s - E-Archivo - Universidad Carlos III de Madrid
s - E-Archivo - Universidad Carlos III de Madrid
s - E-Archivo - Universidad Carlos III de Madrid
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Q V A E S T I O ÍJÓt*<br />
C O M M V N I V M<br />
C O N T R A C O M M V N E S.<br />
Vtvum fenfentiti h i á n mdice fublke<br />
N hacquaeftíonc propofita<br />
Abbas in cap. dile-<br />
SlMynum. n. <strong>de</strong>pr¿sben~<br />
dis. refoluit , íententiara<br />
prolatamin fauorempariis,<br />
fcientis iudicem efle<br />
excommunicatu n , nullam<br />
eííe, quam opiniohem<br />
tenet Álbericus in<br />
1 Ug . Barbavim PhHifpmt<br />
numcr. 33,^: tie o$cio Prntoris, 8c hanc dicit coramunem<br />
Decius tn cap. poBceJfiMem, mmer. 20. <strong>de</strong><br />
•probatienibas* ><br />
S V M M<br />
igis puhlicatio áebet fievi per proclama<br />
inloco puhlieo.<br />
Públicefieridicitur > íjfiodfit apofítlis.<br />
Lex nom incipít íigars pofl dftos<br />
men/es.<br />
4 tex non <strong>de</strong>bei jingulisperfonisnotificari.<br />
5 Lexfhabeat tempm limitatMjn , ligateó tfanf-<br />
6 Lex potefi ligare a He publimienis.<br />
7 Posnam nemoincunit (ine culpa.<br />
8 Lex nona <strong>de</strong>claratoria aíterim flatim ligaí,<br />
Q V<br />
c o<br />
C o m m m m m contra Comfnmes.<br />
A E r S<br />
M M '<br />
T I O 961<br />
V N I V M<br />
C O N T R A C O M M V N E S.<br />
Vtfkm Ugis f M i M i o <strong>de</strong>heatfien in rvnaqmque<br />
ficiat m C m m Rtgis, ad hoc> ohliget?<br />
Ro dariori intcllígentia<br />
huius quf íHonis animaduercenduin<br />
eft , quod legis<br />
publicatio tlebet fieri<br />
per proclama.Gloií. vlti-<br />
!iia,/« c.i.<strong>de</strong> conftitut, vbi<br />
Detiorfs . Abb. conjí.tf.<br />
voh. i. vel in loco publico<br />
ín praeféntia pcrfonamtn.<br />
gl.verb.fikmniter. <strong>de</strong> ele*<br />
tltene^nva publicc fier] dicaturj qpodíit: á populís.<br />
Salicetus in l.eaqui<strong>de</strong>m.nu.114. C.<strong>de</strong>acctif.<br />
<strong>de</strong>eif. Cjenti. 8j. nn.z.ík tune poíl: dúos meníes incipit<br />
ligare. Auih.vt fadse nous conílitutiones.cs/.<br />
jan fnnc.eatmoiierit.<strong>de</strong>fementíé¡ excommunteatioms.ca.nonmagnopere,<br />
neCJertci, vel Menachf.cdp*<br />
f(íperípecHla.eod.non.cñncceñey vtíingulorum auribus<br />
imm\cetuv..capit.ciííoddté'¿ts.i6r diflincHo.ckf\<br />
4 ad hac. <strong>de</strong> peJtttUf¿one PrxUtomm . Sí vero in ipfa<br />
lege,vel coníHtuaone nouitcr publicara exprimaj<br />
tur tempus quandó incipiat ligare,íiue ad mams^vel<br />
rainus tempus dúo ruin mcníiam, feruandum eft illüá-cdp.<br />
eum fin gula . <strong>de</strong> prsbenddib.S. intantum,.<br />
quod íi in ipfa lége dicatur,quod jiget ádie publi-<br />
g cationis.ab eo die íorcictur effedum immediate.ira<br />
doeet gi.íM Clem.adnoftram. <strong>de</strong> háreticis . qüod intciligo<br />
refpcáru irritaticais adas, non vero vt<br />
7 c.'mraucnicns incurrat pcenaoa,cuD3 non fitín<br />
pa, vt in c.cognofcentes.<strong>de</strong> confiitMtionibm , & tcnct<br />
glolFa md.Clemen.ad mflram^verho^extme, quam<br />
idicit commoniter approbatam Benedidus Capra,<br />
regul«j& tv&iiuXjs.regu.5. k«w,4. Quod nota pro<br />
^tnt'blligentiapríggmaticae, DeU fubida<strong>de</strong>los cenfos<br />
^ a raz,on <strong>de</strong> véjate mil el millar. I<strong>de</strong>tnq j eft dicendü,<br />
quando nouakx effet antiqü» legis <strong>de</strong>claratoria,<br />
vt vidiiuusin pluribuspr.igoaaticis , quae quotidie<br />
tcnouancur & noüíter pubíicantur; quia tune ftatim<br />
ligat, & non eft tempus duorum tncníium expedaudum,<br />
i ta docer gloíTa í« verbo, <strong>de</strong> ctetero.irt<br />
p pfommio Clemeft.Qüoá iotellige, nifi ipfa lex vkra<br />
<strong>de</strong>clarationeni abquid addattquia tune in additio-<br />
Vedicendum eft i<strong>de</strong>m, qnod in noua conftitutioné<br />
l.leges,0 conflítfitiones, C.<strong>de</strong> legibus.c.fin.<strong>de</strong>cen*<br />
fiitútionibns. Si vero lex nouiter edita, & publicara<br />
diíponat í<strong>de</strong>m,quod <strong>de</strong> iure commani erat difpofitmii,<br />
ftatim ligat, cum Sc antea ligabat.Gloffa in<br />
¿ap.cognofcentesMeonftitutienibm.vbi Antonius,&<br />
I0 Imola,quod nonintí:lligasinlege,vel conftitutione<br />
priuilegiata, quia illas leges aííumunt naturam<br />
priuiiegij» quod ftatirná tempore dat« imprimit<br />
vires & pro<strong>de</strong>ft etiam ignorantí iuxta norataí« cap,<br />
t .<strong>de</strong> comefsio 'pr<strong>de</strong>nd.ltbrd éj.mm pater.§.furdo\ &<br />
muto.f.<strong>de</strong> leg.'z. Bart.fw Ldifi* memoria.C.<strong>de</strong> De*<br />
cHriomhm.libro 10.Sed verius eft quod priuilegium<br />
% 1 non aíTuniiat vires ftatim á die dat», fed á die notitiaeipfius<br />
priuilegiati, vttentnt commuaiter Dodores<br />
?'«ii¿?.c^l i.quod qui<strong>de</strong>mi^on proceditin<br />
12 legCjín quaponitur adus nullitas, vt in Lfi.ffJe<br />
dscretis ab ordine faciendis,vhiVz\x\us,(\noA proccdit<br />
fecüdum Lapunl in ClementA.<strong>de</strong> elec}iOKe,quaado<br />
in ipfa lege , vei con^tutione effet appoíítura<br />
Tom.ir.<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
' ^ccrctum, alias fecus, vt in d. Authent.vt fatU nofi* .<br />
confittsitimes'. quia <strong>de</strong>cretum irn-aas fea per afficit ^<br />
ignorantes quoad adus Qullkatewijiuxt» notata m<br />
cap.fí eo tempare,<strong>de</strong> ele¿iime.libr.6. & tradií ímo-<br />
;la tn d.cap.cegnefcentes.Vto qua fentcntia facit glof.<br />
in cap. 1. §. expartel<strong>de</strong>csncefsione prxbeitd. Ub.6r<br />
quod fubintcliigo , quando in 'diño, <strong>de</strong>creto mitanti,ellet<br />
appohta didio,<strong>de</strong>notans temporis extremitacecn,<br />
vt in Clem.z. <strong>de</strong> hairetkis , Sed in bis1'*<br />
ómnibus cafibus, fi ipfa noua lex perueniat ad notitiamjftatim<br />
iigar,noa expedato tempore duorum<br />
mcnfíum, vt notatur in d.l.fn.ff'.<strong>de</strong> <strong>de</strong>cretisab ordim 1 <<br />
fjetendís,^: tradit gloíTa. tn cap í, <strong>de</strong>rebus Eccleji*<br />
non alienan Jib.6.in verb.hattenus.Barto.í';; d.Lom~<br />
nes popule. Paulus in d.Lkges,ff.<strong>de</strong> Izgib.qmz lili dúo.<br />
x «nenies dantur ad prseíümendara notttiam publicationisj&íic<br />
qui cenioratus eft, non habet necefle, i¿<br />
ve iterum certioretur. tcxt.»» cap.caneneprefofuiíti.<br />
%2.diJiinblto,in fine príncip iLeap .\.áe concejsiéne pra*<br />
bend:libro ó.capit. 1 .<strong>de</strong>poftul. Pralaíorpm. Si vero les<br />
noa fucrit Prmcspis.fed iuferioris ab co.vt comingit<br />
in coeftitutionibus Synodahbus, fadisáSyao- 1^<br />
do^vel Concilio Prouinciali, runo enicn cum ttm»<br />
pus certum non fit conftitut«m,erii arbitrio mdicis<br />
rclinquenduíin,ita Hoftieníisin fuá Summa.íf^/. ds<br />
coKfi'itfftiombM.ver¡¡vnlo,
i 2 ¿j.<br />
híicopinione non eíTe rece<strong>de</strong>ndum in indicando,<br />
& coníulendo , dic.it Alexand./^r^. & illarn legé<br />
íinaleED<strong>de</strong>claratCoua'rruuias m s/tp. Alma mater.<br />
<strong>de</strong>fententiaexcommmicatioms.t.part.cap. lo.mm.<br />
3.&noílramconcluííoncmdcclarat CaítiUo inlege<br />
y. i.TauM, verbo, <strong>de</strong>s <strong>de</strong> t&data,lfteraS. j<br />
*6 Circa Papales conftitutioDes,eftáiure Canonice<br />
difpcfitum^uod <strong>de</strong>beant publican ía ipía Pr¿uincia,<br />
vtprobaturin CaQonc,quoel dicitis.ié.í/ífiinft.<br />
& incáf 't- <strong>de</strong> fojiptlatione PraUtomml, quod<br />
íentit diála gloñ'z.fi.tnfin, in diftocap.z. ibi. Extra<br />
'Prommiam. Imiüímodi cnim conftitutiones publicaadaefiint<br />
per ipíam Prouinciam, vel íaltcin in<br />
locis pnneipalibus ipíiusProuinciíe.ficut & íufficiet<br />
fí per totam ejuitatem , vel diceceíim , quando ipfa<br />
lex, vel conttitutio diftioguit folam ciuitatem , vel<br />
dioecefim , quod cft <strong>de</strong> mente Imols in'ditlo cap.<br />
iz.per cap.i.<strong>de</strong> poft^latione FraUtorum , quotl habec<br />
, locura in coaftitudonibus , Gonftringentibus díoecefiro,<br />
Vel ciuitateoj folam , vr íuíEciat probare ab-<br />
2? íeatiatn á loco.vt in dido ca.cum in tua.Et hínc eft<br />
quod füíficít fe probare forenfem ad euitandam<br />
poenamlegis, vel ítatutilocijcam ipfe foreafis prasfutnatur<br />
ignorare ftatutum , & fíe iuuabitur beneficio<br />
reftitutionis in integrum , ex claufula genera-<br />
28 li, íi qua mihi iufta caufa, <strong>de</strong> qua in l. 1ex qmbus<br />
catifa maiores , quod non proce<strong>de</strong>r quando talis<br />
forenlis eíTet <strong>de</strong> loco vicino, & ibi conueríatur,<br />
quiatuncprsfumitur ícirelcges , & ftatuta loci,c.<br />
pofiquam <strong>de</strong> eleclione^capguanta, <strong>de</strong>pr&fiimptienibm.<br />
Se tenet Imola in diP.o cap. 2. & tradunt Dofíores<br />
in cap. fin.<strong>de</strong> foro competemi. & tn cap. 2. <strong>de</strong> cortftitutionibus.<br />
lib.fcxio. & vltra cafus abfentiae , poteft<br />
probari ignoran tía, fí probetur furor, vel <strong>de</strong>mentia<br />
tempere publÍGationís,& cum regula lurisfitquod<br />
ignorantia praeíumatur vbifeiencia non probetur.<br />
1 fía» £jí 3. §. final, jf. <strong>de</strong> annuü legatü <strong>de</strong>cla~<br />
rafur.<br />
2, Legatum dicitur •vfurarittm quando<br />
prepttr dilationem frincipalü red"<br />
ditasfolmtnr.<br />
3 Vfttra efi aliquidjeluere propter fetardatam foli*~<br />
tionem capitalis.<br />
4 Vfkra efi omni iure frohibita.<br />
5 'Poena adiefta dationi quantiiatis , efi gontraUm<br />
vfurari'M.<br />
6 Ffura eji quod foluatur <strong>de</strong>cem doñee foluatur legatum.<br />
7 Ffora in foto mutuo tonjl<strong>de</strong>ratur.<br />
8 VJ'ur* prohMtif comprebendit mandatnm teííatoris.<br />
9 Jslemo in msrtis articulo vi<strong>de</strong>tm immemor propria<br />
falutis.<br />
10 Doíhres pro prima epinione refermtur.<br />
11 Contraria opimo inquaspone principali proponitur.<br />
12 Vfura ca<strong>de</strong>re non poteJi,vbi non datur mutuum,<br />
que paElio.<br />
13 Legatum eft <strong>de</strong>natio quada, & gratuita emeefsm<br />
14 VJUram non committit , qui animo UberaU oblatum<br />
recipit.<br />
15 Vtttum non imputatur vhi non a<strong>de</strong>ji caufa.<br />
16 Legatarim non recipit legatum immediate'abh are<strong>de</strong>,fed<br />
4 teftatore.<br />
17 Inre fita quilibet efi mo<strong>de</strong>rator, & arbíter.<br />
18 L.vnum exfamilta.§ .fi<strong>de</strong>falcidia.jf. <strong>de</strong>leg. z.<strong>de</strong><br />
claratm.<br />
19 Caufapnm nonpofl<br />
contraSumperfeüum.<br />
3
fjhrá eft pétete redditpu qnmdo x kgMaíim fotej}<br />
recttperare prtucipale.<br />
AO Cencordia opinionumrefertur,<br />
41 Contrattm <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>t ex volúntatedaorut».<br />
42, r-tica frceftatto non eflfkfpella fraudé.<br />
43 FJH?'* eji qumda folmio habet tratlitm fuccefji'<br />
Hum. v , '<br />
44 Lex $.§, finali. f. <strong>de</strong> annuü legat. <strong>de</strong>claras1<br />
tur.<br />
^ ElcBio fi fmrit <strong>de</strong>hitork npn efl •vfara^feciuJicreditofú.<br />
46 Ffitra (¡mlitef cenfi<strong>de</strong>retur.<br />
47 Anchmrani epinio <strong>de</strong>damtnr.<br />
48 Mdrítm¡irel'mqmt vxori redditm, doñee dos non<br />
foluiiur, mfit contraElmvfnrAYÍM.<br />
4? Tiflaier pro dote aliemos puell* folefl relinquere<br />
centum,vel redditm.<br />
50 Cafm in caufa proprid Aatioris refertur , fc? quid<br />
indicatnmftitt.<br />
|i. Capm, faítiyritsr, <strong>de</strong> vfmis <strong>de</strong>cíaratm^ & proeedií<br />
propter retardafamfolationsm.<br />
52 Dehitoris eji elétlio incontratlibus.<br />
5 3 Creditor w>n poteflpro principal^ & pro redditibM*<br />
ab eim volmtate exqcmieriem petere.<br />
54 Conaentio partis non v<strong>de</strong>t,' vt ad libitmm <strong>de</strong>bitoris<br />
folmtur capitakyVelredditus.<br />
55 Vtrbum t interim, eíl refpeüintim obltgatio*<br />
nis. • • ( ' • '<br />
56 DiMio interim importat conditionemi<br />
57 Temptu in oUtgatione fanore <strong>de</strong>bitoris efl appoftum.<br />
58 Tempas ImitAtam in contraclibns jemperjlat pro<br />
forma.<br />
1*6<br />
Q V AE S T I O 904.<br />
C O M M V N I V M<br />
C O N T R A C O M M V N E S ,<br />
Ytrumlegnumfu^ttrtritm reliñum htefiatore, tvtqmmdm mw<br />
pr&Betnr mnmm ndditttm folmt.<br />
Vios quísftionis rcfolu-<br />
3-J<br />
tioncaa vidctur exprcfse<br />
<strong>de</strong>cidcre Vlpianus larcconíulrus<br />
in /. 3. §.fi»ffi<br />
<strong>de</strong> annnis legatísÁhLSi eui<br />
certa quantitas legetnt<br />
qm ad frañetm inftngtilos<br />
aitnes certnm aliqmd,<br />
veltttivfurAS iufferittcflator<br />
ftasíare^ legatum va-<br />
Ut, fed in vfitrii eatenus <strong>de</strong>het valere,quatenus modum<br />
probabílem vfurtrftm non excedit. Vbi refolait<br />
ralcre legatum, datn redáims annuus aon exceáat<br />
vfuraruna caedum, in quarc dua» communcs opiniones<br />
contrarias refert Fclicianus <strong>de</strong> Solis <strong>de</strong> eenji-<br />
¡ms.z.pAr.inadditiomlftisxap.$. verf. fed contrtrwm,<br />
&quia paíTus cft valic controueríus, & diíficilis,<br />
cü rcíelutio vera fit acdpienda <strong>de</strong> iurcCanonico,&<br />
non ciuili^referáDodorú reBtentias)& quid teñenduaj,&<br />
íudicandü íit.cutn <strong>de</strong> hdco cafus cótigerit.<br />
Et in ptimis vi<strong>de</strong>tur dicendum tale legatuna non<br />
valere, quia vi<strong>de</strong>tur víurae fpeciem continerc, cura<br />
víura fit Vbieunquc quantitas eft folueoda, pro<br />
iccardata íolutione capitalis per dinumerationcm<br />
temporis,etiatn fi nomine poense íbluaturjitaBartol.<br />
in Lqnipn.ff.<strong>de</strong> negotiis ge^is^ & in l.ettm ftipuLutus<br />
fue.<strong>de</strong>verhorum.Bzlá.i» l.cnm AllegasJnfi.C. <strong>de</strong> vfa~<br />
ris, Ergo cum vfura oaini iurc fit prohibirá, vt late<br />
probat Guríerrez lih. z.emonicamm qaellio. cap.<br />
li per í
' Communmm contra Qommumu<br />
1 pqao-l ísquitur Ayraon confito l^.nftmer.í . quia<br />
actenditur cauf» pnmxita.&origiaalis^ á primordio<br />
rituli poftcrior fbrmatur cucntus. /. clam fsf*<br />
/iiTí-.vbi glolla & DoCtores.ffJe acqmrenda pajpffione.
! 2 g pra&ica ' §¡.u&fíiones<br />
ftatiooe, vcl iolutione,non praefumitur in fraudcm<br />
víuramtn adieta/.c^ hoe ediclej.í.f-dt alisW. ind.<br />
4¿ (guando vero folutio habct tradura fucccífiuum,<br />
tune ludicatur vcravíura , íiuc quantitati kgats®<br />
spponatur Calías <strong>de</strong>bit£c)íiuc quantkati, abas non<br />
<strong>de</strong>bitse, & in hoc ícníu non poteft hodic <strong>de</strong> mre<br />
44 Canónico proce<strong>de</strong>ré tcxx.in d.l.^. §.fn. fj: <strong>de</strong>m~<br />
mtü legatisdia Bald. in i. cum allegas, in <strong>de</strong>cima sfpfttime.CM<br />
i/Jims, vi •i Salicetus . Anchar, in reg.<br />
peceatptm. tém confil,230. Paulus ctmftl. loi.<br />
/¿^i.Alexand.*» l.diucrtio.in frinctpoff'.folttto m*trimcniu.M<br />
•x.ow.conjil ''9. l'fJn l.x.nnm. 54. C. <strong>de</strong><br />
ñtmma Trirnt 'ateti<strong>de</strong> Catholica.Ct\t\x$>&G\xútt-<br />
'xcz m d.I.nenio fotejf'.'rmmer, ion,.ff.<strong>de</strong> leg. 1. Palac.<br />
Rub.i» refeitt.ctuf fer veilras.tn b.notaiút. num. 8.<br />
& p.quam dicit communem fcntentiatn Couarru.<br />
lib*$.D*YÍAt*tKf*cap x.num.f}. FciicianüS¿./*¿.2.c»<br />
j.vbi ex votoThcologorum tenet non dari vfurá,<br />
nifi «n mutuo, contra Barbaciam»sonfil,66. mm. 8*<br />
vehm.zAn tertio veyo cafu nolla eft d'ubitatio,cuai<br />
ron currant redditus, niíi düatione pen<strong>de</strong>nte , &<br />
interim legatarius Icgalnm petere non poieft ,& be<br />
eclat víura , & cms difbnitio. Si ver® Icgatum lit<br />
45 alternatiuum , & elcótioíit Iwedis, nulla poteíi<br />
vfura confi<strong>de</strong>rarr, fecus li eleftio íit creditoris , cui<br />
<strong>de</strong>betur , & fie débent inteiligi tradita per Rodríguez<br />
fnfra mm, o. vbi dicit, quod legatu» alternatiuum<br />
nihd habct commune cum víura,ex Bald,<br />
ind.Lvnica.quoeft.^CJe his qíí¡8fcenclarat<br />
Rodrignez/^nr^ & mfm,jz!.& id.vbi f^quitur<br />
comrnuneoi opinionefnad dt£ÍHm§. finalem*<br />
4 quia licet yerum íit, quod creditor recipiat legatü,<br />
vel redditus ex iudÍGio)& volúntate tellatoris , fine<br />
aliqua paétioné víiiraria , tamen quia clegit íortis<br />
^6 exaétíonem difTerre , quacn confelhm petere potcrat^vi<strong>de</strong>tur<br />
diíiam íortcm breui marlu recepiííe,&<br />
haeredi fub víuris mutuare , quia vfura non lulum<br />
dicitur, quod forti principal! accedit ex paflo, vel<br />
inteniione praecc<strong>de</strong>ntijVt in c'af.confulmt.<strong>de</strong>vfnrM,<br />
Sed ctiam ex poft íaéto vfque ad tempus' quo íoíuitur<br />
, vt probatur incaf. 1. & t.in 14.3V& tradií<br />
Berwius in rahie<strong>de</strong> vfurts.n. 30.<br />
Ex qas lefolutiDne eft intelifgcnda Ancharrani<br />
¿odrina, cenfdto 93. vbi dicu , quod fi maritus in<br />
teítamento vxon iuac vidux relinquat vfuras dotis,<br />
doñee spía d©s foluatür,c]uod di&x vfurae funt imputandae<br />
in fortem principalem, & ratio eft , ,quia<br />
48 cum ipfa multer poíf et dotalia bona ad iibitum fuae<br />
voiuntatis petere , ilia retardatio voluntaria ipfíus<br />
facit diípoíitipnem víurariam , quod fecus eflet fi<br />
ipfa vxor non haberct facukatem petend» dotem,<br />
vt contingitin aliquibus promifliombus,& padionib.<br />
dorahbus. Quod <strong>de</strong>ciarat Surdas <strong>de</strong> alimentis..i<br />
4^ ttt%.frimleg,2fed que-,<br />
niam. Koéxigne-í<strong>de</strong>mnMÜ teddttibm ^ libro prime*<br />
qpía¡síionf <strong>de</strong>cima oñam, numer. tricefmoquarto. &i<br />
hhr fecundo, qu&ftioneprima^numer. 4. quia ciedlo<br />
eft <strong>de</strong>bitoris, fi eft temporalis , ad triennium , eo<br />
tranfado fuit obligatio éxtinda refpedu reddituum)&<br />
tune ciedlo eft <strong>de</strong>bitoris. Vtin íimiíi cafu<br />
refoluit Tiberius Dccianus conf'jz.voliim.tiqni<br />
loquitur <strong>de</strong> eo qui promífit íoluere <strong>de</strong>cem, doñee<br />
foíuat centum , & refoluit quod talis ciedlo eft <strong>de</strong>- -<br />
bitoris , & íoluendo ceníum non poteft compclli 53<br />
<strong>de</strong>bitor foluere príncipale , qued in tantum eft<br />
; veru m ,'quod non vale bit partís conueñtio in eontrarium,<br />
& íi íada fucrit, redditus computabuntur<br />
in fortem pnncipalcm, vt tradit Felicianus, fupra<br />
libro primoKdíj cenfbfis > capitefepiimo, numer.quinto,<br />
ver/iculo<strong>de</strong>in<strong>de</strong>. 6c Rodnguez fup. quia alias cf- 54<br />
, íetabfurdum, quod el]et in facúltate creditoris,<br />
petere príncipale, vel redditus, ad libitum íua: voluntatis.<br />
quod iun & ratíoni conírarium eft ex traditisper<br />
Dodorcsíupra , qua <strong>de</strong>claratio eft coijucniens<br />
verbis feripturíe dotis , ibi. Ten elentre tato<br />
pagara réditos a razj>n <strong>de</strong> a catorce¡ofi-oá ver'oum, 5^<br />
intenm , eft reípediuum obligaticms, & íiCut (o ..<br />
lutioerat facienda in tribusannís in dida domo}<br />
fequi'tur quod redditus íulum per illud írieíiniuiB<br />
<strong>de</strong>bebantur , quia verbum , en el entre tanto,<br />
eft tempérale & fignif4i.at icicra qviod intedm
Qornmunimn contra Qomnmnes*<br />
9<br />
(5vcl cIütvcc,quíB(ll¿l¡6nes important coniiitionem. luti© cributorum non fuiíTet limírata,rcd pcípetua,<br />
Bai-c./» Li.CJe legibmMinfi.ffJe wndtuvntbm, adhuc non poteft ticn executio pro principaji3qma<br />
¿# <strong>de</strong>monjlraitonthm.Sc in propriis vcrbis tradit Ti- íi eledíó eft <strong>de</strong>bitorís, í'olucndo redditus libera- 7o<br />
bcrius Dccianus , dttio conjilto 77, rwm,6. volnm. tur, fi eft creditoris, crgo contradus vfurarius , ve<br />
2.¿¿ quoricícunque tempiií cíi appofítum iu obli- fupra probatura cft5quas exceprio eft legitiixia , &<br />
^ gatione intcJligitur fauore-<strong>de</strong>biior.s & grada ipíius. <strong>de</strong> contentis in lege fiegni, & diximys in qk.tyj..<br />
57 §.omm, iniiitnt. <strong>de</strong>mrhmm, ihv.Quiatotm ts Mes a num.ófi.<br />
arbitrio folaentis tribmdéet^oUi^úoíxt trien- Sed ciato & non conccíTo i'i fípe prsiudicio<br />
nalis jíimiliccr etiam íblutio, qu» reiultat ex ínter- ventatis quod dida proraifsio dotis, haberet parauíuno<br />
medij temporis cnt triennaiis, quiateropus tam executionem, pro dido capiíali,non poteft<br />
jglimitatuaiinconpradibusrcmper ftat pro forma, íieri executio jin prtprijs bonis,quia bona obiigaca.<br />
auchenticaquae íijpplicatio vbi gloJf.C.<strong>de</strong> fredhM pfololutione)& pro íeairitate <strong>de</strong>biu fuit ¡pía do-<br />
imp.oJJercHdis.Oecia.iMis confil. 34. ««. vénm.Z. mus paterna,ibi: Las (¡nales dichas cafas que dan obli<br />
5?&lic pcrmi0um ad tempuspdft teinpus ceafetur gadas ehypothecadus alaJ"e¿ttndad,y¡ancarntentoy pa<br />
prohibituin./,/?^ líber»m.§.Smham.jf.<strong>de</strong>JUt» Ub. ga <strong>de</strong> los dichos qHatrocunto's ducados. Et lie pecunia<br />
quia alias promiílio temporalis, ceníeretur fada eft inobligatione,domüs vero in foiuaone, & pe?<br />
per tempus iu<strong>de</strong>tenminaturo, íi perpetuo etiet du- coníequens, agendum eft contra rem '<strong>de</strong>ftinatara<br />
60 ratura quod repugnat verbís contra¿lus,& ihtétio- íolutioni,non vero execurio ficri poteft in pecunia,<br />
ni contrahentiuai,quod <strong>de</strong>clarat Baidus in l. Emt- íta probar text.ftngulam in l. ftqmsflípdatHsfmnt n%<br />
lim largiamis, mfm. ó.ff.<strong>de</strong> mimnbusSíoi^ Oddi. <strong>de</strong>cem m melle.^j.jf'.<strong>de</strong>filmiombM.vhi illud expreí-<br />
confil. \ i.num.S i.& per conl'equcns traníado trife tenet Álbericus nam.fm. qui loquicur <strong>de</strong> eo qui<br />
ennio á.dic promiílionis dotis3icdditus ccníüs non caufa dotis piomiíit quinquaginta in certis rebus, '<br />
<strong>de</strong>bcntur5& íi funt <strong>de</strong>bití.íequitur quod non póí- & reíoidit, qaod bona dCitinata folutioni, ícm pe- 73<br />
fit fien executio pro principali. Et confírmamr tenda, non vero pecunia numerata , pro qüa íen<br />
hxc íententia ex traditis per Maiolum conftl. 20. tentia per iliam iegcm coiiíuiuít íoannes dé/Món-<br />
nam.i. vbi dicic, quod dle per triennium promilit te Sperelo. confí. t'jó. num, 2. quia licet pionnf-i74<br />
fpruare paccm , quod traníado trieanio reman et fio íit in pecunia, non £|ebet ebnfi<strong>de</strong>rari ipfa pecu-<br />
52 liberatus./. eumqui K<strong>de</strong>ndts.ff. <strong>de</strong> verbomm , vbi nia, ícd res qax fuit <strong>de</strong>figftaia íülucioni.7. qmdam<br />
te id pus appoíitum in contraílujinteilignur <strong>de</strong> pro- tefia. (jy.jf.<strong>de</strong> leg. i .quia queraadmodura almdpro 75<br />
ximojíine aiiqua exteníione. Et ratio elt, quia con- - alio,inuitó.creditof.eíoiot non poteft./.2.$. mutur s<br />
tradusíiíntftridiiuris.vbioaiifluGQ feoíper habe- ííatto.ff.dérébHi-Qreditis.ita hccaiiud pro abo inmto.75<br />
tur pro omiñoJ.quidcjmd asiringcndx.Jf. <strong>de</strong> verho- <strong>de</strong>bitore pen poteft,vt cradit Parladoras, lib.z. terpm}Sc<br />
tradit Maiolusef/z/j'/.^p.www,52.Simón <strong>de</strong> rmn qítottdíariaram.captt.fm^.pan.f. i-j.nnmer, 16.<br />
l3xxú$,cmfil.jj.mm-.^.vh\ numAAiút^VLoá na cui veriíItmíE réfdlutioui non obftant verba tex.. in<br />
tura temporis iimitati eft cxrlu<strong>de</strong>re aliüd tempus, dJ.qmdam te/ta.c)p, tkfio.ibi: Refpondi verojimilms<br />
curn femper ponatur pro formajVt txadit Cephalus, ejjepatrem familias <strong>de</strong>monjlrare potnu hueredibm vo-<br />
conf.l.ó^, num.^.voUm^. & eonf.q-j.namer. zo.vo- l'mfjej'vn<strong>de</strong> áureos quadnngentospne incenimodo reí<br />
familtaris contrahere pojfenf .quam conditiénemfi<strong>de</strong>i-<br />
* Prasrerea corroboratar iíb fententia, qi^ia G db-, cemmijjo imecijjé.vhi lolutió iegati facicnda,cx fon- 78<br />
ligatio íblutionis tributorum^non elíet tcmpc.raiis, do dcbgnatoá teftatore,<strong>de</strong>notar <strong>de</strong>monftratíonem<br />
íed perpetua, fruííra eííeradiedum.certum tem- potius quam <strong>de</strong>eifionem & cauíam tinálem./, LupuSjVt<br />
cieganter coníidcrauu Tiraquclhiss <strong>de</strong> retra- ctHSfiti priñeif .jf.eod.tit.LLucius.ff '.ds adtmendts le-<br />
, tlttcotiHent.§. i.í¡lof.2.nHm.
üuius contranuai diíponit Míi. Lio. ihi: En las cofu<br />
que eltejtador vmare ¡ennk U doU dicha mtjwra <strong>de</strong>l<br />
, umo,y quinta . Et tic ia ómnibus rebus pro rata,<br />
non vero in voar^tatitum qux íit valojis 3. & 5.<br />
g/ cum lex dicat,^ las sef^> va<strong>de</strong> praciíc m ómnibus<br />
rebus <strong>de</strong>fipnatur pro lertio , & quinto, hcicnda cít<br />
1 folutio, quiaad veritacem Gopul'Uiuam requiritur<br />
vtri«íquc fA
Commmitm contrd Communé's.<br />
S V M M A E. I V M<<br />
Lm[tikrum prcecc<strong>de</strong>ntiftm, ejuadruplex<br />
ettvmtM^<strong>de</strong>darAndiseflringeridijHpflcndi.ñmfliítndi.<br />
Qualjtates pofitA in vna claufula cen*<br />
fcntur re pe tita in aliis,<br />
% Clmfsíla appoftta in niedio^ velinfinereferturad<br />
omnia.<br />
4 Repetirio indncitur per coniunttionem verbo-<br />
',/ • ••, fam. i "):-J ' • •<br />
5 Repetitionis, qmlitAtis repetenda , ca<strong>de</strong>m <strong>de</strong>bet<br />
. ejfe ratio.<br />
6 Repetitio procedit^x conicclarata volmtate teñatoris.<br />
v' i: , • v<br />
7 CongrHitds,&commoditAS eji animadnertenda, in<br />
repetkione.<br />
8 Diffinm mprafátione qMmdo cenfeatm repetitum<br />
in contrñ&ibm.<br />
p Conditio íjans tacíte inerat non eenfetur repetita,<br />
quando datur diuerfitatü ratio.<br />
10 Repetítio qualiter(it facienda , (¿¡ ex qr-iihns verbis<br />
indttcatttr,<br />
11 Repetitio excluditur ob trescaufaf.<br />
I 2 Repetiiisnts natura esl,'vt repetat qaalitatesdntece*<br />
<strong>de</strong>ntes.<br />
13 Relatio femper vi <strong>de</strong> tur facía cum ómnibusfuls quálitatibiis.<br />
lAf ReHtionts natura e¡i patentü v'efitatis.<br />
t S Qlípd eontinetur in termino relato¿óntinetur in termino<br />
referente.<br />
16 Mafculínitátis clmftila eenfetur repetita in fe-'<br />
quentibus,<br />
t" Teflator qui in vna parte teftamenii, fecit mentionem<br />
<strong>de</strong> fitiis namfalthm , cenjetur in reliquis<br />
claufnlisj<strong>de</strong>m feciffe.<br />
í8 Doüoyes pro prima opimone referuntur^.<br />
¡i'p Pf&ce<strong>de</strong>ntia^<strong>de</strong>clardntfe'qtieñtiíii<br />
,20 y^na cUnfula <strong>de</strong>darat altam,<br />
21 Tejlator vi<strong>de</strong>tpir exda<strong>de</strong>re faminas vlterioris gradas<br />
qmndo proximas exdnftt^<br />
ii Lex. Caio¡<strong>de</strong> álimemis,& cibariis legatis, <strong>de</strong>dardtur*<br />
i 'l Legatum eenfetur translatum cum oneire fm.<br />
2^. Contraria opinio refertur } quodfosmina non cen"<br />
feantur cxdufe-<br />
„25 Tetfator non prafumitur cogitajfe <strong>de</strong> mafeulis,1<br />
quando illpid omifit.<br />
2.6 IndpiJto.vMus edfus eft etclujlo alterius.<br />
27 Verba tejlatoris indubio fmt refeirenda , ad iuris<br />
commmis intelleBum,<br />
2§ lámina¡unt capacesfuccejfionis > & maioratus, &<br />
ex pr&fumptionibns non fant exelti<strong>de</strong>nda.<br />
2p Repetitio non datur,contra ms commune-¡inmate"<br />
ria exclíifiukfíxminarMm.<br />
go Trohibitio alienaiionis contjraiuscommunÉ, non<br />
• extenditar.<br />
^ 1 Lexffib condttione.ff. <strong>de</strong> haredibus infiit. <strong>de</strong>clara*<br />
. ' tur. '., ; ' " ' ' •'' "<br />
32 Condttio appopa in infiitutione^non eenfetur repetíta^infMbfiitHtione.<br />
33 MafcptlinitMis non eenfetur réfe'titd, claufu'<br />
34. Lex^uA.conditio.ffJecondmonibus^ <strong>de</strong>mmflra-<br />
tiohibus,<strong>de</strong>claratur.<br />
35 Cafa <strong>de</strong> fado refertur circo. proMÍftsnem~ Capella-, '<br />
tiia^oppidi<strong>de</strong>FMU-Robtefy. .<br />
3(5 Tefíaiof. jemper eenfetur diltgere fues confangtii-<br />
- neos. J ' i<br />
37 Troximitas fradus vel m.iior coninnllio perfonarum%<br />
conf <strong>de</strong>randa ejl in prouijicne Capel •<br />
lanií^. ' • > ' \N - •<br />
í8 CenfnzMincusdui efl ih fecundo (jrdift.cum q'Mtto.<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
' & alter qui efl infertio, mm. quarto, Junt té<br />
eo<strong>de</strong>m gradu , quia comfutatío fit a remotiori,<br />
3.9 Confanguineis vocatis , abfque gradm wentione,<br />
pafertur^quieíl magis conmndus..<br />
40^ Confangmmtatts maioris comunüto \ efl confi<strong>de</strong>-'<br />
randa,<br />
, 4f Computatio <strong>de</strong>iure Canmico , & Cmíi, quando<br />
conft<strong>de</strong>ratar, ' ><br />
42 Cafa <strong>de</strong> fago refertur circa promfionem Capdlani
13«<br />
73 P&ift Jkimfiare , Ucet fatíf» moriatur.<br />
7$ FcrtamM^, eíltemfortí 'limuatmtim.<br />
75 Lexejl 'Pxdagegá natura-<br />
76 MedtjtMfhtM^fedit extrema coniungL<br />
77 Filtm fnjit whabtlu, re^ellttm,& mfos ex eo.<br />
78 Trmfwítterc nemo potcft haredmtm non <strong>de</strong>latam.<br />
79 Trapofíerm efl, pimtrmfmittere , (¡Hamha.<br />
here.<br />
80 Non entisy nulUftintqHalitíites'.<br />
2i Jm qmd nwfmt qmfitum non ptej} cedí.<br />
82 Ref r Omneqmd<strong>de</strong>ducituY pevmdmm b>éet natmam<br />
illimmedti, d c¡no mtmatm ^& dmmtur.<br />
87 Reprafcmmoprimogenitor*fwwwtnfilw^mdti<br />
admitífitttr,<br />
88 las non qu^fnum ñeque radieatnm non tranfmitntur¡ñeque<br />
ñprtefsntaturlate á mm.pj.<br />
vj'qpte adfineñi.<br />
Sp Lex sto,Tmrt pen<strong>de</strong>ratm, & <strong>de</strong>daratm.<br />
90 Refr&Jentatíoeji Contra, imiscommmk Yegut'0*<br />
90 Kefrafentatio nen habet hcum , nifivH kx eam<br />
exprejfefancimt.<br />
í)i Lexqo.Tamt precedit qmndo qui vuhfncce<strong>de</strong>re<br />
per repratjentatienem , poterat & cius pater<br />
fmce<strong>de</strong>re^occMpahátprirmm loeum fpiccefjieytis.&primegenitms.<br />
Linea priít.ogeniornm cenfetur vocata quoties primogénita<br />
vocattir.<br />
«53 Linea votaterum , prius eflfiniendo qaam reliqui<br />
admittantur ex ¿ilia linea.<br />
TranftM nen eji faeiendMi<strong>de</strong>vnalinea.%ad aliam^<br />
dvnec omnes <strong>de</strong>feen<strong>de</strong>ntest a prima linsaveca»<br />
torum fniantnr.<br />
55 Linea femper inctptt ab eo , qai prims fuccefsionem<br />
eccHpamt,<br />
$6 Comitis <strong>de</strong> Salinas <strong>de</strong>feen<strong>de</strong>ntia nfertur ad fucceffonept<br />
maierativ Cemitattíí <strong>de</strong> Cifaentes , vt<br />
ciarías mani fesíetttr im fncced-enái, & per<br />
quas perfonas.<br />
57 Reprxfentam noncadit iniure nen quafto, ñeque<br />
radieate,et¡amjfante legq^o. TaHri,vfqiie ad<br />
finem quaftionui.<br />
p8 Cafielli opimoyeprobatfir , quia eft contraim ,<br />
fmgularú anemine fec0ta,poJiL Taptri.<br />
t)c¡ Cafielliufactlts eft *d dtjjéntiendum, vtin emni'<br />
bm fingularis appareat.<br />
l©o Cafhllt optnio área interpretationem legis 40.<br />
Tmri, efl vaga , & contra omnes De flores<br />
Regm.<br />
IOJ Lex qo.Tatiri^non ñdmittkrefrafentatienemy<br />
in iuve non caufatoin lineA afcen<strong>de</strong>ntium^ ñeque<br />
collaterfilium, fecundum M o Imam , &<br />
aíios, quosftquitur fiftftor contra Gaflellum;<br />
vfqne ad nu.fm,<br />
102 Cajiilm mínhm doflomm feterquet in contrarium<br />
fenfum.<br />
103 Kepr
Cmnmunmm contra Communes.<br />
•f/fS Repr^fcntationem non ha'-'cre locum in áabio<br />
mdteandum'eíl.<br />
l^Q Lcx'Ta'Aii non admittit reprafintatioricm in itire<br />
non radicatojmo eam exptéífecxclmk.<br />
150 Ahquiparatormn ea<strong>de</strong>m <strong>de</strong>bet efe ratio ,& ¿nclujio<br />
vnim ctsfm eji exciufio alterius.<br />
151, Verba tegisqo.Tauri <strong>de</strong>clarantar^ & na. i6$-&<br />
179 • fiicjucntibas.<br />
15 s Reprdfentatió non tribmt im <strong>de</strong> nom.fed confer~<br />
íyz Reprcefentatiodatnrinfpe próxima pió confer*<br />
uando ture qm^to^fednonpro ime <strong>de</strong> nom aequirendo.*<br />
15 3 Lcx cíi Ptcdagoga natura.<br />
554 Lcxmttaturtaranaturaliafuccefstonif.<br />
155 Ncp^os repelíttm a faccefsione qiMndofdim fmt<br />
inbat'ilü.<br />
i j6 Frxposíerum ejfet pritu tranfmittere, quam acqptirere*<br />
^ • ' , ;; , ; /<br />
T57 Cajlellipoti<strong>de</strong>ratío reprebattir.<br />
158 Doflores Regni pro confirmatione opiniouüanSIó»<br />
r¿s contra Casicllum refeXHntHr.<br />
x^c} Lex áf.o.Tatiri <strong>de</strong>daratnr ^ & verba eiuí pon<strong>de</strong>-<br />
'rantur.<br />
160 Linea vnitur per repr&illíófacit inimiam mutan'<br />
do illoram fenjum,&propriam fententiam.<br />
16$ Verba legú Tauri J^O. Kxxncpt íus padres no<br />
áyan fuccedido ei» tlmíyot^zgo^pen<strong>de</strong>rantur<br />
& <strong>de</strong>clarantnr, & n. 166.<br />
1^4 Reprafentatio patrü in ftlium non conceditm<br />
qkando pater aliqm tempere im primogénitars.<br />
nonhabmt.<br />
16$ 3Íolina allegatio pro Catholico Rege Philippo II,<br />
refertur contra Cañellum.<br />
166 Si lex 40. Taurigeneraliter in ómnibus eafém<br />
admitteretrepr^fentatienemfrnfira diceretur:<br />
aunque fus padres no ayan íucGcdído.<br />
167 Leges Taurifmt <strong>de</strong>elaratoritS, & non corretíorias<br />
inris communis.<br />
368 Molina Theol.opinio <strong>de</strong>clarafur.<br />
tóp Coaarm: epinio <strong>de</strong>claratur ex mente AíoliM.<br />
170 Relatimm repetit omnia práce<strong>de</strong>ntia cum fuk<br />
qualitatibuii.<br />
i 71 Relatimm nonfolum refertfitbfiantiam, fed mo»<br />
dos & témpora»<br />
femJV*<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
n 3-.<br />
172 Verba Tauri rcquiruni tus qmfwm (3 .radica»<br />
tam in vcrh-^cxu-ncccr y pertenecía.<br />
l^fj Ius primogeniturA ¿ebet iti vna perfina ref<strong>de</strong>rey<br />
& fe Vnus folum esi capax repr^fentationis-j<br />
174 Quaütas primo ge ni tura efi vnica, &Jndimfi bilis.<br />
175 tinea pintes qttaíifieatx prmngenitoriem mpf<br />
fttnt conemreré,<br />
176 Inclufio vnius linea est exclufo dtetiftí.<br />
177 Linea primogeniti finitaJncipit fífndart nouant<br />
primogeniunti<br />
178 Linea dtí^^éodsm tempore non peffmt habefé.<br />
ft** radicatum»<br />
175? Lex 40. Tauri <strong>de</strong>claratur^ verba illm pon<strong>de</strong>-<br />
, rentar,<br />
180 JDifiio lo qual,^ qua in /.40. Tauri) indúcit extenfioncm.<br />
! - ,<br />
181 Verba legis ^o.Tauri in verbere manera^er^rantur.<br />
1%% Molina verba pro'Vatholico Rege Thilippo II.<br />
refermtur ad excln<strong>de</strong>ndam reprafentatienem<br />
in ture non radicato.<br />
183' Nullu? ex fcrihetibus concefsit im rcprajhwatiq-<br />
. ^guando linea npn fa¡t occupata,praterCa.<br />
ftellum, ~<br />
184' fMér non poteft adfüium.ms primogenitura trafmit*<br />
tere, quando nulh tempre fuit pmogenkiis,<br />
185 Cafteiks ddofe mttlUgit Mohya opinmwm contra<br />
eiusmenrem. , s<br />
i8á Cafteiks mate intelügit legem tauri contraomnes<br />
' Dettores Regni.<br />
187 Lex qo.Tauri,non loquhar in mamaúhus qualtfica- .<br />
tis & conditionaUhm, fed folum qtumdo difpojim<br />
eñpuya,fine aliqua quu'itate.<br />
188 PQjfejjio ciuíliffma legis 2f.Tauri mu tranfmtptur,<br />
in maioratihus quaüfuatis , vel condtcíonaübus<br />
coáditione non impleta¡contra Caflelíum.<br />
i8p X^ 4o. Tauri non procedit contra veliíntatemfun-*<br />
datoris maioratus.<br />
190 Lex Tauri 40. non efi cerreñaña iuris communis,<br />
ñeque admitút Xfprafentationem in maioramm<br />
conditionalibus ^quando cottúitio nonfuit verifica-*<br />
, tatcontra Cañellum.<br />
191 Auñor[aiujuit ebieclisper Cafiel. czoM^^ariarum.<br />
ly z Cafiellus fi fuá [cripta relegijfet tamquam aliena, cognouijferquanto<br />
magis certeldiom quamíafódatione<br />
mdigeant,<br />
Í93 &*ies bom ex malis mot'éusfuerunt nata.<br />
¡94 Auüor redd'tt rationeni,qtianfigillatim » ¿rín fili*<br />
áum ohieüis a Casiello in d.c.zo.mnfatisfacit*<br />
M
134<br />
Trattm O m ñ h n e s<br />
q V AE S T í O 905-<br />
C O M M V N I V M<br />
C O N T R A C O M M V N E S.<br />
Y t r m mmtio iefilm mnfedis frttM m runa c l m \ n k > c e n ¡ m m m<br />
Kascedcntium claufula-<br />
(üm,quaciruplcx cíi vir- v<br />
íus, Icilicct, dcclarandi,<br />
cftnngcñdi , íupplcndi,<br />
¿5c ampliandi , i£a<br />
docct Rcbuftus íntraílxtM<br />
ifonííH, qugñ. $.nMi<br />
2r. Miercs ,<strong>de</strong> maiera'nbw.<br />
2. parte, (¡Haflione<br />
2 &fic quaUtates appoíiia.in yno capite, ccníéntur<br />
in aliis rcpctítae, l. cttm feruns. jf. dé cond. inflit, l,<br />
fens.j -Caio.ff. <strong>de</strong> fnndt inñndh. 8c claufula appüíita<br />
inrnedio » vel in íinc , rcfcrtur adomnia^<br />
í.taíis fcriftara. §. fin. f.d? legar.primo, /. 3J.JÍliMbpfiiff-<strong>de</strong><br />
Itberit &psfihumü} Si <strong>de</strong> iurc canoni-<br />
3 co habe.nus test, in capit. inqmfitioni, in capit,<br />
feenndo reqmris^<strong>de</strong> appelktiortibM. Etperconiundiuncm<br />
vérborum, & continuationetri íermo-<br />
^ riis, inducituf repetido pr«cedcntiura. Ita Bal-<br />
¿KSConfdio iccimo feptimo^ voliimine fecmdo. Decms,con<br />
filio izj.ntimer.$. Barcoitj-s, conjilio tertio. .<br />
Siinoh <strong>de</strong> Prseas \ <strong>de</strong> inieYpYeíátione vltimarttm<br />
voluHtJiUtrri , ühro fecundo^ folut.7., fol. IÓJ. num,<br />
14.6. 151. Tbi dicit illud efib intelligendura,<br />
vbi cft ca<strong>de</strong>m ratio repetitionis ,7 & quaheatis rcpetendae<br />
in fequentibus , quae cft appuíita & ex-<br />
5 prcli'a in pracccdcntibus, per text. in 1. nihd. jf. <strong>de</strong><br />
conimgend. cum emancip, lih. eim. & iftam do-<br />
¿trinam obícruat Baldüs l.Tttim. m fin.C.dé<br />
bonis Ubertornm* quas tepetitio procedit ex ton-<br />
^ íédurata volúntate teílatoris, ex OMxzáo, confüio<br />
141. Sí fie in bis repetitionibus quslitarum fernper<br />
congruitas, & commoditas animaduertenda<br />
7 eft íaliter quod congrüe & compao<strong>de</strong> conditio,<br />
1 vel qualitas vnius-períón^ , poíita in TrnacLiufula<br />
repetí poíIet,^c referri ad aliam, vt eleganter &<br />
magiftralitcr confi<strong>de</strong>rauit Baidus , confdio qná'<br />
dragefimo nono,volumine fect'.rs<strong>de</strong>. Angelus', cenfilia<br />
vigefimooldñHO, volumine feenndo , Ruinus , conjt~<br />
lio xjQ.pumer, oSlauo, mlumine fecmdo. Tiberius<br />
Decianus,f»«/í/io loi-tinmer .tteno Jtbro fecundo.[tá<br />
didn^n in prafaticne , non intelligitur repetitum<br />
in contrattu , qüi non in continenti,ícd ex inter-<br />
, uallo pcrficítur3& ccícbrattír, l.item quiájn fin.jf.<br />
8 <strong>de</strong>pattü. Akxa.n¿ev,conjUi& iii.libr.z.UÍ'., inl.V*<br />
tia. §.i<strong>de</strong>m nfpondit. vbi dicit commüncm, ff\ ds<br />
verhsrum ebligatjenibm. nec conditio exprciía-qnae<br />
facite inerat , cenfetur repetita in fequentibus,<br />
9 l-fii<strong>de</strong>m,§ .fin.jf.<strong>de</strong> conditwnibm^ <strong>de</strong>-monjimionL<br />
br4i.dC tta.á\tKommVi%,confilioqmnquagefimo fxto,<br />
& l3$.Deám,confí'i() nono, volumine tenio. quod<br />
máxime procedit, quandodatuídiuerfa ratio , in<br />
tno capítulo vel claufula relata5quas in alia,vt obferuat<br />
Curtius , conflio fptimo , Socinus conftlio<br />
qmnc¡Maieftmoc¡i¿arto,num.otÍAm, libr.qmrto, & obferuar<br />
eleganter dc! magiftraliter Baldus , conftlio<br />
cL'nteftmo qiiinquageftmo tertio, Ubro quinto, vbi dito<br />
cii ;oii\nemrepc£itionem tacitana piocedcce , au:<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
rationecopuíae, velconiutiíaionís, quia íuntplu-'<br />
ralegata copulata » vel per didionem(&/) vcldidionen.!(uein,)<br />
vel per alias didiones coniundiuas,<br />
quae reguntuíab codém verbo ^ & <strong>de</strong>terminantür<br />
ab eocieciadu verbi <strong>de</strong>terminantis, ®entis<br />
totam orationcm, vel per i<strong>de</strong>ntiíatcna rationis,<br />
quando íübcft ea<strong>de</strong>in ratio repetendi,<br />
prsBce<strong>de</strong>intiain fequentibus, & c conüeríb cxclu^ ,<br />
ditur repetuio ob tres caufas. Prima ¿ quando eft<br />
diueríirasorationjs.Secandajquando eft fepaiatio<br />
difpofitionis,& temporum. Tcrtia, quando datur<br />
diuerfa ireladueríá ratio , ¿juam dodxinam vlírá<br />
galiuns in¿tÜeemf, ifáí t&iit Simón <strong>de</strong> Pmis»<br />
<strong>de</strong>interpretatiené vltimamM voluntatum.felpit.ix*<br />
numér. ré^.foL »68, vbi late proíequitur materiana ^<br />
repetitionis. Peregrina, <strong>de</strong> fi<strong>de</strong>icoinmijfls, artic*<br />
i6,á num.l.\H dicit,quod natura repetitionis cft,<br />
vt repetat, vel qualitates antece<strong>de</strong>nics, vel etiam<br />
fubftantiaro cum ómnibus fuis qualitatibus3Bart.<br />
in l. fiqmferHfimt$. fin.ntim.^. jf.<strong>de</strong> le¿. z: Parifws f<br />
conf.^.npitn.lé.l.^. Socinus hiniot}conj'.íi^. nttw.<br />
lo.Ub.i.yítnochmSyConf.i^i. mm.i2. quiarelatÍQ s5<br />
vi<strong>de</strong>tur femper fada, cüm ómnibus fuís qualitatíbus^Bart.i»<br />
l.t. jf.ieti^eftdtorihm , Dccius, coft/l<br />
iSi.mw. 227.««i».3.Pariíius,co«/; xy.mt. 68.<br />
&conf.qS.núm. i^.vol, 2. &ratio <strong>de</strong>íiimitür i»/.<br />
ajfe tetoff.<strong>de</strong> ha red. injlttfiendis , vbirelaíio vi<strong>de</strong>tur ijfa<br />
fada cüm ómnibus fuis qüalitatibus, A/í'tó/cnpfero.<br />
jf.<strong>de</strong> conditionib'M , & <strong>de</strong>monjlratimib. quod<br />
procedit veré & naturaliter, ve docet Baldus,^/,<br />
112.w/«w^.vbidicitquodnatura relationis, eft ^<br />
natura patetstis veritatis^ ex coniundione duaruai<br />
fcripturarum;& fcquitur laf. in l.attfr
Commmmm cúntfa Commmes:<br />
rtoiaM',2.Dccíus, conftLi
í$5<br />
Fraéic&<br />
¿tquéconditio a<strong>de</strong>etiasperfonas dcco'mmodatafnerit<br />
eam refare dshemds , adi-'»** dmtaxat gradum qua<br />
h^foncDinHitma fuefint. Lfin.§. Seio<strong>de</strong> leg.z.<br />
citma^is c5mx*ncin opinioncm Caftilloy«jp. num.<br />
45,vbi»^.47.refoImt,quod non poteftdari cérta<br />
iv.,nla in hac materia, fed confidcrandas cíTe caíuú<br />
1 circúmftaníías,,& nulla potcft veíior <strong>de</strong>duci, quain<br />
ex dodrina ^ú¿.ind.l.conf.i^.Ub.^.iá quera om-<br />
«esaccedunt^vbí plqrimas refere circunftantias, vt<br />
repetitío iñducacur,&; principalís eft quandó íübeft<br />
ca<strong>de</strong>tn ratio repctettdi.íecus 6 íaSa repetitíone <strong>de</strong>-<br />
55 ftrucretur in tomai voluntas teftatoris, vt confului<br />
iia quadaed caiíía capellauiaCjOpidi <strong>de</strong> Villa Robledo<br />
rundats a quodam Ludouico Gutier. qui vocauit<br />
ad feraitiuncí did'. capdlaniae <strong>de</strong>ricutn presbyterumnaturalé<br />
didli oppidi, & quod íiintcrücniat<br />
coníanguineus.quod illis caeterispraeferretur» contingit<br />
<strong>de</strong> fadOjCjuod clericus presbyter naturalisil-<br />
Jiüs
elicílum contemplationc naturalis coníundionis,<br />
quam pietatis. Ita Romanus ya AuthcnticaJ¡mili~<br />
tér. num,^.fj\adl. Falcidiam^cán^confiL izo.nunt,<br />
^.Cciph.úviSconJíl.iió. nnm.íy. Pro qua ícntentia<br />
faciunt tradita pcrPeraltatn in d. cap.vttftm ex fami~<br />
c '$1 lid.$ <strong>de</strong> l'aládía. rittm.iiJf. <strong>de</strong> teg.z. vbímouet<br />
quasftíonem, an legatum relidiím vni pauperi <strong>de</strong><br />
familia, & cóncumnt dúo <strong>de</strong> fainiIia,vnusproximior<br />
pauper, & alter remotior pauperior, quod legatü<br />
dabitur coníanguineo magis propinquo. quia<br />
tcíbtor maioreai cpniundiotiem íanguinisvi<strong>de</strong>tur<br />
dirigere, cura proxtmitas íanguinisfit naturalis, 8c<br />
fie acci<strong>de</strong>ntali,id eft,maiofí paupertati <strong>de</strong>bet pras-<br />
SJ fcrri.ex text.^'wBart./^l <strong>de</strong> ttttélíi.L<br />
non futmit.§ .fi^ms emanaf*r»m. f.<strong>de</strong> bonovmn fof- ,<br />
íef.coníra tab.vhi ratio naturalis praeualet, & cum<br />
54 <strong>de</strong> hoc caíu fuiíret coníukus, ita dicit reípondiííe,<br />
& aflignat rationém fundaracntalem , quia tnaior<br />
afftíótio habetur ád proximum confanguineuin, ,<br />
quam ad remotum. Uuw*ta.§. in fi<strong>de</strong>kemmiffóJ.<br />
" peto.§.patre.ff'ds lejr.z.Sc quoá coníanguineus proximior<br />
paüperipraeferaturcófanguineo pauperiori<br />
remotior i, ténet Lara. in t.fi qms ¡k liberk.§. é" fi<br />
impfibes.mm.qo.Simón <strong>de</strong> Praetis<strong>de</strong> eortiecitms vltimammvslHntktJib.^.interp.i.dfihitt^.fel.l.nuni.<br />
j.Fc<strong>de</strong>vicus<strong>de</strong> Senis.cenfd.^^.nítm.^. Pctrus SuráüsMe^Um^ntts.títftLi.^ua(lt^^tn(im,j\.<br />
& in prouiíiojne<br />
Capel'atna;.quodpraFeratur pro£mc|Uior<br />
/ coni'' nguiñeustenet nouifsmiéTarladoi'us. lifrí<br />
é 3,rerum c¡untdtanarpim,in Atffm ízo.nam.ió. non<br />
^ ©bílante praefcr.tati ne patroni-.Mántica, <strong>de</strong> conté-<br />
/ ¿iuus vltimArttm volrntatum . Iib.S.tie.j.nnm.iy.<br />
qui allcgat lm> <br />
varones,y no mugeres . Et ficlicet appcllatione <strong>de</strong>fcen<strong>de</strong>ntis,<br />
veniat foeminajVt íupradiximus & tradit<br />
Paulus <strong>de</strong> Monte Pico, confil.gó. qui loquitur<br />
d¿ maioratu Dúcts <strong>de</strong> la Cüeua,illud non procedir,<br />
quando teftator excluía feeminas, propter mafeu-<br />
M z Ios
los alhenas linea;, vt ín fine días cUtufulcc ckrius,<br />
marufeftatar. iWCk'es mt volmmd, qm la dicha<br />
"JilU.y lumY,:s con todo lo f^dicho wng* antes, elo^<br />
^ aya el hmjcimdo ¡qne né U hija <strong>de</strong> h hijo mayor. Et<br />
fie vi<strong>de</strong>tut cdíaie per didara chúMasn >tdo¿tnna •<br />
Bodorum, <strong>de</strong> qua fupra ^ 40-7'^, vbi telta-<br />
• tonsdiípoíirioncsíeruancU íunc. ibi emm a^alcuíus<br />
aherius linea; i- pnefertur foeminaj dcfcctulentí<br />
ex íüio maiori ex maíailis á femina <strong>de</strong>ícen<strong>de</strong>ntibus.<br />
propter maicillos lineas teda; hlij fecundi funci-itoris,<br />
& per conícquens ex volúntate tcíktóíis<br />
fíe mníitus ad aliam lineara.<br />
Sed tkofedo adhuc durat inris difficultas es<br />
\i-:bisúid.2¿ claufula;. ibi. Efieldtchojk htjo varen<br />
', " no vmere fijos varones ^ faetsda el fii htjo fegun~<br />
dovAton. qua? condítio ceíiat es eo, quod pnmus i<br />
íilíus habint piares iilios mafeulos & <strong>de</strong>íben<strong>de</strong>n-<br />
-tesj in quibns füit di¿la maiona continuata víqué<br />
ad Coronem Ckcum, in quofuit extinda linca reda<br />
maículorutn , & lie cum <strong>de</strong>ficiat conditio fub<br />
¡ qua films fecundas fuit votatüs, fequíturr , quod<br />
íoeminíB ex primó filió (dcficientibus raaículis<br />
ciní<strong>de</strong>m litiea;) non lint excluías nec inafcoli ab eo<br />
<strong>de</strong>kcndtntcs, propter tnafeulos altciius lincee, ita<br />
- tradít | oaunes Petras Betmus vonfil. i .IÍHÍP^, voL /<br />
4$ i. vbi dicit,quod íabftuutio aheui fida íifineli- •<br />
, .béns <strong>de</strong>ceilerrt, vinco tantum filioíupcrftitc tem-<br />
_ poj'e mottis, cuaneííit, & expirat, &c licet poftea<br />
filáis, cpnfuii ih caüía,vt <strong>de</strong>íiceret.fi<strong>de</strong>icómmííTüm<br />
.mq <strong>de</strong>cedat íinclibens, fiibítitutio aoíphus non rcui-<br />
/ mícit nec reíurgscjCurn íemci exdnftaJ& ccníump-<br />
, ía tueru & hanc dicst coinmunem vtriuíque iuris, /<br />
dodotum fentetttiat» quaid tenet Craoetajco»fL^8..ft}*mer..1.<br />
Socinmeonflieity.-numer.z. vola- ,<br />
mine 4¡..Socini.js luvdor chufilio n i, nttmet-iV-JSt- •<br />
, • cius tonfil. %. qu« ccmciu'üo m tantum-cft vera»<br />
que 1 proceditdc iuíe1, etíamfi ftatim trioriatur"fi-<br />
:l?us qui conceptus fuit, ita laf. in l.fi ¡jais hare<strong>de</strong>n*.<br />
jl mm.ó.C. <strong>de</strong> h^red, ¿¡nfíi & inconfü. 66. i/olUm/S'Sc<br />
ra.no eft, quia fabftitutio ícmei extioda, per r.atiuitarcm<br />
filii m ^ fo i 111, a m p 1 i ü s n o n rcuiuiícitjBaldus<br />
con filio 57'. libe 2. Dcciusconjílie ó.mmer. j.Sc fíe fe-i<br />
mei escluíus,perpetuo rccqanrt csclufus^lexand. .<br />
y2, confiUo j.gp.ni*msr.i2.& 14. lih.i.Sc teftatorfe re-<br />
' íir ngens, ad vnuffi ca'íiim,aliu^ excludit, qui a'hs<br />
non ruiflet excluías, vt tradu Goi&ditmÜ confiUo<br />
A:n'umtr,i^.jhi ín noftris tcraiiris dicit, quod vln<br />
73 uidum ctt , quod fí bliiis maículus nop extard,<br />
quod íuffictat femel cxtifiíle vt dicatur concíitio<br />
•• cuanuiííe, vt tradít Socinus luníor. sonfilio ioj.<br />
mmer. :,
Üommummñ contra Communes.<br />
).}t(iw.tt.vo!H/n,.i.Mcnozh'mscoi!ftlio 442.<br />
n.'tm vóh.^.Hanácú.yo.mnter. 3$.voUm.*. Sutdus<br />
conjijto q yT).numh}']>vfcjHe ¿d ói.vohmine i.\n~<br />
*sdc clare conkqu tur, quudius nod^ujeíitum, nec<br />
radicatum nunquam repr^rentatur, nectranímittiturj^uod<br />
non negat dicla ¡ex 4,0. Taxri y'mio ex<br />
) verbisillius <strong>de</strong>ducicur iftefenfus; cu lupponattei."ininos<br />
hábiles ad fucce<strong>de</strong>ndum , & fí in omni Casípi<br />
adinir.tcrur reprxíenratio^ün diccret lex, aunque<br />
fm padres ni aym fuccedido en los dichos mayorazgos.<br />
.a ¡nqne matera el hijo m.íyor en vida <strong>de</strong>l tenedor<br />
<strong>de</strong>l mayorazgo, Qujb mors <strong>de</strong>bet illi contingere íure<br />
,iain qti^ttto, & radicato^ ve reprafentatio locum<br />
habeativi adueitit Molina/¡ípra.dJtb.^.cap.ó.n^m.<br />
2g 36.Cíe <strong>de</strong>ñáéte lege qo.Jatírifouovc ñcpolis.co.<br />
. tra patruam nullo' alia íure poteíl admita didus<br />
Dux <strong>de</strong> Paftrana, cum íic remodor , & minor, vt<br />
tradifAueus Robertus hhr.3. jerum indicatamm,<br />
50 ctp.i^.infine.vhi tcnct,quod rcprxícntalio ctt cótra<br />
iuris comuannis regulas, & íic non habet locum,tiiíi<br />
vbi lex exprelie cara íanciu¡rl& iftam noííram<br />
fententiam tener dodiffiaius Grcgorius in l,<br />
¿.ti. i j.part.ó.verbo , mugeres.c'olum,6,verficHle,<br />
JLex etiam Taurina. \bi. LeXefiam Taurina non obfiat.quia<br />
pyocedit^vhi tlle.qmm nefas reprdfentatpoterat<br />
fticce4srei& non ajinstexclH<strong>de</strong>ret patronum. Et<br />
tradit Flores eje Mena z« additíombus ad Gamam,<br />
<strong>de</strong>ctfi.y^.verjículo mea autem apinio. Auendann. in<br />
l, ±o,Taurti ^/«/.7. contra qüos tenet noiuiíHirie Caft'vAo<br />
Ithro i.capit.ic) a num.ijq. cuius opinionem<br />
rcpobainus per plura fundamenta a nam.yj, víque<br />
ad tinalem.<br />
Rurfus comprobatur hxc fententia eX verbis vltiniis<br />
didseclauíiilx.ibt. A fallecimiento <strong>de</strong> U linea<br />
d:l dicho don Alonfo^y <strong>de</strong> fes <strong>de</strong>pendientes. Ecce vbi<br />
omne's voca<strong>de</strong>x dcfcen<strong>de</strong>níibus a filio íeaindu füdatoris,<br />
mtxlhguntvix VOCÍXX ,y¿4 fallecimiento déla,<br />
linea <strong>de</strong>l dic ho don Alonfo y <strong>de</strong> fu! <strong>de</strong>fendientes. & fie<br />
cum hodic non <strong>de</strong>íiciant <strong>de</strong>ícen<strong>de</strong>ntes ex linea di-<br />
¿li D. Alpho;;íi <strong>de</strong> S)ílün,ciim ex ea prouenjat didus<br />
Dux ele Paílrana & Comes <strong>de</strong> Salinas , fequi-<br />
' tur, quod nullo modo poíUnt reliqui oppoÍ!Íi.ores<br />
ruccecicrc( uní omnes tam mafcuU^quam foeminíG<br />
prouenianf exülio fecundo, ^ecundi jpatrimónij j<br />
quod etiam cié íure crat notifsimum, quiaquotieí-<br />
9 1 cunque in aliqua difpoíitione efl; vocatus prímogenituSjfcmper<br />
cenfetur vocat^ linea rcóta primoge-(<br />
nitorum, fucceíliue in iníinitü}tamexlit,ea <strong>de</strong>ícé-<br />
' <strong>de</strong>ntiu Ujquam UaníucrfaliunÉijVt tfadit Abb. eon»<br />
filio fy .nMm.3.&
I40<br />
' £aá>btm.l',aHmculo. C.communiá. <strong>de</strong>fítcceffionibHs, & radiretflius competa*, i<strong>de</strong>o nknirum fi quomnqus<br />
IMfconfdtm.ff. <strong>de</strong>gradém, Juthent.<strong>de</strong> h^rídibfis pefteatempore trabiatur <strong>de</strong>prtmogeni ura , films pri-<br />
ab intefiato venientibmj .five'to. cel.pi /. i.f.gradattmgivn<strong>de</strong><br />
cognati. láaxx quoque obfcrttatmn íuit<br />
107 mfcWorum fueceíTione, vtprobattext. mcaf.i.$,<br />
hKvcro.áefHceefston.frkr.glofm cav. vmco. vhx<br />
, glolia verbo JUM, <strong>de</strong> natura [meefftmdt. & pecu-<br />
108 liare erat in fi<strong>de</strong>iíommiffis, vt folum proxmutas<br />
íiatuíalis , 6c vera , & non per reprsfíentationem<br />
cünh<strong>de</strong>rarctur, /. cum m.§. in fi<strong>de</strong>icommiffo. 1. peto<br />
fratre.Jf.<strong>de</strong> leg.2J.c0m fater.§.penúltimo.jf.eo<strong>de</strong>m<br />
titur.Lfin.C.<strong>de</strong> verbornm figmfieMíone. Et hcet gloffa<br />
fin. in d,§ ¿í»^«Vfl»w^,repraeícntationem..adntt»t-'<br />
tat, loquítur cum co<strong>de</strong>m temperamento , & lirhi-<br />
< tatione^, vt vlrra fratrura filios, hoc beneficium<br />
non egrediatur , ñeque emndatur, Bcncdictus<br />
Capra coufil.^.numer.^^6. Curtius lunior. con-<br />
1 fd. 22. mmer.y.volam, i.Kuhem cenfil. 37. num.3.<br />
no ¿k; hoc pnuilegiura, & pratregatsua reprajíentationis^<br />
íolum habebat locura in rebus allodíalibus,<br />
megeniti, tanqmm prtmogmnns fr pojiquam fm~<br />
rittn eo radteata, vn<strong>de</strong> pnmrgcnaítra quafiuerat ante<br />
non eft habenda m confi<strong>de</strong>rattone , cum -non fletiru tepore^<br />
quo aéim <strong>de</strong>ducendus eñ ad effeStum. V¿dc c im><br />
traníucrfalis non repcriaiufP in imeaicóla , non po- rip<br />
teft dici pi iu ogenitUSj reípcdu lineas íupenorss, in<br />
qua ius! primogenuuras crat radicatum , cum illa<br />
qualitas fit vniea3& íingularis3& non pofsit reptri- ,20<br />
qual<br />
n vno teoq Oi c in diueri]slfnc)S;&perionis,& per<br />
confequens non poteíi dan traníbiísio, ñeque rcprásfentatio<br />
in iure nondum quaefiío. ñeque radicatóí<br />
ctiam per inonaentUPEi teniporis, in perfona, <strong>de</strong><br />
cuius repraíeniationeagjtur , quod <strong>de</strong>íendú Menochids,<br />
conjilto 269.iü^wíf.^./^. 3.cuius verba re-<br />
& in'haereditate indiulfibili, fiy^ro diuifío bonotulimusin dttta quáiñton. 762. íium.lSSJi.^.comrura<br />
crat prohibirá, yt in maioratibus Hiípaniae tnuniam. & vla\. ibi allegaros, í<strong>de</strong>m tenet'loannes<br />
hodie contingít, isunqiiam filius in linea trarisuei:- hi<strong>de</strong>t <strong>de</strong> primogenitura. ítbr. 7.. qH
CGmmmmm mitra ComrnmtL<br />
%z6 0.t Comiincitut, máxime í1» nitmer.jZ.Vto qna fitCiitii<br />
p >tcft expendi text.í'w l.i.tttal. ij.part.zÁh'i.<br />
M y oren/U e(l ablecím'on , q'iefi fijo varón no vtiieffs la<br />
fijt m-ijor herediífs el Kejné , e W,w mandaron , que Jt<br />
el hijo mayor mtmefíe antes que h'mukjjl',jt dcxsjfefijo,<br />
, ' 6 fija , (jHevuiejfe <strong>de</strong> Jamuger legitima , aueacjael, ó<br />
aquella lo vmejje, y no otro mnffuno, pero fitodos efios<br />
fallecisjfen^<strong>de</strong>iie hered-ir el Reyno el tyatpropincuo pa-<br />
•ñente. ' ' ¡<br />
Qufe-Iéx proce<strong>de</strong>bat in reliquis raaiorátib)ls<br />
Hifpanias, antcpabUcatiorscffi/^¿.r 40. Taurii<br />
vt tradk Paulus Caítrcnfis conftho ióq.numer.r .volámiñsz.<br />
Abhas confilio S1), Ubroprimo, Gregor, m<br />
díBdl. 2>.gloJpí tjt Molmalib.primé , <strong>de</strong> Hifyanoxeí<br />
prímogsnm} capitefecundo, nttmer.x6.& 1J-&cap*<br />
5. niíwcr. íz, Sigismundo Lofrcdlo confdio 'i.num,<br />
55.6'56.<br />
^7 Ex qua lege Partit» clare conPíituitar cltífc-1<br />
rentiaínter íucceísionctn áeícen<strong>de</strong>ntium, & collater&iiom<br />
, circareprasrentationem, quam pro fe-!<br />
£to excluditex vocatione coníanguineorara propínquiorüm,<br />
fignificans exillis vcrbiSj vt atiendatar<br />
proximitas natutalis, vera,& non fi¿!-a,perrc-<br />
%lS prníentarioneai, quia iara quasinhsereáitate ¿iuifibili<br />
nepotes vna cam patruis admiferont, aperte<br />
i'ecognoícuntillud proce<strong>de</strong>ré , es difpenfatiotie,^<br />
a:qaitatc', contra proximitatisnaturaia , & e<strong>de</strong>atíam,<br />
& ccrtitadi'icm, vt doeet Cuiaciusylipv?, &<br />
probar té^ttisú» éith paragrafho) eum fdim infiita,<br />
•jlp «» h cüm<br />
autem corum vnus<strong>de</strong>ccfsiílct cura liberisjfijperftitealiofratre<br />
, totum fi<strong>de</strong>icomraiííum fuit délatum<br />
fratri fuperexiftenti1,. ac <strong>de</strong>in<strong>de</strong> Claudia; viti^<br />
iao luco fubílitutae, non autem tranfmiiluni fuit a<br />
primo dio moriente ,in fuos filios , nec <strong>de</strong>ucatum<br />
eÜ ad reprasícntatíonem propter illam qualitateiQ<br />
iupcrcxillcntiaB , quam vaicuique fratri teíiator 1<br />
adieck,& hunc eíTe verum intelíedlum ad illú tex,<br />
teftatur Ripa.ibi , & Socinus lunior cenfd. x^.num.<br />
4.er 5.^ conftl.^o.nftm.ó.vdíim.^.Ciíhneviscon/l<br />
^^•nunt. u,Áh;.Qnintofaett.quoniam etiam expr&di-<br />
¿lis refaltat aliml Jetlicet ex hisverbis (fuper¡¡es)fc!i<br />
{fHpenteniens^qmdidqHodpofsit effe trdnfmifsibile><br />
Jcdicet taleias infpe tantum propter voluntatem <strong>de</strong>na~<br />
triéis,efficitnr intrmfmifsibilc. lege tú condittontbm<br />
§.vltimo.vbi Socinm.ff,<strong>de</strong>cmditÍ8mímsi(idcmmfrd'><br />
tionibns.Qmnutm ex qnp tale verbuni nunqmüi potejf<br />
Verificari in filio prime nato priemortuoJ<strong>de</strong>o ilíad quod ' v<br />
- potcrdf'effétrdnfmifsibile> nunqúam erit tranfihifsibi~<br />
le} qma minqnam reperietur conasnire , pratdiBa vtT~<br />
.bajilio primo Um w.or/«o.l<strong>de</strong>m doceí Corncus cen-'<br />
filio i%i:mmer. 6. voh»m. 2. Cardas lunior, cen/t»<br />
lia ff. mmer. 9. Itáenochiuseonflt* 200. ex numer.<br />
5)2. vfqnead pó. lib. 2. & sonfiko. i^S.mmer. 71- &<br />
. . . ' - nz.VO"<br />
14
í 4-8<br />
72. vdminei.&i»túüam<strong>de</strong>fufafaftionikmjib. linea fu per efi, non poteíi ejfe locmitim eXclu/ts, & e0 \<br />
4. prafamptime 95. numer. tr. Hon<strong>de</strong>d. cenfih 49. tempere tnhabilem proptereejjionem reperiri ca<strong>de</strong>ntenh 1^<br />
n*mer 11. fi 12. •yofewiwe 2. Mcnochius vbijhfrd quod tempus ca<strong>de</strong>nfís conditionis fn infpiciendumj Ó'<br />
> dmoconfilio 269. ««wír. 64. Gf 05- vohmmc 3. & tempus qne fiiscefisio <strong>de</strong>fertur, & reítim dicamm icm~<br />
Molina pro Catholico Philippo II. Hi^amarum ptn, quo primogenitura ad (ffeiltt'm dtdfnitm, tenue-<br />
Rege, aduerfus Duciñam BragantiíB , cuius verba runt Alexan<strong>de</strong>r conflio izi.numcr .fecundo $ vdftnü"<br />
rctulimus libro tertio commun. tn qtujtmu q6\. a neprtmo,& eonfilie quarto, per totum, libro quarto*<br />
numer 191. verfícula^^odftdicMMY. vbiexcif<strong>de</strong>m Socinu* Sénior covfd.SS'numer. primo, libro tertio'<br />
rationibus exclufa fuit rcprsefentatio, nón obftante Decim conftlio ¿rli^nitm. 13. lacémBenetaconfiL<br />
legé Taurina. I<strong>de</strong>m vi<strong>de</strong>tur Icntirc Antonius The-, l^^.nUmer-Tí. Surdus conftl. 403. numer. 17., Mé*<br />
faurus qHtfíHonHmforenjium in qH^jlione 1^.numer. lina <strong>de</strong>primogeniis. libro tertio^capite <strong>de</strong>emo , & m<br />
x4l ¿iq.&findi,quÍ3. priiBogeaiiuradcnotat ordinem;, terminis no/tris eleganter Decianus confl. 16.numer,<br />
& non poreít cfle niíi in vno duntaxat, vt tradit .libró qmrto , habilitas mmque , & inhabilitas,<br />
» Alexan<strong>de</strong>r Ra<strong>de</strong>níis lib. 2. vltira. volmtat. conf%l. veméntium infpcitur eo tempere } que attus t» efe*<br />
142.per totwm , máxime a num. 67. & 77. Burfatus ¿lum<strong>de</strong>düeitur Je ge , in <strong>de</strong>lttlts. § .fi damnum.f. <strong>de</strong>,<br />
cenfilio ijo.numer.p.vobm.fecmdd.KohnámcO'. noxalibus. lege 2. in filiis-f- <strong>de</strong> Decuriom~<br />
filie qz.nnmer.^o.voliiminecjnarto. Flores <strong>de</strong> Mena bus. Decimconftlio 40. & in primogenitura vemen-<br />
tn aAditiombmad Gnmam¡<strong>de</strong>cifione ^oS.coUmna 3. te ex difpofitiene hominis , id ampie cemprebat Fere--<br />
' verfteuÍB, Meá mtem opinio , Antnézxxa. in l.^o. grina con filio 39. nunier. 2Z. feft Álbamm conflio<br />
Tdmi-glojfafsptitna,Ktmer.fcptimo ,vMdm0 nmto^ 60. numer. g, qusmjeqmtnr Rolan dus con filio 39.<br />
142 fertext.in l.2-jf'. <strong>de</strong> iniujio rapto y lege , púñemanci"<br />
numer. jo. infiné, libro qmrto. DoBor Ofafc.plrne,&<br />
patieyiem.§. illud.jf .<strong>de</strong> libértate /íjr^,qu?m textura<br />
doMé.in terminis primogeniWin,, confilioyi. perto*<br />
<strong>de</strong>ciarat Caftillo Itbro fecundo qmtidianArum. cap.,<br />
tum3 & in ffecie numer. <strong>de</strong>eimoqmnto, & décimo*<br />
vt ge fimo,numer 4 30. cum feqtttntibtu, & nouiflime .fextoé Abbas conftlio Ca&renfis eonfilio 1^4.<br />
Antonius Thefaurus in^mfiiombmforenfibm^H^- numer. fef time. TtrA^uellus <strong>de</strong> primogenitura qti¿e~<br />
fiione numer.36. & rouifsime noftram principa- ftione 4,0. numer, 70. poñ Cephalum conflio 590,<br />
lem ccncluííonetn <strong>de</strong>fcníit Safdus úonfilio /ipf.,a v liiminaldm Imier confito numer. 225. & plu-<br />
nuñeer 46, vjqueadqg.volumine tenif.\buS.efpon<strong>de</strong>o ribus fequentibus, vbi contludit contra JMenochium<br />
etiam quod im non erat in perfona Í>omini silberti ra diSio Eonfíli9'220.libro tertio, & in eo<strong>de</strong>m cafafuper<br />
dicar »m y ñeque ei apertum/iw^ltetter sfed fubcondi; qmfcripft Decianus conflio v£.&ad hoc tempüs re-<br />
tiene , qu&tenm patrifuperwxijfet, ac ft per mortem fpexit Cunius Imier in ancipitt tila eontrouerfm, v~<br />
extináum effet tranfmmi nonpotuit, quid <strong>de</strong>ficiente trum admittatur nam tempere teftamenti, an tempe<br />
emditime^ eméefctt diffofitio , acfifa&a nonfitijfet* re parificatat conditieñis, eencilian<strong>de</strong> diña Interpre*<br />
lege pecumam.jf.ft certum petatur , & tranfnttttere tum. conflio $7. & fé.quem fequitur Riminaldus co*<br />
1 non pbtefi in aUum.^ qmd ipfe non habuit , lege, nemo^ 544. numer. 118. quod vnius vocati inhabilitas<br />
vh Deám -.é' Cagnolus. ff. <strong>de</strong> regdis inris. Idautem faciat locum feqUentiingradn , hoc eñ, ex pradiflis<br />
143 qnod dictmtfá im eiiam conditionale tranfmitti, ve- ex regula ordims primogenitura ,. dt quafupra dteía<br />
rnm eíí quando <strong>de</strong>faendit ex contraflu , fed non forti- in fecundo capite, & ejuia per r epudiatienern prim o'<br />
tur ejfeSimm tfta tranfntlfio , tiifi exin<strong>de</strong> purificetur geniti fiaiimfit lo cus fecundo genito, tmquam Jf per<br />
difpofitio\&cúnditio euemat , eaenim adueniente; ca~ mertem fuccejsto efiet <strong>de</strong>lata , Oldrandus conftl. 94.<br />
pit hieres , vel fdiui, quod accepijfet pater fi viueret, num.t$. Decianus cenfilio 16. numer: 12. & i$,&ficquedf<br />
r condttte non euenerit inmis eji tranfmifsio , ¿S* *tt tempere monis nullo exifiente primogénito ) velab<br />
cttret fruihé , {£ effeílu , nam cum Defieres dicunt im ee <strong>de</strong>feen<strong>de</strong>nte, venit fiatim fecundo genitus, qutaius j^é<br />
eonditiomle tranfmtttt, fuppenttnt idfieriin ee ftatu, primogenitura non potefi fiare in pen<strong>de</strong>nti , neqtte qui-<br />
in que ejlfedfiertti ex ee wrs nonffece<strong>de</strong>ret tran/mit<strong>de</strong>m momento , l.fin. in fin, vbi Albericus. f. commutens,<br />
nift puríficat* eonditione, ita ñeque ü in quem nia pv&diorum , & illequiprius erat fecundo genitus<br />
facía eíí trdnfmijfto ,ne plm inris habeat, quam auElor efficitm primegenitus^ vt dicit Surdusdíüo conflio<br />
haberet.Hí. ibt. Fruftraitsqm difpfítamm> an <strong>de</strong>minm 403. numer. 17. faeobus a Sa. <strong>de</strong> primogenitura,<br />
Alhenm trmfmifent im, fi? loenm fmm in fiíium, numer. 57. Molina in d. Ubre tertio , capite décimo*<br />
aliad enim efi quod fiat trmfmifsie,&dmd quod orUm Quse fententia comprobatur eui<strong>de</strong>ntiffima ratio-<br />
mr aüto, vel obligatioi&.per hanc rationem <strong>de</strong>feientis ne, quia cuas perfona , qu« venit repr^fentanda<br />
cenditiom , ita tn terminü condudit VeUfcm <strong>de</strong> tu- non poí'sit <strong>de</strong>claran políclior maioratus in vita fuá<br />
Bitia emphyt. quasíion. 50. numer. 15. pofl Csjfam* pofí mortem poffefforis (cum non habeat ius cer<br />
vbidixtt, qmd propter mortem filiasñeque etiamfye tum tranfuerfaiisj vttradit Molina Ubre tertio, ca~<br />
habet quam tranjmittat, cum & ipfafpes fitfinita ob pite dscimoqmrto numer. duodécimo. Peregrina d&<br />
immatMram mortem, qmd i<strong>de</strong>m efi, dcftdicaturqmd fi<strong>de</strong>icomm.an^i.n.áf. Vinccnt. <strong>de</strong> Franqms^m/,<br />
cenditie in ipfo mnnmquam pejfet eaenire. Et nouiC í) ^.fofeiw.^.Sequitur quod eo<strong>de</strong>m iure yti <strong>de</strong>beat,<br />
,44 fime uusn hígc feribecem , illud etiam refoluit An quivult eius perfonam, vel gradum rcpraEÍenta*<br />
tonius Thefaurus , libro fmgnlamm quaifiionum fo- re, ex traditis per ipíüm Caftellum. libro tertiof<br />
r en fmm, qu&fiisne 14. a numer. 22. cumfequentibm, cap. 15. numer. 83. vbi dicit, quod <strong>de</strong>feen<strong>de</strong>ns<br />
vbi annedit haec pulchra vcrba:£.v quo prafuppoftto ab alio j non poteft eííe meHons conditionis,<br />
• • tnfach vero du¿ oriantur concliéftenes <strong>de</strong> turefmda"<br />
tifsime. Prima , quodquanáo fummin hominis difpo-<br />
Jttiom primogenitifilim moriens vtuente patre, im<br />
juum mn trmsfett adfilios, ñeque tranfmittit, fed il~<br />
íudtm fmi, qtúillum pmcedit, reltnqmt, htc eft in<br />
tmqmfttme magu communis opmo Scribentium<br />
a qm hcet mdtt recejfcnnt, non erittamen ab illa rece<strong>de</strong>ndum<br />
tn tfidtcmdo , & cm/klendo. h4nc £0nciu„<br />
fionem aufferimibw non firmo , quia omnes DoBens<br />
allegatosrepmes infiqumi<strong>de</strong>eifone, & dtcoinfra<br />
mmer.vigefmo nono. Seemda esl concluso,quod<br />
in ifl» qu&ítione qumdo <strong>de</strong> primogenitura tratlatur<br />
' tempm ea<strong>de</strong>nm cOMduionü fitinfpiciendumánhabiii.<br />
tas, H incapacitas vnitu ex vecatts facit lecum fe.<br />
quamaüdor fuüs, lege ftviua matre.: C. <strong>de</strong>hnk<br />
maternis.<br />
Ex quíbus ómnibus faeillime <strong>de</strong>ducemus certií»<br />
íimam, Scveram concluíioncm,quod ante Icgeni<br />
40. Jauri, ius non radicatum non tranfmittifar,<br />
& quod reprsefentatio non habet locura quando<br />
in, patre , vel auo , cuius perfona , qui reprae-<br />
Tentare contendit ius fuc¿e<strong>de</strong>ndi firmiter radica,,<br />
tum non habuit , quod ipfe Cafteilus ditto captta<br />
décimo nono, numer. i?
, CaftcÚUs ín verbis diítíelegis fun4at fu.im nodam,<br />
' V& fingularem opínicmem contra Molinára , 'óc x-<br />
Uos,i*efértc libuit verba elidalegis , vt quilibet vi*<br />
Y <strong>de</strong>at,&ifltelligatcontrafiuBj.<br />
- IA~J En ia fuccéjjion <strong>de</strong>l map fakgó [¡tttnqaz el hijo nta -<br />
yotmtifitñ. envida <strong>de</strong>l ¡tenedor <strong>de</strong>l majorazvo ^ o <strong>de</strong><br />
'tHfjnela quien pertenece') fiel tal hijo mayor <strong>de</strong>xarefijo,<br />
o nieto^o <strong>de</strong>feendiente legitime, eHos tales <strong>de</strong>feendten-<br />
^ tes <strong>de</strong>l hijo mayor , por pi or<strong>de</strong>n., prefieran al hijo<br />
fegmdo <strong>de</strong>l dicho tenedor , ¡o <strong>de</strong> aquel a quien el dicho<br />
mayoratgo pertehe.ciajo qualnofúUmente mandamos<br />
qm fegkdr<strong>de</strong> ,y pratíqae en la fkccejjinn <strong>de</strong> mayo*<br />
rázago a los afcendientes, pero aun a la fucceljion <strong>de</strong> loi<br />
mayorazgos a los tranfnerfales, <strong>de</strong> manera,queJienipre<br />
el hijoy fw<strong>de</strong>fctndién 'tes legitimes por fu or<strong>de</strong>n repre»<br />
fenten Luperfonai <strong>de</strong> [HS padres, aunque.fm padres nú<br />
ajan fnccedido en los dichos mityoratgos,faluo fi'otra<br />
cofa •puiejfe dif/nesío el fundador <strong>de</strong>l majsraz,go. Ex<br />
qua le|S hernc/fanáe raentis <strong>de</strong>ducet éiíe text. expreíiu'n<br />
pro refolutipne qii£&fti<br />
verfieulo, lex etiam1 Taurina jn I.^.t'unlo ij. pan/ta 1$<br />
6. quem allegar Molina,/;^, & Molinam jn di-<br />
144<br />
fiíth libro admifam efe ÍHÍ repr^pftMndi in filiotcpiiu<br />
parer aliquo tempere non habm tus primogenitor £<br />
firmum^imAriabile , qmdfojjit fiUm ipfc repr^efemar8,velmillHmtranfmim,<br />
atqHe t<strong>de</strong>m mm hoc<br />
*m prim'ogenitur* ndlo tempere in Eaerardo emf<strong>de</strong>m<br />
l66 DominteCathmn*párente radicatHmfftentMonpotefi<br />
dici ea^m nmcdmmM adnerfari epsy c¡u
C ommm'mn contra fornmunes.<br />
iSo <strong>de</strong>ícctidcates iil linca rcíta.quía illa didio, lo qual<br />
mand'ímos, indudt extenfipncra translatiuam,c<br />
piruni caíus ad fecundum . /, adtlcs atmt. §. /0qmntm.ffAe<br />
.edilitis ediflo, jbi. QtydqHtdiUic diximm<br />
hite erit Wámfenndum , lex cum énadoptim. /.<br />
penul. C.<strong>de</strong> adoptunubmquein filio diximm, (S<br />
m filia,&in nepote,& nepfe.&<strong>de</strong>tncepsperfoniá vtripfyttefexití<br />
exteHdimmJ^.§ .ft foh condiüone.f.<strong>de</strong> fi~<br />
<strong>de</strong>icommifjarhs Ubh'tatiyiu.ihi.quafi conditio transía-<br />
jg! tavi<strong>de</strong>amur, & íic fubfcqaüntur verba diEia legis<br />
j.o.l'mri, recolligendo fiibíiantiam difp:ófitionis¿<br />
ibi. De manera ¿¡He Jíempre el hijo y fus <strong>de</strong>feendientes<br />
legitimos povfi or<strong>de</strong>n reprefenten la perfona <strong>de</strong> ftu padres.<br />
Qax verba intclliguntur , & reguiantur fecúdum<br />
fupra dicta , l, LHCÍM, &c.§>(ju
i4é Fmfflks<br />
tanquam aliena, cognouiíTet profedo, quanto<br />
magís corrcítionc, quam laudapone indigeat, &<br />
fie omicteret propri.is Lu<strong>de</strong>s vbique referre, prout<br />
fecit in ómnibus capitibus fui opetis , & in elcncho<br />
quaeftionura . At multo roelius confuluiHet<br />
nominifuo, £$£ T^gas Scnatóris, & conuitíis fcediíque<br />
vocibus vitads, mo<strong>de</strong>ftc, & cum graui».<br />
tate obieclis refpondiffet, cum melius fit aliorum<br />
admormiones paíienter ferre , & in bonam partem<br />
accipere , quam odio , & calumni» vertctc,<br />
&tunc fi q«a re<strong>de</strong> in illum nota eíTent, non<br />
pertinaciter repugnare, íiquaíevns, ea modérate<br />
& fine ttoináícho^ & indrgníitíüne icfelleie,<br />
alias ñeque lunípru<strong>de</strong>n ia, ñeque Phdofophia in<br />
tanto honorc haSitae fuiflem, mfi dodiffituurum<br />
contcntionibus & diikntionibus viguiíleiu, vn<strong>de</strong><br />
s^j bonae leges, ex malismoribus riatas fuerunt & folidas,<br />
&verae dodrina exiniquis opinioriibus» &<br />
cum aliorum Dodoíum íententias iaepe ipfe corrigat<br />
He obítftetuí, non <strong>de</strong>beret tara obftinate<br />
1^4 negare aliis, quod ipfe íibi paíllm permifit. Condado<br />
ig tur, nc mokftus vtáear , quod «nagis dcfi<strong>de</strong>ro<br />
aiiquam noftrajbudis íaduram pati, quam<br />
cuna incommodo noftn aduerfanj , ius mtum in<br />
íbíidutn tucri, aduerfus otnnia rela.ia, in d.eaf. io*<br />
S V M M A R í V M.<br />
D inflarJacrilegijejl difpntan <strong>de</strong> pote<br />
fi ate Prinapis.<br />
Scrihentes leqttmturJecmdamfuam<br />
ferthendí commodttatent.<br />
g - La(,gresadíetermm v¿tam) & ptmmartt<br />
trancj iillttatent profunt.<br />
<br />
36 Bulgarus dixit aquatn , fid Martiniu habuit<br />
eqptum,<br />
37 Lexfewpereflinviridiolfferuantia.<br />
38 Imperattr nnnquamfmt DomtnHi totiia mmdi,<br />
39 Domima rerum omnitempore habnermt mgtítü<br />
40 •ddamfolimfmt Vominm totiu* mmdi.<br />
41 Imperator jefpeBtihonorfimpartKulariHin, nun»<br />
quamfuit Domnm tetim mundi.<br />
42 kefolutio auSorü proponitur in quáfione princi*<br />
it.<br />
43 Rex potefl peten in eafu necefítatü mutuam pe*<br />
euniam.<br />
44 Rex petefl tempere necejjuatü cogeréfubditosdinites,<br />
vtfibi mutuént pecunias.<br />
4$ Naturales Regni Gramil tenentur sentrthuere i»<br />
diBo mutuo,<br />
46 ludm ñeque Sarraceni non exeuftntftr d di¿l0<br />
] mutuo.<br />
47 L.nullm.C.<strong>de</strong> lud-eif^<strong>de</strong>claratur,<br />
48 Rexfemper poteíl vti Regia poteílate,<br />
49 Neceffuas omnia facit Utita.<br />
50 JVecejjitas nullt legi eji fubiettá.<br />
51 Culpabtle non eft , quod ft neceflitáte •vr*<br />
gente. ¡<br />
$1 Lexdtbetejfe pefibilü,]<br />
53 Ni-
m^ir • v'"'v • '• ' • <<br />
9% Lex 8. titul 11. Ubr. 5. Recopilat! <strong>de</strong>cía-<br />
99 Tempfts adretrakendam rem patrimpnij currit co-*<br />
fra minóres (^ abfentss. .<br />
100 Tempusfimefire ad petendam tenutam maiora-'<br />
tus m fupremo Regis confdio,currit centra mi-<br />
• ñores. ' ;v^,,,>,<br />
I pi Bellum contra infi<strong>de</strong>les,, , e{¡ cmfa publica^<br />
quandopeccant contra.naturaw,fecundfim ali*<br />
quos.<br />
102 Innocentijopinie incap.quodfup.pr.nnm, 4.<br />
<strong>de</strong> voto y dl claratur.<br />
103 Papa habet iurifdiíiionem fuper Infi<strong>de</strong>les,<strong>de</strong> iure,<br />
fed nón <strong>de</strong>fat'to.<br />
1 04 Infi<strong>de</strong>lis qni peccat contra naturam, quando, fij" a<br />
quo pcfsit puniri.<br />
I05 Sodomita: qnipeccarunt contra naturam^fuerunt<br />
' a Deo puntti. ají'<br />
to&Papa eñ ChrísliVicarms.<br />
Í07 Deum • vnum^colerc i natutah efi^etiam Bar*<br />
to% Cap.mdti'.^.qtt.l.<strong>de</strong>claratnr»<br />
10^ ludiere dé hü, quaforüfmt, non.prtinet ai<br />
11b 'Fapafotesíptandart Jnf<strong>de</strong>libus, vt^admittant<br />
Pradicatores Euangelij.<br />
11 f Creatura ornnis creata eft ad, Deum laudan-<br />
112 Infi<strong>de</strong>les pñuari pojfunt reruot fiíarum dominio<br />
¡quando mn admittunt Pradicatores Eua-<br />
; • •' gelij. - • , • *' ' -f* ' • , i ' i * v •<br />
113 Lexi.tit.z^.part.2.<strong>de</strong>claratur.<br />
íi4 Guerra juíta feha <strong>de</strong> mouer por tres tazo"<br />
• nes. • ' ' 1 j " ^ ' ' ~ " V<br />
I Opinionem Innocent.dicitfufpeBam fáenchaca,<br />
& fie /iuttor ad iongum difputat aá partes<br />
opinión.Innocent,<br />
116 Titulus Regís nofiri Phílippi ad ÍH¡ie ebtinendaregnaln<strong>de</strong>rumrefertar.'<br />
•<br />
117 Belhm iufium , quando dicatur.<br />
118 Belluniiniupum dieitur-} qmndb nen interuenit<br />
apBoritasPrincipis.<br />
1 tp Bellum iufium dícitur, quando necejfitas. iufiitm<br />
adidimpellat.<br />
120 Cap.Dominus Ho3er.2l. qu.z.<strong>de</strong>claratur.<br />
121 Cap.qmculpaturt^.qU'.v.<strong>de</strong>claramr.<br />
122 Cap. iufium bellum 23. qu&fiion. 2. <strong>de</strong>claratur.<br />
125 lu<strong>de</strong>x non dicitur, qui nan facitiufiítiam.<br />
124 L.i.tit.%3.par.2.<strong>de</strong>claratur.<br />
125 Guerra pue<strong>de</strong> fer <strong>de</strong> quatro maneras, fecmdtí<br />
legem Partitx. ^<br />
126 Cefar y Pompeyo tuuieron guerra y Padres<br />
con hijos, y entre hermanos.<br />
127 Bellum gtritur^vt pax acquíratur.<br />
128 X^v 1. Troosmio, titul. 23. p(«rf. 2. <strong>de</strong>clara*<br />
• í«y. i, ' : •<br />
119 Militare non efl peccdtum in bell« ab Imperatorc<br />
pefmijjo.<br />
130 Cap.militare ^.qu)!. <strong>de</strong> dar atur.<br />
131 Imperator dícitur Dominus téthu mundi.<br />
132 Fentificií auíloritai • requiritur ad iufium bellum.<br />
1 f -<br />
133 Cap ti non- efficiuhtur ferui eAfiewtmmyneque bona<br />
eccufantitiin¿nfibcllum jit iufium.<br />
N 3k J34. Bellum
j 4 § JPrattiu<br />
134 Bf/tó» inmUum dteititr quiriqM modu.<br />
líyec<strong>de</strong>jiajítca prfim non <strong>de</strong>bet kUam ge*<br />
rere, '.<br />
13(5 Clena.canft<strong>de</strong>ferifmiSiffmtvHarmis t non<br />
•üero caitf* imptignationvs.<br />
í 57 Cap.imerfeciííi, <strong>de</strong>homicidJecUramr.<br />
138 Cap.prafentwm t & caf.continmiay <strong>de</strong>clerm<br />
percptjf. <strong>de</strong>daranturJ<br />
Ijp Cleriíi fojfánt hormñ milites ad belhm iti-<br />
'140 Cap. faifas* <strong>de</strong> fanit. áifiinttion. 5. <strong>de</strong>clara*<br />
141 Cap* jígmficattwmt» <strong>de</strong> appellat ¿ <strong>de</strong>elara»<br />
tur. \ -<br />
14a Epifcopis & Clertctsqftando lieet pugnare.<br />
143 Spoliarts in bello inflo, efjicitnr <strong>de</strong>miniti rei fpo~<br />
¡i ata,<br />
144 Bellnm nmqmm ejfe tPijium tenuermt aliquiDo*<br />
£lores,quorum opinie reprehatur.<br />
í 45 Moyfes0 DauidM Smlexprecepto Dd hellnM<br />
gefere. ^<br />
140 MilitiakDeoftíit approbata.<br />
147 Bellnm dicitm ojfenfiuum & <strong>de</strong>fenJtmm^vHplH'<br />
1 ra looi farree pagi&* <strong>de</strong>clarantnr.<br />
Í4§ LtitheYi opimo reprobamr afferentis non ejfe.l&t»<br />
titm bellum centra Tarcas, qnia dicit ejje.con'<br />
tra Dei yolrntatem*<br />
14$> Tlatime htjiori* refertur.<br />
350 MiracuU referttntur, qa&in exerchu Chriííianorum<br />
fttccejfermt tempere Regis Alfonji cv*<br />
gmmentiHidhuenOydnno 1212,<br />
- 151 Criéxfmt in aerevifa.<br />
152 Bellam fuit imtnm adaerfas Galles hareti-<br />
• ^ • eos. ^<br />
153 Subftdmm & Cmciata c&ncedmtnr Regibus Hif<br />
paÑia ratione hellii<br />
154 Bellam gerituri vt pax acqmratHYi & ibitradm'<br />
tur flura lúea JAOVA pagina.<br />
155 Cdp.x.2^.qH.^,<strong>de</strong>ckr4wr.<br />
15Ó Bellam licttumfyitin lege natura ) nec illndUx<br />
Euangeüca prohibet j<br />
157 Bellam ínter necsjfarid ad vitam, mmmerat<br />
•driB óteles.<br />
158 Fax non pote/i ejfe in Repablka^ niji bdlam geta*<br />
tur admrfm hofles.<br />
15i) Bellum,<strong>de</strong>perfe,»oneflillicitum.<br />
160 Bellt ittfli, «Ele cñítfrs refert PatentU,<br />
161 Kex nofter Philip pus II í. prim expminat cattfas<br />
bellíjnfao Cenftlio Status Militiá.<br />
162 Cafffas mfíi vel inwíli belli non tenentnrftbditi<br />
examinare.<br />
163 Decuriones cmtatis non <strong>de</strong>bent examinare fin-<br />
Be can fas petitienü Regis in conceffione JMillonum*<br />
2^4 ConfiUarij Regis inflis ex canjis ttíeueri prafamumm.<br />
165 CmifM infla, femper pr*fumitur in Trinctpe,<br />
x66 Neceffuatis tempore, emnis itítmunitas remea*<br />
tur.<br />
167 RexmtUtat pro communimilitate) Csf fw<strong>de</strong>bet<strong>de</strong><br />
communibus Dmere,<br />
168 ReligionisdiHerftasanft cattfa míía belli late ex~<br />
planatur»<br />
169 mffani m redneendo Indos ad Rdigionem'<br />
ChnfltanamjotHermt bona & dommtm mferré.<br />
170 Hoflienfuopinio in cap.^odf^er, <strong>de</strong> voto, <strong>de</strong>cía.<br />
173 Indi Barban faciuntinimiam Chriflianis, prohi<br />
bentesconHerfionem&pG licite adnerfas eos belkm<br />
gen tur.<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
174 Titulas Regís <strong>de</strong>beliindos indos refertur.<br />
175 Vomin.Ioannes <strong>de</strong> Cmniga Prtefes Cafiellce, Udi<br />
datar. 1<br />
176 Dom.Altmrtis <strong>de</strong> Senaai<strong>de</strong>s Regita tHttitite &<br />
camera Conf liarías laadatur.<br />
177 Vi Perdinandw Carillo rei dominiaB prafifím<br />
laadatur.<br />
178 D.Didacm <strong>de</strong> Jyala fammm iaíiitix, & camera<br />
Conftliaripu laadatur.<br />
X79 Mdgtfln auñoru qai itt<strong>de</strong>ni k prnediUU Regís<br />
covfüiis fitnt, Vattor fcílicet Antón. Bonnl,<br />
Lhentiati, k/Egidia* Ramírez, <strong>de</strong> Arella-<br />
»0, D . ÍTancifc , Mena <strong>de</strong> Barrionaead<br />
Imdaniuri<br />
í8o Thomas <strong>de</strong> Angulo Regiui fecreiarim Stá¿<br />
tut, condifciptilM Collegaqm atiñeru > laadatur.<br />
181 Regis iufimad obtinendd Indorani regna^reponitur.<br />
182 ArgHmentum k fnfficienti partinm enumeratkné<br />
valet iniare.<br />
183 Barbarü, qaibns ex caufu mferri poffwt fuarttid<br />
rerum dominia.<br />
184 Nemini ad cre<strong>de</strong>ndum vis efl inferetfdá.<br />
1S5 Cap.IadíSt.^^ ,difiinS,<strong>de</strong>claratiir¿<br />
1 186 CapiSicnt,<strong>de</strong>hd£is,<strong>de</strong>tlaratat. • •«<br />
187 Cáp.adfi<strong>de</strong>m i^.qu.S.<strong>de</strong>claratm.<br />
188 Filij infi<strong>de</strong>hamjnuitis parentibm non funt bapti¿<br />
¡candí4<br />
l8p Reges ion pefant pmire infi<strong>de</strong>les propter fcelaó<br />
ídololatrM^ neqae prvpter alíapeccata.<br />
ipo Jnnocentibas non efiiniariafacienda.<br />
1 pi Rex ñeque Tontifex non habetiarifdiftienem ad-*<br />
fterfus infi<strong>de</strong>les.<br />
ic}2 Rex non habet domtnium fapeír tnfi<strong>de</strong>tes , ctimfo*<br />
lam diaina offenditar Alaiefías.<br />
1 p3 Reíc non <strong>de</strong>het fe intromittere in pmíiiens <strong>de</strong>li*<br />
iloram a non fabditis commijforum^<br />
Ip4 'Detufolm iudicat eamy quiforis efl,<br />
1^5 Capit. q/iod calpatw qaaijlion, i. <strong>de</strong>cía*<br />
ratar, 1 , ,', ><br />
j$6 Dotiiinia terúm non veniani hemimbtu <strong>de</strong> imú<br />
díaino.fed<strong>de</strong>íure gentium humano,<br />
lp7 Barbari habent rerum faarum dominiam OSadmi-*<br />
niflrationem.<br />
ipS Vna¡folm homo non efl D'ominm iotius mmdi¿<br />
qaoadtemporalia.<br />
tpp Mala non funt f<strong>de</strong>ienda, vt in<strong>de</strong> et*enianí<br />
200 Indinen fant <strong>de</strong>hellándiñeque occi<strong>de</strong>ndiy Vt teci^<br />
ptantfi<strong>de</strong>m Cdthélicam.<br />
lúi Inft<strong>de</strong>lttas non ef- <strong>de</strong> per feiaíía caufá hclssend»<br />
bel!um,& ttllendtbona Barbans,<br />
ioi Milites Chnfti non funt ar mandil<br />
303 Infi<strong>de</strong>lkatem eermm.1 qm fmt exttdEeclef.ar&¿<br />
púnire nonpertinet ad Eccleflam,<br />
804 'Papa aduerfm Ittdxos non moaetbellami<br />
aoj C/tpiditas eflvenenam charttatis i (g comes vio¿<br />
lentité.<br />
206 Fi<strong>de</strong>s Cathslica nonl bello ñeque armis eíi do*<br />
cena<br />
207 Anglipr#dicatione Sanlhrumadf<strong>de</strong>mconnerfi<br />
fant. : .<br />
208 Prcedicatores non <strong>de</strong>bent fe excafare a muñere<br />
prxdicádipropter dímrfa Idiomata>vel mortis<br />
timorem.<br />
Zoyt Pradícatores hodie fuecedmt Aposlelis.<br />
210 Bellam aduerfts Sarracenos efl iaflum^ quia ecsM**<br />
pauerunt bona Chrifiianotnm.<br />
211 Defenflo efl <strong>de</strong> iure natmali.<br />
212 Melim efl in tempere occurrere}quam pQH vaheratam<br />
caafam remedium quxrere.<br />
213 Indoram prouincia nmquam fuermt Ghriftia*<br />
nerum,<br />
214 JDominta rerumjurtfdiElienes^cateYa feño íún<br />
ab Indis pojfl<strong>de</strong>nturr<br />
215 Soi
2f$ Sol eñtHf fnfsr henos & malos,<br />
lió OcCMpanti conceditur, quod non efi in dominio di-<br />
C»ÍHS,<br />
21 J Dofiiimerum dilfinüio efi <strong>de</strong> inregentium.<br />
218 Et confert multum publica vtUifAti ad emr<br />
tandum hominum negligentiam & difiordios.<br />
üip Negligitur cjttod in commHnipofsi<strong>de</strong>tur.<br />
, 22o Commumonis matería 7 folet diftordm excitare.<br />
111 iHtifdiBio <strong>de</strong> itire qentmmfn^t intredttBa.<br />
222 Regna condita fne^unt prvpter impunitam licentiam<br />
ddincjaendi.<br />
223 Capite omnia indigem, & i<strong>de</strong>o Reges eleBifnnt^ ne<br />
abfque capite ejfet Refptiblica.<br />
224 IftrifdiSio eít Re gis exercitmm,<br />
225 Rex dicitur a regen<strong>de</strong>.<br />
226 Sine culpa neme eft priaandns ture fuo.<br />
227 DoSiores pro prima opinienerefetmtur.<br />
228 Contraria opinio in quafiione principali proponi-<br />
, tur, & <strong>de</strong>claratur.<br />
229 Jndorum vitia re feruutur.<br />
230 Dominari , pradari, paria funt apud ln»<br />
dos.<br />
231 Barbar* non habent mentem , ñeque intellefíutnrationis.<br />
232 Dotlores^pro ofinione affrmatiua referm-<br />
' • v tur. ,„ ^ • ': \i<br />
233 Regnum transfertnr <strong>de</strong> gente in gentem proptef<br />
inifiHitias,<br />
214 Chriftm fuif vems Sacerdos & RexRegum.<br />
235 Chriliascommijit Petro, &ftsisJfíceejJoribíisRe~<br />
gniPrincipatum.<br />
1 23Ó,. Infi<strong>de</strong>les <strong>de</strong>bcnt fubtici fidtlibíis.<br />
237 Imperium acaleftimaieflate traditum efi o m ni-<br />
'•' bus.<br />
238 SacerdotiHrnti Imperium ex eo<strong>de</strong>t» fonte preeedmt.<br />
239 Imperator efi lex animata, in terris fui Imperij.<br />
24,0 Omnispeteftas efla Dee.<br />
¿At Trta reqmruKttir i» qmlibet Menarchia, poten-<br />
Ha,pipientia.& diuinus culttu.<br />
242 ChriftiM efi tile lapüjine manibm abjcijfus qm jlatmmpercuffitinpedibw.<br />
245 Monarchis. qmtmr fHermt, Ajfyriorumy Ferfa*<br />
rtim, Gr^corum, (3 Rominerum.<br />
244 Chnño data eB omnis potefias in c*lo (0 in<br />
, ' . térra. . - , ^<br />
> 2^ pominiam & iftnfdiBio fant a Deo.<br />
2^6 Cap.Ñoui.<strong>de</strong>md.<strong>de</strong>fldratm.<br />
247 "Petro & fuisfhccejforibm commijit Deas omnem<br />
Principatfítff.<br />
245 Ratio diftat nataralis, vt retle viaens pradomi~<br />
x netfir Ubidinofe viuentibm.<br />
249 Maioribnseiiparendum.<br />
250 Omnis anima [nbltmiotibiu peteflatibus jubdita<br />
efi.<br />
251 CathoUci <strong>de</strong>bent pradofminariinfi<strong>de</strong>libm,<br />
252 Dettm vnum colrre nattírale efi ómnibus.<br />
2j3 Cali enarrant.ghriam Dei.<br />
25 4, Plus honoris tréuendum efi cani, quam Idolo, fecandum<br />
Socratcm.<br />
255" Ferdinand.MS Cortefius ahftulit Idola Indis»<br />
2,
I SO<br />
305 SHmmm fmifexhabetféteptem inumprali*<br />
bminordineadfpiritíítdia. "<br />
306 TranqutUitM vatts non eñ impedtcnda , m<br />
. ¡i<strong>de</strong>s pnmbemr, & Barbaro-mm m r -<br />
fio, ' . . .<br />
Indúmtft inHenerttnt.<br />
308 Titula dim IwitM dd bellum.<br />
300 Reges eb canfiim pnbbcam, enm licenua Pon"<br />
úficis > pojfant regna Indorttm oecpfpare, &<br />
310 Alexmdsr VI. Tontif. Maxim. Indorm» Regna<br />
Catholicis Reifibw corHmque fmcejfsribm addixit,<br />
fued eam gentem Chrifitma religione<br />
imbui emitrent.<br />
311 lefttim Sinarnm regnum tggrejfi fHnt nH^'<br />
* lis itrmis , fed tanmm EHangelij predica»<br />
|I2 VbiSmngdmm nwquamimetnit* non<strong>de</strong>bet ar~<br />
mü introduci.<br />
314 Tontif ex-Reges & Trincipes, fuü regnis prí*<br />
um poie'íi, cmjk fcitket intermniem , &<br />
316 ZaehsiriMSMm.Fent.Child€Y'mm Gdlia Regem,<br />
regno eb eim ignauiam prinarnt,<br />
317 Alijqmqm fontifises^m Imperatores & Reges*<br />
Catholícacommmione & regnis priftarmty<br />
nfermtHri & »«.318.<br />
jip fius f. Pont.Max.Lli^Abetham Angli* Regina<br />
regneprittmit.<br />
320 ThiUpptu lI.Hifpmiamm Rex Angli* Regnum<br />
ecetípare anttts tentanit.<br />
jii ElifAbetha Anglia Regina^lamHin poteflatem fi»<br />
hi adrogmit,<br />
322 EUfahetha.AnglU Regina, fíenrkopatre^tfiet<br />
p4ter,aM¡is\ & UHÍr,precreata.<br />
323 Alüfqmmoriflrmfsfangmnügradibm conimSia<br />
, fl*tt.<br />
324 Princeps ob canfim pptblicam refte k fabditis bona<br />
mferre potefl.<br />
325: Cmjk pptblica eñ iafía canfa attferendi prifMtertim<br />
dominio.<br />
326 Princeps ob publicam vtHitatem fttbditi domum<br />
<strong>de</strong>moUri potefl.<br />
327 Lexadificia*- C. <strong>de</strong> opsribm pnblkis i <strong>de</strong>clara*<br />
- , tur, i ,,, _ (',<br />
328 Famrpublicas prafermr prmata víilitati»<br />
029 Pffblice vttlttatu faaore mnlm in ture permittuntm*<br />
330 Statmum laicorum Itgat cleriios rathne publim<br />
viiiitatis,<br />
331 Vicinus pro reparatioae putei communis tenttur<br />
contnbuerc, etiamJi eo non vtatur, peque vti<br />
velit, 1 .<br />
352 Putcuspublicus efl eommmis omnium.<br />
333 Voluntas matoris partís attenditm in re cW"<br />
*muni.<br />
334 Puteas publicus , cuius expenjis reparan <strong>de</strong>-<br />
• beat. ,<br />
355 Pozos públicos tiene Toledo.<br />
336 Clerici teientnr (ontribuere pro reparatione terum<br />
publicarum,<br />
337 L-Ü-tit-t-part.i.<strong>de</strong>claratur.<br />
338 L.io.m. fi:par. ^.drcUratur.<br />
$W Nohilis tenetur ad contributienem publieam.<br />
340 SI/Í impofita pro publica vtilttate^ amibusftffrl- '<br />
mnda. '{•'•<br />
341 Millones <strong>de</strong> la odaua parte <strong>de</strong>l vino,y azeyte<br />
y el marcuedi <strong>de</strong> la cztn^qnttliter cleriei teneantnr<br />
foluere,<br />
342 L.jtqHisfepulchmm. jf. <strong>de</strong> religio. &fím. fun><br />
<strong>de</strong>claratur,<br />
34.3 Publica vttlitatis caufa recedimtts a regnlis iuris<br />
communis.<br />
344 Ecclejia vgl monaJlerium,pro domo [HA cenñrue»^<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
da}poteU compellere vicinuwsvt fuam domum<br />
vendat,<br />
345 Ven<strong>de</strong>ré inuitus quan<strong>de</strong> quiscompellatur.<br />
346 ReUgionis fauore multa in ture permittm*<br />
tur.<br />
347 Laiafunt infefti Clericis & Religiojts.<br />
348 Doéiores Franafc.&I emnes <strong>de</strong> Hen era,fundatores<br />
moriajierij D. Franc 'tjci Dtfcalceaierum<br />
huius ciuitacis laudantur.<br />
34^ Vxor auftons & preediüi Dottores Francifcus &<br />
loané <strong>de</strong> Fhrrera fmt fihj dmrum fratrum<br />
'Fetri & Franeifa<strong>de</strong> Jarrera.<br />
350 Ven<strong>de</strong>ré quando quis contpelktur.<br />
Libertatisfauorecompellitur quisven<strong>de</strong>ré.<br />
352 Ven<strong>de</strong>ré VMm ad fundum, cempelUtnr vici-<br />
\ ñus , quando alitó fmdus red<strong>de</strong>retur inutilis*<br />
353 TríncepSyobeaufámpublieam 1 potefl legitimare<br />
filtum in pr & ad id cogi<br />
fotesi*<br />
l6t "Princeps per legemgeneralem, potefi fubdito domimum<br />
tallere.<br />
|£>2 L,Antiochenfium, jf, <strong>de</strong> priuileg. credi. <strong>de</strong>claratur»<br />
363 Ttrmintm ad foluendum fotejt Princeps prora-<br />
^64 Debito? tenetur pYxfiare f<strong>de</strong>iujforem ^uand» ei<br />
a Principe prorogatur tefminus fólutio-'<br />
nis,<br />
3^5 L,4,,tit.z^.part.^.<strong>de</strong>claratur,<br />
%66 L.^jit.iS.part.^.<strong>de</strong>clarktur.<br />
- 3^7 DiUtiofolpttiotiis non datur in Regatibus Carnet'<br />
lariis,<br />
368 L.ij¡J>b.2.Recop.<strong>de</strong>cUratur,<br />
ludí ees or diñar ti non poffunt pr erogare terminü<br />
foluticms.<br />
370 Cafus <strong>de</strong>faéle refertur , & licentiatm Pereda <strong>de</strong><br />
Vüar<strong>de</strong> Regms in Granttten. Canc'ellaria Con"<br />
filiarius lajiddtw.,<br />
371 In<strong>de</strong>x, per modimm tempus^b cmfam pubUcam.<br />
potefl terminum fdutionis & rei capturar»<br />
fufpen<strong>de</strong>re.<br />
372 Mentani fmlici carent fortuna.<br />
373 Montmus efl Auttor ex origine pfoauorffí}^ op-*<br />
psdi StCrucis <strong>de</strong> Valdigunna. i<br />
374 Princeps potesl tollere impedmenttm rei iudicatts,<br />
vt nerum litigetur.<br />
375 Eo plcjtos <strong>de</strong> mil y quinientas, qualiter proeedatur.<br />
$76 CiuitM-Toletana petit audiri a Rtgenoflro fuper<br />
/^«dcBcnalca^ar.<br />
377 Siga fujuíticiaoliagafcc jufticia» quandorefponfnm<br />
efl a Principe non aperit portam claufam<br />
ad litigandum.<br />
378 Princeps potefl iubere, vt fententia iam trmfaíta<br />
in rem iudicattim , iterum reui<strong>de</strong>atur.<br />
' ;r '<br />
379 Princeps dando nouos Índices,cenfetur iubere , vt<br />
iterum res iudicata reui<strong>de</strong>atur.<br />
380 Qui vult confequens^cenjetur velle antece<strong>de</strong>ns, per<br />
quod <strong>de</strong>uenitur ad tllud.<br />
381 Sententia non efl veritM , fed pro veritate habetur.<br />
381 Reftitutio in integrum nunquam cenfetur exclufa,<br />
quando appellatio velfufplicatio exclftdiiur.<br />
U383 Refli*
Commmiíim comm Communcs.<br />
jgj Reñimio <strong>de</strong>bet adntitti, en las cauías <strong>de</strong> mil y<br />
quinientas, vtqmd ahjhlit iniHttitUy reddm<br />
itffiitia.<br />
584. Prineeps fotefl remittere <strong>de</strong>linejHcntibm omnes<br />
fmM corporales,^ pecmmr'tcu.<br />
585 Concordia pañis ojf'enfa <strong>de</strong>bet prase<strong>de</strong>re^vt pojfit<br />
Princeps pcenam remittere,<br />
3^6 Trinceps non potejl remitierepoenamparti apflicatám,<br />
387 Reííitmo Prifícipü non extendittór bona alie*<br />
nata,<br />
388 L.z.t.^Z'part.^.<strong>de</strong>elaratttr.<br />
389 Reflitutio non extendimr ad frafins pene*<br />
ptos,<br />
3^0 Reftitíftio gratia non comprehenditfrttttm¡Jecm<br />
ett tn re/fitutione mfiitia><br />
3^1 RejlitHtiomflitia^ompnhendit ompia bonaalie-<br />
nata.<br />
392 Trimipis exhortatio traditur^ qualiterfegerere<br />
<strong>de</strong>bet in adminifiranda república,<br />
, 393 Ratioflatus non <strong>de</strong>bet a reüe tramite veritatü <strong>de</strong>'<br />
uíare, & fít bona ratio fiatus:<br />
394 Chriftm mortfM* fát ex ini^m ratione Jta~<br />
- tus,<br />
395 Reies* & fapremi Indicestfuaüter dsbeant regnorre,<br />
@f indicare.<br />
396 Sententia lata a fptpremo Tícgis fenatn, non habet<br />
fpem refugij gramto.& ^06,<br />
•§91 Salomonü diUnm Sapien,&, <strong>de</strong>claratufi ^3.pon"<br />
Tem.ir.<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
39S Cap.32. Ifai.<strong>de</strong>claratur, & pon<strong>de</strong>raim.<br />
599 Cap.i.Sapientiajon<strong>de</strong>rattir.<br />
400 Cap.zo.ProHerbiomm^pon<strong>de</strong>ratMr.<br />
401 Trinceps exemplo fníe vita <strong>de</strong>bet fubditos illn~<br />
ñrare, /<br />
402 Cap, 12. liht, 1. Regum , <strong>de</strong>daram, &?<br />
Pfalm.ig.<br />
403 Reges <strong>de</strong>bent audirefubditos.<br />
404 Reges <strong>de</strong>bent itiflitiam enm mifericordm mm~<br />
Sírare,<br />
405 PaxpopHlicenjtííitin inflitia Principé-<br />
406 Rex confiitHtm efi in vindittam malorHm, &<br />
nornmlau<strong>de</strong>m,<br />
407 Demfcrtimur cogitationes Principam, tfilh*<br />
rum corda.<br />
qo% Reges non homínum exeresnt indicinm 7 fed<br />
Dei.<br />
409 Terfonarum acceptio non efi apud Deum.<br />
409 Cenfijiorinm Regia procedit <strong>de</strong> bono , & ¡eqm remoto<br />
ture cimU,<br />
410 AfiBor reddit rationent,ex qua fuit motmad<br />
feribendum articulof per mam violentiA,<br />
410 Co^nitio per vfam violentiíe¡apud gramjjimos au*<br />
¿lores eñ eognita.<br />
411 Trotepatio aucleris reftrtur, qui emnia fubiidt<br />
limas (i cerreftioni fint'U mMris Ecclefus<br />
Romana,
152<br />
Trafiká QttAÜmes<br />
q V AE S T I O 9oé-<br />
C O M M Y N I V M<br />
C O . N t R A C O M M V N E S.<br />
Vtrm Trimep, cimm Uhev*, non mognofot tyerio-<br />
~ nm, p¡sit hom ¡Mimum mferrepoper pUmm mflontdtem*<br />
1<br />
Et quid <strong>de</strong> iure Regio, & <strong>de</strong> titulo, Regis noftri Hifpank ad<br />
<strong>de</strong>beliandos índós, 6¿ obtinenda illorum Regna<br />
iaílar facrilcgij eft, disputare<br />
<strong>de</strong> poteftate Principís,/.2.<br />
C. <strong>de</strong> crimine Jkcril<br />
l.facrilcgij inflar. C. <strong>de</strong><br />
diuérf.refcrip. 8c dicit Vida<br />
Zaf.fw/.io.w.y. vól.u<br />
Quod difputaotes fimíles<br />
quaeftioncs gran<strong>de</strong> ppus<br />
í'unt elaboraturi, cutu vt<br />
pluricoum ícriptores loqüantur<br />
fecundum fuam feribendi 8c diflerendi<br />
coiBmoditateni,& fie díxit loannes Mariana,o alguna otra cofafemejante<br />
<strong>de</strong>jlas que tornajj'c a pro y a preuechamiento <strong>de</strong>todoS:<br />
Pero eflo daten faz.ar en vna <strong>de</strong>jias dts maneras*<br />
dándole cambio por ello primeramente ¡o conpran<strong>de</strong>fe lo<br />
• fegun que valiere. Qii« lex eft multum íingubris in<br />
vltimis verbispro opinione Mcnch. licet eamnoa r<br />
alleget, & ctiam confirmar noftíam principalem<br />
opinionena , vt ex caufa publica vtilitatis poífií<br />
Princeps boua fubditorum tóDctc, i<strong>de</strong>ai probat -<br />
tcxt.inl.z.tit.t.part.2. ibi: E otrofi <strong>de</strong>bimos que IO<br />
quando'iel Emperador (jnifejfe tomar heredamiento o<br />
, alguna otra coja a alguno para fi , o para darla á otro,<br />
como quier que fea fennor <strong>de</strong> todos los <strong>de</strong>l Imperio para<br />
ampararlos <strong>de</strong> fuer ca, .}para mantenerlos en iufticia,co<br />
todo cjjo non pue<strong>de</strong> el tomar a ninguno lo fuyo (¡n<br />
fu placer,fi non fiztgjjs tal, cofa, porque o <strong>de</strong>uiejfe psrdcr<br />
fe&ft'* ,1
Commmum c&ntra Commmss,<br />
fetp'/t le}; efi if^mttM^eí* oitijfa Jt tsmítr por fófr's-ton<br />
q»s el Etnpérainr oaiejfe meneííer <strong>de</strong>fa^csr alamti<br />
cofa en ello fe tormjje a pro commmel'ds Id<br />
t ierra tonudo es por <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> le dar ante bpten camhw<br />
que valí* tanto o mas , <strong>de</strong> gnifaqúe el finque pagado a<br />
vi(la<strong>de</strong>omss bmms . & hanc opínionem ait communemlaf.w/.iiíío<br />
minas,nptm.yjf'Jefiamn.CoilA<br />
in l.Gall-AS.§.($qmd fttantani.x. par.pá.jq. ff.<strong>de</strong> U.<br />
& pop- & HotÓícús.ikí. fffod Principi mm.fi.jf.<br />
<strong>de</strong>conjl. Priñcip. Mlctcs<strong>de</strong> maioranhas.^. parte,<br />
(fHtfff.i .nttm.ió.Lnczs dé PenJw í.formM.nu.y .C.<strong>de</strong><br />
veríd.nrumfifcalji. lo.Odoñed.ml.l.n.^ .f.<strong>de</strong>ÍM¡i,<br />
in $ .hums.lzí ini. Barbarms'nu.z^'fJeoffic.Prát.<br />
Fulgoí.cow/. l^.Komxo»f.%to.A\c.K.cónf¿Li6.voh<br />
a.Barbacia eonj'.^. & ó^.li.q.Czyic.dfcif. íé&.m*<br />
ó.Tapia /» ruL<strong>de</strong> confi.Frincifam £-.x.««.55>. And.<br />
' GúlJib.2.ohjQr^atioíi^6.pertotdm, Septo iíhopi''<br />
^ ^ nione adducitur tex. <strong>de</strong> iare commmi, in l. itemfi<br />
f 2 verberatitm.ff. <strong>de</strong>reivind. l.LHcitts, <strong>de</strong>etiiíiJ. qnod<br />
fefnelff.<strong>de</strong> <strong>de</strong>cret.ab eri,qffid ltbeat,fed qaidfecijfe licibit\<br />
Occmrat^mentemque domet refpe^HS hónefti,<br />
Nec priedidis ohim Ueprecatio .fM l.Rhed. dé 2¿<br />
kflí* . vbi Impcrator dicitut dorainus niundi.<br />
Quiareípon<strong>de</strong>o; quod in illa lege rioíi íbítíai non<br />
ptobatur illa concluíio , imodireíSle contrarínraj<br />
quia ibi nullum eft verbum , per quod <strong>de</strong>notetur,<br />
¡quod dofiiinium raundi ík penes Imperatorem, '<br />
quia alias diceret iex. . £go fam fámdi<strong>de</strong>minfti, & 2c<br />
tunc3quia fura^s^ui^<strong>de</strong>notatproprietatem,vt in<br />
lege mercis appellatíon.vbi¿/o/.jf. <strong>de</strong>verbfgnifiea^<br />
tione^necejjário fatendii erMQommium mmdi ejfe pe~<br />
fies Impératorem*& íicáixk lexi Égoqui<strong>de</strong>mrmndi<br />
<strong>de</strong>mmu'sy lex mtem mans? qnx verba íurít interrogatiue<br />
legenda, quafi diceret Iraperator , Egone<br />
íum mundi dominus ? Ad exclü<strong>de</strong>ndara pititioncmj&<br />
<strong>de</strong>preeationem Eudaeraohis Nicomedicníis.<br />
Et comprobatür ifte intelledus, qüia ibi dicit<br />
Imperatór,quoddorainiümniaris habetlex, ergo<br />
íi ipíe eíler dominus totiusraundi,m<strong>de</strong> íequeretur<br />
qiíod vtiquc éílet dominus inaris,cüm fit pars müdi,<br />
& íub terrainis illius comprehenditur , & lie<br />
veriuseft, quod illa vox dominus mundi f cura <strong>de</strong>fi- 27<br />
' ciat verbum íura,es,fiai)intelligatur énuhtiatiue,&<br />
narraciue, & fie cura negaff'et íe dominura maris,<br />
mamfefte fignificauit non effe dominura totius<br />
tnundi. Vn<strong>de</strong> magis<strong>de</strong>duciturei illa lege, quaedá<br />
cuaíio,fíué cx^ufatioad <strong>de</strong>preeationem illius, qui<br />
aliquid iniuftum petebat, máxime, quia illa vox,<br />
j»»«^3tn<strong>de</strong>fínite prolata,non <strong>de</strong>necelíario eft traben<br />
da ad totum raundum , quia oratio in<strong>de</strong>finita<br />
asqüipollet vniuerfali iu habitu, &potentía, fed><br />
non in adu,vt docet Mcnchaca,í/ífuccef. creat./;<br />
lo.wiw.55. qui intelleclús nouiílimus eft ad diíl. 2Ú-<br />
L<strong>de</strong>precatio j "qui fuit <strong>de</strong> mente ipfius Menchacae<br />
Ííb.i.cóntfomrfiílíiftri0m.cap.to.n0m.2^.licttnoti<br />
ita cíare^vbi etiám adducit íecundum inteilcdum,<br />
Vt illa voic^mmdi^t in l.argumento.§ ntmd»s.ff. <strong>de</strong><br />
amo (3 argent. legato - Canah. in Catálogo gloria<br />
mmdi.2.part.conJi<strong>de</strong>rat.Si.verfcftk,etiam.ñt intelligenda<br />
pro mundo muliebri, &fic pro eius ótnatu<br />
, vt in toto titu.<strong>de</strong> amo, & argento legato, Se fie<br />
quod Impcrator ibi,mundi appellationemiñtfclligát<br />
ornatura,& régimen, qüaftclaríus diceret, quod 29<br />
refpcdu ornatuSjác proteélionis fit dominus mundi,id<br />
eftjiiliuspartiSjquaEab eopoin<strong>de</strong>batur,& regebatfir,fecus<br />
aütem <strong>de</strong> mundo vníuerfo, vel aliter ;<br />
dixit Oldrand.cozí/i/.^p. nnmfexto, quod non eft jo<br />
cre<strong>de</strong>náum Imperatori,cum <strong>de</strong>ponat in Caüfa propria,qüod<br />
íit dominus mundi,Vtíw/.w//^?»,^.^!?<br />
iefiibüs. Sed primus intclledus magis venís eft,<br />
& conueniens literas didoe 1. <strong>de</strong>precatio . Etfic<br />
eft mentí tenendus, qüia varic Doctores inrelligünt<br />
didám' íegera , vt conftat ex Antón.<br />
Gabriel. Wro quinto com.concluf. titule <strong>de</strong> acqmfi<br />
rertim domin. concüf. 5.> Soto, <strong>de</strong> mftit.,& ttire<br />
libro ^iiarto.qiiíSÍl,4,art,¿.Grcgor.í» /.53.tit. S • f^t<br />
^.verh-\
154<br />
^vcrhoMRej. CaíTaneusin Catalogo glorU mundiAíh^.confú.iZVzxUáJi.i.nrHmqtiotdtammm.<br />
•l Ex quibus vcnit reprobanda opimo gloflarum,<br />
tenentmm,Imperatorem efle dominum totmsmudi.<br />
quafuitoprnio ítalomm, vt cft gloí. verbo Sa-<br />
Boritm. in leg. hene a Zenone. C. <strong>de</strong> quadr. pr
Épifcoponort cxpropria ipfms JurifiMione ,'fed<br />
tanquani ddcgato Sedis Apoftolic®, & ita eít intelligeiidaopinionoftn<br />
concinisj&doaiísimi Licentiati<br />
Pcrez <strong>de</strong> Lara Uhr.x. <strong>de</strong> annitierfanis.cap.<br />
l4..»af».¡6.cu'ms¿oélrinünon poteft intclhgi <strong>de</strong><br />
ordinaria iurifdiólione Epifcópi prouc aliqui raale<br />
íntellexerunc, íed <strong>de</strong> iurisdidione <strong>de</strong>legara á Pont.<br />
Máximo,cura ipíeallcget illum textum cum aliis<br />
in commmationc.quíE ab Epitcupo £it,Üc íic <strong>de</strong>bet<br />
iritelligi eius dodrina fecü Jum dilpolítionem illius<br />
text. & non alias, quod etiam ex antece<strong>de</strong>ntibus,<br />
be íubfequentibus m illo capite facile colligitür. Ec<br />
quando commutatio vltimarum voluntatutn fiar,<br />
& ex quibus caufís,vi<strong>de</strong> Mandoííum in tratt. <strong>de</strong>ftgnattt.gratia.§.<strong>de</strong>comwHtatienibtM.<br />
vbi<strong>de</strong>clararil-<br />
Jum textura Concihi Tri<strong>de</strong>nt.Sarmiento hb.i.felefiar,cap.8tS.&ntomus<br />
Amatis, <strong>de</strong>cif.Ü. nuno.<br />
S.quidifputat an Princeps pofsit commuúare voluntatem<br />
teftatons.Pa2,inpr^¿.2.íflw. ínpr^lttd.<br />
feenndotnam.vigifmo quinto.Gui\\dm.V)tx\zá\. i» c.<br />
- RainHntiusverb.relinquit.nPimerovigeftms. Pinel.
156<br />
Apoftolica eontribuerc, in hoc feruitio Millonum,<br />
in cmptionc vini, olci, & accii, & "i imrapctino<br />
camÍs,cuiusfolutio refpicitcaufam publicam, &<br />
priuatam quoquc Ciericorum , cum pecunia conuertatur<br />
in <strong>de</strong>fenfioncm patri», & Cathohcae fidd<br />
itaGuillclm.Bened. ind. cap. Ratnmtw verb. &<br />
vxorem nomine A<strong>de</strong>lajiam.nttmer.i p. Callaneus m<br />
conJUetHdin.Bftriftnd.rdr,!.glof^numcr. vtgeftmo<br />
fextojit. <strong>de</strong>sittfliees. GitonáM fréel.-f.yar.in prineip.<br />
num* 34« Froquafententiafaciunttraditaper<br />
Paul, <strong>de</strong> Czmo confil.qij.verjic.qti&dam. vbí dicit,<br />
quod infimili concributione cieríci non dire<strong>de</strong>,<br />
Tcd cauíatiuc tcnentur , vt contingit quando per<br />
ciuitatera ordinatur, quemcunque tened ad loluendum<br />
tot pro libra carnis , velpifcisad minutum<br />
ven<strong>de</strong>ndorum, quse exadio conuettitur in reparationc<br />
muromm ciuitatis, pontium, íeu viarum, &<br />
íimilíbus publicis vtilitatibus, nam licct hasc impefa<br />
principaliter non concernat vtílitaterB Clericorum,<br />
fitatnen carnes, & pifees come<strong>de</strong>rc volunt,<br />
tcnentur íolucre illam exadionem , vt tradit GrámMcus<strong>de</strong>ciJione<br />
loo.wwwff.zó.Fcftaííus vbifitp. 4.<br />
eap.nftmer, 48. vbi numer.49. dicit,i<strong>de</strong>m proce<strong>de</strong>re,quando<br />
per vniueríitatetn íancitum foret,queiapiam<br />
tot foluere pro fingulo capite beftiae palcentis<br />
inprato, vel in pafcuis loci,quia li Cienci velinc vti<br />
illa coramoditate cuín íuispccoribns , tenentur ad<br />
illudmunus, & fimüiier quando Eccleíiafucccífit<br />
rcbusináeftimo <strong>de</strong>feriptis, <strong>de</strong> oneribuscolledarura<br />
affedis, quia tenentur ad omnes coiledas , cum res<br />
tranícateum fuo onere.gloíla commumter approbata<br />
i» cap. l .verbo, benomm <strong>de</strong> immmdt, Ecslcf.lib,<br />
6. vbi Dodor.Bald. in l. fina, per illnm text. C. fine<br />
sen/a, vel reliq.uitmer. 6. Praedia eoitniam onerata<br />
colledistraníeunt cum fuo onere , & fie Ciericus,<br />
quiin eis fucceílit,ad ilítid tcncbitur, laf. conJíl.B^.<br />
Alcxan.(;««//. .136.z/o/w».a.Guido Pap, qu^. z^.<br />
Ahhzsin cap.x.<strong>de</strong>c£nfám.nftmer.B.& nono, vbi dicunt,<br />
quod ad onusreí annexum tcnetur Ecclefia,<br />
quod latios expiieabutius in ^.Spp.^íf totam , vbi<br />
\ rcferffmduascoramunes contrarias. Et íi Cíerici,<br />
Se perfonse Eccleíiafticae tenentur foluere millones, 1<br />
quanto magis fecularcs, & lie dicit Apoft. ad Rom.<br />
eap.i^.ihi.reddite, quxfunt <strong>de</strong>faxis Capiri, & qua<br />
fant DeiyDeo.Siihi.Reddite ómnibus <strong>de</strong>bttayCHÍtriba-<br />
¡r««>, mbMtttm, em vzñigal^veEligal. Ex quibus verbis<br />
notatur, Regibus, & Imperatonbus reddcnda<br />
cíTe temporaha, v^luti pro ftipendiis ipforum , qui<br />
miniftriDei funt,quiaDeiEccleíiain tenentur tueri,<br />
populum Ghriftianum regere, Rempub. in pace<br />
conferuarc, nam quodamiure naturas ¿se diuino<br />
<strong>de</strong>betur eis pro tali minífterio , fímile ftipendium,<br />
audor kyoñ.i.adCor.y.Quispafcetgrege,&<strong>de</strong>latle<br />
eim non eaitfEt fie dixit tcx.í» cap.militare 23 ejuafí,<br />
1. quodquadamdiuina prom<strong>de</strong>ntiafuntmüitibus<br />
ftipendia conftituta, ne dum fumptus quxritur<br />
praídograírctur,& fíe dicjitDiuus Ambrof, incap.<br />
JttribfttHm I i.e¡K.l. Sitributum petit Imperator, ne»<br />
ei negutmtíí, agri EccleJÍ
jji catífa, vi íi fit penculü guerraE,vel inimicorum, íta<br />
¿occt Gvúzwd.li.-í.-prdl.ci.y^ quod fuit <strong>de</strong>cifum<br />
in Concilles NcnpolitanOjVt perMatth. <strong>de</strong> Afliiítis<br />
<strong>de</strong>aftone $o. Ex quibus vcait ctiam intclligcndus<br />
tcx.m l.i^Taur.qni!. eft l.y.Ut.^.ltb.^.Rcco^^ affígnatur<br />
certum tempus commiíTarij&ad faciciíd^<br />
¿/2 tellamentum,qUod iudcxnon poteít illud proro.<br />
gare , quia ibi textus abnegat omnem potcntiam<br />
tranfado tempore.ibi: No» tengan, ni dure fu. po<strong>de</strong>r<br />
91 Tnasquefeysmefes.&C ih\:Ypomas.6íib\.Tpajfados los<br />
dichos términos no pueda mas ház.á qtie fi el po<strong>de</strong>r no<br />
ftiera dado. Siíd licet iu<strong>de</strong>xnon poísitin cdfti illius<br />
Jegís pTorogare terminum didorum íex tneníium,<br />
íeítator vero hábebitliberam prorogandi facultatem.vttradic<br />
Mátien^o ind.i.jaitn.qmrto, libro<br />
Hecofi.glof.r.nHm^.QoM^xtan cap. nosqni<strong>de</strong>m. <strong>de</strong><br />
teftamXirtgov.Lo^czin L'é.titfil. io.p.6. verb.fajf^<br />
p4, vn anno. Quod fuit dé mente Antón. Gom. in d.l.<br />
•$l.Tmr.num.%.Sc fequitur MiéreS <strong>de</strong>maiora.i. p.<br />
9? q.jfi.nHm.q.vhi alios refert.Sirailiter etiam tempus<br />
> nouem dierúm,ad rctrahehdani rem patnmonii.vt<br />
^ ml.joXaíir.qfti&eJil.y.tit.li.Hh.^.Recop.non poteríe<br />
iu<strong>de</strong>x prorogare , ñeque abb remare. qui x e ft<br />
^7 quasdá gratía legalis, & fie contra abíentes,&: igno-<br />
^8 rantesjtíc minores curritdiílü tépus,yt in l.ü.tit.ú.<br />
lL'
F radies<br />
158<br />
pp.Ét fie his concurrcncibus <strong>de</strong> qmhtis fupra^bel-<br />
I27lumdicitiinuaum,& fanóluni/qwavtdicit liald.<br />
m c.iJc p*ce twe»dMiútñ gentur, vt pnx acqmra«<br />
. tur, quod di difpornum f» ^ ; ^ ^;*3'M; ^<br />
./«/m^r , w^^r^^/f dci r,yr,e <strong>de</strong><br />
meter <strong>de</strong> p^mnnentnc enemtjiadcmre los homes pero<br />
con todo etfi ^ndo es fecha corno <strong>de</strong>ue, aduce <strong>de</strong>fines<br />
paz <strong>de</strong> anev^nefilfeiamients, efo¿¡>ura é amifiad. Et<br />
'120 Ticimt tex. quud militare non ell peccatura. cap.<br />
j 1 militare 2^t^^oJerti,f. Quod eft intclligendutn.<br />
<strong>de</strong> bello perosilTo ab ímperarore, Marta <strong>de</strong> iítrisditf.<br />
!./>.£•• 39- perrotrttn^ vcl ab alio legitimo fuperiore,<br />
& dicit íoa.Iacob m.i» truéla.<strong>de</strong>repr¿/aliis.r»br. <strong>de</strong><br />
inmr.iSdam.dato.nunter.décimo tertto. Quod quado<br />
poteft habed copia iudícis, vel fuperiorís, nanquam<br />
licct bellum gererc fine cius audorkatc, l.ait<br />
fratgr.f.fi<strong>de</strong>bitorem.ff.<strong>de</strong> his qnk infrm. ered.l-fi"i-<br />
IJt lim § .belltfsime ff.qnod vi am cUm. nalltis.C, <strong>de</strong>l»-'<br />
d
CommHnmm contra Commmes,<br />
tot cmitatcs, tot rcgna irmifíiffiaie occupantcs, &<br />
«oíha Catholicaoi tidcm <strong>de</strong>iuoliri conantes, lice-<br />
.bit bcllura gcrere.quia íiMachabaeus pugnat aduer*<br />
fus AntlachurajSc alios Reges iatidcles pro rcligione<br />
fi<strong>de</strong>i, &eius CíEremotiiis>& lacadatur,curígitür<br />
Princeps Ghriftianus non laudabitur } qui contra<br />
hottesnorafais Chrifti^&S'aluatodsnoftri pyratas,<br />
& rcgnorum raptorcs cum fumino Cfariftianorum<br />
dc<strong>de</strong>cor« bella gerunt zelo rcligionis.Sc fidci?Et fi<br />
fan(3;oi'um Patmmgeftatanquamvcritatis, & do-<br />
&ÚMtdocumenta nobis relicta íiint, quisignorabit<br />
jTanáifHmorum Patrum confiiio, & auétoritatc<br />
y.p pluríma bella gefta faifíe, vt legtmus dcquib.f«p.fitlícitom,& pcrmiíTum,<br />
¿6 omnino neceíTariutiijad prauos & íceieratos horoines<br />
rcfrxnandosJ& puniendoSjpacemquc & iuftitiaoa<br />
íeruandam. QuiavlinqqitD.Auguft. in<br />
iptadam epifl.ad Bmif.Non quaeritur pax ,vt bellum<br />
excrceatur,fed bellum geritur, vt pax acquiratur,<br />
I j 4, Bjfo ergo facificas belUndo, vt eos fnos expugnas, ad<br />
pacü vtilitatem pinesndo prdaeas. Quam opinioné<br />
confirmant plura loca facra: pagi. Nam.z^. ibi.<br />
Fermite eos, qma & iffihnftiirier egerunt contra vos.<br />
& i.Reg.c.l$ ,ibuN'mc ergo va<strong>de</strong>, & percute Ama-<br />
• leeh¡(£ <strong>de</strong>molire vnmerfa ems.&Exod. 17. &De(ít.<br />
lAhi.Doaiirtus DeMS.qm dador efl vefler pro vobis ipfepptgnabit,&<br />
Betit,izÁ\>\ . Qmmodo perfecjHehatar<br />
vnns^mille^ duofpigarent <strong>de</strong>cem milita. & 2. Paral.<br />
•Xo.Híec dkit D o minus vehisiYio lite titpere^neque pa~<br />
neatis hanc mnltitudinem,non emm efl vefira pugna,<br />
fed Dei. & in Pf. 17. Qui doeet manus meas adprt<br />
TemJF.<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
verf.Ji vos.yhividctm totnm c©ntrariiim probari,<br />
ibi.5¿ vos perfequmifuerint iñ vna emitate »Jngite in<br />
aliam,non armis,fedfagam feffecftientibHs <strong>de</strong>cuit op~<br />
poni.Sc fíe bella ceníentur prohibitaChnftianis,St<br />
prohibitam eft etiam íllis fe <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>ré, mxta ilhuí<br />
ad Romanos it.Non bos <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>ntes charifümi , fed1<br />
^rfíe/ocwaí/Vir.EtDomínus in Eíisagclio diait : Si<br />
quis te pere/fjferit in <strong>de</strong>xtram 'maxillam mam , pr&be<br />
i/U&alteram, & ego dice vobis mn ujiftere malo.<br />
Matth.ffice*qo.Hieronym<br />
.c.q, cent. Mame ha, Au guft, c,5. ad MarceLé115 J<br />
li.Zi.cont.Fanft.c.-j-y.dc confirmat Ariñot. //. j.Polit.c.i^,.vhi<br />
bellum enumerar ínter ea agibi]ia,quas<br />
vit2ehun3ansevtilía,& neccííaria funt.ibi: /ÍV//¿' gra~<br />
tiapac(s,negotÍH atttemgratia Gtii>neceffaridi& viilia.<br />
gratia honeJhrum^&LÍic quod liecbat in lege natura?,<br />
& ferípta,non minus Utet in Euangeiica,cuin yiua<br />
vi repeliere íemper liccat,vt in í.ytvim.ff.<strong>de</strong> tuftiX§<br />
iptre,qvia¡ lex non folum procedit in bello <strong>de</strong>fenfiuo<br />
fed etiam in bello otíenlmo,quanc!o petitur vindida<br />
pro miuría accepta, quia bellum etiam <strong>de</strong>fenfiuum,non<br />
póteft commo<strong>de</strong>geri ,nifi yíadida quo»<br />
qüc fumatur <strong>de</strong> hoftíbus, qui iníuriam fecerunt,<br />
aut conati funt facerequía alias fierent audaciores<br />
ad iterum ínua<strong>de</strong>ndum,nifi timore poen«, 8c fupplicij<br />
<strong>de</strong>terreantur abiniuria,quim dicit communé<br />
opíoionem Theologarum , & iuriiperitpriim Do-<br />
/ min.Bannes fup.2.2-^.40» art.i.verfic. dubitatar<br />
fecmdotcol.3.<br />
Raffus comprobatur hiíc íeotcntia, quia ti ñais<br />
bellí cft pax,5tfceurit*s Reipubl. vtíuperíus tta,dítumeft,<br />
quomodo fctítpax , atque fecurítas in<br />
Repub.nifi hoftes coerceantur metu bellí ab iniuiía,quia<br />
alias eíretíniq^acoaditio bellL fi hoftíbus<br />
inua<strong>de</strong>ntibus Rempub.iniufte.folum iiecret á Rep.<br />
auertere hoftes.ft'cque vltcrius poffent profequí, &<br />
fie orbís terrarum »on poííct foelíci in tatú conííftere,irao<br />
eífet rerum oujníum pcüimacoodJtio, íí<br />
tyranní qui<strong>de</strong>m,& latrone$,& raptores poiTent íniuriasfaceré,<br />
& opjriuiere bonos, & innocentes,<br />
quiafi bellum per íe efe illicitum, wasimecílet<br />
íS9<br />
propter ese<strong>de</strong>s,^; alia da¡ana,qiia8 adfeit, quaa omnía<br />
poftponuntur communi bono, & íncoinraitati<br />
Reipublícse,cuius gratia bellum gcrítur,cum quajlibet<br />
Refpub. habeat «aturalem inclinationem<br />
remouenda nocumcnta.qua* per bellum remouentut.Sc<br />
fie licitum eft.vt docet S. Thom,2.2. ¿¡¡íafí.<br />
io%.art.z.$C Bannes,qnxH.^o.art.i. Quod etiam<br />
cxemplis San(ílorum, & bonorum virorum comprobatur,quinon<br />
íolum bello d^fenfiwo tutati funt<br />
patriara reíque fuas,fe;d émm bello ofrcnímo: perfequuti<br />
funt iniurías ab hoíttbus acceptas, vel attetatas,<br />
vt patct <strong>de</strong> íonatha, & S'imoae, i.Méhah.<br />
^.Qmvindieauertint mortem Ioannisfrátfisf¡iicon~ 1<br />
tra filies Zambri. & alia cxempla tradit Valent. 3.<br />
tom.difp.i.qpixfl. ió. pmtl.í, fol.jqi. verfic. poítremoaccedit,<br />
éc pmfL l. traditoirmia requifita ^<br />
vt bellum fit iuftum.vbi refert odo caufas,& iu £cclcfia<br />
Chriftianaputei:<strong>de</strong> Conftantino. Tbe^doíto<br />
O 2 maion.
léo FraBktt<br />
^aíori.& aíijsckriffimis, & Chriftu^fnmis Inipcratonbus3qui<br />
tBukabella vtrmíqucgcncns|efíc.<br />
1 runr,cum haberent in cunftlio íanóbíHmos, X *<br />
^^tiffimosEpHcopcs, & clodosvires, prouthabet;<br />
nofter Catholicus Rex Phihppus ÍII. m íuo Coofi-'<br />
lio ftatus.&mibtiie, quorum íufíragijs examinantur<br />
cauto belliiufti.& fi negligentia litorura <strong>de</strong> coíilio<br />
bellütn iniuftum gercret,ur,üli vi<strong>de</strong>rcntur con-<br />
£-cntjlC)5r ficimpucetur eis,qui cum políuntJ& dcbeant<br />
impediré bellbm iniufturo non impediunt,<br />
^2, cum exíoloiudicioRegts^mo exfentcntia paucorum,<br />
fed multorum, &c í'apientiuai, & proboruin<br />
<strong>de</strong>beat bellum geri,nec alij inferiores,nec minores,<br />
quinoafunt <strong>de</strong> coníiho tenentur examínate caufas<br />
beiiiquia nec expedit, nec fien <strong>de</strong>bet red<strong>de</strong>ré<br />
rationem RCgoúorü ómnibus <strong>de</strong> plebe, quía homines<br />
inferioris ordinis, etiam íi intellgerenc iniuftitiá<br />
belli^non poífent illud prohibere, ergo fruftra cohtendüt<br />
examinare cauías belli,quia huiufmodi homínibus<br />
<strong>de</strong>beret eííe íufiieiens argumentum pro<br />
iuftitia bclli, ex eo, quod publico coníiljo} & audoritate<br />
tantorum viromm gerarur .íta docet Domia.l&mnes.2,2.ciM.4.o.artic.t.díih.6,verJi.j3Ís<br />
po*<br />
Jttis, vbi dicit, quo'd ad milites non pertinet examimte<br />
iuftitiam belli, (ed íolum exequi fentcntiam<br />
^Principis iam prolatam,ita Valentía fiiprapmcl'Z»<br />
verfic. Sexto certumefi,<br />
1 3 . Ex qua rationc dcfendivad nos Decuriones Ren<br />
publicas Tcletanat non pertinere exaininare cauías<br />
- peíitianis,í¿e bsmillones,enm fuerint iam examinatas<br />
in Coníilio Regis, &fic<strong>de</strong>bemus mbucri ex<br />
publico coníilio, & auiíioritate, vt ex rationibus á<br />
Rege propolitis , & á fuis confilianjs appiobatis.<br />
Quíelicet <strong>de</strong>uient á tramite rationis, ad nosnou<br />
1 5 perrméteorum inueftigatio, & <strong>de</strong>terminatio iuñi-*<br />
tiaeieu iniuftitiá pctitionis. in Principe nasrique<br />
femperpraerumitur iufta cauía, vtdiximusm eju,<br />
529-»«.a. Et íictemporeneceíRtatiSjpeftis,autbe-<br />
Ii, omnisiromunitasreuocatur /.i.cír 2.C. <strong>de</strong>nmiiu<br />
nonexenf.Ub.lo.l.i.C.quib.mmJth.lo.vhi Platea,<br />
& in l.cptm te.C.quemadmodíim cimlia mun . eod*<br />
lih*Bd\ug% ihfpcc0.Príae .rvbr. 39.$ .nemfsime.nq,<br />
MaíCuSy<strong>de</strong>ctf.tf.mm.y.tn í.p. Rípa wtrattat.<strong>de</strong><br />
fefie.ntH. <strong>de</strong> remeá. praferMtu.num. 184.. cumfeq.<br />
Qerardusfmg fin-num. 15 RoIapd.fo«/.8o.H«>».i6,<br />
i6j Uh^. CHua cum Rcx militct pro commum omniü<br />
Vtilitate, <strong>de</strong>bet d,e communibusViuere j vt refero<br />
, ¿«f .578 ».14.<br />
Qiiibusfic examinatís<strong>de</strong> iuftitia iuñi bclli ínqui-<br />
' , íendú eft,4061 iufta caufa diuerfítas religíonis ita<br />
^ vt poterint noftri Hiípani reducédoBarbaros ad re«<br />
ligionem Chriíiianaoi bona,^ dominia bonorum<br />
lilis auferre, & fi vídimusl.uit.t^.p.i. illud íatis<br />
explic ite probaatem. ibi: La primera, per acrecentar<br />
el pueblo afu fee^e f*r* <strong>de</strong>jiruyr los que la. qmiiere cen-<br />
17 o trallar.&L illud <strong>de</strong>rendit Hofti.in e.qmdfUfer^<strong>de</strong> mto<br />
col.^..ih\:Mthi tamtnvi<strong>de</strong>tur, quod in aditentH<br />
omnis hsnofy otntusprinciputMs ^ otnJie domi-<br />
^íptm,omnís inrifdtUio ex cmfa iufta, per illu.qm<br />
fupremtm manum hahst^neqm errare poteíi omm tn-<br />
^ fiddi jubflraaafHerit^ adfi<strong>de</strong>les tranpta. & pío-<br />
' hamiE^lef^'io.&inc.trafíflat0.<strong>de</strong>conjftmt. vH<br />
~} quam quotídie<br />
allegantur.quia non dicit fimpbdter, & abfolute,<br />
quod caufa mftí bclli fit diueríitas religioms , fed<br />
procedu v tenusibi :£ para <strong>de</strong>jiruyr los que la q-mRe~<br />
m^^W/^.quodqmdcmnotiísimumeft Ú hoc<br />
--iicitum<br />
eft bellum adueríus eos, quando Barbari, íiue ipíi<br />
dominiiiuc multitud© impediunt Hifpanos quorainus<br />
annundét Euangelium^uiaHifpani poíTunt<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
ilhs imntis praídicare, &; darc operam ccmucrííoni,<br />
cuín dicat Dominus Deus omiúpbtcns iñ Euan-<br />
Qc\w.TT#dkate ¿nangeliHm omnicrcatHra. Etíimilucr<br />
i<strong>de</strong>m eft dicendum , (i pcrmittcntes pmtíicationemimpediant<br />
coDuerlioncpaad fi<strong>de</strong>oa Chnfti,<br />
occi<strong>de</strong>ntes, vclpumentes toaucríosad íidcm,vci<br />
minis, vcl terroribus alius <strong>de</strong>ten-entes, quia in hoc<br />
*7¡<br />
cafu faciunt Burbari iniuriam Hiípanis 5 & íic esit<br />
1 iufta cauía bcllandi.vt fup.probaium eft, & probat<br />
latiífiixieper plurcs conctuíioncs F.Franciícus <strong>de</strong><br />
MiScoñz., 1.to.tit.<strong>de</strong> Indis Infdanis. vbi refert plurcs<br />
títulos,& cauías,cx quibus poíiünt Hilpam adueríus<br />
indos barbaros bellum gercre, áquo noíter<br />
Gregor.omnia qüas dixit iñ d.LzJit.z 3, p.z. tranfcíipíit.íequutusconcrariamopimoBcminverf.tertia<br />
conclujio , vbi dicitquod h Barban pcrauctanti<br />
Chriftíanos libere 6t filie impedimento praasdicare'<br />
Euangclmm/iue ilUrecipiantli<strong>de</strong>m^ucnon, non<br />
lícet bac rationc eis bclluminíenx, nec coru térras<br />
oceupare.<br />
Sed quia animas altiora, & nouíora <strong>de</strong>fiáerat,<br />
i<strong>de</strong>irco qusftionem iftam vkra Greg.Sc Vi£l:onam<br />
cxplanabo aá partes , vt ventas hums difricuitatis<br />
ómnibus innoteícat in vtroque foro,ÓC opinio 11 ofti.fquamíuípcótam<br />
dicit Mcnch.lib.i.contr.tiltijL<br />
£,.J4.«««?.c.)roccompulít veruatem huius dubij indagarejicet<br />
infano labori índulgcam.cum tot egregios<br />
viros, & lurifconfultos íapientiifimos habeat<br />
C^far nofter in íuo íupremo Coníibo , inter quos<br />
pnmus venit in meníem nófier Pragíes D. loannes<br />
<strong>de</strong> Acu£i«a,in quo maíorum nobilitaSjSc lit^erarum 175<br />
rcientiamagisrefulget, propter eius maníuetudinem<br />
, & pru<strong>de</strong>nuam , qui luis propríjs viribus, &<br />
virtute , literis con<strong>de</strong>coratis totius Regni <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>ria<br />
oceupauit,'quid d'icam <strong>de</strong> D, Aluaro <strong>de</strong><br />
Benaai<strong>de</strong>s,in quo nobilitasJ& claraproíapia, literarumque<br />
íapicntia oequa lance concurrunt? Quid<br />
referam<strong>de</strong>nobilítate,virtute, facundia literarum m<br />
D. Fcrdinandi Carrillo reí dominicast Prseíidis meritifsiroifQuid<br />
<strong>de</strong>D. Didacodc Ayala Coolíliario<br />
178<br />
Camerag Regís, cuius virtus, & animi conftantia,<br />
& integrítas in adminiftranáa iuftitia máxima eft?<br />
Quid <strong>de</strong> magiftns meis veneradjs,Licentíato ^gídiu<br />
Ramírez <strong>de</strong> ArcíianojDodore Bonal.Licenna-.<br />
to D. Fraacifco Meca <strong>de</strong> Bariioriucuo , á quibus<br />
rudimenta lu; iípru<strong>de</strong>ntix accepi ínAcadcmijs Salmantina,<br />
& Vallifolctana, vb^fímul cum Domino<br />
Tharoa <strong>de</strong> Angulo á fecretis Regís noftri Philíppi 180<br />
Tcrtij.valdc dilecüo á íuuentute amico>& Collcga,<br />
íuris principia á praedidis magíftris <strong>de</strong>iibauinms.<br />
Nam in veris amícítíjs^quamuis afsídua famüiaritas,&<br />
cóueríatío pereat,, ñeque amor, ñeque prancritorum<br />
memoria poteft <strong>de</strong>leríj&quamuis feparati<br />
víu imus in diuertis locis.faxit Deus, vt noíira corda<br />
nunquam feparentíinaut diftocicntur, ícd vero<br />
femper amore i fiddique concordia conmngantur,licctín<br />
hoc proecllofo vit^e marí, nauicuía<br />
noftrae anríquae conuejfatíonís fuerit frada. O vtinam<br />
viuat per multa íaecula,patcr patria:, ípecnlum<br />
amicítiae, theatrum virtuns, verítatís & iuttui«.<br />
Qui omnes &cflEten reliqui Auditores, & Senatores<br />
grauifsimi , cum varijs fínt oceupatiombus<br />
impedití , nil mirum , íi eorum vice , iuftitiam<br />
Dominí noftri Regís , íub corredione<br />
fandse matris Ecclcfi^, & fub lima , & cenfura<br />
praedidorum Dominorum mcorum , pro ingenij<br />
viribus lícet afsíduís <strong>de</strong>fatigatus laboribus<br />
<strong>de</strong>fendam.<br />
Et quia verítas dum magis exagitatur, magis<br />
íplen<strong>de</strong>t, vtin cap . graue. ft.qu.j , ^L viam<br />
ferro aperit , qui per contraria procedít, fecundum<br />
Bald. in Lpreeihm. ver modo contra.C.<br />
<strong>de</strong> impuh. Curt. conf. 78. Roland. conf.^.n^me.<br />
; i.vol.i. íic arguendo á fufficíéntí parrium cnu-<br />
182<br />
meratíone a quod ín iurc eft fortiísimuin ar^gumen-
£ommunmm contra Qommunes* j; 6 \<br />
^m^m.l.pmefHÚofo.ff: <strong>de</strong> his ,ejuifum/ni vel rcrum ^ proulnciarum, vtdocet Paramo Í/Í' orig*<br />
alieni wm.Lex rmlejuus, §.ha:ns.l. Migationm inqHifitortm.libr. 'Hmdihr.i.^xfi.i.«pintón.^.KHnt. 3<br />
17.& he<br />
re.§:flacf'}f-(lw. cap. cum ad tollcnda butui illoruos , non licire ctiam ex cau-».<br />
dtldlfM-ae m, patrón, cap. ft vir, <strong>de</strong> cognat. fpiritu. ía mcliorís bon; ('prout QÍl ti<strong>de</strong>s Catholica)poflunc<br />
cap.qtiAnto,in medio, <strong>de</strong> tm.tm. & argumentuta ta« Principes bella iliis inferre. Quia vnus íblus homo i^S<br />
^Slcclt. Quiaaut Reges ndhi Hiípamae oceupa- non eit dominustotius orbis quoad tempcíralia5vt<br />
runt has térras índorum,& liarbarorum, ¿k carüin tradit Soto <strong>de</strong> wfí.&mre.lib.q.quíeft.q.art. i.Rur-<br />
accolishclluuünrulcrunt, vtilli adducerentur iu íus comprobatur iíbícntentia, quia nunquara funt 19?<br />
íi<strong>de</strong>m CathoUcam , & abnegarenc idola, quibus facienda mala, vtin<strong>de</strong> cueniant bona,.& íic repug-<br />
mifcrabilitej;iníeraiebant, vel quia has térras illi á nat charitati Chriftianse, Barbaros bello doaiareJ& 209<br />
Chriftianis oceupafíent, vel quia ab illis timeretur occi<strong>de</strong>re , vt recipiant li<strong>de</strong>i Euangclium , & eius<br />
, belkim ,,vclaliquaiu Catholicam Ecckfiam per pradicationem, quamobrem íi nuilam aliam pareturbado,<br />
vel quia illi crant Idoblatras. SVd in hís re viam praedicationi ínter Indos conííaret, quara<br />
caíibus non licet Barbaris auferre rerum dominia, belli expeditione non iufta , cíauíam potiusEuan-<br />
& iurifdidiones, ergo <strong>de</strong> primo ad vkituum , non gelii ianuam oporteret exiftimare, quara vt lege<br />
fuit licítum eis auferre rcrum íuarum domínia , & Deipcrfradfca, ad ciur<strong>de</strong>m k-gis obfciuan<strong>de</strong> prsedi-<br />
iurifdiaiones, quia fincera intentione, non .vero cationemirrumpcretmsduminfi<strong>de</strong>litas <strong>de</strong>perff ,<br />
, armis , & nainis tenentur Chdftiaai Barbaros ad non fu iufta cauíavcurn folum Dcum habeat vktí-<br />
religionemadducerc ,& magis blandís verbis quá rem, Joan.3. Qtúmcrcdiilpis eft., ira Deimanetfuper<br />
afperitatc cap.^nijtncera.^. disí-.Sc íic dicit íanda<br />
301<br />
• efim,&cjgi non credidk, iam indieatm eft, & qui non<br />
184 Synodus buius xioftr» cimtatisToletan» : Ncmtni credi<strong>de</strong>rtt, cen<strong>de</strong>mnühitur. Et han. 5. Mure, i 6*<br />
dd cre<strong>de</strong>ndnm vim ejfe inferendam. Quia qüeta vuk Jiíatt.io* Adms veroquid^jinon receperint vos ex-<br />
iS^Dcusmiíerctur , & quem vult indurat, cap. <strong>de</strong> luemtes exemite puluerem pedum 'vefirorum in Uios.Ec'<br />
aSédtfis.fó. dtflin'ct.caf.jicHt <strong>de</strong> Iad^ü.cap.adfi<strong>de</strong>m.i^, ce vbi non dixic, ftringite gladiós veftres in dios, ^02,<br />
187 ^«.5.vbi ad ti<strong>de</strong>in nuüus eft cogendus , SciicinUi- jacula víbrate, & bcllum gerite. Sed quomodo iatisparentibus<br />
ludísomm paruuli non funt bapncula auc gladiura intentare praeciperct.qui baculmxv ;<br />
a88 zandi,gloíT. me. ífidl£or0m.2.%.íjU'vfl.i.8c efteom- & virgam <strong>de</strong> manu abftulerat, qui non folúra ineí J<br />
munis apui«o.iVt tradidimus m quxsi^tf.na. 1. & mes ad praedicandum nníít, vernm ctiam ferai-<br />
Zaíiusfingdarifin.per totnm^Qmz Deus diligit mi* nudps & difeaiceatos, fine pera & fine argento? &<br />
litem voluntarium5vt xncap.nenefi. i^.qn. l. & eít fí inilitcs Chriíliarmandieíleníjlbngc alüsarmis,<br />
Concil. Tolet^nura lili, cap.^g. é éj, q|uod fuit vt Paulus magnus duK oftendit ad Ephef.cap.ó.Sta-<br />
eclebratum fub Honor.I.P.M. Atino Domini
1(52 ) i Fratfk<br />
fti per oftium cupimus intrare, nain qui contra tcccrmt<br />
religionís Chriftiansepmextu amplmcudi,<br />
infeftiífiinos fe hoíies priebebont, eruntque Je eorum<br />
nurhcro, <strong>de</strong> quibus Prophota pr^dixit. ht eos<br />
tji.iitranjibant fm%keiter conmmp in Mlnm. Mi-<br />
chse. cap.fecmdo. „ , • • r<br />
Pr^tcrcacontirmaturiftaíentenna, qma vt íupmnMaim<br />
dícxMatth. Lo.Marr O.LHc.nono.<br />
206 húcftnqíte non accepertt vos, ñeque audient/ermones<br />
veñros emites foros <strong>de</strong> domo , vd<strong>de</strong> cmuatc, exsuttts<br />
pnlaerem <strong>de</strong> fedtbw vetirú. Ex quibus íátis colligitur.quod<br />
non bello . ncqtie araíis ii<strong>de</strong>s Cathubca<br />
cííec edoccuda, & tíc Pcctus Chriftum imitatus<br />
cft, cum miíit Martsalein ad praedicandum in Gerínaniam<br />
, vt ineap. prmo, vbi gloíía <strong>de</strong>fancla vn~<br />
Ilione.Sc Grcgorius oaifitin Britanniaoa milirem<br />
Auguftinuna, ¿fc ioannem , quorum praedicatioiie<br />
207 Angli ad ti<strong>de</strong>m cohueríi íuut, & fie Alexand. VI.<br />
qui térras Indorum Regi Ferdinando in ditionem<br />
conceflu 3 hos Pontífices <strong>de</strong>beret imitan mittendo<br />
praeáicatorcs.ad illorum conueifioncm,non vi,ncc<br />
armis, iüos íuarum rctum dominijs, & iurifdidio»<br />
nibus priuarcjquia íí illos ad h<strong>de</strong>m ChriíH conúerti<br />
cupjehat.<strong>de</strong>berct mittere f pcrarios(qui íimt prísdicatoiesj<br />
vt iuffit Chriftus Métth.^.Luc. ro.quód<br />
leg tur in cap. m nono. 2r. dtsiind. cap. car» lex tti<br />
2o%fmt. <strong>de</strong> h£Yftkis. peque in hoc cafu , praedicatores<br />
poterant le ab ifto oncrc excuíate , per ignorantiá<br />
itUomans, vei cruciarus timorcm, cum íuferiptum<br />
Match. 10. Ntltce estgttare, qnomsdo am quid loqMmmti<br />
dnhmr.emm v.'bts in illa hora ,&<br />
lut-Htui Honfuijjem ets, pecestum no» haberent,<br />
nune amem txittfnitonem mn habent <strong>de</strong>pseeato fu«.<br />
Et líe ex inpei'íoiibus vi<strong>de</strong>tut dicendum tale belium<br />
non fiíilíeiüftum, neeprasdidis Accolís Rcgi<br />
na, nec icrum fuarum dcmíinia cffcaufercnda, ñeque<br />
Hifpani poíuerunt, eos fubijecre fu» ditioni<br />
ob fi<strong>de</strong>m Catholicam, vt late <strong>de</strong>fendit Cofia da<br />
uatuva iiaui erbis, lihrefecundo, ¡sapite tertio , cmn fe-<br />
(juenttbus.Molinz <strong>de</strong> mffittá & iure.trattat, 2. difputat.ioó.<br />
Vicioria <strong>de</strong> Indijs infulmis , <strong>de</strong> iure beUi%<br />
qHosfi.l.&c cfticiitcmia S'andi Thoms,2. 2. quafi*<br />
66.art.S. & dicit comtouncra opinionem dodorum,<br />
Vidoiia fnpra di&d qpt&ftton, \. & quod neícst<br />
aliquem qui contrarium Icntiat. Valentía, ^.tom.<br />
difpm.7,.£¡. i6.Couar.& Gvcg.fupra Mcnchaca c$ntrouerítarum<br />
iUuftr.U.i.c.24,<br />
Sea his & aliisnón obfiantibus contraria opinio 229<br />
vi<strong>de</strong>tur verior quod Reges noftri, & Hiípani vi,&<br />
armis pbtuiífent has prouincias Barbarorum fiias<br />
ditioni fubijccrCjVt illaruni habitatorcs ab idolclatria<br />
ad vemra Dei cukum red uccrent, vt íe abftineant,<br />
á fuisncfandis criminibus, & collocutionibus<br />
, quas habent cum.ípfo diabolo, á concubitu<br />
maícuiorum, ab ínccftuoía pollutionc fororum, ac<br />
Eaatnjm,& rdiquisid genus flagitijs , quia nonnulli<br />
vcfcunrur humané carmbus . alij pucros innexíos<br />
fímulacrismadant, &ficfiiara porentiam,<br />
8c iunfdidíoncro ad nocendum,& ííeuicndum datam<br />
arbitrantur, quia paria funt apud iftos cíomí- 2^Q<br />
narí, & pr«d^ri, 6c fie iuftc frcnur neftrorum faóminum<br />
turba , cum ifta facir>oroí¿ audit , vn<strong>de</strong><br />
cüm ifti Barbari, nec habeant menrem, ñeque intclledura<br />
rationis , ad fe ñeque ad fuá regenda , &<br />
natura ipía comparatum fit, íctundum Anft. Poli,<br />
t.cdp. 1. vt illisí'úbíint , qui don>!narcredc peC 231<br />
funt, fequitur didas prouincias poíuiííe Regesnoftros<br />
audoriute Pontificis ÍUK ditioni fubijecrc,<br />
vific armis, cuna slitcr fíeri non potüiííct ignorando<br />
linguam Hifpanicaiu, vt cradimus >w f^fi'<br />
735. nttmet. 38. & vítra Dodurc* quos ibi congefli, 23s<br />
iftáaa
üftam opiaioncm tenct Hoflicnfis mcap.e¡Modf0pcr,<br />
, <strong>de</strong> voto, quem fcquitur Man<strong>de</strong>llus, couf ócj.nHm.<br />
^.^/-^.Maior.íK q.dtpnSi, r5^«íe/?.2o.Caftio <strong>de</strong><br />
'aíiffa hamicortim fnninone. c.v^. Aatoninvjs, g.^r.<br />
h¿ftor.tit.2i.cap.t;.§.%. $y\ueihv.verb¿ Papa. qateH.<br />
7-quos allegar Molina <strong>de</strong> iuftnia^ tratlat. '2. difaut.<br />
lo&.in pnncip.pro qua opinionc pondcrantnr verba<br />
íioítieníis, <strong>de</strong> qmbusfúprtt. vbi pr^bamr , quod<br />
Barbari non habent doiMKiiutn ,& iurifdiaionem<br />
lerutn íuarum, cuius verba funt.- Mihitamen v¿<strong>de</strong>~<br />
tur {¡¡fíod in adueatti Chrifti omnií honor , omnkprin-<br />
, ifipatmy omne dominium , emnis iurtfdi&io , exiufla<br />
ernfn & per illum, qtttfiipremam mmnm babet,neíiHe<br />
errare potefl, omni infi<strong>de</strong>lí fftbtraÜáfaerit, & adfi<strong>de</strong>-<br />
'333tramlata. Et haec iufta caufa probatur Scclef 10,<br />
ibi, Tiegnum <strong>de</strong>gente in gentem transfertur proftcr in<br />
{ommmmm contra fymtfomes* i ^<br />
in diSto eapke, cum adverunt. 8c toaunes Partfienlis<br />
in tráttam <strong>de</strong> poteftate facHlari. Caftaldus in<br />
ÍÍAEI, <strong>de</strong> Intperatore, quafiion. 4. Michaci Vulcurnus,<br />
<strong>de</strong> regimind mandi. %• parte , quaftion. 2. pr¿«-<br />
«•^.Oldrand. co^.S^. Albcric.w íMene aZenone.C*<br />
<strong>de</strong>qmdrien. préfcrtpt, & fie dicit Commcntator in<br />
hittoria Eccieíiaíiic'a, quod in vera Monarchia rcquiruntHr<br />
tria, potentiaJfapiétia,& diuinus cultus,<br />
Schxc vhimaduo requifita <strong>de</strong>ficiuntio Barbaris,& 244<br />
fie non habentiurifdidiones, ñeque dorainia,quia<br />
per aduentum Chrifti omnes Monarchise fueruat<br />
<strong>de</strong>fíradíe, & reprobatae , ipfe ením cli illc lapis.fine<br />
mambus abftiffus, qui ítatuam pereuísit in pe- 24a<br />
dibus , & contriuit, perquam ftacuam ligurantur<br />
illse squatuor Monarchias , fcilicet Aflyriorum,<br />
Períarum , Gr*:coium , & Romanorum , vtha- H3<br />
l^itífiitiíts. Chriítus vero non folum fuit facerdos f¿d ' betur Daniel, cap. 2. & fie propter iniuftitias, reg.<br />
Rex, vt inLttci.Et Regni eim non entfinii. Hums nuaa <strong>de</strong> gente ip gentem transfertur , & factura eft<br />
sutem Regní íacerdotij facerdotij Principatucá frincipatu cotnmiftt regnumhuius mundi Domini Dei noftri& Chri-<br />
Chnftus Petro ,cius Vicario , & ómnibus fuisfuc ífifilij cius; vt Apocalyp. ti. Stbi enim data eft om~<br />
cerforibas, vt notaiur dio.Ub.cAp.per venerabtlem.qMt filüfint legiti •imi.Sc adimpleatur illud Euchtel. 37. Faciam eos ventem<br />
$ fie infi<strong>de</strong>les dcbcntfubijci fi<strong>de</strong>libus, ve proba )bat Ho- vnAm , erit vnm Rex omnibíu Impertís, & non<br />
ftienfis contra Innoc entíum , tenentefii quod infi 'erunt vltra da*gentes , & in Pf^lm.%.. Omnia fubte<strong>de</strong>les<br />
re<strong>de</strong> habenr dominia , & iurifdi¿bones. citfübpedibm etm. Et fie nifiil diuifum eft, quod et<br />
237 Sed contraria opimo aduerfus Hoítienícm vc- non fubi¿¿tum fuerir, & hoc til quod dicitur Darior<br />
& magis inri confoná vi<strong>de</strong>tur, quia omne imniel. 2, Cémminmtautem, & eoaftimet omniaregna<br />
perium ómnibus, á coelefti maieftate tradifum eft, híect ipjms regnamftattiet in mernam. Vn<strong>de</strong> pro- 24?<br />
text. inamh. <strong>de</strong> inflrumentorum cautela) & fids.§, batur quod oñane dominium ,
16^<br />
n©ris tribuendum clle cam}'quam ídolo, & vt appareccx<br />
hiftoria Iniiarum , quandoFcrdinandus<br />
255 Cortcíius Tuítulit Itíola, «lijcerunt fe illacolere , vt<br />
habercnt largas frugcs, vn<strong>de</strong> meritü Alexand. VI.<br />
256 con<strong>de</strong>ffit in ditionem has tenas Regi Fcrdin'ando,<br />
propter ííia nefanda fe<strong>de</strong>ra, pro qua fenteotia eft<br />
257 texc. tft c.ft Ecclefia 23 . ^««c/?. 4. vbi Auguftinus ad<br />
Bonifaciurn Coinitera itAVckú^üv.Qitvdmtem ^síi<br />
contra fuas impietMes leges titilas inftitmnolmt, ngH<br />
fetüjfe k Regibm térra ¿ípoííohs taha non coiifi<strong>de</strong>rant,<br />
almdfaijje tara temporii, & omnia fuis conmnire teforibm<br />
. c¡fi¿s eninftmc Chrifittm ciredi<strong>de</strong>rat Impera'<br />
ter} quis enim fro f létate centra impktatem leges fe*<br />
1 _ renda feruiret}tme enim adhm iündptophetimm im~<br />
plehant, qnarefremmrmt gentes , & populi meditad<br />
jmt inaniá? aBttemnt Reges terr#,& Principes con~<br />
mnermtin vnttm aduerfut Domimtm , & adaerfm<br />
Chrifittm eius.Sc dicitur in Pfa* Et nnne Reges intelligite,<br />
erudimini qm mdicatis terrara , fermte Demi"<br />
no in timare^ & exáltate ei cttm tremare. Quomodo<br />
ergo Reges- Domino íeruiunt in tirooremíi ea quas<br />
«, coatra Dominum iuíía fucriot, r'eligioía feuericate<br />
25° ptohibendo, atque ple<strong>de</strong>ndo,&; cura régimen humanum<br />
<strong>de</strong>riuctur á diuino , ipfum<strong>de</strong>bet mikari,<br />
259 & Dais quamuis íic omnipotens, & fumme bonus,<br />
pcrmittit tatuca aliqua mala fieri in vniuerfo , ne<br />
his íabiatis maiora bona tolíantur, & íic illa mala<br />
Indorüm:, & pmierfas cercoaonias permiíit ilhs<br />
teinporibus» vt tot bona fequerentur ih corrobora-,<br />
tiOncmfidci , & Chriftianaspiecatis. Sediam nofíris<br />
tempoiribuSjin quibus i ara <strong>de</strong>ucoimus ad fincm<br />
260 íieculoruffibvt in e
a Commmes. j ^<br />
immmm contf<br />
2,77* at natttra iri ínfi^eliBus mauct,lícct carfiantgratia, ad natíuitatís iné <strong>de</strong>dícanda prfmsrdia.v^<strong>de</strong>clairat<br />
27S ergo doíiiinia vera habere poffunt.ac fiaob cauíám Paulus Oñm.ds ormefia.mundi, libro 6.in fineyO^zm.<br />
íadci brachia aiilitaií «iferri non puífunt ülis per JÍ-cfcrt VVal<strong>de</strong>níis pnrno tomo ¿oCirimlisfi<strong>de</strong>t.UbéZ*<br />
noftros Hifpanos bona fuá, quü grada, & iufticia articul.^.cap.^i.nHm.^hi hanc <strong>de</strong>feadit fenren-<br />
379 Í"HC ¿(>m occu!ti)Bma,& nemo feit <strong>de</strong> fc,vel <strong>de</strong> ar tiarrij, qua: vcra,& tcncr.üa eft contra dodriaá Ho- :<br />
280 I¡o3an íic vere iuftus , & fi gratia díec titulus, fc- ftientís fupra. .<br />
queretur nulkra dosjiinmra eííe ceitum,&" íic c|uo- Vndc reicólaiiien opinioncHoftienfis , &:ípfius29|<br />
481 ciáie «aícerctur iucredibilis coníulio,^ perturbé- fundamentis, eiicimr vera , & tenchda conclufío,<br />
tío Rcipubicx ioter horaines,& Príncipes, & reli- quod non íit iufta caufábeili,vt íidcsChrifti nomi-<br />
,quos dóminos,; & illa v¿rbá pro contraria íentennis augmétetur, & ob boi^um íi<strong>de</strong>i aujfcrre bona^ác<br />
tia adduda ex Ecckjtafte io. Qm>d trmsfermr Reg- dommia indis marisOceani propria audoritate,cií 2g4<br />
mm <strong>de</strong> gane iagmtem propter inmfiitmm , <strong>de</strong>beni ipíi fint veré dominf,5c Reges^vt docet'Viáariá in • 1<br />
2S2 inccliig!,quia Deus propter peccata Regura fepc rcLttione <strong>de</strong> poteítate íútili.num.g. &, diltíftf.ñá*<br />
donar vi¿ioríamhoftibus,fed nonex eo quodfunt 27J,& ad tuiern Chriainullnscít cógendus, vt m<br />
2S5 Barb2nJ&iafi<strong>de</strong>lcs,& peccatum quátuomis gr.iuc ct.cap^dfi<strong>de</strong>mi^.qiéafl^ xkpi<strong>de</strong>I*df$s,tf jifiintUo,<br />
5.84 commiíciuac,ius Rcgui perdum, tic leguurm & nottra lex Parata procedit, qijando infiddis<br />
Eiiang. Mdtth.'j. S<strong>de</strong>mjmm «rm facitfftper bonos% vuír contri liare , & perturbare íi<strong>de</strong>tn Catholicam, 2^<br />
& malas,fhitJlysr iv¡ios>& inmfios. Ñeque pro- impedicndo prosdicarc Chníd Euangelium , quia<br />
• ptérea approbat abufem, quia non donar Regua m hiscaíibuslidhim eft bcllum aduc¡íus Barbaros,<br />
ímpiisjvc eis aburantur, fed vr beneñcdsfuis inui- & iníiddcs3v*infwiusdícetur,&colligitür CK ver- ,<br />
íaa,conijcrrantur á fuis peccatis, & fíe Auguftinds , bis diííta; legis V^mix'M.Laprimeraporacrecentdr 29^<br />
cxpoíuiciliud lfai.45. iJ&c dicit Damintts Chriflo eVpuebh a jh fe}e pára dt'firuytlos sfue kqm/kfen con-<br />
mes Cjrs.ege unte te thoyé' gtwiefos teYr& fie iubenti co- Hifpanis noílris, & aliis nationibus interdicere, cü<br />
2 fentiunt.Vn<strong>de</strong> regendi titulum non atbitiüt.Quá» Sumouis Poutifcx habeat poteftatem in temporali-<br />
doque etiam maiis concedit Deus,5c donar diurna, bus in crdinc ad ípiritualia, & fi ex aliis prouinciis<br />
propter bonum humana; Rcipublicíc, qualiter pro- recurrerctur ad Indos , poííent fe inuiccm facile<br />
w<strong>de</strong>nüa Dei miigniter Gseíari CQnceüic Auguft® iaipcdire3& excitare fcdidones,es quib.tranquilh- -<br />
O
tas iaipediretur, & negotium príncipale ftdici turbarctui-,ác<br />
conueríio barbarormn.Vo<strong>de</strong> cuna Principes<br />
aoftrí Htfpani^ Chriftuniífinii íuis aüípicus.<br />
&/ümpnbiis primí oraníutii eam nauigationem luí-<br />
307 cepcrint& tam faeliciter oouum orbem mucne.<br />
rintiuftüm fuit, vtea pcregrinatioalns interdicatur.vt<br />
ipfi folum fruaruur rcbus mucutis , & lulto<br />
bello acquífítis.<br />
in caíu vera, qúo Barban pcrnr?ittant Hilpanos<br />
S0^ libere & linlf impedimento pruedieare Euangelium,<br />
fíocrecipiaatfí<strong>de</strong>m, íiuenon,nonlicebit obhanc<br />
folam caiífam billum gercre , ñeque corum t.erras<br />
occupare,vt íupra proba* um eü, Ar vero fi aliqui ex<br />
di¿tss Barbans poftquain conucríi fucrint ad h<strong>de</strong>m, •<br />
, Principes eorum vi,aut raetu inteidant eos reuocarc<br />
ad idololatrumjtunc noftri Hifpam ex hac ratione<br />
poHonr bellum tnouere, & cogeré Barbaros,<br />
vtdt'fíftantab iítaioiuria proíequcndó iora belli<br />
contra pertinaces, qu * ex quo aliqui Barban funt<br />
ChriftsanMí conuerít ad Chrifti religionero,<strong>de</strong>be- .<br />
mus operan bonuin ad oaines dometticos fi<strong>de</strong>i, vt<br />
ad t/íí/.í"^^^ tradir Innoccntius in d.cap. fuftr,<br />
mm. 'i Mvut&M Vidriafuf , qui refert alios plu^m<br />
tirulos,pe^ qdos pofi'unt Chriltiam bella mouer€,&;<br />
b--4ia!Ílorum oceupare.<br />
Milehitio CJu* omnia funt intelligenda <strong>de</strong> iurc propno,&<br />
(¡uatftto- poíeSíatc Princípis. Sccus veto ex litentia , & fa-<br />
MÍS cuítate Pontificss.jMa^imi-quia ipfe íolus cinitatcs,<br />
«o|fro promncias, &i"egn;i Pn; cipibus Ghnftianis con»»<br />
ce<strong>de</strong>ré poteft^non íblups qa» antea fub Chrifti anís :<br />
Jffmi^t Príncipibus oceupata ftíincnt, fed etiam addícerc<br />
poteft-qu» Chri^anorum nunqaam fuerunt ad fi<strong>de</strong>i<br />
Chnítiañ*. & i uañgclii propagationem , vt<br />
; r piuyibus exernplis c^iirmat Paramo ¿¿e erig./«^«Í-<br />
fttMb.^^q.íJn ¿íepn.d num jú.cnm feq. QuaapotiCfinaa<br />
cxiliitnatur cauía,Vt impío ritu abrogatOjac in<br />
\ eolendis prauiífiinis reiigio..ibu$, mucterata conía«acíine,cbnuídífs<br />
ma'nibus, 8c hominum impia<br />
vanirnte <strong>de</strong>ieda. inímia íacrificiorum abolirá, liiperft<br />
iimbusjaclimulacns <strong>de</strong> medio íublatis, ad<br />
ven Deicertam no itia* perueniatur.<br />
2io Esquibiasrarsombus pctfuaíiis Alexaudér VI.<br />
an ÍO íalutiS ir ftre 1493. tefte Francifco <strong>de</strong> Vargái<br />
tn iriitl.<strong>de</strong> Eptfca.imtfdit}. cmfirm. 10. ampias<br />
lilas ooui at! Occí<strong>de</strong>m.eiB brbis Proumcias á Barbaris<br />
iilis,quo> vaigrf, Indos, appcllamus oceupatas<br />
Fcrdjnaado Se Eliíabet Pnncipibus corumque<br />
íuccciíonbiis nvdlrarut» Hiípaniarum Regí bus, ca<strong>de</strong><br />
tn rarione íkd£Jixit,hác conditionCj& lí'ge, vt ad<br />
1 Cbrifisaua- > rdig onem eos reducendos íTu<strong>de</strong>ret:<br />
quod noÜcr Phdippus II. qui Pru<strong>de</strong>nscognominatur,<br />
eaoquamcoKU(» Icgititnus ÍMCccflor,Sc noftér<br />
Moaarcha Pfitlíppus ll^eius hhus,{ummacura.&<br />
ddigentra curaut, miirendo ad eas Piquiocias In-<br />
' ' , dorum virosíreligioí^s p!etate,& do(9;rma plenos,<br />
. ind.'c.<br />
qtieiptpa .nnm.Q <strong>de</strong> Wío.vbi Hofticuf.ÓC Auto,' <strong>de</strong><br />
Bumo.Qma iv-in íum; ÜIÍB nationcs compeliendo,<br />
gTífc fed verbo Dei pí-rítia<strong>de</strong>ndaB, oiaxime vbiEuange-.<br />
hum tíunqyitn prsedícatum fuit, & ob hác cauíam<br />
DoacrCsthohem R ex omnem omnino iuriídiftionem<br />
r & impcr u u íurefibi vendicat, non ipíb iu-<br />
313 resne< mrc beili vt íupra comprobatum cft, fed ex<br />
Romaní Prfntib is ¿uólontate, & fie Reges noflri<br />
. . iafedlaregnadiíuntutpofli<strong>de</strong>reJ.í^^op^x<br />
<strong>de</strong> Mqmrenáa fopfsf sne, es qua racione iilud teúet<br />
Ána&aúmGcrm oñimJL$Je fter^rum immunitatibus.<br />
É-.I^.W^Í». ?^ vbí fie<strong>de</strong>ciarat opuiionem HoitiesfejqaatSEuscxsftjmauít<br />
omnem pQíeftatem,<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
TraB'm §£^nes<br />
& iuriídidioncra <strong>de</strong> iurc, & ex caufa iota, per<br />
Chrifti aduentum (qm íummum habet I róperium/<br />
fuifícad fidcles iranslataía , qui huiurmodi rtghi<br />
adminiftrationc Pctro, & eius íucceííonb. Chiu ü<br />
coniBDÍÍiííe teftatur comuniter Doáorcs, <strong>de</strong> quibus<br />
fupra & Álbcrtus Pighius infm Htemnhia ecclefiafiíeajil?.$.cap.2.iic<br />
non íoiürn iftajcd multo «uuura 314<br />
poteft Ponrifex Masimus.quiaImperatorcs,Reges,<br />
aliofque Magnos Pnncipei/uo PrincipatuA Regnu,<br />
& Imperio priuat, Galios in eorum locum<br />
íubrogat.<br />
El hoc non íblum gladio fpirituali, fed & mate*<br />
riali ftrido vice Chrifti fuo muñere fungitur.quod<br />
non exequitur ni!! grauifsimis <strong>de</strong> caufis atque vi- ,<br />
geatillímisfidcmnoáram Catholicam, &rcligionem<br />
Chriftanam concernentibus, magnaque , 6C<br />
pru<strong>de</strong>nti<strong>de</strong>!iberatione3an expediat,6c quando. Se - j -<br />
quomodo, & per queso id faciendum fit: quse fenteatia<br />
vcríísima eñ,óí ploríbus escmplis poteft cór<br />
probari.fíqui<strong>de</strong>m omiísis his, quas gefta íunt á Za- S1^<br />
chariasaducrías Chddcncum Galliarum Regem,<br />
quera non tanquam hatreticum, aut fedi Apoltolicx<br />
rebellem,aut mfeníum, aut excommunicaiuma<br />
ícd vtignauü dcpoíuitjVt tradit Ro<strong>de</strong>ricus Caibo-..<br />
reníís m traéta, <strong>de</strong> srigmé & Aiferentim Pfincif. Im»1<br />
feriaLOg Regal.z.par.tex.in cap.^.i» 15.^.3. Pipinoque<br />
Rcgno tradi£o,nec non quam intrepi<strong>de</strong> In*<br />
noecntius tn eap.dm.dtftifi£Lg6. Arcadium Casiarem,<br />
& quod fortius cíi ían¿lus Ambrof. fimplex<br />
vnius ccelefiae epifeopus Theodofium Magnum ab<br />
fi<strong>de</strong>lrum communionc ícpai'aiiit. _ Gregoríus etiam •<br />
ScptimusjEnricum ÍÍIÍ.imperio |)!riuauit.Alexand.<br />
Tcrtius Fcdcricum Primum . Innoccntius Tevtius<br />
Othonera. GrcgoriusIX. 8c Innocentmsl<strong>III</strong>. Fcdcricum<br />
IL loannes Vigeíimus fecundus, & Clemens<br />
Scxtus Ludouicü Barbarum,ob eam cauíam,<br />
quam referc AlbertuS Pighius,/¿^.5. HieranhiA ec- ^ij<br />
v ^/.^.14, VrbanusSextus , Carolum Vngari«,&<br />
Siciliae Regem,lulius Secundus. Rubcro fanguinc<br />
genicus &L Sixti Quarti nepos, Reges Nauarrae ob<br />
crimen fchifmatis Rcgno pnuauit/& Regibus Hi-r<br />
ípaniarum Catholicis tune viuentibus eorumqac<br />
íuccefíbribus íllüd donauit, quafane ratione alií<br />
plcnquc Principes per Romanum ecelefiaí Fontifi- 318<br />
cem corredi & excommuncati funt,vt in c. dfta.c.<br />
Apofiolicd.ctu.grandi.<strong>de</strong> fnfpknda ne^igeftia Pr& pater,&<br />
auusjhorribili cxemplo fuerit, ficut ipfa fo-<br />
.roimatris Se íororis filia, nec non íororis MariíB<br />
Bolonae, quam ipfe hsreticus ftupro poliuiíT'e paf- 323<br />
fus eftJforor& neptis,& priuigna,& aliismóftruofis<br />
fanguinis gradibus coniuníSafuit, vt eft apud<br />
San<strong>de</strong>rum libro i,<strong>de</strong> origine fe? progrejf. fchifmaiis<br />
Anglmt &: Anaftaf. Germon./tínr^ mmer.qi- vbi *<br />
alia
. aliaenumcratexempla. Et Yúcncuch m <strong>de</strong>fenfioite<br />
centra ^^net.^ farte.nHmer.i'^^.ckmfeqHemíbtiSy'yfeiHezói.<br />
Se M.utA <strong>de</strong> iurtj'ditíionje i. yetrt. cap. 24mm,^Q.&<br />
31.<br />
Sed vi, vn<strong>de</strong>opportunc digreífi fumus tán<strong>de</strong>m<br />
re<strong>de</strong>dmus, cum íoJum mala mmfts caufa coló-<br />
524 res, exquiíitos rationuro prsercxtu , <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>ret, &<br />
vcrit'aS citó» íimplex íit verborum ambages rdjcíat,<br />
& fubtilci fillacis eluquentiíB frau<strong>de</strong>s aípernatiar,<br />
libcntcr d.icndiinus noítrum 'Regem Phüippum,<br />
ob publicara caufara bona auferre fuis fubditispofíe,<br />
velare íupra ícíolufraus, & ira i ir Ancharranus<br />
co«//. 3^6.«.2.Decios eehGlMj* M'ñidis, m confttt.<br />
Neapol.fjaajiioxe 17. numer. 19. ir* praludto. Rirainaldus<br />
cmjil.zqij.niim.zi-velttmme confil.qóz,<br />
, num.i. et<strong>de</strong>m zolumine , qua' oumia tanquam notabiliá<br />
funt menti tenenda.quia non iinc Osagno<br />
labore, & librurum reuolutioac,in obícquiuo^ doniini<br />
mei Regísícripta íucruut,ai lau<strong>de</strong>mDeioa><br />
- fiipotcnds.<br />
Ex qua rcfolutione aliqua cscmpla inferenda<br />
325 funt pír© tiíaiori intelligentia, & in prunis animadtierrendum<br />
cft, quod {c.nper caula publica^ft iufta<br />
cyiuíaih Principe, vt dominium rerura príuatarum1<br />
auferri pofsit, vt in l. Barbartiu.jf. <strong>de</strong> offle. fratorü.<br />
vbi l-d.mmer, 26. Komanui.confiL 310. nnmer. 2.<br />
Dccius.fo^/. ?87.»«^.4.<strong>de</strong>ficiente vero iuiía caufa<br />
i non p'oteft regularitcr Princeps ius alten toliere,<br />
nifí vtatur plcnitudinc poteítatis, vt tradit lai.<br />
fnp.nfim.^^.<br />
526 'Secundo in£ero , quod Princeps publica au&o-<br />
I rítate íua<strong>de</strong>nte \ poteft domum í'ui íubdsti dcmoliri,<br />
aat cms fundum vrbi, vel ciuitati propinqtium,<br />
337 pr0diktar!4isforsísciuitatis,autalil.neccffitatc publica<br />
oceuparfi, & íuburbia <strong>de</strong>finiere . ve! incen»<br />
» dio , ne hi ftís eo rerecipiatjConfumers, text, clegans.í»<br />
Lfíqmndo,^ in l.íedíficia. C. <strong>de</strong> operibtts fH~<br />
bhcisj. ítemjt verkeratum. /. t. verf. ifem.jf. <strong>de</strong> rei<br />
•vendtc.Balim tn d.L Barbarws ,vbilaí. «. 51.Dodores<br />
m l.fm.C.ft contra ius velvttlnatem piibl.Sc ratio<br />
eit,quiafaúor publicus priuat^e vtiÜtáti praefergaS<br />
tütJ.Impenn<strong>de</strong>m.sn principie, ds prohíbitafeud.'^^snatio&eper<br />
Lelhar. I. ¡iqms ingram. §. vtrum.ff. fid<br />
SyluAntanHm.l.vtthtas.jext. C. <strong>de</strong>primtptlo, l. vntett.<br />
§.fittiC. <strong>de</strong> c^iucis tollendís, & gtatia publicas- vtíiitatis<br />
receditur á regubs iuris ; communis , &<br />
multa pera itruntur qu* alias funt inteidióa, 8c<br />
prohibí ta LitavuinerAtuí, verfi. multa, jf. ad L -siqml.<br />
c.yiíbate.§.fin.verp. prajertim, <strong>de</strong>fententia<br />
re mdjib.6.&m dtlhl, Barbarias &>pluraexeiJ'pla<br />
tradit Hippolytus in fmfráílica crimmali'.§. aggre-<br />
K 3$° dior. h numer. 61. v/q se ad 74. & ínter caetera dteit<br />
fauare reipublica; ftátutdm laicorura obligare clc-<br />
{ , ricos, vt tradit Signorolus <strong>de</strong> Homo<strong>de</strong>is, confü. zt.<br />
w. 19.Socinjs Sénior, cenjü. 141. numer.vol. a.SC<br />
331 quod vicinuspro refedione putei pablicí tenetur<br />
conuibuerf jCtiamíí eo nunquam vtatur, ncqucvti<br />
vclit, vt pro fínguLu-i rradit Romanus y fingul. 68.<br />
laí.í» 1.2.nam. vigsf.mo f;xto,C,<strong>de</strong> ture emphyteutico.<br />
1^2 ^ ratioeft , quia puteus publicus cft communis<br />
pluribus vt vmueríls,& íi.: arvenditur voluntas, ícu<br />
coinmoditas maioris partís non fingulorum./.^woáí<br />
mmor.jf.ad mtmicipakm , & docet íialius¿»/. cw*<br />
fruBmnm.ff.<strong>de</strong>vfufruBn^ quo quis vtatur, & ira<br />
354 <strong>de</strong>bet practican in hac ciuitatc Toictana, en ela<strong>de</strong>~<br />
reco <strong>de</strong> les poz,cs públicos <strong>de</strong> S'dnt S almiar, y <strong>de</strong>l pozo<br />
' 335 amargs.jbarrio <strong>de</strong> Key.lnqin .ontributione publi-<br />
33^ cactiam tcnentur<strong>de</strong>nci, vt in cap.2. <strong>de</strong> immmitate<br />
ecclefurum. I. ad injh-ucíhncm. C> <strong>de</strong>facrofinElts ec-<br />
337 ctef-t s^.tit.ó.'Fart. r. ií i. Afsicomo enlaspmntes,<br />
qtte haz.en nuemmente eíi hs hieres d'o fon w et<br />
pata, pro comunal di todos. Vbi Grcgór. verh . en IJA<br />
~ £ puentes. I.ta.tit.fin. Part.^. vb'Gtegor, ve vb. ca-<br />
2¿9 mllerésí, vbi nob lis rcnc.iar ad talena contribmío-<br />
• ncra.GHtierrez al^fdttone i
354 het& cxplicat noRer Molina 3. <strong>de</strong> mfp^m<br />
primogentM.c.i.a w.iS.^ao.G? 2z.qaocItamcnm-<br />
2^f tellígo iñ iure nondum qtiKÍito, féd quéreftdo;<br />
3 J quialicetPrinceps poífittolicrc ca quae lunt mns<br />
ciuilis, Dominmm autera iain caiifatum, & radica<br />
1*6 tura ett inris gcndum. nam licet modus acquirendi<br />
íit á iure ciuili inucntus, iplum tamen domunu<br />
iuris gentium eft.Vt docct Barto. nHm.6 Jd.num.<br />
44. in Lex hoc iun.ff. <strong>de</strong> ínfima &¡mre. Aiexand. tn<br />
' l.cam hteré<strong>de</strong>s.ff.<strong>de</strong> aeqHhendáfojfefsio. Bald. in l. Xi<br />
n.y.C.<strong>de</strong>itite aHreoYHmmnulorwn^é' in Lreferiftet,<br />
C.<strong>de</strong> frecém Jmper,ojfer.& tn l.fin.C.<strong>de</strong> iuru ^rf^<br />
357 Ri ignorm.&kqnituv Pdinmin c.qna in ecclefianf.<br />
n.^y.dc ceníiitutiomt'ití, vbi Dccius num. iza.dicit<br />
eocamunem opinÍQnein,& Beroius.«».i4$.Mcnochiusfc»/)/.<br />
i.w.^pó.eriSi.^^^.Pincllusm rnhr.ds<br />
vefctnáenda.c.l, ». 4. & hanc dicit veriorem & rei<br />
ceptiorcm opinionem Molina <strong>de</strong> Htfpanommfri~<br />
megen.li. 2,c.y.n.2p.qucm & alios fcquitur <strong>Carlos</strong><br />
, g <strong>de</strong> Tapia/« rubric,<strong>de</strong> eenflitmiomhui, a nnm. 50. &<br />
3 5}.vbi(Íicit, quod illa ampia & abfoluta poteflas,<br />
quae eftin Principe intelligitur refpedu fuorum<br />
fubditorum , quia non íübdito non poceft dominiumíus<br />
rei rollere. Italnnocentiusíw cap.noaií.<br />
35P<br />
<strong>de</strong> Jfidims.n.6.£ihh^.n.2^.& aj.Felin. w.9. Paulos<br />
Caftrenfis confd.zió. 281. & he bona infidclium<br />
non fubditorum aufene non poteft, vt fupra<br />
latefundatum eft, & tradit Beroius». 13 m cxt>.<br />
t¡H $ credtterHm.l. vt editor. §.Jiconsiat.eom»}ftnta prxdierww.GoZidinuscenjil.^.n.li<br />
.Dccius in esp. quain<br />
ebckjiarnm.n.g$.áe conJiitHttonibíu, Sitnilitcr etiam<br />
poteft Princeps prorogurc terminum folutíonis <strong>de</strong>-<br />
bitoúhns.l.quotiesX.Ae frectbiis ímper.effeyedts.Do-<br />
¿lores in df¿l& cap. qu <strong>de</strong>dit illi fecuritatcm per<br />
tocam o^uam fefti, & luffit mwiftrisiuftitiíe, vt<br />
propter diud <strong>de</strong>bitum , non <strong>de</strong>tru<strong>de</strong>rétur in careerem<br />
, durante ea tempofe quo traní'iao viatn furnpmt.<br />
Creditór vero coram iudice fyndicatus propolu.t<br />
quen am , dicevio <strong>de</strong>bitum fuum amiíilTe,<br />
27x cundir LM;DIKT,OMS' ^EX VERO<br />
171 cundar.mandoabeocapuuio^aliisátis calümoíis,<br />
eun-.abfüiuit <strong>de</strong>clarando illum pro iudicc<br />
integemmo ,&fic mérito in via ad maiora officia<br />
Regia eiedus fuit auduor RegaI,s Cancellarix<br />
374 Granatenfís, vbi minhce munusfuum excrcet- íed<br />
qma Montanus cft,fceiici carct fortuna: prout cs?-<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
teri qui ea<strong>de</strong>mínfíimitatckbGiratit, KCC iíh refero,<br />
quia Montanus etiam fum , loci íandas Crucis 375<br />
<strong>de</strong> Valdigunna, ícd quia ita longo experimento<br />
compertum cil, vt <strong>de</strong> noliro prasíidc Azeuedo, &<br />
alüs hiftoriae narrabunt.<br />
Prseterea poterit Princeps tollere impedimeñ- 374,<br />
turo parti , ad iterum litigandum, adueríus queni<br />
fuitíentcntia translata iri audoritatem rcnudicatíc,<br />
vt tradit Baldus»> /. i.tf fi.C.<strong>de</strong>fenten. pafsts^ &<br />
. refiitfftts,:Cielos <strong>de</strong> Tapia d rMbr.<strong>de</strong> conftitmoni*<br />
hpisprincip. num. 66. quod cft lingulare. Fara los 375<br />
fleytos délas mil y quinientas. Quia non obftante<br />
quod non <strong>de</strong>tur rccuríus poftiatamfcjuentiamjpotCjft<br />
tamen Princeps tullere impcdimentum.vt parS<br />
Ijela <strong>de</strong> nouo, audiatur, vt cxpíicat Antonius Amath%<strong>de</strong>cif.<br />
%.ntiwer. vt petituro fuit nuperánoftro<br />
Rege Phiiippo <strong>III</strong>. per haneciuitatem Toletanam 37^<br />
in conceflionc milfonum aduciíum Ducem <strong>de</strong> Bejar,<br />
ad recuperandum ftatumdc Benalca^ar, cui<br />
refponíüm fuit:fyua ft* infiieia^ct
effMft. i i in rcttitutionc íuftitiíB, quía tune reftilutio coinprchendit<br />
omnia alienara, vt ind. l.fin, C. <strong>de</strong>fent,<br />
pajf. & in d^'& CíMidfitctntHm, Vhísz inl.fiquitado.n.ict.C.vn<strong>de</strong><br />
vi.Cous.vJth.l.variar.c.3. ».15.^<br />
CAp.&moneo,vt cafii/iimis<br />
precib'M Dmm füperofque omnes felicites..pr^fer-<br />
tim loeorum tutelares, mentem ab octtlerum vanttate<br />
auoces J&pe, atque in dminarum rerum contempUtione<br />
<strong>de</strong>figas: multas in templofisfilentio^ moácfiia , totique<br />
corporis habita ciuibus ad imitandum exemflumefioy<br />
ne garrulitate [frepant in tocos^ rifiusq^e foluantur ac<br />
omnino ne lafcim'm aliqmd extétt düigenter eH curandum,<br />
ne pro diuino patrocinio adqmd concurrifur fn-<br />
perum ira excitetur^cum folus eíi remottsarbitris nu~<br />
quamtibi <strong>de</strong>fisj'éatis tcmportbm quctidte Deo , & ttbi<br />
vaca in concUm,
Í70 Fraffiica §^$1. Commmmm contra Como<br />
Goniunda,dcfle(9:erc: quia virtus cius qüi oiodcratur,ac<br />
impcrat pluribus virmtis occaíioncm prarbcr,<br />
& cnm vitijs vitia dcturpat. Reges in íuo Regno<br />
funtlpccula, quibusfubdítife ipíbs intuentur, fie<br />
contemplantur: íunt hoidlogia, quibusoranesreguntur:funt<br />
norm£E,quibus omnes ducuntur . Dc-<br />
402 ñique Rexcaput Rcgm cít. i.Reg.c.iz. Cenfiituite<br />
caputfilierfim, &¿enerattopü Ifraei, 6c cxeoRcx<br />
capiti con5paratur,quoniam eseteris humanis partíbus<br />
eclfius cftjquod is fupercrainetjquemadolodum<br />
caput ©culisconftat^íiG Rex populo íuo proípiciat,<br />
& íciat quod in fe cft,cbtutu res caeteris oceultas rimetur,Aquik<br />
regijé íimilis, qui cum in aercm efícratur<br />
piíccs in profundo inatisintrorpÍGÍts& fimiliter<br />
Leo anímalium tencíirium Rex , vt non íolutn<br />
vigilans,_ fed etiam cum dorjuit oculos habet apertos,vt<br />
etíara caput,ore,nafo,atq«e auribuscomponiturjfic<br />
Prínceps,dulce,& acidum dcguftct, opti-<br />
EGumquc fenfum habeat, vt fragrantem virtutum<br />
v íuaruin odorem oleat.vt cis faueat, & vitiorum foeíoreui,vt<br />
ea puniat auribus etiam componatur, vt'<br />
hinc, in<strong>de</strong> cum attentione ac benignitate procedat,<br />
403 Be fie D.Iíicron. dcclarans verba Pfalm. le,.Domine<br />
faluum fac Regem, & exandi nos in die, in qm inaocaffenmmte.AkpóñctrmsfQtúex<br />
Hebrseo: Domine<br />
faluum fac Rcgem, vt quotiefeunque cum illo lo-<br />
404 ^uecnur nos audiat. Expofcebat populas á Deo, vt<br />
Regem.qui eos audiret,illi conee<strong>de</strong>ref ,vt íuftitiani><br />
4 05 ^ miíericordiam adminiftrare£,in quo tota pax popali.&<br />
boni Principis régimen confiftit,quiaáDco<br />
406 conftituti funt io vindidam malorumjóc bonorum<br />
•lau<strong>de</strong>m, vt nulli iniuriam faciant, autiniuftitis reditudinem<br />
per vim extorquere praBÍumantjqoia illoram<br />
ícntcntia íiuc bona, íiuc mala abfoluta eft,<br />
ñeque ad aliam fuperiorem poteftatem fubditis recurfus<br />
conceditur . Si enim iu<strong>de</strong>x inferior contra<br />
aliquem íentcntiam iniuft^m tulerit, poteft qui<strong>de</strong>m<br />
ab alio fuperiore emendan. At vero íententiaá Rfegc,<br />
vel fuo Supremo Scnatu lata nulla refugij ípes<br />
grauato relinquitur. Vn<strong>de</strong> Reges, & fupremi iudicesadftridiontenéntur<br />
vinculo vniufcuiufque ius<br />
ínuiolata3& incorrupta fi<strong>de</strong> feruandi3vndc eft coníilmm<br />
illud íaluberrimum , quod Principibus á Sa-<br />
4©7lomone, Sap.6. ttaditurin haec verba: Auditeergo<br />
Regest& imeUigite,difciteiuátcesfinmm térra, pr**'<br />
M*ea"refvos,quicgKtmetümagmtudM^<br />
liobu m turbü mtiontim , quomam data efi. a Domina<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
F I N I S .<br />
SMpmtift tnim dando fit Iwgior.<br />
Eccleíiaft. 24»<br />
yoteflivsvobis, & virtuíabaltt-fsimo, quiinterrogab'tt<br />
opera veííra, & cogitationes fcrutabttHr, quoniam eitm<br />
cjfetis miniJiriregmilUui, nonrecie indicaflis > ñeque<br />
cttjíodijiis legemtuSlttiiXy neque Jecnndum legem uei<br />
ambdajivs ^ & in 2. Paral, cap. 19. tradumui haec<br />
verba: Vi<strong>de</strong>te^qHidfacitis,non enm hominis exercetis 4°^<br />
iadicium ,fed Vei,® qmdcunqfíe iudiemerttis invos<br />
redmdabit, fittmor Domim vebtfcttm, cnm dili~<br />
gentia cmtta facitc , non eB emm apttd Deminam<br />
Deamnojlrtim iniquim > ñeque perfonammarceptio^op<br />
ñeque ckpido mnnerftm. Quod maiime illud cft atten<strong>de</strong>ndum,<br />
cum poíEt Principis coníiftoriumf <strong>de</strong><br />
bono, &a:quoiuclicai:einfpcdoiurcgentiunT3 &<br />
remoto penitus iurecluili^non curando <strong>de</strong> iuris apicibnSjVttraditNeuizan.ff/^/.So.<br />
«».39. inverfi.in-<br />
Antouúis<strong>de</strong>Amatis <strong>de</strong>ciJ.8.nit.§o.&<br />
Haecbabuí5quaedc cognitione perviam violen-4ií><br />
ti», vteunquediflererem, atque alus etiam oblata<br />
opportunitáte coroniunicanda curarem , non qui<strong>de</strong>m<br />
tanquam arguraentum aliquod ingenio meo,<br />
nunc priraum inuentum aut pioptiae induítria; viribusexcogitatam-Scd<br />
potiusvtrcm magna ex parte<br />
, á multis iara diu cognitam ac maiorum etiam<br />
probatam inftituto profeirem : nam cum vniueifa<br />
hxc longe lateque diíperfa , coefufeque diftrada<br />
' perípicerem, opera pretium vifum eft,íi nouiílimus<br />
ego ampliífimorum, & eruditiffimorum virorum<br />
opera adiutus.ea<strong>de</strong>rqgln vnum colligcie.atque ordinealiquocontexta<br />
<strong>de</strong>promere conarer, vteoclariusjfi<br />
ficripolTetjfuotempoxe oranium oculispatcrent,quare<br />
nemo exiftiwetiniuílam aliquam hoc<br />
nomine, nos lau<strong>de</strong>m affedarc, quod primi harunj<br />
fententiarum Aurores agnofeivelirous, ímoeniro,<br />
íi quidhicverum,ac non incemqio<strong>de</strong> didum inueniatur<br />
jillud non humano cuiufuis ingenio, íed Deo 4,í<br />
Omnisvirtutis aud:«ri omnino,vtpar eft.adrcribendum<br />
putamus : fi vero roendum aliquod, aut erratuminci<strong>de</strong>rit,<br />
idnoftrae imbecillitati tribuendum<br />
ceníemuSjGuiiis á eoelefti mifericordja veniamhumiliterprecatnur.<br />
illeigítur, qui fons perennis eft<br />
©mnisconfílijjdodrin^fapientiffijpru<strong>de</strong>ntiae^veritatisjcadcm<br />
gratise íu« dona pro ejtimia fuá benignitate<br />
innoftrum omnium animispurius>& abundantius<br />
ad Ecclefíae fu» fandíe robór <strong>de</strong>figere di^<br />
gnetur,cuius corredioni omnia fubücio, & fi quid<br />
impieferiptum, aut didum reperiatur, hoc ñeque<br />
fenptum^neque didum volumus.
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca
¡as<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Biblioteca<br />
•i
n<br />
WSr '<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Carlos</strong> <strong>III</strong> <strong>de</strong> <strong>Madrid</strong>. Bibliote