08.08.2013 Views

4 - E-Archivo

4 - E-Archivo

4 - E-Archivo

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Lex Sexta, Clojfa Semnda. 401<br />

promíttens, fi interrogarctur.GIof.fin.ín.l.talc paftum.f .fin.<br />

de pa¿tís:quam íbí cómendant omnes,& Iaf.in.l.3 .C. de íibef.<br />

prxter. Decius conril.46 j.num.8.


^4 02, Lex Sexta 9 Glojfa Tertiá-<br />

irreuocabilitcr donaflet fuis nepotibus ex tali filio defunrtorc<br />

certa: non pofl'et poftea illatn donationem reuocare,aut modi<br />

ficarc:vt vnustantü ex diclis nepotibus tota donaiionc repor<br />

taret.l. perféíla donatio.C.dedonat.


LtxSexta>G¡o[f4 Tenia* 403<br />

tjuod cum paftum hoc(rc vcra)non íít contra bonos mom^vt<br />

probar Coiur.in.^.par.rubr.dcteíKnu.j.legepoteft approbarí[vt<br />

patct in cap.i .tkfilijs natis ex niairí. adMorg. contradi.<br />

& aotat Baldas io.l. cum Archimcdoram .C. vt in pofleíT. 1c*<br />

gat. Máxime extam iufta rationc, fiiij aequaliter fueccdant.<br />

Requirit autem tcx. ad valorcm huins pañi, qued fít redaftum<br />

in feripturarn publicam.Quae in hoc videtur pro forma<br />

requifitajprout fentiunt omnes híc,(5c Couar.in.c. quanmíspa<br />

£lu.3.par.in princ.nu.2.adfi 11.Prout,6c alibi plui icsfcriptura<br />

pro formareqiúritUfjVt per glverb-iiifcripTisin. c. 1. f. poftquam.de<br />

ccníibus in fexto. A tqué ita in cafu huius tcx.non íuf<br />

ficict probatío per aequipolens,puta per leílcs^í'criprura pnua<br />

tam,vel partís confefsioné,vt aduertit híc Tello.num.6.


404 Z/ÍVV Sexta, Glojfa Tertia.<br />

in manualí c. 1 8.nurr!.3 eíl opiniorecepta c5munit€r.Qu&<br />

circa íi ame faftain meiiorationem cóftaret legitime de paito<br />

non mcliorandi,vcrius & tutius eflet meiiorationem no poffeficri.<br />

tt contra hoc cgo non confulerem. Si autempofl: faftam<br />

meUorationcm,praetendcretur reuocandaialiegaio patio<br />

anteriori,c5muncm opinionem fcquerer.dcfendendoeum, cuí<br />

melioratio faítaeíletíequutusconjiliú Abb.in.c, nihil.de eleilion.<br />

Máxime íi paftum non probarerur legitime per teíl:cs3<br />

fed perpriuatamfcripturamrecognitam,autfolam partís cófefsionem»£o<br />

enim cafu poííet fraus fufpicari,(Sc folo dido pa<br />

rentis melioratio irrcuocabilís infringeretur.<br />

(5 Si autem re vera fafta fuit feriptura publica hulus pafti de<br />

non me!iorando,quac eííet de perdíta^plane poflet probari per<br />

teftes^óc fufhceret.l.tcíiium^n fine.C.de tefli.Ex qua id notác<br />

omncs,quód perdita feriptura requifita pro forma, admittitur<br />

probatio per teftes.Quod ad propofítum applicant híc Lupus*<br />

n um. 7 • ¿^c • 9 • Gom ez. num- 2 S.C aíHi i o. v ci b. eferitura, & Ma»<br />

tien.giof.a.nura.íin.<br />

rtf IntelUgit autem Cafl:illo.nura.2 6. decifsíonem huius text.<br />

I vt ex pa¿lo nó.meliorandi excludatur ca mehoratiojfeu donatiOjquxcíTct<br />

voluntaría,aut gratuita: nontame excludatur ca»,<br />

quze cílct remuneratoriaJín quantum fe extendunt feruitia. Id<br />

tamen remunerandi genus inter patentes,& filios vix reperitur.<br />

Nam adhocferuiiía deberent eíTetalia, pro quibus patee<br />

poflet in iuditio conueniri: quod raro eucnict. Cum filius^<br />

propria ol>ligatione,ad omnia feruitia obfequialia teneatur.U<br />

veluti.de iuftítia & iure.l.fi pater.f. i. de donat. Si autem cafus<br />

eucniret, iam tune límitatio extra rem eilet: quia pater<br />

non tam donare, quam foluere videretur.l.fed íi lege.f. con»<br />

fuluit.de peti.hxrcdi.lntelligit etiam ex pafto non tolli,quiin<br />

pater pofsit de quinto pro anima difponcrc. Nam tune non<br />

infringitur in aliquo paftum: cum & hae redes ipít (etiam<br />

patre nihil difponcnte) ad id tencantur.l, 3 6. Taurí, quae cft<br />

]. 1 o.tit.4. fupra. Eandem opinionem fequitur Gómez.num.<br />

^ó.diueiía ratione:quia aliasteftator expafto cfflcerctur inteftabilis.<br />

Vtraque tamen ratio non videtur fufficiens. Hx redes<br />

en m ncceíTari) ( patre inteftato defunílo, vel etiam relíela<br />

commifsionc teítandi ) non tcnentur expenderé quínlum,proanimarprout<br />

ipfcmct Caílillo agnofeit, ín ¿iftA. 36.<br />

& nos


Lex Sexta, Gloffa QuftrU. ^-c j<br />

& nos diccmus infra.I. fin. glof. fin. Sed nec donatío itrcuoi.<br />

cabílís quinti definit va!ere,quaíi ex ea fíat qois in teítóiíis;<br />

Vtdíximus ín.l. i .fupra glof.2. num.2.<br />

Sedadhucopinio xquifsimaeft;,quametiam temiít Lopss<br />

híc Qaamuis cnim ex pafto non meliorar.di quét]uam iií tertio<br />

& quinto.refultct donatio,exqua quilibet conferoat ?qua<br />

Icm partera ex tertio & quintotquía tamenea donatioeKcíruf<br />

ex feníu c5írario,(Sc verbís negatioútlicct ííí íuílymcxckide*<br />

rcquecmriqj legara gratuita in damnum fííiorurn : iniuftum<br />

tamen tfietexciudere opera pia,^ f ffragia pro anima, Qut<br />

ablbims, & abfurdus inielíeelus fufiicir pro lemperanda dona<br />

tionecollccia á contrario , per eaquae not.in.i.conuiiiciíía.C.<br />

dc£piícop.


'40 ^ Gloffa Quarw.<br />

I promet/ode msjontr* Valct ergo ivreuocabilitci* promífsícfj,<br />

(ícu padumeic mcliorando, cjuodctiani do iure communi<br />

non valerer,tanquain contrarium libero teftantis arbi<br />

trío^uod itainfrmgttur per pacíum affirniatiuum , llcat per<br />

negatiutt.í.ílipulaLio hoc modo concepta, de verbor. 6c not.i»<br />

•* íl.J.pa£lú quod dorali.C.depaftis.^ Qj.iáuis amé m paílo negaiíao<br />

de 110a meliorando ílueuiquam ,lex fupra requíííerit<br />

icrip:uram publicanr. ín hoc tánica afíirmatiuo de meliorando,<br />

non reqnirir. Quia nec in donatioae rcquirítur.l. 1. fupra»<br />

i.fi al iqitid.l.íi donatíoper epiílolam. C.dedbnat. Nifi iníiiiuatio<br />

cíT.t neccfíaria,dc quo rn.l. Sancimus.eodem tit.ln quo<br />

lex íña vidítur irranonabilis. Cum enim pactuni de meliorando<br />

íi i. damnoíiusfiiijs-.ibicauu'us erat agencluni,in quo ma<br />

ius pedcuhuu verlabatur.c.vb; periculnm.de ckdio.in.ó.Ratíonem<br />

cliffiientis; inier vtrumqjcafum ferutantur híc Te*<br />

l]o,& Matieii.cum tamen vix pofsit aliqua ex cog tari, quser<br />

, fatisfaciat.<br />

3 » Riquiritatitém text.ad vaíorem hums-protnifsi011 isjcatifam<br />

' naatrimoni^aut alias onerofam.Ex qua,non folum fie irreuo-<br />

• cabilis promifSiO meliaraodi in tertio , íed ctiam in quintoítext.enirn<br />

in vtraqj quota ioquitur. Et liinc fiuumittur ampliatío<br />

ad.l. 1 .fupra.in quantum ex caula oneroía Eacit irrcuoeabiiem<br />

melioratÍOí;ctn-teitij: vt idem fie ín promif&ione meliorandi:<br />

Se qifod ibi dicitur detertio,extendatur etj á ad quin-<br />

4 tü:vtbenc hic aduertirTello,^ dixi in d.i.i .gLc^nu.; • * jMa-»<br />

trlmonii autem Gaura diceturoncrora,quando paftisrunt iam<br />

siuptía: cum certa períbna, proutexprimirur in-L 1 -íiipra illís.<br />

A'eibis, coíioíro í'ifrcero.Prepter terti] enim iateruentura , caula'<br />

dicítur on er oía, v bi dixi mus gl. 7 - Alias contraélus lucra ti u<br />

cft^tiam íi íit dos.I.Pomponius Philadeiphus.ií.fami.heiGir,.<br />

Vndcíi filio fícrctpromiísío meliorádi , quo melius Ín genere<br />

poffet vxorern ducerejiion cllet irrcuocabilis promifsiojprout:<br />

^ec melíaratio.Vt ibi dixi.mus5& not. etiamhic Gómez, nu.<br />

2,2,. Fie ret autem irreiiocabilísea p romifsio» fj veitemporc<br />

inatrímonii raíifiect?ír: v.cl filius poftea , ea occaílone, matiijnonitim<br />

contraxerít. Perea ^ quse dixinius it? dift.gloff. 7.<br />

Iiura.i^qu^ huc ctiam condKciintjeílenim eadem ratio pafti.,<br />

& meliorationis.<br />

I Matrimomumautem íasíi coiitraduiano fufíiceretad va>-<br />

T lidandaía®;


Lex SextaxGloJpi ^artd,<br />

líiandam hanc promifsíonenijnecctiam melioratíonem. Nc¿<br />

Cüim poteft tune dici caufa oncroía : cuín non fíat prxiuditiiim<br />

tertio, qui non contraxít ea occafíonc. Et fie debet fieri<br />

.-intematrimoníum.c. i. defilijs natiscx snatrini. ad morga,<br />

ibi. tmfore fyonfaliorum* c.quamuispaftum depaftis in.6. ibú<br />

Dimnuptui tradebatur, Bttradunt hic Gomez.numer. zz. Telio.num.<br />

17.<br />

S Qui numer. i 8. addit, huius promifsíonis cfTcftiim non<br />

annullari,ex nullitatc matrinionijííi poftea valide cum cade<br />

contrahatur. £t íubiungit excropluni,& lateexamínat.Quciu<br />

etiam fcquiturM.itien.gl.^ .num.3 .£t cít ratio,quia & donatioms<br />

proroiísio,pro rnatrimonío valido íntelligenda eft. Cu<br />

verba íint accipicuda cum cifcílu.l^.f. condemnatum. de re<br />

iudic. Et quia condítio relata ad a¿íu non confumitur in aílu<br />

inualido.l.fi filiae meac.ff.decond.^c demonít.<br />

7 Conclufioautem nonprocederetin proraifsionemcliorandi<br />

faíla filie, Ea enim cum, caufa dotis, non pofsit mcliorarí,<br />

vt in.l.i.tit.a.fupra.nec etiam ent capax huius promifsíonis,<br />


4 o 8 Lex Sextéy GloJJa Quartá,<br />

y Et hoc efl: fummc notanclum. Nam quot cl;c fitint fchcdulc<br />

piriuatx inte parenres, & tilias caula mairiraoni) melioratos,<br />

quibüs iiiij proráittüt non fe vfuros taübus mciioiationibus:<br />

cjux pa£ta,tanquam fafta in fraudem,poteiunt rcíciendí, nec<br />

aiocebuíU coaiugi,


Lex Sfxtá, Clojfe Quintó. 409<br />

teftato donatorí, íí folus extct, vel vtricj; parcu, vt diccbatr us<br />

ih.l. i.íuprá gl. 1.11. ^ /.Poílct tamen doiiator m ca parte^uie<br />

ad íe iure haeredítario íit dcuolutajaliiim ex filijs meliorare, lá<br />

quam in reíiduoterti) & quintijquod ex priori donatíone fu*<br />

períitjiufta.l. i o.intra,vt benc aduertit \iit Tello}nu.2© 5c.2i.<br />

Poterítcciam íilíus donatariusde tcnio.etiá in extrancum di<br />

fponere,iux.l.i.tit.8.infra. Nec obfbbit j^uod meiioratiofit<br />

rcgulanda fecundü tempus morris,cx.i.íet|. Quotemporc facceflorfilij<br />

intertio reperitur incapax.Quia ifta reduftio adte<br />

pus moriís,quoaci quantitatem fíí,vr deducatur ex bonisco te<br />

pore rciiítisrnon quo ad valorcm promiísionís. Qiíje cuni in<br />

vita valea^íitqxie ex ca ius quadlium fír'0,ex noftro tex. cius<br />

iuris ratione,poter¡i dírponere,quo ad ternum,remancnte ad<br />

huc difpoiitionc fubiecla regulationi fécüdó'ñh tempus mortis,<br />

cx.l.fcquenr.Et ídem feruaretur in quauis melioiatíone faíla<br />

filio,etiam qux efl¡et rcuocabilis.N am cum praemortuo donatario<br />

non ceníearur taeité reaocata,vr diximus in.i. i .ruprá.gU<br />

i.nu.3 3.11 filiusdeCvdens In vita patris^difpOLuir de tertio bo<br />

nerum ruorum,& paicr poílca decefsujnon rcuocata donaiio<br />

nc.rucccflbi' Biij in tertio confequetur ¡bi fuam rertiam parlé<br />

prout in reliquís bonisniíj. Sráütem valor donationis penderet<br />

á morte,vt quia extra caufam Oiierofam tííet faíta pro legitima<br />

filio in potertatCjin qua íeruatur ius comimejVt diximus<br />

in.l.i .íuprá gio.2.nu.


4T o Lex Sexta* Glaff t QumU.<br />

7 Mdloratío/cu mdtoriahahctHrprofana cum qudlitatibuspromtfsís> é'ÁÍ<br />

confuctisyquando qui promifsit faceré, nonfecit.<br />

i ^ ^ Ean ¿mdas porhechas. Et fie notaíquód íola promifsio de ¿o<br />

a « HnandOjVt circuitus viretiUshabeturproclonacioiie.* Facit<br />

"•^do^rina íoan.Ar.dr. ad Specul.tit. de avlion. & oblig. in<br />

princvbi tenct promirsioné obligandi in dece, ídem operari,<br />

ac íi obliga tus cíTct promiités.Cwius opiiiioné fec|uCitur A lex,<br />

Socín.laf.Pt rp.in.l.cunifundos J-. fcruütuü ímprudens. ff". (i<br />

cert.pet.fit cft opinio recepta comuniter fecundü Rub.cof.i^.<br />

Afíiiífbdcc.ó i .Couar. in.c.ciuáuis pa¿líi.in ínítiotertiae partí<br />

s.nu. 3.^ alios quam plures rclatoi á Tíi aq. de vtroqj retraad<br />

íin.tit.nu. 2í).Ht quod promii'sio de donado habeatur pro<br />

clonaüone,tcniícrut Lup.hic.nu-21.Caftii.gl.fin. Anas.nu.zi*<br />

id dedúcete? exilio tx .Qui tamen videtur in cótiaríü ftringe<br />

re,in quamü obligat patré^qui promiísit meliorare, vt faciac<br />

iTiclioratione,v.Sclicdiftinguít proniifsioné,a donatione,&quá<br />

uis poli: morré patris donatio pro faíla habearur-.illa diípéfatioeftjíSc<br />

legiscífeílus in poená patns.Imócx hoc deducitur,<br />

quód ínterim promirsio fióliabctur pro donatione. Et quod<br />

paftum de donando íl^diftinclnm á donatione.probatur quía<br />

pad^um nudum donationis efíicax aít, & aílionem producir.<br />

3 K íi quis argentum .§ - fi autcm.C. dedonatíon. * pa^lum au«<br />

tem nudum dedonando i neffkax eft, fecundúra Salícetiun in<br />

1. ^adfincm. C de condit. obeaufam . Imol. in. I. in xdibus.<br />

^,1 .colum. 1. dedonaúon.Altxand. in.L iurisgentivan.num.<br />

10. ff. de paííis. Galiaula in Rubr ica de verbo nm. num. 11.<br />

&. 12,0. Aretin.confil. 28. Mateíií. nota. 46.P urpurat. in. L<br />

1. deiurifdidion.omnium iudíc.inim. 6$. Aictat. in. í. 6 paito<br />

quo pocnaiii.C-dc paftis..Mir.chac.dcíueccr. piogre.-^/.<br />

num.3 2. & alios piares, quos refert Tiraoue! . vbi fu pía de re<br />

tracl.conuen.ín fin.t'ítu.num,48.Eacinni ctiam ía contraviü,<br />

caquis aduerfus di ¿la ra doítrinam ioañnis Andrea; cummulat<br />

Dccius in dlfto. f.feroum tuum ímprudens. in principio.<br />


Lex Sexta, Gloffa Quintá. 411<br />

tafu vidctur inutilis:cx illa cloíh'ina loan.Andrec, que (prout<br />

clixí)eíí: inagiscomimitcr recepta.Non obitatc5iiclerat;o,qua<br />

feci de nofLo text. cp ex quo pater compeliitui donaic-.diítinguítur<br />

promiísiojá do nar i one.Qua ra ui s cmm i fia íin diuería.:<br />

ex quo promíttens donare tenetur adinipleretraiione vilandi<br />

eircuitusjpromífsio habetur pro donatione, promifsio folü h¿beatur pro donatíonc<br />

poíl viiá promiítentis ; vt inqu't texr. Quia non per<br />

hoc impeditur fiíius in vita agcre^prcraiCiinierpellauonCjVcl<br />

aliaspatre Gonitituto in rnora donandi.Quod in eodem libelío<br />

ficri pote^quo petatur, vt pater ex partoi conii cliatur donare<br />

,


4i i Lex Séptima > Glojfa Prima.<br />

traditionem fcripturx, vcl per claufulam conftituti, qua ex<br />

tune pater cooftiiuat fe nomine filij pofsidererfs expaftofio<br />

«anclas. Nam cum pa^ium iftud habeat cuncium cffcftum donationis.eiídiin<br />

modis debetirreuocabíic fieri,qujbus& donaiio,vt<br />

in-d.í.i. íupra.<br />

Mortuoitaquc patre, vcl alias conftítuto in mora , a^i potefl:<br />

ex promirsione. Habctur enim pro fafta melioratio, cum<br />

omn busfciUcétqualiraíibus,&conditionibus exprefsé contentis<br />

m paiíio.a gum.text.in.i.j.tit^. fupra. Idem íí conditiones<br />

eíTent fub !íiíclle¿le,puta quia promifsit faceré meliora<br />

tionem titulo maiorix: haberetur enim pro facta,curn conditionibus<br />

á iuie requiíitiS,(5c cófuetis/ecundú Teliohíc.nu.i<br />

L E X SEP TI M ¿í.<br />

g J ^ ^ S V A N D Ó El padreé kmadrc5por con-<br />

íí^li^ trado entre biuos, ó en otra poftrimcra<br />

b volunradjhizicreáalgunos de fus hijos 5 ó<br />

decendiéres alguna mejoría del tercio de fus bienes:<br />

Que la tal mejoría aya confideracion á lo que fus<br />

bienes valieren al tiempo de fu muerte,1 y no al tie-<br />

po que fe hizo la dicha mejoría. láS-J.?.<br />

C LO SSA P RIMA.<br />

"jr\ Voi melioratio tertij & qumíi, etUm data per contraSlum io-<br />

^ ntcimpediatur aut rt-<br />

itocetítr in ~\Hta p¿tris* Dimtnutio tamen honormn, aut AS dienam<br />

inurim contingens nocet domtioni >& per confequms mgm nrum<br />

hmofum prodmt. ^iTmnm mtem rerumdonatarum atttnden*<br />

da ejiftemium tempHsdonauoms* Ét qmd in ijs donatiombus requu<br />

ritur vjfmmtio,<br />

Mdieratio


Lex Septims, Glojfa Prima. 415<br />

1 JUf&w^0 TtgvXliA ejl fzcundüm valorcm bonorum tempore mortis»<br />

a j&eiiorMoy liat}¡t rcduccnda ad tcmpus mortis > non ejl coniitio* co<br />

mlis. er mm-<br />

3 Do«4íio ícríi/ bonorunt) (¡UÓ crunt cum moriar, conditiondis c¡i,<br />

4 Conditio legalis femper hubetur pro exprcjfa, v num. io.<br />

6 Donatio iqojjiciofa ex nunc non ref cinditur viuo péttre*<br />

7 QBmU inojjiciofíe donationis, non datur viuo donatorté<br />

% L./?quis argentum-i .fedfiqm.Cde donat. decUratur»<br />

9 h-S, tit.f.part.f. decUratur.<br />

i 1 Ápignatio ra ceYUy


4X;4 Lex Septma, Glajfa Pr 'mk<br />

t % mliorutio tugeturfi bona tempore mortts fmt rfM&* ,er cxcdant hon£<br />

quíg pdter habebút tanporc áonatioms* r<br />

2 9 QMOM bonorum relióla in teftamento refpick bona relíd* tepore monis*<br />

3 o limin mdiorationc iaU per contraftmn, eti'm tituló donationis.<br />

3 i Doiutioquintifa'ia ex trauco no a:igctur ex bonisfuturis tépore mortis*<br />

3 z Aiigmmttí meltorationis ex bonis fuper lucratis no potefl peti ante mort'é*<br />

3 3 eJi&iM.ttio nrmt dotiatarum>í¡uo temporcfit attendenda.zr num. 40.<br />

3 4 e^£}iimatio rciconferendx attenditurfscundum tempus mor ti s, excliifd<br />

dimiifdtiotte citra culpam.<br />

3 j ^atcr}quéadmodum temur daré dotm,td


Lex SéptimaiGhjfa Prima. 415<br />

nutionc & augmento. Pi out inle^is generalibus/eu vniuer<br />

íalíbus atteditur.l.gregc.dc legaui 4,peculiuni.delcg.2.1, pen^<br />

defund.inrtr. l.qu?£; cíTet^irreuocabilis , etía<br />

excaufa onerola. Q^ejquáuisexijXupr.fiatirreuGCabiHs: fect<br />

condi.tio,quíe;- rcíukate^wclatione adtépíusjmorti^ ( de qua xá»<br />

hac lege) non ¡vídetur ccíTareífed fufficeread defendendú pa1-<br />

3 tre,ytame morteni no tencatur quidqüáíradere.* Váde quéadinodü<br />

íi pater donaíTet tertiu bonorú fuorújquae erunt cum<br />

morietur-.cocluíio videtur clara^q? filius ia vita nihil poísít pe<br />

tcrejquatumeüqy i nterueniat.cauía onerofaicuim donatio fit c5<br />

ditionalis. i. Sthicu quí meüs etit^deieg, i .1. Mam & íi cuino-'<br />

nap^cum lege preeedenti.ff.de eónd.índebiIdc vídetui' etiam íi<br />

non expriniantur illa vcrba^qiix erunt cu morian oum á lege<br />

4 iíta íiibíntelligátur^ íítqj coditío legalisex natura 3¿lus,qu»<br />

femper habetur pro exprcíla.i.3.de legar, i.<br />

^ Sedcotrariú eft veritas:imó,q> donatio tertij irmiocabilis fít<br />

ftatim tradéda fecundü bona praífentía tepore donationis. De<br />

quo eít cafus in.l.fi quis argentu.fiícd 5c íi quis.G^dc dona.Et<br />

jpbatur in.l. i.Se.ó.íupra.cuius verba & dccifsíónes cu cfrcft a<br />

ftx fenfi inteíiigédx funt.l.4.§sCondenamrri,ff de reiud.N on<br />

©bftat text. ifte in auantu íimiles donationes refeíñuir ad va<br />

loré bonorúfccundútépus mortis.Quia iílud principaliter fit<br />

ratione i€gitimarüfiiiorü,vt ftatim dicemu£,ac! effcñu inuefti<br />

gádijVtrüdonatio íit inofficiafa,vcl nó.Qtiod Hcci pédeat á valore<br />

bonorü fecundü lépus niortis-.donaíio mterim no impedí<br />

turnee furpéditur ^bonis prsefcntibus-.íubea oecafiGne,q> in<br />

$ certúíit,an tepore mortis fitfuturainoffíciora^^ NS etTa fi donatio<br />

effet reijvel quatitatis cert3p(quíE cx.L r o.infr.cílet redti<br />

ceda ad tertiü


4i 6 Lex Séptima, Gloffa Prima.<br />

pus raortís ad videnduiii,vtrum forfamJunftiS medio tcmpo<br />

re quxfitis facultatibusjdónatío fuftineaturjfccundúm glo.in<br />

1.1 .C.de inoffi.donat. g.quacft.Quam ibi fequuniur Cyn« Bal.<br />

Paul.SaUcet.5c c.vtcri omnes,íbcunduni Gomezvín.I.ip.Taur.<br />

11U.3 ^.verfítertioinfero.Etprobatur in cade111J.29.qux eft,<br />

j k 3 .tit.S.iufra in fi. vbi idé notat Mat.gl.fin.n. 3. ^ £t eft ratio^<br />

quia querela inofíiciüíie donation s,per qua eíTet ímpedicda,<br />

aut rcuocáda donatiojnó datur patri donati,íed alijs filí}s. 1. i»<br />

pcrtotum.Cde inof.don.& e s non competit viuentc dona<br />

tore.Nam cúm d«tur praetextu l^fionis legitim3e,vt in.d.tit.de<br />

inoffie. donar.


Lex S éptima, Glojjfk Prima.' 417<br />

tton implcrct valorcm quotic bonórum prarfcntium .non im*<br />

pedí retar filius agercad rupplementum, vt quot a bono ; ú donata<br />

cffcílualitcr traderctuv per ea, qux dixmius ín.l.3 'ruprt<br />

glofl.3.<br />

Exhacautcm reduftionc donationis ad valoretn bonorum<br />

fccunduiD tempus snortis rcfultat dúplex notabilis eíícftus.<br />

14 ••'Pruims, quod fí cotcpore,propter iuílani patris crogationi<br />

alicnatiGnéjVel diniinutionc bonoru>quocuq.i cafUjCitra frau»<br />

dem,contíngcnteniJdonatio(q\iamuis irreuocabilis praccedés)<br />

excedat teruü^c quintum,íecutiduin lempus mortis,tanquam<br />

inofficiofa eft rcfecanda,í5c reducenda ad valoret^itij & quin<br />

tijíecundam tempus mortis.Quodcft notabilc. Ha revera do»<br />

natiotenuit á principio irrcuocabilíter;& tamen pofsibilecíV,<br />

quodlnuito donatario,minuatur: fi patris faciiltates, ceífantíe<br />

fraudejdccreuerint.Prout intclligüt ^aíliilohicen principio,<br />

& Gómez in.l. 1 /.Taur.nu.io.Qui addit ídem (fíe, etia fi me<br />

lioratioefletafsignatain aliqua refpeciaii,cuiuí íit tradfta pof<br />

fcfsio.Nam licct parer non pofsít cam alienare, ex quo traiífi*<br />

uit in


418 Lex Séptima, CUjpt Prima. 1%<br />

tiercvtcolUgitur ex Bar.in.Ln6Vfqj a


Lex Séptima, Gloff* Primé, 419<br />

glo.fin.nu.í. & Gómez in.I.a^.num.j j.T*r. fccuiído íiifero.<br />

Hlad aducrtendum eft^uod iara dixi^nunc rcpeto:ita pa<br />

tri alienationem bonoruni)fcu difpofitionem pcrniifí'iaiiijin da<br />

num mclioratíonis praecedcntis, fi omnis fraus abfít. Aiiás ínter<br />

bona computarétur,que dol© faAum eft,vt abíinr.l. i .f .co<br />

fertur.i.a.f.de illis.flf.de colla, bonorum. Intelligimusamctn<br />

de ea fraude,qu2enon fit etiam nocitura legítimis, fecl quar pof<br />

fit per filios rcuoeari.Alias nulla ratío patitur,vt ccdar in dam<br />

numlcgitimarum.Qu3C ncnpcíTunt ctiam fraudarMcctindura<br />

Bar.ín dift.l.non vfcjucadeo. flF. íi quis a par. fuc manum. &<br />

fupra diOnm cft,Et fic fraus,maiori priuiiegiojnon debct noccrekgitiniis,quam<br />

meliorationí. Cum illarum cónferuandarum<br />

caufa fiat red udlo nielíorationís,alias írrcuocabiíis , ad te<br />

pus raortis.cx hoc tx.Quid cnim fi pater pofl: fadam meiiora<br />

tionem fraudandi cauíaproicciírctreliquumpatrinionium in<br />

inarc?Quainuisg!.in.l.i.Cdc inof.dona.q.tS.dicat ccdci'edáno<br />

Ieg¡itiraarum,cü qua ibitranrcuntonines,6c fequunturcxprcíTc<br />

Bal.n.3.5cA ng.n.^&: probatur iu.l. i .f .fed fi forte. íí. íi quid<br />

in fiau.patron.ibi. Nrf«i cr fi dcceptumpretimlibertusprodcgiffct: f<br />

iuretame iítofili) noimpedirctur agcrequerclaaduerfusdona<br />

tionc ex hoctx.vt dixisnus nu.prccedenti.Cú fatís fit donatio<br />

ncm téporc mortis reperiri inofficiotTam. Quodfi poli: mello<br />

rationé tertii & quinti fierct donatio extraneo > non vaieret.<br />

Tice nocerct mclioration'.Satis cnim dicitur fraudare^ui alie<br />

nat titulo incratiuo.i.qui autem.-v .fimili modo.ff.de ijsquae in<br />

frau.crcdi-Scd eo cafu ncccílum cíl íili)s qucrclare eá extranci<br />

donationé.Ná'CX quodonatiofilíi lanqua krev]ocabilis,6c pri<br />

ma,n6 fuic inofficioiV.no potuit ex poíllfafto ficri perahera<br />

donatíonc.C)u3E tanquapoíterior, &inofíicíofa, qucrelarda<br />

eritper filios. ArgumenTo.l. fi libertus. f. fin.de iure pairo.<br />

&trad¡t Bartolus, numero, fin. in.l. j. C.dc irofficiof.dona.<br />

quem ibi fcquuntur omncs.Si autem extrancus donatarius fa-<br />

Áa excufsione reperirctur non foluendo, pcíTct rcuocari melioratTOjproimpiendis<br />

legitimis, prout fi paicr cam quantitat8<br />

prodc8;'ffct,per ea que diíta üint.Si auté d nalioficret alteri<br />

¿lio-etiam íimpliciter (quae ex. hi o.infra.folet intertiuia<br />

^ quíntum imputari) non vaieret, vt fimplex, cum de ijs<br />

partibus fit iam defpoíiium : fed vaieret pro legitima . Et<br />

hsec ,


42.0 Lex SeptimAiGloJfa Prima.<br />

ticceíTaría, puta dotis) non minuerct prxccdénrem níeUorationem<br />

tercii «5c quinü.í^iffi potiusdonationcsiüe fafte poíl<br />

jnclioratiorem ivreuocabiícoiClicctnon reperiantur intcrbona<br />

def un ü i>tc m p o r c m o r t i s) a grcga n dat t am c n c r « ni ci u s pa -<br />

tximonioCfaltim verBaliter)vtíufí:iiicatur,& nondccreffcat ii e<br />

líoi'atio piseccdcns. Rcputatur cnim,quoadhcc, cílc in Bonis;<br />

quiáaiiás fraudaretur primusdonatarius,vt dicaminJ ^.in-<br />

£ra.glo.i..6c gló.2.nu. 3 i. Sed nccpotcft viderl aiiaiatú qued<br />

íili js pro legitima datura cft. Sícemm data non minmint j atf<br />

imoniunved aleuiant-.cum ílt datura filio íucccdcrc debentij&<br />

íit quaíi folütio debiti iuxta gioarLUfi craancipata.G.deiíuis<br />

&fa¿tiiigno. Etnon eft iüftuoi talem dírpofitíoiiciTi mlnuere<br />

melíorationem ptxcedentcra.Cum íit etiam ea dílpoíitio<br />

fubicftaeidem redu¿iioni adbona rclifta teniporernortisívt<br />

velper coliaiíonem, amt querelara reducatur ad debitum<br />

modüra; füccefsibnis. H't in.l.i. & per totrum. C.deinofficiof,,<br />

donar. & in authentica. vnde íl parcns. C. de inoffu tefta.-<br />

# 5c in»d.I.5,tit.S.infra..<br />

^6. Bt ex prjecídcntibus infenur coraprabatic ÍHÍKS opiníoní<br />

quam fupra tcnuimusm.l.j.gloiT.j.infinCifcilicct, quod rae-i':<br />

lioratio tertíj & quinti(quamuis irrcuocabilis ) reraaiiet obnoxia<br />

^ ri alieno futuro parentis: vt cius ctiam ratione po'sit<br />

niiinú.Ita> vt fi teraporc morúSipatris, liona repetiántur diminuta<br />

proptetícsalienuni ,poftfá£í:am n eiiQraiioncjii con*traíVum<br />

, & eo rcfpcíluv nielicrationon poísit contintri in»<br />

tra tertínm 6c quintum Bonorum tempore morris-.fitirerecan-da<br />

tanquani inoííicioía , & rcdiiccnda adbora leliíí a tempore<br />

raortiSjCx ratione liuiustexr.óc cori nuqu^ íupra diíí a funt..<br />

Gimienim pate^peísirinterim diíponcrede ÍUíubonís : ¿fe ca<br />

diminutio , fraude ccíiantOj contingens neceat mc]joratioiii;<br />

prxc£dentí>.qnarau2sn'reuccabili>& traditse : fatis dicuntur<br />

bonadiminuta propíer ap$ alienuni, cui fuBiacent. 1. itbíigra—<br />

tura;l.bonade verBoium iBgnificatióne. I. fí quis mandatu.<br />

line.fF.de ncgp.gcftii,<br />

Inquo propofitonon omiítam qvod poli: Huiüs operis prí-»mara<br />

seditidnem Yelaftjuius in.l.tí »T£uri.gle. ranura. 15.IÍ—<br />

Bcteiiirais bane noftran} opinioncm contcnipferit,& miícen<br />

doHiaioranim,6l nieliorationem inciaocgbiltra ,10 vtíoqtcfc<br />

®ur«ivcriUi Ciidit,, debita contififía pcft dcnaticnim, non<br />

gra—


Lex S eptim3> Glojfa Prima. 4 2 x<br />

grauarcdonatariú. Ex co^uia fi debita pofteriora dedaccrea<br />

tur ex niclioratione írreuocabiii antea faíla, per indireílum re<br />

uocarctur,quod expreíie nec|uirct reuocari: & donararij niiris<br />

fraudarcntur.Maxinie.fi donatio cíTet excaura oncrofa matrt<br />

moni) cum tertio.Quia nuiui,^ filsjs narcituris prxiudicíum<br />

fieret.Pollentque parentes aninio reuceádi meliorationcm, 5c<br />

f raudandi donararium,pluriraa debitacontraherc.Et hanc opinioncm<br />

dicit tenere Gómez.in.l 40. Tauii. mmi. 7 2. adn«<br />

nem.ác Peralta in.l,3.f.quifidei commiír.num. 1 aS-dchered.<br />

inftituend. d Molin. libro.i.capit. lo.numer. 1 i. Se Míeres.<br />

;i.par.cj[ujcíl:.24.nnm.55. Qui b u s «1 i cit n o n ob fi a re n o íl ra meo<br />

íiderauoncro, de regiilanda melíoratione fecundum tempus<br />

íxiortis, ex hoc tex.3. fupra.Quia dícir non bene ex eo de-<br />

donantis a tempore faftx donotíonis irreuocabilís exicrir^nce<br />

byppotecsc fubijci potuit,ncc alienationc mfiiui QL:cd<br />

^^igeníofca fimíli dicit probarirex.Up.ínfrajdúm ibi melioratio<br />

non deducitui; ádoic,nec adonatione propter nuptias, fea<br />

alia conferenda.Cuíus rationem candem dicit eílc, quod dosj,<br />

aut donatio propter nuptias, feu aüa conferci daj ílatim ci m<br />

fuit efícíla irreuocabilis, ádominio parentis exiuír, nec po«<br />

tuitper donatíonem-pofteriorcm minui.Sicut e conucTfo meiioratioirreuocabilis<br />

no minueretur per confl tutioncm dotis<br />

pofteriorem , quantumcunque fít neccílaria . Máxime , quia<br />

li debua deducenda funt ex cummulo totius hxrcdiíaiis, in' cr<br />

ca,congruum clí deduccrc melioraiiop.cn] írrcuocabiicm, máxime<br />

ex caufa onerofa jCum rtípetTiu eius pater iam dtbiior<br />

cífedusfit.Hxcillc.<br />

Expcdirct profeso, vt aut reílius perccpííTct, aut modera*<br />

tíus reprobaílet. £11 enim opinio noííra veriíiíma ,


4^2. Lex Séptima, Cloffa Prima.<br />

fie patcrdífponerctdc maiori ten i o 5c quinto, quim fibi lícerct<br />

in prciucliciumfiliorum. qucdeirc non debet. Et proccdit<br />

hoc,.noníolum íi filius melioratus inftitutus adeat hxrediiatcin,íed<br />

etiam fi repudíet. N a quamuis nec adicns,nec repudians,pofsit<br />

ácrediioribus refpcítu donationis conneniri pro<br />

setcalienopoft donationcmcaufato, (üectrepudians poflet,<br />

pro a* re alieno temporc donationis quotae contraílo^quod tamen<br />

£uit oblitum ,emcrfit amera ex poíl faélo,vt diximus in<br />

% ^.fupra glo.^nu.i 3.) nec creditores fmuri pofsintdonationcm<br />

reuoGarc(etia fi ab ipfo donatore poffet alias reuocari, vt<br />

dixiin.l.i.fupri glo.g.nu. fin.) nifi conftarctcíTefaftain corumfraudemjiuxta<br />

^io in auth.fcdiam ncccíTe.C.de dona.an<br />

te nup-quam ibi fcquuntur DD.«5c not.Bart.f in.l. ait pretor.,<br />

f .ita dcmum.ff.quae in fraud, cred. & laf. in.f, item fi quis ip<br />

f raud c.nu. 6 2 .de aíl i o.P ro ra i nue n da t a ni c niel i or at i onej^at ió<br />

nceris alicnij queadmodum adcunte donatario^n indicio fá*<br />

«li.h^rciftextraílo omnicre alieno, fit rcguíatiotS niclioratio^<br />

niSjquamlegitimarumjfccundum tempus mortis: eodem mqgpt<br />

donatariorepudiante,ali) fVatrcSjquorum Jcgttimx reper»untar<br />

diminutx hinc,propter xs alienunijir.depropter meliorationcm:<br />

cum acs alicnum non pofsint reeufarc,cü víncat


LexSéptima, Glojfa Prima. 423<br />

gUf.ín.l.Titia Seio. f.Inipcrator.de lega.i.l.perfcftadonatío,<br />

C.dc dona-quae fub mo.íSicc aüj filij patiuntur iniuríam, qmbus(ob<br />

id)ncclegitiraatoliitur,autniinuiiur. Nam ctia íi dos,<br />

vel donatio poíterior eífet inofficioí'atpotcft, & debetpotius,<br />

^uam prior(quac iurc fa¿ta cftjác non fuit inofíiciofa)pcr que<br />

reláreduci ad debitu raodu fucccfsionis.Quod no ett in ^rcali*<br />

no, ^ nec poteft rcuocari aut recufari:&cú rainuat legitimas,<br />

vt in.d^f.qaarta.null' recurítí» rcmanetfilijSjniíi aduerfus<br />

liorat¡oncm.£theceft ratioiilíus.l.9.quatenusinfcnlucontra<br />

rio probat,mcUorationcm irrcuocabilé precedentem non minui<br />

per conílitutioncdotís,autaliasfcqucntcm:vtibi dicenms<br />

gl©.i.5clatíus gl.s.Non obftat,quod hac via fíat preiudicium<br />

nieliorato.Quia non eít mams priuilegium nicliorationís^ctiá<br />

«x caufa onerofa, quam iccitim? filioruin'.cum vtruxnquc cade<br />

m difpoíitionc vtatur, oc attento valore bonorum rempore<br />

mortisrcguktur. Alias pater dirponeret de maiori tertio «Se<br />

quínto,quam legitiín.T rcftantc$,deduéÍo xre alieno tempore<br />

mortíSjpaterentur.Et íicmeUoratus non poteft díci iniuriam<br />

pati ex natura legaii nsgbttj.Koh obftatquod daretur locus<br />

fraudibus,& animo reiiocaadi, ícu fraudandi, poílent debita<br />

contrahi.Quia cafusilOte jndubítabilis eft, nec in eo loquimur<br />

vt fupra ct 1 am expiieut m ÜS,ÍC¿ mxK alieno bonafi de, & ex<br />

caufa neccíTariacitra fraudem contrajo •<br />

Non obftat auchoritas Gomctij, Pcralt. Molín. Micrcs.<br />

Kam &omczius,(Sc Moiln-diuerro cafu loquuntur,in maioratUjfcilicet,<br />

faAo Regia facultare irrcuocabiliter. Pcral.autcra,<br />

eod&m vitiolabarat,quo Miercs) quatcnus coniunguntetiam<br />

17 mclioratioué.* Verfatur ante ínter vtrnmq; loga difící^cntia.<br />

Nara maioratus irreuocabihs fav^us Regia facykatc, non poteft<br />

rcuocari,autdiminuipcr xs alícn*Lm ab inftitutorecontra<br />

Aum. Noncnim habctillam reía tío neniad bona r


424 Lex Septima,GlcJjfa Prima.<br />

quccliminutioncmbonoruminílitucntisindaniTiunialíonim;<br />

íiliomm.Et fianc opimoncmjetiá poft faéíam rneliorationcm contrallo,coínputeiur<br />

íiue ín coliaúone,fiue in querela»<br />

119/ lUudtaduertcndatrrcíti quod fiídebita hxreditaria poft fa-<br />

(kam melíoracioncfii irrcuocabikni, eaufata abforberent bona><br />

reliüa tempore mortiSj;& infuper íneliorationem fiiii,aut eius.<br />

partem}& filius donatarius repudiarct hae reditatécTunc qua-<br />

ti are tit cjuerelxíCU m creditores. de per fe Tion poíTent rcuoca r c<br />

dónatibneiiiiqu^non eflet in iorum fraudeni.facía, vtdiüuní<br />

cft.Si tamen fratres (fauore cred^<br />

trem dónatariísm velent CDnfulére3i& gratiíicarí)agerent que»<br />

relajtion eíTctex donatione extrahendum ses alienun),fed tan<br />

•t^tti^^'^fs^Blibri^ '»^^lna«int^iUi'dáiddii^id]^^6 cius<br />

tertia & quinta parte, & i nfuper légitima dónatarij iGum .ncc :<br />

donatid porsit reuocari per creditore^ necilias cius partes per<br />

fratres* C^i tamcn ratibneni kgkimarum,^<br />

buivtur refpondere creditoríbu^ legitima femper ohi\o><br />

xiácftjytín dií^.l.PapKf.qu<br />

i>us, videtur opinibnem noílram remanerc fatis comprobatá;<br />

ab iniüfta contradlftíoneVekfquii.Per qua? etiameauendum<br />

eíl áiGütc. alias dbilo^libro.i. quaeílíGm^ 5. oui eaudem. opinióneiBiCum<br />

Peral.'Se Micr.ainplexus eft. Eius enim opinio.<br />

íhimaioratu, noíi in jnelioratione^quamuis vinculata<br />

lígendácftí.<br />

Se per conf^üens non videatur extendus ad quinruni >• prout<br />

ctinm vidétur vrgeñtius collíg^ exj • g .íupra^ Qúae cuín ins<br />

f|r i nci pio(qua tcnus traüaí dearbiírio^.tris.jafj-i-gnattdi'remi


Lex Septma&ofá Prima. 425<br />

pro mclíorationc)expreíl'eloqiiatur dletertio & quinto : ftatim<br />

infra,quanclotraftat de rclatione valoris ad tcmpus mot<br />

tiSjfpccialiter rcftringtt fe ad tertium. Cen tAnto que no txccad d<br />

dicho tercio.Adhuc lamen ifta decifío pro rcgulañda inofíicío»<br />

íitatedonationis,d,cqua agiiauSjprocedit etiá in quínto,p» out<br />

bené aduertunt Tcllo,


4*6 Lex Septlmá, Clojpt VrirHa.<br />

^etur «lofíiciofa: ex alia Icgc id corrcílú eíltcum filia non pof*<br />

fitdodsrationcmclioran.l.i.titul. i.fupra. Qua iege ftantc<br />

prodiracticnda inofficíoíitatc dotisjantc omnia tempus datas<br />

dotisconíiderandumeít.áccundúm quod dos non excedattaxam<br />

illiuslcgis,ncc£lia dotis ratíone melioretur. iuxt.ea qu*<br />

diximus in.l. pracccdentí.glo.i.Qaemadmodum,


I LexSéptima, CloffaPrirná. 427<br />

tonftantc matrimonio,vt in.clJ.3. Quod nó erat de iurc cómu<br />

ni.Secundü quocÍ,clos inofficiofa nunqná rcuocabatur cóftantc<br />

matrimomó^propter preiiuUciü mariti^ui ex caufaoneroc<br />

fa pofsjdct.l.fi.f .íi a fGCero.ff.qux in frau.crcd. Vbi not.Barr.<br />

Queni íbi fequitur Ange.Bal.ác Salí.in.I.a.G.co.Ange.in.'f 'fi<br />

resaliena.inft.de lcg.Iaí.in.§ .ité fi quis in fraudc.de aílio.nu.<br />

3 o.Et cü Bar.cftmagiscómunis opinio/ecundu Lup.in.c.pei:<br />

veftras.3.not.f.24.inconftituenda.nu.3. Cyfue.5c Gafti.in.l.<br />

a9.Tau.Scgu.in.l.cohcredi.f.cumfili3e.nu. 129. &feqq.ff.dc<br />

yulg.Sc Capi.decif. 181 .nu.a. Cuius cótraríü decidittir in.d.<br />

1,3 .vt ctiá cortante matrimonio^rcuacctur dos inofficiofa.Im»<br />

& de iurecomuni id veriusaliquibusviffunicftjCx.l.i.C.dein<br />

offic.dot.quae gcncraliscft,nccdiftinguit ínter matrimonium<br />

conft5s,vcl folutü.Sicctiam ptoccdit.l.z.C.dc rcu. ijsqux in<br />

frau,Nec obftáttex.in.d. f. fi áfocero^uia loquitur fimpliciter<br />

índotc,qiiae per maritura pofsidetur titulo onerofo.Nos<br />

auté loquimur in nimia dote.lllc enim exceflus non poísidetur<br />

per marítum titulo onerofojfedlucratiuo.l.fi fponíus.f .cir<br />

ca-ff de donat.inter viruin.&tradit Ripaiin.l.fi vnqua.nu.2%i<br />

& ibi Tiraq.vcrb.donationc largitus.nu.é^ C.de reuo.don;&<br />

ideo pétciVétia cóftatc matrimonio rcuocari.Qood tenuitPau<br />

lusin.d.l.i.C.dcinof.doti.Lupus.ín.d.cap. }cr vcftras. i¿<br />

nu, r 6.5c'§^4-nu.3 .^omez. in.I. t p.Taur. hum.34.Molin;<br />

intraft.de donat. faftis in contra, matrimon . num. j p appelíáns<br />

communcm opiriíoncm erróris portentum, & Bae^a de<br />

dote.cap.5 z.vbi late comprobat.quera íequitur Matien.ín.d.L<br />

3.tir.S -infra glof.6.nura.$.Qux opinioiure Regiocomproba<br />

taeft ex.d* !.3.QuaB fi nonextaretopinio Bart. communiter<br />

recepta verior erat,ex tex.in.d;f. fi a focero. Nam cum ius ere<br />

ditorum fít fortiusiure filiorum inbonis patns*l.Papi.f .quar<br />

ta.de inofli.teftam.&; crcd'tores non rcuoccnt dotcm, vt in. di<br />

f.fi á foccro.ergo necfilij.Quia fi vinco vincenté te,afortiorí<br />

vincam te.I.dcaccersionibus.fF.de diuerf. & témpora^ pracf. no<br />

tat glcíTa.in. I. CiaudiuS; ff.qui potio. pignor. & vtrobique<br />

Bartol. Nec fatisfacit foluiio,quod ille text. loquatur fimpliciter<br />

in dote,non aütem in dote nimia & inofficiofa; Quia fa-<br />

HS nimia, 6c inofficiofa^s eíl, quie ex alieno fraude inter-<br />

•'«emenie • coftííritifit-or•y^uap^üdhuc non reuccatur , vt ibi.<br />

Nec diftm^io illa inicr dotcm congruam , & excefsiuam,.


4^8 Lex SefpfkpXjloJfa Prima,<br />

vt cxccíTus pofsideatur titulo lucratiuo, iurc probatur. Nam<br />

rext.in.cl.f .circa.cxtra rcm agit^ác adhuc militat ratíotcxt.iii<br />

d.^.íi á foccro. Cumfatís excefsiua dos fit, quac cxccdit vires<br />

patrinionii,(Sc de alieno foluítur. Itirc ¡taque Regio hoc ceíTat<br />


LexScptimaiGlolfá Prima. 429<br />

itis^rcgulatur/ccundum tenipiis ra ortiSjídcm dices cfíV4 in ter*<br />

tio, ¿t quo dcfccndcntes pqftuurclifponcrc in }»íci-udiclum af<br />

ccndentiuraivt eius inofficiofitíis reguíctur codejn níodo, ex<br />

cadera rationc,& xquiparatíon^vtriufque fucccfsionís.l. nam<br />

& fi parcntibu$.ff de inoffi.teftam.Uj ^it.g.ti'ifía.Qiiamuíijfincdubio,non<br />

augerctur ex bonis futuris,per ea, qux ftatira di<br />

ce mus n.u.5 1.<br />

*° t Alter cflBcfíusprsccedentí contrarius^qui refultat, ex relatianc<br />

donationis ad tettipus raortis eft. Qüod fi bona parentis,<br />

eo tempore,rcperiantiür quqcumqucmodo auíta: aogeatur fi<br />

raiiiter melioratio terti) & quinti,fecunduni boflareli¿li temióle<br />

mor tís.Qüod ex hoc text.adhotarunt cornniuniter Scri-^<br />

bentes omnesrQj;odnon prpeederet in donationerei,vel quatitatis<br />

ceri^e.^ix quamuís fit refierenda ad tcrtíum 5c quintü,<br />

ex.I. i o-ínfra.ex hpc pofsircíTe inofficiofaJ& decrefe€re,fi boria<br />

reh«fta;tcmpove mortis non capiant pro tertio ^ quínto,ta<br />

lera rcni,aiir quantitatem: prout dixiraiuin cfieftu prseceden<br />

ti, fi ta ni en bona augeantur^donatio nihiloraínus non recípict<br />

aiígmentum.Quia quantum ad hoctext.folum Ioquiü-r,&pro<br />

cedit in melíorauone generali quotx bonorum. Qho ad quam<br />

a^ quatcnus tex.loqimur de ea^quae efí'et relivía in vhsma volnn»<br />

laic^negotjum non habe^dubium.^Cum quota Bonorum lega<br />

ra,vcl pradegata referatur ad ícmpus mortis& recipiat augmenturo<br />

ex bonis poíVíeitamentum quacíitis.l.íi quisBonorü,<br />

de lega, i .Ybi.noí.Alcxamin illa queítlone,de£ruít bus fatís,<br />

ót colleftís poft? icií:amentum,&ante mortem.Quodciiam cít<br />

regulara in lega ti s gencralibusjfcu vniuerfaiib;s,in quibus te<br />

pus morti.s^quo tefiamentum perficitiu)ancnduur:^<br />

táo, vcl augmcntuiii legati interímconiingcnscacdat damno,<br />

•ve] liíCrG-Icgataníi.l.grf-gc.l.íi grcge.dc lega. í .I.pcGuiium. cíe le<br />

gat.a.lipen.dcfund.inlír ifj.cquis.dc vfu.cum ajijs»;<br />

Sed quaienus íex.Ioquitur de melioratíone r'aí a per contra"<br />

i^ü doratioiiis irrcuocaBilisrcif decifioJicet ili neccífaria .va<br />

tu ad d í m ín uetxd á mel101 ai ion e propter di m i íiurion é bou or ú<br />

ytíupra diximus-.ftó 'ame videtur íuíjajquaiuü ad hoc,vr meli,o.ratii>ir.tk'd^ter.á<br />

b.-iíuit fümraivf-f^sugcáut ^oltea, debeat<br />

ipía cr?áan£,vri.Bt^'Ijí^v.erba coira^m k-jr^er func íniplligc<br />

daivcandutepuí cc:'%iñ!?S:1aicrr?ore íusiíiví.íí 6.1 tus fan;..ft:.d€:<br />

Y.Gtb>o?eí.-i.qui decci'j'.Stiiicu.de íbltt..\(ndc^uéadmotiiiiquis-.<br />

dona-


43° Lex Séptima, C/oJfiiPriffi*.<br />

donaíTct bona fua oinnia-.folum intcIHgcrctur dc prxfcntibtiSj<br />

jionautemdcfuturiSjfecundürtí J^r.ín.í.íi.tiu.1iz.C.dc<br />

paais.pcr tex.in.l.fin.f, i .dclicga. üíden! rént t Bald.i». d.l.fí.<br />

nu. 19.argumen» tcxt. in. l.fi rtiandauero vibi. f .is cuius bona.<br />

ff.manda.Eteft communis ópinioomniü in.d.l.fi. vt coftat cx<br />

AIcx.nu.5.


iuCx Séptima, Glojft Prima. 43 i<br />

me ín aliquoconftaflct,quod voluit fe referre ad formatn fue<br />

cersíonís,necacl bouarfutura.vtltempus inortis. Quamuís in<br />

doaationc leuocabiÜ políet idem ius conftitui, vt tune venia<br />

re^t ctiam futwraj cvm agatur de módico prxiudicio, propter<br />

facultatem reuocandi: prout in donatione caufa mortis conclu<br />

dunt Bárt.ín diü.i.fin.C.de paclis,& c^teri omnes quos fupra<br />

retulimijs.fi tamc donatioeflet irreuocabilís,poíret(n6 fineíu .<br />

fta ratione) dcfcndi,quodlicctfitíattcdcnduni tempus mortis<br />

quantum ad inofficiofitatcm donatior.is,vt didum eíbDonatiatainc<br />

non extendatur adbonafutura,proutfupra citatiorn ­<br />

ees concludun^^oquentcs ctiá in donatione irrcuocabilí collatapoft<br />

mor té: & cg vetb.poft mortcm no includat bona futura, :<br />

fed tantu praefentia tradenda poft mortc,proutcírc cómiinc opíníoiiem<br />

teftacur Alcx.íbi.n.3« & in.d.l.ftipulatío hoemodo<br />

concepta, re. 14.Sed ia forfam necin hoc poílet obtineri, cñ íimilis<br />

donatio ín omnibf pro meiioratione habcatur.vtin.l. 10.<br />

ipfra-5ctanqu3 ipfa fit iudicáda4& ad forniáfiicccüíonis refe<br />

réda.Cíi faíía filiOjVcI ncpoii,fiat perfonaefuceedere dcbéti,vel<br />

faltimno cxtranca. riíuccefsionc tcrti),dc qua agimus:& d fpo<br />

filio fir intclligcda fecüdü qualitaté, & cdditior.é peifonai ü,<br />

in quas cofertur.ar g4.plenü.§-.cquitijJde vfu,&: habita,<br />

^ l Alias íi pater habens filiesdonaíTet extraneo in vi.ta.quín*.<br />

tnm bonorum: vcl filitishabens afeendentes donaíTct tertium:<br />

quamüis donationes cíTcnt ceferendáe ad tempus mortis,quan ?<br />

tum ad inofficiofitatem:oitra dubium non eífent referéd^,qua<br />

tum ad aivginentumbonorum futurorum,cx diílacommuni<br />

opinione. Cum necdonansexpreíTcritjnec id veníatex natura<br />

donationjSjncccxqualitateeíus^uifuít.Quím5c poífctfu<br />

moiurc defendi, quod quáuisdecifsio noftri tex.quae loquitur<br />

in tcrtiojprocedat etíainquintOjquantüadcius inofficiofitatc,vt<br />

didü cft in cffeítu pcedcti:red quátu ad hoc^vtcrefcatcx<br />

bonís futuris^ccifsionetx.qui fpecialiter loquitur intertio,no<br />

eífe extédcdS ad quintü.Scd,q>ineo attcdaturtcp^melioratio<br />

nis,prout & de iuri coi attenderetur,ex rationibusfupradiílis. i<br />

Vltra quas in quintocócurrit,&alia ratio (qua forfa moti huí?<br />

legis ceditores prxtermiírermmétioné quíntijqd fuma ratio=<br />

nevCÓÍi(io,


4 Lex Septímd, Ghjfa Pr¡m%<br />

oTOníumbonorum ^acTeniíumv


Lex Séptima, Clojfa Prima. 433<br />

vbi notat Paul.Roinan.Alex.(Sc melius Corne.tnun.26.Soci'<br />

coníil.ó^.lib.i.Grcgor.in.l^.tit. 1 ^ .par.6.vcíb.C£)«í-rfr. Quáuisenimíi<br />

valor dccrcuifíct culpa filij, autetiam darum cíTec<br />

confumpmm ,attcnderctur in colíatione ieftimat'o fccúdum<br />

tcmpusdonationis.authen.quodlocum.C decoliat. vbi notát<br />

Scribcntes omnes. Poíl Eartol.ín.I.íi cum dotcm.f. fi poftfolutum.ff.folut.matr.cuius<br />

opimocft cómiinitcr recepta fecundum<br />

Alcx.!bi.nii.6.6c.9.


43 + Lex Septim*) Gloffa Prtm^<br />

fccunáúm tempus moitís. Quía qucmadmoaum áiniínntfci<br />

fias culpa toedit damno tVatrumíitaaugmctum íincínduftriaí<br />

coedat coruni lucro-Líecunclum naturam.ff.de rcgul. iur. Sed<br />

in meliorixtione cadcmmtt obligatio paremis)& ratio cdnícruandi<br />

legitimas íüiorum vrget per contrarium,vt quamui sv»<br />

lor eíTct terapore mortis (etia-m Íui«.áalj^aldimiimui.Siiiisé'^e^<br />

intotum interijíTcnt, attenderetur tamen acftiniatío, quam<br />

habebant temporcdanaíionis.. Aliasenim íi inreritus, aut di-»<br />

miaut o hafrum rerura poít donationem ,aute mortenv, eíl'ct<br />

cx bonis pntrisfuplcndus ,legitima aliormn fiiiorum detri*<br />

mentum paterentur. Vudccum in ijs ceíTct obligatio parení<br />

tiS Gonfsruandi, quac indatis pro legitima hoc immutabat: ab<br />

codic,quo res tranfierunt mdominíum fiiij,traníít etiam pe*<br />

r culunii& commodura-argamento did.L i,, cum aUjs.dc pcri.<br />

& commo.<br />

Pro refbludone aduertendum eft,qiKE ftioncm poíTe triplfci<br />

effeílui deferuirc. Pnmó> pro raetiedis filiorum legitimis.Secundo,pro<br />

augenda raclioratioiiCjíi bona temporemortís repc<br />

riantur autfla.Tertiójad eam rainueDdaiBjfi terriurn & quintum<br />

bonorum temporis morfis^ non capiant res donaras, lux—<br />

I ^ ta hunctcxt.(Sc íupradifta.Quoad prímum.^Cum ad metien-»<br />

das filiovum legitimas, fint accumulandíc donationes omnes<br />

fililí per patrem^non folumob eaufamiiSc pro kgitima-.vi in<br />

l.ca demuin.l.íi foror.l.ilbm,ibi. Ytcommixtishuiufmoii cóUatio*nihuscmmbonismortUte<br />

perfoiite. C. deeollac. Sed etiam llmpliccs^<br />

yt in auth.vnde jS parens.Cdc inoffio.teftam.vt fUijs (ompe*<br />

Tateadcmmctquantitaslcgitimac, qu^ Gompetcret^íi donatro*<br />

liesfa¿^7e non fuiffe»tiVt ibi: ne alias legití jiiíe fiiiorttm per<br />

donatíonem)


Lex Seprím d> Ghffa Prima, '4 3 5<br />

^íopter naturam ncgouj,& obligattoncm parcntís.Pcr ca,c|ií?<br />

jaotat Bar. in.l. fi vtcerto.f. nuirc videndum.íF.commo. & ilií»<br />

Alcxand, & laf.in.l. i.fF. dexftimat.adion.Inioctíam fidos,<br />

aat donaiiocofTfcrendaconíiftcrct in quantitate, qux cílct ílne<br />

culpa diminuta,aut amiíl'a , ccílaret proea parte, aut in totum<br />

obl gatio collalionis,ex rationetcx.in dift. authcnt.quod<br />

locum,& in diíl.l. ea dcnuim, & coruni,quíe diíia íunt. In me<br />

iioralione tamen terti) óc quinti tradiia iceundum bona prxícntia,aut<br />

in donatione ctia reí ccrtac.quae irttclHgitiir cíi'e mclioratio<br />

data pro tertio & quinio,proccderct quod vltimo loco<br />

diftü clV.vt ícllrirnatioattcndatur fecundum tempus donalio<br />

níSjCtiam fi respoftea citrá cuipain pei'icríntjaut fucrínt diminuta,<br />

& etiam íi fuerintdatíc inaeíHmawc . Cum abeo dieres<br />

traníicrint in dominium fíliijSc per confequens ad eum pertilicat<br />

periculum, (5c commodum, cum ctíTet obligatio y arentís<br />

adconferuanduiiijVt diftum cft. De hoc cíi tcK.in diít.authé.<br />

vndefi parens,


43^ Lcx Septímá, Gloffa Prima.<br />

vero tsrtio & quinto, Huc proccdarrius fcparancío bona exí«»<br />

Ihrntia lemporctionati >iÍís,cx quibus cíl lam ex ua¿iü & folutum<br />

rertmín & qu'ncum , 3c foliiendo augmenui ex bonis<br />

fu per lucratisjfiuc acciimulatis ómnibus , & extrafto tertio 5c<br />

quinto,& ex eoacceptís inde laíis receptis-. íiue feparatis recep<br />

tis^ refecato tertio tk quinto bonoi um omniuni i ¡i quantum<br />

lederet legitimas , iuxta ea qune dicemus in.i.c?. infia, glof.a.<br />

nu. 14.1 6.&.2o.Eadcm obferuanda íiint,qux nut^c próximo<br />

dixiJ& íEÍlimatio attendeda cftfccundúra tempus donationis<br />

propter legitimas filiorum, ex ratíone tex.in d. autb .vnde ít<br />

parens, etiani fi res fint dat^ínxftímatge, & etiá ii íünt dimi*<br />

nutse auteonfumptae íincculpa» vt díftum eíl:.<br />

'3 % Quo ad tevtínm.círca minuendam donatione,G bona religa<br />

rerapo-c moríis non capiant res donatas íntra tertiü & quin*<br />

tú. Tune, quáuis donatioíiuc tenij & quintitradita fecundú<br />

bona pi-xTcntiajíiue etiam reí certe?ííc accumulada cü bonis re<br />

liftis téporc mortis,ad metíendas legitimaSjin ea eftimatíohe^<br />

quam res habebat tempore donationís,vt dictum cft^ex d. auihcn.vndc<br />

fi parens:íl lamen venirct minaenda , ex quo non<br />

poíTet íntra tertium & quintum bonoi um téporí - mortrs coa<br />

tin«rí:Qaarauís£lius teneretur confumpta exdonatione im*<br />

puta-e príusin tertium & quintum,propter legitimasfiliorú.»<br />

ex ratíone fupra d!¿Va,6c refi.duum,quod exíarer,imputat'e in<br />

íuam leg lima: fi quid tame 11 amp!iuscÍTct pro ícg-.timis alie*<br />

rum per querela renocandum,a11endcretur intetitus^feu etiam<br />

diminutio rerum donatatum/ecundurépus mortis : nec films<br />

teneretur fanám faceré c 11 í m a t i o n c 1 n ^c] n a m h a b c b a n 11 é p o r c<br />

donatíonis/cd fólu inquantu ex donatk)ne reperkurlocuplef<br />

tior. Nam cum que re ladetur adreuoc ad a m don a t i o n e m lius<br />

fatisfaciet oblatís ipíismet rebus3quc fueriíntdonatc,nec teñe»<br />

bitar ad íEÍllipat onemseíiara fí resfint datae íeftimatx,cüeo<br />

cifu a'(limatío veniat ratíone reii.ele^io. fi isquera, ff. de<br />

noxa.l.quxfitom.ín princfp.íf.d" pccu.l.in ñaue Saupheí.ff. lo<br />

cati,1. luidam teftamento^.fi tibi.de leg. i. Tradit Bart. in. I.<br />

quodte m hi. nii.4.ff fi ccrt.pera ciilus opinmncm aílcrunt ibi<br />

cómuniter reccp! á Alex.laíiDccí.


. . , Lex Séptima, GloffdPrirm. 43 7<br />

Iiaerecí.rnio ctiarn fi donatip coníiílcrct in quantítatc, qux cííct<br />

amiíl'a, non tenerctur filius.Qjuianmis cnim carus(euam faí<br />

tuitus) non libcret dcbitorcin c|uantítatis.l.inccndium.C.fi ccc<br />

tura pct.fiiius non eftin hoc debítor,íeclfuit vertís rcrum dominus.Et<br />

cum bonx fidsi poíTcííor non conueniatur , nífi in<br />

quantum faftus eft locuplctior. 1. ítem veniunt. f. petitam.cú<br />

ícqucntibus.l.fi poííVfíor.f. rcfl:ituerc,cuni alijs. H . &: Icgíbus<br />

fequínt bus,ma^:imc.Lvtrum.fif.de pcíit.haercd. a íortiori reí<br />

áorninus.Prouc videinus indonationcinter virum (Scvxorem,<br />

qux eíl debüior, 5c íólum rtuocatur in quantum donatariul<br />

cíFc^us cft locupletior.l. íi fponfus.f .conccfla.ff. de donat. in«<br />

ter virum.Et quamuis in datis pro legitimaifilius^ui confuni<br />

pfit teneatur de culpaj vtadhucconferat tanto rninus recipiedo,nec<br />

pater teneatur íterum legitimara afsígnarc, vt in dift»'<br />

2 9 authcnt.quodlocura, & fupradiílum eft:* adimpediedam ta»<br />

men repetitionem per querclam,non folum in datis pro tertio<br />

& quinto.fed ctiara indatispro legitima, licct non excufaret<br />

i:onfumptío per doltim.argum.l.etiam.f. itera íiquis.fF. de petit.híEred.cxcufarct<br />

Tamcn confumptio,eti3 per culpara . Quia<br />

quarniiís filius confurapferit abutendo ,non tenerctur, dum<br />

te fuá íe abuti putat.argum.l.fcd íi lege.^-.confuluit. co.tir. Cú<br />

potius debuít prxfamcne augraentum bonorum patris.l. íi dcfunftus,<br />

C. arbitri. tute. 1.cura. * dcfícientiuTn jde muncrij<br />

& honor.quamfufpicari diminutioné & fperarecafumaducr<br />

fura.Linter ftipulantcm.^^facram.de verbos<br />

Vtautem artsculusplenius pcccipiatur,fic poteft diftinguíj<br />

Quiaaut res donatac,& patrímonium patris in codera ftam<br />

teropore monis permauferunt, aut non. Si perraanferunt,<br />

reseíl: clara:


43S Ltx Septim*>Glo¡fa Trini a.<br />

adiiuc fupcrfít, rcuocarctur pro legitima alioranijin partítiojie,<br />

aur per qucrclam, cxrationc huius text. Sí autein vtrum^<br />

cjuccft diminutunrTuncin patrimonio attenderctur tempus<br />

jnortis, cxhoctext.in mcliorationc vero attenderctur tcinpüs<br />

donationis^uantum ad metiédas lcgitimas,& verum tertium<br />

fk c[uintum,cx rarionctextán dift. authent. vnde Ti parens^<br />

Btquamuisfílíusteneretur confumpta ex inelioratíonc imputare<br />

prius in tertium,5c quintum,propter legitimas filiorü^<br />

ex eadem ratione, & refiduum> quod extaret, fumerc pro fuá<br />

legitima: fi quid taméamplius eíletpro-legitimis aiiorum per<br />

^uerclam rcuocandum>quod eíTet confumpeum: attenderctur<br />

ca confumptiojetiam per Gulpaui:vt filius non teneretur^vt dí-<br />

¿tumeft. Quod íi id,quod?ex melioratione reftat, non fufficii<br />

j>ro huius legitima: rclK|uu fuppleretur ex bonis patris.Quod<br />

ii data pro melioranone effeiu in totunr confumpta , tune filius<br />

non folum non teneretur fratribus aliquid impertiri: fed;<br />

«tiam ipfí debereturíua legitima, ex bonis patris reiiftis temyoremortis.<br />

£t quamuis ad euitandam querelam , fufjiccrcE<br />

coñfumptiocitra dolumjCtiam aliasculpabtlis: ad petcñdam<br />

tamen legitimam nccefíum cft inconfumptione non interuenifTeculpam,<br />

vt in diA.authen.quod locum. Nam cum pnmüfe.<br />

data pro tercio 5c quinto deficrunt ciTe mtlioratío propter di^<br />

jninucionem patrimonij, 5ccoepeirunt fortiri vices legítimaer<br />

caepit cciara filius tcneEÍ de culpa , pater autein ad confer-<br />

8iandam,& refarticndunMamitEá citra culpamivt diftum cftv.<br />

Ex quibus inicrtur,quod fi indatis pro legitima ce lia reí in<br />

jatre obligado conferuandijVt quia no teneretur redotaie,aut<br />

áterumkguimam afsignareí quod aeílimatia,rerum attende^<br />

rctur ín coilatione fceundám tcrnpus douationís, quamnis té<br />

pore mortb reperiretur ctiam fi ne culpa dirainutus i aut res e»<br />

tiam intcrfjffcnt: & per confequenSjtempore mortis ttonat?tenderetur<br />

augmentum ex ratione dit^.l. íceundum naturam#><br />

& fíe á tcmpore.quo loíilium tp^níiuit rerum dbminium,tr*n<br />

j feat etiamperieulum &:commodum.^ £r poteft poni exem*plura,<br />

quando filius vel filia effent alias diuites, ík liaberent<br />

•vnde fuplerent dotem.aut legitimam, etiam fine culpa deperciitam.<br />

Efl: cnim inhocobligatio parentis fubíiáiaria, vt paíetíií<br />

perditisperculpam,tnqmbus ceírat obl;gatio parentis,<br />

1 jítiiidiftauthent, c^uodioc«m>^ua£fi^^ teneatur prius a¿<br />

cuítcdil


Ltx Séptima, Glojfa Prima, 439<br />

cuftod'anr.codcm modo ín perditis^aut diminutís í¡ncculpa»<br />

tune demura pater teneatur lupicresquando filius non cííct ad<br />

id idoneusJ&: fufficiens. Nam quamais in prima conftitutione<br />

dotis nonconíidcrcntur díuitlas fiiiar.i.fi.C. dedotis premi.<br />

vbi notat.BaI.5c Ang.^: efí communis opinio fecundúm Ri^<br />

pain ind. 1 viíuín,54.ff.foliu.matrira.& Couar.in.4.2. part.c.<br />

3 .f ,8.num.8.¿fc probntur ind.S.tit, i 1 .part,4.Etcodem modo<br />

«oncüíklerenturin debito legitimac,in qua filiusefl: quafi ere<br />

diror fecundum gloíaml.3.C.deinris & fa¿li igno. £t in hoc<br />

diíícratdcbiíum dotis^feu legilime a debito alimcntorum, que<br />

non debentur filio diuiti.l. íi quis á libens.^ .fed


44° Lex Septim¿t> Glojfa<br />

irtroIct.l.quotics.C.cíciurcdótium.cuiri aléjíi Sitaméa Joña*<br />

tio cófifterci in fpccíc inxftimata,qu3e extaret: cum obligatiocoliationis<br />

adeam folam rcferaturjVt late probat Gagno.ín<br />

l.íi cmancipati.nam-3 .C.dccoUat. filius (etiam diucs) latisfaccretcamconfercndo,<br />

aut acftimationera fecundúm tcmpus<br />

«iortis. Gam xll:imatio(quae ex quítate,&: ob facílioré collationcm<br />

í'ubrogatur locorci.l.i.f. iubcc.verfie. fed & fi tantú.<br />

íí.de coll.bonor fccundüm laf.ind.filix licet.nu. i o»C. cod. &<br />

Molin.inconCuct.Parir.f. i 2 j.5c inadditio. ad Decium in. k<br />

íí donatione»mfín.Ceod.) atíendatur cocarufecundum tcmpus,qua<br />

res ipfa poteft cofcrri.l.fi hxrcs.l.Titie tcxtareis.f .fi^<br />

l.fiÜus famíl.f.íin.delcg. 1 »Etiam íi valor deercueritjcitraculpara<br />

tamenrcumteneatur ílmiiitcr conferre etiaín auíla íinc<br />

indufl:ria,vt di¿tum eft. Et hsec mihi vera videntur3 quaniui$<br />

Mieres primoge. 1 .part. q. j z.non diílinxcrit ínter meliora*<br />

tionein,


Lex Séptima, Gmjfú Prlmd, 441<br />

tonduíioiic. 1. mim.62.í5c cftcóiTiunis opiniorccundúm So*<br />

cin.confii^T-puni.i 5 zXih. 1.3c luli.Clar.lib.4. f.donatio. q.<br />

44 i veríi.ñn.* Sed t ti a m in fímplicibus clonauombm,feu meiiorationibusjicct<br />

irreuocabilibus,quas paréntcs Faciunt, vel<br />

prornittunt faccrc vni ex filijs. Ñon íolum fi íiant in quota<br />

bonoi-um/ecleiiam in te certa. Namcum hscad tertium 8c<br />

quíntum3vt in.l.io.infra.&iítud ad tempus monis referatur,<br />

Yt hic: & exindefitincertmnjCuíusquantitatisíit futura dor.atio:<br />

requíii non dcbctiníínuatiotcum non conO:et,an fitex<br />

ctíTuralcgitimam fumma, vel non. Ex text. in. í. Sancinius.<br />

4',ÍÍ quis autem talem.C.dedonat. Pcr quem ctedit b anc cíle<br />

meram veritatem. Concludiiqj, quódcura á principio dona-<br />

^ tio non requirat iníinuationem : nec etíara requiret temporc<br />

mortis, licct tuneconíletexcederé legitimam iummam.Cum:<br />

eotempore iam non fit perfona , per quam pofsit infinuari:<br />

Cum hoc addonatorcm fpeftetjnon ad donatarium. Secunda<br />

Bald.in.l.in hac.C.dedonat.Arctin.coníi'. i sj .z.dubio. Cornc.con{il,79.lib.2.


442' Lex Séptima, Ghffa Frimá.<br />

Kain lícet probet, quod íl quis promifsir darc quotanís Tí -<br />

tioccrtain quantitatem (quse perfe infinuationc non indigcrct)<br />

.luoufcjUG vtcrquc viuat: ira, c|uód culufuis morte folutio<br />

cellet, donatio infinuatíone non cgct: Quia pofsibilc cfl:,quód<br />

quiuis eorum rnoriatur i'ntra annum,^c ex donationc rclultct<br />

permiíla quantuatis: Amplius ctiain probar (fecundü Salic.)<br />

quód fi ineadem fpecie íit fa^a menrío hxredum alterutrius<br />

( puta, promito pro me, di raéis hxredibus tibí quoufqu« vi-><br />

\las: vel promito quo ac! vixerojtibi tuifquc hxredibus ) tune<br />

donatio cxceísina pr3erumittur,5c iníinnationc cgct. £t iicct<br />

in primo cafu pro Telho faciac , in hoc fecundo contra cum<br />

vrget. Nam etiam hic pofsibile cíl, quod is cuius vita finiri<br />

debet promifsio, intra annum rnoriatur,


Lex Séptima, Gloffa Trimti. 4 43<br />

quod tn maioratu fací o per donatíoncra pcuius fruflus non<br />

excedunt quotanis fummam quingentorum folidorum, non<br />

requiritur inftnuatio, ctiam fi valor lotíus donationis multó<br />

plus va'eat. Ex ratione illius texf. quód fít poísibile do*<br />

natarium raori : ira, quod tice vno anno fcuatur . Et 11ect<br />

videatur, quód ille textus. in fecundo cafa , quando eft<br />

fada mentio hiercdum 3 requirat ir.íínuationcin, & percon"íequens<br />

debeat requirí in hoc maioratu , in quo non fo -<br />

lum vocantur hxredes primi donatarij, fed etiam vltcrio-<br />

47 res.* Poteft refponderi, vocationem , & fuccefsioncm hxredum<br />

in maioratu perpetuo cífe diftinílas donationes refpeílu<br />

cuiufeumque perfonae vocatx : ita, vt fucceíTor in maioratu<br />

fuccedat ex noua donalione concepta in fuá pro-*<br />

pria perfona , non autem ex iureá praedeceÉTorc tranmiflo.<br />

Vt declarar Paul, in.l.fi pccuniam.numero.i i.ff.decon*<br />

dit. ob caufam. Roderic. in.i.quoniam in prioribus ,in dcclarat.legis<br />

Regni quacftione.g.numero.6.Et pluresalij quos<br />

ad longum reccnC«t idem Molin. libr.i.cap. i .numero, i<br />

Arqué ira in prima donatione maíoratus , non deber at-<br />

Cendi fucccfsio íequentis, adhoc, vt íit neceflaria iníinuatio<br />

: cum ranquam donatio diuerfa non augeat duratíonem<br />

primas, ex ratione textus in diclo* f.fi quis autem . Sed ad<br />

huc, ex alio capite,€a índuftionon quadrat. Nam infum»<br />

ma promifla quotanis - ca fola , aut faltim ius percipicnr4L%<br />

& J Potefr confíderari, quo ad infinualionem . ^ ln donatione<br />

lamen maíoratus , non folum reditus quotanis , fed 5c<br />

prxdía ipfa ,ex quibus funt percipiendi , comprschenduntur<br />

in donatione : vt eorum adlimatío fit attendenda , in<br />

iñfínuationc. Eorum enim íit dominusdonararius, quarauis<br />

reftitucrc iuíTas, ^ alienare prohibitus. Haec enim non<br />

impediunt> quím poírcfTor maioratus fiar verus rerum dominus.l.<br />

non ideó mí ñus .ff.de reí vendicatlon.I. fin. C. coramunia<br />

delegar. Et probar in fimilí.l.fin.ff.de vfufruft.carum<br />

rcrum,&.l.fpec!CS.deauro &: argén, legat.vbi onus reftituen-*<br />

di poft mortera non tollir in viia nomen domini , quamuis<br />

res nomine vfusfruftus concedarur . Explicar Paiil. in.l*<br />

Titia cum teftamcnro.f.fin^de legatis.2 . Alcíatus in. I. rcíí-e<br />

dicimu5.de verborum fignificatÍQue, Et ín maioratu refoluir<br />

Gomcr


444 ^j€x ^tma.Glo^a VrimH.<br />

Gómezin.i^o.Tauri.nuin.Ti*^ PineUn.I. i.dcboníjma*<br />

ter.s.part.niiíti.j»<br />

Sed quarnuis hocfuncíamcntuni,(Sc induifHo t].§ .fi quisautcm.ccflct:<br />

ex alij tamen opinio Molinac gencralius m oniní<br />

maíoratu vera cfl;,prout ipíc probat di¿l.cap.8.ex numer. 14.<br />

Inter quac,illud cíl iiotabile,quód conftitutio maioratus, pro*<br />

pter adicif^a grauamina ,ccnfetur qu.cdam donatío ob cau-.<br />

fam, quae noa requirat infinuationem. 1. Aquilius. Jf.dcdonar,<br />

vbi notat eloíl". verb. non mcrani.&: Bart.num. 3. & alij<br />

I 49 plures quos ictcrrMoiin. * Et líceat videatur, quód ifta dor^-<br />

natío obeaufam , in qua non eflet necefíaría míinuatio, de*beat<br />

efle ob caufani neccíTarianiíOb quam, ícilicet,donans poffet<br />

compclli, vtin materia collatíonis notant Paul, numer.<br />

lo.Alcxand.num.j.Dccius.num.26.&: abicommuniter in.l.<br />

wt libcris.C. de collar. Tamen in eoeft notar, decifio ifta , vt<br />

fufíicíat, fi donatio non íit rimplcx ob mevum fauorcm donatari),<br />

fed contíneat aliquem alimn finem , vel caufam, vt<br />

non íitiníinuanda.Pro quomulmmconducir text. in.l. hoc<br />

iure.^.íin.ibi.Dfm^McP^íí/Mí, ere fivdc donar. vb¡ propter adieílum<br />

grauamen ponandi nomcnjdonatío non dicuur mera,<br />

fed ob cauíam.Er hoc ipíum tradünt Fab.in.§-idem eft fi qui&<br />

inftir.de aftion.in princip.Oldra'd.confii.^.in fine. Kiminal.<br />

in.fi 1 .de donar.num.6 1 j .Tiraquel.in.l.fi vnquam.vcr»<br />

bo^donationc largitus. num.i 23. Aymon confiUS j. num.2«<br />

Bt hac rarione morí Dccius confil.414.num. 14.6íBerrrand.<br />

confil. 1 .nuni.2 1. & coníil.2 27. nura. 1 o. & confíl. 246. nuincr.7.voluní.2.tenuerunr<br />

in donarione ob caufam onerofam<br />

marrimoníjeum tertio , non efle neceflariam iníinuationem.<br />

Br hanc eíTccomuncm opinionem teftatur Rimínald. vbi fupra.num.494.Er<br />

hoc fummo iure.Quía etiam fi vellimus argucre<br />

ex illa ratione,q> ifta non íit donatio ncccíTariajob quamparerpofsit<br />

compclli: fufficir tamen caufa onerofa terti) prac*<br />

tendentis intercfTe^teius faltim relpeétu, donatio non pofsit<br />

I© infringí, ob dcfeftum iníinuationis. * Argumento donationis<br />

propter numptias, in qua liciétfolear requiri infinuatío. !•<br />

fin. íimiliq; modo. C. de iure dotium.Lfin. C. de donation.<br />

ante nupt. refpeíkitamen mulicrís ,quaB inde practendir intereíle,<br />

donatio yroprer nuptia^ fafta raarito vríliscft,etíara<br />

non infinuatat auihentica eo de curíum 9 C. de don alione.<br />

ante


Lex Sétima, Gloffa Secunda, 4 45<br />

ante nxiyi¿h\.Yloc([MntumaimulicYm-Yhi notatgio{I%. Saííc.<br />

Bt lic€t ííla donatio obeaufam onerofam niatrimonij habeat<br />

diueifos cíí"e¿l:us,c^uam donatio propter naptiasantíquájCtiani<br />

quo ad iiifinuat¡oiicm,vt dicem js in.l.^.infra, gloíl".;.ex numcr,<br />

1 4. non cíí incongruiim argumcníum adhoc, vt proptec<br />

fauorern terti) prsicndcniis interefle, fuftincatur ctiam noa<br />

inCnuata.<br />

CLOSSJ SECVNDA.<br />

A Gif»r Tíi/ore pííííí ytfilius contentm Ugittmn fecmdlim h¿*<br />

"* mpr^fenúíi nonpofíir yemrecontra itjiamemum, Er an fimile<br />

etiam puóittm yakat U mel'oration? rertij &i¡utnti,ytfilius vouíen»<br />

tus donatione prxfenti non pofic amplim petere*<br />

1 -pAftiim quod in mdiordtionc attendantur hona pr¿fmtU^ non expe*<br />

* ftcntur futura tempore mortiSy m valcat.<br />

4 Vaft'.m quod filius contcntus Ugitima fecundum baña pnefcntía,non pof*<br />

fttvmre contra teftamentum non vdet, jirmatur tamen turamento»<br />

nité. i.<br />

4 Vilmiiuíex iuramento exeluditur IquenU decrefeentihui patris facultatibus<br />

rcjiituitfratribus excejf um legitimie qum recepií > habito re»<br />

fyrtuadtanpas mortis.<br />

j fili'M dioratw,q'4dcc€pit mdiorxtionsm fecundum bonapríefentia, CA<br />

kgcquodrdtionc tcrtijzr quinti amplias pe terenm po¡fets excluditur<br />

ctiaml putrisfdctiltatcs creuerint.<br />

6 Donatio qu£ tempore mortis reperitur inoffieiofa propter diminutionem<br />

bonorum patris}reuocaturinexcejjujicétfueritfolutafecundum bona:<br />

pr¿fc;itia*cum nnuntiationehuius legis.<br />

T^lSíoal tiempo que fe hiz& la dicha mejoría. Tcll o li íc. n«m. 4«.<br />

Se in. .2$.Tattrí.ni¡mer.3.verfic.adprímum Ir'fQ.kái decitsionem<br />

huiustext.vt non proccdat.fí huíc iegi fit renunt<br />

atum per donatoreíP,& dbnatarium. Tuneemm exiftini<br />

a t ; en uat i ationem va! crc 3 vt arten datnr t empus prssfens,Se:<br />

non n^eüetur fatunnn.Mouetur duabus rationibus. Prima^<br />

cjuód icmpore renuntiatíonis non conftat colus fauore, vcll<br />

«dio impediatur rcdii¿Hoacltemj>usmunis.pisopíer íncerti-*.


44^ ^ex Sej>tim^G¡oJfa Secundé.<br />

tudiní'nis anbona futura fint rcceptura augmcntum, vel paf*<br />

fura diniinutionem. Atq; ka tai>quam «ftgotiurDjqiisid no« ha<br />

bet partem ccvtam,»Sc poisit vrnqa^ prodeflc, vcl noccre, pofíit^er<br />

paítum, «í^c rcnüiUÍaiin€ni„pi^ucniri.Ar^uiiaJ.dc íideitónüiTo.C.clc<br />

tranladio. Vt vei íic, cui aufí:is bonís, dcbebac<br />

& mcüoraiio augeri, non augeatur: necper contrarmrti,<br />

bonís diminutiSjdiiiiinuatur.<br />

Secundo mouetur argumento Icgitíroae,!!! qua dicit hoc ipíum<br />

obícruari:vt poísitin viia íiiio afsi^nan íccundüm bona<br />

prafcfcntia,cum pafto,cju¿ídcám habcat , & contra tcftamentum<br />

venire non poGii. Q¿íocaíuafsignai o vaiet: neccrefccntifeus^^veldccreífc<br />

niibus patins facykatibus, augeri, vél nlinui<br />

poCft. Vttcnet íacob.Butri. in.i. páílum.C.decorar. Gmus<br />

opínionem íic rcferunt, íequuníur , -Se dicunt comaiuncm<br />

Paul.numer.>>.& Iar.num-27.1n aiithcnt.res c|U3C.C, comnm.<br />

deicgat.Alcxand.num.p.in dift.l.paélum.^c bí Román, numer.<br />

114 Angcl.colum^íin.lmol.col.3 .& Román.in.l. ftjpulatio<br />

hoc modo concepta nura.2 1 .


Lex SeptimáyGloJfá Secunda. 447<br />

eoáem tit. ex paOohoc imramari non poteft , quodcirca íus<br />

fucccí^ionis inutile eft.l.paftum quod dotali. C. dcpa^ís, &<br />

fillos ad paterna obfcquia merítis potius , quam, paftionibus<br />

aftringendoscfíe,confiiluit Papin.relaius aJuftin. in,qu©d ib i non fui t íol uta integra legitima. Quia boefatis<br />

vrgeret, vt fuplctio fieret íecundüm tempus aísignationissfed<br />

non adlioc, vt non attenderetur tempus monis. Nam ñ<br />

aAignatio val«ret fecundmm bona prxfentia, potins deberet<br />

contirman per receptioncmfpontancam parus, argumento.I.<br />

fl cui res.de lcgat.2. Quia tamen non valct, propter paílum,<br />

quod improbaUimeft,ctiani íi plus legitima foluerctur: mcritoj.eo<br />

noiiobftante,attcnditur tempus mortísjyt aduertit Miii<br />

cha.vbi fupra.f. 1 ^.num. i 6.<br />

N on obftat, quód in hoe cafu, filius non exeludatur ex vi<br />

pafti,quod improbatum ertjícd ex vi folutionís receptae : cunt<br />

pater in vita libere pofsit filio legitimam aísignarc fecundúnt<br />

valorembonorum praEÍcntium.iitíic/noc non cft patVum de<br />

non facecdcndojfcdanticipata folutio eius ,-quód íibi dcbeiurj<br />

tempore morris.In quo necíilius,nec alij'fratrcSiín aliquo pr^'<br />

grauantur. Qhia cum fucc<br />

aclu de praíílnti non pateíl confiderari fauor ,,v*Í damnum,.<br />

di¿t J.di' ftdeiGommiíib. Nam fundam entum in parte leue cft,<br />

h\ parre faifum. Nam quando facuíratesineodem ftatu per-maníreruni,<br />

fateri poíTct íilium exeludi^non ex vi pa¿li,quodi<br />

etiam tune improbatumcíl, fed quia iara babet quod petere<br />

poccílyck in húc ícnfum vera tfi: opiniolacob.Butn.5c fcqua-tium.<br />

Cxcerum ti faGulíatcs i mmutatx í¡nt;iani filio non íoUwitur<br />

in vita,quod re vera habkürus crat in morreí fed paflo,.<br />

¿fe tralaftione» ineertum folutionís teiiípore mortis certificatur<br />

fecunddm bona prseícntia. £t fie non tam íokitio,,»<br />

quam paftum m tali afsiguationc verfatur.Qiod cum repro-»<br />

Batum ílt,faftincifi non poteft exeo, quod fucecfíus pofsit fe<br />

habere pro,& contra.N a quamuís hoe in fauorc aliorú fratrú<br />

poiTctcofíderarr,quíbus pa^u vtilt cftjvtrcnuti&ns^a quolit<br />

recóí renocarí- non porerat do^atio^qusc a pdncipío non fuiti<br />

líiofficiofa, etíá diminutis.poílea boais patris,mxtai ccem O"piníoncédequa<br />

in.l.i,C.dekio£don.> lig^aretur pat9k>y


448 Seftin*** Cloffa Secunda.<br />

tanquam refpicicnsfiuurara fucccfsioneni, 5c tanquam damnoíum<br />

íilio^cúni á principio verifimilior fit coieftura augmc.<br />

ti ia patrimonio patris.l.íi defundiis.C.aibiMute.c|uan! diroi<br />

Butionis, & adueríac fortune.Linter ftipulantcm. f. facram.dc<br />

verbor.Quod íus rcgium hinc,5c inde,adequauit ftatuésdo<br />

fiationé,qu5uisa principio vaiidam,& non inofficloram, poffc<br />

reuocari íi propter dirninutioneni bonorum tcmpore mortis<br />

inofíiciofa faftaíit, vt híc,5c in.l. vt't. S.infra.yt fíe annullatopafto<br />

refpicienti futuram fuccefsioncin spar íit omníiim íi-<br />

Üioium fpes augmenti, & timor diminutionis ante mortem<br />

patris,<br />

Minus obftat tcx.in.I.cuni quo de pecülio.f .fín.ad.I.Falcid.<br />

Quia nonloqiiitur inter fllios.Et ibi ídem folutum eft invita,<br />

quod pro quarta debebat h^redi poíl mortera pertinere.Nec fa<br />

eultates teftacovis creuerunt,ncc paftum ín folutione interucnit.Et<br />

licét inreruemíTet: procedit in quarta falcídia, cui HccC<br />

legitima aequiparctur.l.Papí.f.quarta. de inoffic.tcftam. tamé<br />

in ea non reperitur prohibitum paélum ínter teftatoré Se hcredéxü.<br />

ÍSC in totü hodie prohiberi pofsit falcidia. auth. fed cü<br />

tcftator.C.ad.l.Falcid. Minus obftat.l.i .f.fí parens.ff.íi quis á<br />

párente fuer.manu.Quia idera dico.ex glo.ibi.cómuniier reccp<br />

ta fecüdü Gomez.in.1.2 z.Tau.n.3. Vel refpQdco^ vi pcrMinc.<br />

vbiruprá.Qui etiá reípódet ad tx. ín.d,l.Papi.§-.íi quis mortis.<br />

& in.Ucd li non mortis.fF.de inof.tefKMinus obftat argumen<br />

tü,quod Tello adducit de dote, cuius ínotficiofítas regulatur fe<br />

cundum terapus afsignationis,vt décrefeentibus pt)iimodü pa.<br />

trisfacultatibus,alij nlij non rcuocent^vt díximus in gl.praecedcnti.n.<br />

2 3 .Quiaillud fabore matvimoni),propter cai.fam one<br />

rpíam mariti,ex príuiiegío.introduftum eft.<br />

Refoluo igitur, quód folurio, vcl afsignatío legitima , non<br />

obftante quouis paito, regular i debet fccunduin tenipus mortis<br />

ex diíta.í.cúm qujeriturjiunfto diílo.f.illud. & diÓo.f ge<br />

ncralitcr. * Niíi & paílü iuramentoconfirmatum íitj'vt in di<br />

ftocap . quamuís paftum, & agnofeunt Alexander. Corncus.<br />

laf.Dcciusin difta. I. paítum dotali. C de collation.Paulus,&<br />

Alexander in.l.inquantitate. ff. ad. 1. Falcidi. Graminaticdecifsion.j<br />

/.numero.5o. Aymon.coníil.i 14. num. i ó.&eft<br />

communis opiniofecundum Molin.ad Alexander.confí. 1 80libr.5.<br />

defecundum Couarru.vbifupra. £t tune ex iuramento<br />

filius


Léx Séptima, Gloffa Secunda. 4 45)<br />

fílius lígabitur, vt crcfccntibuspatris facultatíbus amplius no<br />

4 petat.* Vcrum eis decrefccntibus alíj fili) libcre,iurc Rcgio,clonationem,fcuafsignatioiicm<br />

inofficiofam rcuocabunt . Quia<br />

ex pa¿lo,quantumcunqué iurato^cui ipfi non coiifcnfcrunt/ibi<br />

gencrari prsdudítiuro non potuit.l. fílius pacífeendo. C. de<br />

pa¿tis. 1. ñeque filius. C. de rebus creditis, vbiglofí -íinal. piara<br />

adducit. Et notat glof. i. in cap. fi dilígenti. de foro comp.<br />


I<br />

45 o L*x OBmé, Glojpg Secunda.<br />

pofsínt iurc RcgiOiVatione fuarutn Icgitimarum, afsígnatio-<br />

JCÍH rcuocarc3c[uac ccroporc mortisrcpcrkur inoffíciofa, vt fu<br />

pra diftum cíl,non obílanie pk^b(ctíaHi iurato ) cui ipíi non<br />

conrenferunt.d.l.filius pacifccncío cum al;js: Eodcm modo foluiio<br />

meíiorationis.íccuiidum bona pracícntia ( non obftantc<br />

quouis pafto & iuramento^cui aíijfiiij non confcnferint ) cis<br />

non obftabifj ^uim fi pairis faculratcsdccrcucrintjpofsint me<br />

Iiorationem,qu3e tcporc mortís inofíicíofa rcpcnturveuocare.<br />

NonobíTat fundamcnTum Telliifupra rclatum, fumptura<br />

ex.d.l.de fideicommiíTo. Quomara (piout aducrtunt laf.Dec.<br />

Kimin.& aii^quus refert ibi Alda.numero. 2.)illctext. non<br />

precedir, quotics ex vcriilmilí conicíftura incertitudopotius<br />

dírigitur ad damnum vnius^uam alterius,cx.l. vcrum.§.fcic<br />

dum.vcrfic.íi loctjpleti.ff. de mino. Quam doítrinam ad propofitum<br />

adducit Moli.lib.4.c.2.nu.S 3 .in fine, aduerfus hoc ar<br />

gumcntuinTcllij.Gü hoccafujdcqu© agímus^inecnitudo po»<br />

tius dirígaturaddamnum aliorum filiorum »quos pofsibilecft<br />

omni fuá legitima fraudar!, fi pater nuüa alia bona reliquerir,<br />

qnam ad damnum nielí©rati,qui ex paito in omnem cijcnTum<br />

íit habiturusmeliorationem/ecundum bonaprefentia.Vt vel<br />

fic.paftum cui ipfi non confenferunt, inió & iurarunt (qued<br />

rcquirerciur)ipíis non noceat.Ethacc ©pinio poft huius opcrisprimamaeditioncm<br />

flacuitetiaim Gutcrio libr. 2.pra¿tíc*<br />

quacftione.óo..<br />

L £ X O C TA VA.<br />

f-g A LAU, Vando el teflamento fe rompiere, ó anulaé§^V£<br />

rQy 1 Poreau^a de preterición ? ó exhere-<br />

^ ^ ^ ^ dación: en el qual huuiere mejoría de teiv<br />

cío 5 ó quinto: no por eflb fe rompa, ni menos de-<br />

xe de valer el dicho tercio é quinto 3 * como fi el<br />

dicho teñamento no fe rompieífe.


Lex Oéíam. CloJf


Lex OtfdiUtGloJfa Prlmá.<br />

Ksercsfcriptusnon poíTetadirc.l. i.f.fin.íí". íitab.teíla. nullsc<br />

cxta.Ncque filius habcrctlegitimumcontradirtorcm^cum quo<br />

litigarct, 5c intentarct qi crclani:cum ille, quí non potcft adirejiioii<br />

cogatur elle aducrfarius contra tcftamcntum.l. i .denuniiari.il.de<br />

ventrc infpi.Si autem dixcris teftamcntum cife<br />

i nfarpenfo,quoufque caufa infcrta probetur, vel non : cíTet<br />

inaius inconucniens.l .fin. íF. comrnunia prxd. Valct igitur<br />

teñamcntutn meroiurc.& vcnit reícindcndum per querelan):<br />

nifi hseves probetcauíain ínrertam cilc vcram .Prout tenuit Sa<br />

lic.in.d.anchen.ex caufa.num^.Quem licct reprchcndat Alexan.in.d.auth.non<br />

licct.nu. i 2 .ex eo^uia leges rouac introdu<br />

í>.3e in fauorem filiorura, retorquerentur ineorum dam'-um:<br />

Vera cft opimo Saiic Nccobilat ratio Alexan. Quia cffcftus<br />

, docetcontrarium.quodleges noux nonfucrint" inomnibusin<br />

trodacte in fauoréiiíiorü.Et hac opinionéSaü.fequiturGom.<br />

tom. 1 -c. 1 i.nu.2.&.3.5c comprobatur in.l. r c-tit.j.p.d.<br />

Emcndato igitur hoc cafa ex Bait. vbi fupra.remancnt cxic<br />

quata vitia exhacredationis,(5c prxtcriííonis:6c fublata difie<br />

rentia cmancipationís, & patris porcílatís. Et inhxrendo<br />

1 i tcrae tex.in dift.autl.en.vt cum de appe.cognof.f .almd quoqj<br />

cum íeqq. qui ad íllum rcferuntur: inherendo cííara lucre<br />

tcx.in.d.l.PartitáC collrge tres fcqncntcsconclufioncs.<br />

P i imajomnis prarteritío^fiuc exhaercdatío, ín qna caufa iegi<br />

tima non infcriturjieddit tcftamentum ipfoiuic nuiimiiíindi'T<br />

ílinfte.Peecat ciiím in forma tradíta ín.d>f-aliad quoquc. Et<br />

hace eíl coramunis opinío fecundam Curt.nu.4 2.& iaf. nura,<br />

1 g.in.dfauth.ex C3MÍ'a.


Lex OBam.Gloj'fa Prima*. .453<br />

fu difta suthentic. cX caufa. lulium Glarilm vbíCupra. veríic.<br />

auttalis.Etíaíi fit prcteritio faíla de filio íii pc)t5cfl;ate,vt adüerfus<br />

Bart.íxipía deferidimui.<br />

Bt HcétíEuIgor. num.5 .in dicV.authen.cx caufajquem fequi<br />

tur Imol.in.l.filio príeterito.ntím,31, de iniufto rupto. & Viglíusinrubric.deinoffíc.teftam.nu^.&Conan.lib.^.cap.<br />

ic.<br />

ínium.3. tencant, qued etiam in cafu printc conduíioíiis, cópet-at<br />

quercí ay&^eoruni opittio-p-ofst^ fundari-extradit rs;ahIg'Rco<br />

in. d.auth.iiu.í-8 fcquent.vermselVquod hodie in hoc fdlo<br />

ca fuh uvas tertiexe nclufióiiivd^tiír qüerék.-P royfvoluit^glof»<br />

ibi.verb.ir*itum^bi,Tu dic iecmiduniÍoan.qüara íequümr om<br />

nes íbi,fecu:ndttíníaf. in.Lfi pofthumui.f^r^nuíri. de líber*<br />

& poO:h.


4.5 > Lex OBaua, Gloffi Frimá.<br />

5 . Contrariunitenuít Paulus in diíl. f.ex iiiipetfcc'lo.íSc'Iatíus<br />

itic i. bac cpiiíult;fsima.' f . at cuiii humana. íiuoiero. 9.C«<br />

qui tefta.fawrc poíiunt. Et late probat Parif.coníilio. 34. ex<br />

numc. 14.yolumínc.2-Iit gfl; opinio procuiciubio magis communis^<br />

verior,ex uaditis,


Lex Ottam. GloJfaPrim*. 455<br />

tcftamcnta ínter filioSjfignificas ideius in vtroqj futurum.Et<br />

illü tx. in hunc fenfum accepcrüt ¡biCífuen«nu.7. Gomcz.nu.<br />

5 p.Ga ftill vcrfí.Ettírc ÍOÍ/j/|oi.&Grcg.in.l,7.tit. i. par.^.vcrb,<br />

A loshijoíySc cflccómuncopíníonctcftatuf JVlati.ixi.d. 1.2. gl.<br />

i.nu.3 iNcc rcpen'o vndcfupra citaticiicerc potucrunt, quod<br />

illa lexfolü difponebat quo ad numerú,noii quo ad qualitaic,<br />

nííi ex illís verbis enuntiatiuis, Q3c difyonequántos tejiígosfonme<br />

ne8:cr>í\ux in.l.3 .Tauri.pofita fuciuntjantcquani híec nona copilatioficret>&<br />

illx due leges iügcrcntur,prima,fcilícct>& fccunda.tit.^.fupra.Nam<br />

prima erat in ordínameto Regalníecú<br />

da átate ínter leges Taur. Poíita aurem fucrunt illa verba , vt<br />

inteliigerctur de qua lege tra¿labatur.prout hodie gracia clarioris<br />

intelligentix adicftum cíl, que es Uleyprecedente-Qux ver<br />

bacurn íintenuntiatíua)& gratia dcmonílrandi idicfta,ncn<br />

deber ex eis funú difpofitio contraria feripturje , qux generalis<br />

eft,vt omnis folemnitas probatoria Icgis praccedentis feruc<br />

tar inteftamento nuncupatiuo inter liberos condito.Non obílatdortrlna<br />

Curtij, Sí aliorum fupra relata, procedit cnirn in<br />

lcgc,qnx diminuít numero.Que taquam eorreóloria diminut s<br />

reftríngitur,vt non minuat qualitatesmó íiccritin ca legc^qu^<br />

corrigat ampliando^ maiorem numerum exigendo.<br />

Imo 5c in teftamento in feriptís condito imer liberos, ca<br />

ctiam omnia obfcruantur,qusc in teftamentís inferiptis ínter<br />

extráñeos .Quodtcnuerunt Cifucnt. nu.7.Arias. num.^.CaftilIOjVerb.Ertfrcíoí<br />

hi]os. Gomez.nu.5 9.in.d.l.3. Taur. Greg*<br />

in diít.U 7.


45^ LexíOciauá) Cloffa Secmidd,<br />

ycquíntiir vltra confcnfum, & pro forma efi- aáditum fprm?e<br />

iuris gentium^fccundam Bsldavw.yJnJ.^t in epiftoia. C.de fi<br />

¿cíe .ifta autem fokmnitas in rciiimentonunc1upatVuo,ru)foltü<br />

rcfpicit ivumerum teftium ,fcd.^ qualiíates,ad quas.ilíe text.<br />

reducit codicüíos. Cum reiatuni fit ia ixfercntc curn ómnibus<br />

fuis quaUtatibusXsfTe toto.^ fi ita ícripfero.<br />

decond.&demond.pemütj.fvfin.Crdciníl.cum latetradítis<br />

per Tiraq.delcgibu$conniib.glüf.y.iiu. 18 3. cum.fcqq. Parif.<br />

conf.z.num. j 2d|ib^ t Et hocteneo^ poft huius operis primái<br />

xdidoncmTc^uitur^Rm.GutcJib,.2-.prafti. quxA. 36.. Quid;<br />

quid díeay\t|ncKa,de fucce-progref.3 o.&Cyfuen.num* LA»<br />

oc Lup.t),y.,3 4. A.<br />

J/ob prdejr4tiiC0nfeY*4.mtíír rapto tejldmrAtojexpretcriyelex -<br />

^r_h£re


v 11 CUufuítcodiciíítíris fubintcüc&a ínter liberas non .opMurrcpsfitig^<br />

nmdbinkftato. /<br />

J 2 Mclioratio conferudturirupto teftmento cx prate.velexhered. cumfais<br />

- cUufulis>zr conditionibus.<br />

j 3 Conditio, jladeaturh^reditás^dic&akgdtOpmhil opsratur, meimpedit,<br />

quim legatm debeatur é> inU&cítotfUpto te&mmtOyCX prxtc.vd ex~<br />

hteredet.vd ctim in ttminis.VtMti+Mb.jí. • (faftet.<br />

14 Lcgutd nontonferuantur, rupto tcflavtmto ex pr£tcYÍtione ignoranter<br />

-1 ^ Donati& reuocaturf ufccptis tíberiSide quihus donator non cogitauit.<br />

16 ^eliordtiomnrumpitur^niptoU^<br />

17 tegetta rdiflaíí filio non rumpmtur>ruptoteftmentp expr£te. ignoun*<br />

terfaftu.<br />

18 tegaUrdiftj filioyvd coníunftis perfom's, nonrumpuntursupto teñdmentoexprceteritioneignordnterfcíóiit.<br />

n<br />

15? Mclioratio reliclafilio vnicojitulo pardculdri meliordtioms, an rumpd*<br />

tur jupto tcjidmentopYoptcrpYJttcritiomm poflbumi, dutjilij ignord*<br />

thquodnon.<br />

1 o Authmticd.ex cdttf i, f olum conf zrttdt cd > (¡u


458 LexOftaua , Clojfa Secunda.<br />

C. dclibc.prxtc.Qux ctiam prxlegata confcruatíqualis cíl rtic<br />

Iioratío:correfta.l.cúfilius.dclcga.2.rccudum gl.ác Bar.ibí.Et<br />

Iícctvideatur,^fccun¿(í hoc lex ifta non erar ncccflária.Eiuí<br />

tamcn dubitandi rati0fuir» Quiacuminftitutiones rumpan*<br />

tur,


htx Ocí¿m, Glojpi Secunda. 459<br />

legc regía,pro valore Icgatorum non requiri aditioncm venie<br />

tium ab intcftato,vt dcícndit Pcral.in.lomnia.nu. 17. delega.<br />

2.(5c Gómez hicinfi.


46 ^ Lex OBauaiClGffaSecunda,<br />

retntate>non priuatur prxlcgato>ctiani pro pai te hseredita<br />

ria praelegati.Ruptoitaqueteftamento, fííius melioratus confcquetur<br />

kitegitarn intliorationcm, & inf.uper confcquetiír ic<br />

gitimam sEíjualem cumaliisíadjmífío pretefito, YC! cííharreda»<br />

to.Prout tcnuit Segura ín.l.3;f.fin.ñuíri.io3. i 04. de libe,<br />


Lex OB:Am> Glo[[% S ecundá. 461<br />

inlcftatO'Prout aduerfus glof. fin.in fin.in.d.auth.cxcawfa.tc,<br />

nenribicommuniterDD.recunduni Alexan. nu. 13 .Come,<br />

num.ij 2.& laf.nuni.2 2,Etprobatur in.l.gencraliter. f.ex te<br />

ílamcnto.dc fídeícom.libcr.Ettenct Bart.num. 1 5.5t. 14.ín.l.<br />

1 .íí.de íure codi,& in.l.exca.§'.fi.dc tcftarn.Et fcquuntur plu-,<br />

rcs,quos rcfertIuI.CIarus.lil>.3.f.teftanientum.q.46.Eodcra<br />

modo inter filios operctur, vt inftittttio inxqualis vnius fufti<br />

ncaturin cxccíTuín vim fidckoramíüi, rupta in rcliquo iníli<br />

tutíonc huiu$J


4^2 Ltx 0$4m, Gloffá Secunda.<br />

cxcaufa.Datis tamencohacrcdibusqui non repudicnt,(]uarauisx^uoadhoc<br />

vt filius dicatur rcílc iníHtutusJ&. non practcri<br />

tus,pi occctat,quod diftum eft; fi tamen teftarnentum annullcturvcl<br />

rumpatur ex practcritiont^vcl cxhxrcdationc altcrius,<br />

talis inibtuci© nó rúpitur^fedcofei-uiaiur. Eo cnim cafu fapit<br />

naturarnicgati.d.i.quotics.C.de hacrcd.infti.tam inquantitatc<br />

icgitiiTi3C,quain ctiaín cxccíTus.SccuBduBi Bar.in.d.autiicn.cx<br />

caufa-nu. 15 .caius opinio cft cónmnitcc recepta í'ccundü Alcx»<br />

Cornete laf.ibi,& iuli.Qar.f.teftamcntum.q.j 5.<br />

Vndc rtclius inpropofita quxftionc poneturexéplum in ii<br />

lijs inxqualiccr inftituris: ita, vt inftitutus \ n maiori portio»<br />

nc,in eífeílu,rcportct tcrtiumíSe qirintü. Vel quaudo ex tribus<br />

filijSjVnus íit prxteritusjvel exhíercdatus,altcr in lcgitmiatau<br />

tum inftituiusjaltcrín reliquo,qui ineífcílu reponat meliora<br />

tíoneni terti) & qüinti.vt dixi in.l.a.fupra gl. finan fine. Vet<br />

quando fuiffet inftitutas in tertío 5c quinto hacreditatis, tune<br />

cuim h^res cft inftítutus ex parte incquali.^His ígitur cafibus<br />

í0 fi quidem claufulacodicillaris éxpreffa cíTct, fupr adiOorum<br />

opiniovidetur vcra:vtea clauíula(qu? ruptotcflaroftocx pr^<br />

teiitioncvel exhxredatíonc non runipiiuv, íed ínter cactera<br />

£onferuatur,fccundum Gual.dc arte teílan. titu.3 .caute.i .nu.<br />

4.(Sc Igncum in.d.auih-cx caufa.nu* 1 7'9.)operarctur diílunv<br />

cffc6lú,prout operatur repctitionéfidcKomifsi, vt diümn cft.<br />

Prout aduerfus gifi.in fi.ín.d.auth.tcnuerútfíiagiscómunker<br />

DD.fecundú Alex.ibi.n.i 5 .Tiraq. vcrb.donatíone largitus.<br />

|i.a7 3.Iul.Cla-§.teO:anictú.q.46. Etconducit qdtradit Bart»<br />

ín.d.i.i.de iurecodi.n. 1 6.in fi.de teftameto rupto per agnaiio<br />

iic,q7 cóferuantur in^quales inftitutiones filiorum per clauíulamcodiciUare.Curnquo<br />

tranfcuntonincs ibi íccüdumAlex.<br />

cóf. 1 61.11,3 .lib.2»6(eft cólíiUnis opinio fccüdü Gual.vbi fup.<br />

Cetcru in cbufüla codicillafi fubintcllccla opuroGom.Min<br />

11 cha.«Se Mati.no vidciur vera.Quauís.n.^pofiáo gl.invd. ctt<br />

filiig eíTet vera(qd no eft fint cotrouerfi a:niulti.n.cóirariütcuct<br />

& receptiori opinionc dicüt, vt conftat ex Tiraq.in.I. fi vnqua»ver.libertis.n.86.Gual.vbi<br />

fup.Ak.lib.i.devcrb.fig.coU<br />

27.«Se ad tio.adeude de praefump.reg.i.prafump. 18« nu.7, &<br />

JVÍincb.vbi füp.n.43 A nt.Gab.lib. 3 .tit.de tcft.c5cl.5 .n.6.j<br />

Quoad articulü tñ,de que agíar», de repetione ab iineftato,opi<br />

íiío no p o fí e t í u ft i n c n. E Í c n i m v c rü nócftclaufuiácodicillarc<br />

fubin-


Lex OUma, Ghjfa Secunda. 4Í3<br />

fubintcllcifia opcrarí húcefFcüúin teftamccoínterIlbcros, vt<br />

co rupto ex praeter. vclexhrercda.filíj ab inteftaro fuccedanr,<br />

fteundü portiones afsignatas ín teftaniEio,pcr viá íic'ci cómif»»<br />

li.Quia verius cft , vt ex je^uisportionibus oes admittantur<br />

Gü inftitutiones in totü annüllciur, vcl refcir!datur>&: reducá<br />

tur ad califa inteftathvt in.d.amh. ex caufa,i5c in corporc, vn*<br />

de íumitur. Rcfcifsis igíturjvcl annullalis inftitinioníbus^lcx<br />

cxprefla efl:,vt libcii otnncSjadmiíTopraetcrito^vel cxhsrcdato,cx3equis<br />

portionibusab inteílatoadmíttátur. Aiith.vt cwm<br />

de appe.ccg.f.fiue igitur,ibi:^«d/ííí{


4^4 LexOctdttdtCloffa Secundé,<br />

tituH.fi quísomiíTacaufa tcfta.Et Alcx.nu.S.ctíam ín tcrtuinís.^.auth.cxcaiífa.vbilaf.nu.24.<br />

tcftatur hanceííc conununcm<br />

opinionem.Quiacum legata iiHscaílbus i dcbeantur legis<br />

beneficio.non dcbct operariadicíHo divle conditionis. £c<br />

idcm in terminis.d.l.Rcgiac.defcnditBurgos ibi.num.^ 2 i.vbi<br />

quxftioncm late examinat.<br />

14 Decifionem noftritcxt. limitatGomcz híc, niíi teftamentum<br />

rumperetur ob practevitioncm ignoranter faftam : tune<br />

cnim annullabitur iiiclioratiOjCumco cafu reiiqua ctiam lega<br />

taannullentur.l.íicutccrti4Ji cum velin vtero. C. de teftam.<br />

mili.Lmíliríscodicillís.f.miles in fuprcmis.íf.co.Et hoceft de<br />

mente textiin corporcjVndefumpta cft.d.auth.cx caufa. fcilícet,inauth.vt<br />

cum de appe.cog.f.íiuc igitur ibi. Uberifalfís<br />

accufidtionikus condmnentury vtldli^uam circunfcriptioncm in parentum<br />

fub¡imijS.p(itidntur.Qu$ rationes ndaptari nó poíTunt nifi ad<br />

ij^ prxteritioncttí reientertac^am.^Et facit.l.fivnquam.C.de reuo.dona.vbi<br />

donatio ínter vinos, quac cftfirmior, rcuocatur<br />

fufeeptis Ubcris^e qmbus donator non cogitauit. Cuius omnes<br />

rationes tnílitant etíam in legatis, quaíi non íit veriíimilc<br />

patrem fie legaturum^ de filio ignorato cogitaret. Et hác opi<br />

nionemitenuit Bart.ín.d.auth.exeaufa.nura. 4. cuius opinio.<br />

eft magis communiter recepta,vt conftatex Alexand. nu. 16.<br />

Corn«.num.3 B.Curtio.num. 1 7.1af.num.g . ibi. Alexa. confi<br />

41 .vol i.&alijs pluribus;quosad longum refert Tiraq.inJ.fi<br />

vnquain#verbo.donatíonclargitus.nuni.? 1 1 .Et quamuis cctrariam<br />

opiníonem magnis,& cfficacibusarguRientistencant<br />

BakLSalic.Fulgo.& Igneusibi.&Iniol.in.l.filio practerito.íF.<br />

de iniufto rup.vbi Bald.refert hocconíuluiílc Signo. & Colle<br />

giura Medio.Et idcm teneant alij piures^uos rcfertTiraque.<br />

rbi fupra.num.a 15.Quorumopinio& fundamenranimís gra<br />

uant Cornc.


Lex OBmaXilojfa Secundd, 46^<br />

Vt melioratioconferueiur. Nam cum ratio confcruandorum<br />

legatorum á teílatorís volúntate dcpcndcar,vt fortiantur cffeítunijpiout<br />

ípí'e ccnfetur voiuiílc, vt probatur in diíto authentico<br />

vtcum de appc.cognof. f. fí vero contígcrit, & í 11pra<br />

chati omnes agnofcunt: Quamuisin praeteritione ígnoranter<br />

fatfla vrgcanc raciones Bartolí,


4.66 Léx Oéíam, Clojfa Secmda.<br />

terca text.ille ía diftaauthcnt.ex caufa3folüm confcruat ca3qus<br />

ex prgeteritioue annuiiabantur. fccundúm Angei, & Imoi.<br />

quos rcfcrt, (^fequitur Cocne .ibi.num. i 2 a.Sed inelioraiio<br />

rcliíla vnico hxredi, etiam fi tcítamcntuni non dtficerct ex<br />

prxteritionc,eíi; iiuUa.Tura, quia non habst locum , quandoefl:<br />

vnicus íilius^vt diccmus in.l. 1 1 .infra.glor.6.Tumsquia llbi<br />

ipfi á fe 1 pío inutüiter legatur.l.lcgatüm.^-. 1 .de Icgatis. 1 X<br />

Titia.f .i.Ufin.f-Seio.de Erg© non dcbet confcruarL<br />

perdiíl. authent. Praetcrea illa authentica.non conferuat in-<br />

Ititutiones^i diftum cft. Sed iegatum reliiftum vr.ico hzrcá\j<br />

in cffcdu, eft inilituiio, & ad eiun periinct iurc inííhutionis,<br />

& nonlcgati jpro^tcr repagnaniiarn , ne fitquis íibl<br />

crediioi'jác dcbitor.l.Vranius.dc feideíuf. Etgo non dibctcoufcruarí<br />

peí d.authen.prout non conítruaretu^li tflct rcli^um.<br />

iuncli 111 titulo mftituiioniSjiuxta lupra difta.<br />

Sed i)S non obílant^bus, concrariuiii videcur vcrins : vt melioratio<br />

faftineatur ,cxeadem ratíone confcruanda' voitmtatis<br />

teftatoris^ex qua indura eft d. authcnt.prout conftai ex<br />

corpore vade í\imittur.Quanuiis enim Bart. SÍ COIKEUMUÍS ppi<br />

moiafta ratione pracfumanr,quod pater non legaílci^li de filio<br />

ignorato cogitaflet: fí ex grauioribus conieíturis tonílet<br />

i 1 contrarium, legata cóferuareatar^ Inter quas (vltra fupra di-<br />

¿la) eft !Sc,al!a,quandoteftator in fpecic , veletiam in genere,,<br />

cogitauitdefilusfutUTis. Quafi tune non paísit dici praeteritio<br />

ignoranter fafta í vcl quaíl tellator idem djípofuilVer, íi<br />

íciuiííet ,argumeaiotext.inJ. qai íure mUitari. £f. deteftam.<br />

milít. Qjod renueruní Bald. Angel. & P aal-quos refert, 3c<br />

fequttur Corne. ín di^.authent.niu«.47é¿k laf. num-^ ver-<br />

Ec.fecundo. Et aíijpluresquosrcfeí tXiraqueUn diét.l fi vnquam.in<br />

pra£faclione.num.S 3.Gonft£tuentes inde noiabiicm.<br />

liínuai onem ad diftam communera opinioneai Bartoli. Secundum<br />

quam inferrur ad propoíitum.quód ex quo teftatosv<br />

titulo part cuJarijiucUoraatt huncíilium heredem inftitutvrn,<br />

YiíruseftdefiiiiscQgitaíTc. Propter quorum forte praeteritioriem.íi<br />

inftitutioeflet refeindenda, faltim coferuaretur melioratio,quam<br />

titulo particulari reliftam ía omnem euentum viffaseft<br />

yolftifle valere & conferaaíi.<br />

Non obftac,^ melioratio non po€sk fierí filÍQ vnic.o.> Q^uia?<br />

illiád cft/quaado iuccelsit folus. Nato taxuca alio valct in viin<br />

coadiLÍo*»


Lex Oftaük, Glojfa Secunda. 467<br />

tondítíonalisjirnpkta, 5f varificatacorrdítionc. Ex m el i ora"<br />

tione cnírn fie ntfta,colligitur conjetura,quód paterde alíj$<br />

filiís cogitans^uorum rcfpcñu poílet inílitUtus díci rnclioratus,volu!t<br />

in omncm cucntiini niclíoratíoné conferuari.]?rout<br />

in fimili dicebamus in.J.i .fnpra.gl.fin.nu.^ 5.dedonationc fa-<br />

-^a filio vnico titulo expi-síTse itielioraiionis. Non obílat,<br />

quód iegatum íi fe ipfo fit nulium^aliás quain ex prctentione,<br />


468 Lcx 0¿}aua}Glojfd Secunda.<br />

fit,(]iiód cius Caliim fucrit intcntioRiSjVt legatum, defeca ín*<br />

ftitutioncjad íiUnm pertincrct. Máxime, cum rcpiuiiatio (cuius<br />

forte meminitj/fu fui natura maior ckfcítus^uüani prxte*<br />

ritió, cuius forte hut obliius» Cum repudiatio omnia folcat<br />

, deftruercj.eani quam.C. de íidcicom. prxteritío autem legata<br />

con(cruer,vt in dift authem.cxcaufa. Vt vei fie , memoria<br />

s 3 maioris defertus incíudat ctiam minorcm.^Prout videmus in<br />

. claufuíacodicillari. Quse cum dirigatur ad fuplendum folem-<br />

11 i t a t i s d e fc A u m. I. c o d i c i 11 i s. §. tí 11. i u IK^ a glol.i. de lcgat-2. &<br />

nolat Bart.num./.in.l. i. dciurc codicil.includit ctiam defe-<br />

¿lum ex pnetcntioncjvel exhae¡cdatione,vt fupra diílum eft»<br />

Etiam fi pri'teritio ñat ignoranterj fi claufula ílt cócepta per<br />

verba futun íemporis: vt probat tcxt.in fui gcncralitatein.l.<br />

gcnera'itcr.f .ex teílamcnto.defideicom.líber.5c facitJ.íi quis<br />

cum nuiium,&.!.& qui graui.&d. abinteftato. de iure codicíl,<br />

Prout, aduerfus Bart.tenent magis communiter Doítores^fe<br />

cundúm Alexan.num.14.& Cornc.num.^ i.indift, authenr.<br />

ex caufa.Et tamen claufula codicillaris(etiam per verbafutu-<br />

- ri te m por i S) non índucit príeciíTe memoriam tiliorum ignora<br />

t o r u m. fecuodúm iaf.num. 24. in fine. Sed cum fupleat maiorcm<br />

dcfccuim folemnitatis, ex quo omnia corruunt. Lhac<br />

cófultifsima. f .ex imperfeto.C.de leílam.intellígitur ctiá fu<br />

plcre mino; em. Quali cogitatío teítatoris apponetisclaufulam<br />

extendatur ad omnes rupturam.íccundúmÁlexan.poft Bald*<br />

Etcnim/juamuis nondeíínt , qui opimoncm Bart. verioreni<br />

putentjVt defendunt multi quos refert s & fequitur luli. Ciar,<br />

lib.j.^-tcílamentuin.q. 46. verfíc.&; hxc. Rcfpondec tamen<br />

claufula codicülarem contincrcexprcílam voluntatem cófe.rnandi<br />

lcg,ua>& cífe remedíum ira genérale,^ pofsit ineludere<br />

poílhumü ignoratum,prout DD.volucrunr.Scd'egatúrcliftú<br />

vnico hcrcdi a fe ipíb contínet artú ita vagum , vt non debe a t<br />

inducere validitaté contra poílhumü,ve 1 fi li um ig!i oraíu m,cu<br />

ius memoria ex tali legato venit multum a rcmotis,pcr ea qu§<br />

diximus ind. 1.fupra gl.fin.nu.^.Cum iufta príefumptio le»<br />

gis,cp íi pater cogitaret,n6 legaret^non debeat excludi, nifi ex<br />

grauiori prxfumptione.l.Diuus.dc in ínteg.refHt.quze híc no<br />

reperitur. £t bxc opinio videtur vera. Niíi vellis contrarium<br />

defendere-.cx eo,cp legatum íít reliflum filio: ex ca opinionc^<br />

cjuá ex Bal.nu. i o.3c Corn.nu.^c.in d.auth» fupra rctulimns.


Lex OBém, Glojfé Seamda. 4^9<br />

QüiCarguni.l. cuín alícnam.C.dclegat.) voluerunt 1cgata feli»<br />

fta coniunílís perfonis íuftineri ex prxicririonc ignorantcf<br />

faíta. Quocl prGcedci(niaximc) fi filerint adiedla vincula > ¿fe<br />

grauamma faborepoftcríorum.iuxtaJ. i i. ínfra.Per ca, quaS<br />

díximusin.l.i.íupraglof.fin.num. 5 faciunrj quae tradit<br />

Bae(;u de dolc.cap.p.nu. 15 6.<br />

Liraitant etiarn noftri omnes bic difpofitionem huius tex»<br />

vtnon procedat ín melioratione relida ipíi fiUo prxterito, vel<br />

cxhxrcdato rupenti. Ira Lupus.Caíhl.Gomez.Tcll.5c Malí.<br />

Segura in.I.3.f .fin.nu. 10 1. de líbcr.


47 o Ocimiay Gloffa Set<br />

nulletur tcftamcntum : abilincndo tamcn: & afícnticnáo te¿<br />

ftamenio^onfcruaretycuiii iplc non impugncr. £t íícctííiet ratto<br />

Bartolí &; vigci dift.authení. excatifa , fccundúm Cornc.<br />

Si autera ftngas alíum^prxter hunc,€fle edaMi practcriiü, vcl<br />

cxhacredatum, qui ruñipat. Tunc»quaaiuis Gómez hk-nu^.<br />

dcbíli ratione teneat, 1 upto teftamento per prxteritum ^ vel<br />

«xhasredatum,eiri nihil rcliftuni cíl, hunc, cui fuit rcli


Lex OBMa> Wkffi* Secundé 4 71<br />

íiue igitur.vnico,verbo complexa eft d.auiheníex caufa ibi.CiC<br />

kra namcfe firma pcmcmcnt.<br />

Pupiharís autein fubfl:itutio,Iicct alias fokat appcll.itione<br />

cscterorum contincri-, vt íujOin'carur^iuGtíes ílarutuin eíl cartera<br />

íuílincti, vt in. k q-ui piures libcros.f^ & fi a patrc. ff. de<br />

vuiga. In prop'ofiio tamen val^c controuerfumcft: vtrum,<br />

rupto tcílamento ex praetcrítionc vel ex hscrcclationc, fuíHneatur.<br />

illa eíl magis communis opinio, qiród íic Quam tcnuk<br />

giof.fin.ín fine.in.l.i.f.fín.íí.ide vuiga.& ibi Bartol. nn~<br />

mer.3.


Vcrficulo. fcd cft pulchrum dubium.Contra quosinfu? git Telio<br />

vbi í'upra. Cuius argumenta pcrfedo non funt conicnií<br />

Sedqa'.dciuidfitdeíurecómiini, rnultum ftringit. d.l.Par*<br />

titXjque genera'üter loquitur,óí. magis adaptatur ad cafum ex<br />

haeredatíoniSjvel preteritionis,c|UavT\ ad folemnitatis defeítü,<br />

vt volebat Te lio. Prout colligitur ex verb. QnehrcintcLio. Alias<br />

í¡ texetraftaret folura de mülitatc teftamenti ex defeftu folemnitatiSjneccfle<br />

non erat,quódcxprimecet pupillaremcorruere,cura<br />

omnia contenta corruerent.l.hac coníultifsinia. f.<br />

ex imperfeto. C. de teftamen. £t licet de lure communi, in.<br />

púnelo iuris, comojunis opinio veracflef.iure tamen Regio,<br />

ívxc lex cótrarium approbatiprout fupra citatí anchores Regni<br />

fatentur.Etcft opinio xquior/i excluíla matre,íiíiofubfti-<br />

2g tuerenmr cxtranei.'14 Tune enim fubftitutio,quíe alias fauore<br />

pupílli indaftaeft.l.íi pupiUis,veríic.víilitatem impuberis.íf,<br />

de acquír.hacrcd.odioía potius cíl/ecundúm laf.in. % in teftaincnio.num./.C.de<br />

teftam.mili.& Minchac.de íucccf.progref.<br />

^•M 5 .num. j 5 6^Et íicopinio iili contraria crit fauorabilior.c.odia.deregul.iur.in.<br />

6^<br />

*9<br />

i Non óbfl:atl.i.tit.4 fupra.vbi contentain teftamento valentjetiam<br />

ñ ineo h.cres feriptus non íit,vel feriprus repudiauit.*<br />

£n quibusterminis fufttneri pupillarem fubíHtutionem<br />

exiftimauit Gómez tomo.i.c.4.nu.4.111 fin.&Greg.&Tí lio<br />

vbi fupra.nu. 1 %. Quo argumento vsdetur idem ftaiucndum<br />

eíTe.quandbinílitutíodefeciílet ex prxtcritione,vcl ex hacredatione.<br />

Cum maior defefius vciTetur nullo ícripto herede,<br />

auteo repudiante (quibnscaíibus omnia corruebant. 1. íi ncmo.de<br />

teltamcn.tutel.l.eam quam.C.dc íidcicom,)qiiam rtipta<br />

inílitutione ex pr3eteritione,vcl ex heredatíone (quo cafo rcliqua<br />

co!>feruabantur,vt ind. authen.ex cauífi) prout videtur<br />

obijcercGfegor.vbi fupra.5c firmauít Matienán diíí: l.i.glof.<br />

14.nu.8 3. Hienira refpondeo,opinionem veram no cíle,3t diftam.J.<br />

i.cíTcintelligendam codem modo,quod dicr.l. Partitíc,<br />

fcihcctin alijsyexcepta pupiliari fubftitiuionc , prout exifti-»<br />

mauit Couarru.ybi fupra. Exeadcm ratione 5c fundamento,<br />

quódea fine inílitutione valere non pofsít, vt in diftis íuribus.<br />

£t pro hac parre retorqueo diftum argumentum. Nani íi<br />

lex Paititaeob leuiorem defeCiumprxtcritíonis, vel cxhsercidatioins


Lex OBma>GloJfa Secunda, 473<br />

áadonis,quo non obílante folent reliqua fuftíneri, adhuc nolui^vf<br />

pupillaris fubftitutio conferuaretur: á fortiori.did. 1.1 •<br />

non eft pr^fumenda voluiíTe conferuare pupillareniíex tanto<br />

maiori dcfcftu hacredis, nutaclitionis,cx quo omnia corruebant.<br />

Bt quamuis in termjnísdiift.l. i.ópinio Gome.cíTet vera:<br />

ea tamenlex,tanquam fc^xrrectoría,non eíTcr cxtcndenda,<br />

etiam ex maiontate rationis ad caGim,qui dift.l. Partitge deciíTus<br />

eft.l.fi vero.f .de viro.folut.matrimon. Et in hanc partem<br />

videtur inclinare Grcgor.vbi íupra. Et quidem cum difta.l.Partitae<br />

(quantumuisdara)íta fcripta íir,íi iura valent,<br />

& legibus íudicadum cít^hxc opiníp videtur pvaeciíTa.Qiiamuiscontrarium<br />

poft huiüsoperis priniam sediclionem viíTuni<br />

fuerit Gute.lib.2.pra¿Uc.c.3o. & Azebán.l.i.tit.4.fupra.nu—<br />

iner.i48.& in prxfenti.nurn.z^Niíi corutn opinio fuftineatur<br />

authoritate Coíte vbi fupranum^i g.qui legi Partit^ tanquam<br />

dura^ & iniqu3e,facurrendum putauit ex d.Li. Quífuccurfus<br />

quarn íít dcbilís, viílum eft.<br />

30 Ex caufa etiam prsetcritíonis , vel exhaeredationis rupto<br />

tcftamentotlater caetera^qux conferuantur , non conferuabitur<br />

exliíEredátio rite & re¿lé faíla. Sed ea quemad ra odum<br />

inftitutiones j annullabitur. Cum abinteftato valere nonpofíif.cum<br />

rcquirat omnino haereditatis adiííoncm.l. íilium. f.<br />

fed cum ex hxredario.flF.decontra tabul.l.íl patrónus.f. ex teftamcnto.debonís<br />

libertor.l.Papin.f.íi conditioníjveríuquoniam.de<br />

ino£teft.l.2.tit.7. par.éí.Qufm & de iureauthenticorum<br />

ex hcredatio non valet, nifi heredes feriptí probeut caufam<br />

i ngratitudinis infertam verá cfle.Ucmnímodo.C. de inof,<br />

teftamen.aurhético, vt cumdeappet.cog.f .fiueigiturjauthen,.<br />

non licetJunña gl.verb.probetur.C. de líber.pixt,Sed quandoex<br />

caufa prxteritÍQnis,vel exheredationis non riíe laflae<br />

corruit tcftamétújno poteft ruftineri alia exhseredatio in code<br />

teftameto cótenta, Hcet rite & reftc fafta. Cu licct iidem hsredes<br />

fuccedant, non tanquam fcriptijfcíítanquam abinteftato<br />

fucceduntjVt diftuin eft, & fie non poteft fatisfieri requífí-<br />

3 I todi¿tarumlegum^Idemacc;det interminisdi^I. t.tit^.fupra.<br />

quando haeres non fuit fci-iptu& in teftameiií o , vel qui<br />

ícriptus fuit,/epudiauit. Qüibirs eafibus cum abintefíata»<br />

etiam fuccedatur,vrdiOumeftjex h^redatío, qtíamufs rite<br />

wfte fa^a,corructs5c non fuílínebitur,. Cum non fií legitima<br />

Gg 1 geríona^


474 Lex Nom> Glvjfa Prma.<br />

pcrfona j que ex teftamento probet caufam ingratítudínís:<br />

{>rout reíoluit Gómez tomo, I.C.I r.num. i 8*<br />

oirir,! .'/j).'ii.ri.;;4. iíiij aiwJi»lno3ítílimov ebn^rnijl j^iq lia ao«<br />

L E X NO N J.<br />

r7L Tercio é quinto de mejoría fecho por el te-<br />

Ciftador, i no fe faque * de las dores 5 y donaciones<br />

propter nupcias^ ni de las otras donaciones5que<br />

los liijoSjb decendientcs trajeren a colación^ 6 partición,<br />

y^^ *^'^^^^^^^^'^^^ fr^J%QYa*H* e^h<br />

_ J ^ J ^ L O S S A P R I MJ,<br />

QTwmelioratto tertíj &quintiiyreuo€MÍ5 pryeedens non re*<br />

Hocamr, ant minukur ftr dotes ytut áwtiiomi ¡e(¡mntts,<br />

1 A/í ^ior


Lex Núríá) Glojfa Prima. 47^<br />

ftlarti fi tíTct rcliíla in eontraftuirreuocabüíjex iirdem ratio<br />

nibus, quas dice mus in principio gloíl.íequent. Sed quantum<br />

ad hoCjVt ipfanon mluuatur per donationes fcquentes,cti tex.<br />

loquatur in meliorationc rcuocabih, verius eft, vt procedat in<br />

diftiníte: vt non deducatur ex donationibus ciiam íequetibus,<br />

quin potius per ipfas minuaiur > per ea quae diximus in. 1. i><br />

fapra.gl0C4.num. 14.<br />

C^teriim,íi meliorario tqrl'ij.& quinti irreuocabilis praecef<br />

i¡írct,proccderct iílerura opinio,& cxtralicrctur á dGtejVci do<br />

mtione rcqucntijiicc per cam in aliquo minucretur,etiamfi pa<br />

ter alia bona eíTtt poltea ruperiucrarus ^ex quibus poíTet dos<br />

foIui.Cú mciiofatip terti) »Sc quinti irreuoeabilis precedes ex<br />

tendatur etiatn m eadem irreuocabilitate,quo ad futura, vt diximus<br />

in.l.i. fupra glof.j. Etenim licet melioratio irreuocabilis^t<br />

computandu fecundum bona relifta tempore mortls.<br />

\f 7.íupra 5c interira non tit interdiga parenti bonorum í'uorum<br />

adminiílratio^vt ibi diximus, 6c fie videatur meliorationcmCquamuis<br />

príeccdentcm)ffiinüi per dotes , íeu donationesfcqucntcs,qux<br />

in bonis non reperiuntur tempore monis.Qiúa<br />

tamen idinLelligcndum cftcitra fraudem, vt ibi dixi, & adefifet,<br />

fi patri permítteretur talíter donare in prsmdítium melio<br />

ratíonis irreudcabiíis: mérito sa dos5aut donaüo fequens non<br />

jmnuit melioracionem prxcedcntem-.fcd illa eadem futura eft<br />

qu« fuifícLjíi dotes aut donarioncs,non fierentaeíiamíj ad hoc:<br />

£ nt minuende dotes, Teu donationes fequentes, etiam non collatse-Quia<br />

in quantum cxccdcrent legitimam ncccíTanamCedá<br />

fi dote contenta vcllet filia abfHnere^íTent in reliquo reuocan<br />

¿ae.Cum propter meliorationcni terti}, 5c quin tí. irrcuocabi«<br />

lem praecedentem ,£b.lum pofsint contincie kgitimam, & tm<br />

jexGeíTu Gnt inofíiciofac . Et hoc tejict Teüo ÍIIG. ni$m. . Se<br />

3.


47 ^ Lex Nona, doffa Secunda.<br />

irrcuocabil s prxccdens non pofsit per dotes, feu donatíoncl<br />

leqaentes minu^quod omni iarc coníbnum cfl:,vt donado per<br />

fc¿ta irrcuocabilis & licita non pofsic rcuocari.i. pefeda donátio.C.dedonat.<br />

que Tub mod.<br />

£t cft hoc íntclíigcndum non folum"quando pofl: faélam<br />

meliorationem tci'ti) Óc quíntiirrcuocabilenijClTct data dos,<br />

vcl donado ob caufam,veí pro legitima.fedetiam íi eíTetfaíla<br />

donado íimpiex. Quia cuín hxc non valcat in vim donationis<br />

íiniplicis,cxquototum tertium & quintum^ntra cuius liinitcs<br />

poterat vaíerc,fit pvius iireuocabilítcr donatüm,vt dixi in<br />

Lj.fupra.glof. i .nu. i ^. licct valeat in rationcm legitimae,non<br />

tamen rainuct mehorationcm príEcedcntem , fedex ea extrahetür<br />

prior melioratio,cx fupradiílis.<br />

GLOSSJ S ECVN D A.<br />

"-o > tiitf-tonoti IÍ/Í^I£Q,Cf JÍ^3»3ÍII T¡Í non xíínD^jOi JO Jtí^iíi.,? «i<br />

"\ / Trum pro extrayendo tmio & quinto pojlerion fmt Accumt$ -<br />

Und& donAÚonesfmpltces, yeíob caufumprecedentes, Et ytvu<br />

melioratio tertijirreuocabilis pr&cedsnsminmtm per dijfofmonem<br />

qmntipofteriorem* Et ytrum mdioratio tertij 0* quínti extrahatur<br />

ex qnarta coniugi pauperi debita*<br />

i nAíío dubitaiídi cr decideftii dd hmc legemnonm.<br />

i Vrima donatio irrcuocahilis non minuitur perf zeundm'<br />

5 Donatio fímplex, (¡uz non conferir y vel oh cwfm colUu.non minuitur<br />

per fecundm.<br />

4 Do:utio fmplex reii vel quantitatis cert£íqu£ précefíit, an fit áceuntu*<br />

Idniuverbditer cum bonisreliciis temporsmortiSypro extrahendo ter*<br />

tio cr quinto po&criori. Bl quid in dotutionc ob caufam. nu. 7. Q»oi<br />

non funt dccuimiUndie.num-ii.&.i^,<br />

5 Kcliquumreferturudtotumscxquo deindefitexdpicndumdatum.<br />

6 Donudo datdin rationcm legitima accumuUtur bonis pro metiendis Is*<br />

ghimis.<br />

8 Donatioquzuis¡implexaccmnuUtur bonispro meticndis iegitimis-zr nu*<br />

mcr.18.er .50.<br />

p Legitimz nonlcdmtur ex dccmmUtione dotium, aut donationum, et'um<br />

í\mplicium$ro extrahendo tertio er quinto. Aguentur tamenp donationesob<br />

c4*famftparcntur-nm.it. ^ponmtjir exanpU.num.tp'<br />

Donatio


Lex ISlon^plorfa Prima, 477<br />

ío DO.'JÍÍÍÍO po/lcnor minuitur in fwtimgruuat Ugit'mMoccafwm dond*<br />

tiomm pTíZccdcntiunt.<br />

.12. Legatuinquotx bonorum rdicium in tegmento rrfertur ¿d bona relitta.<br />

tempore mortis.<br />

t 3 falcidia que no detrahitur de legatispijs, nogriiüat alia kgdU¡ pro i$ps*<br />

1 6 Accumiüutis donationibus (¡mplicibicspro extrahédo tertio cr quinto^ut<br />

f tpdratis 3 er ref ccata mcliorationc pofteriori' cudm cumputatio re»<br />

fiiU<br />

dtífc iU omnes fepardtitur, cxempU pommur.mm.zu<br />

m Mcliordtio tertij & quinti non dsducitur ex donutiombus ob caufdM<br />

promfiii,<br />

i 3 DOÍ efficdcitcr coníhiluiturpro:nífsione, ficut trdditione.<br />

14 Prornt^/o doús cofirmdtur per ntdtrmonm cotrdttü per verba de futuro*<br />

i $ Meliordtio tertij er quintinon dducitur ex donationibus Jimplicibus irreuocabiliter<br />

promifiis.<br />

16 Meíioratio tertij cr quinti irreuocdbihsnon deducitur ex dondtionibus oh<br />

caufam, vd fvnplicibus pr.ecedzntibus.<br />

z 7 Dottationesreuocabdespr^ecedentesydu mimantur}vel accumulentur, pro<br />

tertio er quinto fequenti cr num.38. cr ??*<br />

i % jsieliordtio tertij quinti, aut cuiuslibet quot non deducitur ex dona*<br />

tionibus prdecedentibus.<br />

i p Meíioratio tertij O* quinti deducitur ex bonis reliftis tempornnortis, fi^:<br />

ue fíntaufta, fiue diminuta.<br />

3 i Meíioratio tertij cr quinti irrtuocobilis preceden! non minuitur per do*<br />

tes, feu donadones fequentes, fed camn quantitas aggregatur cuín &o«nis<br />

reliáis tempore mortis pro deducenda melioratione.<br />

$ z Donatio rei , vel quantitatis certe prtecfdensyfí excedat terUum ^ quintum<br />

bonorum temporis mortis,non reuocatur tanquam inojfíciofa , fi<br />

aggregatis dotibus, feu donationibus fequentibus:cr ciufiem etiam do~:<br />

natíonis valore3non excedat quantitatem tertij cr quinti omnium'<br />

5 3 Tejiatoriautdomtorpoteih prítcipere>quodpro deduftione meliorationi£<br />

tertij quinti poj}erioris,accumulcntur dotes..fcu donationes prjece*<br />

dentesMcet non pojíitprísciperc^vt reuocentun aut minuantur.<br />

5 4 Domtienes rei,atU'quantitatis certe noii rcuocantur* licet excedant ter*<br />

tium cr quintum bonorum temporis mortis,fi púfiint valere, pne dimi*nutione<br />

donationum preceden tium » Ufiomdegitmarmm ídem im<br />

legdtis.num.^u


47 § Lex Nona, Clojfa fecunda.<br />

Í i Kxcefws htis inofficiofa compuUtur in bonispro deducmdmetioÑtió^<br />

m tertij c? quinti,<br />

3^ Idem in cxccjfu ¿onationis non infinuata, aut étAS reuocdilis, er re*<br />

uocata.<br />

3 7 Terdum zr quintum deducuntur prius qumrclid.Uit Icgáta*<br />

40 Donationcs reuocabiles filiomn nonreuocantur fro rata, vt rcducantur*<br />

ad tcrtimn fír quintumifcc.us.fi penderent H morte.<br />

4 2 Quíntum.ünfit extrahenium prius tcrtio.cuiusdonatio irrcuocahiiis pr£<br />

cefsit,quod non.nu.^.^.<br />

43 Dijiinguitur ínter donationm tcrtij.prout cft quotd}zr donmone rei,


Lex Oííatiá) Glcffa Secunda, 479<br />

63 ImvriM > nec QrxtiMm non héucrmt 4Uthoríutm legis can"<br />

de-ida. /<br />

o fe fa^uc. Noílri hícconíídcrantcs dote, feu donado*<br />

acin irrcuocabilciu pracccdcntcm nullo íure, ntilla rauonejpofl<br />

mínm ,aut rcuocan propter raelioratio»<br />

n€iii icrtij ^uinti leqacntcm : cum perfefta donatio noa<br />

rcclpiat ex polVfacto modificatioacm.l. pcifefta donatio. C.<br />

de do natío n. quarí'ub modo. * Máxime , ex donatione fcqucnti,.c]ue ¡nter bona re<br />

peritur, non minuatur per meltorationem íequvntcrn: ex qu6><br />

etus conftitutio irreuocabilis prarceísit, per quam abíoffifíe<br />

abonis parentís vidctur,vt in d.i.íin. vt fta im dicemus. Quaequide<br />

radones n5 carcí: replica^ qua íint adhoe dcbileSjfta—<br />

tim vidwbim'.^lnuriai ex huccóniuníicgis imelleO u,


480 Lex Nona > Oloffa Secunda,<br />

decidcndi ratioiiCiColligítur ncceílaria cxteníio tcx.vt eius de<br />

cíisiojproccdat ctiara ia donadonibus íimplícíbus,quac per feqacntem<br />

meliorationem minm non poíTuntjiion magis quam<br />

donationes obcaufanij ex ijfdcra rationibus. £t quamuís Tello<br />

hic late fe inuoluar, intelligcns textum iftum folúm ioqui ín do<br />

nationibus ob caufam: faletur tainen procederé ctíam in íimpllcibus.In<br />

qmbus cafus haLct minore dubitandi ratione. N i<br />

cum melioratío non extrahatur ex donatione addu


L?x Nona, Glojfa Secundó. 481<br />

cem^ux cx.l.fequen.pro melíorationetertií & quintiiudicá<br />

tur,5t in ca debent computari; poftmodum in morteeundcm.<br />

feu aliurn in tertio & quinto melioratum : reliáis tempore<br />

mortiscentum vigintiinbonísjexquibustertium quintü<br />

funt quinquaginta íex : A rguir ipfe. Si filius jnelioratus in<br />

mortc reportar integra quinquaginta íex,nün dedudis inde<br />

dcccni,quac in vita fuerunt donata,c2Cteri fiiij grauátur in iliis<br />

deccm.Nam cum ex lege pater poísit dífponcrc de foio tertio,<br />

&: quintercípe^u bonorum temporis mortis96í iliud non ex<br />

cedat quinquaginta íextiam dirponitde dccem ampiius. Ruríus,fi<br />

ex prxdicíis quinquaginta fex deducunmr decem , qtiíe<br />

fuerunt filio in vit a donata : pater folum difponit dequadragínta<br />

fcx,&: non de integro tertio Sí quinto : cum decem foiuantur<br />

ex bonis extra patrimonium exifíentibus, Se non ele<br />

ijs.quar rcliquit tempore mortis, exquibus totum tertium &<br />

quíntuni,extrahendumerat. Concludit itaquefuam opinioné<br />

veram eííe, vt id quod in vita donatnm crat in rationcm terti).&:<br />

qimuijvcrbaiitcr accumulctur cum bonis relidistempore<br />

mortíSjSc inde deducatur tertiutn & quintum ,


^482 Lex Nona, Gloffa Secunda.<br />

lcgítira?,cnius iníVar habettcrtíummcliorationis (GÜ ín multi^<br />

^quiparentur,máxime m hnc,vt pro dcduflíonc attcdatur tem<br />

pys monis, vtinl cum ouerírur.C.dcínof.Cí fta. &. ín.l./.lup.)<br />

6 *Inquit cnim qucadlmodü donatiodata in rationc legitimf<br />

bonis augeath^rcditaté, vt ex toto acerbo metiátur hui> alio<br />

rú nccefl'arioconfcrtui ,VT immixta legitim^.i.i!la»C.de colla.&<br />

huíc accumulationi no cótiadicit, q? kgitii^a fit reculada fecíj<br />

d«m bona religa tepore mortiSjYt'^.d l.cü t|ueiíti^£odé nvo"<br />

do fimplexdonatio prior qti? in rationc tt rrii ¿ qninri data intelligitur^x.Kfeq.fuaccumníéd^<br />

cü bonis rcl étis ttmporc mor<br />

tis,ad meticd^im vcrS tcrdüm3c quimu,cjuamuis cx.d.l.7-i«p.<br />

pro dedurtionc liatV! partiñ prrecipiatur atrendi tps mortis.<br />

7 Et quamuís Tcllo.non obfeure videarur fotei i, dotes,í'eu donationes<br />

ob cawfani precedentes non elVc accumulandas pro de<br />

duftione rertij qivnti poílerioris,ex qno q^iíeítionem tátum<br />

propofuit in dbnationibus íímplicibus, quaíi ín iHísceíltt ratií^qu^<br />

in iftis,q),fcilicet,táquam date in rationem leginme non<br />

débeát augere B^reditaté^extrahéda meJioratiócujá j^^<br />

íimpiicib'jqu^ t3| date i n ciúfdé melioratiois rati oné debeá t ac<br />

cumuIan:Equiparatio tñ legitimCjqua adducit,nó folú códuci r<br />

quoad accumuládasdonationes fimpiiccSjquinimovídetui- ctiá<br />

comhcerc,vr & adeüdc effedüjfiat aiinul* dotiü, & donationü<br />

ob caufa pced€tiUj no foiñ collatarújíed etiá qu? no lint ad co!!a<br />

¿Honc adduftxtvt ca oía aggregctur,fa]tim verbalíter, cu boñís<br />

rcliílis tcporc mortis^pdcduccdo tertio & quinto. Bode argumeto<br />

legitim^.Pr© qua edmenfürada fie ílmi lis cumubjfio íolu<br />

donationú datarü ineá'ratione,fed & firapliciü,& eriñ abftinc<br />

tibus donatari)S,.vtappareat quanta íit legitima,6f súftisdona<br />

tionibus cum bonis rciiftis temporc mortis^fiiii capiat pro legitima<br />

eandemet quatitatcm,qu? ipfis cópctcret.fi donationes fai5l?<br />

non fuiflent, vt in auth,v nde fi parensX.deinof.tcft.<br />

Et quando equiparatio nóefíct omnimoda,faits cíl, q> ín Icgi<br />

S tima id fitcertUjadhoCyVt-cxtédatur ad raeliorationé.* Ná que<br />

adtnodü ficbat iftecumulus pro deducedo trictc,vel femifse,qu5<br />

iure cói,erát filiorü legitima, fecüdu corú numeru, vt in auth.<br />

nonirsimai G.eo.& neceílatioindeapparebat quantitas beffís,<br />

vel icmifsiSjquae non erant fíliorum legitima occafiojiclégi»<br />

ín?e,hac partes vtebantur eodem generededuftionis:ilegitima<br />

ad leí rahebat idé genus coniputatíonis,quo ad bcflejvci femiffea:.<br />

Eouc modo hodic,c5ffienfiiratio legitira?, pro qua cumií-<br />

' ianmr


Zjex Nona, Gloíf $ S ecundá. 483<br />

lantur oniniastfahar ad fe tcrtíum quintum ,vt vtatur codem<br />

genere deduftioniSjCuni es: dimenfione vnius coHígatur dímen<br />

fio aíteriustvt fic,difpofirio terti)


484 Nom,CloJfaSecunda..<br />

(Se quinti pofteríori fperabat cónioclum ex fuccefsionc) ctíam<br />

fi ea dos iinmiíceatur bonis prodeducendo tertio & c.uinto:<br />

nec ipfa recipit dctritnentum , nec meUoratio nocet kgitiniis:<br />

ex quo dos collata in partem filieconferentis imputanda eíí:,,<br />

& fie paterdifponit de tertio


Lex Nona, Giojf é Secunda. 485<br />

¿lus eflc vidcatur,ncc vnú contrarictur altcri, ex fupra diílis.<br />

Sed his nonobftantibus,quia ipremetTclIoaíTcritcomiDii-<br />

11 nem opinioncm eíTc in c6fttrarium,& cam áb aduocaiis,


48 6 ^tx NoMy Glojfa Secunda.<br />

itaq j quod diüa dos/eu danatio ób caufarn,^ pro legítima<br />

piaectdés uó minuatur,ncc[", accumulctur pro deduccda mclio<br />

rationc ÍCÍ ti) 5c qukiti poíícriovi^probatur.fitcnini cú lépoic<br />

fart? íBclíoraiionís ¡5 cxierint patnmoniú patnSj fjntc[5 cíít*<br />

Ctx prop> iü ratrimoniü hliíe.l, 3. fed vtrü.m íi.Fr.de mino. 8c<br />

tertiü '3c quíntü conuineaní cjuota bonorunijíSc refcrantuv ad<br />

feonain dominio meiíot átis exiüétía: non cft killü dcduciex<br />

bünisiáalicnis;vtdiccbanius in pnn.glo. Eo máxime qiúa iieex<br />

melioratiG quolje bonoi ü mcorü dcberet rcferri ad cempus<br />

piielcns^propter adiectiosjé^mtorM.i.íi ita.de aurore argéJe^a,<br />

ex le gis lame diípoíitionc rcmanetetiá obnoxia reguiari lecundú<br />

iépus motiis.i^.lupra.Qp.c rcdu¿\ío cuexciudat dinit<br />

nurioné bonoi ü,citi a fraudéjante mortecontitigetéje tiá poíí'<br />

faelá melioiaüone rt'euocabiiéjVt ibi diximus:a fortior?, exc'uder<br />

dimumtioné praecedenté,, etia titulo donationís. Cü iu<br />

ea ccíl-t Fraus,qü3e in alienatis codé titulo donationis,poft: me<br />

lio ationé.id poteft impediré: & concurrat eadé ratio,t|ux ia<br />

alienatis bona fide poíl meliorationem id opcraiurxp, fe;iicef,'<br />

non repenátur inter bona tépore mortis:cut5£ tepore faftt me<br />

' liorationisiá cxierint patrimoniü.Quoddeducitur ab iplb tx.<br />

in quaotú non folú locjuiturin raeliorationeta»fta ín cótraüu,<br />

ftd etia in vltima volüiate.Quáuis. n. quo ad fafta m contradi<br />

u.poíTet cófiderari valor bonoría fecundü tepus mortis,quá<br />

tum adexcludcndá diminuiiotié bonorú,med;otempore ante<br />

mortem contingentem:quoadfa¿lam tamenin vltima volun-<br />

»2 tatejfuperfluaerat decííicfi ad hoc ellet foi m rcferenda.^Cu<br />

plufquam manifcltum íiíjcfle tune tempus niortís ( quo teftamentum<br />

perficitur.l.^.de adim.lega.)attendendum, quoad diininutioncm,


Lex Nona, Clojpt Secunda, , 4 87<br />

mulatio: argnmcntnrn non eft ínfufíicicns.puriim cnim etst3<br />

vtdonatio non mínucnda accumularciur bonis,vt ex eis,pro<br />

ipíiSj&ilia extraherctur mclioratio.iia cnim qn^ non íunt mi<br />

naenda.fempcr cxdunt damno cíus,qui debebat miiiuere; ita,<br />

vccjuod ex'ipfiserat dctra1icndirm,non pof sit detrahi ex reli-<br />

I 3 qua.*Quod parcr arguméto fale diac.C^uíc cúm non detraha*<br />

tur ex legatis pijs.auth.ííroiliter.C.ad.l.Faic.non tarnen detra<br />

hiturde ic^aiis no pijs,pro ipíis & pro pijs.Prout tcnet ibi gi'<br />

fin.in fín.cómuníícr recepta,vt coftat ex Corn.ibi. 5i Alexa.<br />

in.l.ex aíre.nu.3.&: Imol.in.l.fi poft mifsio n c.fF.eo.<br />

Imóconíiderata radicims huíus rex.decifsione, & quam fa*<br />

cilís,aat milla íit cíus dubitandí ratio fupta in prme. propofira:potc{l(non<br />

íinc iufta ratione)defcndí principaic intemum<br />

Icgis,non tam verfari in prohibirádotium,aut donalionñ prse<br />

ccdcnrium(ctiam coHararum}diniinutíon€: q«am CÍJca pro! i<br />

bitam carú accumulationemjprodeducendo tertio & qrimo-<br />

Nam dícere,quod icx foluni vetuit dotium, feu dorationñ prx<br />

cedentium diminmioncnv.dccirsio carebat omni dubitandi ra<br />

tionCjYt dicebaraus in principio glof. Dicerc autcni^qnód difficultas<br />

verfabatur in co,quod dotes,aut donationeseffen t collata:, pro deducen da mcliorarionc<br />

ter^tij , & quinti poíteriori . Atque ita in hoc literaJí<br />

fenfu »lex caret omni dubitandí ra'ione,& cíiam fi condita<br />

non eflet,calus crat indübítabilis.Vt vcl íic s Hcesfconijeere,<br />

Icg^ principaliushuncartkulü de qtio a<br />

Kh 4


488 Lex Nom,ClcjJaSecundé.<br />

voiuíflc-.vt melioratlo tcrti] di qulntí^ncc áeducerctur ex dot<br />

busjaiít donaticnibus ob cavifam , ctiam coUatís:ncc exearum<br />

accumulationc aiígcremr. quo feníukx babel dubitandi ra<br />

tk>nciii(?c vnius vitadi gratia, ín aíiud<br />

(Tuadlviclebauir £icilíus)üt ahás delapíum;Nunc atícntins co<br />

fi de ra ndb >>' i d e tur v t r um que no n ob ft a r e. Ob i j ci t c n im , c] 11 od<br />

non accuraulaiís donationibus fimplicibus, vel pater non dífponic<br />

de Integro terti© ^c quinto: velexcedit,dirponendo de<br />

maioirí fumma. Quod quidem neceíl verum ^.neciure probatur.Qiiamuísenim<br />

ex.1.7. íupra.melíorario tertij & quinti fit<br />

coinpiitanda fecundum bona religa tempore monisrfcd nec il<br />

la Icx^iecalia probar,qiiod fí donado íimpléx ín cam ratione<br />

data prísceíletit,íít ex dífto icrtio


Lex Nona] Glojja Secunda. 4 89<br />

iwc probaturj^uod difía donatio íimplex, & tertium & quin<br />

tum ptaftemus cxtraftum ex bonis reliftis tempore mortis,<br />

vtrunK|ue fit integralitciwalitiiruni.Hoccnim effet abíiirdius,<br />

cum tendat in graiianicn legitimarum. Sed bene repcritivr deciflum^uod<br />

fi donaticaut iegatum vltiiTsunijOCcaíione donatianum<br />

praecedentium^xdat legítima*, in tantura minuatur,<br />

in quantum laedaf.vt ex opiníone Guli.dc Cuneo.fupra dicel>amus,(5f<br />

traduntomnes in.l. i *G.dcinoffLdona.<br />

Secundum quod^ ca qux fupra difta íunt, deducítur planus<br />

computandi modustvt melioratio tertij^c quinti pofteríor<br />

deducatur ex bonis relidis tempore mortis,nGn aggregatis do<br />

nationibusjíiuc ob caufamjfiiie fimplicibus meliorationc prss-<br />

15 cedcntibus.*Quod fi ex ea cópin ationc accidat tertium«Scquin<br />

tum non contincre tot bona,qu2E continuiílctjft vel dotes, aut<br />

donationes datae non fuiílcntíVei datx accumuÍarcrur:hoc pro<br />

ínconuenicnti reputan non dcbct:Tum3quod ciifpofitio patris<br />

ad nihilamplius fitcxtenfa.Tum, quod lex voluntati iohacrédo<br />

difpofuerit in hunc cafum (reíírida meiíorationc ) legitima<br />

s auge rcProut euenit reguiaritcr,quartdodos:s veldonatio<br />

ob cauíam(ctiam coUata)pr3ecefsit.QuGd íi ex difía computarionc<br />

refultettertium & quintum, íic extra^um nocerrelegití<br />

mÍs(pro quibus metiendis accumulantur omnia, vtdiílu eft)<br />

vt^quia ex bonis reítantibus, non lupetefi^quod fnfficíat pro<br />

legitimis neceíFarijsbuíus melioratir 6c aliorumt vel impletis<br />

ante omnia legitimis al;orum,remaneat huius meliorati legiti<br />

ma diminuta.(Qood eft inconueniens3íi meliorationi/diícetj'<br />

eíTent adíelagrauamina : Quia quarnuis ytrumque fit apud<br />

cundem remaníurum,non tamen remaneret legítima libera.)<br />

TunCjex diOa opiníone Guli.ckGun.^.l.quon!am in prioribusiC.dé<br />

inofíic. teftam.melioratio vltima minuctur,in quantum<br />

grauavet ]cgitimam:prout accidetj quando prxccfsit donatio<br />

fimplex. . . .<br />

i Et íi ob!)cias,qiiod accumulata dote , a»t donatíoxie ob caufa<br />

m,ctiam non collatajíSc refecata melioratione pofíerion*, in<br />

quan tum \'x¿)t kgitiimamrvcl acamiulata donaf-onc fímplici<br />

& deinde ex traCRa ex teitio:& quintobonorum omniuimcar<br />

denveomputatto refuitaí. R€!"pondeo,qi;od quamiiis accumula<br />

ta.doic,aut donationc ob cauíain coiiata,íegrJm€ non ledatur:<br />

vcl accumulai a.dctc^aut-donatiíonc ob caufani non coilava


4^ o Le x Nona, Clojf $ Secunda,<br />

qiiacontentífilia,vcl filiusabftinuerunttfuccurratur íegifimíi<br />

ncccíTaríjSji'efccando mcliorationem poílciiorcm,vt fupra di.<br />

GcbamustNontamen cadera computatio refultat. Accumuiatiscnim<br />

donationibus obcaufarn,crcfcit tertium & quintum,<br />

& Ic^itirax niinuuntunnon in quantitaic debita , «Se necefla-s<br />

riajÍGdin'ca^uamlex voluit, hoccafu haberc. Omnis cnim<br />

quantitas^ux accrefeít tertio & quinto (icextraíto,decrcfcit<br />

legitiniis,Aminores fiunt quam alias eflcntrvt infra íubic^is<br />

3 ( exéplisexplícabimus^.QuSuis amé accumulata donatí©nc fím<br />

i plk¡,


Lex Noua. GioffaSecunda. i<br />

ncs fimplíeésj^t ctiatnóbcaufam : nullomodo f otcíl fiielius<br />

refiduüdcduci,quá fcparatis omniWs.Aliáscnim rcíiduú non<br />

potcft coiitintre tantarn quintitatcm , fi feparatiírdonatiomf<br />

tus üb cáufanTjácGümulafcntur fimpiices. HaruHi cnim accumulatio,<br />

pdílíílarümfcparationcm, cum ccdat in legitimarum<br />

augracntuiD,opcrarctHr ctiamtertij & quintidiminu<br />

tionem aut reftriíHoncm. Et fic tertium & qníntum duplici<br />

vía leder€tur,accumulationcfiiiipliciü,Aíeparatione caufaliú.<br />

Cum ta mea facultas patns difponcndi de íertíQ quinto Cuítinenda<br />

ííc rn quantum iuSj^k voluntas extendaníür.<br />

j g Non obííatjquod prodedueenda legítima fiat cumuius tam<br />

donatíonum fimplicium^quam ob caUíam,étiam abftínétibus<br />

donatariis.In ca enim(tanquá in refauorauili) quaius íit etia<br />

quota bonorü, v t {n.l.Papi.f quarta.deinof.teft. «ík in ta dedu<br />

ccnda,aiiás aitendatur tempus ttiortis,vt in.d-i.cum quaeritur.<br />

ne laitieii per inófficiofas donationes fraudetur, íit ea aecumu<br />

íatíoñmo,^: donaüonum reuocatio, vtfilijs competat cadera<br />

lcgitima,quacaliás c6pcteret3íi donationes faílae no fuiíTentjVt<br />

in.d.authcn.vnde fí parens.Quam rcuocationem, nec acumula<br />

tionem lex noluit fíerí pro deducendo tertio (5c quinto. Nec<br />

fa¿lam pro deducendis legitimis, irao nec fpontaneamcolíationem<br />

j prodeflc fro augmento tertij ftat,q>donaiio obcaufamdeberet accumuíar^nccx<br />

difíu ncccíTario fumatúr prtfumptio minuendi>quís non Tumi<br />

lürrcx donatioiicfiinpjici, • quicfl actus voluntarius. Namv<br />

quamf


4^ a Lex Nona, Glojfa Sícmdas<br />

quamuis fcparaüo donationum oh caufam cx


Lex Nona, GíoJJa Se cunda, 4^ 3<br />

fucurraturjrefccando meliorationcrn,in quantifra laccLu^vt diíluin<br />

eft.quoniam in his caíibuslex non tantum voluit coníeruare<br />

lcg,itimas,quani ctiam awgere,vt ex fupcrioribus conílatjprom<br />

accidit fcparatis donationíbus ob caufan^cti am col<br />

latis^dc quibüs ín tcxt.<br />

Rcíoiuitur autcmarticulusquatuor concluíionibus. Prima,<br />

quod melioratiotertij «Scquinti pofterior non rcuocat,ncc dc«<br />

ducitur ex dotibus, feudonationibus ob caufam , etiam addu*<br />

£]tis ad coUaíionem:(5c per conícquens, ñeque ex non coilatis,<br />

cüara rimpIicibus.Secunda,qiiod di^ae dotes, aut donationes<br />

praeccdcntcs non accumulantur(cnarnverbalitcr)cimj bonís re*<br />

temporc monis^pro extrahenda mcUorationc. Tertia, q><br />

íi ex co genere deduílionis accidat, vt niclíoratio noccat legiti<br />

«nis filiorum,rcfccatKr in quantum Isídiu Quarta^quod ad cieducendam<br />

quantitatcm Icgitiinae, & vt appareat quanta ea íír,<br />

accumulantur diílaromnesdonationes: vt íegitíma tanta fír,<br />

quanta foretjíi donationes faílx non fui(renr,& in ea quanti-<br />

1 ^ tate conferuetur.* Vt autemfubiedisexcmpHsrespateátdilu<br />

cidius.Finge patrem , cui erant quatupr fili] , habere in bonís<br />

quadringentavEx ijs tertium & quintura funt centum oítuaginta<br />

fcx:legitim?e autemducenta qiiatuor decim, circiter. De<br />

dit filixdote dece'.reraanét in bonís.3 9 o.p©flmódü;filíum m<br />

tertio


4S4 A7*^, G&yT^ Secunda.<br />

So. mclioratío valct/r49.iiiinuiturín.37. ex ijs filia rctulit<br />

plus legitima.2 7. &ábílinet:ícgitini« reftantcs augctur ín.io.<br />

Deditin dotem. po.mclioratio valct. 145 .minuit in.41. ex ijs<br />

filia retulit pías legitima. } 7. & abftínet: [legitrmx reftantcs<br />

augentur in.4.Dcdit in dote centú,^ fie aqüalcpart€ fuccefíionis,vfcj;<br />

ad qua noneft dos inofíic ofaúam tune, nec legítimz<br />

augentur, nec melioratíodecreícit: fed pater dífponii de<br />

tertio & quintobonotum fuovum omriium.Nam cüm filia.car<br />

tertio & quinto reportauerit fuam quartam partem,idcft.4Í<br />

anelíoratio fequens valet. 140. Et fie pater difponit de. 1 %6*<br />

pro tertio & quinto, & remaner pro legitímis trium filiovum<br />

reflantiuni.160. quaefufficiunt. Si autem fingas dotem excef.<br />

fifl'e ccntunr.eadem computatio refultabit.Cvm cxceírus,tancuam<br />

jncf^ciofus^fít reuocarduS| aiccumular.dus bonis, vt<br />

d^ccnuisínfranu. 3j.<br />

Quod autem diximusnihil referre,fi donatío limpien prac-<br />

* 0 cefsit,quód accumulctur, prodeducenda melioratione tertij,<br />

5c quinti pofteriori, & deínde ex cadeducatur : an vero non<br />

accumuletur>


Ltx Nona, CUjfd Secunda* 4^5<br />

iátioíinipHcium,


4^6 LexOéíméy Gloflfá Secunda.<br />

lcgítimís(coUatadote).z i ^.qux fufficiür, pater dífponit de<br />

integro tertio & quinto,! un ¿la donationc. Dcdit dotcm. ^ o.<br />

donauit filio. 5 o.fcparatis vtrifque , tertium 6c quintura íunt.<br />

140.1-emanent proIcgitiraisCcollata dote).2 1 o.dcfunt.+ in ijs<br />

iscuocatur mcHoratio, pater difponit de integro tertio 6c<br />

quinto, íi iungas donarionem & raelioraTíonem reformatam.<br />

Dcditdotem. 80.donauit. 8 o.fcparatis vtriíquc,tertium &<br />

quintumíunt. 1 1 filia abftinctireinancnt pro legitimis triú<br />

íiíiorum-i 2,S»defunt. 5 ^, in iis reuocatur melioratio, & pater<br />

difponit de integrotertio &; quinto^ íungas donatíonem, 8c<br />

jiiehorationcm reformatam & exceílum dotisvlrra legitima<br />

ncceílariam.Nam donatarius habet.So.raelioratus.So.íilia au<br />

tem retulit.ay.pIuslegitima.Dedit dotcm. 100.donauit.i 00.<br />

feparatis vtrifque, tertium & quintum funt.9 3 .filia abftinct:<br />

tcmanet pro legitimis trium filiorü. 1 o/'defunr. ^ 3. in his reuocatur<br />

melioratio, Se pater difponit de integro tertio & quín<br />

tOjíiiungas donationcm,&: mtiiorationcm reformatam, ¿k ex<br />

ceflum dot1^ vitralegitimam neceflariam.Nam donatarius ha<br />

bet.i o.melioratus.40.filia aute retulit.^ó-p.'us icgitima.Iuxta<br />

qux cxcpla,poflunt & alia fingí, & rcfultabit eadem cornputatio.<br />

Et licct in cxemplis poíitis non refuitet quandoque<br />

adacquatio:illudcfl:,qina nimieri non funt diuiíi per minuta.<br />

Si autem d!uiderentur,rcíulta! ct omnhmi adacquatio.Rcfulta<br />

bit etiam cadem convputaíio,íí fineas p!ui es dotcs,^ plurcs etiam<br />

donationes praccciiüe, etiam íi cíient inxquales,(5c difpares,vna<br />

maior altera.<br />

Cnm itaque principaiis ratio decifsionis huiustx.íit,quód<br />

melioratio quotae bonorum non extendatur ad bpiia extra patrimonrum<br />

exiftentiavexea iufcrcntUr ampl?ation,eSj.6c Umitationesad<br />

regulam,ex idécitate rationis.i.íllnd ad. I. Aquib<br />

Bt a ratíoncccííantcLadigerc.f. quamuis.deiur.patr.* Vnde<br />

%% conclufíonoftri te>'. primo dcciaratnr.vt non íoium procedat,<br />

quotiesdos, vel donatio propter nuptias praeccdens}fuit tradita:<br />

fcdctiamfi promiíVa tantum . Quia adliuccx ea(ncet ínter<br />

bona hereditaria reperiatur)non folum non extrahitUMrjeli©<br />

ratio tertij 8c quí-nti pofterior,fed nec accumulabitur,quin potius(tanquam<br />

debitum irreuccabile.l. Pompo. Pbíladclplius.<br />

íF famil.hacrcif.)erit príusicparanda.l fin.íF^decollat.dotis.Na<br />

quemadmodum melioratio pofierior nondeducitur expriori<br />

dote


Lex Nona, Glojfa Secunda, 49 7<br />

dote immixta bonis per collationcm, vt in tcxt.ncc ctiam de»<br />

ducetur ex dote promiífa,adhuc non tradita^quac íblutadc col<br />

lata rcputatur.l. 2.C. de colla. Eo máxime, quia text.non tam<br />

refpexít ad hoc3quod dos non reperiebaturinter bonatqua ad<br />

hoc,quod eius cóílitutio praeceíTerat» Vt patet in dote data,&<br />

loluta poft prxcedentcm meliorationem terti j quod ftipulaíio/eu promifsio dotis, non<br />

fcquutis nuptijs,ncc contracto matrimonio.cft inefficax.l.no<br />

cnim.l.promittendo.ff.de iure dotium.l.Sacimus. 1 .C.de nup.<br />

vbi tradit Bart.& in.l.Titio centum.f. Titio genero.num.7.<br />

ff.decondi.6c dcmóft.Eft tamr opimo vera.Códitiocnim nu<br />

ptiarú infita doti,licct, ad efficatiam exaftionis non poísitdi<br />

ci irapleta per íponfália de futuro/multo minus poteft dicidefc


49& fe** Nona, Clojjfa Secunda*<br />

kieüGcabiliter promilTajiuxta.i.ó. fupra. vclcuíusfít tradíta<br />

poílelsio per aélum iUtiim,iuxia di«fta.in4. í .fupra. Ea cnim<br />

(licet repsriatur iiuer bona dcfuoíli tcinporc moitis) non<br />

miniictur per meiiorationem terti) & ^uinii p ílcriorcm.Bt<br />

quamuis quoaddeduciioncm mcliorationis, íieac íoiít donationes<br />

fi^npliccs prxceílennt,n.ihU icferat, an accumukniui»<br />

& deinde ex teitio & quinto omniuiii íbluamur: vel feparen<br />

tur,& melioiatio pofterior rerecetur, iaquamum ixdatlcgi»<br />

timas'.fi tamen praeccíiíTcnt etiam donaiiunes ob caufam,vti^<br />

que íeparandas funt,iuxta fupra difta ia donationc íinipiid<br />

tvadiia.<br />

2 á> TeriíOjCondufio ampliatur, vt procedat non foium in mciiorationeicrti),v.Sc<br />

c|uinu relifta in teftanu-nto,vt text.louuítur,<br />

vc4 alias rcuocabilí: fed etiam fi cílei faóta in contravlu<br />

irreuocabiii. £a enimadhuc ncC dcducetui ex donationibus<br />

ob caulam,vel iimplícibus irreuocabilibus prxccdentibus.nec<br />

ipfx.promeliotationis dcdu£tíonc,accumulabuniur,iuxia lu<br />

pra dkla.Exeadem rationc, quod vna doiiatio non miuuat<br />

aliá.fccundú gi.in.d.i.Titía»f. lmperator.de lega. a. Bt quod<br />

meliorationon referatur ad bona alicnatai & quae in patruno<br />

nio non repenuntur,<br />

Quarto,c6ciuíiotx.ampliatursvt procedat non folum fi do<br />

nationes pr^cedétes fint irreuoeabiies,,fed etiá fí cíícnt reuoca<br />

biles.Quiamelioratio terti) & quinti poiícrior tettaniéto reii<br />

ílaexeisnó deducetur,nec etiá pro ipíius dtduftioneaccumu<br />

]abutuir,fedde cisiudicabitur,prout di¿1ñ eft de irreuocabiiibus.Et<br />

eft ratio,quiacum difta melioiatio pofterior( tanqui<br />

genus)n5 minuatdonaciones praecedétes (tanquá íVccies) per<br />

regula,generí pfp cié derogctur.l.vxor¿.§.fGelicíísimo.de<br />

lega. 3 .ex eis no debet detrahi:ac pcóícqucs,no deber proeius<br />

d€du¿)ione accumulari.Scd cóputatio faeíéda cft,proutdi¿l:tt<br />

eft í'upra.Diucrfum cílet, íi melioiatiopoílérior in contradu<br />

irreuocabiii dataeíTetuiiBC cnim rcuocaret priores^per ea quae<br />

dixímus fupra glo,i.& in.l.i,fupra gio^.nu. 14.<br />

^ § QaiutOjConcluílotex.am piiatur, vt procedat non folum íh<br />

melioratione terti) & quinti íiraul,fed etiam terti) tantü, aut<br />

quinti. tantü.In vtraqj cnim quota deper fe vigeteadé ratio,<br />

que in ambabus iüílis, quod no debeat minuere^ut deduci ex<br />

praecedétibjiSj^cliGferuetui' cade difpQÍitioJ.illud.ad.l.Aqui.<br />

Sexta-


LexNona, Clo£a Secunda* 49 9<br />

29 Sexto conclufiotx.ampliatur,vt proccdatnó folüjíí tona te<br />

pore mortis in eodem ftatu permanícrunt, quéiiabcbam tcmpore<br />

datedotis:fcd. etiá fi fii€rüt,vcl aufta,vel diitümua.Vtioquc<br />

enirn cafujeadem computatiofupra diftarcfultat: niclioratío<br />

pofteríorvcrificatuí" in bonis reliáis temporc mortis.<br />

Nití & donationes etiam íimplices pr3eccf^ffeiu,qiie (propteí<br />

diminutioncm bonoruni)€Íl'ent cffeOíe inoftidofxJiux.i.7. líi<br />

pra.Tunc cnim cefiarctcfi'eOus meliorationis pofterioris. Cü<br />

& donatiocíTet rcuocádajn quantü inofficioíajCX.cU.^.Quod<br />

tamen pcriculum cefíat in dote,vt ibi dixi.gl. i .nu.a 3.<br />

Cócluíio autcm noítri tx. íic declárala aliquibns cafibusnc<br />

ccflario liniitanda eft,vt iti cis dotes, feu donationes pixceden<br />

tes cummulentur curo bonis rcliíHs tempere mortis,pro dcdu^<br />

j0 ftionc terti) & quinti. • Et inpriinis aduertendü cíl (c^uodiá<br />

dixi, & nuncrcpcto)quod quantum ad meticndaskgiiimas ii<br />

lioruni,omnia alienara per patrem tiiuiolucratiuo in vitaj &<br />

in morte,cumínuianda funt5Cum bonis reliOis tempore mortis<br />

vt filiji coaipetat-cademinet legitima, quac compctcret,íi dona<br />

tiones faíbe non fuiílcnt,vt in authcn.vndc fiparcns.C.de inoffic.tcft.<br />

Quo ad deducendum autcm teriiimi & quintum/olttm<br />

efle coníideranda bona relióla temporc mortis, vt in .1. 7.<br />

íupra.non diminutis, necaggrcgaus donationí'bus prsecedentibuSjVt<br />

diftum eft.<br />

3 I & non decreícat, íítque eíufdem<br />

quantitatiSjCuius fulíTet temporc mortis, fi dotes ícti do«<br />

nationesfequentes fatft^ non fuiiTciit,íuxta ea,quae dicebamus<br />

fupra in glof. praecedenti.<br />

3 t Qiiod ex eadem rationc, pr-ocedet etiam, qwotfes mclforatío<br />

prnccedesefiet fa£í:a de re, aut quauratc certa. Qnia cu íolu<br />

valcat in rationc terti) &.qtiinfr:pro metiedo ta me hocterno


50 D Lex Nom,GÍoJfa Secundó,<br />

Nanicuni(eocafu)t,éuocari non pofsi^niíipropter legítimas:<br />

cric locus deciíioni text.in.d.auth.vnde íi parens. Curtí per do<br />

nationem nondicatur diminuta legitima, qux eadem futura<br />

erábante faftam do nationem .Quod tradiLGomez in.l. tp.<br />

Tauri,num.3 ^.veiTicex quo interminis.<br />

3 3 SccundojConclurio limitanda eft, nííiteftator autdonator<br />

expríflerit velic fe , vt melioratio tevtij & quinti^quamuis po<br />

ílerior.dcduceretur ex omni cumulo bonorum;aggregatis do<br />

tibus, feudonationibus ob caufam praecedentibus. Qaamuis<br />

enim taie.prarceptum non prodeílet, quoad rcuocandas vel mí<br />

nuendas dotes, feu donationes irreuocabiles praecedentes. \*<br />

perfecta do^auo.C.dcdona.qux l'ub mod. (quidquid in coñ - -<br />

trarium arguantjác varient Rode.inJ.quoniam in prioribus,<br />

in dccla.i.B.cgn].qu3eílio.6.nu.2.&: Velafquius iu.L .1,5; ¿Tauri.nu.^<br />

.& feqq.)Prodeiittame.n>Vt melioratio extendatur in<br />

cpiantum pofsitXme diminmione dOnationum praecedent ü,<br />

& legitimarura filiorum. Ijsenim faiuis , reliqua in arbitrio<br />

patris pofita íunr, & ab eius volúntatependent. Quod ctíam<br />

tenuit Áyora.parti.lib.2.q.3.<br />

3 4 Tertiocócluíio intelligSda eft^quoties melioratio poílcrior<br />

fait fa¿la de tertio & quinto,& fie qi]ota.bonorum,prout tcx.<br />

loquicur.Nam íi eílet fafta de re,!5c quantitate certa,licet cxcederetvalorcm<br />

terti) &quinti bonorum téporis mortis,non<br />

aggregatis donationibus ob caufam prxcedentibus: valei-et6ta<br />

men in omni ea quantitate,qu3e finediminutione donationú<br />

pr?ecedentiü,& lacfione iegitimarumjpoílcf.etiam aggregatis,<br />

ad id dotibus,feu donationibus ob caufam. Ccílat emm eo cafu<br />

ratio,pi'opter quá meliorationc terti) & quintifie quotcbonoríi<br />

diximus fupra reftringi, etiá ampliatis legitimis:^<br />

fciÜcetjtanqua quotat bonorü ,non intelügmur referri adbo<br />

na iá donata,licet eis aggregatis legitime non Ixdercntur. Res<br />

enim autquátitascerta effícacius prouidet ,&voluntatcextc<br />

dit,;n quantü. eft neceíTum pro difpofitionis valore, finedetri<br />

mSto donatíonü prxcedétiú &legitimarú,cü id ávolñtatc pe<br />

deat,autnunc proxime d¡xi.Finge patré, cui erat quatuor fi-<br />

!!),&mbonis. 400. dcdifTc filíse doté. jo. poftea auté mclio*<br />

rafic filiü in re certa válete. 1 Só.donatio vaiet. Cü nec reuocet<br />

doté)ncc noccatlcgitimiG,^ quibus (collata dote)remanét in<br />

bonis.214.CÜ tú fi fiiiú mciiorafíet in tertio 5c quinto bonorum

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!