You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Lex Sexta, Clojfa Semnda. 401<br />
promíttens, fi interrogarctur.GIof.fin.ín.l.talc paftum.f .fin.<br />
de pa¿tís:quam íbí cómendant omnes,& Iaf.in.l.3 .C. de íibef.<br />
prxter. Decius conril.46 j.num.8.
^4 02, Lex Sexta 9 Glojfa Tertiá-<br />
irreuocabilitcr donaflet fuis nepotibus ex tali filio defunrtorc<br />
certa: non pofl'et poftea illatn donationem reuocare,aut modi<br />
ficarc:vt vnustantü ex diclis nepotibus tota donaiionc repor<br />
taret.l. perféíla donatio.C.dedonat.
LtxSexta>G¡o[f4 Tenia* 403<br />
tjuod cum paftum hoc(rc vcra)non íít contra bonos mom^vt<br />
probar Coiur.in.^.par.rubr.dcteíKnu.j.legepoteft approbarí[vt<br />
patct in cap.i .tkfilijs natis ex niairí. adMorg. contradi.<br />
& aotat Baldas io.l. cum Archimcdoram .C. vt in pofleíT. 1c*<br />
gat. Máxime extam iufta rationc, fiiij aequaliter fueccdant.<br />
Requirit autem tcx. ad valorcm huins pañi, qued fít redaftum<br />
in feripturarn publicam.Quae in hoc videtur pro forma<br />
requifitajprout fentiunt omnes híc,(5c Couar.in.c. quanmíspa<br />
£lu.3.par.in princ.nu.2.adfi 11.Prout,6c alibi plui icsfcriptura<br />
pro formareqiúritUfjVt per glverb-iiifcripTisin. c. 1. f. poftquam.de<br />
ccníibus in fexto. A tqué ita in cafu huius tcx.non íuf<br />
ficict probatío per aequipolens,puta per leílcs^í'criprura pnua<br />
tam,vel partís confefsioné,vt aduertit híc Tello.num.6.
404 Z/ÍVV Sexta, Glojfa Tertia.<br />
in manualí c. 1 8.nurr!.3 eíl opiniorecepta c5munit€r.Qu&<br />
circa íi ame faftain meiiorationem cóftaret legitime de paito<br />
non mcliorandi,vcrius & tutius eflet meiiorationem no poffeficri.<br />
tt contra hoc cgo non confulerem. Si autempofl: faftam<br />
meUorationcm,praetendcretur reuocandaialiegaio patio<br />
anteriori,c5muncm opinionem fcquerer.dcfendendoeum, cuí<br />
melioratio faítaeíletíequutusconjiliú Abb.in.c, nihil.de eleilion.<br />
Máxime íi paftum non probarerur legitime per teíl:cs3<br />
fed perpriuatamfcripturamrecognitam,autfolam partís cófefsionem»£o<br />
enim cafu poííet fraus fufpicari,(Sc folo dido pa<br />
rentis melioratio irrcuocabilís infringeretur.<br />
(5 Si autem re vera fafta fuit feriptura publica hulus pafti de<br />
non me!iorando,quac eííet de perdíta^plane poflet probari per<br />
teftes^óc fufhceret.l.tcíiium^n fine.C.de tefli.Ex qua id notác<br />
omncs,quód perdita feriptura requifita pro forma, admittitur<br />
probatio per teftes.Quod ad propofítum applicant híc Lupus*<br />
n um. 7 • ¿^c • 9 • Gom ez. num- 2 S.C aíHi i o. v ci b. eferitura, & Ma»<br />
tien.giof.a.nura.íin.<br />
rtf IntelUgit autem Cafl:illo.nura.2 6. decifsíonem huius text.<br />
I vt ex pa¿lo nó.meliorandi excludatur ca mehoratiojfeu donatiOjquxcíTct<br />
voluntaría,aut gratuita: nontame excludatur ca»,<br />
quze cílct remuneratoriaJín quantum fe extendunt feruitia. Id<br />
tamen remunerandi genus inter patentes,& filios vix reperitur.<br />
Nam adhocferuiiía deberent eíTetalia, pro quibus patee<br />
poflet in iuditio conueniri: quod raro eucnict. Cum filius^<br />
propria ol>ligatione,ad omnia feruitia obfequialia teneatur.U<br />
veluti.de iuftítia & iure.l.fi pater.f. i. de donat. Si autem cafus<br />
eucniret, iam tune límitatio extra rem eilet: quia pater<br />
non tam donare, quam foluere videretur.l.fed íi lege.f. con»<br />
fuluit.de peti.hxrcdi.lntelligit etiam ex pafto non tolli,quiin<br />
pater pofsit de quinto pro anima difponcrc. Nam tune non<br />
infringitur in aliquo paftum: cum & hae redes ipít (etiam<br />
patre nihil difponcnte) ad id tencantur.l, 3 6. Taurí, quae cft<br />
]. 1 o.tit.4. fupra. Eandem opinionem fequitur Gómez.num.<br />
^ó.diueiía ratione:quia aliasteftator expafto cfflcerctur inteftabilis.<br />
Vtraque tamen ratio non videtur fufficiens. Hx redes<br />
en m ncceíTari) ( patre inteftato defunílo, vel etiam relíela<br />
commifsionc teítandi ) non tcnentur expenderé quínlum,proanimarprout<br />
ipfcmct Caílillo agnofeit, ín ¿iftA. 36.<br />
& nos
Lex Sexta, Gloffa QuftrU. ^-c j<br />
& nos diccmus infra.I. fin. glof. fin. Sed nec donatío itrcuoi.<br />
cabílís quinti definit va!ere,quaíi ex ea fíat qois in teítóiíis;<br />
Vtdíximus ín.l. i .fupra glof.2. num.2.<br />
Sedadhucopinio xquifsimaeft;,quametiam temiít Lopss<br />
híc Qaamuis cnim ex pafto non meliorar.di quét]uam iií tertio<br />
& quinto.refultct donatio,exqua quilibet conferoat ?qua<br />
Icm partera ex tertio & quintotquía tamenea donatioeKcíruf<br />
ex feníu c5írario,(Sc verbís negatioútlicct ííí íuílymcxckide*<br />
rcquecmriqj legara gratuita in damnum fííiorurn : iniuftum<br />
tamen tfietexciudere opera pia,^ f ffragia pro anima, Qut<br />
ablbims, & abfurdus inielíeelus fufiicir pro lemperanda dona<br />
tionecollccia á contrario , per eaquae not.in.i.conuiiiciíía.C.<br />
dc£piícop.
'40 ^ Gloffa Quarw.<br />
I promet/ode msjontr* Valct ergo ivreuocabilitci* promífsícfj,<br />
(ícu padumeic mcliorando, cjuodctiani do iure communi<br />
non valerer,tanquain contrarium libero teftantis arbi<br />
trío^uod itainfrmgttur per pacíum affirniatiuum , llcat per<br />
negatiutt.í.ílipulaLio hoc modo concepta, de verbor. 6c not.i»<br />
•* íl.J.pa£lú quod dorali.C.depaftis.^ Qj.iáuis amé m paílo negaiíao<br />
de 110a meliorando ílueuiquam ,lex fupra requíííerit<br />
icrip:uram publicanr. ín hoc tánica afíirmatiuo de meliorando,<br />
non reqnirir. Quia nec in donatioae rcquirítur.l. 1. fupra»<br />
i.fi al iqitid.l.íi donatíoper epiílolam. C.dedbnat. Nifi iníiiiuatio<br />
cíT.t neccfíaria,dc quo rn.l. Sancimus.eodem tit.ln quo<br />
lex íña vidítur irranonabilis. Cum enim pactuni de meliorando<br />
íi i. damnoíiusfiiijs-.ibicauu'us erat agencluni,in quo ma<br />
ius pedcuhuu verlabatur.c.vb; periculnm.de ckdio.in.ó.Ratíonem<br />
cliffiientis; inier vtrumqjcafum ferutantur híc Te*<br />
l]o,& Matieii.cum tamen vix pofsit aliqua ex cog tari, quser<br />
, fatisfaciat.<br />
3 » Riquiritatitém text.ad vaíorem hums-protnifsi011 isjcatifam<br />
' naatrimoni^aut alias onerofam.Ex qua,non folum fie irreuo-<br />
• cabilis promifSiO meliaraodi in tertio , íed ctiam in quintoítext.enirn<br />
in vtraqj quota ioquitur. Et liinc fiuumittur ampliatío<br />
ad.l. 1 .fupra.in quantum ex caula oneroía Eacit irrcuoeabiiem<br />
melioratÍOí;ctn-teitij: vt idem fie ín promif&ione meliorandi:<br />
Se qifod ibi dicitur detertio,extendatur etj á ad quin-<br />
4 tü:vtbenc hic aduertirTello,^ dixi in d.i.i .gLc^nu.; • * jMa-»<br />
trlmonii autem Gaura diceturoncrora,quando paftisrunt iam<br />
siuptía: cum certa períbna, proutexprimirur in-L 1 -íiipra illís.<br />
A'eibis, coíioíro í'ifrcero.Prepter terti] enim iateruentura , caula'<br />
dicítur on er oía, v bi dixi mus gl. 7 - Alias contraélus lucra ti u<br />
cft^tiam íi íit dos.I.Pomponius Philadeiphus.ií.fami.heiGir,.<br />
Vndcíi filio fícrctpromiísío meliorádi , quo melius Ín genere<br />
poffet vxorern ducerejiion cllet irrcuocabilis promifsiojprout:<br />
^ec melíaratio.Vt ibi dixi.mus5& not. etiamhic Gómez, nu.<br />
2,2,. Fie ret autem irreiiocabilísea p romifsio» fj veitemporc<br />
inatrímonii raíifiect?ír: v.cl filius poftea , ea occaílone, matiijnonitim<br />
contraxerít. Perea ^ quse dixinius it? dift.gloff. 7.<br />
Iiura.i^qu^ huc ctiam condKciintjeílenim eadem ratio pafti.,<br />
& meliorationis.<br />
I Matrimomumautem íasíi coiitraduiano fufíiceretad va>-<br />
T lidandaía®;
Lex SextaxGloJpi ^artd,<br />
líiandam hanc promifsíonenijnecctiam melioratíonem. Nc¿<br />
Cüim poteft tune dici caufa oncroía : cuín non fíat prxiuditiiim<br />
tertio, qui non contraxít ea occafíonc. Et fie debet fieri<br />
.-intematrimoníum.c. i. defilijs natiscx snatrini. ad morga,<br />
ibi. tmfore fyonfaliorum* c.quamuispaftum depaftis in.6. ibú<br />
Dimnuptui tradebatur, Bttradunt hic Gomez.numer. zz. Telio.num.<br />
17.<br />
S Qui numer. i 8. addit, huius promifsíonis cfTcftiim non<br />
annullari,ex nullitatc matrinionijííi poftea valide cum cade<br />
contrahatur. £t íubiungit excropluni,& lateexamínat.Quciu<br />
etiam fcquiturM.itien.gl.^ .num.3 .£t cít ratio,quia & donatioms<br />
proroiísio,pro rnatrimonío valido íntelligenda eft. Cu<br />
verba íint accipicuda cum cifcílu.l^.f. condemnatum. de re<br />
iudic. Et quia condítio relata ad a¿íu non confumitur in aílu<br />
inualido.l.fi filiae meac.ff.decond.^c demonít.<br />
7 Conclufioautem nonprocederetin proraifsionemcliorandi<br />
faíla filie, Ea enim cum, caufa dotis, non pofsit mcliorarí,<br />
vt in.l.i.tit.a.fupra.nec etiam ent capax huius promifsíonis,<br />
4 o 8 Lex Sextéy GloJJa Quartá,<br />
y Et hoc efl: fummc notanclum. Nam quot cl;c fitint fchcdulc<br />
piriuatx inte parenres, & tilias caula mairiraoni) melioratos,<br />
quibüs iiiij proráittüt non fe vfuros taübus mciioiationibus:<br />
cjux pa£ta,tanquam fafta in fraudem,poteiunt rcíciendí, nec<br />
aiocebuíU coaiugi,
Lex Sfxtá, Clojfe Quintó. 409<br />
teftato donatorí, íí folus extct, vel vtricj; parcu, vt diccbatr us<br />
ih.l. i.íuprá gl. 1.11. ^ /.Poílct tamen doiiator m ca parte^uie<br />
ad íe iure haeredítario íit dcuolutajaliiim ex filijs meliorare, lá<br />
quam in reíiduoterti) & quintijquod ex priori donatíone fu*<br />
períitjiufta.l. i o.intra,vt benc aduertit \iit Tello}nu.2© 5c.2i.<br />
Poterítcciam íilíus donatariusde tcnio.etiá in extrancum di<br />
fponere,iux.l.i.tit.8.infra. Nec obfbbit j^uod meiioratiofit<br />
rcgulanda fecundü tempus morris,cx.i.íet|. Quotemporc facceflorfilij<br />
intertio reperitur incapax.Quia ifta reduftio adte<br />
pus moriís,quoaci quantitatem fíí,vr deducatur ex bonisco te<br />
pore rciiítisrnon quo ad valorcm promiísionís. Qiíje cuni in<br />
vita valea^íitqxie ex ca ius quadlium fír'0,ex noftro tex. cius<br />
iuris ratione,poter¡i dírponere,quo ad ternum,remancnte ad<br />
huc difpoiitionc fubiecla regulationi fécüdó'ñh tempus mortis,<br />
cx.l.fcquenr.Et ídem feruaretur in quauis melioiatíone faíla<br />
filio,etiam qux efl¡et rcuocabilis.N am cum praemortuo donatario<br />
non ceníearur taeité reaocata,vr diximus in.i. i .ruprá.gU<br />
i.nu.3 3.11 filiusdeCvdens In vita patris^difpOLuir de tertio bo<br />
nerum ruorum,& paicr poílca decefsujnon rcuocata donaiio<br />
nc.rucccflbi' Biij in tertio confequetur ¡bi fuam rertiam parlé<br />
prout in reliquís bonisniíj. Sráütem valor donationis penderet<br />
á morte,vt quia extra caufam Oiierofam tííet faíta pro legitima<br />
filio in potertatCjin qua íeruatur ius comimejVt diximus<br />
in.l.i .íuprá gio.2.nu.
4T o Lex Sexta* Glaff t QumU.<br />
7 Mdloratío/cu mdtoriahahctHrprofana cum qudlitatibuspromtfsís> é'ÁÍ<br />
confuctisyquando qui promifsit faceré, nonfecit.<br />
i ^ ^ Ean ¿mdas porhechas. Et fie notaíquód íola promifsio de ¿o<br />
a « HnandOjVt circuitus viretiUshabeturproclonacioiie.* Facit<br />
"•^do^rina íoan.Ar.dr. ad Specul.tit. de avlion. & oblig. in<br />
princvbi tenct promirsioné obligandi in dece, ídem operari,<br />
ac íi obliga tus cíTct promiités.Cwius opiiiioné fec|uCitur A lex,<br />
Socín.laf.Pt rp.in.l.cunifundos J-. fcruütuü ímprudens. ff". (i<br />
cert.pet.fit cft opinio recepta comuniter fecundü Rub.cof.i^.<br />
Afíiiífbdcc.ó i .Couar. in.c.ciuáuis pa¿líi.in ínítiotertiae partí<br />
s.nu. 3.^ alios quam plures rclatoi á Tíi aq. de vtroqj retraad<br />
íin.tit.nu. 2í).Ht quod promii'sio de donado habeatur pro<br />
clonaüone,tcniícrut Lup.hic.nu-21.Caftii.gl.fin. Anas.nu.zi*<br />
id dedúcete? exilio tx .Qui tamen videtur in cótiaríü ftringe<br />
re,in quamü obligat patré^qui promiísit meliorare, vt faciac<br />
iTiclioratione,v.Sclicdiftinguít proniifsioné,a donatione,&quá<br />
uis poli: morré patris donatio pro faíla habearur-.illa diípéfatioeftjíSc<br />
legiscífeílus in poená patns.Imócx hoc deducitur,<br />
quód ínterim promirsio fióliabctur pro donatione. Et quod<br />
paftum de donando íl^diftinclnm á donatione.probatur quía<br />
pad^um nudum donationis efíicax aít, & aílionem producir.<br />
3 K íi quis argentum .§ - fi autcm.C. dedonatíon. * pa^lum au«<br />
tem nudum dedonando i neffkax eft, fecundúra Salícetiun in<br />
1. ^adfincm. C de condit. obeaufam . Imol. in. I. in xdibus.<br />
^,1 .colum. 1. dedonaúon.Altxand. in.L iurisgentivan.num.<br />
10. ff. de paííis. Galiaula in Rubr ica de verbo nm. num. 11.<br />
&. 12,0. Aretin.confil. 28. Mateíií. nota. 46.P urpurat. in. L<br />
1. deiurifdidion.omnium iudíc.inim. 6$. Aictat. in. í. 6 paito<br />
quo pocnaiii.C-dc paftis..Mir.chac.dcíueccr. piogre.-^/.<br />
num.3 2. & alios piares, quos refert Tiraoue! . vbi fu pía de re<br />
tracl.conuen.ín fin.t'ítu.num,48.Eacinni ctiam ía contraviü,<br />
caquis aduerfus di ¿la ra doítrinam ioañnis Andrea; cummulat<br />
Dccius in dlfto. f.feroum tuum ímprudens. in principio.<br />
Lex Sexta, Gloffa Quintá. 411<br />
tafu vidctur inutilis:cx illa cloíh'ina loan.Andrec, que (prout<br />
clixí)eíí: inagiscomimitcr recepta.Non obitatc5iiclerat;o,qua<br />
feci de nofLo text. cp ex quo pater compeliitui donaic-.diítinguítur<br />
promiísiojá do nar i one.Qua ra ui s cmm i fia íin diuería.:<br />
ex quo promíttens donare tenetur adinipleretraiione vilandi<br />
eircuitusjpromífsio habetur pro donatione, promifsio folü h¿beatur pro donatíonc<br />
poíl viiá promiítentis ; vt inqu't texr. Quia non per<br />
hoc impeditur fiíius in vita agcre^prcraiCiinierpellauonCjVcl<br />
aliaspatre Gonitituto in rnora donandi.Quod in eodem libelío<br />
ficri pote^quo petatur, vt pater ex partoi conii cliatur donare<br />
,
4i i Lex Séptima > Glojfa Prima.<br />
traditionem fcripturx, vcl per claufulam conftituti, qua ex<br />
tune pater cooftiiuat fe nomine filij pofsidererfs expaftofio<br />
«anclas. Nam cum pa^ium iftud habeat cuncium cffcftum donationis.eiídiin<br />
modis debetirreuocabíic fieri,qujbus& donaiio,vt<br />
in-d.í.i. íupra.<br />
Mortuoitaquc patre, vcl alias conftítuto in mora , a^i potefl:<br />
ex promirsione. Habctur enim pro fafta melioratio, cum<br />
omn busfciUcétqualiraíibus,&conditionibus exprefsé contentis<br />
m paiíio.a gum.text.in.i.j.tit^. fupra. Idem íí conditiones<br />
eíTent fub !íiíclle¿le,puta quia promifsit faceré meliora<br />
tionem titulo maiorix: haberetur enim pro facta,curn conditionibus<br />
á iuie requiíitiS,(5c cófuetis/ecundú Teliohíc.nu.i<br />
L E X SEP TI M ¿í.<br />
g J ^ ^ S V A N D Ó El padreé kmadrc5por con-<br />
íí^li^ trado entre biuos, ó en otra poftrimcra<br />
b volunradjhizicreáalgunos de fus hijos 5 ó<br />
decendiéres alguna mejoría del tercio de fus bienes:<br />
Que la tal mejoría aya confideracion á lo que fus<br />
bienes valieren al tiempo de fu muerte,1 y no al tie-<br />
po que fe hizo la dicha mejoría. láS-J.?.<br />
C LO SSA P RIMA.<br />
"jr\ Voi melioratio tertij & qumíi, etUm data per contraSlum io-<br />
^ ntcimpediatur aut rt-<br />
itocetítr in ~\Hta p¿tris* Dimtnutio tamen honormn, aut AS dienam<br />
inurim contingens nocet domtioni >& per confequms mgm nrum<br />
hmofum prodmt. ^iTmnm mtem rerumdonatarum atttnden*<br />
da ejiftemium tempHsdonauoms* Ét qmd in ijs donatiombus requu<br />
ritur vjfmmtio,<br />
Mdieratio
Lex Septims, Glojfa Prima. 415<br />
1 JUf&w^0 TtgvXliA ejl fzcundüm valorcm bonorum tempore mortis»<br />
a j&eiiorMoy liat}¡t rcduccnda ad tcmpus mortis > non ejl coniitio* co<br />
mlis. er mm-<br />
3 Do«4íio ícríi/ bonorunt) (¡UÓ crunt cum moriar, conditiondis c¡i,<br />
4 Conditio legalis femper hubetur pro exprcjfa, v num. io.<br />
6 Donatio iqojjiciofa ex nunc non ref cinditur viuo péttre*<br />
7 QBmU inojjiciofíe donationis, non datur viuo donatorté<br />
% L./?quis argentum-i .fedfiqm.Cde donat. decUratur»<br />
9 h-S, tit.f.part.f. decUratur.<br />
i 1 Ápignatio ra ceYUy
4X;4 Lex Septma, Glajfa Pr 'mk<br />
t % mliorutio tugeturfi bona tempore mortts fmt rfM&* ,er cxcdant hon£<br />
quíg pdter habebút tanporc áonatioms* r<br />
2 9 QMOM bonorum relióla in teftamento refpick bona relíd* tepore monis*<br />
3 o limin mdiorationc iaU per contraftmn, eti'm tituló donationis.<br />
3 i Doiutioquintifa'ia ex trauco no a:igctur ex bonisfuturis tépore mortis*<br />
3 z Aiigmmttí meltorationis ex bonis fuper lucratis no potefl peti ante mort'é*<br />
3 3 eJi&iM.ttio nrmt dotiatarum>í¡uo temporcfit attendenda.zr num. 40.<br />
3 4 e^£}iimatio rciconferendx attenditurfscundum tempus mor ti s, excliifd<br />
dimiifdtiotte citra culpam.<br />
3 j ^atcr}quéadmodum temur daré dotm,td
Lex SéptimaiGhjfa Prima. 415<br />
nutionc & augmento. Pi out inle^is generalibus/eu vniuer<br />
íalíbus atteditur.l.gregc.dc legaui 4,peculiuni.delcg.2.1, pen^<br />
defund.inrtr. l.qu?£; cíTet^irreuocabilis , etía<br />
excaufa onerola. Q^ejquáuisexijXupr.fiatirreuGCabiHs: fect<br />
condi.tio,quíe;- rcíukate^wclatione adtépíusjmorti^ ( de qua xá»<br />
hac lege) non ¡vídetur ccíTareífed fufficeread defendendú pa1-<br />
3 tre,ytame morteni no tencatur quidqüáíradere.* Váde quéadinodü<br />
íi pater donaíTet tertiu bonorú fuorújquae erunt cum<br />
morietur-.cocluíio videtur clara^q? filius ia vita nihil poísít pe<br />
tcrejquatumeüqy i nterueniat.cauía onerofaicuim donatio fit c5<br />
ditionalis. i. Sthicu quí meüs etit^deieg, i .1. Mam & íi cuino-'<br />
nap^cum lege preeedenti.ff.de eónd.índebiIdc vídetui' etiam íi<br />
non expriniantur illa vcrba^qiix erunt cu morian oum á lege<br />
4 iíta íiibíntelligátur^ íítqj coditío legalisex natura 3¿lus,qu»<br />
femper habetur pro exprcíla.i.3.de legar, i.<br />
^ Sedcotrariú eft veritas:imó,q> donatio tertij irmiocabilis fít<br />
ftatim tradéda fecundü bona praífentía tepore donationis. De<br />
quo eít cafus in.l.fi quis argentu.fiícd 5c íi quis.G^dc dona.Et<br />
jpbatur in.l. i.Se.ó.íupra.cuius verba & dccifsíónes cu cfrcft a<br />
ftx fenfi inteíiigédx funt.l.4.§sCondenamrri,ff de reiud.N on<br />
©bftat text. ifte in auantu íimiles donationes refeíñuir ad va<br />
loré bonorúfccundútépus mortis.Quia iílud principaliter fit<br />
ratione i€gitimarüfiiiorü,vt ftatim dicemu£,ac! effcñu inuefti<br />
gádijVtrüdonatio íit inofficiafa,vcl nó.Qtiod Hcci pédeat á valore<br />
bonorü fecundü lépus niortis-.donaíio mterim no impedí<br />
turnee furpéditur ^bonis prsefcntibus-.íubea oecafiGne,q> in<br />
$ certúíit,an tepore mortis fitfuturainoffíciora^^ NS etTa fi donatio<br />
effet reijvel quatitatis cert3p(quíE cx.L r o.infr.cílet redti<br />
ceda ad tertiü
4i 6 Lex Séptima, Gloffa Prima.<br />
pus raortís ad videnduiii,vtrum forfamJunftiS medio tcmpo<br />
re quxfitis facultatibusjdónatío fuftineaturjfccundúm glo.in<br />
1.1 .C.de inoffi.donat. g.quacft.Quam ibi fequuniur Cyn« Bal.<br />
Paul.SaUcet.5c c.vtcri omnes,íbcunduni Gomezvín.I.ip.Taur.<br />
11U.3 ^.verfítertioinfero.Etprobatur in cade111J.29.qux eft,<br />
j k 3 .tit.S.iufra in fi. vbi idé notat Mat.gl.fin.n. 3. ^ £t eft ratio^<br />
quia querela inofíiciüíie donation s,per qua eíTet ímpedicda,<br />
aut rcuocáda donatiojnó datur patri donati,íed alijs filí}s. 1. i»<br />
pcrtotum.Cde inof.don.& e s non competit viuentc dona<br />
tore.Nam cúm d«tur praetextu l^fionis legitim3e,vt in.d.tit.de<br />
inoffie. donar.
Lex S éptima, Glojjfk Prima.' 417<br />
tton implcrct valorcm quotic bonórum prarfcntium .non im*<br />
pedí retar filius agercad rupplementum, vt quot a bono ; ú donata<br />
cffcílualitcr traderctuv per ea, qux dixmius ín.l.3 'ruprt<br />
glofl.3.<br />
Exhacautcm reduftionc donationis ad valoretn bonorum<br />
fccunduiD tempus snortis rcfultat dúplex notabilis eíícftus.<br />
14 ••'Pruims, quod fí cotcpore,propter iuílani patris crogationi<br />
alicnatiGnéjVel diniinutionc bonoru>quocuq.i cafUjCitra frau»<br />
dem,contíngcnteniJdonatio(q\iamuis irreuocabilis praccedés)<br />
excedat teruü^c quintum,íecutiduin lempus mortis,tanquam<br />
inofficiofa eft rcfecanda,í5c reducenda ad valoret^itij & quin<br />
tijíecundam tempus mortis.Quodcft notabilc. Ha revera do»<br />
natiotenuit á principio irrcuocabilíter;& tamen pofsibilecíV,<br />
quodlnuito donatario,minuatur: fi patris faciiltates, ceífantíe<br />
fraudejdccreuerint.Prout intclligüt ^aíliilohicen principio,<br />
& Gómez in.l. 1 /.Taur.nu.io.Qui addit ídem (fíe, etia fi me<br />
lioratioefletafsignatain aliqua refpeciaii,cuiuí íit tradfta pof<br />
fcfsio.Nam licct parer non pofsít cam alienare, ex quo traiífi*<br />
uit in
418 Lex Séptima, CUjpt Prima. 1%<br />
tiercvtcolUgitur ex Bar.in.Ln6Vfqj a
Lex Séptima, Gloff* Primé, 419<br />
glo.fin.nu.í. & Gómez in.I.a^.num.j j.T*r. fccuiído íiifero.<br />
Hlad aducrtendum eft^uod iara dixi^nunc rcpeto:ita pa<br />
tri alienationem bonoruni)fcu difpofitionem pcrniifí'iaiiijin da<br />
num mclioratíonis praecedcntis, fi omnis fraus abfít. Aiiás ínter<br />
bona computarétur,que dol© faAum eft,vt abíinr.l. i .f .co<br />
fertur.i.a.f.de illis.flf.de colla, bonorum. Intelligimusamctn<br />
de ea fraude,qu2enon fit etiam nocitura legítimis, fecl quar pof<br />
fit per filios rcuoeari.Alias nulla ratío patitur,vt ccdar in dam<br />
numlcgitimarum.Qu3C ncnpcíTunt ctiam fraudarMcctindura<br />
Bar.ín dift.l.non vfcjucadeo. flF. íi quis a par. fuc manum. &<br />
fupra diOnm cft,Et fic fraus,maiori priuiiegiojnon debct noccrekgitiniis,quam<br />
meliorationí. Cum illarum cónferuandarum<br />
caufa fiat red udlo nielíorationís,alias írrcuocabiíis , ad te<br />
pus raortis.cx hoc tx.Quid cnim fi pater pofl: fadam meiiora<br />
tionem fraudandi cauíaproicciírctreliquumpatrinionium in<br />
inarc?Quainuisg!.in.l.i.Cdc inof.dona.q.tS.dicat ccdci'edáno<br />
Ieg¡itiraarum,cü qua ibitranrcuntonines,6c fequunturcxprcíTc<br />
Bal.n.3.5cA ng.n.^&: probatur iu.l. i .f .fed fi forte. íí. íi quid<br />
in fiau.patron.ibi. Nrf«i cr fi dcceptumpretimlibertusprodcgiffct: f<br />
iuretame iítofili) noimpedirctur agcrequerclaaduerfusdona<br />
tionc ex hoctx.vt dixisnus nu.prccedenti.Cú fatís fit donatio<br />
ncm téporc mortis reperiri inofficiotTam. Quodfi poli: mello<br />
rationé tertii & quinti fierct donatio extraneo > non vaieret.<br />
Tice nocerct mclioration'.Satis cnim dicitur fraudare^ui alie<br />
nat titulo incratiuo.i.qui autem.-v .fimili modo.ff.de ijsquae in<br />
frau.crcdi-Scd eo cafu ncccílum cíl íili)s qucrclare eá extranci<br />
donationé.Ná'CX quodonatiofilíi lanqua krev]ocabilis,6c pri<br />
ma,n6 fuic inofficioiV.no potuit ex poíllfafto ficri perahera<br />
donatíonc.C)u3E tanquapoíterior, &inofíicíofa, qucrelarda<br />
eritper filios. ArgumenTo.l. fi libertus. f. fin.de iure pairo.<br />
&trad¡t Bartolus, numero, fin. in.l. j. C.dc irofficiof.dona.<br />
quem ibi fcquuntur omncs.Si autem extrancus donatarius fa-<br />
Áa excufsione reperirctur non foluendo, pcíTct rcuocari melioratTOjproimpiendis<br />
legitimis, prout fi paicr cam quantitat8<br />
prodc8;'ffct,per ea que diíta üint.Si auté d nalioficret alteri<br />
¿lio-etiam íimpliciter (quae ex. hi o.infra.folet intertiuia<br />
^ quíntum imputari) non vaieret, vt fimplex, cum de ijs<br />
partibus fit iam defpoíiium : fed vaieret pro legitima . Et<br />
hsec ,
42.0 Lex SeptimAiGloJfa Prima.<br />
ticceíTaría, puta dotis) non minuerct prxccdénrem níeUorationem<br />
tercii «5c quinü.í^iffi potiusdonationcsiüe fafte poíl<br />
jnclioratiorem ivreuocabiícoiClicctnon reperiantur intcrbona<br />
def un ü i>tc m p o r c m o r t i s) a grcga n dat t am c n c r « ni ci u s pa -<br />
tximonioCfaltim verBaliter)vtíufí:iiicatur,& nondccreffcat ii e<br />
líoi'atio piseccdcns. Rcputatur cnim,quoadhcc, cílc in Bonis;<br />
quiáaiiás fraudaretur primusdonatarius,vt dicaminJ ^.in-<br />
£ra.glo.i..6c gló.2.nu. 3 i. Sed nccpotcft viderl aiiaiatú qued<br />
íili js pro legitima datura cft. Sícemm data non minmint j atf<br />
imoniunved aleuiant-.cum ílt datura filio íucccdcrc debentij&<br />
íit quaíi folütio debiti iuxta gioarLUfi craancipata.G.deiíuis<br />
&fa¿tiiigno. Etnon eft iüftuoi talem dírpofitíoiiciTi mlnuere<br />
melíorationem ptxcedentcra.Cum íit etiam ea dílpoíitio<br />
fubicftaeidem redu¿iioni adbona rclifta teniporernortisívt<br />
velper coliaiíonem, amt querelara reducatur ad debitum<br />
modüra; füccefsibnis. H't in.l.i. & per totrum. C.deinofficiof,,<br />
donar. & in authentica. vnde íl parcns. C. de inoffu tefta.-<br />
# 5c in»d.I.5,tit.S.infra..<br />
^6. Bt ex prjecídcntibus infenur coraprabatic ÍHÍKS opiníoní<br />
quam fupra tcnuimusm.l.j.gloiT.j.infinCifcilicct, quod rae-i':<br />
lioratio tertíj & quinti(quamuis irrcuocabilis ) reraaiiet obnoxia<br />
^ ri alieno futuro parentis: vt cius ctiam ratione po'sit<br />
niiinú.Ita> vt fi teraporc morúSipatris, liona repetiántur diminuta<br />
proptetícsalienuni ,poftfá£í:am n eiiQraiioncjii con*traíVum<br />
, & eo rcfpcíluv nielicrationon poísit contintri in»<br />
tra tertínm 6c quintum Bonorum tempore morris-.fitirerecan-da<br />
tanquani inoííicioía , & rcdiiccnda adbora leliíí a tempore<br />
raortiSjCx ratione liuiustexr.óc cori nuqu^ íupra diíí a funt..<br />
Gimienim pate^peísirinterim diíponcrede ÍUíubonís : ¿fe ca<br />
diminutio , fraude ccíiantOj contingens neceat mc]joratioiii;<br />
prxc£dentí>.qnarau2sn'reuccabili>& traditse : fatis dicuntur<br />
bonadiminuta propíer ap$ alienuni, cui fuBiacent. 1. itbíigra—<br />
tura;l.bonade verBoium iBgnificatióne. I. fí quis mandatu.<br />
line.fF.de ncgp.gcftii,<br />
Inquo propofitonon omiítam qvod poli: Huiüs operis prí-»mara<br />
seditidnem Yelaftjuius in.l.tí »T£uri.gle. ranura. 15.IÍ—<br />
Bcteiiirais bane noftran} opinioncm contcnipferit,& miícen<br />
doHiaioranim,6l nieliorationem inciaocgbiltra ,10 vtíoqtcfc<br />
®ur«ivcriUi Ciidit,, debita contififía pcft dcnaticnim, non<br />
gra—
Lex S eptim3> Glojfa Prima. 4 2 x<br />
grauarcdonatariú. Ex co^uia fi debita pofteriora dedaccrea<br />
tur ex niclioratione írreuocabiii antea faíla, per indireílum re<br />
uocarctur,quod expreíie nec|uirct reuocari: & donararij niiris<br />
fraudarcntur.Maxinie.fi donatio cíTet excaura oncrofa matrt<br />
moni) cum tertio.Quia nuiui,^ filsjs narcituris prxiudicíum<br />
fieret.Pollentque parentes aninio reuceádi meliorationcm, 5c<br />
f raudandi donararium,pluriraa debitacontraherc.Et hanc opinioncm<br />
dicit tenere Gómez.in.l 40. Tauii. mmi. 7 2. adn«<br />
nem.ác Peralta in.l,3.f.quifidei commiír.num. 1 aS-dchered.<br />
inftituend. d Molin. libro.i.capit. lo.numer. 1 i. Se Míeres.<br />
;i.par.cj[ujcíl:.24.nnm.55. Qui b u s «1 i cit n o n ob fi a re n o íl ra meo<br />
íiderauoncro, de regiilanda melíoratione fecundum tempus<br />
íxiortis, ex hoc tex.3. fupra.Quia dícir non bene ex eo de-<br />
donantis a tempore faftx donotíonis irreuocabilís exicrir^nce<br />
byppotecsc fubijci potuit,ncc alienationc mfiiui QL:cd<br />
^^igeníofca fimíli dicit probarirex.Up.ínfrajdúm ibi melioratio<br />
non deducitui; ádoic,nec adonatione propter nuptias, fea<br />
alia conferenda.Cuíus rationem candem dicit eílc, quod dosj,<br />
aut donatio propter nuptias, feu aüa conferci daj ílatim ci m<br />
fuit efícíla irreuocabilis, ádominio parentis exiuír, nec po«<br />
tuitper donatíonem-pofteriorcm minui.Sicut e conucTfo meiioratioirreuocabilis<br />
no minueretur per confl tutioncm dotis<br />
pofteriorem , quantumcunque fít neccílaria . Máxime , quia<br />
li debua deducenda funt ex cummulo totius hxrcdiíaiis, in' cr<br />
ca,congruum clí deduccrc melioraiiop.cn] írrcuocabiicm, máxime<br />
ex caufa onerofa jCum rtípetTiu eius pater iam dtbiior<br />
cífedusfit.Hxcillc.<br />
Expcdirct profeso, vt aut reílius perccpííTct, aut modera*<br />
tíus reprobaílet. £11 enim opinio noííra veriíiíma ,
4^2. Lex Séptima, Cloffa Prima.<br />
fie patcrdífponerctdc maiori ten i o 5c quinto, quim fibi lícerct<br />
in prciucliciumfiliorum. qucdeirc non debet. Et proccdit<br />
hoc,.noníolum íi filius melioratus inftitutus adeat hxrediiatcin,íed<br />
etiam fi repudíet. N a quamuis nec adicns,nec repudians,pofsit<br />
ácrediioribus refpcítu donationis conneniri pro<br />
setcalienopoft donationcmcaufato, (üectrepudians poflet,<br />
pro a* re alieno temporc donationis quotae contraílo^quod tamen<br />
£uit oblitum ,emcrfit amera ex poíl faélo,vt diximus in<br />
% ^.fupra glo.^nu.i 3.) nec creditores fmuri pofsintdonationcm<br />
reuoGarc(etia fi ab ipfo donatore poffet alias reuocari, vt<br />
dixiin.l.i.fupri glo.g.nu. fin.) nifi conftarctcíTefaftain corumfraudemjiuxta<br />
^io in auth.fcdiam ncccíTe.C.de dona.an<br />
te nup-quam ibi fcquuntur DD.«5c not.Bart.f in.l. ait pretor.,<br />
f .ita dcmum.ff.quae in fraud, cred. & laf. in.f, item fi quis ip<br />
f raud c.nu. 6 2 .de aíl i o.P ro ra i nue n da t a ni c niel i or at i onej^at ió<br />
nceris alicnij queadmodum adcunte donatario^n indicio fá*<br />
«li.h^rciftextraílo omnicre alieno, fit rcguíatiotS niclioratio^<br />
niSjquamlegitimarumjfccundum tempus mortis: eodem mqgpt<br />
donatariorepudiante,ali) fVatrcSjquorum Jcgttimx reper»untar<br />
diminutx hinc,propter xs alienunijir.depropter meliorationcm:<br />
cum acs alicnum non pofsint reeufarc,cü víncat
LexSéptima, Glojfa Prima. 423<br />
gUf.ín.l.Titia Seio. f.Inipcrator.de lega.i.l.perfcftadonatío,<br />
C.dc dona-quae fub mo.íSicc aüj filij patiuntur iniuríam, qmbus(ob<br />
id)ncclegitiraatoliitur,autniinuiiur. Nam ctia íi dos,<br />
vel donatio poíterior eífet inofficioí'atpotcft, & debetpotius,<br />
^uam prior(quac iurc fa¿ta cftjác non fuit inofíiciofa)pcr que<br />
reláreduci ad debitu raodu fucccfsionis.Quod no ett in ^rcali*<br />
no, ^ nec poteft rcuocari aut recufari:&cú rainuat legitimas,<br />
vt in.d^f.qaarta.null' recurítí» rcmanetfilijSjniíi aduerfus<br />
liorat¡oncm.£theceft ratioiilíus.l.9.quatenusinfcnlucontra<br />
rio probat,mcUorationcm irrcuocabilé precedentem non minui<br />
per conílitutioncdotís,autaliasfcqucntcm:vtibi dicenms<br />
gl©.i.5clatíus gl.s.Non obftat,quod hac via fíat preiudicium<br />
nieliorato.Quia non eít mams priuilegium nicliorationís^ctiá<br />
«x caufa onerofa, quam iccitim? filioruin'.cum vtruxnquc cade<br />
m difpoíitionc vtatur, oc attento valore bonorum rempore<br />
mortisrcguktur. Alias pater dirponeret de maiori tertio «Se<br />
quínto,quam legitiín.T rcftantc$,deduéÍo xre alieno tempore<br />
mortíSjpaterentur.Et íicmeUoratus non poteft díci iniuriam<br />
pati ex natura legaii nsgbttj.Koh obftatquod daretur locus<br />
fraudibus,& animo reiiocaadi, ícu fraudandi, poílent debita<br />
contrahi.Quia cafusilOte jndubítabilis eft, nec in eo loquimur<br />
vt fupra ct 1 am expiieut m ÜS,ÍC¿ mxK alieno bonafi de, & ex<br />
caufa neccíTariacitra fraudem contrajo •<br />
Non obftat auchoritas Gomctij, Pcralt. Molín. Micrcs.<br />
Kam &omczius,(Sc Moiln-diuerro cafu loquuntur,in maioratUjfcilicet,<br />
faAo Regia facultare irrcuocabiliter. Pcral.autcra,<br />
eod&m vitiolabarat,quo Miercs) quatcnus coniunguntetiam<br />
17 mclioratioué.* Verfatur ante ínter vtrnmq; loga difící^cntia.<br />
Nara maioratus irreuocabihs fav^us Regia facykatc, non poteft<br />
rcuocari,autdiminuipcr xs alícn*Lm ab inftitutorecontra<br />
Aum. Noncnim habctillam reía tío neniad bona r
424 Lex Septima,GlcJjfa Prima.<br />
quccliminutioncmbonoruminílitucntisindaniTiunialíonim;<br />
íiliomm.Et fianc opimoncmjetiá poft faéíam rneliorationcm contrallo,coínputeiur<br />
íiue ín coliaúone,fiue in querela»<br />
119/ lUudtaduertcndatrrcíti quod fiídebita hxreditaria poft fa-<br />
(kam melíoracioncfii irrcuocabikni, eaufata abforberent bona><br />
reliüa tempore mortiSj;& infuper íneliorationem fiiii,aut eius.<br />
partem}& filius donatarius repudiarct hae reditatécTunc qua-<br />
ti are tit cjuerelxíCU m creditores. de per fe Tion poíTent rcuoca r c<br />
dónatibneiiiiqu^non eflet in iorum fraudeni.facía, vtdiüuní<br />
cft.Si tamen fratres (fauore cred^<br />
trem dónatariísm velent CDnfulére3i& gratiíicarí)agerent que»<br />
relajtion eíTctex donatione extrahendum ses alienun),fed tan<br />
•t^tti^^'^fs^Blibri^ '»^^lna«int^iUi'dáiddii^id]^^6 cius<br />
tertia & quinta parte, & i nfuper légitima dónatarij iGum .ncc :<br />
donatid porsit reuocari per creditore^ necilias cius partes per<br />
fratres* C^i tamcn ratibneni kgkimarum,^<br />
buivtur refpondere creditoríbu^ legitima femper ohi\o><br />
xiácftjytín dií^.l.PapKf.qu<br />
i>us, videtur opinibnem noílram remanerc fatis comprobatá;<br />
ab iniüfta contradlftíoneVekfquii.Per qua? etiameauendum<br />
eíl áiGütc. alias dbilo^libro.i. quaeílíGm^ 5. oui eaudem. opinióneiBiCum<br />
Peral.'Se Micr.ainplexus eft. Eius enim opinio.<br />
íhimaioratu, noíi in jnelioratione^quamuis vinculata<br />
lígendácftí.<br />
Se per conf^üens non videatur extendus ad quinruni >• prout<br />
ctinm vidétur vrgeñtius collíg^ exj • g .íupra^ Qúae cuín ins<br />
f|r i nci pio(qua tcnus traüaí dearbiírio^.tris.jafj-i-gnattdi'remi
Lex Septma&ofá Prima. 425<br />
pro mclíorationc)expreíl'eloqiiatur dletertio & quinto : ftatim<br />
infra,quanclotraftat de rclatione valoris ad tcmpus mot<br />
tiSjfpccialiter rcftringtt fe ad tertium. Cen tAnto que no txccad d<br />
dicho tercio.Adhuc lamen ifta decifío pro rcgulañda inofíicío»<br />
íitatedonationis,d,cqua agiiauSjprocedit etiá in quínto,p» out<br />
bené aduertunt Tcllo,
4*6 Lex Septlmá, Clojpt VrirHa.<br />
^etur «lofíiciofa: ex alia Icgc id corrcílú eíltcum filia non pof*<br />
fitdodsrationcmclioran.l.i.titul. i.fupra. Qua iege ftantc<br />
prodiracticnda inofficíoíitatc dotisjantc omnia tempus datas<br />
dotisconíiderandumeít.áccundúm quod dos non excedattaxam<br />
illiuslcgis,ncc£lia dotis ratíone melioretur. iuxt.ea qu*<br />
diximus in.l. pracccdentí.glo.i.Qaemadmodum,
I LexSéptima, CloffaPrirná. 427<br />
tonftantc matrimonio,vt in.clJ.3. Quod nó erat de iurc cómu<br />
ni.Secundü quocÍ,clos inofficiofa nunqná rcuocabatur cóftantc<br />
matrimomó^propter preiiuUciü mariti^ui ex caufaoneroc<br />
fa pofsjdct.l.fi.f .íi a fGCero.ff.qux in frau.crcd. Vbi not.Barr.<br />
Queni íbi fequitur Ange.Bal.ác Salí.in.I.a.G.co.Ange.in.'f 'fi<br />
resaliena.inft.de lcg.Iaí.in.§ .ité fi quis in fraudc.de aílio.nu.<br />
3 o.Et cü Bar.cftmagiscómunis opinio/ecundu Lup.in.c.pei:<br />
veftras.3.not.f.24.inconftituenda.nu.3. Cyfue.5c Gafti.in.l.<br />
a9.Tau.Scgu.in.l.cohcredi.f.cumfili3e.nu. 129. &feqq.ff.dc<br />
yulg.Sc Capi.decif. 181 .nu.a. Cuius cótraríü decidittir in.d.<br />
1,3 .vt ctiá cortante matrimonio^rcuacctur dos inofficiofa.Im»<br />
& de iurecomuni id veriusaliquibusviffunicftjCx.l.i.C.dein<br />
offic.dot.quae gcncraliscft,nccdiftinguit ínter matrimonium<br />
conft5s,vcl folutü.Sicctiam ptoccdit.l.z.C.dc rcu. ijsqux in<br />
frau,Nec obftáttex.in.d. f. fi áfocero^uia loquitur fimpliciter<br />
índotc,qiiae per maritura pofsidetur titulo onerofo.Nos<br />
auté loquimur in nimia dote.lllc enim exceflus non poísidetur<br />
per marítum titulo onerofojfedlucratiuo.l.fi fponíus.f .cir<br />
ca-ff de donat.inter viruin.&tradit Ripaiin.l.fi vnqua.nu.2%i<br />
& ibi Tiraq.vcrb.donationc largitus.nu.é^ C.de reuo.don;&<br />
ideo pétciVétia cóftatc matrimonio rcuocari.Qood tenuitPau<br />
lusin.d.l.i.C.dcinof.doti.Lupus.ín.d.cap. }cr vcftras. i¿<br />
nu, r 6.5c'§^4-nu.3 .^omez. in.I. t p.Taur. hum.34.Molin;<br />
intraft.de donat. faftis in contra, matrimon . num. j p appelíáns<br />
communcm opiriíoncm erróris portentum, & Bae^a de<br />
dote.cap.5 z.vbi late comprobat.quera íequitur Matien.ín.d.L<br />
3.tir.S -infra glof.6.nura.$.Qux opinioiure Regiocomproba<br />
taeft ex.d* !.3.QuaB fi nonextaretopinio Bart. communiter<br />
recepta verior erat,ex tex.in.d;f. fi a focero. Nam cum ius ere<br />
ditorum fít fortiusiure filiorum inbonis patns*l.Papi.f .quar<br />
ta.de inofli.teftam.&; crcd'tores non rcuoccnt dotcm, vt in. di<br />
f.fi á foccro.ergo necfilij.Quia fi vinco vincenté te,afortiorí<br />
vincam te.I.dcaccersionibus.fF.de diuerf. & témpora^ pracf. no<br />
tat glcíTa.in. I. CiaudiuS; ff.qui potio. pignor. & vtrobique<br />
Bartol. Nec fatisfacit foluiio,quod ille text. loquatur fimpliciter<br />
in dote,non aütem in dote nimia & inofficiofa; Quia fa-<br />
HS nimia, 6c inofficiofa^s eíl, quie ex alieno fraude inter-<br />
•'«emenie • coftííritifit-or•y^uap^üdhuc non reuccatur , vt ibi.<br />
Nec diftm^io illa inicr dotcm congruam , & excefsiuam,.
4^8 Lex SefpfkpXjloJfa Prima,<br />
vt cxccíTus pofsideatur titulo lucratiuo, iurc probatur. Nam<br />
rext.in.cl.f .circa.cxtra rcm agit^ác adhuc militat ratíotcxt.iii<br />
d.^.íi á foccro. Cumfatís excefsiua dos fit, quac cxccdit vires<br />
patrinionii,(Sc de alieno foluítur. Itirc ¡taque Regio hoc ceíTat<br />
LexScptimaiGlolfá Prima. 429<br />
itis^rcgulatur/ccundum tenipiis ra ortiSjídcm dices cfíV4 in ter*<br />
tio, ¿t quo dcfccndcntes pqftuurclifponcrc in }»íci-udiclum af<br />
ccndentiuraivt eius inofficiofitíis reguíctur codejn níodo, ex<br />
cadera rationc,& xquiparatíon^vtriufque fucccfsionís.l. nam<br />
& fi parcntibu$.ff de inoffi.teftam.Uj ^it.g.ti'ifía.Qiiamuíijfincdubio,non<br />
augerctur ex bonis futuris,per ea, qux ftatira di<br />
ce mus n.u.5 1.<br />
*° t Alter cflBcfíusprsccedentí contrarius^qui refultat, ex relatianc<br />
donationis ad tettipus raortis eft. Qüod fi bona parentis,<br />
eo tempore,rcperiantiür quqcumqucmodo auíta: aogeatur fi<br />
raiiiter melioratio terti) & quinti,fecunduni boflareli¿li temióle<br />
mor tís.Qüod ex hoc text.adhotarunt cornniuniter Scri-^<br />
bentes omnesrQj;odnon prpeederet in donationerei,vel quatitatis<br />
ceri^e.^ix quamuís fit refierenda ad tcrtíum 5c quintü,<br />
ex.I. i o-ínfra.ex hpc pofsircíTe inofficiofaJ& decrefe€re,fi boria<br />
reh«fta;tcmpove mortis non capiant pro tertio ^ quínto,ta<br />
lera rcni,aiir quantitatem: prout dixiraiuin cfieftu prseceden<br />
ti, fi ta ni en bona augeantur^donatio nihiloraínus non recípict<br />
aiígmentum.Quia quantum ad hoctext.folum Ioquiü-r,&pro<br />
cedit in melíorauone generali quotx bonorum. Qho ad quam<br />
a^ quatcnus tex.loqimur de ea^quae efí'et relivía in vhsma volnn»<br />
laic^negotjum non habe^dubium.^Cum quota Bonorum lega<br />
ra,vcl pradegata referatur ad ícmpus mortis& recipiat augmenturo<br />
ex bonis poíVíeitamentum quacíitis.l.íi quisBonorü,<br />
de lega, i .Ybi.noí.Alcxamin illa queítlone,de£ruít bus fatís,<br />
ót colleftís poft? icií:amentum,&ante mortem.Quodciiam cít<br />
regulara in lega ti s gencralibusjfcu vniuerfaiib;s,in quibus te<br />
pus morti.s^quo tefiamentum perficitiu)ancnduur:^<br />
táo, vcl augmcntuiii legati interímconiingcnscacdat damno,<br />
•ve] liíCrG-Icgataníi.l.grf-gc.l.íi grcge.dc lega. í .I.pcGuiium. cíe le<br />
gat.a.lipen.dcfund.inlír ifj.cquis.dc vfu.cum ajijs»;<br />
Sed quaienus íex.Ioquitur de melioratíone r'aí a per contra"<br />
i^ü doratioiiis irrcuocaBilisrcif decifioJicet ili neccífaria .va<br />
tu ad d í m ín uetxd á mel101 ai ion e propter di m i íiurion é bou or ú<br />
ytíupra diximus-.ftó 'ame videtur íuíjajquaiuü ad hoc,vr meli,o.ratii>ir.tk'd^ter.á<br />
b.-iíuit fümraivf-f^sugcáut ^oltea, debeat<br />
ipía cr?áan£,vri.Bt^'Ijí^v.erba coira^m k-jr^er func íniplligc<br />
daivcandutepuí cc:'%iñ!?S:1aicrr?ore íusiíiví.íí 6.1 tus fan;..ft:.d€:<br />
Y.Gtb>o?eí.-i.qui decci'j'.Stiiicu.de íbltt..\(ndc^uéadmotiiiiquis-.<br />
dona-
43° Lex Séptima, C/oJfiiPriffi*.<br />
donaíTct bona fua oinnia-.folum intcIHgcrctur dc prxfcntibtiSj<br />
jionautemdcfuturiSjfecundürtí J^r.ín.í.íi.tiu.1iz.C.dc<br />
paais.pcr tex.in.l.fin.f, i .dclicga. üíden! rént t Bald.i». d.l.fí.<br />
nu. 19.argumen» tcxt. in. l.fi rtiandauero vibi. f .is cuius bona.<br />
ff.manda.Eteft communis ópinioomniü in.d.l.fi. vt coftat cx<br />
AIcx.nu.5.
iuCx Séptima, Glojft Prima. 43 i<br />
me ín aliquoconftaflct,quod voluit fe referre ad formatn fue<br />
cersíonís,necacl bouarfutura.vtltempus inortis. Quamuís in<br />
doaationc leuocabiÜ políet idem ius conftitui, vt tune venia<br />
re^t ctiam futwraj cvm agatur de módico prxiudicio, propter<br />
facultatem reuocandi: prout in donatione caufa mortis conclu<br />
dunt Bárt.ín diü.i.fin.C.de paclis,& c^teri omnes quos fupra<br />
retulimijs.fi tamc donatioeflet irreuocabilís,poíret(n6 fineíu .<br />
fta ratione) dcfcndi,quodlicctfitíattcdcnduni tempus mortis<br />
quantum ad inofficiofitatcm donatior.is,vt didum eíbDonatiatainc<br />
non extendatur adbonafutura,proutfupra citatiorn <br />
ees concludun^^oquentcs ctiá in donatione irrcuocabilí collatapoft<br />
mor té: & cg vetb.poft mortcm no includat bona futura, :<br />
fed tantu praefentia tradenda poft mortc,proutcírc cómiinc opíníoiiem<br />
teftacur Alcx.íbi.n.3« & in.d.l.ftipulatío hoemodo<br />
concepta, re. 14.Sed ia forfam necin hoc poílet obtineri, cñ íimilis<br />
donatio ín omnibf pro meiioratione habcatur.vtin.l. 10.<br />
ipfra-5ctanqu3 ipfa fit iudicáda4& ad forniáfiicccüíonis refe<br />
réda.Cíi faíía filiOjVcI ncpoii,fiat perfonaefuceedere dcbéti,vel<br />
faltimno cxtranca. riíuccefsionc tcrti),dc qua agimus:& d fpo<br />
filio fir intclligcda fecüdü qualitaté, & cdditior.é peifonai ü,<br />
in quas cofertur.ar g4.plenü.§-.cquitijJde vfu,&: habita,<br />
^ l Alias íi pater habens filiesdonaíTet extraneo in vi.ta.quín*.<br />
tnm bonorum: vcl filitishabens afeendentes donaíTct tertium:<br />
quamüis donationes cíTcnt ceferendáe ad tempus mortis,quan ?<br />
tum ad inofficiofitatem:oitra dubium non eífent referéd^,qua<br />
tum ad aivginentumbonorum futurorum,cx diílacommuni<br />
opinione. Cum necdonansexpreíTcritjnec id veníatex natura<br />
donationjSjncccxqualitateeíus^uifuít.Quím5c poífctfu<br />
moiurc defendi, quod quáuisdecifsio noftri tex.quae loquitur<br />
in tcrtiojprocedat etíainquintOjquantüadcius inofficiofitatc,vt<br />
didü cft in cffeítu pcedcti:red quátu ad hoc^vtcrefcatcx<br />
bonís futuris^ccifsionetx.qui fpecialiter loquitur intertio,no<br />
eífe extédcdS ad quintü.Scd,q>ineo attcdaturtcp^melioratio<br />
nis,prout & de iuri coi attenderetur,ex rationibusfupradiílis. i<br />
Vltra quas in quintocócurrit,&alia ratio (qua forfa moti huí?<br />
legis ceditores prxtermiírermmétioné quíntijqd fuma ratio=<br />
nevCÓÍi(io,
4 Lex Septímd, Ghjfa Pr¡m%<br />
oTOníumbonorum ^acTeniíumv
Lex Séptima, Clojfa Prima. 433<br />
vbi notat Paul.Roinan.Alex.(Sc melius Corne.tnun.26.Soci'<br />
coníil.ó^.lib.i.Grcgor.in.l^.tit. 1 ^ .par.6.vcíb.C£)«í-rfr. Quáuisenimíi<br />
valor dccrcuifíct culpa filij, autetiam darum cíTec<br />
confumpmm ,attcnderctur in colíatione ieftimat'o fccúdum<br />
tcmpusdonationis.authen.quodlocum.C decoliat. vbi notát<br />
Scribcntes omnes. Poíl Eartol.ín.I.íi cum dotcm.f. fi poftfolutum.ff.folut.matr.cuius<br />
opimocft cómiinitcr recepta fecundum<br />
Alcx.!bi.nii.6.6c.9.
43 + Lex Septim*) Gloffa Prtm^<br />
fccunáúm tempus moitís. Quía qucmadmoaum áiniínntfci<br />
fias culpa toedit damno tVatrumíitaaugmctum íincínduftriaí<br />
coedat coruni lucro-Líecunclum naturam.ff.de rcgul. iur. Sed<br />
in meliorixtione cadcmmtt obligatio paremis)& ratio cdnícruandi<br />
legitimas íüiorum vrget per contrarium,vt quamui sv»<br />
lor eíTct terapore mortis (etia-m Íui«.áalj^aldimiimui.Siiiisé'^e^<br />
intotum interijíTcnt, attenderetur tamen acftiniatío, quam<br />
habebant temporcdanaíionis.. Aliasenim íi inreritus, aut di-»<br />
miaut o hafrum rerura poít donationem ,aute mortenv, eíl'ct<br />
cx bonis pntrisfuplcndus ,legitima aliormn fiiiorum detri*<br />
mentum paterentur. Vudccum in ijs ceíTct obligatio parení<br />
tiS Gonfsruandi, quac indatis pro legitima hoc immutabat: ab<br />
codic,quo res tranfierunt mdominíum fiiij,traníít etiam pe*<br />
r culunii& commodura-argamento did.L i,, cum aUjs.dc pcri.<br />
& commo.<br />
Pro refbludone aduertendum eft,qiKE ftioncm poíTe triplfci<br />
effeílui deferuirc. Pnmó> pro raetiedis filiorum legitimis.Secundo,pro<br />
augenda raclioratioiiCjíi bona temporemortís repc<br />
riantur autfla.Tertiójad eam rainueDdaiBjfi terriurn & quintum<br />
bonorum temporis morfis^ non capiant res donaras, lux—<br />
I ^ ta hunctcxt.(Sc íupradifta.Quoad prímum.^Cum ad metien-»<br />
das filiovum legitimas, fint accumulandíc donationes omnes<br />
fililí per patrem^non folumob eaufamiiSc pro kgitima-.vi in<br />
l.ca demuin.l.íi foror.l.ilbm,ibi. Ytcommixtishuiufmoii cóUatio*nihuscmmbonismortUte<br />
perfoiite. C. deeollac. Sed etiam llmpliccs^<br />
yt in auth.vnde jS parens.Cdc inoffio.teftam.vt fUijs (ompe*<br />
Tateadcmmctquantitaslcgitimac, qu^ Gompetcret^íi donatro*<br />
liesfa¿^7e non fuiffe»tiVt ibi: ne alias legití jiiíe fiiiorttm per<br />
donatíonem)
Lex Seprím d> Ghffa Prima, '4 3 5<br />
^íopter naturam ncgouj,& obligattoncm parcntís.Pcr ca,c|ií?<br />
jaotat Bar. in.l. fi vtcerto.f. nuirc videndum.íF.commo. & ilií»<br />
Alcxand, & laf.in.l. i.fF. dexftimat.adion.Inioctíam fidos,<br />
aat donaiiocofTfcrendaconíiftcrct in quantitate, qux cílct ílne<br />
culpa diminuta,aut amiíl'a , ccílaret proea parte, aut in totum<br />
obl gatio collalionis,ex rationetcx.in dift. authcnt.quod<br />
locum,& in diíl.l. ea dcnuim, & coruni,quíe diíia íunt. In me<br />
iioralione tamen terti) óc quinti tradiia iceundum bona prxícntia,aut<br />
in donatione ctia reí ccrtac.quae irttclHgitiir cíi'e mclioratio<br />
data pro tertio & quinio,proccderct quod vltimo loco<br />
diftü clV.vt ícllrirnatioattcndatur fecundum tempus donalio<br />
níSjCtiam fi respoftea citrá cuipain pei'icríntjaut fucrínt diminuta,<br />
& etiam íi fuerintdatíc inaeíHmawc . Cum abeo dieres<br />
traníicrint in dominium fíliijSc per confequens ad eum pertilicat<br />
periculum, (5c commodum, cum ctíTet obligatio y arentís<br />
adconferuanduiiijVt diftum cft. De hoc cíi tcK.in diít.authé.<br />
vndefi parens,
43^ Lcx Septímá, Gloffa Prima.<br />
vero tsrtio & quinto, Huc proccdarrius fcparancío bona exí«»<br />
Ihrntia lemporctionati >iÍís,cx quibus cíl lam ex ua¿iü & folutum<br />
rertmín & qu'ncum , 3c foliiendo augmenui ex bonis<br />
fu per lucratisjfiuc acciimulatis ómnibus , & extrafto tertio 5c<br />
quinto,& ex eoacceptís inde laíis receptis-. íiue feparatis recep<br />
tis^ refecato tertio tk quinto bonoi um omniuni i ¡i quantum<br />
lederet legitimas , iuxta ea qune dicemus in.i.c?. infia, glof.a.<br />
nu. 14.1 6.&.2o.Eadcm obferuanda íiint,qux nut^c próximo<br />
dixiJ& íEÍlimatio attendeda cftfccundúra tempus donationis<br />
propter legitimas filiorum, ex ratíone tex.in d. autb .vnde ít<br />
parens, etiani fi res fint dat^ínxftímatge, & etiá ii íünt dimi*<br />
nutse auteonfumptae íincculpa» vt díftum eíl:.<br />
'3 % Quo ad tevtínm.círca minuendam donatione,G bona religa<br />
rerapo-c moríis non capiant res donatas íntra tertiü & quin*<br />
tú. Tune, quáuis donatioíiuc tenij & quintitradita fecundú<br />
bona pi-xTcntiajíiue etiam reí certe?ííc accumulada cü bonis re<br />
liftis téporc mortis,ad metíendas legitimaSjin ea eftimatíohe^<br />
quam res habebat tempore donationís,vt dictum cft^ex d. auihcn.vndc<br />
fi parens:íl lamen venirct minaenda , ex quo non<br />
poíTet íntra tertium & quintum bonoi um téporí - mortrs coa<br />
tin«rí:Qaarauís£lius teneretur confumpta exdonatione im*<br />
puta-e príusin tertium & quintum,propter legitimasfiliorú.»<br />
ex ratíone fupra d!¿Va,6c refi.duum,quod exíarer,imputat'e in<br />
íuam leg lima: fi quid tame 11 amp!iuscÍTct pro ícg-.timis alie*<br />
rum per querela renocandum,a11endcretur intetitus^feu etiam<br />
diminutio rerum donatatum/ecundurépus mortis : nec films<br />
teneretur fanám faceré c 11 í m a t i o n c 1 n ^c] n a m h a b c b a n 11 é p o r c<br />
donatíonis/cd fólu inquantu ex donatk)ne reperkurlocuplef<br />
tior. Nam cum que re ladetur adreuoc ad a m don a t i o n e m lius<br />
fatisfaciet oblatís ipíismet rebus3quc fueriíntdonatc,nec teñe»<br />
bitar ad íEÍllipat onemseíiara fí resfint datae íeftimatx,cüeo<br />
cifu a'(limatío veniat ratíone reii.ele^io. fi isquera, ff. de<br />
noxa.l.quxfitom.ín princfp.íf.d" pccu.l.in ñaue Saupheí.ff. lo<br />
cati,1. luidam teftamento^.fi tibi.de leg. i. Tradit Bart. in. I.<br />
quodte m hi. nii.4.ff fi ccrt.pera ciilus opinmncm aílcrunt ibi<br />
cómuniter reccp! á Alex.laíiDccí.
. . , Lex Séptima, GloffdPrirm. 43 7<br />
Iiaerecí.rnio ctiarn fi donatip coníiílcrct in quantítatc, qux cííct<br />
amiíl'a, non tenerctur filius.Qjuianmis cnim carus(euam faí<br />
tuitus) non libcret dcbitorcin c|uantítatis.l.inccndium.C.fi ccc<br />
tura pct.fiiius non eftin hoc debítor,íeclfuit vertís rcrum dominus.Et<br />
cum bonx fidsi poíTcííor non conueniatur , nífi in<br />
quantum faftus eft locuplctior. 1. ítem veniunt. f. petitam.cú<br />
ícqucntibus.l.fi poííVfíor.f. rcfl:ituerc,cuni alijs. H . &: Icgíbus<br />
fequínt bus,ma^:imc.Lvtrum.fif.de pcíit.haercd. a íortiori reí<br />
áorninus.Prouc videinus indonationcinter virum (Scvxorem,<br />
qux eíl debüior, 5c íólum rtuocatur in quantum donatariul<br />
cíFc^us cft locupletior.l. íi fponfus.f .conccfla.ff. de donat. in«<br />
ter virum.Et quamuis in datis pro legitimaifilius^ui confuni<br />
pfit teneatur de culpaj vtadhucconferat tanto rninus recipiedo,nec<br />
pater teneatur íterum legitimara afsígnarc, vt in dift»'<br />
2 9 authcnt.quodlocura, & fupradiílum eft:* adimpediedam ta»<br />
men repetitionem per querclam,non folum in datis pro tertio<br />
& quinto.fed ctiara indatispro legitima, licct non excufaret<br />
i:onfumptío per doltim.argum.l.etiam.f. itera íiquis.fF. de petit.híEred.cxcufarct<br />
Tamcn confumptio,eti3 per culpara . Quia<br />
quarniiís filius confurapferit abutendo ,non tenerctur, dum<br />
te fuá íe abuti putat.argum.l.fcd íi lege.^-.confuluit. co.tir. Cú<br />
potius debuít prxfamcne augraentum bonorum patris.l. íi dcfunftus,<br />
C. arbitri. tute. 1.cura. * dcfícientiuTn jde muncrij<br />
& honor.quamfufpicari diminutioné & fperarecafumaducr<br />
fura.Linter ftipulantcm.^^facram.de verbos<br />
Vtautem artsculusplenius pcccipiatur,fic poteft diftinguíj<br />
Quiaaut res donatac,& patrímonium patris in codera ftam<br />
teropore monis permauferunt, aut non. Si perraanferunt,<br />
reseíl: clara:
43S Ltx Septim*>Glo¡fa Trini a.<br />
adiiuc fupcrfít, rcuocarctur pro legitima alioranijin partítiojie,<br />
aur per qucrclam, cxrationc huius text. Sí autein vtrum^<br />
cjuccft diminutunrTuncin patrimonio attenderctur tempus<br />
jnortis, cxhoctext.in mcliorationc vero attenderctur tcinpüs<br />
donationis^uantum ad metiédas lcgitimas,& verum tertium<br />
fk c[uintum,cx rarionctextán dift. authent. vnde Ti parens^<br />
Btquamuisfílíusteneretur confumpta ex inelioratíonc imputare<br />
prius in tertium,5c quintum,propter legitimas filiorü^<br />
ex eadem ratione, & refiduum> quod extaret, fumerc pro fuá<br />
legitima: fi quid taméamplius eíletpro-legitimis aiiorum per<br />
^uerclam rcuocandum>quod eíTet confumpeum: attenderctur<br />
ca confumptiojetiam per Gulpaui:vt filius non teneretur^vt dí-<br />
¿tumeft. Quod íi id,quod?ex melioratione reftat, non fufficii<br />
j>ro huius legitima: rclK|uu fuppleretur ex bonis patris.Quod<br />
ii data pro melioranone effeiu in totunr confumpta , tune filius<br />
non folum non teneretur fratribus aliquid impertiri: fed;<br />
«tiam ipfí debereturíua legitima, ex bonis patris reiiftis temyoremortis.<br />
£t quamuis ad euitandam querelam , fufjiccrcE<br />
coñfumptiocitra dolumjCtiam aliasculpabtlis: ad petcñdam<br />
tamen legitimam nccefíum cft inconfumptione non interuenifTeculpam,<br />
vt in diA.authen.quod locum. Nam cum pnmüfe.<br />
data pro tercio 5c quinto deficrunt ciTe mtlioratío propter di^<br />
jninucionem patrimonij, 5ccoepeirunt fortiri vices legítimaer<br />
caepit cciara filius tcneEÍ de culpa , pater autein ad confer-<br />
8iandam,& refarticndunMamitEá citra culpamivt diftum cftv.<br />
Ex quibus inicrtur,quod fi indatis pro legitima ce lia reí in<br />
jatre obligado conferuandijVt quia no teneretur redotaie,aut<br />
áterumkguimam afsignareí quod aeílimatia,rerum attende^<br />
rctur ín coilatione fceundám tcrnpus douationís, quamnis té<br />
pore mortb reperiretur ctiam fi ne culpa dirainutus i aut res e»<br />
tiam intcrfjffcnt: & per confequenSjtempore mortis ttonat?tenderetur<br />
augmentum ex ratione dit^.l. íceundum naturam#><br />
& fíe á tcmpore.quo loíilium tp^níiuit rerum dbminium,tr*n<br />
j feat etiamperieulum &:commodum.^ £r poteft poni exem*plura,<br />
quando filius vel filia effent alias diuites, ík liaberent<br />
•vnde fuplerent dotem.aut legitimam, etiam fine culpa deperciitam.<br />
Efl: cnim inhocobligatio parentis fubíiáiaria, vt paíetíií<br />
perditisperculpam,tnqmbus ceírat obl;gatio parentis,<br />
1 jítiiidiftauthent, c^uodioc«m>^ua£fi^^ teneatur prius a¿<br />
cuítcdil
Ltx Séptima, Glojfa Prima, 439<br />
cuftod'anr.codcm modo ín perditis^aut diminutís í¡ncculpa»<br />
tune demura pater teneatur lupicresquando filius non cííct ad<br />
id idoneusJ&: fufficiens. Nam quamais in prima conftitutione<br />
dotis nonconíidcrcntur díuitlas fiiiar.i.fi.C. dedotis premi.<br />
vbi notat.BaI.5c Ang.^: efí communis opinio fecundúm Ri^<br />
pain ind. 1 viíuín,54.ff.foliu.matrira.& Couar.in.4.2. part.c.<br />
3 .f ,8.num.8.¿fc probntur ind.S.tit, i 1 .part,4.Etcodem modo<br />
«oncüíklerenturin debito legitimac,in qua filiusefl: quafi ere<br />
diror fecundum gloíaml.3.C.deinris & fa¿li igno. £t in hoc<br />
diíícratdcbiíum dotis^feu legilime a debito alimcntorum, que<br />
non debentur filio diuiti.l. íi quis á libens.^ .fed
44° Lex Septim¿t> Glojfa<br />
irtroIct.l.quotics.C.cíciurcdótium.cuiri aléjíi Sitaméa Joña*<br />
tio cófifterci in fpccíc inxftimata,qu3e extaret: cum obligatiocoliationis<br />
adeam folam rcferaturjVt late probat Gagno.ín<br />
l.íi cmancipati.nam-3 .C.dccoUat. filius (etiam diucs) latisfaccretcamconfercndo,<br />
aut acftimationera fecundúm tcmpus<br />
«iortis. Gam xll:imatio(quae ex quítate,&: ob facílioré collationcm<br />
í'ubrogatur locorci.l.i.f. iubcc.verfie. fed & fi tantú.<br />
íí.de coll.bonor fccundüm laf.ind.filix licet.nu. i o»C. cod. &<br />
Molin.inconCuct.Parir.f. i 2 j.5c inadditio. ad Decium in. k<br />
íí donatione»mfín.Ceod.) atíendatur cocarufecundum tcmpus,qua<br />
res ipfa poteft cofcrri.l.fi hxrcs.l.Titie tcxtareis.f .fi^<br />
l.fiÜus famíl.f.íin.delcg. 1 »Etiam íi valor deercueritjcitraculpara<br />
tamenrcumteneatur ílmiiitcr conferre etiaín auíla íinc<br />
indufl:ria,vt di¿tum eft. Et hsec mihi vera videntur3 quaniui$<br />
Mieres primoge. 1 .part. q. j z.non diílinxcrit ínter meliora*<br />
tionein,
Lex Séptima, Gmjfú Prlmd, 441<br />
tonduíioiic. 1. mim.62.í5c cftcóiTiunis opiniorccundúm So*<br />
cin.confii^T-puni.i 5 zXih. 1.3c luli.Clar.lib.4. f.donatio. q.<br />
44 i veríi.ñn.* Sed t ti a m in fímplicibus clonauombm,feu meiiorationibusjicct<br />
irreuocabilibus,quas paréntcs Faciunt, vel<br />
prornittunt faccrc vni ex filijs. Ñon íolum fi íiant in quota<br />
bonoi-um/ecleiiam in te certa. Namcum hscad tertium 8c<br />
quíntum3vt in.l.io.infra.&iítud ad tempus monis referatur,<br />
Yt hic: & exindefitincertmnjCuíusquantitatisíit futura dor.atio:<br />
requíii non dcbctiníínuatiotcum non conO:et,an fitex<br />
ctíTuralcgitimam fumma, vel non. Ex text. in. í. Sancinius.<br />
4',ÍÍ quis autem talem.C.dedonat. Pcr quem ctedit b anc cíle<br />
meram veritatem. Concludiiqj, quódcura á principio dona-<br />
^ tio non requirat iníinuationem : nec etíara requiret temporc<br />
mortis, licct tuneconíletexcederé legitimam iummam.Cum:<br />
eotempore iam non fit perfona , per quam pofsit infinuari:<br />
Cum hoc addonatorcm fpeftetjnon ad donatarium. Secunda<br />
Bald.in.l.in hac.C.dedonat.Arctin.coníi'. i sj .z.dubio. Cornc.con{il,79.lib.2.
442' Lex Séptima, Ghffa Frimá.<br />
Kain lícet probet, quod íl quis promifsir darc quotanís Tí -<br />
tioccrtain quantitatem (quse perfe infinuationc non indigcrct)<br />
.luoufcjUG vtcrquc viuat: ira, c|uód culufuis morte folutio<br />
cellet, donatio infinuatíone non cgct: Quia pofsibilc cfl:,quód<br />
quiuis eorum rnoriatur i'ntra annum,^c ex donationc rclultct<br />
permiíla quantuatis: Amplius ctiain probar (fecundü Salic.)<br />
quód fi ineadem fpecie íit fa^a menrío hxredum alterutrius<br />
( puta, promito pro me, di raéis hxredibus tibí quoufqu« vi-><br />
\las: vel promito quo ac! vixerojtibi tuifquc hxredibus ) tune<br />
donatio cxceísina pr3erumittur,5c iníinnationc cgct. £t iicct<br />
in primo cafu pro Telho faciac , in hoc fecundo contra cum<br />
vrget. Nam etiam hic pofsibile cíl, quod is cuius vita finiri<br />
debet promifsio, intra annum rnoriatur,
Lex Séptima, Gloffa Trimti. 4 43<br />
quod tn maioratu fací o per donatíoncra pcuius fruflus non<br />
excedunt quotanis fummam quingentorum folidorum, non<br />
requiritur inftnuatio, ctiam fi valor lotíus donationis multó<br />
plus va'eat. Ex ratione illius texf. quód fít poísibile do*<br />
natarium raori : ira, quod tice vno anno fcuatur . Et 11ect<br />
videatur, quód ille textus. in fecundo cafa , quando eft<br />
fada mentio hiercdum 3 requirat ir.íínuationcin, & percon"íequens<br />
debeat requirí in hoc maioratu , in quo non fo -<br />
lum vocantur hxredes primi donatarij, fed etiam vltcrio-<br />
47 res.* Poteft refponderi, vocationem , & fuccefsioncm hxredum<br />
in maioratu perpetuo cífe diftinílas donationes refpeílu<br />
cuiufeumque perfonae vocatx : ita, vt fucceíTor in maioratu<br />
fuccedat ex noua donalione concepta in fuá pro-*<br />
pria perfona , non autem ex iureá praedeceÉTorc tranmiflo.<br />
Vt declarar Paul, in.l.fi pccuniam.numero.i i.ff.decon*<br />
dit. ob caufam. Roderic. in.i.quoniam in prioribus ,in dcclarat.legis<br />
Regni quacftione.g.numero.6.Et pluresalij quos<br />
ad longum reccnC«t idem Molin. libr.i.cap. i .numero, i<br />
Arqué ira in prima donatione maíoratus , non deber at-<br />
Cendi fucccfsio íequentis, adhoc, vt íit neceflaria iníinuatio<br />
: cum ranquam donatio diuerfa non augeat duratíonem<br />
primas, ex ratione textus in diclo* f.fi quis autem . Sed ad<br />
huc, ex alio capite,€a índuftionon quadrat. Nam infum»<br />
ma promifla quotanis - ca fola , aut faltim ius percipicnr4L%<br />
& J Potefr confíderari, quo ad infinualionem . ^ ln donatione<br />
lamen maíoratus , non folum reditus quotanis , fed 5c<br />
prxdía ipfa ,ex quibus funt percipiendi , comprschenduntur<br />
in donatione : vt eorum adlimatío fit attendenda , in<br />
iñfínuationc. Eorum enim íit dominusdonararius, quarauis<br />
reftitucrc iuíTas, ^ alienare prohibitus. Haec enim non<br />
impediunt> quím poírcfTor maioratus fiar verus rerum dominus.l.<br />
non ideó mí ñus .ff.de reí vendicatlon.I. fin. C. coramunia<br />
delegar. Et probar in fimilí.l.fin.ff.de vfufruft.carum<br />
rcrum,&.l.fpec!CS.deauro &: argén, legat.vbi onus reftituen-*<br />
di poft mortera non tollir in viia nomen domini , quamuis<br />
res nomine vfusfruftus concedarur . Explicar Paiil. in.l*<br />
Titia cum teftamcnro.f.fin^de legatis.2 . Alcíatus in. I. rcíí-e<br />
dicimu5.de verborum fignificatÍQue, Et ín maioratu refoluir<br />
Gomcr
444 ^j€x ^tma.Glo^a VrimH.<br />
Gómezin.i^o.Tauri.nuin.Ti*^ PineUn.I. i.dcboníjma*<br />
ter.s.part.niiíti.j»<br />
Sed quarnuis hocfuncíamcntuni,(Sc induifHo t].§ .fi quisautcm.ccflct:<br />
ex alij tamen opinio Molinac gencralius m oniní<br />
maíoratu vera cfl;,prout ipíc probat di¿l.cap.8.ex numer. 14.<br />
Inter quac,illud cíl iiotabile,quód conftitutio maioratus, pro*<br />
pter adicif^a grauamina ,ccnfetur qu.cdam donatío ob cau-.<br />
fam, quae noa requirat infinuationem. 1. Aquilius. Jf.dcdonar,<br />
vbi notat eloíl". verb. non mcrani.&: Bart.num. 3. & alij<br />
I 49 plures quos ictcrrMoiin. * Et líceat videatur, quód ifta dor^-<br />
natío obeaufam , in qua non eflet necefíaría míinuatio, de*beat<br />
efle ob caufani neccíTarianiíOb quam, ícilicet,donans poffet<br />
compclli, vtin materia collatíonis notant Paul, numer.<br />
lo.Alcxand.num.j.Dccius.num.26.&: abicommuniter in.l.<br />
wt libcris.C. de collar. Tamen in eoeft notar, decifio ifta , vt<br />
fufíicíat, fi donatio non íit rimplcx ob mevum fauorcm donatari),<br />
fed contíneat aliquem alimn finem , vel caufam, vt<br />
non íitiníinuanda.Pro quomulmmconducir text. in.l. hoc<br />
iure.^.íin.ibi.Dfm^McP^íí/Mí, ere fivdc donar. vb¡ propter adieílum<br />
grauamen ponandi nomcnjdonatío non dicuur mera,<br />
fed ob cauíam.Er hoc ipíum tradünt Fab.in.§-idem eft fi qui&<br />
inftir.de aftion.in princip.Oldra'd.confii.^.in fine. Kiminal.<br />
in.fi 1 .de donar.num.6 1 j .Tiraquel.in.l.fi vnquam.vcr»<br />
bo^donationc largitus. num.i 23. Aymon confiUS j. num.2«<br />
Bt hac rarione morí Dccius confil.414.num. 14.6íBerrrand.<br />
confil. 1 .nuni.2 1. & coníil.2 27. nura. 1 o. & confíl. 246. nuincr.7.voluní.2.tenuerunr<br />
in donarione ob caufam onerofam<br />
marrimoníjeum tertio , non efle neceflariam iníinuationem.<br />
Br hanc eíTccomuncm opinionem teftatur Rimínald. vbi fupra.num.494.Er<br />
hoc fummo iure.Quía etiam fi vellimus argucre<br />
ex illa ratione,q> ifta non íit donatio ncccíTariajob quamparerpofsit<br />
compclli: fufficir tamen caufa onerofa terti) prac*<br />
tendentis intercfTe^teius faltim relpeétu, donatio non pofsit<br />
I© infringí, ob dcfeftum iníinuationis. * Argumento donationis<br />
propter numptias, in qua liciétfolear requiri infinuatío. !•<br />
fin. íimiliq; modo. C. de iure dotium.Lfin. C. de donation.<br />
ante nupt. refpeíkitamen mulicrís ,quaB inde practendir intereíle,<br />
donatio yroprer nuptia^ fafta raarito vríliscft,etíara<br />
non infinuatat auihentica eo de curíum 9 C. de don alione.<br />
ante
Lex Sétima, Gloffa Secunda, 4 45<br />
ante nxiyi¿h\.Yloc([MntumaimulicYm-Yhi notatgio{I%. Saííc.<br />
Bt lic€t ííla donatio obeaufam onerofam niatrimonij habeat<br />
diueifos cíí"e¿l:us,c^uam donatio propter naptiasantíquájCtiani<br />
quo ad iiifinuat¡oiicm,vt dicem js in.l.^.infra, gloíl".;.ex numcr,<br />
1 4. non cíí incongruiim argumcníum adhoc, vt proptec<br />
fauorern terti) prsicndcniis interefle, fuftincatur ctiam noa<br />
inCnuata.<br />
CLOSSJ SECVNDA.<br />
A Gif»r Tíi/ore pííííí ytfilius contentm Ugittmn fecmdlim h¿*<br />
"* mpr^fenúíi nonpofíir yemrecontra itjiamemum, Er an fimile<br />
etiam puóittm yakat U mel'oration? rertij &i¡utnti,ytfilius vouíen»<br />
tus donatione prxfenti non pofic amplim petere*<br />
1 -pAftiim quod in mdiordtionc attendantur hona pr¿fmtU^ non expe*<br />
* ftcntur futura tempore mortiSy m valcat.<br />
4 Vaft'.m quod filius contcntus Ugitima fecundum baña pnefcntía,non pof*<br />
fttvmre contra teftamentum non vdet, jirmatur tamen turamento»<br />
nité. i.<br />
4 Vilmiiuíex iuramento exeluditur IquenU decrefeentihui patris facultatibus<br />
rcjiituitfratribus excejf um legitimie qum recepií > habito re»<br />
fyrtuadtanpas mortis.<br />
j fili'M dioratw,q'4dcc€pit mdiorxtionsm fecundum bonapríefentia, CA<br />
kgcquodrdtionc tcrtijzr quinti amplias pe terenm po¡fets excluditur<br />
ctiaml putrisfdctiltatcs creuerint.<br />
6 Donatio qu£ tempore mortis reperitur inoffieiofa propter diminutionem<br />
bonorum patris}reuocaturinexcejjujicétfueritfolutafecundum bona:<br />
pr¿fc;itia*cum nnuntiationehuius legis.<br />
T^lSíoal tiempo que fe hiz& la dicha mejoría. Tcll o li íc. n«m. 4«.<br />
Se in. .2$.Tattrí.ni¡mer.3.verfic.adprímum Ir'fQ.kái decitsionem<br />
huiustext.vt non proccdat.fí huíc iegi fit renunt<br />
atum per donatoreíP,& dbnatarium. Tuneemm exiftini<br />
a t ; en uat i ationem va! crc 3 vt arten datnr t empus prssfens,Se:<br />
non n^eüetur fatunnn.Mouetur duabus rationibus. Prima^<br />
cjuód icmpore renuntiatíonis non conftat colus fauore, vcll<br />
«dio impediatur rcdii¿Hoacltemj>usmunis.pisopíer íncerti-*.
44^ ^ex Sej>tim^G¡oJfa Secundé.<br />
tudiní'nis anbona futura fint rcceptura augmcntum, vel paf*<br />
fura diniinutionem. Atq; ka tai>quam «ftgotiurDjqiisid no« ha<br />
bet partem ccvtam,»Sc poisit vrnqa^ prodeflc, vcl noccre, pofíit^er<br />
paítum, «í^c rcnüiUÍaiin€ni„pi^ucniri.Ar^uiiaJ.dc íideitónüiTo.C.clc<br />
tranladio. Vt vei íic, cui aufí:is bonís, dcbebac<br />
& mcüoraiio augeri, non augeatur: necper contrarmrti,<br />
bonís diminutiSjdiiiiinuatur.<br />
Secundo mouetur argumento Icgitíroae,!!! qua dicit hoc ipíum<br />
obícruari:vt poísitin viia íiiio afsi^nan íccundüm bona<br />
prafcfcntia,cum pafto,cju¿ídcám habcat , & contra tcftamentum<br />
venire non poGii. Q¿íocaíuafsignai o vaiet: neccrefccntifeus^^veldccreífc<br />
niibus patins facykatibus, augeri, vél nlinui<br />
poCft. Vttcnet íacob.Butri. in.i. páílum.C.decorar. Gmus<br />
opínionem íic rcferunt, íequuníur , -Se dicunt comaiuncm<br />
Paul.numer.>>.& Iar.num-27.1n aiithcnt.res c|U3C.C, comnm.<br />
deicgat.Alcxand.num.p.in dift.l.paélum.^c bí Román, numer.<br />
114 Angcl.colum^íin.lmol.col.3 .& Román.in.l. ftjpulatio<br />
hoc modo concepta nura.2 1 .
Lex SeptimáyGloJfá Secunda. 447<br />
eoáem tit. ex paOohoc imramari non poteft , quodcirca íus<br />
fucccí^ionis inutile eft.l.paftum quod dotali. C. dcpa^ís, &<br />
fillos ad paterna obfcquia merítis potius , quam, paftionibus<br />
aftringendoscfíe,confiiluit Papin.relaius aJuftin. in,qu©d ib i non fui t íol uta integra legitima. Quia boefatis<br />
vrgeret, vt fuplctio fieret íecundüm tempus aísignationissfed<br />
non adlioc, vt non attenderetur tempus monis. Nam ñ<br />
aAignatio val«ret fecundmm bona prxfentia, potins deberet<br />
contirman per receptioncmfpontancam parus, argumento.I.<br />
fl cui res.de lcgat.2. Quia tamen non valct, propter paílum,<br />
quod improbaUimeft,ctiani íi plus legitima foluerctur: mcritoj.eo<br />
noiiobftante,attcnditur tempus mortísjyt aduertit Miii<br />
cha.vbi fupra.f. 1 ^.num. i 6.<br />
N on obftat, quód in hoe cafu, filius non exeludatur ex vi<br />
pafti,quod improbatum ertjícd ex vi folutionís receptae : cunt<br />
pater in vita libere pofsit filio legitimam aísignarc fecundúnt<br />
valorembonorum praEÍcntium.iitíic/noc non cft patVum de<br />
non facecdcndojfcdanticipata folutio eius ,-quód íibi dcbeiurj<br />
tempore morris.In quo necíilius,nec alij'fratrcSiín aliquo pr^'<br />
grauantur. Qhia cum fucc<br />
aclu de praíílnti non pateíl confiderari fauor ,,v*Í damnum,.<br />
di¿t J.di' ftdeiGommiíib. Nam fundam entum in parte leue cft,<br />
h\ parre faifum. Nam quando facuíratesineodem ftatu per-maníreruni,<br />
fateri poíTct íilium exeludi^non ex vi pa¿li,quodi<br />
etiam tune improbatumcíl, fed quia iara babet quod petere<br />
poccílyck in húc ícnfum vera tfi: opiniolacob.Butn.5c fcqua-tium.<br />
Cxcerum ti faGulíatcs i mmutatx í¡nt;iani filio non íoUwitur<br />
in vita,quod re vera habkürus crat in morreí fed paflo,.<br />
¿fe tralaftione» ineertum folutionís teiiípore mortis certificatur<br />
fecunddm bona prseícntia. £t fie non tam íokitio,,»<br />
quam paftum m tali afsiguationc verfatur.Qiod cum repro-»<br />
Batum ílt,faftincifi non poteft exeo, quod fucecfíus pofsit fe<br />
habere pro,& contra.N a quamuís hoe in fauorc aliorú fratrú<br />
poiTctcofíderarr,quíbus pa^u vtilt cftjvtrcnuti&ns^a quolit<br />
recóí renocarí- non porerat do^atio^qusc a pdncipío non fuiti<br />
líiofficiofa, etíá diminutis.poílea boais patris,mxtai ccem O"piníoncédequa<br />
in.l.i,C.dekio£don.> lig^aretur pat9k>y
448 Seftin*** Cloffa Secunda.<br />
tanquam refpicicnsfiuurara fucccfsioneni, 5c tanquam damnoíum<br />
íilio^cúni á principio verifimilior fit coieftura augmc.<br />
ti ia patrimonio patris.l.íi defundiis.C.aibiMute.c|uan! diroi<br />
Butionis, & adueríac fortune.Linter ftipulantcm. f. facram.dc<br />
verbor.Quod íus rcgium hinc,5c inde,adequauit ftatuésdo<br />
fiationé,qu5uisa principio vaiidam,& non inofficloram, poffc<br />
reuocari íi propter dirninutioneni bonorum tcmpore mortis<br />
inofíiciofa faftaíit, vt híc,5c in.l. vt't. S.infra.yt fíe annullatopafto<br />
refpicienti futuram fuccefsioncin spar íit omníiim íi-<br />
Üioium fpes augmenti, & timor diminutionis ante mortem<br />
patris,<br />
Minus obftat tcx.in.I.cuni quo de pecülio.f .fín.ad.I.Falcid.<br />
Quia nonloqiiitur inter fllios.Et ibi ídem folutum eft invita,<br />
quod pro quarta debebat h^redi poíl mortera pertinere.Nec fa<br />
eultates teftacovis creuerunt,ncc paftum ín folutione interucnit.Et<br />
licét inreruemíTet: procedit in quarta falcídia, cui HccC<br />
legitima aequiparctur.l.Papí.f.quarta. de inoffic.tcftam. tamé<br />
in ea non reperitur prohibitum paélum ínter teftatoré Se hcredéxü.<br />
ÍSC in totü hodie prohiberi pofsit falcidia. auth. fed cü<br />
tcftator.C.ad.l.Falcid. Minus obftat.l.i .f.fí parens.ff.íi quis á<br />
párente fuer.manu.Quia idera dico.ex glo.ibi.cómuniier reccp<br />
ta fecüdü Gomez.in.1.2 z.Tau.n.3. Vel refpQdco^ vi pcrMinc.<br />
vbiruprá.Qui etiá reípódet ad tx. ín.d,l.Papi.§-.íi quis mortis.<br />
& in.Ucd li non mortis.fF.de inof.tefKMinus obftat argumen<br />
tü,quod Tello adducit de dote, cuius ínotficiofítas regulatur fe<br />
cundum terapus afsignationis,vt décrefeentibus pt)iimodü pa.<br />
trisfacultatibus,alij nlij non rcuocent^vt díximus in gl.praecedcnti.n.<br />
2 3 .Quiaillud fabore matvimoni),propter cai.fam one<br />
rpíam mariti,ex príuiiegío.introduftum eft.<br />
Refoluo igitur, quód folurio, vcl afsignatío legitima , non<br />
obftante quouis paito, regular i debet fccunduin tenipus mortis<br />
ex diíta.í.cúm qujeriturjiunfto diílo.f.illud. & diÓo.f ge<br />
ncralitcr. * Niíi & paílü iuramentoconfirmatum íitj'vt in di<br />
ftocap . quamuís paftum, & agnofeunt Alexander. Corncus.<br />
laf.Dcciusin difta. I. paítum dotali. C de collation.Paulus,&<br />
Alexander in.l.inquantitate. ff. ad. 1. Falcidi. Graminaticdecifsion.j<br />
/.numero.5o. Aymon.coníil.i 14. num. i ó.&eft<br />
communis opiniofecundum Molin.ad Alexander.confí. 1 80libr.5.<br />
defecundum Couarru.vbifupra. £t tune ex iuramento<br />
filius
Léx Séptima, Gloffa Secunda. 4 45)<br />
fílius lígabitur, vt crcfccntibuspatris facultatíbus amplius no<br />
4 petat.* Vcrum eis decrefccntibus alíj fili) libcre,iurc Rcgio,clonationem,fcuafsignatioiicm<br />
inofficiofam rcuocabunt . Quia<br />
ex pa¿lo,quantumcunqué iurato^cui ipfi non coiifcnfcrunt/ibi<br />
gencrari prsdudítiuro non potuit.l. fílius pacífeendo. C. de<br />
pa¿tis. 1. ñeque filius. C. de rebus creditis, vbiglofí -íinal. piara<br />
adducit. Et notat glof. i. in cap. fi dilígenti. de foro comp.<br />
I<br />
45 o L*x OBmé, Glojpg Secunda.<br />
pofsínt iurc RcgiOiVatione fuarutn Icgitimarum, afsígnatio-<br />
JCÍH rcuocarc3c[uac ccroporc mortisrcpcrkur inoffíciofa, vt fu<br />
pra diftum cíl,non obílanie pk^b(ctíaHi iurato ) cui ipíi non<br />
conrenferunt.d.l.filius pacifccncío cum al;js: Eodcm modo foluiio<br />
meíiorationis.íccuiidum bona pracícntia ( non obftantc<br />
quouis pafto & iuramento^cui aíijfiiij non confcnferint ) cis<br />
non obftabifj ^uim fi pairis faculratcsdccrcucrintjpofsint me<br />
Iiorationem,qu3e tcporc mortís inofíicíofa rcpcnturveuocare.<br />
NonobíTat fundamcnTum Telliifupra rclatum, fumptura<br />
ex.d.l.de fideicommiíTo. Quomara (piout aducrtunt laf.Dec.<br />
Kimin.& aii^quus refert ibi Alda.numero. 2.)illctext. non<br />
precedir, quotics ex vcriilmilí conicíftura incertitudopotius<br />
dírigitur ad damnum vnius^uam alterius,cx.l. vcrum.§.fcic<br />
dum.vcrfic.íi loctjpleti.ff. de mino. Quam doítrinam ad propofitum<br />
adducit Moli.lib.4.c.2.nu.S 3 .in fine, aduerfus hoc ar<br />
gumcntuinTcllij.Gü hoccafujdcqu© agímus^inecnitudo po»<br />
tius dirígaturaddamnum aliorum filiorum »quos pofsibilecft<br />
omni fuá legitima fraudar!, fi pater nuüa alia bona reliquerir,<br />
qnam ad damnum nielí©rati,qui ex paito in omnem cijcnTum<br />
íit habiturusmeliorationem/ecundum bonaprefentia.Vt vel<br />
fic.paftum cui ipfi non confenferunt, inió & iurarunt (qued<br />
rcquirerciur)ipíis non noceat.Ethacc ©pinio poft huius opcrisprimamaeditioncm<br />
flacuitetiaim Gutcrio libr. 2.pra¿tíc*<br />
quacftione.óo..<br />
L £ X O C TA VA.<br />
f-g A LAU, Vando el teflamento fe rompiere, ó anulaé§^V£<br />
rQy 1 Poreau^a de preterición ? ó exhere-<br />
^ ^ ^ ^ dación: en el qual huuiere mejoría de teiv<br />
cío 5 ó quinto: no por eflb fe rompa, ni menos de-<br />
xe de valer el dicho tercio é quinto 3 * como fi el<br />
dicho teñamento no fe rompieífe.
Lex Oéíam. CloJf
Lex OtfdiUtGloJfa Prlmá.<br />
Ksercsfcriptusnon poíTetadirc.l. i.f.fin.íí". íitab.teíla. nullsc<br />
cxta.Ncque filius habcrctlegitimumcontradirtorcm^cum quo<br />
litigarct, 5c intentarct qi crclani:cum ille, quí non potcft adirejiioii<br />
cogatur elle aducrfarius contra tcftamcntum.l. i .denuniiari.il.de<br />
ventrc infpi.Si autem dixcris teftamcntum cife<br />
i nfarpenfo,quoufque caufa infcrta probetur, vel non : cíTet<br />
inaius inconucniens.l .fin. íF. comrnunia prxd. Valct igitur<br />
teñamcntutn meroiurc.& vcnit reícindcndum per querelan):<br />
nifi hseves probetcauíain ínrertam cilc vcram .Prout tenuit Sa<br />
lic.in.d.anchen.ex caufa.num^.Quem licct reprchcndat Alexan.in.d.auth.non<br />
licct.nu. i 2 .ex eo^uia leges rouac introdu<br />
í>.3e in fauorem filiorura, retorquerentur ineorum dam'-um:<br />
Vera cft opimo Saiic Nccobilat ratio Alexan. Quia cffcftus<br />
, docetcontrarium.quodleges noux nonfucrint" inomnibusin<br />
trodacte in fauoréiiíiorü.Et hac opinionéSaü.fequiturGom.<br />
tom. 1 -c. 1 i.nu.2.&.3.5c comprobatur in.l. r c-tit.j.p.d.<br />
Emcndato igitur hoc cafa ex Bait. vbi fupra.remancnt cxic<br />
quata vitia exhacredationis,(5c prxtcriííonis:6c fublata difie<br />
rentia cmancipationís, & patris porcílatís. Et inhxrendo<br />
1 i tcrae tex.in dift.autl.en.vt cum de appe.cognof.f .almd quoqj<br />
cum íeqq. qui ad íllum rcferuntur: inherendo cííara lucre<br />
tcx.in.d.l.PartitáC collrge tres fcqncntcsconclufioncs.<br />
P i imajomnis prarteritío^fiuc exhaercdatío, ín qna caufa iegi<br />
tima non infcriturjieddit tcftamentum ipfoiuic nuiimiiíindi'T<br />
ílinfte.Peecat ciiím in forma tradíta ín.d>f-aliad quoquc. Et<br />
hace eíl coramunis opinío fecundam Curt.nu.4 2.& iaf. nura,<br />
1 g.in.dfauth.ex C3MÍ'a.
Lex OBam.Gloj'fa Prima*. .453<br />
fu difta suthentic. cX caufa. lulium Glarilm vbíCupra. veríic.<br />
auttalis.Etíaíi fit prcteritio faíla de filio íii pc)t5cfl;ate,vt adüerfus<br />
Bart.íxipía deferidimui.<br />
Bt HcétíEuIgor. num.5 .in dicV.authen.cx caufajquem fequi<br />
tur Imol.in.l.filio príeterito.ntím,31, de iniufto rupto. & Viglíusinrubric.deinoffíc.teftam.nu^.&Conan.lib.^.cap.<br />
ic.<br />
ínium.3. tencant, qued etiam in cafu printc conduíioíiis, cópet-at<br />
quercí ay&^eoruni opittio-p-ofst^ fundari-extradit rs;ahIg'Rco<br />
in. d.auth.iiu.í-8 fcquent.vermselVquod hodie in hoc fdlo<br />
ca fuh uvas tertiexe nclufióiiivd^tiír qüerék.-P royfvoluit^glof»<br />
ibi.verb.ir*itum^bi,Tu dic iecmiduniÍoan.qüara íequümr om<br />
nes íbi,fecu:ndttíníaf. in.Lfi pofthumui.f^r^nuíri. de líber*<br />
& poO:h.
4.5 > Lex OBaua, Gloffi Frimá.<br />
5 . Contrariunitenuít Paulus in diíl. f.ex iiiipetfcc'lo.íSc'Iatíus<br />
itic i. bac cpiiíult;fsima.' f . at cuiii humana. íiuoiero. 9.C«<br />
qui tefta.fawrc poíiunt. Et late probat Parif.coníilio. 34. ex<br />
numc. 14.yolumínc.2-Iit gfl; opinio procuiciubio magis communis^<br />
verior,ex uaditis,
Lex Ottam. GloJfaPrim*. 455<br />
tcftamcnta ínter filioSjfignificas ideius in vtroqj futurum.Et<br />
illü tx. in hunc fenfum accepcrüt ¡biCífuen«nu.7. Gomcz.nu.<br />
5 p.Ga ftill vcrfí.Ettírc ÍOÍ/j/|oi.&Grcg.in.l,7.tit. i. par.^.vcrb,<br />
A loshijoíySc cflccómuncopíníonctcftatuf JVlati.ixi.d. 1.2. gl.<br />
i.nu.3 iNcc rcpen'o vndcfupra citaticiicerc potucrunt, quod<br />
illa lexfolü difponebat quo ad numerú,noii quo ad qualitaic,<br />
nííi ex illís verbis enuntiatiuis, Q3c difyonequántos tejiígosfonme<br />
ne8:cr>í\ux in.l.3 .Tauri.pofita fuciuntjantcquani híec nona copilatioficret>&<br />
illx due leges iügcrcntur,prima,fcilícct>& fccunda.tit.^.fupra.Nam<br />
prima erat in ordínameto Regalníecú<br />
da átate ínter leges Taur. Poíita aurem fucrunt illa verba , vt<br />
inteliigerctur de qua lege tra¿labatur.prout hodie gracia clarioris<br />
intelligentix adicftum cíl, que es Uleyprecedente-Qux ver<br />
bacurn íintenuntiatíua)& gratia dcmonílrandi idicfta,ncn<br />
deber ex eis funú difpofitio contraria feripturje , qux generalis<br />
eft,vt omnis folemnitas probatoria Icgis praccedentis feruc<br />
tar inteftamento nuncupatiuo inter liberos condito.Non obílatdortrlna<br />
Curtij, Sí aliorum fupra relata, procedit cnirn in<br />
lcgc,qnx diminuít numero.Que taquam eorreóloria diminut s<br />
reftríngitur,vt non minuat qualitatesmó íiccritin ca legc^qu^<br />
corrigat ampliando^ maiorem numerum exigendo.<br />
Imo 5c in teftamento in feriptís condito imer liberos, ca<br />
ctiam omnia obfcruantur,qusc in teftamentís inferiptis ínter<br />
extráñeos .Quodtcnuerunt Cifucnt. nu.7.Arias. num.^.CaftilIOjVerb.Ertfrcíoí<br />
hi]os. Gomez.nu.5 9.in.d.l.3. Taur. Greg*<br />
in diít.U 7.
45^ LexíOciauá) Cloffa Secmidd,<br />
ycquíntiir vltra confcnfum, & pro forma efi- aáditum fprm?e<br />
iuris gentium^fccundam Bsldavw.yJnJ.^t in epiftoia. C.de fi<br />
¿cíe .ifta autem fokmnitas in rciiimentonunc1upatVuo,ru)foltü<br />
rcfpicit ivumerum teftium ,fcd.^ qualiíates,ad quas.ilíe text.<br />
reducit codicüíos. Cum reiatuni fit ia ixfercntc curn ómnibus<br />
fuis quaUtatibusXsfTe toto.^ fi ita ícripfero.<br />
decond.&demond.pemütj.fvfin.Crdciníl.cum latetradítis<br />
per Tiraq.delcgibu$conniib.glüf.y.iiu. 18 3. cum.fcqq. Parif.<br />
conf.z.num. j 2d|ib^ t Et hocteneo^ poft huius operis primái<br />
xdidoncmTc^uitur^Rm.GutcJib,.2-.prafti. quxA. 36.. Quid;<br />
quid díeay\t|ncKa,de fucce-progref.3 o.&Cyfuen.num* LA»<br />
oc Lup.t),y.,3 4. A.<br />
J/ob prdejr4tiiC0nfeY*4.mtíír rapto tejldmrAtojexpretcriyelex -<br />
^r_h£re
v 11 CUufuítcodiciíítíris fubintcüc&a ínter liberas non .opMurrcpsfitig^<br />
nmdbinkftato. /<br />
J 2 Mclioratio conferudturirupto teftmento cx prate.velexhered. cumfais<br />
- cUufulis>zr conditionibus.<br />
j 3 Conditio, jladeaturh^reditás^dic&akgdtOpmhil opsratur, meimpedit,<br />
quim legatm debeatur é> inU&cítotfUpto te&mmtOyCX prxtc.vd ex~<br />
hteredet.vd ctim in ttminis.VtMti+Mb.jí. • (faftet.<br />
14 Lcgutd nontonferuantur, rupto tcflavtmto ex pr£tcYÍtione ignoranter<br />
-1 ^ Donati& reuocaturf ufccptis tíberiSide quihus donator non cogitauit.<br />
16 ^eliordtiomnrumpitur^niptoU^<br />
17 tegetta rdiflaíí filio non rumpmtur>ruptoteftmentp expr£te. ignoun*<br />
terfaftu.<br />
18 tegaUrdiftj filioyvd coníunftis perfom's, nonrumpuntursupto teñdmentoexprceteritioneignordnterfcíóiit.<br />
n<br />
15? Mclioratio reliclafilio vnicojitulo pardculdri meliordtioms, an rumpd*<br />
tur jupto tcjidmentopYoptcrpYJttcritiomm poflbumi, dutjilij ignord*<br />
thquodnon.<br />
1 o Authmticd.ex cdttf i, f olum conf zrttdt cd > (¡u
458 LexOftaua , Clojfa Secunda.<br />
C. dclibc.prxtc.Qux ctiam prxlegata confcruatíqualis cíl rtic<br />
Iioratío:correfta.l.cúfilius.dclcga.2.rccudum gl.ác Bar.ibí.Et<br />
Iícctvideatur,^fccun¿(í hoc lex ifta non erar ncccflária.Eiuí<br />
tamcn dubitandi rati0fuir» Quiacuminftitutiones rumpan*<br />
tur,
htx Ocí¿m, Glojpi Secunda. 459<br />
legc regía,pro valore Icgatorum non requiri aditioncm venie<br />
tium ab intcftato,vt dcícndit Pcral.in.lomnia.nu. 17. delega.<br />
2.(5c Gómez hicinfi.
46 ^ Lex OBauaiClGffaSecunda,<br />
retntate>non priuatur prxlcgato>ctiani pro pai te hseredita<br />
ria praelegati.Ruptoitaqueteftamento, fííius melioratus confcquetur<br />
kitegitarn intliorationcm, & inf.uper confcquetiír ic<br />
gitimam sEíjualem cumaliisíadjmífío pretefito, YC! cííharreda»<br />
to.Prout tcnuit Segura ín.l.3;f.fin.ñuíri.io3. i 04. de libe,<br />
Lex OB:Am> Glo[[% S ecundá. 461<br />
inlcftatO'Prout aduerfus glof. fin.in fin.in.d.auth.cxcawfa.tc,<br />
nenribicommuniterDD.recunduni Alexan. nu. 13 .Come,<br />
num.ij 2.& laf.nuni.2 2,Etprobatur in.l.gencraliter. f.ex te<br />
ílamcnto.dc fídeícom.libcr.Ettenct Bart.num. 1 5.5t. 14.ín.l.<br />
1 .íí.de íure codi,& in.l.exca.§'.fi.dc tcftarn.Et fcquuntur plu-,<br />
rcs,quos rcfertIuI.CIarus.lil>.3.f.teftanientum.q.46.Eodcra<br />
modo inter filios operctur, vt inftittttio inxqualis vnius fufti<br />
ncaturin cxccíTuín vim fidckoramíüi, rupta in rcliquo iníli<br />
tutíonc huiu$J
4^2 Ltx 0$4m, Gloffá Secunda.<br />
cxcaufa.Datis tamencohacrcdibusqui non repudicnt,(]uarauisx^uoadhoc<br />
vt filius dicatur rcílc iníHtutusJ&. non practcri<br />
tus,pi occctat,quod diftum eft; fi tamen teftarnentum annullcturvcl<br />
rumpatur ex practcritiont^vcl cxhxrcdationc altcrius,<br />
talis inibtuci© nó rúpitur^fedcofei-uiaiur. Eo cnim cafu fapit<br />
naturarnicgati.d.i.quotics.C.de hacrcd.infti.tam inquantitatc<br />
icgitiiTi3C,quain ctiaín cxccíTus.SccuBduBi Bar.in.d.autiicn.cx<br />
caufa-nu. 15 .caius opinio cft cónmnitcc recepta í'ccundü Alcx»<br />
Cornete laf.ibi,& iuli.Qar.f.teftamcntum.q.j 5.<br />
Vndc rtclius inpropofita quxftionc poneturexéplum in ii<br />
lijs inxqualiccr inftituris: ita, vt inftitutus \ n maiori portio»<br />
nc,in eífeílu,rcportct tcrtiumíSe qirintü. Vel quaudo ex tribus<br />
filijSjVnus íit prxteritusjvel exhíercdatus,altcr in lcgitmiatau<br />
tum inftituiusjaltcrín reliquo,qui ineífcílu reponat meliora<br />
tíoneni terti) & qüinti.vt dixi in.l.a.fupra gl. finan fine. Vet<br />
quando fuiffet inftitutas in tertío 5c quinto hacreditatis, tune<br />
cuim h^res cft inftítutus ex parte incquali.^His ígitur cafibus<br />
í0 fi quidem claufulacodicillaris éxpreffa cíTct, fupr adiOorum<br />
opiniovidetur vcra:vtea clauíula(qu? ruptotcflaroftocx pr^<br />
teiitioncvel exhxredatíonc non runipiiuv, íed ínter cactera<br />
£onferuatur,fccundum Gual.dc arte teílan. titu.3 .caute.i .nu.<br />
4.(Sc Igncum in.d.auih-cx caufa.nu* 1 7'9.)operarctur diílunv<br />
cffc6lú,prout operatur repctitionéfidcKomifsi, vt diümn cft.<br />
Prout aduerfus gifi.in fi.ín.d.auth.tcnuerútfíiagiscómunker<br />
DD.fecundú Alex.ibi.n.i 5 .Tiraq. vcrb.donatíone largitus.<br />
|i.a7 3.Iul.Cla-§.teO:anictú.q.46. Etconducit qdtradit Bart»<br />
ín.d.i.i.de iurecodi.n. 1 6.in fi.de teftameto rupto per agnaiio<br />
iic,q7 cóferuantur in^quales inftitutiones filiorum per clauíulamcodiciUare.Curnquo<br />
tranfcuntonincs ibi íccüdumAlex.<br />
cóf. 1 61.11,3 .lib.2»6(eft cólíiUnis opinio fccüdü Gual.vbi fup.<br />
Cetcru in cbufüla codicillafi fubintcllccla opuroGom.Min<br />
11 cha.«Se Mati.no vidciur vera.Quauís.n.^pofiáo gl.invd. ctt<br />
filiig eíTet vera(qd no eft fint cotrouerfi a:niulti.n.cóirariütcuct<br />
& receptiori opinionc dicüt, vt conftat ex Tiraq.in.I. fi vnqua»ver.libertis.n.86.Gual.vbi<br />
fup.Ak.lib.i.devcrb.fig.coU<br />
27.«Se ad tio.adeude de praefump.reg.i.prafump. 18« nu.7, &<br />
JVÍincb.vbi füp.n.43 A nt.Gab.lib. 3 .tit.de tcft.c5cl.5 .n.6.j<br />
Quoad articulü tñ,de que agíar», de repetione ab iineftato,opi<br />
íiío no p o fí e t í u ft i n c n. E Í c n i m v c rü nócftclaufuiácodicillarc<br />
fubin-
Lex OUma, Ghjfa Secunda. 4Í3<br />
fubintcllcifia opcrarí húcefFcüúin teftamccoínterIlbcros, vt<br />
co rupto ex praeter. vclexhrercda.filíj ab inteftaro fuccedanr,<br />
fteundü portiones afsignatas ín teftaniEio,pcr viá íic'ci cómif»»<br />
li.Quia verius cft , vt ex je^uisportionibus oes admittantur<br />
Gü inftitutiones in totü annüllciur, vcl refcir!datur>&: reducá<br />
tur ad califa inteftathvt in.d.amh. ex caufa,i5c in corporc, vn*<br />
de íumitur. Rcfcifsis igíturjvcl annullalis inftitinioníbus^lcx<br />
cxprefla efl:,vt libcii otnncSjadmiíTopraetcrito^vel cxhsrcdato,cx3equis<br />
portionibusab inteílatoadmíttátur. Aiith.vt cwm<br />
de appe.ccg.f.fiue igitur,ibi:^«d/ííí{
4^4 LexOctdttdtCloffa Secundé,<br />
tituH.fi quísomiíTacaufa tcfta.Et Alcx.nu.S.ctíam ín tcrtuinís.^.auth.cxcaiífa.vbilaf.nu.24.<br />
tcftatur hanceííc conununcm<br />
opinionem.Quiacum legata iiHscaílbus i dcbeantur legis<br />
beneficio.non dcbct operariadicíHo divle conditionis. £c<br />
idcm in terminis.d.l.Rcgiac.defcnditBurgos ibi.num.^ 2 i.vbi<br />
quxftioncm late examinat.<br />
14 Decifionem noftritcxt. limitatGomcz híc, niíi teftamentum<br />
rumperetur ob practevitioncm ignoranter faftam : tune<br />
cnim annullabitur iiiclioratiOjCumco cafu reiiqua ctiam lega<br />
taannullentur.l.íicutccrti4Ji cum velin vtero. C. de teftam.<br />
mili.Lmíliríscodicillís.f.miles in fuprcmis.íf.co.Et hoceft de<br />
mente textiin corporcjVndefumpta cft.d.auth.cx caufa. fcilícet,inauth.vt<br />
cum de appe.cog.f.íiuc igitur ibi. Uberifalfís<br />
accufidtionikus condmnentury vtldli^uam circunfcriptioncm in parentum<br />
fub¡imijS.p(itidntur.Qu$ rationes ndaptari nó poíTunt nifi ad<br />
ij^ prxteritioncttí reientertac^am.^Et facit.l.fivnquam.C.de reuo.dona.vbi<br />
donatio ínter vinos, quac cftfirmior, rcuocatur<br />
fufeeptis Ubcris^e qmbus donator non cogitauit. Cuius omnes<br />
rationes tnílitant etíam in legatis, quaíi non íit veriíimilc<br />
patrem fie legaturum^ de filio ignorato cogitaret. Et hác opi<br />
nionemitenuit Bart.ín.d.auth.exeaufa.nura. 4. cuius opinio.<br />
eft magis communiter recepta,vt conftatex Alexand. nu. 16.<br />
Corn«.num.3 B.Curtio.num. 1 7.1af.num.g . ibi. Alexa. confi<br />
41 .vol i.&alijs pluribus;quosad longum refert Tiraq.inJ.fi<br />
vnquain#verbo.donatíonclargitus.nuni.? 1 1 .Et quamuis cctrariam<br />
opiníonem magnis,& cfficacibusarguRientistencant<br />
BakLSalic.Fulgo.& Igneusibi.&Iniol.in.l.filio practerito.íF.<br />
de iniufto rup.vbi Bald.refert hocconíuluiílc Signo. & Colle<br />
giura Medio.Et idcm teneant alij piures^uos rcfertTiraque.<br />
rbi fupra.num.a 15.Quorumopinio& fundamenranimís gra<br />
uant Cornc.
Lex OBmaXilojfa Secundd, 46^<br />
Vt melioratioconferueiur. Nam cum ratio confcruandorum<br />
legatorum á teílatorís volúntate dcpcndcar,vt fortiantur cffeítunijpiout<br />
ípí'e ccnfetur voiuiílc, vt probatur in diíto authentico<br />
vtcum de appc.cognof. f. fí vero contígcrit, & í 11pra<br />
chati omnes agnofcunt: Quamuisin praeteritione ígnoranter<br />
fatfla vrgcanc raciones Bartolí,
4.66 Léx Oéíam, Clojfa Secmda.<br />
terca text.ille ía diftaauthcnt.ex caufa3folüm confcruat ca3qus<br />
ex prgeteritioue annuiiabantur. fccundúm Angei, & Imoi.<br />
quos rcfcrt, (^fequitur Cocne .ibi.num. i 2 a.Sed inelioraiio<br />
rcliíla vnico hxredi, etiam fi tcítamcntuni non dtficerct ex<br />
prxteritionc,eíi; iiuUa.Tura, quia non habst locum , quandoefl:<br />
vnicus íilius^vt diccmus in.l. 1 1 .infra.glor.6.Tumsquia llbi<br />
ipfi á fe 1 pío inutüiter legatur.l.lcgatüm.^-. 1 .de Icgatis. 1 X<br />
Titia.f .i.Ufin.f-Seio.de Erg© non dcbet confcruarL<br />
perdiíl. authent. Praetcrea illa authentica.non conferuat in-<br />
Ititutiones^i diftum cft. Sed iegatum reliiftum vr.ico hzrcá\j<br />
in cffcdu, eft inilituiio, & ad eiun periinct iurc inííhutionis,<br />
& nonlcgati jpro^tcr repagnaniiarn , ne fitquis íibl<br />
crediioi'jác dcbitor.l.Vranius.dc feideíuf. Etgo non dibctcoufcruarí<br />
peí d.authen.prout non conítruaretu^li tflct rcli^um.<br />
iuncli 111 titulo mftituiioniSjiuxta lupra difta.<br />
Sed i)S non obílant^bus, concrariuiii videcur vcrins : vt melioratio<br />
faftineatur ,cxeadem ratíone confcruanda' voitmtatis<br />
teftatoris^ex qua indura eft d. authcnt.prout conftai ex<br />
corpore vade í\imittur.Quanuiis enim Bart. SÍ COIKEUMUÍS ppi<br />
moiafta ratione pracfumanr,quod pater non legaílci^li de filio<br />
ignorato cogitaflet: fí ex grauioribus conieíturis tonílet<br />
i 1 contrarium, legata cóferuareatar^ Inter quas (vltra fupra di-<br />
¿la) eft !Sc,al!a,quandoteftator in fpecic , veletiam in genere,,<br />
cogitauitdefilusfutUTis. Quafi tune non paísit dici praeteritio<br />
ignoranter fafta í vcl quaíl tellator idem djípofuilVer, íi<br />
íciuiííet ,argumeaiotext.inJ. qai íure mUitari. £f. deteftam.<br />
milít. Qjod renueruní Bald. Angel. & P aal-quos refert, 3c<br />
fequttur Corne. ín di^.authent.niu«.47é¿k laf. num-^ ver-<br />
Ec.fecundo. Et aíijpluresquosrcfeí tXiraqueUn diét.l fi vnquam.in<br />
pra£faclione.num.S 3.Gonft£tuentes inde noiabiicm.<br />
liínuai onem ad diftam communera opinioneai Bartoli. Secundum<br />
quam inferrur ad propoíitum.quód ex quo teftatosv<br />
titulo part cuJarijiucUoraatt huncíilium heredem inftitutvrn,<br />
YiíruseftdefiiiiscQgitaíTc. Propter quorum forte praeteritioriem.íi<br />
inftitutioeflet refeindenda, faltim coferuaretur melioratio,quam<br />
titulo particulari reliftam ía omnem euentum viffaseft<br />
yolftifle valere & conferaaíi.<br />
Non obftac,^ melioratio non po€sk fierí filÍQ vnic.o.> Q^uia?<br />
illiád cft/quaado iuccelsit folus. Nato taxuca alio valct in viin<br />
coadiLÍo*»
Lex Oftaük, Glojfa Secunda. 467<br />
tondítíonalisjirnpkta, 5f varificatacorrdítionc. Ex m el i ora"<br />
tione cnírn fie ntfta,colligitur conjetura,quód paterde alíj$<br />
filiís cogitans^uorum rcfpcñu poílet inílitUtus díci rnclioratus,volu!t<br />
in omncm cucntiini niclíoratíoné conferuari.]?rout<br />
in fimili dicebamus in.J.i .fnpra.gl.fin.nu.^ 5.dedonationc fa-<br />
-^a filio vnico titulo expi-síTse itielioraiionis. Non obílat,<br />
quód iegatum íi fe ipfo fit nulium^aliás quain ex prctentione,<br />
468 Lcx 0¿}aua}Glojfd Secunda.<br />
fit,(]iiód cius Caliim fucrit intcntioRiSjVt legatum, defeca ín*<br />
ftitutioncjad íiUnm pertincrct. Máxime, cum rcpiuiiatio (cuius<br />
forte meminitj/fu fui natura maior ckfcítus^uüani prxte*<br />
ritió, cuius forte hut obliius» Cum repudiatio omnia folcat<br />
, deftruercj.eani quam.C. de íidcicom. prxteritío autem legata<br />
con(cruer,vt in dift authem.cxcaufa. Vt vei fie , memoria<br />
s 3 maioris defertus incíudat ctiam minorcm.^Prout videmus in<br />
. claufuíacodicillari. Quse cum dirigatur ad fuplendum folem-<br />
11 i t a t i s d e fc A u m. I. c o d i c i 11 i s. §. tí 11. i u IK^ a glol.i. de lcgat-2. &<br />
nolat Bart.num./.in.l. i. dciurc codicil.includit ctiam defe-<br />
¿lum ex pnetcntioncjvel exhae¡cdatione,vt fupra diílum eft»<br />
Etiam fi pri'teritio ñat ignoranterj fi claufula ílt cócepta per<br />
verba futun íemporis: vt probat tcxt.in fui gcncralitatein.l.<br />
gcnera'itcr.f .ex teílamcnto.defideicom.líber.5c facitJ.íi quis<br />
cum nuiium,&.!.& qui graui.&d. abinteftato. de iure codicíl,<br />
Prout, aduerfus Bart.tenent magis communiter Doítores^fe<br />
cundúm Alexan.num.14.& Cornc.num.^ i.indift, authenr.<br />
ex caufa.Et tamen claufula codicillaris(etiam per verbafutu-<br />
- ri te m por i S) non índucit príeciíTe memoriam tiliorum ignora<br />
t o r u m. fecuodúm iaf.num. 24. in fine. Sed cum fupleat maiorcm<br />
dcfccuim folemnitatis, ex quo omnia corruunt. Lhac<br />
cófultifsima. f .ex imperfeto.C.de leílam.intellígitur ctiá fu<br />
plcre mino; em. Quali cogitatío teítatoris apponetisclaufulam<br />
extendatur ad omnes rupturam.íccundúmÁlexan.poft Bald*<br />
Etcnim/juamuis nondeíínt , qui opimoncm Bart. verioreni<br />
putentjVt defendunt multi quos refert s & fequitur luli. Ciar,<br />
lib.j.^-tcílamentuin.q. 46. verfíc.&; hxc. Rcfpondec tamen<br />
claufula codicülarem contincrcexprcílam voluntatem cófe.rnandi<br />
lcg,ua>& cífe remedíum ira genérale,^ pofsit ineludere<br />
poílhumü ignoratum,prout DD.volucrunr.Scd'egatúrcliftú<br />
vnico hcrcdi a fe ipíb contínet artú ita vagum , vt non debe a t<br />
inducere validitaté contra poílhumü,ve 1 fi li um ig!i oraíu m,cu<br />
ius memoria ex tali legato venit multum a rcmotis,pcr ea qu§<br />
diximus ind. 1.fupra gl.fin.nu.^.Cum iufta príefumptio le»<br />
gis,cp íi pater cogitaret,n6 legaret^non debeat excludi, nifi ex<br />
grauiori prxfumptione.l.Diuus.dc in ínteg.refHt.quze híc no<br />
reperitur. £t bxc opinio videtur vera. Niíi vellis contrarium<br />
defendere-.cx eo,cp legatum íít reliflum filio: ex ca opinionc^<br />
cjuá ex Bal.nu. i o.3c Corn.nu.^c.in d.auth» fupra rctulimns.
Lex OBém, Glojfé Seamda. 4^9<br />
QüiCarguni.l. cuín alícnam.C.dclegat.) voluerunt 1cgata feli»<br />
fta coniunílís perfonis íuftineri ex prxicririonc ignorantcf<br />
faíta. Quocl prGcedci(niaximc) fi filerint adiedla vincula > ¿fe<br />
grauamma faborepoftcríorum.iuxtaJ. i i. ínfra.Per ca, quaS<br />
díximusin.l.i.íupraglof.fin.num. 5 faciunrj quae tradit<br />
Bae(;u de dolc.cap.p.nu. 15 6.<br />
Liraitant etiarn noftri omnes bic difpofitionem huius tex»<br />
vtnon procedat ín melioratione relida ipíi fiUo prxterito, vel<br />
cxhxrcdato rupenti. Ira Lupus.Caíhl.Gomez.Tcll.5c Malí.<br />
Segura in.I.3.f .fin.nu. 10 1. de líbcr.
47 o Ocimiay Gloffa Set<br />
nulletur tcftamcntum : abilincndo tamcn: & afícnticnáo te¿<br />
ftamenio^onfcruaretycuiii iplc non impugncr. £t íícctííiet ratto<br />
Bartolí &; vigci dift.authení. excatifa , fccundúm Cornc.<br />
Si autera ftngas alíum^prxter hunc,€fle edaMi practcriiü, vcl<br />
cxhacredatum, qui ruñipat. Tunc»quaaiuis Gómez hk-nu^.<br />
dcbíli ratione teneat, 1 upto teftamento per prxteritum ^ vel<br />
«xhasredatum,eiri nihil rcliftuni cíl, hunc, cui fuit rcli
Lex OBMa> Wkffi* Secundé 4 71<br />
íiue igitur.vnico,verbo complexa eft d.auiheníex caufa ibi.CiC<br />
kra namcfe firma pcmcmcnt.<br />
Pupiharís autein fubfl:itutio,Iicct alias fokat appcll.itione<br />
cscterorum contincri-, vt íujOin'carur^iuGtíes ílarutuin eíl cartera<br />
íuílincti, vt in. k q-ui piures libcros.f^ & fi a patrc. ff. de<br />
vuiga. In prop'ofiio tamen val^c controuerfumcft: vtrum,<br />
rupto tcílamento ex praetcrítionc vel ex hscrcclationc, fuíHneatur.<br />
illa eíl magis communis opinio, qiród íic Quam tcnuk<br />
giof.fin.ín fine.in.l.i.f.fín.íí.ide vuiga.& ibi Bartol. nn~<br />
mer.3.
Vcrficulo. fcd cft pulchrum dubium.Contra quosinfu? git Telio<br />
vbi í'upra. Cuius argumenta pcrfedo non funt conicnií<br />
Sedqa'.dciuidfitdeíurecómiini, rnultum ftringit. d.l.Par*<br />
titXjque genera'üter loquitur,óí. magis adaptatur ad cafum ex<br />
haeredatíoniSjvel preteritionis,c|UavT\ ad folemnitatis defeítü,<br />
vt volebat Te lio. Prout colligitur ex verb. QnehrcintcLio. Alias<br />
í¡ texetraftaret folura de mülitatc teftamenti ex defeftu folemnitatiSjneccfle<br />
non erat,quódcxprimecet pupillaremcorruere,cura<br />
omnia contenta corruerent.l.hac coníultifsinia. f.<br />
ex imperfeto. C. de teftamen. £t licet de lure communi, in.<br />
púnelo iuris, comojunis opinio veracflef.iure tamen Regio,<br />
ívxc lex cótrarium approbatiprout fupra citatí anchores Regni<br />
fatentur.Etcft opinio xquior/i excluíla matre,íiíiofubfti-<br />
2g tuerenmr cxtranei.'14 Tune enim fubftitutio,quíe alias fauore<br />
pupílli indaftaeft.l.íi pupiUis,veríic.víilitatem impuberis.íf,<br />
de acquír.hacrcd.odioía potius cíl/ecundúm laf.in. % in teftaincnio.num./.C.de<br />
teftam.mili.& Minchac.de íucccf.progref.<br />
^•M 5 .num. j 5 6^Et íicopinio iili contraria crit fauorabilior.c.odia.deregul.iur.in.<br />
6^<br />
*9<br />
i Non óbfl:atl.i.tit.4 fupra.vbi contentain teftamento valentjetiam<br />
ñ ineo h.cres feriptus non íit,vel feriprus repudiauit.*<br />
£n quibusterminis fufttneri pupillarem fubíHtutionem<br />
exiftimauit Gómez tomo.i.c.4.nu.4.111 fin.&Greg.&Tí lio<br />
vbi fupra.nu. 1 %. Quo argumento vsdetur idem ftaiucndum<br />
eíTe.quandbinílitutíodefeciílet ex prxtcritione,vcl ex hacredatione.<br />
Cum maior defefius vciTetur nullo ícripto herede,<br />
auteo repudiante (quibnscaíibus omnia corruebant. 1. íi ncmo.de<br />
teltamcn.tutel.l.eam quam.C.dc íidcicom,)qiiam rtipta<br />
inílitutione ex pr3eteritione,vcl ex heredatíone (quo cafo rcliqua<br />
co!>feruabantur,vt ind. authen.ex cauífi) prout videtur<br />
obijcercGfegor.vbi fupra.5c firmauít Matienán diíí: l.i.glof.<br />
14.nu.8 3. Hienira refpondeo,opinionem veram no cíle,3t diftam.J.<br />
i.cíTcintelligendam codem modo,quod dicr.l. Partitíc,<br />
fcihcctin alijsyexcepta pupiliari fubftitiuionc , prout exifti-»<br />
mauit Couarru.ybi fupra. Exeadcm ratione 5c fundamento,<br />
quódea fine inílitutione valere non pofsít, vt in diftis íuribus.<br />
£t pro hac parre retorqueo diftum argumentum. Nani íi<br />
lex Paititaeob leuiorem defeCiumprxtcritíonis, vel cxhsercidatioins
Lex OBma>GloJfa Secunda, 473<br />
áadonis,quo non obílante folent reliqua fuftíneri, adhuc nolui^vf<br />
pupillaris fubftitutio conferuaretur: á fortiori.did. 1.1 •<br />
non eft pr^fumenda voluiíTe conferuare pupillareniíex tanto<br />
maiori dcfcftu hacredis, nutaclitionis,cx quo omnia corruebant.<br />
Bt quamuis in termjnísdiift.l. i.ópinio Gome.cíTet vera:<br />
ea tamenlex,tanquam fc^xrrectoría,non eíTcr cxtcndenda,<br />
etiam ex maiontate rationis ad caGim,qui dift.l. Partitge deciíTus<br />
eft.l.fi vero.f .de viro.folut.matrimon. Et in hanc partem<br />
videtur inclinare Grcgor.vbi íupra. Et quidem cum difta.l.Partitae<br />
(quantumuisdara)íta fcripta íir,íi iura valent,<br />
& legibus íudicadum cít^hxc opiníp videtur pvaeciíTa.Qiiamuiscontrarium<br />
poft huiüsoperis priniam sediclionem viíTuni<br />
fuerit Gute.lib.2.pra¿Uc.c.3o. & Azebán.l.i.tit.4.fupra.nu—<br />
iner.i48.& in prxfenti.nurn.z^Niíi corutn opinio fuftineatur<br />
authoritate Coíte vbi fupranum^i g.qui legi Partit^ tanquam<br />
dura^ & iniqu3e,facurrendum putauit ex d.Li. Quífuccurfus<br />
quarn íít dcbilís, viílum eft.<br />
30 Ex caufa etiam prsetcritíonis , vel exhaeredationis rupto<br />
tcftamentotlater caetera^qux conferuantur , non conferuabitur<br />
exliíEredátio rite & re¿lé faíla. Sed ea quemad ra odum<br />
inftitutiones j annullabitur. Cum abinteftato valere nonpofíif.cum<br />
rcquirat omnino haereditatis adiííoncm.l. íilium. f.<br />
fed cum ex hxredario.flF.decontra tabul.l.íl patrónus.f. ex teftamcnto.debonís<br />
libertor.l.Papin.f.íi conditioníjveríuquoniam.de<br />
ino£teft.l.2.tit.7. par.éí.Qufm & de iureauthenticorum<br />
ex hcredatio non valet, nifi heredes feriptí probeut caufam<br />
i ngratitudinis infertam verá cfle.Ucmnímodo.C. de inof,<br />
teftamen.aurhético, vt cumdeappet.cog.f .fiueigiturjauthen,.<br />
non licetJunña gl.verb.probetur.C. de líber.pixt,Sed quandoex<br />
caufa prxteritÍQnis,vel exheredationis non riíe laflae<br />
corruit tcftamétújno poteft ruftineri alia exhseredatio in code<br />
teftameto cótenta, Hcet rite & reftc fafta. Cu licct iidem hsredes<br />
fuccedant, non tanquam fcriptijfcíítanquam abinteftato<br />
fucceduntjVt diftuin eft, & fie non poteft fatisfieri requífí-<br />
3 I todi¿tarumlegum^Idemacc;det interminisdi^I. t.tit^.fupra.<br />
quando haeres non fuit fci-iptu& in teftameiií o , vel qui<br />
ícriptus fuit,/epudiauit. Qüibirs eafibus cum abintefíata»<br />
etiam fuccedatur,vrdiOumeftjex h^redatío, qtíamufs rite<br />
wfte fa^a,corructs5c non fuílínebitur,. Cum non fií legitima<br />
Gg 1 geríona^
474 Lex Nom> Glvjfa Prma.<br />
pcrfona j que ex teftamento probet caufam ingratítudínís:<br />
{>rout reíoluit Gómez tomo, I.C.I r.num. i 8*<br />
oirir,! .'/j).'ii.ri.;;4. iíiij aiwJi»lno3ítílimov ebn^rnijl j^iq lia ao«<br />
L E X NO N J.<br />
r7L Tercio é quinto de mejoría fecho por el te-<br />
Ciftador, i no fe faque * de las dores 5 y donaciones<br />
propter nupcias^ ni de las otras donaciones5que<br />
los liijoSjb decendientcs trajeren a colación^ 6 partición,<br />
y^^ *^'^^^^^^^^'^^^ fr^J%QYa*H* e^h<br />
_ J ^ J ^ L O S S A P R I MJ,<br />
QTwmelioratto tertíj &quintiiyreuo€MÍ5 pryeedens non re*<br />
Hocamr, ant minukur ftr dotes ytut áwtiiomi ¡e(¡mntts,<br />
1 A/í ^ior
Lex Núríá) Glojfa Prima. 47^<br />
ftlarti fi tíTct rcliíla in eontraftuirreuocabüíjex iirdem ratio<br />
nibus, quas dice mus in principio gloíl.íequent. Sed quantum<br />
ad hoCjVt ipfanon mluuatur per donationes fcquentes,cti tex.<br />
loquatur in meliorationc rcuocabih, verius eft, vt procedat in<br />
diftiníte: vt non deducatur ex donationibus ciiam íequetibus,<br />
quin potius per ipfas minuaiur > per ea quae diximus in. 1. i><br />
fapra.gl0C4.num. 14.<br />
C^teriim,íi meliorario tqrl'ij.& quinti irreuocabilis praecef<br />
i¡írct,proccderct iílerura opinio,& cxtralicrctur á dGtejVci do<br />
mtione rcqucntijiicc per cam in aliquo minucretur,etiamfi pa<br />
ter alia bona eíTtt poltea ruperiucrarus ^ex quibus poíTet dos<br />
foIui.Cú mciiofatip terti) »Sc quinti irreuoeabilis precedes ex<br />
tendatur etiatn m eadem irreuocabilitate,quo ad futura, vt diximus<br />
in.l.i. fupra glof.j. Etenim licet melioratio irreuocabilis^t<br />
computandu fecundum bona relifta tempore mortls.<br />
\f 7.íupra 5c interira non tit interdiga parenti bonorum í'uorum<br />
adminiílratio^vt ibi diximus, 6c fie videatur meliorationcmCquamuis<br />
príeccdentcm)ffiinüi per dotes , íeu donationesfcqucntcs,qux<br />
in bonis non reperiuntur tempore monis.Qiúa<br />
tamen idinLelligcndum cftcitra fraudem, vt ibi dixi, & adefifet,<br />
fi patri permítteretur talíter donare in prsmdítium melio<br />
ratíonis irreudcabiíis: mérito sa dos5aut donaüo fequens non<br />
jmnuit melioracionem prxcedcntem-.fcd illa eadem futura eft<br />
qu« fuifícLjíi dotes aut donarioncs,non fierentaeíiamíj ad hoc:<br />
£ nt minuende dotes, Teu donationes fequentes, etiam non collatse-Quia<br />
in quantum cxccdcrent legitimam ncccíTanamCedá<br />
fi dote contenta vcllet filia abfHnere^íTent in reliquo reuocan<br />
¿ae.Cum propter meliorationcni terti}, 5c quin tí. irrcuocabi«<br />
lem praecedentem ,£b.lum pofsint contincie kgitimam, & tm<br />
jexGeíTu Gnt inofíiciofac . Et hoc tejict Teüo ÍIIG. ni$m. . Se<br />
3.
47 ^ Lex Nona, doffa Secunda.<br />
irrcuocabil s prxccdens non pofsit per dotes, feu donatíoncl<br />
leqaentes minu^quod omni iarc coníbnum cfl:,vt donado per<br />
fc¿ta irrcuocabilis & licita non pofsic rcuocari.i. pefeda donátio.C.dedonat.<br />
que Tub mod.<br />
£t cft hoc íntclíigcndum non folum"quando pofl: faélam<br />
meliorationem tci'ti) Óc quíntiirrcuocabilenijClTct data dos,<br />
vcl donado ob caufam,veí pro legitima.fedetiam íi eíTetfaíla<br />
donado íimpiex. Quia cuín hxc non valcat in vim donationis<br />
íiniplicis,cxquototum tertium & quintum^ntra cuius liinitcs<br />
poterat vaíerc,fit pvius iireuocabilítcr donatüm,vt dixi in<br />
Lj.fupra.glof. i .nu. i ^. licct valeat in rationcm legitimae,non<br />
tamen rainuct mehorationcm príEcedcntem , fedex ea extrahetür<br />
prior melioratio,cx fupradiílis.<br />
GLOSSJ S ECVN D A.<br />
"-o > tiitf-tonoti IÍ/Í^I£Q,Cf JÍ^3»3ÍII T¡Í non xíínD^jOi JO Jtí^iíi.,? «i<br />
"\ / Trum pro extrayendo tmio & quinto pojlerion fmt Accumt$ -<br />
Und& donAÚonesfmpltces, yeíob caufumprecedentes, Et ytvu<br />
melioratio tertijirreuocabilis pr&cedsnsminmtm per dijfofmonem<br />
qmntipofteriorem* Et ytrum mdioratio tertij 0* quínti extrahatur<br />
ex qnarta coniugi pauperi debita*<br />
i nAíío dubitaiídi cr decideftii dd hmc legemnonm.<br />
i Vrima donatio irrcuocahilis non minuitur perf zeundm'<br />
5 Donatio fímplex, (¡uz non conferir y vel oh cwfm colUu.non minuitur<br />
per fecundm.<br />
4 Do:utio fmplex reii vel quantitatis cert£íqu£ précefíit, an fit áceuntu*<br />
Idniuverbditer cum bonisreliciis temporsmortiSypro extrahendo ter*<br />
tio cr quinto po&criori. Bl quid in dotutionc ob caufam. nu. 7. Q»oi<br />
non funt dccuimiUndie.num-ii.&.i^,<br />
5 Kcliquumreferturudtotumscxquo deindefitexdpicndumdatum.<br />
6 Donudo datdin rationcm legitima accumuUtur bonis pro metiendis Is*<br />
ghimis.<br />
8 Donatioquzuis¡implexaccmnuUtur bonispro meticndis iegitimis-zr nu*<br />
mcr.18.er .50.<br />
p Legitimz nonlcdmtur ex dccmmUtione dotium, aut donationum, et'um<br />
í\mplicium$ro extrahendo tertio er quinto. Aguentur tamenp donationesob<br />
c4*famftparcntur-nm.it. ^ponmtjir exanpU.num.tp'<br />
Donatio
Lex ISlon^plorfa Prima, 477<br />
ío DO.'JÍÍÍÍO po/lcnor minuitur in fwtimgruuat Ugit'mMoccafwm dond*<br />
tiomm pTíZccdcntiunt.<br />
.12. Legatuinquotx bonorum rdicium in tegmento rrfertur ¿d bona relitta.<br />
tempore mortis.<br />
t 3 falcidia que no detrahitur de legatispijs, nogriiüat alia kgdU¡ pro i$ps*<br />
1 6 Accumiüutis donationibus (¡mplicibicspro extrahédo tertio cr quinto^ut<br />
f tpdratis 3 er ref ccata mcliorationc pofteriori' cudm cumputatio re»<br />
fiiU<br />
dtífc iU omnes fepardtitur, cxempU pommur.mm.zu<br />
m Mcliordtio tertij & quinti non dsducitur ex donutiombus ob caufdM<br />
promfiii,<br />
i 3 DOÍ efficdcitcr coníhiluiturpro:nífsione, ficut trdditione.<br />
14 Prornt^/o doús cofirmdtur per ntdtrmonm cotrdttü per verba de futuro*<br />
i $ Meliordtio tertij er quintinon dducitur ex donationibus Jimplicibus irreuocabiliter<br />
promifiis.<br />
16 Meíioratio tertij cr quinti irreuocdbihsnon deducitur ex dondtionibus oh<br />
caufam, vd fvnplicibus pr.ecedzntibus.<br />
z 7 Dottationesreuocabdespr^ecedentesydu mimantur}vel accumulentur, pro<br />
tertio er quinto fequenti cr num.38. cr ??*<br />
i % jsieliordtio tertij quinti, aut cuiuslibet quot non deducitur ex dona*<br />
tionibus prdecedentibus.<br />
i p Meíioratio tertij O* quinti deducitur ex bonis reliftis tempornnortis, fi^:<br />
ue fíntaufta, fiue diminuta.<br />
3 i Meíioratio tertij cr quinti irrtuocobilis preceden! non minuitur per do*<br />
tes, feu donadones fequentes, fed camn quantitas aggregatur cuín &o«nis<br />
reliáis tempore mortis pro deducenda melioratione.<br />
$ z Donatio rei , vel quantitatis certe prtecfdensyfí excedat terUum ^ quintum<br />
bonorum temporis mortis,non reuocatur tanquam inojfíciofa , fi<br />
aggregatis dotibus, feu donationibus fequentibus:cr ciufiem etiam do~:<br />
natíonis valore3non excedat quantitatem tertij cr quinti omnium'<br />
5 3 Tejiatoriautdomtorpoteih prítcipere>quodpro deduftione meliorationi£<br />
tertij quinti poj}erioris,accumulcntur dotes..fcu donationes prjece*<br />
dentesMcet non pojíitprísciperc^vt reuocentun aut minuantur.<br />
5 4 Domtienes rei,atU'quantitatis certe noii rcuocantur* licet excedant ter*<br />
tium cr quintum bonorum temporis mortis,fi púfiint valere, pne dimi*nutione<br />
donationum preceden tium » Ufiomdegitmarmm ídem im<br />
legdtis.num.^u
47 § Lex Nona, Clojfa fecunda.<br />
Í i Kxcefws htis inofficiofa compuUtur in bonispro deducmdmetioÑtió^<br />
m tertij c? quinti,<br />
3^ Idem in cxccjfu ¿onationis non infinuata, aut étAS reuocdilis, er re*<br />
uocata.<br />
3 7 Terdum zr quintum deducuntur prius qumrclid.Uit Icgáta*<br />
40 Donationcs reuocabiles filiomn nonreuocantur fro rata, vt rcducantur*<br />
ad tcrtimn fír quintumifcc.us.fi penderent H morte.<br />
4 2 Quíntum.ünfit extrahenium prius tcrtio.cuiusdonatio irrcuocahiiis pr£<br />
cefsit,quod non.nu.^.^.<br />
43 Dijiinguitur ínter donationm tcrtij.prout cft quotd}zr donmone rei,
Lex Oííatiá) Glcffa Secunda, 479<br />
63 ImvriM > nec QrxtiMm non héucrmt 4Uthoríutm legis can"<br />
de-ida. /<br />
o fe fa^uc. Noílri hícconíídcrantcs dote, feu donado*<br />
acin irrcuocabilciu pracccdcntcm nullo íure, ntilla rauonejpofl<br />
mínm ,aut rcuocan propter raelioratio»<br />
n€iii icrtij ^uinti leqacntcm : cum perfefta donatio noa<br />
rcclpiat ex polVfacto modificatioacm.l. pcifefta donatio. C.<br />
de do natío n. quarí'ub modo. * Máxime , ex donatione fcqucnti,.c]ue ¡nter bona re<br />
peritur, non minuatur per meltorationem íequvntcrn: ex qu6><br />
etus conftitutio irreuocabilis prarceísit, per quam abíoffifíe<br />
abonis parentís vidctur,vt in d.i.íin. vt fta im dicemus. Quaequide<br />
radones n5 carcí: replica^ qua íint adhoe dcbileSjfta—<br />
tim vidwbim'.^lnuriai ex huccóniuníicgis imelleO u,
480 Lex Nona > Oloffa Secunda,<br />
decidcndi ratioiiCiColligítur ncceílaria cxteníio tcx.vt eius de<br />
cíisiojproccdat ctiara ia donadonibus íimplícíbus,quac per feqacntem<br />
meliorationem minm non poíTuntjiion magis quam<br />
donationes obcaufanij ex ijfdcra rationibus. £t quamuís Tello<br />
hic late fe inuoluar, intelligcns textum iftum folúm ioqui ín do<br />
nationibus ob caufam: faletur tainen procederé ctíam in íimpllcibus.In<br />
qmbus cafus haLct minore dubitandi ratione. N i<br />
cum melioratío non extrahatur ex donatione addu
L?x Nona, Glojfa Secundó. 481<br />
cem^ux cx.l.fequen.pro melíorationetertií & quintiiudicá<br />
tur,5t in ca debent computari; poftmodum in morteeundcm.<br />
feu aliurn in tertio & quinto melioratum : reliáis tempore<br />
mortiscentum vigintiinbonísjexquibustertium quintü<br />
funt quinquaginta íex : A rguir ipfe. Si filius jnelioratus in<br />
mortc reportar integra quinquaginta íex,nün dedudis inde<br />
dcccni,quac in vita fuerunt donata,c2Cteri fiiij grauátur in iliis<br />
deccm.Nam cum ex lege pater poísit dífponcrc de foio tertio,<br />
&: quintercípe^u bonorum temporis mortis96í iliud non ex<br />
cedat quinquaginta íextiam dirponitde dccem ampiius. Ruríus,fi<br />
ex prxdicíis quinquaginta fex deducunmr decem , qtiíe<br />
fuerunt filio in vit a donata : pater folum difponit dequadragínta<br />
fcx,&: non de integro tertio Sí quinto : cum decem foiuantur<br />
ex bonis extra patrimonium exifíentibus, Se non ele<br />
ijs.quar rcliquit tempore mortis, exquibus totum tertium &<br />
quíntuni,extrahendumerat. Concludit itaquefuam opinioné<br />
veram eííe, vt id quod in vita donatnm crat in rationcm terti).&:<br />
qimuijvcrbaiitcr accumulctur cum bonis relidistempore<br />
mortíSjSc inde deducatur tertiutn & quintum ,
^482 Lex Nona, Gloffa Secunda.<br />
lcgítira?,cnius iníVar habettcrtíummcliorationis (GÜ ín multi^<br />
^quiparentur,máxime m hnc,vt pro dcduflíonc attcdatur tem<br />
pys monis, vtinl cum ouerírur.C.dcínof.Cí fta. &. ín.l./.lup.)<br />
6 *Inquit cnim qucadlmodü donatiodata in rationc legitimf<br />
bonis augeath^rcditaté, vt ex toto acerbo metiátur hui> alio<br />
rú nccefl'arioconfcrtui ,VT immixta legitim^.i.i!la»C.de colla.&<br />
huíc accumulationi no cótiadicit, q? kgitii^a fit reculada fecíj<br />
d«m bona religa tepore mortiSjYt'^.d l.cü t|ueiíti^£odé nvo"<br />
do fimplexdonatio prior qti? in rationc tt rrii ¿ qninri data intelligitur^x.Kfeq.fuaccumníéd^<br />
cü bonis rcl étis ttmporc mor<br />
tis,ad meticd^im vcrS tcrdüm3c quimu,cjuamuis cx.d.l.7-i«p.<br />
pro dedurtionc liatV! partiñ prrecipiatur atrendi tps mortis.<br />
7 Et quamuís Tcllo.non obfeure videarur fotei i, dotes,í'eu donationes<br />
ob cawfani precedentes non elVc accumulandas pro de<br />
duftione rertij qivnti poílerioris,ex qno q^iíeítionem tátum<br />
propofuit in dbnationibus íímplicibus, quaíi ín iHísceíltt ratií^qu^<br />
in iftis,q),fcilicet,táquam date in rationem leginme non<br />
débeát augere B^reditaté^extrahéda meJioratiócujá j^^<br />
íimpiicib'jqu^ t3| date i n ciúfdé melioratiois rati oné debeá t ac<br />
cumuIan:Equiparatio tñ legitimCjqua adducit,nó folú códuci r<br />
quoad accumuládasdonationes fimpiiccSjquinimovídetui- ctiá<br />
comhcerc,vr & adeüdc effedüjfiat aiinul* dotiü, & donationü<br />
ob caufa pced€tiUj no foiñ collatarújíed etiá qu? no lint ad co!!a<br />
¿Honc adduftxtvt ca oía aggregctur,fa]tim verbalíter, cu boñís<br />
rcliílis tcporc mortis^pdcduccdo tertio & quinto. Bode argumeto<br />
legitim^.Pr© qua edmenfürada fie ílmi lis cumubjfio íolu<br />
donationú datarü ineá'ratione,fed & firapliciü,& eriñ abftinc<br />
tibus donatari)S,.vtappareat quanta íit legitima,6f súftisdona<br />
tionibus cum bonis rciiftis temporc mortis^fiiii capiat pro legitima<br />
eandemet quatitatcm,qu? ipfis cópctcret.fi donationes fai5l?<br />
non fuiflent, vt in auth,v nde fi parensX.deinof.tcft.<br />
Et quando equiparatio nóefíct omnimoda,faits cíl, q> ín Icgi<br />
S tima id fitcertUjadhoCyVt-cxtédatur ad raeliorationé.* Ná que<br />
adtnodü ficbat iftecumulus pro deducedo trictc,vel femifse,qu5<br />
iure cói,erát filiorü legitima, fecüdu corú numeru, vt in auth.<br />
nonirsimai G.eo.& neceílatioindeapparebat quantitas beffís,<br />
vel icmifsiSjquae non erant fíliorum legitima occafiojiclégi»<br />
ín?e,hac partes vtebantur eodem generededuftionis:ilegitima<br />
ad leí rahebat idé genus coniputatíonis,quo ad bcflejvci femiffea:.<br />
Eouc modo hodic,c5ffienfiiratio legitira?, pro qua cumií-<br />
' ianmr
Zjex Nona, Gloíf $ S ecundá. 483<br />
lantur oniniastfahar ad fe tcrtíum quintum ,vt vtatur codem<br />
genere deduftioniSjCuni es: dimenfione vnius coHígatur dímen<br />
fio aíteriustvt fic,difpofirio terti)
484 Nom,CloJfaSecunda..<br />
(Se quinti pofteríori fperabat cónioclum ex fuccefsionc) ctíam<br />
fi ea dos iinmiíceatur bonis prodeducendo tertio & c.uinto:<br />
nec ipfa recipit dctritnentum , nec meUoratio nocet kgitiniis:<br />
ex quo dos collata in partem filieconferentis imputanda eíí:,,<br />
& fie paterdifponit de tertio
Lex Nona, Giojf é Secunda. 485<br />
¿lus eflc vidcatur,ncc vnú contrarictur altcri, ex fupra diílis.<br />
Sed his nonobftantibus,quia ipremetTclIoaíTcritcomiDii-<br />
11 nem opinioncm eíTc in c6fttrarium,& cam áb aduocaiis,
48 6 ^tx NoMy Glojfa Secunda.<br />
itaq j quod diüa dos/eu danatio ób caufarn,^ pro legítima<br />
piaectdés uó minuatur,ncc[", accumulctur pro deduccda mclio<br />
rationc ÍCÍ ti) 5c qukiti poíícriovi^probatur.fitcnini cú lépoic<br />
fart? íBclíoraiionís ¡5 cxierint patnmoniú patnSj fjntc[5 cíít*<br />
Ctx prop> iü ratrimoniü hliíe.l, 3. fed vtrü.m íi.Fr.de mino. 8c<br />
tertiü '3c quíntü conuineaní cjuota bonorunijíSc refcrantuv ad<br />
feonain dominio meiíot átis exiüétía: non cft killü dcduciex<br />
bünisiáalicnis;vtdiccbanius in pnn.glo. Eo máxime qiúa iieex<br />
melioratiG quolje bonoi ü mcorü dcberet rcferri ad cempus<br />
piielcns^propter adiectiosjé^mtorM.i.íi ita.de aurore argéJe^a,<br />
ex le gis lame diípoíitionc rcmanetetiá obnoxia reguiari lecundú<br />
iépus motiis.i^.lupra.Qp.c rcdu¿\ío cuexciudat dinit<br />
nurioné bonoi ü,citi a fraudéjante mortecontitigetéje tiá poíí'<br />
faelá melioiaüone rt'euocabiiéjVt ibi diximus:a fortior?, exc'uder<br />
dimumtioné praecedenté,, etia titulo donationís. Cü iu<br />
ea ccíl-t Fraus,qü3e in alienatis codé titulo donationis,poft: me<br />
lio ationé.id poteft impediré: & concurrat eadé ratio,t|ux ia<br />
alienatis bona fide poíl meliorationem id opcraiurxp, fe;iicef,'<br />
non repenátur inter bona tépore mortis:cut5£ tepore faftt me<br />
' liorationisiá cxierint patrimoniü.Quoddeducitur ab iplb tx.<br />
in quaotú non folú locjuiturin raeliorationeta»fta ín cótraüu,<br />
ftd etia in vltima volüiate.Quáuis. n. quo ad fafta m contradi<br />
u.poíTet cófiderari valor bonoría fecundü tepus mortis,quá<br />
tum adexcludcndá diminuiiotié bonorú,med;otempore ante<br />
mortem contingentem:quoadfa¿lam tamenin vltima volun-<br />
»2 tatejfuperfluaerat decííicfi ad hoc ellet foi m rcferenda.^Cu<br />
plufquam manifcltum íiíjcfle tune tempus niortís ( quo teftamentum<br />
perficitur.l.^.de adim.lega.)attendendum, quoad diininutioncm,
Lex Nona, Clojpt Secunda, , 4 87<br />
mulatio: argnmcntnrn non eft ínfufíicicns.puriim cnim etst3<br />
vtdonatio non mínucnda accumularciur bonis,vt ex eis,pro<br />
ipíiSj&ilia extraherctur mclioratio.iia cnim qn^ non íunt mi<br />
naenda.fempcr cxdunt damno cíus,qui debebat miiiuere; ita,<br />
vccjuod ex'ipfiserat dctra1icndirm,non pof sit detrahi ex reli-<br />
I 3 qua.*Quod parcr arguméto fale diac.C^uíc cúm non detraha*<br />
tur ex legatis pijs.auth.ííroiliter.C.ad.l.Faic.non tarnen detra<br />
hiturde ic^aiis no pijs,pro ipíis & pro pijs.Prout tcnet ibi gi'<br />
fin.in fín.cómuníícr recepta,vt coftat ex Corn.ibi. 5i Alexa.<br />
in.l.ex aíre.nu.3.&: Imol.in.l.fi poft mifsio n c.fF.eo.<br />
Imóconíiderata radicims huíus rex.decifsione, & quam fa*<br />
cilís,aat milla íit cíus dubitandí ratio fupta in prme. propofira:potc{l(non<br />
íinc iufta ratione)defcndí principaic intemum<br />
Icgis,non tam verfari in prohibirádotium,aut donalionñ prse<br />
ccdcnrium(ctiam coHararum}diniinutíon€: q«am CÍJca pro! i<br />
bitam carú accumulationemjprodeducendo tertio & qrimo-<br />
Nam dícere,quod icx foluni vetuit dotium, feu dorationñ prx<br />
cedentium diminmioncnv.dccirsio carebat omni dubitandi ra<br />
tionCjYt dicebaraus in principio glof. Dicerc autcni^qnód difficultas<br />
verfabatur in co,quod dotes,aut donationeseffen t collata:, pro deducen da mcliorarionc<br />
ter^tij , & quinti poíteriori . Atque ita in hoc literaJí<br />
fenfu »lex caret omni dubitandí ra'ione,& cíiam fi condita<br />
non eflet,calus crat indübítabilis.Vt vcl íic s Hcesfconijeere,<br />
Icg^ principaliushuncartkulü de qtio a<br />
Kh 4
488 Lex Nom,ClcjJaSecundé.<br />
voiuíflc-.vt melioratlo tcrti] di qulntí^ncc áeducerctur ex dot<br />
busjaiít donaticnibus ob cavifam , ctiam coUatís:ncc exearum<br />
accumulationc aiígcremr. quo feníukx babel dubitandi ra<br />
tk>nciii(?c vnius vitadi gratia, ín aíiud<br />
(Tuadlviclebauir £icilíus)üt ahás delapíum;Nunc atícntins co<br />
fi de ra ndb >>' i d e tur v t r um que no n ob ft a r e. Ob i j ci t c n im , c] 11 od<br />
non accuraulaiís donationibus fimplicibus, vel pater non dífponic<br />
de Integro terti© ^c quinto: velexcedit,dirponendo de<br />
maioirí fumma. Quod quidem neceíl verum ^.neciure probatur.Qiiamuísenim<br />
ex.1.7. íupra.melíorario tertij & quinti fit<br />
coinpiitanda fecundum bona religa tempore monisrfcd nec il<br />
la Icx^iecalia probar,qiiod fí donado íimpléx ín cam ratione<br />
data prísceíletit,íít ex dífto icrtio
Lex Nona] Glojja Secunda. 4 89<br />
iwc probaturj^uod difía donatio íimplex, & tertium & quin<br />
tum ptaftemus cxtraftum ex bonis reliftis tempore mortis,<br />
vtrunK|ue fit integralitciwalitiiruni.Hoccnim effet abíiirdius,<br />
cum tendat in graiianicn legitimarum. Sed bene repcritivr deciflum^uod<br />
fi donaticaut iegatum vltiiTsunijOCcaíione donatianum<br />
praecedentium^xdat legítima*, in tantura minuatur,<br />
in quantum laedaf.vt ex opiníone Guli.dc Cuneo.fupra dicel>amus,(5f<br />
traduntomnes in.l. i *G.dcinoffLdona.<br />
Secundum quod^ ca qux fupra difta íunt, deducítur planus<br />
computandi modustvt melioratio tertij^c quinti pofteríor<br />
deducatur ex bonis relidis tempore mortis,nGn aggregatis do<br />
nationibusjíiuc ob caufamjfiiie fimplicibus meliorationc prss-<br />
15 cedcntibus.*Quod fi ex ea cópin ationc accidat tertium«Scquin<br />
tum non contincre tot bona,qu2E continuiílctjft vel dotes, aut<br />
donationes datae non fuiílcntíVei datx accumuÍarcrur:hoc pro<br />
ínconuenicnti reputan non dcbct:Tum3quod ciifpofitio patris<br />
ad nihilamplius fitcxtenfa.Tum, quod lex voluntati iohacrédo<br />
difpofuerit in hunc cafum (reíírida meiíorationc ) legitima<br />
s auge rcProut euenit reguiaritcr,quartdodos:s veldonatio<br />
ob cauíam(ctiam coUata)pr3ecefsit.QuGd íi ex difía computarionc<br />
refultettertium & quintum, íic extra^um nocerrelegití<br />
mÍs(pro quibus metiendis accumulantur omnia, vtdiílu eft)<br />
vt^quia ex bonis reítantibus, non lupetefi^quod fnfficíat pro<br />
legitimis neceíFarijsbuíus melioratir 6c aliorumt vel impletis<br />
ante omnia legitimis al;orum,remaneat huius meliorati legiti<br />
ma diminuta.(Qood eft inconueniens3íi meliorationi/diícetj'<br />
eíTent adíelagrauamina : Quia quarnuis ytrumque fit apud<br />
cundem remaníurum,non tamen remaneret legítima libera.)<br />
TunCjex diOa opiníone Guli.ckGun.^.l.quon!am in prioribusiC.dé<br />
inofíic. teftam.melioratio vltima minuctur,in quantum<br />
grauavet ]cgitimam:prout accidetj quando prxccfsit donatio<br />
fimplex. . . .<br />
i Et íi ob!)cias,qiiod accumulata dote , a»t donatíoxie ob caufa<br />
m,ctiam non collatajíSc refecata melioratione pofíerion*, in<br />
quan tum \'x¿)t kgitiimamrvcl acamiulata donaf-onc fímplici<br />
& deinde ex traCRa ex teitio:& quintobonorum omniuimcar<br />
denveomputatto refuitaí. R€!"pondeo,qi;od quamiiis accumula<br />
ta.doic,aut donationc ob cauíain coiiata,íegrJm€ non ledatur:<br />
vcl accumulai a.dctc^aut-donatiíonc ob caufani non coilava
4^ o Le x Nona, Clojf $ Secunda,<br />
qiiacontentífilia,vcl filiusabftinuerunttfuccurratur íegifimíi<br />
ncccíTaríjSji'efccando mcliorationem poílciiorcm,vt fupra di.<br />
GcbamustNontamen cadera computatio refultat. Accumuiatiscnim<br />
donationibus obcaufarn,crcfcit tertium & quintum,<br />
& Ic^itirax niinuuntunnon in quantitaic debita , «Se necefla-s<br />
riajÍGdin'ca^uamlex voluit, hoccafu haberc. Omnis cnim<br />
quantitas^ux accrefeít tertio & quinto (icextraíto,decrcfcit<br />
legitiniis,Aminores fiunt quam alias eflcntrvt infra íubic^is<br />
3 ( exéplisexplícabimus^.QuSuis amé accumulata donatí©nc fím<br />
i plk¡,
Lex Noua. GioffaSecunda. i<br />
ncs fimplíeésj^t ctiatnóbcaufam : nullomodo f otcíl fiielius<br />
refiduüdcduci,quá fcparatis omniWs.Aliáscnim rcíiduú non<br />
potcft coiitintre tantarn quintitatcm , fi feparatiírdonatiomf<br />
tus üb cáufanTjácGümulafcntur fimpiices. HaruHi cnim accumulatio,<br />
pdílíílarümfcparationcm, cum ccdat in legitimarum<br />
augracntuiD,opcrarctHr ctiamtertij & quintidiminu<br />
tionem aut reftriíHoncm. Et fic tertium & qníntum duplici<br />
vía leder€tur,accumulationcfiiiipliciü,Aíeparatione caufaliú.<br />
Cum ta mea facultas patns difponcndi de íertíQ quinto Cuítinenda<br />
ííc rn quantum iuSj^k voluntas extendaníür.<br />
j g Non obííatjquod prodedueenda legítima fiat cumuius tam<br />
donatíonum fimplicium^quam ob caUíam,étiam abftínétibus<br />
donatariis.In ca enim(tanquá in refauorauili) quaius íit etia<br />
quota bonorü, v t {n.l.Papi.f quarta.deinof.teft. «ík in ta dedu<br />
ccnda,aiiás aitendatur tempus ttiortis,vt in.d-i.cum quaeritur.<br />
ne laitieii per inófficiofas donationes fraudetur, íit ea aecumu<br />
íatíoñmo,^: donaüonum reuocatio, vtfilijs competat cadera<br />
lcgitima,quacaliás c6pcteret3íi donationes faílae no fuiíTentjVt<br />
in.d.authcn.vnde fí parens.Quam rcuocationem, nec acumula<br />
tionem lex noluit fíerí pro deducendo tertio (5c quinto. Nec<br />
fa¿lam pro deducendis legitimis, irao nec fpontaneamcolíationem<br />
j prodeflc fro augmento tertij ftat,q>donaiio obcaufamdeberet accumuíar^nccx<br />
difíu ncccíTario fumatúr prtfumptio minuendi>quís non Tumi<br />
lürrcx donatioiicfiinpjici, • quicfl actus voluntarius. Namv<br />
quamf
4^ a Lex Nona, Glojfa Sícmdas<br />
quamuis fcparaüo donationum oh caufam cx
Lex Nona, GíoJJa Se cunda, 4^ 3<br />
fucurraturjrefccando meliorationcrn,in quantifra laccLu^vt diíluin<br />
eft.quoniam in his caíibuslex non tantum voluit coníeruare<br />
lcg,itimas,quani ctiam awgere,vt ex fupcrioribus conílatjprom<br />
accidit fcparatis donationíbus ob caufan^cti am col<br />
latis^dc quibüs ín tcxt.<br />
Rcíoiuitur autcmarticulusquatuor concluíionibus. Prima,<br />
quod melioratiotertij «Scquinti pofterior non rcuocat,ncc dc«<br />
ducitur ex dotibus, feudonationibus ob caufam , etiam addu*<br />
£]tis ad coUaíionem:(5c per conícquens, ñeque ex non coilatis,<br />
cüara rimpIicibus.Secunda,qiiod di^ae dotes, aut donationes<br />
praeccdcntcs non accumulantur(cnarnverbalitcr)cimj bonís re*<br />
temporc monis^pro extrahenda mcUorationc. Tertia, q><br />
íi ex co genere deduílionis accidat, vt niclíoratio noccat legiti<br />
«nis filiorum,rcfccatKr in quantum Isídiu Quarta^quod ad cieducendam<br />
quantitatcm Icgitiinae, & vt appareat quanta ea íír,<br />
accumulantur diílaromnesdonationes: vt íegitíma tanta fír,<br />
quanta foretjíi donationes faílx non fui(renr,& in ea quanti-<br />
1 ^ tate conferuetur.* Vt autemfubiedisexcmpHsrespateátdilu<br />
cidius.Finge patrem , cui erant quatupr fili] , habere in bonís<br />
quadringentavEx ijs tertium & quintura funt centum oítuaginta<br />
fcx:legitim?e autemducenta qiiatuor decim, circiter. De<br />
dit filixdote dece'.reraanét in bonís.3 9 o.p©flmódü;filíum m<br />
tertio
4S4 A7*^, G&yT^ Secunda.<br />
So. mclioratío valct/r49.iiiinuiturín.37. ex ijs filia rctulit<br />
plus legitima.2 7. &ábílinet:ícgitini« reftantcs augctur ín.io.<br />
Deditin dotem. po.mclioratio valct. 145 .minuit in.41. ex ijs<br />
filia retulit pías legitima. } 7. & abftínet: [legitrmx reftantcs<br />
augentur in.4.Dcdit in dote centú,^ fie aqüalcpart€ fuccefíionis,vfcj;<br />
ad qua noneft dos inofíic ofaúam tune, nec legítimz<br />
augentur, nec melioratíodecreícit: fed pater dífponii de<br />
tertio & quintobonotum fuovum omriium.Nam cüm filia.car<br />
tertio & quinto reportauerit fuam quartam partem,idcft.4Í<br />
anelíoratio fequens valet. 140. Et fie pater difponit de. 1 %6*<br />
pro tertio & quinto, & remaner pro legitímis trium filiovum<br />
reflantiuni.160. quaefufficiunt. Si autem fingas dotem excef.<br />
fifl'e ccntunr.eadem computatio refultabit.Cvm cxceírus,tancuam<br />
jncf^ciofus^fít reuocarduS| aiccumular.dus bonis, vt<br />
d^ccnuisínfranu. 3j.<br />
Quod autem diximusnihil referre,fi donatío limpien prac-<br />
* 0 cefsit,quód accumulctur, prodeducenda melioratione tertij,<br />
5c quinti pofteriori, & deínde ex cadeducatur : an vero non<br />
accumuletur>
Ltx Nona, CUjfd Secunda* 4^5<br />
iátioíinipHcium,
4^6 LexOéíméy Gloflfá Secunda.<br />
lcgítimís(coUatadote).z i ^.qux fufficiür, pater dífponit de<br />
integro tertio & quinto,! un ¿la donationc. Dcdit dotcm. ^ o.<br />
donauit filio. 5 o.fcparatis vtrifque , tertium 6c quintura íunt.<br />
140.1-emanent proIcgitiraisCcollata dote).2 1 o.dcfunt.+ in ijs<br />
iscuocatur mcHoratio, pater difponit de integro tertio 6c<br />
quinto, íi iungas donarionem & raelioraTíonem reformatam.<br />
Dcditdotem. 80.donauit. 8 o.fcparatis vtriíquc,tertium &<br />
quintumíunt. 1 1 filia abftinctireinancnt pro legitimis triú<br />
íiíiorum-i 2,S»defunt. 5 ^, in iis reuocatur melioratio, & pater<br />
difponit de integrotertio &; quinto^ íungas donatíonem, 8c<br />
jiiehorationcm reformatam & exceílum dotisvlrra legitima<br />
ncceílariam.Nam donatarius habet.So.raelioratus.So.íilia au<br />
tem retulit.ay.pIuslegitima.Dedit dotcm. 100.donauit.i 00.<br />
feparatis vtrifque, tertium & quintum funt.9 3 .filia abftinct:<br />
tcmanet pro legitimis trium filiorü. 1 o/'defunr. ^ 3. in his reuocatur<br />
melioratio, Se pater difponit de integro tertio & quín<br />
tOjíiiungas donationcm,&: mtiiorationcm reformatam, ¿k ex<br />
ceflum dot1^ vitralegitimam neceflariam.Nam donatarius ha<br />
bet.i o.melioratus.40.filia aute retulit.^ó-p.'us icgitima.Iuxta<br />
qux cxcpla,poflunt & alia fingí, & rcfultabit eadem cornputatio.<br />
Et licct in cxemplis poíitis non refuitet quandoque<br />
adacquatio:illudcfl:,qina nimieri non funt diuiíi per minuta.<br />
Si autem d!uiderentur,rcíulta! ct omnhmi adacquatio.Rcfulta<br />
bit etiam cadem convputaíio,íí fineas p!ui es dotcs,^ plurcs etiam<br />
donationes praccciiüe, etiam íi cíient inxquales,(5c difpares,vna<br />
maior altera.<br />
Cnm itaque principaiis ratio decifsionis huiustx.íit,quód<br />
melioratio quotae bonorum non extendatur ad bpiia extra patrimonrum<br />
exiftentiavexea iufcrcntUr ampl?ation,eSj.6c Umitationesad<br />
regulam,ex idécitate rationis.i.íllnd ad. I. Aquib<br />
Bt a ratíoncccííantcLadigerc.f. quamuis.deiur.patr.* Vnde<br />
%% conclufíonoftri te>'. primo dcciaratnr.vt non íoium procedat,<br />
quotiesdos, vel donatio propter nuptias praeccdens}fuit tradita:<br />
fcdctiamfi promiíVa tantum . Quia adliuccx ea(ncet ínter<br />
bona hereditaria reperiatur)non folum non extrahitUMrjeli©<br />
ratio tertij 8c quí-nti pofterior,fed nec accumulabitur,quin potius(tanquam<br />
debitum irreuccabile.l. Pompo. Pbíladclplius.<br />
íF famil.hacrcif.)erit príusicparanda.l fin.íF^decollat.dotis.Na<br />
quemadmodum melioratio pofierior nondeducitur expriori<br />
dote
Lex Nona, Glojfa Secunda, 49 7<br />
dote immixta bonis per collationcm, vt in tcxt.ncc ctiam de»<br />
ducetur ex dote promiífa,adhuc non tradita^quac íblutadc col<br />
lata rcputatur.l. 2.C. de colla. Eo máxime, quia text.non tam<br />
refpexít ad hoc3quod dos non reperiebaturinter bonatqua ad<br />
hoc,quod eius cóílitutio praeceíTerat» Vt patet in dote data,&<br />
loluta poft prxcedentcm meliorationem terti j quod ftipulaíio/eu promifsio dotis, non<br />
fcquutis nuptijs,ncc contracto matrimonio.cft inefficax.l.no<br />
cnim.l.promittendo.ff.de iure dotium.l.Sacimus. 1 .C.de nup.<br />
vbi tradit Bart.& in.l.Titio centum.f. Titio genero.num.7.<br />
ff.decondi.6c dcmóft.Eft tamr opimo vera.Códitiocnim nu<br />
ptiarú infita doti,licct, ad efficatiam exaftionis non poísitdi<br />
ci irapleta per íponfália de futuro/multo minus poteft dicidefc
49& fe** Nona, Clojjfa Secunda*<br />
kieüGcabiliter promilTajiuxta.i.ó. fupra. vclcuíusfít tradíta<br />
poílelsio per aélum iUtiim,iuxia di«fta.in4. í .fupra. Ea cnim<br />
(licet repsriatur iiuer bona dcfuoíli tcinporc moitis) non<br />
miniictur per meiiorationem terti) & ^uinii p ílcriorcm.Bt<br />
quamuis quoaddeduciioncm mcliorationis, íieac íoiít donationes<br />
fi^npliccs prxceílennt,n.ihU icferat, an accumukniui»<br />
& deinde ex teitio & quinto omniuiii íbluamur: vel feparen<br />
tur,& melioiatio pofterior rerecetur, iaquamum ixdatlcgi»<br />
timas'.fi tamen praeccíiíTcnt etiam donaiiunes ob caufam,vti^<br />
que íeparandas funt,iuxta fupra difta ia donationc íinipiid<br />
tvadiia.<br />
2 á> TeriíOjCondufio ampliatur, vt procedat non foium in mciiorationeicrti),v.Sc<br />
c|uinu relifta in teftanu-nto,vt text.louuítur,<br />
vc4 alias rcuocabilí: fed etiam fi cílei faóta in contravlu<br />
irreuocabiii. £a enimadhuc ncC dcducetui ex donationibus<br />
ob caulam,vel iimplícibus irreuocabilibus prxccdentibus.nec<br />
ipfx.promeliotationis dcdu£tíonc,accumulabuniur,iuxia lu<br />
pra dkla.Exeadem rationc, quod vna doiiatio non miuuat<br />
aliá.fccundú gi.in.d.i.Titía»f. lmperator.de lega. a. Bt quod<br />
meliorationon referatur ad bona alicnatai & quae in patruno<br />
nio non repenuntur,<br />
Quarto,c6ciuíiotx.ampliatursvt procedat non folum fi do<br />
nationes pr^cedétes fint irreuoeabiies,,fed etiá fí cíícnt reuoca<br />
biles.Quiamelioratio terti) & quinti poiícrior tettaniéto reii<br />
ílaexeisnó deducetur,nec etiá pro ipíius dtduftioneaccumu<br />
]abutuir,fedde cisiudicabitur,prout di¿1ñ eft de irreuocabiiibus.Et<br />
eft ratio,quiacum difta melioiatio pofterior( tanqui<br />
genus)n5 minuatdonaciones praecedétes (tanquá íVccies) per<br />
regula,generí pfp cié derogctur.l.vxor¿.§.fGelicíísimo.de<br />
lega. 3 .ex eis no debet detrahi:ac pcóícqucs,no deber proeius<br />
d€du¿)ione accumulari.Scd cóputatio faeíéda cft,proutdi¿l:tt<br />
eft í'upra.Diucrfum cílet, íi melioiatiopoílérior in contradu<br />
irreuocabiii dataeíTetuiiBC cnim rcuocaret priores^per ea quae<br />
dixímus fupra glo,i.& in.l.i,fupra gio^.nu. 14.<br />
^ § QaiutOjConcluílotex.am piiatur, vt procedat non folum íh<br />
melioratione terti) & quinti íiraul,fed etiam terti) tantü, aut<br />
quinti. tantü.In vtraqj cnim quota deper fe vigeteadé ratio,<br />
que in ambabus iüílis, quod no debeat minuere^ut deduci ex<br />
praecedétibjiSj^cliGferuetui' cade difpQÍitioJ.illud.ad.l.Aqui.<br />
Sexta-
LexNona, Clo£a Secunda* 49 9<br />
29 Sexto conclufiotx.ampliatur,vt proccdatnó folüjíí tona te<br />
pore mortis in eodem ftatu permanícrunt, quéiiabcbam tcmpore<br />
datedotis:fcd. etiá fi fii€rüt,vcl aufta,vel diitümua.Vtioquc<br />
enirn cafujeadem computatiofupra diftarcfultat: niclioratío<br />
pofteríorvcrificatuí" in bonis reliáis temporc mortis.<br />
Nití & donationes etiam íimplices pr3eccf^ffeiu,qiie (propteí<br />
diminutioncm bonoruni)€Íl'ent cffeOíe inoftidofxJiux.i.7. líi<br />
pra.Tunc cnim cefiarctcfi'eOus meliorationis pofterioris. Cü<br />
& donatiocíTet rcuocádajn quantü inofficioíajCX.cU.^.Quod<br />
tamen pcriculum cefíat in dote,vt ibi dixi.gl. i .nu.a 3.<br />
Cócluíio autcm noítri tx. íic declárala aliquibns cafibusnc<br />
ccflario liniitanda eft,vt iti cis dotes, feu donationes pixceden<br />
tes cummulentur curo bonis rcliíHs tempere mortis,pro dcdu^<br />
j0 ftionc terti) & quinti. • Et inpriinis aduertendü cíl (c^uodiá<br />
dixi, & nuncrcpcto)quod quantum ad meticndaskgiiimas ii<br />
lioruni,omnia alienara per patrem tiiuiolucratiuo in vitaj &<br />
in morte,cumínuianda funt5Cum bonis reliOis tempore mortis<br />
vt filiji coaipetat-cademinet legitima, quac compctcret,íi dona<br />
tiones faíbe non fuiílcnt,vt in authcn.vndc fiparcns.C.de inoffic.tcft.<br />
Quo ad deducendum autcm teriiimi & quintum/olttm<br />
efle coníideranda bona relióla temporc mortis, vt in .1. 7.<br />
íupra.non diminutis, necaggrcgaus donationí'bus prsecedentibuSjVt<br />
diftum eft.<br />
3 I & non decreícat, íítque eíufdem<br />
quantitatiSjCuius fulíTet temporc mortis, fi dotes ícti do«<br />
nationesfequentes fatft^ non fuiiTciit,íuxta ea,quae dicebamus<br />
fupra in glof. praecedenti.<br />
3 t Qiiod ex eadem rationc, pr-ocedet etiam, qwotfes mclforatío<br />
prnccedesefiet fa£í:a de re, aut quauratc certa. Qnia cu íolu<br />
valcat in rationc terti) &.qtiinfr:pro metiedo ta me hocterno
50 D Lex Nom,GÍoJfa Secundó,<br />
Nanicuni(eocafu)t,éuocari non pofsi^niíipropter legítimas:<br />
cric locus deciíioni text.in.d.auth.vnde íi parens. Curtí per do<br />
nationem nondicatur diminuta legitima, qux eadem futura<br />
erábante faftam do nationem .Quod tradiLGomez in.l. tp.<br />
Tauri,num.3 ^.veiTicex quo interminis.<br />
3 3 SccundojConclurio limitanda eft, nííiteftator autdonator<br />
expríflerit velic fe , vt melioratio tevtij & quinti^quamuis po<br />
ílerior.dcduceretur ex omni cumulo bonorum;aggregatis do<br />
tibus, feudonationibus ob caufam praecedentibus. Qaamuis<br />
enim taie.prarceptum non prodeílet, quoad rcuocandas vel mí<br />
nuendas dotes, feu donationes irreuocabiles praecedentes. \*<br />
perfecta do^auo.C.dcdona.qux l'ub mod. (quidquid in coñ - -<br />
trarium arguantjác varient Rode.inJ.quoniam in prioribus,<br />
in dccla.i.B.cgn].qu3eílio.6.nu.2.&: Velafquius iu.L .1,5; ¿Tauri.nu.^<br />
.& feqq.)Prodeiittame.n>Vt melioratio extendatur in<br />
cpiantum pofsitXme diminmione dOnationum praecedent ü,<br />
& legitimarura filiorum. Ijsenim faiuis , reliqua in arbitrio<br />
patris pofita íunr, & ab eius volúntatependent. Quod ctíam<br />
tenuit Áyora.parti.lib.2.q.3.<br />
3 4 Tertiocócluíio intelligSda eft^quoties melioratio poílcrior<br />
fait fa¿la de tertio & quinto,& fie qi]ota.bonorum,prout tcx.<br />
loquicur.Nam íi eílet fafta de re,!5c quantitate certa,licet cxcederetvalorcm<br />
terti) &quinti bonorum téporis mortis,non<br />
aggregatis donationibus ob caufam prxcedentibus: valei-et6ta<br />
men in omni ea quantitate,qu3e finediminutione donationú<br />
pr?ecedentiü,& lacfione iegitimarumjpoílcf.etiam aggregatis,<br />
ad id dotibus,feu donationibus ob caufam. Ccílat emm eo cafu<br />
ratio,pi'opter quá meliorationc terti) & quintifie quotcbonoríi<br />
diximus fupra reftringi, etiá ampliatis legitimis:^<br />
fciÜcetjtanqua quotat bonorü ,non intelügmur referri adbo<br />
na iá donata,licet eis aggregatis legitime non Ixdercntur. Res<br />
enim autquátitascerta effícacius prouidet ,&voluntatcextc<br />
dit,;n quantü. eft neceíTum pro difpofitionis valore, finedetri<br />
mSto donatíonü prxcedétiú &legitimarú,cü id ávolñtatc pe<br />
deat,autnunc proxime d¡xi.Finge patré, cui erat quatuor fi-<br />
!!),&mbonis. 400. dcdifTc filíse doté. jo. poftea auté mclio*<br />
rafic filiü in re certa válete. 1 Só.donatio vaiet. Cü nec reuocet<br />
doté)ncc noccatlcgitimiG,^ quibus (collata dote)remanét in<br />
bonis.214.CÜ tú fi fiiiú mciiorafíet in tertio 5c quinto bonorum