II. CLAUDII AUGUSTI LIBERTI - Alte Geschichte
II. CLAUDII AUGUSTI LIBERTI - Alte Geschichte
II. CLAUDII AUGUSTI LIBERTI - Alte Geschichte
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 53<br />
<strong>II</strong>. CLAUD<strong>II</strong> <strong>AUGUSTI</strong> <strong>LIBERTI</strong><br />
301 Claudia Divi Claudi l. A[---]<br />
6.34909<br />
CLAUDIAE DIVI CLAUDI L A[---] / CLAUDIAE SPEI L [---] / ANTEROS AUG LIB<br />
[---] / CONIUGI CARISSIMAE ET[---] / CLAUDIAE EUMENIA [---] NIC[---] /<br />
<strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUSQUE POSTERISQU[e eorum]<br />
302 Ti. Claudius Aug. l. Abascantus (1)<br />
6.8411 = D 1473<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDI / AUG L ABASCANTI / A RATIONIBUS / VIX ANN<br />
XLV / CLAUDIA EPICHARIS / UXOR CONIUGI / BENE MERENTI F<br />
*PIR2 C 767.<br />
303 Ti. Claudius Aug. l. Abascant(us) (2)<br />
6.14897<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS SACR / TI CLAUDI AUG L ABASCANT / ANTONIA<br />
STRATONICE / FECIT SIBI ET COLLIBERTO / SUO BENE MERENTI DE SE /<br />
ET TI IULIO TYRO VERNAE SUO / CARISSIMO ET LIBERT LIBERTABUSQ /<br />
SUIS POSTERISQ OMNIBUS EORUM / ET NONIAE STRATONICENI FILIAE /<br />
SUAE CARISSIMAE / H M H N S HUIC M D M ABEST<br />
*The nomina of those involved illustrate the interchange of slaves within the<br />
Imperial household. Antonia Stratonice (3) was a freedwoman of Antonia<br />
Minor, but has as 'collibertus' Ti. Claudius Aug. l. Abascant(us) (2), a freedman<br />
of the emperor Claudius, and as a 'verna' Ti. Iulius Tyrus (6), possibly a<br />
freedman of the emperor Tiberius, while her daughter is Nonia Stratonice (9),<br />
who derived her nomen from her father, not an Imperial freedman, and her<br />
cognomen from her mother.<br />
304 Claudia Aug. l. Acm[e] (1)<br />
10.6589<br />
CLAUDIAE AUG L ACM[es]<br />
305 [? Claudi]a Aug. l. [A]cme (2)<br />
INAV 50<br />
[---i]AE AUG L / [a]CMENIDI / TI CLAUDIUS AUG L VITALIS / CONIUX /<br />
MERITAE / ET TI CLAUDIUS / AMPELUS / FILIUS<br />
*1: the nomen 'Claudia' is most probable in view of that of husband and son,<br />
but is not certain; it could also be 'Iulia' (cf. 373, 448, 531, 592 etc.) or even<br />
'Flavia'.<br />
306 Ti. Claudius Actes (Aug. l.) lib. Acrabas<br />
10.7984<br />
See 287 (25)<br />
307 [Ti. Cla]udius Aug. lib. [Ac]ratus (1)<br />
6.33194 = D 7297<br />
[dis] MANIBU[s / ti cla]UDI AUG LIB / [ac]RATI CLAUDIA / [---] CONL<br />
CARISSIMO / [ex] CONLEGIO SCABILLARIORUM / DECURIA VI<br />
*5: scabillarii: cf. D 5271 n. 2.<br />
308 Acratus (2) (freedman of Nero; PIR 2<br />
A 95)<br />
(1) Tacitus, Ann. 15.45<br />
enimvero per Asiam atque Achaiam non dona tantum, sed simulacra numinum<br />
abripiebantur, missis in eas provincias Acrato ac Secundo Carrinate. ille<br />
libertus cuicumque flagitio promptus...<br />
Rome<br />
A B E<br />
Rome<br />
A H I<br />
Rome<br />
A B<br />
Velitrae: I<br />
Rome<br />
A B<br />
Olbia:<br />
Sard.<br />
A G<br />
Rome<br />
A I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 54<br />
(2) ib. 16.23<br />
at Baream Soranum iam sibi Ostorius Sabinus eques Romanus poposcerat<br />
reum ex proconsulatu Asiae, in quo offensiones principis auxit iustitia atque<br />
industria, et quia portui Ephesiorum aperiendo curam insumpserat vimque<br />
civitatis Pergamenae, prohibentis Acratum Caesaris libertum statuas et picturas<br />
evehere, inultam omiserat.<br />
(3) Dio Chrysostom, Orat. 31.149 (Rhodian Oration )<br />
i[ste ga;r “Akraton ejkei'non, o}" th;n oijkoumevnhn scedo;n a{pasan<br />
perielqw;n touvtou cavrin kai; mhde; kwvmhn parei;" mhdemivan, wJ"<br />
kajnqavde h|ke. lupoumevnwn d∆ uJmw'n, o{per eijkov", kata; qevan e[fh<br />
parei'nai: mhde; ga;r e[cein ejxousivan mhdeno;" a{yasqai tw'n<br />
ejnqavde. (150) ei\ta ÔRwmai'oi me;n kai; Nevrwn ou{tw ta; par∆ uJmi'n<br />
ejthvrhsan kai; semna; e[krinan.<br />
309 Claudia Acropolis Augusti lib.<br />
6.2260<br />
CLAUDIA / ACROPOLIS / <strong>AUGUSTI</strong> LIB / SACERDOS / MATRIS DEUM /<br />
FECIT SIBI ET PERENNI / CONIUGI SUO / CLADIANO / <strong>LIBERTI</strong>S<br />
LIBERTABUS POSTE/RISQUE EORUM / H M H N SEQ<br />
*'Cladianus': Chantraine 308, no. 94.<br />
310 Claudia Aug. l. Acte (= Acte Aug. l. = Acte = Acte n. = Act(e) lib.) (freedwoman<br />
of Claudius, concubine of Nero; PIR2 C 1067)<br />
(1) 6.4722<br />
[---]ITIUS [--- / ---] ACTES CA[--- / ---] QUOD NOBIS [--- / ---]NA LEGAVIT<br />
(2) 6.8693<br />
DEMETRIAE ACTS / AUG L SER ACROAMAT / GRAECAE VIX A XXXV /<br />
TROPHIMUS CUBICUL / CONSERVAE BENE MER / D M<br />
*2: 'acroamat(icae)'.<br />
(3) 6.8760 = D 1742<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS / HELIO / ACTES AUG L / LIBERTO / A CUBICULO<br />
(4) 6.8767a<br />
D M / CLAUDIO STORACI / ACTES LIB SCR CUBICULARIORUM / V A LX<br />
PATRI B M P / CLAUD STORAX<br />
*3: 'scr(iba)'.<br />
(5) 6.8767b<br />
D M / MOSCHIDI ACTES LIB / MATRI B M P / ET [g]LYTPTUS<br />
(6) 6.8791<br />
D M / THALLO ACTES N SER / CUB VI AN XX[x]<strong>II</strong> / FEC DIADUME(enus) / ET<br />
PHOCION ET / PHILETUS CONS<br />
(7) 6.8801<br />
D M / TI CLADIUS / CRESCENS / ACTES L CURSOR / MUSAE LIB / IDEM<br />
CONIUGI B M / FEC ET SIBI ET SUIS / VA XX<strong>II</strong><br />
(8) 6.8847 = D 7409<br />
D M S / CL FELICI / EUNUC(h)O / ACT LIB / V A L / LIB P B M<br />
(9) 6.8890<br />
THELYCO / EUTYCHI / ACTES AUG L L / ALUMNO A MANU / VIXIT ANN XX<br />
Rome<br />
A I L<br />
Rome:<br />
mon.<br />
Marcellae<br />
G<br />
Rome<br />
A G H I<br />
Rome<br />
B C G H I<br />
Rome<br />
A B G H I<br />
Rome<br />
C G<br />
Rome<br />
G H<br />
Rome<br />
A G H I<br />
Rome<br />
G H I<br />
Rome<br />
G H
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 55<br />
(10) 6.9002b<br />
D M / STEPHANO ACTES N / PISTORI VIX A XXIV / SATURNINUS SORORIS<br />
F CONSACRAVIT<br />
(11a) 6.9030 = D 7386<br />
D M / PHOEBI ACTES AUG L L / PROC SUMM / DEMETRIUS ET PENSATA /<br />
PARENT OPTIM<br />
(11b) 6.15410<br />
D M / CLAUDIAE ACTES L / EURYDICES / CLAUDIUS PHOEBUS / CONIUGI<br />
B MERENTI / ET PENSATA / SORORI P<strong>II</strong>SSIMAE / FECERUNT<br />
(11c) 6.34865b<br />
[---]DIAE / CLAUDIUS / PHOEBUS / CONIUGI B / MERENTI / ET PENSATA /<br />
SORORI / P<strong>II</strong>SSIMAE / FECERUNT<br />
(11d) 6.34865a<br />
D M / TI C[laudi]US / AU[g lib] / [----] / DEMETRIUS ET / PENSATA / PARENTI<br />
OPT B M<br />
*a 5, d 7:'parens' = 'brother-in-law' (Pensata is the sister of Eurydice who is<br />
wife of Phoebus; Demetrius also could be a relative of Phoebus, not necessarily<br />
his son). On the wider meanings of 'parens', see B. M. Wilkinson, Class. Journ.<br />
59, 1964, 358–61.<br />
(12) 6.10549<br />
[---] / AUG L ACTE / [ad] MARTIS<br />
(13) 6.11242<br />
D M / AGATHOPO / ACTES N SER / FELICULA / CONIUX / B M F / V A<br />
XXXV<strong>II</strong>I<br />
(14) 6.13659<br />
DIS MAN / BULIMIONI L / CLAUDIAE ACTES / FECIT DIONYSIA / COIUGI B<br />
M / VIX AN XL<br />
* Not in PIR2 C 1067; under separate entry in Solin 567.<br />
(15) 6.14942<br />
CLAUDIO / ACTES LIB / ARTEMAE / HELPIS / LIB<br />
(16) 6.14987<br />
(a) D M / TI CLAUDIO / CRISPO ACT N L / PHOEBE LIBERTA / CONIUGI B M<br />
/ FECIT V A XXXV<br />
(b) D M / TI CLAUDIUS / CRISPUS ACT N L / ET PHOEBE MATER /<br />
FORTUNATO FILIO / FECER QUI V A XV / MEN V<br />
(17) 6.15137<br />
TI CLAUDIUS / LUPERCUS / ACTES LIB<br />
(18) 6.15176<br />
DIS MANIBUS SACRU(m) / TI CLAUDIO ONESIMO / ACTES LIB CLAUDIA /<br />
FELICULA CONIUGI SUO / BENEMERENTI FECIT / VIXIT CUM EO ANNIS<br />
XXI<br />
(19) 6.15366<br />
DIS MANIBUS / CLAUDIAE ACTES AUG L L AUCTAE / TI CLAUDIUS<br />
DEMETRIUS / UXORI ET / TI CLAUDIUS EUPLASTUS / CONLIB OPTIME DE<br />
SE / MERITAE FECER<br />
(20) 6.15410<br />
See (11b) above<br />
Rome<br />
D G H I<br />
Rome<br />
E G I<br />
Rome<br />
A D G<br />
Rome<br />
A E<br />
Rome<br />
E<br />
Rome<br />
I<br />
Rome<br />
A G H<br />
Rome<br />
A G H<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
A B G H<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
A G H<br />
Rome<br />
A G<br />
Rome<br />
A D G
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 56<br />
(21) 6.17898<br />
D M / FESTIVAE ALEXANDRI / ET RESTITUTAE ACTES N / SER VERNAE / V<br />
A X M V<strong>II</strong> D X<strong>II</strong> B M F<br />
(22) 6.32269 ad 1867a<br />
TYRANNUS / ACTES L VERNA / SCRIBA LIBRARIUS / TYRANNI ET<br />
GEMINAE F / VIXIT ANNIS XXX<strong>II</strong>I / DECESSIT NICOMEDIAE / SUPERSTITE /<br />
CLAUD[ia] VITALE<br />
(23) 10.1903<br />
CLAUDIAE AUG L ACTES<br />
(24) 10.6589 = 15.7835<br />
CLAUDIAE AUG L ACTES<br />
(25) 10.7640<br />
TI CLAUDIUS SP F / GEMELLUS / VIXIT ANNIS V<strong>II</strong><strong>II</strong> / MENSIBUS <strong>II</strong><strong>II</strong> DIEBUS<br />
XV / TI CLAUDIUS ACTES L / HERMA ET CLAUDIA / IANUARIA<br />
MATERTE/RA FECERUNT<br />
(26) 10.7984<br />
HOSPITAE ACRABAE / COIUGI VIX ANN XXX / HIC SITA EST / TI CLAUDIUS<br />
ACTES LIB / ACRABAS FECIT / BENE MERENTI ET / SIBI SUISQUE<br />
POSTERIS<br />
(27) 10.8046.9<br />
ACTES AUG L / ACTES AUG L<br />
(28) 11.1414<br />
[c]ERERI SACRUM / [claudia] AUG LIB ACTE<br />
(29) AE 1981, 474<br />
ACTES AU[g l]<br />
*Acte had properties in the region of Olbia; cf. G. Sotgiu, Epigraphica 19,<br />
1957, 27f., 39f.<br />
(30) D 2595<br />
C CASSIO PAL BLAESIANO / DEC COH LIGURUM / PRINCIPI EQUITUM /<br />
IPSI FAMILIAE POSTERIS / <strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUSQUE EIUS / TI<br />
CLAUDIUS ACTES L EUTYCHUS / AMICO OPTIMO EX TESTAMENTO /<br />
EIUS FECIT<br />
(31) Tacitus, Ann. 13.12f.<br />
ceterum infracta paulatim potentia matris delapso Nerone in amorem libertae,<br />
cui vocabulum Acte fuit, simul adsumptis in conscientiam M. Othone et Claudio<br />
Senecione, adulescentulis decoris, quorum Otho familia consulari, Senecio<br />
liberto Caesaris patre genitus. ignara matre, deind frustra obnitente, penitus<br />
inrepserant per luxum et ambigua secreta, ne senioribus quidem principis<br />
amicis adversantibus, muliercula nulla cuiusquam iniuria cupidines principis<br />
explente... (13) sed Agrippina libertam aemulam, nurum ancillam<br />
aliaque eundem in modum muliebriter fremere, neque paenitentiam filii aut<br />
satietatem opperiri, quantoque foediora exprobrabat, acrius accendere, donec vi<br />
amoris subactus exueret obsequium in matrem seque Senecae permitteret, ex<br />
cuius familiaribus Annaeus Serenus simulatione amoris adversus eandem<br />
libertam primas adulescentis cupidines velaverat praebueratque nomen, ut<br />
quae princeps furtim mulierculae tribuebat, ille palam largiretur.<br />
Rome<br />
G H<br />
Rome<br />
A C G H I<br />
M<br />
Puteoli: I<br />
P<br />
Velitrae: I<br />
P<br />
Carales:<br />
Sard.<br />
A B G H<br />
Olbia:<br />
Sard.<br />
A G H<br />
Mores:<br />
Sard.<br />
P<br />
Pisae: V<strong>II</strong><br />
L<br />
Carales:<br />
Sard.<br />
P<br />
Olbia:<br />
Sard.<br />
F G<br />
AD 55
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 57<br />
(32) Dio 61.7.1<br />
ejlupei'to de; kai; hJ ∆Agrippi'na mhkevti tw'n ejn tw' / palativw/ dia;<br />
th;n ∆Akth;n majlista kurieuvousa. hJ de; dh; ∆Akth; ejpevprato me;n<br />
ejk th'" ∆Asiva", ajgaphqei'sa de; uJpo; tou' Nevrwno" e[" te to; tou'<br />
∆Attajlou gevno" ejshvcqh kai; polu; kai; uJpe;r ∆Oktaouivan th;n<br />
gunai'ka aujtou' hjgaphvqh.<br />
(33) Tacitus, Ann. 13 46<br />
[Poppaea]... nuptam esse se dictitans... at Neronem, paelice ancilla et<br />
adsuetudine Actes devinctum, nihil e contubernio servili nisi abiectum et<br />
sordidum traxisse.<br />
(34) ib. 14.2<br />
... Senecam contra muliebres inlecebras subsidium a femina petivisse,<br />
inmissamque Acten libertam, quae simul suo periculo et infamia Neronis anxia<br />
deferret pervulgatum esse incestum gloriante matre, nec toleraturos milites<br />
profani principis imperium. Fabius Rusticus non Agrippinae, sed Neroni<br />
cupitum id memorat eiusdemque libertae astu disiectum.<br />
(35) ib. 14.63<br />
tum ancilla domina validior et Poppaea non nisi in perniciem uxoris nupta...<br />
(36) Suetonius, Ner. 28<br />
Acten libertam paulum afuit quin iusto sibi matrimonio coniungeret, summissis<br />
consularibus viris qui regio genere ortam peierarent.<br />
(37) ib. 50<br />
reliquias Egloge et Alexandria nutrices cum Acte concubina gentili Domitiorum<br />
monimento condiderunt, quod prospicitur e campo Martio impositum colli<br />
Hortulorum.<br />
*Acte has the gentilicium 'Claudia' (14, 23, 24), from which also derives that<br />
of her freedmen and freedwomen (4, 7, 8, 11b = 20, 15, 16a–b, 17, 18, 19, 25,<br />
26, 29). Was Acte manumitted by Claudius or by Nero? The fact that her<br />
freedmen were 'Ti. Claudii' has no bearing on the question, despite Stein (PIR 2<br />
C 1067), as freedmen of both Claudius and Nero regularly had the praenomen<br />
'Ti(berius)'.<br />
Chantraine, 295, opts for Claudius, Boulvert, (2) 13, for Nero (cf. Hirschfeld,<br />
Kl.Schr. 523 n. 5) based on whether former slaves of Acte with the agnomina<br />
'Acteanus', 'Acteniana' passed into the Fam. Caes. while Acte was still a slave<br />
or after her manumission. None of the arguments is decisive on its own, despite<br />
Boulvert's claim that, as Acte survived Nero and her former slaves must<br />
therefore have become Imperial slaves during her lifetime, they would have<br />
done so as her vicarii rather than as her servi, i. e. while she was still a slave.<br />
The force of this is doubtful. Comparison with Ti. Claudius Aug. lib. Hermes<br />
Caenidianus (6.15110 = 481), assuming he was a former slave of Antonia<br />
Caenis the freedwoman of Claudius' mother, Antonia Minor, and subsequently<br />
concubine of Vespasian, would suggest that Acte could easily have been freed<br />
before presenting or otherwise transferring some of her slaves to the emperor.<br />
Acte is already a liberta by AD 55 when first mentioned in connexion with Nero<br />
and Agrippina by Tacitus (32). Nero was then 17. Acte's influence with the<br />
young emperor would suggest that she was older than Nero and that, despite<br />
abusive references to her as being servile by Agrippina and Poppaea (32, 33,<br />
35), she already had the status of a freedwoman, i.e. of Claudius.<br />
For the frequency of 'Acte' as a freed-slave cognomen in the 1st C. AD, see<br />
Solin 566f.<br />
AD 55<br />
AD 58<br />
AD 59<br />
AD 62
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 58<br />
311 Ti. Claudius Aug. l. Actiacus<br />
6.8412<br />
Q GRANIUS AETHER / TI CLAUDIO AUG L / ACTIACO A RATIONI[b] / AMICO<br />
CARISSIM / FECIT<br />
312 Ti. Claudius Divi Claudi lib. Actius<br />
(1) 6.4305 = D 1732<br />
TI CLAUDIUS DIVI CLAUDI LIB ACTIUS / HONORATUS CURATOR<br />
GERMANORUM / ET AEDITUUS DIANAE CORNIF COLLEGIO MAGNO /<br />
TRIB DIVAE AUGUSTAE TRICLAM CUM COLUMNIS / ET MENSIS ET<br />
MACERIA S P D D<br />
Rome<br />
F I<br />
AD 54+<br />
Rome<br />
K L<br />
(2) See 45 (3) AD 41+<br />
*Actius was a senior member (honoratus) and former office-holder (curator) in<br />
the collegium of the emperor's bodyguard (Germani, i. e. corporis custodes).<br />
He also was in charge of the temple of Diana in Rome built by L. Cornificius<br />
during the reign of Augustus (Suet. Aug. 29.5). In (2) 4 he also appears, along<br />
with a freedman of Augustus, Bathyllus (45), and two, perhaps four, freedmen of<br />
Livia, as honoratus in what was evidently a college in the household of Livia,<br />
now Iulia Augusta. This is no doubt the same as the collegium magnum<br />
trib(unorum) Divae Augustae, the general college of freedman officials (tribuni)<br />
in the household of the now deceased Livia (Diva Augusta), to which Actius<br />
donates a summer pavilion with columns, tables<br />
and enclosure. (1) is dated to AD 54 or later ('Divi Claudi lib.'), (2) to AD 41 or<br />
later ('Ti. Claud. Aug. l.'). It is possible (but I think less plausible) to take<br />
'honoratus' in (1) 2 as referring to Actius' status in the collegium magnum of<br />
Livia (as apparently does Dessau ad loc.)<br />
Cf. Diz. Epig. 2.1342–5 (curator collegii); 3.959 (honoratus). On Imperial<br />
freedmen in collegia: Boulvert (2) 236ff.
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 59<br />
313 Ti. Claudius Aegialus<br />
(1) AE 1998, 276 = C. Bruun, ZPE 122, 1998, 269<br />
[clau]DI [c]AE AUG TI CLAUDIUS AEGIALUS FE<br />
*’[c]ae(saris)’; ‘fe(cit)’.<br />
(2) Tacitus, Hist. 1.37<br />
‘septem a Neronis fine menses sunt, et iam plus rapuit Icelus quam quod<br />
Polycliti et Vatinii et Aegiali perdiderunt.’<br />
*Otho speaking immediately prior to the death of Galba.<br />
Aegialus is highly probably the same person in both (1) and (2)<br />
and, although not explicitly identified as an imperial freedman in<br />
either source, this is assumed from the context of (2), in which he<br />
appears in company with two notorious imperial freedmen, Icelus<br />
(710) under Galba, and Polyclitus (594) under Nero. The new<br />
fistula stamp (1) identifies him as originally a freedman of Claudius<br />
(Bruun, ZPE 122, 1998, 265-72), not of Nero (PIR 2<br />
A 117; cf. Solin<br />
(2) 361) under whom he later acquired wealth and influence at<br />
court. The large diameter of the pipe (1) indicates that he was<br />
involved in a significant extension of the public water supply at<br />
Ostia under Claudius, for which he probably had some<br />
administrative responsibility, rather than only as a plumbarius in<br />
charge of the actual production of fistulae, as ‘fe(cit)’ suggests<br />
(see Bruun, art cit.). This would place him and Narcissus (1) as<br />
the earliest imperial officials on fistulae from Rome and its<br />
neighbourhood. (For the latter’s involvement in the water supply<br />
and hydraulic engineering, see 529 (12), (13) and (21).<br />
314 Agathangelus (Prisci Aug. l. Gamiani) collib.<br />
6.10245<br />
See 582<br />
315 [Ti. C]laudius Aug. l. [Aga]themer<br />
6.34855<br />
[ti c]LAUDIUS AUG L / [aga]THEMER SIBI / [et ---]E HERMONIDI / [coniugi]<br />
CARISSIM[ae ---]<br />
316 Ti. Claudius Aug. l. Quir. Alcibiades<br />
10.6324 = D 1734<br />
TI CLAUDIO AUG L / QUIR ALCIBIADI QU[---] / PRAEGUSTATOR ET A<br />
C[u]/BICULO NERONIS IULIA / REGULINA EX TESTAMEN[to] / EIUS FECIT<br />
*2: 'qu[ond(am)]' or perhaps 'qu[i f(uit?)]' Dessau ad loc.<br />
317 Ti. Claudius Aug. lib. Alex(s)ander (1)<br />
6.14913<br />
TI CLAUDIO AUG LIB ALEX(S)ANDRO / ET PINNIAE SEPTIMAE / CLAUDIA<br />
SUCCESSA ET CLAUDIA OLIMPIAS / PARENTIBUS PIENTISSIMIS<br />
FECERUNT ET SIBI <strong>LIBERTI</strong>S / LIBERTABUS POSTERISQ EORUM<br />
Ostia: I<br />
I P<br />
AD 69<br />
Rome<br />
F K M<br />
Rome<br />
A<br />
Tarracina:<br />
I<br />
I M N<br />
Rome<br />
A B
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 60<br />
318 Ti. Claudius Aug. l. Alexander (2)<br />
14. 815<br />
TI CLAUDIUS AUG L ALEXANDER / SIBI ET / CARVILIAE ¢ L ARESCUSAE<br />
UXORI / <strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUS POSTERISQ EORUM OMNIBUS / IN<br />
FRONTE P XX IN AGRO P XXV<br />
319 Ti. Claud(ius) Aug. lib. Alexander (3)<br />
Epigraphica 29, 1967 [1968], 88 = AE 1968, 35<br />
TI CLAUD AUG LIB / ALEXANDER / [---- / ----] / DEDICATA / C VIPSTAN<br />
APRONIAN / C FONTEIO CAPITONE / COS<br />
320 Alexandria (? freedwoman of Nero; PIR 2 A 511)<br />
Suetonius, Ner. 50<br />
reliquias [Neronis] Egloge et Alexandria nutrices cum Acte concubina gentili<br />
Domitiorum monimento condiderunt...<br />
321 [T]i. Claudius A[l]ypus l. Caesaris<br />
3.2022<br />
L FABIUS L F SATUR/NINUS VET LEG V<strong>II</strong> [c p] F / V F SIBI ET CLAUDIAE [t]I<br />
/ CLAUDI A[l]YPI L CAESARIS / LIBERTAE EUCHE H S S / LOC DON C<br />
TITIUS / RESTITUTUS AMICUS H M H N S<br />
*4: 'l. Caesaris', the only example of this status indication; cf. Chantraine, 144<br />
n. 17, who ascribes it to avoiding the collocation 'l(iberti) libertae'. Such<br />
combinations, however, are quite normal.<br />
322 Claudia Aug. l. Amanda<br />
6.15350<br />
CLAUDIAE AUG / L AMANDAE / ACTI AUG GAMIANI / CONTUBERNALI /<br />
BENE MERENTI<br />
323 Ti. Claudius... Amaranthus<br />
6.4887<br />
TI CLAUDIUS / CAESARIS / NUMUNCLATOR / AMARANTHUS / VIX ANN<br />
XXX<br />
*Another (Ti. Claudius) Amaranthus without status indication appears in the<br />
fasti for the years AD 48 and 49 of a collegium at Antium which has a likely<br />
connection with the Fam.Caes. (6.8639 = 10 6637).<br />
324 ªTii. Klºauvv vdiio" v Sebassªttou'' 'º ' ajj jpeleuvv j vqero" v ∆Amevv vqusto" v<br />
AE 1909, 180 = IGR 4.1347<br />
ªhJ povli" ejteivºmhsen ⁄ ªTi. Klºauvdion Sebas⁄ªtou'º ajpeleuvqeron ⁄<br />
∆Amevquston ⁄ grammateva ajreth'" ⁄ e{ vneken kai; th'" eij" ⁄ auJth;n<br />
panti; kairw' / euj⁄ergesiva"<br />
325 Ti. Claudius A[ug. l.] Amianthus (1)<br />
6.5091 = AE 1949, 211<br />
TI CLAUDIO A[ug l] / AMIANTHO S[---] / VIXIT ANN XX[---] / EROS ET<br />
NATALIS FRA[tres] / FRATRI FECERU[nt]<br />
*2: 's[tructori?]' AE ad loc.<br />
326 Ti. Claudius Aug. l. Amianthus (2)<br />
6.28699<br />
VETTIA HELPIS SIBI ET / TI CLAUDIO AUG L / AMIANTHO F P<strong>II</strong>SSUMO<br />
FECIT<br />
327 Claudia Amme Phili Aug. lib. lib.<br />
AE 1946, 99<br />
See 572 (1)<br />
Ostia: I<br />
A M<br />
Rome<br />
N<br />
AD 59<br />
AD 68<br />
I<br />
Salonae:<br />
Dalmatia<br />
G M<br />
Rome<br />
A<br />
Rome:<br />
mon. vin.<br />
Codin.<br />
H I<br />
Magnesia:<br />
Asia<br />
I K<br />
Rome:<br />
mon. vin.<br />
Codin.<br />
D H I<br />
Rome<br />
C<br />
Rome<br />
D N
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 61<br />
328 Amphaeus (freedman of Claudius; PIR 2 A 567)<br />
Seneca, Apocol. 13<br />
ad Messalinam — cito rumor percrebuit Claudium venisse — convolant: primi<br />
omnium liberti Polybius, Myron, Harpocras, Amphaeus, Pheronactus, quos<br />
Claudius omnes, necubi imparatus esset, praemiserat.<br />
329 Ti. Claudius August[i l.] Amphio<br />
6.14917<br />
TI CLAUDI AUGUST[i l] / AMPHIONIS<br />
330 [Ti.] Cl(audius) Caesar. l. Anchia[lus]<br />
6.25028<br />
[t]ERTIAE PRIMA / [---] CL CAESAR L ANICHIAI / [---] HORAEUS / [---]<br />
ELEUTHERUS / [---] DANT<br />
331 [Ti. Cl]audius Anicetus (1) [Caesari]s Augusti lib.<br />
6.8758<br />
[di]S MANIBUS / [ti cl]AUDI ANICETI / [caesari]S <strong>AUGUSTI</strong> LIB / [---] A<br />
CUBICULO / [---]PALLIS FEC / [---]<br />
*3: '[Caesari]s' Chantraine 21 n. 29; '[Neroni]s' CIL.<br />
332 Anicetus (2) (freedman of Claudius; PIR 2 A 589)<br />
(1) Tacitus, Ann. 14.3<br />
obtulit ingenium Anicetus libertus, classi apud Misenum praefectus et pueritiae<br />
Neronis educator ac mutuis odiis Agrippinae invisus. ergo navem posse<br />
componi docet...<br />
(2) ib. 7f.<br />
[Seneca] respondit: perpetraret Anicetus promissa. qui nihil cunctatus poscit<br />
summam sceleris. ad eam vocem Nero illo sibi die dari imperium auctoremque<br />
tanti muneris libertum profitetur: iret propere duceretque promptissimos ad<br />
iussa... (8) Anicetus villam statione circumdat refractaque ianua obvios<br />
servorum abripit, donec ad fores cubiculi veniret... [Agrippina] respicit Anicetum,<br />
trierarcho Herculeio et Obarito centurione classiario comitatum: ac, si ad<br />
visendum venisset, refotam nuntiaret, sin facinus patraturus, nihil se de filio<br />
credere: non imperatum parricidium.<br />
(3) Dio 61.13.2–5<br />
parevdwken aujth;n ∆Anikhvtw/ ajpeleuqevrw/ wJ" kai; komiou'nti oi[kade<br />
ejpi; tou' ploivou ou| kateskeuavkei... (4) oJ Nevrwn ejpi; th;n mhtevra<br />
to;n ∆Anivkhton eujqu;" meta; tw'n nautw'n ajpevsteile: (5) toi'" ga;r<br />
dorufovroi" oujk ejpivsteuse to;n qavnaton aujth'". ijdou'sa dev sfa"<br />
ejkeivnh... th;n gastevra ajpogumnwvsasa Æpai'e,Æ e[fh, Ætauvthn,<br />
∆Anivkhte, pai'e, o{ti Nevrwna e[teken.Æ<br />
(4) Tacitus, Ann. 14.62<br />
et visus idoneus maternae necis patrator Anicetus, classi apud Misenum, ut<br />
memoravi, praefectus, levi post admissum scelus gratia, dein graviore odio,<br />
quia malorum facinorum ministri quasi exprobrantes aspiciuntur. igitur accitum<br />
eum Caesar operae prioris admonet: solum incolumitati principis adversus<br />
insidiantem matrem subvenisse; locum haud minoris gratiae instare, si<br />
coniugem infensam depelleret. nec manu aut telo opus: fateretur Octaviae<br />
adulterium. occulta quidem ad praesens, sed magna ei praemia et secessus<br />
amoenos promittit, vel, si negavisset, necem intentat. ille insita vaecordia et<br />
facilitate priorum flagitiorum, plura etiam quam iussum erat fingit fateturque<br />
apud amicos, quos velut consilio adhibuerat princeps. tum in Sardiniam<br />
pellitur, ubi non inops exilium toleravit et fato obiit.<br />
Rome<br />
Rome<br />
a F<br />
Rome<br />
F I<br />
AD 59<br />
I N R<br />
AD 62
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 62<br />
(5) Suetonius, Ner. 35.2<br />
[Octaviam] denique occidit sub crimine adulteriorum adeo inpudenti falsoque, ut<br />
in quaestione pernegantibus cunctis Anicetum paedagogum suum indicem<br />
subiecerit, qui fingeret et dolo stupratam a se fateretur.<br />
333 Ti. Claudius Aug. l. Anoptes<br />
14.3743<br />
TI CLAUDIO AUG L / ANOPTI / ET IULIAE PANNYCHIDI / PARENTIBUS<br />
334 Anteros Aug. lib.<br />
6.34909<br />
See 278<br />
335 [Ti.] Claudius Aug. lib. Antigon[us]<br />
6.15862<br />
DIS MANIBUS CLUTUR[ia] / (h)YPERETHUSA FECIT SIBI ET [ti] / CLAUDIO<br />
AUG LIB ANTIGON[o] / CONIUGI SUO BENE MERENTI ET / SUIS<br />
336 Ti. Claudius Aug. l. Antiochus<br />
6.14927<br />
TI CLAUDIUS AUG L / ANTIOCHUS / FECIT SIBI ET / TI CLAUDIO /<br />
ANTIOCHO / FILIO SUO<br />
337 Antipater Aug. l.<br />
10.6638c = I. It. 13.2.26; cf. Chantraine 342ff.<br />
Fasti magistrorum collegii Antiatini<br />
Pag. I.3.4ff.<br />
[cn acerro]NIO C PONTIO COS /<br />
[---] <strong>II</strong> A SUPELLECTILE / [---] ATRIENSIS / [---]CNIUS ATRIENSIS / [---]X<br />
ATRIENSIS / [---] EX D D ALLEC HS ∞ ATR / (10) [---]AEUS TOP / [? hy]MNUS<br />
PEDIS(e)Q DELP / [---]IRTUS L A BY<br />
*9: 'allec(tus)'; 10: 'top(iarius)'; 11: 'Delp(ianus)'; 12: 'by(bliothece)'.<br />
Pag. <strong>II</strong>.2<br />
M AQ(u)ILA I[uliano] / P NONIO ASPREN[ate cos] /<br />
EPAPHRODITUS CHR[est] / EROS GLUTINAT / APHRODISIUS [g]LUTINAT /<br />
DORUS ATR /<br />
C CAESARE AUG GERMANICO / L APRONIO CAESIANO CO[s] /<br />
ANTHUS TOP <strong>II</strong> / (10) TIRO ATRES / [---]S T[op] / ONESIMUS MEDIC /<br />
EPAPHRODITUS CHREST <strong>II</strong> / EPAPHRODITUS TERTIAN / PRO MAGI EX D<br />
D HS ∞DC / SPERATUS LIBER MARG /<br />
[c] CAESARE AUG GE[rm cos] /<br />
DELPHUS PROCU[rat] / [--- ]<br />
*16: 'liber(tus) marg(aritarius)'; 'Liber(alianus?)' Chantraine 343.<br />
Pag. <strong>II</strong>.3<br />
[--- / fe]LIX [c]AESAR/ MENSOR / [e]X D D PRO MAG HS ∞DC / [ti cl]AUDIUS<br />
NESSUS <strong>II</strong> / [ti cla]UDIUS HERMES / [---]A[-]HUS ATRI[a]RI / [---]IGUS<br />
SEXTIONINUS / [ex] D D PRO MAG HS ∞DC / PRIMUS SUBVIL / (10)<br />
ATTALUS FULVIAN TECT /<br />
TI] CLAUDIO CAESARE AUG / [c] CAECINA LARGO COS /<br />
[---] POLIT / EUCRATUS TOP / [stabi]LIO ATR / [---]NTHUS TOP / SALVIUS<br />
POLIT / INGEN[uus to]P<br />
Tibur: I<br />
A B<br />
Rome<br />
A B E<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
B<br />
Antium: I<br />
F I N<br />
AD 37<br />
AD 38<br />
AD 39<br />
AD 40<br />
AD 41<br />
AD 42
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 63<br />
TI CLAUDIO CAESARE AUG COS / (20) L VITELLIO <strong>II</strong> /<br />
ZELUS AUG LIN[t] / CLAUD ATIMETUS A BYB / LYSIMACHUS AEDIT VERN<br />
ANT / PRINCEPS TABELLAR / TANTALUS TOP /<br />
T STATILIO TAURO P PO[mpon]IO SECUDO COS /<br />
TRYPHO ATR <strong>II</strong> / PHILETUS AEDITU(u)S FORTUNARUM [ii] / CHRESIMUS A<br />
BYB I / (30) FELIX CAMP I / [a]GATHOPUS TEC I / VENUSTUS SPEC I /<br />
ANTIPATER AUG L EX D D HS ∞/[---]<br />
*13: 'polit(or)'; 21: 'lin[t(io)]'; 23: 'Ant(iatinus)'; 30: 'camp(sarius)'; 32:<br />
'spec(lariarius)'.<br />
Pag. <strong>II</strong>I<br />
[---] / TI IULIUS GRAPTI F NATA[lis] / TI CLAUDIUS ROMANUS / BATHYLLUS<br />
VER CAPR A BYBL / PRIMUS HILARIAN A SUPELL / ARGAEUS GYBER<br />
CENSORIN/ SECUNDUS TEC EUPORIANUS / ZORA ATR / SEPUNIUS<br />
CLARUS EX D D HS ∞ ∞ /<br />
Q VERANIO / (10) A POMPEIO GALLO COS /<br />
HELIUS ATR / HERM[es l]APID / TI [claud c]HRYSAO / PHIL[---] PAVIMEN /<br />
SATURNINUS SPHAER / GORA ATR(i)EN /<br />
C ANTISTIUS VETUS / M SUILLIO NERULLINO COS /<br />
MYRO AUG L PICTOR / (20) FELIX AUG L TUSCUL/ ANTEROS TEGUL /<br />
EUPHEMUS [p]ALLAN DISPEN / IANUARIUS PI[c]TOR / APOLLONIUS ATR /<br />
TI CLAUDIO AUGUSTO V / SER CORNELIO ORPHITO COS /<br />
NYMPHIUS DELPIAN SUBVIL / AGA[t]HOPUS ON[esi]M MEDIC / [---]US<br />
TOP / (30) [---]IUS ALIA A CORIN[this / venustus s]PECLAR <strong>II</strong> / [---] DIVAE<br />
AUGUSTAE L MED / [---]US FAVON THER<br />
*6: 'tec(tor)'; 14: 'pavimen(tarius)'; 15: 'sphaer(ista)'; 30: 'Alia(nus?)'; 33:<br />
'Favon(ianus)'; 'ther(marius)'.<br />
These fasti were found in a room of the Imperial villa at Antium. It is wrong,<br />
however, to assume, with Degrassi (I. It. ad loc.), Hülsen and others, that all the<br />
magistri of this collegium consist exclusively of freedmen and slaves belonging<br />
to the emperor Gaius or Claudius. Only three freedmen and two slaves with<br />
the Imperial status indication, and one freedman of an Augusta appear in over<br />
60 names, and some cannot belong to the Fam. Caes. at all, e. g. Ti. Iulius<br />
Grapti f. Natalis (<strong>II</strong>I.1) who is freeborn, and Sepunius Clarus (<strong>II</strong>I.8). See<br />
Chantraine 342ff. for a good discussion.<br />
338 Ti. Claudius Aug. l. Apelles<br />
6.9183 = D 7501<br />
L CALPURNIO DAPHNO / ARGENTARIO / MACELLI MAGNI / TI CLAUDIUS<br />
AUG L / APELLES ET / ASCONIA QUARTA / PROPINQUO CARISSIMO /<br />
FECERUNT<br />
339 Ti. Claudius Aug. l. Aphrodisius<br />
6.14932<br />
DIS MANIB / TI CLAUDIO AUG L / APHRODISIO TI CLAUDIUS /<br />
PLAETORIANUS FILIUS / SIBI ET <strong>LIBERTI</strong>S / LIBERTABUSQUE POSTERISQ<br />
/ EORUM<br />
AD 43<br />
AD 44<br />
AD 48<br />
AD 49<br />
AD 50<br />
AD 51<br />
Rome<br />
a E<br />
Rome<br />
B
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 64<br />
340 Ti. Claudius [Aug. l.?] Apollinaris<br />
6.32468<br />
TI CLAUDIUS [aug l?] / APOLLINARIS / MINISTER AL[mae] / VENERIS EX<br />
HO[rtis] / SALLUSTIAN[is] / TESTAMENTO FI[eri] / IUSSIT ET / [i]U[l]IAE<br />
THYADI / [cont]UBERNALI<br />
*Chantraine 387 + n. 139; cf. id. 385–8 on 'Veneria' as an occupational title in<br />
the Fam. Caes.<br />
341 Arphocras Aug. libertus<br />
6.9016<br />
SECURITATI SACR / IULIA PHOEBE SIBI ET / TI CLAUDIO NARDO / ET<br />
ARPHOCRAE AUG LI/BERTIS PROCURATOR / CONIUGIBUS SUIS DE[--]<br />
*Not the same as (H)arpocras (449); cf. PIR2 H 16.<br />
342 Claudius Actes (Aug. l.) lib. Artemas<br />
6.14942<br />
See 287 (15)<br />
343 Ascanius Aug. l./[Ca]esaris Au[g. l. Ant]iochianus<br />
(1) 6.8933 = D 1689; see also 476 (1) & 1246<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIO IANUARIO / GRATIANI / NOMENCLAT AUG /<br />
PATIENS AUG L TABUL / MESORUM AEDIFICIOR / ASCANIUS AUG L A<br />
CONMENT / RAT HEREDITAT / AMICO BENE MERENTI<br />
(2) 6.8633<br />
[---] ASCANI[o / ca]ESARIS AU[g l / ant]IOCHIANO A CO[---] / [---]A FAUSTA<br />
UXO[r ---] / [feci]T / [in fr] P XVI IN A[gr p ---] / SMYRNAE MERITAE<br />
SACERDOTI [---]<br />
*For discussion of the date and the identifications involved: Chantraine 300,<br />
no. 44; 316, nos. 169–170; 340 n. 333; Weaver 50 n. 2.<br />
344 Ti. Claudius Aug. l. Asclepiades<br />
3.456 = IGR 4.957 = I. Chios 377<br />
CLAUDIA AUG LIBERTA TERTULLA SIBI ET / TI CLAUDIO AUG L<br />
ASCLEPIADI VIRO / SUO MONUMENTUM CUM CAMARA / S P F H M H N S<br />
IN FRONTE PEDES / CXX<strong>II</strong>S ET IN AGRO P CXV<strong>II</strong>IS<br />
Klaudiva Sebastou' ajpeleuqevra Tertuvlla ⁄ eJauth' / kai; Ti Klaudivw/<br />
Sebastou' ajpeleu⁄qevrw/ ∆Asklhpiavdh/ ajndri; ijdivw/ ejk tw'n ⁄ ijdivwn<br />
mnhmei'on su;n th' / kamavra/ ejpoivhsen<br />
[fundus uti est opti]MUS MAXIMUSQUE [cum] AEDIFIC<strong>II</strong>S SUIS HUIC<br />
MONUMENTO [cedit]<br />
345 Ti. Claudius Aug. l. Astius<br />
6.34859<br />
TI CLAUD<strong>II</strong> AUG L AST<strong>II</strong><br />
346 Ti. Claudius Aug. l. Ater[---]<br />
6.14945<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIO AUG L ATER[---] / CONIUGI KARISSIMO ET / L<br />
TREBONIO FUNDANDO / FILIO PIENTISSIMO / TREBONIA OEANTHE /<br />
EMIT SIBI ET SVIS / <strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUSQUE / POSTERISQUE EORUM<br />
347 Ti. Claudius Athenodorus Aug. l.<br />
6.8898<br />
D M / TI CLAUDIO / ATHENODORO / AUG L MEDICO / ULPIA IOTAPE /<br />
CONIUGI<br />
Rome<br />
A I<br />
Rome<br />
A I L<br />
Rome<br />
a G<br />
Rome<br />
AD 100+ ?<br />
F I<br />
Rome<br />
A I M S<br />
Chios:<br />
Asia<br />
A M<br />
Rome<br />
Rome<br />
A B<br />
Rome<br />
A I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 65<br />
348 Ti. Claudius Aug. l. Athictus<br />
Unpublished, Antiquarium Comunale<br />
See Solin 848<br />
349 Atimetus (1) Aug. l.<br />
6.15131<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDI{O} TI F PAL IULIANI / FIL<strong>II</strong> P<strong>II</strong>SSIMI / ATIMETUS<br />
AUG L ET IULIA / CYPARE PARENTES / ANNUM XIX INGRESSO FECER<br />
350 Atimetus (2) (Ti. Claudi Aug. l. Felicis Scapulani) l.<br />
6.10302 = D 7352<br />
See 431 (2)<br />
351 Atticus Aug. lib.<br />
(1) 6.8410<br />
(a) DIS MANIB / FORTUNATI ATTICI / AUG LIB A RATIONIB / LIB TABULAR /<br />
FRUCTUS IMP CAESARIS / DOMITIANI AUG / GERMANIC / ATTICIANUS<br />
TABULAR / A RATIONIB AMICO CARISSIMO<br />
(b) DIS MANIBUS / CINNAE / SODALIS CARISSIMI<br />
(2) 10.6640 = D 3338<br />
CLAUDIA ATTICA / ATTICI AUG LIB A RATIONIB / IN SACRARIO CERERIS<br />
ANTIATINAE / DEOS SUA IMPENSA POSUIT / SACERDOTE IULIA<br />
PROCULA / IMP CAESAR DOMITIANO / AUG GERMANIC XI COS<br />
*PIR 2 A 1336. Atticus was almost certainly manumitted by Claudius or Nero,<br />
not by a Flavian emperor, despite the dating of (1) and (2) above and the fact<br />
that at least one of his former slaves, T. Flavius Aug. l. Epaenus Atticianus<br />
(6.18049 = 801), is a Flavian freedman. Atticus' former slave, Epaphra Aug.<br />
lib. Atticianus (388), has three sons who are freeborn with the nomen 'Claudius',<br />
which cannot be derived from their mother Herennia Secunda. He had<br />
therefore become a slave of Nero (or Claudius) and then freed by AD 68. It is<br />
highly unlikely that Atticus himself was still an Imperial slave in 68. He most<br />
likely succeeded the father of Claudius Etruscus as a rationibus by AD 84/5.<br />
Claudia Attica in (2) above is most likely to be his daughter, not his wife. See<br />
Weaver 149f., 216f.; Chantraine 303f.<br />
352 Claudia Actes Aug. l. l. Aucta<br />
6.15366<br />
See 287 (19)<br />
353 Ti. Claudius Aug. l. Auctus<br />
6.11853<br />
ANTHEA TI CLAUDI / AUG L AUCTI / SOROR CHLOES ET / HYGIAE<br />
*2f.: 'Aucti (coniunx), soror Chloes...', rather than 'Aucti (ser.)...'.<br />
354 Ti. Claudius Aug. l. Auxetus<br />
6.15580<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS / CLAUDIAE SAECLARI / VIX AN X M <strong>II</strong> D V / TI CLAUDIUS<br />
AUG L / AUXETUS PATRONUS / P<strong>II</strong>SSIMAE SIBI FECIT<br />
Rome<br />
Rome<br />
A B H M<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
c. AD 84<br />
G I N<br />
Antium: I<br />
B F I L M<br />
N<br />
AD 85<br />
Rome<br />
A F G<br />
Rome<br />
A D<br />
Rome<br />
G H
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 66<br />
355 ? Ti. Claudius Aug. lib. Avitus<br />
6.8634 = D 1697<br />
TI CLAUDI AUG / LIB AVITI IMBI/TATORIS ET T AE/LI AUG LIB THEO/DOTI<br />
ADIUTO/RIS A COGNIT / ET SCETASIAE / OCTAVIAE FILIS / CARISSIMIS /<br />
ANTONIA RHODINE / MATER FECIT<br />
*The date of the inscription, which—impossibly—appears to involve two<br />
brothers as freedmen respectively of Claudius/Nero and of Antoninus Pius in<br />
the same inscription, is unlikely to be Claudian, as proposed by Boulvert (at (1)<br />
95f. n. 29; cf. Hirschfeld 329 n.6) or even late 1 st C. The suggestion that<br />
Antonia Rhodine was a freedwoman of Antonia Minor the mother of Claudius,<br />
and that her slave-born son, Theodotus, was a gift by Antonia to Aelia Paetina<br />
during her marriage to Claudius (AD 27-37) and that, when he subsequently<br />
entered the service of the emperor, upon manumission by Claudius he was<br />
permitted to retain the gentilicium of Paetina as an honour to her, is effectively<br />
dismissed by Chantraine (83 & n. 93). For the Antonine date and commentary,<br />
see [1685*]: T. Aelius Theodotus.<br />
The names of the children of Antonia Rhodine present three different nomina<br />
gentilicia (Claudius, Aelius, Scetasia), all of which differ from hers, while the<br />
two sons have the imperial status indication (‘Aug. lib.)<br />
which—impossibly—appears to involve two brothers as freedmen of<br />
Claudius/Nero and of Antoninus Pius in the same inscription. Weaver (35f. and<br />
CQ 15, 1965, 323f.) and Chantraine (77ff.) opt for the Antonine date; Boulvert<br />
for a Claudian date. For the arguments see Weaver<br />
vdh" v oJJ J J Kaiivv vssaaro" v ajj jpeleuvv j vqero" v<br />
SEG 8.794.iii.31ff.<br />
OiJ ªde; bºasilikoi; grammatei'" kai; kwmogrammatei'" kai;<br />
topogramm⁄ªatºei'" kata; nomo;n pavnta o{sa dapana'tai ejk tou'<br />
nomou' eij" tivna ⁄ ajãpoÃpevpraktai paralovgw" h] a[llo tªiº<br />
ajnagrafªevºsqwsan kai; ejn hJªmevrºai" ⁄ eJxhvkonta ejpidovtwsan, oiJ d∆<br />
ejpi; th'" Qhbai?do" dia; tetramhvnou, eij" ta; ⁄ logisthvria kai; pro;"<br />
Baasileeivv vdhn v to;; ;n ; Kaivv vsaro"" v ajj jpeleuvv j vqeron, v t(o;)n ejpi; ⁄ tou'<br />
logisthrivou, kai; tou;" ejglogista;" pempevtwsan, i{n∆ ejavn ti para;<br />
to; div⁄kaion lelogeumevnon h] pepragmevnon h/ \, tou'to diorqwvsomai...<br />
(66) keleuvw de; kaªi; ⁄ tou;" trºpezeivta" tw'n nomw'n tw'n ⁄<br />
ªajrgurikºw'n lovgwn ajnagrafh;n ejpike⁄ªfalaioºumevnou" pevmpein ejmoi;<br />
th' / kai; ⁄ ª.
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 67<br />
358 Tiberius Claudius Augusti l. Bianor<br />
6.28269<br />
VALERIA ¢ LIBERTA / SABINA VIXIT ANNOS / XL<strong>II</strong>I TIBERIUS CLAUDIUS /<br />
<strong>AUGUSTI</strong> L BIANOR ET TI / CLAUDIUS TI ILIUS / BIANOR NATUS<br />
MERENTI / DIS M<br />
359 Ti. Claudius Aug. lib. Bioticus<br />
6.14950<br />
D M / SACRUM / TI CLAUDIUS AUG / LIB BIOTICUS / FECIT SIBI ET / IULIAE<br />
DONUSAE / ET <strong>LIBERTI</strong>S / LIBERTABUSQUE / SUIS POSTERISQUE /<br />
EORUM / PRAETER NYMPHEN / IN FR P XXX IN AGR P XXX<br />
360 Ti. Clau[dius Aug. l.] Blastus<br />
6.4017<br />
TI CLAU[dio aug l] / BLASTO [procurat] / A REGION[ibus urb]<br />
*For restorations, cf. 346 & 517.<br />
361 Boter (freedman of Claudius; PIR 2 B 147)<br />
Suetonius, Claud. 27.1<br />
liberos ex tribus uxoribus tulit: ex Urgulanilla Drusum et Claudiam... Claudiam<br />
ex liberto suo Botere conceptam, quamvis ante quintum mensem divortii natam<br />
alique coeptam, exponi tamen ad matris ianuam et nudam iussit abici.<br />
362 Ti. Claudius Aug. lib. Bucolas<br />
(1) 11.3612 = D 1567<br />
TI CLAUDIUS AUG LIB BUCOLAS PRAEGUSTATOR TRICLINARC / PROC A<br />
MUNERIB PROC AQUAR PROC CASTRENSIS CUM Q CLAUDIO /<br />
FLAVIANO FILIO ET SULPICIA CANTABRA MATRE D [d]<br />
(2) 15.7279 = D 8679<br />
IMP DOMITIANI CAES{S}ARIS AUG GERMANICI / SUB CURA BUCOLAE L<br />
PROC TI CLAUDIUS PHILETAERUS FEC<br />
(3) 15.7280<br />
XX¢ DOMITIANI CAESARIS AUG GER[ma]NICI / SUB CURA BUCOLAE<br />
PROC FORTUNATUS LIB FECIT<br />
*PIR 2 C 819. For his (Flavian) career: Weaver 274; Boulvert (2) 122 n. 68;<br />
127.<br />
363 Bulimio l. Claudiae Actes<br />
6.13659<br />
See 287 (14)<br />
364 Ti. Claudius Burrus<br />
15.7897<br />
(a) TI CLAUDI BURRI<br />
(b [---]M BURRUS<br />
*PIR2 B 176; cf. id. C 951a. Not to be identified with the Burrus = Beryllus in<br />
Josephus, AJ 20.183f.; see 334.<br />
365 Ti. Claudius Aug. lib. Calamus<br />
6.14954<br />
TI CLAUDIUS AUG / LIB CALAMUS<br />
Rome<br />
A B H<br />
Rome<br />
A G M<br />
Rome:<br />
mon.<br />
Liviae<br />
I<br />
B<br />
AD 20<br />
Caere: V<strong>II</strong><br />
B C I<br />
Rome<br />
AD 84<br />
F I N P<br />
Rome<br />
AD 84<br />
F I N P<br />
Rome<br />
A G H<br />
Rome<br />
P<br />
Rome
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 68<br />
366 Ti. Claudius Aug. l. Callistus (1)<br />
6.4058<br />
TI CLAUDIO / AUG L / CALLISTO / DEC XENIAE / CAESARIS LIB / DEC [---]<br />
*Chantraine 144 n. 15.<br />
367 Ti. Claudius Aug. l. Callistus (2)<br />
AE 1977, 28<br />
TI CLAUDIO AUG L / CALLISTO AEDITUO TEMPLI / SERAPEI / CLAUDIA<br />
SEVERA / CONIUGI BENE / MERENTI FECIT<br />
*Cf. NS 1975, 222–32. On aeditui in the Fam. Caes.: Boulvert (1) 55ff.<br />
368 Ti. Claudius Aug. l. Capito Diodorian(us)<br />
AE 1902. 78 = EE 9.383, no. 606<br />
IVN[oni r]EG[inae] / TI CLAUDIUS AUG L / CAPITO DIODORIAN / CLAUDIA<br />
EMMA / CLAUDIUS ATTICUS / CLAUDIUS FELIX / SEVIRI AUGUSTALES /<br />
[dono] DED<br />
*Chantraine 310, no. 110.<br />
369 [Ti. Cl]audius [Au]g. l. Castor<br />
6.4021<br />
[ti cl]AUDIO / [au]G L CASTORI / [a r]EG URB<br />
*Cf. 337 & 517<br />
370 Claudia Aug. l. Cedne<br />
6.37752<br />
See 239<br />
371 Ti. Claudius Caesaris l. Celer (1)<br />
6.8711 = D 7803<br />
SECUNDA / LIVILLAES / MEDICA<br />
TI CLAUDIUS / CAESARIS L / CELER AEDITU(u)S / A VESTA<br />
372 Celer Neronis Augusti l.<br />
6.14647 = 34085<br />
CELERI / NERONIS / <strong>AUGUSTI</strong> L / A[rchitect?]O<br />
*Possibly the same as Nero's architect in Tacitus, Ann. 15.42: 'magistris et<br />
machinatoribus Severo et Celere'; cf.PIR2 C 619.<br />
Rome:<br />
mon.<br />
Liviae<br />
F Q<br />
Rome<br />
A I L<br />
Lanuvium:I<br />
F K L S<br />
Rome:<br />
mon.<br />
Liviae<br />
I<br />
Rome<br />
A B N<br />
Rome<br />
A I L<br />
Rome<br />
I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 69<br />
373 ? Ti. Claudius Aug. l. Censorinus<br />
6.15317<br />
D M / TI CLAUDIO VITALIONI FILIO / KARISSIMO QUI VIX ANN XI / M V<strong>II</strong> D<br />
X<strong>II</strong>I FECIT / P AELIUS AUG LIB IANUARIUS PATER / ET CLAUDIAE<br />
SUCCESSAE CONIUGI / BENE MERENTI ET INCOMPARABILI FEMINAE /<br />
CUM QUA VIX ANN XXXI CUIUS NULLA CUPIDITATE / EST EXPERT ET TI<br />
CLAUDIO AUG L CENSORINO FILIO / KARISSIMO ET SIBI ET SUIS LIB<br />
LIBERTABUSQ POSTERQ / EORUM<br />
A nomenclature problem arises similar to that in 6.8634 = D 1697 (see above<br />
355*: Ti. Claudius Avitus). Two imperial freedmen, Ti. Claudius Censorinus and<br />
P. Aelius Ianuarius, with nomina of emperors widely separated chronologically,<br />
viz. Claudius/Nero and Hadrian, both appear in the same inscription, In this<br />
case, however, the date is not in question; it is accepted as Hadrianic (or<br />
possibly Antonine). It differs importantly, however, in that here, instead of two<br />
brothers, there is a father and son relationship, the son seemingly manumitted<br />
by Claudius or Nero, the father by Hadrian, i.e. a minimum of 49 years later.<br />
Boulvert (2) 55-6& n. 329, defends this difficult chronology; Weaver, CQ 15,<br />
1965, 323-5, and Chantraine 86-7 invoke a mid-2 nd C. use of the SC<br />
Claudianum to explain the irregular nomen of Claudius Censorinus.<br />
For further discussion, see 1603*: P. Aelius Ianuarius (3).<br />
374 Cerdo Ti. Claudi Germanici Aug. l.<br />
NS 1922, 413, no. 25<br />
CERDO TI / CLAUDI GER/MANICI AUG L<br />
375 Ti. Claud(ius) Aug. l. Cerinthus<br />
13.2969<br />
TI CLAUD AUG L / CERINTHO ET CL / VENUSTAE IULIA / C F SUCCESSA<br />
HERES / EX TESTAMENTO<br />
376 Ti. Claudius Aug. lib. Chius<br />
6.8782<br />
TI CLAUDIO AUG LIB CHIO CUBICLARI / VIXIT ANNIS XXXVI / IULIA<br />
FELICULA CONIU[gi] SVO BENEMERENTI / FECIT ET SIBI ET SUIS IN<br />
FRONTE P [---]S IN AGRO [---]<br />
*Cubicularii in the imperial household were mostly slaves. Chius, however, at<br />
36, had reached comfortably beyond the usual age for manumission. For<br />
freedmen cubicularii under the Julio-Claudians, see the lists in Boulvert (1) 30f.<br />
n.91 & 82f. n.476, and on the distinction between cubicularius and a cubiculo,<br />
id. 241-7.<br />
377 Ti. Claudius Aug. l. Chryseros<br />
6.5318<br />
DIS MANIB / TI CLAUDI AUG L / CHRYSEROTIS / ET IULIAE THEO/NOES ET<br />
CLAUDIAE / DORCADIS<br />
378 Ti. Claudius Aug. lib. Classicus<br />
AE 1972, 574 = I. Eph. 852 = SEG 1980, 1308; cf. AE 1982, 862<br />
TI CLAUDIO AUG LIB / CLASSICO / DIVI T A CUBICULO ET PROC /<br />
CASTRENSI DIVI NERVAE / PROC A VOLUPTATIBUS / IMP NERVAE<br />
TRAIANI CAESARIS / AUG GERMANICI DACICI PROC / A VOLUPTATIBUS<br />
ET AD LUDUM MA/TUTINUM ET PROC ALEXANDREAE / C IULIUS<br />
PHOTINUS CELER ADIUTOR / IN PROCURATIONE ALEXANDREAE / OB<br />
MERITA EIUS<br />
Rome<br />
C D H<br />
Rome<br />
Agedincu<br />
m: Gall.<br />
Lugd.<br />
A F<br />
Rome<br />
A H I<br />
Rome:<br />
mon. vin.<br />
Codin. 2<br />
A B<br />
Ephesus:<br />
Asia<br />
F I K N
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 70<br />
379 TTibevv<br />
ÔH ªbºoulh; kai; oJ dh'mo" ejteivmhsan ⁄ Ti Kl Sebastou' ajpeleuvqeron<br />
⁄ Klavssikon qeou' Tivtou ejpi; tou' ⁄ koitw'no" kai; ejpivtropon<br />
kas⁄trhvsion qeou' Nevroua ejpivtro⁄ªponº ejpi; tw'n ajpolauvsewn<br />
Auj⁄ªtokºravtoro" Nevroua Traianou' ⁄ Kaivsaro" Sebastou'<br />
Germanikou' ⁄ ªDºakikou' ejpivtropon ejpi; tw'n ⁄ ªajpºolauvsewn kai;<br />
louvdou ma⁄ªtouºteivnou kai; ejpivtropon ka⁄qoliko;n ejn ∆Alexandreiva/ ⁄<br />
ªGº ∆Iouvlio" Fwteino;" Kevler boh⁄qo;" aujtou' genovmeno" ejn<br />
∆Alexan⁄dreiva/ to;n i[dion eujergevthn<br />
*Discussion of this remarkable career has been understandably extensive:<br />
see AE, SEG ad locc.; Weaver, Antichthon 14 (1980), 150–5; Boulvert, ZPE 43,<br />
1981, 31–41; and, most recently, C. Bruun, ZPE 82, 1990, 271–85. Photinus<br />
appears again in I. Eph. 690.<br />
vrio" v Klauvv vdªio"º v Sebaastou'' ' ' ajj jpeleªuvv j vqero"º v KKlhvv vmh" v<br />
(1) AE 1968, 489 = I. Eph. 853<br />
ÔH boulh; ªkai; oJ dh'mo"º ⁄ ejteivmhªsanº Tibevrion Klauvdªionº ⁄<br />
Sebastou' ajpeleªuvqeronº ⁄ Klhvmenta ⁄ ejpivtropon Aujtoªkravtoro"º ⁄<br />
Domitianou' ªKºaivsaªro"º ⁄ Sebastou' Germaniªkou'º ⁄ dihnekh'<br />
poiouvmenªon th;nº ⁄ pro;" th;n qea;n eujsev vbeiaªnº ⁄ kai; th;n pro;" th;n<br />
povlin ⁄ khdemoªnºivan ⁄ ªpºoihsamevnou th;n ajnavqªeºsªinº ⁄ tªoºu'<br />
ajndriavnto" ejk tw'ªvn ijdivwnº ⁄ Paramovnou tou' ∆Apolªlºwnivªou'º ⁄ tou'<br />
ÔErmogevnou" ajndro;" ªejn pavº⁄sai" ai|" pepoivhtai lªeºitoªurºgivaiª" ⁄<br />
fºiloteivmou ª
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 71<br />
384 Ti. Claudius Aug. lib. Corinthus<br />
6.8551 = D 1758<br />
TI CLAUDIO / AUG LIB / CORINTHO / A VESTE REGIA / HERMES LIB /<br />
PATRONO SUO / B M FECIT<br />
385 Ti. Claudius Aug. l. Cosmus Clarianus<br />
6.4741<br />
[cl]AUDIA TYCHE FECIT / TI CLAUDIO AUG L / COSMO CLARIANO /<br />
PATRONO SUO B M<br />
386 Crescens (1) (freedman of Nero; PIR 2 C 1576)<br />
Tacitus, Hist. 1.76<br />
idem Africae obsequium, initio Carthagine orto neque expectata Vipstani<br />
Aproniani proconsulis auctoritate: Crescens Neronis libertus (nam hi malis<br />
temporibus partem se rei publicae faciunt) epulum plebi ob laetitiam recentis<br />
imperii obtulerat, et populus pleraque sine modo festinavit. Carthaginem<br />
ceterae civitates secutae.<br />
387 Ti. Cla(u)dius Crescens (2) Actes l.<br />
6.8801<br />
See 287 (6)<br />
388 Ti. Claudius Crispus Act(es) n. l.<br />
6.14987<br />
See 287 (16)<br />
389 [Ti. Cl]audius Aug. l. Dalus<br />
6.14990<br />
[ti cl]AUDIUS AUG L DALUS / FECIT MOSCHO L ET / VERNAE SVO ET<br />
DELICIO / VIXIT ANNIS V<br />
390 Ti. Claudius Neronis Aug. l. Daphnus<br />
14.2780<br />
TI CLAUDIUS NERONIS / AUG L DAPHNUS FECIT / TI CLAUDIO ONIRI AUG<br />
L L / DOMESTICO ET MOSCHIDI / CONTUBERNALI EIUS QUI{I} / QUONDAM<br />
FUERANT EIUS / ET SIBE (!) GRATIAS RET{T}ULERINT / OB MERITIS<br />
SUI{I}S<br />
391 Ti. Claudius Aug. l. Daus<br />
11.3885 = D 1643<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS / TI CLAUDI AUG L / DAI / TABULARI RATIONIS / PATRIMONI<br />
/ CAESARUM / VIXIT ANNIS LIX / SERVILIA APHRO / CONIUGI CARISSIMO /<br />
SERVILIAE / APHRONI / PIENTISSIMAE<br />
392 Demetrius Aug. l.<br />
6.16810<br />
DEMETRIO / AUG L FECIT / CLAUDIA / NYMPHE / CONLIBERTO / ISDEM /<br />
CONIUGI / CARISSIMO / DE SE / [bene me]RENTI<br />
393 Ti. Claud[i]us Dento Aug. lib.<br />
11.7112; cf. ZPE 68, 1987, 190<br />
HERCULI / SALUTARI / TI CLAUD[i]US / DENTO AUG / LIB V S L M<br />
394 Diadumenus (1) Aug. l.<br />
15.7444<br />
DIADUMENUS AUG L A LIBELLIS / TI CLAUD FELIX FEC<br />
*PIR2 D 65<br />
Rome<br />
G I<br />
Rome:<br />
mon.<br />
Marcellae<br />
G S<br />
AD 69<br />
K<br />
Rome<br />
A G I<br />
Rome<br />
A B G H<br />
Rome<br />
b G H<br />
Labici: I<br />
F<br />
Capena:<br />
V<strong>II</strong><br />
A H I<br />
Rome<br />
A<br />
Clusium:<br />
V<strong>II</strong><br />
L<br />
Rome<br />
F I P
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 72<br />
395 Diadumenus (2) Aug. l.... Antonianus<br />
(1) EE 8.335<br />
MACRINUS DIADUM<strong>II</strong>NI AUG L PROC ANTONIANI / DISP HIC FUIT N<strong>II</strong>RVA<br />
<strong>II</strong>T V<strong>II</strong>STINO COS PR IDUS / IANVARIAS<br />
(2) ib. 336<br />
MACRINUS DIADUM<strong>II</strong>NI AUG L PROC ANTONIANI DISP / HIC AMBULAVIT<br />
N<strong>II</strong>RVA <strong>II</strong>T V<strong>II</strong>STINO COS PR IDUS IANUARI/AS<br />
(3) ib. 337 = D 5798<br />
MACRINUS DIADUM<strong>II</strong>NI AUG L PROC ANTONIANI DISP HIC / AMBULAVIT A<br />
VILLA POLLI F<strong>II</strong>LICIS QUA<strong>II</strong> <strong>II</strong>ST <strong>II</strong>PILIMON<strong>II</strong>S / USQUE AD <strong>II</strong>MISSARIUM<br />
PACONIANUM N<strong>II</strong>RVA <strong>II</strong>T V<strong>II</strong>STINO COS<br />
*'<strong>II</strong>' = 'E'; PIR2 D 64; Chantraine 301f. Possibly the same as 371.<br />
396 Ti. Claudius Aug. l. Diomedes (1)<br />
6.15002<br />
D M / TI CLAUDIUS AUG L / DIOMEDES / SIBI ET / LUSIAE PRIMIGENIAE /<br />
CONTUBERNALI / PIAE Q VIXIT ANN XX<br />
397 Ti. Claudius Aug. l. Diomedes (2)<br />
6.22423<br />
MEROE FELIX / UNA / VIXIMUS ANN XXXVI / SENE (!) STOMAC(h)O / TI<br />
CLAUDIUS AUG L / DIOMEDES / CONIUGI BENEMERENTI / ET SIBI ET / TI<br />
CLAUDIO STRENUO / L ET F ET / TI CLAUDIO SOTERICO / L ET FRATRI ET<br />
/ CRATINO SUO / MERENTIBUS<br />
*Diomedes, after being freed, bought as slaves and then himself manumitted<br />
both his son Strenuus and his brother Soterichus.<br />
398 Ti. Claudius Aug. l. Dioscorus<br />
6.8748<br />
TI CLAUDIO AUG L / DIOSCORO A CENA / CENTURIONUM / TESTAMENTO<br />
/ POSUERUNT / EUARISTUS ET THALAMUS / CONLIBERTO B M<br />
399 Ti. Claudius Aug. l. Docilis<br />
6.8706 = D 3717<br />
TI CLAUDIUS AUG L / DOCILIS / AEDITU(u)S AEDIS / FORTUNAE<br />
TULLIANAE<br />
400 Ti. Claudius Oniri Aug. l. l. Domesticus<br />
14.2780<br />
See 367<br />
401 Ti. Cl. Augustor. l.... Domnio<br />
6.9047 = D 1810<br />
TI CL AUGUSTOR L ET / STRUCTORI DOMNIONI / ANTONIA ASIA FRATRI /<br />
CARISSIMO BENEMERENTI / VIX AN XX<strong>II</strong>I M <strong>II</strong> D X FECIT / ET SIBI<br />
<strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUS / POSTERISQ EORUM<br />
*The first of several examples to be manumitted unusually early from the<br />
already small group of Augustorum liberti in the period before AD 161 who,<br />
unusually, called themselves, or were called, freedmen of successive emperors.<br />
On Augustorum liberti found in this period, see esp. Chantraine 235–63, and<br />
Historia 24, 1975, 603–13 in criticism of Weaver 60–72.<br />
402 Ti. Claudius Euryali Aug. l. l. Dorus<br />
INAV 23<br />
See 416<br />
Naples: I<br />
AD 65<br />
F I N S<br />
ib.<br />
ib.<br />
Rome<br />
A H<br />
Rome<br />
A B D E G<br />
H<br />
Rome<br />
F I<br />
Rome<br />
I L<br />
Labici: I<br />
A F G<br />
Rome<br />
D H I<br />
Rome<br />
A G H
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 73<br />
403 Doryphorus (freedman of Nero; PIR2 D 194)<br />
(1) Dio 61.5.4<br />
[Nero] h\n me;n ga;r oujd∆ a[llw" mikrovfrwn: tekmhvrion de;, Dorufovrw/ tw' / ta;<br />
th'" ajrch'" aujtou' bibliva dievponti penthvkonta a{ma kai; diakosiva" muriavda"<br />
doqh'nai keleuvsa"...<br />
(2) Suetonius, Ner. 29<br />
[Nero] cum affatim desaevisset, conficeretur a Doryphoro liberto; cui etiam, sicut<br />
ipsi Sporus, ita se denupsit...<br />
(3) Tacitus, Ann. 14.65<br />
eodem anno libertorum potissimos veneno interfecisse creditus est,<br />
Doryphorum quasi adversatum nuptiis Poppaeae, Pallantem, quod...<br />
*For his estates in Egypt (oujsivai Dorufovrou): P. Ryl. 2.99, 171 (Claudius<br />
Doryphorus, AD 56/7); P. Bour. 42.5.118.<br />
404 Ti. Claudius Aug. lib. Ductus<br />
6.8811 = D 1731<br />
TI CLAUDIO / AUG LIB DUCTO / DEC / GERMANORUM / VIX AN XXX<br />
POSUIT LURIA / PAEZUSA CONIUGI SUO ET SIBI<br />
*On the status of the Germani corporis custodes, see Bellen 31f.; Weaver,<br />
Gnomon 55, 1983, 438f. Ductus, whose dedication is the only surviving one to<br />
an officer, would appear to confirm the slave status of the rank and file corporis<br />
custodes.<br />
405 Claudia Aug. lib. Dyna[mis]<br />
3.563 add.<br />
See 469 (1)<br />
406 Egloge (? freedwoman of Nero; PIR 2 E 11)<br />
Suetonius, Ner. 50<br />
See 297<br />
407 Ti. Claudius Aug. l. Electer<br />
NS 1915, 44<br />
TI CLAUDIUS AUG L / ELECTER V A XX<strong>II</strong>X<br />
408 [Ti. Cl]audius Aug. l. Elenchus<br />
6.15015<br />
[ti cl]AUDIO AUG L / ELENCHO / VERECUNDA / CONTUBERNALI SUO /<br />
BENEMERENTI FECIT<br />
409 Ti. Claudius Aug. l. Entellus<br />
6.15017<br />
DIS MAN / TI CLAUDI / AUG L / ENTELLI<br />
vrio" v Klauuvv vdio" v Seebasttou'' ' ' ajj jpeleuvv j vqero" v ∆Epavv vgaqo" v<br />
410 TTiibeevv<br />
(1) IGR 3. 578 = TAM 2.178<br />
Tiberivw/ Klaudivw/ Aujtokravtori Kaivsari Sebastw' / Geªrmanikw' / kai;<br />
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 74<br />
(2) IGR 3.579 = TAM 2.184<br />
ªTibevrion Klauvdiºon Aujtokravtora ⁄ Kaivsara Sebasto;n ⁄<br />
Germaniko;n ∆Epavgaqo" ajpeleuvqe⁄ro" ijatro" ajkªkh'ºs⁄so" tou' ijdivou<br />
pav⁄trwnvo" kai; Tibevrio" ⁄ Klauvdio" Tiberivoªuº ⁄ uJio;" Kureivna/<br />
Leioui⁄ano;" to;n eJautw'n ⁄ ªeujergevthnº<br />
411 Epaphra Aug. l. Atticianus<br />
6.8451<br />
EPAPHRA AUG L ATTICIANUS / TABULAR CAESAR XX LIB ET / HERENNIA<br />
SECUNDA FILIS / SUIS PIENTISSIMIS ET / TI CLAUDIUS TI F PRISCUS /<br />
FRATRI[bus ---]MIS FECERUNT / TI CLAUDIO TI F SECUNDO / VIXIT ANNIS<br />
V<strong>II</strong> / MENSIB X DIEB XXV<strong>II</strong> ET / TI CLAUDIO TI F PRISCIANO VIX AN <strong>II</strong>I / ET<br />
HERENNIAE A F NOME OPTIMAE ET SANCTISSIMAE ET SIBI ET SUIS /<br />
<strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUSQ POSTERISQ EORUM / ET TI CLAUDIO [ti l]<br />
THEODOTO<br />
*A former slave of (Ti. Claudius) Atticus; see 328*.<br />
412 Epaphroditus (1) Aug. l.<br />
6.8759<br />
ATTICUS / EPAPHRODITI AUG L / A CUBICULO VILICUS / CLAUDIAE<br />
PRIMAE / CONTUBERNALI / BENE MERITAE DE SE<br />
413 Ti. Claudius Aug. l. Epaphroditus (2)<br />
6.10061<br />
TI CLAUDIO AUG L / EPAPHRODITO / AGITATORI FACTION / PRASINAE /<br />
ANICETUS AGITATOR / FACTIONIS EIUS D MAGISTR / SUO<br />
414 Epaphroditus (3) (freedman of Nero; PIR 2 E 69)<br />
(1) Tacitus, Ann. 15.55<br />
igitur coepta luce Milichus in hortos Servilianos pergit; et cum foribus arceretur,<br />
magna et atrocia adferre dictitans deductusque ab ianitoribus ad libertum<br />
Neronis Epaphroditum, mox ab eo ad Neronem, urgens periculum, gravis<br />
coniuratos et cetera quae audiverat coniectaverat docet.<br />
(2) Suetonius, Ner. 49.3<br />
[Nero] ferrum iugulo adegit iuvante Epaphrodito a libellis.<br />
(3) Dio 63.27.3<br />
[Nero] pro;" cwrivon ti Favwno" Kaisareivou, metav te aujtou'<br />
ejkeivnou kai; meta; ∆Epafrodivtou tou' te Spovrou, nukto;" e[ti ou[sh"<br />
h[lase...<br />
(29.2)... kai; aujto;n dusqanatou'nta oJ ∆Epafrovdito"<br />
proskateirgavsato.<br />
(4) Suetonius, Dom. 14.4<br />
utque domesticis persuaderet ne bono quidem exemplo audendam esse patroni<br />
necem, Epaphroditum a libellis capitali poena condemnavit, quod post<br />
destitutionem Nero in adipiscenda morte manu eius adiutus existimabatur.<br />
(5) Dio 67.14.4<br />
[Domitian] kai; to;n ∆Epafrovditon de; to;n Nevrwno" provteron me;n<br />
ejxedivwxe tovte de; kai; e[sfaxen, ejpikalevsa" aujtw' / o{ti mh; h[mune<br />
tw' / Nevrwni, i{n∆ ejk th'" timwriva", h}n uJpe;r ejkeivnou ejpoiei'to,<br />
povrrwqen tou" ijdivou" ejxeleuqevrou" ejkfobhvsh/ mhde;n toiou'to<br />
tolmh'sai.<br />
Sidyma:<br />
Lycia–Pa<br />
mphylia<br />
B I K N<br />
Rome<br />
A B H I S<br />
Rome<br />
G I<br />
Rome<br />
F I<br />
AD 65<br />
G I N<br />
AD 68<br />
AD 95
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 75<br />
(6) Epictetus 1.1.20<br />
ªLateranov" ti"º... kai; e[ti provteron proselqovnti ªti"º ∆Epafrodivtw/<br />
ªtw' / kurivw/ tou' Nevrwno"º kai; ajnakrivnonti aujto;n uJpe;r tou'<br />
sugkrousqh'nai Æ“An ti qevlw, Æ fhsivn, Æejrw' sou' tw' / kurivw/.Æ<br />
(adopting the emendation of Souilhé in the Budé edition so that Lateranus<br />
becomes the speaker. The Loeb text of Oldfather has: proselqovnti ti"<br />
∆Epafrodivtw/ tw' / ajpeleuqevrw/ tou' Nevrwno")<br />
(7) Suda, s.v. ∆Epivkthto" (no. 2424 Adl.)<br />
∆Epivkthto" ÔIerapovlew" th'" Frugiva", dou'lo" ∆Epafrodivtou,<br />
tw'n swmatofulavkwn tou' basilevw" Nevrwno".<br />
*Epaphroditus, secretary a libellis and one of the freedman intimates of Nero<br />
towards the end of his reign, played a key role in the detection of the Pisonian<br />
conspiracy in AD 65 (1) and, in the company of such as Phaon and Sporus, was<br />
with Nero on his last journey in 68. He was credited with having physically<br />
assisted that emperor's hesitant suicide (2 & 3), an allegation which was used<br />
many years later by Domitian as the grounds for his exile and subsequent<br />
execution in 95 (4 & 5).<br />
It is very unlikely that he was also secretary a libellis under Domitian or that<br />
he was the Epaphroditus to whom Josephus dedicated his Antiquities (1.8f.),<br />
the Vita (430), and the Contra Apionem (1.1; 2.1, 296). The established view<br />
that he was also the former master of the Stoic philosopher Epictetus is based<br />
on the explicit testimony of only one late, unreliable and confused source, the<br />
Suda (7). Of the references in Epictetus himself only one (6), despite the<br />
problematic text, refers clearly to the Neronian Epaphroditus, another probably<br />
does (1.26.11f.), while the only passage which implies a master–slave<br />
relationship with Epictetus (1.19.19f.), is at best ambiguous.<br />
For full discussion: Weaver, CQ 44, 1994, ... For the identification of this<br />
Epaphroditus with that of NS 1913, 466 = D 9505 (= 2691), see W. Eck, Historia<br />
25, 1976, 381–4.<br />
415 Claudia Aug. l. Ephoris<br />
6.15266<br />
TI CLAUDIUS SP F SIMILIS / MAT ET TI CLAUD AUG L THAMYRUS /<br />
FRATER CLAUDIAE AUG L EPHORIDI / FECERUNT ET SIBI ET SUIS<br />
<strong>LIBERTI</strong>S / LIBERTABUS POSTERISQUE EORUM / H M H N S<br />
*2: 'mat(ri)'?<br />
416 Ti. Claudius Aug. lib. Epictetus (1) Acteanus<br />
6.15027<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDI AUG LIB / EPICTETI ACTEANI / VIXIT ANNIS<br />
LXXXV / CL ZOSIME PAT / BENEMERENTI FECIT<br />
*Chantraine 295f.<br />
417 Ti. Claudius Aug. l. Epictetus (2)<br />
6.29012<br />
VIPSANIA M VIPSANI / MUSAEI L THALASSA / SIBI ET / TI CLAUDIO AUG L<br />
EPICTETO<br />
418 Ti. Claudiu[s] Epinicus<br />
AE 1914, 261 = D 9504<br />
L V S / TI CLAUDIU[s] / EPINICUS / PROC ET PRAE/GUSTATOR ET / A<br />
SECRETIS AUG / VI VIR AUG C C / D D EX MANDATU / CARISTANIOR /<br />
DROSERAE ET / MILETI PARENTI/UM SUORUM / POSUIT<br />
*1: 'l(ibens) v(otum) s(olverunt)'. For other freedmen of Claudius/Nero who<br />
were praegustatores: 293, 339; cf. 657: 'procurat(or) praegustatorum'.<br />
Rome<br />
C D<br />
Rome<br />
B H S<br />
Rome<br />
A G<br />
Antiochia<br />
Pisidiae:<br />
Asia<br />
C I K L
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 76<br />
419 Ti. Claudius Aug. l. Epopeus<br />
6.37583<br />
TI CLAUDIUS / AUG L / EPOPEUS<br />
420 Ti. Claudius Divi. l. Erastus (1)<br />
10.527 = D 1671 = I. It. 1.1.172<br />
TI CLAUDIUS DIVI L ERASTUS / SCRINIARIUS AB EPISTULIS / FECIT SIBI<br />
ET / VALERIAE CHIONE CONIUGI / SUAE <strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUSQUE SUIS<br />
/ POSTERISQUE EORUM<br />
421 Ti. Claudius Aug. l. Erastus (2)<br />
AE 1978, 91 = 10.6144<br />
TI CLAUDIO AUG L ERASTO / ET CLAUDIAE NEREIDI CONIUGI EIUS / TI<br />
CLAUDIUS HYACINTHUS L / FECIT PATRONO SUO / ET TI CLAUDIO<br />
SEPULTI LIB QUI / V ANNIS V<strong>II</strong> SIBI ET SUIS / <strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUS / IN<br />
FRONTE PED CV IN AGRO PED L<strong>II</strong><strong>II</strong> / HUIC MONIMENTO TABERNA CEDET<br />
*5: 'sepulti ', i. e. 'Ti. Claudii Erasti', is unusual and leaves the 7-year-old Ti.<br />
Claudius without a cognomen. 'Sepulta', however, does occur as cognomen:<br />
6.26820, 9.3758; cf. Kajanto 356.<br />
422 Ti. Claudius Eros (1) Aug. l.<br />
6.8413 = D 7859<br />
<strong>LIBERTI</strong>S ET FAMILIAE / TI TI CLAUDIORUM / EROTIS ET FELICIS / AUG L<br />
A RATIONIBUS / POSTERISQUE EORUM / STABULUM CUM PRAESEP<strong>II</strong>S /<br />
ET CELLIS HUIC LOCO / MACERIA CLUSO CEDIT / ET PUTEUS ET<br />
PISCINA CUM ADITU COMM DE PUB<br />
*8: 'comm(uni) de pub(lico)'.<br />
423 Ti. Claudius Aug. l. Eros (2)<br />
6.15035<br />
TI CLAUDI / AUG L / EROTIS / VERNAE<br />
424 Ti. Claudius Aug. lib. Eros (3)<br />
8.21025 = D 2914<br />
TI CLAUDIO AUG LIB EROTI / TRIERARCHO LIBURNAE NI/LI EXACTO<br />
CLASSIS AUG / ALEXANDRINAE L IULI/US C F FAB SATURNINUS ET M /<br />
ANTONIUS HERACLA TRIER / HEREDES EIUS FECERUNT<br />
*3:'exactus' = 'record-clerk' (cf. 3.4311, 8.9990) ; 4-5: M. Antonius Heracla is<br />
possibly also a freedman trierarch.<br />
425 Eros (4) Aug. l.... Caenid[i]anus<br />
10.6666<br />
EROS AUG L / PROCURATOR / CAENID[i]ANUS / CUM M ANTON[i]O / QUIR<br />
CANDIDO / FILIO SUO / TRIBUNIS SODAL[i]BUS / D D<br />
*A former slave of (Antonia) Caenis the freedwoman of Antonia Minor and<br />
concubine of Vespasian. Eros Aug. l. is assumed to have been inherited as a<br />
slave by Claudius from his mother, after presumably passing as a slave to her<br />
from Caenis, and to have been freed subsequently by Claudius or Nero. (For<br />
another 'Ti. Claudius Aug. lib.... Caenidianus', see 459; cf. also 280, 436.) His<br />
freeborn son M. Antonius Quir. Candidus would then have been born before the<br />
manumission of his father and would derive his name from his free but<br />
unrecorded mother. For the (unlikely) possibility that Eros had been freed by<br />
Antonia Minor, see Chantraine 305f.<br />
426 Euaristus (Ti. Claudi Aug. l. Dioscori conlibertus)<br />
6.8748<br />
See 375<br />
Rome<br />
Salernum:<br />
I<br />
A I<br />
Formiae: I<br />
A G H M<br />
Rome<br />
F I K M<br />
Rome<br />
Caesarea:<br />
Mauretani<br />
a<br />
Caesarien<br />
sis<br />
E I<br />
Antium: I<br />
B I Q S<br />
Rome<br />
F
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 77<br />
427 Claudia [T]i. Claudi A[l]ypi l. Caesaris liberta Euche<br />
3.2022<br />
See 298<br />
428 Ti. Clau(dius) Aug. l. Euchrus<br />
6.5693<br />
TI CLAU AUG L / EUCHRUS / EUTYCHIDI VERNAE / SUAE VIXIT AN <strong>II</strong> M X<br />
429 Ti. Claudius Aug. lib. Eudaemon (1)<br />
6.8600<br />
D M / TI CLAUDI AUG LIB EUDAEMONIS / AB EPISTULIS / CLAUDIA<br />
HILARIA CONIUGI / SUO DE SE BENE MERENTI / FECIT SIBI ET SUIS /<br />
POSTERISQUE EORUM<br />
430 Ti. Claudius Aug. lib. Eudaemon (2)<br />
Unedited, Museo Nazionale Romano; cf. Arch. Class. 10, 1958, 209 n. 4<br />
Ti. Claudius Aug. lib. Eudaemon decurio cubic(ulariorum)...<br />
*Solin 794.<br />
431 Ti. Cl(audius) Aug. lib. Euhelpistus<br />
6.15648<br />
D M / CLAUDIAE VICTORIAE / ET TI CL AUG L EUHELPISTO / TI CL AUG<br />
LIB PETRONIUS / PARENTIBUS P<strong>II</strong>SSIMIS FECIT<br />
432 Ti. Claudius Aug. l. Eulalus<br />
6.15041<br />
TI CLAUDIUS AUG L / EULALUS / C ASINIO EULALO / FILIO CARISSIMO<br />
QUI / VIXIT ANNIS XV<strong>II</strong><strong>II</strong> MENSES VI<br />
433 Ti. Claudius Aug. lib. Eumenes<br />
IPO A 60<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS / TI CLAUDIUS AUG LIB EUMENES / SIBI ET CLAUDIAE<br />
PHOEBE ET / FADIAE TETHIDI F ET CLAUDIO / PHOEBO F ET IULIAE<br />
HEURESI / CONIUGI POSTERISQUE EIUS<br />
*Eumenes' daughter, Fadia Tethys, was presumably born of a previous<br />
marriage. If Iulia Heuresis was a second wife, Phoebus and Phoebe may have<br />
been born after their father's manumission. All three children could well be<br />
freeborn.<br />
434 Ti. Claudius Aug. l. Eunetes<br />
6.8969 = D 1829<br />
TI CLAUDIO AUG L EUTYCHO / PAEDAG PUERORUM / TI CLAUDIUS AUG<br />
L EUNETES / FRATRI SUO ET T FLAVIUS AUG L / VENUSTUS AB AURO<br />
POTORIO / PAEDAGOGO SUO FECERUNT<br />
*2: 'puerorum', i. e. slave vernae of the Fam. Caes. See 445: Claudius<br />
Eutychus (1).<br />
435 Ti. Claudius Aug. l. Eunus<br />
6.37752<br />
See 239<br />
436 Euodus (freedman of Claudius? PIR 2 E 115/116)<br />
Tacitus, Ann. 11.37<br />
custos et exactor e libertis Euodus datur; isque raptim in hortos praegressus<br />
repperit (Messalinam) fusam humi, adsidente matre Lepida... lacrimaeque et<br />
questus inriti ducebantur, cum impetu venientium pulsae fores adstititque<br />
tribunus per silentium, at libertus increpans multis et servilibus probris.<br />
*Perhaps the same as the freedman of Tiberius in 100.<br />
Salonae:<br />
Dalmatia<br />
A F G R<br />
Rome: vin.<br />
Codin.<br />
b H<br />
Rome<br />
A I<br />
Rome<br />
I<br />
Rome<br />
A B<br />
Rome<br />
B H<br />
Ostia: I<br />
A B N<br />
Rome<br />
D F<br />
Rome<br />
A B I N<br />
AD 48<br />
N
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 78<br />
437 Ti. Claudius Aug. l. Eupaes<br />
6.8685<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIUS / AUG L EUPAES / A REGIONIB / ET<br />
CLAUDIAE VITALI / LIBERTAE SUAE ET / POSTERISQUE AEOR[u]M<br />
438 Ti. Claudius Euplastus (Claudiae Actes Aug. l. l. Auctae) conlib.<br />
6.15366<br />
See 287 (19)<br />
439 Euryalus Aug. l.<br />
INAV 23<br />
DIS MANIB / TI CLAUDI EURYALI / AUG L L DORI V A XXV / CLAUDIA<br />
TERTIA CONIUGI FECIT<br />
440 Claudia Actes (Aug. l.) l. Eurydice<br />
6.15410 = .34865b<br />
See 287 (12)<br />
441 Ti. Claudius Eutomus Partheni Aug. liberti libertus<br />
6.8761 = D 1736<br />
See 566<br />
442 Ti. Claudius Aug. lib. Eutrapelus = Ti. Cl(audius). Eutrapelus (Ti. Cl. Aug. l.<br />
Paridis lib.)<br />
(1) NSc 1917, 291, no. 7<br />
TI CLAUDIO AUG / LIB EUTRAPELO / PATRI P<strong>II</strong>SSI/MO ET DULCIS/SIMO T<br />
AELIUS / AUG LIB PARIS / FILIUS B M F<br />
(2) NSc 1917, 291, no. 6<br />
D M TI CL AUG L PARIDI TAB TI CL EUTRAPELUS ET TI CL FRUCTUS<br />
PATRONO B M FECER POSTERISQUE SUOR<br />
*(1) On the question how an imperial freedman manumitted by Claudius or<br />
Nero can be found in the same inscription as one manumitted 70 years or more<br />
later by Antoninus Pius, see under 1673: T. Aelius Paris.<br />
(2) on its own presents no problem, as Eutrapelus and Fructus are correctly<br />
named with the nomen ‘Cl(audius)’ for freedmen of the imperial freedman Ti.<br />
Claudius Paris (565), and the inscription would naturally be assigned to a date<br />
in the latter half of the 1 st C. Eutrapelus, however, is to be identified with the<br />
imperial freedman of the same name in (1), whose son, T. Aelius Paris, also a<br />
direct imperial freedman, clearly derives, his cognomen ‘Paris’ from that of his<br />
father’s former patron in (2). How can he be, albeit at different dates, both a<br />
freedman of an imperial freedman (Augusti liberti libertus) and a freedman of<br />
the emperor (Augusti libertus)?<br />
While it is not uncommon for slaves of imperial slaves (vicarii) to progress to<br />
full imperial slave status as so-called ‘vicariani’ on the promotion or death of<br />
their immediate slave masters (see Weaver 212-23), and instances do occur of<br />
freedmen of imperial freedmen being present (without necessarily holding a<br />
post) in the imperial palace—e.g. Maximus, the freedman of Domitian’s a<br />
cubiculo, Parthenius, who had a hand in the emperor’s assassination<br />
(Suetonius, Domitian 17. 2)—it is rare, indeed not otherwise attested, for<br />
freedmen of imperial freedmen (Aug. lib. liberti) to emerge later as full Augusti<br />
liberti in their own right.<br />
Rome<br />
G I<br />
Rome<br />
F G<br />
Rome<br />
G H<br />
Rome<br />
A D G<br />
Rome<br />
A G<br />
Rome<br />
B<br />
Rome<br />
G
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 79<br />
Chantraine (83-6) raises the interesting question of the inheritance of patronal<br />
rights over a liberti libertus by the original patron (patronus patroni) when the<br />
freedman patron died intestate. This must often have been the case as the<br />
succession to patronal rights was restricted to sui heredes and freedmen, as exslaves,<br />
would have had only a limited line of agnatic succession, i.e. their own<br />
freeborn or adoptive childen and their descendants. In this case, the emperor at<br />
the time, in the same way that he acquired patronal rights over all freedmen of<br />
his predecessor(s), would have acquired patronal rights over Ti. Claudius<br />
Eutrapelus, who would then have adopted the direct imperial status indication<br />
‘Aug. lib.’ as his own. Cf. 1718: P. Aelius Restitutus (2), who refers to his own<br />
freedmen as ‘collibertos suos’ (Chantraine 85 n. 101).<br />
The problem then is that there must then have been many more such<br />
instances of the nomina of imperial freedmen, derived from freedman patrons of<br />
an earlier reign, which cannot be readily detected and which thus introduce a<br />
potentially significant element of uncertainty into the value of imperial nomina as<br />
a crucial dating criterion in the Fam. Caes.<br />
443 Ti. Claudius Aug. lib. Eutyches<br />
AE 1988, 68 (b)<br />
D M / TI CLAUDIO AUG LIB / EUTYCHETI / CLAUDIA FORTUNATA / FILIA<br />
PATRI / PIENTISSIMO BENE / MERENTI FECIT ET SIBI ET / <strong>LIBERTI</strong>S<br />
LIBERTABUSQUE / POSTERISQUE EORUM<br />
444 Claudia Aug. l. Eutychia<br />
6.15418<br />
D M S / CLAUDIAE AUG L / EUTYCHIAE / CONIUGI / BENE MERITAE /<br />
FECIT / ABASCANTUS CAESARIS / ET SIBI / POSTERISQUE SUIS<br />
445 Ti. Claudius Aug. l. Eutychus (1)<br />
6.8969 = D 1829<br />
TI CLAUDIO AUG L EUTYCHO / PAEDAG PUERORUM / TI CLAUDIUS AUG<br />
L EUNETES / FRATRI SUO ET T FLAVIUS AUG L / VENUSTUS AB AURO<br />
POTORIO / PAEDAGOGO SUO FECERUNT<br />
*2: 'puerorum', i.e. slaves, especially vernae, of the Fam. Caes. The<br />
paedagogi, who are mostly of freed status, are the teaching staff of the imperial<br />
school on the Palatine, established in the early 1st C. for training slaves of the<br />
imperial household for careers in the administrative and Palatine domestic<br />
service.<br />
On imperial paedagogi and the paedagogium Palatinum, see Mohler 264ff.;<br />
Boulvert (1) 177-8 + nn. 593-604. On the elite paedagogium on the Caelian, the<br />
ad caput Africae, for which the evidence is post-Flavian, see under [1802]:<br />
(Aurelius) Anemurius and [1962a]: (Aurelius) Eumenianus.<br />
Rome<br />
B<br />
Rome<br />
A M<br />
Rome<br />
D F I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 80<br />
446 Ti. Claudius Aug. lib. Eutychus (2)<br />
6.9015 = 29847a = D 8120<br />
CLAUDIA OCTAVIAE DIVI CLAUDI F LIB PELORIS / ET TI CLAUDIUS AUG<br />
LIB EUTYCHUS PROC AUGUSTOR / SORORIBUS ET LIB LIBERTABUSQ<br />
POSTERISQ EORUM / FORMAS AEDIFICI CUSTODIAE ET MONUMENTI<br />
RELIQUERUNT<br />
*The use of the plural ‘Augustorum’ in the occupational title of imperial<br />
freedmen before AD 161 is as uncommon as in the status indication<br />
‘Augustorum (Augg.) lib.’ in the same period. On the question whether the<br />
plural means ‘successive’ Augusti or ‘joint’ Augustus and Augusta’, see Weaver<br />
64ff.; Chantraine 225ff. and esp. Historia 24, 1975, 603ff. Cf. G. Fabre, REA<br />
75, 1973, 111-25; Boulvert (2) 61ff. Claudius Eutychus here, interestingly, uses<br />
the singular ‘Aug(usti)’ for status and the plural ‘Augustorum’ for occupational<br />
title. He is also the earliest of the few imperial freedman procurators to use<br />
either ‘Augusti’ or ‘Augustorum’ in<br />
his title on inscriptions. For other examples and discussion, see Weaver 268<br />
n.2; Chantraine, Historia 24, 1975, 613ff.<br />
447 Ti. Claudius Aug. l. Eutychus (3)<br />
6.9151<br />
TI CLAUDIO TI F VITALI / TI CLAUDIUS VITALIS ARCHITEC / CLAUDIA TI L<br />
PRIMIGENIA / CLAUDIA TI ET ¢ L OPTATA F / TI CLAUDIUS AUG L /<br />
EUTYCHUS ARCHITECTUS<br />
*H. Solin, Arctos 31, 1997, 140f. n.12; on architectus as occupational title<br />
and Architectus as cognomen, ibid. 135-42.<br />
448 Eutychus (4) Actes Aug. l. l.<br />
6.8890<br />
See 287 (8)<br />
449 Ti.Claudius Actes (Aug. l.) l. Eutychus (5)<br />
D 2595<br />
See 287 (28)<br />
450 Ti. Claudius Aug. l. Expeditus<br />
(1) 10.698<br />
TI CLAUDIUS / AUG L EXPEDITUS<br />
(2) 10.693 (= 3416a)<br />
ATHICTO VERNAE / C(a)ESARIS VIXIT M V<strong>II</strong> / EXPEDITUS PATER POS<br />
451 Ti. Claudius Aug. lib. Faustus (1)<br />
6.8538<br />
DIS MANIBUS / IULIAE VICTORIAE / TI CLAUDIUS / AUG LIB FAUSTUS / A<br />
COP<strong>II</strong>S / MILITARIBUS / CONIUGI ET SIBI<br />
452 Ti. Claudius Aug. l. Faustus (2)<br />
INAV 2<br />
SECUNDUS / TI CLAUDI / AUG L / FAUSTI / VERNA<br />
453 Ti. Claudius Felix (1) Aug. l.<br />
6.8413 = D 7859<br />
See 399<br />
*PIR2 C 864<br />
Rome<br />
D I K N<br />
Rome<br />
E I<br />
Rome<br />
b G<br />
Olbia:<br />
Sard.<br />
F G K<br />
Surrentum:<br />
I<br />
Surrentum:<br />
I<br />
Rome<br />
A I<br />
Rome<br />
b G<br />
Rome<br />
F I K
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 81<br />
454 Ti. Claudius Aug. l. Felix (2) Scapulanus<br />
(1) 6.9061<br />
(a) ALEXANDER FELICIS / TI CAESARIS SCAPLIAN Q / CASTOR CLITI C<br />
CAESARIS AUG / SER VICARIUS<br />
(b) C IULIUS / DILIGENS / TABUL[---]<br />
(2) 6.10302 = D 7352<br />
(a) C IULIO / GLYCEROTI / FELICIS SCAPILANI F / DEC <strong>II</strong> Q <strong>II</strong><br />
(b) TI CLAUDIO AUG L FELICI / SCAPULANO D <strong>II</strong>I Q <strong>II</strong>I QUINQUENNALI<br />
INMUNI / TRIPLICARIO BENEMERENTI EX CONSENSU DECURIAE<br />
UNIVERS / HONORIS CAUSA ZOTHECAM PUBLICE DEDERUNT /<br />
ATIMETUS L SUA PECUNIA ADORNAVIT<br />
*The agnomen 'Scapulanus' ('Scaplianus', 'Scapilanus') was acquired by<br />
Felix at the latest by AD 37, before he became a slave of Tiberius (1a); it<br />
derives from Q. Ostorius Scapula, praetorian prefect and later prefect of Egypt<br />
between AD 3 & 11 (PIR 1<br />
O 112) and not from Ti. Claudius Aug. l. Scapula<br />
(612), who was not manumitted at the earliest till AD 41. Felix was freed by<br />
Claudius (2b). His freeborn son C. Iulius Glyceros (2a) therefore cannot derive<br />
his nomen from his father, but probably his mother, a Iulia who need not have<br />
been an imperial freedwoman. See further, Chantraine 333f. ad nos. 289, 291;<br />
Boulvert (2) 290 n. 166. On his collegial role: Boulvert (2) 245 + n.312; cf. 242<br />
n.272<br />
455 T[i.] Claudius Augusti lib. Felix (3) Tadianus<br />
6.15062<br />
DIS / MANIBUS / T[i] CLAUDI <strong>AUGUSTI</strong> / LIB FELICIS TADIANI / VIXIT ANN<br />
XXX<strong>II</strong>I / IN FR P <strong>II</strong> IN AGR P <strong>II</strong><br />
456 Felix (4) Aug. l. Tuscul(anus)<br />
10.6638c = I. It. 13.2.26<br />
See 314<br />
457 Ti. Claudius Augg. lib. Felix(s) (5)<br />
14.821<br />
D M / TI CLAUDIUS AUGG LIB / FELIX(S) FECIT SIBI ET / <strong>LIBERTI</strong>S<br />
LIBERTABUSQ / SUIS POSTERISQUE EORUM / CONCESSUM SIBI AB /<br />
NOBIA HELPIDE / PARTEM DIMIDIAM / INTRANTIBUS PARTE /<br />
INTERIOREM (!)<br />
* On Augustorum liberti before AD 161: Chantraine 235ff., 243f.; Weaver<br />
60ff.; and Chantraine's reply, Historia 24, 1975, 603ff.<br />
458 Ti. Claudius Felix (6) (freedman of Claudius ?)<br />
(1) Josephus, AJ 20.137<br />
[Claudius] pevmpei de; kai; Klauvdion Fhvlika Pavllanto" ajdelfo;n tw'n<br />
kata; th;n ∆Ioudaivan prosthsovmenvon pragmavtwn.<br />
*Cf. the similar entry in Suda s.v. Klauvdio" (no. 1708 Adl.):<br />
a[rconta ejpevsthsen aujtoi'" Klauvdion Fhvlika<br />
In both texts the reading Klauvdion is emended by some editors to<br />
Klauvdio" in order to remove this otherwise unattested nomen gentilicium of<br />
Felix. MSS authority for the change is slight.<br />
(2) Tacitus, Hist. 5.9<br />
Claudius, defunctis regibus aut ad modicum redactis, Iudaeam provinciam<br />
equitibus Romanis aut libertis permisit, e quibus Antonius Felix per omnem<br />
saevitiam ac libidinem ius regium servili ingenio exercuit, Drusilla Cleopatrae et<br />
Antonii nepte in matrimonium accepta, ut eiusdem Antonii Felix progener,<br />
Claudius nepos esset.<br />
Rome<br />
F G N S<br />
Rome<br />
B G I K S<br />
Rome<br />
H S<br />
Antium: I<br />
AD 50<br />
F I N O<br />
Ostia: I<br />
F M<br />
AD 52<br />
D I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 82<br />
(3) Tacitus, Ann. 12. 54<br />
At non frater eius [Pallantis], cognomento Felix, pari moderatione agebat, iam<br />
pridem Iudaeae impositus et cuncta malefacta sibi impune ratus tanta potentia<br />
subnixo....atque interim Felix intempestivis remediis delicta accendebat, aemulo<br />
ad deterrima Ventidio Cumano, cui pars provinciae habebatur, ita divisis ut huic<br />
Galilaeorum natio, Felici Samaritae parerent. ...hique primo laetari, mox<br />
gliscente pernicie cum arma militum interiecissent, caesi milites; arsissetque<br />
bello provincia, ni Quadratus Syriae rector subveniset. ...Cumanus et Felix<br />
cunctationem adferebant, quia Claudius causis rebellionis auditis ius statuendi<br />
etiam de procuratoribus dederat. sed Quadratus Felicem inter iudices<br />
ostentavit, receptum in tribunal, quo studia accusantium deterrerentur;<br />
damnatusque flagitiorum quae duo deliquerant Cumanus, et quies provinciae<br />
reddita.<br />
(4) Suetonius, Claud. 28<br />
libertorum praecipue suspexit Posiden spadonem... nec minus Felicem, quem<br />
cohortibus et alis provinciaeque Iudaeae praeposuit, trium reginarum maritum.<br />
(5) Josephus, AJ 20.182<br />
Porkivou de; Fhvstou diadovcou Fhvliki pemfqevnto" uJpo; Nevrwno" oiJ<br />
prwteuvonte" tw'n th;n Kaisavreian katoikouvntwn ∆Ioudaivwn eij"<br />
th;n ÔRwvmhn ajnabaivnousin Fhvliko" kathgorou'nte", kai; pavntw" a]n<br />
ejdedwvkei timwrivan tw'n eij" ∆Ioudaivou" ajdikhmavtwn, eij mh; polla;<br />
aujto;n oJ Nevrwn tajdelfw' / Pavllanti parakalevsanti sunecwvrhsen<br />
mavlista dh; tovte dia; timh'" a[gwn ejkei'non.<br />
(6) NT, Acts 24. 24ff.<br />
(24) oJ Fh'lix su;n Drousivllh/ th' / ijdiva/ gunaiki; ou[sh/ ∆Ioudaiva/<br />
metepevmyato to;n Pau'lon kai; h[kousen aujtou' peri; th'" eij"<br />
Cristo;n ∆Ihsou'n pivstew". ..(27) dietiva" de; plhrwqeivsh" e[laben<br />
diavdocon oJ Fh'lix Povrkion Fh'ston, qevlwn te cavrita kataqevsqai<br />
toi'" ∆Ioudaivoi" oJ Fh'lix katevlipe to;n Pau'lon dedemevnon.<br />
*Cf. id. 25. 14. At 23.26 a letter by the tribune Claudius Lysias is addressed<br />
to Felix as tw' / krativstw' / hJgemovni Fhvliki.<br />
(7) AE1967, 525 + 1986, 693<br />
Tivºtw/ Moukivw/ Mavrkªou uiJw' /
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 83<br />
The career of T. Mucius Clemens has been much discussed since, whether it<br />
is in descending or, more likely, in ascending order and, in particular, the<br />
uncertain restoration of the cognomen and office of Felix in lines 7-8: Tiberivou<br />
Klaudivoªu Fhvliko"º ⁄ ejpitrovpou Seªbastou' ∆Ioudaiva"º. Cf. E. Schürer, The<br />
History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ (rev. ed. G. Vermes &<br />
F. Millar, 1973), 1.460f. n. 19; F. Bruce, Journal for the Study of the New<br />
Testament 1, 1978, 33-6;.D. Saddington (1982), 70; A. Martin, ZPE 52, 1983,<br />
204; S. Schwartz, ZPE 56, 1984, 242; C. Hemer, JSNT 31, 1987, 45-9; N.<br />
Kokkinos, Latomus 49, 1990, 128-41; Saddington, ANRW <strong>II</strong> 26.3 (1996) 2426-7<br />
n. 51.<br />
The nomen of Felix appears in contemporary literary sources in (1) and (2)<br />
above, viz. as 'Claudius' in Josephus (1) and as 'Antonius' in Tacitus (2). In<br />
inscriptions both names, Antonius Felix and Claudius Felix are common. None<br />
of these, including CIL 5.34 fromPola, can be positively identified with this Felix,<br />
the brother of Pallas, and should be discounted (see Kokkinos, art. cit 141)<br />
Felix is the commonest personal name in the Fam. Caes.; there are six other<br />
instances of 'Claudius Felix' in this catalogue alone.<br />
For the previously established view that he was freed by Antonia Minor, as<br />
was his brother M.Antonius Pallas, see e.g. PIR 2<br />
A 828; RE 1.2616f.; E. M.<br />
Smallwood, The Jews under Roman Rule (1976) 268 n. 37. For the view that<br />
he was inherited as a slave by Claudius from his mother and then freed by<br />
Claudius, see references above, esp. Kokkinos (1990). For nomina showing<br />
an interchange of slaves between Antonia Minor and Claudius, cf. 280 above,<br />
where Antonia Stratonice was a freedwoman of Antonia Minor, but has as<br />
'collibertus' Ti. Claudius Aug. l. Abascant(us), a freedman of the emperor<br />
Claudius.<br />
The special esteem in which Claudius held Felix and Posides amongst his<br />
freedmen, as reported by Suetonius (4), does not resolve the issue but does not<br />
weaken the case that Felix, unlike his brother Pallas and Iulius Callistus and<br />
perhaps even Narcissus, was freed by Claudius himself after, rather than before<br />
(Kokkinos 140), Antonia's death in AD 37. In that case, even if not freed till the<br />
regular age of 30, he is likely to be some years younger than Pallas who was<br />
probably born about AD 1 (see S.I. Oost, AJPh 79, 1958, 113ff.) and freed in<br />
31, in recognition of his role in the fall of Sejanus (Josephus, AJ 18. 182; cf.<br />
Kokkinos 140).<br />
One key factor in the favour shown to Felix by Claudius and the extraordinary<br />
nature of his administrative and social career lies in the milieu of Antonia's<br />
household with which Felix was clearly associated. This included among others<br />
not only Claudius himself and Agrippa I of Judaea, but also Antonia's (half)niece<br />
Drusilla whom Felix subsequently married and through whom he was thus<br />
related to Claudius. His appointment as procuratorial governor of Judaea in 52,<br />
following a request to Claudius from Jonathan the High Priest (Josephus, AJ 20.<br />
162), his favoured treatment by Ummidius Quadratus, the governor of Syria, in<br />
the case resulting in the condemnation of Felix's colleague and predecessor as<br />
procurator Iudaeae, Ventidius Cumanus (3 above), and perhaps an earlier<br />
posting involving the command of auxiliary troops (4 above; cf. Saddington,<br />
Acta Classica 35, 1992, 161-2), would not have come as a surprise to many<br />
involved.
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 84<br />
The other key factor is his relationship to Antonius Pallas, the head of the<br />
financial administration under Claudius and most influential at court since his<br />
alliance with Agrippina and her marriage to Claudius in 48. Although Pallas had<br />
to relinquish the post of a rationibus early in 55, soon after Nero's accession, he<br />
maintained sufficient influence with Nero in 60 to be able to protect his brother<br />
Felix from the accusations of the leading citizens of Caesarea upon his<br />
retirement from the governorship of Judaea (5 above). It is not known whether<br />
the two brothers were slaveborn or freeborn and subsequently enslaved—as<br />
with C. Iulius Zoilus (261) from Aphrodisius, the latter possibility should be<br />
borne in mind, despite the Tacitean rhetoric—or whether indeed they had both<br />
parents in common. In regard to whether they also had their nomen gentilicium<br />
in common, if we are thrown back on the conflicting testimony of Tacitus and<br />
Josephus, the latter who lived in Judaea during the whole period when Felix<br />
was there and who gained information directly from Agrippa <strong>II</strong>, the brother of<br />
Felix's wife Drusilla, must be preferred (cf. Kokkinos 136-7).<br />
The question whether Felix was raised to equestrian status to command<br />
troops and to govern the 'equestrian' province of Judaea, in the absence of any<br />
direct evidence to support it, cannot be confidently asserted and seems unlikely<br />
(see Demougin 651-2 +nn., CAH 102 . 346 (Bowman), and esp. Bruun, ZPE 82,<br />
1990, 271–85). He was more than wealthy enough. It is likely that, like his<br />
brother, he possessed land in Egypt (Kokkinos 139). But that Pallas,who was<br />
both much wealthier and much more influential, was content with the ornamenta<br />
praetoria does not help an argument from silence in the case of Felix that he<br />
received from Claudius the rare honour of formal equestian status. Cf. Hiberus<br />
(126a) while acting Prefect of Egypt under Tiberius.<br />
459 [Ti.] Claudius Aug. l. Felix (7)<br />
AE 1985, 183<br />
[ti] CLAUDIO AUG L FELICI ACTARIO / CAESARIS VERNAE DIVI AUG EX<br />
TRIGEMNIS / TI CLAUDIUS SUCCESSUS PATRONO / [s]UO BENEMERENTI<br />
FECIT ET / ANNIAE SECUND[ae dedic]ATUS AB TI CLAUDI[o ---] / FILIO<br />
SU[o]<br />
*1: 'act(u)ario', 'records or accounts clerk', an occupational term not used<br />
later in the imperial service; 2-3: the dedicator, a freedman of Felix, unusually,<br />
records his patron's birth as a verna within the household of Augustus and ,<br />
exceptionally, as one of triplets (ex trigem(i)nis), the only known such case in<br />
the Fam. Caes.<br />
460 Cl(audius) Felix (2) Act(es Aug. l.) lib.<br />
6.8847<br />
See 287 (7)<br />
461 Ti. Claudius Aug. lib. Fortunatus (1)<br />
(1) 6.604<br />
FORTUNATUS / AUG LIB / A CURA / AMICORUM / FORTUNATI / P P F D /<br />
SILVANO D<br />
(2) 6.630 = D 1699 = 3541<br />
SILVANO SACRUM SODAL / EIUS ET LARUM DONUM / POSUIT TI<br />
CLAUDIUS AUG / LIB FORTUNATUS A / CURA AMICORUM / IDEMQUE<br />
DEDICAVIT / ET EPULUM DEDIT / DECURIS N <strong>II</strong><strong>II</strong> / K <strong>AUGUSTI</strong>S C<br />
MINI/CIO FUNDANO ET C VETTENNIO SE/VERO COS<br />
* 6: 'p(atris) p(ientissimi) f(ilius) d(onum)'. Note the date of the dedication, at<br />
least 40 years after the manumission of Fortunatus.<br />
Ostia: I<br />
A B G I<br />
Rome<br />
G H I<br />
Rome<br />
b I L<br />
Rome<br />
I K L N<br />
AD 108
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 85<br />
462 Ti. Claudius Aug. l. Fortunatus (2) Ephaphroditianus<br />
6.15082<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS / TI CLAUDIO AUG L / FORTUNATO / EPAPHRODITIANO /<br />
FUNDANIA ZOSIME / CONIVGI SUO FECIT<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS / P FUNDANI POLYBI VIXIT / ANN XXV FECIT FUNDANIA /<br />
ZOSIME LIBERTO SUO / BENEMERENTI / CARISSIMO<br />
*Chantraine 312, no. 131.<br />
463 Fortunatus (3) lib.<br />
15.7280<br />
See 339 (2)<br />
464 Fortunatus (4) Attici Aug. lib. lib.<br />
6.8410<br />
See 328 (2a)<br />
465 Ti. Cl(audius). Fructus (Ti. Cl. Aug. l. Paridis lib.)<br />
NS 1917, p.291, no. 6<br />
See 419 (2)<br />
466 Claudia Ge (Nymphi Aug. lib. lib.)<br />
6.8829<br />
See 521<br />
467 Gemellus Neronis Claudi Caesa[ris] Aug. Germanic[i l.?] Primigenianus<br />
9.4977 = D 6558 = 3830a<br />
P PUBLILIUS ANTHUS / VI VIR AUGUSTALIS / CURIBUS SABINIS /<br />
TESTAMENTO FIERI IUSSIT / ARBITRATU GEMELLI / NERONIS CLAUDI<br />
CAESA[ris] / AUG GERMANIC[i l?] / PRIMIGENIANI TABUL[ari] /<br />
HEREDITATIUM / ADIECTIS DE SUO HS ww[---]<br />
*7: 'Germanic[i l(ib).]' Dessau; 'Germanic[i (ser.)]' CIL, Chantraine 331, no.<br />
276; cf. Boulvert (1) 137 n. 301, 198 n. 734. Freedman status on the basis of<br />
the occupational title 'tabul[arius]' alone is not conclusive (cf. Chantraine 21 n.<br />
24). Nor, however, is the status indication 'Neronis Claudi Caesaris Aug.<br />
Germanici' conclusively servile; cf. 6.8803 = D 1730 (corpore custos). In the<br />
full context of the inscription, the former is preferred.<br />
468 Gnesius Aug. libertus<br />
(1) 15.7271<br />
SUB GNESIO AUG LIBERTO PROC / NERONIS CLAUDI CAES AUG<br />
*1: 'Gnesio' Solin (1) 981, (2) 485, cf. Bruun 213 n.13;<br />
'sub c(ura) Neso(ris)?' CIL Dressel; cf. Chantraine 43. (See 537: Nesor)<br />
Rome<br />
A G H S<br />
Rome<br />
F N P<br />
Rome<br />
F G I N<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
A C G<br />
Cures: IV<br />
F I K M N<br />
S<br />
Rome<br />
I N P
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 86<br />
(2) AE 1995, 249 = Archeologia Laziale 12.2, 1995, 371-2; cf. C. Bruun,<br />
Chiron,1999, …<br />
(a) [---] SOTAS DISP FEC<br />
jol(b) SUB GNESIO [---]<br />
(c) ANTULLUS XIV<br />
*(a) Sotas is almost certainly an imperial slave and is the first dispensator<br />
found on a lead pipe.<br />
(b) AE supplements '[Aug. liberto proc. Neronis Claudi Caes. Aug.]'.<br />
Gnesius is probably to be identified with the procurator in (1) above, although<br />
the location near Portus is well outside the area of the urban water supply to<br />
Rome.<br />
(c) Antullus is the plumbarius responsible for manufacturing the lead pipe<br />
and is likely to be an imperial slave, despite the absence of status indication.<br />
On this unusual combination of officials and on the role of the procuratordispensator<br />
combination as part of the local management of imperial property in<br />
Italy and its significance for the administration of the Roman water supply, see<br />
C. Bruun, Chiron 1999, ...; W. Eck,…<br />
With the possible exception of Ti. Claudius Aegialus, (Gnesius<br />
especially on the function of procuratores mentioned on lead water pipes.<br />
Hebrus, as a freedman, would have been the procurator (aquarum), directly<br />
responsible to the senatorial curator. Cf. Frontinus, De Aquis 105, written<br />
during his tenure as curator aquarum (AD 97-103): ‘curator (debebit) …<br />
procuratorem eiusdem officii libertum Caesaris protinus scribere. procuratorem<br />
autem primus Ti. Claudius videtur admovisse, postquam Anionem Novum et<br />
Claudiam induxit.’<br />
For freedman procurators on fistulae in different locations outside Rome and<br />
Ostia, cf. 746: Alypus (Domitian); 1720: Restitutus (Hadrian). See Bruun 272-<br />
84.<br />
. On the function of these procurators, see also W.Eck,...<br />
469 [Ti. Clau]d(ius) Aug. l. Hagnus<br />
6.32429<br />
(a) [i]MP N[erva traiano caesare aug germanico ] / SEX [iulio frontino ---] /<br />
EUTYCHU[s ---] / GERM I[---] / COLLEG[---]<br />
(b) [---]IUS [--- / ti cla]UDIUS [--- / ---]LIUS [--- / ---]A AMOENA LOC[--- / p]<br />
AELIUS SECUNDUS / [ti c]LAUD HALYS / [m] ULPIUS ITALICUS / CLAUD<br />
EUTYCHIA / NORBANIUS ORION / [t] FLAVIUS MENANDER / [--- ve]RNA<br />
EUTYCHI AUG LIB / [c]LAUDIA EXOCHE / [ti cla]UDIUS ONESIMUS / [ti]<br />
CLA]UDIUS SUCCESSUS / [ti cla]UDIUS HELIUS HALYANUS / [---]S<br />
TROPIMIANUS / [---] TYRANNUS / [---] CAESERIS (!) / [---] TYRANNUS / [---]<br />
ZMYRNA LOCO EUTYCHIAES / [---]S CAESARIS LOCO HELI / [---]<br />
RESTITUTUS LOC / EXOCHES / [---] SECUNDU[s ---]ODI / [ti cl]AUDIU[S --- / -<br />
--]LFOR[---]<br />
(c) [---]IGERU[--- / [---]US HERMES / [eut]YCHUS AUG L Q / [dom]ITIA<br />
CYPARE / [clau]DIA EROTIS LOCO EIUS / [ti clau]D AUG L HAGNUS / [---]<br />
ARTEMISIA / [---]US ONESIMUS / [---]S ONESIMUS LOCO / EUTYCHI Q / [---]<br />
PHOEBE / [--- ex]OCHE LOCO DOMITI ONE[simi] / UL[pius ---] / VAS[---] /<br />
MEM[---] / T FLAVI[---] / EUHO[---] / C[---]<br />
Portus: I<br />
I P<br />
Rome<br />
AD 98<br />
F L Q
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 87<br />
(d-e-f) [---]IAB[--- / ti ] CLAUDIUS [--- / in lo]C CL LEPIDI IU[--- / ---]NAE P<br />
AE[lius --- ] / FORTUNATUS CAES N P A[elius --- ] / IN LOC ONESIMI QUI<br />
ET OXID CLA[udia ---] / C IULI DIADOCHI IN LOCO C IU[lius] / ONESIMUS [---<br />
] / P AELIUS IS[---] / FORTUNATA CAES N VER LOC CL SUCCES[si ] / Q / CL<br />
LEPIDINA IN L[oco --]ICI / Q M ULPIUS COLLATINUS L[oco flavi] MENAND /<br />
T FLAVIUS HESPER LOCO C[l syn]TROPHI / Q FLAVIA ISIAS LOCO ULPI<br />
COLLAT[ini] / T FLAVIUS LATINIANUS LOCO ULP[i] ANICETI / Q ULPIUS<br />
ANICETUS LOCO ULP[i] ITALICI / [---]US EROS LOCO IULI FE[i]ICIS Q / [---<br />
]TI [---]NNI Q<br />
(g-h) Q [---] / CL [---]VA[---] LOCO [---] / TI CL COM[---] / IN LOC CL HA[---] /<br />
SACERD[---] / AELIA [---] / AELIA I[---] / ULPIAE [---] / CL CLEM[---] / CL COM[-<br />
--]<br />
(i) [---]ORTUI[--- / ---]A FAUSTA [--- / ---] LIB H[--- / ---]INIA IUC[---] / HE[--- /---]<br />
CYPARE L[--- / ---]OC FAUSTAE [--- / ---]URION[--- / ---]STUS LI[--- / ---]<br />
AGILIS LI[---]<br />
*Fragmentary album of members of a collegium associated with the Fam.<br />
Caes. dated to the first year of Trajan. All the nomina except that of Norbanius<br />
Orion (b 8) are Imperial. Those with Imperial status indication are in bold. Of the<br />
two identifiable as Augusti liberti named with status indication, one only, [Ti.<br />
Clau]d (ius) Aug. l. Hagnus, has a nomen (hence the listing in this section under<br />
the Claudii), The other, Eutychus Aug. lib. / l., (1213: Eutychus (2)) is thrice<br />
recorded without nomen, including once without status indication. He could also<br />
be a Claudian freedman, given his seniority as q(uinquennalis) within the<br />
college, but equally could be a Flavius or even an Ulpius, given the range of<br />
Imperial nomina in (c). For detailed commentary, See Hülsen, CIL ad loc.<br />
470 Halotus (freedman of Claudius; PIR 2 H 11)<br />
(1) Tacitus, Ann. 12.16<br />
eius mulieris [Locustae] ingenio paratum virus, cuius minister e spadonibus fuit<br />
Halotus, inferre epulas et explorare gustu solitus.<br />
(2) Suetonius, Claud. 44.2<br />
et veneno quidem occisum convenit; ubi autem et per quem dato, discrepat.<br />
quidam tradunt epulanti in arce cum sacerdotibus per Halotum spadonem<br />
praegustatorem.<br />
(3) id. Galb. 15.2<br />
quin etiam populo R. deposcente supplicium Haloti et Tigillini solos ex omnibus<br />
Neronis emissariis vel maleficentissimos incolumes praestitit atque insuper<br />
Halotum procuratione amplissima ornavit.<br />
* Not the same as in 6.8833 (2764) (as PIR ad loc.); cf. Solin 1271.<br />
471 TTi. Klauuvv vdio" v Seebasstouu'' ' ' aajj jppeleuvv j vqero" v ”Alu"<br />
IGR 4.228<br />
uJpe;r th'" tw'n Sebastw'n swthriva" kaªi; aijwnivou diamonh'"º ⁄ Ti<br />
Klauvdio" Sebastou' ajpeleuvqero" ”Alu" kªai; hJ gunh; aujtou'
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 88<br />
472 Harpocras (freedman of Claudius; PIR 2 H 16)<br />
(1) Suetonius, Claud. 28<br />
et Harpocran, cui lectica per urbem vehendi spectaculaque publice edendi ius<br />
tribuit.<br />
(2) Seneca, Apocol. 13<br />
See 305<br />
473 Claudia Ge(r)manici Caesaris Ti. l. Hedone<br />
6.15455<br />
CLAUDIA / GEMANICI CAESARIS / TI L HEDONE<br />
474 Helius (1) (freedman of Claudius; PIR 2 H 55)<br />
(1) Tacitus, Ann. 13.1<br />
ministri fuere P. Celer eques Romanus et Helius libertus, rei familiari principis in<br />
Asia impositi. ab his proconsuli [M. Iunio Silano] venenum inter epulas datum<br />
est apertius quam ut fallerent.<br />
(2) Dio 63.12.1–3<br />
tou;" mevntoi ejn th' / ÔRwvmh/ kai; th' / ∆Italiva/ pavnta" ÔHlivw/ tini;<br />
Kaisareivw/ ejkdovtou" parevdwke: pavnta ga;r aJplw'" aujtw' /<br />
ejpetevtrapto, w{ste kai; dhmeuvein kai; fugadeuvein kai;<br />
ajpoktinnuvnai, kai; pri;n dhlw'sai tw' / Nevrwni, kai; ijdiwvta" oJmoivw"<br />
kai; iJppeva" kai; bouleutav".<br />
(2) ou{tw me;n dh; tovte hJ tw'n ÔRwmaivwn ajrch; duvo aujtokravtorsin<br />
a{ma ejdouvleuse, Nevrwni kai; ÔHlivw/. oujde; e[cw eijpei'n oJpovtero"<br />
aujtw'n ceivrwn h\n: ta; me;n ga;r a[lla ejk tou' oJmoivou pavnta<br />
e[pratton, ejn eJni; de; touvtw/ dihvllasson, o{ti oJ me;n tou'<br />
Aujgouvstou ajpovgono" kiqarw/dou;" kai' tragw/douv", oJ de; tou'<br />
Klaudivou ajpeleuvqero" Kaivsara" ejzhvlou...<br />
(3) cwri;" de; o{ te Poluvkleito" kai; Kalouiva Krispinivlla h\gon<br />
ejpovrqoun ejsuvlwn pavnq∆ o{sa ejnedevceto, ejkei'no" me;n meta; tou'<br />
ÔHlivou ejn th' / ÔRwvmh/...<br />
(3) ib. 18.2<br />
ejn de; th' / ÔRwvmh/ kata; to;n aujto;n crovnon oJ ”Hlio" a[lla te polla;<br />
kai; deina; ; eijrgavsato, kai; Soulpivkion Kameri'non a[ndra tw'n<br />
prwvtwn meta; tou' uiJevo" ajpevkteinen, ejgkalevsa" sfivsin o{ti<br />
Puqikoi; ejk progovnwn ejpilalouvmenoi oujk ejpauvsanto to; provsrhma<br />
tou't∆ e[conte", all∆ ej" ta;" tou' Nevrwno" nivka" ta;" Puqika;" ejk<br />
th'" oJmwnumiva" hjsevboun...<br />
(4) ib. 19.1<br />
oJ de; ”Hlio" pollavki" me;n kai; provteron ejpisteivla" aujtw' /,<br />
parainw'n o{ti tavcista ajnakomisqh'nai, wJ" d∆ oujk ejpeivqeto, hj 'lqen<br />
aujto;" ej" th;n ÔHllavda eJbdovmh/ hJmevra/, kai; ejxefovbhsen aujto;n<br />
eijpw;n megavlhn tina; ejpiboulh;n ejn th' / ÔRwvmh/ paraskeuavzesqai<br />
kat∆ aujtou', w{ste pareuqu;" ej" th;n ∆Italivan ajpopleu'sai.<br />
(5) Suetonius, Ner. 23.1<br />
ac ne quid circa haec occupatum avocaret detineretve, cum praesentia eius<br />
urbicas res egere a liberto Helio admoneretur, rescripsit his verbis: 'Quamvis<br />
nunc tuum consilium sit et votum celeriter reverti me, tamen suadere et optare<br />
potius debes, ut Nerone dignus revertar.'<br />
Rome<br />
AD 67
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 89<br />
(6) Dio 64.3.4 1<br />
[Galba] to;n mevntoi ”Hlion kai; to;n Navrkisson tovn te Patrovbion<br />
kai; th;n Loukou'stan th;n farmakivda kai; a[llou" tina;" tw'n ejpi;<br />
tou' Nevrwno" ejpipolasavntwn katav te th;n povlin pa'san<br />
dedemevnou" periacqh'nai kai; meta; tou'to kolasqh'nai ejkevleuse.<br />
(7) Plutarch, Galb. 17.2<br />
ajpevkteine ga;r tou;" ponhrouv", ejn oi|" h\n oJ ”Hlio" kai;<br />
Poluvkleito" kai; Peti'no" kai; Patrovbio". oJ de; dh'mo" ejkrovtei,<br />
kai; di∆ ajgora'" aujtw'n ajgomevnwn ejbova kalh;n me;n ei\nai kai;<br />
qeofilh' pomphvn.<br />
475 Helius (2) Actes Aug. l. libertus<br />
6.8760 = D 1742<br />
See 287 (3)<br />
476 Ti. Claudius Hellanicus Aug. l.<br />
14.483<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIO HELLANICO / AUG L FECIT / CLAUDIA CLIDE<br />
LIB / PATRONO SUO BENE MERENT<br />
477 Helpis (Claudi Actes [Aug. l.] lib. Artemae) lib.<br />
6.14942<br />
See 287 (14)<br />
478 Ti. Cl(audius) Aug. l. Heracla<br />
6.15092<br />
DIS MANIBUS / TI CL AUG L HERACLAE / CONIUNX P<strong>II</strong>SSIMA / BENE<br />
MERENTI POSUIT<br />
479 Ti. Claudius Aug. l. Herma (1)<br />
6.20389<br />
IULIAE AURAE / VIX AN XXXV<strong>II</strong>I / TI CLAUDIUS AUG L / HERMA /<br />
CONTUBERNALI SUAE / FEC<br />
480 Ti. Claud(ius) Aug. l. Herma (2)<br />
10.1732<br />
TITACIAE C F PROCULAE / VIXIT ANNIS XXV / SECUNDUS SECUNDI AUG<br />
L / VITALIANI DISPENS CONIUGI / SUAE INDULGENTISSIMAE ET /<br />
CARISSIMAE TI CLAUD AUG L / HERMA QUAESTOR DONAVIT<br />
481 Ti. Claudius Actes (Aug. l.) Herma (3) l.<br />
10.7640<br />
See 287 (24)<br />
482 Ti. Claudius Aug. lib. Hermes (1) Caenidianus<br />
6.15110<br />
D M / TI CLAUDIO AUG LIB / HERMETI CAENIDIANO / TI CLAUDIUS IUSTUS<br />
FIL / ET FLAVIA AUG LIB TYCHE / B M F<br />
*Chantraine 305f., no. 81. A former slave of Antonia Caenis (who was a<br />
freedwoman of Antonia Minor), manumitted by Claudius; cf. 436*.<br />
483 Hermes (2) (Ti. Claudi Aug. lib. Corinthi) lib.<br />
6.8551 = D 1758<br />
See 361<br />
AD 68<br />
Rome<br />
G I<br />
Ostia: I<br />
G<br />
Rome<br />
a G<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
A H<br />
Puteoli: I<br />
F H I<br />
Carales:<br />
Sardinia<br />
A E G<br />
Rome<br />
A B S<br />
Rome<br />
G
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 90<br />
484 Ti. Claudius Aug. lib. Heroicus<br />
AE 1971, 32<br />
DIANAE PLANC SACRUM TI CLAUDIUS AUG LIB / HEROICUS AEDITU(u)S<br />
D S D D<br />
*1:'Planc(ianae)'.<br />
485 Claudia Phileti Aug. liberta Heuresis<br />
13.2106<br />
See 549<br />
486 Ti. Claudius Aug. lib Homerus<br />
6.8426 = D 1642<br />
DIS MANIBUS / TETTIAE SORANAE / CONIUGIS OPTIMAE / ET<br />
SANCTISSIM / TI CLAUDIUS AUG LIB / HOMERUS TABULAR / A RATIONIB<br />
PERMISSU MANLIAE / ARIADNES QUAE IUS IN HOC MON HAB<br />
487 Claudia Homonoea (Atimeti Pamphili Ti. Caesaris Aug. l. l. Anterotiani)<br />
conliberta<br />
6.12652 = IG 14.1892 = Moretti 1250<br />
See 195<br />
488 Hospes Divi Claudi libertus... Leonidianus<br />
6.9060 = D 1641<br />
HOSPITI DIVI / CLAUDI LIBERTO / TABULARIO / LEONIDIANO / POLYBIUS<br />
LIB / ET SIBI FECIT ET SUIS / POSTERISQUE EORUM<br />
*Chantraine 321, no. 204.<br />
489 Ti. Claudius Hyacinthus (Ti. Claudi Aug. l. Erasti) l.<br />
AE 1978, 91 = 10.6144<br />
See 398<br />
490 Ti. Claudius Aug. l. Hyginus<br />
6.11824<br />
ANNIA L [l] / SYMPHERUSA FECIT SIBI ET / TI CLAUDIO AUG L HYGINO /<br />
CONIUGI SUO BENE MERENTI / ET <strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUS<br />
POS/TERISQUE SUIS / IN FR P XX<strong>II</strong><strong>II</strong> IN AGR P XV<strong>II</strong>I<br />
491 Ti. Claudius Aug. l. Hyllus<br />
6.9083<br />
TI CLAUDIUS HYLLUS / VIXIT ANNO UNO / MENSIBUS <strong>II</strong><strong>II</strong> DIEB X<strong>II</strong> / TI<br />
CLAUDIUS AUG L HYLLUS / TRICHLINIARCUS (!) / P<strong>II</strong>SSIMO FILIO FECIT<br />
*5: 'tricliniarchus'.<br />
492 Hymenaeus (1) Aug. li[b.] Thamyrianus<br />
(1) 3.563<br />
THAMYRO AUG / DISP NUTRICIO OPTUMO / CLAUDIA[e] AUG LIB<br />
DYNA[mis / q] POMPEIO VICTO[ri] / FILIO DULCISSIM POMPE[iae<br />
i]UCUNDAE MATR[i] EIUS HERMAE / SYMPHERUSAE PARENTIBUS SU[is /<br />
c]LAUDIAE VEIB? UXORI ET ACTI[---] / CLAUDIO P[-]IOI[-] ICIRA? [---]TIAM [-<br />
--] / HYMENAEUS AUG LI[b] / THAMYRIANUS<br />
Rome<br />
I L<br />
Lugdunum<br />
: Gall.<br />
Lugd.<br />
D G<br />
Rome<br />
A F I M<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
G I S<br />
Formiae: I<br />
G H M<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
B H I<br />
Carystus:<br />
Achaia<br />
A B C E S
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 91<br />
(2) 3.12289<br />
THAMYRO AUG / DISP ALEXAN[d]RIANO NUT[r]/ICIO OPTUMO Q POMPEIO<br />
[vict]/ORI FILIO DULCISSIMO POMP / IUCUNDAE MATRI ET PORCIAE / [---<br />
]CINAE UXORI EIUS HERMAE / [sy]MPHERUSAE PARENTIBUS VAL[er/i]AE<br />
MYRSIN PRIMO AUG SERV[o / ---]A[-]ANO DOMESTICO AUGU[--- /<br />
e]PAGATHIANO COGNATIS / HYMENAEUS AUG[--- / libe]RTUS<br />
THAMYRIANUS<br />
*(2) 11-12: 'Aug. [lib. tabu/la]rius' Chantraine. 8-12: perhaps should read:<br />
'Primo Aug. serv[o] / [---]a(i)ano, Domestico Augu[sti] / [E]pagathiano cognatis /<br />
Hymenaeus Aug[usti] / [libe]rtus Thamyrianus'.<br />
(3) 6.8486 = D 1600 = Bruzza, p. 142<br />
HYMENAEUS CAESARIS / SER THAMYRIANUS A LAPICIDINIS / CARYST<strong>II</strong>S<br />
FEC SIBI ET THAMYRO NUTRICIO OPT / Q POMPEIO VICTORI ET<br />
POMPEIAE IUCUNDAE UXORI / HERMAE SYMPHERUSAE PARENTIB<br />
PRIMO CAESARIS SER / [et] VALERIAE MYRSINICIAE [---] DOMESTICO / [---<br />
] COGNATIS POSTERISQUE EORUM<br />
*Cf. Chantraine 337f., nos. 315–17. (1) is probably later than (2), which is<br />
later than (3). The relationships to Hymenaeus are as follows: parents: Herma<br />
& Sympherusa (1, 2, 3); foster-parents: Thamyrus Aug. disp. Alexandrianus (1,<br />
2, 3) & (probably) Claudia Aug. lib. Dynamis (1); wife: Pompeia Iucunda (1, 2,<br />
3); son: Q. Pompeius Victor (1, 2, 3); daughter-in-law: Porcia ...cina (2); other<br />
relatives: Valeria Myrsine (2, 3), Primus Aug.ser. ....anus (2, 3), Domesticus<br />
Aug. Epagathianus; those of Claudia and Claudius of (1) cannot be determined.<br />
493 Ti. Claudius Aug. l. Hymenaeus (2)<br />
6.8907 = D 1846<br />
DIS MANIBUS / CLAUDIAE EUTYCHIAE / CONIUGI SANCTISSIM / BENE<br />
MERENTI ET Q / DOMITIO HELICI TI CLAUDIUS / AUG L HYMENAEUS<br />
MEDICUS / A BYBLIOTHECIS ET DOMITIA PANNYCHIS / SIBI ET SUIS<br />
POSTERISQUE EORUM<br />
494 Ti. Clau(dius) Aug. l. Ialysus<br />
NS 1895, 422 = EE 9.936<br />
TI CLAU AUG L / IALYSO / EXCEPTO IUGERO / IN PRONTE (!) P C / IN<br />
AGRO P CL<br />
495 Ianthus Aug. l.<br />
6.1959 = 4013 = D 7886<br />
See 638<br />
496 Claudia Aug. l. Ianuaria (1)<br />
5.2411<br />
CLAUDIAE AUG L IANUARIAE / ARTEMONIS CAESARIS AUG / QUID<br />
QUERERIS FATIS MORTIS CARISSIME CONIUNX / CUM SIT COMMUNIS<br />
OMNIBUS UNA VIA / DESINE SOLLICITUM PECTUS LACERARE DOLORE /<br />
TEMPORIS HOSPITIUM NON SOLET ESSE DIU<br />
497 Ianuaria (2) (Ti. Claudi Aug. lib. Thaletis Viniciani) lib.<br />
6.8938 = D1690<br />
See 621<br />
498 Claudia Ianuaria (3) (Ti. Claudi Aug. l. Scapulae) lib.<br />
6.33738 = D 9027<br />
See 596<br />
Carystos:<br />
Achaia<br />
A B C E S<br />
Rome<br />
A B C E I<br />
S<br />
Rome<br />
A E I<br />
nr. Rome:<br />
I<br />
M<br />
Rome<br />
D F K<br />
Ferrara: X<br />
A M<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
G
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 92<br />
499 Ti. Claudius Ianuarius (1) Aug. l. Gratianus<br />
(1) 6.8933 = D 1689<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIO IANUARIO / GRATIANO / NOMENCLAT AUG /<br />
PATIENS AUG L TABUL / MESORUM AEDIFICIOR / ASCANIUS AUG L A<br />
CONMENT / RAT HEREDITAT / AMICO BENE MERENTI<br />
(2) 6.8934<br />
(a) IANUARIO / AUG L GRATIANO / NOMENCLATORI<br />
(b) OSSA / AMANDAE ELENCHI / HAEC VIXIT ANN V<strong>II</strong>I<br />
*(1) 5: Patiens Aug. l. = M. Ulpius Aug. lib. Patiens Victorianus (1246). On<br />
the chronology and and nomenclature: Chantraine 316, nos 169–70; 340, no.<br />
333; cf. 300, no. 44; Weaver 50 n. 2.<br />
500 Ti. Claudius Aug. lib. Ianuarius (2)<br />
6.10223 = D 6071<br />
TI CLAUDIUS AUG LIB / IANUARIUS CURATOR / DE MINUCIA DIE X<strong>II</strong><strong>II</strong> /<br />
OSTIO XL<strong>II</strong> ET / AVONIA TYCHE UXOR EIUS / PITUANIANI SOLARIA DE<br />
SUA / IMPESA [---] FECERUNT<br />
*6: 'Pituaniani': ? sodales collegii (CIL); ? agnomen of both Ianuarius and<br />
Tyche (Dessau); its significance is unclear; cf. Chantraine 346f. no. 370.<br />
501 Ti. Claudius Neronis Augusti l. (H)icelus<br />
6.8783 = D 1735<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIO NERONIS / <strong>AUGUSTI</strong> L HICELO /<br />
CUBIC(u)LARIO / VIX ANN XXXX<br />
502 Claudius Incitat(us) (Ti. Claudi Aug. l. Scapulae) lib.<br />
6.33738 = D 9027<br />
See 596<br />
503 Ti. Claudius Augusti l. Inopus<br />
10.582 = I. It. 1.1.133<br />
CORNELIA L L / HYGIA VIX AN XXXX / TI CLAUDIUS <strong>AUGUSTI</strong> L / INOPUS<br />
CONIUGI{I} / SUAE FECIT<br />
504 Cl(audius) Ionicus Caesaris Augusti l.<br />
15.814<br />
CL IONICI CAESARIS <strong>AUGUSTI</strong> L / ANTIMACHI<br />
*The first brick stamp encountered in the Fam. Caes. material, naming simply<br />
the slave of a freedman of Claudius or Nero as brick maker. Given that the<br />
status indication of Claudius Ionicus, 'Caesaris Augusti l.', is an early form of the<br />
Imperial freedman indication, the stamp is mid- rather than late-first century in<br />
date. (Weaver 50 + nn. 1 & 2; but see Chantraine 189-92.)<br />
505 Ti. Claudius Aug. lib. Isidorus<br />
6.15365<br />
D M / CLAUDIAE TI F ATTICAE / TI CLAUDIUS AUG LIB / ISIDORUS PATER<br />
/ FILIAE DULCISSIMAE<br />
506 Ti. Claudius Iucundus Aug. l.<br />
6.15130<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIUS / IUCUNDUS AUG / L FEC FAUSTO / ALUMNO<br />
SUO<br />
507 [Ti. Cl]audius Au[g. lib.] Lamyru[s]<br />
6.15132<br />
[ti cl]AUDIUS AU[g lib] / LAMYRU[s] / VIXIT SUIS CARISS[imus]<br />
Rome<br />
AD 100+<br />
F I S<br />
Rome<br />
B I S<br />
Rome<br />
A I K<br />
Rome<br />
H I N<br />
Rome<br />
G<br />
Salernum:<br />
I<br />
A H<br />
Rome<br />
G P<br />
Rome<br />
B<br />
Rome<br />
B<br />
Rome<br />
e
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 93<br />
508 Cl(audia) Latens Aug. l.<br />
6.10990 = 15489<br />
D M / CL LATENTI AUG / L VIX AN L<strong>II</strong> M / V<strong>II</strong> D V<strong>II</strong> FABIUS S/ABINIANUS<br />
MATRI<br />
509 Claudia Laudica Aug. lib.<br />
EE 8.319<br />
CLAUDIAE / LAUDICAE / AUG LIB / VIXIT ANN / LV<br />
510 Ti. Claudius Aug. l./lib. Leander<br />
(1) 6.12776<br />
DIS MANIBUS / ATTIAE SECUNDAE / TI CLAUDIUS AUG LIB / LEANDER<br />
CONIUGI SUAE ET / M ATTIUS LEANDER MATRI / B M FECER ET SIBI ET<br />
<strong>LIBERTI</strong>S / LIBERTABUS POSTERISQ EORUM<br />
(2) 6.12777<br />
D M / TI CLAUDIUS / AUG L LEANDER / ATTIAE SECUNDAE / CONIUGI B M<br />
/ ET M ATTIUS LEANDER / MATRI SUAE CA/RISSIMAE FECERUNT / ET SIBI<br />
POST EORUM<br />
511 Ti. Claudius Lemnius (1) Divi Claudi Augusti lib.<br />
6.8636 = D 1682<br />
TI CLAUDIUS / LEMNIUS / DIVI CLAUDI / <strong>AUGUSTI</strong> LIB / A STUD<strong>II</strong>S<br />
*PIR2 C 908.<br />
512 Ti. Claudius Aug. l. Lemnius (2) (vel Lemnus)<br />
NS 1916, 39l<br />
CLAUDIAE MEROE / TI CLAUDI AUG L LEMNI<br />
*Solin 587.<br />
513 Lemnus Aug. l. = Domitius Lemnus<br />
(1) 6.8499 = D 1489<br />
LEMNO AUG L / PROC / PATRIMONI ET / HERED ET / DOMITIAE PHYLLIDI /<br />
L DOMITIUS LEMNUS F<br />
(2) 6.8500 = D 1490<br />
DOMITIAE PHYLLIDIS / C C DOMITI LEMNI / PROCUR / GERMANICI<br />
CAESARIS<br />
*A freedman and procurator of Nero before the latter’s adoption by Claudius,<br />
who continued his career after Nero's accession: Weaver, Historia 14, 1965,<br />
509f.; Chantraine 65 n. 15.<br />
514 Ti. Cla(udius) Aug. l. Liris<br />
6.15135<br />
D M / TI CLA AUG L / LIRIS F SIBI ET ANNIDIAE / RUFILLAE CONIUGI SUAE<br />
/ BENE MERITAE ET SUIS L / LIBERTABUS POSTERISQ / EORUM QUOD<br />
CLAUDIA [---]<br />
515 Ti. Claudius Lupercus Actes (Aug. l.) lib.<br />
6.15137<br />
See 287 (17)<br />
516 Ti. Claudius Aug. lib. Lysimachus<br />
14.3647 = D 4979<br />
VALERIAE / DONATAE UXORI / CARISSIMAE FECIT / TI CLAUDIUS / AUG<br />
LIB / LYSIMACHUS VIATOR / SODALIUM AUGUSTALIUM / ET SIBI<br />
POSTERISQUE SUIS ET / <strong>LIBERTI</strong>S ET LIBERTABUS / POSTERISQUE<br />
EORUM<br />
Rome<br />
B H<br />
Pompeii: I<br />
H<br />
Rome<br />
A B<br />
Rome<br />
A B<br />
Rome<br />
I<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
A B I<br />
Rome<br />
A I N<br />
Rome<br />
A e<br />
Rome<br />
G<br />
Tibur: I<br />
A I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 94<br />
517 [Ti.] Claudius Aug. libertus [Mas?]culus<br />
10.1971 = D 8193 = ILCV 4880 = AE 1999, 455<br />
[cl]AUDIA ASTER / [hi]EROSOLYMITANA / [ca]PTIVA CURAM EGIT / [ti]<br />
CLAUDIUS AUG LIBERTUS / [? mas]CULUS ROGO VOS FAC / [ite] PER<br />
LEGM NE QUIS / [mi]HI TITULUM DEICIAT CU/[ra]M AGATIS VIXIT<br />
ANNIS / XXV<br />
*Revised text by G. Lacerenza; see AE 1999, 455.<br />
5: ‘[Pro?]culus’ preferred as well attested cognomen in the region.; 5-6:<br />
‘fac/[iatis]’ (space permitting,) J. Gascou, AE ad loc.<br />
518 Maximus (freedman of [Ti.Claudius] Parthenius (566); PIR 2 M 429)<br />
(1) Suetonius, Dom. 17.2<br />
[Domitianum] saucium et repugnantem adorti Clodianus cornicularius et<br />
Maximus Partheni libertus et Satur decurio cubiculariorum et quidam e<br />
gladiatorio ludo vulneribus septem contrucidarunt.<br />
(2) Dio 67.17.2<br />
ou{tw de; ªParqevnio"º deivsa" mh; diafuvgh/, ejpesephvdhsen, h] w{" gev<br />
tisi dokei', Mavximon ejxeleuvqeron ejpesevpemye.<br />
519 Ti. Claudius Aug. l. Meli[---]<br />
6.37900 ad 34886<br />
AEDICLA TI CLAUDI AUG L MELI[---] / ET CLAUDIAE NICE CONIUGIS [---]<br />
520 Ti. Claudius Aug. l. Meni[---]<br />
6.5093<br />
TI CLAUDI AUG L MENI[---]<br />
521 Ti. Claudius Aug. l. Merops<br />
6.4018<br />
(a) [ant]IGONUS / [li]VIAE L / [a]NTONIAN / DEC<br />
(b) TI CLAUDIO / AUG L MEROPI / PROCURATORI / A REGIONIBUS URB<br />
522 Ti. Claudius Aug. l. Mil[.]g?<br />
6.15153<br />
D M / TI CLAUDIO AUG L MIL G? / ET TETTIAE PYRALLIDI / TETTIA M[---] /<br />
CONIUGI ET PATRONAE / BENE MERENTIB POSUIT<br />
523 Moschis Actes (Aug. l.) lib.<br />
6.8767<br />
See 287 (4)<br />
524 Ti. Claudius Aug. l. Moschus (1)<br />
6.37755<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS / CLAUDIAE PELAGIAE / TI CLAUDIUS AUG L / MOSCHUS<br />
LANIP / FILIAE P<strong>II</strong>SSIMAE<br />
525 Moschus (2) ([Ti. Cl]audi Aug. l. Dali) l.<br />
6.14990<br />
See 366<br />
526 Musa (Ti. Cla(u)di Crescentis Actes [Aug. l.] l.) lib.<br />
6.8801<br />
See 287 (6)<br />
Puteoli: I<br />
a H M O<br />
AD 96<br />
G<br />
G<br />
Rome<br />
A<br />
Rome:<br />
mon.<br />
vin. Codin.<br />
Rome:<br />
mon.<br />
Liviae<br />
I<br />
Rome<br />
A G<br />
Rome<br />
A B G<br />
Rome<br />
B I<br />
Rome<br />
C G H<br />
Rome<br />
A G H
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 95<br />
527 Myro (1) Aug. l.<br />
10.6638c = I. It. 13.2.26<br />
See 314<br />
528 Myro (2) (freedman of Claudius; PIR 2 M 769)<br />
Seneca, Apocol. 13<br />
See 305<br />
529 Narcissus (1) (freedman of Claudius; PIR 2 N 23)<br />
(1) Suetonius, Claud. 28f.<br />
sed ante omnis [suspexit] Narcissum ab epistulis et Pallantem a rationibus,<br />
quos decreto quoque senatus non praemiis modo ingentibus, sed et quaestoriis<br />
praetoriisque ornamentis honorari libens passus est; tantum praeterea<br />
adquirere et rapere, ut querente eo quondam de fisci exiguitate non absurde<br />
dictum sit, abundaturum, si a duobus libertis in consortium reciperetur. (29)<br />
his, ut dixi, uxoribusque addictus, non principem sed ministrum egit...<br />
(2) ib. 37.2<br />
quem [Appium Silanum] cum Messalina et Narcissus conspirassent perdere,<br />
divisis partibus alter ante lucem similis attonito patroni cubiculum inrupit,<br />
affirmans somniasse se vim ei ab Appio inlatam... nec dubitavit postero die<br />
Claudius ordinem rei gestae perferre ad senatum ac liberto gratias agere, quod<br />
pro salute sua etiam dormiens excubaret. Cf. Dio 60.14.4f.<br />
(3) Dio 60.15.5f.<br />
sucnoi; de; kai; eJautouv", a[lloi te kai; oJ Oujinikianov",<br />
katecrhvsanto. th'" ga;r ajformh'" tauvth" h{ te Messali'na kai;<br />
oJ Navrkisso", o{soi te sunexeleuvqeroi aujtou', labovmenoi oujde;n o{<br />
ti tw'n deinotavtwn oujk ejpoivhsan... (16. 2) h[dh d∆ ou\n tine" kai;<br />
tw'n pavnu uJpaitivwn, oiJ me;n cavrisin oiJ de; kai; crhvmasin, uJpov te<br />
th'" Messalivnh" kai; uJpo; tw'n peri; to;n Navrkisson Kaisareivwn<br />
periegevnonto. Cf. ib. 16.5.<br />
(4) ib. 19.2f.<br />
kai; ou{tw" oJ Plauvtio" strathghvsa" to; me;n stravteuma calepw'"<br />
ejk th'" Galativa" ejxhvgagen:... kai; ouj provterovn ge aujtw' /<br />
ejpeivsqhsan pri;n to;n Navrkisson uJpo; tou' Klaudivou pemfqevnta<br />
ajnabh'naiv te ejpi; to; tou' Plautivou bh'ma kai; dhmhgorh'saiv ti<br />
ejqelh'sai: (3) tovte ga;r pollw' / pou ma'llon ejp∆ aujtw' /<br />
ajcqesqevnte" ou[te ti ejkeivnw/ eijpei'n ejpevtreyan, sumbohvsante"<br />
ejxaivfnh" tou'to dh; to; qrulouvmenon Æ ijw; satournavlia,Æ ejpeidhvper<br />
ejn toi'" Kronivoi" oiJ dou'loi to; tw'n despotw'n sch'ma<br />
metalambavnonte" eJortavzousi, kai; tw' / Plautivw/ eujqu;" eJkouvsioi<br />
sunevsponto.<br />
(5) Tacitus, Ann. 11.29<br />
See 49 (10)<br />
(6) ib. 33–8<br />
Narcissus, adsumptis quibus idem metus, non aliam spem incolumitatis<br />
Caesaris adfirmat quam si ius militum uno illo die in aliquem libertorum<br />
transferret, seque offert suscepturum. ac ne, dum in urbem vehitur, ad<br />
paenitentiam a L. Vitellio et Largo Caecina mutaretur, in eodem gestamine<br />
sedem poscit adsumiturque.<br />
Antium: I<br />
AD 50<br />
F I N<br />
B<br />
AD 42
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 96<br />
(34)... nec multo post urbem ingredienti offerebantur communes liberi, nisi<br />
Narcissus amoveri eos iussisset. Vibidiam depellere nequivit quin multa cum<br />
invidia flagitaret ne indefensa coniunx exitio daretur. igitur auditurum principem<br />
et fore diluendi criminis facultatem respondit: iret interim virgo et sacra<br />
capesseret.<br />
(35)... omnia liberto oboediebant. patefieri domum adulteri atque illuc deduci<br />
imperatorem iubet... castris infert, parata contione militum; apud quos<br />
praemonente Narcisso pauca verba fecit... (37)... ac ni caedem eius Narcissus<br />
properavisset, verterat pernicies in accusatorem... prorumpit Narcissus<br />
denuntiatque centurionibus et tribuno, qui aderat, exsequi caedem: ita<br />
imperatorem iubere. (38)... decreta Narcisso quaestoria insignia, levissimum<br />
fastidii eius, cum super Pallantem et Callistum ageret...<br />
(7) Juvenal 14.329ff.<br />
sufficient animo.nec divitiae Narcissi, / indulsit Caesar cui Claudius omnia, cuius<br />
/ paruit imperiis uxorem occidere iussus.<br />
(8) Dio 60.30 6 b (= Zonar. 11.9)<br />
See 49 (12)<br />
(9) ib. 31.4ff.<br />
ejntau'qa oJ Navrkisso" monwqevnti tw' / Klaudivw/ mhnuvei dia; tw'n<br />
pallakw'n aujtou' pavnta ta; gignovmena. (5) kai; ejkfobhvsa" aujto;n<br />
wJ" kai; th'" Messalivnh" ejkei'novn te ajpoktenei'n kai; to;n Sivlion<br />
ej" th;n ajrch;n ajntikaqistavnai mellouvsh", ajnevpeise sullabei'n<br />
tina" kai; basanivsai... (8) ejkeivnh" d∆ ou{tw diafqareivsh" th;n<br />
∆Agpippi'nan th;n ajdelfidh'n e[ghme spoudh' / tw'n ajpeleuqevrwn, o{ti<br />
to;n Domivtion ej" proshvbou" h[dh telou'nta ei\cen uiJon, o{pw"<br />
e[fedron aujto;n th' / ajrch' / trevfonte" mhde;n uJpo; tou' Brettanikou'<br />
deino;n pavqwsin, wJ" th;n aujtou' mhtevra th;n Messali'nan<br />
ajnaireqh'nai poihvsante".<br />
(10) Tacitus, Ann. 12.1f.<br />
sed maxime ambigebatur inter Lolliam Paulinam M. Lollii consularis et Iuliam<br />
Agrippinam Germanico genitam: huic Pallas, illi Callistus fautores aderant; at<br />
Aelia Paetina e familia Tuberonum Narcisso fovebatur. (2) Narcissus vetus<br />
matrimonium, filiam communem (nam Antonia ex Paetina erat), nihil in<br />
penatibus eius novum disserebat, si sueta coniunx rediret...<br />
(11) Dio 60.33.3 a (= Zonar. 11.10)<br />
See 49 (13)<br />
(12) Dio 60.33.5f.<br />
o{ti oJ Navrkisso" th'" livmnh" th'" Foukivnh" sumpesouvsh" aijtivan<br />
ejp∆ aujth' / megavlhn e[laben: ejpestavtei ga;r tou' e[rgou, kai; e[doxe<br />
polu; ejlavttw w|n eijlhvfei dapanhvsa" ei\ta ejxepivthde" to;<br />
suvmptwma, o{pw" ajnexevlegkton to; kakouvrghma aujtou' gevnhtai,<br />
mhcanhvsasqai. (6) oJ de; dh; Navrkisso" ou{tw" ejnetruvfa tw' /<br />
Klaudivw/ w{ste . . .<br />
(13) Tacitus, Ann. 12.57<br />
simul Agrippina trepidatione principis usa ministrum operis Narcissum incusat<br />
cupidinis ac praedarum. nec ille reticet, impotentem muliebrem nimiasque<br />
spes eius arguens.<br />
AD 49<br />
AD 52
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 97<br />
(14) ib. 12.65f.<br />
ob haec mors indicta [Lepidae], multum adversante Narcisso, qui Agrippinam<br />
magis magisque suspectans prompsisse inter proximos ferebatur certam sibi<br />
perniciem, seu Britannicus rerum seu Nero poteretur....(66) in tanta mole<br />
curarum valetudine adversa corripitur, refovendisque viribus mollitia caeli et<br />
salubritate aquarum Sinuessam pergit. tum Agrippina, sceleris olim certa ...<br />
(15) Dio 60.34.4f. (= Xiph. 146.5ff.)<br />
tau'ta de; dh; hJ ∆Agrippi'na poih'sai hjdunhvqh o{ti to;n Navrkisson<br />
ej" Kampanivan, profavsei wJ" kai; toi'" u{dasi toi'" ejkei' pro;" th;n<br />
podavgran crhsovmenon, proapevpemyen, ejpei; parovnto" ge aujtou'<br />
oujk a[n pote aujto; ejdedravkei: toiou'tov" ti" fuvlax tou' despovtou<br />
h\n. ejpapwvleto de; kai; aujto;" tw' / Klaudivw/, mevgiston tw'n tovte<br />
ajnqrwvpwn dunhqeiv": muriavda" te ga;r pleivou" murivwn ei\ce, kai;<br />
prosei'con aujtw' / kai; povlei" kai; basilei'": (5) kai; dh'ta kai;<br />
tovte ajposfaghvsesqai mevllwn lampro;n e[rgon diepravxato: ta;<br />
ga;r gravmmata tou' Klaudivou, o{sa ajpovrrhta katav te th'"<br />
∆Agrippivnh" kai; kata; a[llwn tinw'n, oi|a ta;" ejpistola;" aujtou'<br />
dioikw'n, ei\ce, pavnta prokatevkausen.<br />
(16) Tacitus, Ann. 13.1<br />
nec minus properato Narcissus Claudii libertus, de cuius iurgiis adversus<br />
Agrippinam rettuli, aspera custodia et necessitate extrema ad mortem agitur,<br />
invito principe, cuius abditis adhuc vitiis per avaritiam ac prodigentiam mire<br />
congruebat.<br />
(17) Pliny, NH 33.134<br />
See 49 (14)<br />
(18) Suetonius, Vitell. 2.5<br />
Narcissi quoque et Pallantis imagines aureas inter Lares coluit.<br />
(19) id. Vesp. 4.2<br />
medium tempus ad proconsulatum usque in otio secessuque egit, Agrippinam<br />
timens potentem adhuc apud filium et defuncti quoque Narcissi amici perosam.<br />
(20) id. Tit. 2<br />
quo quidem tempore aiunt metoposcopum a Narcisso Claudi liberto adhibitum,<br />
ut Britannicum inspiceret, constantissime affirmasse illum quidem nullo modo,<br />
ceterum Titum, qui tunc prope adstabat, utique imperaturum.<br />
(21) 15.7500 = D 1666<br />
NARCISSUS AUG L AB EPISTULIS<br />
*For the possibility that Narcissus was a freedman of Gaius (5.6641 = D 191)<br />
and for his wealth, including possible estates in Egypt, see PIR 2 N 23; RE<br />
16.1701ff. For his involvement in hydraulic engineering, see (12), (13) and (21).<br />
Of all the freedmen under Claudius he was the most influential and of all<br />
imperial freedmen he was the most imperious. He deserves a detailed study.<br />
530 Narcissus (2) (? freedman of Nero; PIR 2 N 25)<br />
Dio 64.3.4 1<br />
See 474 (6): Helius (1)<br />
531 Ti. Claudius Nardus... Aug. libertus<br />
6.9061<br />
See 318<br />
AD 54<br />
Rome<br />
P<br />
AD 68<br />
Rome<br />
A i L
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 98<br />
532 Neophytus (freedman of Nero; PIR 2<br />
N 39)<br />
Aurelius Victor, De Caes. 5.7<br />
[Nero]... desertus undique noctis medio egressus urbe sequentibus Phaone<br />
Epaphrodito Neophytoque et spado Sporo...<br />
533 Claudia Aug. lib Nereis (1)<br />
6.4923<br />
D M / CLAUDIAE AUG LIB NEREIDI / M VALERIUS FUTIANUS / MATRI<br />
CARISSIMAE<br />
D M / M VALERIO SYNTROPHO / FUTIANUS / LIB OPTIMO<br />
534 Claudia Nereis (2) (Ti. Claudi Augusti l. Pacori) l.<br />
NS 1916, 391 n.<br />
See 536<br />
535 Neritus (1) Divi Claudii [libertus]<br />
6.1921<br />
NERITO DIVI CLAUD<strong>II</strong> [liberto] / PRINCIPI OFFICI IMPER[---] / VIATORI<br />
APPA[ruit augusto?] / IULIAE CHRYSEI[di coniugi] / NERITO FILIO DIVI<br />
[claudii l tabul vect] / IL(l)YRICI / CLAUDIAE MONTA[nae filiae? et] / <strong>LIBERTI</strong>S<br />
LIBERTABU[sque postq eor --]<br />
*Despite the uncertainty of the restorations (Mommsen, CIL), the freed status<br />
of Neritus pater is probable, that of Neritus filius less so (cf. 3.4063).<br />
536 Neritus (2)... Divi [Claudii l.]<br />
6.1921<br />
See 512<br />
537 ? Neso(r) Aug.lib.<br />
15.7271<br />
NERONIS CLAUDI CAES AUG / SUB C NESO (?) AUG LIB PROC<br />
2: 'sub c(ura) Nesto(ris) Aug. lib.'; CIL text as emended by Dressel, cf.<br />
Chantraine 45; listed under 'Gnesius' in Solin (1) 981, (2) 485; cf. Bruun, 213<br />
n.13. See 468*: Gnesius.<br />
538 Nicanor (1) Aug. lib.<br />
AE 1946, 213; cf. 1949, 191<br />
TI CLAUDIO NICANORI NICANORIS AUG LIB PROC / CLAUD CALLIOPE<br />
VIRO ET CONIUGI KARISS ET SANCT ITEM <strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUSQ SUIS<br />
POSTERISQ SUORUM FECIT<br />
539 Ti. Claudius Nicanor Nicanoris Aug. lib. (lib.)<br />
AE 1946, 213<br />
See 514<br />
540 [C]laudia Aug. l. Nice<br />
RAC 20, 1943, 13<br />
[--- c]LAUDIAE AUG L NICENI / [claudi]AE PROCULAE F VIX AN X<strong>II</strong>X<br />
B G<br />
Rome:<br />
mon. vin.<br />
Codin.<br />
B<br />
Rome<br />
A G<br />
Rome<br />
A B I<br />
Rome<br />
C I<br />
Rome<br />
I N P<br />
Rome<br />
G I<br />
Rome<br />
A G<br />
Rome<br />
C H
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 99<br />
541 ? Tibeevv vrrioo"" v Neeikhvv vfoorroo"" v<br />
IGR 4.914 = LBW 1212<br />
(10) ªQuintus Veranius Philagerº hj<br />
/thmevnon ajpo; Tiberivou Klau⁄divou<br />
Kaivsaro" ajpeskeuavsqai Tibevrion Neikhvforon pravsªsoºvta th;ªnº<br />
povlin ⁄ kaq∆ e{kaston e[to" dhnavria tªriºsceivlia kai; lambavnonta,<br />
kai; th;n tou' seivtou ⁄ pra'sin geivnesqai ejn th' / ajgora' / kaªta;º<br />
zeu'ªgºo" modivwn eJbdomhvkonta pevnte ⁄ ejk pavsh" th'" cwvra"...<br />
*Nicephorus is conjectured (IGR ad loc. n. 10) to have been an Augusti<br />
libertus removed from office by Claudius, on the petition of Veranius Philager,<br />
for unauthorised exactions against the people of Cibyra. But his status and<br />
nomen gentilicium are uncertain.<br />
542 Nomaeus Neronis Aug. l.<br />
6.194 = 14.2861<br />
NOMAEUS / NERONIS / AUG L / TABULARIUS / FORTUNAE PRIMIGENIAE /<br />
VOTUM SOLVIT / EX ARG P XIS =S ¢U<br />
*8: 'ex arg(enti) p(ondo) undecim unciis novem semuncia scripulis quinque'.<br />
The unusual precision of this sum () as a vow is unusual. It clearly was not<br />
specifically promised in advance. It probably represents the actual weight of 'a<br />
bar of silver' offered and accepted in fulfillment of a vow made in such general<br />
terms. (I am indebted to Dr J. R. Melville Jones for helpful advice on this item.)<br />
543 Claudia Nymphe (Demetri Aug. l. conliberta)<br />
6.16810<br />
See 369<br />
544 Ti. Claudius Aug. lib. Nymphicus<br />
6.34888<br />
DIS MANIB / TI CLAUDIO AUG LIB / NYMPHICO FECIT / CLAUDIA<br />
EPAGATHO / CONIUGI SUO / BENE MERENTI<br />
545 Nymphius Aug. lib.<br />
6.8829<br />
CLAUDIA GE FECIT SIBI ET / NYMPHIO AUG LIB PATRONO / ET DONATO<br />
AUG DISPESATORI / CONIUGI SUO ET IULIAE ANTIOCHIDI / MATRI SUAE<br />
ET <strong>LIBERTI</strong>S LIBERTABUSQUE / SUIS POSTERISQUE EORUM / H M H N S<br />
546 Ti. Claudius Aug. l. Nymphodotus<br />
6.15598<br />
DIS MANIBUS / CLAUDIAE STEPTENI VIX / ANNIS LXX<strong>II</strong> FECIT TI /<br />
CLAUDIUS AUG L NYMPHO/DOTUS PATRONUS ET CONTUB/ERNALIS<br />
COIUGI SUAE KAR/ISSIMAE BENE MERITAE DE SE / CUM QUA VIX ANN<br />
XLVI SIBI ET SUIS / POSTERISQUE EORUM<br />
547 Claudia Aug. [lib.] O(b)sequens<br />
6.15526<br />
CLAUDIA AUG [lib] / OPSEQUENS (!) / HANC CASAM [---] / CUM AGRO ET [--<br />
-] / ET POMARIS I[ta uti] / OPTIMAM MAXIMAMQUE / EMI ME VIVA<br />
CONSACRA[vi] / CUSTODIAM SEPULCHR[i] / MEORUM QUI IN HAC AR[a] /<br />
INSCRIPTI ERUNT / POSTERISQUE EORUM [---]<br />
548 Claudia Aug. lib. Ode<br />
14.3762<br />
L FAENIO TELESPHORO / CONIUGI KARISSIMO / CLAUDIA AUG LIB ODE /<br />
FECIT ET SIBI POSTERIS/QUE SUIS<br />
Cibyra:<br />
Asia<br />
Rome /<br />
Praeneste:<br />
I<br />
I L M N<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
A G H<br />
Rome<br />
K<br />
Tibur: I<br />
A
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 100<br />
549 Ti. Claud(ius) Ones(imus) (1) Aug. l.<br />
6.5654<br />
DIS MANIBUS / LUCRETIA DIDYME / MATER ET / TI CLAUD ONES AUG L<br />
ET / M ANTON EPAPHR FECER / FILIO SUO PIENTISSIM / Q LUCRETIO /<br />
PAL PROCLO / VIX A V<strong>II</strong>I M V D V<strong>II</strong><strong>II</strong><br />
550 [Ti. Clau]dius Aug. l. Onesimus (2)<br />
6.9034<br />
(1) [ti clau]DIUS AUG L ONESIMUS / [rede]MPTOR OPERUM CAESAR /<br />
QUINQ COLL FABR TIGNUA / LUSTRI X<strong>II</strong>X<br />
(2) AE 1941, 71 + Epigraphica. 37, 1975, 110<br />
[fabrum tig]NARIORUM / [mag]ISTRI / [qui]NQ<br />
[lust]R I / [---]S POLLIO / [---] C F TER / [---]S APHRODIS / [--ph]ILOTIMUS<br />
/ [---]ROS MAIOR / [--- D]IOGENES<br />
[LUST]R <strong>II</strong> / [C TACITIUS C] F RU[FU]S CN POMP CN L EUANGEL / [m<br />
antoniu]S ANDRO / [c fictoriu]S FLACCUS / [m iul aug l] AMPHION / [c iulius<br />
c] L MILO / [---] STABILIO<br />
[lust]R <strong>II</strong>I......<br />
LUSTR XI / TELON AUG LIB / ......<br />
[lustr xvii?] / ...... / (62) IN LOC CL / TI CL AUG [l ---]<br />
LUSTR [xiix] / T FLA AUG L[ib penn---] / ...... / (78) IN LOC FLAVI PENN[---]<br />
*See L. Pearse, Epigraphica. 37, 1975, 100–23; cf. A. Degrassi, Scritti Vari di<br />
Antichità 1.379f. On the basis of the coincidence of the cognomina of the<br />
masters of four slave ministri lustri secundi on an altar in Rome (6.30982) with<br />
those of the magistri quinquennales of this collegium fabrum tignariorum for its<br />
own second lustrum, Pearse (loc. cit.) convincingly made the restorations<br />
incorporated above. One of these is M. Iulius Aug. l. Amphion, who was freed<br />
by Livia not before AD 14. Furthermore, Ti. Cl(audius) Aug. [l. ---], although<br />
apparently recorded under lustrum XV<strong>II</strong>, is clearly to be identified with [Ti.<br />
Clau]dius Aug. l. Onesimus (2) who was 'quinq(ennalis) coll(egii) fabr(um)<br />
tignua(riorum)' for its lustrum X<strong>II</strong>X.<br />
On the (as yet inconclusive) implications of the Imperial freedman nomina for<br />
the dating of the foundation of the college of fabri tignarii, see Pearse, art. cit.<br />
A possible schedule, however, which accommodates all these is as follows:<br />
foundation of the college AD 10, lustrum I = 10–14; lustrum <strong>II</strong> = 15–19 (M. Iulius<br />
Augustae l. Amphio [3045]); ... lustrum XI = 60–64 (Telon Aug. lib. [620]); ...<br />
lustrum X<strong>II</strong>X = 95–99 (Ti. Claudius Aug. lib. Onesimus [527]; T. Flavius Aug lib.<br />
Pennus [915]).<br />
Telon Aug. lib., in any case, is unlikely to have been the freedman of a<br />
Flavian emperor. He was possibly a freedman of Tiberius or Gaius, but more<br />
likely of Claudius/Nero; in lustrum XV<strong>II</strong>I, 35 years later, a Claudian freedman is<br />
still found holding office in the same college along with a Flavian Aug. lib.<br />
551 Ti. Cla(u)dius Onesimus (3)... Imperatoris Caesaris l.<br />
AE 1983, 64<br />
TI CLA(u)DIUS ONESIMO OS/TIARIO IMPER/ATORIS CAES/ARIS L V A C /<br />
TI CLA(u)DIUS / ONESIMUS F / CLA(u)DIA PALM/YRIS F ET IULIA<br />
FELICU/LA CONTUBERNALI SUO / BENE MERENTI / FECERUNT<br />
552 Ti. Claudius Onesimus (4) Actes (Aug. l.) lib.<br />
6.15176<br />
See 287(18)<br />
553 Ti. Claudius Comici Aug. l. l. Onesimus (5)<br />
6.15190<br />
See 360<br />
Rome<br />
A B E H<br />
Rome<br />
I Q<br />
Rome<br />
A B H I<br />
Rome<br />
A G H<br />
Rome<br />
F G
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 101<br />
554 Ti. Claudius Augustorum lib. Onirus (1)<br />
10.6475<br />
TI CLAUDIO / AUGUSTORUM / LIB ONIRO<br />
*On Augustorum lib.: see 378*.<br />
555 Onirus (2) Aug. l.<br />
14.2780<br />
See 367<br />
556 TTi. Kl(auvv vdio") v ∆OOyivv vmo" v aajj jpeel. j Kaivv vs. v<br />
IGR 1.287 = IG 14.1761 = Moretti 689; cf. 6.29045<br />
Ti Kl ∆Oyivmw/ ajpel ⁄ Kaivs Ti Kl Beitavlio" ⁄ qrevyanti ajxivw/ ⁄<br />
ejpoivhsen ⁄ Q kat ⁄ Klaudiva/ Qallouvsh/ ⁄ mhtri; ejnteivmw/ ⁄ Tib Kl ⁄<br />
Oujitavlio" ⁄ uiJo;" ejpoivei<br />
557 Ti. Claudius Aug. libert. Optatus (1)<br />
10.701<br />
TI CLAUDIUS AUG / LIBERT OPTATUS / VIXIT ANN LXXV<br />
558 Claudius Optatus (2) Aug. l.<br />
14.163 = 15.7146 = IPO B 378 = D 1533<br />
CLAUDI / OPTATI / AUG L / PROC PORTUS / OSTIE(n)SIS<br />
559 Ti. Clau[dius] Aug. lib. P[---]<br />
INAV 73<br />
TI CLAU[dio] / AUG LIB P[---] / CLAUDIA [---] / CONTUBE[rnali]<br />
560 Ti. Claudius Augusti l. Pacorus<br />
NS 1916, 391<br />
TI CLAUDIUS / <strong>AUGUSTI</strong> L / PACORUS / CLAUDIAE NEREI/DI L SUAE / ET<br />
SIBI<br />
561 Ti. Claudius Aug. l. Paederos<br />
6.15180<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIO AUG L / PAEDEROTI MAECENATIA /<br />
TROPHIME CONIUGI / CARISSIMO BENE MERENTI OB HOC / FECIT<br />
562 M. Antonius Pallas (freedman of Claudius and Nero; PIR 2<br />
A 858)<br />
(1) Josephus, AJ 18.182<br />
[Antonia] ejpei; ga;r manqavnei ta; ejpi; tw' / Tiberivw/ sunteqeimevna,<br />
gravfei pro;" aujto;n ta; pavnta ajkribw'" kai; Pavllanti ejpidou'sa<br />
ta; gravmmata tw' / pistotavtw/ tw'n douvlwn aujth'" ejkpevmpei pro;"<br />
Tibevrion eij" ta;" Kapreva".<br />
*For the involvement of Caenis as Antonia's secretary in this episode, see<br />
Dio 66.14.1f.<br />
(2) Tacitus, Ann. 12.2f.<br />
at Pallas id maxime in Agrippinam laudare quod Germanici nepotem secum<br />
traheret, dignum prorsus imperatoria fortuna... (3) praevaluere haec adiuta<br />
Agrippinae inlecebris.<br />
(3) ib. 25.1<br />
adoptio in Domitium auctoritate Pallantis festinatur, qui obstrictus Agrippinae ut<br />
conciliator nuptiarum et mox stupro eius inligatus, stimulabat Claudium. Cf. ib.<br />
65.4; 13.2.3; 14.2.4.<br />
Setia: I<br />
Labici: I<br />
G<br />
Rome<br />
a B<br />
Surrentum<br />
:I<br />
H<br />
Ostia: I<br />
I<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
A G<br />
Rome<br />
A<br />
AD 31<br />
AD 50
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 102<br />
(4) ib. 53.2<br />
Pallanti, quem repertorem eius relationis [SC Claudiani] ediderat Caesar,<br />
praetoria insignia et centiens quinquagiens sestertium censuit consul<br />
designatus Barea Soranus. additum a Scipione Cornelio gratis publice<br />
agendas, quod regibus Arcadiae ortus veterrimam nobilitatem usui publico<br />
postponeret seque inter ministros principis haberi sineret. adseveraverat<br />
Claudius contentum honore Pallantem intra priorem paupertatem subsistere.<br />
et fixum est aere publico senatus consultum, quo libertinus sestertii ter miliens<br />
possessor antiquae parsimoniae laudibus cumulabatur. Cf.Pliny, Ep. 7.29.2 &<br />
esp. 8.6.1–15; Pliny Eld. NH 35.201.<br />
(5) id. Ann. 13.2.4<br />
sed neque Neroni infra servos ingenium, et Pallas tristi adrogantia modum liberti<br />
egressus taedium sui moverat.<br />
(6) ib. 14.1f.<br />
et Nero infensus iis, quibus superbia muliebris innitebatur, demovet Pallantem<br />
cura rerum quis a Claudio impositus velut arbitrium regni agebat; ferebaturque<br />
degrediente eo magna prosequentium multitudine non absurde dixisse, ire<br />
Pallantem ut eiuraret. (2) sane pepigerat Pallas, ne cuius facti in praeteritum<br />
interrogaretur paresque rationes cum re publica haberet.<br />
(7) ib. 23.1f.<br />
deferuntur dehinc consensisse Pallas ac Burrus ut Cornelius Sulla claritudine<br />
generis et adfinitate Claudii, cui per nuptias Antoniae gener erat, ad imperium<br />
vocaretur... (3) nec tam grata Pallantis innocentia quam gravis superbia fuit;<br />
quippe nominatis libertis eius quos conscios haberet respondit nihil umquam se<br />
domi nisi nutu aut manu significasse, vel si plura demonstranda essent, scripto<br />
usum ne vocem consociaret.<br />
(8) id. Ann. 14. 65.1<br />
eodem anno [Nero] libertorum potissimos veneno interfecisse creditus est,<br />
Doryphorum quasi adversatum nuptiis Poppaeae, Pallantem, quod inmensam<br />
pecuniam longa senecta detineret. Cf. Suetonius, Ner. 35.5; Dio 62.14.3.<br />
*See also the passages given above under Callistus (49 [10, 11, 12, 14]),<br />
Felix (436 [2, 6]) and Narcissus (505 [1, 10, 18]).<br />
On the wealth of Pallas: Juvenal 1.108f.; his gardens: Frontinus, Aqu. 19, 20,<br />
69; his estates in Egypt: cf. PIR 2<br />
A 858. On his career, see especially S. I.<br />
Oost, AJPh 79, 1958, 113–39.<br />
563 Claudia Aug. l. Parata<br />
6.8957<br />
DIS MANIBUS / CLAUDIA AUG L / PARATA ORNATR/IX V A XXV<strong>II</strong> / TI IULIUS<br />
ROMANUS / TI CLAUDIUS PRISCUS / NEDIMUS AUG SER / COIUGES EIUS<br />
DE SUO<br />
564 Ti. Claudius Aug. l. Pardalas<br />
11.7767<br />
(a) TI CLAUDIUS AUG L PARDALAS / APOLLINIS PARASITUS / EGO SUM<br />
BENE TIBI SIT QUI ME LEGIS ET TIBI / APOLAUSTI MAIORIS<br />
CONDISCIPULUS APOLAUSTI IUNIORIS DOCTOR<br />
(b) TI CLAUDIUS PARDALAS AUG L / APOLLINIS PARASITUS (A)EGO SUM /<br />
BENE TIBI SIT QUI ME LEGERIS<br />
(c) QUISQU(E ME VEX(S)AVERIT / QUISQU(A)E MEO CORPORI MANUS<br />
INTULERIT / QUARTANAS DABO EX VISO MAGNO / IMPERIO IUSSUS SUM<br />
CUM VIVEREM<br />
AD 52<br />
AD 54<br />
AD 55<br />
AD 62<br />
Rome<br />
AAA H I<br />
Capena:<br />
V<strong>II</strong><br />
F I M
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 103<br />
565 Ti. Cl(audius) Aug. l. Paris<br />
NSc. 1917, p. 291, no. 6<br />
See 442 (2): Ti. Claudius Eutrapelus<br />
For discussion and references, see 442 and [1595]: T. Aelius Paris.<br />
566 (Ti. Claudius) Parthenius Aug. libertus (cubicularius of Domitian; PIR 2<br />
C<br />
951a)<br />
(1) 6.8761 = D 1736<br />
TI CLAUDIUS / EUTOMUS PARTHENI / AUG <strong>LIBERTI</strong> / A QUIBICLO (!)<br />
LIBERTUS / FECIT CARI(n)THE BENE / MERENTI SUAE / CARISSIMAE<br />
VIXIT / ANNIS XV<strong>II</strong>I<br />
(2) Martial 4.45.1ff.<br />
haec tibi pro nato plena dat laetus acerra, / Phoebe, Palatinus munera<br />
Parthenius, / ut qui prima novo signat quinquennia lustro, / impleat innumeras<br />
Burrus Olympiadas.<br />
*The recipient of Martial's flatteries as benefactor and fellow-poet; cf. 4.78;<br />
5.6; 8.28; 9.49; 11.1; 12.11.<br />
(3) Suetonius, Domit. 16.2<br />
iam periculo laetum festinantemque ad corporis curam Parthenius cubiculo<br />
praepositus convertit, nuntians esse qui magnum nescio quid afferret nec<br />
differendum. itaque summotis omnibus in cubiculum se recepit atque ibi<br />
occisus est. Cf. ib. 17.2 (= 518 [1]).<br />
(4) Dio 67.15.1<br />
ejpevqento de; aujtw' / kai; suneskeuavsanto th;n pra'xin Parqevniov" te<br />
oJ provkoito" aujtou', kaivper ou{tw timwvmeno" par∆ aujtou' wJ" kai;<br />
xifhforei'n... Cf. ib. 17.2 (= 494 [2]); Tertullian, Apol. 35.9.<br />
(5) Aurelius Victor, Epit. 11.11<br />
igitur metu crudelitatis et conscientiae suae coniuravere plerique impulsoribus<br />
Parthenio procurante cubiculum et Stephano...<br />
(6) ib. 12.2<br />
iste [Nerva] cum imperium suscepisset, mox rumore orto vivere atque affore<br />
Domitianum perinde trepidavit, ut colore mutato verbis amissis vix consisteret.<br />
sed a Parthenio confirmatus recepta fiducia ad sollemne delenimentum<br />
conversus est. Cf. Eutropius 8.1.1 (= Orosius 7.11.1).<br />
(7) ib. 12.8<br />
sed milites neglecto principe requisitos Petronium uno ictu, Parthenium vero<br />
demptis prius genitalibus et in os coniectis iugulavere...<br />
(8) Joann. Antioch. De Insid. 44f. (= frag. 110 M)<br />
o{ti Nevpba" ejpeidh; prov" tinwn dia; to; gh'ra" katafronhqei;"<br />
ejpebouleuvqh pollavki", kai; to;n Petrwvnion kai; to;n Parqevnion,<br />
prosfilestavtou" oiJ o[nta", ejkdou'nai toi'" stratiwvtai" pro;"<br />
Aijlianou' tou' tw'n dorufovrwn hJgoumevnou ejbiavsqh: ejf∆ oi|" dh; kai;<br />
sfovdra hJnia'to. Cf. Dio 68.3.3; Pliny, Paneg. 6.2.<br />
Rome<br />
G I<br />
Rome<br />
G H I<br />
AD 96<br />
AD 97
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 104<br />
567 Patrobius (freedman of Nero; PIR 1<br />
P 119)<br />
(1) Dio 63.3.1f.<br />
oJ ou\n Nevrwn kai; ejpi; touvtw/ aujto;n (Tiridates) qaumavsa"...<br />
monomaciva" ejn Pouteovloi" e[qeto. hjgwnoqevthse de; Patrovbio"<br />
ejxeleuvqero" aujtou', kai; tosauvth/ ge th' / lamprovthti kai; th' /<br />
dapavnh/ ejcrhvsato... (2) kai; e[dei ga;r tw' / Patrobivw/ timhvn tina<br />
dia; tau'ta genevsqai, ejtovxeusen oJ Tiridavth" a[nwqen ejk th'"<br />
e{dra" qhriva...<br />
(2) id. 64.3.4 1<br />
See 450 (6). Cf. Plutarch, Galb. 17.2 (= 450 [7]).<br />
(3) Tacitus, Hist. 1.49<br />
caput [Galbae] per lixas calonesque suffixum laceratumque ante Patrobii<br />
tumulum (libertus is Neronis punitus a Galba fuerat) postera demum die<br />
repertum et cremato iam corpori admixtum est.<br />
(4) ib. 2.95<br />
nondum quartus a victoria mensis, et libertus Vitellii Asiaticus Polyclitos<br />
Patrobios et vetera odiorum nomina aequabat.<br />
(5) Suetonius, Galb. 20.2<br />
ab iis [lixis calonibusque caput Galbae] Patrobii Neroniani libertus centum<br />
aureis redemptum eo loco, ubi iussu Galbae animadversum in patronum suum<br />
fuerat, abiecit. Cf. Plutarch, Galb. 28.2.<br />
(6) Pliny, NH 35.168<br />
[e Nilo harena] inde certe Patrobio, Neronis principis liberto, advehebatur.<br />
568 Ti. Claudius Aug. lib. Patroclus<br />
6.34401<br />
D M / P ANNIO / COMMUNI / V ANN LXX / ANNIA EUHODIA / FECIT<br />
PATRONO / OPTUMO ET SIBI / ET TI CLAUDIO AUG LIB / PATROCLO<br />
CONIUGI SUO / VIX ANN L<strong>II</strong>I<br />
569 [Ti.] Clau[dius Aug. lib. ? Pa]tronus<br />
6.37745<br />
[--- ti] CLAU[dio aug.lib / ? pa]TRONO A VESTE [--- / ---] CLAUDIAE SOTER[idi<br />
--- / --- ti] CLAUDIO PRI[--- / ti cl]AUDIU[s--- / ti cl]AUDI[---]<br />
*For 'Patronus' as cognomen: 6.5894, 9033 (Aug. lib.), 34563; Vidman 305;<br />
Kajanto 314.<br />
570 Ti. Cl(audius) Aug. lib. Petronius<br />
6.15648<br />
See 408<br />
571 Phaon Aug. l. (freedman of Nero; PIR 1<br />
P 248)<br />
(1) 3.14112.2<br />
PHAONTIS / AUG L A RAT / LOGI<br />
*Amphora stamp.<br />
AD 66<br />
AD 68<br />
AD 69<br />
Rome<br />
A G H<br />
Rome<br />
a b I<br />
Rome<br />
C<br />
Carnuntu<br />
m: Raetia<br />
I P
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 105<br />
(2) Suetonius, Ner. 48.1–3<br />
[Nero] aliquid secretioris latebrae ad colligendum animum desideravit, et<br />
offerente Phaonte liberto suburbanum suum inter Salariam et Nomentanam<br />
viam circa quartum miliarium... equum inscendit, quattuor solis comitantibus,<br />
inter quos Sporus erat. (3)... ad aversum villae parietem evasit. ibi hortante<br />
eodem Phaonte ut interim in specum egestae harenae concederet, negavit se<br />
vivum sub terram iturum...<br />
(3) ib. 49.2<br />
[Nero] inter moras perlatos a cursore Phaonti codicillos praeripuit legitque se<br />
hostem a senatu iudicatum et quaeri ut puniatur more maiorum...<br />
(4) Cassius Dio 63.27.3<br />
[Nero]. pro;" cwrivon ti Favwno" Kaisareivou, metav te aujtou'<br />
ejkeivnou kai; meta; ∆Epafpodivtou tou' te Spovrou nukto;" e[ti ou[sh"<br />
h[lase.<br />
(5) Aurelius Victor, De Caes. 5.7<br />
[Nero]... desertus undique noctis medio egressus urbe sequentibus Phaone<br />
Epaphrodito Neophytoque et spado Sporo...<br />
*Phaon is attested as an imperial freedman and close confidant of Nero. In<br />
particular, he gave refuge and support to the emperor in his last few hours. It is<br />
plausible, on the basis of an amphora stamp (1), that he became Nero's a<br />
rationibus in AD 55 in succession to M. Antonius Pallas (562) (see Pflaum (1)<br />
208; Boulvert (1) 97 n.37; Weaver 289). His nomen is not attested.<br />
It has been argued by A. P. Gregory (Athenaeum 83, 1995, 401-10, following<br />
Stein, RE 19.1795-6, Phaon 2), that Phaon may not have been manumitted by<br />
an emperor, but could have entered the imperial service as a freedman of<br />
Nero's aunt Domitia Lepida who was executed in 54 shortly before the end of<br />
Claudius’ reign, when her freedmen and properties would have passed to the<br />
emperor (i.e. by confiscation, to Claudius and soon thereafter to Nero or, less<br />
likely, directly inherited by Nero in Lepida’s will).<br />
Despite the precedent of the previous a rationibus, M. Antonius Pallas, not<br />
being himself an Augusti libertus, but a freedman of Claudius’ mother Antonia<br />
Minor, the case of Phaon is not compelling and raises questions of interest for<br />
the recruitment of the developing imperial administration. (See separate note.)<br />
This is on the basis of a L. Domitius Phaon ‘ex domo Domitiae L.f. Lepidae’<br />
from Fundi, dated to 20 June 67 (AE 1914, 219 = Epigraphica 40, 1978,175-81,<br />
no. 21; cf. CIL 10.444 = D 3546 = I.It. <strong>II</strong>I. 1.7-8: L. Domitius Phaon, a<br />
benefactor of a collegium Silvanorum in Lucania under Domitian.)<br />
It remains, however, to explain how Phaon’s status indication ‘Augusti l(ib).’<br />
could reflect the circumstances of such a manumission, ‘Augustae lib.’ not<br />
being possible, and the likelihood that Nero on his accession would have<br />
preferred a confidential freedman of his own for the key post of head of the<br />
financial administration. A more plausible explanation is that of Nero’s<br />
procurator patrimoni et hereditatium, Lemnus Aug. l. (6.8499 = D 1489) who<br />
before Nero’s adoption by Claudius appears as (L.) Domitius Lemnus<br />
procur(ator) Germanici Caesaris (6.8500 = 11. 1753 = D 1490) but after Nero’s<br />
accession simply dropped his praenomen and nomen ‘L. Domitius’ as no longer<br />
felt to be appropriate (Weaver, Historia 14, 1965, 509ff.; Chantraine 65 n.15).<br />
572 Pheronactus (freedman of Claudius; PIR 1 P 255)<br />
Seneca, Apocolocyn. 13<br />
See 305<br />
AD 68
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 106<br />
573 Claudius Aug. l. Philades[p]otus<br />
10.1549<br />
C AVILLIUS DECEMBER / REDEMPTOR MARMORARIUS / BONAE DIAE /<br />
CUM VELLIA CINNAMIDE CONT / V S L M / CLAUDIO AUG L /<br />
PHILADES[p]OTO SACERDOTE POSITA / DEDICATA VI KAL NOVEMBRIS /<br />
Q IUNIO MARULLO COS<br />
574 Ti. Claudius Aug. lib. Philargyrus<br />
6.8526 = D 1704<br />
TI CLAUDIUS / AUG LIB / PHILARGYRUS TABELLAR / CASTRENSIS SIBI ET<br />
/ DOMITIAE PHILARGYRIDI / ET TI CLAUDIO IANUARIO FILIS SUIS ET /<br />
CLAUDIAE PITHUSAE LIB SUAE / ET SUIS / POSTERISQUE EORUM<br />
575 Ti. Claudius Aug. l. Phileros (1)<br />
6.15194<br />
TI CLAUDIO / AUG L PHILEROT V A LX / IULIA THYMELE / CONIUGI<br />
MERITO [---]<br />
576 Ti. Claudius Aug. l. Phileros (2)<br />
10.1728<br />
TI CLAUDI AUG / L PHILEROTIS / AEDIT O S S<br />
577 Ti. Cl(audius) Aug. lib. Philetus (1)<br />
6.10089 = D 1766<br />
D M / CLAUDIAE FAUSTINAE / FILIAE PIENTISSIMAE / QUAE VIX ANN XVI /<br />
TI CL AUG LIB PHILETUS / A COMMENT RAT VESTIUM SCAENIC ET /<br />
GLADIAT ET FLAVIA PROCULA PARENTES / ITEM FLAVIUS DAPHNUS ET<br />
CL MARTIALIS / FRATRES FECERUNT ET SIBI LIB LIBERTABUS / SUIS<br />
POSTERISQ EORUM<br />
578 Philetus (2) Aug. lib.<br />
13.2106<br />
CLAUDIAE / PHILETI AUG L LIBER/TAE HEURESI URBA/NUS ET SURUS<br />
FRATRES / SORORI P<strong>II</strong>SSIMAE<br />
579 Ti. Claudius Divi Claudi lib. Philius<br />
(1) AE 1946, 99<br />
(a) D<strong>II</strong>S MANIBUS / TI CLAUDIUS / DIVI CLAUDI LIB / PHILIUS SCRIB /<br />
CUBICULARIORUM / ITEM DECURIO / NERONIS AUG / PROCURATOR / A<br />
PAEDAGOGIS<br />
(b) DIS MANIBUS / CLAUDIAE / AMME / PHILI AUG LIB / SORORI ET / LIB<br />
(2) AE 1946, 98<br />
DIS MANIBUS / T FLAVIUS AUG / LIB PHILIUS / CUBICULARIUS / PHILIUS<br />
FRATRI OPTUMO FECIT<br />
*An unusual case in the Fam. Caes., and indeed elsewhere, of two brothers<br />
both with the same cognomen. They also shared an occupational connexion<br />
with the cubicularii, but were freed at least 16 years apart, the elder (1) by<br />
Claudius, the younger (2) (966) by, presumably, Vespasian. The elder Philius is<br />
claimed to have the earliest known cursus for an Imperial freedman (Boulvert<br />
(1) 83 n. 476, 177 n. 593; (2) 121 n.63). But (1a) is later than (2) and Claudius<br />
Philius' procuratorship in charge of the staff of the Palatine training school for<br />
imperial slaves was most likely to have been held under the Flavians, rather<br />
than under Nero. For full discussion: Weaver, Antichthon 13, 1979, 73–6.<br />
On imperial paedagogi and the paedagogium Palatinum, see Mohler 264ff.;<br />
Boulvert (1) 177-8 + nn. 593-604.<br />
Puteoli: I<br />
F I L N<br />
AD 62<br />
Rome<br />
a B G I<br />
Rome<br />
A H<br />
Puteoli: I<br />
I L<br />
Rome<br />
A B H I<br />
Lugdunum<br />
: Gall.<br />
Lugd.<br />
G<br />
Rome<br />
D I N<br />
Rome<br />
D
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 107<br />
580 [Ti. C]laudius [Au]gusti lib. [Phil]ologus<br />
(1) 6.8601<br />
[dec]IMIAE L L / [li]BERALI / [ti c]LAUDIUS / [au]GUSTI LIB / [phil]OLOGUS /<br />
[ab epist]ULIS UXORI / [in ho]NOREM<br />
(2) 6.9449 = D 1848<br />
PUDENS M LEPIDI L GRAMMATICUS / PROCURATOR ERAM LEPIDAE<br />
MORESQ REGEBAM / DUM VIXI MANSIT CAESARIS ILLA NURUS /<br />
PHILOLOGUS DISCIPULUS<br />
*A previous husband of Decimia Liberalis (1), M. Aemilius Lepidi lib. Felix<br />
(6.8602), was also connected with the Imperial family as a freedman of M.<br />
Lepidus (2) (cos. ord. AD 6, 'capax imperii'), the father of this notorious (Aemilia)<br />
Lepida (2) (PIR2 A 421) who was married to Drusus the son of Germanicus and<br />
committed suicide in AD 36.<br />
581 Claudia Philomela (Ti. Claudi Trop[himi] Aug. l. lib.)<br />
6.15302<br />
See 647<br />
582 Phoebe (Ti. Claudi Crispi Act[es Aug. l.] n. l.) liberta<br />
6.14987<br />
See 287 (16)<br />
*Phoebe, freedwoman and wife of Crispus, who was in turn a freedman of an<br />
Imperial freedwoman (Acte), illustrates the range and complexity of legal status<br />
relationships within the Fam. Caes. and slave society in general.<br />
583 Ti. Claudius Aug. l. Phoebus (1)<br />
6.6189<br />
IMMERITO ABDUCTAS PHOEBI D[e ---] / NICEN ET PHOEBEN ARCULA<br />
ACE[rba tenet] / UNA ANNOS SEPTEM COMPLEVIT ET ALTERA [quinque?] /<br />
AD SPEM NON PATRIA SUPPLICE VOCE IACENT / TI CLAUDIUS AUG L<br />
PHOEBUS PATER / PLOTIA VENUST[a] MATER FECERUNT / FI[lis] SUIS<br />
584 Ti. Claudius Aug. l. Phoebus (2)<br />
6.15207<br />
D M S / TI CLAUDIO AUG L / PHOEBO / CLAUDIA PANNYCHIS / FECIT<br />
CONIUGI BENE / MERENTI SIBIQ ET L L Q / POSTERISQ EORUM<br />
*For the same combination of cognomina, cf. 6.8697a: Phoebus Octaviae<br />
(Neronis) (ser.) & Antonia Pannychis.<br />
585 Ti. Claudius Aug. l. Phoebus (3) Antonianus<br />
14.2835<br />
TI CLAUDIO / AUG L PHOEBO / ANTONIANO / SIBI ET <strong>LIBERTI</strong>S /<br />
LIBERTABUSQUE<br />
*Most probably a former slave of Antonia Minor, freed by Claudius; possibly a<br />
former slave of Antonia, daughter of Claudius; but certainly not of Pallas (538),<br />
as CIL ad loc. On the agnomen 'Antonianus': Chantraine 301f.<br />
586 Phoebus (4) (freedman of Nero; PIR 1 P 293)<br />
(1) Tacitus, Ann. 16.5<br />
ferebantque Vespasianum, tamquam somno coniveret, a Phoebo liberto<br />
increpitum aegreque meliorum precibus obtectum, mox inminentem perniciem<br />
maiore fato effugisse.<br />
Rome<br />
A I<br />
Rome<br />
F<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
A B G<br />
Rome<br />
A B H<br />
Rome<br />
A M<br />
Praeneste:<br />
I<br />
S<br />
AD 65
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 108<br />
(2) Dio 66.11.2<br />
tou' te Foivbou proselqovnto" aujtw' / [Vespasian] kai; ajpologoumevnou<br />
o{ti ejpi; tou' Nevrwno" ejskuqrwpakovta pote; aujto;n ejpi; tou'<br />
qeavtrou ejn th' / ÔEllavdi, ejf∆ oi|" ajschmonou'nta eJwvra to;n<br />
aujtokravtora, ejkevleuse pro;" ojrgh;n ajpelqei'n, tou' de; ejromevnou<br />
o{poi, Æej" kovraka"Æ ei\pen, uJpe;r touvtou ou\n ajpologoumevnou tou'<br />
Foiv vbou ou[te ti kako;n aujto;n eijrgavsato, ou[te ajpekrivnato aujtw' /<br />
a[llo oujde;n plh;n aujto; tou'to o{ti Æej" kovraka" a[pelqe.Æ<br />
587 Phoebus (5) Actes Aug. l. l. (= Claudius Phoebus)<br />
(1) 6.9030 = D 7386<br />
See 287 (11a); cf. ib. (11d)<br />
(2) 6.15410 = 34865b<br />
See 287 (11c)<br />
588 Phylax August. l.<br />
14.4221<br />
DIS MANIBUS / CLAUDIAE AGIDIAE / SORORI / PHYLACIS AUGUST L /<br />
VIXIT ANNIS XV<strong>II</strong><strong>II</strong><br />
589 Pinytus (freedman of Epaphroditus [391])<br />
Stephanus Byzantius, s.v. Biquvnion<br />
ajf∆ ou| Pinuto;" ejgevneto ÔRwvmh" grammatikov" ∆Epafrodivtou tou'<br />
Nevrwno" w]n ejxeleuvqero"<br />
*Cf. PIR 2 E 69.<br />
590 Claudia Aug. l. Piste<br />
6.15545<br />
DIS MANIBUS CLAUDIAE / AUG L PISTE<br />
591 Claudia Pithusa (Ti. Claudi Aug. lib. Philargyri) lib.<br />
6.8526 = D 1704<br />
See 549<br />
AD 70<br />
Rome<br />
B G I<br />
Rome<br />
A D<br />
Albanus: I<br />
D H<br />
G<br />
Rome<br />
Rome<br />
F G<br />
Ti. Claudius Plokamos (Aug. lib.?)<br />
? Perge<br />
592 Polybius (1) (freedman of Claudius; PIR 1 P 427)<br />
(1) Suetonius, Claud. 28<br />
libertorum praecipue suspexit Posiden... Felicem... Harpocran... ac super hos<br />
Polybium ab studiis, qui saepe inter duos consules ambulabat.<br />
(2) Seneca, ad Polyb. 5.2<br />
quid ergo? quem nemo adversus te animum gerit, eum esse tu credis fratris<br />
tui, ut cruciatu tui noceat tibi, ut te velit abducere ab occupationibus tuis, id est a<br />
studio et a Caesare?<br />
(3) ib. 6.2<br />
olim te in altiorem ordinem et amor Caesaris extulit et tua studia eduxerunt.<br />
nihil te plebeium decet, nihil humile.<br />
A B D I K<br />
N
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 109<br />
(4) ib. 6.5<br />
magna servitus est magna fortuna; non licet tibi quicquam arbitrio tuo facere.<br />
audienda sunt tot hominum milia, tot disponendi libelli; tantus rerum ex orbe toto<br />
coeuntium congestus, ut possit per ordinem suum principis maximi animo<br />
subici, exigendus est. non licet tibi, inquam, flere; ut multos flentes audire<br />
possis, ut periclitantium et ad misericordiam mitissimi Caesaris pervenire<br />
cupientium lacrimas siccare, lacrimae tibi tuae adsiccandae sunt.<br />
(5) ib. 7.3f.<br />
non licet tibi ad utilitates tuas, ad studia tua respicere. Caesare orbem<br />
terrarum possidente impertire te nec voluptati nec dolori nec ulli alii rei potes;<br />
totum te Caesari debes. (4) adice nunc quod, cum semper praedices cariorem<br />
tibi spiritu tuo Caesarem esse, fas tibi non est salvo Caesare de fortuna queri.<br />
hoc incolumi salvi tibi sunt tui, nihil perdidisti. Cf. ib. 12.3f.<br />
(6) ib. 8.2<br />
Caesaris tui opera, ut per omnia saecula domestico narrentur praeconio,<br />
quantum potes, compone; nam ipse tibi optime formandi condendique res<br />
gestas et materiam dabit et exemplum.<br />
(7) ib. 11.5<br />
agedum illa, quae multo ingenii tui labore celebrata sunt, in manus sume<br />
utriuslibet auctoris carmina [Homeri vel Vergilii], quae tu ita resolvisti, ut<br />
quamvis structura illorum recesserit, permaneat tamen gratia – sic enim illa ex<br />
alia lingua in aliam transtulisti ut, quod difficillimum erat, omnes virtutes in<br />
alienam te orationem secutae sunt. Cf. ib. 8.2.<br />
(8) ib. 12.1<br />
respice optimos fratres, respice uxorem, filium respice... multos habes in quibus<br />
adquiescas. Cf. ib. 3.4f., 9.7.<br />
(9) Dio 60.29.3<br />
tou;" mevntoi ajllotrivou" ajpeleuqevrou" oJ Klauvdio", ei[ pou<br />
kakourgou'nta" lavboi, deinw'" timwrw'n, toi'" ijdivoi" ou{tw<br />
prosevkeito w{sq∆ uJpokritou' tino" ejn tw' / qeavtrw/ pote; tou'to dh;<br />
to; qrulouvmenon eijponto" o{ti Æajfovrhtov" ejstin eujtucw'n<br />
mastigiva",Æ kai; tou' te dhvmou panto;" ej" Poluvbion to;n<br />
ajpeleuvqeron aujtou' ajpoblevyanto", kai; ejkeivnou ejkbohvsanto" o{ti oJ<br />
aujto;" mevntoi poihth;" ei\pen o{ti Æbasilei'" ejgevnonto coiJ pri;n<br />
o[nte" aijpovloi,Æ oujde;n deino;n aujto;n eijrgavsato.<br />
(10) ib. 31.2<br />
tevw" me;n ga;r oiJ Kaisavreioi pavnte" wJmolovgoun aujth' / [Messalina],<br />
kai; oujde;n o{ ti oujk ajpo; koinh'" gnwvmh" ejpoivoun: ejpei; de; to;n<br />
Poluvbion, kaivtoi kai; ejkeivnw/ plhsiavzousa, kai; dievbale kai;<br />
ajpevkteinen, oujkevti aujth' / ejpivsteuon, kajk touvtou ejrhmwqei'sa th'"<br />
par∆ aujtw'n eujnoiva" ejfqavrh.<br />
(11) Seneca, Apocol. 13<br />
See 305<br />
AD 47<br />
AD 48
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 110<br />
*Polybius was already a senior freedman early in the reign of Claudius, as the<br />
consolatio addressed to him by Seneca in AD 43 makes apparent. He was<br />
therefore almost certainly freed before AD 41, either by Gaius, as was Callistus<br />
(49), or by Tiberius, or by Antonia Minor, as was Pallas (538), or by Claudius<br />
himself before becoming emperor. His prominence early in the latter's reign<br />
and his earlier link with Claudius, implied in (3) ('olim te in altiorem ordinem et<br />
amor Caesaris et tua studia eduxerunt') would perhaps favour the last<br />
alternative. He would differ in that case from the dominant triumvirate of<br />
freedmen in Claudius' reign, Callistus, Narcissus and Pallas, none of whom,<br />
except possibly Narcissus, was actually manumitted by Claudius himself. He is<br />
not to be identified with C. Iulius Polybius Caesaris l. (215). (The assumption of<br />
Hanslik [RE 21.1579f. & Der Kleine Pauly 4.982f.] that he was 'C. Iulius Sabbio<br />
[?] Polybius' in 6.20252 is quite untenable; see Chantraine 388, 394 n. 44.)<br />
From the evidence of Seneca (4), he was the Palatine secretary a libellis<br />
under Claudius from near the beginning of the reign. According to Suetonius<br />
(1) he was simply ab studiis. Whether he formally held both posts at the same<br />
time is uncertain but unlikely. His reputation as a literary scholar and translator<br />
of Homer and Virgil was also well established by AD 43. The references in<br />
Seneca's consolatio to 'studia' (2, 3, 5, 6, 7 and possibly 9) relate more naturally<br />
to his private pursuits than to formal public duties. He was evidently succeeded<br />
as a libellis by Callistus and perhaps at that stage formally became a studiis.<br />
(See, however, Hirschfeld 332 n. 2; Griffin 21 n. 2, 61.)<br />
It is most improbable that 'long before' AD 43 (olim) Polybius had been<br />
raised to the equestrian order (Friedländer 4 10<br />
. 33 [Bang]; Hanslik, RE 21.1580).<br />
This is based on a misunderstanding of the rhetoric of Seneca, Consolatio 6.2:<br />
'olim te in altiorem ordinem et amor Caesaris et tua studia deduxerunt' (3),<br />
which need imply only freedman procuratorial and not even Palatine secretarial<br />
rank, and is otherwise unsubstantiated. (Cf. the similar sentiments of Statius in<br />
Silvae 3.3.76 about Claudius and the father of Claudius Etruscus: 'praecipuos<br />
sed enim merito surrexit in actus... Claudius'; see Weaver 286.)<br />
593 Polybius (2) (Hospitis Divi Claudi liberti Leonidiani) lib.<br />
6.9060 = D 1641<br />
See 464<br />
594 Polyclitus (freedman of Nero; PIR 1<br />
P 430)<br />
(1) Tacitus, Ann.14.39<br />
igitur ad spectandum Britanniae statum missus est e libertis Polyclitus, magna<br />
Neronis spe posse auctoritate eius non modo inter legatum procuratoremque<br />
concordiam gigni, sed et rebellis barbarum animos pace componi. nec defuit<br />
Polyclitus, quo minus ingenti agmine Italiae Galliaeque gravis, postquam<br />
Oceanum transmiserat, militibus quoque nostris terribilis incederet. sed<br />
hostibus inrisui fuit, apud quos flagrante etiam tum libertate nondum cognita<br />
libertinorum potentia erat; mirabanturque, quod dux et exercitus tanti belli<br />
confector servitiis oboedirent.<br />
(2) Dio 63.12.3<br />
See 450 (2) [Helius]; 609 (3) [Sporus]<br />
(3) Tacitus, Hist. 1.37<br />
'septem a Neronis fine menses sunt, et iam plus rapuit Icelus quam quod<br />
Polycliti et Vatinii et Aegali perdiderunt.' (Otho)<br />
(4) Plutarch, Galb. 17.2<br />
See 450 (7)<br />
Rome<br />
G<br />
AD 61<br />
AD 67<br />
AD 69
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 111<br />
(5) Tacitus, Hist. 2.95<br />
nondum quartus a victoria mensis, et libertus Vitelii Asiaticus Polyclitos<br />
Patrobios et vetera odiorum nomina aequabat.<br />
(6) Pliny, Ep. 6.31.9<br />
[Trajan] reversus diem dederat, et cum ex heredibus quidam quasi reverentia<br />
Eurythmi omitterent accusationem, pulcherrime dixerat: 'nec ille Polyclitus est<br />
nec ego Nero.'<br />
595 Posides (freedman of Claudius; PIR 1<br />
P 654)<br />
(1) Suetonius, Claud. 28<br />
libertorum praecipue suspexit Posiden spadonem, quem etiam Britannico<br />
triumpho inter militares viros hasta pura donavit.<br />
(2) Juvenal 14.91<br />
vincens Fortunae atque Herculis aedem, / ut spado vincebat Capitolia nostra<br />
Posides.<br />
(3) Aurelius Victor, Epit. 4.7<br />
Posidonio (!) eunucho post triumphum Britannicum inter militarium fortissimos<br />
arma insignia tamquam participi victoriae dono dedit.<br />
*On the exceptional award of dona militaria to freedmen: Stein, Ritterstand<br />
125; Eck, Historia 25, 1976, 381–4, esp. 383.<br />
596 Ti. Claudius Aug. l. Potiscus<br />
(1) 15.2399a = 14.4089.29<br />
TI CLAUDI AUG L POTISCI<br />
15.2399b<br />
TI CLAUD[i aug l p]OTISCI<br />
15.2399c = 10.8042.36; cf. Steinby, Agg. 90<br />
TI CLAUD[i aug l p]OTISCI<br />
(2) 15.2400 = 10.8043.76<br />
POTISCI AUG L<br />
(3) Bloch 461 = 14.5308.16<br />
TI CLA POTISCI<br />
*These single-name brick stamps are the earliest that record an Imperial<br />
freedman in charge of a brickmaking production process. On first-century<br />
bricks, the name alone, in the absence of any reference to the place of<br />
production, serves as an early form of 'trade mark', guaranteeing the quality of<br />
the mass produced bricks. For the difference in form between first-century and<br />
second-century brick stamps, and for the difference between brick stamps and<br />
other ceramic stamp 'signatures', see esp. Helen 47-53.<br />
597 Claudia Prima (Ti. Claudi Aug. l. Seleuci) l.<br />
13.3542<br />
See 603<br />
598 Ti. Claudius Aug. [lib.] Primianus<br />
6.8450a<br />
MATIA TERT[---] / TI CLAUDIO AUG [lib] / PRIMIANO TABULA[r f lib] / ET<br />
PECULIORUM [---] / ET SUIS <strong>LIBERTI</strong>S [dumtaxat] EOS QUOS IN<br />
TESTA[mento meo / n]OMINAVERO POST[erisque eor]<br />
*3: 'tabula[r(io) f(isci) lib(ertatis)'.<br />
Ostia: I<br />
P<br />
Rome<br />
P<br />
Pompeii: I<br />
P<br />
Latium: I<br />
P<br />
Ostia: I<br />
P<br />
Morini:<br />
Belgica<br />
G<br />
Rome<br />
A I M
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 112<br />
599 Claudia Primigenia lib. Aug.<br />
14.2690<br />
DIS MANIBUS / CLAUDIAE PRIMIGENIAE / LIB AUG BENEMERENTI /<br />
MAMILIA ALBANA / FILIAE / SUAE VIXIT ANNIS XV / MENSIB <strong>II</strong><strong>II</strong><br />
*The order 'lib. Aug.' in the status indication is rare in the Fam. Caes.,<br />
perhaps influenced by the Greek version ajpeleuvqero" Sebastou': see Chantraine<br />
165–70. On this teenage girl's manumission and nomen: Weaver 101 n. 3.<br />
600 Ti. Claudius Aug. l. Primigenius<br />
(1) 6.8506<br />
TI CLAUDIUS AUG L / PRIMIGENIUS TABUL / RAT PATRIM FEC SIBI ET /<br />
IULIAE SEPTIMINAE F P<strong>II</strong>SSIMAE / Q V A XX<strong>II</strong> D <strong>II</strong> ET IUL PALATINAE /<br />
FILIAE ET C IUL FELICI F ET IULIAE / PRIMAE CONIUGI KARISSIM ET /<br />
LIBERT LIBERTAB POSTERISQ EOR / IN FR P XI IN AGRO P XIV / H M H N<br />
S<br />
*The three children take the same nomen as their mother, Iulia Prima, and<br />
were born before the manumission of their father Claudius Primigenius. None<br />
have a freed status indication; mother and children, despite their Imperial<br />
nomen, may all well be freeborn.<br />
(2) 6.8507 = 18070<br />
PRIMIGENIUS AUG L / TABULARIUS PATRIMONI / TUTOR / D<strong>II</strong>S MANIBUS /<br />
C FLAVI C F QUIR / FIRMIANI VIXIT AN V / M <strong>II</strong><strong>II</strong> DIEBUS XI ET / ATENNIAE<br />
IADI MATRI V A XXI / ET SORORI SUAE FECIT / ATENNIA THYAS ET / A<br />
FURIUS VELITER [---] / CUM STA[---]<br />
601 Ti. Claudius Augusti libertus Primio<br />
6.8603 = D 1670<br />
TI CLAUDIO <strong>AUGUSTI</strong> LIBERTO / PRIMIONI AB EPISTULIS / VOLUSIA<br />
MYRALLIS FECIT VIRO SUO / BENE MERENTI ET SIBI QUI VIXIT ANNIS [---]<br />
*PIR2 C 976<br />
602 [Ti. Cl]a(u)dius Aug. lib. Primiti[vus]<br />
9.5766<br />
[---] LIB CLODIANO / ET / [ti cl]A(u)DIO AUG LIB PRIMITI/[vo ---] BENE<br />
MERENTI FECIT / [---]IA MAGNILLA COIUX<br />
603 Ti. Claudius Aug. lib. Primus<br />
6.23398<br />
OFILLIA METHE / TI CLAUDIO AUG / LIB PRIMO / CONIUGI ET / SIBI FECIT<br />
SUIS / LIB LIBERQ<br />
604 Ti. Claudius Aug. l. Priscus<br />
6.70<br />
BONAE DIAE / CASTR FONT / TI CLAUDI / AUG L PRISCI / CELER / SER<br />
TABUL / POSUIT<br />
*2: 'Castr(i) Font(anorum)' CIL.<br />
605 Priscus Aug. l. Gamianus<br />
6.10245<br />
<strong>LIBERTI</strong> LIBERTAE / PRISCI AUG L GAMIANI / EX TESTAMENTO<br />
DESCRIPTU ITA UT / CAUTUM ERAT SUBSCRIPSER / LOCUS MONIMENTI<br />
SIVE AGER EST VIA LATIN / AD MILLIARIUM V SUPRA PONTEM AD /<br />
MONIMENTUM GAMI CAESARIS AGATHOCLIANI / DO LEGO <strong>LIBERTI</strong>S<br />
MEIS UTRIUSQUE SEXSUS / POSTERISQUE EORUM ET <strong>II</strong>S QUOS<br />
MANU/MITTI ROGAVI IBIQUE TABERNAM FIERI / INQUE EAM REM<br />
CONSUMI HS N L))) / ARBITRATU AGATHANGELI COLLIB<br />
Tusculum:I<br />
C H<br />
Rome<br />
A B H I<br />
Rome<br />
F H I<br />
Rome<br />
A h I<br />
Ricina: V<br />
A E<br />
Rome<br />
A<br />
Rome<br />
G L<br />
Rome<br />
F G M S
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 113<br />
*11: HS 50,000. Date is 1st C.; cf. Chantraine 296, no. 7; 314, no. 151; Solin<br />
177. Manumission by Claudius/Nero is preferred, as Priscus was a former<br />
slave of Gamus Caesaris Agathoclianus (0000) who probably died as slave of<br />
Gaius; cf. 6.20706a: '[---] C. Caesa[ris A]gathocliano', where a Iulia Theonoe<br />
also appears, and 6.15350, where a 'Claudia Aug. l. Amanda' is the<br />
contubernalis of another Gamianus.<br />
606 Claudia Tarsi Aug. l. liberta Privata<br />
6.9068<br />
See 617<br />
607 Ti. Claudius Aug. l. Privatus<br />
6.15228<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIO AUG L / PRIVATO / CLAUDIA FORTUNATA /<br />
CONIUGI SUO ET / SATTIA VICTORINA / PATRI SUO FECERUNT<br />
607a [Ti.] Claudius Aug. libertus [Pro?]culus<br />
10.1971 = AE 1999, 455<br />
See 517: Claudius [Mas?]culus.<br />
608 Claudia Aug. lib. Proposis<br />
10.7536<br />
CLAUDIA AUG LIB / PROPOSIS NISO TI CLAUDI / CAESARIS AUG GERMAN<br />
/ CONTUBERNALI SUO / BENE MERENTI DE SE / FECIT<br />
609 Ti. Claudius Aug. lib Protas<br />
6.15235<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDI AUG LIB PROTAE / V A LX / FLAVIA AUG LIB<br />
HELIAS / CONIUGI BENE MERENTI<br />
610 Pythagoras (freedman of Nero; PIR 1 P 826)<br />
(1) Tacitus, Ann. 15.37<br />
ipse [Nero] per licita atque inlicita foedatus nihil flagitii reliquerat, quo corruptior<br />
ageret, nisi paucos post dies uni ex illo contaminatorum grege (nomen<br />
Pythagorae fuit) in modum sollemnium coniugiorum denupsisset.<br />
(2) Dio 62.28.3<br />
kai; proiüovnto" tou' crovnou kai; e[ghmen aujtovn [Sporus], kaivper<br />
Puqagovra/ tini; ejxeleuqevrw/ gegamhmevno".<br />
(3) id. 63.13.2<br />
kajk touvtou sunegivnonto a{ma tw' / Nevrwni Puqagovra" me;n wJ"<br />
ajnhvr, Spovro" de; wJ" gunhv. Cf. ib. 22.4.<br />
(4) Martial 11.6.10<br />
misce dimidios, puer, trientes, / quales Pythagoras dabat Neroni...<br />
611 Claudia Aug. l. Pythias Acteniana<br />
10.7980<br />
DIS / MANIBUS / CLAUDIAE CALLISTES / CLAUDIA AUG L PYTHIAS<br />
ACTENIANA / FILIAE KARISSIMAE / V A XXI M X D X<strong>II</strong><strong>II</strong><br />
*A former slave of Acte, no doubt from the latter's extensive properties in<br />
Sardinia; cf. (287 [25–30]); Chantraine 295f., no. 2.<br />
Rome<br />
A G<br />
Rome<br />
A B<br />
nr.Puteoli:I<br />
Tharros:<br />
Sardinia<br />
A N<br />
Rome<br />
A H<br />
AD 64<br />
Olbia:<br />
Sardinia<br />
B H S
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 114<br />
612 [? Ti. Claudius Aug. l.] Quadratus (1)<br />
6.8617 = D 1675<br />
[---] / QUADRATO / SCRINIARIO / A LIBELLIS / CLAUDIA / TRYPHERA /<br />
FECIT / CONTUBERNALI / SUO<br />
*Scarcely the same as Quadratus (2) below (590), on the basis of the<br />
incompatible occupational data; for a freedman scriniarius of the Claudian<br />
period, cf. Ti. Claudius Divi l. Erastus (397).<br />
613 Ti. Claudius Aug. l. Quadratus (2)<br />
6.8873 = D 1750<br />
TI CLAUDIUS AUG / L QUADRATUS DEC / LECTICARIOR BRITANNICI / VIX<br />
AN LX<br />
614 Claudia Aug. l. Qu(ie)ta<br />
6.15593<br />
(a) CLAUDIAE AUG L / QUEITAE (!) / HIC SITA EST<br />
(b) TI CLAUD QUIR / PLOLO (!) FILIO / SITUS EST<br />
*Spelling! a2: 'Quietae'; b2: 'Polo'.<br />
615 Romanus (freedman of Nero; PIR 1 R 59)<br />
Tacitus, Ann. 14.65<br />
Romanus secretis criminationibus incusaverat Senecam ut C. Pisonis socium,<br />
sed validius a Seneca eodem crimine perculsus est. unde Pisoni timor et orta<br />
insidiarum in Neronem magna moles et improspera.<br />
*'Romanus' is a frequent cognomen in the Fam. Caes. — there are over 20<br />
examples; cf. Vidman 323. The Tacitus reference is in the context other<br />
'libertorum potentissimi', Doryphorus (380) and Pallas (538).<br />
616 Ti. Claudius Rothus Aug. l.<br />
6.15243<br />
DIS MANIB / TI CLAUDIO / ROTHO AUG L / ET ANTONIAE HILARIAE<br />
PATRONIS / BEN[e] MER[e]NTIB<br />
617 Claudia Aug. l. Sabina<br />
6.15579<br />
CLAUDIA AUG L / SABINA / VIX ANN XV<strong>II</strong><strong>II</strong> ET / MENS <strong>II</strong> FEC MAT F<br />
*4: 'mat(er) f(iliae)'.<br />
618 Claudia Saeclaris (Ti. Claudi Aug. l. Auxeti lib.)<br />
6.15580<br />
See 331<br />
619 Ti. Cl(audius) Aug. lib. Salvius<br />
14.3474<br />
D M / TI CL EVENTI / QUI VIXIT ANN XVI / TI CL AUG LIB / SALVIUS<br />
ALUMNO / BENEMERENTI / FECIT<br />
620 Ti. Claudius Aug. libertus Saturninus<br />
6.8443 = D 1546<br />
D M / TI CLAUD<strong>II</strong> / AUG <strong>LIBERTI</strong> / SATURNINI / PROC XX HERE /<br />
PROVINCIAE / ACHAIAE / ET SATURNINA / CONIUNX F<br />
*PIR2 C 1013.<br />
Rome<br />
A I<br />
Rome<br />
H I<br />
Rome<br />
b<br />
AD 62<br />
Rome<br />
A g<br />
Rome<br />
c H<br />
Rome<br />
G H<br />
Varia: I<br />
B H<br />
Rome<br />
A I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 115<br />
621 Ti. Claudius Aug. l. Scapula<br />
6.33738 = D 9027<br />
D M / TI CLAUDIO AUG / L SCAPULAE TA/BUL CASTR CLAUD<strong>II</strong> / VICTOR<br />
IANVARIA / SCORPUS INCITAT / LIB PATRONO B M F<br />
*3-4: 'tabul(ario) castr(ensi)'; 6: Scorpus and Incitat(us), two of the four exslaves<br />
of Scapula the tabularius, are declared charioteers by Syme (RP 3.1064)<br />
because their cognomina are the same as those of two charioteers who were<br />
later famous under Domitian and are similarly paired in Martial (11.1.16). This<br />
is unlikely and may well be pure coincidence. See further 600 & 685 below.<br />
622 Ti. Claud(ius) Aug. l. Scirtus<br />
(1) 10.1739 = D 1587 = PIR2 C 1014<br />
TI CLAUD AUG L / SCIRTI PROC BYBL / VETTIA TYCHE / SCIRTI<br />
(2) 10.6638 = I. It. 13.2.26<br />
See 314<br />
*Chantraine, 39 n. 87, makes the identification of '[Sc]irtus l. a by(bliotheca)'<br />
(2) with 'Ti. Claud(ius) Aug. l. proc(urator) bybl(iothecae)' (1), pointing out that<br />
before AD 41 members of the collegium in (2) were freedmen of Claudius<br />
before he became emperor, and therefore they did not have the Imperial status<br />
indication.<br />
623 Claudius Scorpus (Ti. Claudi Aug. l. Scapulae) lib.<br />
6.33738 = D 9027<br />
See 596<br />
*Not to be identified with (Flavius) Scorpus the Domitianic charioteer (as<br />
implied by Dessau ad loc. n. 2); see 685*; Syme, RP 3.1064.<br />
624 Claudia Caesaris [l.] Secunda (1)<br />
5.1167<br />
CLAUDIAE / CAESARIS [l] / SECUNDAE / VIRU[---]<br />
625 Claudia Aug. l. Secunda (2)<br />
6.15589<br />
DIS MANIB / CLAUDIAE AUG L / SECUNDAE ET / CLAUDIAE RHOMENI / TI<br />
CLAUDIS MENODOTUS / CONIUGI CARISSIM / ET FILIAE PIAE FEC<br />
626 Ti. Claudius Aug. lib. Secundus (1) Philippianus<br />
(1) 6.1859<br />
[ti claudius a]UG LIB SECUNDUS / [philippianus / coactor] AR[gentarius? /<br />
acce]NSUS [velatus] / SCRIBA LIBRAR VIAT[or ---] / FLAVIAE IRENE VXORI<br />
OP[timae et] / TI CLAUDIO SECUNDINO [filio et] / CLAUDIAE SECUNDINA[e<br />
filiae]<br />
(2) 6.1860<br />
TI CLAUDIO / AUG LIB / SECUNDO / PHILIPPIANO / COACTORI / FLAVIA<br />
IRENE / MARITO / INDULGENTISSIMO<br />
(3) 6.1936 = 32306 = D 1929<br />
IN HONOREM DOMUS AUGUST / TI CLAUDIUS SECUNDUS COACTOR<br />
CUM TI CLAUDIO TI [f] QUIR SECUNDO F VIATORIBUS <strong>II</strong>IVIR ET <strong>II</strong><strong>II</strong>VIR /<br />
SCHOLAM CUM STATUIS ET IMAGINIBUS ORNAMENTISQUE OMNIBUS<br />
SUA IMPENSA FECIT<br />
Rome<br />
G I<br />
Puteoli: I<br />
A I<br />
Antium: I<br />
AD 37<br />
F I N<br />
Rome<br />
G<br />
Aquileia: X<br />
Rome<br />
A B<br />
Rome<br />
A B I<br />
Rome<br />
A I S<br />
Rome<br />
B I K
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 116<br />
*Chantraine 328, nos. 264–5; Boulvert (1) 139, 318; (2) 237; Purcell 152ff. If<br />
Ti. Claudius Secundus (3) is indeed the same as Ti. Claudius Aug. lib.<br />
Secundus Philippianus of (2) & (3), which is likely also on grounds of<br />
occupational title, the variation in the cognomen of the son Secundinus (1) who<br />
is Secundus in (3) and freeborn, is curious. The restorations in (1) are possibly<br />
incorrect. If the mother Flavia Irene was an Imperial freedwoman (as<br />
Chantraine, loc. cit.), both children would be freeborn in the Flavian period after<br />
the manumission of both parents.<br />
627 Secundus (2) Aug. l. Vitalianus<br />
10.1732<br />
See 456<br />
628 Ti. Claudius Aug. l. Seleucus<br />
13.3542<br />
TI CLAUDIUS / AUG L SELEUCUS / TR MONUMENT / FECIT CLAUDIAE /<br />
PRIMAE L SUAE<br />
*3: 'tr(ierarchus)' (of the classis Britannica); cf. Boulvert (1) 62 n. 321.<br />
629 Ti. Claudius Aug. l. Severus<br />
6.4545<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIO AUG L / SEVERO / CLAUDIA THALAME LIB /<br />
PATR S F B M ET SIB ET SUIS<br />
*5: 'patr(ono) s(uo) f(ecit)'.<br />
630 Sosibius (freedman of Claudius; PIR 1 S 552)<br />
(1) Tacitus, Ann. 11.1<br />
adiungitur Sosibius Britannici educator, qui per speciem benevolentiae moneret<br />
Claudium cavere vim atque opes principibus infensas.<br />
(2) Dio 60.32.5<br />
hJ ∆Agrippi'na touv" te a[llou" tou;" perievponta" aujto;n<br />
[Britannicus] tou;" me;n ejxevbale tou;" de; kai; ajpevkteine, kai; to;n<br />
Swsivbion, w| / h{ te trofh; kai; hJ paideiva aujtou' prosetevtakto,<br />
katevsfaxen wJ" kai; tw' / Nevrwni ejpibouleuvonta.<br />
631 Ti. Claudius Aug. l. Soterichus (1)<br />
AE 1980, 57 = 1953, 24 = Gordon 90<br />
(a) [ti claudio] DRUSI F CAISARI AUGUSTO GERMANICO PONTIF MAXIM /<br />
[et larib]US DOMNICIS DECURIAE ET COLLEGIO <strong>AUGUSTI</strong>ANO MAIORI /<br />
[mag coll] HUIUS ANNI D S P D D AEDICULAM MARMORATAM ITA UTI EST /<br />
[---] AUG IULIANUS PEDISEQ M LIVIUS AUGUSTAE <strong>LIBERTI</strong> LIBERTUS<br />
TANAIS / [--- at?]TALUS TI CLAUDIUS AUG L SOTERICHUS TI<br />
IULIUS OLYMPICUS Q PRIM FACTUS EX DECURION / [ti iulius daphnus<br />
decu]R DEDICATUM K AUG CN HOSIDIO GETA T FLAVIO SABINO COS<br />
(b) [ti claudio caisari augu]STO GERMAN PONTIF MAXIM / [larib domnic decur<br />
et c]OLLEGIO <strong>AUGUSTI</strong>ANO MAIORI CAST / [mag coll huius anni] D S P D D<br />
AEDICULAM MARM ITA UT EST / [--- aug iulianus pediseq t]I CLAUDIUS AUG<br />
L SOTERICHUS / [m livius augustae liberti lib tanais t]I IULIUS OLYMPICUS Q<br />
PRIMUS FACT EX DECURION / [--- attalus? ti i]ULIUS DAPHNUS D DEDIC K<br />
AUG HOSID GETA FLAVIO SABINO COS / [--- iu]LIA OLYMPICI F<br />
SATURNINA AEDICUL / [vi terrae motus dilapsam reficiu]NDAM DE S P<br />
CURAVERUNT ISDEM DEDICARUNT / [kal aug sulla felice ma]RCIO BAREA<br />
SORAN[o cos]<br />
Puteoli: I<br />
F G K S<br />
Morini:<br />
Belgica<br />
G I<br />
Rome<br />
G<br />
AD 47<br />
I N<br />
AD 51<br />
Rome<br />
F M N Q<br />
Aug. 1,<br />
AD 44<br />
Aug. 1,<br />
AD 44<br />
Aug. 1,<br />
AD 52
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 117<br />
*a6: for the consular date of Geta and Sabinus, see P. A. Gallivan, CQ 28,<br />
1978, 420; b2: 'collegio Augustiano maiori cast(rensi)', probably a funerary<br />
college for Fam. Caes. members and their families; cf. AE ad locc.<br />
632 Ti. Claudius Sotericus (2) (Ti. Claudi Aug. l. Diomedis) l.<br />
6.22423<br />
See 394<br />
633 Ti. Claudius Spec(u)lator Aug. lib.<br />
6.8583 = D 1578<br />
D M / TI CLAUDIO SPECLATORI / AUG LIB PROCURATOR / FORMIS<br />
FUNDIS CAIETAE / PROCURATOR LAURENTO AD / ELEPHANTOS /<br />
CORNELIA BELLICA CONIUGI<br />
634 Sporus (freedman of Nero; PIR 1 S 582)<br />
(1) Suetonius, Ner. 28<br />
puerum Sporum exectis testibus etiam in muliebrem naturam transfigurare<br />
conatus, cum dote et flammeo per sollemnia nuptiarum celeberrimo officio<br />
deductum as se pro uxore habuit. extatque cuiusdam non inscitus iocus, 'bene<br />
agi potuisse cum rebus humanis, si Domitius pater talem habuisset uxorem'.<br />
hunc Sporum, Augustarum ornamentis excultum lecticaque vectum, et circa<br />
conventus mercatusque Graeciae ac mox Romae circa Sigillaria comitatus est,<br />
identidem exosculans. Cf. ib. 29; Dio 62.28.3a.<br />
(2) Dio 62.28.2f.<br />
[Nero] e[peita kai; pai'da ajpeleuvqeron, o}n Spovron wjnovmazen,<br />
ejktemwvn, ejpeidh; kai; aujto;" th' / Sabivnh/ prosewv /kei, (3) tav te a[lla<br />
wJ" gunaiki; aujtw' / ejcrh'to kai' proi>ovnto" tou' crovnou kai; e[ghmen<br />
aujtovn, kaivper Puqagovra/ tini; ejxeleuqevrw/ gegamhmevno", kai;<br />
proi'ka aujtw' / kata; suggrafh;n e[neime, kai; tou;" gavmou" sfw'n<br />
dhmosiva/ oi{ te a[lloi kai; aujtoi; oiJ ÔRwmai'oi eJwvrtasan. Cf. id. 63.<br />
13.1f., 22.4; 587 (2, 3) [Pythagoras]; Dio Chrys. 21. 6–9.<br />
(3) id. 63.12.3f.<br />
cwri;" de; o{ te Poluvkleito" kai; Kalouiva Krispinivlla h\gon<br />
ejpovrqoun ejsuvlwn pavnq∆ o{sa ejnedevceto, ejkei'no" me;n meta; tou'<br />
ÔHlivou ejn th' / ÔRwvmh/, au{th de; metav te tou' Nevrwno" kai; meta;<br />
th'" Sabivnh" tou' Spovrou. (4) thvn te ga;r fulakh;n<br />
aujtou'... ejpepivsteuto.<br />
(4) Suetonius, Ner. 46.3<br />
[Neroni] auspicanti Sporus anulum muneri optulit, cuius gemmae sculptura erat<br />
Proserpinae raptus.<br />
(5) ib. 48.1<br />
[Nero] equum inscendit, quattuor solis comitantibus, inter quos et Sporus erat.<br />
Cf. Dio 63.27.3 = 391 (3) [Epaphroditus].<br />
(6) ib. 49.2<br />
ac modo [Nero] Sporum hortabatur ut lamentari ac plangere inciperet, modo<br />
orabat ut se aliquis ad mortem capessendam exemplo iuvaret.<br />
(7) Aurelius Victor, De Caes. 5.15<br />
[Nero] desertus indique nisi ab spadone, quem quondam exsectum formare in<br />
mulierem tentaverat, semet ictu transegit. Cf. ib. 5.7; see 509 (Neophytus).<br />
Rome<br />
B D E G<br />
Rome<br />
A I<br />
AD 65<br />
AD 67<br />
AD 68
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 118<br />
(8) John Antioch. fr. 92 M<br />
[Nero] deinw'" ajlghvsa" ejstevnaxen o{ti mhde;n dunhqeiv"... meta; de;<br />
tou'to to;n Spovron boulhqei;" ajpoktei'nai dihvmarten, ajpofugovnto"<br />
ejkeivnou. Cf. Dio 63.29.2.<br />
(9) Plutarch, Galb. 9.3<br />
[Nymphidius] e[rgon me;n auJtou' movnou th;n Nevrwno" ejpoiei'to<br />
katavlusin, a\qla de; aujth'" ouj nomivzwn iJkana; karpou'sqai ta;"<br />
tima;" kai; ta; crhvmata kai; to; Spovrw/ sugkaqeuvdein, o}n eujqu;"<br />
ajpo; th'" pura'" e[ti kaiomevnou tou' nekrou' metapemyavmeno"<br />
ejkei'no" ejn gameth'" ei\ce tavxei kai; Poppaivan proshgovreuen, ejpi;<br />
th;n diadoch;n pareduveto th'" hJgemoniva".<br />
(10) Dio 64.8.3<br />
[Otho] kai; oJ bivo" aujtou' kai; hJ divaita, tov te tw' / Spovrw/ sunei'nai<br />
kai; to; toi'" loipoi'" toi'" Nerwneivoi" crh'sqai pavnu pavnta"<br />
ejxefovbei.<br />
(11) id. 65.10.1<br />
[Vitellius] th'<br />
/ te a[llh/ trufh' / kai; tovte crwvmeno" kai; ajgw'na"<br />
monomaciva" tiqeiv" (ejn oi|" kai; oJ Spovro" mevllwn ejn kovrh"<br />
aJrpazomevnh" schvmati ej" to; qevatron ejsacqhvsesqai oujk h[negke<br />
th;n u{brin ajll∆ eJauto;n proapevsfaze).<br />
635 Stephanio Au[g. l.?]<br />
6.20141<br />
[---] OLLI / [---] POSUERUNT / C IULIUS CALLIAE L MOSCHUS / ET / C<br />
IULIUS C F ALCI[---] / IN HORTIS / STEPHANIONIS AU[g l?] / IDIB MAIS / CN<br />
SENTIO SATURNINO / Q POMPONIO SECUND / COS<br />
*Equally possibly a Julian freedman in view of the very early Claudian date —<br />
15 May, 41 (Gaius was assassinated 24 January, 41) — and the indication that<br />
Stephanio already possessed established gardens.<br />
636 Claudia Stepte (Ti. Claudi Aug. l. Nymphodoti lib.)<br />
6.15598<br />
See 522<br />
637 Claudius Storax Actes (Aug. l.) lib.<br />
6.8767a<br />
See 287 (4)<br />
638 Ti. Claudius Strenuus (Ti. Claudi Aug. l. Diomedis) l.<br />
6.22423<br />
See 374<br />
639 Ti. Claudius Successus ([Ti.] Claudi Aug. l. Felicis lib.)<br />
AE 1985, 183<br />
See 437<br />
640 Ti. Claudius Symmachus Aug. lib.<br />
6.8660<br />
D M / TI CLAUDIO / SYMMACHO / AUG LIB / SPECLARIARIO / DOMUS<br />
PALATI/NARUM FECIT / EPICTETUS NU/TRICI SUO / VIXIT ANNIS LXXX<strong>II</strong><br />
*8–9: 'nutrici' = 'nutrici' (i. e. foster-father)?<br />
AD 69<br />
Rome<br />
F N<br />
15 May,<br />
AD 41<br />
Rome<br />
A G H<br />
Rome<br />
A B G H I<br />
Rome<br />
A E G<br />
Ostia: I<br />
b G<br />
Rome<br />
C H I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 119<br />
641 [Ti. Cl]audius Aug. l. T[---]<br />
10.6646 & add.<br />
[---]VENI[--- / ti cl]AUDIUS AUG L T[--- / ---] MATERNUS [---]<br />
642 Tarsus Aug. l.<br />
6.9068<br />
DIS MANIBUS / CLAUDIAE TARSI / AUG L TABULARI / LIBERTAE /<br />
PRIVATAE / TITHASUS CONIUGI / CARISSIMAE<br />
643 Telon Aug. lib.<br />
AE 1941, 71; cf. Epigraphica 37, 1975, 110<br />
See 526 (2)<br />
*For the dating problems and probable Claudian nomen of Telon, see 526*.<br />
644 Claudia Aug. liberta Tertulla<br />
3.456 = IGR 4.957 = I. Chios 377<br />
See 321<br />
645 Claudia Thalame (Ti. Claudi Aug. l. Severi) lib.<br />
6.4545<br />
See 604<br />
646 Thalamus (Ti. Claudi Aug. l. Dioscori conlibertus)<br />
6.8748<br />
See 375<br />
647 Ti. Claudius Aug. lib. Thales Vinicianus<br />
6.8938 = D 1690<br />
D<strong>II</strong>S MANIBUS / TI CLAUDI AUG LIB / THALETIS VINICIANI /<br />
NOMENCLATORIS / A CENSIBUS / THALLUS ET IANUARIA / LIB DE SUO<br />
POSUERUNT / LOCO LEGATO AB / IULIO ALCIDE COLL EIUS / CUIUS<br />
HERES FUIT<br />
*9: 'coll(iberto)', rather than 'coll(ega)': cf. 13; see Chantraine 119 + n. 43; on<br />
colliberti with different nomina: id. 118ff.; on agnomen 'Vinicianus': id. 341f., no.<br />
334.<br />
648 Thaliarchus Aug. l.<br />
3.12131 = TAM 2.486<br />
[---] ET THALIARCHI AUG L F / [---] THALIARCHILLAE / [---]S NERONIS AUG<br />
DISP / [c]ONTUBERNALI SUAE<br />
649 ?Ti. Cl(audius) Thallus (1)<br />
6.8649 = D 1775<br />
D M / TI CL THALLUS / PRAEPOSITUS VELARIORUM / DOMUS<br />
<strong>AUGUSTI</strong>ANAE / FEC SIBI ET FILIS SUIS L L / POST EORUM<br />
*5-6: ‘l(ibertis) l(ibertabus) pos(teris)’. Freedman status is imputed from the<br />
occupational title 'praepositus'; cf. Boulvert (1) 28 n. 67; 183 n. 641.<br />
650 Thallus (2) (Ti. Claudi Aug. lib. Thaletis Viniciani) lib.<br />
6.8938 = D 1690<br />
See 621<br />
651 Claudia Thallusa Aug. lib.<br />
6.10163 = D 5155<br />
D M / CLAUDIAE / THALLUSAE AUG / LIB ET THALLIAE / F EIUS<br />
HYACIN/THUS VILICUS MA/PHITHEATRI (!) CON/IUGI SUAE ET FILIAE /<br />
EIUS ET SIBI ET SU/IS<br />
Antium: I<br />
E<br />
Rome<br />
G I<br />
Rome<br />
F I K Q<br />
Chios:<br />
Asia<br />
A K M<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
F<br />
Rome<br />
F G I S<br />
Patara:<br />
Lycia-<br />
Pamphylia<br />
C I<br />
Rome<br />
b I<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
A B I
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 120<br />
652 Ti. Claud(ius) Aug. l. Thamyrus<br />
6.15266<br />
See 392<br />
653 Ti. Claudius Aug. l. Theodotus<br />
6.15290<br />
TI CLAUDIUS / AUG L THEODOTUS / VIX ANNOS L<br />
654 ? 'Thessalicus' (PIR 1 , T 131b)<br />
Pliny, NH 12.12<br />
inde [Creta] in Italiam quoque ac suburbana sua Claudio principe Marcelli<br />
Aesernini libertus sed qui se potentiae causa Caesaris libertis adoptasset,<br />
spado Thessalicus praedives, ut merito dici posset is quoque Dionysius,<br />
transtulit id genus [platani].<br />
*'Thessalicus' is doubtful as cognomen (but see PIR ad loc.), as is perhaps, in<br />
this case, also 'Dionysius'; cf. RE 3.2702, s.v. 'Claudius' (133), under the entry<br />
'(M. Claudius) Dionysius (?)'. As a freedman of M. Claudius Marcellus<br />
Aeserninus (praet. AD 19, cos. ? under Tiberius; PIR2 C 928), he is recorded by<br />
Pliny the Elder as having simply 'joined' the Fam. Caes. (se adoptaverat libertis<br />
Caesaris), presumably by irregularly calling himself 'Ti. Claudius Aug. l. ...'.<br />
For discussion of this extraordinary case, see esp. Chantraine 81 + n. 88.<br />
655 [Ti. Claudius Threp]tus Aug. liber[tus] = ªTi Klauºdiio"" Qrevv vpto"" v<br />
Kaiªvv vsaro" v ajj jpeleuºvv j vqero" v<br />
IManisa 520 + Fig. 224= R. Kearsley, ---<br />
[ti claudius threp]TUS AUG LIBER[tus / et cornelia --- ]NASSA UXOR<br />
[fecer(unt)/ claudiae fla--]AE FILIAE SUAE QUAE / [vixit annos viii e]T MENSES<br />
<strong>II</strong><strong>II</strong> ET SIBI VIV[i]<br />
ªTi Klauºvdio" Qrevpto" Kaiv⁄ªsaro" ajpeleuºvqero" kai; Korneliªva ⁄ -nassa<br />
hJ guºnh; Klaudiva/ Qlaª--a/ ⁄ th' / eJautw'n qºugatri; zhsavsh/ e[th<br />
hæ mh'(na") ªdæ ⁄ kai; eJautºoi'" zw'nte" e[poivhsan<br />
*3: '[Claudiae Flavi]ae' ed. H Malay, who also restores Flaªbiva/º in line 7.<br />
The inscription should be dated to the mid- to late 1st century from the name of<br />
the dedicator Claudius Threptus Aug. lib. who is still living at the time it was<br />
erected. His deceased daughter, Claudia Fla[--],who takes the nomen of her<br />
father not her mother's, is presumably freeborn after her father's manumission.<br />
The editor of IManisa 520, H Malay, assumes that her cognomen was 'Flavia',<br />
but the use of the nomen 'Flavia' as cognomen would be unusual at this period<br />
and is unlikely and unnecessary. Other possibilities are 'Flava', 'Flamma',<br />
'Flavina'.<br />
656 Ti. Claudius Aug. lib. Tigranus<br />
6.8872<br />
(a) DIS M / TI CLAUDIO / AUG LIB / TIGRANO / EX CORPORE /<br />
LECTICARIORUM / CAESARIS / VIXIT ANNIS / LXXXV / M LICINIUS /<br />
ATIMETUS ET / SEXTIA FELIX / BENEMERENTI / POSUERUNT<br />
(b) DIS M / TI CLAUD/IO AUG LIB / TIGRANO / EX CORP/ORE<br />
LEC/TICARIO/RUM CAE/SARIS VIX AN/NIS LXXXV M / LICINIUS ATIME/TUS<br />
ET SEXTIA FE/[lix] BENE MEREN/[ti fe]CERUNT<br />
657 Claudia Ti. Augusti l. Toreuma<br />
5.2931<br />
DIS / MANIBUS / CLAUDIAE / TI <strong>AUGUSTI</strong> L / TOREUMAE / ANNOR XV<strong>II</strong><strong>II</strong> /<br />
HAC EGO BIS DENOS NONDUM / MATURA PER ANNOS / CONDOR HUMO<br />
MULTIS NOTA / TOREUMA IOCIS / EXIGUO VITAE SPATIO FELICITER /<br />
ACTO / EFFUGI CRIMEN LONGA SENECTA / TUUM<br />
Rome<br />
C D<br />
Rome<br />
H<br />
K N<br />
Manisa:<br />
Asia<br />
A B H<br />
Rome<br />
F H I<br />
Patavium:<br />
X<br />
H
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 121<br />
658 Trophime Aug. lib.<br />
6.15478<br />
D<strong>II</strong>S / MANIBUS / CLAUDIAE IDES / TROPHIME / AUG LIB / FILIAE<br />
P<strong>II</strong>SSIMAE / ET L VENTICO / MODESTO NEPOTI / DULCISSIMO<br />
659 Ti. Claudius Trop[himus] Aug. l.<br />
6.15302<br />
[dis] MANIB / TI CLAUDIO TROP[himo] / AUG L / CLAUDIA PHILOMELA /<br />
PATRONO OPTIMO / Q Q VER A MACER P <strong>II</strong>I<br />
*6: 'q(uo)q(uo)ver(sus) a macer(ia)'.<br />
vrio" v Klauvv vdio" v Sebaasttou'' ' ' ajj jpeleuvv j vqero" v Truvv vfwn v<br />
660 ªTibºevv<br />
IGR 4.847 = MAMA 6.2; cf. 3.14192.10<br />
Dªii;º megivsªtw' /º Sªwºth'ri kai; Aujtokravtori ªDomitianºw/ ' Kaivsari<br />
Sebastw' / ⁄ ajrcierei' megivstw/ dhmarcikh'" ejxªousiva" to; .. uJpavtw/<br />
to;... Aujtokravtori to;... Tibºevrio" Klauvdio" Sebas⁄tou' ajpeleuvqero"<br />
Truvfwn tou;" puvrgou" kai; ⁄ ta; peri; tou;" puvrgou" kai; to;<br />
trivpulon su;n ªpanti; tw' / kovsmw/ kaqievrwsenº<br />
661 [Cl]audia Tyche (Ti. Claudi Aug. l. Cosmi Clariani lib.)<br />
6.4741<br />
See 362<br />
662 TTiibevv<br />
I. Magn. 113<br />
vrio"" v Klaauvv vdio"" v Sebastou'' ' ' ajj jppeleuvv j vqero"" v Tuvv vranno"" v<br />
ejpi; stefanhfovrou Tiberivou Pankrativdou tou' ⁄ Diofavntou<br />
mhno;" Kourew'no" Sebastªh' /º ⁄ e[doxen th' / boulh' / kai; tw' / dhvmw/<br />
gnwvmh stra⁄thgw'n kai; tou' grammatevw" tou' dhvmou kaªi;º ⁄<br />
ajrcierevw" tw'n patrivwn qew'n kai; tw'n Se⁄bastw'n Pammevnou" tou'<br />
Dioklevou" ⁄ æejpãeÃi; Tibevrio" Klauvdio" Sebastou' ajpeleuv⁄qero"<br />
Tuvranno" poleivth" hJmevtero" ajnh;ªrº ⁄ dedokimasmevno" toi'" qeivoi"<br />
krithrivoi" ⁄ tw'n Sebastw'n ejpiv te th' / tevcnh/ th'" ijatri⁄kh'" kai;<br />
th' / kosmiovthti tw'n hjqw'n paragenovmeno" ⁄ ij" th;n patrivda<br />
ajnavlogon pepoivhtai th;n ejpidh⁄mivan th' / peri; eJauto;n<br />
ejn pa'si semnovthti pros⁄enecqei;" fªiºlanqrwvpw" pa'si toi'"<br />
poleivtai" ⁄ wJ" mhdevna uJf∆ auJtou' para; th;n ajxivan tou' kaq∆<br />
eJ⁄auto;n megevqou" ejpibebarh'sqai ejf∆ oi|" hJ boulh; ⁄ kai; oJ dh'mo"<br />
ajpodecovmenoªiº to;n a[ndra pros⁄h'kon h{ghvtai timh'sai aujtovn:<br />
dedovcqai th' / ⁄ boulh' / kai; tw' / dhvmw/ tetimh'sqai Tibevrion Klauv⁄dion<br />
Sebastou' ajpeleuvqeron Tuvrannon kai; ⁄ ei\nai ejn ajpodoch' / tw' /<br />
dhvmw/ dedovsqai te auj⁄tw' / ajtevleian pavntwn ãde;Ã tw'n telw'n w|n<br />
kates⁄keuvake ejrgasthrivwn ejpi; th'" cwvra" h|" ⁄ kwvmh Kaduivh<br />
663 Tyrannus Actes (Aug. l.) l.<br />
6.32269 ad 1867a<br />
See 287 (22)<br />
664 [Ti. Clau]dius Aug. lib. Va[---]<br />
6.4306<br />
[ti clau]DIUS AUG LIB VA[--- / hono]RATUS PERMISS[u--- / s]IBI ET TI<br />
CLAUD[io ---]<br />
Rome<br />
B<br />
Rome<br />
G<br />
Laodicea<br />
ad Lycum:<br />
Asia<br />
K L N<br />
Rome<br />
G<br />
Magnesia<br />
ad<br />
Menander:<br />
Asia<br />
F I K O<br />
Rome<br />
A C G H I<br />
Rome:<br />
mon.<br />
Liviae<br />
E K
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 122<br />
665 Ti. Claudius Aug. lib. Veteranus<br />
6.1959 = 4013 = D 7886<br />
TURANNUS VERNA TAB APPARITOR / SACRIS OMNIUM IMMUNIS / IS<br />
DEDIT TI CLAUDIO AUG L VETERANO / COLUMBARIUM TOTUM / [---] IS<br />
INTULIT IANTHUM AUG L / FRATREM SUUM<br />
666 Ti. Claudius Vi[ctor] (1) Antonia[nus] Divi Claudi lib.<br />
6.15314<br />
TI CLAUDIO VI[ctor]I ANTONIA[no] / DIVI CLAUDI LIB V A V[---] / CLAUDIA<br />
NEBRIS MATER CLAUDIUS HERMA PA[ter] / FILIO P<strong>II</strong>SSI[mo] / FECERUNT /<br />
TI CLAUDIUS PHILETUS P F P<strong>II</strong>SSIMO / ET CLAUDIA CALLISTE M SIBI ET<br />
SUIS P<br />
*For the difficulties in reconciling the agnomen 'Antonianus' with the status<br />
indication 'Divi Claudi lib.' and the very early age at death of Vi[ctor], see<br />
Chantraine 301f., no. 51.<br />
667 Claudius Victor (2) (Ti. Claudi Aug. l. Scapulae) lib.<br />
6.33738 = D 9027<br />
See 598<br />
668 Ti. Claudius Aug. l. Vitalis (1)<br />
INAV 50<br />
See 282<br />
669 Claudia Vitalis (2) (Ti. Claudi Aug. l. Eupais) liberta<br />
6.8685<br />
See 414<br />
670 Xenia Caesaris lib.<br />
6.4058<br />
See 343<br />
*From the monumentum Liviae and possibly freed by a Julian emperor, or<br />
even (but unlikely) a slave, if reading (with Bang) in 5: 'lib(rario)' for 'lib(erto)'.<br />
671 TTii. Klauvv vddio"" v Sebbastou'' ' ' ajj jpeleuvv j vqero"" v Zhna'' ''<br />
IGR 1.781<br />
Dii; Zbelouvrdw/ ⁄ Aujtokravtori Kaivsari Domitia⁄nw' / Sebastw' /<br />
Germanikw' / to; idæ ⁄ uJpavtw/ ejpitropeuvonto" Qrav /kh" ⁄ K.<br />
Oujettidivou Bavssou Ti Klauv⁄dio" Sebastou' ajpeleuvqero" ⁄ Zhna'<br />
trihvrarco" klavssh" Perin⁄qiva" su;n Klaudivoi" Ti uiJoi'" Kureivna/<br />
⁄Maxivmw/ Sabivnw/ Louvpw/ Fou⁄touvrw/ tevknoi" ijdivoi" prw'to" ⁄<br />
kaqievrwsen<br />
*For the dating (Domitian cos XIV 88, cos XV 90; Q. Vettidius Bassus [PIR1 V 316] proc. prov. Thraciae 88), cf. Pflaum, CP p. 1069.<br />
672 Ti. Claudius Aug. l./lib. Zosimus<br />
(1) 6.9003 = D 1796<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDI AUG LIB / ZOSIMI PROCURAT /<br />
PRAEGUSTATORUM / CLAUDIA ENTOLE CONIUNX / VIRO BENE MERENTI<br />
/ ET CLAUDIA EUSTACHYS FILIA / PATRI PIENTISSIMO<br />
(2) AE 1976, 504<br />
DIS MANIBUS TI CLAUDIO / AUG L ZOSIMO PROC / PRAEGUSTATORUM<br />
IMP / DOMITIANI C[a]ESARIS / AUG GERMANICI H M H N S<br />
Rome<br />
D F I M<br />
Rome<br />
a b C F G<br />
H S<br />
Rome<br />
G<br />
Rome<br />
A B<br />
Rome<br />
G<br />
Rome:<br />
mon.<br />
Liviae<br />
F Q<br />
Heraclea-<br />
Perinthus:<br />
Thracia<br />
AD 88–90<br />
B I L N<br />
Rome<br />
A B I<br />
Mainz:<br />
Germ.<br />
Sup.<br />
AD 89<br />
I N
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 123<br />
*(2) is probably earlier than (1), due to the respective location and<br />
circumstances of the dedications; cf. the earlier form of status indication 'Aug. l.'<br />
against the later 'Aug. lib.' in (1). (2) is convincingly dated to as late as AD 89<br />
(see below) when Zosimus had been manumitted for at least twenty-one years<br />
and was probably in his mid-fifties or older. As holder of the sensitive post in<br />
charge of the emperor's foodtasters (praegustatores), he can be assumed to<br />
have accompanied Domitian to Mainz at the time of the revolt of Saturninus in<br />
January 89. For the date and for the circumstances of the two separate<br />
dedications, on the Rhine and at Rome, see G. Walser, Chiron 19, 1989,<br />
449–56 against L. Schumacher, Epig. Stud. 11, 1976, 131–41.<br />
673 Tib. Clau[dius Aug. l. ? ---]<br />
2.4183<br />
TIB CLAU[dius ---] / TABULARIU[s ---]<br />
674 Claudia Au[g. l. ---]<br />
3.422 = I. Teos 188<br />
CLAUDIA AU[g l ---] / MONUMEN[tum fecit] / LAE[t]O CAES[aris n] / [---] /<br />
Klaudiva S[ebastou' ---]<br />
675 [Clau]dia Aug. l. [---]ndria<br />
5.7209<br />
(a) [i]OM / [t fl]AVIUS / [aug] L ALYPUS / [---] XL GAL(l)IC / ET / [clau]DIA AUG<br />
L / [---]NDRIA / [l] M<br />
(b) IO[m] / ALYPUS AU[g l] / V [s]<br />
676 Ti. Claudius Diƒi Claudi lib.[---]pterus<br />
6.8554 = D 1765<br />
DIS MANIBUS / TI CLAUDIUS / DIƒI CLAUDI LIB / [---]PTERUS / VESTIFICUS<br />
CAESAR / A VESTE SCAENICA / CLAUDIA LYCORIS / FECIT CONIUGI SUO<br />
ET / SIBI ET SUIS<br />
*3: Claudian letter ƒ = digamma; 4: '[Di]pterus' CIL, Dessau, but cf. Solin<br />
1315.<br />
677 [Ti. Cla]udius Aug. l. [---]nius<br />
6.14883<br />
[ti cla]UDIUS AUG L / [---]NIUS / [---]AM CUM OLLIS / [---]S SIBI ET SUIS /<br />
[poste]RISQ EORUM<br />
678 Ti. Claudius Aug. [l. ---]<br />
6.14892<br />
TI CLAUDIUS AUG [l ---]/QUE SUIS LOCUM O[---]<br />
679 Ti.Claudius Aug. l. [---]<br />
6.31295a<br />
IMP CAESARI [---] / AUG GERMA[nico ---] / TRIBUNIC POT[---] / LICTORES [--<br />
-] / CURATORIBU[s ---] / TI CLAUDIO AUG L [---]<br />
680 Claudia [---] ([Ti. Cla]udi Aug. lib. [Ac]rati) conl(iberta)<br />
6.33194 = D 7297<br />
See 294<br />
681 [T]i. Cl[audius] Aug. l. [---]<br />
8.21008 = Carm. Lat. Epig. 125<br />
[tu qui praete]RIENS SPECTAS / [monimentum] MEUM ASPICE / [indignans<br />
hic] DATA MORTE / [t]I CL[audi] AUG L / [---] TABULAR[i] A RATIO/[nib]<br />
CANNUTIA T[---] / CONIUGI BENE [merenti fec / h s e]ST S T T [l]<br />
Tarraco:<br />
Hisp. Cit.<br />
I L M<br />
Teos: Asia<br />
A<br />
fines<br />
Cottii: Alp.<br />
Cott.<br />
A I L<br />
Rome<br />
A I<br />
Rome<br />
M<br />
Rome<br />
Rome<br />
I<br />
Rome<br />
A I<br />
Caesarea:<br />
Mauret.<br />
Caes.<br />
A I M
Paul Weaver: Repertorium Familiae Caesaris – Claudii Augusti Liberti 124<br />
682 [Ti.] C[l]audi[us ---]si(p)pus? Aug[---] lib.<br />
10.699/700<br />
[ti] C[l]AUDI[- / ---]S<strong>II</strong>PI AUG[---] / LIB VIX A[--- / ---]<br />
*2: '[Chry]sippus'?.<br />
683 Ti. Claudi[us] Aug. liber[t --]diorus<br />
10.7979<br />
D M / TI CLAUDI[us] / AUG LIBER[t --]/DIORUS [--] / F[--]<br />
*4: 'Diorus'; 'Diorus' does not seem otherwise to occur as a<br />
cognomen.<br />
684 Ti. Cl(audius) Au[g. l. ---]mus<br />
11.3851<br />
D [m] / TI CL AU[---]/MUS S[---] / SATUR[---] / FECIT I[---] / LIBERT[--pos]/TERIS[que<br />
---]<br />
*2ff.: 'Ti. Cl(audius) Au[g. l. Cos]mus s[ibi et Claud(iae)] Satur[ninae coiugi]<br />
fecit [et libertis] libert[abusq. pos]teris[que eorum' CIL ad loc.<br />
685 [--- Ner]onis Aug. l.<br />
11.4360<br />
[--- aug] L L A RATIONIBUS / AVUNCULIS / [--- ner]ONIS AUG A RATIONIBUS<br />
/ [--- ne]RONIS AUG L A RATIONIBUS ET / PARENTIBUS<br />
INDULGENTISSIMIS / [a]VIAE POSTERISQUE EIUS ITEM / [libertis et]<br />
LIBERTABUS FECIT<br />
686 Ti. Cl(audius) Aug. [l. ---]<br />
AE 1941, 71 + Epigraphica. 37, 1975, 110<br />
See 526 (2)*<br />
687 [Ti. Cla]udius Aug. lib.[---]lio<br />
AE 1988, 399 = ZPE 71, 1988, 196 no. 4; cf. Epigraphica 34, 1972, 141<br />
[ti cla]UDIUS AUG LIB / [---]LIO FECIT / [sibi e]T <strong>LIBERTI</strong>S / [et lib]ERTABUS /<br />
[p]OSTERISQUE SUIS<br />
688 Ti. Claudius (Ti. Claudi Aug. l. Erasti) lib.<br />
10.6144 = AE 1978, 91<br />
See 398<br />
689 Claudi Senecionis pater (freedman of Claudius; PIR 2 C 1016)<br />
Tacitus, Ann. 13.12 (= 287 [32] [Acte])<br />
Senecio liberto Caesaris patre genitus.<br />
*Claudius Senecio, the freeborn son of an Imperial freedman, rose to become<br />
an eques Romanus, then a confidant of Nero, but was later ingloriously involved<br />
in the Pisonian conspiracy; cf. Tacitus, Ann. 15. 50, 56, 57, 70.<br />
690 — (freedman of Nero)<br />
Pliny, NH 35.52<br />
libertus [Neronis], cum daret Anti munus gladiatorium, publicas porticus<br />
occupavit pictura, ut constat, gladiatorum ministrorumque omnium veris<br />
imaginibus redditis.<br />
Surrentum<br />
:I<br />
h<br />
Olbia:<br />
Sardinia<br />
Veii: V<strong>II</strong><br />
a<br />
Ameria: VI<br />
D e I N<br />
Rome<br />
F Q<br />
Capri: I<br />
Formiae: I<br />
G H M<br />
AD 55<br />
B<br />
AD 65<br />
K<br />
© Paul R.C. Weaver