieruiii 'pedi t LIS aiiruin ria ( * ~II&- 

dicunlur 

' geftari tacuiiti :(1 cujus fccleris nos coarguiinus il- vnniolx~elh 

i priinuin qui nuro dignitatein per anulos fccit, ~~~~Y~~ 

ut hnbeant in lacertis jain pridciii & viri, quod 2 ~ ~ , ~ : ~ ~ , 7 . 

Dardanis vciiit , '* itnquc & Dxdaniuin vucabatur. 

f Viria: Cclticx dicuntur : virilcs Ccltibcri- 2* 6 

MOX , wio, 

CZ- HaLeat~t focininae in armillis digitilquc totis, Pro virile,. 

4 & mnrg. 

collo, auribus , fpiris : difcurrant catcliz circa law- pond. d. 

col. dnm. 

ra,4 f & intima niargaritaruin pondera 2 cullodo- stir. iinSertr 

*,ifla- peiidcmt 6'. 

a VIM.BINfi in PhilippitircrmpGrpiflolr 

rrprrirnfur fernenter fi6rlra cri6unirim, 

et.] philippi, non IJhrkippitid. in 

apographa noRro b aptiorem Icbio.. 

ricin ducimus ,Ftmtntk quam fitmrurri: 

Ut rcfcratur ad Brutum. fht. 

b A: htrcwb~idcoltuBrurc.~ Incadcm, 

irr ?fornlrr:idrm cmim IU Brwrr. Id. 

c Ptdilrur rurungrprri rrruij?i.lquod 

urbana cnlcimcnta clavibus aurcis hffigcrcntur,Brin'oniuecap.~. 

lib.z.Auro 

abundanti uti mmatloP faminis pet. 

miGKc~cribitValcr.lib. r.cap. z.dc initit. 

antiq. Liriul lib. 4. belli Macedon. 

Drkr. 

d C+U firhi ner ceargwimw iUrm 

pimw qni, ~ r . 7 Scribe, Q nu/ir/c 

rrguirnw iUwm piprinwr *NY@, ~ r cx . 

antiquo codicc. Pinfirn. 

c h q w i rirvdnnirrm uotr6,uclrr. J Vrr- 

3. vuu,

452 Cb PLINII NAT. HIST. 

batur. Cft.autcin fignntus ViAoria, & inde noinen. 

Aurcus nurnmus poll annuli1 LX I I. pcrcufliis eft ~ 

quam argcntcus , ita ut fcruyulum valcrct fcltertiis 

viccnis , quod cfficit in libras ratione fcitettiorum, 

1 ~'olt qui tunc crant feitertios i)cccc. 'Pofl hzc pla- 

IICC placuit 

I. iiuin;;' cuit XL. inillia tignari cx auri libris , paulatiinque 

hgnarl 

eliri tibris, principcs imminucrc pondus : minutiGinus vero 

11 tulrtirnq, 

yri,icipe, ad x LV. M. a Sed 2 nuiumo prima cit origo avariimrninuCre 

m,- tia: cxcogitata , fccnore quaituora fcqnitia. Hac 

;;';;:zLv. 

paiilatirn exarfit rabic quadani , lion ]am avaritia, 

fed famcs auri : utpote cum Scptimulcius Caji 

Crxchi familiaris auro repcduni caput cjus exciftrm 

ad Opimium tulcrit , pluiriboque in os addito 

parricidio iho rempublicam etiaiii circumfcripfcrit: 

ncc jam Quiritiuln aliquo, fcd univcdo nomitie 

ltoniano infami, rcx Mithridatcs Aquilio duci capto 

aurum in os infudit : hzc parit habendi cupido. 

1'udct intuentem tantum nomina iita, qua: fubinde 

v. nova Grrrco fcrinone cxcogitantur * cxpteffoargcntcis 

vaGs auro nut incluro b cpibus drliciis vzneunt 

tam aurca quam aurata cum fciamus interdixiile 

mllmnloa, 

&L. Btldau. 

fo. a itnpref. 

Corn. dr /JJ 1. 9. 5. 2. prohibetutne 

quis nuinos !?anllcoa, pluinbeoa, enicrc, 

veridcre, dolo malo vcllet : 

air voluf. Merianuslib.deal;l~pdp:rueS 

grinus nomus, pura Daricus , Philippi. 

cu.9 , Siclus, Tcrmdrathinon Atticum 

mcrcis lococflit. Briffon. cap.8.lib.r. 

Daf. Ubi tamcn notandum, aut 1 kif- 

Con. aut i Iibrario errattirn;dum idquod 

veterum princi um fiilidor quoque 

mcrcis 1ocofui2 ex /.I. c.dr vrt.nwmi/; 

p o ~ aRrurre conatur. ~3 namquc nil 

aliud cautuiii , quam utvcnditorprccii 

loco vcterum quocliie principum nummos 

rccipcre cogrtur. lllud autein 3- 

perteevincitur lion in vetcrtirn tantum, 

iidquorumvis lblidis cxf. nn. C. Thodol; 

[. 9. fit. 21. w 1.2. 111. 7. /. 12. 

Qibus in locis lolidorurn tarn apcrti 

mcntio, ut htir dcmirnri nqucam

LIBRR XXXIII. CAP. 111. 453 

dixiflk caftris hiis ~partacuin,ne quis aurum liabcrct 

aut argentum. Tanto fuit plus aninii fiigitivis nofiris. 

Meffala Orator prodidit, Antonium l'riunivirum 

aurcis ' ufum in omnibus obfcmnis dcfidc- 3 i1fillnv*- 

lis in umii. 

riis , pudcndo criininc etiam Cleopatrz. Sutniiia p~lrtil~o k 

criin. Lleoaptid 

exteros licentia: fiierat, pocdo aiireo pulvino ,'. M. 

fubdito, Philippuni regein dorinirc folitiini: Agno- , , i ~ v ~ ~ ~ ~ ? 

ncm Tcjiim Alcxandrini Magni procfeAuin aurcis ~dc.C"'* 

clavis hffigcrc crcpidas. Antonius in contumc- v;fige' 

liani naturae vilitatciii aiiro fecit, opus prokriptione 

dignum. Sed praetcr aliaequidem tniror poyulum 

Roinanuni victis gcntibus in tributo kinper 

argentum iinpcritaflc , non aurum : ficiit Carthagiiii 

cum Annibalc vi&z argcnti b pondo annun in 

quinquaginta annos nihil auri. Nec poteft vidcri 

penuria tnundi id venifi'c. Nain Midas & Crmfus d!iniinN* 

in infinitum poiredcrant. Jam Cyrus dcviAa AGa 

pondo xxx IV. tnillia invcncrat , praetcr vafaaurca, 

auriiinquc fattum ,& in eo J folia ac platnniiin vi- ,;n,!$;. 

temquc. Qa vikioria argcnti quingcnia inillia talcntoruin 

reportavit & craterein Semiramidis cujus 

pondus quindccim tnlenta colligebat. Talcnturn 

autcm fi;;yptium pondo LXXX, capcrc Vnrro 

tradit. lam reenaverat in Colchis Snlauccs & Efu- 

" 

;lui terrain vir iiicm naCtus , pluritnum ar- 

hopes , 

genti auriquc cruilfc ! icitur ' in Samnoruin gcntr, &in filapr' 

L9:

P ?itre riinm iM innndiir rqifiuc h. 

wnir mlttrvri.] nuopofirtmavcrbadrfidrrantur 

in nofirorpographn , h ipCa 

per fc his oftcndunt falfoadje&~cfl>. 

Piw, 

b 3(wrilYe rxprimrnrr ;gMiJ tj? , #lfi 

nili rolort rnhrrt gnr I nir. Aiqwr ipfim 

dcm : & fortcdittia illa , yfim, mrlius 

ad~iyrinrnpertinrhit. Uiirurvcro hac 

diLtinnrcbr*fi, k Suetonius in h’crotic; 

h Senccr in cpiltolis ac naturdlbus 

qurltionibtrs. Pint. .Awiq*r rxptrimrnfo, 

Oc.] Lege t #fArri/lnf r*Pr’mcM- 

Inn ignir r/l, wlJh;li rol@rt Vubm i$*f/-

476 C. PLINiI NAT.HIST. 

atque ipfum'obryzum vocant.Primurn autem boni- 

tatis argiirnentuiii ea, quam diffici1liii.e accendi- 

I prun* Przterea miruin, ' 1) pruna: violcntifiimz igni indo- 

~iiit~in,~palea citiflinie ardcfcere,atque ut purgetur) 

? qllod cum pluinbo coqui, Altera caufa pretii nnjor,'quatn 

(Iete- rniniinum tdudcteri , cum argento, zrc, plumbo, 

violentifima. 

v. 

miniw!rrn 

llt. M. 

duc,n. 

tw. V. 

,, 

co ad. 

linear ? producantur , maidquc kdeCcant decidua 

materia. Nec aliud Iaxius dilatatur , aut numcro- 

hie dividitur , utyote cujus unciae in fcytingciias ik 

quinquagenas plurcrquc braCtcas, uatriiii~n~ 11- 

troque digitoruin fpargantur. Cra 2 ifiiiiz cx his 

Przncfiinre vocantur , etiamtiom rctinciitcs nomen 

* Fortuna: inaurato ibi fidelifiine tiniulacro. 

~roxiina bractra qiidtoria appcllatur. Hifpania 

itrigiles vocat ami parvulas tnnflns , quod hpcr oinnia 

hlirin in uia[li aut raiiiciito capitiir, cuin caetera 

iiictallis rcperta igni pcrficiantur. Hoc fintini au- 

rum cit, cn~~fuinrnatarnq; tnateriam protitius habet, 

cutii ita invenitur.klac enirn inventio ejus iiaturalis 

ell: alia quam diccinus,coaQa.Super cztera non rubigo 

ulla non zrugo , non aliud cx ipfo quod conh 

a t bonitatciii , lilinuatve pondus. Jam contra 

fdis 2i aceti Cticcos domitorcs reruiii coidtaiitia : 

fiiperqucomilia netur,ac tcxitur lanz modo, eC Gtie 

Ixia. Tunica aurea triumptialfe 'rarquiniutn Prif- 

mil Vcrrius tradit. Nos vidiiniis Agrippinatn 

Claudii principis, +cdetite eo navalis yralii fpc&a- 

CUIUIlI,

LIBBR xxxII1. CAP. Iv. 457 

culum, aGdentem ei, indutam paltidamento, 'auro 1 ex sure 

crrull. v. 

textili fine alia materie. Attalicis vcro jainpridcm 

intcxitur, iiivento regum AGle. Marrnori & iis quz 

* candefieri non potrunt , *,vi candido illinitur : fir,i,m$idr 

lignoglutini ratione cornpofita: 4 lcucophoron vo- 

4. OVi. 

cant. Qiid fit hoc, atit quctnaduioduin fiat, fuo lo- chryfo. 

co docebimus. Et iiiaurari argent0 vivo, aut certc phoron* v* 

hydrargyro legitimum crat : de quibus, ut dicenitiq, 

ilioturii natiirain reddentcs , excogitata fraus eft, 

Naniquc zs criiciatur in priinis ciccenfumque re- r Nunc 

vero crtn- 

fijnguitm Lilc, aceto, aluniine. 1'0fiea Cxarcnatur, C Iw, v. 

an ratis recottum tit, Iplcndorr deyrehendrnte, i teruniquc 

exhalatur igni, Lit pofit edomituin inifiis 

puinice , aluininc , a argeiito vivo, induAas accipere 

bratieas. Alurncn in prgando vim habet talctii 

, qualcmefie dixinius pluiiho. 

c A P. Iv. 

Ratio nrturalid inveniendi Juri, 6 quandoprhrm 

aureafiatui, 6 medrcina ex auro. 

Urtiin invcnitur in noftro orbc : b Lit omitta- 

A intis Indicum, atquc B forinicis aut gryphibus 

apud Scythas crutuni. Apud no9 tribus iiiodis, 

fluinilium ranientis, ut in Tago Hifpanis Pado 

Italia: , Mcbro Thraciac, PaAolo A h , Gan e India. 

Nec ulluin abfolutius aurum efi, cur P u ipfo 

6 

trituque perpoliturn. Alio inodo puteortiiii fcro- 6 rttritvr 

qs. N. 

bibus effoditur , aut in ruioa ~noi~tium. Qunrc utraque 

ratio dicetur. Auruiii qui quzruiit, aiitc oninia 

fegulliim tollunc ; ita vocatur indicium : alvcus 

ubi 

I J r p h *;VO.~ Argcntum vivum b Vtomiftmw fdirwm d9w dfrrc*i- 

Prum & nrtivum , in mctrllotumve- rb .(*I ~vypphibw rpd S@'a rvMtnm.l 

nis reperruin, ciim aqiiz RiIlanrcq ni- 1 DrIeconiunCtionrm rtq*t s YIW hoc 

1nWlll ri~an?, &, ut idcmllic fcripror oxdlnc: nr #m#tfrmU l6hum fifOtml(V. 

oit, vomica liquoris rtrrni : hydrargy- ant rpd sgiLuj~~phibcrwfwm,Cx rcripto 

sutciufdhtiuln, quod bminio fir. 1 codico. Pt*ftn*. 

n.lltc. 

I 

a Mdr- 

Ff 7

a Mom FdRw CA 2 fifi hgn fiagovr 

7ui roniipi hrmanammfrnonpa~ir.1 Sccibe, 

Am FaLfuI r& ~fijilongr,fingorc 

pi,ec. t'x codem. Pint. 

b Corrupr votdnt.) Iqo , corr;pI 1 

carrigando: vcl , nt Plinltis lcgin'e vidccur 

torroui. Dalec. 

c Nimjrwm ,y hrc la6w rP.1 Scribe, 

;a (7. bit / d ~ ~ rx ~ ainiquocxcni- 

~ , , 

plari. Pin:. 

d ?]I finarjpin$o inpndt.) Locus cfi 

CorruytiCiimus fcdquoat{ rnclius invc. 

niatur, ~cgo Gc: Y: $at ri qu': m@: :fortcaoteil) 

pro firari*, fidfnrh (tlhfht~li 

poGt dc qtiibus paulo ante dittm 

adicais loco fcqucntium, vcibis alii5 

matcrit accommodatis. ldm. 

c VI procul inrumribw fitciec wfdria 

quidrmfid ditnml;at.] Scribeex antiqiio 

cxcniplari , wt PVUCN~ intnrnts@th. n8 

fcmvnm qnidrrr fid aliiwmfia/, Idcm. 

f 1rar)rr infipmtk urfiigiir bominir (a - 

(tu non e/.J Scribendumputo, ltur qur 

in/i/Imtir, 0~. Idcin. 

g .Afm~:rshuntnt-~td baminrr.1 Ma- 

nufcr. Manu+ trrhn/nr ad omm. SenL~s 

cR : pdentestrprraricw obviam tcrcm~ 

inanibtis traiirre, ad oinen ti iudicium, 

an fir1113 fit ad ldlinriidas traks anvitioh 

& tcncrior. Moxlego, iif trrvk vi- 

lium importmt. /

L I B ER XXxIlI. c A P. Iv. 461 

Ciliis ~iiontiuni pikina: cavanttir : ducentos pcdcs 

in quar uc partes 8~ in altittidincm denos. Elidfaria 

in 1 

linquuntur , & rcplcto itagno cxciifis obturanlcn- V. 

tis criiriipit torrens tatita vi, tit faxn pcrvolvat. Aliiis 

Ctia1111111111 in plan0 labor. Iidx in quas profluat, 

CaVantur : agogas vocant : 1, coc ftcrnuntur gradatim. 

Prutcx ctt uIcx roris iilarini iiinilis, afiicr nurumquc 

rctincns. Latcra cluduntur tabulis ac pcr 

praerupta fLdpcl1duntur, canali ita proflucntc dc 

terra in marc. Idis dc cauh jam promwit kiifja- rea*. 

9 Iiilpinis 

'in priorc gencrc : quz exhauriuntur initncnfo wa.111 priori 

&CIICIC P- 

labore, IX occupcnt putcos, inhoc rigantur. Au- cltl= tXrum 

arrugia quztituiii non coquitur fed itatinr ?i.',fr1:::. 

DCC. put. in 

f ~ cit. n + lnvcniuntur ita niaKz. NCC non in pu- rivw upnteis 

ctiain dciias cxccdentcs libms. r Palacras Hif- tu;. YNive- 

lis I quina pcdutn quaclratorum tcrnhm fcre B:.~"f;~-'"* 

pani , alii palacranas: idcni quod minuturn ylt., ; 

hluccm vocalit. ulcx jiccatus uritur , 

cjus lsvatur fubiIrato cnkitc herboib ut Mat nu- v. 

ruin. 

llcc 

CIIW y in pu- 

Viccna niillia poncio ad Iiunc inodum annis vIl

p ftfimrlurum .wvifodind , r p in r'wcrfhnfi 

q o trrr.6nrw. J Divcrro ordine 

in eodcm, ~Nirnulorrni amvifodin~ Vircrclrnfi 

rqio qua ro,h/w. Pint. 

lord clcarum 5 Pado plurimum laudat' 

hkc. 

c Diburrunt in c.d;tAw. 1 Scrcnirs : 

Produnr r/~&i varianriaporda YWW. ,

LIBBR XXXIII, CAP. PI. 4-63 

tio hahitus cR , ut dies quibiis nrabat. 

b&( vocarenr, Orstiones vern hap- 

&$e. Rhodig.csp. ly. lib. I I . hhlc 

vcro pliniur, fib: pofiit : non ciiiiii iplc 

fibi , fed ip6 Grrcia tliirciin Rattiam 

poluit. Valcrius capite ultimo libro 

VI ~i.Cicctolibro 1.deOratorr. Tauanias 

politam qiiidcm ab univcrl'a Gritcia, 

I'cd tanturninaurarain hibit. A- 

thensun lib. I I. ex Hcrinippo narrat 9 

Gorgir Delphis Athcnns rcvcrfo Platoncin 

obviunidixifl'c , Eccc forinofurn 

aurcumque Gorgim : illi~tnt~ucrjiis VOcisaclllco 

itirntrlattiili rc$ondlfi,cr'V- 

hi, y Pi A'O&q 4 rIor T~&I A'&- 

hay* &urrLd,pmv. Vittorius cay. 9. 

lib. 5. Ddrr. 

d ut m;nw nocrmt qua ;vfir.tawr ofnrfriia. 

1 Inprtrrrnrwr lion itqmmitw, 

iii fzriprocodite. yunteninr PC rrccntia 

vcnena Llrinvctcrata, ut infracapitcvr. 

r$r*x 0 cunfra trrtnriu wmi. Pint. 

a ?'if-

464 C. PLINXI NAT.H~sT. 

2 U.V. ablucrc illatuin, & rpargcrc ‘cos, quibusiiicdcri 

velis. Torrctur & Cum Illis Gruino) pondcre triplici 

rniflo, & rurfum cum duabus falis portionivirn.v. 

bus & unalapidis ,quem fchifion vocant : ita ’ virus 

tradit rcbus una crernatis in tidili vak , ipfuin 

puruin & incorruptuin. Reliquus cinis fervatiis in 

3 fit\ilicx ’ fiLtiIi & cx aqua illitus lichenas in facie ranat. LOqua 

mixm, 

mcnto cum convenit ablui. E’iltulas etiam 4f;lnat, 

4 Iniinr 

cum lo- C9c qure vocantur hzmorrhoides. b Quod li trito 

.O1,,, mantu y. , Ted fpuma djiciatur , putria hulccra & tctriodorisc- 

9 nitria rnendat. Ex inclle vero deco~!lu~rr cum rnclanthio, 

& illituni unibilico, lcvitcr folvit alvum. Vcrrucas 

curari eo M. Varro ell auklor. 

PA. 

c A P. v. 

dr nicilrcins ex cbrylcolla v I 6 mi- 

De cbryficolla 

rabdb nmra cjmdgluiin,rrrdu inter h, pcrjlicndrjLIur 

tnctdlis. 

ryfocolla humor eit in putcis, quos diximus, 

6 humore. C” per VcJ1;lln auri dcflircns oraffcfccntc ‘ limo tigoribus 

hibcrnis ur+c in duritiaJ1 puinicis. Laudatiurcrii 

candcm in zrariis iilctnllis ,& proxiiiiairi 

in argcntariis fieri coinpcrtum elk. invenitur & in 

7 auraria pluinbariis, vilior etiatn 7 auraria. In omnibus m- 

tun iis inetallis fit & cura nlti~tuln infra naturalem 

illam ,;:nmifis in vctiiin a+s leviter hieinc tot3 

11fipe in Juniurn inenfcm dein ficcatis in Junio 

Julio, ut plane intelligatur nihil aliud chryfocolla, 

Clt. fir. 

,

Li B E R XXXI~I. C A P. V. 469 

qkim vena putris. Nativa duritia insxilnc dillat, 

hteain vocant. Et tatnen illa quoqtic hctbn, qunm 

htcain appcllant, tingitur. Natura eft? qud lino lanmc, 

ad fiiccutn bibcnduin. Tuiiditur in pila, 

deinde ’ tenui cribro fcccrnitur : poltca tiiolitur , 

ac deindc ’ tenuius Iic tribratur. Quicquid iioii fi;cF;;1;,5 

tranfiwat 9 a repctirur iri +In, dcin tliOliKilr. Pul- v.8 a rrpri- ~ ~ i a 

vis fcmper in catinos digcritur , 8( cx accro iiiacc- 1~111. M. 

ratur , tit omnis duritin folvatur: nc rutfils tuiiiliturb 

deiri lavatur in conchis, liccatdrque. Tunc tingitut 

alumine fchilto & hcrba fiiprn diAa , piiigltiirqne, 

antequain pingat. Rcfrrt qtiain bibul? docilif- 

que {it. Nam niIi rapuit colorem, adduntur ’& 3 h, i,). 

A. 

fchytanum atquc turbyltiitii : ita vocnnt iiiedica- 

flleiita forbere cogentia. Cum tinxcrc piAorcs , 

orobitin vocant ejufque duogencra faciunt: luteam, 

qiiz fcrvatur in lomcntuin, k liquidanl IO- 

bulis 4f11dore reloliltit;. Hzc titraquc 6cnrta ii1 4 11umorc. 

V. 

cypro fiunt. Laudatitfitnn in Armcnin, Jccittida in 

Macedonia, largifima in Hifynnia. Summa coin- &~;~””’* 

ltlcndationis eft, ut colorciri licrbz fcgctis Ixtc virentis 

quain fimillimc rcddat. Vifuinquc jam cit 

Neronis principis fpcfiaculis harcnam circi chryfocolla 

ficrni , cum ipfc concolori panno aurigatutus 

effet , iiitroduth opihim turta. Tribus can> gc- $ndufia* 

1lcribus diltinguunt : afpcram , quz taxatiir in li- T;,!i:;a 

bras VI I. rncdiain qua: dcnariis quinis: attritniii, 

quaill & hcrbaccain vocant quz X. 1 I I. fublinunt 

autein harcnofarn priufqum indiicatit, atrmciito 

9 Parztonio. M;PC runt tcnacia cjus & colori tlniida. 

Parztonium , qiioniani eit natura pinguiifi-. 

iniltm

416 C, PLINII NAT, His?. 

, niuni, & propter lrrvorem tcnaciZiiinum atrs 

incnto afpcrgitur , nc Parztonii candor palloretn 

chryiocollae aficrat. Luteam iitant i lutea herba 

1 ivbilto. diCtnin, quamipiam carulco I lbtritain, p!o chry- 

V. 

appcllatiu- 

l'oocolln inducunt , utiliifiino gcnere atquc fallacifimo. 

Ufus chrylLcoElae & in tnedicina eft ad purgaiida 

vulnera cum cera & oleo. Eadem per l'e arL 

da Gccat & contrahit. b Datur s( in angina, orthoynacwc 

, mifcctida cuin melle. Concitit vomitio- 

ncs : inifcetur & collyriis ad cicatrices oculorum: 

ac viridibus einplaftris , ad dolorcs mitigandos 8i 

cicatriccs trahendas. Hanc chryl'ocollam Medici 

accfin appellant, quz non eft orobitis. d Chryfocollain 

& aurificcs fibi vindicant a6glutinando au- 

*mlllno ro : e & indc ' oinncs appcllatain hrniliter utentcs 

fimrll.v. dicunt. Tempcratur autein ea Cypria larughe & 

pucri iinpubis urina , addito nitro. Teritur Cyyrio 

in zrc in Cypriis inortariis : lanternam vocant 

noitri. Ita fcrruiiiinatur aurum, quod argentohin 

z y m vocant. ' Signuinquc cft, ti addita lantcrna nitefcit. 

E divcrfo aerohm contrahit fe hebetaturque, & 

A difii- 

mrinrrt@ innnirirwa to. 3Jzc ilk. Scd fi 

ita forct, fpmz marinac natura (iccini. 

tlla & aridifimr , ncc tcnax ere parstonium,ncc 

pingue Gncrer.Ac Gc cxifii. 

mindurn, parztonium eretam ellhlittonlem 

, candidiliiiom, glutinofam, 

pin ucm , quz camcn cRdi nonparfit 

at&cIimo, (puma, hconchulis 

mari invcttis , quod in caurafuit, ut iirnum 

cum &urna mixtum efipurarcnr. 

DdlC

coridi D vena communir vel auri h 81- 

genti, vel argcntibr plumbi. Ddrc. 

p&rurnndo dlcuntur vel m p+' 

, fimulcurn rliic, aurpts'ahr


1 c~im in- huc per Iiifpanias ab Annibalc inchoatos puteos 

choatos. hf. 

durarr % ha ab invcntoribus nomina habentes. Ex 

M. L Dcbulo. queis * Ecbelo nppellatur hodicquc, qui ccc. porido 

Annibali fub~niniltravit in dics ad mille quiugcntos 

jain p n h cavato itiontc perqi:od f\miuiii 

tea. 3 firxn*fil- V. Aquitar;ri ’ ltantes dirbus noltibufque cgrrunt 

aquns ‘1 luccrnaruin nwnfura, atnnernquc f‘lciunt. 

Argenti vena quz in futnmo rcpcrta elt, crudaria 

nppellatur. Finis antiquis fodicndi folcbat efc aluriien 

invcntucn : ultra nihil qu;Yrcbaturr h’upcr inventa 

zris vena infra alunien alba, (1 nullutn finein 

fpei fecit. Odor ex nrgentifodinis iniinicus ornnifieri 

pro- bus animalilus,fed inaxior canibus. Aurum argenducquc 

mi- 

T,IouT. M. tuinque quo mollius 9 eo pulchrius. Lincas ex ar- 

V,l,,,iLa r vcnis ,,+ gcnto nigras * produci plcriquc inirantur. Elt & 

rtcrot.~r- lapis in his vcnis , cujus voinicalirluoris retcrni 

genturn. .+I. , 

6 metallo- t argentum vivum appcllatur , vrneiwrn e rcrutn 

iiim triniiium. 

v. omnium. ExcR ac pcrruurpit 7 vara prrmanaiis ta- 

7 univer- 

r; permcall, be dira. Oinniaei innatant prstcr aurum, id LIIIUIII 

Iabo. V 

ad 

que diiplen: nftcrrlm Diofcoridi per k 

in rnetallis rcpcrifur. Pllnio vomica 

efi liquoris xtcrni , flucnrir t Iapidc in 

vmis auri PC nrKcnri: Vitruviond plagasferramcntorum 

, dumonrhrax Foditur, 

cmitririir guttis crcbris : altcrum 

in tc&to fodlnirurn argcnti (tillotim 

concrcrcit Diofcoridi. FaCtitiuin, unicum 

tanturn t llydrarggton pecidiari nomine 

id auttorvocat. Conficitilr idcx 

minio Diofcoridi , lapidcarpentcisarenil 

permixto: ex antlrrrcc, Virruvio, 

vcnafcrrcimfubrufi rotoris, qux cirrr 

r~. rubruin pulvcicm babct. ER autcm 

bc ca quoqiic rninii genus. SIIUS porro 

inodug conficiendi c ~ Vitruvio t , fwq 

Diolcoridi, fin iimili fcrc intitiltria, 

ncmpcininio calfatto. Elt & faOitium 

nobis excogirarum cx Tu! hure & argent0 

vivolimul coois , uPur frcqucnf 

i fi mi ,quodvulgus Camikr vocat ,qu& 

Cinnabari, Idm, 

a Crf-

1, I BE R XxXrIr. c A P. VI. 469 

ad fc trahit. Ideo & optiinc purgat, czteras +is 

fordes cxpuens crcbro jaktatu tifitilibris in vnli(i, 

ita vitiis abjaLiir, tit ipfuni ab aura dif'cedat. In 

pcllcs fiibattas cflunditiir 

z 

' pcr qtias fiidoris vicr 

defluctls, ptiiuin rclin uit aurum. L'igo & cum xr3 

inaurantur , ftiblitum raCteis ycrtinacififimc rctinet. 

Vcruiii pallore dctcgit fimpliccs aut prrrtcnues 

bratteas. Quaproptcr id furtum quzrcntm, 

ovi liqiiore candido uhin eum adulternvcrc : wox 

& hydrargyro , dc quo fiio dicelnus loco. Et alias 

argcntuiii vivuni non larguin iclvcntuni en. In iiG 

de111 argenti inctallis iiivcnitur, ut poprie cficamus, 

fpuiiix I.ipis candidz nitcntifquc, non taincii transluccntis 

, itiinmi a yellant, alii itibiuin , alii dah- 

itruin, alii ' lnrha F on. Duo ejus genera, mas $- 

~ ~ ' l ' ~ , 

farinin3 Magis probant faminam : horridior cft Iabron. v. 

mas, fcabriorcpc , & minus pondrrohs , ininufqite 

rcld1.m & haicnolior : fmunina coiitra nitct friabilis 

, fillurikluc, lion globis dchihis. VIS rjus adftringcre 

& refrigcrarc, principalis ntitciii circaoculos 

; namquc idto etiani plcrique 11 platyophthalinon 

id appellaverc , quoiiiani 'io calliblcpharis 

mulierum dilatct oculos. Et fluxiones inhlbcto- ;:);*; 

culorurri exhulcerationcfque farina ejus ac thuris, iii1utxat.v. 

guiniiii admilto. Srltie & fmguinetn 2 ccrebro 

' dcflucntern. d Eficacior t)i contra reccntia vul- ad,:-. 

';$-


nera : & contra veteres carnuin morfus infperfa farina 

:& contra ambuita igiii, a cum adipe ac lpuina 

argcnti ceruflaque & cera. Uritur autem ofis bu- 

Mi fiini circunlitum in clibanis : dein refiinguitur 

inulierum la&e teriturque in mortariis , admifia 

AC 1 p'uVia. lub tur- aqua I pluviali. Ac fubinde turbida transfunditur in 

f bhm. M. meum vas, & mundatur nitro. Faex ejus intellisimpc 

11- 

hium. gitur pluinbolifima, quzque rublidit in mortario 

a rnundat,lm.v. 

3 abjiciturque. Dein vas, in quo turbida transfufa 

t!,q::'$: runt opertuin Iinteo per noktem relinquitur , 8t 

LIr1n quod VI*, tUt'. poitcro die quod innatat, effunditur fpongiaque 

trq.nrurb;rffd;: tollitur. Quod ibi 9P~bfidit, flos intelligitur , ac 

M. linteolo interpofito in Sole ficcatur , non ut perarefcat. 

Iteruinque in mortario teritiir , &in paitil- 

10s dividitur. b Ante oiiinia autem urcndi modus 

necefl'arius eit, ne plumbum fiat. Quidam non 6- 

nio utiintur coquentes fed adipe. Alii triturn in 

111. I dcfl1~xc- 

aqua triplici linteo Caccant, faecenique abjiciunt4d- 

M. que quod ' defluxit, tranafundunt , * quicquid fub- 

6 & Ilic iidat 7 colligcntes , einplartris quoque & collyriis 

q,d. 'G. - 

IlY hf. 

tnifcent. Scoriam in argeiito ' Graecivocant helcyfina. 

Vis ejus aditringcrc a refrigerare corpora. 

Additur einplahis ut tnolybdaena , de qua diccmus 

in plutnbo,cicatricibus inaxime Iutinarrdis,& contra 

tenefmos dyCentcriafque,in f: ufaclyiteribus cum 

rnyrteo oleo. Addunt & in medicamenta, quiz 

vocalit liparas 9 ad excrefcentia hulccruin , aut ex 

attritu fa& aut iii capite manantia. Fit in iifdein 

metal- 

Scribe, t$cdx 6' ~a~~vtcfntid Van"% 

ex fcripro codicc : Tunc enirn rcccntia 

& inveterat~~encna , ut Tupranotatum 

clt. Pint. 

3 Cwtn rdipr *c / b ~ ngrnr;. m ~ J VUrendum 

ex Diokoride, fed malfa farim 

aqua fubattz , &%. Vide lapfum 

eundem Plinii animndverrum Cupraap. 

cap. 9, lib. 20. Dike 

h Ante smsid anttm wrrndi modur. ] 

Hoc ficulo cum rurificumchryrocolla 

cxcoaum , & , ut aiunt , cdcinatum, 

pituham & atrain bilempurgat violen- 

tifime. idem. 

c ~ r vatant m /n/cyfmA.] E V A W ~ ~ . 

quoniam citrn uncino txirnitut i: catinis, 

longifims tuhitut. idmr. 

a Tdw-

LSBIL'R XxxITI. CAP. VI. 471 

metallis & quz vbcarur fpuiiia argenti.Gcncra cjus 

tria: optima quain chryfitin vocant: fecunda, quam 

argyritin : tcrtia quain molybditin. Et plerunquc 

oinncs hi colorcs in cifdem ' tubulis inveniuntur. I 

Probatifiina efl Attica proxima Hifpanicnfis. 

tabulis. 

M. 

Chryiitis ex vena ipfa fit, argyritis cx argento, v;l,:;;,y; 

molybditis pluinti ipfius fufura quz fit Putcolis, airna I+. 

Rd mmp 

& inde habet nomen. Omnis autein fit cxcoAa fila phmbarr~. 

materia cx ruperiori catino dcfluens in infcriorem, 

& ex eo fublata 3 vcruculis ferrcis, atque in ipfa ,;.v;r;:; 

flamina convoluta veruculo Lit fit niodici pondc- coi1~ollltm 

ris . ELt autein ut ex nomine ipfo intellini otefi, v. 

fervefceiitis & 3 futurae mazeriz ipuma.OJifiat i 4 w=*v* 

fcoria, quo poteft fpum h face diltare. Altcrum 

purgantis fe materia: , alteruni purgato vitiuni cit. 

b Qidam duo genera fkiunt fpuma , quz vocant 

'd ftcrclytida & peumenein: tertium molybdaenam, T firrcnri- 

in pluinbo dicendam. Spuiiia ut fit utilis iteruin metien. A. 

coquitur , confraais 6 tubuIis ad magnitudincm xr?:iwlil. 

auulorum : itJ accenfa follibus , ad feparandos 7 nvellpcarboncs 

cinereinquc abluitur aceto aut vino, fiilul- BiaP"iI'* 

lie reitinguitur. Qiod li fit argyritis , ut candor ei 

lctur , rnagnitudinc falx confraeta , in G&ili coqui 

jubetur ex a u3 , addito in linteolis tritico & liordeo 

novis 3 2oiiec ca * purgentur. Poltca rex dic- rlw*li- 

a rnhlir. 1 Pami tnnquam maITar 

& offar furorea vocant. Dh. 

b dryfirir. J In his rebus dlltingurndis 

Plinius fallitur. Chryfiiis ab our0 

minime di& eR , Tcd quiamo~oremignium 

vim para, colorctn fulvuni contraxit 

: vel quia fit ex mixtura plumbi 

& a d , vel cx mixtura zrir. Lithargy- 

109 fir cx arcnaplutnbatia, r. cnlapide 

pliimbario 9 a. cxptuinbcis loininis, 3. 

cx mixtorr plumbi & irgcnti , 4, ex 

mixturr ylumbi h ruri, 7. ex mixrurr 

horum triom 6. Agrdr. 

bus 

~crriculo. 

da& pwo- 

U'uir'

I drlinunt. 

V. 

V. 

472 C. PLIN~I 

NAT. HIST. 

bus terunt in rnortariis , tcr die ablncntcs aqua fri- - 

gida : & cum * definant , cnlida , addito M e fofili, 

1. pondo. in librain fpuoia: * obolo. Novifiimodic conduna 

in plumbeo vafc. Alii cum Liba candida ac ptifaiia 

coquunt & in Solc ficcant. Alii in lana candida' 

V. cuni hba , donec lanain non denigrent. Tunc fa- 

gwt. 3 dcni- 

hi. 4 myrto. I,tp, 

wyreo. 

9 & cera, 

R( ntxlonii- 

,Iunp/bLtI. 

lcm fufilcni adjiciunt , hbindc aqua mutata Gc-4 

cantque diebus XL. calidifiinis aftatis. Ncc non in, 

vcntre fuillo in aqua coqtiiint , cxemptamquc nitro 

fricnnt , tcr ut Cupra, terunt in mortariis ctmi falc. 

Sunt qui non coqitant, fed cum Calc tcrant , PC adjctla 

aqua abluant. *Ufus cjus ad collyria, & litu 3d 

muliebrium cicatricuiii hditstcs tollcndas inaculafque, 

8: abliicndum capiiluni. Vis autein ficcarc,. 

mollirc , rcfrigcrarc , tcmpcrar'e, purgare, eaplere 

huIccra, tuniores lenirc. 'I'dibufqw emplsltris fic 

pra di&ic ignes ctiain facros tollit cum ruta myrtoque 

8 acctu; itcinque pcrniuncs cum 4 inyrtis & 

cera. 

nc. h.1 hid, c A P. VII. 

De mini0 quantk auaoritatb firerit aprid Roinanez, 46 inmnrione 

ejud , 6 cinnrbrris vrfiot~c in prGturir 

& tnedicinr : de gencrilw tnitiii , & 

rmwe ejw in pitturk, . 

Nvcnitur in argcntariis mctallis ininittin quoque, 

I & nuiic iiitcr pigiiicnts ~nagnx auL'loritatis, & 

q~~ondaiii apud Roniriios non ibluin inaairns, fcd 

ctiam facrae. Enumrrac au&orcs Vcrrius ? quih~is 

crcderc lit ncccffc 9 'I Jovis ipfius finlulachri facicm 

dic-

1 I B E R XXXIII. c AP. VII. 473 

diebus feltis triinio illini folitatii, triuriiphantutnque 

corpora: Gc Catnillutn triumphaflc. llac religionc 

etiam nunc addi in unqucnta cocna: triuni- 

phalis, ik 2 Cenforibus in piitnis Jovcrn miniand~tn 

Iocnri. Cujus rei qiiidem caufaiii tniror : quailquain 

& hotlic id cxpcti cotillat Etliiopum populis 

totofquc eo tingi proccrcs huncqueibi Deo- 

~MII G in til .IC 11 cis cvlo rc III clL Qua p rop t cr d t 1 ig e titius 

I pcrfcquctiiur omnia de co. -II1eoplicafius xc. ,:c;:;.ry,, 

antiis a iiitc ' Praxibulum Athctiien1;um magihat~ni 

(quod tc!nyus csit in urbis iioftrz ccxLix. 

rl11 aum) t rad it in vc ti ti1 ti1 I I ii ni uiii A Cal I ia At h c- 

iiicnfc, initio fpcrantc nut tiin poikexcoqtli hnrc- 

11a rubcntc it1 riletallis atgcriti: hanc fuiflc ori~inciir 

TIII~Y- 

Luhrin. \. 

$is. Rcycriri autein jam tiiin bin Hifpaniis, Ccd 

durum & harcnofuin I itciii apud Colclios in rupc 

airadam iiiacccfla, 4 CK qua jaculantcs ctccutcrent: $,A ward 

ril'e adultcrutii : optimuun vero h i p Ephcftim 

Cilbiiltris agris. I-Iarcnatii cocci colorem hnberc: 

huic tcri dcin lavnri, brinatri > & qiwd Liblidat, 

itcru~n InvJri. Difkrcntin:l artis cik, quod alii 

li1itiium ficiunt pritna ' lotiirn : apiid alios id cflk .~$;r;i. 

dilwtius , feqttentis autcm loturz optiiriom. Au- 

Qoritatcm colori fiiigc noti tniror. lam tniin Tro- 

]anis rciri yoribiis riibrica in honorc crat Hotncro 

tcflc, qui travcis ca CotiitiicmLit, 'alias circ.1 pi-&:;j;? 

tturas pigtncntquc raius. Milton vocant Grmi 

111iniutn~ quidam 'cinnabari. 

dico (1 cirlnsbaiis noiiiinc. ' Sic ciiitn ;lyprIIJtit iIIi 

LTtidc natiis crror In- b;ri;F;:

474 C. PLIN~I 

NAT. HIST. 

faniein draconis cliG elephantoruin inorientiuin 

pondcre, permilto utriuique animalis fatpine, ut 

diximus. Neque alius efi color,qui in piEturis roprie 

fanguincm reddat. a llla cinnabaris anti I!otis 

medicamentifque utilifima en. At hercule medici, 

1 ,"o- I 

aiam, M, 

quia cinnabarin vocant, pro ea utiintur hoc minio, 

quod venenuin en'e paulo mox docebimus. Cinnabari 

veteres, qua: etiain nunc vocant monochromats, 

pingebant. Pinxerunt & Ephcfio niinio, 

ell. * rc'iRum M. quod * dereliaum ea, quia curatio magni operis 

3 vodu- erat. Praterea utrumquc niiiiis acrc cxiitiniatur. 

tremquc. 

M. ldeo tranGcre ad rubricam, & hopideiii , de uibus 

his locis dicain. Cinnabaris adultcratur 9 an3- 

4 IC for- guine caprin0 , 4 aut forbis tritis. Prctiuiii r hce- 

bis. V. 

I finccro. ra nutnmi quinquaginta. luba ininiuin nafci Ik in 

V. 

Carmailia tradit : b tdcrinogencs & in Ethiopia. 

Sed neutroex loco invehitur ad nos, ncc fcrc aliun- 

,,:ng'$+ 

dc , quam ex Hifpatlia. Cclcbcrrinium ex ' Sifa- 

11. 7 v. *eEtlpa- ponenG regione in HaticA , miihrio metallo 've- 

Lkigalibus populi Roinani , nullius rci diligentiore 

8 ~XCO- cultodia. Non licet id ibi yerficerc 'excoqui IIC. 

crc 

rondo annua. Roiiia: autem lavatur , in vendendo 

pretia- fiatutalege, ne inodum excedcret lo LXX. 

x. LX. in 1ibras.Sed adulteratur multis inodis,(iundc przda 

EXuinque 

RommM. Romam perfertur vena fignata , ad dena millia 9 

V. 

io Irbrar. V. 

rum tcmporihus Arrianus in piplo 

novit Ciiinibari lacrymamlclfe arboris: 

& & OW'T,~ 4 xrvrabae 7d AIov 

ivuldv, L$ ? &v+v, dc 

oaxpv uwa~&w. Rrod cap. I. 1. 3. 

Cadimuflus cap. 4. fur navigatioilis 

fmaum cius arboris firnilem efletradit 

cndo, coloris crrulci: atborcs ccrt? 

ami tempore iricidi : anno vcro proximc 

fcqucnti flucrclachrymam. Inrulac, 

9- arbores cas frrt , incolz , filrrm 

rfr4ronum vocant , h advenas cam adcuntcs 

per jocum tali nornincdctcr~ent~ 

Daltr.

LIBERXXXIII. CAP. V11. 473 

focictati. Nanquc elt altcruin genus in otiinibus 

ferc argentariis, itelnque pIumbariis tnetallis, quod 

fir ' exuitolapide venis pennilto, noli ex illo, cujus ',;, 2,:;:; 

vomicain argenturn vivum appellaviinus (is rniin IIO v. 

& ipfe in argentum excoquitur) fed ex aliis Liinul 

repcrtis. Sterilcs etinin plumbi deprchendiintur v r - 

tis , q181 firfuo 

colore, ncc iiifi in fornacibus rubefcentes cxu- riIca,wiain 

fiique tunduntur in farinain. Et hoc eft fecunda- fre.loiocol. 

rium minium perqumn paucis iiotum nlultum in- "~iurll,,i. 

fra naturales illas harenas, Hoc ergo adulteratur 

lninium in officinis focioruni : item Scyrico. Quo- 

nam modo Scyricuin fiat , fuo loco dicemus. Subh 

i autem Scyrico minium compcndii ratio dcmonfirat. 

4 Et alio modo pingentiurn hrtooppor- 4 Pt div 

madidurn. 

tunuin eft, plena fubindc abluentiurn penicillos. v. 

Sidit autcin in aqua confiarque furantibus. Sincero 

cocci nitor effe debet. Secundarii autcin Tplendot 

in parictibus tentit uligincm. Quaiiqiiani hoc 

rubigo quodain metallieit. SiTapoln-dibtls autein 

lniniariis fuz venae arena b Gnc argent0 cxcoquitur: 

auri modo probatur. Auro cundentc fucatunl ni- ,:+: 

grcfcit : tinceruin retinct colorem. invenio & calce v. 

adultcrari. Ac filnili ratione fcrri candentis lainina, 

' ti non tit aurum dcprehcndi illico, Solis atque 

luna contafltis ini~nicus : rrtncdiuin , ut pawti 

ficcato ccra I'unica cum oleo liquefaaa candcns fc- 

Cis inducatur , itcrum ue admotis gallar carbonibus 

aduratur ad fudorcin u cpc : poitea candelis fubip- 

4 

fat. lndc grrrm firiotwm , qnod firbit 

ad Scornbrariain promontoriuin Rxti- 

~2. Societmm ranien, publicanorutn 

Cmtum cxponere fatius , i qtiibus minilirn 

Ronm curaturn fuirfc Virruvius 

fcribir. hkc. 

a conflaiqur fnranii6w.l Servatur & 

intcgrumpermancr. Idrm. 

b Sint rrpnro txcopiiwr,] Nullo PI- 

tur: 

plumhi de- 

pro mixro : nam plcrumqucminiuni 

In argcntariir mctallis itivaiitur. Mrm. 

E Si nonfir rwrwn.] Pliilrndcr comnicnr. 

in cap. A. lib. 7. Vitruv. legit, fi 

wnbrpwm E o nihil [nuto, I'cnIiim. 

qiie hiinc rfi lrffirror : Si aurumdcfir, 

uo ininii boiiitac probciur, ferri,-an. 

%litis ~adila id,fkicndum, JLm. . 

a Scr;prw-

a st,;p/uvr ufivparur. J olim legum 

tituli , atqiie priinr litcrrrubrico ['ingcbontur 

, unde jiivcnd. Satyr. 14. 

majorutn I ~p,r&u~ dixit, & PdSa- 

tyr, s. M,, UIU rubrrrarn. AtqllC indc 

tirulas librorum dittos votunt , Iliinixum 

j tutuli filnilitudine. Eli a!tletn 

miniis quidcm itigeiiiofok iirili. no11 

3+crnJ1tJo mineii. In I;.cundario pane 

idem locutionis genus. /hlrr. 

rurdw FC~~O, flainjnicarun> capitis or c ~rrrrrgumr fo#r@ 7ucd illiturn (an~iiict~tum 

cxrruaum in alrirtrdillcm , pifr Trnrrirr figuiotrnfi/lrr,dunnr Twd 

prnr;rrr in +?a. 1 I11oyo~a(~1io noltro, 

prarnqumn rrraflu rUiro raprlr vrnirtve 

fiwpiwrn &m.lun ne quid ymrrrrt in 

quod firviriaputpurea innem crimbw. 

Ovidius: 

arc rirulw mini0 , wc trdro chart* net#- 

tar. 

MatcLlir, 

Ra/wmpanirr, prpnvqat cnllm. 

Mninrovrr hincdicontclr , qui librorwn 

infhptionea, & capita miiiio ortwat. 

Mag. cap. I $. lib. I. Idrrn. 

b EX /hmfario inrmir. 1 lnvento 

wfirri. Pint. 

d sm uinrm fi/?ir.] In voinicci fanguinis: 

i;lqucvclw~otifrigiditltc,arr. 

a Ut

at E& R XXxIII, c A P. VIII. 477 

ac vulnus attingat : aliter uteodurn non equidcin I aut Y. 

ceiifcnin. tlydrnrgyro argentum inauratur rolutri 

I~LIIIC pope, cum '& in xra fiinili rnndo duci de- ;nkmt;!- 

kat. scd eadem frm quz in otnni vitx pnrtc in- ducrdhrw. 

geniofifliina eft vilioreiii excogitnvit nlatcriain , 

ut docuilnus. Auri argentique inentionelit 4 coini- 

* 3 dncui- 

In 

tatur lapis, qiwn coticulam appccllant quotidani ;: ;:; 

non Colitus invcnrri, ni(i in fluiirine Tinolo, a ut am 

&or clt b I'licoptirafius : nunc vero ~afiiu , quciil gittir v. 

* qilcm 

alii Hcracltutn alii Lydium vocaiit. Sunt autrm norlfo\crt. 

ruodici , quatcrnas uncias longitudinic binafcpe ot. 

latitudinis non excedentcs. Qod i Sole fuit in 

his, nicIiusquam quod i terra. His coticulis periti 

, ' cum P vcna ut lima rapuerint cxperiinetitum, ,:lly;l; 

mlljl,n- 

protinus dicunt quantum auri fit in ca quantum ar- Iitrrrra rapttr 

ru t) t At. 

genti vel zris , 7 fcruyuhri differentia, n\iraOiIi rn- L1,, ,"," a 

tione, noli fnllente. Argenti diw diffcrentie. Batil- ~ ~ ~ 

lis fcrreis cnndcntibus rnniciito impofito , quod *;r,R; "- 

candiduin pcrnianeat , probatur. Proxima bonitns Iari. A, 

rufo ,'nulla nigro. Sed expiinento quoque fratis 

intervenit :* fcrvatis it1 virorum urina batillis ,inti- E rcrvctir 

citur ita ratiientiitn obiter dum uritur , candotem- 

5ue mcntitur. Eit aliud cxpcrimcntuni politi, & 2 hid. 

In Iiditu hominis , Tr hdct protinus, nubcniquc dif- 

cutiat. 

c AP. 

r111min.r.

a U c flcd2.] De fpeculis nlulta dcorum'tamen circumpofitafigna, 8( 

Rhodipcap. 12. EC 13zlib. 15. Dah(. folium ipfum dilucidc contucbntur. 

b Eq+.] Vet. Exfidprir. Scncca Paufanias in Arcadicis. Ddrr. 

quzfi. natur. lib. I. cap. ulr, Sprtwlr to- C purma Thrtriditr. ] Vel Tbrrtk 

:is yarta torporibwr rwro~rgcntoqucrrlata & ~ h o r i , cujur arma fucrc Parina 

fint ,dtidrgmnirulornrtar @pocnlir. fivclunatapelta, k Gca ,quam;' & 

Idem. 

Clcmcns Alcxandrinus vocat lib. 1' 

c h p w l tofidrmimaginmrnfiar.] ~ 

Lc- Strom. f&rm /*pinam Jurcnalis I vela 

gcndumfOrtCpOt~~~~non~p~~~. 

Pint. Thraciis inventa : nam ingloss Parma 

d Exrog;,anfur 0 mnonprifitr. 1 I,, @W'L~I&afAov. Alcxandrinusfcribjtj 

templo Hcrz Arcadicx fprculumfuit, S p h e ' r U 64pGP a p d I 7"' 

tetlorioparieris inclufum, in quod qui islr w P ~ W A ' ~ ~ 4 ~ ~ h

I.. I B e R XXXIII. c A P. X. 473 

Mag. Pompeji ztate. Nuper crcdicmptum, ccrtiorem 

imagiiiern reddi, a auro appofito avcrh. 

Tingit & Egyptus argentum , ut in vafis Anubeni 

fwin fpeCZet 

pingityue , noli ' cdat argcntuiti. . I 

I . ruht ctlrr. M. 

a) ~oi~tii in, 

Tranfit inde inateria & ad triuivphales ftntuas, mi- rxpnwh. 

rwmque crekit pretium fulgoris cxcecati. Id auteiii 

fit hoc modo. a Mifccntur argento, tertia pars aris ,:. E:*' 

Cyprii tenuifiini ,quod coronariuin vocant, & Tulphuris 

vivi , quantutii argenti. Conttantur ita in ,: L; 2- 

fiaili- circunlito argilla. Modus coquendi , donrc *;**r. 

fe ipfa opcrcula aperhnt. Nigrefcit & ovi indurati 

lutco , 'ut tamen aceto & crctadetcratur. hlifciiit ,4e:;ty;. 

dcnario 'Triumvir A iitonius ferruni. Mifcuit ari 

0 

falfz moneta. Alii 2 pondere fubtrahunt, cum fit 5 hlilcenturara 

d- 

julturn b LXXX IV. 2 libris fignari. Igirur ars fnAa I,,. B ~ A ~ ~ ~ 

denarios probare, tam jucunda le e plebi > ut Ma- ;';' '- 

rio Gratidiano vicatim 7 totas 1 attias dicaverir. hi E:'= 

Mirumque , in hac artium Cola vitia difcuntur , & ;;z;.:; 

falS denarii CpeAatur exemplar, pluribufque vcris ~ II. Y ~ 

dcnariis adulterinus emitur. 

7 togrru. 

c A Pa x. 

De immodicapecunia , 8. quorum tnrxima opts frtrrint, 

&quando pritnunr populwr Romanrw~ipcm flarfirir. 

V. 

t) f,illiin. 

On erit spud anti 110s numerus ultra centutii 

Nrnillin : 9 itque & 1 odie multiplicantur hzc, hz;;;q;;z 

ut decies centena inillia, aut f'pius dicantur. Fm- die rnulu. 

plicmm. 

nus hoc fccit nt~mufque pcrcuflus : 8r tic quoquc M. lt.,que 

k hic lidia 

alienuni etia~iinurn apycllatur. Poitea Divites multl Imcognoniinati, 

dum niodo nottiin fit, C U I qui ~ pri- fur*' 

mus acceperit lioc cognomcn decoxitTc cirditori- roctr.~ I. 

bus his. Ex eadem gentc M. Craffirs ncgabat .? ax a.6. 

Ut noflro 

I 

qu2 adnotarafitnr in cdt. iibszl. 

e

lL~;v;rem.+80 G PLI~II NAT. HIST. 

hl . 

L bis mil. ' locupletem cfl'c, nifi 'qui iicditu annuo kgioneih 

Ilcr. v. Icfivrrium 

tncri yofl'et. In aqris his fcficrtiurn MM. pofl'edit, 

Qiritium poll Syllain ditifimus. Nec fuit fa- 

XX. rtullia. 

M. 

;3 opiiniim. 

,. opti- tis , nili toturn I)arthor~rni 

efurjflit 3urum : que 

''. ut iioincn quidcrri j optiini occupavcrit (juvat criini 

infcAari inexplcbilcm iitnrn Iiabcndi cupidinein) 

wI- nitlltos poftea cognovinlus fcrvitutc librratos opu- 

mum. 4 duo, 

~lnudro 

1xincipc.M. 

itoin tnumt- 

,. leiiti~rcs, paritcrque 4 trcs Claudii principatu, Pnl- 

I quoniam 

.,I. lantcm, Callitturn, & Narcitruin. Atcyie ut hi omit. 

tiniirur. V. 

tantur ,' tanquain adliuc rcrum potiarittir, C. Afic2~Y$:I 

M. nio Gallo, 6C. Mnrdio Ccnforino Coss. ad VI& 

7 diXk.M. Kal. kdx. b c. Czcilius Claudius 1 fidorus tch- 

Y fellertiam 

rex- mcntofuo 7 cdixit,. qiiainvis riiulta civili bcllo pcrcentiei 

V. 

pontlo 'ley. diditfit, taitien rclinqucre fcrvorui~~ quatiior rr~illia 

ceiitJ milcciituin 

XVI. juga bourn tria udliafcxccnta, rcliqui 

2,"tft~l;:i" pccoris cc. quinqungintn kptrni millia : in nurnebur. 

coil- rato 8H-S. nc. E'uncrari fc jufit 9 1-1-S. x I. Con- 

Crcgsi'3 & 

rlillllerum grant exccdcntrs iiuiiienim O~CS , quota tarnell 

rxcrJcntes. 

M. portio crunt 1'tolemei ? quem Varro tradit Pom- 

IO ccntum 

X. con. pcjo res gercntc circa Judzam , o&onn rnillia eq& 

mireis piterir 

i,,vitao- tuin ha pccunia roleraviik : lo ~~iillc convivas, totircm 

fcrc. vnli 

der11 nurcis potoriis, inutrrntcm vnli cuin fcrculis fa- 

~nuian-~.~ 

I1 prl- ginare. Qota veroille ipfe (nrcpe enim de regibus 

imm. M. Ioquor) portio hit ' Pythii nithyni , d qui' plata- 

I, coplns 

miilc mil- nuin aurcam , viternquc nobilcm illam Dario rcgi 

lil lr"Il1;- 

nllm, M. donavit : Xcrxis I* copias, iioc cit, iipties CCIIICII~ 

Alrd,um, I2 Wid# ,. I' ~xxxvi~~.millia horninuin cxccpit cpulo,fiipcn-

L I B E R XXXIII, C A P. XI, 481 

dium quinque metilium frumentumque pollicitus, 

ut 2 quinclue libcris feneAuti fua in delettu unus 

faltem concederetur. Hunc quoque ipfuin aliquis 

comparet Crmfo regi. Qtiar (malum) amentia en, 

id in vita cupcre quod aut etianikrvis contigerit, 

aut ne in regibes quidem invenerit finein ? Po u- 

Ius Rotuanus flipcin fpargere cepit, Sp. Pofi E u- 

I tlnh 

mio, Q MarcioCoss. ' tanta abundanti3 pccunia pccu,,,. ,- 

erat , ut eatn conferrct L. Scipioni, ex qua is ludos "'**'a 

fecit. a Narn quod Agrippz Menenio fextantes 

Zris in funus contulit honoris id ncceflitatifque 

propter paupertatem Agrippae , nonlargitionis elfe 

dixerim, 

c A P. XI. 

be luxuria &fugalitars in va/is,& fetfb argent&, 

& quando lances immodrca fA#a. 

Afa ex arqcnto mira inconfiantia humani in- 

V genii variat , nullum genus officina diu probando, 

b nunc Furniana, nunc Clodiana, nunc Gra- 

tiana (etenim tabernas menfis ado taviinus) nunc ;,;%: 

anaglypta , in afperitatemque extt .P a circa linea- ldopravit, 

nunc aimrbm 

pi&uras quarimus. Jan1 vero & menfas re- M. 

3 menb 

pofi toriis imponbus, & ad fultinenda obfonia in- rcpnfitoria. 

V apidm 

terradimus latera , * & ititereit, quam plurimum 1;- ,rp1 &h. 

ma perdiderit. Vafa coquinaria ex argento Calvus :$ 2'- 

Ciarr p q46. 

Orator fieri queritur? at nos carrucas ex argento 4 nw FWv, 

Qlare inveninius. Noltraque aetatc Poppza con- v./u.*'. 

lux

ti. 1 V. five"- 

482 c. PLINIX NAT.HIST. 

jux Neronis principis delicatioribus juiiientis his 

foleas ex auro quoque induere folebat. a Libras 

xxx 11, argenti Africanus I fequens haeredi reliquit. 

ldernque cum dc Panis triumpharet quatcr mil- 

*~'*nenu- lies * CCCCLXX. M. pondo tranflulit. Hoc argen- 

Mirum ViIiom+nrhtfratur 

Trr. 

Cinrrenru 

Trtrlmru Jac. 

Csllar. 

VI f omllium mille. 

,;,$in- ~ 

ti toea Carthago habuit, illa terraruin zrnula, 

quod nunc in inenfarum eit apparatu. b Poltea 

viAa Numantia Sr deleta, idem Afiicanus in 

triumph0 ' tnilitilm XVI I. millia pondo dedit. 

0 viros ill0 imperatorc di nos, quibus hoc fa. 

tis fuit ! d Frater ejus A110 f rogicus prirnus om. 

nium mille pondo habuit, At Livius Drufus in 

Tribunatu plebis x t. millia. Nam propter quinque 

pondo notatum i Ccnforibus," triumphalcm fenern 

lium fabulofum jainvidetur. ltem 4 Catum klium, cum 

Tuberoncm. 

vale,. leqati Etolorum in Confulatu prandentem 'in 

~ fi&ilibus ' ~ adiflent, ~ 'miiTa ~ ab his vafaargenteanon ~ * 

zr$:tJ; accepiffc , neque aliud habuiffc argenti ad fupreper 

Enn. p. mum vitae dicm quam duo pocula , quae L. Paulus 

5°F. 

T in~n M. focer ei ob virtutem deviAo Perfco rcge donaget. 

A. 

6.mrnfialie Invenirnus legatos Carthaginienfium dixiffe nu!los 

ab 111 vali. 

CN. hominum inter fe benignius viverc, quam Roma- 

7 cmavirfe 

relprug. nos. Eodein enim argento apad omnes 7 caenitafl. 

viKe 

a Zi6mr XXXI 1. .rgtnfi.lTrigintatre~ 

& auriduas : tantz abflincntit , ut annis 

quinquaginta quattior quibusviwit, 

nihil vendidcrit,omerit, rdificarit: ab 

uxore Scmpronia , ut rtrmor fuir, vrnc. 

no C,hlarus.Alex.nbAlex. E. 18.1.1. Dal. 

b PoJlra viRa Numanria C7 ddrraidrrn 

Jpiranuc in tnumpbo militrbw xv I 1. mil 

lia pondo drdir. 0 vtrof, or.] Hicfriwdem 

librxiorum conrpuir irnmanir 

furnrna , qu2 prcunizfacir quadringen. 

tics & infupcr viginti oao millia,quanti 

opinor , non fuit tor3 Nurnantia & 

fubjcaa exelamatio , quzl non nifiperrxiguom 

hoccongirrium prtitur. Vide 

~ronci.dtStAcrt.pag. 881 

c Militibu XVII. Ad. pod0 drdir. ] 

Duo illaverbat miuirpnndo, dcfidcrantur 

incodiceantiquo. pint. 

d Fratn ejw AAlleLroRirwr primw omnium. 

] Scribendurn arbitror, Fa6d 

A&giru pimnmornniwm , or. N~IL 

lum cnim Allobrogicumhtrcrn fuin'c 

Scipioni Rmiliano lcgitur in Hiitoricis. 

Idrm. 

e rri#mpha/rm/mm.~ Pabrichs LUcinus 

Ccnfor Corncfium Rutfinurn g 

duobus conlolatibus h dittatiira f p 

ciofinima funaturn fcnacn rnovit , quod 

tanquam rnalorxcmplo lurnriofur ,deccm 

pnndo cafa argcncearampPnfir~ 

Vdtr. cap. 4. lib. a. Dlltr. 

a L&tr

a L&J wwo ndiemm. 3 plautus 

bkud. 

T* $0 Icc9i/lrrnidtrr rw rrgrrt*mtlnitr, 

I* idm rxtwitr. 

brlec. 

b Sed Pwrirr. ~drn .yvw firit.? 

~nverul?ocodice,fed p~nirmrrrdtm 8 

.YVW fecit. pint. 

C Lrncrm h*bkit.1 Prrmn$drrrc vocu 

citmra hac hifforia TcrtuII. lib.& Pallia: 

lignificarioncBrnlnmPticl* lgnota 9 promdfidm 

vocantibus potioncln convivi8 

loco lnulfi djri foliram ad aviditawn 

cxcitandrm. Hadr. Juri. Cay* I?. 1. f. 

Da/rr. 

d Dro tmmm tritlinh Rpnd/kfiy J 

Reaius in VCtllf?O codicc, Ir;r/inr,rrfh 

Pint.

434 C. DLINII NAT. HIsr. 

Se quidcm puero, quadrata, & cornpatla, aut acere 

t *cdro. operta, aut ' citro cmpiffc. Mox additum argentum 

V. 

L angulon. it1 * angulis , J lineafque per commiffuras. Tyin- 

N, 

3 Itgncar- pana vero fe juvcne appellata 'fiateras, & lances, 

que Lh. 

, quas antiqui b inagidas appellavcrant. Nec coy:;&: 

pia caixum argenti ' furrit vita:, fed validius pene 

da, paropli- v. manuptetiuin, ldque jam pridem , ut ignofcamiis 

t- 6 , f~ fed viva- nobis. d Delphinos quinis rnillibus fefiertiis in li- 

ICIII~US. v. bras emptos C, Gracchus habuit. Lucius vero 

,", pori- CraKus Orator duos fcyplios Mentoris artificis 

2;nfing. manu calxos Ceitertiis c. Confeffus tainen eft,nun- 

8 cx Y. 

IC 

quain fe his uti propter verecundiain aafum. Conblr:. 

Mlr. td 8lt. fiat eundem VI. millibus feftertiis in fingulas lint& 

gwmv. 

bras f vah enipta habuin'e. Alia primuin deviAa 

ro, niillia 

luxuriain iriifit in Italiain. Siquidcm Lucius Scipio 

gaiiud( L. tranitulit in triumph0 argenticzlati pondo * rnillia 

qua- 

n Tympwa.] vafa potorii figuralimifi 

tympanis , quibus utcbantcir Galli 

Cyhcles. Eadcm dicuntur & xu'p6rct, 

diw prwr maw# prrrium ; in cadcm , fid 

vrlrdiw inaniprriib : Gribo,/;d vrlid:~ 

manvprrtib ; vulgus , fr€€nr*c ogpellrt. 

Pint. 

d Delphino~] Vaforum genus. Fuerunt 

& Dclohica abaci.Souihus vinum

L I BE R XXXIII. C A P. XU. 485 

quzdringenta L.Et vaforuin aureorum pond0 I cen- c ;.mg~. 

tuin miliia anno conditz urbis quingentefimo fexageGmo 

quinto. Eadem A h * domata multo etiatn ;,d ; 

gravius afRixit mores inutiliorque wittoria illa hae- 6 M.~wreditas 

Attalo rcge niortuo fuit. Turn enim hac t''"' 

emendi Roinz in auttionibiissegiis vrrecundia cxctnpta 

efi, urbis anno fcxccntefimo vigefimo fexto, 

a inediis quinquaginta fex annis erudita civitate 

amare etiam , non fohn admirari opulentiain externam 

: immcnfo & Achaicae vi&orise moinento 

ad irnpellcndos mores qua: & ipfa hoc interval- 12ndzy.1- 

10 anno urbis fexcentelimo oAavo b parta , figna 

& tabulas pith 4 inunxit, ne quid deeit'et, paritcr- ;.invclic. 

que luxuria n3ta ell, & Catthago fublata ita con- 

gruentibus fatis, ut liberet ampleAi vi&, & liceret indigmatlOnc 

II1IIC 

peccrre ,& dignatione hinc alicui veteruin. d C. ahqua . werum. 

N m 

Marius poft viAoriatn Cimbricam cantharis potaf- C. hlariur. 

fe Libcri patrisexeinplo traditur, ilk arator Arpi- v.digiIa irnirii 

liic acnas 

,& Manipularis lmpcrator. 

culaiioiie 

vwrutn. 

hlrm C. 

c A P. XlI. 

Nnr. V. alii 

indq:nnflomjntnn 

nrgcntcu 6 calarwra argcnti, @. cmrk 

iic .iw 11'- 

qua Vcrrquibnlddm. 

rum C. 

Mar. Cb.m 

Rgenti ufum in Ratuas primuin ad honorem ~ ; b ; ~ ~ ~ ~ - 

'A 

f Divi Augufii in adulationem teinporum teal n ~ s 

primun .M. 

. tranfif-

i ejo~ 

pa- 

496 C. PLINXI 

NAT. HIST. 

tranfih , falfo exiltiiiiatur. Jam cnim triumph0 

Magni Pompcji reperiuius tranflatain Pharnacis, 

qui primus rcgnavit in Ponto , argentearn Itatuam: 

item Mithridatis ' Euyatoris & currus aureos ara 

cx re,in genteofque. Argentum fuccedit * a cx rc aliquando 

tk auro , luxu fccminaruin plebis ') coinpcdes 

Aurr- fibi ex co fkicntiurn quns induerc aureas iiios triliiirn 

M. tior vctat.Vidiiiius Pr ipli Arclliuiii Fufcuin 1110- 

M. 

M,A. 

q ell,stnnirni, ~ cum d tuiii cquelt ri ordinc ob infigneni calutnniain, 

cllln. v. ob d cum cclebritatc afliltarcntur adulefccntiuin fchoirlil.iiem 

,.d ccie- la:, ex arpntoanulos hnbcntein. Et quid hac at- 

hrit.iie arc- 

[t,tl,,,ie,n tinct colligcrc, ' cuin capuli rnilituin ebore ctiam 

nilolrls. V. 7 

&I. hltidio , czlcntur argcnto vagina: ' f batillis, 

to. f hl. fcRidi-. balthci laininis crcpitcnt. Jam wro padngogia 

6 c ~ l i 7 ~ 6 . ad tranfitum virilitatis cuitodiantur argento, icc- 

Ll . 

7 in trm- iitiri,2: laventur, * & nil! argcntea folia fdtidiant, 

hru. M. 

8 nifi & eadcoiquc matcria PL cibis & probris 9 ferviat. Viarb

LIBBR XXXIJI. CAP, XII. 487 

balineas a ita ut veitigiolocus non fit, cum viris 

lavantitiin : Fabricius , inquani, qui bellicofos lmeratores 

plus quam paterain & falinuin ex argent0 

Rabcre vetabat. Viderct ' hinc dona fortium fieri, ,~&'l;~~c 

licri. V. doaut 

in haec frangi. Heu mores, Fabricii nos pudet. 

t~ furtiom 

Mirum in aiiro czlandoinclnruife ncniincm, argento 

multos. Maxiine j tamcn laudatus elt Men- gi. v. 

1 ailrum 

tor, de quo fupra dixitnus. Qntuor paria * denique cD~. hl. 

ab eo omnino fa& funt : ac jam nullurn extarc cii- hf. lP"'Ut". 

citur. b Epheh Dianz templum jacet ,'Capito- . 4 dcnique, 

rn W 1. 

liucn incendiis. Varro & zreum tignuin ejiis ha- ,~;~'";1.- 

buink fcripfit. Proxiini ab eo in admiratione Acra- rt,;A;; 

gas & Bocthus, 7 & Mys fiicre. Extant hodic 7 micuroinniutn 

opera in infula Rhodiorum : Boithi apud "' M* 

Lyndiarii 

Libcri patris in ipfa Rhodo, BacchoeCentauriqiie tcvlo. hf. 

caelati in fcypliis : Myos incadcm zde d & Silentis 

9 Ciipidi- 

& Cupidines. Acragantis & venatio in kyphis & vcmagnain 

famam habuit. Poit hos celrhratiis eit y$,ij: 

Calaniis & Antipatcr quique Satyruni in phiala ::ggltf'- 

gravatum foinno collocavifie verius , quam caelaffe 'io*. M. 

didus ell, Stratonicus. Mox Cyziccnus Taurifcus. 

ltcm Arilton & lo Eunicus Mitylenzi laudan- c;,;IO;y 

tur, & Hecataus '& circa Magni Poinpeji aetatcm 

Praxiteles, Pofidonius, Ephefius, Laxius 'I Stratia- t;;I.shyres, 

Minervain : Acragantis 'in teniplo v:mhlpr- 

I Itr ut v' igie Iuw nmfit. J Prius 

robrum eR ! ware cum virii : altcruin 

Lare in balnarum roliir fic orgmto 

firatis h lubrlcis , ut in iisconliRcre 

venigium nonpofit. ~rl. 

b fipbefii Drrnd rrmplum jrrtt. capits. 

liMm intmdrir.] In antiquo cxemplari, 

8 ?fie Dim* rrmpli an: ~apirrlininrrn- 

Jw. Pint. 

c /m trmplr Libtri prtri'in ipfi ~htk.] 

Scribcndumputo, in ipfi Lind0 iion in 

ipfirphdr : nrmcum principio dixirfct 

octrrcomolum opra in Rhodiorum

i1.M pnndo 

L du=.V. 

p z r f ~ ~ 

488 C. PLINII NAY. HIST; 

tes ,qui praelia armatofque czlavit ; a Zopyrus, qui 

Areopagitas b & judicium Oreflis in duobus fty- 

phis * H-9, XII. aeftimatis. Fiiit dein Fytheas, cup 

binz uncia: viginti vznierunt, Ulixes & Diooxdes 

erant in phialz emblemate, Palladium Curripientcs. 

Fecit idem & cocos iiiagirikia appellatos, 

parvulis potoriis,fed i. quibus ne 'excinpla uidem 

liceret cxprirnere, tam opportuna injuriz fu 9b tilitas 

4 crufir- crat. Habuit & l'eucer * crufiarius famam, Subitoque 

ars hoc itaexolevit , ut fola jam vetuitate 

(Ius, m M. 

A,,,. 

tu? f cenrcr- Acta- 

?;'suo 

* ceiifeatur , ufque adco attritis calaturis, ne figura 

difcrrni poifit, auAoritas coriitet. Argentum medicatis 

aquis inficitur , atque ctinni afflatu falfo, 

ficut in inediterrancis Hifpaniae. In argenti & auri 

metallis nafcuntur ctianinuin pigmenta, til & czruleuin. 

Si1 proprie limus rfi. Oytimuaiex eo quod 

Atticum vocaturI I'retium in libras XXXII. Proxiinurn 

inarmorofiim fub diniidio Attici pretio. Ter- 

tium enus efi prefirin 

quod alii Scyricurii vocant 

4 eo, V* CY in T ula Scyro. Jam qiiidcm & ex Achaia , 'quo 

utuntiir ad piAurse umbras. Pretium in libras hujus 

w-s. bini. d Dipondiis vcro dctraais , quod lucidim 

vocant, c Gallia veniens, hoc autein & Attico 

ad

Lr BER XXXIII. C A P. XIII. 489 

ad luminautuntur : ad abacos , non niG marnioroto, 

quoniam illartnor in eo reGltit ainaritudini calcis. 

Effoditur & ad xx. ab urbe lapidein , in months. 

PoIten uritur, prdfurn nppellantibus qui adultcrmr. 

Sed effe falfurn cxuiluinquc ainaritudinc qiparct, 

' quoniam refolutum in pulverein eft, 

I h qa. 

niam. \'. 

c A P. x11I. 

De&& carulco, & Ngoriane: 6 cdo, &quod non 

omti# inno sgualrrer IpccIes vendanrur. 

Ilc pingcre iiiltitucrc priini Polygnotus et 

'S Myion, Attico duntaxat: Hoc fecutat~tas ad 

lumina ufaelt : aduiihras autein Scyrico & Lydio. 

Lydium Sardibut emcbatur, quod nunc ' obmutuit. s omitwit. 

M. 

Caerulcuin harena ea. Hujus genera tria fuere an- 

tiqtiitus: Xgyptium, quod rnaxiinc probatur. ' SC~-~?~~Z!- 

thicum , hoc diluitiir facile I curnquc teritur, in Atticum.\'. 

1 v. colorcs mutntur , candidioreni nigriorciiivr , 

crafiiorein tcnuiorernvc. I'rttfcrtur huic ctiainr 

num Cyprium. Accrflt his Piiteolaniriii LL Hi@- 

nicnfc, harcna ibi confici cccptn. Tingitur ai1tcin 

Ornne ,& in fila cocjuitur hcrba, Libitquc fi~ccurn. 

Ex 

Rcliqiia confeAura eadein qute ~hr~rocolla. 

caruleo fit quod vocat~rlotnc~~ttim , prrficitur id 

lavando terendovc, & hoc cft czruleocandidius, 4 tCmdoque. 

V. 

Pretia ejus, XXIII. inlibras, czrdci XVIII. Urus torridova 

in 'creta, calcis iinpaticns. Nuper acccffit & Nc- h:.Cz;L 

fkorianum ab autkorc appellatum. Fit cx tEgyptii ,ql,tnv~ICi' 

kvifinia partc : prctiuiii cjus XL. in h as. ldcin 

Ly. 

a S L pinpt.1 Si1 Hermolao h. A- 

Rricolr , ochra. Si], quod Giccirlirer 

V?carur, ad ecrumignernodhibctCr1- 

Leap. 14.lib. y. D./. 

b H+rgrnrrr rr;rfurn.]Tlicophr~R. 

6 hlPrr. Vitruviur cap. 11. lib. 7.1- 

drm. 

c Cr~jliiorrn ~trwiorrmvr.] Caret no-

' 


& Puteolani urus przterquam ad fenelhas : vocant 

'coelon. Non priden~ apportari & Indicuin 

ell capturn , cujus pretium XVL 1. in libras. Ratio 

in piltura ad incifuras , hoc en urnbras dividendas 

I'ubtiliC ab lumine. & a vilifiinum genus lomcnti, quidam 

tritum vocant , quinis aGbus zititnatum. Caid 

c*r- rulei Iinccri experiinentuin 3 in cnrbonc ut flagret : 

b fraus viola arida decoaa in aqua fuccoque per linteuni 

expreflo in cretam Eretriam. Vie cjus in medicina 

, ut purget hulcera. Jtaque & emplaltris ad- 

loo. I V. ~ i - 

fimum. M. 

bont, I* M. 

4. 

jiciunt : item caunicis. ' Tcritur + difficillirne li!. 

mod. M. In medendo levitef. rnordet afiringitque & explet 

hulccrs. Uritur in fi&tilibus , ut profit. pretia red;$;:rq; 

ruin , qua? ' ufquain pofuiinus , non ignoramus alia 

milg.V. in aliis locis efe, & omnibus pene annis niutari , 

6 naviv- prout navigationes conltiterint , aut ut quifque 

tiont. V.M. 

rnercatus fit, aut aliquis przvalens rnanceps anno. 

de. 7 He'll- v. nam flagellet, non obliti d Demetriutn i tota 7 ScplaGa 

Neronis principatu accufatum apud Confules 

: poni tainen neceffjriuni fuit quz plerunque 

erant Roinz , ut cxprirneretur auaoritas reru~ii. 

4 d ; m ~ 

lkc leriitcr 

8 Vamt talon.] Aliter & alio otdi- exemplari , Trr;rur mirm d$ic;fhnr r 

ne infcriptocdice: CyUenvormt. Pin- 1 verburn vero /;I, non lcgitut ibidem. 

tian. 

1 pint. 

b Frdur viol* d d a drco&f#.] De Glis d Dtmrtriam; i~i~Srplnfin.] Seplih 

nomine pigmentorum atque rromticarum 

Cpecicrum ne otiatoreh tipificantur 

, origine voco&di 1 Cmpanisdedudto, 

quorum virus em Scplafia, hujufccmodi 

mercibur attributus. Gdcr. 

tin&utn id prodit Vitruriui cop. ult.1.7. 

non czriilei : fed mendofurn potius ex. 

cmplir Vitruvii puto , quam au&orir. 

D6C.r. 

c Ttrh d$idkmr p.1 Inantiquo 

c. PLI.

49 1 

C. PLFNIT SECUNDI 

NATURRLIS 

HISTORIE 

c A 1’. I* 

’ dicantur a axis mctalla, cui l:ar;y- 

1ioxi~1i 

& in ufu proxiinurn clt pretium , itno vcro 

ante argcntum, ac perie etiani mtc 

aurum, Corinthio. Stipis quoque auftoritns, 

ut dixiiiiiis. Hinc arra rnilituni, Tribuni Eraiii, 

& amriiiin, & obsr:iti nb zrc ditti. I)ocuinius, 

quaiidiu populus I(oiii:iiiin irrc tnntuni lipto ufiis 

efict, & alia, quz vctuitas tradidit , ciimxqualcm 

uibi ~uRoritatcin cjtis dcclararct , .i rcgc Numa 

collcgio tcrtio arariorum f.iLrum inftituto. Vciia 

quo dittuiii cft irrodo c#oditur, ignique pcrficitur. 

Fit & C Iapidc arofo, qucin vociiic cadrnim. b Cc- 

Icbiitas in * Ah, Fr quolidali in Caiiiyanin,nunc in a ALhriq. 

Bcrgoinntiuin agro, cxtrcma partc Itnliae. 1;crt111tquc 

nupcr ctim in Gcrin,iiii,i proviiicia repcrttilil. 

c A Y. 

hl .

47t 

c0 PLXNII NAT. HI ST.^ 

c A P. 11. 

Geneva rrid , qult Corintbid , quk Deliaca, qrr6 

Eginetica. 

FC 

a chalci- 

IT & ex dio lapidc quem 'chalciten vocant in 

lL11. v. 

ypro, ubi prima fuit aris inventio : mox vilitas 

przcipua rcperto in aliis terris praeflantiore , ma- 

* bonic*- xime ' orichalco, quod przcipuain bonitatem ad- 

SII ndinirrcioncmdlu. 

inirationeiiique diuobtinuic, 4 Nec reperitur longo 

M. 

ncc jam jam temporc , effocta tcllure. Proximum bonitatc 

roper. Ion. 

fuit Sallufiianum in Centronum Alpiiio traEtu,non 

tell. , Surcef- v. Iongi & ipfrlm zvi. Succcifitquc ei Livianuin in 

st& * Lire Gallia. Utrunque i metallorim doillinis aypcllatuiii, 

illud ab alnico Divi Augufii > hoc conjuge, 

,! quiPPc* vclocis defe&us. Livianum f quoquc certe adiiiodum 

exiguuin invenitur. Sumtin gloria nunc in 

Marianuin converfa, b quod & Cordubenfe dicitur. 

Hoc i Liviano cadmiain inaximc forbct & ori; 

6 dipon- chalci bonitatem imitatut in filtertiis 'dupondiadiariii. 

M. 

riifque, Cyprio fuo aiIibus contentis. Et ha&- 

nus nobilitas in &re naturalis fe habet. Reliqua genera 

artificio coilitant, quat fuis locis reddentur , 

lumina claritate ante omnia indicata. Qondatn 

7 couture. 2s 7 confufum auro argentoque mikebatur ,& ta- 

M. 

men ars pretiofior erat : nunc incertuin eit pcjor 

6 ad hzc fit, an materia. Miruinquc ' cum ad infni- 

:2f;mpr;: turn operum pretia 9 creverint auAoritas artis extiiiin 

lit. M. crcve- tinha eit. Qpltus caufa eniin > '' ut omnia, cxer- 

9 excrc- ceri cmpta eft, quae gloriae folcbat. ~dco etiain 

wrist. M. 

10 IWO Deoruiii adfcripta operi , cui11 proccres gentium 

mmuia. M. 

claria 

Otichh.1 Vide Rhodig. cap p. fi legas , quod @ C,rdnlr/i. D;fivr be 

lib. 19. Rrod.cap.z3. lib. 6. Sullg.ln , d Ll~rmo. Cidmirrn, or. & poulo ante: 

Felturn. diaiooc Aurichalcurn. Apd fimmag/orrr , non/wmrndg/otir. rint. 

interpretem Apollonii , AriifOtCkS k 

HeTychiue aurichnlcum cifc want /M. 

b K*Od Cwd116rnfi diritnv. HOC d 

Lirim rrdmim mrximr fn6tl.j Qid 

c Cypriifia a/21611r cmrcnih.] Melior 

lcaio , ut feniio, Cypriofiu r/hbwi tonttafe: 

qusmvis in Gcundaeditioncaliter 

putct Hcaaolaur. ldta. 

8 CWilI.

L I B p. R XXXlV. C A F. IT. 493 

claritatem 8: hac via quzrerent : adeoque exolcvic 

fundendi zris pretiofi ratio, tit jaiiidiii ne fortuna 

qiiidcm in 2re jus artis habeat. Ex illa autcm antiquaSlori! 

Corinthium maxinne laudatiu : hoc ca- 

us ndcult, Corintho, cum csperctur , incenfa : 

' mirequc circa id niultorum affeAatio fuit : quippe 

cum tradatur, non aliade caofa Verrern, quem Ci- 

cero datiinavcrat profcriptum a cum eo a! Anto- &allb 

nio, quam quod Corinthiis feei ceKuruiti ncgavif- 

fet : At inihi major pars 'corunn fimulare cain rtim v e- 

fcientiam videtur , ad fc&qyndoos fe & caetcris ma- $!f'\:z, 

gis, quainintelligere aliquid 4ibi fibtitius : & hoc p"7,ctk 

paucis docebo. Corinthus cap elt Clly mpiadis ~ -1- 

CLVI. anno tertio, noitrz urbis ncviii : b airn 

ante fccula fittores nobilcs eife defiifent quorum 

ifii omnia figna hodie Corinthia appellant. Qa- 

i2t,:c'!ey. 

proptcr ad coarguendos eos poncinus artificum :ulftbul;n. 

ztntes. Nam iirbis noltrz annos cx fupradiCta corn- $ ;P~U* 

paratione Olympiaduin colligcre facile crit. Sunt 7 rfddi, 

quooirm 

ergo vafa tantum Corinthia , quz iiti clcganciorcs temperamodo 

in cfculcnta transferunt , modo in hcernas =:detria 

genera : candidum, argent0 nitorc quam proxi- I?;:, 

me accedens, in quo ill? iniltura przvaluit: alterum 

in quo auri fulva natura: tcrtiurn in quo aqualis 9 uoniam 

hominir 

omnium tempcries fuit. Prlpter hacc cfk, cujus ra- maw h- 

&to, kc. v. 

ti0 non potcfi reddi quarnquam hoininis inmu rrddl, 

uan. hom. 

fa& dederit Fortuna tempcramcntum firnulachro manum fa rd 

forma: 5- 

fignifquc, illud ruo colore pretiofum ad jocineris mulnchrun 

ilnaginem vcrgens, quod ideo hcpatizon appellant, apcrt, lip 

procul n4u.. M- 

*"'q*. 

9 doRo- 

derlt. fimu- 

* aut '' trullcos , nullo munditiaruin rcfpeAu.Ejus lrchrir fig- 

a Cwinrb;wm mminr Inndarnr.1 vide 

Mutn, in Varr. cap. 5. lib. 3. Plutarch. 

lib. cur Pythiacarrnineorrcula non rcddit. 

~ h. 

b Cwm mttfirdd.] Anlcgend. C m 

mfr/itulo, i.c. ante centwm annos.Qtlm. 

C hdw nr(k rnwdihrwnr rrfi

6 fupcrlo. 

rein Ia.icm. 

V. 

7 millturn. 

V. 

494 C. P LINII NAT. HIST. . 

procul ri Corinthio: longe tainen ante &giticticum 

atquc I)cliacurn , quz diu obtiiiucrc principatuin. 

'I Antiquilfiina aeiis gloria Urliaco fuit , mcr- 

cms in Dclocoticclcbrantc toto orbc, & ideo cur3 

oficiriis tiicliiiioruiri t~cdibus fiilcrililuc. Ibi prima 

1 ciis , 

1,~8 prrvc- nobilitas aris. Pcrvcnit dcindc ad Dcbin finiula- 

*JIG ". crn, c figicri~quc honiii~uni ,&: aliorum animaliutn. 

= eR ~ ' 4 . J'roxinia laus LEginctico fiiit. liifula * & ipfa, nec 

V. 

;TS gignciis Tcd officinarum tcmpcratura nobilitat3. 

Cos zreus indc captus in foro boario eft Rotliz. 

tlic cfi excinplar Bginetici aris 3 Deliaci autetn 

3 illoquc. Jupiter in Capitolio in Jovis Totiantis zdc : illo- 

Of. 

squatis quc zrc Myron uhs cft, hoc Polyclctus , 41rqualcs 

atqua condllLIpUIU#. 

atquc condifiipuli. K,niulatio aute~n & in niateria 

of 

fuit pri- ' fuit. 

vwm. X- c A P. IJI. 

giiu M. 

DE candelabrid 6 tcniploruirr ornamentir. 

Rivatiin Egina cnndelabrorum ' firycihicrn 

P duntaxat elnboravit , ficut Tarcntu~n 

fcapos* 

V 8 nomine. In his ergo junAa cointncndatio officinaruiii eft. 

9 fulr ut Ncc pudet b Tribunoruin 7 inilitarium falariis CIIIC- 

.,,ao, clt 

~ ~ ~ ~ g l yrc i ., cuin ipfiiin noincn i candclnruin luininc iin- 

Juru prrr. 

CI~I tutor. pofitutn upparcat. b Accefio cnndclabri talk ' fuit: 

g,bbrc, eC 

praerer- l'heonis julfii przconis Clefippus full0 , lo gibbcre 

ta fmdus. y. 

clbbcr4 prxtcrca & alio fordus a@x3.iiS eincntc id d Gcgann 

brii taufi mudairs aqueimpudtntia IrLb 

drnu rrrrpw in IbVUm, mox tcjtamrntum~ 

pr.c+rei numinnm vier iflud canrltlabrum 

colurt. bnnr ~orintbi~fabulant a,/jrcit, 

QinrliratM tnmrn m d w no6iir /EpwIrror 

Oc. Vidc Iiorum cxpofitioncm apud 

gronol..de Scfierriis pag. 6d6 687. 

d Crrnnial;/hrrrti I. J Livius lib. r. 

Dionyc Elalicarn. lib. cod. 1.cribunt 1 

'rullo rcge principcs A lbinorum Tub 

lios , Srrvilios, Qin&ios, Gcganior, 

Curiatins, clulios, in patres lcctos 

fui fie, IIC ea quoquc yartcrciixablica CIC- 

rcctet. D~I. 

a Prifii

LIBIZRXXXIV. CAP. TIT. 495 

nia feitertiis L, eademque oftentante convivio ciw 

ptum ludibrii caufa iiudatus, atquc ' impotentia d:nt:r's. 

libidinis teccptus in torum , niox in tellamenturn, 

przdives nuininutn vice i hd candelabrum coluic, :, rmi- 

& hanc Corinthiis fabularn 3 adjccit : vindicatis 3 addrrictaiiicn 

inoribus nobili fcpulcliro, per quod rterna ' 

fupra tcrrss Gcganiz dedecoris iiiemotia durarct. 

Sed cuin cffe nulla Corinthia candclabra coiiltct, 

nomen id przcipue in his celcbratur quoniani 

Mummii victoria Corinthum quidem diriiit , fed 

coinpluribus Achaiz oppidis fimul m a difpci lit, 

a Prifci liiiiinaetiam ac valvas cx are in templis fa- 

&itavcrc. Invcnio 6 h Cn. OAsvio, qui dc Pcrfco 

rege navalern triurnphum egit , fattam porticum 

duplicem ad circuni Flaminiuin , qua Cotinthja fit 

ippellata h capitulis zreis columnarum. Vcita: 

, quo ue adeiii i rani Syracufana ftipcrficic tcgi placui 

2 c. Syrxu P ana runt in Pmthco capita columnarum 

i M. Agrippa polita. Quin ctiam privata 

opulentia eo modo uturpata cfi. Cainillo intcr ic;,: 

crimina objecit Sp. Carvilius Quaellor, quod rrata c;,~ cI 

oItia haberet in domo. Nan triclinis %rata abacof- nlln crid 

men. V. 

que & mono olia Cn. Manlium Alia deviaa primum 

invcnii e trium bo fuo , quem duxit urbis anno 

1)i XVI I. / L. Pi / o auAor eft. Antias quidcni 

L. Craflum liaercdctn L. Crafi Oratoris, multa 

etiani triclinia zrata vendidiffe. Ex arefaAitavere 

& b cortinas tripoduni nomine Del yhicas,quoniam 

donis maxime Apollinis Dclphici dicabantur. Pla- 

bt.1 

a Ptifii /im;n* ttim dc VrhU 

Qu. & Cn. ogulniuc rdilcr curuler fa. 

hcracorum aliquot bonis multatis , cx 

eo quodin publicum rcdaQum efi,mca 

limina in (:iptoIio,&c. pofucrunt. LI- 

Viui lib. I. dccad. I. Fuit k Romz porta 

RaudurcullroKita,dcqua hujug libri 

Cap.1, Dah.

496 G. PLINII NAT. HIST, 

t lychni cuere lychnuchi pcnfiles in delubris ,'aut arr 

pcnr In del. 

.,b. &. bortini modo nula ferentium lucrntes : quah cfi 

in templo Apollinis Palatini, quod Alexander Mafer- 

na IUrcr- Y. dr 6 nus Thebarurn expugnatione caytuin in Cyme di- 

~;,y caverat eidcrn Deo. 1 rantiit deiiide ars ubique vul- 

C. 

cap-. go ad effigies Dcorurn. 

c A P b 

Iv. 

@ando primurn fimulacrrm Romd fatturn j & a de 

origincj2atuarum ,& bonorc j'ntuarnm 6 

generrbw , 6 figuris. 

Oinz Gmulacr~~m ex are faBum Cereri pri- 

R mum reperio ex pcculio Sp. Cafii quem rcgnuinaffeettantern 

patcr ipfius interernerat. Tranfii- 

& ab Diis ad liominuin fiatiias atque ;.nagini J 

3 tinge- multis modis. Anticpi piiiqebant cas bitumine, 

cbanr M. 

'4 iaregi. quo magis mirum elt placuifl'e'auro Sintcgcre. HOC 

Hoc ne in 

~ ~ ~ nefcio . f an ~ Romanum ~ . fitit inventum : certe etiain 

ri;. v. 

f Romr 

Roma non habet vctultatem. Efigies horninurn 

non folebant cxpriini, nifi aliqiia illuitri caufa perpetuitatem 

merentiurii , pririio facroruin certaminum 

viaoria, mnxirnaeque Olympire : ubi omnium 

qui vicilfcnt , fiatuas dicari tnos erat. Eorum vero, 

qui ter ibi fuperaviifent , cx tnembris ipforum Gmilitudine 

exyreffa, quas iconicas vocant. Athenienfes 

nefcio an primi omnium b Harrnodio & Ariilogitoni 

tyrannicidis publice poherint fiatitas. Hoc 

a&um eft eodem anno, quo & rep Romz pulfi. 

EX- 

pu. v. 

- 

yAu@(~$, cum Lint retufz: ;~%0Aaw%- 

&?,cum crlatz. Rhodig.cop. 14.1.27. 

Dalrc. 

b Hnrmodio & Aripogironi. J li Pili- 

Rratifilio Hipparcho inrcrcmpto fctvitute 

tyrannidis Atlienicnfes libcrsvrrunt. 

Pallraniarin Atticis. Hairchiltorim 

vide prolixe rcciratam rpudThucydidcmlib. 

6. Idrtn. 

I c#p

I,ID&R XXXIV. CAP.V. 497 

Excepta deindc rcs efi i toto orbe terrarum huinaniflirna 

ainbitione. Et jam oinniurn tnunicipiorutn 

' foris itatuae oriiamentwin cccpcre prorogari- * fori, 

que memoria hominum ,& honores legendi avo 

bibus infcribi,ne in fcpulchris tanttiin Irgerentur. 

MOX forum & iii doinibus privatis faAuiir atyue in 

atriis. Honos clietitum infiituit Gc colcre patronos. 

c A P. v. 

DeJatuis to'qatis, & quilrufdam aliu * dr quibrrcc primurn 

in colutnna , 6 quandoprimum publrct 3 6 

qud primum PdtUa Komk. 

Ogatz effigies sntiquicos itadicabantur.PJa- eITigie L ToWa aut. 

cucre Lu( nudz tcncntes haitain ab cphebo- fiOtllR dl- 

'T cab. v. 

Win 2 gymnafiis cxemplaribus quas Achilleas 3 yymni- 

~ocant.~ Graca res ell, nihil vclarc: at contra *KO-';" :mrir 

11111173 ac rnilitsris, thoracns addcre. Cdar qui- '"I;, 

dein DiAator loricatain libi dicari in foro ho yaf- 11~s. v. 

fils clt. Naan b Iupercoruin habitu fatla: , tam novitiacfirnt, 

quain quz nuper rdiert. penulis inhe. 

' Mancinus deodcln ha itu tibi fiatuic quo &,eo. K 

dcditus cit. Notatum abaukioribus , 8 L. AAium 

Poctain in d Camanarum adc maxima forma itatuain 

tibi pofiiifle, cum brevis admoduiii fuinet. 

Equefircs 7 utique itatua: Romanam celebratio- J '*rO- 

Win habcnt, * orto finc dubio B Grzcis cxcmplo. 8 f m ~ 

sed 

cdo excrciru, confulro~ Tibcrio Gracchoignominiofam 

pccm fccililr , Numanrinis 

dcdeiidum Senatus cenfiiir. 

Julius obfequcns. Florus lib. $ r . Corn. 

NeposderitirilluRtib. Plutarch. in vita 

C;racchi : qui nudum k vinaum dtdirum 

narrar. Valcrlur C. 6. lib. r. 

vocat Cajun tfofiilium AM*nrrnnr , non 

Ahm. Idem. 

d Cmm#rrrwWl dr.1 A Pabio N&i. 

liorc cxtiutta. LUC~IJS Eaunus E. 17. 

:dim? ' 

Xi 

a srl

498 c. PLIRII NAT. €31 s ~ . 

a Sed illi celctas tantum dicabadt in hcris viaorcs. 

Poitca vero & qui bigis vel quadrigis viciffent. 

Unde & noitris currus in his qui triumphadrent. 

Serum hoc ,& in his non niG h Divo Atlguftofcju- 

tio I celeLra- 11s. V. ges , ficut & cleplianti. Non vetus & bigarti~ii CClcbratio 

in his qui yrsturi fun€ti curru vcAi cffcnt 

pcr Circurn. Antiquior coluinnaruin ficut 

C. Menio qui dcviccrat prikos Latinos quibus 

= Refpub. cx fccdere rcrtias prlmdae a Koinanus populus prz- 

Ruman,. 

M. itabat,codemque in confulatu in fiiggritu roitra deviAis 

Antiatibus fixerat anno urbis CCCCXVI. 

ltcm Cajo Duellio, qui priinus navalem triumphuin 

egit de Poenis , quz cft etiam nunc in foro. 

ltcin P. Minutio prlefeCto aiinona: cxtra portam 

F? 

rnlii 

". 

unciali. Trigcininain ' tinciaria itipc collata , nclcio an 

honor prim 4lionorc tali 1 populo antea enirn 1 renato 

pop. 

erat : praeclara rcs, niG frivolis cccpiffct initiis. 

Nanque & ACtii Navii fiatuafuitantc Curinm,cujus 

balls conflagravit Curia inccnfa I'ublii Clodii 

funcrc. Fuit & Herriiodori EpheGi in coniitio, 

lcguni , quas decemviri fcribebant intcrpretis publice 

dicnta. Alia & alia auaoritas niajor in 

Horatii Coclitis itatua , quz durat hodiecpe cuni 

hofies h ponte iirblicio roius arcuiifct. d quide ern 

a srd iUi c r k u tanrnm dicaLant.]Pi 

uno cquo viccfant,velciiam cquos, qui 

abunofcirorcagitanturbr IC untur D 

b lnriguior columnarum ,]cut 

C. MI: 

nio.] Et L. Curio Cainillo. Liv. lib. 8. 

dcc. I. De columna Menia alibi dirixirnuo. 

Cajus Mcnios Aricinos, Lavi. 

nior,Vcliternos Antiatibus & Volfcir 

conjun&osr adortus cx iinyroviro fu- 

dit. Dccrctua triumphus. Additum 110- 

nori ut inforoitatnaerigeretut ,quam 

impofitem fuiKc colutnnle locus liic 

mon8rat. Idcmrobratas Tcx naves Anriaturn 

cepit , carumque roRra in fori 

~J@IP firit, quz Roffn vctcraditta 

hnt. Liv. Eloxur. Idtn. 

& 

c Flit Py UrrsodoriEpbrfii.~ Apud 

Strab. lib. 14. Artemidorus narrat,Hermodorum 

virum intcr tphcfiosfrugi, 

ab iir cicLtuiriquoJ boiius crct, ideoque 

dignos Eyhefior oinncs qui firmeularentur, 

cum cdiLto publicocivicatc 

pekreur bonos & iriregror viros. Hmc 

hifiorianircpeLit & Alex. abAlrr.c.18. 

Itb. 1. Idmm. 

d Equidrm & SiLy!l,ejnrrr ta/?rd tfe 

non mitor. J Legenduin proculdubio ,minu*, 

non mrrrt Nan cum dIxifl8t malorcm 

crc caubm fiatuae Horatii Coclitis, 

rubdir non minorcrncffccauhm itaruz 

Sibylis : roindcEribefidumputo, non 

qwlrnm, i d c7 qnidtm. Pint. 

OD

LI BER XXXIV. CAP. VI. 479 

8l ’Sibyllae juxta roitra cffe non rniror, tres lint trm 

licet : una, quain Scxtus Pacuvius Taurus Bdilisrc~. 

* SiW* IUR. 

hint mi- 

pkbis * rcltituit : dua~ qtias M. MetTaIa. Prinias V. 

Putarem has, & A&ii Navii, pvfitas ;rtatcTarqui-&!’’$: 

nii Prifci , niG regmn anteccdentiuin cflimt in eapitolio. 

c A P. VI. 

nura Lll. 

Defiatuisjnc tuniris 6 qt4r6ufdam aliir 9 6 qud prima 

Romcc~arria eqrc&ris, 6 qwndo ornneffidfud privatim 

& pub~rcc/uf~~at,t, & qurh Romd ntufieribrrs, 

qua prtiiik a6 exreru pUbhCe pc$tk. 

X his Rotnuli elt tine tunico,ficut Pt Caiiiilli in 

& aiitc zdem Caitorum fuit Q. Mar- 

Cii Tremuli equcfiris togata, qui Saninites bis dc- l j , ~ ~ ~ 

vicerat captaquc Anagnia populuin flipcndio li- l:I!;:; 

beraverat.Intcr antiquifimas runt K: ‘Tiilli Ctxlii c 1cc111. 1’r.- 

’ ji,,,,, ‘Ill1 

Lucii Rofcii, Spurii Nautii,’ C.Fulcinii inRoflris, clwlii. 

a Fidenatibus inlcgationc interfctloruui. Hoc ‘ 

\ !:,,,,Id#! . 

;i (:. 

l~ulc. hl. 

Romano populo tribui folcbat injuria czfis ’ ficut 6 k Rcyir- 

& P.Junio, & Tito Coruncmo, qui ab ‘~‘cuca 11- bq‘l;cc,- 

lyriorum regina interfeai crant. Non omittenduni :!& I’. 

8 

videtiir , quod Anndes annotavcrc tripedancas n vi~lct~~rc 

In Y. 1. 

his ltituas in forofiatutas. Hac vidclicet lncnfura 

honorata tunc erat. NO~I prstcribo b C. Ofiaviuin 

ob uniini verbum : liic rcgcm Antiochum daturum 

Te rcfponfum dicentem virga quam tcncbat 

forte citcumlcripiit, & prius quain cgrederctur ck- 

CU~O ill0 rcfjoiifiun darc coegit. 111 qua legatione 

intcr- 

a Et rite c01~1ncime.1 Hoc etiam trihtum 

fuir Icgaris ca is 3 Tolumnio 

Vcjciitiim.Ciccroi 1 Philipp.g.DiI. 

b C. b&ri~n.] PI1 >ius errat ,, qui 

hunc C. O&PINM rpp.Alar, ?i hiRofirm, 

five faLtadupIiciamiCit acconfunt‘.it. 

Non ncmo qui Pliniurnrcccnhit 

h adnotavit, fruRraeR in vlrodc-

100 C. Px.1~11 NAT. HIST. 

I honorn- interfdo Scnatus Itatuam poni jufit quam 'OCW 

ts(Trrno loco 

latifitno loco iii Roltris. Iiivenltur rtattia decreta 

tUT ~ o inveni- .,tar. & Taracia: Caja: five Sufktia: virsioi Vcllali , ut 

deer. Tala. ponerecur ubi vellet : quod adjcthn non niiuus 

d. 

qunm honoris habet ' quam fmninz eflc dccrctam. Mequod 

kc- 

ER rituin ' cjus iii $is ponani AnnaIium vcrbis: Quod 

decreta M ,: campuin Tibcrinuui grariiicata cifit ca populo. 

pwfto fir. M in. I*- lnvcnio s( Pythagorae & Alcibiadiin cornitus COmitii 

pofitns cum bclloSatnniti a Apollo Pyrhius 

fortifirno Graxoruni getitis jufliifet S. altcri lab 

sre- pientifirno fiinulacra celebri loco dicari, 4doncc 

du ,ne Syl- 

, Sylla Diktator ibi Curiam facerct. Mirumque cfit, 

illos patrcs Socrati cunEtis abcodein Deo fapicnth 

praelato Pythagoram prztuliCfc, aut tot aliis virtute 

Alcibiadein aut qticnquam utroquc Themiltocli. 

Columnarum ratio crat , attolli fupra cateros mortala 

: quod & arcus fignificant novitio invento. 

Prirrius taiiicn honrs cepit ri Gracis. Nulliqiltc 

irbitror ylurcs ft~tuas dicatas, b quam Phalereo 

Dcinctrio Atlwnis. Siquidcm CCCLX. fiatucre, 

d cpas mox laccraverunt,nondum inno hunc numerum 

dieruin cxccdentc. Statucrant Rotna: ctiairi in 

omnibus vicis C. Mario Gratitliano tribus , ut dixi- 

111~1s,cafdc11iquc fubvcrtcrc Sylla: introitu.Pcdcitres 

finc dubio IIotns fiicrc in auetoritatc longotcmpore. 

Equcltriuin taiiicn origo pcrqiiain vctw cit , 

cum fcrminis ctiam ~ianorco~ninti~iicnto.~Ioclia:

LIBEK XXXlV. CAP. 

VI. 501 

cnitn itatua eft cqucitris , fcu parum crct toga 

cingi: cum ncc Lucrctiz, ncc Rruto, 

expulerant reges, propter quos Cloelin inter obfi 

fuerat # decernerentur. Hanc primam & Horatii 

Coclitis publice dicatarn crediderim : ante eniiii 

fipi ac Sibyllz 'rarquiniuin & regcs fibiipfos poful[k! 

vcrifimilc eft: a riiii Claliz Pifo traderct ab 

his politani, qui una obtides fuerant, redditis ?i Porfcna 

in honore~n ejus. E diverfo Aiinius E'cecialis, 

cqueitrem, qua: fuerit contra Jovis Statoris adctn 

veltibulo I Superbi doinus, Valeria: fuiffc 1Wi- 1 

re. roptrio- V. 

cOIZ Confulis filia: : camque folarii ' refugifii., Ti- 

Ttb. 

* fiigifi. 

trmlberiiiiquc 

tranaviflc , cateris oLGdibus 3 cpiz Par- nmilli , 

fwa: inittcbantur , ititereinptis Tarquinii ' inGdiis. q,,i: M. 

hius Pifo prodidit, M. Emilio , C. Popilio u~I!"~!/~~ 

11. Confulib. ii ~ellroribus P. Corneiio Scipione, f;;;f;dli: 

Ctor rlt hl. 

M- Popilio fiatuas circa forurn coruin qui + magi- ASm. M. 

oraturn gccerunt, rublitas oinnes, przter cas 4 magi- 

qua: populi aut Senatus fcntentia itatuts cRcnt. Icrant. rv. 

Eain vero quain apud rdem Telluris Itatuitlet Gbi 

SP. cafius, qui rcgnurn affe&averat ctiaiii conflatain 

i Cenforib. Niiiiiruiii in ea quoquc re ainbitioni 

providebant illiviri. Extant Catonis in Ccnh 

a vocifcrationes , mulieribus Romanis in pro- 

Vinciis itatuas poni, Nec tamen potuit inhiberc # 

'$10 minus Rotna: quoquc poncrcntur , ficuti Cor- 

*lclire Gracchoruni niatri, qua: fiiit Afiicani prioris 

filia. Sedens huic yoGta, foleifque Gnc ainento infig&, 

in Metclli publica porticu : quz fiatus 

l*unc cit in OLkavia: operibus.Publice autetn ab cxtwis 

pofita cit Romz C.Elio Tribuno plebis, Ic- 

Ftc pcrlata in y Stcnnium Stadium Lucanum qui du::~$; 

'rhurims bis infeltayerat : ob id tElium 'I'liurtni 

it ntua 

a Nij; Ndir Pire rrrdtrtt .b bupfi- drrtr ab bir , cxeodem. Pin). 

is damnarctur 

nlji ~alir p o p piprrrr ut publicus hoflis- Uiirr. 

1' 3 a Pa/%min- 

''m9wiw.r ohfijidu rrm. J De& coajun- 1 b Lqf pk*m. 1 

a10 p o l ~ t ; 

cmt obl; 

Rritor (:cC

I dona- 

7uat. 1. 

a urrrodunt. 

rsH. 

trium- 

502 c. PLINII NATO HIST. 

flatua & corona aurca donaverunt. lidem poh 

Fabritium ' donavcre itatua, libcrati obfidione. 

a Paifiinque clientes in clientelas ita reccpti : st 

adco difcrimcn otnnc fiiblatum, ut Annibalis ctiam 

Ratua tribus locis virantur in urbc , cujus intra muros 

folus hofiiiiin einifit haftam. 

C A P O VII. 

De antiqud/htuarih, @pretiir fignorutn immodicis, 

6 colopii in urbc ccllbcrrimii. 

UiRe autcrn ftatuariam artern fainiliarenl ltaliz 

uoquc & vctuftam, indicant, Hercules ab 

Euandro facratus , 'ut fcrunt , in foro boario qui 

triumyhalis vocattir, atquc per triuniphos veititur 

&. M. habitu triuniphalil praetcrea b Janus geminus B NU- 

inarege dicatus, yui pacis bcllique arguinento COlitur, 

digitis ita hguratis , ut trecentorum haginta 

quinqiic dierum nota per fignificationem 

4rrrnui.~. 4anni tcinpnris S. zvi ie Deum indicarct. Signa 

5 Thufcskc 

tu- quoquc 'I'hufcanicrl per tcrras difperfa , quz in 

v. Hetruria fheitata non efl dubium. Deorum 'tanel; 

tuin putareiii ca fuifi'c, ni Metrodorus Scepfius , cui 

fla non el? 

ptrts~crn Iarnen 

(0.v. 7 centurn cognoinen i Rotnani noniinis odio indituin eft P 

& decem proptcr 7 duo rnillis itatusruin Vollinios expupaftrturrom 

iigna vuili- OS objicerct, Mirumque mihi videtur, cum fia- 

IIIUS. &I. 

tuaruin 

~d/?imqut tlirnrrl intlirnttlru itr vt. 

qi.] Pdj?,mqur grnttr in r1irnltl.u ir. 

rrrrprr, in apograph0 nofiro. Pint. 

b 3anw prminw 2 Numa @gt diuruf.1 

Livius lib. 1. Decad. adinfimum 

Argiktum Janum 1 Numa faauln fcribit, 

indicem pacis brlliqtle: apcrtus 

ut inarmisciviratem e&, clnufus pncatos 

circa pmnes populos fipificaret. 

bant , tanta amplititdine, quantafitb 

ad excipicndam imaginem quinquc pedes 

altam. Varro 12. 0135 Jano fuife 

ficrarrndit , in quavirregioneurbis U- 

nam t fedduas pracxterisculrrs i dteram 

iiiforo boxio, alteram in Romano 

ad arcurn Fnbianum. De Jan0 medio 

vide Brod. cap. 19. lib. 5. Magium 

cap. 12. lib. 2. Daltc. 

Procopiu~ lib. I. belli Gothici f ~d- c Digitir it. figuratir.] E~US fuppudurn 

zreum Jan1 in medio foro h& 

tiadit, Y rcgione Capiiolii, fupra locum, 

qucm Itate fua tres Parcis voce- 

tationir modum per digitos fiat Rhodig.rubtilitcr 

cwponitcap,I I.& ra. lib- 

23. Idrm, 

e L;p*

LZBER XXXJV. CAP. VII. 903 

tuarum origo tam vcttis in Italia fit, ' ligtira potius 

aut fiailia Deoruin fimulacra in delubris dicata , 

urque ad devi&am Afiani ,'tin& luxtiria. Siniili- r;p;;!;;: 

tudincs cxprimcndi quae prima futrit origo, in ea xurin. v. 

quam plaitken CJrzci vocant , dici convenientius 

wit ; cteiiim prior, quam fiatuaria, hit. Sed hacc 

L mulnad 

infinitum efioruit multoruni voluminuni opere, rum imagirium 

np 6 

fi quis piura pcrrcqui vclit : omniacniin quis ponit? quia plurea 

In M.Scauri Edilitate tria Inillia Lj~norutii 3 in fce- pLr. relit: 

omiica e- 

na tantum fucrc tetnporxio thcatro. Muminius dc- rum v. 

3 it1 fccni 

vitta Achaia rcplcvit urbem : ipfe exccfit non ' re- fucrc, rcrll- 

lifturus hIiz dotem. Cur enim non cum excuratio- f:r:fi:': 

Multa & Luculli invcxcrc. Rhodi *'y;;;tz 

ne ponatur ? 

etiamnum tria lnillia fignorum cifc, Mutianus ter t;rdotc. 

CoiifuI prodidit,nec pauciora Athcnis, ' Olympiae, 9 0- 

Dclphis fuperefle crcduntur. Qiis ifta inortaliurn 

pcrfequi ofit? aut quis urus nofcendi intclligatut? 

lnfignia F taincn maxime, ei aliqua dc caufa notata, 

1) inpix. Y. 

' voluptarium fit attigifl? , artificcrque celcbratos 

~ominavill'e , * fingulorum quo ue incxplicabili ruirlum. v. 

lnultitudine, cuni ~yfiypus cxcenta x. opera rum. M. 

feciffc prodatur , tantz omnia artis ut claritatcm 

potlent dare vel fin 

fun&o eo, cum the 

turn enim ex 

dcpo- 

bad ? 

8 ligon- 

thiaeis , quo loco templi ApolIinisLycii 

iucminit. Ir Arcrdicis quoque carum 

imaginum initcriiin fuilfc trrdir 

cbcnum , cyprclli~iii , ccdrum , qecrcum, 

rmilnccm,lotuin:at Cyllcnii Mcrcurii 

fuifl'c citro. Ddrr. 

b Aitfixrenrn drcrm oyrrafrrifipr*d*- 

tnr. 1 In vcruflo eodicc M. D. yraficifirhdntnr. 

Pint. 

c So/irnm m b rx nnwiprtrir.] Xbrnit. 

pvrcir tion mmiprtrio incodcm : ficque 

cffelegcndum ex VarronchpraoRendimu8. 

ldtm. 

li q 

8 Tdir

vi Torenro Roniarn tranitulir, & Iltdo- b Stprumpntm rubitorurn n/tirudmu 

narium in Capitolio LcIaYit. Strabo Juir.1 Apud FeFeltum pcdum 105. quod

506 c. I’LINII NAT. HIST. 

nos decem H-S.CCCC. maniprctio.Poftquan1 fatis ibi 

artein approbavcrat, Koinam accitus cfi Ncronr, 

colof- ubi dcitinatum illius principis firnulacrum * colofkum. 

V. 

fum fecit cx. yduin longitudine , qui dicatus Solis 

venerationi cf , dainnatis Ccelcribus illius principis. 

z Mirstantur. 

v.’ Mirabamur in officinanon modoex argilla litnilipir.&,dyfi- 

tudincni infigncin , verum & ex parvis admotfam 

u. gillis, iiiltitu- q . k’. Curculis , quod priinum opcris inftar fuit. Ea itatin 

*umtui~V. indicavit intcrillk fundendi zris rcientiam cum & 

de par. 

&c. in Ncro largiri aurum art;cntuinque paratus ctkt, & 

vu(( M. 

Zeno- + Zenodorus Ccicntia hngciidi czlandique nulli vc- 

XF,lO;lr);U,. term pofiponeretur. Statuim Arvernoruiri cum 

dotua v 

Alii. faccrct provincile Vibio Avito przfidcnte, duo 

pocula Calamidis manu czlata, quz Cafio Syllano 

avunculo ejus przccptori Tu0 c;cnnanicus Cae- 

9 adrmr- 

LO. v. 

hr fadamata donaverat, zmulatus cit, ut vix ulla 

6 dcpre- differcritia cffct artis. Qantoquc major in Zenodoro 

prritantia fuit , tantomagis deprehendi z- 

ris obliteratio potefi. 

h n d ~ 

artn oblttrratio. 

LI. 

S 

c A P. 

VIII. 

NoGilttaier ex are opcrum G. artijtum ccc~xvr. 

Jgnis , qua vocant Corinthia , plcrique in tan- 

turn capiuntur, ut fccum circumfcrant , ficut 

Hortenlius Orator Sphingem Verri reo ablatarn. 

7 in judicit 

aitrrc. Propter quam Cicero ill0 7 judicioin altercationc 

nrgaiiri le 

P,,,gmaca. neganti ci fc scnigmata intelligcre , rcfpondit de- 

Ai. 

bere, quoniam fphingem doni habcrct. Circuntulit 

& Ncro princeps Amazonern, de qua dicemus 

: & paulo ante C .Cchs Confillark fignuin, 

quod fccuin ctiam in prbvlio habuit. Alexaridri quoquc 

Magni t~bernaculu~n Cullincre traduntur Cofo~c. 

]its itatuz, cx quibus dim antc Martis Ultoris 2- 

9 r~ats. den1 9 dicatlz: Cunt , totidem ante rcgiam. Minori- 

Y. 

bus fiiuulacris iignifquc innumera prope artificum 

mu1 t i-

a 7ovt O'ympiafdla.] 

Pitis lucu- 

Ientini & prolixam narrotioncm vide 

apitd Paurariiatn in Eliacio prioribus. 

LhltC. 

b N0nqrfimr 9uiw/r Olympindrpwwt. 

rt, et.] Furrr non Pwurrr, in fcripto 

infra fequ;tw, rrrttfima 7u4rt4 ilrtinr 

/y/+puiJw ,run&..f/rxn~~rM~gnrl: 

Gccnini legcnduiii cxcodcm, 11011, 

cam Alrxrndw hfqnnr. Pint. 

c CrphijrudW*J.j PlIItJrCllus in Dliocione 

ccphilodptutn planem ciuruxo-

yo8 c, PLINII NAT. kllST. 

* rcli- reliqua multitudine yafim difperfa. Vetic?re auquam 

multlrudltm 

tcm & in certana laudatifinii, quatiquain diver- 

& pafilm 

dil&xrfam. 11s atatibus gcniti quoniain fecerant Amazonas : 

V. 

quz cuin in templo Ephefiz Dianz dicarcntur, 

placuit eligi probatifiinain, ipforum attificum, qui 

praefentes eralit, judicio, ciiiii ap aruit earn eiTe, 

a qiiirqw quam amncs Cecundain Aha * qui P que judicafl‘ent. 

tn M.d* 

Hac eit Polyclcti , proxima ab ca Pliidiae, tertia 

3 mad- Ctelila , quarta Cydonis , quinta Phragtnonis. 

moma.Tnrjns. 

a 

Pbidias, przter Jovcin Olympiuin 

zinulatur, fecit & ex eborc zque Miiicrvarn Atlienis 

cluz eit bin Partlienone aditnns. Ex src vcro 

prztrr Amazonem fup 

diAain, Minervain tam 

qiiein ~ieino 

4 at for- eximiae pulchritudinis , 4 d ut a form cognoinen 

ma cogn. 

M. acceperit. Fecit & Cliduchum Llr alia~n Mincrvain 

, f quam Kowe &nilius Paulus * .id sdciu 

Far- 

a Phidrdl pratrr #owm,&i. ] Pliidias 

Fatel ligna quz hic nunicr.mtur, fccit 

e Pario niarinore ccclcflcm Vcnctem.& 

Nciucfin Athenis: cxzreMirlctvm~ & 

Apol\incm Partlopiurn ibidem. Paufanisslib. 

r. In puteali roliiJovis Olympii 

tfC6 Moras. & totidem Gratias. 

ldcm lib. 5 . Puerum tacoit cedimiturn, 

cdcflem Vcnerem & Mincrvarnexcborcapud 

Elcog. Idcmlib. 6. ex thore 

Mincrvnm ad Pcllcnem. Idcm lib. 7. 

Ligneam Mincrvnm yedibusac nl~nibus 

Z Pcntclicu inartnore Plar+en(ibui : 

Mercirriiim Thrbrnif. rdm lib. 0. Signa 

hlincrvx, Apollinir , Miltiadis , & 

Atfrenicnlium nlulrorum Delphis. I- 

dcin lib. ro. 011. 

b fn I’artlitnonr adjZ,inr. 3 TCnlplo 

Mincrvz, quod Arhcnis in arcc f t h 

E‘am m e h r vo~abanr, ut hibit Pall- 

Zanias lib. 5 . Inde mpBcviv citts ddubrum. 

Hnrrnim O p J CI in npttum rrfrr.1. 

nibilpoflu/o, inquit Ciccro. Non rntm !fl 

rdr, w in avrspunip/hr, qu.4 hlinrrvd 

I’kidir fid tanturn ut rx trdrrn @tin* 

rxirfi uidratur. DccadcmOuid. 

Arcir WrANaR wlrbnmr,wlrrm r~)or 1

L I B E R XXXJV. C A P. VIIT. 'jog 

Fortunz dedicavit. ldcm duo figna, quz Catulus 

in eadem ade pofuit palliata : 8i altcrum colofi- fiunl. 

con nudum : priititifqiic artem torcuticcn nperuiffc 

atque cicniooltrnnc iiirrito jurticatur. a POI~CIC- 

US Slcyonius Ageladis difcipdus , LJ Diactumcnuin 

fecit molliter juvcncm ccntum tnlcntis nobilita- vlinque. 

D.I. 

t~~n. Idcrn & Doryphorum viriliter pueruin, Fc- 

1 colot 

cit & 3 qucm canoiia artiliccs vocant, lineatiienta , :2 

mis ex co petentes , vclut 1 Icge quadam : hluf- 6 mox 

111 pct leique 

holninuin artein ipfc fcciffcy aitis orcre judi- Iltitgcq~~.- 

dam 13. 

catur. Fecit & 4d diff ringciitcm , ~r nudum tnlo ~)l~tllllg. 

IC,& nud. 

inceffcnt cm. Duofipe {ucros, itciii talis nudos 11 incrdcn- 

ludentcs , qui vocantur Af rngalizontes : & hint in tc,"'*E;G 

Titi Imperatoris atrio : quo opcrc nullurn abfolu- q tic purrui 

itcm ourlor 

tim plcrique judicant. Item Mcrcuritiin , qui hit rrlla 1mien- 

. ttr.V. 

I,yl;inacltiz: CHerculcin qui ROIUZ, Antmm a 

terra 

?crroIatcbrisrrutiiin Gc rcltituo , qurm 

Komr hdiw ~rwlu rd rdrn ivotrir 

Wmrfia ~ t dicrpit. a De Nortioaiirein 

pcculiari Etrukorumdcs & Ltviur 

fcptimo, & Marcimur & Tcrtullianuu, 

8i Juvenalir poeti & omnec mcmincre: 

cadcm inenda infra hociyrocapitc 

Corrigenda rR. cx qua cxtricatcfc Herlnolius 

vclfecund~cditione non potuir. 

Pint. 

* AJ adtm rorrwn8.1 Adnrltm Farluna 

\hjnfit ,hi htnwr. Tim. cap. I z. 

lib. 16. Q-LuLkarius Catulur , is qui 

Marii collcga piofprrc dimicavit advcrfils 

Cimbrns, auCtore rlutarcho in 

Mario, ram Portunimdicavic. Elus h 

mciitio fit ayud Citcron. 1ib.i. de Icgi. 

bus. E Plu~archofunipta cQca caffigatio. 

IMrc. 

3 f'dyclrfw Siryoninr Apldii dipti. 

pwlw. J Axrlrdn, non Agrlrrfir , in hi. 

pto codicc. Pint. Pd7rlr1rrs ~ I I ~ O I I ~ W ~ , 

C'r.] Polycleti alia opera firiit , Junc 

in templo Myccnis propinquo curiofi 

dchiptn. Jupitcr Mcilichiui Argis. A 

pollinii,Latonr, DiinT &candido mar. 

more Trgcz. raufin.lib. 2. Amyclca Vc

num. 

= ~ec~r& 

CIS. moil. ac 

iUc. liCuc 

cam. V. 


terra fultinentein: a Artcmons qui Pcriphoretot 

appellatus cfi. Hic coiifiimriiaffc hanc 1 cicntiam 

judicatur , tL torcuticcn fic crudilfe , ut Pbidias a- 

pcruilfe. b Propritimcjufdcrn , tit uno crure inliltelent 

figna cxcocitnflo : quadrata tamcn ca cite tra- 

dit Varro, Is( pcue ad uiiuin exinplum. ' Myronciii 

11 Elcutheris nmiiii, & ipfiitii Agcladis difcipuluin 

bucula iilaxiinc nobilitavit cclcbratis vcriibus 

laudata quando alicno yleriquc ingcnio magis 

: quam fuo, COIIIIIIC~~~~~~U~. E'ccit ~ (r canem, 

Ik difcobolon , 8: Ihx4cn, & f PriRas, & 6 Satyluni 

adniirantcin tibias, & Mincrvam,Dclphicos *I l'ciitathlos, 

Pancratiafias : Hcrculcm etiain , qui cit a- 

s m~ M. piid Circum ' rnaxiriiuiii in zdc Poinpcji M,il;ni. 

' Feciffe & cicadz iiionuiiiciituiii ac locuke carininibus 

his i Erinna fignificat. Fecit & Apuhcm, 

quem i triuriiviro Antonio fub1,itum rcftituit 

/upinrntrm.] Alitcr in vctafio cxcmplari, 

~/rvcnlrm qni &om* h* rrttrarlrmafimrntrm: 

ut fortc~cribcndumfir , Hirrnirm 

qui &)ma in rx~rlvam a?mafuvnen8~m. cx- 

cctra VCIO hydrim figoificari, notum. 

Z'inf4.w. 

a Rrtrmono. 3 Arrcrnoii Plutarclio 

In Perick, Anacrconri, Ariltopliani iii 

~cbarncnfibus vir mollitic cffwmina- E et iprum ..dgiladh Jifiipulnm.]Scritinilnus 

, cognominatus ~ Wopv7il, bc .AgAgrl'idd CT rpfimdi/crpuinn, ex VCIUllod 

lcCtica pcrpcruo vchcrctur. Con- ito codicc. Pinr. 

il anrinw. Ejus & cffaminatiin molli- f P+W. 1 Scrra lignum fecantes: 

ticm & btuim itupiditatcm narrat vcl cctotum gcnus. Ddrr. 

Rhodig cap. I I. lib. 9. Dd. 

g S d p m ndmirmrrm ti6i.u. 3 Mib 

Proprum tjufltm.] Talcfignum s- ncrva cum inflatrt tibias, confyctta in 

muin vifitm inilii. Ea totaratioconfiltit hhndro oris deformitatcabjcttas irein 

liner pCrpdiCUhKiS invcnrione. git. Illasatttcm mirabunduscxccpic %- 

Idrm. 

t y r ac ~ inflire didicit. Ovidius lucuc 

yyvontm.] Myronis hXC opera lentis vcrfibus hanc fabulam (1. Pallor. 

fauhas reccnkt. Lycius uer CX BIC pcrliqiitur. ldrm. 

zticuin labcllum tcnens: peri?cus Medu- 11 /'rntddo~.] Depentatlilis h panf3mintcrficieris 

Athenis inarre, lib. I. cratiaRis vide Rliodiginuin cap. 3". 

Hcutc Rginctica ligna lib. 2. Arc& lib.13. & Conitant.lcxicota & Pct.t'ab. 

laus & cjtis filius Lichas : Timanthcs agoniit. lib. I. cap. 3 I, Idtm. 

Colonrti~ : Philipptis Azin: Chionir 

Laccdamanius : Pcntathli apud Glcos, 

Ephck 

ibidem Thalamus Sicyonioruin. Liber 

patcr reaw : 1.rcchthcur Atlienis, 

lib. 9. IArm. 

d EItntlrtrM 

nafum. 3 Athcnienfcm 

pcrptuo vocathufanias: quoniatn IClitta 

urbc ha Elruthcricnlcr Atbcnas 

fyontc migraverunt, & idcoproAthc6 

oicnfibus lint Iubiti. irltm. 

i &innrJipi/ic*r.) 

Idrm 

Vidc Gyraldum. 

a Nurnr-

LIBER XXXlV. CAP. VIII. 511 

Ephcfiis Diviis Augufius , dinonitus in quietc. 

Plliniis hic inultiplicafk varietaterii vidrtur ,' 1111- 

incrolior in irtc, quain Polyclctus ,'& fyminetria ,.yiL: 

dlligentior : ipfe tainen corporuni tciiiis ciiriofiis, 

animi Ccdiis no11 exprcfTiil'e , capilluiii qiioquc & 

pubcm non cnlcndatius fcciifk , quam rudis antiquitas 

iiiitituiflit. Vicit ciiiii Pythagoras Hheginus 

ex Mia, paiicratiaftc Delphis yoGto. Eundem vi- 

cit b a & Lcrnitius , qui fecit ikdiodroinon ' A$- t,~il~~~;,. 

Ion, qui Olyinpia oitcnditur , 8r Libyn pucruiii ~;Y,:%Otcilentcin 

4tabcllam eodcm loco, PI mala feren- I ~ u m 

u.tc ta- 

Win nudum. SyracuIis aiitciii d claudicantem : CU-~PI M. 

4 IrbLljus 

hulceris dolJrciii Ccntirc ctiam fpektantes vi- I urn V. 18- 

biilas. cA,i 

dcntur. lterti Apolliucm citharctduin, ferpen- ,. bcll.8. 

teinqueejiis Cagittis * confici , qui Diczus appcllatusclt 

, quod cum Thcbz ab Altlxandro capcrcn- i:m;:;- 

tur, aurum i fugicnte conditum , finu cjus ccIatuiii niam. hs. 

eflcr. Hic primus ncrvos & vennscxprefit capil- 

lumquc diligcntius. hit tk alius t Pyt hagoras Sa- &!";j; 

mius, 

moros iuhletar reccnkt, qui ut in publicis 

cerianiinibus vinccrcnt ,ab omni 

vnluptaium gcnerc, ac in priniir conruetudinc 

mulicrum abi?iacbaiit. Vi- 

&or. cnp. io. lib. 6. ARylus , prsrcr 

hunc curforem , h alius hit, qui b- 

pithir cxitium vaticinatus ci?: dc qilw 

ovid. 11. MctdmorphoL & item a1111s 

Trojinus 1 Alcncptolcnio occilirs. I. 

iiad. a. 1Lm. 

d Umd~cmtrm.] Alcamencs ctiam 

claudicarionem ~u!cani cxyrcfit. Vslcr. 

cnp.Ir.Iib. 8 lrtra. 

c lrtm np*l(,wrmtirhnradnm,/rrprnfrmqnr 

rju ron/icij,+gittir , 7ri ntrru appUam 

el. ] Error cfl in ordinc verbruin: 

lcgcnduitr cniin codcin fic: I(em 

ApoUinrm , firpwrrmpr rjim ion/% /:I- 

gitru , itl la at ad am 9mi Ditr*~ppthru~ 

r(l. qn~runm cum rbrbd, mi. Pint. 

f /'yrhrgrr*r Ssmiu. 1 1:orraflis Pa.. 

tiw ,ut efi apud Pnufaiiiam lib. 9. ~ 4 - 

lrrrnp. 

a Dfd. .:

niiiiuda Y dici & 

5'2 C. PLINII NAT. Hisr. 

mius, initio piaor , cujus figna ad adcm Fortunac 

b- hujufce ' Dca feptcm nuda , & fcnis unum , l aw 

v~dc 1s"- data runt. Hic fiiyra ditto facie quoque indifcreta 

data Ivnt.Y. 

denlimfe- fiiiiilis fuilk traditur: Khegiiii autem difcipulus & 

minudo.unde& 

iauii. filius 'Ioruris fiiifle Softratus. h r-yl;pptlr~l Sicyoc&i.b'. 

diei 

iiiuiii Duris ncgat , Tullius fiiiffc difcipulum nffir- 

,lUd*. ec 62- 

U,I,I.n. inat 2 I:d priino erariuin fabruin , audcndi ratiorwmrb. 

x liroric iiciii cccpifli: piAoris Eupompi refponfo. Etirn e- 

~o~raru* nicn interrogatum , qucm fequeretur nnteceden- 

Lylippin 

fciire tium , dixifle dcinonltrata hominuni multitudinc, 

SICY Du.n. 

!rui.'Ilraxi- naturaiii ipfam iinitandain etli., non srtificem. Nu- 

1(.118 fUIrC. 

V. 

3,qlli neqaivrc. 

Uaf. 

rim ex omnibus figria hit, ut dixiinus , famindiflima: 

artis, inter quae diitringentcrn fe , quem Mar- 

cus Agrippa ante thermx has dicavit , mire gratuin 

Tiberio principi : 'qui non quivit teinperarc 

Gbi in co, quanyuam iinpcrioftis hi inter initia 

pincipatus , tranitulitque in cubiculuin , a1io ibi 

,,II",,c"m figno tiubfiituto : cum quidein tam populi Roc 

dcm*J.ui* inani contumacia fuit , ut niagnis tlicatri c~amoritP.VUrlt. 

r c?la~i- M. bus reponi Apoxyomcrion ' ilagitavcrit, princcpfd 

que , quanquain adamaturn rcpofiicrit. Nobilitatur 

Lyfippus & tcinulenta tibicina, & canibusac 

venationc. In primis vero quadriga cum Solc 11110- 

diorum. Fecit & Alexandruin magnum inultis o- 

peribus, i pueritia ejus orfis. Qyam itatuam inaurari 

jufit Nero princeps, deIe&atus admoduiii illa. 

hl 6 . operis* Dein cum prctio periilt gratia artis, detratiurn 

cit 

a Dra.1 Diei , 4 cphw &drrr 

Flutarch. in Mario.de 9 coderMaffei. 

Ut spudvirgil. 

Lbrn dir noNi/ue parti tumfrcrrir urn- 

brnb. 

Leopard. c. 14. lib. I. Dultr. 

b Ip/ippunr Sipnimn.1 Lylippuri fccit 

Mu& & Jovem Megaria. Paufan. 

lib. I. Jovern & Herculrm crave 51cyone. 

Idem lib. 2. Troilum cdorcin: 

Xcnarger Acjrnanapiiicratialten ; Po-

LIBER XXXIV. CAP. VIII. ~ r 3 

tit: atirutn : pretiofiorquc talis exiitiniatur, etiatn 

cicatricibus operis atquc conkiffuris, in quibus auruin 

hgfcrat , ranancntibus. ldeiii fecit Hepha- 

ftioncnl Alcxnndri Magni micuin , qucm quidam 

Polyclcto adfcribunt ciiin is centtiin pFc mnis 

ante fucrit. Idem Alcxnndri vcnationci~i qua 

hlphis &rata cfr : Athenis Satyrortiin ttiriiiain. 

Alcxandrotn atnicorumquc cjus iiiiagincs iiiinnia 

otnnium fimilitudinc cxprcfit. Has Mctellus Macedonia 

fubaAa tranfiulit Romain h i t & quadrips 

multorutii generum. Statunrix drti plurimutn 

traditur coiitulifl'e, cnpilluni cx primendo, 

capita mihora facictido , quam antiqui corpora 

Graciliora ficcioraquc , pcr qim ptoceriras figno- 

I 

ruin major * videtur. Nonhabet Latiniim noiiien tur. hl. 

fyminetria, quam dj1igentimnie cultoctivit , ' no- rClfl 

videre. 

a nun ,It. is- 

va intatkaquc rationc quadratas vetcruni itaturas q ita vc$ ll+ 

(vas. bl. 

perniutando : vu1:;oquc Jiccbat , ab illis hkios 

pdcr cifEnt, hamincs: h fc, quales vidcgcntur cflc. 

ropria: hujus vidcntur argutis opcrtiiii, cdtoditz 

in tniniinjs quoque rebus. Filios & difcipulos 

rcliqtiit laudatos artifices, Lahippum & Bedam 9 

fed aiitc oinncs Euthycratcin : quanqiiatn is confiaiitiam 

patris potius acmulatus, quam clcgantiam, 

auitcro maluit gcnerc, qtiani jucundo, placere. Itaque 

optimc cxprefit 1-fcrculem Dclphis & Ale- tc 

Xandruin , Thcfpin vcnatorcni & 0 'Thefpiadas: 

pralium equcitrc , at1 Trophonii oraculuiii : p' ;,;! 

quadrigas Mcdca complures : eqiiwi cuni + fifci- 7 ~ 7 ~ 

4 1UICiI111. 

nis: canes venantiuin. idujus pro 

difcipulus fuit v. 

'r i fi E ra-

514, 

C. PL INII NAT. Hi ST. 

Tihates & ipfc Sicyonius, fed Lyli pi fe&tae 

propior, ut vix ciifc'cernjnntr complura rP7na, feu 

Icnex Thcbanus Dcmctrius rex, Pcucc fi cs Ale* 

xdndri Mqpi fcrvator , dipus tanta glorin. Artifices 

, qui coinpolitis voluinjribus condidere haec, 

miris laudibus cclcbrant , 8r 'I'clcphaneiii Pho- 

3 131)l ha- ccuni, a ignotuin alias , quonian\in 1 heifalia ' ubi 

habitaverat Jntucrint opcra cjus : alioquin fiifi-ragiis 

iyforum rrqiiattir Yolyclcto, M yroni, Pythago- 

2 q1)ina- TZ. Laudant cjus Lariilam ,&L ' Syinaruin pcnta- 

,l",n. hl. 

s~,,,~~.- thlon & Apoflincrn. Alii noli hancignobilitatis 

clrusn. v. 

si',,lthn- fuiirc: cauram , fed quoniam fc reguiii Xcrxis atrum 

3 rcgi Ah V. quc Darii officinis dcdiderit , exiltimant. b Praxi- 

Xm. v. tcles quoque inariiiore fclicior : idco & clarior hit. 

kcit tanicn ex zrc plcbcrriinaopcra : Profcrpitxe 

4 rapturn 4 rnytuii : itcm Catagufam & Lbrictatetn, & Lird 

Syrrcufsl. 

Y. beruin patrcm iiobilemquc una Satyrurn cpern 

Grzci 

hravrt. V. 

undc& I&[*: vel qwcnrminibur 

Liinam dwocat , Prior inxcrprctatio 

inclior;Catagufamquc exponont Lac hefin, 

imam cx tribus Parcis, qur quod 

cob Clothoadvolvit, nct, tor uct,dc- 

mittit. alii wayrrru &;lip W'g 

ipr6ar. viatn,qu=adinfcros ducit , per 

qum rcverfus cfi p~uiora ti ProTcrpina 

, intc~~igunt. Ear11 Pauiniasin Go- 

rinthiacis juxta Lernam & Chernarum 

fluvium tfGc tradit. Alii Profirpinam, 

quz ria0 capill0 moribundis, cos a& 

&'gW w&~.vercrcs &5lflri'wc4, 

& &&dv Y riu, dixerunt nerc, filum 

Jcdmre. y,$yrmr rraxitclis imago 

hnc fuit mdieris cum fufo PC colu ncntis 

I five Parca cfiict , five alia quzvi,. 

p!\idam Icgont I'rrgufirn, ncmp Locum 

aiiiwnilljiiiuin, Atna propinquuin, dekripttiin 

ab Ovid. lib. (, Mctamorph. 

ad ciiiut ripam fsdcns Ptofiryioa rapta 

rfi. CLiLidam lcgiint ~&XAUDV, id efi, 

ct~'~fim caligincni I alii ygr@irr~u%r, 

id efl , deprcflim worngii~c~u. Dalemmpiw. 

1 Mar-

LIBRR XXXIV. CAP. VIIT. 

jt5 

Grarci peribocton cognominant. Signa etiaml ya: 

ante Felicitatis zdem fuere Veneremque clii't 

cum ipfa aede inceiidio creimtaeft Claudii principatu, 

inarinorea I iIIi Cis per terras inclyta pa- ' "li 'I- 

rciii. Itcm Sttiephufam , b Spilumcnem . Oeno- Kr CxLCrur 

phorum : Martnodiuiii EC Ariftogitoncin tyraiinicidas,qnos 

i Xerxc Pcrfaruni rcgc ciptos vitta Pcrfide 

Athcnienlibus rcinilit ' Magnus Alexander. ~u~~l;~;f. 

Fecit ~k puberein hbrcpcntilacerta coiiiinus fa- 1 rb I SL~CU- 

'.,I,. Yd. 

gitta inGdiantcm, qucm Sauroaonon vocant. Spe- Gfax.Lb L. 

Ckantur & duo figin ejus diverfos cfhAus expri- ';)'p,lherc,n 

mcntia , flentis Inatroila:, & incretricis gaudcn- ,"r A 

tis. Hanc pwtant Phrynen fuille , deprehcnduntquc 

in ea aniorem arrificia , 8i iilerccdcin in vultu 

mcretricis. Hakt iiiiiulaclirurn & benignitas cjtis. 

Calaiiiidis enim quadriga: aurigaiii him impofuit, 

llincni 

T. a. 

ne inclior in equorim cffigie &feci& in hominc 

crcdcrctur. ]pie Calaimis & alias quadrips bigifque 

fccit , cquis fcmpcr i;neaniulo cxprefiis. Sed 

nc vidcatur in hon~inum cftigic inferior , + Alcnie- 3 Altumna. 

M. 

na nullius eft nobilior. f Alcamcncs Dhidk difcipuIus 

tk niartiiorca fecit & areuin pentathlon + 

a s~f~rmorr~.l Turn Cnidir, turn 

Cot. Vidcitifra cap.$. lib.36. Jdtnr. 

h spilutnmrm, Otnaphornm.] Turnr- 

bus ro spiIumrnra, Drnopbotnm 

qux 

divilrn lcguntur , rcponit conjiinairii 

Spilnmrnrn oprrm, id cR, fordidurn 011. 

tumnum. Ovid. 

Shrh @ rntnmnur rrlrrtrb firdidwr 

nvw. 

Fgo veto in vulgara lcaione Spilunrnrm 

indigo anum quandam fordidnrn,rel 

fordco veRiurn eluentem . Qyidam 

Pfilwmtnrm, id clE, glabram . & dvam 

Icgunt. fdrm. 

c Mlgw Jbxrndn.] Anriochus, 

Paufaniz 1ib.x. Seleucusvalerio cap. 2, 

qui 

jiinar !cant, Athenis. lib. I. Rfculrpius 

CY PUIO & eborc. Epidauri. lib. 2. 

Vifiori~ apud Elcos. lib. I. Equi Dinornenis, 

h Equcfircs pucri apud Elms. 

lib 6. Dcluhrum Anmionis : Mcrcurius 

Tanngrs . lib. cp Hcrmionc Dclphir. 

lib. I. 

IJrn. 

e Pqwrb Fmp finr annto rxprtjh. J 

Propcrt. lib. j. 

Clorid r/l rmhofi r$p.ltrrfign* : 

Errair Crlrmrr/i mihi jnfid rpk 

f .,fltrntrtr f ludia dijZpdur.1 Akarncnls 

opera PnuCair, Athis : Mars : 

Venus in horris:Bacdw~ Cr awo k cbore: 

Prognc : ttyr. 1ib.r. Hccate triceyi. 

lib.ro. Idm. 

1ib.z. fikulapius Manthn.lib.8. Mid 

~pfi cdmrL.1Calamidis lignnPau. ncrva & HC~CUICS Colo&us $ marmorc 

&liir, Apollo Alericacos : Vittcria ad- pcnrclico,Thcbis. lib 9, Zdrm. 

gk t 

a Fntrr

NA?'. 

516 C1 PLIRIX His+. 

qui vocatiir a cncrinomenos. At Polyclcti difcb 

pulus Ariitides quadrigas, bigafquc. Et lphicratis 

1 Pami- Lema laudatur. Scortum hac lyra: cantti Lmiliarc 

1-larinodio & Ariltogitoni , confilia eoruin de 

a 1 tyr*11. tyrannicidio, ufilue ad Inortern cxcruciata, ' tyrannis 

noli proditlit. Quamobrem Achrnienfes Lk 

honorem habcrc ci volentes nec tainen fcortum 

cclcbraife ,ani~iial nominis ejus feecre : atque ut intelligeretur 

caufa honoris in opere linguatii addi 

liarla hi. 

fl. 

ab artifice vctucrunt. 1, Dryaxis /Efculapium PC Scleucum 

fecit. ' Uedas adorantein (' Batton Apollincin 

, & J unoncin qui runt Komz in Concordiz 

tcmplo. Ctcfilas vulneratum deficientem, in qtio 

pofit intelligi, cl!mtu~n rcfiet anima:: & OIyol- 

fiutii I'criclenl dignum cognoininc. Mirumque in 

tes 3 nobi'io- dedit. lac artc clt, qtiocl nobilcs viros j nobiliores fecit. 

I'ecit cc- f Ccphiilodorus Mincrvam iiiirabilem in portu A- 

philTotlo- 

Ius. v. tlicnicniium, 1& arm ad tciiiyluii~Jovis Servatoris 

in curfcni portu, ctii paucacomparantur. g Cam- 

3 hri*om*nw. 3 'E[&4&@, 

qiii atlilctis admrincrarur ,& incorum 

numcrum rccipitur,iyx&~r db~srir, 

othlctasqui probit ut rrcipiantur & ac 

ccnfumtur. Citcro lib. I. ofiic. ,Atq*; 

htr rdrn Sophorlrrfi in n/Mcmrurn pohrrirnr 

dixifir,plfa rtprtbmnfionr (atnifit. 

Turncbur. I f h . 

b Bryarii rE/inInpium. 1 19 Mcpr'i! 

fecit fkfculipium Lk Hygicam Paufao. 

1ib.r. Idem. 

c B~drld adomnttnl fit11 ; Ballon Apdl. 

0 'Jnnonrm, @e.] Vide Krm+var.1c&. 

lib.t.p.r7(. 

d Uation. 1 Baitus fcncx, qui cum A. 

pllo rcgis Admcti pdccrcr armenta, 

ovc$ quos furto Mcrcuriiis cduxerw 

iddicavir: quamobrcm in Indiccm 15- 

pidcm mutatus cR. 

dtnjrdt hoc (nrrum nrmo , n$ 

notm in 

ill@ 

lb~ /Inex . BUtwm vicinidtota ma. 

brt, @c* 

CllUS 

Ovid. 2. Mecamorpl~. hit & Batton 

aiiriga Arnphiarai , dequo PaufaniJa in 

Elincis prioribus, & in Corinthircis, 

Barhylli cithirtrdi ftaiuam h Polytiatc 

saini ryraono injunoiiis tcmylo Jicrtam, 

mapislaudhiis cclcbrat Apulcjur 

1ib.i. Florid. accurlofcdckribit. Dal. 

e O/ynpium Pwiclrn dipurn. 1 Ab 

ctoqucniir incredibili vi , prorfuLlue 

divini, ficdiaurn volurlt. Vide Rhodig. 

cap. 3. lib. zv. & Lcoyrrdum cap. 14. 

lib. 7. Forma rjmfiiic cTuggcfiti yopu. 

Ium alloqiicntis, otanibus junttis, quo. 

ni?m concionaturus fcinpcr &os p- 

cd~ttir: quod vcl cx Livio lib. jpdifciiniis. 

C'wm pop fi1em,iiiquit, carmrw 

pvtcrtionu, 9uod pr.trm!pnw, qnrmpnpwlnm 

afl~lnaninr,m"~~va;r~lrni,~c, 

Id. 

f Crphifodnrw. 1 Fccit i8 Mcgalopoli 

Dianiin e Pcntclico 13 idc. PauTon. 

lib. 9. & in Hclicone Miifas. Idem. 

g CanrtlJu Apnllinrm nudum.] Cana- 

Chusfecit Voncrcru Sicyone,Apqllinara 

Uidy-

nidymznm Milcfiis cx xre ad Branchidarrrin 

oraculum: Apollinern Ilmcniicin 

Thcbanis 2 cedro. t’adm. lib. z. Bicclluin 

piigilcln apud Elcos, lib. 6. Signa 

multa Dclphi~, Jib.9 Dd. 

a L>d.dw.) Sicyoniuz, qui TitnotiCm 

finxit. Pauhi. lib. 6. lion Athc- 

Ncnfis. Idrm. 

c EwplwmorG lkxrrdrr p& d. ] 

Idem pitlor fdt Cxccllenl, cap. 11. 

lib. 3 5. fattacfi & ruyra hoc ipfo capite 

fipjus meniio. Pinxit is Atlicnis porlicum 

vicinnm porticui rcgir, ciijur imrgiilcs 

itiiiliirrcfert PauCan. lib. I. Idtm 

d Sinrlnrrwnt ’Bani rvrnlw. 1 Va110 

lib. 8. dcrcrult. BOnUln cventunl nu- 

b Uinomrnn ~rotr/i/a*n. 1 1s in par. mcrat iiitcr DCOS Confcotrs .. jus 

thenope Athcnis finxit 10 Inaclii , Pr tcmylrc~n fuir rope thcrnlav hgrip- 

Callilto Lycaoni, fiiiaro, Pat&. 11b.i. pa!. quorum ldyw ccliqiiit Lirpcriunt. 

idem. 

, idem.

a f/idutban.] Alii Dnliuthwrn Icgiint I 

alii Clnitpum interprctantur : alii 

Clrdi'urn rrgctn Atlicnirutn , Pdarlia: 

tiicmoratuiri in Atticis. Vide quz in 

liitic voccin tion longc ?I principio tru- 

,us capitis ndnotavirnus. Ualrr. 

b ~;rm;.tn~.1 Grzcix piAurarn Paw 

fdiiiaq mcmorat lib. I. Ejuldcnl iinaginetn 

lib. 6. Idrn. 

capxr. p.8.0. 

d In Ga?ymrrlr.l .bInrtialis tU.r/im 

rimidrr un+6w hfit o m . Nonius hic 

ewrkjrtw /yciw Myrmi~di/ip~w.] bit, vctcrcs ~atinos Grrci fcrmonis 

In trchctypo notlro, Rurhyr~f, non nu- 

thyw. pnto fcribcnduin E d W r , hoc 

eft hvis immolator, & ad iilpcriora 

pcrtinerc cam diaioncm ; ut verbum 

quod Cc uitur lyciw , proprium fit noincn 

dikpuli Myronia , non gctltilc. 

Nam h Pauhnias in Atticis ly:yri*m 

memorat Myronis filiprn & Plinius 

paulo infra lyciwm hunc vocat. Pint. 

&&~rrur Lytiuc Myronir.] kzcnd. E h - I 

rbcrrw I,yr;ur X!yrenb difi;pw/ur 

noli BufIgvru4. Atquc obitcr nota P hi0 

dici Myronis difriptilutn, qiicm Crssi 

conRarircr filiiim njuet fuirc , fiicrit 

forte initio ditiiyulus , poRca adoprione 

filius. c+I~. in Atlicnxuni lib. XI. 

igrraros pro Gnnymcdc Cmniiriiin appella&. 

Ikcjui raptu vide Lcoparduin 

cap. 4. lib. 4. Emmd. (k Rhod. cap. q. 

lib. 17. ndrc. 

e Mtnrchmi. 1 Dianr Lapbrix li- 

Rnurn,quod Pitris fuit, is finxitcxauro 

bcborc, Paubn. lib. 7. Idtm. 

f Nmcydrr. 1 Is Moihonir Athenicnfis 

filius fecit Euclcr Rhodium G 

Bacidcm Traztnium. Paubniao lib.6.

L f B E R XXXIV. c A P. VIII. 519 

DifcoLolo & iminolante arietcni cenretur. Nau- =:,?: iM 

cerus lutiatorcin anhelantein fecit. ' Nicrratcs t;, "iC;T 

kfculnpium PC Hygiain , qui funt in ConcordicP qllx & lijc. I,l11t. 

tcinplo Ronir. Pyromaclii quadriga rcgitur ab Al- 01. 

cibiadc. " Policlcs Herinaphrodituni nobilein fecit. 

Pyrrhus Hygiaiti s( Minervain, Phacnix Lylippi 

difcipulus Epitherrcn. Stipax Cyprius uno celebratur 

Gym, b Splanchnoptc. Pcriclis Olyinpii 

vcrniila hic fuit , cxta torrens, igiicin oris pleni 

fpiritu accendeiis. ' Silanion Apollodorum fccit, 2. fudir. 

fiAorem & iptim, fcd inter cunctos diligcntifiinum 

artis ,& inimicum fui judicciii , crcbro pcr- q,i:,lii:$. 

feCta figna frangentetn , 1' 

dum hiarc cupidi- 

tatcin nequit artis, & idco inihnutn cognomina- 

Cum. Hoc in eo exprcfit , nec hotninein cx ' Ere t ;- 

fccit, fed iracuiidiai1.r : & Achillein nobilem. lteni lf;c;'~~n 

Epiltatcin cxerccntein nthletas : Strongylion 

Amazonem , qunin ab cxccllcntia cruruiii Lucncnion 

appcllatit , ob id in coinitatu Ncronis principis 

circunlatain. ltcni fecit pieruin, quem aiiinndo 

Brutus Philippentis cognotninc fuo illultravit. 

Theodorus, qui labytinthum fccit Saini , ipk Pc 

ex arefudit , prstcr timilitudiiicin iiiirabilcin h a 

iiiagnap fiibtilitatis cclcbratus. I>cutra limani tcnct,

a ~ai16;. 1 Fuit ic CarililgiI1icnh. 

Fccir b pufioncni nutiuin iii:iur~twn , 

i?dcntem ad Veneris pedes in tclnplo 

Junonis apud Eleos. I’aihn. lib. 7- 

Ual. 

b Yiolenfi,i Ntmn&in vrlrm crllPmfi.1 

Ncroaem 500. flattias & Grscia Romam 

avcqi ffc fcri bi t Padi 

1.1.10. hh. 

c Cnrtbarw SiCyanircr. Canthms 

Sicyoaius fccit Cratinum ex 1Ep. 

Paidin. Iilr. 6. R: AlCXilliClJm Elcum. 

ltlcm cod. Iltr. Idrni. 

ti Po/ypww. 1 ro~ygnotus pinrit 

Atlicnis’rcs gcnas Cdlorum inroruiri 

sdc : ccllatn in me. Paufan. lib. I. 

l’hckuin in tcmploMinrrvs Arm qwd 

I’lat~cnfes.lib.c).llii cxcidiurn,Delphis. 

Ii b. I 0. Iclrm. 

e ~rrixytmrnon.1 Ut PoIycIetus, Ly? 

fiypus, Drdalus. Idem.

LIBER XXXIV. CAP. VIII. 

yar 

biles : Ariftodcnius & lu&atorcs bigafipc ciiin nutip, 

philofophos , anus, Sclcucum rcgcm. Habct 

pxtiain funm Iiujus qtioquc lhry\Thorus. "CcphiTiodori 

duo filere : prioris ell Mcrcurius , b Libcrun1 

patrcm in infantin nutricns. Fccit 8i concionantcin 

inant1 clata: pcrfonn in inccrto eft. Sequens 

philofophos fecit. Colotllas qui ctm PIiidia Joveiii 

Olyrnpium fcccrat , philoflphos. 1 tcin ' Clron tk 

Cenchramis , S( ti Callicles ,& Ccphis : Calcoflhcncs 

& coliimdos t)c athlctas. ' Dahips Pcrixyomcnon 

, I>ai\hron, & Dcmocritus , L9: Dx- 

~non philolophos. Epigonus omnia fcre przdi&tl 

imitatus przccflit in tubicinc , & inatri intcrfctla 

in fan tc mi IC. rabil itrr bI andi cn tc. Euboli di s di gi- d;r,~;;k 

tis computans, f Mycon nthlctis fpc&atus, Mcno- rllbliild~ 

gwcs quadrigis. Nec minus Niccratus omnia, qux ,LltanlC. V. 

cirtcri , aggreh rcprzfentavit Alcibiadem lanlpadcquc 

ncccnli inacicin cjus l)cn\nratcn hcrifi- ;!t 

drgitisran~~ 

I ~l*ndlcl~cc. 

,,l,,,i,dl, 

cantcin. l'ificratcs bigz l'irllo mulicrcm impo- r;t:i:y- 

fuit. Idcmquc fccit Mnrtcm s( Mcrcuriuni , rpi 

runt in Concordir tcllq)!o Komx. 11 PcriIIuni nc- 

a CtpbifiAur; (Iwfwrp. 1 CrpbiIToodo- 

?US Athcnis Pacem t'ccit Plutiini in (inti 

liibentem , eodcin fcrcarginncnto quo 

Xenophon & Cnlliltoiiicus Fortunain 

Tkbis tinxerant,Plutum it1 linu gcltan 

tcm , qud vcl mater cjur forrt, vcl nu. 

Uix. Paufan. 3, Dianam Sorpitain Mcgalopoli.1ib. 

8. Mulir. lib. 9. Irlrrn. 

b Lrlrrwnpnrrtnrn in/;mria nwrirni. J 

Sicapud Elcos & marmorc Praxiielc5 fecit 

Mcrcurium,qiti Ilacchn infanrcin 

gdarct. Pauh. lib.6. /dtm. 

c Chon. J Clcon fiiixir apud Eleos 

Vcnercin I Padan. 11b.5. itciii Dinolochum, 

Alcctum Arcadcm, & I.ycinum 

athkim Iib.6. duos lovrs Iib.7. tlyfmoncin 

lib. 6. Dilnoctitum cod. lib. 

Idrm. 

d Crllit/rr.l hfcgarcnlis, Theocofrni 

filius. L niogoram prnaotiaficn fecit.

yzz C. PLIN~I 

NAT.HIST. 

I cui. M. mo laudat fzviorem Phalaridc tyranno , ‘qui tau-. 

ruin fecit mugitus hoininis pollicitus igne futdito, 

& primus cum expertus cruciatuin juitiore Czvitia. 

In hoc B Ctinulacris Dedin hominumque devocaverat 

hurnanifimam artem. Ideone tot conditores 

ejus elabraverant I ut cx ea torrnentaticrent 3 Itaquc 

una de cauh rcrvanturopera cjtls, utquifquis 

illa videat, oderit inanus. a Stlienis Ccrcrem, JOvcni 

, Minervain fecit, qui film Roina: in Concordia: 

templo. ldcm flcntcs matronas s( adorantcs 

fxrificantefque. b Simon caiieiii & fagittxium fe- 

* e SCO- cit, Stratonicus czlator ille philofophos r * ‘ SCO- 

paw. v. 

V. 

pas uterque. Athlctas autem & ariiiatos & venatom 

facrificantefque Batton, d Euchir, Glaucides, 

Heliodorus, Hicanus, Leophon , Lyhn Leonr 

f Mcnodorus , Myiagrus, Pol ycratcs, I: Polydorus, 

Pythocritus , Protogcnes, idcm pi&tura clarifii- 

JIIUS , ut diceinus : h Patrocks , Polis, Pofidonius, 

qui & argentum czlavit nobiliter , natione Ephc- 

iius,Pcriclinienus,I,hilon, Sinicnus, iTimochcus, 

3 Tbyfirs. Thcornneltus , Tirnarcliidcs , ’I‘irnon, 8 ‘I‘iGas, 

k l’firaibn. Ex otiitiilusautcm mnxiinc cognoininc 

.I 

inlig- 

g I’obdurw. ] Cum fulrnine , quo 

Scnick itka efi , & cdo ligiium in qui 

cubiledecidit , quod me I’olydoms exornawit, 

& Liberum Cadmmn qyxl. 

hit. pauljn. lib.?. I r h . 

h Pafrodtj. 1 Filius Dxdali Sicyonii. 

Fecit A~iRodcmuni. PauTan. lib. 6. & 

fignarnulta Dclpliis. lib.io. Fuit & Parrocles 

Crotoniari Cratylli filius. Is 

finxit Apotlincm ciiiii inaurato capite. 

ldrni Ilb.6. IrIrm. 

i Timarlirur.] Krcllla ium Trarneniisfccit 

Tinioclicu,. Pauf!n. 2. Agclcn 

cliiom l’hcomxfius Sardianus. ldcin 

lib.6. ldrm. 

k ~hrnfin.1 Strabolib. 14. kribit,in 

Ephelis I>ianr implo monRrata libi 

Thralbnis opcra, Hcoateum, Penclopen 

fonrcm, & inm Euryclirm. Ihm. 

a Cali-

LIBER XXXIV. CAP. VIII. $23 

infignis eit CaIIitnacIius, fempcr calumniator fii, 

nec finetn habcns diligcntiae bob id Cacizotechnos 

appellatus , E memorabilis cxrmplo adhibciidi 

cur2 modum.Hujus runt filtantes Lacznz,* cincndatum 

opus, fcd in quogratinm oinnein diiigentia 

abhlerit. Hunc quidam & pittorem ftiilte trndunt. 

Non zre captus, nec am, uiiam Columlocto ZCnonis 

itatuniii '. Cypria in cxpcditioiic noti vendidit 

Cnto, fed quia Ndofophi crat , tit ohitcr hoc 

qt~oclue nofcatur f t m inanc cxciiiplum. lu men- l,~ll,!~il~~ 

tiw itatuarum cit &L iina non prstcrcunda, licct 

auiioris incerti , juxta roitra Hcrculis 6 tunicati, 

' Elco habitu ~oma:, torva hcic, 1~fcntictitc.quc t octao. 

7nrw. 

. fuprema in tunh 111 hac trcs fuiit tituli : L. Luctilli 

linpcratoris, dc inaiiubiis : alter, pupillum 

I.uculli liliiiiii cx S. C. dcdicafi'c: tcrtius T. Septiuiium 

Shinuni &dilcm curulcin ex privxo in 

publicum reltituiik. 'rot ccrtairiintiin tantzque 

dignationis firnulacruin id hit. Nunc rcvcrteinur

5t4. C, PLINXI MAT. HIST. 

ad differentias aeris & mifiuras. ‘In Cyprio corow 

narium & rcgularc eft utrunquc duttile. Coro- 

nariuni tcnuatur in laminas , taurorumquc fclle tin- 

Pjuldcrn # P ~ in &urn, W fpecietii auri in caronis hihionurn ’ przbct, 

unc~&c. Idcinque in uncias additis auri fcrupulis fenis, prperrT2eyky- 

tenui * pyropibraAea ignefcit. Rcgularc Sr in aliis 

ropii nrl- 

Clc. 8 . fit inctallis ,iremque caldariuin. Differentia, quod 

,!. caldariuin funditur tantuiti , malleis fragile, cpbus 

rcgularc obkquitur , ab aliis duAilc appellatuin 

quale omne Cyprium eft. Scd & in cletcris IIIC- 

z pyropir . 

tallis, cura diitat b caldario. Otnne cnim purgat2umquc.V. 

3 exco- tis diligentius igni vitiis , 8 excoAiCcpc rcgulare 

eit. In rclicpis generibus palma Campano. Similc 

in multis partibus Italiz provinciifquc. 5cd b o&o- 

4 l e m nas plumbi libras addunt ,& lciic rccocluunt pro- 

concoqwt. 

wanturn 

ea rei

526 C. PLINII WAT. MIST. 

rccipit. Fit autcm cgcfia fl ainrnis atquc ffatu t6 

iiuifiina parte inatcriz ,& caineris lateribdvc for- 

:iz;y;: nacuiii 'pro qtiaiititatc levitatis applicnta. Tcnuifb 

3.. lima clt in ipfo foraacuin ore, qua flainma: eltia 

eruban. 

tur. m. &antur, aypcllata capnitis,cxuita, & niinia lcvitatc 

,~ou;~- firnilis faviilx. htcrior optitnn , caincris 3 depcnpefidclls.v. 

dens, si ab co argutnento a botrytis cognoininata: 

pondcrotior hzc priore, Ievior porro fccuturis. Duo 

&$;:%: ejus colores : dcterior cincrciis, piiniceus me- 

11s oculo- lior, friabilis $ oculorurnque medicat1;cntis utiliilirum 

iiiediw 

m t i g . ma. Tcrtia efi in lateribus fornacmi qua: proptrr 

V. nielior. 

E'riabilis 

lm2. v. 

gravitatcm ad cameras pervcnire no11 yotuit. Hoc 

dicitur L placitis ,& iph ab arguiiicnto , cruIta vcrius 

, quam puiiicx , iotus varin , ad pforas utilior 

c:b~;~.c~ & ad cicatriccs trnhcndns. ' Eluunt & ex ea duo 

alia gcncra : onychitis cstrs pcne caerulea, intus 

rar. 6 oiiycbi. 6 onychis maculis Gmilis. ORracitis totaiiigra, & 

cztcrarum fordidifima vulncribus mnxiinc utilis. 

7 optima. Oinnis iuteni cndmi3 in Cypri fornacibus 7 opti- 

ltcrum h 

Mcdicir ea ma, iteruirrque a Mcdicis C@qUitUr CaihnC pur07 

coqt1itur.V. 

8 redigi- atque ubi in cincrcin ' rcdiit , cxtinguitur vino nunmineo7 

qua ad cinplaitra prrepnrntur : qua: vcro ad 

pforas , accto. Quidsm in ollis fiLtilibus ttifain u- 

runt, iclavant in mortariis, yofiea Gccmt. Nyniphodorus 

d lapidern ipfiiin qtiain gravviifiinum $iffifimumquc 

urit pruna ,& exuRum Chi0 vino rc- 

tot. M. 

ftinguit tunditque,mox lintco cribrat,atquc in mortario 

inlw vnvia, ad ulnva u~ilisr. Ddlec. 

c ~ h n0 t ex en Awe nhgen~m+I 

Cadinixtiin genera hnt cluinque : yrima 

ex lspide pyrire uito: ltclrnda hotrytis: 

tcrtia onychitis : quarta placodcs, 

Live ponitis,quinta oflraciris. Confundit 

hsc omnia Plinius. ldrm. 

d La idtm ipfim Cadmiam mctallium,tkurucir 

uccsdripm, de quahpra. 

Idm, 

a A p

Duo poRrerna verba redundant, cx vctuitocwcmplari.rc&tc: 

nam infta in initiis 

proxiiiii capitis repctuntur , pro. 

Prium ibi locum Iiabcntia. ibt. 

b Fir avr fufi t Q im dim frrmrrr 

'W?I.O.] Fit ZIC furo. cum in receptr- 

id quod fit ut fordc cxpurgetur,rcpcy 

iina dmhtionc cxpuuntur grana mtllo 

fimilia, quxflorem vocai~t. liicptc hzc 

Plinius : mtrlro accuratiur DiofcoriJ. 

Qiidam legunt, fit dwfufi par, trabrisre, 

g ir rrrpmdr iforn.rtr frdO)#p, Ibi


milii fquamae , quas vocant a florctti. Cadunt au- 

1 rrll ru- tern cuni panes ' aris aqua rcfiigerantiir rubcntbema 

3q.n 

rcfrlEeran- quc. b Siiniliter cx cis iit , qumi vocant Icpida 9 tk 

cur. V. 

iic atlultcratur flos, ut fquainn vaeticat pro co. Eit 

= demm atitcm Tcltlamm3 hzc ' ticculla vi clavis, pcr quos parlsv1a 

quos 

cx piai~iu* nes azrci fcrruininantur. 111 Cypriis maxinic offistrcii 

taliri- 

CP,,fUr v. cinisoninia. Dift'c.rcntia!izc elk , quod fquania exdeculL 

VIdcllcct 

cutitur ioibus + iiCdein paiiibus : flos cadit ipontc. 

";Cpri. SC~LI~W eit altcru111 gei~s 

hbtilius , ex lutnina 

GU 4 ex cjllr- Ccili~ct IamigiiiC dccu[l;m, (1 quod vocant fiomodem. 

4 / 1 8 ma. Atquc hrpc oninin Mcdici (quod pacc corm 

iGlilcet lcU- &xi& liccat) ignor3nt, pars major ccc ' nominibus 

6 &i,,. in tantuin i cooficiendis incdicaiiiinibus abht j 

, q,lod 'quod cCTc propriuin inedicina: lolebat. Nunc quotics 

incitli.rc in libcllos, conipoiicrc cx his voleiites 

folec. aliqua , hoc dt, iiiipcndio mifcroru~n exppiri coin- 

Incntaria, cretlunt icplalk , caomnibus quidem 

fraullibur corrumpenti , faltaquc jmnptidcm ~111- 

8 Iabefii;. plah & collyria nicrcantur, * tabeCquc mcrciiiin. 

Frnus icplalia: iic extcriturr Et Tpma autcm & 

Aos 

C~L~C 

V. 

7 lummo 

ininc V 

V. 

*Kc prnpdium 

&.

LIBER XXXIV. CAP. XI. 329 

flog Ut’untur in patinis fiailibus aut zreis ,’deinde I de1n.M. 

lavantur , ut Tu ra, ad * eoCdem idus :& amplius ad s 4.m 

que. A#. 

nariun~ carno P a vitia : itemque Cedis & gravitates 

Qurium, per J fifidas in cas flatu *irnpulra, a& hul. 3 fi~m. 

V. 

cera oris brjna admota. Tollit & tonfillas cum 4 impalfa 

fariiia ad- 

Wle. Fit & cx candido s me fquama Cyprh Ion- mota rolric 

b ronlillsr 

@‘ efficacior. Nec non unna pueri prius maccrant clim melle. 

clavos panerque. Quidam vero excufl:?in fquamam cyterunt 

,& a ua pluvia lavaiit. Dant & hydropicis r:;;ff~;;: 

Can1 duabus 1 ( iachmis in inulfi hemina , & illinunt uy;,,g.- 

cum polline. ,%ruginis quoque riiagnus urus. Sed cior ch 

pluribus Iit ea modis. Namque & c lapide, ex quo 

Coquitur zs, deraditur & me candido perforam, 

atque b in cadis fupcr acetum fufpcnfo , zreo obturatis 

operculo, multo 7 probatiote, quam fi hoc,l~r;;~;-fi 

hoc idem Y 

idem fquamis fiat. Qidam vafa ipra candidi zris 

fyuaiiiim. V. 

fittilibus condunt in accto, raduntque x. die. Alii 

vinaceis contegunt , totidemque poit dies radunt. 

Alii delimatam acris {cobem aceto fpargunt vcrfantque 

r atliis fapius die doncc abfuinatur. Eandeinque 

P cobem alii terere in rnortariis areis ex 

aceto malunt. Ocyfimc vero * contrahit corona- 8yt 

rum aeruginem , recifamentis in acctum additis. rrc~ w. 

Adultcrane marmore trito maxirnc Rhodiani PTUginem, 

alii pumice aut gummi. Pracipueautetn 

fallit atramento rutorio adulterata. Cztera enim 

dente deprehcnduntur , d itridentia in frendendo. 

Experimentum in Latillo ferreo. Nam qua Giicera 

efi, fuuln co~orem retinct : qua inifla atrainento* 

rubc-

J ~ O C. PLINII NAT. HIST. 

I cvillo. rulekit. Deprelienditur & ’ papyro? .galla prius 

lo. v. 

niacrrato: nigrcrcit cnim ftatim serugine illita. Deprchenditur 

& vifu, nidigne vircns. Sed five Gnceram 

five aduItcratam, aptiGinu111 eft Gccatani in 

- patina iiova uri & verfari , donec favilla fiat : 

tcria ’ teritur & rcconditur. Aliqui in crudis h&ih 

rrcondi. V. 

runt, doncc figlinum percoquatur. Nonnulli tk 

thus iiiafculum adinifcent. Lavatur autem aerugo, 

ticut cadniit : visejus collyriis oculorum aptifiina, 

1 cr de- a delacrymationibus mordendo profidens. + Sed 

lacr M. 

sed ca- ablui neccffariurn penicillis calidis , donec rodere 

lidn ahluit 

nfLe~,r,uln deGnat. b Hieraciiim vocatur collyrium, quod it3 

~ ~ ~ c ~ ! maxiine ’ ’ ~ . conftat : tcmreratur autem id Hammo- 

5 illa* v. niaci unciis quatiior, acruginis Cypria: duabus, atramenti 

futorii , quod chalcantum vocant , totidem, 

tiiifyos vero una, croci fex. HZC omnia trita aceto 

Thafio colliguntur in pilulas excellentis rernedii 

6 vitia.M. contra initia loucomatum & MuGonum coil- 

tra caligincs & f cabritias & albugines, ac genaruin 

vitia. Cruda autein zrugo vulnerariis emplaltris 

inifcetur. Oris etiam gingivarutnque hulcerationein 

mirificc emendat & lsbioruin hulcera cum 01 

lco. Quod fi & cera addatur, purgat , & ad cicatriccm 

perducit. Brugo & callum filtularuin crodit, 

vitioruniquc que circa fedem, five per {e, five cuin 

1-Iacntnoniaco illita , vel collyrii inodo in fiitulas 

adatta. Eadcmque cum refinac terebinthinae tcrtia 

parte fiibah, lepras tollit. 

c A P. 

contcndunt, quae ifvhpIr,quod 

rr~xir, accipitrcs, hirracium fcalpcndo, 

& furco ri cndo nculos , obfcoritatcm 

cum lc~%re dircutinnt. Supra 

cap.y.lib.zo. Hicraciorum collyriorum 

defcri tiones aliquot extant lib. Q. 

k$’Aur Galcni. ldtm 

’ ZP

LIBER XXXIV. CAP. xu. $31 

C A P . XII. 

De ‘fiolecia , &cbalcrti, 6 911fi, & by, 6 

cbrlcanrbo. 

‘E fiam, 

I -1l~ia. 

Dd. 

ST & altcruiii gcniis armginis, qiiaiii vocant 

’ 11 fcoleciam, ‘ in Cypiio zrr j hoc trito alu- L kolr- 

Cy- 

1lhc & Me, Aut nitro pari pondcrc , ciim aceto a]- pr,o 

bo quam actninio. Non tit hoc nifi aehofiifitnis ~ ~ ~ 

dicbus circa Canis ortuiii. Teritur autciii doncc 

viride fiat, contraliatque re f vrrmicu~oru~n @xic, ,,t,/ii;pe, 

unde & noiiicn. d Qod vitiuiii ut emcndetur, dux c m . a. 

partes clux fii2rc aceti , 4 ~dccntur urina pcri im- 4 inircrotiti 

cum 11- 

pubis. Idem autcni in rnctlicamcntis & fanterna r1iu yurrr 

efficit , qua dixiiiius aurum fcrruminati, ulilrcluc u- Z?Ybr. 

triu4ue , qui muginis. ’ Scolecia fit & ycr fc, c011i- 

6 cm. nrr. 

dcrafa ab qrario lapidc, dc quo iiiitic diccmus. B rara. N. 

ChaIcitiin vocant Iapidcrii , ex quo Zi ipCum as coquitur. 

Diltat i cadmia, quod 1113 Curer tcrraiii cx 

filb- 

qudrs rffcnt . Prxtrrea Diokoridrs 

nnncxpcQandum rBi iubct, quoad file 

cantinhat in vcrtniciilor, tit Plinius intcllcxit 

, fcdrum (itis fpifla cR, tnaiiibus 

forrnari dc &hiypr jo&, qnod 

de vcrmibus cxponi minime potel?. 

&.kiw(~lr i.dk quidam cxponnnt,non 

placcncas ex infula Rliodo,ccd ynflillor 

cx rofis ocularios, nd quem ufuin, miginis 

quoque illi prailli ficbaiit. fhdrc. 

c in (jptior(rr.)In Cyprio xre(ncmpe 

zris Cyprii inortam) aluiiiinis ,&. 

Glis follirii, aut mirininut nitii draclima 

una, tritis cum nccti alhi & arris 

ltcniins diinidia , quoad flrigmcnti 

modo fpifl’clcant. lhm. 

d .quodaitiumur rntrirJetuv.] Sic lepdtrm 

cx Diofcoride : SI qnod *u/ff* 

vilinm , ut rmrndrrnr , dud pditrJ Yl1n.a 

vtttrn noto rnifitmfur. Fit Cw tx * ~ 1 * 

purr; ,mp,/,;, ldrnantrm in auramrntif, 

ped Snnrrrnrrficlt. Qiodaitrcin air, 

SI quod.~itiumrj?, hoceAlfi minus cficax 

fir, PC colornta. Idmi. 

Ll : 

n .Qrri

532 Cd PLINII NAT. HIST, 

fubdialibus petris czditur , haec ex obrutis. Item 

(;r(.at~r~* quod chalcitis friat fe ftatirii mollis ' natura, ut videatur 

lanugo concrcta. Eit & alia difiin&io, q d 

chalcitis tria genera continet, aris & mifyos & loryos 

* dc quibus fingulis dicemus his locis. Habet 

* ~ri5 9 autern ' a zris venas oblongas. Probatur rnellei CO- 

Ddofijcnon hdbrr. 

loris gracili venaruni difcurlw friabilis, nec la pi. 

a fragilii. 

d. dofa. Putant 8r recentemutiliorem etfe 3 quoniam 

plor invcterata 4lory fiat. Vis cjus ad excrefcentiain 

fiat. a. 

hulceribiis fanguinem finere, gingivas , uvani, tonr 

vdvm fillas farina compefcerc. Vulvz quoque vitiis in 

porro Bc 

verendo;. vellerc imponitur. Cum fucco vero porri verendorum 

wiin 

in ruin additur etiiplaitris.Macrratur autein 'in fitifrmpldtrts. 

M. 

li ex aceto circumlito fimo diebus XL. & colorem 

bni,i 6 accto obru- in croci trahit. Tunc admifto cadmiz pari pondere, 

tefimo. v* iixdicanientum efIicit? pforicon diAa1.n. Quod fi 

dua partes chalcitidis tertia cadmia tetnperentur, 

acrius hoc idem fiet. b Acrius etianinuni & vehe- 

Ma 7 fi vim* 

inentius, 7ti accto, quam vitio ternpcrentur. Tons 

vcro cfficacior tit ad cadetn omnia. Sory dgyptiuin 

inaxinic laudatur , multum fupcrato Cyprio Hifpanicnfi 

, 8c Africo : quanquim octtlorum quoque CU- 

M. 8 pUcCRt* rationi quidam utilius Cyprium IJ putint: fed in 

quacunque iiatione optirnum , cui maximum virus, 

9 olfnsum. 

M. in olfattu trituque pinguitcr nigrcfcens & fpongio- 

IO tale 

,. fum Stomach0 res contraria in tantiim ut quiemtr. 

11 quod nan burdarn polfa&u modo vomitionesmoveat :& E- 

fplendefclr gyptiurn quidem '* talc. Altcrius natianis " conmilyos 

modo, 

quoeft tritum fplcndefcit. Et tnify efi lapidofius. ProdeD 

k lapido- 

,ius. v. auteni & tlentiurli dolori,G contincatur atquc I* coI- 

Diefi. 

,% hat : oris liulccribus gravil>us quzque Cerpunt. 

CUI. v. 

Uri- 

vetcre codice, etinrnwn vtlnrmliwi fi 

arcto qrdn wino trmptrrnrwr : roli UP 

iiupcrfluunt. h paulo poR Icga, & 

nitnfipe Cp. .+to. 

Pint.

LlBEIL XXXIV. CAP- XlI* 533 

writor I carbonibus , ut chalcitis. Miry aliqui tra-;,. 

diderunt fieri exufio Iapide in fcrobibus flori ejus 

lute0 inifcente fe ligni pinei favilla. Revera autein 

ti fupradiAo fit lapidc concret~in natura difcrctulllque, 

& o tiinuiii in Cyptiorum officinis : cii- 

Jus nota: runt P riatiaurezfcintilla: ,& cum teratur, 

harenda natura, five terrca, chalcitidi finiilis. 

HOC adinifcent, quiaurum piirgsnt. Utilitis cjus 

infuii cum rofaceo auribus purulentis 1s~ in laiia 

a. 

Impofiti capitis hulceribus. Extcnuat ctiam fca- t;. 

hitias ociiloruln inveteratas. I'rzcipuc utile ton- 

U s y contraquc anginas & fupptiratn. Ratio, ut 

XVI. drachnrr in heiiiina accti coc~uantur addito 

inelk, doncc lentefcat. Sic ad CuprdiEta utilc cit. 

Qoties opus fit molliri vim ejus incl dpergitur. 

Erodit & catlum filtufarum ex aceto * fovcntiuin : 

Zi collyriis additur. Siitit eC ranquineni , llulccraque 

quz ferpant , quzvc putrchit. Ahfurnit & 

excrelcciitcs carnes. PccuIinritcr virilitatis vitiis 

utile : Ck fccrninaruin yroiluvium fiitit. Graeci copationem 

axis noininc fccerunt & atrainento GItorio. 

Appellant eniin chalcanthurn. Ncc ullius 

Zquc mira natura eft. a Fit & in Hifpania ? putcis 

aagriifve id genus aqux habemibus, b Dccoqui- 

k carb 

;;~fi- 

htu N. 

tur ca, achilta dulci pari ~nenfiira, ti in pilcinas 

ligiieas funditur. Im~nobilibus fuper has tranhis 

dcpendent reites lapillis extentt quibus ad11;t.dcrns 

liinus vitreis 4 acinis ilnaginem quandani uvo 4 wir.V, 

reddit. Exemptumita ficcatur dicbusxxx. 'Color color 

,x earulro. 

dt carruleus perquain fpeLtabili nitore, iitriin- Y. 

Lie effe creditur : diluendo fit atraiiiciituni tingcn- 

!is coriis. 'Fit pluribus modis, * genere 'eo in *Cr'eo. 

fc r o- 

a Fit 6 il Hi#rmir r' pwtti@*gmi/h.] 

i 

tur,aliis prrfiantiur ad nip 

linaur% 

RcAm in codcm, film tf&nwptrk ad ufuin mcdicino invalidius. Diok. 

& .i/W. Ida. 

Drlrr. 

% Df;rqni:#r td.1 I~CO~UC ;ptb did: f Fit Or PlaribwJ wdi.1 Lege : Fit 

L' 3 

0 pr*-

534 c. P t I N l I NAT. HIST. 

fcrobcs cavato: quarum ti lateribus diitillantes hybcrno 

gelu itirias , b italagtiiian vocant : neque cfi 

&' cniidi- purius aliud. *' Sed cx eo candidum colorcm fendilml? 

ai- tientem violain, leucoion appellant. Fit & in hxolore 

violie 

fi11111e v. rutii catinis, (1 pluvia aqua ' corrivato limo ' gc- 

I circumitto. 

M lantc. Fit tcc fdis tnodo, flngrantifiino Sole 4 3d- 

3 geld- 

Ccl,tE. v 

4 admirpis 

miflhs dulces aquas cogcntc. Ideo duplici quidatn 

dulribnl n- tliffcwntin , fi)filc aut fa&titium appcllant , Iioc 

qtil*. V. pa1Iidius , & quantum coIorc, tantutn bonitate 

dctcrius. Prchant maxiinc Cyprititn in medi- 

9 uruln. cinz ' ufu. Suinitur ad dcpcllonda ventris aliimi. 

iiialia dracliinz pondcrc cum nxllc. Purgat & 

caput dilutum , ac naribus infiillatuin : item itoqua. 

6 aiit v, in machuin , C I I ~ IIICIIC aut aqua molfa hlptum. 

Mcdrtur t)c oculorum fcabritici dolorique, nec 

non & caligiiii, (9: oris hulctribus. Siftit & fan- 

~ui~iciir nariiiiii : itcirl hainorrhoidum. Extrahit 

oll:~ 7 f r n h ciim hrinc Ityofcyanii. Sufpendit cpi- 

7 frafia. 

Cum jcmi- phoras, pcnicillo fronti impofititin. Efficax eC in 

IIC hyultynmi 

lulpcl,- cmplaltris ad purgnntla vulnera, & cxcrekcntia 

:icela. Iiulccrun~. ' '1-ollit & LIV~S, VCI li dccotito tanganhi. 

9 Attollit. tur. Cuiii lini qiroquc rctninc fiiperponitur ctnpla- 

V. his ad dolorcs lo tollendos : qiiodquc cx cocandicat 

, in co uh praefcrtur violaccis, & gravitati auriurn 

IO tollrncios. 

ex ClI. v.

a Diflrrnria , quad pompholyx lo/wrr 

~IIIIW. 1 Spl*rdfrr, non parrtw , in 

fcripro codice : forrcrxpwg~rwr lcgcndum, 

cx DioTc. v, Ptw. 

h Sagwrm /wrtclum, ) Vcluti cdni 

Diokoridcs. Dah. 

E Convrntrgur dmn nrdir*nmrk, 

9m;bu/r*n9u rki;. ~curtrn1.1 Dctrak 

conjunttioncm qut : & rtrwrrrif lege 

non #umrrrIf , cx apograph0 ~mI?ro. 

Ptnf. 

d Rtrirrrn vinhdlll.1 Wondun. cxiitil 

Cadmix, srofk lapidis acriinoiiia. 

Ualrr.

536 G. PLXNII NAT. HIST. 

1 h ~ 

cxhulcerat, 

~ & 

UL 

rein vim ' habet , exhulceratque adeo , ut cum in- 

vatur, fi oculos attingat, exczcet. Eit & i~cllei 

cum la".- 

cur, li ocu- coloris * fpodos > in qua pluriiiiuin zris intellig~tur~ 

lor , attinear 

rCXCT- Sed quodcunquc genus lavando fit utilius : purga- 

Ctt. , M. tur ante pinna, dcin craGore lotura. Digitis icalyx. 

V. britieiri exterunt. Media vis ejus clt, quz vino lovatur. 

ER aiiqua & in genere viriidiffcrcntia. Lcni 

cnitn Iota b collyriisoculorutn iiiiniuin vigiliis fati- 

3 cadem- gatorum apta putatur. Eadcin cfficacior hulceriquc. 

M. 

bus qua: manarit, vel oris quae aiadcnt ,& omnibus 

incdicarncntis , quz parantur contra gangrznas. 

Fit eC in argenti fornacibus fpodos , quam 

vocmt lauriotin. Utififima aiitcin oculis afirrna- 

4 fit. M. tur ,= quz 4 fiat in aurariis : iiec in alii parte magis 

7 parte 

vita magi, elk vttz ingcnis mirnri. Quipye IIC' ' inquirenda 

~(t iogeiiia. 

V. cffcnt rnctalla , vilifliinis rcbus utilitates eaidcm 

6quxrcndl 

e,. cxcogitavit. Antifpodon vocaiit cinercin f;ci arbolil 

"11. prctli** ris vcl caprifici , vel tnyrti folioruni cmn rcncrriinis 

7 cidolii=a ra~rioruiii partibus, vcl old 

ri vcl ' cydoiiii inali 

V. 

vcl lcntiki. Itcrn cx inoris inimaturis, id cit, candidis, 

in Sole arcfadis ; vel i buxi coma, vcl f pku- 

8 1011a- docyperi, nut rubi, aut rcrcbinthi , vcl ananthes. 

rum. hfc. 

iuccidrrum Tauriiii cli~oque ohitiiiis , itit 

crrigntarii rn 

pice aut 

incllc. 

lintcorwim cincrcm, 

n 

Ginilitcr pollcrc iiivcntutii ctt. Uruntur. omnia CJ 

crud0

a Spfph] hoc loco cR vchr b Qwiddn rrdwar hforarrilrnr $4~ 

apludi, accr, pika xtis, q m vrlicincn- lu/dii pi nq*rr,trp J $vidrn trrdmu. 

tiori 8a1u cxira forrraccin cjicitur, rani in rrrifglobsi hpidu II stgntnril jelt toquam 

ark rainmum nut reciia dctah- 19oi frrmrnfrri : rirrn kor #* frrrr*c : 

qucparticulo, Diofc. cap. dc Bore xris, ipfin Wr0 prrcgri /rrw//*rwm IN altar 

n' 0 ?mhu& $AYI Jli[w , tawa. fimbrr, cp rfidar : quod avfm 

fnm urrrrum rlrvrrwm, A quibufdam vo. ria rxrr& /.pd, dY@rrp Pocr~i. CI 

wum fuin'crradit flotcm zris. hirr. 

Diol& k nunufcr. Idrff.

putamil:. 

v. 

nsrcerc. = rcjuvc 

r3S C. PLINII NAT. HIST. 

fuinina cum cura magniticentiaque facra quotaniiis 

faciuiit : quem fcrunt alias crcvitlc , alias decrcviik 

videri, 8( ex eo aut honorcin aut diminutionein 

fainiliat fignificari. 

c A P. XIV. 

De jerro &feerreir metallis, 6 drfierentile frrri. 

Roxirne indicari dcbcnt metalla fcrri , optinio 

Ppefiinoque vitz infirtiinento. Siquidem hoc 

tcllurem fcindiinus fcrirnus arbuita, ponirnus pomaria, 

vites fqdore deciio annis omnibus cogi- 

V. inus * juvenefcere. Hoc extruimus teAa, cacdiinus 

3 inliume- Taxa 4 omnefque ad alios ufiis fcrro utiinur. Sed eord 

ue ad 

.I.&. dein ad bella , cxdcs, latrocinia, non coniinus foluin 

fed ctiam rniGli volucrique, nunc torincntis 

4 tclum. excuflo , nunc laccrtis , nunc vero pcnnato : quam 

V. 

adJCCi- iceleratifimam humani ingenii fkudein arbitror. 

mu:. M. 

6 nobis Siqtiidem , ut ocyus mors pervenirct ad homincni, 

non naw- 

,a,nec.V. alitcm 4 illam fcciriius, yennafipe ferro dcdi- 

7 agrorum M, nius. Qaiiiobrem culpa ejus ' lion nattire fiat acferrco 

8 Itill0 kri- ccpta. Aliquot expcriinentis probatuin ell poffe 

brrc veri- innocens effe fcrruin. In fccdere , quod expulfis 

rum ell. V. 

9 ncullurn regibus opolo Romano dedit Porkna; nominatini 

rcluin C ~ C C 

io M compre g cnfuni inveniinus , ne fcrro nifi in 7 agri- 

IO in initio. 

cultura utercntur. Et * ftilo fcriberc intutum cit, ut 

chum 14 Lcar- filium vetufiifiini aiiAores prodiderunt. Magni Potnpcji 

t;,;:~; in tertio Confiilmcxtat ediRuin , in tumultu nrrelidenti: 

cis Clodian~, prohibentis 'u~luixi teluin cfle in ur- 

Eiiitcntia. 

& prr- be. Et tamen vita ipfa noli deGit honoretn miripitaco 

ill0 

rrrill.nIiI tioreni habere fcrro quoque. Ariflonidas artifcx 

film pnsircncuin 

exprirnere vclkt Athainantis fiirorcin It 'Lcarcho 

a Liarrho filis pr+ta/o 

r+f~~~f~.1 fc in mare jecifct. Qitare hicprzcipita- 

Achnmar furcnc Learchum ex In0 fitum 1,carchum. 6x0 inHiAiim, & fiC 

Iiutn, rax0 iIIifirm nccavir, idem fdu- occifum inreIIigcrcoportic ,nan autem 

rus de matre & altcro filio Meliccrta, Ccopulo dcturbatum. Idrm. 

nifi coin ulnas rcccpto prwipitcm Ino 1 

a stniir,

LIBER XXXIV. Cr.p. XIV. 739 

tho filio pracipitato refidentern, pmnitentintnque, 

ferrum & zs niifcuit , tit rubigincejiis per nitorcrn 

axis relucentc , cxprit1)crctiir verecundia rubor. 

Hoc fignum extat Thcbis ' hodic. Elt in eadem 

2;diz 

urbe B fcrrcus Mcrciiles queni fccit Alcon, labo- C+ Y. 

rim Dei patientin inducltus. Vidcnlus & Konm 

fcyplios 2 fcrro dicatos in tcmplo Mdi tis ultoris. 

O!4itit cadcm naturx bcnisnitac, rxigcntir i fcr- I OWtitit. 

Of 

ro ipfo pcenaq rtibiginc, 'cndcniquc providcntia rprdt~iqne 

V. 

nihil in rcbiir nlortalibuq 4fncieiitc,qu~m quod ink- , lar,cllti. 

, quam 

fiiifirnum mortalirnti. Fcrri nictalh tibiqtic propc- q""'l 'art 

inoduni rcpciiuiitiir, cpippr inlbla ctim ltnlia. 111 t~fi*u* 

lltia si ncnte : iiiiniinaqtic ctifficult,itc cognofcuntiir 

ip rg o colorc tcrra. manifclto. Scd ratio cadciii 

excoquendis vrnis. In Cappadocia taiittiiii qiisftio 

eft aquz an tcira fiat acccptuni, quoniam pcrfuh 

certo tluvio terra, iicqiic aliter ' fcrruin i. fornaci- 

t;wz_ 

bus reddit. Difiimmia ferri numcrofi I'ritna 'in clilar. H. 

6 genera. 

gciicrcterrr ccrlive. Alia tnollc tmtuin , Fluin- m. 

7 alia 

boque viciiiiiis i'Lhriiniltrant : alia: fiagilr 12: xro- inotl.. Be. 

Iiibtniotfurn 

, rotarumquc tilibus CS( clavis niaxime ftiqicn- Itrmt alia 

dum, * cui prior ratio convcnit. Aliud bre;itate tt;gc,:,pfda 

placet, clavifquc calignriis : diud rubigincni !;i,-;;v. 

cclerius ' i'cntit, ftricturxquc vocanttir 9 cs oiimx., 9 I)=. Y. 

quod non in aliis mrtallio, lo itringcnda ncic vo- 10 itriacnda 

MUcabulo 

impofito. b Et fornacura mnxinia diffcrcii P; utum PW.


I in his 

,,idem tia elt. ' In iis equidem iiucleus ferri exco uitur 

qcrru.m cquirur: in ad indurandam aciem alioque modo ad den ? andas 

hiand ill..c. incudes, malleorumve roltra. Summa autem difalioqiie 

nodu cine ferentia in aqua efi b cui fubinde candens immcrad 

den. M. 

a alibi pa- gitur. Hzc ' alibi atque alibi utilior nobilitavit loi20?%y- 

ca gloria fcrri , Gcuti Bilbilin in Mifpania & ' Turiallbnem 

p Comain in ltalia , cuin ferraria inctalla 

3 ti~t.~. in his locis non lint. Ex oinnibus autem generibus 

palina Scrico fcrroelt. Seres hoc ciiiii vefiibus 

his d pellituLlue mittunt. Secunda Parthica : nequc 

alia genera ferri ex mera acie tcmyerantur: CIO- 

4admifcc- teris eniin admifcetur. ' Mollior complexus in 

wr mollio- 

Iy complc- noitroorbe. Aliubi vena bonitatciii hanc prleltat, 

111. 1n nn- 

Aro ut in Noricis : aliubi fadtiiri, ut Sulinotie aqua, 

hbi V 

* uti diximus. Qiippc ciitii in cxacuendo olearcs 

I 

7 A,icu- cotcs aquariaquc di&rant, & olco delicatior fiat 

bi.7 a1ibi.M. 

acies. Mirumque , cum excoquatur vena, aquf 

8 fi,ctlc M. modo liquari fcrruin , poltea e in fpongias frangl. 

9 sed tx- . 

acucndo l'enuiora ferrameiita oleo rcltitigui mos eit :le 

fcrrooleara, 

k aqua in fragilitatein durentur. Akrro fanguis huaquarie 

e- 

qu manus fc ulcifcitur. Contatturn nanquc eo, cele- 

"6 rius fubinde rubiginein traliit. De niagnetc lapide 

iuo loco dicernus, coiicordiauuo quain cum fcrro 

4 1 

habet. 

Varior modns purgandi durandiquc 

fcrri rradit Magiuscap.X. lib.2. Dalrr. 

c Turiafinrm. ] Et Clialyhcn. Solinus. 

Accoli) pnpulis qui cximio fm0 

prxfianr , is norncn dcdir. Virgilius: 

A; ~'hdjbrr nwdr firrum. Idem. 

d 'h416ufiut mruunt.] Tigridum, 

pardorum, pantheroriim : &, ut cnnictior, 

moGhi, cum hie cui odoratifima. 

Idem. 

c In fionp'rr fwngi.1 Sponxiac vncat 

mnflis liquati fcrri, cjcttaa vel cxtra- 

&aafornacc,quz infiar Cpongiz mollcr 

runt ac fragilcs priufquam durentut 

i&ibus,aut aquz gclidz immergncur, 

aut adjcao mcdicammto fuforibur in 

acicm cxcoquantuc. Jdm. 

a sbh

L I B E R XXXIV. C A P. IXV. $41 

habet. 'Sola hec materia vires ab eo lapideaccipit, 

retinct que longo tempore, aliud apprehendens 

fcrrum , ' Lit antilorum catena fpeClccur interdum: ,Jiz:;d- 

Cat. W.L,p, 

quod imperitum vulgus appcllat ferrum vivum , anulorum 

collvtt ion.. 

vulneraque tali afperiora fiunt. Lapis hic & in #a vSli.rs 

Cantabria narcitur , non ilk magncs verus cauc ir Jtrabon. 

s vulueracontinua, 

fed Cparfa bubbatione, ita appcllaiit : t,. 

nefcio an vitro fitidendo perindc utiiis : nondum :[.fiant* 

eiiiiti expcrtus ell quifquaI11; fcrri utique t3 inticit 

aciem, ut uiagncs. *Eodctn lapide Dinocratcs ;agit$;E 

archite&us Alcxandrin: Arfinocs templuni conca- P;,";~ 

inerare inchoavcrit , ut in eo 6mulacrum ejus 2 v. 

Timochaferro 

pendlre in aere videretor. lntcrcclfit mors 8: cb. 

iphs & Ptolemaei, qui id Corori fuz juikrat fieri. ~~~~~ 

Metallorum omnium vena fcrri largifftna ell. Can- % Pto,,rc; 

tabrile 7 maritimz parte quaiii Occanus alluit , g;lg;;p; 

mons przruptc altus, incredibile dit%, totus ex c3 ma par. 

quam Or. 

materie eit lit in ambitu Oceini ctiximus. ambit. M. 

qua Occatliiin 

ambib 

c A Pa xv. M. diu& 

De rtmpcr*furaferri , 6 mediciw ex ferro , k. rruginc, 

6 rubiginc & fiquamaftrri , 6 Iggrctp1rj.h. 

Errum accenfum igni , nifi duretur iaibus, cor- 

F runipitur. Rubens non efi habile tundendo, neque 

antcquam albefccre incipiat. Aceto aut ah- 8 &- M: 

mine illitum fit mi lirnile. A rubigine vindicatur 

cerufli eC gypfo & liquida picc. Hzc efi temperatura 

i Grocis * antipathia diAa. Ferunt quidar. d!,.y!;~ 

& religione quadam id fieri. Et extarc ferrcam .a- ;p ivanla. 

9 SdA kat nrtrria vira rb k f+dt dc- 

+it.] Vetus codex, vim non virrf, 

pulchcrrime. Pint. 

b fn$tit atitmn.1 Aciem inticit , vi 

ha fic imbuit, ut Htrahi fc permittat, 

trrhcndiquc magnoti ccdcre coptur. 

Ddrr. 

C Ut in ro ~mnlrtrnm rju.] In Ale-


tcnarn apud Euphratenl minem, in urbc qtm Zeitgd 

Ch. 1113 appellarur , qua Aleuandcr Magnus ibi ' vin- 

M, xerat pontcm, cujus anulos qui refebti runt, rubiginc 

infcltari caientibur ca prioiibus. Mcdicina 2 

fcrro cfi & alia , quam Cccal1tli. b Naniquc circuin- 

Lmel 

fcribi circulo tervc circunlxo ii~ucronc, & adultis 

l(C infantibus protlefi contra noxia nlcdicaincnta:& 

prdixiflc in lirninc i. i'cpiilchro evulfos clavos advcrfus 

nolturnas ' I y oipharioncs. I'ungique Icvitu 

inucronc, quo percuilus homo (it, contra dolo- 

I vinrc- 

COllJ4lllXC- 

c,ccu,I). 

3 prrfixo I 

l,rrlllle 

~ ; l l ~ v ~ ~ 

, - 

rcs lateruni pektorumquc 4 Libitos,qui yuntttioiicm 

M. 

afi-crant. Qiizdani iiflionc faiiantur : privatim vero 

caiiis rabidi ~~orti~s.Q~ippe ctiain pr&valente morbo, 

expavcfccnt~fq~~c potum tilts p13ga illico liberantur. 

CalcGt ctiam fcrro csnclcnte 'a u3, in 

Y. dy- inultis vitiis, privatim vrro dyhrtcricis. I3\ 8r rubigo 

ipb in rctncdiis, & (1 iic 'I elcphurii proditur 

fanafl; Achilles, Livc id =rea fivc fcrrca culpide fecit. 

Ita ccrtc pingitur cain ctccuticris giadio. Sed 

m. 4 hum~- 

$c~~i~a: 

kut. tlmquc 

D#/. 

6 acl*vil* rubigo fcrri dcrnditur huniido fcrro clavis vctcri- 

7 o or en- bus. 7 Vis ejus IJ ligarc, liccarc , rcltringcre. E- 

cia Ch 

levire. incndat alopecias illita. Utuntur & ad icabritias 

V nirigrrc. 

All,. v. p,lr- genaruin pultul3Cque totius corporis, cum ccra & 

garr Aid. 

flrl,,gc. oko rnyrtco : ad ignes vcro facros cx aceto: iteiii ad 

re. M. 

cc 3- 

qa&&r, lymyhitos, fanaticos, furente#. 

quafi correptos Nyiaphrrum fpiritu. 

Crcdidit cnirii vettdtas ftirorc pcrpctuo 

cxngitari, qui Nympht fpeciem 

ex aquis prodcuiitcm afpcxiflcnt. Antc 

prdium conimifliim cum Pcrh ad 1%- 

mas , inultos ad Cittlzrmcni i~yiiipliolcptos 

& fanaticos fuifi tradit Plumchus 

in Ariitidc. Vidc & Brod. c. 3 I. 

lib. r . L)airc. 

d Sir rdrpbum proditur find//; Ad~dhi.] 

Supra cap.y.lib.ry. Achiha herba: 

notum cR vulgatum illud,i qimac~ 

io'm7Py. tdtm. 

(I 06dS

, I B E R XXXIV. C A P. XVI. y43 

I palmyfcabiem, 

' paronychiadigitortim & pterygia in lin- cl,n d, 

teolis. Sifiit & faininarum profluvia impoiita vel- ~~~~~t~~ 

Icribus. Plagis cpoqiic recentibus vino diluta , & 

CUin rliyrrha fuba&a Sr condylornatis cx accto prodctk. 

podagras quoquc illita ' leair. Sqiima quo- ;.r411't. 

que fcrri in UTU ctt cx acic aut mucronibus , maxiinc ,V&; 

fimili, fcd 1 acriore , quam rubigo: qtian~obren~ 

6: M. 

contra epiphoras oculorum alfumitur. Sanguincmque 

iiittt, cum vulncra inaxime fcrro fiant. Siitit 

& faeminaruin profluvia. lniponitur & contra licnun1 

vitin. Hzinorrhoidas coinpefcit , hulcerunique 

ferpentia. Et genis prodell, Farim modo ad. 

fperfa paulifpcr , przcipua tainen coinincndatio &$5e 

ejus in hygrcniplafiro ad prganda vdncra fiitularque 

,& oinnein callutn erodendittn , & * ra6s oiftr~fia. 

bus carnes rccreandas. Corn onitur hoc n~odo 

obolis ex Cimolia crcta duo 6 

us , drachmis ' fex i.dutbu* 

cx ;Ere, totidem cx fquama ferri , totidem cera , 

7 ex olei fextario. His adjicitur , cum funt repur- fzx;i;!c~ 

' ganda vulnera aut rcpleiida ' ceratutii. 

h i d cum 

Iuiit ran. 

vu1 rui 

cum irpl. 

m. troici

um in amino perdurat, ncc liquatut : 

plum& autem vena facik funditur. 

IdWl. 

ca .I. 1ib.j j. Qalznr, vena plumbi elk 

d m

us Iqendurn,priu 9wrrnliqwjr.r rrgrr- 

Wm. Pinr. 

htidd.] Hic & cap.ro. lib.17. 

/lu:rdu~ currus genus. Marrobio ; 

Saruni /frrdu Gltrtionis genw, cum 

~idiculariio jock, vcrfibua, vocir de. 

. 

enF volunr erii anteriorem partem * 

in qua firmur btus manet ql1i ha. 

benis cquos rrgit. Hanc porro foltnt 

diligcnciua Ec hmptirofius OIl1arC qual11 

rcliquum vehiculum, quoniam fpcb 

turir prima occurtit. D.dtr.

~46 c. PLINII NAT. Hi ST. 

I d p his ac inargaritis hzc pertnutat. Nigro 

plumbo ad tiltulas laininafquc utimur,laborioGus in 

, Hirpania eruto, totafqiie per Gallias : fcci in hitannia 

fumnio tcrrac coriu adcolargc, ut lex ultro 

dicatur, ne plus certo modo fiat. Nigrigencribus 

hec runt nomina : Jovctanuin , Capraricnk, Olcafirenre. 

Nec diAerciitia ulla hie, modo fit cxco&a 

diligentcr. Mirumque in his fdis mctallis, 

uod dercliAa fertilius rcvivifcunt. Hoc videtur 

&crc rclaxatis fpiratnentis ad fatictatem infufus 

acr , zque ut fatiiinas quafdam fcccundiorcs abi 

facit.M. ortus ' facerc. Nuper id coii~pertum in Batica 

Saiitarenfi inetallo , quod locari folituin dccein libris 

per cc. ante annos , poitquain obliteratuin 

erat, erat LV. locatum efi. Siinili iirodo Antonianiim 

,,.," M. in eadem provincia pari locatione pervenit ad pondo 

cccc. veAigalis. Et tniruni, aqiii addita non li- 

reddit. Ixx. . 

quefccre vafa 2 pluinbo conttat : eadem in aqua 

3 calculus 3 calculus zrcufvc quadrans fi adcldtur, vas pcruri. 

m. 

CAI'. XVIII. 

MediLim deplumbo ,&fioviapluntbi, de niolylrddnn 

five galena depj'mmythro , dvfindaracba. 

medicina pcr fc pluinbi urus cft cicatrices re- 

I" ijrimerc : adalligatifque liiinborurn & rcntim parti 

laininis frigidiore natura in~iibcre impetus Venc- 

4 Vira in. ris. Vifaquc in qiiictc Venerca rpontc natura: c- 

, c)urquc rtiriipentia ufque in morbi gcntis , his laminis 

V. I 

morbi in- 

I,~lD. 

6 fiudlo- 

in 

M., Calvus Orator cohibuiffe traditur , virefquc corcorporis 

pork ftudiorum labori cufiodiffe. Nern (quoniam 

12 ita &is placuit) princeps laniina pcaori iitipo~ita 

fib ca cantica exchmans , alcndis vocibus deinonfiravit 

rationen]. Coquitur ad mcdicinz ufus patinis 

fiAilibus fubltrato Culphurc iiiiiuto , laininis 

n Bwbprdlr filp/~~c 

t h i o . Pint. 

i ni podrurtr.3 

Elegantitas in atchctypo nofiro: /ryrus/*+fwrh 

a Fit

L I 1 E R XXXIV. c A P,xvIII* 947 

hporitis tenuibus , opcrtifque fulphure & ferro 

miitis. Cum coquitur , * tnunienda in co opere fo- ;, munlrli 

rainina fpiritus convenit : alioquin pluiilbi c forna- 

cibus halitus noxius fcntitur ,& peltilens & canibus 

ocyfiine : omnium vero rneta~lorum , rnufcis 

8~ culicibus: quamobrerii non runt ca tzdia in tnctallis. 

Quidain in coquendo * fcobcin pluinbi lima 

luditain fiilphuri inifcent : alii ccruflhin potius lulpl>ur. v. 

quam fulphur. a Fit ti Iotura pluriiiii u h in nicdi- 

cina, cum le ipfo teritur in mortariis pluinbcis ad- ,rP;;,m; 

dita aqua calcfti , donec craflefcat. 1) Pofiea fupcrnatans 

aqua tollitur tpongiis : quod crnilifiiiiuin 

hit, Gccatuin dividitur in paltillos. Qidam liinaturn 

pluinbuin tic terunt : quidam chin plunibaginem 

adrnilccnt : alii vero acetum , alii vinum alii 

adipeni , alii rofam. Quidain in mortario lapidco, 

& maxim Thcbaico, +.plumbeo piitillo tcrcre ma- Dl+. 4 Inpideo. 

lunt : candidiufque fit ita mcciicaiiicntuin. Id autcin 

quod uttuiii eit pluinbuin , * lavntur , ut ftibi 

1 ;:~- 

& cadmia. Potelt adltringcrc , fiitcrc , contrahcre *II ulCad* 

cicatrices. Ufus eniin ex eodein L(L in oculoruin 'Zi,ii*eomcdicairicntis 

& inaxiinc contra 7 pwcidcntiani dem M. U- 

fur c,,,~- 

eoruin & inanitatem , & hulcerum excrefccntia;ri- dT;,:;exnafque 

fedis aut haeniorrhoidas , aut condyloinata. drllc14. M* 

Ad hac tnaxitiic lotura plumbi ' facit : cinis autem 8 fit. M. 

ufii ad hulcera ferpentia au;fordida : eademque, 

qua: chartis, ratio profeBus. Uritur autein in patinis 

per laininas rninutas cum fulphure, vcrlaturn 

rudibus ferreis aut ferulaccis, donec liquor niutctur 

i 11 

p it 6 lotwa plNrimi VI/.( in mrdiriu.] 

Plambi non plwrini , in cod. rc&, 

ut paulo poR , ad krc mirim lorwra 

phmbi farit. poilict ctiam legi, k forrc 

rptius,fit (I /rturr plwmbi Y w, er. favct 

ctiam huic leaioni Dio I- C. doccns lotuxrmplumbi 

adufiis mcdicinxl. 7. Pirt. 

b Prjlrrfiplmatanr dp.1 Vide dim

LINlI NAT. HIST. 

ein refrigeratuni teritur in farinam. 

I M- Alii 'elimatam fcobem in fi&ili crudo coquunt in 

caminis ? dona percoquatur figlinum. Aliqui ceruffam 

mifcent pari menfura, aut hordeurn, tcrunta 

tritum, que ut in crudo diaumeit , 8r przferunt tic ' tritum 

plumbum fpodio Cyprio. Scoria quoque plum- 

tam. &t. 

in V. d. 

3 CR. 0 ~- 

tima que 

ad. v. 

dcm 4 efi.Eor- cffc- 

&US. 

bi in uh ell, optimaque , quz ad luteum maxime 

colorcin accedit fine plumb reliquiis aut a fulphutis 

fpccie & terra carens. Lavatur h?ec in mortariis 

rninutim frsaa, donec aqua luteum colorem trahat, 

8r transfunditur in vas puruni, idque kpius, ufque 

dum hbfidat, quod utiliflimum Sefi: eofdemque 

M. efFeAus habet , quos plumbum, fed acriores. Mirari 

fuccurrit cxpericntiani vitrp , ne fzcequidem 

rerum, excrementorumque fczditate intentata tot 

modis. Fit & fpodium ex plumb0 eodem modo, 

quo ex Cyprio aere diximus. Lavatur in linteis rarh 

in aqua ccrlclti , fcparaturquc terrenum transfufione, 

cribratuinque teritur. Qidam pulverem pennis 

detcrgere inalunt , ac tererc in vino odorato. 

Efi & molybdaena , quam alibi galenam vocavimus 

plilnibi & argenti vena communis. Melior 

IIZC , yuanto magis aurei coloris, quantoque mi- 

nus pluinbofa, friabilis ,& modicc gravis, CoCta 

f ar entiqOS 

&P- cum oleo, jocineris colorem trahit. Adhzrefcir 

crb, HSIIC. 

M. & auri 8~ argenti fornacibus. Et hanc metallicam 

M. 6 CyQIO. vocant. LaudatifGina quo in ' Zcphyrio 7 fiat. 

7 fit. v. 

Pro-

dentD Dlorc. pro rirl~,&L~c~ plioiur 

‘%it drtmbi6rr. hn. 

b et rro~[’rr~*fw~tndo tdidr.1 Sic ut 

fl~ficre metnllica ca infuiidantur , abdomen 

VCIO feu venter mirigondi dolo. 

rikcaoh aqua caiida rovearur. fdrn. 

C h *mu ~ i rplwmbr.] i Cute vimi. 

tcr, ita utacrtum nnn contingat. DioCc. 

fmdarachx fiat. Auripigmento rubto. 

Talcm colorcm natta I Cndyx vel $‘- 

rium dicitl,r. Id

gin virus 

rrdolcns, 

750 C. Pti~ii 

NAT, HIST. 

que propeinodutn diAa natura elt. Invenitur autcin 

& in aurariis & in argentariis metallis, melior quo 

I v?ma- ma is rufa, * uoque magis virus redolens, ac pura 

fria%ilihue.Va 4 et purgare, Gitere,excalfacere, per- 

M. 

rodere.Summa ejus dos feptica. Explet alopecias ex 

aceto illita.Additur * oculoruin medicamentis. Fau- 

3 HdC lo14 ces purgat cum melle fumpta. Vocein lympidain 

zi; 1- 

ac canorain facit. Sufpiriofis tuflientibufque jucuncamp- 

de medetur , cuin refina teretinthinain 4cib0 fumrcli,ia. 

pta. Suffita quoque cuin 'cedro,ipfo nidorc 6itidem 

ci,. M. medetur. Et arfciiicuin ex eadem eit inatcria. @od 

ti. Ih@. 

Drofi. 

2 ;:;, optimum, coloris 7 ctinin in aut'o, * excellentius: 

V. quod vcro pallidius aut fandarachz Limilius efi, de- 

8 excdlentis. 

M. teritis exiftiinatur. Elt &tertium genus, quo mif- 

9 rands- cctur aureus color hiidaracha. Utraqtie haec 

rlchz natu- 

,=. v. b fqumofa. 11hd vcro ticcuin purumque gracili 

, qoz vcnarum difcurfit lifik. Vis eadem lo qua fupra, 

tindaracha, 

fed. v. Ted acrior. Itaque & cauflicis additur, & pfilothris. 

Tollit & pterygia digitoruin carnefque nariuin, & 

condyloinata, & quicquid excrcfcit. Torretur , ut 

validius profit, in tiova tclta, 'donec rnutct co- 

1 o r e I n. 

Diofc. fquomatim in cruRar dividuntu[, 

alias fctc rcmper alii6 incumbcnter. 

Idtn. 

c DOW mnro eelown.] Pigmenrum 

id fandarachafaaitiacR, de qua cap.6. 

1ib.Rq. 35. ILm. 

c. PLI-


NATURALIS 

HISTORIE 

I, I B E R XXXK 

P K 0 OF. M I U M. 

E T A I. L o R u M , yuibtis opes conpant, 

ann&ntium quoque cis nattrra 

zndicnrlr pvopemodurn ej? , ita connexi 

rebw , ut irnrnenlr; metlicinr $ha, ojficinarumque 

tencbrle, & morofi cdlmdi 

' pinqcndiqire IC tingerid; fubtilirw /I'Mul dice- d;, EBCR- 

Yentur Reyant terrle ipfiusgenera lapidumqut , vel 

nmwo/iOre firie , p furrmij fingula h GrrcL prr&cipcre 

wolumnibur tralfata. 'Nos in iir brcvitatcm fiepcmur 

utilem injhtutt modo, nihil ncccfarium 

aut naturale omittentes. L utile. 

Dnl. 

C A P. 1. orlo lor pinura. 

marmoribus pulfa jam quidcm & mro , nec tan- 

4 vrrmiturn 

ut parictes toti operiaiitur , vcruni & intcrrafo ru\ntijquo 

niariiiore + veriniculatis ad cffigics rerum & ani- : ~ i ~ ~ & 

maliuln M*

a Nan @acrmt jdnt abrci.] Lcge: Nan ' 

#rcrnt jamaabrci, na /pewla In cwbrtu~v 

ru'trnria. Vidc SalmaC H.Aiig. 443. a. 

b Abrci.] Abaci tabulz marrnorcz 

quadratr, ligncis fimile. Nom , ut I 

pi&vra fingebatiir, Idtm. 

d rit OWIYI rfl(r.1 Ovatam iiitclligo. 

miculis notatum ovata figuia duUic. 

Itltm. 

e Simnrdicur.] Sinnada Afis urbr,futradunr 

Gmmmatici , &.f d ,&or pra cap. 29. lib. 7. Ex ea Sinnadicum 

arj8@, cia$$ i& hiour owm- marmor celrbcrrimuin. Vidc Strqbon. 

~qH(i'u ro;g tuhherr i~a& Vitru- 111. 12. Idm. 

yius cap. 3. lib.,. Jtrqnr ~rrtrihr parir- f Sh'warvm tapitrpmutrntur. 3 EX: 

ribw, now&cruj)a PxrIdtPJttJ pro ~L,IcM Cmptllia ill3 fuifli diicimus cx Sueto- 

*ryII~uy, jpprIur ~,~~orl~r&a~~ram 0 fit. nio in Tibcrio, c. iz. cx Lampridlo in 

crlorum d;pi/ionibuJ (n;mrrwm forrnrrwtl) Commode Et diis. Idrm. 

qudrrrrrum rotwndrrmm ) cinrfi pro- g Pinrcothrtu. 1 Pinacothccx arrna- 

+rntrr h~brnt rxprrjlienrr. Turncb. E. 3. ria in qiiibus rabulx pittx, crlaruiii arlib.26. 

Cabub. adsueton. pag. ~o.Dal. gentum, itragulr vcRes, ligna, Ik aha 

e MaculJt qur nom rflnt.3 Nam ms- domus ornaincnia rcponcbantur, (irxculofum 

varium ue marrnor rnaxime cis phafcoli, cik, rhilii, ~(grAii. AI-. 

placebat: quod Znatun talcnonefi'ct, abAlcr.c.rq. lib.5, Idm.

LIBER XXXV. CAP. 11, 5f3 

Iuunt. lidetn paldtras athletarum imaginibus Lk 

ceromata ha exornant, & b vultus Epicuri per 

cubicula gefiant , ac ‘ circumferunt Cecum. Ndi 

ejus vicefirna luna racrificant , feriaf ue oinni menfe 

cuitodiunt , qum * icadas vocant, 1 i maxime qui 

{e ne viventes quidem nofci volunt. Ita eft probe- v. 

&o, artes dcfidia perdidit : & quoniaiii aniinorum 

imagines non runt, negliguntur ctiain corporunl. 

Aliter apud majores in atriis * hae crnnt qute fpcLtz- 1 hoc. .us 

rcntur, non ligna cxternoruiii artificum ncc ’ zra, 2a,,,,,,. 

aut marmora : cxprefi ccra vultus lingulis 1’ difpo- v. 

o?rcaaut

7 ~ 4 C. PLINII NAT. HIST, 

i~nagines eratit, affixis Iioitiurn fpoliis, quz ncc 

I emptor I einytori rcfringcre Iiccrct:triumpliabaiitque ctiarn 

dotniiiir; mutatis ipfz dotnus : & crat hzc fiia~ula- 

rcfrlngere 

telifahft 

$2 ctiim 

YommIa 

riiutatii domiis 

vrwmenfa 

c- 

,a,,t,c,ac. 

qwc hvL rat,o 

rppro,,211tr. & iriKenq, 

a rcipitbllcs 

tio ingcns , exprobrantibus tctiis , quotidie imbtl- 

lerm doiihin intrare in aliciiuin triuii~phuni.Extat 

MciTalz OIatoris indignatio, qua prohibuit infcri 

geriti fiir Lcvinorutn alicna~li11:aginenl. Sirnilis 

caufa Mctlhla: fcni cxprcfit voluniina illa , qua: dc 

f~miliis coildidit, curii Scipionis Africani tmnGffct 

atriuni , vitidit(pe adoptionc tcftanicntaria 

b Salutionk (hoc cnim ci fucrat cognonm) Africanc)ruiii 

dcdecorc notam irrepentcm Sci pionurn no- 

~niui. Scd pace Meflilarurn dixiflk liccat, etiain 

nicntrri clarorum irnagincs, crnt aliquir virtutum 

amor : inultoq~ic Iioncitius quam incrcri, ne quis 

fiiac expetcrcr. Noti cfi prarercundoui & novitiuin 

inventum. 'Siquidcm iioii fLItiin cx auro argcntovc, 

aut ccrtc ex xrc in bibliothecis dicnntur illi, 

quorum iiniiiortnlcs nniina: in iifdcm locis ibi loquuntur 

: qutnirno ctiarn qus non func, fin~untur, 

pariuntque dcrttlcria noli traditi vultus, hut in 

1-Joiilcro cvenit. Qiio majur (ut cquidroi arbitror) 

nitllurn cit falicitatis Gxciincn, qunni fcnirrr omncs 

fcirc cupcrc ,. qtidis fucritaliquis. Alinii Pollionis 

hoc Roim inventitiii , qui primus bibliothe- 

cain dicando, ingeiiia boininum rcnipublicmi fecit. 

mur enit,au&tor rcribit cap. 12. lih. 7. 

Julius Cafir ad cludrndas varicinationes 

, quihus fcrcbnritr nomen Scipionut11 

in Hifinilia fwlix ac invi6um ciX, 

cum in ea rcs gercrrr, dcfpcttatiflirntun 

quclidirn ex gcnrc corncliorum f'ecum 

habuit in caflris, cui ob opprobrium 

vitz Salutionia cognomcnerat. Sueton. 

in Jutiocap.rrp IcIrm. 

C Signidtm nm b/nm tx anlo arptorr.] 

In vclufio codice vcrhum/.lum. 

[ion Icgitur, & moxpoulo, ilir non JUL 

Pint. 

a Invm-

LIBER XXXV. CAP. 111. 

$fr 

Ck. An priorcs coeperint Alcxandria & Pcrgaini 

reges , qui Libliothccas magno certamine inltituere, 

non facile dixcrim. Iinaginuni 'amorem fla- I amore 

flagran. 

graffe uondam tcftes h t PC Atticus ilk Ciccronis iuoldna. 

edito 1 e his voluiiiine, tL 

x1. 

Marcus Varro bcnignifi1110 

invento infertis ' voluininuin horum facunditati 

, non nominibus tantuni feptingentoruin noh taiiwin 

nonlllllbl,* 

illufiriutii, f.d & aliquo niodo imagitiibus, non pal- M. 

ius 3 intcrcidcrc iigixas , aut vctuItatcin avi contra ,$."ltLrirC* 

homjnics valerc, a invcntionc iiiuncris rtiani Diis r ~ , , , ' ~ ~ ~ 

tnrii qui+ 

invidiolus , quando iuit~~ortalitatem non l'ol0111 dc- ctinin 1)m 

dit,verum ctiain in oiiiiies term mifit,ut yrzli.ntcs iiividiolc. 

M Le~o, 111- 

vidinluc. 

f IlblqUO 

ClCrll p'd- 

eiki 'ubique & claudi poll'ent. 

c A D. 111. Illlt. M. 

emdo prirnum c9pi imaginimr pubhce, &quando in 

domrbudpojti ,& deptltura rnrtrb, & munocbromaro, 

&primis pitforrbur, 6 atitiqiwite 

pi&iuriruni in Italia. 

oc quidcni alicnis ilk prrrfiitit. Suorum 

ET 

vero clypeos in Gcro vc1 publico privatiiii dicarc 

primus inhiit (ut rcpcrio) Appiiis Claudius, 

uiCodd cuin Servilio fitit anno tirbl~ CCLIX. Po- 

;?it cnitn in Bcllouz ztlc rnajorcs Crtos, placuit- 

6 mournchromatun. 

V. 

que in excelfo fycklari , & 7 titiilos honoritin Icgi. 2 titulo- 

Dccora rcs, utiquc fi Iibcroruin turba parvulis 8 turbm. 

& mox , e- 

itnaginibus fCu nidum aliqiiciil fobolis par'itcr oiten- Ltcndnl~.hl. 

dat : qualcs clypeos tic1110 non gaudciis favcnfque 

afpicit. Pofieuin M &tniIius, collcga in conhilatu 

Qiinti LuBatii, non in Bnlilica inodo Kinilia, 

vcrum & doiiii lug poluit , id quoquc 1' Martio g maxim 

eximplo. V. 

cxcmplo, Scutis eniin qunlibus spud Trojatn pugnatuin 

rirr, (ir IJiad.6. Sick Hcfiodm dmrik 

&fcliyl.in Trigordia bra im' @i:cur. 

Euripido iu Plloenifis. Mitalerius.

556 c. PLINII NAT. MIST. 

niturn ell, * continebantur imagines, i' unde S: nomen 

habucre ~lypeorum, non ut perverfa Grammaticorurn 

iubtihtas voluit ,' B clucndo. Origo 

plena virtutis, faciem reddi in fcuto ctijukluc qui 

rhcxnu. 

fa.clrp.M. fuerit urus ilip Pacni 'ex auro fattitwere 8. clypea, 

& iniagincs, ~ccuinque in caltris tulcre. Ccrtc 

captis cis taletn Afdrubalis invenit Qtr.Mnrcius, 

Scipionuin in Hifpania ulror : ir+c clypeus fiipra 

fores Capitolinz zdis ufquc ad inccndiurn wimurn 

rrcurrru. fuit. Mijoruirr * quideni nofiroruin tanta ccuritas 

a. in earc annotatur, ut L. Manliu, Qy. Fdvio Cuil; 

anno urbis quingentetiitio feptiingi4ino quinto M. 

Aufidius tutela: Capitolii redernptor, docueric paties 

argenteos efTe clypeos , qui pro arcis pcc ali- 

% quidrm 

quot jam lultra affrgriabantur, I& phx irijtjis 

incerta~iec infiituti operis quzftio cfi.A;,gyptii fex 

millibus annoriiin apud ipfos inventarii, priufqiinrri 

in Grzciam trancrct , affirinant , vana przdicatione 

, ut plain cfi. d Graci auteni alii Sicyone , alii 

apud Corinthios rcpertain , oinncs uinbra honiinis 

lineis circurndu&ta. Ita uc talera prirnarn fuiffc: 

fccundam fingulis colorr 1 us, & e ~nonocl~romaton 

dithm, 

rl

~ rcdundaut. 

LIBER XXXV. CAP. 111. 5y7 

diaam, pottquam operofiar inventa crat : durat yc 

talis etiam nunc. Invcntan) linearcin dicunt BP 1- 

locle Agyptio, vel a Cleanthc Corinthio. Primi 

excrcucre Ardiccs Corinthius & Telephancs Si- 

, Line ullo etianinuni colorc, jam taiiien 

incus. Ideo & quos piiigerent, adb 

Priinus invrnit eas colorare, 

teita (ut feruiit) trita , Cleophantus Corinthius. 

Hum, aut codem nominc alium Cuifle, quem tradit 

Cornelius Nepos l'ecutum in ltaliam Demaratum, 

Tarquinii Prifci Romani rcgis patrem fugientcm 

; Corintho injurias Cypfelli tyranni + niox ' doce- my,, ma 

bimus. Jam enim abfoluta erat piAura etiam in ltaha.Extant 

certc hodicque mtiquiores urbe piCtur;r: 

Ardez in dibus facris , quibus cquidcinnullas 3cquc 

dctniror tan1 Iongo tvo durantcs in orbitate 

tc&i, veluti reccntes. Similiter ' Lanuvii, ubi Atalanta 

& Hclcna coinintic pi&= hnt nuda abcodein 

artifice, utraquc exccllcntifima fornia , fed alter3 

Ut Virgo: * ne ruinis quidcin teinpli c0ncufljc.d Pon- qiijdrm 

tius legatus Caji priiicipis cas tollcrcconatus el), Ell1 

hbidine acccnfus fi tcAorii natura perinilifiet. 

Durant 

lib.z.de n3t. deorum, n~nopmwi dtrr 

vocat,eofdcm I'emper, qui iicc ira mtrtcntur, 

ncc lzritia : quamvis tcnucsO( 

dccolorcs a ud Luciliutn Noriiui exponat 

hoc vcrl : 

--- YIX vivo brrini a mowgrawmr. 

Dalcc. 

8 t%mthr Crrintbh.] Srrabo lib. 8. 

ln Alphxoniz Diant rcmplo Clcanihis 

& Arqonrh picturz vilhnriir , hoiiii. 

num Corin!hiorum. Altcricrs cpidcm 

Tloiz exidturn, b Mincrvx orius: a\ 

tcriui Dianr In cunirdcportatio, opera 

plurimum Iaudata. Idem. 

b Prinw inamit ra rrlormt, ac.1 

Nirniruin iimplicinimus color conrtnicbnt 

rudimentis artis ; quanduqili. 

dcm abfolutifiini etiam arrib'ccs , 

I dice- 

* nominim ti- 

. 

l'olrtrw, 

&c.M. 

A ~ I I C S k cjus rracis alii, nen nifi 

quaiuor coloribus pinril lcguntur. 

Grltn. 

c fanuuii.1, In rempto Junonis SOrpitn 

quain illrc colcbsnt capite CapriM 

pck tccto, qualis cjus imago Lignata eR 

in quodam Romano dcnario , additir 

Itis litctis. 1. S. M. R. idclt. luna SOqiira, 

vcl, ut CII apud Fcltum : si@irr. 

M a p Regina. Eius prstcrca hulacrum 

hiRituiii i% fiutaturn cum repalldis 

cilccis fuilfe rradic Cifcro lib. de 

nat.deor.VrfiRU( 118. 

d panriw Irpw c+cpincipu rru rob 

Irrr IO,,~IU ./I. J In lcripto codicr, 

C. I+inrrpsrM telkrc conrlu (j?. atera 

Ymr. 

a Dn-

I rraLtala. 

v. 


a Durant & Czre, antiquiores & ipfae. Fatebiturque, 

quirquis cas diligcnccr zfiimaverit,.nuIlam artiuni 

cclcrius confumnatain , cum lliacis tctnporibus 

nor1 fuirrc cam apparcat. 

Depi&€oribw Romanis, 6 quando primum dignit& piEtUra 

, 6 gut vr&rt45fiar pilturapropofuertrnt 9 6 

quando externis pitfurid drprta Roma. 

ud Rotiianos quoquc honos mature huic ar- 

A' 

c A P. 

lv. 

ti contigit. Siquidem cognomina ex ea Pittoruin 

traxerunt Fabji clarifirna gcntis , princcpfrluc 

ejus cognominis ipfe 'zdctn Salutis pinxit anno 

urbis condita: CCCCL. quz pittura duravit ad noitram 

iricirioriaiii, zedc Claudii principatu cxuita. 

Proxitnc cclcbrata cit in foro boario adc Hcrculis 

Pacuvii pocte pifiura. Eiinii lororc gcnitus hic 

fuit : clarioremquc can artetn Rome fccit gloria 

fccna. Poltca ncm cit ' CpeAata honeftis manibus, 

niG forte quis Turpiliuin equitcm Romanurn 2 

Vcnetia noitra: ztatis vdit rcfcrrc, hodieque pulchrir 

cjus opcribus Verona: extantibus. Lzva is 

manu pinxit, quod dc nullo ante tncnioratur. Parvis 

gloriabatur tabcllis, cxtinAus nupcr in longa Tcnc&a, 

Aterius Labco Yrztorius , ctiam Proconfulaw 

provinciae Narboncniis funCkus. Sed ca res in 

rifu tk conturnch crat. hit & principum virorum 

non omittendurn de pidura cclcbrc confiliuin. Qu. 

Pedias nepos Qu. Pedii CoriLhris triuniphaliG 

que, ;i Cefarc Diktatorc cohzredic Augufiodati, 

cum nawa nlUtUS efct CUIII Meffala Orator ex 

cujus 

3 burrnr @Z cm. ] Ea urbr en He- c Rdm Sdntid pinxii. J warn C.Jutrurix 

, olim Agylla 1 Pcldgrs cdtori- I nius Rubulcusddicrvcrot. fhlrr.

LIDER xxxv. CAP.IV. $79 

cujus familia pucri avia ciat , pitturain docenduni 

cenfuit, idquc etiain Divus A u p h comprohavit. 

her magni profeAus in ea nrtc obiit. Dignattio nu- 

'tern przcipua Roiiix incrcvit (ut cxiftiino) ' i hl. 

'Valerie Max. Mdl'ala , qui princeps tabulam picturt 

pr;aIii, quo Carth~1lgitiicnfcs & Hicronem in 

Sicilia I devicerat, propohit in latcrc Curiae Hofri- $,.Vicerat. 

ha:, anno ab urbc coiidita qiiadringentchio nona- 

GeGmo. Fecit hoc quideni 8c I,. Scipio, tabulain- 

que ViAoriz fuz Aliaticae in Capitolio pfiit. Idque 

agrc tulilk krdtrcm Africanuin tradunt, iratutn 

haud iilinierito , quoninin filius cjus in ill0 praelio 

captus fuerat. Non difimilciii otknlionem & LElniliani 

fiibiit Lucius Hollilius Mancinus , qui pri- 

nius Carthaginem irrupcrat , litutn ejus a cxpusna- 1 wwll~lI"t,'lntionerque 

dcpidas proponcndo in foro & ipfe aif- X.," 

+n- 

M. 

ficns populo 3 rpcktantl fingula cnnrmndo: qiia co- IpcCtaiimime 

proxiinis cotnitiis Confulatutii ndcptus dt. 

Habuit LI: fccna "ludis Claudii Pulchri magnam actmirationcm 

piaura:, cum ad tegularutn hilit udinein 

corvi dccepti iiiiagiiic advolarcix. Tnbulis autern 

externis nuktoritatcin Romz publice fecit primus 

omnium Lucius Muinniius, cui cognomcn 4 Nan 

win Of. 

velldelldr 

res di- 

Achaici viAoria dedit. 4Na~nqt~e cuni in przda 

vendcnda rcx Attalus VI. mill. fiitcrtiI"in ctidlet 1111Xlll'Ct. 

Ariitidis tabulain , Libcriitn patrcm contit~cntci~i, 

k rex Attalua 

VI. 

pretium mirntus , fufiicatuTyuc aliquid inca virtu L ;, ;!- 

tis , quod ipfe nekirct revocavit tabulam Attalo millet v. 

rciinim famultum 

quzrcntc ,& in Cereris dclubro pohit : ttniia./ib 

quam primam arbitror pikturam cxtcrnm Romz 'h3;;Iinu1n. 

publi- *. 

a A &I. Ydlrrir Mix. hfrfila'] Anno Valrrius Mrffalmcognominatus efi. Ah- 

ubir u)~. M. Valerius Maximus, h crohtus Itb.1. Saturnal. Idrm 

M. Orziciiius Craflus confiles creati b Lud~ clrh pdthrr.1 Elcphnntc\$ 

advcrfa Hicronem, h Panos milli, primum its ludis pugnani FcncfitcliJ 

fdiritcr m gcfl'erunt , mtiltis oppidis tradidit cap. 7. lib. 8. Mcrninit Pi lien+ 

mtditcrrancir aut receptis , aut expu- IiujuspittxValeriur Ma, cip. I. iib. 2. 

enatis. Inca cnpcditionc Melfila capta, Idm. 

a IK~

560 C. PLIN~I 

NAT.HXST. 

publicatam. Deinde video & in foro pofitas vu1 O. 

Hinc enim a ilk Crafi oratoris lcpos b agentis k ub 

I re"* Vcteribus , cum tefiis compellatus inftaret : Dic 

comp. inn. 

drcerctque, ergo CraifC a quakm mereris? Talern, inquit 9 * 

Crslle M 

, oitendens in tabula pitiurn ' inficetifime Gallum 

tinimc. &. excrentem linguam. In foro fuit & illa paRoris le- 

3 Tcutoy. 

nis cum baculo, de qua Teutonorum legatus interrogatus 

, quanti eum zQimarfi, reipondit, Gbi 

vivum. 4 virum M. donnri nolle talein 4 vivum vcrumque. Sed qracipuam 

auktoritatem fecit publice tabulis CAar Ditiator, 

Ajace & Medea ante Vcncris Genetricis 

adem dicatis. Poft cum M. Asrippa vir rufiicitati 

propior quam deliciis. Extat certe ejus oratio magnifica 

,& inaximo civium di 7na de tabulis omiiibus 

fignifque publicandis : quod 1 eri fatius fuiifet,quam 

in villarum cxilia pelli. Verum eadem illa torvitas 

tabulas duas Alack 8: Veneris mcrcataefi A Cyzi- 

I ~111. cenis H s, ' x I i. M. In thermarum quoque caldif- 

Cb. 6 13. 

fiiiia Dam marinoribus incluferat Darvas tabellas, 

L 

c ' 

paulo ante cum rcficcrcntur, fublatas. Super om- 

6 fnrirui nes Yivus Augirltus in ' foro ho celcbcrrirna io 

am pofuit tabulas duas, quz belli piltam faciein 

[ibcnt & triuinphurn. ldein Canores ac ViAoriam 

poruit ,& quas dicemus rub artificum tncn- 

nlckrrimr 

prte. v. 

tione 

apud Plautum, in qiiibur menfarii, five 

mcnfularii Gvccollybiitz, livcargentarir,argcntariarn 

pcrmutationcm, negotiaquc 

maiora cxcrccbnnt.Ez fuerunc 

in vico huko vicinz templo vortumni. 

cafa Rornuli , xdibus Ciccronis. 

.$dam expnnunr,/iub urmhw,rofiris: 

nam & vcterafucrunc, & nova. zdrn. 

c I'aulo unirrum rrficnrniur.] In vC- 

~URO nrcrnplari , noii wficrrtnfw, fd 

r6mpntur, rcCtc hoc cit, cum furcr 

refringcrc3ttcntn~nt.utitur hoc verb0 

nliiks in hac fignificarionc wtUrndh 

prircnri criamlibro,cnp.z. BY" *IC rmptori 

rr[ringtrr lictrrr. Pint. 

a .+/lip-

.L I B E R XXXV. C A P. V. $61 

tione in templo Cafaris patris. Idem in Curia quoque, 

quain in Comitio codecrabnt , duas tabulas 

impreifit parieti : Nemcam fcdcntein hpra Iconern 

paliriigrrairi ipfilll , adltantc cunr baculo h e , cu- 

jus fupra caput I tabula bigz dcpendet.Nicias hip- b;:;,'$; 

fit le * inufiflc : tali eniin urus elt vcrbo. Alterius :;;y,N;; 

tabula: adinirntio cit , puberein filiuni feni patri 1;- ;!lnbigr. 

milem eik , faha aetatis ditf;.rc.ntia , fupervolante 1 iliiifire, 

nlielw uluv 

acpila draconein complcxa. Philochares hoc fuurn rcibo M. 

opus en; tcitatus eft. Immenti , vel unain fi quis 

tantum hanc tabulam zitinlet, pptcntia artis, cuin 

propter Philocharcni ignotiliiIiinos alioquin 

Glaucionem filiumquc ejiis Arifiippuni,Sriiatus 3 mlr-- 

1lCnr.V. 

populukpe Roinanus tot feculis fpcttct. Pohit & 

Tibcrius Cdar niiniuie coniis Imperntor , in tail- 

plo iplius Augufii, qiias inox indicabimus. 

c A P. v. 

Ratio pingend;, de p@neiitis. 

ABenus diCtuin fit de dignitatc artis inorientis. 

Qibus coloribus hgulis priini pinxif- 

fent , diximus , cuin dc pigineiitis tradercintls in 

nietallis. Qii monochromatea genera piaura VOcavcrint 

, qui deinde & quz quibtn temporibus invenerint, 

diceinus in incntioiie artificuin , quoniam 

i~dicare natura colorutn , cauh inltituti operis 4 priu* 

' prior cfi. Tandem fc 3rs ipfa diltinxit , & invcnit ';ikahncn 

1) atclue uinbrns 'differentia colorum ' altcr- "2'$k 

ns vice fefe excitantc. Deinde adjettus eft fplcn- z. ?""* 

dol-

a nnan.] Luminis intentionem, & 

rplcndidiorcm fulgorem. Idrm. 

b /ndi

LIBER XXXV. CAP. VI. ~65 

ldcin pretium ejus qua: a prefior 'vocattir, 8r efi E : ~ ~ ~ ~ ~ 

maxiulc iufca. Urus cjus ad bales abacorutn. In 

n~e~licina vcro blandus, einplafiriLpe & mala- l;+;;i,ke 

illatis he Gcca conipofitione ejus, fivc liquida I IqulJ1,

it. 1 01. 

3 cum ~ 0 . 

d. 

566 C. P LINJZ NAT. HSST. 

dcitur s( in ferrariis metallis. a Ex ea fit oehra; 

cxiiita rubrica in oHis iiovis luto circuditis. Quo 

magis adit in caminis hoc melior. Omnis autenl 

rubrica ficcat ideoque & eiiiplaltris convcnit, igni 

li- etiani facro. Sinopidis Ponticz felibra, filis lucidi 

libris x. & inelini b Ctracienh duabus miitis 

c1+- tritifquc una per dies XI I. leucophorurn fit, hoc 

cik , ghitinum auri, cum inducitur &no. Parattete 

nion nomen loci habct ex dgypto : fpumani rnaris 

dlk dicunt folidatam cum limo: b ideoconchs 

iilinutse inveniuntur in eo. Fit & in Cretainfula, 

que Cyrenis. Adulteratur Koma: creta Ciinolia 

decotta, confpifl'ataquc. Pretium optimo in pondo 

4 c. XI. + fcxdccim. li candidis coloribiis pinguifimum, & 

phurum. V. 

denar. M. 

xvI. trlen- tehoriis tenaciffimum propter lrvorem. Me& 

(I,. RuA. lib. 

3. ,+,dag. nuin candiduin & ipfuiii, eft optimum in Meloinf 

Mdium. 

fula. In Saino quoque nafcitur: fed eo non utuntuf 

piitores proptcr d niiniam pinguitudinem. Accu- 

6 bantcs 'cft^odiunt ibi inter raxa venas fcrutantes. 

rllu~rr ultra 

faX.1. M. hi mecticina eundcm ufum habrt , quem Eretria 

creta. Prrcterea linguam f ta&u ficcat. Pilos de- 

E,'7 & v. lUvi- LX- traliit '& Ipitigat. Pretium in libras reltertii finte11111~ 

guli. Ell & cola tcrtius 2. candidis cerufl'z , cujus 

1)nJc 

8 ['it rationern in plumbi metallis dixitnus. I Fuit & terterid. 

M. 

r3 per fe 6 in 'Theodoti fundo inventa Stnyrnr , qua 

veicres ad naviurn yiAuras utebantur. Nunc oinnis 

ex 

notaturn el? cap. 7. lib.?;. Pharidem 

fcrratn videtur apprllarc Thcophrafiur 

lib+ delrpidibus. /Arm. 

d Nlmrrm prnpidintm. J Dcnlita- 

trm, J~vitarcm. Tlicophr. Lib. de lapidib. 

/h. 

c Rwndrm N/um h&r. J Sanguinis fi- 

Rend!. Idrm. 

f rrNu fimf. 1 Alurnirdo guRU 

Did?. Idem. 

g In Thiodori fando iwvrntaSny?W&] 

Cretam viridcrn Theodntion Vitruv- 

appcIIat cap.& 1.7,noaccrulfrm~ Idm* 

a r@

cam matmtr incciidio takrns. fdrm. 

b Pnm.] ~d &a, fiippurrriones. 

kg0, ebfiNm: quz iiou patent owlis : 

quz incalvafubcuic latent ore vulnc. 

zato. idrm. 

c StAindrmoconprwhnjur rd met. J Et 

imdr mnncprr?thwtnr ad @#I , in PpOgfp. 

pho noRro , quam tcdc non fhtucrim. 

Pint. 

d ~~dwrrhm.] ~d finem capitis ultimi 

llhri hperioris. Sandaracha em tion 

rdchom : RBincta k fandycem & ryricum. 

Idrm. 

f

a Hy@o mrximc ;nfichv.] Hy@- 0 piAu tali$ cfifruCtiu) d r i&- 

num nunc tiiittuta cR c cow prim 3 90% im& 5 der. Idin. 

deindc b purpura Tyria B Cupfa lib. 9. b fp~birrnpr rqitw/%brrt.J r(uli*gw 

up.4r.nunc rinAutai! rubincocci loco, rqiirnfi~dwp, in V. C. Pint. 

&purpura vci purpurz loco, hykiiio. c clrw/twrr.b/inwni.] Hodic pi80- 

Vitruvictslib.7. cap.14. Efi aurcm hyf- re8 tvrulco fiiblinunt , dcidc Irccnm 

inum hoc nrbulcula quam cap. IR. inducont. Ddfrr. 

Fib. 16. vminiuni PiiniUE @ pCht, dr d ex Indid waif. 1 Indicum nihil 

cap. 26. lib. 2 I. filh hyiciniRurn expo- diudcfli, quam pigmenturn ronfdtum 

nil, quia hyaciotl~um Grtcorum Latini in C;uzarate cx lodim glaflo. Garcias 

quidam vacciniutn intcrprcrarentur . ab Horto lib z.cap.26. And TurcrvO- 

Vulgus Magnlcb vow. EX huius ah- 

cailt, lndi G*li,p\erique Nil. Diorco(ifculr 

nigro Fruttu fuccus Q rimimr ad &I fabul&, ut pleraquc alia inquit, 

purpurcani tintturnin apliimul. Vir- pi mantumhoc C onte ndci in arundi- 

.gillus fcilicct ideo ?rtcinir m+r*dixit. nilus lndicis , %C@IPU~, vcluti 

& intcrprcr Nicandti Q)ud &vu tu, r umorum M cbullirns quod&m cjcobp$ 

$mentum. hh. 

xii&h (wm talc Lignum en)

570 C. PLINXI 

NAT. HIST. 

reddit. Alterom genus ejus efi in purpur+ officinis 

innatans cortinis: & efi purpura! fpuma. "Qui 

1 lndico adulterant, vero ' lndico itercora colurnbina , auc 

tlngunt 

firrcow.Ch. cretam Selinufiam, vel 'b annulariam 'ultro in- 

% nluminarram. 

M. ficiunt. Probatur carbone. Rcddit cnim , quod 

3 vicm.Y. 

VCrO. fincerum elt , flarniiiam excellentis purpura : eC 

4 lubir 

M.fi,,aF, duin fi~niat, odorcm tnaris 4 olrt. Obid quidam i: 

rub~iclr. fcnpuiis id colligi ptitant. Pretium Indico denarii 

tn. f M 'vjginti in libras. In medicjna Indicum d rigores 

6 flccato- & impetus fcdat ,' Liccatquc hulcera. e Armenia 

ria hulceq. 

M. inittit, quod ejus nomitie appellatur. Lapis ell hic 

quoque chryfocolla: Modo infeCtus. f Optimumqueeit 

, quod maxime viret , comrnunicato colore 

cum caeruleo. Solebant librz ejus tricenis numinis 

taxxi lnventn per I-lifpanias harcna eit , Lirnilrni 

7 vilicar, curam rccipicns. ltaque ad denarios fcnos' utilitas 

W. rrdiit. Diltat B caeruleo candore rnodico , qui te- 

8 liujtia. ncrioretii a liunc cfficit colorcin. Uhn in medicinova 

M. na ad pilos tantimi aleridos habet, maxiiaequc in 

% &VI- palpebrtr. Stint ctiarnnuin Onovitii duo colorcs 

I I tltlOd. Io Z vtli~riiis , viridc quod Appianutii vocntur g& 

iotim. "quod chryrocollart~ l a l ~ ~ mentitur, t ~ m fcu pa- 

vel iirilita- 

lillimi. M. 

mY d 

M 

,, R, ruin iiiulta tint iiicodacia cius. '1 Fit '3 k cx creta 

V. d.

L I BE R xxxv. c hP. VIIS 571 

viridi azfiitnatuin fefiertiis in bas. Anularc quod 

quod vocant candidum cft quo muliebres pic'tirz cniididum. 

illuminantur. Fit & ipfum cx creta adinifiis vitreis quo. V. 

gemmis ,ex vulgi anulis, undc & anulare di&um. 

c A P. 

VII. 

Ruj colorcs non inducantur ,& quilrw colwibusm- 

riqui 'pinxcrunt , & quando primunt la- 

I lilvu k 

lare VOCPIIC. 

s pinxorim. 

hi. 

1 pgiim 

& pir'tiiro 

prop bf. 

drrtorum 1 pup propofit& fiint. 

X omnibus coloribus 4crrtulam amarc, udo- Lnt.ln 

Eqoe illini recurant, purpurifiinl, lndicum cz- '~YIIC. V. 

riileuin, iiiclinum, auripigmentuin, A ppianum, cc- 

rtih Cem tinguntiir iif'ctn 5 his coloribus ad cas 

s 

@&uras, qua: inururrtur, alieno parietibus genere> 

ied clnfibus fJmiliari , jam vcro s( onerariis navibus 

: quoniam & pericula expingirrius , ne quis :$$- 

iiiiretur & rogos pingi. Jiivatquc piifinaturos ad 

inortcin,aut ccrtc c~dein, keciok vchi. Qa coiitcmplatione 

tot coloruni taiita varictatr fiilit anti-- 

quitntcm mirari. Quatuor cdorihus folk immortalia 

illa oprra frcere, b cx albis melino, cx iilaccis 

Attico, ex riibris finopidc I'ontica , ex nigris atrainento, 

Apcllcs, Echion,Mclnnthius,Nicom3chuF 

claritfiini piaorcs cum tabula: coriiiii fingulz oppsidorum 

vasnirent opibus. Ntitic Sr purpuris in patletcc 

71iiigrantibus & India conferrente flumi- 7 intnntibun. 

V. 

num fuoruin limuoi , & draconum & elcphantorim 

d faniem , nulla nobilis piAura cR. Omnin 

a pwdr inurwnfwr. ] EncruRice pingcndi 

ratio fir aut ccris,aut coloribus, 

aut inctallic igne liquckcntibus ;ceria, 

ur in uavium piCtiira. cum fralytx variis 

fiauris rabuls, ccradiverfis ciim colorilm 

pittaoblincbantur : coloribus, qt 

infiglinis. lrrlicir ptrcipuc, DE o eri 

bit$, Opimiano vitro, quod Emrirvo: 

Caiit, dcpittis: incrnllis % iir in gcncrc 

iirtificii quod Dannj;!winrr appellant.

572 c. PLINII NAT. HI ST. 

crgo tnehora tunc fiiere cum minor copia. Ita&, 

quoniacn ut fuupra diximus, a rerum 11011 animi 

pretiis excubatur. Et noitra: atatis infaniaiii cx pi- 

Ltura non oinittain. Nero princeps jufferat colorfcum 

fe pingi cx x. pcdum in Iintco, incognituni 

n:rzyi. ad hoc tcoipus.Ea piEtura cum peraAa efl'ct in ' La- 

~arranll.V. mianis hortis * accenfa fultninc cum optima horto- 

* dacuril* ruin parte conflagravit. Librrtus ejus cum * daret 

effcr munus. 

M. Antii DIU~US gladiatorium > publicas porticus binveitivit 

pitkura, ut conitat > gladiatorurn, minifirorumque 

omnium veris imaginibus redditis. Hic 

inultis jam feculis cfummiIs animus in piaura. Pingi 

autein gladiatoria munera atque in publicoexpo- 

3 I* mor- ni ccrpta A C. Tcrcntio Lucano. Is avo iuo , 5 

tun avo luo. 

,. 

quo adoptatus fucrat , triginta paria in foro pcr triduuin 

dedit , tabulamque piQarir in ncmore Dianlc 

pofuit. 

c A P. 

VIII. 

Dc cetatepiilura , operim 6 artificuin indicatiiua, 

no6Jrtates ccc v. 

Unc cekbrcs in ea arte quam maxima brevi- 

N vitate percurrani : neque eniin initituti opeampla. 

ris cit 4 talis executio. Itaque quofdam 'vel in 

M. arnplior 

cnsrr,uo. tranfcurh & in aliorum mentione obitcr nomi- 

V. 9 rrlut in naffc fatiserit , exceptis operum claritatibus que 

M. & ipla convcnict attingi , Gve extant five intcrcidere. 

Non conftat Gbi in hac partc Graecorum diligentia 

,(1 tam multas pofi Olympiadas celcbrando 

piAo- 

rob magnificentia, prirnariis viris oc 

excdlentibus dip cura,& liberalitas. 

LJdl/C. 

d ram mnltrc p$ o/ymptadm altbrm- 

do piHoni , qnrm/~riurrior rnNorri.] In 

fcripto codice non owflorri Icgitur, Ted 

aflorr nt ha ; fcribo , ac 8orrnw. prrtcra 

rho ordinc leg0 hxc vcrba, mhw 

P 4

1 

$&.ores , quam itatuarios auAores : prirnuni uc C;U::: t.* 

Olyinpiade nonagcfitna, cum & Phidiani ip ? uti1 

initio FiCtorctn fuiffe tradatur, * clypeuinque Athc- Wmiumyue 

nis ab eo pi&um : preeterea in confeffo fit oAogc 1 uvem. M. 

h a tertia fiiidi: 3 I’anmm fratrem ejus qui c~y- 3 Pan*- 

nuni. FanJ 

Wim intus pinxit , 4 PC in figidc Mincrve , quam 4 la Eldc. 

fecerar 3Colotcs Phidia difcipulus , eC in facicndo ’’* 

JOVC Olyin+o adjutor. %id? 

quod in corifeitb 

pcrindc eft , Bularchi pittoris tabthn, inqua erat 

Mignetiiin przliuin , i CandauIe rrgc Lydirr HCraclidarum 

novifiino, qui & Myrtrlus vocitatus 

dl , rcpcnfatn auro. Tmta jam dignatio picSturz 

erat. Id circa aetatem Roinuli accidcrit ncccffc eft: n;;::f;z 

duo eniin de viceiima Olyinpiadc interiit Candau- clniiutc ar- 

111 , tall- 

ICS : aut (ut quidam tradunt codein anno , quo Ro- turn ,,oll 

mulus, nifi fullor, 7 manifeita jam tun1 clarttate ar- a ~ ~ ~ 

tis atqiie abfolutione. Quod G ‘rccipi nccdk en, clt , o p p 

rear multo 

fitnu17 apparct tuulto veruitiora princiyia cile,b cof- vctu(\iore 

quc qui monochrotnata * piiixcrint , (quoruin ztas ~ i w o . 

tin, 11, ccib 

nontraditur) diqiianto antc fuiffc * HySiznontcin, 7 appalent 

v. 

L)iniam Chartnam ,& qui pnmos in pi&ura fila- x 

riwt M 

rctn foctninamque lo difcrevcrit , Euinaruin Athe- 9 Hygloiiicnrem 

figuras omncs imitari aufilrn, qiiiquc in- i;~;c~: 

vrnta ejus “excolucrit , Citnonem Cleoiiaeum. ;,; :;- 

Hie catagraphainvenit , hoc eik, obliquns itnagi- Atttcll It I‘xcu- M 

nes, & varie fornqre vultus, I* refpciontes fiICpir islt. V. 

II rev0 

cientefque & dcfpicicntcs. Articulis ctiani inctn- nrplclel,tr,. 

bra V:

a girlrrorm Ditim, .Arr*phrrwm.') pGt Melanthius pacta: 

Vide Emilium ~robutnill vita Mihia- 

A ~ ~ ~ 

dis , 

dbmknrrn ; 32, ,*dr 

oc Trogum Pornpcilm 2- & 

Hcrodotum !). cui Paris dux rmii 

+yy'~ n 

Me- 

& natione fuit , Agtapl,erflc$ lUtCttI Ktx@mou drp8i i~'biur* 

Darii neposex fratrc Atiaphcrne. h ~t. Id 4, Dtovrtm rrmplafornmqt,r Atbrnu 

b Pjrhin. ] Ludis ApollinnrlLus s ommt /&mpru /yo hrronm ic*rgin;bw. 

celcbrari folitis in Pyihonis fkpcnfis Idem in varia porticu dum Troadas 

memoriam, quem adhuc pucr Apollo yingrrct, Elpinicrs uxoris, ac fororis 

ljgitris his occidit. Strabo lib+ Dd. Cimonii,parumpudicar,cumqua nupri 

c Po!yfnutru Th*/h. J Polygllotlts s Cotnmcrciurn habuctac,frricm pro Laoquod 

apud Plutaicbum inCiinom hi- 

dicca twprcfit. Jdtm,

a Pordr~n.] Porticua ea prius vocafa 

fuir mrnw&'?@ : deitide md- 

*iAs , cum cam fui? pitturis ornallk 

Polyenorus, qui inca Mararhoniam pugnam 

advcrlus Pcriir& Mcdos fclici. 

tcrcommillhn ducc hliltiadc rqrzlcntwit. 

In eapOfr,iZi:ZcnOdocuit.. indc 

Stoici Philo ophi dial. Eam porticum 

Chrylippo fulciti vulgo ajcbanr. PcrL 

Satyr. 1. 

ym~nrdrcs~rirnrbrutbrrii iUirrMtdu 

P@llinw. 

Dalcc. 

b A

a phxifi mow vidrrur. 1 Pi&turps HMlruni : rrtdnno rrroKnnt rmbo (Aillar 

i~li& appellant. Rhod. cap. 24. pita. 

lib. 29. in quibus ercclluir AriRidcr Et pdo p d : 

Thebmus, E. proximu fequcnti. Idrm. P*flqnarn rmnfitxir atps iffr cl/np~, 

b .Mapifiru rll jlnpirrr, @fa ] Va- CUM (I tunir rxilir , farit nNa in angut1 

fior leaio , nrpni f4Sw T p h . inpeturn 8 

Quid fi ncutro modo Icgacufs fc ma:(& Alrrrum rltctr ror WWII prthrndilir prnrijitfirgiurlf 

Jupir,r..ur capite fcquentc : citrr. 

Dalcc. 

fig0 %nu fuff?qiiJ/*pn*lru d TiaAn. d Qrmdirr in rrpitilm ,~rtidifi#e.] 

thCSrsni, @c. Pint. 

Id quo uc rcprchcnfurn dt in Euphlw 

C Hrtrvlrr infrni DrrmrJpr~gwhnr.] nore ldrnio infra cap1 I. hujur libria 

?lmurur in Amphitr. 

tdrm. 

hvdarr qyri jubd dwfum in im- Q 1 rigrntinir.1 Crotoniatls,CicerO 

phvinr dna 

1ib.z. %c Invent. Idem.

LlBERXXXV; CAP. x. $77 

Equales ejus & zlnuli fuere 

Tiinanthcs, b Au- 

drocydes, bupotnpus Parnfius. 

c A Pe x. 

De avih per piaurrm drcrptis : & quid dijicil- 

limum in prttura. 

Efcendifc hic incertamen cum CZeuxide tra- 

D ditur, Et ctitn illedetulitkt uvas +&as tanto 

fuccelfu , ut in fcenam aves idvolarent , ipfc detu- 

We linteuin piauin , ita veritate reprrfentata, 

Ut Zeuxis, alituni judicio tumcns, ffigitaret tandem 

remota linteo oficndi piAurain atque intclleAo 

errore concedcrct paliniin ingcnuo pudore , quoniamipfe 

' volucres fefelliffet , ' ParaGus autcrn Te ; Y Z ; ~ 

artificem. Fertur & pofiea Zeuxis pinxiffe puerum fiur.rd*fa. 

uvas ferentcm ad quas cum 8 advolafient aven, l:fl;;;g. 

eadem ingemitarc procefit iratus operi , & dicb. 

xit : uvas inelius pinxi, quam puerum : naiii fi s( 

'hoc confuinmaflmi, ives timerc debucrant. Fe- :'y:fz 

mere decit 

& figlina opcra 

funt , 

, quz folz in Ambracia reli&a burrat. Ch 

cum inde Mufas Fulvius Nobilior Roniim 

transferret. Zeuxidis inmu Rotna: f Helena elt in 

Phid 

Rrdm iqtmitm prH'pt. ] Put6 

fupctflucrc duo verba,ptwrlji/, h COW 

a Tinmrlwr.] De hoc morproximo 

Capite. Idtm. 

b ~nrlrocjdrr. 'J Androcydcs pinxit 

Thebanorurn viaoriam duce Charone 

CqueRri prxlio ad Plat+os. Plutnrch. in 

Ptlopida. Inter omnia eiur opera ma- 

*he Inudaros fui@ pifcts , quos circa 

Scyllam pinxit, auRor eR idem lib. 4. 

Sympof. qwit. a. pinxitl; vsro tam in- 

Rcniok, quod cfupikium moximcdelc- 

Qrretar. Id#. 

Zmxidr rrrditu. 3 Aideatem 

obi& Zcuxidcm cum wtulnm h fcpidam 

dpictrct, tmdunt. Apud FeRum 

hi vcrfur extant citati ex retcicquodnm 

Poeta : 

h m quid wdi fa&w rfi $e+ I 

Nil; ptClot jirri wcIr qui rfi morrum e/?. 

ldetp. 

iuneioncm, 8,aliquanto autcm poR. 

beltbar n~lgnr, dthr toamp, in crcm- 

plnri antiquo. Pint. 

c h r v 8pi.3 Senceo Controv. 7. 

lib. IO. name uvm deletes A Zcunidc, 

firvatumque puerum ut mcliorcm , 

quamvis non ita fimilcm. nil. 

f Hrlrnr $1 Ram yiQurrm fiortum 

vocatam fuiSc, tG; irdeyn, quod ad 

cam fpcaandam tiemincm euxir admittcret, 

qui Certam pecuninf'ummm 

lion ycriiolvi& Wllawfnib!t C. 12. 

lib. 4. hibr. Nitoffraturn plaorcm 

enin tabulorn cum RupoIeafpcxllfc, ICfort 

idcmau&orcap.47. lib. 14. Idlor. 

scttu vcwdi num quod lcriblt vdcr. 

Max. cap. 7. fih. 13. Zcuriii cxpcttan- 

0 11m

.IBBR xxxvb CAP. x& 977 

ofiet&re. ldem pinxit & 'Therca, qui Roiiia in I Rhoam, 

Et qua a* 

Capitolio fuit :& Nnvarchum thoracatum. 

in una tabula quz ell Rhodi , Melcagriini , Herculem, 

Pcrfk. Hac ' ibi tcr fiilmine ainbufta, ne- [:. :;.& 

queobliterata, hoc ipfo iuitaculuin auget. Pinxit & 

Archigallutn : quain pi€turam ariiavit 'I-ibcrius 

princeps i atqw 5 ut aultor cit Dccius Eculeo, ,It ;:;itr, 

Lx. feltertiis zltitnatani, cubiculo Tu0 inclufit. Pin- ;;;;!og 

xit & Crefalii nutticem, infniminquc, in tnanihus 

ejw :& 1) Philifcum tk Libertini patrcin aditante 

'Virtute i & pucros duos, in cpibus CpcAmir kcuritas 

& artatis fimplicitas: item facertloccm adftante 

puero cum accrra & corona. Sunt &dim piCturlr 

ejus iiobilifiine, 4 'Hoplitides I alter in certa- ,,t ::;;yi- 

1lline ita decurreiis, tit fiictare vidcntur : altcr arm 

deponens ut anhclate htiatur. Lnudantur & c ~ ~ 

Ahas Caftor lie ac ~ollux in cadem tabula: itcin 

Tekphus, Ac 1 illcs, Agaiiieiiiiion U~~XCS. lacundus 

artifcx , fed qtio ncinoinfolrntius Cy. mo- 

gantius fit urus @ria artis, Nanqtlc '& cognomi- ctgk K'' 

na &rpavit,d Abrodizturn fc appcllando,' aliifque 

3 hlnorrhm rhorrtntnn. 1 ClrGs 

PrsfcAiim. Vyidam legunt Nrrnhnm, 

tyrannum , qni Zenonem pliilofophum 

&: torqiicrt h nrcnri iunit. Viler. cap. 

&lib. 3. Ding. Laert. in Zcnonc. Ncarchi 

duck Athcnicnlir rnemimt Thucydides. 

y m Nitarthnm lcgunt tncmorarum 

Xenopbonte. Dalrr. 

A b Pkili/lwn. 1 ?hlliTcum Abydcoum 

mcmonr Xenophon Ilb. 7. rerum Grx- 

Carum, mirum ab Ariobarmne ingenti 

pecunia, ut Thcbrnos ac Lacedxmonior 

ad pacem hortaretur. Philircum trap- 

dumouQornominat infra hoc ipIo capite. 

Rlianus cap.rr.lib.9. hiltor. Alcxum 

h Pllilifoum Epicureas Roma 

ulros fuifc tradit. qidom Philircum 

Quiflc volunt unum ktriginra tyrannir, 

quos Arhcnienlibar Lyhdcr impofuit. 

Fhililbi mcmiriir k 1Eliailus cop. 11. 

3. hil.

s~C,3dY~7@ $pic, +&n oidw 

7i% i'X"+ 

neijirn@ SAdVFs mrqi- if 

'EQhu. 

066i 78"fif h*td&'J dt'irop*, & 

y' riri@vo7 

rth'sr iaK'r 

7ixVnP 

hc rurlirrn : 

~4 r9; &taa xhhm ~iw 

qrp1 rt' ;hl 

Tixw 4pGG +/*& 1:A a- 

xd& 

0" 

V4' ip~dpv~. 1&v&phv7@ 

h' Am#, 

o&e. +rp& 4 JNv'i#vn 

&yTe"k. 

Idem. 

a tjw tnim #/1 Iph;gtn;*.] VaIcr.c.x 16 

lib.8. QinIil. 1ib.z. 

b I'arniripfiw uvlrvnr vdacit.] Piaos 

quamvis id ejus indufiriz tribuatur, W 

poficritas in ram partcm fit intcrprema, 

Euripidis ingenium fccutui, ita 

~4. fecifividettlr, 

-"Ep?rrthrr rpiGM 

Adspa eG$up.. ip&rni~ e h ' 6 

.Ai.mhOV. 

Idem. 

c ~lrijlidtm. J Ailicnzur lib. 1;.

LI.BER XXXV. CAP. X. $79 

claruin artificem , Euyoinpus Pamphiluin Apellis 

przcrpcorem.Elt Eupoiiipi viaor certaminegymriico 

palinam teiiciis. Iyhs atlaoritas taim hit, Lit 

divifcrit pi&iraiii in gcnera tria, qux antc eum duo 

fuerc ; Hclladicum, CCC quod.Ahti.cum appellabant. 

Troptcr hunc a qiii erat Sicyonius, divifo Hclladico 

P tria fn&a iirnt , lonicum , Sicyonium, Atticum. 

Pa!npIiili pihra cll cognatio, & przlium d ad 

Pliliuncciii , Sr ' viAorjn Atlienicnfium , itcm 

Ulixcs


, ,nricdlcl Ulixes in ratc. Ipfe ' Maccdo nationc, fcd primus 

, Ar,l~,- in piCturd oninibus litcris cruditus ,, praccipuc ' A- 

0111 M 

mcrii+ (,romclrr- b rithmctice 8( Gcomctrice , fine qiiibus ncgabat arcz.Ch 

3 antnuis tciii perlici pok Doctiit ncmincm iirinoris ta- 

E:;,:~; leiito aiinis dcccin , quam nicrccdcm & Apelles & 

ty Y ralell- 9 Mclanthius ci dedere. Et hujus auktoritate ' cfto 

m t in 

Alara b,C. fcCtuiii cfi Sicyoiie primum, dcinde & in tota Grs- 

X. L. M 

qaod abJ,tr- cia, ut yucri * ingenui b ante omnia diagraphiccn, 

A,rm, ntc

W 

poitca iupcravit ' a Apcl- &~~;~~;- 

LIBER xxxv. CAPeX. 

prius gcnitos futuror~pc 

le~, cour(lllc OIyinpidc cx I I . in yicturs prove- quo. hi. 

&SI ut pliira Polus prop?, quam ccrtcri oiilncs, 

contulerit a voluininibus ctiaiii cditis qiix docctrinarn 

cain continciit. Pracipua cjus in artc vciiiiltas 

hit , cum cadcm aatc maxinii piQorcs chit : 

quorum opera cuin admirarctur , collxdatis onmibus, 

dccflc iis tinani illam Vcnercin dicebat,.q!in!n 

GraEci Chnrita vocant : caxera onlni.i conugille, . 

fed * hac foli fiti ncinincin parcm. Et &in glo- h,' !z: 

riam ufurpavit,cum Protogenis opus iinincnli Inboris 

ac curz fupra inodum anxic mirarctur. Dixit rdclil 

cniin oiiinia Gbi ciiin ill0 paria cffe , aut illi incliora 

, fed uno Ti praehrc, quod inanutn ilk dc tabula 

licfcirct tollcrc : inciriorabili przccpto , noccrc fa- 

PC niiiiiain diligcntinin. hit aiitcin non ininoris 

hplicitatis, qiiaiii nrtis. Nain ccdcbat Aiiyliioni 

de dirpofitionc , Afilcpiodoro dc Incduris , hoc 

tit, quaiito quid a quo diltnrc dcbcrct. Scituin cfi, 

inter Protogcncrn & etiln quod accidit. lllc Rho& 

vivebat : quo cum Apclles adnavigaffct , avidus 

cognorccndi opcra cjus, fama tantum fibi cogniti, 

continuo ofkinam 4 pctiit. Abcrat ipk, rcd tabu- 4 w.M. 

lain tnagna: amplitudinis in machina aptntaiii pi- 

&url:, anus una cufiodicbat. Hzc Protogenein 

foris effc rcrpdit intcrrogavitquc, ' 1 quo qux- c4," 

fitum diccrct. Ab hoc, inquit Apcllcs : arrcpto- ret 

que peniciilo liiicaiii ex colorc duxit fuiniim tcnuitntis 

pcr tabulam. Rcvcrfo Protogcni , qux gcfia 

crant , anus indicavit. hunt artiticcni protinus 

con t c 111- 

plrcn,. 

9- 

ham. V. 

9 rJ I"R'C' qui4 

IlVC. h!. 

OL 

ut loqui alia* Plinius confuevit. Pint. 

~prllrr , rw/+r O/ympi.dr cxt I. in pi- 

Rrra pruudftu, or,] patria Colophonius, 

Ephchs habitus, quod c3 civirare 

donatur fuiffet : quamvir Couln fiiilfc 

mdti prodidcrinr , l'amphili Ampliipol~tr 

difcipulus. Rod. c.38.1 i3.rbL 

00 3 1 .4Vid8

I ipbimq. 

tunc 

cfTet ' inqai- 

*eret w e 

ita CVCIIIC. 

582 C. PL~NII 

NAT. HIST. 

contemplatum fubtilitatem, dixiffe Apellem veniffe: 

non enim cadere in aliuin tam abfolutum 

opus. I Iphmqtte alio colorc tenuiorem lineam in 

illa ipfaduxiffc , praccpiffcque abeuntern , G red6 

qui' fet ille , ofiendcret , a adjicerctque hunc efle quem 

quaercrct : atque ita evenit. Revertitur enim Apel- 

Reper1h.c- les, fed vinci crubefcens, tertio colore lineas fecuit, 

nim 

1 iilirlil- nullum relinquciis aniplius fubtilitati locum. At 

tal19 M. 

Proto cnes vi&um fe confcfltis, in portum dcvolavit 

7 dpitein ciuzrcns. Placuitque, Gc cam tabulain 

poiteris tradi , omnium uidem, fed artificum 

4 przcipo miraculo. Con 9 umptam eam conitat 

priorc inccndio domus Cafaris in palatio, a avide 

antc B nohis fpeCtatam fpatiofiorc amplitudine 

nihil aliud continentcm, quam lincas vifum cffugicntct 

, intcr cgrcgia multorum opera inani timilem, 

& eo ipfo al~icicntc~t~ oinnique opcre nobiliorein. 

Apclli fuit alioquin pcrpetua confietudo, 

nunc~ua~n tatn occupatam diem agendi, ut non lineain 

duccndo excrccret artcm : quod ab co in provcrbiuin 

vcnit. Idem perfcAa opera 

pcrgtila tranfcuntibut , atquc poit ip f a111 roponebat tabulain 

4 prbcip,lc. 

,+,. 

7 propatulo. 

M. 

latcns , vitia qtm notarcntur aufcultabat , vulguin 

diligcntiorrm judiccrn , quam fe yraefcrens. Fccrepidrrum 

6 vd in runtc1ue i futorc rcprc henfum quod in crcpidis 

una. V. tin3 intus pauciores ferifl'et b anfas : eodem pofiero 

7 rap- die 7 fuperbo cmcridatione priftinae admonitionis 

vnccm eC 

cmciidrrin- cnvilhnte circa crus , indignatum profpexiffe , denem 

M. 

8 abirf.M. nuntiJntcll1 ne fupra crcpitlrrm fitor judicaret , 

d:triam, quod & i1hn in proverbium 8 venit. Fuit 9 cnim 

V. Pr 

firtio nihil rliwd rmrintnttm qwra lint#. 

Pint. 

b A+.] Vitrarum & fafcinarum. 

quibuscrepda liganrur, in anfarn cur. 

varas plicaturar 1 vincula quibus adfiringuntur. 

Ddtr. 

a @idrri

LIBER XXXV. C A P. X. 583 

& comitas illi, propter qusiii gratior Alexandro 

Magno erat , frcqucnter in officinain vcntitsnti : 

* nam ut diximus , ab alio pingi re, * vctuit cdi&o. ; f;:;,'f- 

Sed & in officina iniperite inulta differciiti filen- ; 

tium coiniter fuadebat, a rideri cum dicens 3 pucris IU. hetroza- 

qui colores tererent. Tantuin erat auc'toritati ju- T~~,~,,,~ 

PI tlnorirarir 

ris in regcm, alioquin iracunduiii : ~ a n q uAlc- m & lures crat 

xander ci honorcin clarifiiiio prz uit cxcmplo. 2; ergcn1. 

Nanquc cum dilcAain tibi ex psllacis his pm3piic 

nomine +b Catnpdpcln nudam pingi ob adniiratio- ;,!':;:;- 

nein fortnz ab Apelle jufiffet , eatnque ' ' tain n;rl,,,m I,'- 

pari captum ainore fcnfiffkt, dono cain dcdit. Mag- ret. a. 

nus mirno,major inipcrio hi, nrc minor hoc fatto, 

quam vittoria aliqun. Qtiippc fc vicit , ncc tortiin 

tantuin fuuiii , fcd ctiam affcLtuiii donavit artifici: , i ~ c ~ ~ ~ ; I ! ; 

ne dileaa: quidcm rcfpeCtii niotus , ut qua: mocio rclpcCt11 h'. 

regis fuiKct , iiiodo pittoris eflkt. Sunt qui Vencrein 

7 d Anadyoincncn ill0 pi&am cxctiiplari pu- n&e2s. 

m Kidrri rum ditrnr i pwrrC 914; colorrr 

rrrrrrnt. J Mcgabyzo id ab Apelie di- 

Ruin fuire, non Alexandro, narrant 

Plutarchus in libello de adulatoris & 

amici difcrimine, Rlianus c. & I.s.hiR. 

Polilianus c.48. Uikcllan. Lhlrr. 

b Campa/prm.] PancaRam vocat 1E. 

lianusc.3q.lib. 12. IiiRot. IJrm. 

c Tnm par; rrplnm rmorr finfifit. ] 

Alexander confpc&tis captivis muhis 

& corporis ma nitudinca formp qrtfiantibus, 

mph, inqirir, rim op- 

W'WI d~~&irtr. viaor. cap. 5. lib i. 

Idrm. 

d Anrdyomrnrn. J Vencrem ~ V P I ~ L I - 

&& Apcllis piaim, Vcncrem Cnidirm 

Prrxitclio GxilptamfuifTicad eremplar 

Phryncs #Awm+.w7@ , five 

-)1c2 , cum in Eleuliniorum yanagpri 

fpcLbntcuniverfa Grzcia nudafit cor 

pus , b in mare roluta coma dcfccndirfit, 

krihir Athenxin pag.292. verC29. 

Verba R hodi8.c. I 7 .I. rq.runt hzciP+u 

Phrynrn mirrmur ,nom HyprriJu r&ottrm,

584 C.P~.INITNAT.HIST. 

pnt. ApelIes & in zinulis bcnignus, Protogcni 

dignationem prirnus Rhodi conltituit. Sordcbat 

1 pluri- ilk his, ut I plcrunquc domeitica; pcrcontantique 

mum. Y. 

a licirtt. quanti ’ licitaretur opcra effcCta parvutii nercio 

M. 

quid dixcrat: at ilk quinquagcnis talentis popofcitt 

famamque difperGt , re eiiicrc ut pro fuis vcndcrce. 

Ea rcs concitavit Rhodios ad intclligeridurn 

a lorn+ artificenl, ncc nifi atigctitibus prctium,ccfit. Imanun. 

Cb. 

gincs adeo Limilitudtnis indifcretz pinxit , ut incredibilc 

diktu Apion Crnmmaticus fcriptum rcliqucrit,qiiendain 

c,y fxic hominum actdivinantem (quos 

Metopokopos vocant ) cx iis dixitk aut futura 

portis arinw atit praterite. Non fuerat ci gratia 

in conlitmi Alexandri cui11 I ~~O~CIII~O, quo rcg- 

4 iion ir,vi. 

P‘. nante, Alcxaudriaiii vi tc.nlpcll,ttis cxpulhs, Tub- 

5 lildlgnrfltrquo 

ornato frauctc xinuloruin plano 1 rgio invitatus,ad 

I‘lOl k voc. 

luoq Rcgis canmi vqiit :’ iiidiSimticiuc Ptolcmzo , 

tsr 

rlcllrs. M.

LIBERXXXV. CAP.X. 58 5 

& vocatorcs fuos oncndcnti, ut diccret 1 quo cor~ninvitatus 

dit, arrrepto I carbonc cxtintto i. 61fo~;iFn* 

~OCUIO, imaqiiicin in parictc dcliiicjvit , aporccnte exrlliao. M. 

VuItuin ylan'i rcgc ex inc~ioato protinus, I'inxit & 

Antigoni rcgis imaginein dtcro Iuminc orhaiiqrinius 

cxcogitata ratione vitia condcndi : obliquaiii q ~ , i ~ ~ ~ l 

namque fecit, ut qiiod corpori dccrat, pittura potius 

dccflc vidrrctur: b tantuuiiquc cnni partciii C titic 

oftcndit , quain tocani potcrat oitcndcrc. $Sunt 

interopcrac~~s & cxpirantiuin imagines. Qix nu- 

tein nobilifima tint , noli etl fiicilc diC-tu. ' Vcncrcln 

cxcuimm i. mari divus Augultus dicavit in dclubro 

patris Czfaris , quae Anadyotnenc vocatur, 

j vcrtibus Craecis tali opcre, dun; lnudatur, vicito, ~{,li~~~'i". 


I er ronnarc 

,- omnia 'ea quatuor coloribur fa&a : manipretiuni 

:,"dl'i,"ki- cjus tabulz in numino aureo menha accepit , non 

;c~pubmu~- numero. Pinxit & ' a Megabyzi facerdotis Diana: 

rcos ccperi~au- rneiilu- Ephetiae pompam : Clyturn equo ad bellum fcfiira. 

non nu- nantem ,& ci galeam pdcetlti armigcrum porrirnero.Y'Pdq.c. 

gentem. Alexandrum & Philippuin quoties pinconRare. 

Tabuls xerit enumcrare fulyervacuum eit. b Mirantur cjus 

&$:; Abronem Sainii ,& Menandrum regein Caria 

lnenrurP non nume- Rhodii. Item Anczum : Alcxnndriz Corgor0.M. 

itlienem tragacdum : Rornae Cafiorem Sr Pollu- 

% Mcg+ 

byzo facer- cem, cum ViAoria & Alexaiidro Magno. Item 

don. V. 

belli imaginern refiridis ad terga manibus Alexandro 

in curru triumphante. Quas utrarque tabulas 

Divus Augufius in fori hi partibus ccleberritnis 

mire. Sed utrocrmque modo Irgatur,du c Mrnmdrnm. J Quidam lcgcndum 

bitoanhzcvcrbaPlinii fint:&fiWitii: volunt Minorm, quell1 in catia primum 

ftint , an aliunde in hunclocum lihra rcgnafl'e, StraboauttorcR lih. rq. Alii 

riorum incuria commearint: locum ir Idrirr Icgunt,quem Hccatomni filiiim 

mcdio relinquo. /ht. 

fuilFe& Mtufoli fratrcm. idem tradit. 

a Mrgdyii ficwdorii.1 M#p6;{#( Alii vcrolepdum cenrcnt, Minoi'm @ 

olim vocabant Dianr Ephcfis racerdo. idrica r r p Crrir Rorfii. Invenio & apud 

tes. Id ex HeGchio & Appiano lib. y8 eundern-auLtorem lib. r r. Menandrum 

bell. civil. difcimys. Xenophon lib. I. quendam natione Grncum, mulras in 

dvaCm$nrcur, pipCv{or, + 1O ~ +ipt- India provinciaa rube ire, & viltorias 

J@ iprriac r r i ~ ~ e ginterprctatur 

r 

adituum. Vtde cap. 11. quod proximc 

fiquirur. p#pAe~6&r Strabo vocat 

lib.t4. cofqtte eunuchor fuifi fcribit. 

Qod & offcndit Heracliti epifiola ad 

Hermodorurn apud Polir ianum,caflrari 

ac cxccari Meglhyzum rolitilm, ne des 

virgini vir facrificarct , dicens Locus 

CR ry. Mifccllan. ubi ham eju9 pornpain 

defcrihit luctilcntcr XcnoPllon 

Ephcfius. 111 coferebantur facra B faces, 

cznifira. litffimcnta ;duccbantut calles* 

qui, hc. L)u/rc. 

b Mirrntur tjw ALranrm. ] Abron 

ArKivus quidam vitzpcrdilifitna. folutifims 

, luxuriolifims; unde prover- 

biitm Abrpni4 vita , apud ErJfinum CX 

Xcnodoto. m'vaCeyr SardanapJlutn 

olim vocarunt, ob cffceminatam molliticm,dc 

quoinulta Rhod.c.1 x.I.9. Id. 

ruas longius protulid, quam Alcxandrum. 

Mcnander Athcnicnfium dux (rc 

Nick collcgaThucydidi cclcbratur 1.6. 

ldrm 

d Anrr~rn.1 Vel Tegcatcrn. Lyciirgi 

filium, Argonautam : vel Samium Ncptun0 

genitum, eiiarn Argonaiitrm, ab 

apt0 in vincaoccifum , de quo provcraim, 

Mnlf.crdnnr inrrr calirrm fnprrma- 

7w lnlm. Idcm. 

C Rdh im?gintm.] Eam piduram vihut 

MXO his vcrlibus exprcfifTe : 

Clnudrnrwr 6th pnrtr : fnror impiw infu 

Yrt.n/;r/mi /+r rima ,@ minm vin- 

Ilw rlrrnu 

frrmrt Aorrrdm are 

POJ? trrxnm nndir , 

rvnrnto, 

rorntbtts cap. 11, lib. IO. Advcrfario- 

:urn. Idrm. 

a Rnrd

CAP. X. 587 

LIBERXXXV. 

mis dicaverat fiinplicitatc modcrata. Divus Claudits 

pluris cxifiimavit , in utriiquc cxcifa facie A- 

lexandri Divi Rugufir I itnagincni fL1bdcrc. Ejuf- ,;,i;f;*. 

dem arbitrantur ilianu cflk & in Aiitoniz tcniplo M. 

Herculem averrutn (ut quod cit difficillimun,) h- 

ciem ejus oltcdat verius pittura , quain promittat. 

Pinxit '& hcroa nudum : caquc piAiira naturam ; $:tm 

ipfm provocavit. Eit & cquua cjus ,? tivc fiiit i drm, rd 

quod judiciuin ad tiititas qiia A,,.,,, 

9 p - c iimi plktus 

in certaniinc : 

drupcdcs provocavit ab hoininibus. Nanquc ambitu 

aetnulos prsvalrre Centirns fingulorum pith qua pith- 

ras induAis cquis r;itcndit: 1) Apcllis taiitutii cquo ;. nat~r'm 

adhinnivere , idque poflea + lcnlpcr illius cxpcri- fzt,fi;~t 

mentum artis oftcntatur. kcit & Ncopto~cuiiim, +,fernper 

UIIIIII rxpe- 

' ex quo advcrfus Pcrfas,d Archclaum cum uxorc rimciiit~m 

artiq illiid 

filia Antigonuin thoracattiiii cum cquo incrdtn. oltcntatur. 

tein. Pcritiorrs artis praefcrunt onlnilus ejus ope- C:.EX rql,o 

ribus cundcm regern fcdeiitcm in cquo. 

facrificantium vir ilium choro iniitam, quihus vi- 6 ~criunnphitrn. 

cifli Homeri vcr rs us vidctur idipfuni dcfcribcntis. H. 

Pinxit & qua pingi noli poffunt , tonitrtia, fulgctra, 

fiilguraquc : f nrontcn , Afirapcn, ' Ccraunobolon 

appellant. Invcnta cjus & catcris profiicrc 

in artc. Unuin imitari nemo pottiit, quod abroluta 

opera atramcnto illincbat ita tciiui , ut idiphl rc- 

pcrcuffu claritatcs coloruin cxcitarct, cultodirctclue 

a auod judicium ad mu14i 9uadtupr. 

dt~.] Scrilxndum potius,po judirrord 

mwtw qu*druprdrJ. Pint. 

b ,4prllw tanturn quo adhinniivvr. ] 

Dccqua id Valcrius c I I. lib. 8. racito 

noinlne piaoris, Alianur cap. 3.lib.z. 

hifior. Dalrr. 

c Frtrt 0 Nroprolrmum.1 Ncaptolcmum 

intclligit,qui cum hrfla & clypro 

Alenandrum ~~'CLUIIIS, pol? cjiis ohitum 

Armcniam romniovit , Ft aliquanro 

poi? commiro prilio , ab Euiacne cum 

Critcro occihs clt. Plutarchur in Eu- 

turi CIIIII. 

Ixaiidrwn , 

Dinnam :y;;;,y. 

B pulmcoc.Fuit 

s( diu9 XcoprolcmnsOlyrnpndis 

patcr, de quo Pauianias lib. t. 

IArn. 

d Artkrlmm.] Vcl phylicum Anaragorz 

dikipulum , Socratis prrccyro- 

rcm, vel Maccdonir rcgem. Idrrn. 

e Dimm ~~rr;firmriurn prr,+um.] 

A piid Hoinrruin q.$&v, 

ludcnricim. 

Iliad.

I 

admov. 

588 C. I'I.INII NAT. HIST. 

d pulverc & CordiLus , 'ad manum intueriti dcmutn 

I ruii1.M. apparerct. Sed & *turn ratione magna, nc coloruin 

claritas oculorum aciem offknderet , veluti per 

lapidan Cpccu1arc.111 jntuentibus 2 longinquo : & 

cadcin res niinis floridis coloribus auikritatein oc- 

cult~ dam. Kqualis ejus fuit Arilticlcs Thcbaiios. 

3 llominii. Is omnium prinius aniinuni pinxit 8( fcnfus Somnes 

M. 

exprefit , quos vocant Gmci cthe : item perturba- 

Ltura 4 unur+ oppl- tiones : durior pnulo in coloribus. Hojus piktura 

do.kc.ad- ea, oppido capto ad iiiatris rnoricntis vulncre 

repcntem 

fecit infan- iiiaminatn idrcpens infans : intelligiturque fentire 

rem. fl. 

"omor- mater & timcre, 'necrnortuo IatSte fanguincmintilX 

tingu1- 

,lem, fans lambnt. Qam tabulam Alexander Magniis 

trnnftulcrac Pcllam in patriain ham. ldcrn pinxit 

preliuni cum Pcrh, ccntuni honiincs cn tabula 

complcxus pakttufq~~e in fingulos tiinas dcnas i tyranno 

Elatcnfiuin Mnafonc. Pinxit & currcntes 

quadrigas, & fiipplicantcm pciw cum voce : eC vcnatorcs 

cum captura, & Lcontioncin pi&orcm , 

a & Anapauomenen propter fratris amorcm 1110- 

6 1,ibr- ricntem, Item Liberum patreni & Ariadnen 

rum,& Au- 

to,,oi:l,, fpeaatos Roinae in a:& Cereris : Tragocduin & 

'pa. puerutn in Apollinjs: cujus tabula: gratiaintcriit 

piaoris infcitia , cui tergeidam eain Inandaverat 

M. Junius Practor fub die ludorum Apollinarium. 

Spcktata ctl& in ade Fidei in Capitolio imago fcnis 

cuin lyra yucruin docentkpinxit & agruin h e 

7 vaiuiti- finc lairdatum. Qua in arte tantuni ' vduit, ut Attalus 

rex unam tabulam ejus centurn talcntis eniiflk 

tradatur. Simul ut diAiiin ell, & Protogenes 

ff oruit. b Patria ci Caunus gcntis llliodiis fubjcdx. 

Suinina cjus pnupcrtas initio, artifquc Cutnina intentio, 

(a, ut. Cb. 

I 

a ~t Jnupupomrcn , proptt~ f r h 1 b Pha ri Ciunur.1 Ciliciz civitas. 

mowm mcritnrrm. J Ultiin~iii verbum inralobris ob xiturn, & fruCtuum fiiga- 

non habctur in eodcm. & paulopofi ciurncopiam. Vide Straboncm lib. 14. 

/Imoniuda non Htm'atidR Idem. Livium lib,45, Dultc. 

m Pm-

T,InER xxxv. CAP. x. 589 

tentio, & ideo minor fertilitas. Qis cum tlocucrit, 

non utntit confinre. Qitidam ZL nsvcs pinxife 

urque a8 annuin quinqtiqyfitnuni qyincntuin crfC 

, quod cum Athcnis cclebcrrimo loco klincrvx 

I Jelubri 

' delubro propylacon piiyrct , ubi fecit nobilciii hi. 

a Ilrra 

Paraliini & 9 b Hcmionidn , c1iim quidnm 'Nau- mlollld,, v. 

1 Iainiiicna- 

ficaain vacant, ndjeccrit pnrvulas IXIVCS lotigas in da hl tlainiis 

, quac piAores pnrcrp sppcIIant ut aprcrct 

Inulllsdclll. 

AI rhA. 

quibus initiis ad arcciii oltcmtationis oyer.? ha 3 Naxirm. 

V. Naxipervcnifl'ent. 

Pd111nrn hihct tabulnr~itii ejtis E 13- ram. AM 1'. 

lyfus, qui eft Konie, dicntus in tcmplo Pacis: 

quatcr colorem induxit fiibfidio injuria: PC vctuflatis, 

ut dcccdcntc fiipcriore inhior fucccdcret. Elt 

in ea cnnis mirc f,t&tis, tit qiicin parircr cafiis a 

pinxears 

'pinxerit. No11 judicabat fe expriiiierc in eo rlnr Lw. 

fputnain anheIantis yolk, cum in rcliqiia omni par- ll~ca~:l~~!: 

vciiii I porete 

(quod difficilli~iium crat) fibi ipfc fntisfcciil'et. rat, & vi- 

Difpliccbat nuteni ' ars ipfa , ncc iiiiiiiii poterat, y:~;;;~ 

tk vidcbatur riiinia , ac longius 1 vcritate difccderc, wrrtntcdilccdrre 

fpu. 

fpuinaque ills pingi , noli ex ore nafci, nnxio anima ilia pawquc, 

tion 

iiii cruciatu, CLIITI in piCtiira veruin efle , non vcri- o,a . nd: 

fide ci. v- 

a Pmdwrn.1 hrdi navis mcminit 

Plurarchus in Lyfandro. Sacram trircmcm 

vocat DetnoRhcnco quartr Philippica. 

Ea Aihenn publica hit navis, 

qua thcori nelphor mittcbrntur, & in 

publicos conventus Icgati. Idem. 

b Himionid#.] Hcrmionida trircmcm 

Ob Hcrmionc,civi late Laconir,vocatarn 

mcmorat Thucydides. Rhodiginus c.9. 

lib.8. ldrm. 

c ldvrw.1 lilyhm hic non Rhodi 

utbcm fignificat, quam Homer. Iliad. e. 

nominavit , fed heroein Ochimi , solis 

8c Rhodii filii, gnaturn, cujur mcntio 

acmfaclt Pindartis in Olprnpiis, Cicrro 

ib. ;. de nat. dcorum. Nain ex Rhodo 

jol marc$ gcnuir Ccrcyphon. AQidr. 

Macarea, mrdyv, r&m~v, Phaetontcm, 

dxurdiclw , Ochimon, Ec ftrminom 

Cydippen. Ex Ochimo VCIO nati 

hnt Ialyfus;C;lmcirus, Lyndus. AJianus 

fcptcnnium in co piogcndo con- 

fiimptum fcribit ca~.qt. lib. 11. hinorir. 

Idem Pfurnrchus in Demetrio. H3C 

pidura vifi Apcl~ercum obltupuifit 6: 

obnloruifit , voce dcfe&us, dixit talldcm, 

inclytutn quidcm id opus clre, in. 

gcntrmque hborcni, fcd decfigratia), 

qiiibus iCturz fut cahn attingerent. 

Plt,trrcRus. Idrta 

B llnr

fgo C. PLINII NAT. HIST. 

liniilc vellet : abficrfcrat 1;qius inutavcratque penicilluin 

nullo modo GLi approbans. .. Pofircnio iravia 

1”- tus arti, ‘quod intclligerctur, fpon Tiam cam impetcrlitiirccur. 

v. git invilo loco tabulz, & illa rcpo P uit ablatos colooptave- 

res, qualiter cura ’ optabat : fccitque in pittura forrat. 

V. 

H,,~.- tuna tiaturnin. Hoc cxemplo fitnilis & Nealceni 

p s exeinplo.mw. 

iilcccilus in fpuma cqui fiiniliter fpongia irnpa&a 

fcctitus dicitur , cum pingcrc t poppyzonta retinen- 

4 I’rntn- tan cquurn. Cancin ita 4 Protogencs nionitravit 

tuna. ftravrc V. for- & fortuna. Propter hunc Jalyzum ne crciiiaret 

f ma- tabulas Deinetrius rex , cum ab ea parte [oh poirct 

acret rrbuir. 

CH. Rhodum capere, non inceiidit : parcentcmquc pi- 

Aurae fugit occafio viooriz. Erat tunc Protogencs 

in hburbanohortulo ho, hoc ctl Dernetrii cafiris. 

Ncque intcrycllatus przliis inchoata opera 

6 dimifit. * interidit omnino , b h i accitus i r y interro- 

Of. 

gatufip, qua fiducia cxtra inuros agcrct rtfpondit, 

fcire fe illi cuin Khodiis Lclluin eo?, non cuin 

artibus. Difpofuit crso rcx in tiitclam ejus flationes 

, gaudens quod poff kt ~iiaiitis fcrvarc, quibus 

jam pepcrccrat: ei ne kepius awc,irct, ultro ad ctim 

venit hoitis rcli&ifa/rr. 

c Scivefi iUi cum Rhrdru ItKum rft.1 

Melior verboruni ordo noltri cwcniplrlis 

I Sore fi cnm Rbodiu iUi brUnm efi. 

Pinr. 

d rydipprn.1 Cydippc & Acontiur 

noti firnt ex Ovidio. DaIrc. 

e 77rpoiemon.1 Del10 Trojano h Sarpedonc 

Jovis filio occifum. In manu- 

rcripto Icgiiur rripkm~rn. Idem. 

a In&-

141nER xxxv. CAP.X. Y91 

diariim Ccriptorein meditantem & athlctam & 

Antigonum regem ,& iinng$nein inatris Arifiotelis 

Philofophi : qui etiani luadebat ut Alexsndri I vi ri 

LLIIIII. V. 

Magni opera pingeret proptcr atrrrnitatein rerum. 

Impetus aniini ik quredain artis libido in hac PO- zu;:,[:;, 

tius euin tulere.Novifiine pinxit Alexandrum,b ac ;;y~z~ 

Pana: fccit & Ligna ex atre ut dixirnus. Eadciii tI1 ctclrfiu- 

Betate fuit Afclepiodorus, qiiein in fyininetria mi- ;,:,:,,Yk- 

IC M. Lip. 

rabatur Apelles. Huic Mnafon tyrantitis pro duo- tdlavcrr. 

decitn Diis dedit in Lingulos ninas tricenas : idemque 

Theomnetlo in fingulos heroas mnas centenas. 

His annumerari debet Nicomachus * AriRo- 

&mi filius ac difcipulus. I'inxit hic raptuin Proferpina: 

* qiiz tabula in Capitolio in Mincrvac delubro 

fuper aediculam juventutis. Et in eodeni Capitolio 

alia, quem Plancus lrnpcrator pofuerat , vi- 

Boria qundrigain in fiiblimc rapicns. ' Hic priinus 

Ulixi addidit pileuin. Pinxit & Apollineni & Dianam 

* DcGiiiquc tnatrein in leone Cedentetn : item 

nobiles Bacchas mcptantibus Satyris: Scyllamque, 

conduqua: 

nunc etl Romz in teniplo Pacis. Ncc fuit 3- Aum o m 

ab AriR.Silius 

in ea arte velocior. Tradunt nanque condu- cy.tyraniio, 

xiilk pingendum dab Arifirato Sicyonioruiii tyran- :ir$:i 

a Srn@wn rndtrib Ari/?atrlk Philofaphi.] 

PlizRindis , qiiz ex Nicomacho 

AriRotelcm genuit. Laerrius. ldrm. 

b .At Pana.] Maximz venerationis 

Dtum, oc in bellicir confliAibus potcntifirnum 

ob panicos tcrrorrs,quibus 

immifis acin proflignt. Vide Politialium 

c3p.18. Mircellan. ldm. 

c tlic primvr Vlixi wddidir pitrum.'] 

Pileum in ulyQ confpici refert Divus 

Hieronymus. Rhodiginus c. 11. lib. 10. 

hcap,r9.lib.zz. Picrius Iib.11. Hicro- 

ElyphicBn nutlor tR apud Grzcos pi- 

lcumfuifi indicium nobilitatis ,I'd eo- 

We additum imatini Ulyfis, quod ab 

1ltmyre partnteeLc nobilifirnus. Ovidim 

; 

no, is, kc. CW. 

N m mihi .!&ire$ prrrr r/?, .Arrr/b iKi, 

j'wpirrr Ilwir : nrqwr rnim qwi&rm dnmnaw, 

0 rxul. 

E/t qnoqnr prr mmtm CyUrmw &dit& 

nolu 

A h a ndi/it,u 

In rntiquodcnario Romanorurn, cufo 

Mnnilio Limctano,qui ham familirm 

?! Tclcgono Circts & Ulyfis filio Tutculi 

condirore orram clTeindicabrt,imprclh 

eit pitera parteMcrcurius cum 

gnlero alato & cadiicco: alrcrr Ulyfis 

pileatus, cum I'cipionc, k cane dominiini 

agnoftentc, k rdblandicnte, ciim 

his litcris MANIL. LEMETAN. 

titfinus rqo?hm. 

d Ab Argrrlo.1 AiiRrirus is viguit 

OVO

no, quod is faciebat TI Iciti poi:t;P, nionumrntum, 

prziinito dic , intra 7.1cn-1 peragrrctur, ncc mulro 

ante vciiifl'c, tyrarm in pccnairi acccnfo : paucif- 

*celcrira- quc diebtis abfolviffc 'ccIcrit3te & artc niira. Difte 

iniril. hl. 

cipulos habuit Ariltidcin fratrcrn, & Arifiocletn 

Pylo ' d( fcncm filium, * & I'hiloxenum Erctrium , cujus tabula 

trrum. borne- M. nullis poitfercnda, CatTandro reqi pi& 9 continuit 

Alcxandri przlium cum L>ario.fkm pinxit & a lac- 

3 we* civiain, in qua trcs Silcnicomcilhntur. Hic ccle- 

C0tlVl"X 

conlrllill- ritatcm przceptoris fccutus , breviores ctiamnum 

tur. M. 

qiiafdain piaura vias & compendiarias invenitr 

mLratcia 4 Annu- 4 Aiinurneratur his I)( Nicophancs elcgans & conhis. 

&c. cinnus, b ita ut vetufta opera pingcrtt propter z- 

cnwrnnuv. 

I autem tcrnitatem rcrutn inipctuofi animi & cui pauci 

ut M conc,;nu;fult, 

comparentur. Cotliurnur ci & gravita5 artis. Mulita 

ut. v. tun1 r\ Zeuxidc & Apcll~ &eft Apcllisdifcipulus 

Ardtrdis rLrlpfit l'crfcus, ad qiicm de hac artc fcripfit , qui hujus 

Thebarlwi fuk matis. Ariftidis -1 hchani difcipuli filerunt & 

hiljus furr 

rtatlldiiLt- filii, Niccros ,& Ariftippus, cujus elk Satyrus CUI11 

pull. v. 

6 miiiore8 fcypho coronatus. Difcipuli cjus fucrunt Antoriidores. 

in v. 

mlnOll des & Euyhranor , dc quibus mox diccoius. Namp",,",&z: 

que fubtcxi par cit ' ininoi is pic'cura: cckbrcs in lie- 

C~~~O.A'IIK 

7 poRfe- nicillo, i. +bus hit Pyreicus artc paucis 7 poftferendm. 

** rciidus :' propofito ncfcio an ddtruxcrit fc, quo- 

propolito 

narclo an 

dejc'ccrit IC. 

niani hutnilia quitlcm fccutus , * humilitatis taiiicn 

y. de- fummain adeptiis eft gloriain. Tonfirinas futrinaftraxcrit. 

homlIi. quc pinxit & afcllos ~ (r obfonia ac Gmilia d ob hoc 

taco. M.

LIB~R XXXV. CAP. X. 

59g 

tognominatus Rhyparographos,in iis confummatci: 

Vohptatis. Quippe CZ phris vzniere, quam maxiinc 

innltorum. E divcrfo mcniana, inquit Varro, 

omnia I operiebat Scrapionis tabula lib Vetcribus. b~l,~P~$,. 

Hic fcenas optimc pinxit , fcd hotnincm pinucrc tabul*- r- 

non potuit. Contra Dionyfius nihil aliud, qwm 

homines pinxit 

ob id Anthropographus cogno- 

ininatus, Parva & CnlIic\es fecit: itan * CaIaces 

comicis tabellis: utraque Antiphilus.Nain & a Hcfionarn 

nobiletn pirixit , & Alexandruin ac Philippuiii 

cum Minerva , qui funt b in khoh in Ottaviz 

porticibiis : & in Philippi, Libertliii patrein, 

Co'~ceri 

Alexandruin pueruin,Hi ppol ytum tauro ciiiiflo cxpavekcnte~n 

: in Pompeja vcro Cadmum 81 Eo- & reum. 

ro on. 4 Jdem ' jocoh noinine Gryllum ridiculi . quc. 4 idem- v. 

hagitus pinxit. Undc hoc gerius pilturo: 7gryll1 fi.gcllurn .locofub 

vocantur. lpfe in &.gypto nntus didicit a Ctciide- iioininc id. 

dt 

mo. Dccet non tilcri tk Ardeatis tcinpli pitlorern, 6 deridlculi 

AI. 

przfcrtim civitatc donatuin ibi & carinine, quod , 

elt in ipfa pittura his verGbus : 

M 

b Griptii- 

Drgnis drgna loca pithis condccoravit , 

ra. 01. 

Reg'tn" JnnonL cIuprcuia cora)ugu ternplum, 

Mdrcw Ludiwr Elom xtolra oriunduc, 

quem nunc &po/ffimper 06 mtem bani Ardca kudrt. hqu. 

' Ea runt fcripta anciquis Iiteris Latinis : lion fraw G;.~:;, 

dando '* & Ludio lXvi Augulti atatc, qui priinus loria 1.utfi. 

qui Dirt 

inltituit atnczniifimani kxuxmiil piAurain , villas Aug. st. 

prlmiir. V. 

& I' porticus , ac topiarii opcra lucos nemorn, I, 

col- B* 

I ~fqhrm.] Qam enyofitam ceto 

Herculcsliberdvit, ocdifo monltro. />.I. 

b Idfihrlr imO~'f*drprritibw. 1 Scliolo 

in potticibus , locus & itatib quzdam 

M a r lircrrrii htdi, inquemphilolophi, 

& fcli~pis dofirinis nculri homines 

Convenire folcbant, ut publiciedirputmrianibus 

ac collquiir e~arcc~cnt~t. 

Vide cap.7. lib. 16. jdm 

3 1 v#u4

a Omnb torwnm urbihr f ~ t ~ 6 6 ~ TurncL. ~ ~ . 1 cap. 9. lib. 8. Adrcrhriorum. 

Odi inallcnl lcgcres , quam dhu. 

nm kquitur confritim , ,piarf*f 

rommvnu tewarnm rial. Idcm. 

b In ,,,&in&. J Machior qi12daln 

oliin catnflz fucrunt, quibus in ergo- 

Rulo, aut alibi, non fervi tmmfe4 

Machinam cgo potiur inccrprctor,quod 

piaores vocant vn C b W d t t , ncqc tiillis 

conjunais crcttum organum 

?;x&~%v & q#LhiC#v Pollux vOUt ) 

Cum promincntea[rcrculo, inquopingcndom 

tabulam artifex collocat. Dd-

LIBER xxxv. CAPp. XI. 399 

(I 

Carcer ejus artis domus aurea fuit :& ideo r]on 

extant ' excinpla alia magnopcre. Poll eum ftiere p;,l~;;- 

in aultoritatc Cornclius * Pinus & Attius Prifcus, ;;y;;. 

ui Honoris 6 Virtutis zdcs Imperatori Vcfpa- M. 

Zano Augdto reltituenti piiixerunt, fed Prifcus an- M. 

tiquis fimilior. 

c A Pa 

XI. 

1 Primur. 

Dc nvium cum compefiendo e? qui cncaujlo &perticrllo 

primus lacunaria Ci. camcwpinxerit , fidrfimque 

prerra mrralrilru prdurarum. 

On clt ornittcrida in piAurz mentionc cc- t;,;) ; 

Nlebris circa Lepidum fabula. Siquih: 3 in quoda? illrrolvlr M. 

triuinviratu quodam loco dedukkus 1 magifiratilus 4 miiiacirerque 

1,oin 

neinorofum hofpitiu~n,+ininacitcr cum iis poltc- ~t era. N. 

ro die expofiulavit fomnum adeinptuin fibi volucrum 

concentu. At illi draconctn in longifinha 

tnembrana depiAum circundedere loco: coquc terrore 

aves turn liluifli ' narratur, & poitc.1 cognituiii r nwantur. 

M. 

elt ita po&c coinpefci. Ccris pingerc, ac pithram 

inurcre quis priinus excogitavcrit , non confiat. 

*idam Ariitidis inventuni putant y poitea 

con~urntii~ttirn B Praxitele. Sed aliquanto vetultiores 

6cncaufkictz pi&urz extitere, tit Polignoti & 4,encaufiq 

Nicanoris, & ArccGlai Pariorum. Lyfippus quo- 

YUC

a p4'am ~icyoninm.] I~C~II forrocfiis 

qui (cr I'auhn. Ljusfcflivum di&uni 

refcrt klianuv cap. 15. lib. 14. Iiiltor. 

ldtm. 

b Pinxir 13 ipfi pmitiuo parirrrr rhc 

fiw cwm refirrymfur pondam i Pdygnrtr 

pi& : mrltwmque t~mpmrron~ f+wawr 

rxI/hmr6rtur, qwniam nonJk0 p q " revtofit.] 

~deit, quoniaincrlcauRicanon 

ccrafit , in ua cxCellCbX Enraw//@ 

c A'nr~ir in jwirnld Clyrrrarrwniripim/*l)l),(n,,nt,~r,~rDto)Nlr*m.J 

Lcgc: 

Amaiir ir jwitnra Gljrrrm Pitricrm rorolawnt, 

e

L I B IiR xxxv. CAP. XJ9 5 77 

ditando coronas ruitcnt3vcrat paupcrtatcin. HUJUS 

tabulrr cxempI~~, cll~od apographon VOC~IIC, L. LII+ 

cullus " duobus tdcntis emit 1 Uionyfio Athcnis. 

Paufias atitem fecit I): graodcs tabulas, hut i'pcdatam 

in I'oinpeji porticibus bouiii iuiiiiolatiunem. 

Eani enim yi~turaui primus invenit quam poitca 

iiiiitati runt Inulti, aquavit iicino. Antc ornni? 

CUIII longitudinem bovis ofitcndcrc vcllwdvcrrum 

euln yiiixit , lion tranfvcrfii~n : iiiiJc & abundc intclligitur 

aitiplitudo. Ucin cuin on~ncs, qux volunt 

ciiiinentia vidcri , cnndicantia faciant , colcrcin- 

que ' cotidiant nigro : hic totiiiii ~C;VCIII 

I coldant. 

3tii ~010- At. 

ris fccic , iitiibrquc corpus *ex ipfo &dit , magna ,,~cl:~$d 

prorfis artc in xquocxtantia oitcndrns & in con- produs llla~lla 8rle 

tract0 fdida omnia. Sicyonc Iiic vitam cgit y;;;,,;~ 

diuquc fuit ill3 patria pitturx, Tabulas 5 indc C: yu- L i e k 

coli Iri npw- 

LIico otnncs proptcr TS alicnum civitatis addictas, I;tlisir 

Scauri Edilitas I~omam tranitulit. Pi)f cum cminuit 

fongc ante OIIIIICS Euphranor lflhmius 40- puhljrn "lnnr8 pro 

lyiiipiade ceiitclitna quarta, idem qui iritcr ii&orcs ;!;a,:- 

oiniiii hl. 

,,n,ptrr- 

diltus cfi nobis.Fccit & co~offos" tlr iiiariiiora,ac J;~Y; 

kyphos fcalylit : docilis ac laboriofk antc uiniics, piade pilictc 

qwn- 

& in quocunquc Genere cxcellcns ac fibi zqualis. qaageiiinr 

prima. M. 

Hic prirnus vidctur exprcfifl'c 'dipitates hetoum, , diFnic,- 

& uliirpa[fe fy nmctriam. Scd hit univcrfitate p: 

V. 

corporiii~~ cxilior capitibus articulifiluc gFandior. 

ligna lie. 

rouiii. hl. 

Volumina quoqtic compofuit dc fymmctria & co- D;i;;k;- 

loribus. Opcra cjus Lint, equcfirc przliutn duodccim 

Dii : Thcfcus s in quo dixit > d cundem ~pud

$98 C. PLJNII NAT. HIST. 

9 Psrrha- I 

burn. D ~ . Parrafium rofa paltuin eife,fuum vero carne.*Noa 

nobrlir 

la- biles ejus tabulae EpheG , Ulixes titnulata veiania 

M. bula Eph* bovem cum equo jungens, a 9 palliati cogitan- 

3 Palame- tes , dux gladium condens. Eodetn tempore 4 fuit 

dr dux faf- 

CC8 blan- & Cydias , cujiis tabiilam Argonatitas H-s CXL 1v. 

dium condens. 

M. 

4 ruit cy- 

Hortenfius Orator niercatus elt * ' eiqiie zdem fc- 

du* & cy- Cit in Tufculano fuo. Euphranoris autein diicipudiar 

ab , cubus t~- Ius fuit Antidotus Hujus cit clypcodiinicans Athe- 

1;: ;:. nis, & 1uAator , tibicenque inter pauca laudatust 

4/11. Jpfc diligentior ? cpam nurnerofior , 8i in coloribus 

Ceverus, maxiine inclariiit difcipdo Nick A- 

thcnienG , qui diligentiilime mulicres pinxit. Lumen 

& umbras cuRodivit , atque ut eminercnt ? tabulk 

piRurae , inaxiine curavit. Opera ejus, ' Nemea 

advetla ex Alia Komain &yllaiio, quam in 

curia diximus poGtani : item Libcr pater in zdc 

Concordiz : Hyacinthus, qiiem Czfar Augufius 

cieleRatus eo fecum dcportavit Alexandria capta : 

& ob id Tibrrius Czhr in templo cjus dicavit hanc 

6 111 EPIIC- tabularn :& Diana. Epheli vero elt Megabyzi 

6. M. 

racerdotis Ephefia: Dime lepulchrum z Athenis 

7 Nerw 7 d Necroniantia Homeri. I-lanc venderc noluit 

vflianw. 

Attalo regi talentis fexaginta, potiufque patriae fua: 

donavit, abundans opibus. Fecit & grandes pi&- 

ras, 

a Et p n b d cogitmtti. ] Et Palrmrdri 

dux fafipgYddium rondenr. sic CY vctuff. 

& indicc. Id el?, quod Apul. lib. rrr. 

Alini, cum de judictlscorruptis qucri. 

tur, ait,Palamdcm eruditionc dottri. 

iiaclue prspollcntm fallis infimulatiopibus 

darnnatumfiiilCe. /)rlrr. 

b ~pfi 

ddigpntirr, vmn nurntreb, 0 

in cehhfimrni.] Scribe fiv~rIov~ 

ncn 

fivernit ut rcfpondcat pmedrntibus 

comparativis. Pia. 

c Nrmu. J Ncmeam, qur redentem 

in compleru fuo Alcibiadem tcncbat. 

AriRophontcrn ptnxifc plutarchus refcrt 

in Alcibiadc. Vide cop.+ ulr. hujur 

libri. Ddrr. 

d Nwrrnrnfh Hamrri.] Lrgit ViCtorius 

cap. 17. lib. 7. Nrryommrir. plu* 

tarch. in lib. ne juctind. quid vivi Ccc. 

Epic. Nccyan. El? autcin Necy* pars 

O~iler,, quafingitur ulyffcr ad infcros 

de ccndin'c , umbrafquc ibi allocurus 

fuifie. Ciccro r. Tufcul. Nccyan HomcrI 

mcmorar,& Appii amici Kecroniantiam. 

A Prolcmiorcgc,nonabAttalo, 

cjus piaurs mmiprcriurn, 60. talcnta 

oblara fuifTc plutarchiis fcribit, ac prrtcrca 

Niciam, dum Illam pingcrcr, ran- 

copcre Rudio Tu0 dclc~atum, tit fapius 

krvor intcrrogarct,uum praadifCet. id* 

a Nom

LIBRR XXXV. CAP. XI. 5 99 

ras, in quibus funt Calypfo, '& Io, & Andromcda: I k in 

la a. 1. 

Alcxandcr quo uc in I'onipcji porticibus przccllens, 

& Calyp 4 o fcdens. Huic * quidcni adlcri- &,Phidi*. 

Luntur quadrupcdcs. Proftxxrimc cancs cxprefit. 

Hic elt Nicias dc quo diccbat Praxitelcs intcrrogatus 

qua inaxime opcra fua 5 probnrct, in marmori- r~llt!''~~'lbus 

quibus Nicias niailliin admoviflct : tantuni 

4circunlitioni cjus tribucbat. a Non fatis dikcrni- 4 rircm- 

tur, aliuin cotfcin nominc, an huilc cundcin qui- Lv.circlltn- 

darn faciant Olyriipiadc ccntefima duodccima. N i- 

cia coinparattir , LY: diqtianto prrrfcrtur Athcnion 

Maronitcs Glaucionis Corinthii difcipulus ik auitcrior 

colorc, S: in aulteritate jucundior , ut in 

ipfa piaura cruditio cluceat. Pinxit in tcniplo E- 

leufine L? Phylarchuin , I C Athcnis frcqucntiani , ll!,~~~;;i' 

quam vocnvcrc polygynscon. Itcin Achillcm vir- ;;;~y. 

ginis habitu occultatum Ulixc dcprchcndcnte. Et 

in una tabula, quaquc iliaxime inclnriiit agafo- fi~,l;~;~;a: 

ncin cum equo. Qiod nifi in juventa obiiflct , nc- vc. M. r- 

mo ei coaipararctur. Efi nomen & Heraclidi Ma- nilla. 

cedoni. Initio naves pinxit : captoque rcgc Perfeo 

Athcnas coininigravit , ubi eodcin tcniporc c- 

rat Mctrodorus pittor, idcmquc philofoplius , nia- 

JiL1ioiii.M. 

duttioni. 

ql0 Ddl. 

gna: in utraque fcicntia auttoritatis. Itaque cum 

L.P~ulus dcviCto lkrfeo pctifl'ct ab AthcnicnGbus, 

ut fibi qtiani probat iffirnuin philofophuni inittercnt 

ad erudicndos libcros , itcinque pittorem ad triuniphum 

excolendum Athenienfcs Mctrodorum tiny$; 

clrgc- 

a Non fit; difirvnhr, rliwm rodrn , ricum mrrnornt Ttutarclius iu Ardro, h 

a . d i ~

6 ~ 0 C. PLINII NAT. HIST. 

1 quod C- 

d,no elegerunt , profcffr eundem in utroque defiderio 

p,;$c$;!"' przltantifimum : quod ita quoyie I'Julus judicatiiiua. 

* UV- M. vit. Timoinachus ' Byzantius Caehris DiCtatoris 

ztatc Ajacem ei pinxit & Mcdeam abeoin Vene- 

Ah id rfl 

drn;r,um,g: ris Cenitricis acne poGtas o&oginta talcntis vcnun- 

$!':z.,":: dam. Talcntuin Articuin ' xv I. taxat M. Varro. 

dd-/w. Tal aurem Tiinomachi que lautlantur Orcff cs , Jphigenia in 

*tt. UtaIc Tauris, Lccythion agilitatis cxcrcitator cogna- 

Varrox.vi. 

*lira taxatur 

M Tal 

tionobilium : palliati , quos diLturos pinxit , alte- 

&,,,'~i 

ruin itantem, altrruin kdentcm. I'racipue tamcn 

Ut nit Vu- 

,o, Icxde- ars ei + faviife in Gorgone vih clt. P~ulia filius & 

till cim taxitiir. LRcr- difcipulus Ariitolaus ' 2 Ceverifiniis piktoribiis 

XI' m XXIV. ~f~~~~'~- 

fuit : cujus funt Epaminondas , Pcricles, Mrdca, 

H Imam. Virtus ,'I Id& : imago Atticae pltbis, boiiin im- 

V(l0 d8 T# 

wmm pdl. molatio. Sunt quibus & Mcchopanes cjiiklcm Pau- 

14B. VI 

A~~.~,A,~,,- lia: difcipulus placcat diligcntia, qwin intelligant 

riumfix mil- 

,,h,,, foli artihccs , d alias doriis In coloi hus, fed & niul- 

M. 4 tiis. Ndm Socratcs jurc omnibus placet, talrfqw 

mps r Cverlfi- iii pi- iunt cjm pidtum, cuiii fihilapio f;lia: Hygia , 

~torlblla M. ni~~le, l'macca, t) lar~, tlr pigcr qiii appcllatur 

d Tale8 r7 

Itlnt M. Ocrios ipartiiixi toitpens, quod afcIIus arrodit. 

7 rodit. 

hl. I1aLLtcniis indicaris in gcncre utroqiie proccribus, 

n ptilciirc. 

&,. non lilebunt til 8r phis proximi. Ariltoclides, qui 

clira Ham in danio Y yinxit zdciii Apollinis Drlphis. Antiphilus pticio 

~ c n d ~ f - igncin conllantc laudatus, ac pulrhra ahas domo 

'ClltC. v. 

fplcn- 

Leopardus c.rp.i.lib-4. Ddrr. 

c btnoi.] Ejiis ineminit Pluiarchuq 

libro &d;Bu,dac, clcgantinima cum 

rltipidis & fa! tiis coinparationc. Eum 

pinxit & Polvgnotu3 in templo Dclphis. 

Ocni hiaoriim & pi&uram cxponit 

Paufanias in I'hocicir . Propertius, 

Diyicr 06l;yn~funrm qd rqvqurdf Otno 

A

ltsfiuml 602 C. PLINII NAT. Hisr. 

vicit cointti 

Ncmca Ltr,i,. v. a Alcimachus Dioxippum >qui pancratio Olyinquad 

YO. PC pix citra pulvcris I jatluiii (quod vocant aconiti) 

vicircociin- vicit. Canus itclnmata. CteGlochus Apellis diftern 

Maracllln.Ctcfil. 

cipulus pctulanti piCturs innotuit, Jove Libcrurn 

ac. M. 

a uLitctri- partutientc dcpiao mitrato , s( iiiulicbritcr ingece8 

& ca 

ruldclamo: tnifccntc intcr obltctricia Dcaruni : Cleon (1 Adrem 

M . Ctclid. meto : Ctclidcmus ‘ Oechalia expugnatione & 

titontern. 1 volup- V. f Laodamia : Clcl‘idcs regins: Stratonices injuria. 

4 rtirnur.~ Nullo cnim honorc cxccptus abca pinxit volutan- 

tciii cuiii pifcatore, qucrn rcginmi ainarc 4 fcrmo 

erat : carnque tabulain in portu Ephcli propohit: 

Cr.tinu,, ipfc velis raptus clt. Regina tolli vctuit , utriufqiie 

&;,:;c,i- fimilitudine rnirc cxprcffa. ’ Cratcrus comados 

d;.lfil;am, Athcnis 6 in Poinpcjo pinxit : Eutychidrs 7 biyam 

Ici:ic am : regit Viltoria. Eudoru(; Ccciis fpeltatiir : 

vi~t. v. I>i- 5 

gam rcEil tdeiii & C‘X acrc Ggna fecit. ]phis Ntptuno & Viititn 

rdtori,. 

V. “fri. &ria. Abron Ainicitiarii & Concordiaiii pinxit, 

8 Ncptuvi- 

& Dcorucu fimtrlacra. Immifcus Ii Aratuni vi6to- 

Ctoiitrn. e el- rem cim trophrro; phltriam. Leon Sappho. Ni- 

f Cratrrus 

cmiiwdus 

Arlicnii 

i’,rrnp)um 

pirixit. h\. 

tilam. 

10 cup- ccarchus Vcncrcm intcr Gratias & Io Cupidincs: 

Hercu- 

diiicm. m. 

a Altimnth, or, J kgend. 1 McGmiaci , & Eubax, Euryti rrgia, 

nnthrw, ~ioxippurn, 7”; /’nntrarmn O/ym- I quam HCICUIC~ ciiruic , quia pattam fipi& 

cicrn pulorrb t d qwd ~ &nni ~ ham lolcn Eurytus dare rccufaflicr. 

olygvid, vicir. rornrr fianrnora. Pulbt-

LIBER XXXV. CAP. XI. 603 

I Ilcrni- 

' Hcrculcin trifteni inhnix pccnitcntia. a Ncnlccs ~cll,,,,,u r. 

Vencrein , a ingcniohs cui Colcrs in am. Siqtiideiii ,,;s''$';~cum 

przliuin iiavde A;,:;yptioruiii & l'crfartim :;!"ldrol. 

pinxill'et , quod in Nilo, cujus aquaclt inari h i- 2,1:u;;lt; 

lis, EiBuin volebat intclligi, arguincnto dcclaravit, Jqllnm 111. 

quod arte non potcrat. ATelluiii cniui in litorc bi- \rihb,r 112- 

bcntcm pinxit & crocodiluin infidiantciii ci. Oe- i.:!:;,:,Y 

nias Synpiicon. l'hilifcus oflicinain piCtoris , '6- 

netn 4 conflaiite pucro. PhaIcrioii Scyllaiii. SIinonidcs 

b A;~tharctium & Miicniolyncn. S!iiius h; 

juvenein rccltiicrccntcm in officina fullonis,' Qiiinquatrus 

celcbrantem, idcmquc NcmcLiii cgrcgiam 

a;rQy- 

* q: L 1111111. 

Theodorus 7 vcro cinungt!ntcin : idem 31) orcttc p,lcclll. M. 

matrcin & &gilthum intrrfici : bclluiiiquc llinctiiii 

pluribus tabulis : nod cfi Romac iii I'liilippi pticibus 

: & Cdtn a rain, qux ctt in Concordla: dclubro 

: ' Lcontiiim Iipictiri ccyitantciii : 1)ciiictriuin 

rcgein. 'I'hcoii Orcltis iidiniaiii, -1 hamy- B iillOll, 

ram citharrrdum.l'aurircus Uifcoboluin, '. 

Clytriii- '* 

ncltrarn , Panifculn, l'olyniccm regnuiii rcpctciitcni 

,& Capanca. Noli oinittctugiiitcr hor illfigtic 

exemplum. 

Nanquc Erigontis tritor colorucn 

Ned- 

3 Nrnltrr Vrnrrrm.] Scitiiin h'calci! 

diOurn,cuin cxiniiain Ariflrati ryranni 

piduram dclcri vcllct Arms, pugnandum 

cum ryrannis , non cuin curuni 

imaginibus. Plutarchur in Arato. lrlrm. 

b Jpkirchnrn. 1 Agat~iarctmo primu8 

Athcnis kfchyli traguxiias in Ccc. 

narn productit. virruv. cap. r. Ilb. 7. 

dfxdtrrrbidm quidam legunt Pcripircti. 

cum rncn~orarurn A Srrabonc lib. I,+. 

Agathrrchi Syracufonr clatlir IirxtkUi 

mcininit Thucydidcs lib.6. Agatharcha 

pittnri dc pili cndi cclcritate glorianti 

Zcuxin dixi R. c fcrunr , diu Cc pingcrc, 

quwiatn ztcrnltarI pingcrcc . Hodr. 

Jun,c.rG.lib 4.fdtm. 

c Ltrntinn Epirnri ro~it~mrr.] Lrg. 

Ltmrinm Ppirnri coyifmt. VI til pitturr 

11s hiitclcm

fen. i atquein cum. 


Ncalci piaoris in tatituiii ipfc profecit , ut celcbrein 

etiani difcipuluiii rcliquerit Paliam , fratrern 

figineta: fi&oris.lllud vero pcrquam raruni ac meirioria 

dignuin, etiam fuprcnia opera artificum itnpcrfcAafque 

tabulas , licirt Irin Ariltidis Tyndaridas 

Niconiachi , a Medeun Timomachi, & quam 

diximus Vcnerein Apellis , in majori adiniratione 

CKC quain perfetta. ~rippe in iis lineamenta rcliqua, 

ipfzque cogitationes artificum fpcaantur : 

I atque it! lcnocinio coininendationis dolor cit: maclt 

nus, cuin id ayxtit, cxtiiiAr detidcrat~tur. Sunt 

ctiain non ignobiles quidem, in tranfcurfu tainen 

diccndi Ariltonidcs, Anaxandcr, Arifiobulus Sy- 

= Arche- riis , ‘Arccfilas TiGcratis hlius, Corybas Ni- 

~olot 

manus,ciim 

id aperat. 

cxtinCtr. 

bunt. hi. 

filaus. M. 

couiachi diliipulus , Carinanidcs Euphranoris , 

JXonyCodorus Colophonius , Diogcncs qlli 

cuin Dctnctrio rege vixit , Euthyinedcs Hera- 

3 Molli- clides Macedo, b Mydon Soleus E I’yromachi itademu1.V. 

tuarii difcipulus , Milatitheus Sicyoiiius 8 Mnafi- 

4 drdilcipolus,imN. 

tiinus Arillonidis filius 4 & dikipulris, Neflus 

, M;?”- Abronis filius , Polamon Alcxandrinus d Theo- 

1. 

mis.M. ”. 

My- dorus Smius & Stadius Nicoithenis difcipuli, Xequillimir 

6 in anti- non Neoclis dikjpul~~s Sicyonius. Pioxere & muptLt”r2. 

y. licres , Timarcte Niconis filia Dianain in tabula, 

in antigoiffimiapittu- 

qtia: Ephcficlt‘ nntiqiiifimrt. piaurz: Irene Cra- 

?is. M. 

, L nrz- tiiii pi&ores Glia & difcipula purllaill qu2 efl Eleu- 

7 8r praeitigiatarern ‘I‘heodoruni: 

C Pyrtm&.l Vet. Pbilorrarbi. Apud 

Suidarn in voce I~J.~u&- fit mcntio 

W I s Ratuarii,qui imagintm RrCuIopii 

fiumma me parfcccrat. Pyromactli tamenmentiofit 

fupra c.8.1ibq;4. tribur 

in his. Dalrr. 

d l’htodorw ~.miur.] Aliur fuitllieo- 

~OCW Samius invcncor fundendi trig. 

inemoratus a Paufania lib.;. 8.9. Jdtn. 

c Crrrim‘ pi&rU.) Crariiii Sprrtani 

fiitwrii memitiit paufan. lib. 6. Idtn. 

a Crtr

LIaEtt XXXV. CAP.XT. 605 

rum: Alcifthctx filtatoreni : Aiiftnrctr Nearchi 

filia, PC dilcipula dfculapiuiii. Lala Cyiicena perpetua 

Virgo Marci Varionis juvctita K O I ~ e\: : ~ FCnicillo 

pinxit , k ccitro in cborc imagiiics mulicrun1 

inaxiine, & Nrapclitanum in gsndi tabula: 

fusni quoque iniagincm ad fpcculum. Ncc Jlius 

vclocior in piAura manus fiiit: artis vcto taiituiii, ut 

multuin maniprctio nntcccdcrct , crlcbcrriiiios ca- 

I Sopadcin 

ztate imaginum +&arcs ' Sopylon & Diony- 1,". m. 

fium, qiioruni tabula: pinncothccns implcnt. I'inxit 

Pr quzda~ti Olympi~s ! dc qun hoc folu~n tncmorafur, 

difclpuluiii cjus fuifli! Autobuluin. Encaullo 

pingendi duo fuifleanti uitus gcncra codtat 'CCray 

& in ehorc celtro , I( -1 eft b viriculo, donrc cldfcs 

pingi capere. Hoc tcrtiuni acccfit rcfolutis 

igni ccris penicillo utendi, quz piCturs in avibus 

riec fate nec fnlc vcntifi1iic corrutnpitur. Pingunt 

& vcfles in Egypt0 inter pauca nlirabili gencre 

candida ' vel pflquarn attrivcrc illinentes non a "I' 

coloribus , fcd colorem forbcntilsus mcdicarncntis. 

Hoc cum fccerc, non apparct in vclis : fcd in cortiaarn 

igincnti fervcntis nicrh, poi1 nion~cntuin 

cftra R tintur pith. Mirunique cum fit tinus in cortina 

colos # ex ill0 alius atque alius fit in # veitc, ac- &$'b 

cipienris incdicaincnti quditatc tnutatus:Nec pait- ;:";.miea 

ablui poteft : it3 cortina non dubie confufura colorcs 

i piAos accipcret , digcrit cos ex vino, pingitquc 

dum coquit.Et aduftz veftes firmiores fiunt, 

quam ti non urcrentur. 

CAP. 

.w*

qiiiilein. 1 Flus V. D1 

Go6 

C.PLINII NAT. HIST, 

C A P . XII. 

Pldj?ires prrnri inventorcJ , dcfirnulacrh , de vafts 

fi8rlibrw, & de pretro eorum. 

E pitiura fatis fupcrcluc : contcxuiffc his eC 

plalliccn convcniat. Ejufdem opcrz * tcr- 

* terra rz fiiigcrc cx argilla finditudincs Dibutadcs Si- 

61igc'" & 

csrr. cyonius f;gulus primus invcnit Corinthi filiz opera: 

quz capta morc juveriis, ill0 abcuntc pcrcgrc,utnbrain 

ex facie ejus ad !uccrnatn in pnrictc lineiscir- 

cun~fcripfit : quibus patcr ejus iiliprcfli argilla ty- 

3 ,Iura- purn fccit , & cum catcris fittilibus itiduratum 

igni propofuit : cuinquc fcrvatum in Nymphzo, 

doncc Corinthum Mumtnius wcrtcrct , tradunt. 

Stint qui in Satno prinios oninium plaiticrn inve- 

cum. v. 

4 Rhw- ni& 41iRl~~~~~ii 

Llc Thcotlorum tradant inulto 

ante Battiadas Corintho pulfbs. Dcinaratuiii vcro 

ex cadc~ij urbc d profugum , qui in Hctruria Tarquinium 

Prifcuin rcgcm populi Roinani genuit,coinitatos 

fiQorcs e Euchira tk Eugraiiinium : ab iis 

f aut ex 

rubrrca Itdm traditain plafticen. Dibutadis inventuin cfi, 

IUlll. IN. c 

creta fiiigcre 

v. 

riibir Ere- 

re. V. 

rubricain addcrc , 'aut cx rubricacretam fingerc. 

f Primufque pcrfonas tcgularum cxtrcmis imbrici- 

bus 

vunt : drindr Pvy/anii rx radcm grnrrr. 

(IUOI occrpa/a tyrannidi ~J)PIIU Enrianu 

FIiw opJr/l". Halitarnaflirw, lib. 3. 

apcrtc narrat Dcmaratum &fanlilia Brachiadwn 

(leg. B d h h r n ) ufurpaca I 

Cypklo tyranoidc, cum 1-tiis opibui 

Tarquinios comrnigrah, De Bacchia. 

dis inulra Hcrodorua Iih.1. Dilrr. AlU. 

pulartir 8$ liuiclcttioni MS. Pint. 

d Trofugum.] ob fcditioncs. Livius 

lib. I. D~PC. 

e Enrhirr.] Eucheri Corintl,ii,diTcipuli 

Syrdrr I)( Charadra Spartanorurn, 

przceptoris Clearchi Rhcgini, mcminit 

Paul-an. lib.6. Idem & Eucbirbi flatu#- 

rii, 1ih.X. fed Athcnicnfi8, Eubulidr: 

filii. ld~m. 

f i+imu/queprr/onm tgularum txtvtnu2 

,

LIBER XXXV. CAP. XIS. 607 

bus impofuit , quz inter initia * protypa vocavit. 1 rrotilty- 

pa. v. 

Pofiea idem e&ypa fecit. Hinc & fafiigia tcmplo- pnlilypa. 

rum orta , propter hunc * plai2;e appellati. Hoini- ?' plnltice 

nis autem a imaginein gypfo 2 facie ipfa primus 0111- 

appllrta. 

M. plallr 

niutn exprcifit , 8 cerxpc in cam forinain gypG in- ;?;;Iiata* 

fufa b cincndare initituit LyGftratus Sicyonws fra- :e ;y:z; 

ter LyGppi , dc quo dixitnus. Hic & Gmilitudinem L I l m 

pypli inforeddere 

inflituit : ante rum quam pdchcrtirnss fa- I ~ v. ~ ~ ~ . 

cere + fiudebant. ldeiii & de Ggiiis efigiein expri- t:r.fi$bamere 

iiwenit. Crcvitque res in tanturn, ut nulla 

figna fiatuaeve finc argilla firrcnt. Quo apparet antiquiorerii 

hanc fuiile fcicntiani , qvam fundendi 

ais. Plah laudatifinii fucre 4 Dainophilus & I Demo- 

E Gorgafus, iidemqiie piAorcs : qui Ccreris aedein yillluc. \ . 

Rornz ad Circum maximuni utroque gcnere artis 

fila: cvcoluerunt , verfibus infcriptis Crzce, quibus 

Ggnificarunt B dextra opera Damophili cffc, 1 pal te 

lreva GorgaG. Antc hanc sdcm Tufcanica omnia 

in aedibus fuifli, auaor cfi M. Varro. Ex hac, 6 efiiar- 

io Lrx 

cutn reticeretur , criiitas prietuin cxcifss tnbulis id. M. 

marginatis inclufas &e : item Ggnaex hltigiis difperla.I;ecit 

& Chalcofihenes cruda opera Athcnis, 

qui locus ab officina cjus dCerainicos appellatur. 

M. Varro tradit Gbi cognitum Konia I'oiirn no- n&l??:- 

iiiinc, 

chaonir i?i Anrick+ filitis, Rkulapii 

nrpom, cui & fratri h'troriiacho Ifihmiur 

tcinplum ercxit, in quo ut morbos 

ranantibur diis & vioimx crdontcir,h 

donaria mirruntur. ilaulin. lib+ 

Idem. 

tl Crrnnirrr apprllutmr. Ccramicum 

h u h . lib. I. non 1 figlinisCllalcolthruis 

opcribus diCtum vult, I-d & 

hcroc Ccranio, qucm Baccho A rid- 

na gcnitutn fania rum era. Fuit dtlplct 

Ccramiciia Athcnis, dtcC in qlI0 repliebancur 

qui in bello pcricront : alter 

in quo merctriccs Iiabitabant. Interpi. 

A~iltopllaniS. I h . 

J Prb.

8 f$dtrn,lEjus mcminit Pnufiiiias 

Iib.y.Colot*que magiltrum fuifi'c ita. 

dit, qui menfamfccit , in qu3 dcponebintur 

corona illorurn, qui Olympiis 

riciiht. ldtm, 

b Synpu&l Rayfius legit, SympC 

lir, id en, calicibus fittifibus,d iiumcndo 

di&is, quibus infktisvlnumlibfbant 

, Sic & in Paradoxis Ciceto air 

Numz capedines , w? fiailci umm Diis

L! DER xxxv. CAP. XII. 609 

quis fingula aitimet etiam ut otnittantur in frugum, 

vini, pomoruin , herbarum, fruticum , medicamcntorum 

, mctallnrutn generibus, a beneficia 

ejus qwque adhuc dixitnris vcl quz afiduitatc 

fatiant figlinarum opera iinbricibus tutulis tep- 

lifql1c ad bulincas liairiatis , vcl ad te&a co&ilibus 

laterculis frontatil'que aut qua rota fiunt etiam 

fiklilibus doliis ad vina excogitatis, b & ad aquas, 

Propter quz Numa rex feptiinum collc ium f$w 

lorutn inftituit, ' Q in & defunAos fe ti emultifia 

eilibus d doliis condi inaluerc , hut M. Varro, 

e Pythagorico modo in myrti & ole2 atque populi 

nigra: foliis. Major quoque pars hominum terrenis 

utitur valis. Smia etiatnnuin in efculcntis laudantur. 

Retinet hanc nobilitatem eC f Aretiuin in Italia 

: 

dendis martuis. Vide Sahndfi p.ilc4.bi 

d Dolib tsndi malnrrr.] Pro dolii, 

quod vulgata hrbent , in manukript. & 

vetuf?. lcgitur ,/Xu. Cui IeAioni & 

Blondus adfiipulatur. sdi4 lepulchra 

rcrcrcs appcllarunt , Florus lib. 4. de 

Cleopatra intcritu agens , sucton. in 

Ncronc. Dlrc. 

e rjthgarirr nrdo. J Vide Ala.ab 

A1cx.cap.i. lib.3. Plutarchoin hconicis 

inititutis Lycargus b ait, ne quid 

cum crdmveribus & elircnt priter puniccam 

vcllcrn, & O~CP folia, in quibar 

omncs que cadavcra romponerent. 

I-linc Pythagoros Lacedzmona profc. 

&ius ut Lycurgi lcp cognorcerct, morcm 

cum fortanis invcrit. Magiusc.18. 

lib. i. Idrm. 

f Arrrinm in Italir. 1 Quidom IC- 

Runt, Eirrwmin If*li#h El? autcm Ere- 

rum, d i'pqmv, vicur Sabinorum ad 

Tiberim, Tiburi propinquus , figlinir 

cclcbris , ab urbe diaans 18. millibus 

panilurn. Unde Erctinur Virgiliula 

Lrrri manm ommi, divifirqur Mar*- 

fir. 

Joan. Blptifia Jnterpt. Ped SOtpr. 1. 

SI/) ,t~ig~tn rrtdmr Itala qwd Lnoro 

/*pin.# 

BS 

Frr-


lia: ' & calicum tnntuni. Sitrictituii~ , Ana , Pol* 

lcntia: in Mif\min Siguntuiii , in A h I'cigatiiuin. 

I-lclbcnt & 'I rallcis o p a ha, eC Muriiiain ltalia: 

quoniatn & tic gcntrs nobilitaiitur. k!zc quoque 

per itlaria tctralquc ultro citroque portaritiir , infig- 

= oflicl- nibus rotz 'officinis Erythiis. Hodicque in tcin- 

",$. I y- 

L I m ~lotitc- plo oitcnduntur 3 ainphotre due propr tcnuitaquc. 

04 

tdbuif. ten1 coniccrata , dilcipuli magritriquc ccrtamine, 

I qtcali- 

EU(II. v. 

M. 

clrcun. utcr tcnuiorcm liuinuin 4 duccrct. " Cois laus madureict. 

v. xima, Hadriaiiis firillitas , nonnullrs circa hoc levcritatis.qtioquc 

excmplis. b QCoponiuin inveni- 

r mixti. 

M . 

6 ~ xx.1~. 

hl . 

iiitis ambitus damnatuni , quiavini anlyhoram dcdifllt 

dono ei , cujiis fuffragii latio erat. Atquc ut 

luxu quoquc alicp contingat auAoritas figlinis 7 

tripatinum inquit Fcncfiella apprllabatur iiimrna 

cocnarutri lnutitin. Una crdt iinwienaruin , altcra 

luporum , tcrtia ' iriyxonis pifcis , inclinatis jain 

fctlicct iiioribus, ut tatncn cos yraefcrrc Crzciz 

cti.ini Philofophis pofimus. ' Siqiiidcm in Ariliotclis 

heredutn auktionc 6 ~x. patinas vanifk tradittir. 

Nam nos cum u~~ain ETopi tragcrdiarunl 

hi it r io-

L~BRRXXXV. CAP. xu. 6rr 

I dlnra 

hifirionis in natura avium dicerernus fcfiertiis c. mu, 

hiik , non dubito indignatos legrntcs. At Hcr- :fa.'"&. 

culcs, VitcIIius ill principatu luo * cc. fcltcrtjis ~ +~~.(~XCCI~tis 

Icltercondidit 

a patinam cui facienda fornax in campis ;;;;;d 

cxrrditicata rrat : quoniam eo pervcnit luxuria, to c rg. 

LIC etiam fiAilia ploris ' conrtcnt , q um niurrliina. "

corruptos I a ud populum Gditiofis 

concionibus puis rradoxlt , prdcrtim 

luxum cffurum. prodigos fumptus, gu. 

lxquc ac vcntris ncpoiatus,& infolcn- 

tinimas K importuniflimos vo~uptatts 

accufans , tam Chris & rnanifcltis excmph 

ac tcilimoniis, ut eo fcculo irm 

turn vidcretur his criminationibus 

profcindcrcVitcllium, inter Imperatores 

quibus fucccfit, vitiis illis dcditic 

tmum ac contarninatinimum. 

obrcm cum circa Turios vittus%; 

nobilci, quoram virtute clcturbatus 

era, ram indigniaprobrieaffc&i, primum 

S oda tcita pa contumcliam lingum 

przcidcrunr , quo modo matrir 

Dcbm fwrdotibru ririlitas arnputatur i 

dcinde intcrcmcrunr , uod cxcniplum 

poftca Antonius in ro?criptoCiceronc 

fecutur cfi. Lorum!unc fir: intclligcnduin 

arbittor. Jdrm. 

p FMRL rtirm tflw utmdofir.]Cliif- 

flctius Icgit, FrrNN rtirn ribb witdofir. 

non probo. Lego,fdlid rtidm rgb u 

#*fit, rrldira rulrr rritnr , urfirmw drrtnr, 

qu" s~gnina Yotan#. Idem. 

b I'drtrrm rpptUutnm in Purrolrnh 

roBlur.1 sidoiiius Apohoris Dicx- 

orchiirn irennm vocgt. Mcminit k 

Dionlib. 48. Idrtn. 

c Si Cwrnanr mi/itrrw t*nrrntr.] CUrnanuinczmcntumquid~m 

ficri volunt 

ex topho vcl uniicc in fulphurir matsllir 

naro. IQm,

LIBBR xxxv. CAP. XIV. 613 

4 Nilo harena tcnuifitna titi parte,non ad fuft incnda 

maria flu&ufque frangcndos , fcd ad debellan- 

dacorpora pnlsttra It udiis. hide ccrte Patrobio, 

Neronis principis ~iberto , advehebatur. Quin & 

Leonato & Cratcro 3c Mcleagro Alexandri magni 

ducibus fabulum hoc 'portari cuiii rcliquis tnilitaribus 

* coriiiiierciis rcpcrio. Plura dc hac partc non ,D;try;,- 

ruin di&urus , 11011 Hcrculcs tilagis, quam de tu- v. 

ra: ufu in ccroinatis , quibus cxcrcendo jiivciitii~ 

noitra corpora, vires anitnorutn pcrdidit, 

c A P. X'IV. 

Depdrirribrtd fortti~ccw,b herjtik,& corifnt ratione. 

Uid? non in Africa Hifpaniaquc cx terra 

Q 

a parietes, quos appcllant , 4 forinacCos, quo- ;.runt 

niutll in form circunddtis titrinqtic dusbus tabulis 4 formccoa 

, quoinferciuntur 

veriir;, quai11 inltruuiitur * avis du- lllim furits- 

CIIIIII inoh 

rant, incorrupti imbribus, ventis , igriibus 0111- ctrrulndi#r. 

nique czniento firmiorcs ? SpeAat ' ctiairi nunc h~inRrllun, 

rpeculas Annibalis Hifpania , tcrrcnnfquc tiir- ;: wvL'- 

ws jugis montiuni impofitas. Hinc ,s( caefpitum num. Gf. 

Jlatura, cafirorum vallis accoinmodata contra flu- 7 k mrrti.- 

V. 

minuin irnpctus aggcribus, lllini quidem crates 

parietum luto , & ~1 latcribus crudis cxtrui , quis 

pa'. 

6 etirrn- 

~gnorat. Latcrcs non runt ir hbulofo , ncquc liare-~f~$i; 

nofo , inilltoque minus calculol;, duccndi lolo, fcd milculo 

CLI le M. vel 

i. cretofo PC a~bicante , aut cx e rubrica , vel G jam ri tarn fabulo 

milctlcx 

Lbulofo, mafculo ccrtc. Finguntur optime I acerw. v. 

P 1Jnrrob;c. Ntr@& prinrij&] Suetonius 

in Nrrone capite qiiadrage(iino 

qirinto. /drm 

b sprrdu.1 In quibur fpcciilatorcr 

ipl~qi~i,livcr;pcCgmlnr flantcs, 

k collocari, advenieniiiini holtiuiu ordines, 

acics , niimerum proiiiicicbmt, 

Ut his denuntirrent. Turn. c.7.1cz7. Id. 

C l[lrni ywrdrn crilts paritinn lite, 

"ere: 8. mn*. 

Adliuc miilris in Io& Calli+ parietcratibtu. 

liiro,& argillo pingui. h qua 

1.wctcs fiunt , oblitir errruuntur. Idrm. 

d Lirrrilr tradi.] Ut ignis k fornacum 

impcufa parracur : ut inter le 

mcliiis coapcntentiir crudi , & ideo 

molliorcr larerer :ut c+ineiiropuco fir 

opug I ur breviori temporis fptiomu- 

IUS pcrficiatur. Idtm. 

Qs I 

8 Rdi-

614 C.PLINII NAT.HIST. 

1 fiunt 

quo, rdl;- vfre : ,*?m folititio rimoti fiunt. a Edificiis non 

doneos ells nnii pro. I ntfi bimos probant.'Qin & intritatn ipfain eoruin, 

dam qill ~ c r - prius quam fingantur,tnacerari oyortet.Genera cor~lrl 

IyGm. ruin tria : b didoron, quo utiinur , longum fcfqui- 

M 

.a quln & prdc, latutn pcdc: alteruni tetradoron: tertium 

liltritilin 

eorum v pcntndoron. Grzci enim antiqui dorot) palinum 

3 Ion turn 

,etle, 7,- vocabnnt ,& idco dora inuncra, quia manu darenturn 

Icmi- tur. Ergo h quatuor & quinqtlc palillis! prout runt, 

ple 

7'Ji'nnAap lamrn hanr nominantur. Eadcm clt latitudo. Mitiorc in priw1ionrm 

ye- vatis operibus, inajore in publicis utuntur in Graerierrnputnt. 

cia. Pitans in Afia & in ultcricltis 11 Hifpaniae ci- 

r:, 

zdcm 7 Marti' 

vitatibus Mafia & Calcnto 6unt latcrcs , qui ficcati 

non mcrgimtiir in aqua. 'Stint eniin 2 terra pumicoh 

, cum fiibigi powit, utilifinia. Graeci , przterqiiam 

ubi c filice fieri potcrat itruaura , paricter 

Iitcritios + prztuicre, Stint cniin etcrni, fi ad pcrpendiculutn 

6ant I t idco 8r 111 publica opcra & re- 

gins dotnos adduntur. Sic itruxcrc murutn Athcnis, 

M. 6 qui ad inont~iii Hyniettuiil fpelkat : fic Pdtris 

xdcs

) fulo cx oiiinibus gcnrribus 

cleba. 

lapiileis , iiunianis contignationibus 

ot4riii.w. Uriflonius csip. & lib. I. 

Idlrn.

a ~irnmantrm ,fidi/ur. 1 Diofcorides 

tintuin ufium ,& non iihm rcfert. 

lifliim PIinius in rrcs @wits rutruin 

dlvtdlt. Dalrr. 

b AAdrrprrd*c fi5irw dtnrr.] Ovi- 

vmrrt 9n4 Injlrtr mu( It8nnqtir IOrwmqur. 

Prrfirat e trrmwlr /./phi, 0 #*a 

mww. 

Alex. ab Alexmd. c.27.11b.~. Vidcqu*

Gr8 C. PLIN.II NAT. Hxsr. 

lita. Tulfirn vetercin Ik anhelitus cum vi110 potuin 

cmendat. I>yfcnteriCis ttiain datur codcm modo, 

filtitquc alvum. Cuin accto Yero potutii difcutit 

a concrctuni fanguincm , tk dctrahit. Mitigat lum- 

1 wticul. borum cIoIorcs , item articuloruin. Cum farina 

cum lor. 

her. imp- hordcacca impofitum cinplaflrum b peculiarc kit 

litum 

Rcnpl. p- hi nominis. ~anguiucni tiltit. Viiliicra solljgat. 

cnliare fr- 

E,t ruO ,,o- Glutinat ncrvos. Utuntur ctiain ad quartanas bimine 

I colllgit. M. turninis drachina, & hcdyohi pari pondcre cut11 

M. rnyrrlia ob010 fuba&i. Comitialcs n,orbos ufiuin 

de pr ellc n d i t. v id vu 

uin It r angula t ione s olla Ltum 

3 dircurit. ’ ‘ dikutit ciini vino a cdtorco. (1 Procidcritia Ti- 

dis hftitu rcprimit. Purgationcs frrininaruni in viruni- 

no potuiii 4 dicit. in rcliquo ufii araincntis illini- 

Lum v i m 

&cafiorca 

proccdeuti 

,cdi 

cur. cJ,cit, hl. 

AI. 

q atrinp,i 

tur , firiimcpcca contra ignes. Ijixiinus tcc ’ tingi 

foiitas cx co itatuas gr iliini. Cdcis quoquc ufum 

folltm. M. pracbuit , ita fcrruniinitis I~abylonis niuris. Placct 

6 ill. M. I & fcrrariis f.ibrorum officiilis ringcndo fcrro clavorurnquc 

cnpitibur Ct inultis aliis ufibus. Ncc mi- 

7auta~co. nor ’aut ab eo difimilis cQ aluminis opera , quod 

hl. 

iiitclligitur falTugo term. I’lura & cjus gcnera. ‘‘ In 

Cypro candidum & nigruin , cxigua coloris di&- 

P uri8.v. rcntia, cuin fit ufus magna : quoniam inficiendis 

ciaro colore his candiduin liqi~idurnquc utilifiniuiii 

e&, contraquc fufcis aut obfcuris nigrucn. 

Et aiiruni nigro purgatur. Fit autcin oiiint ex aqua 

lioio- 

d Proriderfir fidh /;B;r# rrprimit. J 

10 fcripro codicc, precidrNft~, non prrridmrir. 

& verbum fidu, non lcgitur 

ibidrin. re&te. cfi cnim firm0 dc vulvis. 

& infra paolo lege, Nrc roimor tfi UY: 

ab ro d~ltmilir, non alioordinc. f’mlianui. 

c In cypro tmdidum b niprwm.] In 

codem, non nigrnm lcyirur, fcd nigrii : 

fcribo niqrrrmr. Alioqui filruin effet 

quod itaiim fubdit , txip dotii difirrnrir. 

Idem. 

a ut

LIBHR XXXV. CAP. XV. 619 

hnoque hoc &, trrrz exudantis natura. Corrivatuin 

liiemc aftivis hlibus matiiratur. Quod hie- e; :;, 

ric cx eo praecox, candidius fit. Gignitiir aiitcni in ;!idurn- 

Hifpania , Egypto, Armenia, M.lccdonia, Ponto, 

Africa: infulis Sardinia, Mclo, Lipara, Strony ylc. 

Laudatifiinutii in A,p,ypto, proximuin in Mclo. 

tujus quoque dux rpccics , liqiiidum fpiilutquc. 

Liquidi probatio, “ut Gt lyriipidiiii; Ia&unique, 

h e oflknfis fricantiuin, cull1 qnodam igniculo caloris. 

€ioc phorimon vocant. An lit adultrratum, 

de p r chend i t u r fiic co I’ iiiii c i iidi . s in c cr ii 111 cn i in 

miltiira ea nipdcit. Altcruin genus clt J pallidz ,.:,:;:; 

& rcabrae natura-, &quod 4iiilil:itur galla. ldcoquc h 3 Cahri, raIIIJi. k 

hoc vocant p3rapIioruii.V is Iiquidi aIuii1inis athn- rl~~l,~~..nl. 

4 ih 

, indurarc , rodcrc. M~llc adinilto h a t oris aa~~.. v. 

i%;cra, pnpulas , priiritufclw. klaec curatio fit in 

balincis dunbus iiidlis partibus , tcrtin aluminis. 

Virus alarti~n fudorcfqtlc Ccdat. Suinitur pilulis 

contra licriis vitia, 11 ycllcndiiinqtw Iviirituni ac pcr 

urinain fanpinctn. L!ivdat 81 kabicin nitro ac 

melanthio admiltis. Concrcti aluiiiinis tiniitii gcnus 

fchitton apprIlant C;rsci, in capillaincnra qmdam 

cancrceiitia dchiiicns. Uiidc quidam ‘ trichitin 

potius appcIIaverc. J Idoc lit c lapide, cx 9 k qLlod 

Cl!,I~,tl,, 

quo & chnlcitin vocant: tit tit ftldor qtiidatn cjus tncaiit : lu. 

lapidis in $wi~aii~ coagtilms. ‘ Hoc gwus alunii- ~ ! ~ ~ r q : , ~ ~ 

it at 

nis Clt. hl.

Pint. 

pahlm, qudi glebofum alumcn VOCJIC 

J

LIBER XXXV. C A P. XVI. 621 

pterygia, ' perniones : l'hagedrenas hulccrum ex ,&,;:FG. 

aceto aut cum galla pari pondcre cremata ; lcpras 

Cum fucco olcrurri : cum fdis vcro dunbus partibus, 

vitia quae rerpunt : Iendcs & alia * capiIh.mim ani- 1 cwillorani 

vitu, 

malia, pcriniltum aqw. Sic & atnbultis prod&, & anima~iaque. 

hl. 

furfuribus corporuiii cwn fer0 & pice. Infunditur 

4.capit''m- 

& dyfentericis. Uvam quoque in ore cotliprimit, 

ac tonfillas. Ad omnia, .quz in csetcris generibus 

dixinius efficacius intelligitur ex Mclo adve&um. 

Nam ad reliquos ufiis vitx in coriis lanifque perfiuanti 

lit inomenti fignificatum cfi. Ab 

omnia ad mediciiias pertinentia terra 4 ptne.~. 

genera traaabimus. 

c A P. XVI. 

De turd Samia 6 Eretria ,& Chid, & Seliwi- 

6 pipiti , 6 antpeltti mcdrcma. 

inia dux funt Lquz 6f'yropicon 8( qua gl!$:h. 

SA 

I Fnigiti. 

$4 , rANI. 

after appellantur. Prioris Iaus ut rccens tit & 

levis, linguzquc glutinora. Altcra 7 glrbofior, can- dz2F 

dida. Utraqucuritur ac lavatur. Stmt qui praferant 

priorem. Profunt fanguincin cxpuentibus. 

Em lafirifque que ficcandi caufa componuntur, 

ocu I orurn quoque rnedicamentis mifcentur. Eretria 

totidem differentias habet. Naoque & alba clt , !?s 

cinerea, quz prafcrtur in mcdicina. Probatur mollitie, 

& quod ' fi am przducantur, violaccutn red- pt;uf;-r. 

dit colorein. Vis & ratio cjus in medendoditka clt M. 

inter pigmcnta. Lavatur omnis terra (in hoc enim 

loco dicemus) perfufa aqua ficcataque fdibus, ite- drpeG- 

11. v. 

ruin ex aqua trita ac repoh donec lo coniidat, lo lidrc. 

& hl.


& digeri poGt jn paiitillos. a Coqiiirur in calicibus 

crebyo concullu. ELt in incdicaminibus & Chia ter- 

1 clurdem. ra candicms , cftdtus ' rjus , qui Samiz. Urus 

ad inulicruin inaxin~e CU~CIII. Idcm & Sclinuh. 

* Enla- LaCtci coloris eft haec, & ar~~adilui celcrrima. 'ktadcinque 

la&! dilutn,& tcLtorioruui albaria interpo- 

In. 

&e. v. 

lantur. 1) Pignitis Erctrio hilliina cit , grandioribus 

tanturn glcbis 8. glutinofa , cui cffcttus idem 

7 tanturn. qui Cimolia, infirmior ' tamen. Bitumini iiinilliof. 

ilia clt anipelitis. Expcriiiientuin cjus, fi cert 

modo acccpto c)lco liqudiat, & Ii nigricans colos 

maneat toftae. Urus ad mollirndum difcuticndum- 

que. Ad haec nicdicatncntis additur, praecipueqiie 

in callillepharis s( iiificicndis capillis. 

4 pwpu- c A P. XVII. 

rculli oio/c. 

I 

typri~m 

rtdisilcca. 

tur , b PCCtilm. 

Cypri,um V & 

Cret,e genera ad veflinm u [i, Ciinolia, snrdr, 

Unibrica, fixiiwa, argentaria. 

Ret2 plura gencra. lix ,iis Cimolio duo ad 

a!inilcca- tur ,&ace- 

Cmedicos pcrtinentia, caildsduni, & ad purpucum 

M.tr- riilutn incliuaas. vis utriquc ad &l;uticiidq t.umop, 

tliriiien 

c pritim. res ,& Gftcndas fluxioncr acct,o,aflurnpto. Pwos 

2 ut mirahili, 

cur uoque & parotidas cohibct :& lichenas illica, puhzc 

port. M. b &lafque: Si vcro aphronitrum * & nitrum adp 

& 7 cera (:YP~O* rd- ciatur ~ cr acetum, & pedu~n tmiorrs fanat ita 'ut 

in Sole CUr2tb hzc fiat , ut poit fcx horas a.qu0 fdh 

.d- abluatur. Tcitiuiii tumoril~p 7 Cy pia cera additn 

CCrt, prodcit. Et refrigeratidi quoque * natura Crete eft: 

natura. ctiam. M. iudorcCquc iinmodicos liltit illita. Atquc 9 itapa- 

V. pulas 

diu*. LW 

Cypriiio 

cucato 

diro. 

a Cl,pif,ur in rrliri/,uJ tvr6ro COntNfi;.] 1 Scribr, pnigitir, non pignifir, CX DiofC. 

~l;am co&m ratiotiern vide apud 1rb.y. /':nt. 

Di1,rc.c 171 lib $ Ddlr. 1 c rjrnnd~ori6ur tanturn glr6irCnglufib 

/>tx~,r,it frrtrr.r FmrllImn 111 Ch- j nofi.1 Lrp , grmdieribut frntwn Slrbif 

lcno nigra & bitorninofa , quallis Tim. g/urino/iorqur. P,n;Etuf tdm %I Cid*- 

ciua Inpis. Ligni & carbonis vice Phry- 1 ex antiquocodice. Idrm. 

fii arnpeliridr utunror,quam 6femtoln d . ~ hd 

r ~i/dirammnti~ rdditwr. J 

vocant. Idem. P~piJi hrir p Clr.] 1 dhc mrr~~ramrnla ~dfiirrr, incod.ldrm 

I E/i

LIIIER XXXV. CAP.XVII. 623 , rF'~y. 

pulas cobibct ex vino fuiiiyta inbalineis. Laudu- t: :;rfico. 

luriliiin. At 

tur tnaxiiiie Thcllhlica. Nafcitur & in Lycia circa clt imlilli- 

Euboneoi. a Elt &. ilius C.iiiioliaP urus in vcititws. n1* C'im, oi11. pic- 

Nain Sarda, qua: afkrtur e Sardinia, candidis tau- rum kilnbiica. 

M. 

tuin alluiiiitur , itiutilis ' verficoloiibus : & eft vi itiqwjc- 

litGnia oiniiiuiii Ciinolile gciicriini: prctioiior Urn- '7 L: 

brica, & qiiaiii vomit faxum. ' Prciyrictaf+c hxi, ',:6i1,;;t4 

quotl crcrcit in niaccrnndo : atqiic ponclcrc ciiiitur, l;i,,M,,i7;; 

4 illa iwiihra. Uinbrica no11 nil; polidis vcf ti- 6 I+cirs. 

Drl Plllllttbus 

aflhnitur. Nequc cniiii pigcbit hunc C~~IOC~UC ram 

7 finditsr. 

artcm attin~crc, cuiii lcx Mt-tella cxtct tullooi- M. ctiitndi- 

fores clcdcrc ad populum fcrcndnni. AJco oiiinia ;z;',iir 

rnid- 

~olcrs 

majoribus ciirx fiicre. Ergo ordo hic (11: priiiuii lit Ciinoabluittir 

vcitis Sardn, deiii Tu1 hure ru6tur: inox liain. M. 

hand rrm. 

defqiiaiiiatur Cimolia , qiix cf ! coloris veri. E'u- L,~.,V~,~, 

catus cnim dcprchcnditur , nigrcrcitquc , & 7 cf- ~ ~$~ 

c~lcwrmolfutiditur 

fiilphLirc. Vc 10s aiitciii S: pretiohs co- I I tu r < 'inin- 

I,n ,& lorcs cinollit Ciitiolia , 

qIIU- 

& qiiodain nitorc cxhila- ddin ilirora 

rat contriitatos lul phurc. Cat ididis veltibiis I:Jxurn ;;;;ly;riutilius 

B fulphurc , iniinicuin coloribus. C;racia itLtLlr iuigro 

Citnofia Tympbaico itticur gypb. Alia crc'ta ';Y&- 

tcuin hl. 

circiin- 

argentaria appcllatur , nitoreiii @ arsento reddens. 

Eit & viliffiina 'qua 10Circuin prsduccrc dulrrc 

ad ;0%2L.

]am,vel fignum de creta fa8uni. Ejur 

meminit & Martialis 1ib.d. 

Omniihnlrt/iu~dom rlki , nrc linra dr 

mdrn 18 inn trdrr. 

vidc dod. c. 14. 

1ib.y. & Salmaf. pag.gi+ a,b. Idrn. 

p prrlrlyur venalium #ram marrrdur- 

&,y~m.~ Honefiior leaio, rrndiriorum, 

quam rrna~irm. ut paulo pofi cap. reg. 

uOc + infigne vvra~riiir grtgihr. ’Pint. 

Prdrhwr rrsrlium, e~.] Jtwcnab 

~,,p in hoc uvlrmpdrl~ pi vmrat 

dbb. 

Tibullui 3ypfit01 pedes vocat ;& ovi 

dius in Amoribus : 

Nrc in ,fi qnt; rri; rapirii mtrrtdr rtdrm- 

tJttTijpfiri nomrn inmr rdil. 

Manclprorum pedes crcta &nrbantW, 

cum hcri lieilloli privati lionhn cffcnt, 

li publica, Reiyuhlicz. t a p czl~tor 

fcrvos I’roperriur appcllat clegia 5. 

lib. 4. Fuit & Ahticis fignatoriacrcte, 

qua cert loco litcras oblignabont. ViOorius 

cay. 4. lib. 14. Crete ufiim etiam 

fuiflc ad oruandam cxhilarmdamqire 

faciem adnotarum c3p.d. lib. 13. cy 

Horatio : ilC fortnth i h qtiidcm creta 

fuit , qua pilos virorum cvc~ii auaor 

kripfii C.2rj. Iib.14. va/rc. 

b Mrtmm. 1 Menam kx. Pompcii libtrtum 

transfugani , aurci anuli jure, 

quod Lnatoribus acequitibus foliar? 

mittchatur, donarum fuiG Dion CIbit, 

Rhod. c.1z.Iih.6. Idrm. 

c rr~ Prrroria qnoqur ernmmta.] Idem 

fcrc Tibullus : 

Nora loqnor,rtpa ipfi tmt, qutm fdp 

ceigii 

96u-

Dc Pallantc Claudii libcrto, cui decreta 

runt ornanicnra prrtoria, b H. S. 

ccntics quinquagicr , vide Liytium in 

Ocwatir, non mrrdJ, in vetcrc cxernplwi. 

uod non magnopre difplicct 1 

ut fir k~icmacharieorifinor. Anr. 

3. ?4!L 

Rr 

c. PLI-

~ r,angel,. 

626 


NATURALIS 

HISTORIE 

L I B E R XXXVl. 

P R 0 OP. M I U M. 

Naturd lapidurn, ac marmoruna luxurin. 

C A r. I. 

A P I D u M natura refiat, hoc efi, pracipua 

moruni infania, a ctiaiii ut gemma: 

cum fuccinis, atquc cryltalli cum murrhinis 

filcantur. Omnia nanque , quz 

1 liemini ufquc ad hoc volunicii tra€tavitiius,' hominum cauahqua 

ex 

cnuirdgrni- fa gcnita vidcri poflunt. Montes natura fibi fccerar 

fa. v. 

, in ad cluafda~n coinpagcs ' tclluris vifceribus dcnran- 

1111. v. 

dt',2:;: 

das , fiinul ad iinyctus fluniinum ' doinaudos , flu- 

Ltiifque frangcndos, ac iniiiinic quictas partes coi;r- 

10s. m. ccndas duriifiina hi matcria. Cadiinus 110s , tra- 

4 cxtrdiim 

a . v. himufquc nulla alia, quam deliciarum, caufli, quos 

tranfcendiflc quoquc inirum fuit. In portciito prope 

niajorcs habucrc Alpcis ab Annibale exupcratas, 

& pofrea i Ciinbris : nunc ipfz csduntur in 

inillc gcncra marinorurn : promontoria apcriuntur 

mari, & rcruin natura agitur in planum. Evchitnus 

ea, quz reparandis gcntibus pro trrminis confrituta 

crant : navcfquc inarinoruin caufa fiunt , ac per 

flu&tus,fzvifiinam rcrum iiatiirz partem,huc illuc- 

a &;Am ntgtmmr cnmficrinir e aqnc fircinis rrqnc tVji'aUini1 mnrrinfint 6- 

rry/?alli cnm mnrrhrrir fik~ntnr.] Apo- Irantnr. Pint. 

grayham noarum, ctiam II grrnma cum 

3 41a4

toncrcrani multma annorun1 i$iuio IX abrupt0 nimiarn oblndlgnationcm. 

& Gxuloruni svocredidit Plinius. /Id Pint. 

b ~d 9w.1m1p~ multorumnrtrijii wcrfli c 6 h d ~ in d run;^.] Pr'rcioao, inrc 

iflafarrr, Inl%ptobdisc,cum malore Ainl psctem : alii0 . ccrhcio rupccma

628 CI PLYNIX NAT. HIST. 

quadragedm pcdum 7 Lucullci marinoris in atria 

Scauri coflocari? iicc clam illird occolrcquc fa&uni 

M. coL~'t. clt. Satifdari fibi darnni infeCti 'cgit rcdemptor 

= 1's' cloacarum, cum in Palatiurn extrahcrcntur, 'Non 

go fucrar 

vitam Inat6 ergo in tarn ilialo excrnplo nioribus cavere utilius 

cxcmplo 

cwerc , ncc fucrat quam taccre tantas moles in privatatn do- 

.Itas taccrc. 

M. niuin trahi przter fiCtilia Dcorum faitida? 

3 firnulachrs. 

M. la- 

8rdja. V. 

hl . 

c A P. 111. 

4 primum- Cuh qpiintu peregrine mdrmore colHrnn4 haburrit 

Rorna. 

Ec potelt videri Scaurus rudi & hiijlrs mafi 

r uti. M. N improvida: civitati obrrplifle quodam 'vitas 

rudimento. jam cniin L. Crnfiiim Oratorem illuin 

qui primus percgrini inarmoris columnas ha- 

6 atria. buit in codctn ' Palatio, Hymcttias ' tanien ncc 

7 tamcn. 

mv J. plum * fex ailt longiorcs duodenhi pedutii , Me 

8 lcxrginta. 

M. 

9 mmilcrc 

nriitus in jorgiis obid Vcncretn Palatinam appellamorlblls 

vcrat. Nimiruin iika 9ouiifere moribus vi€tis : fruec 

fruRra Vltll. in- ftraquc interdiCta quiz vetuermt cernentts nullas 

rerdlLtw= potius , quam irritas, efle lcges iiialuerunt, ' Qui 

vcrecnnt 

Ccrnmw. nos Ccquentur , mcIiorcs lion elk probabunt. Quis 

rnillaa poquaM 

cnim tantawn hodie coluninarum atrium habet? 

irrit.ts Icges 

maluc- Scd prius quam de mariilQribus dicaiim honii - 

r;;c;HdjCa.. num in iis przfercnda 'O diceniur prctia. AnteigL 

m~~*.M dtcemua.V. 10- tur ''artifices percenfcbimus. 

I I ros.Ff. 

c 4 P. IV. 

.Qi p7itnutn lautfrti in marinore (calpendo, 6 

qrrrbus tcn)poYrCur. 

Arinorc fca@do primi omnium inclaruc- 

M runt Dipenus EL Scyllis Seniti in Creta 

infula ctiiintluin Meciis imperanthus priukque 

quam 

a Q.yi ~ D J ~ ~ ~ Y, P rnrliorts ~ L I W noa mfi pW/i9#Wt#tNr :fcrilxnd.rmr,trqwi/(. 

P*b*b#n~.l In anhctypo noitto, Har I ~urniwrm~iwr~ @,nw,~r. Pint. 

D BlSpn-

LIBRR XXXVI. CAP. V. 629 

quam Cyrus in Pcrlis rcgnare inciperet,hoc cft, O- 

lympiade circiter L. Ii Siiyoncm Ti contulerc, qiiz 

diu fuit officinaruin oinniuni metalloruin patria, 

Deoruin quorundain Gmukcra publice locavcrant 

Sicyonii quiz prius quam abfolvcrcntur , artifices 

injuriarn queiti abierunt in LEtoIos. Protinus Sicyonios 

'fames invafit ac fterilitas , moerorque dirus. 

Remedium pctentibus Apollo Pythius 3 ff Utu- rilitia, hl. 

rum refpondit, fi Dipenus & Scyllis Deoruin G- 

inulacra perfccill;.at. Qod magnis merccdibus ohfcquiifcpe 

iinpetraturn clt. Fiiere auteiii Gmulacra 

ca Apollinis Dianac , Hcrculis a Miiicrva a quod 

cmlo poitea tattuin cit. 

c A P. v. 

Nobilirato opcrmn 6artijcunr inmarrnorc * CXXVI. 

de niatniorc Parlo, & Maufilco. 

UM ii cCTcnt , jam fuerant in Chi0 infula Ma- 

Clas rculptor , dein filius ejus Micciades, ac 

1 CC.XXL~. 

hf. . 

deinde ncpos Antherinus Chius , cujus filii Bupalus 

& Anthermus clariifimi in ea kicntia filere. 

Hipyonaltis Pocte aetate, cyem certtini cit Lx. 

Olympiade fiiiflk Qyod ii quis horum fatniliam ad iir pro,,i.. 

prozvum ufclue retro apt, inveniet artis cjus origi- c: trccra* 

nem cuiii Olympiadurn origine cacpiitc. Hippo- ,2;c$;a 

na&i notabilis tocditns vultus crat : qiia~i~obrc~n i- I. 

inagioem ejus lafcivia jocorliiii J ii ppofuere ri- 9 emutudiiie 

cardciitium 

+ circulis. Quod ') Hipponax indignstus, mliiuin d,- 

f C 

ltilllXlt coa 

ainaritudinern carminuin dilt riiixit in tantuin ut in 

a ~ ~ p d w b Anrbrrmw.1 Primnr ii 

Fortunarn fecit @cpimAer, ut ait Pindirus 

, polum capitc geRrntcm , & PItera 

manu d ?E dwheciar dey. 

Rhodig. E. 14. lib. 18. Sculpfit k Gliatitis 

in Attali conclrvi apud Pergatnrnos 

, qux ob artificii prrRintiam 

oficorabmtur, G Charitas Ppud Sinyr-

t aliquaa 

lia,d la- 

?lLGz.,"d- 


credatiir 'aliqtiibus ad laqueum eos compulifl'c: 

quod falfum eft. Complura cniin in finitilnis inliirum 

ueos. M. la- lis fimiilacra poftea fecere, licut in De10 , quibus 

'x fimllla- fubjccerunt carmen non vitibus tantuin ccnikri 

cra deorum 

pofica. M. CIiium,fed & operibus Anthermi filioruin.POflcndunt 

& Ialii Dianam manibus eorum fa&tarn. Et in 

jpfa Chionarrata eft operis eoruin Diana facies in 

fiibliini pofitn , cujus vultuin intrantcs triitciii , 

3 hilar.1- cxcuntcs cxhilatatu~n ptitant. Rome figna coruin 

fiint in Palatina d e Apollinis in faltigio, & in 

turn. hl. 

oinnibus fcre quz Dirus Auguftus fecit.Pmis uoque 

coruin & Dcli fuere opera, & in Lcsbo in ? uln. 

IXpmni qtiidcni Anhacia, Argos , Cleone opcribus 

rcfcrtz fticrc. Oiiincs aiitcin taiitiiiii candido 

inarmore ufi tiint 2 Paro infula, qiicinlapidcm cwpcrc 

lyclinitcn appcllare , quoniatn ad luccrnas in 

cuniculis czAwtur, ut ador tit Varro, nlultis 

pofiea candidioribtic reperti?, ntipcr ctiam in Luncnliuiii 

lapitlicinis.l>Scd in I'ariorum mirabilc proditcir, 

glebn lapidis unius cuncis dividrntium foluta, 

iiiiaginem Silctli intus cxtitiffk. Non oinittrnduin, 

hatic mcni tanto vetuftiorciii fiiitlc, quam piAtirain 

aut itatuariain , cluarurn utracltic cum Phidia capit 

ruin 4 mOIpi+ o - ottuagefirna tcrtia 4 0 1 yinpiadc, pelt a~iiios circi- 

N. tcr trecaitos trigiiita duos. Et ipfuin Phidiain 

tradunt

LIBBR XXXVI. CAP. V. 

63r 

Valc~, c0p.7. lib.;. Drlrcm 

R I '& 

o ?.Jim-

632 C. PLIWII NAT. HIST. 

a Minervz Athenis faAz amplitudine, cutii fit ea 

cubitorum viginti fex ebore hac & aiiro confiat: 

fed fcutoejus , in quo Amazonum prduin czlavit 

intumefcente ambitu parrnae, ejufdem concava parte 

Deorum & gigantutn climicationern > in fidcis 

vero Lapitharum & Ccntauroruin : adeo inornenta 

1 compcr- omnia ’ coinpa& artis illius fuerc. In bak autctn 

a arc1 11- 

fiua.V.com- quod caelatum cit , Pandoras ~cnefinappcllwit : lbi 

erta artis 

L i tucre v. Dii fiint triginta nurriero nalcciites, v iCtoria przt 

xx M 

ci ue mirabili. Pcriti inirantur & ferpcntclll ,& 

”; Hzc li- kbiph cuipidc aeream fphingern. + Hrc runt obi- 

Ccf finc*cu* ter dieta de artitice nunquam fatis laudato , fiimil ut 

nofcatur illam m~gtiiliceiitiain xqtiallrtii ftiiflt & in 

reprom 

itrens M. 

parvis. 1) r ax i te I is x ta t e I n i I 1 tc r it at ti3 r ios d ix i mus, 

qui martnoris gloria hpcravit c-tiarn hiict. Opera 

ejus h it Athcnis in Ccramico, fed ante omnia, 

s( non foluiri I’raxitclis veruin & in toto oibc termuin 

Vcnus, qimi ut vidcrcnt mdti , navtgavcrunt 

Gnidutn. Duas fcccrat , fiinulquc vcndcbat, 

alteram velata fpccic, quain oh id quideni ~1 praetu- 

Icruntoptione, quorum conditio crat, Coi, cum alterain 

ctiarn codcin prctio dctuliffct , fcveruin id 

ac pudicutii arbitrantcs : rrjciiam Gnidii ciiicrunt, 

iinmcnfa diftircntin f,ma. Voltiit caiii polka h 

Gnitfiis rnercari rcx N‘icomcdcs, totIm izs civitatis 

alicnutn quod crat itigcns , difloluturuni fc proinittens. 

Otnnia pcrpcti malucre , ncc immcrito:

a II!rproprw r)wrmtlr/pia v;l;brnrur.l 

Paufinias in tkroticis, C.Crrfwmidco 

nccituni putat , quod cain iinaginctn 

fiificilcrit : cidctn ctiinr caiifa inrcrfc. 

&tom Ncroncm , quod illam Thcfpins 

rryortatatn itcrum deinolitus fit. VI- 

Ctoriur capzr. lih.iR. Dnlrc. 

b In OLYrYla/rboliJpoli/UJ.] S~hOhit 

bnlnrij, labri fivc bdiici fumma pari, in 

qua ui nondum lrvilfcnt fcdcntcs cxpc&&~nt, 

doncc cxtrcnt qui priores 

occupavcrant : in poriicibos vcro locus 

in qwin Philofophi convcnicntrs con- 

Gdcnr,conquiefcunt & difpuimt , Rhod. 

cap.io. Iih.~~~. 

Videquod adnot. cfi in 

C P P . I C ~ . I ~ ~ . ~ ~ . IJrm. 

r: 1Iona boriHtt8.l Vide Alcx. ab Alex,

pucllorum , miitiio fek oLdantiiim : 

vel duorumcollubantium : ut rnox hoc 

ipfo capitc.hdtc. 

B Aplfinrm Pnhrinwrn.1 Ciijus firnulaclirum 

Liiciillus advcxit ex Apolloniatariim 

irifiila. liipra c. ').lib.+. Idrm. 

h ~/~nmrr,rmr.]Sociaa hiimi kdcntcs. 

non iii retlili. Vertcndumfiorta minime 

yrito , yiioniam id VCRZ pudicitix nun 

convcniret : nifi quis putct in fxicco- 

fndtnr ndr~nrnmc/r/;inmlnjlre~ur : Si- 

Y111tt

LIBER XXXVI. CAP. V. 637 

mothei manu Diana Koma tit in Palatio , Apdhis 

delubro, cui figno caput repohit Aulanius 

Euander. 111 magna adrriiratione clt & Hcrculcs 

Mcneitrati:& HccatcEphefi in tcmplo Diana pofi 

zdcin , in cujus contcinplationc adiiionent reciitui 

parccrc oculis , taiita marinoris radiatio ea. Noli 

potlferuntur c(r Cliaritcs in propylao Arhenicn- ; 

fiuin , quas Socratcs fccit , alius ilk qiiatn pitlor, 18 

idem ’ut aliqui putant. Nan1 Myronis illius, 

:;:;=; 

c 

a ut quiqui 

cicm 

put M 

in xre laudatur , anus cbria cit Sinyrna in pritnis 

inclyta. I’ollio Afinius , ut fuit acrts vchcnicntia, laud. 

fic quoque fpeltari ~iionutticnta fua voluit. In iis 

funt Ccntauri nymphat gercntcs4Archct~t;~,?’hef- 

r 4 Arche- 

hu8 hl. 

piades Cleoincnis , Occanus 8: Jupiter ’ Entochi, b[Ab:;,’x; 

Iiippadc# : 

Hippiades Stephani,6 ‘ Hcrincrotes Taurifci,non tl, mr notes 

czlatoris illius , fcd Tmlliani. Tupitcr Idpitali\ &C v. 

6 blcro- 

Pamphili Praxitclis difcipli. Zctus R Aniphion pOa~O~,non 

celawrti. 

7 ac Dircc & turiis viniuluiiiquccxcoctc.in I+ M. 

dc Khodo advcAa opera Apolloiiii 8r ‘ Tauriki. cg,$ D1rr 

Parentum ii ccrtalncn de fc tcccre. Menecrateiii 

vidcri, 

a Sorratri fir;;. 3 Philofophus , So. 

phroniGi filiuc,cum Mercurio, auaorc 

Piwhnialib.!. Idrm. 

b UippidrI Strphmi.] EqueRrcr Ifa. 

tux, IN rqmnzonum, quaprinis akcn 

dcrunt equos. ~hmolnm. HhodiRinvs 

legit, HtppadrI, c. I. Qiidam, Ha./i!rridrr. 

Alii. Hip: Clrcironir ca fili~ tiiii. 

Aqueus, Appielri : illaljuc intrrpretatur 

Vcncrcm. Palladcm. Velhi,Concardim, 

Pacem , quariun limulacliri 

oriinndis Appir aquaduaibur, & fornicibus 

polit2 fiicrunt. Ovid. lib. z. dc 

Arte : 

Hac Vcnw e’ trmplb nwlrr radianti6v 

mro 

Larn vi& li~rr, Appiadsf ur rlrr. 

Prnbabile tamcn ntin ,I!, Grzciim 

L:dptotem, &In Irali.irnfortallis nuii 

qtiam tranfgrcfiim , illas fccifi : nib 

forte fiatuils illas Appiadum denrnni I


viileri , profeifi , fed cili naturalcm Arteinid,vurn~ 

cra118. * M. Eodcni loco Libcr patcr I Eutychidis laudarur : ad 

OCtaviae vcro porticuin Apollo PIdifci Rhodii in 

delubro fuo. ltccn L3tona & Diana ,& Mufz novctn 

& altcr Apollo nudus. Eurn, qui citharam in 

codem tcmplo tetict , ?'i~i~arcliidcs fecit. Intra 

ORavia: vcro porticus in redc Junonis ipfam 

Dcam Dionyfius 8: Polyclcs : alia111 Vcnercrn codeni 

loco Pliilifcus : * a Cstcra figna Praxitelcs. 

tells '1111 In Item Polycles & Dionyfius ?'imarcliidis filii Jo- 

Jovii zdc. 

p proxi- vcm , qui eft in proxima aedc feccrunt. Pam LS( O- 

lllil Cft, fo- 

ccrunt. M. lyinpum luaalltes , codciii loco Hcliodorus , quod 

d,.'yG?g- eit alteruni in tcrris fytiiplcgina nobilc : V ene- 

&,,a~~aa"- rem lavantcm fcfc. Dzdaluni 4 itantein ' Polycharniur,er 

5 IWy- charmu$. Ex lionore apprct in inagnn adtoritate 

v. "pa- habituiii Ly Gz opus, quod in Phtio @per arcum 

rei in magni 

honoris Divus Augtifitts honori OAavii path hi dicavit in 

atittoritate 

hnl,rrt,m zdicuh columnis adornata. Id cft quadrip curruil 

Lylm V. 

que, & Apollo ac Dianaex uno lapide. In liortis 

Scrvilianis rcpcrio laudatos , Cnlainidis Apollincin 

6 ~ecer- illius czlatoris , ' J>a&ylidis Pythias , An~phifirnti 

tills 

I'y- 

tlmm. M. Cillifthcne~n hilloriarum fciiptorcm. 

I>cindc 

tnultoruin obfcurior fania cit , quorundam claritati 

in opcribus exirniis obltnntc nuincro artificuni 

quoniam ncc unus occupat gloriam , IICC plurcs pariter 

nuncupari poflint , ficut in Laocoontc, qui 

cft in Titi Impcratoris donio, opus oirinibur & pi- 

Liturae & itatuaria: artie przfcrendum. b Ex uno la- 

IC. M. pide ciirn7 & libcrqs draconumquc niirabilcs ncxus 

de conGlii htcntia fccerc filmmi artifices Agcfander 

& Polydorus & Athcnodorus Rhodii. Siniilitcr 

Pala- 

b Ex #no hpidf mm g librroi.] Prxta 

Virgiliuin 2. &mid. cjus rei hinoriain 

dektibit Eumolgui luculcntifimis 

vc~fibw in Saryra opud Pctronium. 

Dalfc. 

a Hum&

LIBER XXXVI. CAP. v. 639 

Palatinas doinos CzTarum rcplcvcrc probatifiiiiis 

fignis Cratcrus cuin Pythodoro , PolydcLtcs cuin 

&rmolao , Pythodorus alius cum Aitcmotie , gL 

iingularis Aphrodihs Trallianus. Agripprr pan- 

&cum decoravit Diogencs Athcnicnh :& Caiyatides 

in columnis temyli cjus probantur intcr pauca 

opcruin : ficut in fnitigio pofita ligna, fed proptcr 

altitudincin loci ininus cclcbrnta. I Inhonorus eit, ,:,fllC;;ok 

ncc in teiiiplo ill0 Hercules, ad quem Pucni otiini- 111 templo 

11h Y nrbus 

annis humana facrilicaverunt ' vi&ima hure./d 

x VIt~IIIl, 

mi itans, antcaditum porticus 1' ad nationes : Sit2 

fuerc & Thcfpiadcs ad adcm Felicitatis, qnarurii CUI *'lm *,I PO'"-not1oncs 

ktr. 

unam 1 adaninvie cques Rornanus Junius I'ikicu. liunii Itnni. 

Ius , tit tradit Varro: admjratur p! Pafitclcs , *qui I we. hl. 

amavit. 

& quinquc volumiiia fcripiit nobiliuni opcrutii in J 

4 qlll e- 

toto orbe. Natus hic 'in Gracciac ltalireora, '& t],,,,. M. 

5 111 Grrcivitatc 

Rotnana donatus cuni iis oppidis , Jovcm cIp h,. 

it1

a lhnr b d Coponio XIV. narimr.1 rchtl~i, cap. 21, Iib.7. Idem Myrmeci- 

Port& nonxl r I 1. nationrr, fed ruqna- dcs navem habricatus 4, quam apicula 

hw Icgcndurn eff I de qiiibus hpn pinnis abkonderet. Van0 lib. 6. de 

mcnrio fa&, quod idern (ignificat& lingua I.arina : 

.rrrlrwr ohfiurrrn 

fiqpniton, nntccriani di&um. Pint. sprrarn . Af~rmrri~~~drto~*lih udratnt. 

b flyrrnrridrj. 1 Idem ~lianus lib. I. /iexcxrrinl;rw advno~rmt nigr.w/irac.Hadc. 

Jun. c.g.lib.6. Dah. 

hilt. qui & addir rlrgiaciiin diRichon 

mcir literis fcriptum fuiflc inkminc

+htu fiit *iiientem non fuifii tuin auLCloritatem 

rnaculofo marrnori : fecere 2 Thdio Cycladum 

cero I'nrn. 

inhlarum , zque & 2 Lcsbio : lividius hoc paulo. Cycladum 

Vcrkobtes qnidetn t~~nciiIas 9 & it\ totitin marmo- iniulrrum 

una, que 

Niu apparatum Menander etkm diligcntifimus bc Lelhoc. 

Lividiur 

hixiiriz intcrpks , prirnus & raro attigit. Colwm- h oc vrrliwnir 

demtitnwcbntur in templis , mcc I~utitiz cadi ~zL,;;,,~. 

(nonduin enim iita intelligehnrur) icd quia fir- :;:,tomicas 

aliter jt'atui non yoterant. SIC eit inchoa- ,;pnturn 

Athtnis trmpluiii lovis Qlyiiipii + cx quo Syl- xwio iotcc 

ires. M. 

la Capitolinis adibus advexerat coitirnnas. Puit taL 1 tirmiur. 

nicn inter layideni atque inarinor diflkwntia jam & "' 

apud HbYtlerumc Dlcit eriim 'Paridis os matino- 4 paliden1 

reo fax0 percufium : fed ha&enus rcgias quoque OL' "' 

domos "urn lludarinilne ptztergs auram ele 7 cuni 13urlfims. 

V. 

&ruin, arprmid,, ebore tanwmadornans. Yriiniim ;:;z;;: 

(ut ditror) wrlicolorcs ittas inacnlas Chio#umla- mo, turn 

pidicinae oitenderunt , 

- ptarer ea. 

ctini cxttuerent iiitiros, la- v. ,/, 

ceto in id M.Ciceronis fale: omnibus enim ofitn- 4. 

tabant, ut magnificum. Multo, inqtiit, magis7 mi- t;i;ism 

rarer, ti Tibrtino lapide fecilletis. Et Hercules, ;??e'- 

nor) luihr pi&k honos ulltis % non modo tantus, 

in aliqua inarmor~rn a~i&wit~te. Secnndi marinor 

in crtiltis mfcio an Carig fucrit irivcntbm. Anti- 

8 an hac 

qiiifiima cpod equldem invcniain HalicarnafG arcs tucrit. 

Mdoli domm Proconncficr innrniorc. cxcnlta elt, ECCE, ,. 

lntcritiis psrictibus. '1 1s oliit Olyinpiadis c. inno yo Romr 

I I. urbis Roina anno ccc I I, Primtin; lo Roina: a- mnrlnnrla 

F fruitla orrictes 

cruflrr iriarmoris opcriiiCCc totius doinus LIZ tulCTe tot ui 

domur fur 

in Calio monte Corneliw~ Nepos trdidit Mnniur. rrlFteR in 

raG, rho M. 

b ZI ob;iriXy!ynpi.tdi c. I 1. *tbb 

~evwmrnoccclI.1 Lege:t~rb~~~ ob^. 

pt'rdrr c. dmno 11. d i s E(#- CCCLXXIV. 

Njm ~lynrpirdir ccnrcfimx PnllUS fcculrdus, 

era[ urbis Romx trecenrcfit1~1< 

kpruogctimurquartur, Vi& MPUJ: 

Arcl~. Athcn.y-Iq1. 

'is ;I M. [I-


ram Formiis natuin 9 cquitein Romanurn, praefeideo 

* Ne~e debnr- Auin fabrorum C. Csefaris in Gallia., Neque inmuo,lndig- 

dignatio fit tali a~6ofeinventa re. Yic naiaqueelt 

natt de t.11 

nultorc in- Mamurra Catulli Veronenfis carminibus profcifventi. 

Hic. 

M. Itnqum fus *' quem ut re6 efi ,domus ipfius clatius , quam 

indignano 

fir tatr au- Catullus dixit habere quicquid habuffet Coma- 

ttore vcnlore, if in- 

". ta Gallia. 3 Nanqueadjecit idern Ncpos * cum pri- 

inuin totis zdibus nullaim nifi i: 'inartnore coluniscrpfius 

nam habuik , omnes Colidas e Caryftio aut Luclnriuo 

uam, 6rc. nenfi. Denique a M. Lepidus Catuli -iU Confulatu 

%amquo 

nd!ccir,eum collega , primus omnium liinina ex Nuinidico 

&:.mlz; marmore in domo pofuit magna reprehenfione. IS 

que, 3 addlfit- cum fuit Coniiil anno urbis ocLxv 1, HOC ptimurn in- 

P;~C",;: veeti Numidici niarmris vefiigium invenio noo 

fro. M. h- in columnis ' tantuin cruitifve : ut Mamurra Cad 

pidus Carutl. 

M. ryitium pofuit, fed 7 in inaCTa ac yiliilimo liininurii 

5 DCLXY. 

a. ufk Pofi hunc Lepidum fecine quadxiennio L. 

6 ramen. 

M. Lucullus Conful bit, ui nomen (ut apparct 'ex 

L 1: zf; re) Lucullco rnarniori %dit, admodum dele&- 

:%;. ;id tub illo, primufque RoiPzm invexit, +rum alioqui, 

in mc1l1-n. Y. cum cztera maculis aut coloribus comrncndentur. 

quo vocaboio 

Vitru- d Nafcitwr autem in Njli infula, folurnque penc hoviuo 

utitur. 

8 ex re. rum marmorum 'ab atnatore nomen accepit. Inter 

M. 

hos rimurn ut (arbitror) marinorcos parietes hahit 

tens M. Scaiiri non facile dixerim feaos, an 

3 polit@- folidis glebis poiitos Gcuti eft hodii Jovis Tonantis 

&. 

dice, c( Cmyllii legirur, non Cwj/?iamo 

ibidemquod G rccipir,mutandam quoque 

habebio vocem Mmntrdmo in patriumcafum. 

Pint. 

d Nnfiitwrin Ni/iin/la.] In eadem, 

nafiirwr in ~ilr rtrrm I ut purem lcgcn. 

dum Melo, non hiilr, cnjuiinfupetioribus 

hobita freqiiens mentio. Idrm. 

e Ab awutatt namr atrrpit.] Non 

amatove in co Icgirur,Tcd aw8on. ut leydum 

forte fit a&m Man. 

1 xmc

LIBER XxXvI. CAP. VI. 643 

mntis zdes in Capitolio. Nondum enitn fe&i mar- veR;- 

tnoris ' veitigia invenerat ItaIia. Sed quihuis pri- f ~ ~ ~ t 

tnurn invenit recare, luxuriamque dividere impor- :.'tali*. 

tttni intpnii kit. Harena hoc fit, '& fcrro videtur ,,?d:$r~o 

fieri, icrra in prztcnui linea premente ' harenas, nim ferri 

verhndoque trnAu ' ipfo fecante. &thio ica ' hzc 

h a . hi. 

haniii, 

verlindo, 

rnaxime prolatur. Natn id quoque accc it, ut ' ad trattuquo 

ipro I-"- 

AEtliiopas ufqiic pctcrctur , quod faceret iiiarinora. ' te. V. harea. 

11110 verO etiam 'in lndos , undc margaritas quonil, 

vrrhdaqoe 

i ha 

que peti feveris moribus indignuin erat. HZC pro- trafiu k- 

C,lltO Ah, Y. 

xime laudatur. Mollior tamen, quz Ethiopica. 4 iprar. 

#. 

'' Illa nulla Ccabritie h at. Indica non zqiic a ' 12- ad 

vigat : fed ea coiiibdta policntes marrnora fricarc 7 Ab 

lulcntur. Simile tk Naxia: vitiuin elt & Coptidi, ''$:;;,E: 

qua: vocatur kgyptia. tizc here "antiqua genera % Melior. 

iiiarmoribus fecandis. Poitca rcperta elt harena non vi ,X ~- 

minus probanda, b ex quodaiii Adriatici maris va- tliiopia. N. 

IO illr c- 

do, dtu 'I nudante, obfcrvatione noti facili. Jam iiiin IIIUtt,. 

quidem quacunque harena Cecare c fluviis omnibus "i1 

fcd ea pofraus 

artiticuin aura eft: quod difpendiuin admo- lirntn M. 

levat: 

dum pauci intclligunt. Crailior enim harcna laxio- q;,.*;;- 

ribus fegtnentis tcrit , & plus erodit marmoris, ma- d;itiy 

jufque opus l4 Ccabritia politurz relinquit. Itafe- I+ fiabri- 

Ctz attenuantur crultz. Rurfufque '' Thebaica 

polituris accwnmodatur & qur fit i. porolapide zgdz: 

daiirur. Ai. 

aut i: pumice. 

R 

k,,- 

que fit d 

dura lipide. 

M. poron 

C A P . VII. htdkp ro- 

De Ndxio ,& Armenio ,& degenerilrus martnorum. p:i';; 

Y.brjr* cp. 

Ignis Z marmore poliendis , gemmifquc ctiam cp, Narium 

S 

fcalyendis atyuc liinandis '' Naxium diu placuit :::E.% 

,* 

nmt7umf*r.

644 C. PLINIS NAT. HIST. 

ante ilia: ita vocantur 'cotes inCyproinfiiIi ge; 

iiitaz. Vicerc poflca b ex Armenia vettz:. Marmorum 

genera tk colores iion attinet dicerc in tanta 

iiotitia : ilcc facile cfi cnumcrarc in taiita idtitudi- 

* QP~ ne. Quoro quoque eniin loco non hum niarmor 

cnim cutqua 

10s invenitur ? Et taincn celebcrrinii veneris clitia hnt 

E?'mr- in ainbitu terraruin Cum gentibus fuis. Non omnia 

mort M. 

mu!* tainen in layidicinis gipnuntur , fed multa & hub 

ra elttub 

fellZ tcrra ' fparfi Prctioiifiiiii quidcrn pieris Lacel'mttot 

fp,r,a, M. dzmonium viridc, cunttifquc hilarius. Sic & Aupretlofillitnt 

qurdcm ge- guhm 9 3~ dcinde 4Tibcriuin , in dgypto ALI~LI- 

"~"f:;:; lti ac Tlberii pririium principatu repcrta. Ditfcmum. 

M. rcntiaquccoruin efi abophite, cum fit illud fcrpen- 

4 Tiberianum. 

M. 

tiuin iuaculis fide, unde & nomen accepit, quod 

hzc maculas diverfo modo colligunt ,' Au tiiturn 

ces. 9 vorti- v. rindatim crifpum in vertices Tiberiuin B par'fum 

M. 6 lucr. convoluta ' canitie. Neque ex ophite columna 9 

niG parva admodurn, inveniuntur. d Duoejus ge- 

iieri, mollc candidurn nigricans duruni. Dicun, 

7 adalli- tur ambo capitis dolorcs fedarc 7 addligati , 8: krpta. 

hf. 

pcntium ittus. Quidam phrcneticis ac lcthargicis 

8 cad- adalligari jubcnt * candicantcin. Conrra fcrpcntc.9 

e111s. M. 

autcni i quibufcla~~~ laudatur Frzcipuc ex his, quem 

tephriatn appellant, i colore cincris. Vocatur Pr 

cup 9 n8curn* UIUI Memphitcs i loco, gcmmantis natutat. WujuS 

-nv=r)l& urus conteri , iis, qux ureiida tint aut fecanda, 

111 hc ex 

A tiitti. ex acetoillini. Obttupefcir ita corpus , Io ncc fin- 

0. 

.. ucnon ._. 

tit cruciatum. Kubct porphyiitcs in cadcm Algyknrint. 

M. 

pto: 

rindidus vcl nlclki colori3 & hTO#* 

tim macnlofus. SdrnaJ J 53.3. 

d T)wo rjwgrnrvd. J Tria Diofcoridi : 

pri111iirn , niyrum & ponderohm : Iccunduin, 

cincreuin notis coinpunttum : 

tcrrium, lineis candidis intercinttum. 

Oalrr. 

c Vuc,zrur & Mrmthirn 2 &to,] Dhkoridi 

pinguc, variumI calculoruni ma- 

Gnitudinc. Idem. 

il E?

LI E E R XSXVI. c A P. vIr. 645 

pto : eo candidis intcrvcnientibus pundis, Icu- 

CofliCios vocat ur. Qtianti flibet nlolibus czdcndis 

fufficiunt Iapidicinz. Statuas ex co CI. Czfari pro- ,;i;:;f 

curator ejus in urbcni ex A;gypto advexit I b Tria- jio. V. 

2 prohrrius 

Pollio,non aJmodurn ’probata noviutc. Ncrno tR irovicitis. 

hl. 

Ccrtc poitea imitatus rit. lnvenit eadem figyptus I,ltefn. 

M. firinnir. 

in &thiopia E quem vocant 3 bahltcn , fcrrci co- bsrzalic~l. 

ndm Rdrrh 

loris atquc duritix. Unde & nomen ei dcdit. Nunbard 

/e,- 

quain liic iiiajor repertus eft c~ua11in tcniplo Pacis 

rnm Airhnr. 

hlitallciius. 

ab lmpcratorc VdpaIliano Augdto dicatus :hi argti- 4 itrtua. 

mento Nili xv I. libcris circa ludcntibus, pcr quos r VEtemT. 

fcd L* ill 

totitlciii cubiti himi incrcmcnti niigcntis 1;. nirmis (;r,.lnn,,in 

puturiii hl. 

intclliguntur. Noli abliiiiilis illi narratiir in Tficbis vctcrcs. 10 

clclubro Serapis , ut putaiit Mcmnonis * ftatua di- :$2;;;;d 

catus : queni quotidiano Solis o w contaAuw ra- 

SlldlllC8 rcperitur 

1’0- 

diis,crepare dicunt.Onychen1 ctiain tun1 in Arabiiz torii*,&o. 

. Sirqwfnm. 

niontibus ncc uTipa11) aliubi, nafci putavcre noltrr Curinr ra- 

.* vctcrcs : ~~ldincs 

hl . 

in Ccrmnnia. * Potoriis pri- -~~,~,o’’$,L- 

11,1111, IICI Jcrrprur . 

a Ex ro rmdidb inttrrrnirntibw pun- liri ht0, & candicantcs , intus gqpc 

&‘&. ] Legend. lix ro candid2 inrrtw- iiigriorcs. Idrm. 

airntibw pnn& Lrptop/+/,or vorntvr . 0 .Argwmrnto Nili YV I librrid tirtn Iw- 

Salrnal: y6z.b. 

dtntibru, SC.] Ercmphria Romans I 

b Tkiw POL’;.. J Vitrnku quidarn Arguminto /iFirm orbtbw trrrudnnribw 

kgunt UI apud ModcRinwn Jurll‘con- prr 9~01, Oc. Parmcnfia & quxdam alia 

liilruin in reG.ripto Hadriani ad Vitra- rcceiiriora .Arpmrnro tp/r lihrw circa 

Gtini Pollioiiein. Vcrtim id miniine /udrntibwr. fcribenduin arbitror , non 

quadrare vidrrur, cum Hadrianilin mul- lib&, Ted rlaboid. Pifcis eR alahete, 

ris annis PIiniiis antcccffcrit. QUXC Nil0 ecciliaris, ut hpra Plinius oRrnallurn 

Pollionem fuiffc ncccflim cR, dit li!.

646 C. PLIN~I NAT. HIST. 

mum vafis inde fa&, dein pedibus leliorum fcllifque 

Cornelius Nepos tradit fuilk rnagno iniracu- 

Ureeoa 1 ex lo cum P.Lentulus Spinter aniphoras ' ex coChiomw. 

M. rum magnitudinecadorum oftendilfet : pit quinquennium 

dcinde tri inta duorum pedum longitti- 

% columna,,,. 

M. dine * columnas vidif ci. e le. J Variatuin in hoc layicumque. 

3 Varia- M. de poitea en. Nanqoe promiraculoiiifigni , quatuor 

modicas in theatro fuo Cornclius Ralbus po- 

4 M0x.M. 

, poten- hit, $NOS ainpliorcs triginta vidimus in cmnatiotifiinu, 

fib,. 

M, nc,quam Calliitus Czfaris Claudii libertoruin 'potentia 

notus fibi exzdificavcrat. 

c A P. 

VIII. 

De alaba/lrite , & Lydino , & Alabandico. 

6 (11 & Sicali- Ispi. ' HU~C a aliqui lapidctn alabafiriten vocant, 

L. V. quem cavm ad vnfa unguentaria, quoniain 

7 ~ p tfcrvarc i ~ ~ ii~corruytadicttur. ~ ~ 

Jdcm eC uhs 

Mi enlplaitiis convcnit. Ndcitur cjtca Thebas Egy- 

~tlaln ex"- ptias, & I>,~rnafcun~ Syiiz. Wic crrteris candidior: 

Itllr. v 

9 hbr- probatifiuius vcro in < arnrania, illox in India: 

tilr. M 

10 dinat jaiii qiiidcin 14 in Syria Afiaquc. Vilififimus autctii 

nb eo ad 

,,,lg,,e,,to- ek finc ullo nitorc in cap pa do cia.^ Probantur quam 

rim hhn, 

rxlR,. maxiinc incllci coloris, in verticc inaculoG atque 

tilllua '"~~,).g- In non tranflucidi. Vitia in iis corncii< color aut can- 

~aulo re- didus,& quicqtiid Iiinilc vitrocfi. b I'aulun~ Io difiaprrriia, 

kc. 

ahhi loli- rc ab eo in tinguuitoruiii fidc ~t~ulti cxiftimant. 

tila raildorir 

criifilem Lygdinos in Turro rcpertos , amplitudinc 

exilttmi- 1'3 

f,,r lariccs cratcrafqiic lion cxccdmt , utca ex Ara 13 

nu,. 

Y 

Af, 

tan- 

a Hunc e/;+ rnpidrm alabajtritrn PO- 

(ant.] Piin. onychi tern gein~iiam,quam 

nos ca/,'idaine vocainus, ah alabaflrirc, 

qucm rciam quidam onychitcn rocanr, 

parum attcntc nrinimc diltinguir. Dalrr.

L I BE R XXXVI. C A P. V111. 647 

tantum advehi folitos , candoris cximii. Magnus 

& duobus contrariz inter fc naturr honos : a Coraliticoin 

Alia rcperto , menfuramon ultra bina cubita 

, candore proximoebori & quadam Gmilitudine. 

E diverfo nigcr cfi b Alabandicus term fuee nominc 

, quanquam & Milcti narcens ad purpurain ta- 

men magis afpcou declinante. Jdeiilqtie liquatiir 

igni, ac funditur ad ufiirii vitri. Thcbaicus ’ in- ,:l,X:rr;. 

intcrcintertin&us 

atireis guttis , invcnitur in Africae parte Our. V.alii. 

&gypto adfcriptae, coticulis ad tcrendn collyria T;;;?. a- 

quadam utilitatc naturali convcniens,Circa Syencn 

vero’rhebaidis Syenites, quem ante pyrrhopccci- 

Ion vocabant. Trabes ex eo fecerc regcs quodnm 

ccrtainine, obclifcos vocantes , Salis iiumini Licratos. 

Radioruin ejus argumenturn in effigic eft, 

& ita Ggnificatur nomine Egyptio. Prinius omnium 

id inflittiit d Mitres , qui ‘in Solis urbc rcgnabat 

, fotnnio juniis : & hoc ipfiim infcriptuiu cll 

in eo. Etcnim fcal tura: ill% cf7igicfqtic , qua9 videmus, 

f Egyptiz P utit litera. Poitea & alii regum 

in fupra ditta urbe , Sochis quatuor nuiiiero , qua- 

drageniim o€tonGm cubitorum lonrritudinc. 6 Ka- 

0 

mifcs 

a Cordirirr in Afid rrprrfe.] A Coraliofluvio,qui 

?< Sangirius dicitur. &/. 

b ,,4/.rbmJIcw.l Ex Alabanda Cariz. 

Vide Agricohm 1ib.y. Fofilium. /Arm. 

c Tbrhicm intrrfin8m rnrtnguffM.] 

Eum lapidem officinr quaedani pro AImcnio 

oltcndunt. Theboico fimilis,colore 

carulcua cftbditur prope Lugdunum 

in P’BO Divi Belli. Idrm. Legend. 

rh6dIc1u intrrfiinflur 1nrri4 ptth inutnirvr 

in Africr prtr Xxypte djriptr, 

rndicn/L mrda roKyri4 qndam ut;/;- 

rare narurrli ttnvrritnr. Vide Salmd 

pag. 101 r. 3. 

d Mitrtr. J Neque Mitrx, ncque Sochis 

mcminerunt Hcrodotua aut Dioclorus. 

Dalrc. 

e fn SI/& d e rp6dt.’] Rufyrin hi- 

bit Diodotur c, I. 1, L Dibl, civitrtcm 

moximrm condidiffe , quam Wgvprii 

vwrunt civitntcm Solis, ncmpc rhrd- 

~ A I: V Graecis vcro Thcbas ir(g&d- 

AYS Aimr~r, vocari, noli i~rdmhrr, 

Stribo prodidit , quo fit utriicndoCuin 

Diodori codicein arbitrer , pttfertim 

cum a h lir Hclioyolic. ldlm. 

f Efyptir /;nt /ifrr+r.] Hicroglyphi- 

cr,dc quibus Clixrcmon, Horus Apollo 

, Diodorus lib. 4. Bihl. ignorabiles 

Apul. lib. I I. Afini , Rhodig. cap. 16. 

Iib.19. Literas liar facras Toll ~OVCIJIX 

raccrdotcs, & qui ab iir defcribendir 

i , ~ x * p ~ vocabantur, ~ l vulgus a 

his utcbatar. Idm

648 C. PLINII NAT.IILST. 

inices aiitem is, quo regnante Ilium captuin clt II 

1 "llUrn V. ' quadraginta cubitorum. ldcuii digreirus inde , ubi 

qurdrag. 

furt a Mnevidis regia, yohit alilim, longitudine 

tindece~is yedilus, per latcra cubitis

y0 c. PLiNrr hTAr. HIST. 

a i rege Seinncferteo , quo regnante b Pythagoras 

eft,& 7 vdum dodr. in &gypto fuit , cerituin vigintiquinque 'pedum, 

~ ' * r . & dodrantis, przter bah ejufdem layidis: is vero, 

qui cfi in campo Martio, navein pedibus minor i 

, Inr.ri- Sefoitridc. * lnfcripti ambo rerun natura: 3 intcr- 

P:;~$': pretationcm Agyptiorum opera philofopbia: con- 

phllolophirmquc 

'iflent' 

ASgypc. ac 

opera contilietit. 

!'. 

intcrpr A?- 

c A P. x. 

gypr. phtlo- Dr do, qui e) in campo Martto ' proguomoae, 

lophoru m, 

ac opera 19. qui eit in camp Divus Auguitus addidit 

Font. Y. ah. Einir abilcin ufuiu ct ad deprchendcndas rolis utnbras 

e dierumquc ac no&ium inagnitudines firato 

lapidc ad obclifci magnitudinem, f cui par ficrct 

umbra Roina confc&to die fcxta hora, yaulatitnquc 

per rcgulas (qua: runt cx zrc iaclufz) hgulis 

dicbus decrcfccrct g ac rurl'us augefccrct , 

cognitu ics & ingcnio fcccundo. Manlius 

inaticus l* apici aurarain pilani addidit, ciijus vertice 

umbra 

B .A rrgr Semnrjrtro.J Hunc Amah 

efkputar Rcinerus Reineccius. lac.Cd 

b Pyrhaprm.] hertius cum in R. 

gyptum proficifcentem apolycrate Simi 

tyrinno Amalidi regi per lirerar cominendaturn 

fuiffcfcribir. Dah 

c ~nomanr.] Is confraaus vifitur in 

Campi hhrtii cella vinaria ex adverfa 

domus ChriRophori Nardini. Vide Lucium 

Faunum cap. I j, lib. r). Et Pomp. 

fiti antiquit. & Ligorii, Onuphriiquc 

dclincationes Rom. Vet. & Lafrct. & 

fpccd, magnif. Rom. Uinbrarurnquc 

enotatas p r quofvis mcnfis longirudioes 

apud Pallad.de re ruff. Ihn. 

d Ad dtprrhmdtndm fi/u umbral. 3 

Legend. Ad d#p.prPhrndrndar Sol# I'mbrw, 

nrnma ronfiif.t dir, bora fixtn. ill. 

tclligir diem quo Bruma commirtittrf. 

Vide Salma/ pap.639. b.64o.a. Sequeti- 

til fic fcribe: dignaroprmrtr inqrnio 

fkundo Ma&matici. wz fcquuntur 

prodigiof funt corruptr lege : mjw 

urrricr nmhvd Io~igweIm in ;/fa , IIIi.44 

tnnrmitcr j~cr14ntr apicr. SahaC. page 

Ggo. a. 

c Dirrnmqnr at noRiam nagnirwdinu. 

] Hunc locum fc kgo, dirrnmqne .C 

ndfruns mdpirudinrr Ptiam,ac bur& /hato 

la$ ad obrl. magn. CNI parfi~rrt wmbraram 

tji&fw,paularim~ur, Or. Dolec. 

f cui p n /;ern ~ nmkn.] Non quidem 

par ad obcliki proccritatem, quomodo 

in Ventrocurn tratlu, five cIinixc,qiiinoaii 

die gnomoni par umbracR, fed 

quatenus umbra h gnomon rrliiondetit 

ad ratibnent cjus tra6tus. Idrm. 

R Ac rur/kj au~rfir~ff.] Honc fob- 

tbm rxpofuerunt'clJrillime & fubtiliflimcOromius 

Fineus 1ib.z. de Horologiis, 

& ZicgIerus Germanus. Idem. 

It A/irr .amram prlm rddrdir.] Quonam 

modo id fit rnolirus dubitant. 

An pilam f c impohif,ut cxtarct tOtP 

hurnarri capitis firnilirudine : on inrewit,& 

dcnif%m cxffulptolopid~. coniimxc-

LIRER XXXVI. CAP. XI. 651 

umbra colliscretur in hnctiphn alia atquc alia 

incrcmenta jaculantciii apicc , ratione (ut tcriilit) 

a capite hoininis intelle&a. Haec obfcrvatio trigin? 

ta jam fcre annis non coiigruit, fivc Solis iphs 

difkno curfu, & Cali aliqua ratioiic mutato, fivc 

iinivcrfa trllurc aliquid i cmroTuodi111ota, ut deplchendi 

& in aliis locis nccipio , tivc urbis trctnorilus, 

ibi tantuin giiornonc intorto, live iiiundationibus 

'I ihcris feditncnto tnolis fatto : qwnqwm 

ad altitudincin iiiipofitz rei, in terrain quocluc 

dicziitur jaaa fundaiimta, 

T" 

c A Pa 

XI. 

De ttrtio 06clrl;o Ronu m Varicano. 

rtius I Romz in Vaticano, Caji & bkro- 

z;:;: 

nis principuin Circo , cx omnibus unus onini- ;E: E 

no fraEtus cfi in iriolitjonc , quciii fccerat Scfoitri- llut tafiug 

Inittattone 

dis filius 1) Nunccorcus. Ejuldciii rcniniirt Ly: dius r,,,r,quem. 

c. cubitorum, quetn pott czcitateni vih reddito; C X ~ " 

oraculo Soli Cacravit. 

c A P. 

XII. 

De pyratt~idibud digyptils 6 fibitgc. 

Icantur obitcr 8: pyramides in cadcm &gy- 

D pto , rcgurn pccunia: otida ac itultaoltcntatio. 

Qiippe cuiii faciendi cas caufa ri pJerifcittc tradatur, 

(1 ne pccuniam fiicccll'oribus aut actnulis injidian- 

iunxcrit : andclapidcrcGcuerit ,quanrum 

altitudo prlz fuit addirura: quod 

miiiimc crcdo,runi obehl'cos rkrosob 

rcligionein Inbcrct antiquitas. Idrm. 

3 i&nqwrrn ad alrirndlnrm irnpolitd 

rti.1 III vctuflocodire, qwmqurmrdal- 

~~tudinrm impofirront rrr: Ccribo rpnquam 

ad altttndlnrm impe/iti onrrk . Ei 

paulopolt,rtfrlegir, non jdhpiiit. 

b Nunrrrrrwr.] Plieroncm vocar He- 

Iodotur lib,z. &urn Piedorus, & idem

65a C,PLINIf NAT. HIST. 

fidianribus przberent, aut JIC plebs efict otiora. 

Mdta circahoc vanitas illoruin hoininom fuit , veitigiaque 

coinplurium inchoatarurn extant. il Una 

I Arlinol' 

,lrbe, dus efl. in Arfinaite nomo , dua in Memphitc , non 

it1 N. Mcinphi. procul labyrinth0 , dc quo 8r iph diceinus. TGtidem 

b ubi fuit Maridis lacus hoc elt fvffa grandis. 

Scd dgyptus inter iriira ac rneriioranda ' nnrrat harum 

cacriinina cxtrcinn, quar cininerc dicuntur. Keliquz 

tres , quz orbcm terraruni iinplcvcrc fanla, 

fane conTpicL1z undique adnavigantilus , Litae runt 

in parte Africae monte faxen iterilique inter Mempliiin 

oppidurn, 8r qucidappellari diximus Dclta 

% fcytein 

a po(i. i Nilo ininus quatuor miflia pafirurn , Memyhi 

J. 

O.'Cp:L fix vicoaypofito, quem vocant Uufirin, ' in quo 

;,;:c,: z- runt aifiieti fcandcrc illas. Autc has efi Cphinx, vd 

ru1rt. 3 '11 M. eo iiiagis + itiiranda, qual; iilveitre nt~inc~i accolenliarran- 

tiim. f Ainah regem piitant in eacondituiii, at 

df. gui lilveftria 

runt voliint invc&tam victeri. Efi autein faxu naturaliclaaicolcntmn. 

M borata 6 IZC ' lubrica. Capitis monfltri ambit us per 

r 9 riibrica 

v. oblltiu.'. frontcm ccnturn duos ycdcs colligit , longitudo 

4 i V. 

a trnnd rJ2 in AArfinoitt ~epp,d~ in 

Lfrmpbi. J Scribe Mmphirrr ut repctas 

Norno ; de quo Plinius quinto, & Ptolcmtus 

I I r. Phi. 

b ubi /nit Merid& lam.] Has pymmides 

TG. paKus fiiper aquam extitiffq 

tntidcmquc aqua occultno. cnlonb la. 

pidco rupcr utraquc in folio fcdcntc , 

fcribir Herodotus. Dciis Amm. Marcel. 

lib.zz. Dnltr. 

E Narruc hurnrncncnm~natxlrrnr.) In 

fcripto codicc, nnrrato harum ramminu 

rxrrmna. fcribo, nurrat oynrum carntnitru 

rxtrrma. Pint. 

d A hlifo minui quatror milia pdf 

fiwrnS]A Nil0 hdiis4X. i Mcmphi Radiis 

IZT,. Diodorus. Ihirr. 

e vd mqw miranrla , quafi fih//?rt 

numen actolrntim. ] Iri vciuffo exein- 

phi, vrl magw nrrrnncla dr qna filvrflie 

R~~ urdruiim. fcribtndurr, foxr~tic, 

ycd 11111 

.qw FhvJIre numrn arcslrnrium: vel fic, 

qur/dur//ria nxminnto/rntiwm: vcl 9woJ 

I;: 1/11 nwmrn rrroitntinm. Pint. 

f Am& rrgrm purnnr in r* wadirwm.] 

Ainafin in Sai Cn~o~os 

immancs 

Androfphingas pofuiKc rradit Hcrodoius. 

Einn Appion Grrminaticur Pluraoncm 

fuiff'c putar, Judtis iniquifirnuni, 

rnernoratctm in facris litcris Hcbrrorum. 

At Philoni PharaoTccinofis fiiir, 

aulcbio Ccncfircs , Artabano Nccbcnfm. 

AinoCIn Gvum ac crudclcm , in 

omncs irnporcntcm ac fupcrbum , ab 

Attifane &thiopirm rcge prinripatu 

Iiloliirum fuifi fcribit Diodorus 1ib.z. 

Bibliothcccs. U.ihc. 

g tr htrira.) Polita,lzvigora. Nota' 

vit Pinctus 3 Strabonc dici rxraprilrm, 

ifacpimMu, quod nonduplrcpcrice in 

eo auftoic po'tui. Jrfrm 

a Ex

L I n R II XXXVI. c A P. XI^. 65 3 

pedutn CXL I I I. elt + altitiido h vcntrc ad ftiniinuni 

'apicem in capite L ~ I. I ~ cpyrmis d ainpliifiiiia c~~~~~~ 

a 

ex Arabicis Iapidicinis conitat. b Trrcciita Lxvl. gra'n''. 

llominutn ini~~iannis xx. cam conrtruxifle pro- 

duntur. Trcs veto faftac annis LXXV I I I & incnfibus 

iv. Qii de iis * Ccriptctint , func Herodotus r;,ltrc;iplb. 

Euhernclrus , Duris S iinius , Atiflagoras , J>iony- 

Gus, Artemidorus , Alexander Polyliifior 1Jutori- 

des,Antifihencs, Dernct,riu

454 C.PLINII NAT. HIST, 

tudo 1 cacuminc pedes 'xxv. Alterius intervalla 

lingula per quatuor angulos pares DCCXXXVI I, comprehendunt. 

'Tertia minor pradiLtis, fed multo 

z coariir- fpc&atior,kthiopicis lapidibus 'alfurgit CCCLX I I I, 

1 XYII. 

hl. 

grt. M 

&fiC?;- 

ttonis veRig~rnu~. 

Veftigia zdificationuin 

,. nulla cxtant. Harem latc puracircum , lentis G- 

rnilitudinc , qualis in niajori parte Africz. Qaeftionum 

Cuintna eit , quanain ratione in tantain alti- 

4fimoln- tudinetii fubvcoa + fint clernenta. b Alii cnim nitro 

ma camen- 

~a. d. ac falc adaggeratis cum crcfcentc opere ac perakls 

c iuto fluminis irrigatione dilutjs : alii latcribus i luto 

CUntll CX- 

I,atto. v. faLtis cxtruRos pontes peratio ope 

in privatas 

:zi',$domos difiributos. Nilum eniin non putant rigare 

*~er~drrw* potuiffe multo humiliorcin. In pyrainide inaxiuia 

eit intus puteus oltogiiita fes cubitoruin, flumeii 

ill0 admill'um arbitrantur. Menfiirain altitudinis 

caruin oiiiniutnquc liiriilium dcprchendcre , invenit 

'l'hales Milch urnbrain ineticndo , qua hora 

par efic corpori Colct. Hzc runt pyrainiduin mirn- 

6 -. v. cula : fiiprcinumque illud nc quis rcgum ' opus 

extitire tniretur , minimam ex his, fed laudatifimam, i 

,. d Rhodope meretricula f~Anni. Afoyi fabularum 

Philofophi confcrva quondam 8r contubernilis 

hac fuit,mnjore miraculo tantas opes ineretricio ef- 

Iaudn r~c. 

8 a l ~ 

pedibus inter angulos. 

V. le conquifitas quzfiu. Magnificatur & * aria turris h 

rege faaa in infula Pharo, portum obtinente Alexandria: 

, quam conftitiffe oEtingcntis talentis ttAdunt 

: inagno animo ne quid omittainus , Ptolcd 

(I Hnrena late purr tircum, lrntirfinr- 

Jitudinc. J Circuit fortagc vcrior le&io, 

quam rircum, & Iendri , uam Irntrl. Ha 

rcna enim pura lendi %milis cfi , non 

lcnti,quz potiusgtarcaefi quam harcna. 

Pinr. 

b Alii tnim nitro ac /&.] Gradibus 

cam cxtruttam fuilfe tradit Hcrodotus, 

rggeribus Diodorus. 'Dh. 

c Pxirvl?or ponrrr, ptrrlio ~ptre in pri- 

mai 

Ydldl rlomoi dtj?rihtoi.] Qurtuor prima 

verba defider~titt~r. in L'cripio codicc , 

~~equed~j?~lr~buroi ihi, fcd di/hbuti~ Icgi. 

tur ,& inox fA%wrn nonf&lr~~nr. 

Pint. 

J &h~fopt.'J De hacvide Sttabonem 

lib. 17. & Herodotum Iih. 2. Sipplio 

Doricatn vocat. fuiquc fratris anitcam 

fuiffc tradit, cum Lcsbium vinum negotiatoi 

Naucratiln vehtrct. Ualrr. 

a SO/?VA-

Lt~~ti XXXVL CAP, XIIL tgy 

in& regis quod in ea periiiiferit a Sofirati Gnidii 

archite&i * itruCturz ipfius noinen iiifcribi. UILs rl I firucluejus 

, noAuriio ’ navium curfu ignes oitenderc, m. % llYu19- 

ad prznuntianda vadi, portufquc introituiii : Gcut rum. M. 

jam b tales coin luribus locis flagrant ut PuteoJis 

ac Ravennz. bcriculum in corrivatione ignium 

nc Gnus exiitimctur , quoniam e longinquo liiiiilis 

flainmarum nCyeAus eit. Hic idem architeaus 

prirnus otnnium penfile+ ambulationein Gnidi feciffe 

traditur. 

c A F. XIII, 

DC ta6yrinrbic Atyprio Lcmnio , ttalico. 

Lcamus & labyrinthos,vcl d portentofifiinum 

D hurnani ingenii opus fed non ut (cxiitimari 

’ potefi) falfuin. Durac etiain nunc in Kgy to in 2 Pat. 

‘ Hcracleopolite noino qui priinus factus c R ante io- 

annos, ut tradunt, I I I MDC- ir ’ Petefucco regc,five t i’cctri‘cu- 

Ce. M. 

l’ithoc. Qanquani Herodotus totuin opus re- 

6 dicit 

UJYI eflk ‘ dicit, novifirnaque Pfarnmetichi. Cau- nuvillimc- 

[rn 

giam Motherudis fuitl’e,Lycias fcpulchrumf Maxi- 

.. 

facicndi varie interpretantur. Dcrnoteles re- :;g.rm: 

a Sy?rati Gmidii.] Dcriphanis is filius 

fuit Rgy ti rcgum familiaris amicus. 

Turrir taiulaiis multis excel&, ex rlbo 

Japidc. Strabo 17. L)d. 

b Trhr rom+rrtbw lorif fqqY4.t. 3 

Lruc : Qwdtr jam tomplwrilrwr lotu $agrant,/iwt 

Ofiidac &rvcnnr. Tcrrrw/wm 

ir continnirrc igmwm, @e. Comioatio 

laic cfi PIW;~?; live coahtio C in an. 

guttum coarnttio , acfereqiiod corrivatio 

; Gc hac fgnificrtionc hb.4. cap+ 

A ./I. ctrvin Prlrpnnrfim ronrinrr 

11%~. male repofuerunt contingat. Vide 

XI: Vofium in Melam, p. iof.206. 

E At &,armr. Prvitrbn iw rrvrivu- 

rionr i niwm mc /idus r.wj#imwv. 3 

In 

manu&. Icgiiur , ac yiurnud pirumdum 

pwicwlwm , ne continwarionr i riwm 

/;i~ni pwrrrw, yroninn 4 longimp jmilir

Id * cxcrc- 

;:;&xi- 

696 C, PLIN~I NXT. HIS*. 

'acrklm. dis, plurca Soli Cacruin id rxtruBum , quod maxlme 

crcditur.Minc utique funipfitkDzdalum exettr 

~1.i~- ejtis labyriiithi,rlueii~'fecit inCrcta,noii eft dltbiutn, 

fed centeGmarn tanturn portionem ejiis id- 

tatiini, 'qu&itiiieruin ainbnges occorhrquc atrccdus 

inexplkabiles contioct:non (ut in patrimen- 

,. tis' puerGtnve ludicris cainpcitribus vidcn1us)brevi 

a icclr 

Crtrz. Pi. 

3 pritro- 

(kp,,,r,,M. 

4 pa(ljum, lacinia millia 4 paiTtrun~ plurn arnbulationh conti- 

$ atlam 

ncntcm Ccd crebris foriibis inditis ad falletidos OCcurfus 

rcdeundumquc in e'ir JWS coldem. Secundus 

liic fuit ab Kgyptio labyrinthus : tertius in Imino: 

qtiartus in Itnlia. Omncs rayide polito fbrnicibiis 

tc&i : Xgyptius (quod iiiiror equidem) introitu co- 

J~ninif'uc rcliquisaC niolibus compofi tis quas d3ffolvere 

ne fecula qi'idem poffint , ad~uv~ntibos 

v. y, Heraclcopolitis, qui id ops invifum mire iiifcfia- 

vere. Poftioncin opcfis ejus Gngulafque partes 

cnarrarc lion cft curn Gt in rcgioiies divihrn , atque 

in przfe&ttras (qtias vocant nomos) ' fedccittl 

noininibm earum totidan vaitis domibus attributis 

: praterea templa ornnium &Gypti Deoruim 

!hem A.tltiOpiz regem, qui Am& vi. 

60- io ham poreitarem ngyptuin rc. 

dept. Didorus c3p.z.lib.i. Bibl. Puir 

jL alius Miris poR ngyptw rex duo. 

decimus , qui Mcmplii propylzuni zdi. 

Gcavir ,& fupra ram civitrtun lacuni 

cffodir : dc quo idem Diodbruo. Dd. 

II

Intlrfirit pyrrmidrr rompInrer. J Ad 

anguldrn finirur labyrinthus. Herodofcribir 

pyrainidcni fuifle wdragiota 

paffuuin. Idemxrrabo, ldciwquidrarr 

quodliber h i s quaruor lugerum 

fuiffe pari altitudinc.& IDEA fcpulrum 

tmwdern. Alias pyramides prater cain 

illi reriptore9 no,, recitant./),/,c. 

b Cdrgenrrnn dn*rnm/hr rrdrrr 

mnfore6rrnrn/rr. I Scribe.q*drqqrnrrum 

*(nrrnm/rnar radirnm rrrr tbrinraftr. ex 

Codeni ayograplio. Pint. 

c ptrrw apldnnt. ] C&4, 

inquit, 

Srraho, im&* d rt; 

&,' dpr& 

mlxo, Bdao(Jn. 

w- 

iijhhih~ 

+, phi,, 4 ,$ &&@ i& +' 

h* grr; : id+ + &atv 

w~ ~ , , , , ~ y ~ qrp*J 

~ ~ 

rrixcc mxiy' nr&9r' iur'- 

&C* Al~Bm*ri'*~ fi~' 'c*fi~rrr "- 

tirw/inr,pr;ma c* inson ~me P*/* pl*r 

dipmti nb cnvirnn ,9? 1Mdfil c**Pid@ 

jrml(; : rltinde CII~MW~ lmrd rorrdrntsr 

rc prtminrntrr rd qninqqidg p~;na vd 

/rxagint* cnbirvr, Or. D~CG

I Ut 8r exllr, 

,. 

6581 C. PL~NII NAT. HIBT, 

convcnit quem fccit fibi PorCena rex Hetruria: fepulcri 

caufa , timul * ut externorutn regum vanitas 

quoque ab Italis fiuperaretur. Sed cutn excedat om- 

nia fabulotitas utemur iplius M. Varronis in expofitione 

ejug verbis : Sepultus eit , inquit, fib or* 

be Clufio : in quoloco inonument~~m reliluit lapide 

quadrat0 : lingula latera pedutn lata tricenQin, 

alta quinquagend in : inque bafi quadrata intus labyz 

iiitroire rinthum lnextricabilem : quo G quis ’ improperet 

fine glomere lini exitum invenire nequeat. Supra 

id quadraturn pyramides itant quinquc , quatuor in 

3 latoepe- angulis in inedio una, inimo 8 lam pedum feptua- 

properet.V. 

genQm quinilm , altae centum quinquagenGm : ita 

faltigiatz ut in fummo orbis acneus & petafus unus 

om- omnibus fit iinpofitus , ex quo pendeant cxcepta 

catenia tintinnabula, quae vento agitata , longe fo- 

4 fupra- nitus referant ut Dodonz olim fabum. Supra 

que orbm. 

M. quem orbein quatuor pyramides infuper fingula: 

extant altae pedum centendin. Supra quas uno io10 

dum quiin,m 

: 

faltiginto. 

Ut 

per,rul ma sncui 

illbum imp. M. fit 

PY 

* r. $!a ’ quinquc pyramides, quarum altitudinem Varro- 

netn puduit adjicere. Fabulz Hetrufcae tradunt 

6 & a h . candem fuiffe quam totius operis :* adeo vefana 

dementia quzGfle gloriam impendio nulli profuturo. 

Practerea fatigaife regni vires ut f tameii laus 

major artificis effet. 

V. 

V. 7 ~ntum. 

C A r. XIV. 

De penfili borto e9 oppido 6 templo Diana 

Epbcjcc. 

hortus, itno vero totum op- 

nullo oppidmorutn 

mirum, quam 

~PJ uod flumine medium oppidum interfluentc. QZ 

9 ubico 

;”, fuiffent , non dubium cft Hotnerum di&urum 

fuilfc

LIB B R XXXVI. C A P. XIV. 6f9 

hi& a cum centuin portas ibi przdicaret. ’Mag- ,,,‘$:fqci, 

nificcntia vcra admiratio extat teinpluin EphcGa 

Di,~iire b duccntis viginti annis faltuiii B tota Alia. 

In folo id palultri fecere, ne terrae inotus fentiret, 

aut hiatus titncrct. Rurfus ne in lubricoatque inftabili 

fttndnrnciita tmtz rnolis locarcntur, * calca- cstl*.M. 

tis ea fubltravcrc carboiiibus , dcin vclleribus Ianz. 

Univerfo tcinplo longitudo ell ccccxxv. pcduin, latitudo 

% ducciitorurn vigintj , columnrr cetituni vi- h;,cenrum. 

ginti repten1 i fingulis regibus faLStDe, LX. peduiii 

altitudine: ex iis XXXVI. czlatoe una B Scopa. 

Opcri prafuit Chcrliphron architc&us. Suiima 

mitacula, epifiylia tantz molis attolli potuiire. 

Id confecutus elt iIIc pcronibus harcna plctiis 

lnolli 4 pulvino fupcr capita coluii~narutn cxaggcra- 

L ante cai- 

to, paulatim exinanicns inios , ut Ccntim ’ totuiii i,; 2;:;:- 

inGdcret. Difficilliine hoc coiitigit in limine ipfo, deret. h*. 

Lqo, totus 

quod forihs iiiiponcbat. Etcnirn ea inaxima ino- cllvuc iidC- 

Ics fuit : nec fedit in cubili, ‘ anxio artifice mortis fc61.,nin,o 

artihcu 

dcfiinationc ~iyrcti~a.Traduntquein ea cogitationc mor1 lup- 

mum d e b 

fcri‘uni notturno tcinpore in quicte vidiik praefen- iratu. V.

660 'CPLIN~I NAT.HIST. 

tern Deatn , cui tcniplum fiebat, hortantem lit vi- 

rDRerodlc I ita kit vcret: fe cotnpolulfie lapidem, atque ' ita poller0 

a l,lc,,r,llptu, pp." 111 t , die apparuit yondcreque ipfo corrcrStus videbatur. 

vl~b~tur. Cztera ejus opcris oriiaiiicnta pluriuin librorum 

hl . 

IPmei, 

uflll 

ym. 

inltnr obtinent , nihil ad ' fpcciem naturae pertinentia. 

c A P. 

xv. 

1)edelubYo Cyzici , 6 de lapide fullirivo, & de Echo 

fiptrer refinante 6 de ddifrciojne clrlvo 6 

nlrrabdra adrficrorunr Romce. 

rat & Cyzici delubrum , in qiio filum au- 

DU reum cominifliiris omnibus politi lapidis Cubrcuin. 

3 elm- M. jccit artifex f cburneutn Jovcm dicaturus intus 

4 Collil- coronante cum marmorco Apolline.4Tralucent crcent. 

V. 

go junburz tenuiifiinis cayiIlaineiitis, Ienique afpropter. 

flatu iimulacra rcfovcncc * yraeter ingeniuiii art+ 

V. 

6 occuite. ficis ipfa inatcria,quamvis occulta, in pretio OPC-* 

M. 

ris intclligitur. Eodeiil in oppido cfi lapis, hgitivus 

appellatus : a Argonautz co pro anchors ufi 7 

7 reliqucrllnr 

ibi 'reliquerant. Hunc i. Prytanco (itavocatur lo- 

M. 8 vmxerc. cu$ ) fzpe profiigtiin a fixcre plumbo. Eadem in 

9 rl~rri* urbe b juxta portam, 1113:'Cllracia vocatur , turres 

clt rLceyt3e 

YOCIS 110- I. acccptas voces riumerofiore reprrcuflu rnulti- 

IIICII numeiofiora 

pr- plicant: Lnomen uc huic miraculo Echo cfi I 

cunu rep 

ties mul- Grzcis datum. Et ? ioc quidcm natura locoruin evetl 

Ircrns. 

d. nit 7 & plerunque convallium : ibi calli accidit. 

Olyrnpiae aiitein artc , rnirabili modo, in porticu, 

10 quam Io qtiani ob id hcptaphonon appellant, quoniarn 

oppiduin 

ilcpt. M. fi-pries C ~~CITI vox rcdditur. Cyzici & bulcuterion 

vocant

~ ccntena 

LI~ER XXXVI. CAP. XV. 661 

vocant edificium amplum he ferreo CI~VO, ita 

difpofica contignationc , ut cxittiantur trnbcs riiic 

fulturis,ac reponantur. Quod itern Roiiic a in ponte 

Sublicio religiofuuii cit,poficaquam Coclite Horatiodefendcntc 

zgrc rcvulftis e k Veruiii h ad ur- 

Lis noltrr iiiiracda cratifire * conveniat nongen- ,l~t,c~.vc- 

toruinquc annoruin docilcs Ccrutari *vim, & fic ,;l;- 

quoque terraruin orbeni viaurn oitendcre ; quod A (le. &c. 

olleiidcrot. 

accidiik 3 toties pcnc quot rcfcreritur iriiracula, M. 

3 toties. 

apyarebit : univerlitatc vcro accrvata i3 inqiien- qUor retedam 

iunuiii cuinulitni conjctta , non alia tiiagnitudo ruiltur*~. 

exturgct , quain ti rnundus alius quidam in uno Ioco &;xu~EI~. 

’ narretur. Naiii ut Circuin iiiaxiiiiurn i Cxfare di- r;i,l;~~~ 

Chore extruktuin longitudiric itadiorurn trium, latitudiix 

unius fed ciiin zdificiis jugcrhi quatcrnib, 

ad Cedein ‘ CCLX. milliw iinterniagnaopc- 6 CCL~M. 

ra dicztnus, nonne intcr inignida b LaGlicam P.iu- 

li 7 ‘ columnis 2 Phrygibus mirabilem , foruinque 7 . columtiis 

I’hrygi- 

I>ivi AuguRi, & tctiiplutu l’acis IJ Vc$afiani 1111- y ;‘vi 

peratoris Aiigulti puIcherrima opcrutn quz uti- v+ m, 

quam : Pmtheoii Jovi Ultori ab Agiippa ta&uin, 

cum thcatruin antc texerit Roma: Valcrius OLtictifis 

architeetus ludis d Libonis 3 Pyramides reguin 

mira- 

a I*po*!*Srb/irio. 3 Lapidcum ficic 1 Feunum c.rq.lib.2. Inmedioforo ROtu~i 

pontcm Lcpidus quallor. Pontis mono fuit. Plutilrchiis fctibit D iiovics 

fifiuraciun iinpofitacqudri htua I)) 

inillia numidm in co sditicio 

Qarur in nvcrh parte antiqui dcnarii, 

Witis intrrforr,icio ponrcs Iiis Iitc~is 

UP. D.l/tc. 

b hfi/itm ad;.] In vcrrrfii dmirii 

aqtrCa parte balilica hxc notata clt, du- 

Phi columnarum ordinc infia Fc fupra 

novein, tea0 Cuperpolito, ut quidain 

Wunt iinbriciris rcgulis, ut alii. marmoreis 

atucii, in interRiiioquod Cupc. 

ZWcs columnrs dividif ab infcrioribur 

fCUletisElypci~pttiin rotundis ad formam 

0, partiin ad fpccicin Iitcrx V 

*mprc%s,cum his litrris : AIMILA. 

s. C. LEPIDUS REF. Vldc Lucium 

fuiR;: impenh. idr. 

c Ce/*mnnir i Phrygibur rn;v&/em. 1 

Efarmorie Sinadici ,vel,utPllryp loquuniur, 

Dorimitis : colotis vatictare 

Alabaffritr limilis. Strabo lib. 11. Id. 

d LIbonib.] Is in fori Romaiii parte 

juri dicundo tribunal crcxit , quod p*- 

fen/ LtLnir vocaver~r~t. Horaiiur : 

- mtr /hwhn 

QJZui rrdat, Jibi adeps dp*l**l urlb. 

Ac rurfim. 

---.. fir.*, p*ru/q*r Libmi Man- 

dah Jicru. 

TribuMl id vicinurn fuit ?[cui Fabio- 

=t 3 rum

inira- 662 C. PLINII NAT. H ~ J T ~ 

mur. Confulum 

ope- 'miramur opera, cum fofum tantuin a foroextruenra 

tantum 

foro cxtru- do H-S. inillics Cafar diaator emerit:& fi quidcm 

cndo b 

impenfae moveiit * captos avaritia animos , P, Clo- 

&fiator e- 

dius, quem Milo occidit, ' feftertidm centics # 

mirarnur. ~,,rr. quadragies 0th domo cmpta habiraverit: quod 

a c*rtl*a- equidem noli fccus , ac rcguni irifaniarn + mirore 

varitta antmil. 

v. Itaque & ipfuin Milonem 'Tcitertjllm reptingene 

)cc.xlvrr. 

elenti. e- ties xris alieni debuiffc, inter prodigia animi huinamit 

locum, 

quo hsbita- ni duco. Sed tunc renes aggeris vaftuin fpatium, 

vir. M. 

& fubltruCtiones infanas Capitolii mirabantur:prar- 

M. fcptin- terca cloaca5 : opertiin omnium diAu maximum 9 

y;;*;;;. iuEofis montih , atqiic (tit pau!oante retuliu~us) 

r s ~ urbe pcnfili ,'liibtcrquc 7 navigata. A M Agripp 

6 viRi 

rvt &rub- in ddilitatc poit Confirlatu~ii , per ineatus corrivallru 

cuarn 

CapllOI. v. ti fcptcin amnes , curfiiqiic prxcipiti trjrrcntium 

,:. l;a;liT: modo raperc atquc aofcrrc oiiinia coatti infiipcr 

111 &;rippa &diIlfl- Iuit mole iiilbrinm concitati , vada ac Imera qtiatiunt: 

10 p o ~ aliquaii~~o Tibrris rctro infiifi rccipiiint Ruttus, 

Conlulaciim 

corri- pugnantqiic tlivcifi aquarim inrpertis intw : & t3- 

wilt18 VI I 

aln,,,t,. pic incn obnlxa firmitas rcfiftit. ' Trahutittir nioles in- 

$gr: 21 terna: P tantx, non fiiccutnbcntibus catifis operis : 

rfc,'$;F,' pulfant riiiiix fpontc Iirzcipitu , aut iinpaAz inr'lw'lt- 

ccndiis : cluatitiir Muni term motibus: diirant taque 

M. 

P tamen. II)CII a 'farqcliiiio Prifcoannis lo JXCC. prope inex- 

M. 

lo reptin- pugnabilcs : mn oniittciido inemorabili cxeinplo, 

gentir N. 

II ce- vel eo iriagis , quonia~~ 'I cclcberrimis rrdm con; .. 

Irbr. M. 

rum & lini rcrnplo. tiboncm xdilcm 

aliquaudo ludos cdidifc in foro, ~ocua 

btc inonfirat, Liboni~ pii~cd ad quod ;UT 

reddebatur , 1 mer~atoribus fncnrrnro 

Iitiifqiic iiiariiiic cctcbrari & frrqucntart 

Colituni hifinria tradunt. Dnkr. 

a Faru rxirwdo. 1 De Iriplici foro 

judtciario Roms, vide Alex ab AIcx. 

C. & Irb.2. /Jim 

b Alignando r;kA vtwo inf'fi vrcrpannr 

fln&/w. J Poitrcrnum verbum dcG. 

demur in vctuito codicc: rcliqua GC IC-

a V~omniwmiradrf*n~~rwm.) Simile 

cpiddc Mikfil8 virginibun narrant Plu- 

tmhus lib. &+uzGg, & dc claris 

mulieribus, Grlliur cap. IO. lib. 1 y. 

Apud Scrvium Cafiu: Hemina , hoc 

quoque Tarquioii fabum natrat, Vide 

Scalig. in &Rum voce Cornifex. k 

Cafaubon. ad Suecon. pr I. Dh. 

b ~rpidr,p(iu.] Quiprimus marmot 

Numidrcum invexit, fupra cap.6. hujue 

libri. Idrr.

pcliendo. In (;rsiia id vulgattirn fuir : 

omncs ornaium forts (ic pnntlcbantur. 

vidchiurct.Variar.cap. 17lib.r. Or- 

Irramp. 

b rrntr priutpi ptrmrir. ’J Sylla pofl 

~lxorcs Iliam, Miam, Caliam ftcrili. 

filiatn, viduarn M. &tniilri Scauri, puncipis 

~enatiis, b Ciiobris occifi, & patris 

bups M. Sceuri. Idtm. 

c 8rnr prubro UWJ nniplrflimni.] ob cas 

M. Brutus CraKurn Vcncrcm Palatinam 

voqwt. Idtn. 

a An.

LXBER XXXVI. CAP. XV. 665 

jndicavimus,fuerunt tria millia nurncro. Cavea iph 

cepit hominuin txxx.millia, curii Potnpcji * a 1111- 

phitheatri toties inultiphcata urbe tantoquc ma- V. 

jore 'populo, fufficiat large quaddringcntis milli- 'p";," 

bus.Sed 8: reliquus apparatus taritiis Attalica vcltc, vix 

I !,anphi- thtrtri. 

. luEcrac. 

\'. 

tabulis pi&is , cateroque choragio fuit , ut in Tul- ;: 

culanam villain rcportaris quz 4 fuperfuerant quoti- 4 jbpar- 

AUcbul1t.M. 

diani urus deliciis,inccnfa villa ab iratis fcrvis,'con- 3~. 

cremaretur ad H-S millies. Aufcrt aniiiiuin , p1 i 

hinr millii 

dcltinato itinere ' digrcdi cogit contcmplatio tm Iilkrua. hf. 

prodip tncntis , alimque connetli tnajoreiii i nk r2 $&- 

tiinrn i ligno. C. Curio ui bello civili in Caefatia- 

9 s 

nis partibus obiit, funebri patris niiincrc, ciiiii opibus 

apparatuqiic non potkt fiipcrare Scaurum, fun- 7. rrokdpt~onc 

didc 

eniin illi vitricus Sylla p le Metclli nintcr 7 pro- vrs. M. 

8 rotivn. 

fcriptionum b Icarix? undc M. Scaurus pmr, to- M. 

y iiiqcnin 

tics princeps civitatis, & Mxianis lbdalitiis rapi- rlao 111" ,Itcirdtilil 

c itnaruiii 

provincialiiini finus?) cum jam nc iplc qui- I iwi,aIiuddein 

Scaurus coriiparari fibi poilet, quando hoc 'I 1lerxrog~rinduin 

certc iiiccndii illius przmium liabiiit , convrtlis cx *uii. v. 

I,! CLII~IIorbe 

terrari~ni rcbus, ut nciiio pofiten PJr ef1i.t infa- oiylro allrpd 

exconiz 

illi. * lnqcnio cIgo iitcnch-n lo hit; opcrz. pirunduw 

pretium ell h e uid invcncrit,LS. gaudere moribus f ~ ~ * l ~ ~ r a 

nofiris* ac "no 9n ro modo nos vocare i1)ajotcs. 

Theatra dl10 juxta fecit amytifiina i.Iignc,, la CJr- n~ 'in!:. 

. iril..~~ 

dinuni fingulorum vclhtili hlienh libraiiicntcl, 111 y~: iI- 

1'1111 nr: 

quibus utrifque anteincridiano ludorutii '1 fpectacu- rp&drulo 

nitin& 

10 editainter fefc avcrGs, nc inviccoi obitrepercnt run1 liehit 

rcCnz 

editio. V. 

P Arnp&rkmrri.] Tacitus lib. 14. 1 zdificofi, OI exhibendis fpe0rcdispr;- 

ilicwum dicit: Qrppr , inquit ornt, innin diraFc , ac iccirco rcprchrn in 

qwi ~ n r]uoiwr . I'ompjwr iwrufirwm A/& acarfnrumqur fiiifc iiarranr Plwwliils 

nrordw f#rrrnf , quid mmwfirmm rhrmtrr incjssvira, DionyT.lih.lg. Marcrllinur 

Pdrm pofijrt. Nam rnrrn /ihrrrrii lib. 16. Trrtitlliinus lih. clc f)tthc.irlia, 

yv.1~li6111 , CY firnr ad t(mpw1 //vu& In. ' ut Iric meiiduni hbcficoli)cttarllicc.it. 

I 

20, rdI/ili/ei, Vr/F Pet#/hvd r?pr/rn/wt, ' Gwib.andinru. 

//rn/m p+hm fidlnrfi. llicmuin 1 b Sr'9rix. J DC huius vcrbi notione 

certe, noti mipbithratruui, molctn gra- , in auaionc veiialibur,vidc. Rtvarduiu 

Jibus ininfuris FcrpctuJm,Potirpcjuin i c3p.7.lib.t. D&r. 

TI 5 

P ARtpbi-

666 C, PLINII NAT. HIST. 

1 ut confiiterq"1.v. 

fcena & repente circurnattis ' ut contra ftarent, 

a emin 

djr feden& poitremo * jain die ddcendentibus tabillis,& corniit; 

;:$: bus inter re coiuntibus faciebat amphitheatrum, 

did. PC gladiatorum rpcAacula edebat , ipfum magis 

jam die difccdentih;. 

au&or;ttum populuni Rom. circuinferens . Quid 

trbulis. 

3 i fun enim miretur quikpe in hoc primum? inventomagilra- 

8r rem, an inventtiin ? artificein , an auAorein ? 3u- 

$:Z;GiI Tim aliquern hoc excogitare, an tiifciperc ? parere, 

:;,nO:Fv. an jubere? Super omnia erit populi furor, Cedere 

aufi tam infida inftabilique fede. En hic eft ille ter- 

4 domi- 

M. rarurn viaor, & totius + dornitor orbis, qui gentes 

9 quadam mitrit, 

& regna diribct , jura extcrnis ' niittit, Deorutn 

drorum muncrc im- quaedam itnmortaliuiii generi humano portio , in 

mortaiium machina pendens ,& ad periculum fuum plaudcns. 

gencrii humini 

por- 'QUZ vilitas aninlaruin ifia aut quz querela de 

tiaM. mittit, 

C innis? quantwn mali potuit accidere? Hauriri 

xima qurl~une- 

urbes term hiatibus , publicus mortalium dolor eo. 

Ecce populus Romanus univcrh velut duobus na- 

6 111d vigiis impofitus , binis cardinibus fuitinetur , C9c 

vile nehs 

aiiimarllln feipfum depuqnantem rpeCtae , periturus momento 

iffarum. M. 

7 Iaxnria aliquo ' luxat& machinis :& per hoc quzritur Trimachinis 

r;uirCurio- bunitiis concionibus gratia , ut pen files tribus faccni 

per hoc 

io ret. ' Qualis hic in roltris ? Quid non aururus apud 

COIIC. (I Qalia. M. eos ,. +bus hoc perfuaferit ? Vera namque confiv. 

tentibus ppulus Rorna1111s funcbri miinere ad tumulum 

patris ejus depugnavit univerfus. Variavit 

M. 9 verfi~. hanc ham inagnificcntiim * fdys turbatifque cardinibus, 

& amphitheat ri forma cufiodita,nov if5 mo 

io die di- Io die duabus per medium fccnis athlctas cdidit , 

raptifque b contrario rc ente pulpitis eodem dic 

viaores 2 gldiatoribus rp uis produxit. Nec fiiit rcx 

Curio aut gentium Imperator, non opibus intignis, 

rerhdurbut. 

a Amphithwn 1 Amphithrarrum 

cnim i duobiis thcatris junttis fir, tau. 

quam & dunbur hcmicyclis ablblutur 

perfc&ufijuc circulus, rotuada aut ovata 

Ut 

0 f&

LIBERXXXVJ. CAP. XV. 667 

Ut qui nihil in ccnfu haburrit przter difcordiain 

principum. Sed dicantur vera zitiinatione inviaa 

' miracula , a quac Qt Mircius Rex fecit. Is juflus Q 1 M8rC1iiB n l i ~ . 

$SCnatU aquaruin, b Appia , Anienis, ' Tcpular, rCX J U h 

duAus reficcrc , novain ' i notniiic fuoappellatarn 

M. 

~lr 

V. 

T~P. 

cunicitlis per niontcs a&is intra Praturae Fua teinpu5 

adduxit. Agrippa vcroin zdilitatc ha, adjcAa 

Virgine aqua + cztcris corrivatis atque emendatis, ? \iginri 

M. mexqur . 

lactis feptingcntos fccit : pratcrca Mientes centiini p< opcnb. 

lrinrlr , br 

qainque : caficlln centurn trigha complura coloii1nil8.~ 

etiaiii sultu inagnifica : operibus iis ligna treccnta l$l~;;mad 

arcs aut inarmorca impofuit, columnas ex i~iartno- lwrncruna 

RQmc 4 ~ - 

re qudringcntas, ea uc omnia annuofpatio. Ad- hCIc Af. 

p LL lalajicit 

ipk in Xdilitatis 3 uae coiniiieinorationc , R lu- c,4 I,ltlc. 

ttcict Curdos 

iiiidefcxaginta diebus fnRos, & grituitcl ~ IZ- tIIII1I arqes 

civruleiiin 

bita baliiiea ceiituin kptiiaginta, + quiz nunc &ma: Iontca.I* to- 

ad infiiiitutii auxerc iiimciuin. Vicit aiitecedentes E;; ;y$, 

aqi13rurn diittus noviifi~nuiiitnpendiuiii opeiis in- q~~lllk~cIlt~ 

',"11"~,"- 

choati aC. Cdare, & pexaC;ti ?i Claudio. Quippc ~1,lt.l qlllllrnllll'* 

i lipide quxdr3gcGiiio ad c.iiii cxcelfitatcin , ut in 

oiiiiics uibis liiontes 'levarcntur, infiuxcrc Cttrtius t:l$:t:;- 

atquc CzruIcus fontcs. E,rogntum in id opus fc- ;:; 

ficrtidiii ter iiiillics. Quod li quis dilinpriitiiis rrftl- ;$:>mavcrit 

aquarum abundautiam in publico, balincis, 7 luburbr- 

. nil vlllh 

pilliais, domibus, curjpis, hortis, 7 fiiburbaiiis, vil- vciiicnrein 

lis ,extru&. M. 

a Qt~d Mdrriwr Rrx frrir.1 Proconful 

IS bello hlithridatico cum rribus 

lcgionibus in Ciliciam & Lycaoniam 

minim cfi : belio CwiIioarIo Fcfitlis 

Pro Rtpiiblica cxcrrituni cofgir: G~llos 

fd~ Alpibu5fitos vicit : coloninn, Nar 

honcin Marrium dcduwit , Sallofiio.c, 

nion, Eurropios. Aqil3in Marciam, de 

qtia hic,idduxir. D ~ L 

b .Appi~. 1 Appiiab Apyio Clnudio 

Ctco diaa cR : quo CcnTorc una cum 

cQlle(laCajo Fabiol vanirrjusallrirdi. 

ligcolcr pcrvcfligandia Vrnocc diao ,

, ndve. 

". 

riorum. % npcri- 

cem. 3 "orti- 

668 C. PLINII NAT. HXST. 

lis, fpatioque I advenientis extruaos arcus mow 

tes perfoflos, convalles zquatas , fatebitur nihii 

magis miranduin fuiffe in toto orbe terrarum. Ejufdem 

Chdii inter rnaxime memoranda equidcm 

duxeriin quatnvis defiitutum fuccefloris odio , 

montem pcrf$il;im ad lacurn Fucinum etnittenht. 

dutn , inenarrabili profetlo impendio b a operarutn 

multitudine per tot annos : cum aut corrivatio 

aquaruin qua terrenus mons crat egcreretur in 

M. vcrtice machinis, aiit filex 4 mderetur, oinniaque 

4 C*CIU- intus in tcnelris tierent , qux ncque concipi ' ani- 

I mente. mo , nifi ab iis qui vidlrc , ncque humano feriiione 

dcrcrur. M. 

mi. 

enarrari pofhnt, Natn portus Oflienfis opus praetereo 

: item vias inter montes excifas : mare Tyrrhenurn 

h Lucrino rnolibus feclufiiin : tot pontes 

tmtis impcndiis LikICtos. Et inter pluIiina alia Jtalia: 

iniracula , iph marinora in lapidicinis crcfccrc 

au&kor elt Papyrius Fabianus natiirz rcrum pcri 

tiffiiiius : exemptores quoquc affiriiiant coin leri 

i'ponte illa montiuin hulccra. Qgz li vcra P unt 

$cs eft nunquam defuturam luxuriaai. 

c A Po XVI. 

ne magnetb genrvibw, & mcdicinu. 

Marnioribur digrcdicnti ad rcliquoruin lapi- 

A duni iriligncs naturas, quis dubitet in primis 

rnagiietcrn occurrerc? quid eiiirn mirabilius ? aut 

~potcrta@. qua in parte natura: major iinprobitas? Dederat 

voccin faxis, ut diximus , refyondentem homini, 

iino vcro 8i obloqucnteti~. Quid lapidis rigare pi- 

amorn. 7 N t V. ~ f grius ? Eccc fenh manufque tribuit illi. %id fcrri 

pJtittlr,& duritia pugnacius ? Scd cedit & 7 yatitur Inores : 

moth qahitur 

traliitur niinque inagnctc lapitlc , dotnitrixquc 

map. M. 

L) ad ne- ills rerum oninium inatcria ' ad inane ncfcio quid 

re10 quid. 

M. currit : atqtie ut propius venit, affiltit tenctiirque, 

&

LIBBR XXXVI, CAP. XVI. 669 

I 

& cotnplexu harret. Sideritin ob hoc nlionornine 1 romptrappellmt, 

a quidatn E~cracleon. L? Magnes appel- xuqu'. M* 

latus clt ab inventorr (ut aui-tnr cfi Nicander) in 

Ida rcpcrtus. Nmqtic & pifin invcnitur, ut in 

Hifpania quoque.Invenini. auteiii fertur, clavis cre. 

pidarum, & baculi cufpide hzrentibus ctini ar- 

Inenta pafceret. Quinque genera ningnetis Soracus 

demonltrat:,Et hiopicum,' i. MagndiaMacedonia n;fif,t 

conternha, Bucbcida IJciim pctcntibus dcvtra : t M q w h 

hlacrdontm 

tertium in Echio Bmotiz: quartuiii circa Alcxan- raitrerittidtiatn 

Troadcni : qiiintum in MagneGa Afix. Dif- "."'* 

fercntia prima, inns fit an facminn : ptoxinia in colore. 

r Nam qui in Macedonia & Magnetia rcpetiuntur, 

ruti nigtique runt. thotius vcroruti coloris 

plus habet, quam nigri. 

invenitur , niger eft h faminci fexus, ideoque fine 

Viribus. Dctcrriiiius autcni in Map& Ah, can- , 

didus, neque attrahens ferruin , fimiliTque pumici. 

Compcrtum tanto mcliores cffi, quantofunt nrngis 

cocrulci. fithiopico laus Comma datur , pondulipe 

argent0 rcpditur. lnvenitur hic in Ethiopiz Zilniri 

: ita vocatur regio harenofa. Ibi & t ha.mati- 4 

Is qui in Troade ,JMzM 

Rnea, jipeh 

rrrra#p.lbi 

OC prrter 

tes * magnes fangiiinei coloris languincmque reddens 

li tcrxur , fed & crocuni. In attrahendo ferro magnrrcm 

hcitiarirc. 

&non eadcin qu3: magncti hamatitie natura. finpmri. 

&thio- "*

67 2 CL PLINII NAA.HIST~ 

fcos. Palmati circa Mundain in Hifpania, ubi Car 

iar Dittator Pomprjum vicit , reperiuntur , idque 

quoties fregeris. Sunt & nigri, yuorum auttoritas 

I 1ntrr.V. I in iiiarniora, Gcut Tznarius. Varronigros 

rrs. ' niviu- hl. cx Africa * firiniorcs drc tradit quain in ltalia. 

E divcrfo albos tornis duriores, quam Parios. ldein 

Luncnfem filicem ferra fccari, at Tu~~ulanum dif- 

Glire igni, S3bitiuin fulcum xidito oleo etiam luccrc. 

ltem tiiolis vcrfatilcs VolGniis inventas, aliquas 

Lcc fpontc ciiotas invenimus in prodjgiis. Nu(- 

3 autcd quam 4 hic utilior , quain in ltalia, gignitur , la- 

p.. 

ifque , noli faxurn, eft. In quibufdarn vero provinciis 

omnino non invcnitur. Sunt quidan) in eo gc- 

M. erc 4 tnolliorcs, qui Sr cote lzvigantur , ut prom, 

vi & ciil intuentibus ophirae videri pofint. Neque eft: 

cote Iavsnaibr. 

or. alios firmior: quando tlr lapidis natura, ' ut lignuni, 

f, lrgll'> (i. 

oul. quam 

gignikiir 

tapir, 

bxum 

ponclt. 

~ melio- 

milin irnbrcs. 

N. 

fimilitcr imbres iblcf'quc aut hicmes non patitur, in 

aliis atquc aliis gencribus. a Sunt qui & Lunnni 

noli tolcrcnt , & qui vctultate Iubigincm trahant , 

colorcmve candidum olco niiiteiit4 

c A P. 

XIX, 

b De curalio vel pyrite , 6 nwdicinid cjru, 6 olrdckt, de 

arnianto laptde & ntcdrcinu ejud , 6 mrlrrite lapide 6 

virtblu ejw,degdpte lapide & medicinis ejwd , de 

fiongiid, de vhry3io l~prde & naturd e )w 

Olarcm quidam pyriten vocant quoniani 

M tit pluriiiius ignis illi : fcd ctl diiis ctiatiinum 

pyrites tiiiiilitiidine actis. In Cypro cum reperiri 

vol Ull t, 

a Sun, qui @ rwrm non tolPrcnr.1 lep : Mularium quidm pgn'rtn ~ocmi. 

Alio ordine in archetypo nofiro: Snnt Salmd p. 30. &c. 

ty qua (unm non tdtrfnt. Confideran- E Pyrirrr. 1 Pyritcn lrpidem vivum 

dum wrcm an fit vetior lc&tio. IIRI~IW. Cratius vocat : 

quam lunam. Pint. 

b I)r cnrdrr, vr/ pyritr 1 mo/*riir 

Icpidibm pyrirb. & ab initio capitis fir 

Et PIIYWI 

lapidtm , 0 tirtr Mdirtttfir 

nrfinnt. 

Tutn, c.rj.lib.6. Adrcrl; Ddtc.

674 C. PLINII NAT. HSST, 

a Gagates lapis noiiien haber loci & arnnis Gagis 

Lyc~z. A p t & in Leucola eapclli rnari atclue 

infra x T I. ttadia collii$. Niger efi , planus, puinicohs, 

ion multuin B 11gno ditfkrcns, lcvis, tragilir: 

odore , G tcratur gravis. E'ittilia ex eo infctipta 

non dclentur. Cum uritiir, oltvrcim Cdphurcutn reddit. 

' Miriunqite, acceiditwr aqua, oleo rcftingui- 

;.f",$ tur. Fupt Ccrpentcs ' ita, rccrcatque vulvs itran- 

doro. w e 9 V. 

"1- gulatioacs. Deprehendit d L-mticuin morbum Ik 

' virginitatein hiffitus. ldcin ex vinodec~6u6, den- 

* cumce- tibus rncdctur , ilruiiiifcluc * ccrat: pcrtaiitus. t HOC 

ta primk. 

M. dicuntur uti Magi in ca qiim vocant 6 axiiion~antiatn, 

& peruri negant li eventurum fit, quod 

aliquis opt. Spongiz lapides inveniiintur in fpongiis, 

& flint nativi. Quidaiir cos tecolithos voc 

tur. 3 mcdcn- id. k cant quoniiain veGcz medentur : cnlculos rumulculos,~. 

punt in vino poti. h Plirygius lapis gentis nomcn .. 

habet. 

a G.~ptef. J Nicandcr in Theriacis h crroris fiiir, qus fubindc contin CIC 

fokt I quod Diorc.de Gagate &T\ra* 

vow irjifj& aiqL. interprcs cx- 

ponir p[p'&, quod magnus & poltefccns 

rcpcrixurin litorc, ad Gangts 

oppiduin I.ycis, five

L2'B'F IC' XxXVr: ch ?a XXI. 677 . 

tein 'puit~urn ac inollcin ihha {e ~t vrlui in'rtfo 

habentem argjllam fuovcm candidam, i$mii 

ftia- 

bilem, qiwm fnminei fexus putant. Marcth auteln, 

ui in Arabia nafcitur ctutum galla: limilem ,aut 

?ubrutilurn, in dvo h abein ' durum lapidcm. ,;, ;j;itn 

Tertius in Cypro invenitur , colore illis in Africa ha. 

narccntibus timilis, atnylior tamcn atque dilatatus : 

catcris enim glob& facics. Habet in dvo harcnani 

jucundam & lapillos, ipfe tatn nrollis, ut etiam 

digitis frictur. Quarci genrris Taphiufius appellatur, 

nafcens juxta Lcitcadcni ' hi l'aphiiifa qui lo- s uhi 

cus efIidextra navigantibus ex hac ad Lcucadem. FP,:: ,"'iui 

Invcnitur in fluminibus candidus & rotundus. ::;:::ICM. 

3 3c nihib 

Htiic dZ in alvo lapis , qui vocatur call' ltnU6 9 cundui. M. 

Quicquam teneriin. Aetitz omnes gravidis adalligati 

mulieribus vel quaddrupcditus in I pelliculis fa- 4 wll. 11- 

tcri l4cri.V. 

crificatorum anirnaliurn continent partus, aon nifi 

parturiant removendi : alioqiii vulvz excidunt. Sed 

niti yartnricntibus aufcranttir, oinnino non pariunt. 

Eit & lapis Smnius in eadem infiila, ubi wrram laudavimiis 

, poliendo auro utilis. Utilis & in incdicina 

oculorum hulceribus cum la& , qtip fiipra di- 

Aiim eit modo, contra veteres lacryinationes. Prodeft 

& contra vitiafiomachi potus:'dvertigincs fc - ,:?;'? 

dat : mentcs cotnmotis rcftituit. Quidam & tiiorbis 

coniitidibus utiIitcr dari putant, & ad win,?: 

dificultates. Acopisetism inifcctur. Probatur gr3- 

vitatc

a Avnbui Iqur &vi finilh 1 Scribo, tralicbrnt , PC cnltigiihnt, j?rrLhdk 

Rrnbiwi, nnii nrnbul, cx I)iofc. v . fic nint aliin diar 1 iit rnrolk, t nimia 

c. priore, Tcrtrum pur ,/fslrnlirtr jmr, crlamil?rorum ufu PcllemP au Urunt. SIC 

V r . Plllt 

& lioiioincs cffrxniinati ac mollcs,qui 

I) FY,,/~ /,t1..1 ~t~~nex,cavuin & 19te- Loartificio vibrnnt EC crilpant capillos. 

lrrorum lixuni , petidens, antrofiirn, Straboni 1ib.r +. ~pm@pj,Tcrtullian, 

lion ranturn rart,laxi,& lcviniini lapides. 

Propertius elrg.~. l\b.j. 

~rndebnnt9~c C& 

lympanm p ~m;rih. 

lrbxodc pallion/lrtruh. Scalig. 

d Liudrlifiimifint in MtIa,Stp,E*- 

hi infih.1 Sctibo. /andrti/lrmi /writ I*

LIBER XXXVI. CAP. XXIT. 679 

fikia. aTheophraltus nutior cit potorcs in cerramine 

bibcndi prdhlerc fiirinam 'cjiis, Tcd nifi I C ~ M 

iinmcnfo ~ OKU iiiiplcnntitr prriclitari : tantaniquc 

refrigerandi naturani cilo, tit ii1uft-a fervcrc dcfinant 

pumice addito. 

c A P. 

XXII. 

De fqidl6~ 

niorthrutn nredicinaltnnr , 6 nrollrbn4 14- 

pidrCu.4, &/jecdarr lapide, & /ilici6ti~& pbtqitc, 

6 totilrrrs , 6 reliquw ad firuttwrstir lapidrlrur, 

tin; 0 ' teiitp$atrbw reji~tet~t16tu. Rati #. 

tiorib,ls cur% fiicrc ' lapidcs niortario- 

"AU M. 

a temp- 

ruin qtioquc , ncc ' medicinaliuin tantuin, * ntc 9 1" 

d. 

aut act yigciiciita pcrtincntiuiii.~~ i; pticiiumque Inpidcm 

in 11s pratulcrc catcris, tnox & Thetnicuni, 

qucm pyrrhopacilon appdlavitiius : a1i ui pfaroniuin 

vocant. 'Tcrtiitm e ex chalaiio c 3 iryfitcn , 

Medici auteiii & barhiten. l-lic cnitn lapis nihil ex 

ferc remittit. li autcin lipides, qui fiiccum rcddunt, 4 Allurn 

oculoruin mcdicaiuentis utilcs cxifiimnntur : ideo- riem, q,l, 

que Ethiopici taaxiinc ad ea yrobantur. Teena- k Parium 

rium vero lapidem & ptrnicuni , tk hmiatitcn iis I;!;d;,I, 

vcro 'ram- 

medicamentis prodcfc tradunt, quE tx croco coin- nied. utilein 

: p- 

ponantur : 4 ex alio Tanario, qui nigcr clt & ex tiorem nu- 

tern dah- 

Pario lapide , non aequc inedicis iitilcin : potioreni firiten n- 

pyptnlm , 

ex alabaitritc Egyptio, vel cx ophite albo. EO vcl opluten 

eniln album. 1'. 

P Throphrr/7nr ador rfiporortr.] Apud 

Thcophr. cap. I W. lib. 9 hi? Eudcniiis 

Cliiur poR fcprimain veretri potionern 

voniituin coliibuit primum iiimprn pumice 

mi aceroconfprrlb: deindc codein 

pamicc mero diluto PC maccraro. 

Idrm 

11 An1%ri6nr rwd fnnr, gr,] Lege : 

.AN~OVI~~I cnwfwr fdpidrr q ~ ~ mor- p t 

rariornn nrrficrnrliirm trnmm, ty rd pi. 

(mrntr prrrinrrtinrc. Hlc mortaria ad 

pigrncnta pertinentia Funt

ad iiiltir peniianiiii pavnnis fiilgentra , piari. ~ w r . 

&filendeniin, ut liadicfititl pri~~cipiini c ..4Al/rurw figwtntr mode. ] A faso 

*dilus, tcgidis ma1:na colorum varic- rcrraquc diviiii , 6 tangwni rercfiuw.

L I B R R XXXVI. C A P. XXII. 68r 

quidam autuniant cryfialli modo ' glaciari, Et in I @dwi In Ipp, 

Iapidem concrefcere manifcito apparet , quod cum concrereccrc.Hoc 

m4- 

fer= decicierc in puteos talcs & medullae ex olli- lllr. M. 

bus earum in eandcin Iapidis naturatn polt unatn ln:,$,~;n 

OK ciruq 

hieincin figurantur. lnvenitur & nigcr aliquando. q'paniu in 

SA candido natura niira, CUM fit inollitia nota, ;;d~J.a;- 

perpcticndi ' Solis rigorifquc ; ncc fenefcit , fi mo- icy;,:. 

do injuria 4 ablit , cuni hoc ctiam in *coeinentis pmiqUe. 

inultorum generunt accidat. Invcn4re & aliiiiii 4 nnn arfir. 

M. 

uhn in raincntis quoque, Circutii ' maxiinurn lit- I 

ti malra 

dis CirccnGhus ficrnendi, ut fit 7 in commcndatio- I;mcribsm 

ne candor. Ncronc principc inCappadocia rcper- '7:;. 

tiis eR lapis dwritia inarinoris,caiidi~ius atquc trans- 7 nl*rtm.. 

Lc. Ul IIt 

luceiis etiam qua parte fiilve iiiciderant vcnx , ex cmmcndartow 

h.c 

arguinento phmgitrs appdlntit~. HOC conflruxc- ciiiur hllb 

rat dem Fortuns quam P a Srjam appellant h N~~o~irl 

Gcrvio rcge l'acratam , aurca domo complexus. " F a &l 

nppcllaiin- 

b Quarc eciatii foribttr lo apct tis intrrdiuclaritas ibi IIL diirbrt 4 

diiirna crat, ' haitd alio quain fpeculariutn modo, E;;~,M;~ 

tanquain inclufa ILICC, non tranfi~~i~Ta. 111 Arabia llrllrrione 

qiioquc e& lapidetn vitri inorlo tratillucidum , quo GI, Shrq. 

dicrbrt Lt. 

utuntur pro fpccularibus , Juba auktor rfl. Nuiic ad *: :* 

pcrrrr b 0- 

opcrarios la+tics tratiiiffc 'l coovcniat , priinuni- pcrtir bdr. 

qiie cntm terro acucndo. Multa caiuiii genua :';; con~'o- 

Cretica: diu inaxiinam 1.iudeni habucrr : I'cu11daln v W- 

Laconica: CY '1'uygeto montc, utrzquc oleo indi 

% cnici. &I.


gentes. Inter aquarias Naxia taus maxima fuit, 

mox Armeniaclo, de quibus dixiinus. Ex oleo & 

aqua Cilicia: pollent, ex aqua ArGnocticac. Reperm 

Cunt & in Italia aqim trahentcs aciem acer- 

1 rffsaO.v. 

riiiio affc&u. Necnon & trans Alpes, quas pac 

ferniccs vocant. Qtiarta ratio eit faliva homirris 

k inutili frrg. proficicntiuui in tonfirinarum ofliciiiis, inutilis 

molllm. fragili mollitia.Flamminitan~ ex Hifpania citerio- 

Laminitaom. 

v. re in eo gcncrc praci UZ. Rcliqua riiultitudo lapimortali 

F 

molll,re v. d im in toturn zdihciis inutilis elt mortalitate 

morofitntc. 

Cpdrm, mollitiz. Qzdarn tatncn loa 4 non aliuin habent, 

7ar~lirnf. ficut Carthago in Africa. Exercctur halitu niaris, 

4 morem 

a~rurn. M. fricatiir vcnto ,'& vcrberatur imbti. Sed curl 

f k ver- 

Lerata. v. tucntur picantlo parictes , quoniain & tcnorii cal- 

6 calx V. 

cc roditur. Scitcyuc diBuiii eit, ad teQaeos pice, 

ad vinum calcc uti, quoniam fic muitacondiunt. 

Alia niollitia circa Romaiii E'idenati & Albano. In 

Liguria uoquc, Umbria, & Venetia, albus Iapis 

dentata ? erra fccatur. Hi traAabilcs inoperc laborcin 

quoqtic tolerant, Tub tcAo duntaxat. Afperginc 

& gelti pruinifque ruinpuntur it1 teftas : ncc 

contra huinorcs & aumm niaris rotuiti. Tiburtini 

ad reliqua fortes, vaporc difiliunt. Nigri Glices 

7 Nan- optimi : quibufdarn iti locis & rubcntrs. Noiinufnunquam. 

M. qu"n vcro & aibi , ticut in 'I'arquinicnfi Anicianis 

8 Strsfo- 

,,cnfi. M. lapidicinis circa lacurn Volhienfcm. Et io ' Statonienli 

fint, qtiibuv nc ignis quidem nocct. lidetn 

9 monll- & in tnonunicnta fcalpti , contra vetuftatcin quomeiotir 

lucar1.M. 

clue incorru ti pcrmancnt. Ex iis forinz fiunt in 

quibus zra F unduntur. Eft & viridis lapis, vehctnentcr 

igni refifleiis fed nufquatn copiofus :& 

to In reii- ubi invenitur lapis non faxum eit. Io E reliquis 

qoir. M. 

pallidus in czinento raro utilis. Globofus, contra 

inju- 

f?.z 

ccohit dotti, Pmtmt, 

A*Fworrirr.] Exinoi'rirr, non Rr/h~oi'~ic*, in noflro apograph% 

0 &e-

L I B E R XXXV'I. C A P. XXIIT. 683 

injtlrias fortis fcd ad firuEturam inlidclis, nifi mul- 

ti ' fuffrcnatiotic dcvin&ie.Ncc ccrtior fluvintilis, n;,$$,;i; 

fcliipcr vcluti inadcns. Kcmcdium elk in lnyide 

dubio, acllate cuin cximcrc ncc ante bicnniiun euni 

infcrerc tc&o > douiiituin tcmpcfiatibus. Qits cx 

eo I& fucriiit , in fubtcrranca ItruAura aptantur 

utilius. Qp refiiteriiit , tutuni eft vel calo coni- 

mittcre. Grsci 2 lapide duro 'ac filice quatocon- % vir. AI. 

firtiuiit vuluti I.itcritios paricrcs. Cuiii ita fcccriiit, 

b ifodomon vocmt gcuius i\ro&turz. At cutii inrequali 

craffitudinc itnicLla Lint, pl;.udirodotnon. vT 

'rcr tium c It c 111 pic C tot 1, tan t uoi modo froii t i bus politis. 

Rcliqun fbrtuito rollocant. Altcrnas coag- 

mctitatiotics fieri, ut cotiiiiiiiliiras 4 atitcccdcntiurn 4 nnteCEdeniium 

11- 

mcdii lapides obtiiicant , nccciliriuin clt in mcdio pl,~,,m mequoque 

yariete, fi rcs pntitur : Ii iiiitius, utique I $.' 'arcrc'* 

lateribus, tncttios pnrictcs f,ircirc frakkis cziiien- r h medICJu 

v. 

tis. Diay ot hc ron vocant rc tic data in fir uQu ram, 

quam frcqucntifiinc Ronm firtitilit , riiiiis opyortiinam 

StruQttrnm ad iioriiiatri 8: libcllntii t;cri, & 

ad pcrpcndiculuin rcrponctcrc oportct. 

CAP. XXIIT.

pikinm , mcinoratm b Diofcor. Dalrcrmpiw. 

b Ex albr mrlinr , 9nnn rx dnrr , 6 

PrnNnir ntdiw. ] Scriberum minore, rr 

d60 mdior, Ec adjunge prrccdcntibirs 4 

dcinde ciim majore, ut fit inirium alterius 

cgfi, Qed tx dwrr Jrrrilurr ~tdtor, 

cx vctuR0 codice. Pint. 

c Cni qnarra parr rdcM addl drht. 1 

De macetationc calcir ad albariurn opus 

lrgitur fbdum, fed rrvnm. fcribcndum 

pmo, Ab Apnnino rdnrbrm ntn inonifw, 

C*r. nan fequitur Ratim :@hi- 

rent ur6b r,i mnximn rmfirj7, or. Finr. 

e quod fnrro tal& /inr fmnrninr /.e 

tamrnra iornponunrnr.1 In codcm,fn/rc, 

non fvrro , rcttr. nol?rates archite& 

ltilvm varax. fdrm. 

f Marmoraro.] Marmontum lit E 

maimore trito & CalccvimDdrr.

I 

LIBHR XXXVI. CAP. XXIV. G8f 

harenatutn quod induAuri runt, .prius in mortario.,,,,,, 

I ham. 

Al;l 

Ibneis vactibus rubigunt. Experimentuni martno-8 N* 

rai eft in fiibigendo, donec rutro non cohoereat. 

Contra in albwio opcrc , ut niaccrata calx I'eu glutiaum 

hzrcat. Scsd niaccrari non niti t t?~ gleba opor-2 y.ele- 

Qt, InElide ades clt Minertrz, inqiiafraterPhidk 

Piurncur te&ttorium induxit la& & croco TubaCtUtn, 

ut ferunt ; ideoque fi teratur in ea hodie- c,3h:f:lqf: . 

tle faliva pollicc, odorcm croci fiporemqiic 4 red- F;,v,;; ~. 

&re traditur. Columellae in redc ' denhis pofi- (4;' rcddic. 

te craGores videntur. Ceticra earum quatuor. I COIUW 

ncn. 8'. 

Quz. fextam partetn dtitadiniain ctafitudine ima 6 dcll~. 

habent, Doricl: vocantur : qu2 nonam, ~onicz: y. 

~ Ufeptimam, Z ThuTcanica. Gorinthiis eadem rat*~, 

quz Jonicis. Et differentia, quoniam capitu- 7 Sed. V' 

Corinthiarum eadem cft altitudo, qua colligitur 

crrfiixudinc iina : ideoque grnciliores videntur : Io- 

&i cnim capituli altitudo trrtia pars eft crafitudi- 

nis. Antiqua ratio erat columnarum altitudinis 

tenia pars latitudinunl delubri. ln Ephefia: Dianz n:,;f'$.df- 

@de de qua, prius fuit fmmo primutn columnis 

ffirac ricIita, 9 capitrlla addita. Plncuitque al-,?.;:fit* 

titudinis o&ava pars in craiGtudine, & ut Tpirz haberenr 

cnRitudiniJ dimidibm s "ieptitneque par- mYmf'$ 

tes dctraherentur fummirum crafitudini. Prater !:&:!* 

hafunt ,, quzvocantur Attica: columnzt , quater- bus. 

his anguILs, pari lateruin intervatlo, 

CAP. XxIv. 

9s twdicini6 cakn , & malrbn 9 &gyp/b. 

Alcis & in medicina tnagnus urus. Eligitur 

rccenq nec afperfaaqais : urit, difcutit, extrahit, 

incipienterque Cirpcre Iiulcerum impetus cocrcet. 

a .Qphov.I Vitraviua e. 1. t. 1. lib. 4, Tria tantum g-1" 

@am, Corinthiam I Dotitarn. IJh, 

is rcccnkt : rO!hn 

Mi

686 C.FLINI~ NAT. HIST. 

cet. Aceto & rofaceo tetnpcmta perducit d c h - 

tricein Luxatis quoque cwi adipe firillo, aut licpida 

rcrina ex tnclle n~edetur : cadem cotnpofitionc 

& itruinis, Maltha 2 cake tit recenti. Gleba villa 

reitinguitur: tnox tuiiditur cum adipe fuillo & ficu, 

I lini- duplici ' lkianiento : quz resoiiiiiium tenacifimn, 

acnto. V. 

s( duritinni lapidis antecedcns. @od mahhntur, 

oleo pcrfricatur ante. *b Gognata calci res gyp&& ' 

eit. Plura ejus gcndra. Nain & 2 lapide cocluitur,~ 

ut in Syria ac 'I'huriis : & 2 terta foditur, ut in Cy*r 

I proac * Ycrrhabis: e 

rumllr.. hmma tellurc & 'I'jmplui- 

M. 

cum eft. Qui coquitur lapis, mn dilfimilis alabdd 

itrita: effe,debet, atit marmorofo. In Syria dilrifliinos 

ad ideiigunt coquuntque fiino bubwlo, ut ctu 

I 

lerius urantur, Otnniuni a~itcin optimum fieri Cqnpertutn 

eit c lapide Ppeculari 5 ijuamanire mleni 

habcnte; Wypii, tnadidoitatitn utcndurn e& j ~uo+-* 

; cclcr- niatn 'icekriiine coit actiicatur: mien rurfus tune 

rlmc GCCLtur. 

M. di & in farinam rdolvi pazitur, Urus ~ypfiifialb 

4 corli*. riis , ligillis kdificiorum i!k + * coroniv gracihus. 

M. 

Exemf'lwm illultre C.l~mtulejtim Augulti GOEf3tis

LXUER XXXVI. CAP. XXV. 687 

‘ familiaritate Cutnixurn in rnaxiino itoniachi dolo- r;2;!t;- 

re gyplo poto, conCciviCTe iibi mortem. xrmq. M. 

, C A P . )I;xv. 

De pnvimentis 6 qaando prinruni Ronice , acfibbialibru 

pavimenris, & Crac,wim,& quando primrim cumera. 

Avimnta originem apud Grzcos habcnt eh- 

P b orata artc, pictura: ratione, donec lithoitrota 

Qpulcrc earn. Celcbcrrinius fuit in hoc gcnerc So- , 

a firwit. 

fu, qui ~ergami itatuit quoin vocant afarotoii dNh 

Won quoniani purgmcnta c a ~ in c paviiiicnto, 

VU” ue cverri folcnt , vcluti relittn tcccrat parvis 

e tel ’t iculis tinEtifque in virios colores. Mirabilis 

8 infufibi 

columba bibciis ,& nquain uinbia capitis in- .brim 

fdks.Apricmtur alise 4 fcalxntes fefc in canthari 

&TO, Pavimcnta credo priiiiuin fa&a, qux nunc delltea ,~, vrdo- c~llf 

revocamus , barbarica, atquc fubtrgulanca, in Ita- tharl Jh. 

Apriqntur 

lia filtucis pavita : hoc 7 ccrte ex noiiiinc ipro in- air= iuilrlltea 

IcCc. 1%- 

tclligi otclt.Roma fcalpturatuin in Jovis Cnpito- \imrnra. V, 

Zll,hd*Ji. 

liqi a: B e priinum fa~uiii eit poit tertiuin Punicuin 4 lavanbellum 

inituin. Frcqucnrqa vcro paviincnta ante 

Ciinbricutn inigna gratia animorum , indicio elk nl;~*fi;ca- 

Lucilianus illc verfus : 

t4,boc. M. 

7 apcrrc. 

’ Ante pavimrrrn, 4tqw ttrrtlcmatr nrmiculata. M. 

8 Arm r. 

‘ Subdialia Grsci invcncrc tnlibus b doinos con. ‘P.?,/ 

9 quod 

tcgentcs: 9 fdc traCtu rcpcnte , Ted fallax ubi- qul,lrlll 

cunquc imbrcs gelant. Nccdlhrium bins pcr diverfiim 

coallitioiies Lilfterni capita enruin praefigi 

ne torqueanttir , 9t ruderi novo tcrciatn partim 

tcftz 

a Swklirlin Cwr; invrnrrr.] Hanc to- vaporofurn cmlum refrigwet & ped. 

tgm roiiounn vide prolilrc Eb diligcnrct p,icfcrvidir ~fi~th nobibus. Idma 

cxplicatamBVitruvio C.I. hb.7. & Pal. 

ladiocg. lib.!. Idrm. 

b nrmnr rontrpnrrr.) In Grxcixcrli. 

dioretrdu domoi quidem teais lion 

operiunt Tcd idib’cioriim firmma parte 

rccliifar , h detcUa9 ombulotioncl reiitiquunt 

aurx aptaado gratia , qux 

c @dr*irrvn. 1 Rudur novlm fit 

lnpidc tun, ptirnum conritfo, ltlt tenis, 

addira uno partceolcis ad duas:redivivum, 

feu rcnavatum&vetcri , fit o( pa. 

vinicntia,aut ndificiis dirutis, adje&tis 

duabw parribur dcir ad quinquc. I- 

dtm 

a X.4

A Nitlro crafl.1 Corio,cmrfa,t&ogio.Nur/rw 

incdiurn pavitnenti corium. 

medii crulta. lrali nnimrm vocant. Is 

Viiruvio fit ex teAx trlbua partibus ti 

una calm ZAdrr. 

b &ernifiue dxrh romtalwlrrt. ] 

Qucrnos anires vitruvius improbat, 

qwniain hiimorem ubi pcreperunt, 

torqueot Tr & in pavirncnto hunt 

rimer : ex efLulo veto przfcrt a Idem 

Balladws cap 9.lib.i. kh. 

E .QW mnor YU cdru ptWWtdt- 1 h'e 

WIx,riUzcoiitiun1tionis tcr coaffitroni3 

matcriarn contattu vitiare pocclt, IU 

profunduin fiibcar. 1Jrm. 

d ~ ~pit~drtfiand.1 Spicatapa,irncnti 

fiunt S latuculis coailibus junhij, h 

In IbwS prmlinatis ad rpica formam. 

VidePhilaildrum iii Vitruviuin. idm. 

c litho/hotd. J (>pus amul%atum,fivc 

mufeacum,GvcmirGvum, tit npud Sprrtianum 

in Pefcrnnio. Indc artihccr 

muGvarii TheodoGo & Valcntrniana 

lib. io. Codicis. Artis cjua indJftriam 

Nilus lib.4. EpigrammPron hoc VcIh 

inonfirat : 

G C &I Ai#u &hoelp 2anr 

- ~ 

L;vp@#7i; &lip& i.gamwr &wp@. 

idem6 

8 E*

690 C. PLXNIX NAT.HIST. 

Aorcs runt, in India i: cryfiallo fraAa fieri, & 

id nullum coinparari Indico. a Levibus autetn ariprio. 

I -CY- V. difque lignis coquitur, addito Cyprio a ac nitro9 

z nwoz maxirne Ophyrio. Continuis fornacibus, ut ~3 

max. M. 

colore liquatur , tnaifaeque fiunt colore pingui nigricaI1- 

nigricantes. 

M. tes. Acics tanta ell quacunque , ut citra ullain fen- 

4 attigev. 

fuin ad offa confccct , quicquid 4afRaverit corporis. 

Ex inafis rurfus funditur in officinis tingitur- 

Et flatu que. Et aliud flatu figuratur , aliud torno tcriturr 

fiCuratur , 

uillluod aliud argcnti modo czlatur , Sidone quondam iis 

argen. mo. 

cpIatur. sl- officinis nobili : fiquidcm ctiaiii fpccula cxcogitadon. 

quon 

offic. verat. Hzc fit antiqua ratio vitri. Jaln vero 8r in 

t;:;;:zo- Vulturno mari ltaliz nrcna alba nafccns, fcx Me 

~;;~v;,y;~. pa@. litorc inter Cumas atque Lucrinum , qua: 

ra.vitrg;- 

turn 

vcro in 

\'ulturn M. 

tnolliifiina ' cfi , pila tnolaque teritur. Dcin mif- 

cettir tribus partibus nitri pondcrc vcl nicnfura, at 

6 eR,,nv. liquata in alias fornaccstransfunditur. Ibi fit 1naffa7 

d. 

quae vocatur haminonitrum : atque Iizc recoquitur, 

& fit vitruin purittn, ac rnaifa vitricandidi. Jain 

vcro & pcr Gallias Hifpaniafipc fimili modo harcnz 

tcmpcratitur. Frrunt Tiberio principe cxcogitatuin 

vitri tcmprrwicntum, h ut Acxibilc cffct : 

& totam officinam artificis cjus abolitarn, ne axis7 

argcnti, auri , inetallis prctia detrahcrentur : eaquc 

fauia crcbrior diu, quam ccrtior fuit. Scd quid rc- 

fcrt 

7 aypellr- inodicos caliccs duos , quos 

b.it. M. 

Neronis principatu rcperta vitri am, qux 

appcllabnnt pro- 

(OS, 

ram Tiheria de iiiduflria poculum vitreum 

allihm, &~w,P, ideR,illr- 

Turn o( infroRuin oltcndi(hr, iuKu cjus 

fiiirrC intcrfctium. Pet. Crinii. dc hon. 

dirp. Jan. DuL fuper Arbitruin lib. 3. 

cap+ /&m. 

c Ptrroror.1 Qiafi pinnatos b alaros. 

d d m anfis appofiris. Qiidim lcgunt 

ntyioror , k itrdiri putant va6 frigidaria, 

idem, 

a xu

LIBhR XxXvI. CAP. x%vI. bpi 

*OS H-S. fix millibus vendcret. a In genere vitri 

tk Obfidiana numcrantur, ad Gmilitudinetn lapidie, 

quem in Ethio ia invenit Obfidius, nigerriini 

coloris, aliquan If o & tranflucidi, crafiore vifu, at- 

I rpclun. 

4ue in 'fpcculis parietutn pro imagine umbras red- ci,, #, 

dcnte. Geminas multi ex eo faciunt : vidiniufque 

& folidas imagines Divi AuguIti, capti materia hulu8 materid cnfhujus 

crafitudinis : dicavitque ipfe pro miraculo in r itudine. V, 

templo Concordia Obfidianos quatuor elephantos, 

Kemifit pr Tibcrius Caefar Hcliopolitarum 

Citrimoniis repcrtam ibi in hlercdicate ejus qui przfuerat 

&,gypto, ObGdianain imaginein Menclai. 

EX ,quo apparct antiquior materia: * origo, nunc vitri 3 arig6; limrll- 

Wri finditudine interpolata. Xenocrates Obfidia- tudine. xu( 

num lapidem in lndia , & in Samnio ltalia: , & ad 

Occanuin in Hifpania nafci tradit . Fit & tin&ura: 

noc. Me 

enerc Obfidianutn ad efcaria vafa ,& totuni rukm 

Pitruin atque non tranflucens hatmatinon 

appcllatum. Fit & album & murrhinum , aut hyacinthos 

fapphirof ue iinitatum & omnibus aliis 

coloribus. Nec c 2 alianunc materia fequacior, aut 

etiam piaure accommodatior. Maxiinus tainen 

honos in candiA.0 4 tranfluccntibus , quam proxima etao. M, 

cryfialli Gmiiitudine. Urus vero ad potandurn argenti 

mctalla & auri pepulit. c ER autcm caloris 

impa- 

a In gtnm witri @ ObfidiaMa nmr- 

14nrur, ad fimilirudinrm hpidir, qutm in 

Rthlopia inurnit obfidiur, nigrrrini rolrrii 

, diqumdo tranjlvridi , wa/liorr 

w;/;.] obfidiana illa quz Plinius incmorat,faCtitia 

erant, ad fimilirudincm 

Iapidis Obfidiani, C in gencrevitri reponcbantur. 

Picbat & ObIidianum IUbcns 

ad efcaria VPL idem Plinius : fit 

0 tinNurr rx qrnrrr 06/idinni, .J rfirrin 

~afi toturn rwbrnt ritrun atyur non irini 

Iurrnr, hamttitwm apprllarnm, fit b nlbun 

murvinum. Ira lrgendus ilk 10- 

cus , vulgo corriiptifimur . At vcrui 

4 tranfluq


i Iipr impaticiis , ni prarcedat frigidus I liquor : cu~n ad* 

u t addlta 

qua vicrca dita aqua a vitrca pi12 Sole advcrfo, in tantum expia 

fa. ad. 

In candcl'cant , ut vcltes cxurant. I:ragmriita tcporatfa 

randelcitdlt 

agglutinantur taiitutii, rurfus affundi non qtieuntv 

cat. FrG. prztcrquam abrupt3 fibiinet : vcluti cum calculi 

rurliui tota 

fundi ne- etiaiii pluribus tnodis vcrticolores . Vitrum ' hlp n'iluos iurl 

qucuiic. M. 

s' fibi iiec concoEtuin ferruminattir in lapidcm. At pernais 

tingi ,vcluti. 

v.parq. oinnibus, +qua conltaiit ingcnio, artcm natura fay: 

aI'qui. cicntc, fuccurrit niirari nihil pene non igni pcrfici. 

4 qtix conftat 

iiig:ciiiu 

, naliita c n P. XXVII. 

6ci.i. M. 

Ijniunr miracula 6 medicind:, 6 prodigia, 

T exvi- Gnis nccipit liarenas 9 cx qiiibus alibi vitrurn 9 

hw alilli 

p\!lmbuin. I dibi arb Tentum, alibi rniiiiuin , alibi plumbi C- 

alibi pit;- 

tlmlta, ". ncra > alibi piguienta, alibi tncdicamcntn fiin 2. It. 

M. qt~r mer 

hrr,rEun,ur, Ignc lapidcs in zs Iolvuncur , igne fcrrurn gignitur, 

*gJ'~tj"n. tiunt , quos qtiidain abaculos appellant , 

man habet. 

ceme,l- 

*kiln alllgrrur. tcCti' 

ac domatur , jgne crcmatolapide ' cztiienta in te- 

&tis Ijgantur. Alia fzpius uri prodcit. 

M. inatcria aliud gignit primis ignibus, 

aliud tertiis. Quando ipfc carbo vires haberc incipit 

rcitinCrus atquc intcriifi'c creditus, majoris fit 

virtutis . Immcnfa & iinproba reruin naturae 

portio :& in qua dubium lit plum abfurnat , an pa- 

7 ignis 

fuffiturn 

riat. Efi & i fis jqnibus rncdica vis. Pefrilcntiz, 

curatione contrahittir , ignis fiiffitu 

M. inultifortnitcr auxilinri ccrtuin cdt. limpedocles & 

8 Jc'noii- Flippocrates id monlt.-avcrc divcrfis locis. Ad 

firivcre. M. 

9 comfa. c~nvtilra vircera, aut 9 Colltllr3, ut b M, Varro au- 

Litor cfk : iph cniiii verbis CjLis litar : ijx ciais &, 

lo illxa- inquit foci. Indr cnim cinis 9 lixivus potus mcdctur 

: 

m"lr.V.;g- 

.,~tdtalor- 

,,,iter. 

fi fimr C~UZ Solis ob P . 

M. Voiio: 

i fircniiin. 

&c. M. 

til. V.

L I B A R XXXVI. C A P.'XXVIJ. 693 

1 ranvuli, 

dctur: 'utlicet vidcre gladiatorcs cum 'deluferints I'UIlt. M. 

hac juvari potione. (Luin & carbirnculuin gcnus 

morbi, quo duos Confulsrcs tiuper abfiimptos indicaviunus 

, qucrncus carbo tritus cutii inellc hint. 

Adco in rebus datnnatis quoque ac jam ' nullis hnt i,,c,,g,,,I,s, I nutli 

aliqtia remedia, tit in carbanc ccce & cinere, No11 li;;c;;;h,. 

prztcrjbo & unum foci cxeinpluin , Romanis litcris 

clarum. Tarquinio Prifco rcgnantc tradunt rcpcntc 

*in foco ejus apparuiflc genieale i. ciiicrc &,'~$~~tnafculini 

(~IUS, caiiiquc cluz iiifcdcrat 'ibi,?'nns- loy ";,, , In 

quilis regin2 ancillatn Ocrifiam captivain, confur- M. d. 

rexiffe gravidam. Ita Scrvium Tullum natuin , qui 

regno tucccfit. Inde & in regia cubanti pucro a ~ c l & ; ~ ~ ~ 

caput arfin'e virum creditumque Laris familiaris I~UC~O. 

filium. ob id coinpitalii 7 & ludos Laribus pri- 2, 1'4 

tnuiii infiituiil". 

L~xr, qui officium Ijnineiit a uz vehcndx 

militibus. Lix, chis, vel ll uinor 

cincri mixtun, hodie lixiviuiii. NDniNl. 

Qidam Icgunt, Id@ rmin rrrrii Imgrftr 

p01wr mrdrtwr,~r.ciircrcm hic Iixivium 

exponentcs. Vide Diaion. CooRant. 

in voce q&Diofcorid. de lixivio idipfum 

prodidit his verbis : nn'finq 

q'~ d+b, iS/+&. S~arp&. 

cay. de Fico. TJ~w. 

t-olcr,fvrgitmr, pro frrt%n, r/l ri mi. 

k prlrccdit fiatill1 illllc , irrxdfrr fWthl 

mrdnwr. Pint. VI Iirrt p,drrrg/*drnroru,, 

&c. J Prxludunt gladiatorcs in ilrciii. 

cum ante vcrm pugnam clypcos & parmashalturn 

mitriinr , quar vcniiih cxcipuuar, 

haltafque Wdw, G gladior ja- 

&dt, quod urnrilarr dicitur : ciudunt 

VCIO, five dcludunr, ciim ill0 excrcitacionLgenereludcrcdeClerinr. 

SIC Aqui- 

Iius lltrus definiit,qua Boaus eludcrrt. 

id e(t,ludcre cefirer. Lip[ c. I y. 11b.1. 

Saturn.

694 


NATURALIS 

HISTORIE 

L I B E R XXXYlI. 

P R 0 OE M I U M. 

T nibil inpituto operi dejt , gemma fiperfint, 

6. in arkurn coatla rerum natur& 

rnujtjas, muh nuUaJii parte mirabilior. 

Tanturn trrbuunt varietatr ) cohibut, 

materirg, decori, violan etram fignee gemmrks 

nefm ducenter. Ahqurts vero extra pretra nUa, taxationemque 

burnanarum opum arbitranter, ut plerif- 

que adfimmam abfilutamque rerum natura contemplattonem 

fitb /it una &qua gemma. Qp fuerir 

orgogemmarum, 8. quibus :n;tiw m tantum admiratio 

bsc erarfirit drximtw qrradantenus in mentione 

auri annulorum uc. Fabuk primordium d rupa 

1 futili. Couca/lea tradunt : Promcthei uinculorum interpecirculi- 

tattom ' fitali : primumquc fixi hujus JFagmelrtum 

pal. 

datum Hoc 

mi mu- inclufim few0 ac digito 'circundatfinr, anrium, & 

lum, k hoc 

gemmam. 

rx 

bocgtmmam. 

a Pronet&; vinculorrtm inttrprttarionc 

fatali. J Promctlicum Cauci6 ropibur 

Jupirer alligavcrar, quod pludibrium 

fibi offa pingui reeta in convivioappofuiffcr 

; quod i ncin caekflcmcifet fu- 

ratus : quod de k~pro MincrvJm foliciraffcr. 

Eum tamcn poR folvir I quod 

Thcthidir anioic captus,ab cofatorum 

CAP. 

prxrcib capn6vi&t,nakiturum ex Thcihidcfiliiim 

parrcmriorcm fore: & memor 

cnrum quit advcrfiis pnrrcm crcrat, 

nietuerct ne par rcddcrctur : l d CI 

lrgc, ut fuarurn pocnrrum monumenrum 

anulurn fcrrcum, & coronam tcxram 

colligitis Horibus gcffarct. Rhodiginus 

cay. 19.lib.G. Ddtr. 

I Poly-

LXBER XXXVII. CAP. I. 695 

c A PI 1. 

DC gemma Popcraru yranni , 6 Pyrrbi rcgi6, &. qui 

'fiulptores optimr , e9 nobilitates artijcurn , 

quir primus dattyliotbecrm Romi babuir. 

I rcnlpta. 

rcs. V. 

ctlepit au&oritas , in tantiiin amoreni 

, ut a Polycrati Smio a h ero infularum ,;:y~ 

ac litoruin tyratino fclicitatis fure, quam nimiani fatcbatur 

etiam ipfe, fatis piarnentiin unius gemma: 

vofuntario damno vidcrctur, ti cum fortunz volubilitate 

paria faccret : planequc ab invidia ejus abtindc 

fe redimi putaret, ti hoc unuiii cioluiflet. Aniduo 

ergo gaudiolalfus, profc&us navigioin altum, 

anuluin merfit. At illutn pifcis exitilia tnagnitudinc 

Wegi natus , crcz vice raptuin, ut facerct oiten- 

turn, in culinatii domini rurfiis b Fortunz inlidiantis 

manu rcddidit. Sardonychen cain gcmmatn dv2;;;;f; 

fuific confiat : oftcnduntque Roins , fi credimus, lW7iJdld 

in Concordiae delubro, cornu aurco 4 Augufh do- m, 

no inclufnni ,& novifinium propelocuin tot pr2- 

latis obtinentcm. Poll him anulum regia fama cll 

gcmniz Pyrrhi illius, qui advcrfus Roinanos bollum 

geilit. Nanquc hnbuiffe traditur achatcn , in 

qua I x. Mufz & Apollo citliaram tcncns Cpcfla- 

rcntur , non arte , 

fcd rponte natura ita difcurrenti- 

bus inacidis, ut Mulis quoque Gngulis h a ' rcddc- t{r,Ltyn- 

rentur inlignia. Ncc dcindc alia, quae tradatur, magnopcre 

gcniniaruin claritas cxtat apud auttorcs, LIV,", 

y,,LN, 

lh 3 c a. 

At- 

' praetcrquarn Ifiucniaiu choraulem , multis fulgeii- ;, f , 8: ~ 

tibufcjuc uti folitum , comitnntc fnbula vnnitatcm 

cjus , iiidicato in Cypro fcx iurcis dctiariis fiiinragdo, 

ctI' 

4 AuguRi. 

17 nrF/or 

dr w v ril"br. 

J.0.

696 c. PLINII NAT. 'HIST. 

ragdo, in quo fuernt fculpta a Amymone, jiifTtk nutncrari 

: & cum duo relati cCTcnt , imminuto prctio, 

t me ,in 

or A male ' ine Hcrculcs curatuni, 'dixifle;multiim e- 

k. * (edixif- Y. nim dvtrattum gcinrnar dignitati. Hic vidctur initieuitk, 

iit oiiincs muficae nrtis hac quoquc o h - 

tatinnc ccniercntur, vcluti Dionyiodorus aqualis 

vjiis lli a:iiiulus, ut lic quoquc par vitlcretur. Tcrtitis, 

qui codcm tciiipoie fuit iiircr muticos, Nicomachus, 

ndtns gemmas habur& traditur, fcd nulla 

pcritin clctkas : forte quadain his cxcinplis initio 

volurninis oblatis advcrfus iitoy, qui Gbi Iianc oiten- 

Zltlt 1 7 ~ - 

E':yl;: 

tntioiicm j arrogcnt, ut palain lit cos tibiciniiin 

gloria tuincre. I'o!ycratis gciniiii , quz deiiionflratur 

illibata intaEtaque eft. lfincnia mate 

rnultos poft annos, appaict fcalpi criain Gnaragdos 

fiJitos. Confirniat hsnc candcrn opinionem 

cdi&um Alcxaiidri Magni, quo vetuit in gcmnia 

fc ab alio fcalpi , qiiaiii B I'yrgotcle , non dubie cla- 

I;~nnllr. rifimo arris cjils. Po& cuiii Apollonides & Cronius 

in gloria fucrc,quique Divi Auguiti imaginein 

qw iiinilcni crpref'lit , y a poftca principes fignibant, 

Diofiorides. b Sylla DiCtntor traditione Jugurthz 

vdlcic 

iempcr * fignavit. Eft apud au&orcs, CY. Intcrcafullre 

ticnfein illurn, cujus patrein Scipio /Emilianus cx 

nr,n. li provocatioiic interfecrrat , pugnz ejus effigie fig- 

plcrui fiilop 

rncmiil'l- 

aIiquld 

hoii cwn 

ilOc 

srli,,,> attiirum 

ltilo *# mor- iiatk : vulgato * Stilonis I'rzconini hlc, .quidnain 

n s & ~ ~ fuiffc f~Auruni cum, fi Scipio B patrc ejus intcrpllllpl'ntl 

lco v cinptus cffet. Divus Augufius iiitcr initia ' fphingc 

6 Dt,,s 

In fitrnavit. ' Duas in matris anulis lain indircrcte 

oiacns. V. " 

Gmi- 

Rmtc Boccho in gcniia procumhcnte, 

& vclut licrbrrn porrtgctitc , Jugnrrhrqiic 

manilus in rerp,utn rcvinCt is, hurtii 

abieflo, clato crurc dextro. Lirlitius 75. 

vdc Valcr. rap. I y. hb. 8. I'lurarchum 

iii Sylln. ~dtni. 

c ,~p/,ragr fipoit. 1 ~omprius cnfifer0 

Ic'oiic. Alcw. abAlcx.c.ic).l.l.ldrm8 

3 hlcrfr,.

LIEER XXXVII. CAP. IT. 697 

&nilittidinis invcncrat. Altera pcr Lella civilin, abfcntc 

co,arnici fignavere rpifiolas & cdi&a,qiix ratio 

temporuin nomine cjus reddi poilulabat, lion 

iiifaccto lepCre accipientium , aenigniata aflkrrc 

cam fphingcm. Quinetiain a Mzcenatis rana, pcr v. 

collationem pccuninruin in ni3gno tcrrore crat. 

Augiiftus poltea ad evitanda convicia fphiiigis , 

Alexnndri Magiii iniaginc tignavit . Geminas phires, 

q1irx.I pcrcgrino appellant noininc datiyliothccam 

, primus oinniuin habuit Roiiiz privignus Sylla: 

Scaurus. Diuquc nulla alia fuit , doncc Pottipcjus 

Mypis cam qua: Mithrillatis rcgis lucrnt, intcr 

dona inCapitoliodicarct, lit M. Varro aliiquccjufdcin 

ztntis auaorcs confrmant, multuni przlatain 

Scauri. Hoc cxcinploCaefar DiAator fcx dnfiyliotllccas 

in %de Veneris Genitricis confecravit:Mar- 

ccllus OCtavia gcnitus iii Palatha Apollinis * zedc s ccI1a.M. 

unain. Vi&oria tmcn illa Pompcji prinium ad 

margaritas gcinmafque inorcs inclinavit : ticut I,. 

Scipionis Pr Cn. Manlii ad calatum argcntuni , & 

veitcs Attalicas , & triclinia zrata : h ut L. Mumniii 

, ad Coriiithia & tabulas piAas. 

c A P. 11. 

Dc jemrni trmjlatir in triumph Pompeji ,& njturrt 

cyfidi, 6 medicinis, 6 luxuria circa CJ, 6 quando 

primuna rnverita nturrliiita 6 luxuria circa ea , c9 

natura rnurrltinorum 6 qu& ntentitr fitnt audores 

de fuccino. 

uti phius nofcatur , vcrba ex ipfis Pompcji 

ID triumphor um a& fubjiciam.Ergo tcrtio triunipho, 

quem dc piratis, Ah, Ponto, gcntibtifquc Sr 

rcgibus in ft'ptiinoopcris hb~$ voluiuinc itdicnris, 

AI. Pi- 

I proptor. 

n Mermrilg IIW*. ] Scnccr in cpiff. fi~& /;,i, 

1 Xj. dc M$ccnarc: Nia t t t GIUII ~ rtr. i difirnr'fopr~rb~~. 

ILlciii. 

I 

sx < 

.1 /{U.

I natrli 

cue, A,,r:, 

698 C. QLIN~I NAT. MIST. 

M. Pifone , M. Meifala confulibus, pridieXalend* 

OLkob. die ' natalis hi egit, traofiulit alveunl cum 

; Iulorll9. tcffcris'luforium i? gemmjs duabus latutn pedes tress 

longtiin pedcs quatuor :& ne uis de ea re dubitet, 

nulla gctnmaruin magnitudine it odie prope ad hanc 

ainplitudinern accedente, in eo fuit Luna mea 

31cRi.M. pondo xxx. j leAos tricliniares tres : vafa ex a m 

gcrninis abacorutn novem : figna aurea tria, Mi- 

4 cnrmDI, 

&.. lllolll ncrvx, Mdrtis ,& Apollinis : 4 ~ ~ r ex ~ mar- t ~ a ~ 

gariris triginta tres .- inoiitcm aiircuin quadratuin 

.'lrcl1s~+ draw. V. 

, , ~ l l , ~ r ~ ~ ~ - 

CLIITI ccrvis & leonibus ,& pomis omnis generis 9 

' circunclm vite aura. Mufeuin ex margaritis , in 

cujus faftigio Iiorologiiiin crat. Imago Cn. Pornpcji 

; inargaritis , illa rcgio honorc grata, illius pro.- 

bioris vcncrandiquc pcr ciinCtas gentcs , ilia, inquam, 

cx iiinrgaritis , feveritate vi&, sc veriore 

qtinm 6 luXrlria ' luxuriz triuiiipho. 7 Qiiatn profeAo intcr illos vi- 

V. trlw~'lo. TdriJ ros durairct cognoincn Msgni ti prima viaoria 

7 w m fic triuinphaflh ? & inargaritis , Magnc, tam proparitin 

iiitcr 

mo~~er VI- diga rc, & fmininis reperta , Oqtiani germ re fas 

rorduraffcr 

cognomen non fit, hinc fieri tiiov vuItus? Iic tc prctiofiim vi- 

!i dcri ? Nonne illa finiilior tui clt imago, quain Pytrium 

hrl- ;:- rciisi jugis impofitifii ? Grave profc&o fadurnclue 

fo?d'mrr- probrutn crat , Pni vcrius irx Deorum oitcntuin 

ga. kc. V. 

8 qurm credi oportcret , clarcque intclligi potlct, jam turn 

habere ge. 

rcrcquc tc. iliud caput Oricntis opibus fine reliquo corporc 

V ?arm 

4 ni ";. oftcntatum. Catera triurnphi ejufdcm citisrn viripopulo 

'IU' rzvum Po. lia ! a Reipublica datuni inilk talcnthln, legatis 

dconim 0- & quzltoribus, qui oras maris dcfcndiikent , 11-S. 

flant. M. 

bina 

timm. Sic plane MSC. h mcmbranaccus 

Pibliothccr Acadcmica: fic comidtire, 

a Rudin infpe&i,qui Plutaicho 

& Appiann adhibitis rcrcribit: Ptafr- 

&fir 0 pr(latrbur, 7ri ora mnrii drjindlfint 

, dairrn millr trlrnrlm , militibw 

a l'orr.

Ctiooibus dr cxpeditionibuscum Roma 

dirccISlXct, utcbarur. Ihlrr. .- , 

tiberinunl Poinpejani fiiilfcprsludiiiiii. 

Xatn Nero priulquani probe pcrfricaii-

Plinios. Cryitallus fit C hpidclccnte 

prfpicno filcco, quem fiib tcrriy, aut 

intcrgcl dm rupiuni vcnas frigidifls ve. 

hemcnr glxiat, h dum. Vide Agrico- 

Iam lib. G. foflii. niodnriis crpflallm 

hibit cx aqua pura coiicrcfccre, kd Vi 

cryltillo vide Orphcwn & Thcophr. 

&> AiBvr. ihlcc. 

b Indrtn a& prcfirrur.1 Gnrcios ab 

Mnno c47. lib. I. ilulloin per nnivrr- 

Cam Illdiain cryltalIuin rcpetiri fcribit. 

Idrm.

L~BER XXXVII. CAP. IJ. 70' 

laudata in Europa: Alpium jugis. Juba aiiBor clt, 

& in quadaiii infula Rubri maris antc Arabiain {ita 

naf'i , qiiz 'Neron vocctiir : & in ca, qua: juxta 

gemiiiam topazion * fcrar , cubitalciiiqtic c.t&fin~ 

tiw:'* I*- 

N~~~,,. 

it l'ytlqora Ptolciiirei rcgis przfctto .., Cornclius ' *crt*h'* 

Gocchus I& in 1,ulitania ndci pcrquani inirandi t Nr 

dirir. 

pondcris, imtncnfis jugis dcprefis b ad libraaicntuiiiaquz 

putcis. Miriim & quod Xcnocrntes tradit 

Ephchrs , aratro in AGa & Cypro cxcitari. Noli 

enim inveniri in tcrreno ncc niii iutcr cautcs cre- 

ditum herat. Similius 4 vero eit , quod idcni Xr- 6. ennocrates 

tradit, ' torrcntibus Ixpc dcyortnri. Sudi- ,;,; ;- 

ncs vcro nc at niG ad AIcridiciii f\xx%ntibus lock 

nafci : quo! ccrtuiii cit : non cnim rcpcritur in a- 

quofis , qiianquaiii in rcgiouc przgclida, vcl G ad 

vada ukltre glacicntur arnncs. ' Ctrlciti humorc 

parvaquc iiivc id ticri necclli: cct : idco caloris imaticns 

, nifi in frigido potu abdicatur. Qiarc f:c:;: :2 

%xangulis tdcatur Iatcribus , noti facilc ratio invc- ;d;iGniri 

yoteit, co magis quod ncquc mllcronibus ca- dic1tur.v. 

den1 Cpccies en , & ita abfolutur elt latcruin lavor, 

ut nulla id artc pfit aquar'i. d Magnitudo atnplirfima 

adhuc vira nobis crat, quam in Capitolio Li- fio6URu,. 

via Augufia dicavcrat librarutn circiter quinqua- M. 

ginta. Xenocratcs au&or cfi, vas amphonlc vi- 

a Cornrh'w TorrLw & in Lul;tmir.] 

Legend. Corrrliw Borrhw 8 ir In/;tanir 

mfii prrpm nirrtndi pnrlrtir in hntnfi6wrj~gir.e"r. 

Liinr prornontorium in 

Lulirjnir : drprt/Pi pntroi ad librrmmium 

r9w. ad librandarn ayusin dcprcl' 

Cos Intcllige.legi criain pofler,Antl;bu. 

;w,~b. tit dcjugir intcllij:ot, iindc Aiio 

fliivius oritur. Salrnd/tl; p.4c.7. b. 

b Ad irCranmrum. ] Quantum cffoderc 

3qtJ.z yrrmir runt, nnn Cat utienics. 

Eoderg loqueiidi gencrc uCi cR h E. 9. 

kqiicntc. nnlrc. 

c ~dtjli bumorr pdvvqur nivr idfirri 

nc@ rjl. J Lcgard. Calrjli hmtrr,prr- 

7 Divw

702 C. PLINIX MAT. HtsilY. 

rum, & aliqui ex India cryitallum fextariorum qua; 

tuor. Nos liquido affirmare poffuinus , in catitibus 

Alpium nafci, atque adeoinviis ,ut plcrunque fiine 

pendentes earn extrahant. Peritis figna c& indicia 

nota funt. a Infcitantur plurimis vitiis, fcabro, fer- 

M. t w ~~- rugine, maculofa nube , occulta ' aliquando vomile. 

= itenlfa- M. ca , prrrduro fragilique * centro & fale appellatoi 

3 aliqui. Eit & rufa, 3 aliquibus rubiso : aliis capillamenturn 

M. 

rimae timile. Hoc artifices calatura occultanr. Qur 

vcro finc vitio runt , pura ere malunt, accnteta appcllantes 

b nec fpumei coloris lynipidat a ua. Poftremo 

auAoritas in pondcre eft. lnvenio ;E fedicos, 

quae funt urenda corporuin, non aliter utilius id fieri 

4 r~in ra- putare, quam cryitallina pila advcrfis 4pofita Solis 

dlr: ~pplita. 

M. radiis. Alitis hic furor, H-s. CL. M. trdlatn unam 

f mrrcitr 

,,atrefami- non antc multos anrm mcrcatam i mitre fami- 

fi~*. V. 

V. 

lias , nec divite. ldcm Ncro aiiiiffarurn rerum nuntio 

acccpto, duos caliccs cryitallinos in fupreina 

ira fregit illifos. Wac fuit ratio reculuin fuum punientis, 

ne quis alius cx his liberct. Fragment3 

firciri nullo modo qtiennt. Mire ad fimilitudineni 

accetkre vitrea fcd prodigii modo , ut hum prctium 

auxerint cryftalli, non diminueuint. Proximum 

locum in deliciis faininarum tamen adhuc 

tantutn , fuccina obtinent, eandernnque omnia ha, 

quam geininz , aufitoritatem, fane majorcni aliqui- 

6 frigid:. bus dc caufis crflallina & tnurrhina, 'rigidi potus 

utrqiie. In fuccinis caurfatn nc deliciz qiiiderii adhuc 

cxcogitavcrunt. Occafio cfi vanitas Grrcoruin 

diligcntiz. Lcyyntcs modo que perretiand 

dicerc,cum. 7 corum ttir me dc ortu 'cotuin, cum hoc quoque interfit 

V. vim, fcirc poftcros quicquid illi prodiderc mirandum.

dc/rwymo/im virgilio in Cciri, 

hlon'm~ drlifib rommnvif rrgirdirrr 

r,,ai;o f@i ar d4ro /rrrymnfi. 

Orplicus qnoquc in ArgOn"lriCis c&d. 

cy' ~ A d x h % ~ popiillll1l W IlCr)'ll1(~ 

Ciln vncat , iiod litwinoin, populi cfl; 

lacry man1 nlit 

rarrt ur. />'i/rc. 

b WrHor. ] 'IlAixmy, (pod 110s 

cilct. rd$m 7mpQairur iAiRmle 

i&;nrr,c. Iliad. c Ihm. 

c Currpidri.1 ~ctrus vidorius c"p.4. 

~ ~ l , Apollonii , ~ ~ . vcrfuslk Ellripidis ex 

! lipplyto coroiinto rccitar. Idm. 

d l ~ y ~ ~ J Jofcpliiis o n . lib. q. dh;- 

AI$&^ vOcn1. Vidc Brod. c.10. 

lib. 1. Tlicoph. lib. dc lapidibus. / dr.

704 C. PL~NIX 

NAT. MIST. 

i. maribus fulvum & igncum, L\ fccininis languidills 

atqiic candidtiin. Alii dixcrc languriuin , 8( effe in 

Mia Leitias Iniigurias. %tnothcniis langas vocat 

1 ~fl~.~~at*e:ifiicrn & circa Pdduin iiu vitam ‘affirmat. SU- 

M. &Ch. 

dincs arborcin quz gignnt in l-jguria. In cadcin 

fentcntia & Mctrodorus f‘uit. Sotacus crcdidit in 

= petri*- Britannia * arboribus rffltiere , quas clettridas vo- 

M &Ch. 

3 Vucat. cavit. Pythras a Cuttonibus Gerinaiiie gciiti accoli 

M. 

aituariuni Occaiii Mentonomon nomine, fpatio 

ftadioruin {ex millium : ab hoc diri navigationc in- 

4 illuc~. fulain abeETe Abaluni :‘ill0 b vcrc flutitibus advchi, 

& ctfe concrcti inaris yurgainentuin : incolas pro 

5 Tm- ligno ad igncm titi co, ~mxitnihpc ’ Tctitonis 

n,bus. v. 

vendcrc. I-iuic & Tiinaus crrdidi: , fcd infulam 

6 f$nnno- Baltiam vocavit. I’hilrnion rirgavYit flnininaiii 

mantiam. 

mprair6.4. ab clcltro rcddi. Niccas Solis radioruin fucciiiii inc 

t ? . h L 

ism. a. tclligi voluit. Hos circa occarulll crcdit * vclichit 

IICl In 

v,vn~cmnrr mentiores in terrain aktos, pingticin fiidorein in ca 

Anhhirun. 

, nit. M. prtc Oceani rcliriquerr,dciiidc: ‘ 9 rurtibus in Gcr- 

~ vyit. g r yero , Cb. manoruin litora ejici. Et in Bgypto nafci Iimili 

air. . modo, EL vocari Sacal : itctii in ~iidia , gratiufqiie 

8 vel1emcnriui.,V. 

tliure effe Indis. In Syria quoque fccminas vcrticily 

n&0rbllr. 

M.& 10s indc facerc, & vocarcharpaga quia folia & a- 

Ch. 

lcas vcfiiurnquc finibrins rapiat. Tlrcophraf Y os 

IO pro- Occano id cxafiuantc ad I’yrcnaci ID promoiitorium 

montorir. 

cu. cjici : quod & Xciiocratcs crcdidit, qui dc iis nulI 

C ~ ~ perriinc L fcripfit. Vivit ndhuc Afmibas qiii tradifiada. 

M. 

c;ct,l,ifi- dit juxta Atlanticuin inarc cfi. lacum Ce$iiiida, 

dek. Cb.

LIZIER XXXVIT. CAP. 

11. 70r 

ueni Mauri vocant eleQruin. I-Iuiic Solc cxcala&um 

c limo dare elekkruiii fluitaiis.Mnefias Afii- 

? 

ce Iocutii Sicyonctn 'appellatuin , & Crathin ain- ;,yy. 

ncin in Oceanum C ~ U ~ I I 2 Iacu ~ ~ I, I in ~ quo avcs, 

quas inc1cal;ridas 5: pcnclopar ' vocnt, vivcre. Ibi ,tr ;$ 

ridci, ratioiic eadem, qua fuprn di6ttum clt 4 de clc. w ch 

&ride lacu. T heoinencs 4dicit , juxta Syrtiin ma- dIc,[, , 

pain horturn Hcflwriduin efl2, ex quo in Itagnuin 

'. 

, cadat, colligivcro B virginibus Helpcriduni. Ctc- f cadltV. 

fias Indis flumcn C~IC I ~ylpoboruin , quo vocabulo 

vrdo. 

fignikcctur oinnin vah fcrrc bona : here A Scp- v. 

tentrione in exortivuiii Oceanum juxta tiiont~iii 

7 conli- 

1 Glveitrciii arboribus clc~runl fcrcnti~>us. AI~O- 

tum. v. 

res eas aphytacoras vocari, qua appcllrrtione Ggllificetur 

pridulcis fiuavitas. Mihridntcs in Gcrrnaniz 

litoribus cflc infiulam , vocarique cain Orerioain, 

ccdri pcrc filvohm : inde dcflucrc in 

petras. Xenocntcs iion fuccinum tniituiii in Itnlia, 

H 7'hrior.. 

Vcruiii etirm 8 thieum vocari, hScythis vcro fik ThycIu,). 

criuin Io quoniam & ibi nafcatur. Alios putare in '; Agrio,, 

Numidia gigni. Super omnes eft Sophocles Tra- :;ct:li'. 

gicus Pocta, quod equidcni iniror tantapvitatc 4; quodcothumi, 

& prgterca vitae fama,nlias principe loco 

gciiitus Atlaenis, rebus gcitis , exercitudutto. Hic 

dtra Indiain fieri dixit 2 lacryinis Mcleagridum 

oviuin Meleagrum dcflentium. Quod & credidiik 

Cum vel fperafle aiiis pcrfiiaderi poifc 9. qui$ non 

miretur z quainvc pueritiain tail1 iinperitim pofle 

reperiri , quz avium plorntus annuos credat, lacrytdve 

taingrandes , avcfque 2 Crzcia ubi Mckager 

pcriit ploratum ifle in Indo.; ? Quid cry? 

noti multa zque fabulofa produnt Potta. 3 Scd IOC 

€3 

Lb 

3 111 hl.

706 C. PLINII NAT. ~IIST. 

1 Invcm- ea in re quae qiiotidit ' invchatur atcpc alundet, 

CUI, GI, iu- 

VciliIiir PI- t!i hoc mend,iciiim coarpat, ktio qiienquam didac 

4bun 

jat, E iloc fe, ftiinina hominulil contcmptio eit, & intoleran- 

&::(*?'- ria mcndacioruin ilqunitas. 

c A P. 111. 

De ortu 6 incdictnid &.generibw & luxurirt ficcinorum 

& bncurio , 6 mcdrctna. 

a dcfluens Ertuin fit gigni in infulis Septrtitrionalis 0- 

L incdiilin 

in pinci ceani, ti B Gcrinanis b appcllari 

&en &c rcfin, 

p,nclr itaye 8~ A nohis imam infuIaruiii ob i 

CI ,lu,norlr, impit v. riain appcllatain , Gcrmanico Cxfarc ibi clafibus 

el~'ltbll- rciii gcrentc, Auftraviam i barbaris diAam. 'Namorir 

abtlndanm. 

fcitur aiitcin defluente medulla pincigencris ar- 

Dcllhtllr. 

Y boribus,ut giimini in ccrafis,rcfina pineis. I d Lrum- 

3 Lrumpc,lr,a. 

pit huinoris abundantia : dcnf'atur rigorc vcl tcpore 

1,). 

, m+ 4 autuiunali. Cuin intumcfccns zitus rapuit ex inri. 

N, 

, ' fu~is, 

tinct,i~clodir. Flu& vcrtrlmbentr io 

altiiln provolutum, inaris vertiginc M 

Llfugim, rcrnporifque dtururniratc dorel'cit, 

ur apud nos pdJidpbiltuin, & 

jam turn fuccinum clt , Licyuc concrcturn 

in Irrora rjos fcatutigini oppolitb 

advcrlic ventis cjiciror. C;agntis, qui 

proculdublo bitumen qtl in vil'ceribus 

terrs i~iqIris feculis cxcot~yq 9 glebam 

hobui,crutarn propc Wtbonbn in C~UB 

lapidis fodiuis . dimidia cx,partc nigram, 

altera flavm , luceini modo : 

quod argumcnto certtnimb cR, fitccinum 

eo modo gi ni quo diximor. Glo. 

antem d~prnfr,Wr.j In regionc, 

. 

bdos quoque 5 kino duodcciia haud 

,_ . _-.. . I 

q115 it3 pridcrn in tolliliurn thelauro mco 

Giccinurn mittit, rclinifcta nullafunt fervavi , Gngulos culiccrn offcndcntcs, 

arbores . At iii Scptcntrionaliuni Iito- vcl formicani inrus fepultain. Ddrr. 

rum iraCtii bittiminis ceric genus fle- d Frumpit kumrri4 n&&r;r, br.3 

ut aptid nos aira. Cumclgo fontefito 

fcarurir bitumcn id , rnollcadhuc Pr 11- 

prlltrur ita rrhbifr , WI pndwr ridrarur, 

arqurno*/;rlrrrin u~e,vid:SalmaCPlin.

7 

LIBRR XXXVII. CAP. 111. 707 

Cilis, ccrtc in litora cxpcllitur , ita volubiIe, tit pcti- 

&re vidcatur atqiic confidcrc in vndo : qiiod ar- v: ncq"c* 

' 

his fiiccum CRC prifci nohi crcdidcrc, ob id hccinuni 

nppcllantcs. Piticae autcrii arboris co'c in&- 

cio eit pincus in attritu odor, 8: ' quod accenfiim 

tcdz modo ac tiidore ' flagrct. Afibtur Gcr- 2. flwat. 

manis in Pannoninm innxime provinciaoi. Indc 

Veiicti prioium , qiioh Grsci Mcnctos vocnnt , rci 

fi~ii~am fcccrc , proxiini Pmnonia , id accipicntcs 

adilrxi 

n iula c> I- 

circa tnare Adriaticum. I'ado vero 8 anncxac fa- ~ 

buk videtur cauh , hodicqiie + tranfpadanarum rlelIte 

M 

agrcfiibus fixininis , monilium vicc fiiccina gcftan- , nlnlp. 

tibus, maximc dccoris gratia , fed & mcdicinae: ;I~:;E."P;Tquando 

tonGllis crcditur refifierc, & fauciuni vitiis, ;fd;: 

vario gcncre * aquarum juxta illos infcltnntc guttu- ~;;t;;m. 

ra ac vicinas ciriics , PC. fcrc M. pail: 1 Carnunto I avnruin 

g'li I*- 

Pannoriiz ateillitus id Ccrmaniaz, cx quo invchi- rum npud 

rllor. v. 

tur, percognitum nupx. Vidit cniiii rclucs Roinnnus 

tniflhs ad id coinparandutn 1 Jiiliano curante 

gladiatorium iiiunus Neronis principis , qui hac 

comiiicrcia & litora pcrngrnvit , tantn copia invc- 

&a, 

8 cued *rcrnfim rrdr modo.] In& 

fortanis Gcrmani 3tuRcn vocanc,quod 

rcccnfuin & nidorolm fignificat. Dn- 

Irtrmpiw. 

b ~ firrwvd ~trm.@r.]SicIcg.in MS. 

J$vm*tur i Crrmunt idro mmmr dppdtamprorinrinm, 

0 indr advrilurn pimum 

ad (01 , p o i G'r.eci tlmrtor vocanr. 

Famm rri fitrrrprowimd Pannonir, Or. 

In vctcribus vero , .Afiv/ur i Crrmanb 

in Pmnoninm, nws ppvouinrirn,~r. ut 

invulgatis :qui C vcraefi ac integra Ic- 

&io,lR r im b Vcncros Romanam provincirm 

incclligit. h'am Pannonid (iim 

wham , idto narimc rpprtirrm prorin. 

rim , CY inJc ad Vrnrtor yrimum , qaej 

@mi Htncior VtrrCaut, hi rti fnaarn fb


Eta, ut retia arcendis fcris b podium proteptia 

i totidq,,h 

M., hccinis notnrcntur, arm3 vcro ' Iibitina, totura 

cor,tl@ 

pinco ,,,- que unius diei apparatus ciret C fiiccino.cI Maximum 

bpr. 04, 

pondus isglcbae attulit XI I 1. libraruiii. ' Naki & 

iyiure,.- in lndia ccrtum efi. Archclntls qui rcgnavit in 

cyt:bzi- Cappadocia, illinc cortice inhsrentc tradit advclum. 

V. hi ride, poliriquc adipc Cuis J Idtentis incoc5tum. 

6 huic.V. 

7 im+ L,iquiduiri priiiio deitillnrc , aIguinc~lto 

nem n. 16- 

,,elm reii. dam intus tranfluccntia, ut forniica: aut ctiliccs, ]:Idunt 

qur 

M. certzclue , quns adhziiik multco non cit dubium, 

5( inclufas 4 indurcfccnti.C;encracj-us plura, 'Can- 

&~i~~;,- 

wr,p;:$! dida odoris pr~fiantiifimi. Sccl ncc 'Jiis 

prxtcndtbarurad arcendas fcras. Satm. 

y.215.b. 

b Pod;wnprotrgm:in. J In theatro Mc 

nianum , locum ad fpcffmdom idoneum 

, culuspats migis provetti pulp;. 

rum dicitur. Nrrr inquit Suctoniuc, 

prrraro hdlr prafidrrr. rdtevum acinbanj 

primumpnvai~ fovaminrbuc, drindr toto porlio 

nduprriufldavt confirvrr~it. Dalec. 

c .!tbirmu.1 App;lntusfuncbris,phc. 

rctra, firidlpilz, h,utinquit Martialis, 

@Iuniant fpondz, Pugoaturio ghdiatp: 

funt ~111~- 

ncc CC- 

qetb. a de- reis pretium. Fulvis major auaoritas. Ex iis ctiamcotii 

mer. 

ien. p~rcrt. iiuii~ atriplior traniluccntibus, prxtrrquam fi niiiiio 

&. 

definiri. ardorc flagrcnt: 7 iunaginc;~~~iic ipcain incfli., 11011 

t3f. 

Io igricm < placct. Surnina laus E'alcrnis i vioi colore 

ut quocuque tmgi, 8 didis, inolli fulgore pcrij3icuis. Sunt & in quil>us 

le*, mm'n hmdo- 'I- decodi rnellis lenitas placcat. vcruln tloc cluoquc 

ruin Qinctizm levo. "notum ficri 'Ooportct , quocunquelil>cat, tingi, 

&anitluf:t hzdorurn fevo & anc1111i~ radice: quippc ctinrll 

rndice Ec 

cooch&io. conchylio inficiuntur. f Cstcrulll attritu.d;b' 'itorurn 

V. 

acccpa 

ut rrtiu rrrrndljiripodim, 0r.l ribus in arcnani liliitins inflrumrntr 

Lcgc : firrim nodavcniwr , arrna omnia fcrebantur, ut fandipilm , k lcfti , five 

gladiaroria ,& va6 t Judo cornpolita tliori , ut inortui protinils cffcrrciiiur. 

crant fuccino. Rctiaporroquz podium Portam vero qua cvcl~tbanrur, in ninprotqebant 

,fuccinoerant nodata, i.e. phi t lira t ro tibitiuenfcm idco vocabaiit. 

nodos hnbehant t liiccino, vel loco no- Quintilianus , SonJbUnl ftrali tlnnprr 

dorum fuccinum. nodofirrria Tibullo. rub.e, il'atifqnt libitina &vir dwrrbarnr 

Xetibus toturn Amphithcatri podium f*m anie norirm. Lipf. cap. 22. lib. 2. 

Saturn. 

d Mnximwm pon& ii gbbr,] He001 

Doetius tradir apud Scl~ctlondir Ruthquaniain 

Elcff ri InaGmcquo tnrjorern 

appuliG. qua rcifiici & aroclri hcec- 

dotes, ignari guidnarn dt, 

tlruris loco 

uteban tur . nak. 

E NaIi 0 in Indinctr!wm $. JFortdlis 

Indiz Tartaria Scptcntrionali. Idtnr. 

f C.wrwrn attrirw digifarum. J Lqc : 

Crierwm nrmw di'irwia nctrprr wi tdrnlir$nni 

injpah acfdia urdu, @ 

gU"

LIBER XXXVII. CAP. IN. 

' sccepta caloris anima trahunt in fc paleas ac folia vi;:zm 

arid4 'ac pliilyras ut inagntl lapis fcrrum. a Ra- tratiunt hs. 

1 4cqum 

iiienta quoquc ejus in olco addita flagrant diluci- I 

dius diuriufipr? c~unm lini mcdulla. Taxntio in dc- 'I) :;c,,,i 

cvta IU,~~, 

liciis tantn , ut homitiis quativis parva efigics , vi- ;paddrto 

votuui lioninum vigcntiurnc]uc pretia iiiyrrrt , 

prorhs ut caftigatio una non fit fatis. In Corintliiis 

;es pbcct auro argetitoque 4 iiiilto in calatis ars e~ 4mixtu~ 

ingcnia. Murrhinoru~n 8: cry kdlinoruin diximus 

gratiani : unioncs ? quod capitc circunfcruntur, 

geininz Jigitis : in omnibus dcniqne atiis vitiis 

oftcntatio m e urus placet: in fuccinis dcliciaruin 

tantutn conkicntia. Domitius Nero in cztcris vita: 

lux portentis, capillos quoquc conjugis fu3c 

I'oppcz in hoc nomcn adoptaverat, quodam ctiailn 

cartninc ' fuccina appcllando. Et quoniam nullis 5 nl+ 

nror. V. 

vitiis dcfunt prctiofa nomina, ex eo tcrtius quidam 

hic colos capit cxyeti 1 matronis. Ufius tamcn 

ficcinorutn iiivenitur aliquis in iiicdicina : fcd non 

ob hoc fccniinis placcnt. Infantibus itdalligari mulcti 

ratione prodek Callittratus & cuicunque ztati 

contra lymphationcs prodcffc tradit, & uritiz difficultatibus 

potuln adalligatuinquc. 1-k & diifcrcntiarn 

novain attulit appcllando chryfelo&run, 

quafi coloris aurei & matutino 'gratifimoafpc- t;$i- 

Ctu , rapacifitiluiii igniutn fi juxta fucrint cc- %;,E. 

lcrriliic ardefccns. HOC colloadalligatuiii , ilicdcii mum. v. 

7 fbUCl- 

9 fcbribus & naorlis : tritum cum nicllc ac ~QfaCCO hr s h 011. 

auriuiii vitiis ;& ti cum tiiclle Artico conteratw, E$': 2 

oculorurn quo ue e olfcuritatibus. Stomachi ctiam ~',,~~;,~: 

viciis vcl pcr P c farina ejus fuiiyvta, vcl cum inatti- 1.u. M- 

chc cx aqua pora. Succinaetiam geminis, qua: runt 

trans-

710 C. PL INII NAT. HI ST. 

tratillucida: , ndultcrandis magnuiii Iiabent locum, 

iiiaxiine atncthyftis , cum omni ,ut diximus colore 

tingantur,Dc ly ncurioproxinie dici cogit aulioruixi 

pertinacia. Quippc etiain, fi noli eledtruin id cflbt, 

lyncuriiiin taiiien gcmmam effe contendtint. Fieri 

1 CQI>&C- nutem ex urina quideiii lyncis, fed I egcflain terra 

tc z qiimmn opcricn- protinus tcftia opcricnte cntii , quoniain invidcat 

~llvl~rrt hoininutn ufiii. Efl'eaiitciii, qualctn in igncis fuccicain 

hom. 

&I. ilk, colorem, fcalpicyic. Nec folia tantuin aut firainciita 

ad ti rape, !L.d zrirctiain ac fcrri laininas, 

Lw. 1 credit. quod Ilioclcs quidcin & Tlicophrafius crcdidit. 

Ego f~1f;in id totiirn nrbitror , ncc vifam in ZYO 

noflro gemmam iiIIa~~i ea apycllatioiic , LS( quod de 

~ncrlicina ,fimul proditur, cdculos veficse eo poto 

clidi, & moibo rcgio ciccurri , G ex v im bibatur, 

aut fi portetur ctiam. Nunc gcminaruin confcfh 

geiicra dicciiius , i laudatifiinis orfi. Nec vcro id 

fbluin ageinus, fcd ad majorciii titilitatem vitac obi- 

tcr coarEuctur Mqorum infanda vanitas , quando 

4 111s hlnn. illi vcl piurima prodidere dc geminis , mcdichse cx 

da i w c +his fpecics LIaiido prodigio tranlgrefli. 

plodlgla M.

e Irnttr dr/nbn*c Mrrtudi ,que hfitrm 

MrrrK. 1 Pabulofiiin id. Daltr. 

b Indiri, nom in iuro n,+rntir, 110 Indix 

provincia Rihagcr, dupbus vel tri. 

bus cautibuslin Dccanduabos; unn ad 

freturn Tanianizcpctiri, I‘cribit Gattias. 

Irltm. 

C Similirrfl huir 9*idtmArrbirwtOr. 

LCgC: Similb hnir ..fr46ir*l, minur tdW- 

LWm, fimilitrr nifirnr, ofrrn pd/id;w ut 

argrnrun. .At in wro ntnniJi rxcrl/rwtJha10 

nrrlrr. htmdibw u Lprrkmdirnr ita 

qjhnr itlur, ntfirrum nrrimrpnr dtfutief, 

incrdrfiur riram ipfd dnr.f?i/innt . quipp 

dnrirrrrju inrnarr.bilri (If. Vide SalinaC 

x075.1.1076.b. iq4.b. 

d 114 rr/jwrniti iEi*m. J Fabulohn id 

cflc rndir tiarch, narn bc inCcQbcin 

malleolo rcdigi’,lh facillimeconfringi 

attcriquc in niortrrio piftillofcrrco.Ih 

c Vnum rx iu vorant cmcbran. J Lrgc : 

thutn rx iir ooranl crnmn c)wodrjl mnrlii 

m+twrlinr. Grzci riqw vocnnt in 

mini matcric nodohm duriticrn, qrm 

i&us trrpuir , ac fcrro fin& fringiyire 

ncgar. Vide Plin. lib.16. cry.;9. hbfrcum 

owninn Winm vofant (lira nh, urnvolvrrr 

fi ytna rlqnr nodi. Jn?rninnrnri* 

pibwfJ~v, in nrrmrrr rrntr., ad I/?, 

dnritia tl,wo /imi/&, wtrnrra/kric. Arqui 

in geminis ca centra rcperiuntur. Plin. 

de Sappliyris Medicis : pitrnr insrdrr 

/?*/pwr* mrrrrrnir*iilwr Cr$’nU;‘mir rrnrris. 

Ergo ill0 centra in geinmis fctrn 

Ccalpi nrpnt DL fcalptura rcfiftunt.Vide 

S*hnap p107q.b.

a Hin;no rwmpitwvfinp;nr.l Garcia 

ab Hortocxpitumfc id fcribit,fcd vana 

S~C. D,~PG. 

b Jddmu dil?;drt rum rndqnrtr I*pidr 

in fdnlum.] Fobulofum idquoqucidcm 

norlfcnicl Cxpcrtus tradir.Irlim.Lrg.l- 

turn, utjuztapofitw fiwum m w prirtur ti 

rrrki. i.a. ab eo trahi./trrwm mqnrri m- 

hitar , iJ eR 1 nirgnctc. quod fcquirur 

lic lcgc : aHt /I admotuc m rpr id pdirrrlrw 

, hoc cR fcrrum prehrnderit atqua 

ad fcIapucrit. vide Sjlmai.1 IG*.a,

nos JUpat. 

tcs circa fe rcpcrculfuin a&aY non Sole inutati, non 

umbra non luccrnis, icrnpcrclue fenGnii radiantca, 

o( vifuni admittcntcs , ad crafitudinem fui facilitatc 

tranflucitla: quod ctianiin aquis 'non lit. lidem 

plcruuquc & concavi,ut vifutii colligant. qapropter 

decrcto hominum iis parcitur idpi vctitis. 

Qiranquaiii Scytliicoruin fi:gyptiorurnque duritia 

tanta cft UK ncqiicant vulnrrari. Quorum vero 

ric:;,J,T;- corpus extcnfuin elk , clidcin , qua fpccula, ratio- 

ne fupini irnagines rcrum rcddunt. Ncro princcps 

gladiatorurn pupas fpcttabat haragdo. Genera 

coruni dtiodcciin : Nobilifirni Scythici , ab ea 

7 ~1111i0. gcntc in qua rcperiuntur appellati. Nullius major 

~ J C ~ t.1- W 

v. hl. 

4 mfiori- 4auficritas , ncc minus vitii. ' Et quantum ha- 

tar. Fuxan- 

ragdi i geriimis diltant, tanturn Scythici ii caetcris 

a reile fmaragdis. Proximain laudcin liabcnt ficut & fedcm 

y Battriaiii , b quos in commiifuris fJxorum 

colligcre dicuntur ktcfiis flantibus. Tunc enim 

6 vcrfini- tellure 'internitcnt quia iis vcntis rnaximc haretent 

V. 

trrli nirent. ne moventur. Scd hos ininorcs iiiiilto Scythicis 

AIdY. Icrh 

r!itenr,qsod cffc tradunt. Tertium locuiii IEgyptii habcnt , qui 

le. 

r ucqumt. 

fin.. 

qU1S gem. 

M. 

AI& 

dum admitrant. Et paulo poft Icge: 

J'roximnm Iaudmm hdm; ficut Ofidrm, 

TR*rVrirni. in commiljuri fixrrum calligwr 

IYI drrwnrnr Errfiir fiantibnr : tunc 

rnim rrllurc nprrfn nitrnt, Cc. Et piulo 

po fi : Trrrinm locum Egyprii habrw qui 

rruvnlur CitCA Copt intolrr, ex ranribnr. 

i. e. qui cruuntrlc acautibus ob incolis 

circacopton. Snlm.6 

3 Ncltih/?irni Slyrkici.) qarcias ab 

Horro lociiiii cjus naralcm, VIX cognolci 

tradit , n~~llrsfia~inenr~e renianciliibus, 

qiioriinm ca propter raritntein mcrcato- 

ICS oufcrmt. Vrrurn alia h ceria Iiac ratio 

eR , quod Cnnrigdi 111 Scythis, Ha- 

&is, ,%:!:ypto. regloillbus procul di16- 

tis ab Itdip, inqria tiarcias dcgebst, ICprianrur. 

/)dit. 

b @mi incmrnr/f*rrr fixfirnm,]Nihil 

dc JIPC It Th~uyl~rall~s. &t prubabilc,fi

P Dofiwtwun t/Im intr/srt/iqwido, ,/NW mn*r;i. italic uidos VIIII C~FC illos 

ec.1 Legend. I>o/jwr torwnejiin rrlrrr (maragdo$, uti Jiluri tloll litit, 12.1 cx 

Ir~wide, nrc Jilwfr , urrmmtx h ~~irlrpin- liquido tk humido pingtics. hlrnr/. 

pi, p g w prr@cww, imrianir rrm/larr- pg. 16:. b.

71C 

1 pinguitcr, 

in M.,,. 

L trannu- . 

C. PL~NII NAT. HIST- 

' pinguitcr : Perlicos vcro * non tranflucidos 7 fed 

jucundi 8 tcnoris , vifum iinplcrc , qticin lion ad- 

non renoris IUC. v. inittant feliuni panthcrariiiii~pc oculis Gmilcs. 

:;:;,n$;~ Namquc & illos ractiare ncc pcrflici. Eofdelri in 

4 in urn- Cole hcbctari, + umbris refulgcrc ti longius , qual11 

bra. N. 

ctteros , niterc. Omnium Iioruin etiainnum vi- 

I aacnr- tiuni , quod fcllis colorcin r aut atris habet. In SOris 

aut olci 

babilc,di- le dilucidi quidmi ac liquidi , fed noli virides. F1rt.c 

Iucidr. M. 

acriBo- vitia s( Atticis maxiincfentiuntur in argcntariis 

lei 

CLx 

6' .& metallistrepertis in loco qui a Thoricos vocatur 9 

feinper minus pingues ,& i. Iongirl uo rpcciofio- 

max. fcn- 

rrg. fepericr mpc. lores. Frequcns & iis plumbago, hoc c?i, ut in 'Sole 

cOvl+ V. plumbci vidcautur. Illud peciiliare # quod quidam 

7 lolo. M. 

ex iis fcnefcunt, paulatim viriditatc cvanidn & Sod8. 

variefa- w. IC laduntur. Poi1 hos Mcdici pluriniurn ' viriditatk 

habcnt intcrduin & c\ fq$iiro. Ii runt flufiuofi, 

ac reruni imagines complcxi , ut verbi gratia papa- 

rum. 9 M.6 verum aut avluin pinnarumquc vcl Pcmilorum 

aut Gtnilium. Qii non oinnirlo viridcs nafcuntur, 

vino & olco meliorcs fiunt : ncquccft alioruin magnitiido 

amplior. Carchcdonii ncfcio an in totum 

exoleverint, pofiqiiaim tnctalla aeris ibi dckcerunt: 

10 vile#. LL femper tainen ** vilifiiiii fucrc ininimiquc.lidein 

FIX. 

It in pa- fragiles fed colore inccrti ,& vircntium "in cauvonibw 

caudaruin. dis pavonuni colunib~rumqiie collo pI uinis Gmilcs, 

Fa. 

ad inclinatiotiem rnagis aut minus lucidi vcnofi 

vitiiim !% eorum me- quidcm filuamoiiquc. Peculiarc '* crat in his vino'arcion. 

tium farcion appcllatum : hoc clt quzdatn gcmtnre 

M ideP,/o- 

/!A,, finm- caro. Mons juxta " Carchcdonc~n , in quo legequ< 

a Comphrrr WIO ipoximii lrconicoi it~ dinis. Daltr. 

Taygrto.1 ~cgc: CornpIwrI urriiprrxino c .+ow crgm&n~u f+nicrr. 3 A- 

LUCP~~OJ in Taygtto monrt , or. Corn- inn ilk cR, qucm mndi c~rnl~dnm rk 

plurcs vcro; proximo crui , ut Laconi- Liuo vocavit prrfaiione liujur operis, 

COS io 'Taygcto inoiite s( alios in Ski- didus mA~~rlrrqc,ab ingcnio ContCnnulli 

tioro, vel IrA~~rlr~c,quod in itiflorito 

certrrnine rnultas polnua adcytur 

fuifl'ct. AUIO Gcllio p,BWrrnominatur. 

S;rIiq. 

lia. i. proximo G 7 d~vw. 

cnim fiioragdi magis & proximo CCUCbanrur. 

S&YI.ILJ~~.~. 

I rhc bwjh trdir in Roptiorun.) 

Libro Aihv. uode Pliniue hrc 

omoh mututus cf. Carcior Putlord?, 

npud Indos & fruRis lagenarum virrearuin, 

PC idpide viridi, confici finaragdos 

criuiiitolotir, & inlipit mrpsitw- 

d &/~~~lrirrrr**rn.J VideCarciam 

ab Horto cap.47.1ib.x- Rerum Indicirwn. 

DAW. 

e ~rxmgdrFprr4.J Ob corn cariffmi 

inquakc VOW Juvcnlllis Satyr. j.

718 C. PLT~II NAT. HIST. 

- ipfirqarrr 

HdiAdnm rrn/l,u C!? a'naqudti brryUoI. 

Dalec. 

bus lonrirndo, co Cylindroscx his faccrc 

rnalunt , quam gcmmns. Cylindri 

fiinc lnpidcs longiorcs ac rotundi maa 

Probati/Xmi/unt rx iii.) Atp3jma- nufalti. Sahac p. I 1o7.b. I 1off.a. ldrr 

rinas gcmmarii vocant. Idrm. 

cylindroi fx iirfarwr mdl*nr. J Eo pcrtib 

Et diol tonurnit npa rporttrr, 191.1 net vcrfus Juvcnalis, 

Lege : .Alii1 conarnit nrn oporrrre pwfo- rn nwbr, rrqnr tact) dunrnr mtanr cyfir. 

rrrr, fpornmfit ahfilnta Lonil& , wnbonn dVDI. Dalcc. 

tanrumex awo mmp~rhrdrntibni. Indi, d A t emnine tapipra rrn/*p~r~;rniinquir 

, Plin. Beryllorum longitudine frfir adcraJh~wt/inrm.] Leg. Aut omninb 

fuminoperr delc&antur. .A/w ronarnir, c+gata, cmfi prrfiirurtatu cra/?r/udinr. 

id 4, inrcr alios homines convcnit, Hic rradit quofdam cxiflimatc angcilonon 

opoirerccospcrforari , quoruin lit fos ilatim narci, ncc opus cffc artificio, 

pcrfeAa boiiita5. VidcSnlma~p. 11o7.b. 

ut fcnngula facie artcrantur . cordcm 

c Idro rylindror e* ii, farrr mahnr, pcrforaros grariorcs ficri,cxcmpra canac.3 

'&io cornmeadatwin his lopidi- dmir rntdulla, Salnml; zrcy. 

a In&

LIBERXXXVII. CAP. VI. 719 

tudinem. Vitia przter jam di&a eadcrn ferc, qw 

in lmaragdis , & pterygia. In noho orbe aliquando 

circa Pontum invcniri putantur. a liidi 8: alias 

quidem gemmas cryitallo ' invent0 adulterare re- v: liqart* 

pererunt , Ccd praecipuc Icryllos. 

c A P. 

VI. 

De opafi gcnrribus, 6 vi& 6 eXpErit#efltlk, 

6 varm prnnit~ 

Inimum, iidcinquc b pliiriinum atiis dif- ,,,,io;- 

fcrunt opali > finmgdis tnntiim ccdcntcs. :,;?&'* 

India Ibh & liotu~n cfi inntcr. Atqtic ideo cis prc- $;! '"-. 

tiofinimam gloriam compofitorcs grmmaruni do;;r;yk 

rnaxiiiic incnarrnbilcm difficultatcm dederunt. coclqultto- 

ICI. v. 

Eit eniiii in iis carbunculi tcnuior i !!lis.: eit aniethyfti 

fulgcns purpura, cfi fmmg I viiens marc, 

tk cuntta paricer incredibili millura lucentia. Alii 

furnino fulgoris 4 arp11ento colores pigmento- 4;~y- 

Film e aquaverc: alii fiilphutis ardcntem flaminm, 

aut ctiam ignis oleo accenfi. Ma nitudo nucm ,I 

avtllanarn quat, infigni apud nor F iiitoria. Siqui- v. 

dcm extat hodieque hiijus gencris gemma, propter ,$:>$ 

colori 

pip. qu. 

lulph irdenti 

dam- 

quala ab Antonio profcriptus Nonius Senator cfi, v* 

Mus Struma Nonii ejus 7 d quem Catullus pocta ~g::,.

' 

a Marid rrujlir rulmtior. J Leg. rvn/lb rlrb tonii oculi modi intwrrnirrtilw~ qwrr+ 

r116mrior. Nam 1ocuRarum crultr rnndam 0 rlbii ?mfJ.qUtvCn cff IcAio. 

non ruhcnt, nifi torreantur. hlrr. 

Idem ante dhir : r d m iH/brdr her ,/1 

b exponrnda rp myth& ipfiw nrtu- urlwr rrrnibu umpr haminii tmpefitr, tam, 

poptrv nominir firirrrtrm : hoc ingrm- lerque lndicas Sardonychas oulgo cximrm 

trrn/ilit rx lapidr Crtmrnir.] Hodic Rimatrs. & videtur fernire fivdrnykn 

doai pope omnesonyclicmgemnlam di&am quafi fivronythrm. quod io cr 

cum onyche marmore cmfundunr. vrlut unguis cnrnibus impofitus cret ; 

~~>icutiqiic onyx pro ullgueimrio d e cum EX Sorda & ~nycttc gcmmr COPpoiiirur, 

lion de gemma arc$ debet. pofitum fit iRud nomen. sr&a/: peg. 

fed dc lipide vel marmore. Salma/: pig. 16 j, a. b. 

5IR.a b. 

c Zinoihrmh Indirdm o?yrhrm plwrrj d sd '*mi c~tfrild$?~r,~c*l kg. 

wr.l Zrnothmb lad,- .%frum crtrvir di/lnrr99*td Indir* iCnitwram 

rnjckm plurro hrbtrr rdrittntri,iprd, [*lor hahat fllhl r;"P'li"" V"'JhPl;~ 

n;,qr,tm, rornrrm tinqmlibw rnndidu prnir Pl"rrb*fvr, &Ifl* V"'m in WenYCk 1'- 

inrntnr,, , pdrunddm 0 dirs iffir rnim m@mrnlum rfi. &tu- 

Pro&. vcl potitis lege: ringgmrilw ran&- 'Wm* Sd111d Pag.5'z*a*b*

L I BE R XXXVII. CA P. VII. 7a3 

habeat, albis cingentibus zonis Gngulis pluribufxe, 

diter quain in fardonyche Indica. Illic enim momentum 

efl'e , hic circulum. Arabicas onychas niras 

inoeniri candidis zonis. Satyrus carnofas effe 

fndicas, parte carbunculi, parte chryfofithi & amethyitti 

,' totuitique id genus abdicat. Verain au- que 

ten1 onychein plurirnas variafque cum lalieis zonis ~ ~ i ~ 

habere venas omnium in tranGtu colore inenarra- 

Edi, in unuiii redeunte concentuiii fuavitate gra- 

ta. Nec fardae natura ' differcnda 9 efi , dividuz ex ;,:?E: 

eodcm + noinine : otiteryue ardentium gemma- ;;~~;t,k 

fuin indicanda. 

c A P. 

VII. 

Degenrribru carbuncrtlorum, & vitiir &. cxpcrimentir, 

I rerum- pnu, 

3 e*. DIvldirur. 

4 nomine. 

Qappter 

cmiwm 01 

biter. us 

6 gcmmir ,ardcnrilruc. 

Rincipatuiii habent carbunculi, A fimilitudine 

igniurn ap ellati , cum ipG non fentiant 

ignes , ob id i quibu P dam Sapyroti vocati, Horuin ~';$r 

enera, Indici & Garimantici, quos 8c Carche- firs neL4- 

I*, U.VRI. 

fonios vociverc, d pro ter opulentiain Carthagi- ;#:;$: 

nis ma nle. Adjiciunt Rthiopicos & Alabandicos, 

in Ort a oGa caute nafcentcs fed qui perficiantur , , 

Alabandis, Przterea in omni genere mafculi ' ap- ti acfw ,a 

fam. lane. 

pcllantur acriores , at fceminz languidius refiil- rutuipet. 

gentcs. In inafculis quoque obfervant * liquidioris =,,di. 

alios diorrs. V.

,t,c,dd,. 1 vx nlid 724' 

5 ~ w r firz,,,l;,,cx 

l,,, 

in 

C. PLINII NAT. HIST. 

ill- alios flammz,nigrioris alios, S( quofi1aiii 'lucidius, 

ac magis cateris in Solc flagraiitcs. Optimos vero 

:;ti;;'&. amrthyftizontas , hoc cft , qt:(mni CX~~CIIILIS igni- 

3 S I C Y culus ~ 'in amcthyfli violam cxc'at : proxitiios Illis, 

hl. ClIltLl. 

m. quos vocalit f fyrtitns pimato fulgore radian- 

4 Ird. V. 

dicit. tcs. lnvcniri aiitcin tilicunquc rnaxitiic Solis rqmplodmumhorri- 

cufil. L7S3tyrtls lndicos lion cfl? claros LliCit, aC 

do. Fwx. 

plcruiiquc fordidos , ac hpcr fulgoris ' rctorridi: 

;,:;,;: Achjopicos pinfucs , luccuic1uc noti 6ctiiittcntcs, 

led. 7 Aagraii- a fcd ~onvolutoignc 7 flnt;rarc.C'alliltratus Iulgorcii1 

m. v. , cxbunculi dcbcre cnnditlum cilc 'potiti, cxtreiiio 

H pluit. . 

Alii (x ion- vifu nubilantcni : fi attoltatur, exardefcentctn : ob 

jdfu .u wit- . 

.,&,:1, id i plcrifquc hunc carbunculum candidum VOCB- 

Ti nubilum, 

pc atroll, ri. Q i languidius ac lividius ex lndicis lucent, li- 

&f.€&. 9 llU0C. thizontas appellnri. lo Carchcdonios multo mino- 

J.;'X. res cflc: ltidtcos ctiiin "in fcxtnrii unius tiienruram 

10 (:lidredo 

11 m. c a va r i . A r c 11 c I a ti c C 3 r c h c do ti ios I i it; ti oris a fp e & 11 s 

nix. 2:. hl. 

/;cWmox. c~l;,., fed ignc, vel Solc,& inclinationt acrius, c~uain 

11 Ibxr. 

Inc,,~u. cztcros , cxcitari. Eofdcm I' iitiitikit~ tctto pirri 

hl 

;, it,,",- purcos tridcri , Tub cmlo flnmmcos, contra radios 

prp. rcCtnp vlden Solis tcc fcititillarc , ccras fig~ianttibus his liqueflrlbcqrloB 

ccrc, quninvis in opaco. Multi ltidicos Carchcdofl 

am mcor 

contra 1.it3. niis candidiorcs cflc, i. divcrfo ittcllnationc'hck 

I 2 Iciurtl 

irtltw. v.- bctari fcripferc : ctia~titiutiin Carchedoniis ma- 

14 k elidin 

i t , c;pr,.II. ribus itellas incus ardcrc , f'ucminas fulgorem uti-

LIB E R xxxvu. CA P. VII. 72f 

terfum filndcre extra fc. Al~bandicos crrtcris nigriorcs 

cf'c fcabrokluc. Nnfcuntur ' s( iiiThracia c;lo~;;~ 

coloris cjufhn, igncin miniinc fenticntcs. Throphrafius 

auaor cit ,& in Orchoincno Arcadix in- s Vlfilll8 

fieri. M. 

veniri, & in Cliio. Illos nigriorcs,? qtiibus & 'fpc- fitirx. 

cula ficri. Eflk & Trcczcnios varios intervcnirnti- 3 & ralli. 

btia ninculis albis : itcin Corinthios 3 cx pallidiorc ::iY:*h,r 

candidos. MJIIilia quoquc importari Bocchus 11 eC O,rC 

Ccriptic mogno laborc ' ob nrnilhmli~allPnri 

riii Icripltr. e- 

t, 

faltibus.Ncc cll aliud difficilius,qun~ii b;.~;: h,. 

gcncra: t a m rft in "cis occah ar- m. 

6 hit. hI. 

tis , L+di is pcr qiis trdurcrc COg~llttlr. Ajtint 7 A'rh. 

7 ab dihiopibtis Iicbctiorcs in accto ~i~accrato~'"'~~. 

'a 

quatuordecim dicbus iiitcfccrc , totidcm ' tncnlibus 

durante fulgorc. Adultcrantur vitro find- hfJy&, 

limc , Ccd d cotc dcprehcnduntur , ficut alia: d. 

gcmiiis: GOitia: : mollior ciiiin matcria & Iragilis 

Llc cctitroh fcobe 9 deprchciidiiiittw & poiicicrc, I 9 rndinir. d*rr* 

quod minus clt vitrcis: alicliiando EC pultulis argcn- J>.% 

ti modo rcluccntibus. Ell & ant1iracit;s appcllm 

in 't'hcfprojia fo&Iis , cdmiihirs firnilis. F.iL 

fiiiii arbitror , q d 8: in Ligurin. ndci tradidcrunt, 

nirt tortc ftunc ~~afccbaatur. Etlcin iis & piscio-

726 c. P LINXI NAT. HIST. 

* harum- Eta candida vena traduntur : I harum igneus color, 

que. v. 

ut fuperiorum eft : peculiare quidem quod jaaa- 

, 

tz in ignem velut intermortila extinguuntur , conrerus. 

F*#. tra aquis pcrfufz exardefcunt. Cognata eft huic 

b Me 

3 q d 

trrnfl.ignt 

cixentii, 

celintef ue 

in ‘ randaflros , quam aliqui Garamantiten vocant, 

nafcitur in India loco ejurdem nominis. Gignitur 

cs tranZi. & in Arabia ad meridiem vrrfa. Commendatio 

gent. M. 

$de- rumma, quod velut in tranflucido fiellantes intus 

gc;i;;rti fulgent aurez gutm , fcmper in corpore, nunquam 

cognyio- in cute. Acccdit reli narrata ‘A tideruin cognanem, 

nrrm. ?? tione ab infpcltorj quoniam fere itellarum 

9 Rellmturhfi-v.d. 

Hyadurn & numcro & dirpoGtidnc ’fiellantur, ob 

‘6 cenrnonin. 

M. id Chaldais in ‘ cerimoniis habita. 7 Et hic ina- 

7 Hie k 

mareg.,,. 

res auiteritas diitinguit , ‘ quodam vigore a 

vigor gfiquidcm app- tingens. Indicz quidem ctiam hebetare 

fit*. i nd I cat tiwog cuntur. Blandior fmminis flamtna, alliciens magis, 

Wdam e- quam scccndcns. Sunt ui prafcrant Arabicas lntim 

heb. 

M. &cis, 0 fuinidzquc chry 4 olitho illas fimilrs dicunt. 

9 fumidn- 

Ile.M ITcnenias vero nrgat poliri fandafiros ropter teneqlo 

eGyi 

S,ndrric,t ritatem , & ob id ia inagno errore lo tint, qui fanvorcm 

II limiti- hl. cfarcfon vocant. Inter oiiines conflat , quantum 

;:;e. M. numero ftellaruiii accedat , tantuiii & pretio acce- 

1% Sda- dcre. Affcrt errorcm aliquando “Grnilitudo nozrl. 

FIX. . . 

19 Nicnn- miiiis I’fandafb, quod I’ Nicanor fandaferion 

vocavit, alii hdarcron. Qyidain vcro hanc fanda- 

de! find,- 

.(irlnn 

fum accendi, & cum atinaum fuair 

ulevidcri quite antea fuerir. fdrm. 

a &nod jrNdrr in ignrm. J Idem dc 

Thracio lipide recitat Diofcoridcn , 

quem nohum carboncm fuililern efi‘c, 

pro induhiraro habctur. Idrm. 

b Commrndrrir fnmma, quod rrlwi in 

*rnl]mcidoj?r(lanrr,, era 1 Legend. snmma 

rjw commrndam, qnod rrlnt in traw- 

Inrrh ignir iniw cdrntrfitfi tvrnrfdp 

mnn pnttd, /rmp incrrpovr nnnqnmin 

cmfr. Hinc liimrnopcrecornmcndari ail, 

quodaurcxgiirtx quas iiirui haber, vcl- 

PI in tralucido> & fikcckntco trana-

apprlhr.1 Lege : EX rrdrmgrwurr rrdrt*. b fa& UP r1frtr.J C&ioniamvioli~rimm 

1y/rnir, rpprurrr .i/wcrnrrmm dr- , lorem prx L fcrt, rcyrxrmat ; Duerr/., 

rnnpr+w p14. Tuin prtci. rum loqucndi genus. ;w vT i$ex&d 

purgrarize@dicit kancgemmrm cum nigratn violain Grxci vocant. D.rkc.

a Cb~yfiptrven fimdrm rhrg/+fio. 1 

Topizii sibcnhurgoilis iticniinir, cujos 

pallor ad iuri colorem vcrgit. /dim. 

b L‘rrrrr NLXIM rsribw pdiN#l/Hr. 1 

Noli b Naxo, una 6 Cycladibus , i‘rd ab 

din Crttenti ~tcplianus, r*&r hi#@, 

li’~pi2ni a&o. Crcrenfis cotis inentiofit 

ctiam drcinio oAnvo voluminc 

in ratione pruorutn.

730 C. PLINII NAT. HIBT. 

Quidam iAu prirno ccppere praclaras, multi ink. 

&ando nullas. Tit veciatus quidem callaidis talk 

feAura forrnantur alias fragiles. Optimus color 

fmaragdi : ut tmcn apparct, cx alieno eft quod $8- 

ceant. IiicIurz dccorintur atiro auruinque nulla 

niagis decent. Quae Lint eartiin pulchriores, oleo, 

i~nguento & incro colorem deperdunt. Viliores 

conitantius reprsfentant : neque eft imitabilior alia 

? Virimendacio 

vitri. Sunt qui in Arabia invenirieas diriliorirquc 

)r genera cant in nidis avitiin, quas melancoryphos vocant. 

d. m. ' Viridantiutn & alia plura runt * genera, Vilioris 

3 Prrfiur 

r;;;;cii eft turba ratius : cujus altcrum genus faiiguineis 

*ilia, cuiu#. pun& ab R orrct : tcrtium 4 virgulis tribus diltin- 

M. 

di- Etuni eft candidurn. Prgfertur his ' achryfopraGus, 

porri fticcum & ipfa refcrcns fcd hacc paulum de- 

;;;yikT: clinans h to ario in aurum. Huic & ainplitudoca 

"9 wdha- eit , ut cyrn G ia ctiam ex ea hant : cylindri quidern 

kt UlIgUlii 

PO viigu~ii. cclcrrime. India eC has gcnerat ,& nilion, fdp- 

9 chrylopralha. 

v. re hcbcti ac brevi, & cum intueare fallaci. Sudi- 

6 crebcrri,ne. 

y. nes dicit & in Syvcro Attic= fluniinc nafci, Ea au- 

7 fumidi 

cop. tern color ' furnidz tspazii, aut aliquando rnellea: 

mc'lei. (I traherr. V- Juba in &thiopia gigni tradit , in littoribus ainnis, 

Mnlochite* quem Nilum vocanws, & inde nomen ' traherc. 

fpilliua vi- 

L Non tranflucct inolochitcs fpifius virens i colore 

cralliui 

qsinm fir- inalvae nomine accept0 , reddendis laudata Ggnis, 

ra dua A 

rufn,rl.l,.. & infantitiin cufiodia quadam innato contra perimcll 

8CCecula 

iprorurn medicamine.Viret, & fzpe translu- 

Irudrra. rcdJerldl* M. cet jafpis, ctiam fi vitta 1 inultis , antiquitatis tamx. 

men gloriani rrtincns. Pluriiiiae fcrunt cain gcntes, 

9 mcdicamil'e. 

N ~ G finaragdo tiinilcm lndi : Cypros duram b glaucociwr 

ill A- 

r.ibi.i.!'imt, que pingui : I'crfae acri fimilcm : ob id vocatur ai.'+ 

bc. hl. 

da. 

h Clawca7ur pinpi.1 Clnwrmpingwrn- 

7u1 in nonnullis vetcribus Iceitur: in 

alii#, Rhtirrqur pi9uk. Fortallis idgfnus 

quod cflk pituita frailc Diofcolldes 

fcribit. $dm 

0 ,hi-

. 

' LIBBR XXXVII. CAP. 1X. 731 

zda. Talis & Cafpia eft : czrulea circa Thcriaodoontetn 

amnem : in Phrygia purpurea : in Cappadocia 

ex purpura clerulea , atque non refulgens. 

mracira 

'I Atiiifos Indicae fimilcm mittit, Chalcedon tur-


I tnlemque. 

M. Indi facon vocant, talcin gemmain *facodion* 

x Sacodioii, 

di- Dilutior ex codem fapinos vocatur. Eadem paralutiurcm 

Fadein k nites in contermino Arab=, gcntis nomine. Qar- 

Cnptnos 

(c~,pllw~ tuin genus 4 colorem vini Iiabct. Quintmi ad vicivncaiur. 

f?ndrm 

niam cryltallidefcendit , alLicantc puryurz dcje- 

ora l'harni!isin 

h a tcr- C~U. Hoc ' & minime probatur , quando p rd- 

mino yonria lens debet effe in fufpe&u vclut ex carbunculo rrful- 

Anbiz. 

aartum. gens quidam in purpura levitcr rofcus nitor. Tales 

19rX 

't 

Eadem ali Ui IllalUnt a pzdcrotas vocari alii anterotas 9 

8r &p. VOC. 

&&&par. mu tiveneris gemmatn, quod maxime videtur de- 

M. 4 colore8 cere s( ' fpecie & colore extreniogcmma. Map- 

;FA, 2::: rum vanitas refiitere ebrietati. 6 eas promittit , ' 8r 

L 

lore rivi. inde a pellatas. Przterea fi Luna nomen 9 ac SOfix. 

dofcnu. lis fcri atur in iis, atque ita fur endantur lo e coh 

J pnx 

6' b .'hr capillis cyndcephali vel ylumis K irundinis, refinere 

A, 

u'r'cics, 

d veneficiis. *I Jam vero quoquo modo adeffercge! 

emmas adituris. Grandincin quoqiic avcrtere, ac hi- 

borilm lia, & locultas recatione addita, quam demonvan. 

re. e- 

brirtaci firant. Nim 

rir>' 

c tinaragdis quoquc Gtidia pronliprom. 

M. 

ckr. icrc, t aquila: fcalpcrcntur , aut fcarabai: quz 

8 cas, in 

mx.d. quidcm fcripfire cos non finc contetnptu & '4irrif~ 

' 9 aut folia 

inrrrarur. generis humani arbitror. Multum ab ea diitat hya- 

M.F*r. 10 collo * cinthos, taincn 2 vicino "dcfccndens. Dift'eren- 

II M.Fax* lain tia hzc 9 quod ille einicans in amethylto fiilgor viod 

q q U e ad- laceus, dilutus eft in hyacintho. Primo quoque 

ere rrgcm 

EA M. fix, dpeau gratus, evancfcit antcquam fatiet , adeo- 

1% quo- 

M.A. que non implet oculos , ut ene non attingat, marac 

limi1ir.h 

flcr. & M. cefccns celcrius nominis P ui I' florc. Hyacinthos 

*g f. In 

dthio- 

Prr. 1. 

14 riffi. M. If dcfieiidms difkrceri~. Nani iii iflo fillgnr violarcria diliiitur, in H p 

cintho, 6( primo quo dp. cviricliir. Pux. M. 16 flore fIaclr+tho. Aikhiop. Ru. M. 

Phrvmirb &d,F@apyi71:1, ab urbe 

Pharan , inter Aigyptuln Lk Arabiam 

fita ~almaT. p.106 a. 

a p~dtrorn~. J Quod ?I purrio amrncur, 

vel quod qui grfiant pueriq rmahilea 

runt : anrerotas quod mutuum mo- 

rem concilienr. Wrc. 

b &rd mminc vrdttrr dntrr.] Leg 

LIBER XXxvII, CAP. Ix. 73y 

[IEthiopia mittit & chrylolithos , aureo ' colorc ri. 

tranflucentes. a Proferuntur iio Indicr , & ' fi ;,t.fi 'J;" 

Park non Iint BaAriana:. Deterriiiiz auteni A- 

rabica , quoniam turbida fuat eC varia , & ' fill- tr, 

pris intcrpcllati iiubilo macularuin etisni qua ~l'srsP*Mlympidae 

contigerc, veluti rcobc ha refertz. OF- 4 jam 

timz vero hnt , quz in-collatione aurum albicarc t~ gr,,llru. 

quadam argcnti facie cogunt. Funda includuntur G'1'" u'Lm* 

perfpicueb Czteris fubjicitur orichalcutn. 4 Tam- tLtz;r 

etfi jam expertes gemmaruin uru appellantur ali- E;;;:;;$ 

qui & chryiele€tri , in colorctn elc&ri declinantrs, ,W;;~U~- 

' matutino dpe&u jucundiore. Ponticas deprehen- quI~ul m*. 

IUIIIIlIS rfdit 

levitas. Quaedani in iis dim runt rufaque, quac- ,,A,, ,udam 

molles & fordidr. 

Bocchus zutior dl , & in 'yd';l';k"* 

mwtu. M. 

Hirpania repcrtas , quo in lococryfiallum dicit ad 7 drpnffia. 

6 libraiiicntum aquz putcis' dcfoifls ' indc erutam. b,,Y;ldrln 

Et chryfolithon x I I. pondo 3 fe vifatii. 9 Fiunt & M *. 

9 Fulpa- 

tiam exper- 

9 Sunr. 

leucochryfi interveniente candida vena. Sittit in hoc M. 

IO Vicrer 

genere capniar. Suut & vitreis Giniles , veluti cro- ivrru 

co refid entes. lo d Vitrez vcro , ut vifii dircerni 

non PO B int. TaAus autcm dcprehendit , tcpidior per I I pu, qui vel. 

in vitreis. Ineodetn generc h t melychrifi, I' 

uti per aurum finccro mellc tranflucente, quas India vw P. M. 

Ib in demittit, 

quanquani "ad injuriam hagilcs. Eadcin 11~1. fry. 

vd- zt;,:y*- 

M.F.

tCI. v.

paritrr l proximo 

lac. M. 

738 C. PLINII NAT.HIS~. 

rauniar nomen apudeos habet, quae appellaturiris. 

Effoditur in qtiadani infula rubri [naris, quz difiat 

B Dercnice orbe rexaginta millia paff.cztera fui parte 

cry Rallus. Itaque quidam radicem cryitalli cil'e 

dixcrunt. Vacatur ex argument0 iris. Nam cub 

tea0 perculfa Sole fpecies 8~ colorcs arquus cde- 

e- ftis in ' proxiinos parietesejaculatur , fubinde mutans, 

magnaque varictatc admiratiotiein hi augens. 

Sexangularn e&, ut cryitallurn, confiat. Sed eife 

aliquis' fcabris lateribus PC angulis inaqualibus dicunt, 

in Sole aperto projeAas , radios in fe cadentes 

difcutere : aliqiias vcro ante Te projeeo nitore adjacentii 

illultrare. Colorcs vero non niti ex opaco 

s p rc~l~~ 

reddunt , nec ut ipfa habcant , fed ut repercuffu 

~pd:16%'1.~- arietuin clidant : optiinaque, quz maximos arquus 

lillllll. 3 c=m k Facit iimillimorque cccleitibus,Eit alia iris ccrs 

IlrRduro. firnilis, przdura : quam Horus crematam tufam- 

Huc coitmuem. 

qucad ichneumonurn morl'us remedioeffe,nafci aut,: 

id:: tern in Pcrfidc tradit. Similis elt afpeeu , fed non 

nun1 mor 

ejurdem eff &us, quae vocatur zeros, albanigraque 

;;.r,~& macula in tranfvrrfutn + diftinguente cryfiallum. 

fide. sltil1- Expolit is per genera colorum principalium get* 

ha CI afp. 

fid lion e- mis reliquas literarum ordine explicabimus. 

Jllfd. cffc- 

&ut, VOC. 

crrni (fir- c A PI x, 

Wi, Em) 

m. 

4 I'.dlffriiigcntc. 

M. 

d. 

en,h Y. 

De qurbujhi gemmb per alphrberi ordinem. 

a 

Chatcs in magna fuit auktoritate, nunc in 

ell , rcperta primum in Sicilia juxta 

flumcn ejuCdcni noininis, poftca pluriinis locis, 

a Acbrm in mrgna fn;t aw&svitr~a] 

Lcgcnd. Athater in napfuit ruA. Oc. 

rxcrdeni amplirudiar, vrvirraribw mmr. 

rob, mnlta CP uqnrmina rjw : >acatnr 

rnim jafirrbatrr ,&chato 

, fardnckatri. 

Sdnraf.p.~ 3cj.b. lchrttrin mngnd,@nr.] 

DcachatemultaOrphcua lib. &hi- 

bar, Iaudcs ejus qiiater rtpcrcns , qtipfi 

gemmz miniin+ dignitfitis. Gemmarum 

voriarumnatcrraml prodidcrunr 01- 

phcus, Thcoph. Soliiius , Avicennalr 

Albcrcus, Vincenriur, Bartholom. ADglicus, 

Marbodaus, IGdorur, Galenull. 

Ddrr. 

. a Dra=

1";". 1 Legend. Drndracknrrr , wlwr II- 

*fia/r : sf4fhdJUtfl rwm writw, 

"!v~lhnn rrddrnr. Stdfa

dlliinaeit, & hoc vidcretur , niG abnucret duritia. 

Putant contra dolores nervoruiii prodeffe habcntibus. 

I Arotnacitcs & ipfa in Arabia ' traditur gi- tl;lI$ygni 

fed & in Agypto circa Pyras ubiquc lapido- tur. a mvcni- hi. . 

fa, & myrrh2 coloris I(C odoris , ob hoc rcginis frc- 

3 tradiqucntata.b 

Asbeltos in Arcadioc montibiis nafcitur, dlr M. 

coloris fcrrcli. A$ilaren Deinocritus in Arabia ci+, f:;yligigni 

f tradit ,!pi coloris. Earn oportrrc cnincli gj':i,i%iln 

in nido. M. 

pi10 fpleneticis nllignri: invcniriquc *in rrido Ara- /urlaJ/I~ I- 

bicaruin alituni. Et aham eodcm noinine i& in bluill. 

6 radian- 

Leucopetra nnfci argentci coloris ' rndianteiii , rrni irr Y d. 

7 lymphscontra 

7 lyniphatum liakndam. Atizocn in India ticam Inor- 

& in Pcrfide ac Ida montc nafci tradit, argentconi- :;$,: 

tore fulgentcm , magnitudinc triuin digitoriim , ad Fncl.A'dr 

lenticulz figurarn, odoris jucundi, neccffari'ctn Ma- Jn;;~w;- 

si: * regttn COtdkCiitibUS. Augitcs non multis nibuhM 1:. 

9 mulus 

alia vidctiir cli'e, quai11 qua! cnllais. Amphitmc alio nona1ia. v. 

nomine appellatur chryfocolla % in lndiac parte, ubi r~.'L~~~~;e 

foniiicae cruunt auruiii > in qua invciiitur auro fimi- cl:I,{. 

cjus quiz 2At,iflm, 

ini)n.P,< II- 

rclligitur , 

yrr ulvuin 

hr iq:& .vc- 

1111 trrlif- 

Lus. Putant prodcirc contra I' ii*.igora.(l Egyptill~in 

Jacchus iiitclligit per albtiin hrda iiigrnquc vena rolltlb~s. hl 1:. 

trmfcunte : vulgus autciii in nigra radicc CE- ,. 

rulcani Licit. Balanitac duo gcncra hnbcnt fulvi- F. 

ridcs, & Corinthii zris limilitudinc. 'J llla Copto, ne vcniiii,r. 

hacc ex Troglodytica I4 vrilicns incdias feccrntc ";, n,rdlI. 

11 llarr 

I ro&:luditc. 

14 lcy!'l-

&om. Idem. 

b Nurig juxlandir w~gnid;nt.] Tcco. 

litlii fpcciea. Idrn. 

c fi$jlrycbi~rnromt.) Amimtigenus. 

Wtm. 

e Bok.] BLAod, VUlgO (hph-fhr. 

Idcm. 

F Capnitti.] Mirmorisgcnur, Arabicus 

lapis. chryrolithus fumida. rdrm. 

g ('orlira /apw t/?. J Diiumiois our

LIBER XXXVII. Ca P. X. 743 

velutigummi retincns. Catopyrites in Cappadocia 

provenit. ' Cepitcs , Gvc ' ceyocapites , candida , . ~ t o ~ c 

efi, venaruin 

v.

244 C. PLJN,II' NAT. HIST. 

1 mnlti u- diniim Finilcs , cx quibus ad tetnprflates fedandas 

tiincur. V. ' niulta vaticinantur. Ea vcro, quz tit aurcis guttis, 

nnilr., plli- 

Cel,tur. V. cum Ccarabaeo dcjctla in aquntii fcrvcntem tciii- 

z hm- 

drc,,- pcitatcs averti. Chior itcs 1ici.bacci coloris cit 9 

ita& delo- 5 

Ctr in ~1111, c1unm dicunt Magi invcriiri in iiiotacilla avis ~CII- 

J,,r. tcmli. hl, t rc, congctiitnrri ci: lirroquc includi jubcnt,ndqurriiruveri. 

1,'. 3 nlclrrlt daul prodigiofi iiioris ftii. Clionfjiites ;t Auriiinc 

hWi 1111 ditta clt vidis , f t i l p ~ nuIci. ~ i ~ b Ciiry~olampisiti 

iuveit. hl. 

i:

LXBRR XXXVIT. CAP. X. 745 

I 

rehro fit draconuni , rd nifi vivcntibiis ' abfciflb capm 

t:unqunm I;riiiiiicTcit, 

al,llilTo 

a inviJia anininlis n:ori fc ii. ubiii"i* 

hitictitis. 13itiir (IoriiiictitiIw ampitant. Sot3- il:,rl,r a iiiIii&a I,iuri. 

ctis qui v i h cam sc[iiinaiii fibi nptd rcpi hipfit, 

bigis vohi qiizrcntcs trallit , K: vir0 draconc onimalrtrw 

dciitc~ (!t.

&tics hoc notiiiiic inagna comtncndaiio 

til. [>ah. 

c Jdimrrc diruwr. 1 r.1 ?it, nd;mryr, 

mrmrriqur rfi nrcrfitri:lriam. Vide Salmaf. 

f Gsryonia nihil dhd rP,gc. rmrllit 

mwin. ]scripti omno 1eg.rmoUit marina. 

gorur: 

srd rwrbat mtnrrm , /i tlmnfirore l i9w 

/car. 

6 Fnlminilur CT tjphnmi. J DC cordlo 

hoc CY Mctrodoro firibit Mxbodrw- 

Dnlrr.

Lege : ~u/gorrm ~ o h r *rrtdir [nngnrnrr 

~~prcu~n. SalmaT: 147. a. 

b Hrrrcrnralir&o~ in prrrr , br. 3 

Q:od mulricolorcs in crgemma depre. 

kndcrentur , hexrcontalrthrr dih cfi. 

WmJ pap 4 I I. 

Hirrrti&,r/rrmnta ni/dnu nigrifiur wrl- 

*t plumb. qua alcrrnntim milvinir vcluti 

plumis rc nigrisdiltinba elk. Salw 

d Hyrrra tx rruli hyrar. I Lc+k/yrni.r 

tx scdb hyana ,C!? e.6 id mm/r WIPSniri 

JirwIw, ~dutlGp.; 37.a.

Lcgcnd. Zdd;.a 8a&iur, er. IJH- &IS cctrfcmrur , & idem priftrre pofmmn 

trtamrt attrrhrnr fMa , hrnc noa 

rontmrw, Ot. Icgek;.(rmr,dc hrmatite 

onirn Ioia loqyirur , quam tncdicina 

Iinr qirod homines, Iianccaodcrn h in 

iudiciis rnultum pol& h ptituros aliquid 

hrcgtoornmcndim. salmJ,+oS.a.

LIRER XXXVIL CAP. X. 749 

di fii ngui t Lit an c)c h ros t hu r i s fi inili t iidinr m on cndit, 

Ted fuccm rnellis. Liinoniates eadriw viiletur, 

qua: finaragdus. De liparc hoc talisum traditur, 

fuffita ea omncs bcftias eoocari. Lyfii~rchts Rhodio 

rnarmoti firnilis elk 8 nureis venis t pqlitut ex 

tnarmme, amplicudine it3 an ultias cocunte, ut inu- 

suntic. 

tifia 'extcrantur. a Lencoc R ryfos 9 fir chfyrolitho ;c;gym, 

interalbicantc. Mennonia qunlis fit non traditur. $$; 

Medea nigra eil a Medea illa +fabulofa inventa: p=. M. 

habet yenas aurri colorisr hdorcni rcddit croci, fa- ,,c: fpw 

potem autcin vini. ' Meconifcs ' paparera expri- I p&crc 

niir. a* Mtrw 

mcnitihs inukicotdr, contra fuletn tmie rtfulgens. 

q.Metd@es yorracealn&e fudat. *b Motion lndi- Marea: 

nigerriino colore tranflucet, vocntur pram- him. r*l. 

9 *lo& 

nioci t in qua mifeerut & catbunculi colos ,** Ale- ill Illdri vQ 

a Perfis accepto cft 7& &ri niaris FMirhnr. 

cetiir. 1'1- 

' xandrinutn : ubi fardae , Cyprium. Nafcitur & in ininioni , h 

ips m i h 

Tyro PC in Galatia. Xenotrates & Gib Alpibus naf- tiir & cgbunculac.' 

ci tradit. Ha: fii~ 

gemmae, qug adelkypasfcal- Alcx.I*'. 2 

pruras aptantur.'Myrrhitcs inyrrha: colorem habet, ;nl~;:; 

I1 faciernque minim2 gcrnmiz unguenti odotem , y ;~~~ 

" attrito ctiain nardi. Myrmccias nigra habet emi- niiiirmr 

gcnrmr. M. 

netlt;ies fimiles verrucis. Myrfinites rnellcuin colo- 1b attm 

rem habct,myrti odbrcrri. MMefolcutoseit, 

". 

iricdiani 

geriitnani candida diftingucntc linea. Mcloinelas, 

nigra vena qiietnlilmt colorem fccnnte per medium. 

Nafanionites ciYfiquincn nigris venis. d Ncbriq 

&ne. 

tcs Libero patri facrcls l>QltlCil traxk *' B nebridurn bride. IJuS 

cjtis Liiditudinc, Stint & alia; iiiljra gcneris Cjd- CR r1lir 111- 

dcm. fir". N* 

fiinilitiidiii~

7 f0 C. PLINIINAT.HJ~T, 

dem. Nympharcna urbis & gcntis Pcrficre nomen 

I;: olea-M. habet, licnilis Iirppopotarui dentibus. ' a Om bar- 

% ac vlri- bari nominis, 2 nigro fulvoque ' ac viridi & cad- 

dr ,mM.1. 

do placet. Ornbria , quam aliqui notiain vacant, 

ficut ceraunia &, brontia cadere cum inibribus tk 

fulminibus dicitur , cundernquc effc&um habcrc, 

,{a(l:%- quem brontia , narratur. Przterca in 5 aras addit3 

barn. nun ea, traditur libamenta noli amburi. b Orites globoamb..+t. 

mare 

dditr fa fpecie, h quibufdatn & fidcrites vocatur , i nem 

hac a'unt 

1ib.d.F. non fentiens. ~ftracias five ~itracites efi tci f acea 

durior : altera achata: firnilis ,niG quod achates POlitura 

pin uefcit : duriori tanta ineR vis , ut alix 

dl.M.Oltra- calpantur fragmcntis ejus. + COlttaciti 

4 Ow ti- gemrnz H 

c i d ~ ohea nomen & fitnilitudincm dedcre. Ophicarcolore. 

delon Barbari vocant , nigrum colorem binis liiieis 

albis includcntibus. De Oblidiano lapide diximus 

fuperiore IiLro. Invcniuntur & geminre eodcm 

nomine ac colorc, non fohn in Ethiopia In- 

+r. Slnno. diaque s fed ctiam in Smnio, ut aliqui putant, & 

in litoribus Hilpanicnfis Oceani . Panchrus fereex 

omnibus coloribus contiat. Pangonius non longior 

morum. 7 +i- M. digito 9 ne cryftallus vidcalur , nuincro 7 plurium 

8 CRVCC. angulorum cavetur. Panetos qualis tit, A Metro- 

M. 

doro non dicitur : fed carmen Timaridis rcginz in 

new 9 =de dicn- "e- 'eadem dicatum Veneri non inelcgans ponit ex 

~111. IO WJU- V,. M quo intelljgitur lo additam ci fecunditatem. Qitam 

f-cull- dam hanc panfebafton vocant. Ponticarum plura 

diurc. M. 

h t senera. Ell itellata nunc fanguineis, nunc 

atris 

P OIM bnh~dri nsminir. J In his , qux 

nb N. inciyiunt , Ncuritcn Plinius non 

rcccnkt, memoraram ab Orphco libro 

& ~ i h (icut , ncc in iis , quz i 

P.m% mr(y'&~ ab eodem Orphco 

cclcbratam : & in iis, qua: rb 0. oinphaccm 

, cujus mcrninit Theopht. lib. 

md hie@#, nifi Bortytcs , ab ouaote 

dcfctipra. Jdrm, 

b 0rinf.J Afbcrtus trisdclcribirgcncra, 

primutn rotitnd&n ac nigtum : I& 

cundum viridc, Plbl macula notatum: 

tcrtiutn colorc ferri, afpcrum altcra parre, 

alter3 planum, prodlgiofofquc tribuit 

cffr&tus. Idrm. 

c ojiv.+ririrjtran~mm.~ 

qy, oRrcorum tcRamdix~runt. ldm. 

Nam o".cs(- 

p' Ctrp

J cbtyfitrm.] Ab ami colore ignco ti c hp pnitrm.1 Suum nntlrricircn 

hmmco. ldrm. 

Throplir. lib. mp) ~ l h cum r ligno 

b P~aurirlrr , qw.w 9d.m gtmmidm putri coniparat. Idrm. 

Want.] ~cgc: I'rrnrdri 7w'u 9d*m en- f Sr/rnirri. 1 z:r~Li& di&m vutt 

9aonid,u uocmc,L*c. Sdmd PsIT7. UioGorid. nnn qnod imlgillcm kin+ 

c Sprtir rqur glrrirtr.] Aq"am gla. contincat, Tcd quod ndlncenta Luna a 

hm intcllieo, nonentcrnamgcmms ir ~ 5 WA&C 4 ~m~au+C;rd t media 

rptcictn, fedftrtum qui intus alvocon- nodcac inrrrtlpeffa rrpertrtrr. Jdm 

Unctur. Lhh. 

g s.ynado*afifri J Tales rullt qni &in 

d Snqdrm ChnlJai.1 De Sap,da vide coracilmtuin Erin unllrarun, pifiiuin 

10" in&gantes Marbodxi vcrlils, So. capiribur rqwiiirirur, qiios ad regiillll 

hunl c.1~. Albcrtum, & Vil1ccntium. nioibuin,colicm 3c ncplititicos dololdrm. 

res prodd'cvulgus crcdit. Idrm.

752 C. PLINII. NAT. E-IIsT. 

t Syrudes. 

y. fynodontcs vocantur. I Syrtita: in litole Syrtiut7)p 

% TricI,,,,, 

jani qiiidein & in Lucaniainveniuntur 2 rncllco COY 

fun+,Tri- cb,,us. Iorc croco rcfulgcntes : intiis autcin Mas 

con+ 

mcdio 3 nlfrllm. fui- nent languidas. Syringitcs ' itipula: internodio figilillcrn 

milis, perpctua firtulacavatur, ' Tiichrus ex Africa 

itirniiio o- 

c11rm. M. nigra ca, fcd tres hccos reddit, i radicc s iiigrunb 

4 Pcrfx 

ap. qllos mcdio fan uincuni , futriino cnndidum. Tclirtliizos 

gig. eo man,ficcde- 

cinerci co f; oris aut rtifi, candidis radicibus rp&t~r. 

!:;:.:-Telicardios colore cordis, 4 Pcrhq , apud quos gi- 

:;$: gnitur,magnopere dclcCtat,mnculamquc appcllnI1t* 

T ac. v. Thracia trium generuni cit , viridis, ' aut pallidior, 

6 novem 

Luns rp- terti:: ranguinets guttis. Thcphrytis now Lune 

cier habet, 

a EuLvaia fpccicrn hnhet curvat2 in cornua, quamvis cincrei 

cornua hl 

coloris. Tccolithos 7 olce nuclco iimilis vidctiir : 

&;.;;de- ncqiic ctt ci gemtnz iwnoc,, * lingentiurn calr 

mejenti~ni. 8 M cdos frangit pcllitcluc. ' Veneris g trines nigeniv. 

tin- ini nitoris conticcat in fpeciern rufi crinis. Vejcw 

emii1m.M. 

pied rumen- tana Micageinma clt , ~ cjis reperta, iiigrain matium.Ah.P'. 

crlI,II tcriarn difiiriguentc limitc a1b. Zanthenem in Me- 

$:;:- dia nafci Deiiiocritus tradit, elecZri colore, & fi 

net ~lcm. rpe- ,. quis terat in vino palinco & croco cerz inodo 

F. lo lcntelcere, odore iiqiiz iuavitatis. " Zrnilaccs 

IO lcnttfcentem. 

v. in Euphratc nafcitur , l'roconnelio marmori timL 

II 7,mtlampis. 

F. lis, incdio colore glauco. "Zoronitios in Indo 

M. 

It zmr. flutnine nakitur : M~goruiii gcriiina cai iiarratuxz 

eifcoc. F. 

M. 

neque aliud ainplius dc ca. 

CAPO

s Ad&wph.i Ada +m, i rr. merum retulcrunt, divinirque honoribi6w. 

Diw bit ctlirw 1 s~&: ttdm The bus cru prciiliarc fiir gcnris numen, ufddtjlwa 

dixirwm Dri rornnt. EX niainJ. y e ad pliiiii tcnipori coIere perkveilkr. 

6 vctult. quorundm rentcnria Io- runt, Grlrn. Lrgend. Adrdu nrphrei, ( j~f- 

CUB hic fic rcltituendus. Verutl. Iiahcr, rlrm or& r? dqitus I)rr. 0 hit diiw 

4dn nrphtrr : pjnfdrr Tl~rdaCljluc bit @ i S,yvyri I. SJlmdzp b. 

4 Srrh rolirur. At manu(ir. Adw nqrrr, h Triophrhdmui.1 Maibodrur in fu0 

!j$drm crdw, dipt~t~~ Dci,~ Lit i spW pacmaic Ophthaliiiiwn iiominerc videro:icn*. 

Ego vero lcp , Add nt roj, fur. Dnlrr. 

IJiC Q~ptirr rofirwr. Bw/dtn Tbrndr R" yk, c ErhittJ.] 0phircsDiofco:id. I h . 

$dad Affyriia fummus Dcus. Nomen d Stupltrr.] Scorpion vocat Orpllrus 

Id utium fignificat,: Solcmcffc Macro. lib. m$ hlhr. Zdm. 

bius inrerprc&#uicAdpr arin dib- e lrrm dh[wib: cp 2 pir.] HYliciunt, 

id rtnl. Uik Gyral. aphthalmor. Idrm. 

dum. Rdrdnnrrbr +/iirm ocwlw wminn- f ~ 0 ctraiitr. ~ 0 J LC~. dirt. Sic lef*r.] 

hit autcrn Adadur unu, k piifcis endurn cflc 

4 

verba fcqucntia ofiendunt.

HIST. 

754 C. PLINIX NAT~ 

I k WRU- "30s pavoni efi Gniilis ,' itcm afyidi quani v0cari 

diiii quain 

vu~ll,c

a Polir.) L.h/;rrm 9nmf dnrit/%. 

dio, tnndrm ririuirm ntp, /jarto p/toi. 

Polia cminarlt, qiix rndiccin vrl filii 

dum kihct colorc fardii vel Cirdr pnmx, 

id cR, nihriim, cui indu&tn cn canities 

qimdam. nnde Pcpdi I dilta. niin 

mhd eR tanitits. Et qtiid urn{&& 

AI@. vide Srnhil: p.766.b. 

b Nrtpmift.1 Turn.en~cnd~rXnm;ir, 

Vel gmirith, quod Coi~Rantincls Don 

ptobat. Effct cnim ratio nominis $xi 

gpu, h nuptiis dutla, quod aubr 

ncgat. 'Dd. 

c An.inrh;ridr.] A nanchitir Ttrrnch 

&i ?E krd,Lqc, id cR h ncccflirarc Ji

756 C. PL~NII 

SAT. HIST. 

rim, quam nafcuntur : in Arabia rcpertis ingcnti- 

1 terr'n: bus gkbis, nicllc cscoqui traltunt kptenis dicbus 

pciI 'cvc de 

c,,il,,,r; tcr. noAibttCquc Gnc interiniiGoric : ita otnni ' tcrrctlo 

vitiofoquc dccufTo purqatain puratnqt~cgIcbatn ar- 

, ,L-Lp,I- titicurn ingenio varic d'iltribui iri vcnas, duti-ufque 

1111111 3 fi1Cl.C. ". tiiacu1nru111 quain inaxinic vcndibili r'itionc ' fc- 

V. 4 pldc- ~tan~itttii:quo~ida~nqi~e tantz inngnitudinis sfcccrc, 

ra* t*;e- ut cquis regum in Oricntc 4 frontalia atqtic pro 

rcz>t. 1:. 

L:111111~ phalcIis pciililia facerent. Et alias omncs 'gcmoie 

'lec

h. Alii, C!yprorh. I>n/rr, Po/frn!yrl& 

dfi,Oc. ] Lcgcnd. Pa/?rn (ytlridrr a ro- 

$M*dd. Vidc Sdlmaf p 7.6. b. 

a 6r *Cricgrmmilindrrriw.J Ut clr- 

Ormn in alticrllyfiucn I cryfialhm in 

fi~~mg~iutn. IM~C. 

6nnr hodic pcrdicophrhrllni I o( ohropllclialnii, 

paflim vcnalcr in rabcrnir 

gcnimmiorurn. Idin. 

E flb/;dim# frpwnfn vrvm ~ W U 

won /?dV$mf.] Lcgcnd. ~/~jil;drrn~frq- 

menta urrnr trmm.u nin Ji.i~ifnnr faEiiri#

758 C. P t x ~ rNAT. 

r HIST. 

1 pmdt- 

COlltJl. ** 

cant. Faaitis fcarificationis candicantiam 

b~r(iB*d. giunt. Tantaquc dificrcntiaclt, ut a h ferro fcalyi 

non pofint, alia: non nifi retiifo, veriim ~rnli~ 

1s btttibur 

vof. v. adamante. Plurinium vero in his tercbraruin pro- 

,,! ficit fervor. Ceinriiferi ainncs funt ’ Acefinrs 8t 

Ganges : terraruin autem oinnium maxim India. 

Ec j3m perafiis omnibus natum operibus, difcrimen 

quoddam rerum ipCarum atque tcrrariim face- 

4 eon^*- re ‘conveniat, Ergo in toto orbe & qt~ic~inquc 

nit. M. 

5 omei- cahi convexitas vcrgit, pulcherrima eit omnium, 

bifquc ra. 

bu. v. rebufquc merit0 principatum naturae obtinens, Italia, 

rearix parcnfqiic mundi aha, viris, faminis, 

ducibus, tnilitilus, fervitiis, artium praeltantia, ingenioruin 

claritatibus , jain ficu ac falubritate ccrli 

que ternperie, accelfu cun&arum gcntiuin facjli, 

litoribus porttiofis, bcnigno vcntoruin afilatu 9 

6 e ~ m -(ctcnim coatingit 6recurrentis pofitio in pwein 

lC11t1l. v. 

pr=urrcn- utililfiinam & inter ortus occafiljue median 1 

118. d/i,v. 

aquarum co ia, ncinoruin falubritatc , a omtium 

7 obltacu- 7 

tts. y. articulis, crorum anilnalititn innocentia, foli fcrtilitate 

pabuli ubertatc, Qicquid ell , quo carere 

vita non debcat, nufquam rit przflantius : Ijfrugcs, 

Y N@~.v. 

P 

vinum olea, vclIcra , Iina, veites, juvcnci. Nc 

quos quidcm in trigariis praeFcrri ullos vcrnaculis 

aniinad- 

0 Manrinm rrtitul;iftrwnn.] tn vetc 

ribos lcgirur, rnnwum Ob/#,WdIJ; 71% ab 

rxrcrnarurn lcilicer gciitium injuria 

mocnium vice Italiarn drfcndunr. Id 

niniirumeR,iuodfcribircap.r. 1ib.r~. 

G311i3s inrrfupcribili munimcnro Alpium 

cocrccri, ne Iroliz Cc luptrfilndant. 

Vidccap.:.lib.~b. DA/. Montiur 

wf;mh.] Dicit Salmaliui ad Solinum, 

no& fe mootium pedrs, furas Pr J’EJPU 

Irs , articuloq veto fc nun nore : itaquc 

legendurn e&. monrinm ebprcufii. VCrim 

fallirur. Arrirdi mrnriwn funt nc-

L! BER XxXvII. CAP. XIII. 759 

anirnadverto. Metallis auri argenti aeris fcrri, 

yuatndiu libuit excrccre , nullis ceifit : & iis nunc 

in Tc gravida pro ' omni dote varios Cuccos & fru- llil ?l@mq 

gum pon~orumqr~efaporcs fundic. Abea, exceptis 

lndiz fabuloGs , proxiinc quidcm duxerini Hilyaniam 

, quacunqiic ainbitur iiiari. 

C. PLINIl NATURALIS HISTORIS 

LIBRI XxxVlI. HT ULTIMA 

FINIS. 

\ 

Jo. FKE-

Blank page retained for pagination

Jo. FREDERICI GRONOVI 

In aliquot Libros 

C. PLINI SECUND1 

N O T E 

dd Yirtrm Illuflrcrn 

3O.HANNEM CAPELASUM, 

Regi Chriitianiffimo A Confiliis.

Blank page retained for pagination

IOHANNI 

CAPELANO

764 

faliter, ut 

f 

uo fipius renovantur propganttlv tibll 

five manu we torcuLari , nova comiptant vitia , we1 

yore hmmw, vel temerztate mutantiurn , qbc& twn cw 

tione omnes 

7Ntrl

76s 

dicebamrcm 

extorht mihi. Vi- 

>li?zcr Natu- 

Annum cardo rotat j 

CCC 3 

Jir5

76s 

eruditorum nomina comple fiecris ac fwes, qui Jcunda f2- 

ma in $:s verf-;tntur. NO^ tantum, it libenter in noticzarn 

dmittaj,kz/itAic aditus, benign0 vultu,comitate alfoqtcii 

dktwis, quod ip~m qtcoties tui loci ordi fi hue magnates 

IaTiuntur, polita pe&f orfi velut ind$riA?prA?tniogaude& 

tcc pertentawtur :fid ltutvis atque educax & buzuprucipwm 

twpote&e ufim vindica/fi, utjudid maxime ingenua 

& bumana (qua pro JfLbus vulgus, tayuam 

iter adpccuniam mnjnt , rcfyqit, &que eo adah omnifi 

imparatius acccdit , &/;qui tawenjudore iqwobo elaborawit 

, inculta pofi'idet &fibagr$ia) fdfrnJa & bonorata, 

& inpoJt6Tum hoc quoque nomi& dt$derabilia redderes. 

xuo coafilio quodutiiiusgcneri humano, amplius & 

zlori$us imptrio veJl ro & Rqum maximo, fi ientius, bonejtius 

, liberalircs rincipi Mindfro tibique B ari aut exco- 

Sitari potuit ? Un B e talem remm dominis NeJtor~a ? Nan 

enim dqfufit, pi magnum afl/mumfimpttbus & jdiurzs 

indgant : qui circa lunt jbi magis firviunt & qua$ 

deradi dole fit, uicguid aho confirtur. pyA$hn in Cramniatzcos 

& Sciohjho$. /;c citzrn lo f uu fi f ur cep Kamnes, 

& vocabula laudis er o atque honoris olzm fimmis & interioribus 

doE'trirtis tri d ut Phta contumtkzah ficere. At) 

JZC & appelari mcrercnlur tpli, tnnoccntiorts , opinor ,& 

ad rem gerendam ficcidhorrs vivcrent. certe bornrum 

exemplortw peritiores. Namgratiam au/u , quis c/I , qui 

welit partirz ? & quod ejus Jolidum allif are aut ctiam 

frmgulare potep , in id/l;cium recipere ? yi cum benq5- 

cia principis fii benpf;ciz focerit , /Jrinc+ts auEforitatea 

confirvet ? lzbret merita neque a&ct nfi probatis 

quorum moribus 

Princc s cct&ajur ? tzon in tis twn- 

dinctur ac prdmiet ur ? non f abPmjrr ea fi fiionemjrmct 

wt Coligaf ? Tuwn vero, ,c;r/lmdtd$inrc c'apckane etiawt 

prdi-

767 

probitatcm cximiarpl , beneuolentiam~~~i4/z/ltrrm, mctPfem 

niveam & nullo invidid aut ObtrrCrfatConiJ vencno fifi 

fam (itwitus dico ,/Edfatcri mcge e!, rarum drch hodie 

apud iyenio validos) quum \&nper-qgnwerint &prddicarintj%Liares, 

nunc utiqui hoc argument0 , vrlut &i, 

fieaatam judicant omtzes, quando, Ut primum f/icult,at 

hit , non ti Bcatum cenl;rtJti , nij mdtos & emendqG- 

mos hominum pcr te beam via'cres. Ndfum enim ccrtius 

bonihmbolum , quam~audcre communicari ,&fifiue* 

!um@a

770 

hoc quoqrcc ,/i cam, ict eff , qrqzam Qprohxam intcrpreiabere, 

nrhtlabertt. ~cnryue auEforts, qwm & zlz quo fttcdio/;;s 

a+trtm zrc volurmus , ea cJ! prdtalaria , rd'momentum 

zfi cenfi vcterum Literarum, ut quodcunque vel 

mimmum et commodatur, IdfuELum firre znventelztt dy 

mn contmnenduwi ~ J c vidcatur. vale vir nunquam 

fitis lagdate, & qui Iylrosfines ut fidfrtate bprudrfi- 

~z~~ca~nzsaqrresd!~n~~me. 

Lugduniin Batavis a. d.rv. 

ldus Septcmbres A. C. cl:, I~CLXVIII. 

L I CER

C A r. XVI. 

,,,,io 

Iribrr. I Qiamquain omnis litlitis 

C crxpii finticia fiminduni ~ dr Adiy 

iiuv nobisfit arcticrypa Voniani: 

noli fprcviinns tanicn adliibcrc, quas 

plfiln,,, prrnwrnmrnt,,;,,. 

Picd(,fl rjw Q tcpiti.1 Ti rjnd non ell 

in opiiiiio: &fiiiciniu$J icuientis tol- 

Tricwm ram mrnti i vinr , rndrom rd 

rmrr.] Sigifin.

9Y2 

< ; R O N 

aquc idc6 cxplicatiuscodcin tridi hwdqwpni 

fit afpcrnandum. EN unionihus 

igitur illis, quos Pintianup ante 

ficuluin. k quod cxcurrit , quafr avibiir 

cartis objecir I eR uttuquc loco inedici 

nomcn. 

CA r. XVIII. srd firit.; n/Li rrlix 

ipfi reri~ur~rvine.]Rurfum si igrno, 

intcrpofuit Gclcnius. VolLwi duo rrrirur 

(* vino brbitur . Idquc fiiffitcrc 

ccnieo. Scd prrfianiior ctiam ,@ fir;- 

pi, ut &/arrviitadrxrmw,quodeCliiflctianoquoquc 

notarum. Eiricnda : Pa. 

partrid fitivr [ria diximur pntva, 

flonte n+mrw 

aliapraar/im~~. Efirrwu 

dLi rrlix ipfi rertrw 0 cino Lr/itur/omni 

cmfr. LOCUS quem refpicir c(t lib. r9.8. 

Pnprvrr6 fifipi ;ria genera: tarrrlrdnm 

cmjm fimen, e?

n. xx. 771

7 74 ~ R O N O V I U S 

(ne qnid omirtarnur ) bupnlarhn raditl; 

;anrum nlrirudrne di/{irrnr ~ ) irya r ciyjcn. 

$tritoi rfjtNu porumdxwno. Sick chifletianus. 

Sed ilk iiilirperporr. Itaquc 

fctibciidurn: rrditir trntnmalirrndm dijjrrrni 

0 rrp rb/inti,ricoi rffu~lupin rx 

wino. Radicis , iiiqiiir, alriiudiric Icr c- 

iuCdern CY viuo pot2 cffcttii. Gclcnius 

feccrat : rjicrei tfilln porn rx vitro. Sic 

lib. zj,8. rhr~t~i/i,ut b ChiBct. PC Pin. 

tiani , qui alias rhrmifin. Gudianus& 

Menap. nafii tr.drdrrunt idfilo G- WASmew. 

Acad. rrnfii trndidrrunr idfi'plon 0 

ninrw. Andcguav. nafii ~rail~derir id So. 

Ion marnew. Altcrolocoquuaiuor conju 

rarunt inrdjrtl-fiC. 

c A P. xxr. ndfirrjiim grnirrli fmminarwm.] 

Pro grnirrlr habcnt ruralirmu 

quinqtie matiu-exaratz rncinbronz. 

Nuinquid, aJ#trfim cuha1i6w Jaainarnm. 

lib. 10, $7. Mrdiciniiinfnmr, 

rw6,atw in fumo. Ubi tamrnrubriw 

&I& fi malis rulirilw. In contrariuiii 

cffcfkum de vitice lib. 24, 9. matron4 

Thrfmphbriu At hrnrtnfium cufliraltm 

cn/jedrrnrrs Air foliig rwlrrvlfil,ijlrmunr. 

Cogitabim criim aliquando : hationi- 

Lw. Sic infra, infilra Lalinrarum ddh- 

#urn. Prima editio Jo. Andrrs Ikorns 

curata a. I +7c. cuiiis ufum eiiain iiiihi 

prsbuit cgrcgius Gudius, cubitt:di~ Parificnfis 

vetus, tubitah : pro quo ex HGCmoho 

CumpLrunt, opinor,yrnit.iii. 

In aqua tulrpi prod$ pguinrm riji 

cirntibw.1 Dclcvit liic ri prodr/l Gele 

nius, ubi retincnt Acad. Mrntip. Gcid 

traorpoGtuin,/~n~uintm prot1,jt vrjicirrrir 

6w ; non Vofiani duo: red ncc, ubi reliquit 

Sigirmundus , in fine hujuspc. 

riodi membranz id ullx agnofcunt. he, 

Oc ut pro : nindo TO rrjititnri6u mutei 

in rtjicimtri. Ita chim conccperat Pli 

nim : IJyfintrricoifitnrw Anabui drrclmw 

in vina opirmr Itbrrut. OXy/#pti/Jl Jimrh 

lorurn in a9ud ralpflifiirrpinrrn rrjirirnrrr 

rdjrHarraiia, lrrrtti migniiudinr. liilcl 

ligitur cnim CY przcedcnti inembro ti. 

hrt. Et fic aiiiar rspe Pliniiir verba 

lucrifacerc. Scripfirnus eriain cpiirnr , 

pro poturn: nam & VOX & chinet. 

rptinum. 

&dicc mdiurid,u 0 Itpa cwraMI. ]

irndo , Or. Ubi n~alcc& Pintirni. 

'rninr. lib. 43.5. Cndnin aru mifli?, 

ilrmtn Irmnu. Ejufdem libri cap. 7./mi 

:andtnrir lamnd. cap 9. Irmnw dnri 

+dr fir& lib. ~4,s. Cmnrriur rrmw- 

'ur in Irnut*c. cap. 18. rdallignrifinr Inirnm 

0 rminmpufi Ira& ~igidiw1br. 

Et, Irmnr ptCloriimpfirr. Fat, Vrirnr M- 

rrm in ptinu prr Irnmu. Sic onmibur 

his locis Voniaous. 

C A P. I I I. Yirtnti rrp rrgnirnr.] 

Watifimur locus. Vo& duo, Acad. h 

Gud. 9irrnfirve rrgnirxr. Turncbus 18, 

iy.Adv- inquihfdam libtisait repctid, 

rirrnrirrr rqe diridirnrri,in quo literrm 

inam mutat, tit fit diridirw .- vcl conlicit 

indihrri. Gifanius Lucrcriano Indicein.lrl.birnr, 

ardniror fcuri ardmgw. 

Ixitod h Liplio placuitcpilt. q. 4, iy. 

Voilimus primus rirrurirnr rr o d ~ i r ~ 

ri. sic manusvctultinitna. sc5 tiolticitwit 

ram poltciior hrx dfrcitg,rcli&r 

tamcn, ut fatirapparcat , crfirnrc virgu. 

13. ltaquc I'rribas ccnfio: .Qnitrrann* 

prrir ipfipmnirrr1jnI , virrur~~ /id rrp 

dnifor ri. Ut fcre Pintianur & Sdmaiiui 

ad Solin. p. rzz. quibus hoc tcftitrioniuin 

przbcndum era. 

4pyrUavir rribnmuptrLis.1' VOR p ~ i . 

ut LIVIUS, nliip.Am.lib. ?%, 11. hnjij 

tribnnwiplrLti, Chifl. & Van; idcm. 

Vr firibur txlrrfiprpmdrt'hr. 1 Aiitio 

tint in Chiflct. cn'c /Npdi~Vir. VCICO. 

IIC nuglcxcrint oliiirvacc ibidem abeLc 

%#.LA.

776 GRONOVIUS 

rdtxtra. Ccrtelic Voflianus : h/ioribr impenfa runt, rcripuI.itantum rcddi bid 

fnpva diair. Andeg. rlr ioronii fiprailrllii, na. HPC intiltis confiitarcpofin~: fed 

fed ita, urruper toronir habcar, vel qttxr~tnus fcnfurii vulgntr , quam inie- 

JTOII~UH(I. Lcgcndum aurem : Uef/ori6u1 eram Cervant optiins ri~enibranr. Prifnpa 

drfloi/irik/ir rhtopbrajhr. nio art4 quid lialcnt motelti ? AnnOn 

C A P. IV. ~ran~~a~ronrqnoqnr.]Opti- ipfe refiituir lib. 19~8. k vcreopinofr 

mus: rralafionr9noqurf nr vrrii , oprimr Cardnor apl I nrrhagrnrm mngnnn , Corui~iimrqurprovrnif.ldeni 

Chitlet.& An- dwlamqur prr+r, /ijlrrtrnd/ma mibid 

dcgav. flagitant. 

6prbir rrddrrrartir < An non columella 

C A P. v. In ,.4ntiothia 6 Laoditra lib. I o.tircnm arrolni(7/iprrn dntitnr bore 

Syrir.] Optimus Landirru. Etfic pluri- II I Idem lib. I I, ;. ('irra Idui Janwmum 

locutos Laurnmir apud Ciccro- ria Immui rrfofn inarrar diridifnr : qnd 

nom, Liviuin, M. Senecam, Landrrcmi rimin jic informandr /mr 9 ut farilr vnnapud 

Plinium, Lundite L1( Landamia apud tmrrnm mannr ad dimidiam parrtm /rrifd* 

Jufiinum , multaqucalia demonfirant. dinrr ranm prrvrninni : nr quiprr/rguun - 

Similiter lib. 2%. proem. raximrrrri.r fur hrrbar ,/iminaprocnlr~rt rogrnfnv ;/pd 

ylnriochir 0 [andirir monrtr , ldcm EOdel. 

M~rwrnqrr ;fa ring; aliquid , ut nnfia- 

#ur inftHnm.1 Optitnus ablcgat TAird: 

ncquc hujus pariiculr in oratione ill3 

uiius urus 

C A P. VI. SrdfiribiI mrxima.] Lege 

cum VOK apprliarr in,@ a6 hir ianrhins 

@if. E firiuii marimaauftorirar Inrrrr. 

Grntrn anfrm , Tnfinha , 6 quamnrIn.4 

rpprllrtnr. Simile tncndumlib. 20.18. 

Proximu ti rnlrhaeft rontolari ampltrndim] 

Quid quxfo ainplitudo vcl @atium 

ad colorem, aut color ad amplicudinem 

L Pro voce ultima notant /!milifndinr. 

Sed alteram retinet egrcgius 

codex : quod autem prrccdit , pro eo 

habet : ronculrrri. Fortofis, iochlrari 

amplirndmr.Siclib. 11~27. rrthltari mrnfnva. 

lib. zj. I. dcalyfi decotta : tx ta 

Q mrKe pvwdcj?mm*gnrfio m*dznFimt9 or- 

;knrpnlran torblrnrrr nrnfira. Ita enim 

ibi legendurn ex MC Vulgo fine fcnl'u: 

Ed @r r.x wdr. 

Ad firiynla u/iur jingnla uvii, drto- 

qntntibwi.] Hocquidlit , palam fcfaetur 

nefcire d &tu. inquinetiflirnaeKc 

tantum fcire : ncqiic ignorarcquomodo 

EX licent : legendurn autent oninino, 

adPl;ripn,a u/9w fi"tu/r arcir dtroqnrni: 

ont , ad firipda u/yurin jinguluj dinnricr 

drtoqnrnr ,ad Sol~n. p. VAL Hzc poltcrior 

tarncn conicCLuri~ & explicatio Dalccampii 

eodcrn redeutx : nempctcrtii 

parte minus frtdtuum pcrcipi, quain 

impcnh confliterit; pro tribws , qus 

pot in^ prrfirniru ingvrdiantnr , 6- 

alrrrnr 

viir drmidiar area4 rrnncrnr. Jamcur non 

juxta eleganter ardr, qur male refpondcnr 

ncquc rcddunt , quod acccpcrunb 

driovnrrr disuniur,atque ipfuin crocum? 

Multiv hoc illufirarc pon'cm, li ratio 

rcribcndi parcrcrur. Drcoqur~rautcm ad 

firipw/nm, cum Lat ine loquimur, non cfi 

coufquc, ur CctipulumcoliCumatur , Ted 

ut fcripulurn tanttimmodo fupcrfit : 

queniadmodum quod mcdicijubcntdr- 

CO~UI d irriiar , in eo dur terrir conrumuntur, 

una manet; non unaconfumid 

tu?, & duz rcftaiit. Super omnia, qui 

quorivedrtoqwrrr adfiripdnM dicitur , in 

cisfir; ulnm oon confidcraiur pro terrir 

parrc/enarii (qui Dalccampiierrorcfi) 

Tcd pro quarta & vicclima parteuncix, 

ifis duccntclima oaogelima o&ava. AI 

clt arra, vel torurn quod rctitur in area. 

Ea arc1 drroqnir ad /tnp/afi~pla,id cR, 

ad quartam & vicefimrm portcm uncir. 

~ xLatine, c D mcns ea Plinio fuir, mc- 

Iius dicinonpofilnt, necplnnius. Quod 

fi cui nimittm vidcrtrt &/iripnlnnpotiu. 

pro Iertiaparrcdetiatii veldrnchmz OCcipicndum 

, lcgcrcm niitius trattatir 

vcrbiv & lcnru mcliorc : adjin 

/iripu/a rlrnariii drroqnmribni. d$:G 

de poiidere dcnorii fit0 trnium iedirc 

rcripulum, five parrem tcrriam. 

C A F. vir. Qniiytid ad ntridiannr 

horac diri vrrtjr.1 Acad. EC m. p Gudiaiius 

cnni Menap. dir. Vofinnus optimuscnni 

Andcpdrrr. Ita tuto1egC : 

riotavit olim c iuocodicc Gclmiur: fed 

fprcvc-

A D LIB. XXI. 

777

A D L I n. XXI. 779

G R O N

A n r.. 1 B. 

XXI.

$3 f N 0 V I U S

784 O V I U S

786

A n r, XXII. 7 97

788 C R O N O V I U S 

hum. vaninnus ncutrani adoptnt pnr 

iiculain. Scribc ; /-nt.anrur rtr*tn, UI 

plumbum, ocvlurum mrdicammro. 

Nnmfolin ad rxpurpndru. ] Er liic ver 

fra cR mala manus. Scitiuscnini ~i>fi: 

V[u# filphii in mtdrrinr. jolrorum u d p . 

pndar wulrm. 

C A r. XX~V. IJlrrmqur jrm drflriranria 

citarrirr includir.] Ex Cliifl. afGriiiii 

&fl.wunrin. quod iiulli rri cR. Prsclarr 

Vonianus: jm rltgwanriri ricntrirrrn c/u. 

dit. %afi qiiz drlicrint rpcrarc L'eunquam 

cbitiira. Lcntulusad Ciccrnncm 

12. famil. RLdii no1 0 rrmpnblrram 

quam orlde dr/)rruvrrint , ex IrirrM , qud' 

prblitr m$, tognufirr. Frontinirs Strate$. 

4, 3.6. Varro cuUrp rjw wrlmajorr runfirmti4 

pnJ ranJrm c/.tdrm vixir ,:

'79'

79 G R O N O V I U S

AD L I D. 

XXV.

#/io prncipitati, radirrptrarx a9nr, nti- 

lifima cue iradirur ; frmintp/rnrrrrti 0 

nrrrn; ~on~rmarr,rxcm~~rprr, radrm faty 

rion rfr. Sicenim & VoK ut intclligas, 

rradirur. 

Polrmonir utl Pkilrfnria.] Opt. filrrrrL. 

puatuor alii, hrLtrrM. Scrtbc,pbi- 

P 

hfnrh. *rAl&I&iC. abcoquircgiii Atralici 

fundimenta jccit. 

G A P. IX. Ex Crrtn radirir rlnkir 0 

C A r. I. 

Max ;nvrlrfienft prv torup r orp.) 

Vofiani ambo: mox inarrfirnrrprr retnm 

rorpur.Et, ni fallor, probc:pcrtinct cnirn 

ad ricnrr. lib. 3 r17. fforun rxfrrrnila- 

111 tantnm inarrfinnt. Sic quoque Pin. 

tianus. 

C A r. 1 I. D;tth f8Yypii. 1 Acnd. 

dio,fi.vollianitrcs & Gud./hr//. Nimim, 

Lit Prritli, Cnndauli, ArhiNi, Vlyjl;, 

oronrr, Ari/7di, Euripidr ,Sormri FC fimilia 

patrio cafu. 

c A r. r I 1. Mnlta yrumrnm nimil 

#wxra& rdk] Truncitus locus. Acad. 

Gud. Mcnap. mulri gnorum (UIA nimtr 

mxir 6 rucfia. VoRianos:'~fihpiadtn 

edjnrrre mnlfr in antiquorum rnra nimir 

mxia 6- rudia. Confirmat Piirtiani codex 

: fed illeptrterca, /ffi/r/iaclrr invrmit, 

cxcrnplo , ut opinor,rion bono. 

c r. IV. Sitrtnrurbsrl1r brbiopi~lr.] 

Omnesquinquc, MrroiL. ut opinor etijrninChifl. 

effc , crficxliibticrint ,merodir. 

lib. 17, 7. dixit cjufdern hcrbz 

nomen cfCc utrutnqnc. 

CUI nirnqunm Pr*/arum rrp tnh At. 

dit. J ~iiitianovcrior fcripta lcttio :cui 

w~qnmn Prrfivum rrgi talir ilrdifn. Neque 

aliter fete Cbiflct. & Voir hd kribcn. 

durn detraCta litera : cui unqnam Prr/a. 

rum rrgi tdri &dit? nam raliiintiqua 

fcri turapro rrltr , id cR , pulchros bono&cacforrunitos 

lihros. si quis ea 

compolitioncfrui kgaudcrcdcbuit , is 

crat rex PcrGrum, turn ob irnrnenlis 

opcs , tum ob curarn gcntis in forma 

rcgiim, turn ob copiarn magorum. At 

acmo torum fuit,qui 11011 libcrum alios 

dcforrncs,nlios Cclcrntos, alios infell. 

ccsliabucrir. Nulla iAirur tam cflicaccin 

iis compolitioncrn tiale pottiit Magi% 

VoK, Andcgav. cni un~p~m 

P. r. r h 

r/1 dtdira. Mcnap. Aad. & Gud.rninnnp 

m T. r. rrlir tJl dtdrir. 

c A. r. ~111. Jluaririarxytitnr:hnir 

luxurir tand;iur.] Sicquidein libri. Scripfin'c 

timcn Pliniurn cenh : Hiijugra' 

riapvnripur dmririarxprtit. kiiiprr jrjt1- 

nn & iiiBtiabili, efiirit h fitit prcuirixn. 

item, hrir lnxnrin rondir. mirificis 

& funpolis condimcntircibos ap* 

parar. 

fir nrmo urilitarem rjw ,t/I;mdr.l Irnnio 

wilirrfm,ut &in VoKEadcrn vorahula 

in Qtjnriliani 

dcclimationibiisconfuf~ 

fzpius offcndirnug. 

Extra rqunm prrdirtitrr rrfrigrwt. 1 

Verba malctranCpoGtn. Scribc :/imilii 

brra foliir , minor tnnlum hirfimrqntn 

pauhm rrnprr tminw (hucdqut Chi% 

ti vo k . coiil'entiunt : quod fcquitur, 

ex VoK yrirniprodimtls) extrr'ripm. 

r?f7 infoliir : rrfiigrranr ,/j'vfant 

; prrulrarirrv 

trnrrbw vittcfii nct/ir. Si tamen 

fiprrrminrnr malis,non intcrcedo. 

Invmirnr infix& Irtir.] VoK rccidit 

rdlocii. Sicinprrrefir 17,j.inaqno- 

/ir,eodcmlib. cap 9. 

Expririrur fircul api madrfX?r, ip~2 

conrifi.1 VoK rqnr madrfaNn, & ip/i 

mfnnra runrifi. Ut & in parte Chiflct. 

Lcgcndutn prttcrca mrnntr, vel minntim, 

vel minnrntin. Hoc ctiam crcdovoluiflt 

Pintiinurn, etfi male fit erprcffum in 

cxemphri , quo utor. Qiatuor alii Gltcm 

i aqua rndrfaljr 0 ipf4. 

&in-

tingwU rrcrl/rtir 611161 more ncc anit 

Rrc po~urnf~lt.] Fariwit ; nrc mfr ti601 

nrcpoJirr nfih, Vofi: rxrulfmif nfM brrrnr 

c? crnlh utfete & Cbiflct. Scribcndum 

: rir/,ynd#r linpm rxtalfiicit. trfw 

limo, nrcrntrrnrrpojfra uili.diclib. 17 

tlfiid rrdirk in~rrmain~nrq~ 

~NIC nrcp$ 

ra. Eodem Pintianus aurigatur. 

In uini non vrrcrb c p r h IV.] Notant 

iii ChiRer. dccflknar vmvk Sanc, ubi 

Vulgoponunrur , dcfuut b in Vofliano: 

at non ddunt paullo polt : ied clt ibis 

in vinr ryrthir qnatnor non urtrris. 

h i m /krr, rrnlrafnrn.] Hcrrnolaus 

docet codicc~ &,in qui bus Icgacur,/ur- 

Pr ltrirrr arnlrrrnm ; Diofcoridcmf*nrr 

dicere, hoc cR, &wr; rtr/rrrwn non 

dicere. In margine ex Dio. notant am- 

Inm. Er Cclegi hider Voflirnus, inquo 

dri*c ,/NAW 

hitrracwlnn. id cR,/wwD 

ftnitrr acnlnm. AtppV' Dlokoridi. 

C 4 P. Kr. P*rninnrrlu carrt nnni.4- 

9nr alia /rigor2 virir. PwsinncdoI nrar 

b cotyhdm] Verbum rnrrt pnReriorc 

loco excludit Vofianos. Trcsalil I iam 

illi quidem vitirti a fie ramen, nt often. 

dant inter pnninnmlor & copulativim 

hie nihil interiettum fuiile. Habcnt e- 

nim : +minn dm& in rqnaprrninn: 

r h g cot$rdancna axnnEin folio war. 

wmmiaqnr Air frigoriu uitirrx batrathio. 

Men. & iyfc niutilus : Cyrlaninrrgcr- 

[ylrdtn cnm axnngir fJi4 rnrat omninpnr 

dirfirgorir vi& rx brrrrrhir. 

vi. 

C h ~ .xfrr. T'rr~rnrrrqnrdrti~m~n. 

. J Ignorat VoK TA 9wd rwm. 

cindc idcin/illir.Scribcigituri uimrjrcr 

admirabiltn rrrdrnirr ,fingnrn;# papnria 

cr/ la& rantnm (1 (hoc enim ordinc 

Ms.) !mninrfijli. 

lrrr /ympl~,yfi mdir;r drta8nm , d4nrwmcrrdnn. 

] Acad. dawri crrrlnr. Cud. 

br Mcnap. ~ ~ Ncrwdnm. c U Andcgav. MIcw 

crndwm. VoiX irtm fimpltytur nl VA- 

AD LI:

inferoi adirw, gigni:I)igitwm 

mavirun di- 

xere Pliriius & Crciliui, maritalis officii 

iocique fpecic pnrricidam. De hac 

voce tcttiiliina congcnit Hcinlius ad 

Clmdianum & Ovidium. Nam illud orgum 

(quarnvis id quoipe defidccarint , 

qui nnium tvndrdrvr aut navvmrrr nafua 

fubjeccrunt 1 plane fupervacuum cfi , 

yum Tigigni, b roic c'l1,umir [crbtvi & 

mis. apud fferrrlram ~owricam rcfpon, 

dear 2 uz noncn aufercnde Plinio ha. 

vicas. 8. iiod G cuiprirnoafpc&ividea~ 

sur prius illud poftcregrnirnm rfi, me 

miinccic Livii lib. r.Silriru dclndcrrgnat, 

pidm inFlvn nIIW. u dnraa Si1 

wrnm mat. Juvat prrpofitio P., quam 

faiiciunt Chiflct. VonianuTquc & priiiir 

cdirioncs , amatam illi vcrbo. 

Cuodl; quri rUa fortea6 hamine.] Veil 

& Piiitiani : Qar fi 9uid ulla. Lege 

@a quir ullufortc a6 liominr rxrogirai 

pur /(e trrdir , ingrate druvnm munu1 in 

rtUigir. Vofiani altcri duo, Acad. E 

Cud. (aNu rrfilvrnrrrrdirque, fipi ;h' 

crvtt a6 hminr. media dchnr. 

C, A o. IV. Fmricrmnnum habrt dri 

fnm , rnrn+m. 1 c.)J!oniodo habct Furl 

cirtr, &c. fi nondum conitat, qur fit air 

brolia ? VOK (/n&'udfi on.wnbnbrt citfdl 

drnfim ramofim trnucm. Supcr yriiiiai 

literam "Y' onim eff k: RcCte , iii put( 

dmnbrofia vagi nomitiif 611 w civca vrrri, 

hrr6rdf?uElniri. unam h4br.r (neiiipe I K 

biin hoc vocabulum) rrrtam, dcnfim,v~ 

mofifn. Quatuor alii: rirrr nlinr brrh 

fhiinm nnam habrt drnfim ramo/*m 11 

nwm. Ncc vero pullurri mutandun1 i 

$dlmnru. Wcq,Obfcrv. 4

797 

ndvcrfus cjuo morbi diritntcm. 

nqwr morirvr rtirrn , cnm oLfianni.1 

Pintirnui &cod. fuo probat q*md~/ianw 

: itr b cR in Vonimo : tanicn ca 

pnrticula locum Iiic hrbcrc noli vidctur. 

Hoccnimdicii,non magisforcut morrcincffu 

iat , qui profcrrcvitim fibivideatur 

okfccrowaur nefandos obTtiyeitsas 

cpular aut ob hominem impn- 

Turn, quam fi manfiGr purur h anima 

Cantti q uc iRius culyz infcia delfcn- 

Jifl’rt ad innnes. Rcae igitor qwnmvcl 

rem indc fccrrunr. Faciliuo fcrrern T& 

qw.ia, G .ri rriam abcKn.

798 C R O N 

uidcf ur vrfrvre , nrr &#I rirr tonfili. J Hzc 

cnc corruptiniina excl~inat Snlindius ad 

Solinuirr pag. 385. nec fcntciittarnullam 

botiaqiis fir, cfficcrc : vetrres libros 

o::rircs- icgcrc , rr/rrrr ndio rrir rw- 

/u/i : rrltitucnduilr aiiteiiil Qiyippc vdimu 

cdr/iorprrrarronr nm uidr/ur, rrfirvi 

ad Aror , ritiironfn/i. At hoc inihi niulto 

rnolclfiu, ad nnrcs arcidit. Qod illc 

omnibus iii vctt. lrbris crc air , caflat 

riiaiuin noflris, lidfcqti~oribus. VoC- 

lianus nihil dciiiutit, tiifi quod liahct 

fitri &or pro ntcdcol. Llrrarn autciri par- 

ticril.tm rcciytis , plaiis crit fcnreutia. 

~i,~rprroitionr radr viHim.cr rr/rrre(i .pro. 

dclfe facrificia, vcl csdi uttlircr vitti. 

rills) nut drai ritr ronfili non uidrrrrr. I- 

trni. Sisrprrculiunrnon yidrrnr rrfrrrr (id 

putarur , nihllprcdcfi 

clt ,nihil ' ' juvnrc ' 

vrtlgocrcdmt) rsdi viArmru, nct vide, 

tiir dror rut ron/u/i. Qtro lignificat ticcrf: 

Cario prcccs adhibcndrs. Undcapparel 

ctiamerrorjac. Guthrrii, lib.+ dc juri 

Pont,cnp. rg. qui ui8rmnar radiljnrpre 

cnrronr nm urdrri rcfrrrr, accipit quafi di 

ccretuc, nihil ititeren'e, prcccsadfacri 

ficium filndcrcrltur, annon; coquc 1: 

rrfitrc dclct. @is CR qui cotilitcatu 

fckignorailc, K~firt, cR'c inrcrdum, ai 

I C ~ prrrinet, I juvat , utilrefi 3 r'lauru 

Curcirl. ,I,;. yuid ri /err mrfirr/fi rryilrud 

YI milrr drrlrrrnt ,/i Bit mr bo& nmbr

x x v I I I.’ 799 

h/?i/ir. Lege : Ptlrpirfiqdr. Humerus, 

l+49*nrAiw. 

Spri rlirnjw rndatiorir.] Frufira Piti- 

: iauus rcndi t at nw drrirrrr. Nequc cni m 

:i11inws vcl titivillitio.sprr rndrrror cft. 

111% Jifinojjrr improba. lib. 22. qn1 /]I 

~mprch rrgnnn totiw Jfird nmpIrxu. 

ib. 29. imprrinm /]r imp~obrfrriw orlir 

Implrxi. 

No: I; bar i/Jrrredarnuritr firri.3 

Dmms quinquc: &or lrrr rrrdamru rife , 

*xfrmri. Ti /;, Q r&,fioi, tiitfquant. 

Deindc oprirnus: qwanqmm iUw rriiyw 

mnrnrtnr. Locus ci? cgrcgiiis Er dignus 

pcm offequamur. Qrod fcrentaham: 

til brc rrrrlrmw.irrm rxirmri inrrrvtnir. 

mwlj dormirni lpcftrruv infrni , d nntrrcc 

irrnr ad/)*;. qwnnqnnm rUor vrligionr twlrfnr 

0 Fnfiinw , imprrafernm qnoqnr, non 

Clnm infantinm w/?or : qri dru inrrrfarrr 

Rorarnd A Yi/lr/rLu~ rolirar; b cnrrw 

frinmp*phmtinm, rub birpndmr , drfindih 

mrdirw invidir : jnbtfgnr rofdrm rr/jicrrb 

firni/ir mrdrrtnr lingwd I nffii aorrta F@rfunnglorin 

I a’ rrrp rrrnrfictm. Dixerar 

hipcriur ? Crrdrmwr rrgo @ Iirhrnr, Irprltl;l*t, 

h:r. Huicrcliondet, Eir CM3rcioiii 

, Opilio, Salpz) hrrrrdannr , hr 

quod fcquiiur. 111.1 piit3 inbntcs,cjuos 

;Idli,ucndo tenia rutilii volunt nutrms. 

rr/isionr tnlrfnv 0 Fafiinni , ciiius i d - 

gncimulcrirm, Ilfpcnfuni icollogcrcbnnr. 

jlwlrrgnrtr/idrm rrrrprrc ctism VoT- 

Gamis, Joliannifquc Andrcx h: hancrac 

~ tcdiiioncs t :Ted quem finfiimcorurn 

fingunt Turncbiu Or D3lccampiits , nulli,opinor, 

tno probwxint: k frcqucntcr 

hxc duo vriba confirdifi lihrrrioc 

obrcrvavimus. Fakinus amin fub ciirru 

prrldclis jubere iivertriprrr fivc +- 

crrt qiternadmodum patcft dici ? 

At 

fimilir Farcino mrditinr lingrrd, id cB , 

I‘crvirs yiihlicus , altcr invidix mcdicus 

rqui pottatur codciii curru, b idcntidrm 

canit, @fiicr O! tr) quuni ibidem 

tit rddl~v ,,,I, inltriiincnta cornificis, 

quomodo jiibcat ttipmphantca n’ 

trgr rrflitrtr c~rnijj~rm, facile niilii capere 

vidcor. Mirtirn autcin, in quituot

800 G R O N O V I U S 

dgm Jlrigmmnt* 2 balnrii rdro ml/;rnf 

fippurarorii, &c. Media dclinr. Acad. 

inter firra rddrm 1/rr,gmtnfa. 

I'rrrrur accrlrmi uicino,.] VoK parrua ~lrino9ur 

crlrrar /JtCmOf. An hcrrnrri. 

Comifiali marbolqfiwr#, 1 Ex Cliiflct. 

norant mulo cum I tpfirnm. van: ionhifi 

vum. 

Ar7ur ita inguina d'+,in~ri /&o. E/ tlawm. 

j VoE inpni adaL'ipnrr# licro. birrtc 

: lrtium crlr ilriraHum drgdntri noarnir 

fiprenrfvr nodia , adfinguloi nominanrri vidnar 

alipan , aiqur'ira iqwini add&. 

ganrn. Licio clavum alrudvr, quod 9ur1 

u/r,ivrrit , alligatwm ;/@I jubtn~grrtrr, ne 

dulori vulnw. 

51 

digitus ad ilta ldcm Chiflrtiana 11 cin- 

Ulrrribw/l.rum purrornrqur.]Vo~y~o- braiia fignificar. Idem VoK duo alii 

que r~run~p~c. An purrprar~rn~ur. Acid. &

x x v 11 I. 

80 t

So ?. G R O N O V I U S 

Hct. prxbcnt cali.qintr. Sed prstrrca Voll 

hanus : itrmpn/nronrm/rpsrw. Et ad cn/ibm ranincsrna+imrfimilr.l 

VoK. 

Gud. And. Mcnnp. dentrbu rmrni m.ixiurbfimrlt. 

HocIib. cap. 19. Dintti yuidrm 

r o r m marimi quii dryti. Lib.Jr., 

q. Cminiu dcni fin,llcv maximlu. Alad. 

qunqiic maximti. 

c: A P. x I v. .,-9A//Ym fniUum Qr/ hirtinum 

rlrroffuni in pin; btmind. J Vofl. nt 

k ChiRct. JrroNrm dqninrum brminnm 

inuriio. Lrge. ilrroL'inm nd 9niirt.tm bcmr. 

u in wno. yllatuor alii : drtollwm rwi- 

nnm in Y~W. 

Cna tyclnmini /kco 6 rlnminid 

modiro.] VoK & Pintiini : 0 ahminu 

mommto. Pulclierrime , nain pon- 

diifculiirn clt cerriiin. Lib.jo.7. utrink 

trz>nrn Lrlarur in Dino , addrro rrfin.r mo. 

mrirta. Eodcm lib. cap.rr.firkr rwriwm 

cut mnrninarnrn prrudn drnavir pondrri 

cum mgni1j.e momrnta. Cap. 15. Somnai 

rUiiit ubpm rum nyrrbd momtnto in vi 

ai cjatbir Jnobw. 

Pmmwfiur moditr fii.qidnrn firbrri ju 

Lrni. 1 AcJJ. prufinujiwr bujufimdi /+ 

vofianus darn Figid#. Scribe igitar t 

ut prr fi haurinrnrprotinw , in9wt niodrir 

f~I~rrI~i~16tri~6rn~. Sic mox, wriprorinu 

brnria/nr fiisida rqna. 

C A I,. XV. Frmnmrrirm pvodcfi tam 

mrUe dirunr. J Vox iilttma non ell in 

nptimo h fulpicor inculcitnm ab oli- 

pi0 , qiii paruin mcminiffet pallim Pli- 

,iiobmnm dici neutragencre cum PC CY 

wodr, cnm liipcrpofita virgirla liccrct ci 

IcrrelamprodrlJr1~rJinproJ//1. Sed Pliiiii 

fircrit : /hum erinmpvodr/! rnm mIU0 

int twn nrrto. Siccap. 17. Mrlnnrlrolirn 

h m virvli in vino drtoflnm rtmrdio rJ7. 

Tr/linm rumor CUmfiQo QirIdi addito nA 

pro tohibrrur.] \'OK cxpiingit +E, cwm: 

& co non sgrc caret oratio. In quatiior 

aliisdrcfi VOX rnmor,latens fcilicet 

in prrpofitionc. 

C A P. x v I. trrrlrwm rx UqH4 

mn/b, infrmarumpriw in,fo/ib, J Hermolaus, 

in/&#. Pintiani libcr , in/ulti/imwntia. 

vollianus :priu infw~ti/imwnrin. 

Fortare: inrnmrtwm ~I~II#, in puke ,fimwnrinprr 

dim. Siccap. fcqircnti : Ciprr 

pvo in pdre ditacrr v phthfin@ /w/?ir 

bnari. 

C A r . x .r I T. Fimi trwrini max;mr, 

fid ty Mdi , drarmrniirir /rqwor.'j Sic 

dwn. 'SM~ alii,protinufpr modi fiigrdum VoRianiis, pcrinde ut Pinriani codch 

A~~ii~]triG~~~t~s & Chiflet. protinvr /rTur nain nrmrnrrr~i trcs quoque alii. Mcn. 

Uitdc coiijiciuiit , rrorirur dip;. scc armrntM.


Et una in drre v~firnnu!~i r’ntidunr.] 

Vofianus manu prima andor. 

Std ;4 rtiatn , cui wi/i’if?imum trxium 

r/?.J In Vofiano abcR a fronte .rl fid : 

ncqueullr eius cR neccfitas. Alii quatuor 

; Srd jam ruf~. 

Mn/b t 9 f’rBn in rxrmp/npl;f rrliqut. 

ruw. J Acad. w+ah piem V,oC duo 

h God. mw/remj$rn. Pintimi codrx, 

mn/InmpiNrn. Optitnits ,&fn/;rcumpi- 

&n in rxrmpln rrl. porte : MUD cum 

Piirnrr in crrmplir trliqnrrunt. Nan: io 

aiiaoribus, quos llaclibrofc fiqtjuttim 

tradit in prirco, JpoUoniwr Prtsnrw ,& 

appeltatiir idem rupia hoc lpfo capite. 

hqu/nc*m ~i~rnnr rriiqnrvnnr : ut apuh 

Livium ipfi dux rum alryof prinrtpi6~ 

rqiunrw, lib. 21,60.

8c6 C R O N O V I U S 

pnrva lata rantrita rx acrto , finrr7w anguium 

rr nerto url tinu rjw. Sicpaullofupcriur 

: cmrni cnpitu crni~,/;ntNnfirprnri, 

rx awn. Et pafliin: COdJll.4 minufa 

lata contrira iha cap. I 5. It~vcnics s( 

npud Fintianuin. 

@C/J/td nuda , qua in AFirna$ diximui, 

trita.J V d triatd. Nuinqnid 

J/ri*ra< Scd vcrius awrata, ut cap. 6. 

Pratrrra qua acrrata votanrur. ubi VotX 

wratoe: Led prinio E fuprakriptutn A. 

MonRrat O;&yOt. 

C A P. xr. hlvrrrm in 7uofi nrcipitrr 

uo/uravtrit.] VoC pu/rcttm, uhfi acupiicr 

volutavrrit. 

si ruj#/+am cura r$rarior rfit ad inquirtndrtm. 

] Chlfl. inprrtndar. VoIKfi 

cujw cura rjicacior rJrt inquirrndur. Icgc, 

inqnirrntu. 

~t/a rwm i7/i /tern toto rrl;na rrrrgur 

impufirr. ] Acad. hum uocant drlaturn 

ipfirplonr toto r$nr trrrqur inpufita. Gutl. 

& MCllPp. IIcuW UOraJit de lucu ;/'/or 

toto rrljna ceraqnr impafita. Andqp. 

licum wrant drlarum +fir pirnr roto IIP~ 

rrrrqur impofita. Annolior, Iyrum vocanl 

rrh cumipfi rn flhnetorr riljnc crrr7urinpfita. 

Scribe : quoniam rnifivia cupin 

fir; dtlcNat , annr arnmri ! quem lyrom vocant, 

trfa cum ipfi,in/)lrnio rrfinn crrqur, 

impafita utri/+e temporibus ,Funtiprofit. 

vcl, inrylrnie cumrr/ba crrrque. cum 

ipp, ncmpe aranco. In lpirnio, ut lib. 

a?,& Aranti rnrt/?arii&~, wpracilur 

/jc/nnca ipp, inipo/itr prr Fonrcm *A duo 

rrmpora in/,b/cnio aliquo, ptc. mirn6ilitrr 

qipbori, mrderi dicunlur. Sic cnini ibl 

ChiHct. & Vofianus. Andcg. ctfi cor- 

ruptur , tamen cgrcgic fir mans vcrum : 

.,franri nrufiari tdn U- pr.eripnr/jrluncn 

ipfa impoJita prr fiontrm ad dun ttnpra in 

firIra aquilo : 0 yraciput firlunca rp/r tmpojrr 

prr fintrm ad dwo trmpora infir1r.o 

r7uilr ira nt u' pwrro &c. 1lr;us per crro 

rem duorum codicum vice fungitur. 

Menap. qmque ad duo trrnpra iri #r/:u 

quilt. Martialis : numrrofi linunt/fr/fmlrrm/)/cnia/;ontrm~ 

Sic h fcrc Pintianus: 

fed male pro non Plinianis dclct , qiiz 

corrigcnda crant. 

vnmirw quoqut rannm iffirur vmrri.] 

Fo i[liiv# vtnlri aqwam rrrbrrr promirtirn,

G R O N O V I U S

A D 

1, I BD XXXJ. 

I: ff A D

8 IO G R O N O V I U S . 

A D L I B. XXXII. 

c A F. I. 

wlla pottnri.r ndilwri atqwr rfiNu.1 

DW,K n.uur,e ut quar v rfliLlu. Lc- 

?,e: dr uUa poienria naiuru uryir 0 iff;- 

ilu. Aiideyav. na1ni.e wtqur rJJrLIu. 

I'inxuiqur rjur nrgotirrorrr 6 omninrn 

pI/irum.] VOE prqtr ~paijui rnrrrarorri 

inrgoriaro CY omninm. Men ;k Gud. pingripe 

ejui mcrcaiotri nrgoriator 0 0' 

rnnrnm. Acadcm. priy,wrpc rjw mirrato. 

VPI nrgorianiur 0 urnnrum. Andegav. pin. 

guiqnr ijni mr~c.ir~iei nigoristov oninrum. 

bcrilc : piwguiqnr rjw mrrcafurwnrgotin- 

:ai 0 baintnpr/;in.nadi/,P ramrlor prrwn. 

XI. Nain ad Iizc oiiiiiiacx Ilycrioribua 

iiirelligiinus, Sjulatvadrr. Quod autcin 

cuiiflaiiter liic Icgitur,prnguy; rjur,en co 

iiolfar licct Lrtui lupra dixille Pltiiiuiii 

noli iiunicro yliirat ivo (urcxifiiiriaruiit 

ctiain accuratiflimi viri) lid higulari, 

ut Grxcid xh@. Frufiraquoquehb 

jiciunt errurn. naiiicrror tiientur optiini 

codices. Addchuc, quzaddlib.zr,xj. 

dixi inus. 

C A P. I;. Forma rfl cifrwku, tolrr 

uirrtlir.] VoK tollit Tort: dcin, doll 

ut frpcalibi Plinius. 

C A P. I I I. Corrumpifrawdr rmnjir;rm. 

tibuignmmi tumfilc Iirmmoninto. I I Jcrtiiolaus 

hrharus vetcrern lettioncin rfi 

iiioniicr;lt non rumfilr,Ted rumfinguini ~ 

Fr cani 1; probarccx Diorcoridc , qui 

lizc iyfa feread verbum tradat. ECCC~. 

liii~, five is Dalccsnipius cI?,qui ad mar 

gincin corrigir : torrumpi/wr frnurlr row. 

jrrrrrrium (Iioc cxPintienicod. & Chiflcr.)pmmt 

nut I,ammoniarnmtnrn/;in~ui 

nc w tn/lorro, quonram. Diorcoridis vcrb: 

funtlib.2, 26. Aoaior dh' ~VIF ain 

dp,q,iJa&p $&+pi ov)tnipu&oi 

&'*% J$ r(s~pu'y iy~ov'lis c i qir- ~ 

mu ij fa&rovnr. vuK roic~mii~~n 

tnmmim cnn fanguinr ant barnmoniarwm 

Sciibr : quod rp/ium rorrnmpifrawdr runji. 

cirnrium pummrm cnm/jnpnr aut nmmr.. 

niacum. Nan1 rorrnmpi inutandum not 

aft, quumad id intelligatur,rradir Srx. 

!in4 diligrnrr/limwr mrdtr ina.

81 2 GRONOVIUS 

cafirum. VOK r&dnicor quagdum uiruli 

adjurnt ex uino inturn. Leec : Trrnniroi 

. epig. 34. & Plinioipfo lib. 9,5. 

Rrw btv brlunr, unuipr/irmmdti,r/;rnt~ 

roptrr mdtifudrntm urcvo p,vir.Ari(nlaH 

uiem paflim quidcm in Lcxici~ cxliiberi 

idco, ut diniinutivuinril.irur: nuttocin 

iamcn cjus vocabuli alitiquum 1100- 

lum rrpcri. .4rurrlam Exrcrpta vet- 

Lcxic. rff’crunt :./+, AaCL Jcurulr, 

31Adrn. 1:t ConRantini I. I. Cod. Th. 

le rcpudiis: oporrrt ram u/+r ad aturularn 

ytir in doma mariti drponcrr. ~cd vix 

:R, ut lion lrula & atdam hislocir IC- 

:endurn fit: ut locuros nrilii vciercs con- 

(tar. GlofXarium: BiAdrn , acda, atw 

Clcdonius in artc : Hat in r/rmin*rir. 

ynw matmt, Ht rrur arulr,hor /hum lid6 

5utrf~r,,bot~iJ/rinum hacpi/lri//r. AcCClet 

ipfcl’liniur infra lib. ; 1, iJ.Corruitutii 

quoquc in Glollis lfidori : Atutu- 

a, mdug , fi/tr~ 

, agagula. Scri bcnduin : 

dcritulw , afurn~. Eo vocnhulo utitur 

Cicrro 3. Tufcul. iI((atricu/ur .Al/Jtnif 

finrx Zma , ~/orumaturi/?imu. Ergo br 

lioc Pliniilocomalumus : 6tl0na , qn” 

nina. An&& in mulirrb parr”. Trcs 

alii, in mn/irrtipu;u. 

Eadrm vi4 r/i pnlmsnrb marini, trpori 

marini/rngwrne @ frh. 1 Correxeruni rtuln, nor 9oramw. Pintianus, quod ccnfinpi& 

@fitllir. Sed volliani duo: pur. LLir , 9r oficndiffe oit read lib. IC. Cononi 

marina i dcin incliorctiam/.ngui. put eft illictz. ubide nidis halcyonum: 

ri. Scribe : Eadtm vw r/lpu/manr mrrino, Nrr nndr confinpniur , invrnitw. I’nrnnt 

ifporu marinifanguini ~~ffUt. ut & pin- cx /$inir ntdrarii : pifirbur rnim urrunt. 

tianus. 

Qir tr3nl)ata lint CY Arifiotclis animaifippaptami 

Font2 ifini/?rrpartr prUir limn hinorii nonacap. 1.1. A’mpH’W 

in lmfrolo addigara.1 Trcs codd. prUr it, 4’;. ‘he awn’dqm &1107dCLy. b- 

r?,nm af!+fr. A ndcRav. puw in agnrnr, xz dy W ’ A ~ C;c ~ 0 dWve& + pd- 

VoK ut Mcrmolai I d Jiniprrpaw ptli MS.

aliiquccodiccs 9 non tanturn, 7naprd 

fnnr. I'iiitiani libcr fqrtjnithr: iiiid 

illcfingrfirwehu. 

i!r anrnin r*pfnmgnr ralando rrrini. 

VoK O- unrnmiy rrpqtnrwrn ~ U Ucrr/undo 

P 

Forhi : -fccr/jir rriprthra .Id anrmm 

rrgrnrnm, qnr rdlrndo cariora fertimu. 

C A P. 1.


A n L I B. 

XXXIIT.

818 GRON

A n 

1, I D. XXXIIT.


A D LIB. XXXIII. 821

82 2 C R O N O V I U S


' 

N.rmnr)rrr 6 .AI% Nauii/?aruafnirnn/r cit prim Iaccrataq , quam tot dics 

rn~iam.] V O ~ afiaaui. . Sic& inox.Im IirxtcriGnt j lid IO[ politas ruin. CUln 

42 attrnnw. Scribe utrobinuc: Atri Nn- annits nonduin plurcs dim A t~icnls ha- 

m r . tloccnim iioiiicti liominis fuit "dr- 

IIM Nasim. Valcrius Mnxiniuc lib. r, 9. 

Cum nl, Atto Nnvio anprr Iir*hibtrrrnr. 

Sic notavinitic in incmbranis. vide ad 

Livii lib. I, ;6. Mcntiocjufdcm ipud 

noltruin lib. I 7, I 8. ihi legendum cenko 

: rnnquam in romitinm /jonrt irnnfiJ';t 

.Art; N'iuii nnprio. Si quando arr/ii/, 

gt& (quu (urn f"nctrdotnm)/rr;rur. ~atn 

Pintiani minor pro miror in verbis Tcgicnt 

ibus. 

C A F. v r. NonprurrriLo C. O,Vavium 

EL nnnrn wrbum. 1 Piritinnuu tria poflrcnia 

verba Plioiana cfTc iqnbnt. vofl: 

ca. Oifoinm 06 mum JC. wrLnm. lu>c 

clt, Scn~tul~on~ulti. Id vcrbum cff OW-

A D r.. 1 B. 

xxxv.

816 G R O N O V T U S

XXXIV.

829

A D 

xxxv.

A n I., I n. 

XXXV.

L I 8. xxxv. 837

$38 G R O N O V I W S

A D n. xxxv. 839

G R O N 

A D

8 4% C R O N O V I U S


I N SE R IT. N I) A.

opud Athrnium, h Herculisduo Ctr- 

[pp; filii, cx Uc'ianira Oenei & ex Altydamia 

Ainynroris , fi rc&c legitiir apud 

Apollodorum ; & nifi potitis iinus eR 

Cfrfippui, qucm alii ncianira, alii Any. 

damia nacuin volucrunt. 

xxxxv , 7. CEC. rnhntb qur conrnlr. 

MI S C E L L A N E A.

8i Driih Gcntilctn cius quocumquc 

gradu fuiffi crcdibilc cfi. Hcrinolnus, 

Llidrnu, nm futtnn.r;quarc, non el?kpor. 

Idcin, i Surorio ~'rrfio, ut Scjonirm videlicet 

ab hoc Sutorio , live Scrtorio nicrcatuin 

intcllig.ir. Sed obRats quoddixi, 

de luttu civitatis : & Seliiius fane ad 

tempus multo majorcs injurias lucrifccir. 

Lib.vrri.Cap. r.dcElcphantis: Indldh 

iUU firmornu pitrir,~ imprrrurnm 

clrdirntir, o$rr~rnmqnr, qwa didrcrrr , mrmoria. 

J Qiid quxlj dici porcft cxprcfi 

liu, & clcgaiiiiirs ? ER 1111s rmprrrr,um 

&ircntra,obC quium in rebus itnprratis: 

lcgiiima paiiutrtur imperia : accipiunt 

jufli & crkquuntur. Sivc ubrdirntir ilia. 

lis cuni CliiActimo, h quo tiontcilc 

rcccdcnduin: clt illb imptrrerwmobrdirntir 

mmorin , incminerunt jirfla i% illis 

obrcqui, niciilincrunt obcdire inipcriis. 

Dcin , cR eiideiii ~ficiornm, qua didimr, 

mrmwin, id cft, OQCCPKUIII, hborum, 1111- 

niRcrioruin : qus agcrc, prsfiare canfucvriunt, 

qin in rc riilcrvirchoiniiC. 

bur feme1 cdotti runt, pulclirccdlcnr. 

TJinen hsc dirpliccnt Sdinafio. imp. 

rivrrm 06rdirwrir,inquit,vix cR Latinuin, 

ncdnin I'liiiianuni. EGO vcro qui magis 

id dfum Lntinc I no11 invcnio. At vctctcs 

Itbri, qui tiiioris kriyturz retincnttfiini 

Gin:, in piorwrn 06rJirntia. 

Qid crgo cx in piorurn iuitiwi & niinore 

win violciitin tilip poiclt quain impriorurn? 

~t tamcn in manuLrlptis trio 

lic Ic&tum tcltir Gclciiius. Coiiinrodius 

S.i\iiintio : inpviorwrn 06idirntrnufitii, ru- 

rwm, 9,4rr/idiirrrmtrnori.r. b cxplicat 11- 

lis rflc intcIIr&uni &ir in obtriirntir 

piovum quod fir, niinorcs obcdicntiaiii 

prxftarc zwc priorih. *id poteR 

rfidiitortius? rdc b lcgi nrto#rium: 

& hanc pldiirrirnaiii arncndarioncrn 

vucit nd Soliti. 11. 305. Judicct lcttor. 

Lib. VI~I. Cap. xvr. de Lconr: 

Spwntw rrla rlir jifilo trrrorr twrtnr , rc 

.Jr/wt (fig; ttfid/W'. SallliafiO ad soli. 

nuin pa&. 316. noli niap in eo gc- 

nerofitar vidctur , qutld coli potdt 

multo minor, quod co~ifi 

trJfatwr. prxtcrca 

cog; abiolutcpolituin in ea fignift. 

carionc quribi dcfidcratur,~ix Latin

849 G R O N O V I 

entur , duns illas men& cum reliquis 

Ionis rub titulo pepcndiffc: liccrectinm 

rgerc,i Iulrarrgrpmdtnrr, ut ipk rub tiulo 

pepmdcrir. Proximcfqopum jficuatus 

tit. Scrihendumcnim : umnmd.fr 

inf 0 dna JuLn rrgt prndentc. Intclligo 

’tolcmaum Iubani , quem contnguiicum 

filum Cajm intrrfecit b bonacjus 

orripitit. Swtotiius tG,& z7.Pru/rm*w 

‘nbr, qui reveri Prolrmuru lnba,ut Jjax 

Wrue , //crudti Atritw, dequo ad Scne- 

:t Mrdcam. Pmhr dicitur clcganrer. 

:aitis bona profcripra runt & tiubtitulo 

iendent : ut diciturtaf;/;ari , cajus rem 

II‘cus aufcrt. 1116.4 pnrlrnrr I cum bono- 

rum lubt profcriptio & nuttioficrct. 

Suctonius C1:udio cap.7.rdr~ rrilnmianpjfrac 

drtrdir , #I cnm 06!i~~ram 

rrnia Pdrm Irlrmrr non pflrt, in vnemnm 

!*gr prrdiarorra utnalir pe~1rdrritfi6 tdi- 

€10 pr+lernm. quem locum optime 

contra cafaubonum h Torrcntium 

interpretatur i 4ru de modo ufurar: 

113 .739. Sed & urnalrmpprndrfr quid 

c&t I re& vidit Lipfius ad Scnccz Bcnrfioiaq, 

12. Illud,invatrnm ,licpolitun1 

obfervavirnus ipudI.attnntium ad 

Thcbaidoi Statii librum 6. verL 790. 

Raprnnr ronanina urnti.] Exripiwnt Jive 

fin/!rmtnr. id rp,in uacnnm mrnarnm rjw 

imprrru prvrwnn:. Item apud Tcrtullianumidvcrrushlarciontnl 

lib. 4,16. ir 

umnwn pntirn:inm prucrpir , non rx hibrwr 

mihi mrrrtdrm prrcrpti. Significat cam 

profcriptioncm contumeliobtn potius 

quam daintiohn fitifi Claudio. 

Lib. x:v. Cap. IV. Cnrnrritqnr iton ne: 

mo ail /)rNmda wvavnm in hi, vinrii 

jlrnrr.] Oiiincbfcre, qui admovcrc Pli. 

nio rnantis,huncad locum vel rcllituendual 

rcl illufiraiitlum aliquid contuleriiiit., 

tlcrrnplaus, Rlicnania, Gclcniur, 

Piiitiantis, nalrrampius, & fupcrlios in 

cpiiniodc AN? Gudrus. C&o ma is itiirnr 

no11 fuiir:, qui monerct tribcn- 

tiuin : Cucrvvitqwr nr1110 IIPII. Nam , nan 

nrmo, quid nili ali7uir ? quid autciii liic, 

rwtnrrir r/ryrig 3 Iiiinio ccrtatim CUCUItcrunt 

undccuiuquc. t t lioc , tnrurritquc 

nrrao n4nr 

Annro Srnrta . lirinrinr trim rvndirirnh

hl I S C E L La A N E A: 849 

ipfim.1 Rhcnanus cum applanfu Stcph. 

Aquri , qn~pojirrmo nimia[+rfuir i/fi. 

Pinrianus roruin hocclogiuni non rcdolcrc 

Pliniuni & cifalfi>?ttribuicxi. 

fiiinat. I>alecainpiiis intcrprctatur in 

ciur calarnitatcin & cxitium crcdocogiianrillud, 

P/Jil~hn/+rrr, Samfin. 

Si vcrum vi,, lcribc : q~.epo/?rrrno nimi'i 

ruir/wprr ipfnm. Curtius lib. 7. hlrywii 

rnru /t(/liiiri rpirr, qinrninjp~c. IIPL am1 

modrrnrr frvrndnm rJi rut quod rbominrr, 

in rr vwt. 

Lib. xv. C~~.XXX. dc tauro: fidrrn 

in aliogrnrrr bnccr/inn appr/h bdflr, 9na 

vdpiiflima rJ1 bncrnrnrnp~r ftrtiliJ?;ma.. 

ne radrin lib. 17, ic. [anrw p/nrimir 

mtdb[irifuv. Crnwa ijiu diximu. Ex i~rr 

"wgujla ~7 bwa/;6 v rinu$mi/i mot/r/. 

rwiinr. Ncmpc barcalk & Lnrralin idciii, 

git mnrifi. Forte: 711k pojlrn .Jw~M/I,I 

mafrimania nomrn accrpii. . 

Lib. YVI. cap. XXXII r. lircci tcrra 

writ. hain lilbliaccxcc.ptionr,clir poius 

'hrcnti , quani ufiiuaiii gcntiuin, 

Ibi provrnirc potcR ? r)cliiqur quis tic 

ihr voce Nnrurrlit I Uniciim cxeinpluni 

dt'crt c Sdino dccorallio , nrritrnli6u 

hrh drrcpis : fed quod ip6:crrnvit ,k. 

it rcnr , inilc : prxfrrcrid~~mci~iriicx a- 

iis codd. diiiifiprrn arrullnnrnr grnuiiir 

nrrnlibuc ArrqSntir /qiidri/imr. COallio 

pnnini n,irdrr drrq'intmr & quati 

.iuraiitiir, quuin virgeiirn vrl viininciim 

:orpus amittit. Hunc auicin ad Solini 

ocum advocar aliud cjuLlcm fidci de 

'atu uteri: Qodt nrrwrah marwid hd- 

Grir , dtrimw i ronrrpn Arrr rlolcrrjirrd. 

r1.u admontlir. Ipk in utiius cod. markine 

air Idturn narrlrb , fcd id intctpre- 

ut Aortrnfir k horrrnfin. Crtcrum PC I?U. 

f}hbar oliquando Ovidium fcripfiG 

lib. 15. Metam. vcrl: 790. Mtt trrtn 

barrdi rrmnr ianrofi[at. Etfipctali fuan .aut i e ~db'mu~. Equidein iiotum 

hnbcat Vcncrcm. 

iltcrum ti fit oinninocligcnduni , longa 

Ihidcm. f iain Drufih 9n4 poor' potius ptitcm Thnaalb. scd vidctur k 

An;u/la mntrinonii ncmrn rrcrpit.1 Vcr hoc dottus lc&or con jrciflc, Solinus autranius 

ad7aciti Ann3iium I, 8. corrl win I'cripfifl :

altcriPliniolib. r. ~ p. 18. 9uorump1r 

lucr mowru hnmnm , oltm~ 

0 pnrdud hnmor 

oc~urrii. Qpii lrgo , brcgignirnr, 

intclligo.alrcrn cuprcflirs. Dixcrat ciiim: 

uws g(nrra fnvum. Ita & inox : I& vrvo 

triam(ncmpc cuprrffus altcra Cpccirs gi. 

gnitur emerp,irquel non a/yrll.iro /oh dc 

j,4ontr. Sic prorlirs Acad. C;tidiari. Vof 

h i . ApprLGto, cR, nioto, Fofiiuniblis 

rollicitato j adniodum fcitc:, at iiifiiitc 

~alrcampius,aprrrr,corrigic. Vuidauwm, 

per fidem I Jiicnon nppiNarac: /)ot~fi< 

IdcR, in uii. in folorniniinciiaiurPli, 

quod cx $on~o non ponit apix\\ari, 

AgIIOfL.0 ingcniuin : fed vu(nAim 

intolcrabilis. Nccpatitur fcnliis, ut ti. 

quct cxhpcrioribus hfdto minus fcreiidusVlitiusnoltcr,quumnd 

Gratiuin 

tcntat : iNa orro rrinn non apprll.ara (dl 

difl:w,/p. quafi dr@onfw L~iinc fit idem 

qtd dcrpcratus. 

Lib. XIX. Prsfat. Jndnx*ira, fitlr 

rumpltna .' rliqnid fiti, YI vintoi prod 

Infinr rrrrpiat , @ prrnm rflrprCiiLu4 /uli 

wrbi ! J Salrnafiiis ad Solinurn pag 26,. 

tradit in optiiiiis libiis fcripcin clli 

plrnnm , irciiipoctU,u nt rapiar. omriint 

igitur cmcndandiini : Audnx id, ntfc?, 

Irrunpltnuni aliyidfiii nt urntor , prod 

YI tnprni, or1 parnm rlr 0 fl.drl.wfi 

~ t l ~ Infrlicrfiiine, r . 

mcaquidcin fcn 

rctiria. Sane Gud. Vofiniii duo , Acad 

prorhr ut vulgari. Scd furrir nitlior, ii 

qiiop/mm, an mirumcR id lirricxp1r 

na ,(piin vctuftifiiniis miriuta rcriptu. 

IS charattcr vocalcs A R Ytam finrile: 

rrddar I An propicrca dcmcnduin Pli 

nio AuiLix vita , qtii ccnrica airam yrc 

rcculo, pro tiomiiiibii,, ufcirpct,niliil u 

fir ti faiiiiliarius I And'tx UII~, &c. ic 

en, hortriricq improbi ac tcmcnrii , 311 

dsx Iapcti ~cgiir,cluid non cn~s 

riioliti 

qiix noit lic4rr.i cdidiftis ? ~vdnx wit, 

clt quod dicit lib. 21, It,. Quid noi 

trwrlurw homincr ? Jam rliqnid firi diel 

Iiir,ihiiptc I iiirclldtu ?qua wmrnrnl, 

(I, vcl iraw ccmmrntn ri , vcl .Aniron mon 

.@mt/l I tit rnulta talia pcr intiiiirivos 

trona & vitsqunui medicis coiiiiiiittanfur, 

off mdii. /.>rrurrsliint jiidicum & 

qiiclciii qiiiiiquc. Piiina finitwin crat. 

(5crroni apiicll3ra I. C'crr. cxtrcim k 

pkiia: ,dndaxrd, a//itlrr~npltn~n z,libro,cJp. 3 1, A1icra ~gulium > Chic-. 

drqii3lihus obfirv. z, 1.4. Pro tmiacri 

lw~ & vcliciitcntibuc (irbjiciaitur nobi. 

1;l.i Lititct jwiitia l;prilipc& iricr 

i~a 

diq~ud /wi. Jam fi mcliorcs, ut rapirrt 

bit iiri~liic , UI vratoJ proctbfvc capial, 

peinadinodum Pintianus. sed, ut dixiD 

luatiior , qiias ante oculos Iiabcinus, 

iiiciiibraiir , nt urntoi pro,rln~+nr rrri. 

tilt. Qiiil rR aiitcin, nirparnmrfi 

/luCliliu fi/i~ u(/i 7 Sam, UI hoc miniriic 

, ira dtcruni (quod quia per caubin 

;tipci convclli lion poruit,folaIibidinc 

iiiu~atur) plaiiifiiiic affcquor : Et pami 

ndi aut prriculi putnri t quod inucrta 

fluauum riivcs ja&tcnt: & qunli 

Iparuiii di~uriininis fitadiruin , cumcaepit 

flubtibus comiiiitri navis, ultro 

comparari , pcr quod magis lit in potcltatc 

vciitoruiii ac proccllarum. Si TA 

nrc odrnittiniiir , diccndum crit, nrrJa- 

rm lamm 

addi urlorum alin vtla , pratrrqnr in 

proru CY alia in pupprlwpandr. Sic hlK 

Vulgo,prrirrgur aliamporir. SalinaGuo 

corrigit : pv.t/rr qnd inpriorrb , oblirus 

IU tfi. Sequitur ibidcin : /+v 

hoc yrr~rry~r Plinio in dcliciis cfc: 

qurm ipfc id notavcrit adTrrtullianum 

dc rdllo pig. 14' . iii verbis, quz cxhit 

lib. 0, J,,. In concbylrnta v~lltidirra 

r,iclim fit10 bucrinp. prdtrrqur ju4 irmprrdrur 

ulna. I'ralrrpr inlirww w did 

inpuph rlt, & prxtcrqum in proris 

riiaiti dlia in puppibus vcla paiidi. Vide 

ad f3,ulr. 

Lib. xxix.Cq~. r. Srddrrwiapro mort 

ttnfirri~ prinrrpnm rxdminnnrrr. ] Vix 

cR locus in Plinio ilius, ill quem Ib 

inicrprciibus tot res iiiirx coicriiir. 

Srrp Aqtisus lrrc ira fiipcrioribus nc- 

Ctit : vult figiiific,iri, G moriatur zgrotiis, 

lion argiii crroris ciilpFvc incdicos, 

l;.dalios; noiiillns frd hoscxaipiimi, 

velutrolcant judicio princi uiii dcsirrix 

decurinnibus cxiininari &flatu ordinis', 

aut rcaliqua miliiari , & r;!ctt;lnte 

ad rcm. Omnia ininginaria h niliil ad 

rciii fiicLtmtia. Mcdicos cim jiidicibus 

conrcir Plinius,rnncjuam uti iqucfrlt~ & 

forttinas Iiouiinuiii in diiioric hbcairD 

tcc qii.iriio majorc providcritia judicibus 

. clurii

M I S C E L 

chinis temporibus. Tribuni xrarii, qui 

tertlnn fxicbaiit, rublati 3 Julio, ut 

tradidit Su,-ton.c

GR 

Italin ,fed CY dniciibut cvocantur impcrii 

parribiis, qui dc pecunia iudicent 

nun iongna & nunnuncjuam nuinmo reilertio 

addibtis & inancipatis. Ergti, 

yt*, de tiummo juditrr, elt cx ininiino cxeiiiplo 

dcl'criptio judicuni in quavis litc 

privata. Pcrgit auttur : do rxilro w o tian 

nili drr quadryfirno quinlur EICL~M vrrir 

drrwr fabrh. lynol'cimus Lk hic Aquso, 

cui r.btll.r trltamentuin cit, iivc tcfla. 

menti fcriptura : ncfcicbit cniiiidc judicitiusngi. 

Igiiol'cimus P.Pitliaco, qui 

judicium quinqueviralc in Cod. Thco. 

dofiiiiivcntum (dequn PIinii rvoncino 

fuinniavit) liucretrahit ; & Pr.]urcro, 

qui ad Synimachi lib. 2 .~~1. 7 ). prioris 

rditioiiis hoc quitlcin rollit jiiJiLiiiiii, 

fed commendit nobis k codices. Pciiigot. 

q~odcxplicareipfc noii potcrit: non 

nrfidr xr v.plrl?b virir:ucutcc cniin nicliorcm 

fcri piirrain vidcrat. Igiiokiinus 

& Dalccainpio, qui vidit ham qtiidcni 

& prodidit,l'ed nffecutcis nonefl, & potius 

habuit ex Pithoen quzdam male oa- 

:a pcjiis drlcrilcrc; vclut hosquiiiqurviros 

ccituin ningiltratuin tion fuifl;., 

ut triuinvirorum capitalium. qua6 veru 

rctnporc Plinii judex niagiflrJius nomen 

fiierit tivc ccrii livciiicerti. Scri, 

hcnduiii aiiiein i Cliiflct. c% voniaiicl: 

de rxilro wrro non nrk x L v. diNL ~irii da. 

fur rabrlln. h'imiriiui in lingidis qux 

fiioiiibus dcfiiiitiis crat tiuiiicrus judiwin, 

q:iot kdcrc in rcuin oportcrrt. 

Hoc prrtiiicnt Afhiii in Orat. pro 

Scaiiro : Scnrtntra ru/trunrl;na~ortr JUG 

CT xx,rquirri mi v xx, //ilunr ararrixxv: 

rx yuilur rlamnarrrnnt finatorrr 7watwar, 

qwirrr duo, rribunr duo. Ejuldrm pro Mi. 

lonc: Prrorata urriniqwr mwfi , hngd 

9uiror actufim w rrwfinarorrr , torirlm 

qwtti, IY rriLwwoi rrwici rrjrcrrwnr, $14 

mt unw @ qwrnqun~inra /inrtnti~~ tw/rrinr. 

Elt igiriir hrc quoqiic dckriptio 

jiidicuin in judiciis publicis, non taincn 

maxirnaruiti cnuljrutn. I x quihus iangit 

uiiuin , ubi daiiinatoytwiia cxlilium 

cfir,qui rnnicn indi~rirncnvrniiciion 

pol%, nifi h b tnt judicibuq. Elagit au. 

rcin , cujiis judicuin titimeruin null3 

quzfiio alil corriycrct. Et is coin GI 

A i v. iclcttotutn , faris apparct , quam 

ljlliciti nonniododevitn, Tcdctiamde 

!tatuToiltium, ccrtciiilpc6torciin ,fileriiit 

tnajorcs. TaLtU.i dum, id clt, judicium 

pcriniitirur. Reflat : AI rlr judirc 

iyfi qudrr rn rui,l;/tum rutitjla~im olrr/wrr? 

Ubi D~lrcanipius : De medico ipro 

'quem tralatc jwdium vocat, quia r- 

iriiin judicat & ~norrcdntiinat) jlatim 

urcifiro < ita ciiim Icponcndum 

coii~ilt~nt,~ peritix pcriculum i' aciunt. 

Nihil alienius. Jiidcx cR, qui propiic lic 

dicitur. klic li inoibocorrcprus fucrit, 

qdrr , quain non dcleeti, riec ccnfurir 

cxaminaii quippc taiitum pto mcdicir 

I'e gcrctiter , intonfihm runt dcprxbcn- 

do inedicrrii~cnto, quo CT~C coniingit, 

iron tit is iritcriin civitatciii , I'cditatiin 

vitam amittar? 

Lib. x x Y v I I. Cap. x. Iirmnna gm- 

mb attriltuit f.itn. L,cr non iunirniw.] Salinahis 

ad Solinum pig. +' 8. lcgi prrtipit 

: humann~rmmMarrriburni fnNa; banr 

nrn rontrntw orulorwmC?- jocinwnm ntrdiana 

drnmfi, d rrqr rrram .i/iqwir/ prrirwri 

Jsdit , (T 1irrLiu'jwdiciifipr inrrtpo/iir. 

Q:ifi, inquir,& gcmms Iiiinianis OQis 

ccii~cantiir , G idcin pofint prxflarc 

quod lioitiincs ; hanc candcm in judiciia 

iniiltiiiri p~lli,, h pciituros nliquid b 

rcgc ctrmincutlJrr rradidit. t+qtic Tane 

aliict ircs, qui iiiilii liib manu :& lion 

liic modo, ktl ctiain Itatiininprnirfo rtlam 

cx ra unp fi/urartptonuntrmt, (tuod 

ipruin jariicdiriiiii in iiixginc, ut k il- 

I~.i]iir prxfcrt aaltnnlitir. Et cztcra facilcadmilcriin 

: at ubi quxritur. uirotn 

f~nrr (it probanduin an j;rlln , non tiin 

Iiroinifcuis incinbranis,qunin rntioni & 

mntcria diCto audicns fucrim. Nihil c- 

niinfrcqucniius inventu,quaiii lirc duo 

vocabiiln iiii~iii{fclibraricrs , t)C iii iitro 

conquicfccrcnt , inccrtos ccrtaflk. Ergo 

quuin prrkns arg~iii~niiiiii conlidcro 

nihil rnihi ciiiii j2lk ifli, :,farn atitcin 

fcripfiffc Pliniiirii prn explotato liabco. 

Suix eniin iioiiiiuiiiltraiiiIarn ofus (rc 

cvcntusfurtoiti ,qui vcl cx l'cntentia vcl 

fccus homiiiibiiq rotitingunr , er qiiibus 

fortunati atit iiifcliccc vulgo jiidicanttir. 

Noratc inulra ell cjurdcnl vnniratia ningorum 

ipiid tionrum. Sic lib. z t . 7. 

VrJ?ilw rnrtrpvni wm g~rljiirww, 

/it## 

(r

M I S C E L L A N R AD 8f3 

lcccdit ad bonnsevrntus mum , qitz 

noliiintirr , stquead fruciiduin optatio. 

SicLucinuslil~. 2. 

1llrfit ~ 4 i vrti 0 mdm , cmnirpfi, 

I N D E X 

In Notas Jo. FRBDERICI GRONOVI. 

traunobolir

I N D E X

IN NOTAS GRONOVI.'

1 N D F ; X 

S.

INDEX IN NOT. CRONOVI. 

I N D E X 

Au&omm, qui obiter illufirantur aut 

cmcndantur. 

Phxdrus. 

I'li ni LIS ininor. 

sc 11cc.l. 

Sulinus. 

Suctollicls. 

Sylllmncllus. 

Tacitus. 

Varro. 

Vcllcjus. 

vopiicus. 

INDEX

INDEX PRIMUS 

RERUM ET VERBORUM 

M 11; M 0 R A I31 L 1 IJ M, 

&@ct. 

in Contcxtzc P L I N I A N o occirrrimt. 

Ntimcri P@as 

dcfignant. 

A.

INDEX PRIMUS RERUM

INDEX PRIMUS RERUM

INDEX PKIMUS RERUM

AC v E R I) 0 It U M M P. M 0 R A B1 I. I UM.

INDEX PRIMUS RERUM

A'C VFRBORUMEMORAB~LJUM.'

B. 

INDEX PRlhlUS RERUM

INDEX PRIMUS RERUM

AC VERBORUM MEMORABILIUM.

INDEX PRIMUS RRRUM

AC VERBOROM M~MOBABILXUM.

INDEX PRIMUS RERUM

A C v ER BO R U A I hrE M 0 R A I11 L 1 U A!.

dC VE R B 0 R U 111 ME hl0 R A BI L 1 UM.

INDEX PRIMUS RERUM

A C v E R B 0 R Ll hi M EM OR A B I t I UM.

AC VERBORVMEMORABILIVM. 

57 

a

INDEX PRIMUS RERUM

AC VERBORUU MPMORABILIUM.

INDEX PRlMUS RERUM

AC VXRBORUM MEMORABILIUM.

INDEX PRIMUS RERUM 

fnfanriwm qnrpofinr ad drnririotum ,,gin: 

givu 6 orb ulcera. 24%. d trmiraalr 

mrboqwid tor twratwv. ibid. imp~idor 

yuid fariat. 

ibid. 

lnfanriwm rrtrla , alallgatwn toralium. 

392.393 

lnfanrinm marbovum vrmrdir. 8

INDEX PRIMUS RERUM

AC VERBORUM MEMOAABILIUM.

AC VERBORVM MBMORABILIVM.

AC VERBOIIUM MEMOR h91lLIUM.

INDEX PRIMUS RERUM

AC VBRBORUM MBMOIABILIUM.

~ N D E X PRIMUS R ~ R U M

AC VERBORUM MBMORABILIUM.

INDBX PRIMUS R~RWM 

ZG. 

midrr librr Ilalirmtitm. 388 

OviUi lrtlw tntditinr. 105.20; 

~vm~nunra e rnrdicin#. 260 

Oiornm torhltarwmqur pwtnina cur werrr 

protinw Fangrrrnr. 167 

Oxygala qwid. 

V,( 

0x31 , hbr, rx ra mrdicina. 147 

@mirum nmnm rtmtdium. '17 

P.

AC VERBORUM MEMORADILIUM.

INDEX PRIMUS RERUM

INDEX PRIMUS RERVM ,

INDEX PRIMllS RERUM

A c V P R B ORU M M L MOR A B I L I LI M.


Ronani qPrdnrlo Prpm lpnrgrrc topcrint. Salarinm undr diUuw. 3 69 

48 I 1 Salaurrr coleborum rrx. 41? 

Komani ui3u Erntihi jmpr argrntum , dir confidrratio ,grntrd, ronfr&r*, or.

AC V~RBORUM MKMORAB~LIVM.

A c V E R B o R LI M M E M o R A B T L i 11 M.

INDEX PRIMUS RERUM

AC VERBORUMBMORABILIUM.

INDEX PRIMUS RERUM


Thrlyptrrir herb*. 136 

Thtmifin mtditw. 23.249 

Throrrrri amataria inrmtuiontr. 165 

Throdorw , rrchirt8nr. 677 

Theodorw Smiw , piUor. 60) 

Tlmdorv primM pl.$rttr in Sam0 invriitor. 

606 

ThrodoriPrrurrii yrra. 1'9 

Tbrtodoti in fnndo crrnfla nrliQA invrnlr. 

566 

fhtomnrjlw , piRor. 191 

Thromn,jilu ,Jirtnariw. 51% 

Thron, pillor. 603 

Thpbryw , grmma. 77' 

Thrrrrct rx rtbw cxirrnb conparwr. 15 6 

Thrriaci paJ7iUi. 

27n 

Thrrimachv ,ji'atwariw. 

I"? 

Thrrionarca htrbr 7nali. 42. prptntri necat 

, e rmicmnqmr fer4 admota torporrm 

afirt. 

ibid. 

Tbrfii tfigkr , Parapi opw. 577 

Thrfliadnm pralinnr rx mr. 513 

T'hr/jirJnm Jimnlacrnm. 637 

Tht/ju utnaror rx are. 513 

Thrfa ,pi/%. 431 

Thrfala , Mrnandri fabula. 297 

Thrfrli mrdrti fdji'w C? arrogantia. 250 

;rhrfa/ira utta. 6'3 

Thiridii fimnlncrum i mrrmorr. 634 

Tbirdnm fimularrum. 

63 Z 

Thiarw , menfir flxypriornm a h p / l o reflundtnr 

. I .,6 

Thihirnm itlrm rum/ircins. 7:s 

lidafli , QrLa, rjufiui in ardicinb ujw. 

I55 

Thorarw dolorum rrrnrdir. 72. fide Pc. 

tlorisdol. rcmcd. 

Thorimrthru , prNor. 

5 Rr; 

Thovyberru~~I~~rba, tp[p mtdirina. 78 

lharrr ifihamonrn hrtbam inrenernnr, 

31 

firaria grrnma. 7!2 

Thrrriv lapis r7ua artrmdirxr a rlro rrjlm. 

gnitnr. 467 

Thrrfin ,Patmariw. 1" 

Thrya/.'U , hrrba 711.t. 4 1 

fl,ufianirn/ip. 

TCd2 

f'/rJ/an i dratune orrTw bali brrba^vira re- 

//I/ntw. 9 

l'hy/l;Itnm hrrln gdU. 49 

Tibrriw Imp in[~rrt~mlamrnlr/rlntari VIhir. 

'67

AC VERBORUM MItMORAbTLIwnf. 

irm.

'INDBX PRlMUS RERUM 

V.

thjnw rpnlo rxcrpit. 

Xiphrac pr/cb naw pelfirat. 

480 

397.434 

Xiphion, hitbqwa1w. 48. rjm n/h I~I tnrdtrina. 

83.89.92 

Xy/h pmna. 7 36 

2. 

FINIS INDICIS PRIMI. 

INDEX

INDEX SECUNDUS 

CONTINENS 

G E 0 G K A I? H I C A. 

A 

h e 

P,alur , infuli. 704 

Accfincs,amnis gcmmifcr. 751 

&.die inhla. 611 

Alaballrum , oppidum. 

72s 

Alcos , winis. 

341 

Alcxia , Gdliz oppidum. f4! 

A I ia; moi i r fluv. 3 14 

Alphcus , H. 

55s 

Alphion, lacus. 342 

Ainpclor , promootorium. 391 

Aiikicyia inlula. 11 

AIIII~~ICIIUS, oppidum. 3 8.i 

Apukidamus lacus Africz , in quo nt. 

hi1 projcCtiim mcrgiiur. 3 .+6 

Arcrdia ,Crctz oypidum. 

Arctium , oppidum. 

3 77 

87.W 

Arlinoircs noirios figypri. 

(JJL 

Alilarz, CducaG montis iucok. 719 

AR'oa, oppiduin rroidis. 67" 

Ana, oppldurn. 

6rr1 

Afiuria JUIO abundrt. 46 1 

Atariie , prgur , quoadim oppidum. 

741 

Atlas mons. 30 

Aulis , oppidum. 611 

Aultravia , iiihI8, 706 

Arius, fluviur. 1 +.+ 

n. 

Ajrnus Gnus. 340 

Bfialtia, iiiruia. 

7c9 

klu,, ainnir. 689 

Bc[gOniotium 8ger. 49' 

Bilbilir , liifpmio oppidurn ferri ieiupcrJturl 

nobile. 540 

Dtrbcir , lacus. 

Go 

Bory(t1icrlis aqur +Ratis tempore mil. 

tantur. 358 

Buhon , I,YC;Z oppidurn. 617 

Butiris I bicui hgypii. 612 

C fire , oppidum. 

C. 

lT8 

Calcntuni, qpyidum Hifpanit,cpC- 

quelartrer oquis innatinto. 614 

Caniabri , Hil$nirpopulr. 1% 

Calfandria oppidum. 611 

ClUnUS v OppldUln. 188 

Cca, inlbla. 3 4+ 

Ccndcvia , palus. 689 

Cenrroni m rraUua Alpinus. 401 

Ccphilis , latus. 754 

Ccroo , fonr. 

341 

Chaonta , regia. 

1C6 

Cliitis , Arrbis iafula. 

7x11 

Cilbirni agri. 47; 

Cilrcii monies. 20 

Clrt~il, fans. 

3 45 

Clitoriur IJCUS. 344 

Cncanicus lacur 6lcfacundur. 364 

Comagcnc , Syrir parr. 

16s 

Comum , oppidoin fed ttmprratuil 

tiobilitaturn. 

I .IO 

Coryriis , mons. 3 57 

Cos, iniula A fiulapio facrr. 148 

Cratliir , fluvius. 701 

Crailiis ,fans in Thriir. 303 

Crrfium , oppidum. j $4 

C!.,'nus ,Cilici+ amnii. ; 4; 

Cyllcnc, mons Artdio. '* 

Cyzici urb:r fons, niiroquc ejw natura, 

345 

D. 

391 

D%Y~~~~pidttm. 61% 

Diorncdin liiucr. 36 

E. 

EChium , oppidum Raotia. 669 

EgelrRa , opoidum. 36f 

~laium ,. flumrn. 3 43 

Elchides , infulo. 701 

Eloruni , Sicih cificliulo f 90 

Eridiiiua , fluvius. 105 

F. 

Ucinur lacua. 

Zlf 

FFoniium quorundam mi18 oatw. 

i p.j+a. m/qw $49 

Frit%, populi. 11 

Nna z G. Gages,

I N P E X 

C. 

CAges , fluvius tyciz. 

Callzcia auri facunda. 

c;allIJS , fluV. 

C;aw;ccs , amnis gemmile:. 

Ganges, fluvius rurifcr. 

Gellm, fons. 

Germanix fonr pcflifcr. 

CO N’I‘INEN S 

Phanicc Syrix pars. 6% 

J’ilidm inoiiics. 

ZL 

haor , oppidum. 61; 

I’ollcniia , oppidum. 

61c 

Polidiuir aqua ubi & undcdih. 3 IC 

Polnis, oppiduni. 31 

I’ijlii, popu~i krpcntium morGbu: 

nicdrnicr. 171 

Ptolcinais oypidum. 687 

I’utcoli , oppidum io Campanic. ;4( 

Pyrx, oppidum Bgypii. 74’ 

Pyrcnzi moiiies. 

? IC 

R. 

Eatinar prludcs. 

R Rluinnur , AttiC;1pDgW. 

s. 

3.t; 

0; I 

5 Aguntutn ,oppidum. 6rc 

Saiiica prztctturr. 

2 CCr 

Samos, iiiLh, 

5 LC 

Saiuriii Iacur. 

3 I(> 

Scyror, inlirla. 670 

Scgijbricr , oppidurn. 680 

Scxitr aqut , o~~pidtiin in h’arboncilfi 

provincin. 3 +c 

Sicyon, Africr bcur. 705 

Side Ragnuin. 346 

Sidon , oypiduin. 617 

Xinopc, c-pptdum. 

Yb,+ 

Sinucniiir ailuix inirz naturc. 341 

Siylimm , inlulr. 

6x3 

Sihponrnfis tegio k in cn minium.47y 

Sniarrgdiics mons. 

7lCl 

Solir oppidum npd &gyptios. 647 

St:Ibianum, locitr. 341 

Strtycliz, oppidumini-iguria. 3.10 

St~chodrr, iihix. 391 

GLOCRAPH ICA. 

Siirrcntiim , oppidoni. 

hro 

suk, oppidum. 

s c 

Sybarir , fons. 

34s 

Syvcrus, Auviur Atticr. 730 

T. 

A ~ U, fluvius S aurifcr. 477 

‘Tainarici font cs. ;w 

Taphioh, locus juxta Leucadrm. 67’1 

rapofiris, figyptioppidum. ~-1% 

faypus, mons. 

Tarbclh , Aquitanir oppidum. 

7 17 

340 

Tcanum Sidicinum, colonio. 

3.i t 

Tclrncflbm , oppiduin. 19. 

Tclerlirius mons. ?6 

Thcbx &gypti oppidumportarum ccntuni. 

658.659 

rllcfpimm fons. 34. 

1-lioricos , lociir. 716 

Tinolus fluvius. 477 

1‘0par.o~ , iniiula nndcdiltr. 767.72s 

1 rdlris, oppidum. 610 

Irmzcnc, oppiduin. ?4i 

I‘ungri,

INDEX TERTIUS 

IN 

NOTAS PLINIANAS*

INDEX TERTtUs IN NOTAS PLINIANAS.

IN NOTAS Ptr NIANAS.

INDEX TERTIUS 

..-, 

..- 

. 

, . ,. ,. . I .. .

IN NOTAS PLINIANAS. 

hlnnrinw

I N D E X T E R T I U S

IN NOTAS PLINIANVS.

I N D E X THRTIUI

IN NOTAS PLINIANAS.

INDEX TERTIUS JN NOTAS PLINIANAS. 

T. 

z.

C Plinii Secundi Naturalis histori tomus primus -tertius cum ... - NOAA

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?