Società Ligure di Storia Patria
Società Ligure di Storia Patria
Società Ligure di Storia Patria
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ATTI<br />
D ELLA<br />
SO C IETÀ LIGURE<br />
STORIA PATRIA<br />
d :<br />
\ o i . l ME II. - PADTE II.<br />
GENOVA<br />
*<br />
l'E K TOMMASO FERRANDO ,<br />
HDCCCLMI.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
L<br />
.<br />
.<br />
'<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
*<br />
.<br />
.<br />
À .<br />
s-.r;<br />
I
ATTI<br />
DELLA SOCIETÀ LIGURE<br />
DI<br />
STOKIA PATKIA.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
ATTI<br />
DELLA<br />
SOCIETÀ LIGURE<br />
Di<br />
STORIA PATRIA<br />
VOLI MK II. - PARTE II.<br />
0 E N (I \ A<br />
P E R I 0 M M A S 0 l'E R R A N D 0<br />
MDCCCLMI.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
R e g is t r im i C u n ae A r c liie p i se o p alis J a n u a l,<br />
f a i. 8 3 r e d o<br />
/ C o n ( \ m m o \m p a x o u f lo t lM ii) t v ^(t é u ò iC<br />
l ^tjurms. àmtnxfztuctc dmxtxx ttuis wtìuncnf^Mm. pm« (thatiu.<br />
i<strong>di</strong>tus tumpkatoi Mug imiufo fy. Jtngiat bemuolea^ewfcica<br />
tn como^xiubiccìo^ wu^ftigatt. et eoy.Mligtti curamùkn c*iUmua<br />
nt»; itmiikp yublieu Ivmtfìntìi ac d.igntcv^ un^it otfub) jniafts corno<br />
M5 fponctv* CLuo ira onuupbduT nroif ufutunwy. fetuui tuntw<br />
umùtìtas qtimntó apòrucalias tgatvy coiuetu<strong>di</strong>m<br />
y lufticux àcfàcc ^gtu empenteebu eòiMbnus* età c\ti>bonotvvgi) fyee<br />
tm^uieUtrt fdhettz ind aganers tttopfifTwupeftc «~un . nmedum?<br />
OehncntiitnfcmrJt itfonr^pofutmus * multas etemlrop<strong>di</strong>atacs ab<br />
tu» pietas <strong>di</strong>piomus miltttsbmefki^ fmpiEmìnjbalw* actta oi<br />
ttuatas cognoutrous dx\fceiv$ ttrumlitrs fuos ésmb; bm^fu^s erutos<br />
*rd>folu> 4tdrKpo^ epùy- . duca mattinomi. c<strong>di</strong>umtyakmnoj^ *cc<br />
teryx,|; tiebUju. flm utewiiurltai. ha c c<strong>di</strong>c talt l&jr m ó?aih tfypncu*<br />
italianadecemuri vatnm Uceu^benefuMs
IL REGISTRO<br />
<strong>di</strong>ìlu<br />
CURIA ARCIVESCOVILE<br />
DI GENOVA<br />
PUBBLICATO E P ILLUSTRATO<br />
. DAL SOCIO<br />
LUIGI TOMMASO BELGRADO.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
REGISTRUM<br />
CURIAE ARCHIEPISCOPALIS<br />
JANUAE.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
M
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
OGLEUIO UENTO. GUILIELMO LUSIO. YGONE IUDICE.<br />
INCIPIT PROLOGUS<br />
C um Bonos prouectus benigna uola sequuntur, omnes igitur negocia<br />
liberalesque causas alicuius magne parueque rei exercenles decet<br />
ea <strong>di</strong>ligenler inquirere, ac lionesle collocare, quatinus ne teslium defeclione.<br />
aul publicorum inslrumenlorum amissione que gesta fuerint<br />
tradantur obliuioni. Quocirca Ego alexander iussu dompni Syri ia-<br />
nuensis Archiepiscopi, et consulum auctoritate hyconomus publica<br />
istrumenla. nec non contractus, tam quos gessimus quam quos in ar-<br />
chiepiscopatus cartulario antiquitus actos inuenimus presenti uolu-<br />
mine seriatim significari decrcuimus. ne malignitate quorumdam<br />
fraudulenter subreptis, res Archiepiscopalus in aliquo detrimentum<br />
i<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
palei enlur. Prelerea con<strong>di</strong>ciones, fidelitates. locaciones. usus. debita,<br />
ciuilalis. castrorum, ecclesiarum intus et foris, noe non et uillarum.<br />
cunctaque ianuensis curie congrua inibi descripsimus, quatinus in illa<br />
dubietas, potestatibus de celero preminenlibus occurrat, ncque quolibet<br />
illarum, morte, uel alicuius scripti amissione, que curie ferri<br />
debeant negligente!- amittere ualeal. Explicit prologus.<br />
I ncipit pro em ium.<br />
Preminenti prologo causam propositi breuiter commendauimus. sed<br />
ut fides nostro operi plenissime exhiberetur, omni ambiguitate<br />
semo. . . . Tempus quo facium fuerit. Nomina quoque romani pon<br />
tificis. et Regis nec non arc/acpiscopi. seu consulum tam in causas<br />
piominenlium. quam i n ...........................................gerentium.<br />
ob argumentum nostri operis singillalim <strong>di</strong>spo.......................<br />
. . . enda.<br />
Domino Celestino papa cathedram apostolicam obtinente anno. i.<br />
Domino Conrado rege in italia regnante anno vi. Domino Syro<br />
tanuensi ecclesia episcopa.......................................................<br />
.......................... Bono uasallo....................................................<br />
uento. Wilielmo. lusio. Ugone iu<strong>di</strong>ce iura ciuium obtinentibus et<br />
"W ilielmo de uolta. Lanfranco pipere. Wilielmo porco. Bonosegnore<br />
mallone rei publice curam gerentibus. Anno Millesimo centesimo<br />
qua<strong>di</strong> agesimo lercio mense nouembris in<strong>di</strong>cione sesia.<br />
I* DE ECCLESIA SANCTI LAURENTII.<br />
INCIPIUNT CAPITULA DE ECCLESIIS.<br />
II. DE ECCLESIA SANCTE MARIE DE CASTELLO.<br />
HI. DE ECCLESIA SANCTI DONATI.<br />
IV . DE ECCLESIA SANCTI GEORCII.<br />
V . DE ECCLESIA SANCTI MICIIAELIS.<br />
V I. DE ECCLESIA SANCTI SYRI.<br />
VII. DE ECCLESIA SANCTI STEPHANI.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
v ili. DE ECCLESIA SANCTI TIIOME.<br />
( 5 )<br />
VI1II. DE ECCLESIA SANCTI SEPULCHRI.<br />
X . DE ECCLESIA SANCTI MARTINI DE UIA.<br />
XI. DE ECCLESIA SANCTI STEPIIANI DE CAMPO FLORENTIANO.<br />
XII. DE CONDITIONE MEDIOLANENSIS ARCHIEPISCOPI.<br />
XIII. DE CONDITIONE PLEBIS LAUANIE.<br />
0<br />
XIIII. DE SIGESTRI.<br />
XV. DE PLEBE UARIE. INCIPIT DE ECCLESIARUM REDDITIBUS. QUE IN CIUITATE<br />
SUNT UEL EXTRA.<br />
I n c r e d ie n t e s Ilaque nos scribere et or<strong>di</strong>nate <strong>di</strong>sponere que in prologo<br />
prescriplo notauimus. primum de con<strong>di</strong>tionibus ecclesiarum<br />
siue pensionibus et red<strong>di</strong>tibus que infra ciuitatcm et extra re-<br />
c o lli.............. Archiepiscopus...................... scribere or<strong>di</strong>nauimus<br />
DE SANCTO LAURENTIO. CAPUT I.<br />
D o m in u s Archiepiscopus In ecclesia sancti laurentii debet habere<br />
me<strong>di</strong>am oblationem natalis domini et me<strong>di</strong>etatem candelarum tam in<br />
nocte quam in <strong>di</strong>e. et in circumcisione domini similiter, et in<br />
epyphania itidem, et in resurrectione domini, et in ascensione domini.<br />
et in pentecostes, et in de<strong>di</strong>catione ecclesie et in fesliuilale<br />
omnium sanctorum, et in quatuor fesliuitatibus beate marie, et in<br />
sancto nicholao. et in sancio blasio. et in fesliuilalibus sancii iohannis<br />
baplisle. et in fesliuilale S a n c t i S y r i, et in aliis principalibus <strong>di</strong>ebus<br />
........... debet in cena domm*................. et de m a .............. 4 .4<br />
Omnium istorum debet habere me<strong>di</strong>etatem ut <strong>di</strong>ctum est... *<br />
.............. .. ......................... dominus . . < ...................... * . . . i<br />
debent et de omnibus missis quas canlauerit dominus Archie-<br />
piscopus pro uiuis et pro mortuis, me<strong>di</strong>etatem similiter debet ha<br />
bere. et in omnibus sabbalis alque dominicis <strong>di</strong>ebus me<strong>di</strong>etatem<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( « )<br />
candelarum, el in cena domini debel. Archiepiscopus Commodore in<br />
canonica, cum loia curia sua.<br />
QUANDO D0.M1.MJS ARCHIEPISCOPUS MISSAM CELERRAT CVM CANONICIS<br />
IN ALIQUA ECCLESIA.<br />
i N S u p e i si ianuensis Archiepiscopus iuerit ad missam celebrandam<br />
in aliqua ecclesia ipsius ciuilalis. siue in fesliuilalibus ipsarum<br />
ecclesiai uni. siue in dominicis <strong>di</strong>ebus, si fuerinl secum canonici col<br />
lidant camerarius ipsius Archiepiscopi et canonicorum ipsam obla-<br />
tionem simul, et prius extrahant ex ipsa oblalione denarios, vim. et<br />
poslea de reliquo habeant ipsi canonici cum Archiepiscopo Ires por-<br />
ciones. et quarla ipsa ecclesia in qua fuerinl. Nouem uero denarii<br />
qui prius abslracli sunt ex integra oblatione ponantur cum tribus<br />
partibus et <strong>di</strong>uidanlur inter ipsos per me<strong>di</strong>um, uidelicet inter Archie-<br />
piscopum. et canonicos.<br />
I n omnibus consecrationibus ecclesiarum siue altarium, similiter<br />
quecumque uenerinl ad manus Archiepiscopi, siue super ipsum<br />
aliare donec fuerit missa cantala, <strong>di</strong>nidant per me<strong>di</strong>um ipsi cano<br />
nici et Archiepiscopus. et si Archiepiscopus cantal missam in aliqua<br />
ecclesia in fesliuilale qualibet aut in dominicis <strong>di</strong>ebus sine canonicis,<br />
<strong>di</strong>ui<strong>di</strong>lur oblatio per me<strong>di</strong>um, me<strong>di</strong>elas est domini Archiepiscopi<br />
el me<strong>di</strong>elas ecclesie et de candelis.<br />
QUID ECCLESIA SANCTE MARIE DE CASTRO<br />
DOMINO ARCHIEPISCOPO PERSOLUERE DEBEAT CAPUT II.<br />
De ecclesia beate marie de castello, dominus Archiepiscopus ha<br />
bet me<strong>di</strong>etatem ommum candelarum que ibi fuerinl tam in nocle quam<br />
in <strong>di</strong>e uidelicet in qualuor fesliuilalibus beale marie, et in natale<br />
domini, et in resurrectione domini et in fesliuilale omnium sancto<br />
rum . . . . sabbatis cum dominicis <strong>di</strong>ebus me<strong>di</strong>etatem...........El<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
*<br />
( 7 )<br />
quandocumque missam ibi . . . . sine canonicis, habcl me<strong>di</strong>elalem<br />
lolius oblationis.<br />
DE SANCTO DONATO. CAPUT III.<br />
D.....................................................................................................<br />
........................................................................................... de na<br />
tale domini el in pascila, el in fesliuilale omnium sanclorum el<br />
sancii donati, lam de illis que uenerint in nocte quam in <strong>di</strong>e.<br />
DE SANCTO GEORGIO. CAPUT 1111.<br />
De ecclesia sancii georgij habet me<strong>di</strong>elalem oblalionum que fuerint<br />
in ipsa ecclesia, scilicet in natale domini et in pascha, et omnium<br />
sanclorum. et in sanclo georgio. et de candelis similiter.<br />
DE SANCTO MICIIAELE. CAPUT V .<br />
De ecclesia sancii michaelis habet me<strong>di</strong>elalem oblalionum que fuerinl<br />
ibi in natale domini el pascha, et in fesliuilale omnium sanclorum.<br />
et in sanclo michaele. el de candelis similiter.<br />
DE SANCTO SYRO. CAPUT VI.<br />
De monaslerio sancii Syli. liabel crateram unam polionis in natale<br />
domini, et candelas, vim. el alleram in pascha, el candelas nouem.<br />
DE SANCTO STEPIIANO. CAPUT VII.<br />
De monasterio sancii Slephani. habet craleram unam polionis in<br />
natale domini, el candelas, vim. el alteram in pascha, et candelas, vini.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 8 )<br />
DE SANCTO TIIOMA. CAPUT Vili.<br />
De monasterio sancii Thome. habet crateram unam polionis ili<br />
pascha, et candelas, in.<br />
BE SANCTO SEPULCIIRO. CAPUT Vini.<br />
De ecclesia sancii Sepulchri habet crateram unam polionis in pascila<br />
el candelas, in.<br />
DE ECCLESIA SANCTI MARTINI. CAPUT X .<br />
De ecclesia sancii martini de uia. in fesliuilale ipsius ecclesie denarios.<br />
xii. el candelas, xn.<br />
DE CAMPO FLORENTIA.NO. CAPUT XI.<br />
De ecclesia sancii Stephani de campo florenliano. singulis annis<br />
in fesliuilale sancii malhei habet libras, vi.<br />
DE SANCTO AMBROSIO. CAPUT XII.<br />
Dominus Archiepiscopus debet..............ambrosii me<strong>di</strong>ol . . .<br />
DE LA LA NI A. CAPUT IIIX (sic).<br />
De plebe lauanie debel habere solidos, xv. pro decima una quam<br />
lenel prò Archiepiscopo, el barilem unam olei prò terra de ucncri.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
DE S1GESTRI. CAPUT JIIIX (sic).<br />
De plebe sigestri prò con<strong>di</strong>lione singulis annis pro con<strong>di</strong>tione<br />
solidos, xmi. et oclomias. l x .<br />
DE UARIA. CAPUT XV.<br />
De plebo uarie dominus Archiepiscopus debet habere oclomias. l x .<br />
et Ires solidos, denariorium brunorum crossorum.<br />
DE NAUIBUS ULTRAMARINIS.<br />
DE NAUIBUS SICILIE.<br />
DE CORSICA. ET DE SARDINIA.<br />
DE CALABRIA. ET PROU1NCIA ET SICILIA.<br />
DE SARDINIA. ET DE PROUINCIA ET DE CORSICA.<br />
EXPLICIT DE ECCLESIS. INCIPIT DE NAUIBUS.<br />
XVI. DE NAUIBUS ULTRAMARINIS.<br />
X V II. DE NAUIBUS SICILIE.<br />
XVIII. DE CORSICA ET DE SARDINIA.<br />
XVIIII, DE CALABRIA. ET SICILIA ET PROUINCIA.<br />
X X . DE SARDINIA. ET PROUINCIA ET DE CORSICA.<br />
CAPUT XVI. DE NAUIBUS DE PELAGO.<br />
Onmes naues que uenerunt de ultra mare, et de alexandria. el<br />
de romania. et de illis partibus, et de barbaria, el de affrica, et de<br />
lunese. siue de bugea. et de almaria. el onmes que de pelago ue-<br />
nerinl. unaqueque debet dare pro decimis solidos, xxii. et <strong>di</strong>mi<br />
<strong>di</strong>um. Si uero ex maiori parte fuerint honorate grano, unusquisque<br />
debet dare minam unam.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( IO )<br />
CAPUT XVII. DE SICILIA.<br />
Naues que ueniunt de Sicilia debent dare pro decimis, solidos, xi. el<br />
deuarios. m. Sei si maior pars honeris fuerit ex grano, unusquisque<br />
homo minam unam.<br />
CAPUT XVIII. DE CORSICA.<br />
iNaues que ueniunt de corsica solidos, vii. Set si granum . . .<br />
duxerint plusquam aliud, unusquisque homo minam unam.<br />
CAPUT XVI1II. DE SARDINIA.<br />
Naues que ueniunt de sar<strong>di</strong>nia solidos, viiii Similiter si maior<br />
pars fuerit ex grano, unusquisque homo minam unam.<br />
CAPUT X X . DE CALABRIA ET PROUINCIA.<br />
Naues que de Calabria ueniunt et de prouincia honerale grano de. . .<br />
ipsa ciuilale cum loto Archiepiscopalu et que uadunl ultra portum<br />
pisanum . uel ultra portum monachum unusquisque homo de ipsis<br />
nauibus debet dare quarlinum unum grani, preler duos nauclerios.<br />
et preter illos homines qui uadunl ad forum sancti Raphaelis. et ad<br />
nun<strong>di</strong>nas fori iu lii. si sunt usque ad octo homines in unoquoque<br />
ligno debent dare minam unam grani, et si fuerint usque ad vim.<br />
aut x. aut xii (sic) usque in. xn. debent minas, ii. a duodecim<br />
supra, quisque dat quarlinum . i.<br />
CAPUT X X . ITEM DE SARDINIA.<br />
Naues que de sar<strong>di</strong>nia afferunt salem . d . . . decimas minas, m.<br />
pro unoquoque homine, salis.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( H )<br />
Naues que de prouincia quarlinos . . • salis.<br />
Naues que de sar<strong>di</strong>nia ueniunt per corsicam. et ibi salem in<br />
granum concambiunl. unusquisque illorum qui faciunt concambium.<br />
tres minas grani debent. Si autem cueneril quod lotam salem non<br />
cambiauerint. debent complere pre<strong>di</strong>ctas tres minas de grano, el de<br />
sale secundum quanlilalem cambii.<br />
Si lignum luerit in corsica de isto episcopatu et porlaueril salem ad<br />
cambiandum in grano, unusquisque homo debel persoluere eminam<br />
unam de grano, uel de quacumque blaua adduxerit. Si de sar<strong>di</strong>nia<br />
uel de corsica granum duxerit unusquisque det minam unam.<br />
X XI. DE PLEBEIO SERRA. DE DECIMIS.<br />
XXII. DE SANCTO CYPRIANO.<br />
XXIII. DE SANCTO URSICINO.<br />
XXIIII. DE CELANISI.<br />
XXV. DE LANGASCO.<br />
XXVI. DE BORZILI.<br />
XXVII. DE R1UAROLIO.<br />
XXVIII. DE MOLACIANA.<br />
XXVIIII. DE BARGALI.<br />
X X X . DE NERU1.<br />
X X X I. DE RAPALLO.<br />
XXXII. DE LAUANIA.<br />
DE REDDITIBUS DECIMARUM QUAE EXTRA CIUITATEM SUNT.<br />
Ad decimarum cognitionem que extra urbem Archiepiscopus re<br />
colligit. in presenti hoc capitulum premisimus.<br />
DE SERRA. CAPUT X XI.<br />
I n plebeio de serra, habet me<strong>di</strong>elalem. de uilla massonico, et de<br />
tramonti, et de uilla de campis, et de uilla de iugo. et de magnerro.<br />
el de perneco, et in insula illud quod pcrlinel ad Àrchiepiscopum.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 12 )<br />
DE SANCTO CYPRIANO. CAPUT XXII.<br />
J n plebeio sancii cypriani. de uilla de medolico habet me<strong>di</strong>etatem.<br />
DE SANCTO URS1C1ISO. CAPUT XXIII.<br />
I n plebeio sancti ur.sicini. habet decimam quam tenebat Ansaldus<br />
gabbus in uilla que <strong>di</strong>citur manecono. et in uilla que <strong>di</strong>citur quarlinus.<br />
et illam quam tenebat iordanus de porta, et hoc quod tenebat olricus<br />
filius alinerii de porta.<br />
DE CELANISI. XXIIII.<br />
In plebeio celanisi. habet decimam quam lenebat Wuilielmus<br />
lu s iu s ............<br />
DE LANGASCO. XXIIII fsic).<br />
I n plebeio de lengaseo. habet decimam quam tenebat uxor arnal<strong>di</strong><br />
balliga<strong>di</strong>.<br />
DE BORZILI. XXV.<br />
I n plebejo borzili. in uilla traste. habet me<strong>di</strong>etatem decime minus<br />
quartam pariem super totum, el hoc quod ilerius pedegula tenebat<br />
in ipso pedagio plebeio.<br />
DE RIUARIOLO. XXVI.<br />
I n plebejo de riuarolio. in uilla que <strong>di</strong>citur begali. habet me<strong>di</strong>e<br />
tatem decimarum de uino. et de porris, el ceteris.<br />
DE MOLACIANA. CAPUT XXVII.<br />
I n plebeio de molazana habet decimam omnium parochianorum<br />
ecclesie sancte marie de campo domnico. et de domo filiorum alberti<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
de prado. el Icrliam parlcm decime tolius monlis. qui <strong>di</strong>citur crela<br />
de grano el frumenlo. el decimam de coduia. el decimam filiorum<br />
alberli de po<strong>di</strong>o, de ipso manso, el decimam filiorum olfize de<br />
rancio, de sua here<strong>di</strong>lale. el decimam iohannis de clausura de sua<br />
here<strong>di</strong>lale. el pariem illius decime quam lenebal paganus de campo<br />
domnico cum suis fralribus in fo^aniglio el sfrupa.<br />
DE BAUÀLl. CAPUT XXVIII.<br />
I n plebejo banali, habet decimam quam lenebai capharus.<br />
J.N BARGALIO. CAPUT XXVIIII.<br />
I n plebeio de bargalio. habel decimam quam lenebai W uilielm us<br />
filius caphari. el illam partem quam lenebal anfossus guercius quam<br />
recuperauil dominus. Syrus. Archiepiscopus.<br />
DE NERUI. CAPUT. X X X .<br />
In plebeio nerui. habel me<strong>di</strong>elalem trium partium decime, el iliud<br />
quod delinuit alcherius guaracus in ipso plebeio. el in sanclo m ar-<br />
lino de yrco. el in plebeio ordolasci el in ciuitale.<br />
DE RAPALLO. CAPUT XXXI.<br />
In plebeio rapallino habet decimam quam recuperauit dominus<br />
sigefredus episcopus de cauaruncis. et de opizone slruxolo. el de suis<br />
consortibus, el illam partem quam habebat ib. . . . guilielm us luxius<br />
cum suis fralribus. el cum consanguinibus suis iohanne n a .............<br />
el fralre suo oberlo. et ansaldo. et ea que fuil lanfranci auoeali el<br />
Guilielmi piperis.<br />
( 15 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( I* )<br />
DE LAUANIA. CAPUT XXX. II.<br />
I n plebeio Iauanie. babet Archiepiscopus decimam de lini el de<br />
roborelo. cl quarlam unam in capella de rumallio et aliam quarlam<br />
in capella de bebelia. quam lenel ansaldus de lini, cl anselmus de<br />
colla.<br />
DE PLICANIO. CAPUT XXX. III.<br />
In plebeio de plicanio habel Archiepiscopus decimam de monle<br />
luscano. quam lenel guilielmus de nusilia. cl pelrus de solio.<br />
DE ORDINACIONE DECIME OLIUARUM PLEBEIJ DE SAURI.<br />
Ego Syrus Januensis Archiepiscopus. Jnluilu <strong>di</strong>uine pielalis admo-<br />
nilus proposui or<strong>di</strong>nare decimas oliuarum de plebe sauri, ad ulili-<br />
lalem ipsius plebis, el reliquarum ecclesiarum que sunl capelle ipsius.<br />
Jla quidem ut in primo loco ipsa baplismalis ecclesia habel quarlam<br />
pariem, sicul hactenus consueuil habere, de reliquis autem tribus<br />
partibus talem facimus conslilulionem et or<strong>di</strong>nem, ut ipsa plebs et<br />
relique capelle requirant a suis parochianis lanium, non ab aliis,<br />
quod ipsis annualim dominus eis dare uolueril. nequefiat inter eos ulla<br />
confusio. Sed plebs suis parrochianis sit contenta, el ecclesia sancle<br />
inargarile similiter non requirat super parrochianos alterius capelle.<br />
nisi a suis solummodo quod ei dominus dare uolueril. Eodem modo<br />
capellam sancte marie de canaua non querat aliquis de istis decimis<br />
nisi a parochianis suis. Eundem uero modum et or<strong>di</strong>nem serbami<br />
ecclesia sancii pelri de caurana. el a suis parrochianis lanium de<br />
cimas pelai. Similiter ecclesia sancti barlholomei de besouenico eandem<br />
consuetu<strong>di</strong>nem seruel. Al quum Ires iste paries ad nostram <strong>di</strong>spen<br />
sationem perlinent or<strong>di</strong>nande, conce<strong>di</strong>mus supra memoratis eccle<br />
siis s . . . in usus suos el ad luminaria concinnanda habere in-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
legralitcr pro opera pictalis. ul non liccat nobis uel successoribus<br />
nostris mutare aut uiolare quod fecimus. Tanlum quidem sil ratum<br />
et stabile inter nos ut persoluanl nobis annualim et successoribus<br />
nostris pro pensione red<strong>di</strong>tus, solidos duodecim, in naiiuitate domini.<br />
Alioquin apud nos et successores nostros fieret. Quia si uobis maiora<br />
conce<strong>di</strong>mus, iuslum est secundum constitutiones sanclorum patrum<br />
ad pauperes suscipiendos, et hospiles. et ex aliqua parte uobiscum<br />
decimarum participes simus.<br />
( 13 )<br />
INCIPIT PROLOGUS DE DECIMIS HUIUS ARCHIEPISCOPATUS.<br />
Cum dominus Syrus Venerabilis Januensium Archipiscopus in recuperan<strong>di</strong>s<br />
bonis amissis ecclesie ianuensis magno stu<strong>di</strong>o laboraret, circa<br />
decimas recuperandas strenue uigilauit. quarum mulle in suo<br />
Archiepiscopalu sic inique el confuse a laicis possidebantur, et a mullis<br />
eorum qui possidebant filiabus suis nubentibus pro patrimonio traderentur.<br />
et a quibusdam uelul seculares possessiones uenderenlur et <strong>di</strong>straherentur.<br />
Sed concilio a sancte memorie domini pape Jnnocenlii.<br />
in quo fuil data sentenlia de laicis decimas ecclesiarum tenentibus, dominus<br />
Syrus supra<strong>di</strong>ctus uenerabilis Archiepiscopus. archipresbileros<br />
et presbiteros sue <strong>di</strong>ocesis ad se uocauit. el ab eis ueritatem de<br />
ecclesiarum suarum decimis stu<strong>di</strong>ose requisiuit. et nomina eorum<br />
a quibus tenebantur per alexandrum hyconomum. et auocalum<br />
suum serialim scribere iussit. Causa aulem ab his accepta, iussil<br />
eliam annecli omnes decimas que feudali uel libellaria ratione a<br />
quibuscumque personis in suo archiepiscopalu tenentur, sicul in<br />
sub scripla serie repperiri potest.<br />
PLEBIS DE HERCULE.<br />
Decime plebis sancti martini de hercule. <strong>di</strong>uiduntur in qualuor<br />
paries. Quarum una pars, est ipsius plebis. Me<strong>di</strong>elalem aliarum<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( Iti )<br />
(riu n ì parlcm habet lamberlus guercius guaracus prò feudo. Àliam<br />
me<strong>di</strong>etatem habent filii boni uasalli guaraci. et lilii alberli guaraci.<br />
el filii alcherii- quia lainen ipse aleherius refulauil.<br />
DE NERUI.<br />
Decime plebis de nerui codem modo <strong>di</strong>uidunlur in qualuor parles.<br />
^ na pars est ipsius plebis, me<strong>di</strong>etas uero aliarum trium partium esi<br />
Archiepiscopatus. Alie me<strong>di</strong>elalis habet lamberlus guercius supra-<br />
<strong>di</strong>clus. me<strong>di</strong>elalem. et aliam me<strong>di</strong>elalem que restat, habent consanguinei<br />
eius.<br />
DE SORI.<br />
Decime plebis de sori <strong>di</strong>uidunlur in qualuor paries. Vna pars esi<br />
ipsius plebis. Tres alie partes que restant <strong>di</strong>uidunlur per me<strong>di</strong>um.<br />
Me<strong>di</strong>elas una est de dominis sumaripe. et de uice comitis dc pa-<br />
lazolo. Alia me<strong>di</strong>etas est supra<strong>di</strong>clorum guaracorum.<br />
DE RAPALLO.<br />
Decime plebei de Rapallo. In primis <strong>di</strong>uidunlur in qualuor partes<br />
pro terrenis. A roborelo usque ad flumen memi, cl a mare usque<br />
ad monles. est unus quarlerius. et iste quarlerius <strong>di</strong>ui<strong>di</strong>lur in duo<br />
decim parlibus. Comites de lauania habent qualuor partes. Johannes<br />
fico bibere el cognalus eius aldo, baleni Ires paries pro feudo. Ru-<br />
baldus cauarunco et gilselberlus. et ingo frater cius habent aliam<br />
pariem pro feudo. Archiepiscopus habel paries, ii. Plebs de rapallo<br />
cum comitibus de lauania. una parie. Alius quarlerius est a flumine<br />
memi usque ad alium flumen quod <strong>di</strong>citur bolago. et a mare usque<br />
ad montes. El isle quarlerius <strong>di</strong>ui<strong>di</strong>lur in. xmi. parlibus. Merulus<br />
de castro habel unam pariem pro feudo, in biduano. lilij gandulfi<br />
de malrona. uidelicet gandulfus lerrelus. filii otlonis de mari, lili<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 1 7 )<br />
uasalli. cl bonifacius uicecomes. isli omncs pre<strong>di</strong>eli habent unani<br />
parlem prò feudo in fuza. Arnaldus spacianus cum fralribus suis.<br />
unam parlem in gropario. Filij scurlamaze. uidelicel guilielmus pan-<br />
zanus el frater eius, el lamberlus gezo pro uxore sua. isli omnes<br />
habent <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am parlem pro libellaria. Piebs habel qualuor paries,<br />
et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am. Sanctus slephanus quinque et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am, que fuerunt<br />
libellaria hominum de rapallo et dabant pensionem. Decime de no-<br />
zalogo per me<strong>di</strong>um. Me<strong>di</strong>elas esi de bolerico el de suis fralribus<br />
et de ollobono uicecomite. Alia me<strong>di</strong>etas de filiis oglerii de insula,<br />
et filiorum bellamuli et br . . . aneti, et rubal<strong>di</strong> rubeci. Decime<br />
de piscina, unam parlem habet rubaldus cauarunco. Aliam pariem<br />
que fuit de suis nepotibus tenet curia. Aliam parlem tenent filii<br />
auocali. exceplo hoc quod refutauerunt. Aliam parlem tenent iohannes<br />
ficus bibere et iohannes porcus de palazolo.<br />
DE LAUANIA.<br />
Decime plebei de lauania. ilii sunt qui tenenl eas. siue per ecclesias<br />
siue per marchiones. siue per dominum Archiepiscopum.<br />
Omnes comilcs de lauania uidelicet. Omncs domini de eugurno.<br />
Omnes domini de turri. Atque p . . . . es graueliasca. alque cla-<br />
uarina. Omnes enim qui in pre<strong>di</strong>clo plebeio decimas colligunt, per<br />
aliquem istorum supra<strong>di</strong>clorum ipsas reclamant, preter Girardum<br />
de solario, qui tenet decimas de sanguinelo. el preler garganum de<br />
garibaldo con (sic) suis consorlibus qui lenel decimas de riuariolo.<br />
el de confinio illo.<br />
DE SIGESTRI.<br />
Decime plebei de sigeslri <strong>di</strong>uidunlur in qualuor paries, filii ca<br />
nonis (sic) de uezano. tenent me<strong>di</strong>elalem de Iribus parlibus deci<br />
marum. Alie me<strong>di</strong>etatis due paries tenent filii Rubal<strong>di</strong> de lauania.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( *8 )<br />
Torciam «ero parlem que reslal habel guilielmus do lagnelo. cl uno<br />
(sic) caponus cum fralribus suis uidelieel conone el gandulfo. Alium<br />
quarlerium lenoni filii supra<strong>di</strong>cli Rubal<strong>di</strong>. in cni<strong>di</strong>dasco et in nuano.<br />
duas parles. Filii Rolan<strong>di</strong> de passiano de eadem quarta lenent in uc-<br />
nali. et in gincsla. el in melsa. Filii girar<strong>di</strong> comiles de lauania. lenoni<br />
in terra campasca. el in ibiola. cl in uilla que <strong>di</strong>citur amea. Et quarta<br />
pars allinei ad filios B ................... daklum el C .............«ni.<br />
DE UAR1A.<br />
Decime plebei de uaria <strong>di</strong>uidunlur in qualuor partes. Omnes eo-<br />
niiles de lauania lenent quarlam parlem de loia decima in plc-<br />
beiatu uarie. inter fluuium nomine scabiunam. et alium fluuium no<br />
mine quilinam. sicut inlranl in uariam. usque ad fauna cascaui.<br />
et ecclesia de uari. lenel aliam quarlam inter iam <strong>di</strong>cium fluuium<br />
quilinam. alium nomine coloanam. sicut inlranl io uariam. usque<br />
in montem. Filii cononis de uezano. et filii oglerii de lagnelo. cl<br />
homines de salino, lenent aliam quarlam inter prc<strong>di</strong>ctum flumen<br />
coloanam. et alium nomine staduram. sicut inlranl in uariam.<br />
usque ad centum cruces. Idem homines de uezano pre<strong>di</strong>eli lìlii co<br />
nonis cum sociis suis lenenl aliam quarlam. cilra uariam. et inlcr<br />
uariam el scabianam. Hec sunt nomina hominum de salino, qui lenent<br />
supra<strong>di</strong>clam decimam. Anfossus. Rybaldus. Malus filiaslcr. Vetulus.. .<br />
cum fralribus suis. F ilii guidonis de nasci.<br />
DE MONELIO.<br />
I n plebeio de monelio sunl qualuor parles. Vnum quarlerium<br />
habet ecclesia. Alium quarlerium lenel Guido de nasci, el rubaldus<br />
nepos eius. Alium uero quarlerium lenel caput uidei el Guaslauinus<br />
fraler eius. alium quarlerium habent filii Rubal<strong>di</strong>. et filii girar<strong>di</strong>.<br />
el filii pagani comitum. In quarlerio ecclesie habel slrambus et<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
«
consanguinei eius ile passiono, el Alberius do lagnelo. el filii gan-<br />
dulfi de lagnedo.<br />
DE PLICANIO.<br />
Isli suiti qui lenoni decimas in plebeio de plicanio. Guilielmus de<br />
plicanio el (Valer eius Anselmus. isli lenoni decimam in uerzili. cl<br />
in fontana bona el in moconisi. Rubaldus dene in pre<strong>di</strong>clis locis. Petrus<br />
do uerzili/et fraler eius similiter in pre<strong>di</strong>clis locis. Filii bosonis<br />
in pre<strong>di</strong>clis locis. Alinerius el fraler eius hoc quod emerunt de decima.<br />
similiter in pre<strong>di</strong>clis locis. Serui marchionis habent huius decime<br />
quarlerium quem emerunt ab herede rainar<strong>di</strong> de modonisi.<br />
quia habebal pro libellaria. Et sanclus fructuosus lenent (sic) alium<br />
quarlerium qui fuil do pre<strong>di</strong>cla libellaria rainal<strong>di</strong> de modonesi. et<br />
hoc quod lenent filii le<strong>di</strong>sii de uerzili. currardus (sic), e l. . . medeus<br />
el opizo slrusidus.<br />
( 1!> )<br />
DE BARGALIO.<br />
Decime plebei de bargalio <strong>di</strong>uidunlur parles in qualuor (sic). Vnum<br />
quarlerium lenel plebs. Alium lenel domus cauarunki. uidelicet ru<br />
baldus cl ingo parruco. el fraler eius. et marinus de porta. Alios<br />
duos quarlerios lenel curia, quam recuperauil a Gulielmo pezullo<br />
et a suis consortibus, excepto hoc quod tenet merulus de castro in<br />
capella de panisi uidelicet me<strong>di</strong>elalem. Tota alia decima illius plebis<br />
ab aqua besanii ultra lenel domus meruli de castro, exceplo hoc<br />
quod lenoni filii carboni de campo el malus manlellus. et hoc est<br />
duas parles unius quinle. ex quibus malus manlellus habet nouenam.<br />
el filii carboni lenent odo. Albertus de palazolo et fraler eius el<br />
Ricius de monle cuco el fraler eius. el Monlanarius. isli lenenl de<br />
cimas de uilla de Iraso suprano el decimas de cerreto, et decimas<br />
de felelo. el de seuasco. excepta quarta de plebe.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(20)<br />
DE MOLACIANA.<br />
De decimis plebis Sancii syri de molaciana. Isli suiil qui lenoni<br />
eas de lolo pre<strong>di</strong>clo plebeio. Merlus de castro habel Ircs parles.<br />
Plebs el Archiepiscopus habenl quarlam. Campi domnici. loia decima<br />
esl Archiepiscopi, el molaciane capoilo simililer. Capelle sancii marlini<br />
de slrupa Ires parles sunl merlonis. el quarla plebis. Capelle sancii<br />
damiani. ires parles merlonis. el quarlam lenel Alberlus uicecomes el<br />
domini de suina ripa. Capella de luco. Ires parles lenoni modo isli<br />
de uolla. uidelicel ingo el buronus cl consorles el quarlam parlem<br />
refulauerunl Olii oglerii de rudulfo domino Archiepiscopo. Capelle de<br />
corsi. Ires parles merlonis. cl quarlam que remanet, lenent pre<strong>di</strong>eli<br />
de uolla.<br />
DE BAUALI.<br />
Decime plebei de bauali. <strong>di</strong>uidunlur in qualuor parles. Vnum<br />
quarterium habel plebs. Alii tres quarlerii <strong>di</strong>uidunlur per me<strong>di</strong>um.<br />
Vnum quarlerium et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um lonet Guilielmus niger et fraler eius<br />
bal<strong>di</strong>cion. Alium quarlerium lenuil domus rustici de caskifenon.<br />
quia refulauerunl Guiscardus el fraler eius capharus cas uidelicel<br />
quas lenebanl.<br />
DE SANCTO VRSICIN0.<br />
In plebeio sancii Vrsicini habenl isli uidelicel filius maraboli. filij<br />
bal<strong>di</strong> tigne. Jordanus de porla qui refulauil suam parlem. et ma-<br />
rabolus similiter, el filii alinerii de porta, uidelicel Guilielmus. et<br />
olricus fraler eius simililer. alius uero filius eius nondum refulauil.<br />
Decime de cappella de olei <strong>di</strong>uidunlur in sex parles. sexlam parlem<br />
habel curia el lanfraneus gabernia el consanguinei eius. Alie quinque<br />
parles <strong>di</strong>uidunlur per me<strong>di</strong>um. Me<strong>di</strong>elas una esl amici de murla.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Aliam nero me<strong>di</strong>elalem habenl Gulielmus Guercius. el Jdo porcellus<br />
el (ilii idonis de carma<strong>di</strong>no. el. curia lenel ibi decimam que fuil<br />
nnsal<strong>di</strong> gabbi, et de aliis rusticis de manenliano. et plebs habel<br />
quarlam parlem de plebeio.<br />
DE SANCTO PETRO I)E ARENA.<br />
Decime plebei sancti pelri de arena, <strong>di</strong>uidunlur in qualuor parles.<br />
Plebs habet unum quarlerium. Tola alia lenent Canonici sancii<br />
laurenlii pro maziscola el pro oberlo clerico, et Oliuerius de platea<br />
longa, et filii gandulfi rufi, et rainaldus de pinasca. el Oglerius<br />
uentus. el Bonus matus aluernacius. el decimam quam filii idonis<br />
de carma<strong>di</strong>no tenent in cornelianO. et Guilielmus Guercius. et hoc<br />
quod guiscardus tenebal in sanclo petro de arena quod curia lenel.<br />
DE BORZILI..<br />
Decime plebei de borzili <strong>di</strong>uidunlur in qualuor partes. Plebs habel<br />
unum quarlerium. Alios tres quarlerios lenent pedegole me<strong>di</strong>elalem<br />
loiam. Aliam uero me<strong>di</strong>elalem lenent canonici sancti laurenlii el filii<br />
Ingonis de rainfredo exceplo hoc quod curia lenel in uilla que <strong>di</strong>-<br />
cilur traslo el hoc quod refulauil obertus pedegola. el iterius fraler eius.<br />
DE RIUARIOLO.<br />
Decime de sancla maria de riuariolo. ipsa plebs habel tolam de<br />
cimam sue parrochie. pro quarta lolius plebeij. de capella de muria<br />
uicecomiles scilicet gandulfus lerrelo et bonifacius frater eius el<br />
nepotes eius habenl Ires parles el ipsa capella habet quarlam. De<br />
cimas uero de capella de geminiano et de brasile et de campo<br />
florenliano el in murta qualuor domus habent cancellarius, el Vgo<br />
bello oculo.<br />
( 21 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 22 )<br />
DE SANCTO CIPRIANO.<br />
Decime plebei Sancii cypriani el capelle de cisino. quarta pars<br />
est ipsius plebis, et ires parles habenl filii Oglerii de insula. De<br />
capella medolici me<strong>di</strong>elalem habet curia, et me<strong>di</strong>lalem habel ipsa<br />
captila. De capella sancii blasii habenl decimam oberlus cancellarius.<br />
et Vgo bello oculo.<br />
DE SANCTO CYPRIANO.<br />
Decime plebei Sancii cypriani et capelle de cisino. quarta pars<br />
est ipsius plebis el tres partes habent filii oglerii de insula, de<br />
capella medolici. me<strong>di</strong>elalem habel curia, et me<strong>di</strong>elalem habet ipsa<br />
capella. De capella sancti blasii habenl decimam Oberlus cancellarius,<br />
el ugo bello oculo, exceplo hoc quod ecclesia sancii blasii ibi habel.<br />
Decime plebei de caslellione <strong>di</strong>uidunlur in qualuor quarteria.<br />
\n u m quarlerium est de plebe. Jlerum tria quarteria <strong>di</strong>uidunlur in<br />
qualuor. Vnum est curie Archiepiscopi quod tenebat capul uidei.<br />
elGuaslauinum. Aliud iterum curie Archiepiscopi, quod lenebal Matilda<br />
filia conone (sic) de uezano. Tercium quarlerium lenent filii oglerii de<br />
lagnelo. idest Albertus, et Te<strong>di</strong>sius. Quartum. Rubaldus de salino el<br />
fialei eius Anfossus. qui de<strong>di</strong>t illud filie sue in dotem filio Ru<br />
bal<strong>di</strong> de passiano qui uocatur Wilielmus.<br />
DE CELANISI.<br />
Decime plebei de celanisi. <strong>di</strong>uidunlur in qualuor parles. Ecclesia<br />
tenet unum quarlerium. Domus maraboli. et iordanis. et alinerii el<br />
bal<strong>di</strong> tigne, tenent alium quarlerium. Auocali et bellamulus. ct<br />
bulzanelus. el filii rubal<strong>di</strong> rebecci. el Rufinus canauarius cum con<br />
sanguineo suo. Et Guilielmus lusius qui refulauil suam parlem. Jsli<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
omnes lenent alium quarlerium. Alium quarlerium tenent uicecomiles.<br />
uidelicet lilii Gandulfi d e .....................................................<br />
et lilii oberli . . . ssi el Rubaldus uicecomes. el fraler eiu s.<br />
DE LANGASCI.<br />
In plebeio langasci. sunt qualuor parles. Filii Oglerij de insula lenent<br />
quarlam porcionem. Filii Gandulfi de matrona cum filiis merlonis<br />
uicecomilis lenent aliam quarlam. Gulielmus porcus el filii gandulfi<br />
Rufi, el rainaldus de pinasca. et sors uxoris pre<strong>di</strong>eli arnal<strong>di</strong> balliga<strong>di</strong><br />
quam refulauil domino Archiepiscopo, isli pre<strong>di</strong>eli tenent quarlam<br />
aliam. Filius otlonis canelle el filii gargani coclearii et corra<strong>di</strong> co-<br />
clearij lenent aliam quarlam.<br />
DE CARANZO.<br />
Decime plebei de caranzo. <strong>di</strong>uidunlur in qualuor parles. Vnus<br />
quarlerius esl ipsius plebis. Alius quarlerius est filiorum Wilielmi<br />
de nazano. el filiorum oberli clerici. Alii duo quarlerii <strong>di</strong>uidunlur<br />
inter Archiepiscopum et filii adaldonis clerici.<br />
I. DE UASSALLIS CIUITATIS.<br />
II. DE HIS QUI EXTRA CIUITATEM.<br />
INCIPIT DE UASSALLIS.<br />
III. DE HIS QUI IIABENT NAUEM rilO LIBELLARIA.<br />
Illi. DE SENTENTIA DOMINI SIGEl’REDl EPISCOPI.<br />
V. DE DECRETO PAPE INNOCENTH DE DECIMIS.<br />
VI. DE HIS QUI DECIMAS REIUTAUERUNT.<br />
VII. 1)E USU DASALLORUM.<br />
V ili. DE PENSIONIBUS CIUITATIS.<br />
( 23 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 24 )<br />
DE NOBILIBUS 1IUIUS CIUITATIS<br />
Q(j| FIDELITATEM D;)MIN'0 ARCHIEPISCOPO FACEKE DEBENT O .<br />
Quoniam res sacre sine munimine ac luitione nobilium uiroium<br />
seeulariuni minime meri possimi, ideoque qui in Archiepiscopalu<br />
ianuensium beneficium nomine feu<strong>di</strong> consecuti sunt, breuitcr per<br />
stringere nomina uniuscuiusque, el qui fidelitatem ianuensi Archie<br />
piscopo facere debent notare uolumus. Merius de castello, el (ilii<br />
gandulfi de ripa. Albertus de palazolo el merius fraler cius. Ll<br />
domini de suma ripa, isli de palazolo el de summa Ripa colligunt<br />
pensionem de strupa per feudum. el cetera, el suut uexillilei i. Ll<br />
lilii aldonis clerici, qui tcnenl pro feudo molen<strong>di</strong>na de isacuite<br />
cum prato, el terram in saline, siculi ipsi <strong>di</strong>cunt. Bonus uasallns<br />
superbia, el fraler cius oberlus. el guilielmus superbia. Ingo de uolla.<br />
el iordanus de uolla. el fratres eius uidelicet. Guilielmus bui onus, el<br />
alberlus.|Guilielmus de curie ei Rubaldus fraler eius. Isli de uol.a uide<br />
licei el de curia colligunt pensionem de ualle bisamni. per feudum.<br />
et cetera. El hec sunt nomina uillarum de quibus colligunt, uide<br />
licet de bauali. de serrino, de monte assiniano. de higo. de quici.<br />
Vgo de bulgaro, el iohannes fraler eius, el consanguineus coi uni.<br />
Alberlus uenlus. Lamberlus gecius. et Cuniso fraler eius. Guiliel<br />
mus niger, et Bal<strong>di</strong>cion fraler eius, isli ambo colligunt pensionem<br />
in plebe bargalii pro feudo, el celera. Arnaldus spacianus el 1,1<br />
(res eius. Guidolus ucheronus. cl Oglerius frater eius. Oglcrius collum.<br />
(*) L’ avv. Canale pubblicò già questo documento nella sua Stoiia dei ^<br />
n o vesi (voi. 1. pag. 02) lraendo!o dal Cicala, che ne riferisce la sostane<br />
M em orie della Città d i Genova ecc. all’anno 1159, e lo tra sc riv e poi c0"<br />
' «ni» slessn cosa<br />
lacune ed interruzioni sotto il HiG (voi. I. parte I.). Forse e i * ^<br />
colla membrana dell’archivio Pallavicini contenente la lista dei nobili<br />
s a lt i d e ll’ Arcivescovo in to rn o a l H iO , citala dal Serra negli Ad<strong>di</strong> ‘<br />
che. fanno seguito alla sua S to ria d e li antica L ig u ria ecc. (voi- !• I’ k<br />
e<strong>di</strong>z. <strong>di</strong> Capolago).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
el ncpoles eius. Lamberlus guercius. el gralianus guaraccus. Filii<br />
boiiiiiassalli guaraci. et filii guilielmi guaraci. Filii gandulfi rufi.<br />
Filii Oglerii de Rodulfo. Marchio index el fraler eius. Terra O filius<br />
ollonis de mari, el fraler eius. Gandulfus lerrela. Bonifacius de<br />
landa. Oberlus lafur cum fralribus suis. Filii idonis de carma<strong>di</strong>no.<br />
Guilielmus guercius. cl fra Ires eius. Filii lambert! de myrlo. Filii<br />
oglerii de insula. Marabolus el iordanus de porla, el fraler eius<br />
ionalhas. Filii bal<strong>di</strong> tigne, Filii alinerii de porla. Capbarus eluiseardus.<br />
el iohannes nepos eorum, isli Ires colligunt pensionem de ualle pulcifera<br />
prò feudo, el celera. Lamberlus porcus, et Ansaldus fraler<br />
eius. el omnes filii eorum masculi, debent iurare fidelitatem Archiepiscopo.<br />
Oberlus cancellarius cum suis consanguineis. Filius berizonis<br />
de pinasca. Bonifacius moriens sili, habenl lerram sancii uinceniii<br />
prò feudo. Filii oberli uso de mari, el ionalhas illorum patruus. Jsli<br />
sunt qui habenl molen<strong>di</strong>num de corsi prò feudo. Filii ingonis de<br />
ranfredo (**). Filii ollonis canelle. Bellamutus. Bulzanelus. Rubaldus re-<br />
becus. Filii guidonis spinole, et Filii oberli lusii. Filii lanfranci aduo- o<br />
cali, qui lenent prò feudo a uia que est post domum Guilielmi pieris<br />
superius usque in castellelum. et ab ipsa uia inferius usque<br />
ad sanctam mariam de uineis pro libellaria. Rufinus canauarius. et<br />
filius ollonis nolasci. Ollobonus. Bulericus. Merlus fraler eius. Filius<br />
Rubaldus uicecomilis (sic). Isli qualuor lenent prò feudo me<strong>di</strong>etatem<br />
molen<strong>di</strong>ni, de glariolo et cetera. Filii lanfranci ueluli. el slranlandus<br />
patruus eorum. Jsli lenent mansum unum in sanclo petro de arena.<br />
(*) S e rra emenda assai giuslamcnle il Cicala; ed il cavaliere Olivieri<br />
(S erie dei Consoli ecc. an. 11-22) <strong>di</strong>mostra che da tale S e rra <strong>di</strong>scese la no<br />
bile famiglia cosi cognominata, la quale ha perciò coi De Mari comune e vi-<br />
scontile l’origine.<br />
( 25 )<br />
Il nome <strong>di</strong> S e rra si incontra talvolta nelle antiche carte genovesi ; e già<br />
<strong>di</strong>cemmo altrove <strong>di</strong> S e rra abbadessa, che nel giugno del 969 fece donazione<br />
delle terre <strong>di</strong> sua proprietà al nninistero <strong>di</strong> santo Stefano.<br />
(**) Con questo nome si interrompo definitivamente la copia del Cicala.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Prope ecclesiam sancii .....Uni. el p,.„pe pnfcifl,ra fcnd|) (1|<br />
celerà. Guido de laude.<br />
( 2« )<br />
IIEC EST FIDELITAS QUAM UASSALLI FACIUNT.<br />
Edo ab hac <strong>di</strong>e in anlea. ero uerus cl fidelis domino Ugoni eleclo<br />
AichicpLscopum. in sede Januensis ecclesie, siculi bonus uassal-<br />
debv.l esse suo bono domino, el uero. El non ero ammodo in<br />
I'0 nefIU0 ‘ll ^aol() ll( ipse perdal uilam ani membrum, ncque quod<br />
uni accipial aliquod, uel ei delur. ncque honorem suum per<strong>di</strong>ti,<br />
quem nunc habel. uel de hinc in anlea habcbil. in hoc Archiepi-<br />
f lu. el si pei<strong>di</strong>deril quod deus auerlal. a<strong>di</strong>ulor ero ad recupe-<br />
um fidelilei cum suis expensis. Ncque quod capialur uel in<br />
minaiui ultra quam ipse uelil. El si caplus fueril a<strong>di</strong>ulor<br />
ue . suP,a conlinelur. Credenlias quas mihi <strong>di</strong>xerit, uel manifesla-<br />
pei se ani per missum suum. uel per suas lilleras sub cre<br />
ila, et ea que mihi uisa fuerinl. racionabiliter lacenda. eliam siue<br />
‘ Uia imposila nulli manifestabo, nisi per suum mandalum mihi<br />
cium pei se uel certitu<strong>di</strong>nem sui nuntii aul suarum lilterarum.<br />
udum quod a curia Januensis Archiepiscopalus habeo uel leneo.<br />
eos qui pio me lenent ubi sit el quanlum sii bona fide si polcro.<br />
ìsnifeslabo. per scriptum uel cerla relalione prefalo domino meo<br />
. ,,S nu,)0,°- ipso ad hoc destinato, usque ad. vm. <strong>di</strong>cs uel<br />
I deeim ila quod mihi possil elongare terminum si uolueril.<br />
Iec omma bona fide allendam. si me Deus aliuuel cl hec sancla<br />
euangelia.<br />
DE IIIS QUI SUNT EXTRA C1U1TATEM. CAPUT II.<br />
Opizo malaspina marchio. Filii Guilielmi de nazano. Comilcs de<br />
lauania. Girardus scorza, el Oberlus blancus fraler eius. Isti duo<br />
colligunl pensionem de ualle lauanie prò feudo, el celerà, cl alu co<br />
mites habenl alia feuda. Tedaldus de lurri. et Enricus fraler eius.<br />
Simon de monle iar<strong>di</strong>no fecit fidelilalem domino Archiepiscopo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(2 7 )<br />
DE HIS QUI HABENT NAUEM I'ItO LIBELLARIA. CAPUT IIIJ ( s / c ) .<br />
Mie notare incipimus illorum nomina qui hibont nauern prò li-<br />
belluria. Merlus de castro habel imam in qua habeal parlem. Lam-<br />
berlus me<strong>di</strong>cus cum fralribus suis. tres naues in quas babeanl<br />
parlem. Arnaldus el henricus filii amigonis brusci. habenl quarlam<br />
parlem. unius ligni. in quo habeal parlem. Omnes isti debent habere<br />
semel in anno siculi superius determinatum esl.<br />
SENTENTIA CUBIE DOMINI SYCIFREDI JANUENSIS EPISCOPI DE CONTENTIONE QUAM<br />
IIABUIT CUM BONIFACIO DE UOLTA ET CUM NEPOTIBUS EIUS. ET CUM CURRADO<br />
GUABACO. ET CUM GIULIA DE CASTRO. ET DE ALIIS IUS SIMILIBUS CONTROUEIìSIIS.<br />
CAPUT. V ( SÌC) .<br />
In palacio episcopi in presenlia bonorum hominum quorum nomina<br />
inferius declarabuntur, fuit orla lis inter domnum sigefredum<br />
Januensem epyscopum et bonelacium cum nepotibus suis de uolla.<br />
et filio corra<strong>di</strong> guaraci. et giuliana de castello, talis fuit contentio,<br />
ipsi requirebant decimam nauium suarum ex quacumque parte re<strong>di</strong>erint<br />
excepto per granum, et quot ilices per mare iuerinl. semel<br />
uel bis. uel ter. in anno, nomine feu<strong>di</strong> ex parte pre<strong>di</strong>eli episcopi,<br />
el suorum antecessorum, et <strong>di</strong>cebant inde habere possessionem triginta<br />
annorum, domnus uero episcopus <strong>di</strong>cebat illis non perlinere<br />
nisi semel in anno, el <strong>di</strong>cebat illam possessionem sibi non nocere,<br />
quia poslquam carebant titulo possessionis, illorum possessio nulla<br />
crai, et alio morio, quia ipsi non possidebant per semetipsos. sed<br />
possidebant nomine episcopi, et qui alieno nomine possidet, nulla<br />
eius possessio. Hoc placitum posilum fuit in laude guilielmi auocati.<br />
el alberli guaraci. et guilielmi guercij. et maraboli. el bellamuli.<br />
ut quidequid inde <strong>di</strong>xerint, ab utraque parte teneretur, uisa el co<br />
gnita ratione ulriusquc partis, insimul se consciliauerunl. et lauda-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
nomili cl aflìrmauerunl de hoc piacilo, el de simul pre<strong>di</strong>clis litigato<br />
ribus non perlinere decimam illorum nauium. nisi tantummodo<br />
semel in anno (’).<br />
DE HIS QDI DECIMAS TENEBANT ET EAS REFUTAUERUNT IUSSU<br />
DOMINI. PAPE. INNOCENTIJ. CAPUT. VI.<br />
Cognitum est ab omnibus tìdelibus qualitei* placuit domino,<br />
pape. Jnnocentio. celebrare concilium el tractare de mullis nego-<br />
eiis. ad utilitatem fidelium et lolius sanclo ecclesie dei. Jn quo<br />
concilio placuit ei dare senlenliam de laicis qui tenebant eccle<br />
siarum dei decimas, quod quicumque laicus decimas ecclesie Ic-<br />
nuerit. nisi ecclesie red<strong>di</strong>derit, sciai se sacrilegum crimen commit<br />
tere. el periculum eterne damnaplionis incurrere (**). Quod preccplum<br />
cum dominus Archiepiscopus Syrus pre<strong>di</strong>carei alii ex illis qui Ic-<br />
nebanl decimas limore dei compuncti, propior salulem animarum<br />
suarum decimas quas tenebant siue in mari siue in lerra. deo el<br />
domino Syro uenorabili Archiepiscopo refulauerunl.<br />
HEC SUNT NOMINA EORUM. CAPUT. VII.<br />
Lanfrancus aduocalus. Guilielmus piper. Guilielmus lusius el fratres<br />
sui- Filii guidonis spinule. Capharus. Guilielmus filius eius.<br />
(*) Il Cicala assegna questa sentenza all’anno 1129.<br />
(**) C o n ciliu m Lateranense I I generale sub Innocentio H summo pontifice<br />
h a b itu m , an i \ 59. Tit. X . Ne la ic i decimas vel ecclesias retineani etc. De<br />
c im a s ecclesiarum , quas in usu pietatis concessa esse canonica demonstrat<br />
a u c to rita s, a la ic is p o ssid eri apostolica auctoritate prohibemus. Sive enim<br />
ab ep isco p is, vel regibus, vel quibuslibet personis eas acceperint, n isi ec<br />
cle sia e re d d id erin t , sciunt se sacrileg ii crimen committere, et periculum<br />
a etern a e dam nationis in c u rre re ( V. Mansi, Sacror. Concilior. Collectio,<br />
T o m . X X I . coi.<br />
( 28 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(■29 )<br />
Ilenricus filius alinerij. Alclierius guarachus. Filius boni uasalli guarachi.<br />
Kerius pedagula. Filii oberli pedeguli. uidelicel ionalhas cl<br />
uasalius senior. Oglerius capra. Primus fraler suus. Jngo pellisella.<br />
Lanfraneus de oglerio de rodulfo. Ànsaldus gabbus. Bellamulus. Marabolus.<br />
Olio calabronus. Filii oglerii de rudulfo. Vxor arnal<strong>di</strong> ballica<strong>di</strong>.<br />
Jngo de uolla. Guilielmus buronus. Iordanus de porla. Guiseardus.<br />
Lanfraneus manducans ferrum. Oliuerius de platea longa.<br />
Filii alinerii de porla. Jngo parruchus. Jdon de carmaino. Bonus<br />
iohannes malus filiasler decimam refulauil in manu domini Arehie-<br />
piscopi.<br />
Wilielmus porcus. Merius uicecomes. Rufinus caneuarius. Merlolus<br />
refulauil. Grimaldus. et Rainaldus de pinasca refulauerunl in piena<br />
curia. Gracianus guaraeus refulauil decimam. Jn presenlia Presbileri<br />
Alberti sancii laurenlii. et Àuguslini fralris eius. el Oberli guaraci.<br />
el fìlie ipsius graciani. Bonifacius uicecomes refulauil domino Ygoni<br />
Archiepiscopo ianuensi decimam. Odo uicecomes paruus. et anzanus<br />
refulauerunl. Oberlus de insula, el filius eius Wilielmus simililer.<br />
CANTILA CAMPI FLORENTI ANI.<br />
In nomine sancle et in<strong>di</strong>uidue Irinilalis. Ego Syrus dei grafia<br />
januensis ecclesie seruus el Archiepiscopus licei in<strong>di</strong>gnus ecclesiarum<br />
chrisli prouidens ulililali in quarum sollicitu<strong>di</strong>nem sum <strong>di</strong>uina <strong>di</strong>spositione<br />
uocalus. ea que a predeccssoribus bene preor<strong>di</strong>nala sunl. cupio<br />
integra, et illibata custo<strong>di</strong>re. Que autem melioris incremento slu<strong>di</strong>i<br />
uidenlur egere, uolo ad perfecte consumalionis formam, quanlum<br />
mihi <strong>di</strong>uina misericor<strong>di</strong>a inspiraueril corrigendo perducere. Jdeoque<br />
libi Rarissime fraler beniamin abbati monasterii sancti mauri, quod<br />
esl constructum in laurinensi pago, tuisque successoribus capellam<br />
luris ecclesie noslre in honore beali proto marlhyris slephani eclili-<br />
calam in loco qui <strong>di</strong>clur campus florenliani super flumen pulcifere<br />
in perpeluum regendam conimillinius. Yt uidelicel per capellanos<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5 0 )<br />
aul monachos luos ibi <strong>di</strong>gne sentiatur, el ul ipsa ecclesia in meliorem<br />
slalum crescat, el possessionibus, alque honoribus amplietur.<br />
Prelerea statuimus ut januensis ecclesie canonicam seruenl obe-<br />
<strong>di</strong>enliam quicumque ibi habilauerint capellam uel monachi. Simul<br />
quoque capellanus uel monachus qui ibi eril nobis el successoribus<br />
nostris manum dabit seruande obe<strong>di</strong>enlie. et per annualem censum in<br />
fesliuilale sancti malhei apostoli sex libras cere persoluet. Conde<br />
scendentes enim nos el fratres nostri precibus luis pro affeclu<br />
amoris quo te semper <strong>di</strong>ligere uolumus uolum petitionis lue exau-<br />
<strong>di</strong>uimus. Et ul hoc scriptum nostre liberalilalis ratum lirmumque<br />
maneat in perpetuum nostro sigillo precipimus insigniri. Facium<br />
esl hoc anno ab incarnatione domini nostri ihesu chrisli m .c.x x x . nono.<br />
Jn<strong>di</strong>cione prima.<br />
■f Ego Syrus Januensis Archiepiscopus subscripsi.<br />
f Ego Vgo Archi<strong>di</strong>aconus subscripsi,<br />
j Ego Guido prepositus subscripsi.<br />
DE USU UASALL0RU.1I QUI SUNT CIUES. CAPUT VIII.<br />
Prouidenles nos utililalem et honorem Januensis curie, <strong>di</strong>gnum<br />
duximus memoria sempiterna recordare, quo seruitia tam in pecunia<br />
quarn in rebus aliis. Vasalli. Januensi Archiepiscopo facere<br />
debeant. Cum ua<strong>di</strong>t ad se consecrandum, uel quando appellat cum<br />
romana curia ad synodum quisque debet ei persoluere secundum<br />
parlem feu<strong>di</strong> quam pro ipso lenel.<br />
Merulus de castello debet dare duos homines, aut solidos, xx.<br />
Filii al<strong>di</strong> clerici hominem unum, aul solidos, x. Orriarii. O hominem<br />
unum, aut solidos, x. Domus curra<strong>di</strong> de uolla. hominem unum aut<br />
solidos, x. Jngo pedogola, hominem unum aut solidos, x. Nepotes<br />
donumdei. hominem unum, aut solidos, x. Guaraci. hominem unum,<br />
aul solidos, x. Domus gandulfi rufi, hominem unum, aut solidos, x.<br />
Domus de casckifeloni. hominem unum, aul solidos, x. Domus<br />
(*) Farse quelli della famigli.! D ’ Oria.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
4
( 31 )<br />
maraboticum consanguineis suis hominem unum, ani solidos, x.Domus<br />
idonis de carma<strong>di</strong>no. hominem unum aul solidos.x. Filii benzi demurla.<br />
hominem unum, aul solidos, x. Oglerius de insola, hominem unum<br />
aul solidos, x. Domus gandulfi do matrona, hominem unum aul<br />
solidos, x. Domus ollonis belloculi. hominem unum, aut solidos, x.<br />
Bonifacius mortuus de siti, hominem unum aul solidos.x. Otto ca-<br />
nella. hominem unum, aut solidos, x. Domus de guido spinola, hominem<br />
unum aut solidos, x. Filii oberli grassi et ingo. hominem<br />
unum aut solidos, x. Filii auocali. hominem unum aut solidos, x.<br />
Filii pagani de rainfredo. solidos, vi. Filii oglerii de rodulfo. solidos.<br />
un. Albertus de palazolo el frater eius solidos, v. Rubaldus<br />
cauarunco. solidos, v. Filii gandulfi de ripa, hominem unum, aul<br />
solidos, x. filii anseimi de ima solidos, v. Lamberlus porcus, solidos.<br />
v. Arnaldus spacianus cum fralribus suis. solidos, v. Bella- «<br />
mulus hominem, i. aul solidos, x. Marchio iudex hominem unum<br />
aut solidos, x.<br />
INCIPIT PROI.OGUS DE PENSIONE QUE INFRA CIUITATE.M<br />
ARCHIEPISCOPO PERSOLUUNTUR (sic)<br />
Cum plures magis causae suae commodum considerantes mullo-<br />
tiens cupi<strong>di</strong>tatis causae delenii, que de iustieia singulis annis per-<br />
soluere debeant negare soliti sinl. quasi peccalo aliquo non te<br />
nerentur. <strong>di</strong>ligenter in hoc capitulo notare uolumus. qui sunl illi<br />
qui pensiones domuum tribuere debent, el quanlum unusquisque<br />
ianuensi curie debeat persoluere. Proplerea ne in maius dampnum<br />
uenire ulterius possint, el illi uel illorum heredes in tempore aliquo<br />
quod iustum fuerit nullatenus negare possint.<br />
CAPUT IMI. ( v i l i )<br />
Filii lanfranci auocali dant denarios, m. papienses ueleres de<br />
domo colla. Guilielmus piper denarios, vi. ianuensis monele.<br />
de caslellelo. quanlum concessit ei. Syrus ianuensis Archiepiscopus<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
pro libaJIaria. Guilielmus niger el bal<strong>di</strong>cio fraler eius, denarios, xm. el<br />
<strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um de hoc quod lenenl iu monle sancii michaelis. usque in uiarn<br />
pubblicani de sanclo (homa. Guilielmus Hlius caphari. denarios, jjj. de<br />
monle lanerio. Odogerandus. denarios, xvm. ianuensis monete, de manso<br />
que (*7t“) in sanclo pelro de arena, iuxla mansum pandulfi filii nichole<br />
me<strong>di</strong>ci. Pandulfus pre<strong>di</strong>efus. denarios, iiij de pre<strong>di</strong>clo manso. Lamber-<br />
tus porcus el ansaldus fraler eius.denarios.xvm.de domibus in quibus<br />
habitant. el de sanclo uincenlio. el de bisanno. el de nerui. et de<br />
mazasco. el de rapallo. el de Irepelixi. Guilielmus cailus. denarios, m.<br />
de domo quae esl iuxla lurrem porcellorum in qua habitat. An-<br />
selmus de golizone baldo, me<strong>di</strong>um <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>um dal ad or<strong>di</strong>nandum<br />
unum hominem qui uadal singulis annis ad sanclum romulum. de<br />
domo quae fuit caslauentiac. Guilielmus cuslos. de domo in qua habitat<br />
cl de hoc quod habel ex parie uxoris in domo culla, el in uico ino-<br />
lazo. dal denarios. 11. Johannes langascinus ferrarius.denarios.1111.de<br />
hoc quod habel in domo colla ex parte uxoris el in uico molazo<br />
..mieta dal denarios, m. de domo quae esl iuxla domum guilielmi custo<strong>di</strong>s.<br />
Baslardus. denarios, m. Guineguissius. denarios in. de domo in qua habitat.<br />
et de illa quae est ex altera parte uersus curiam archiepiscopi,<br />
denarios, in. Ansaldus paucalana. dal denarios, ni. prò domo in qua habilal<br />
rapiolus. Guilielmus de curia el uxor quae fuit ar<strong>di</strong>cionis castauenliae.<br />
debent dare denarios, ih. de domo quae fuit ipsius ar<strong>di</strong>cionis castauenliae.<br />
Oglerius de oliua de domo que esl iuxla domum Lamberti porci,<br />
denarios, xi. Oberlus lurris et ido fraler eius. denarios. 11. de domo<br />
quae esl iuxla domum guilielmi custo<strong>di</strong>s.<br />
Millesimo, centesimo, sexagesimo nono mense Augusti. Oberlus spinula soluit<br />
pensionem domorum usque ad. x. annos uenturos prò se ad rationem de de<br />
narios. ii. et quartain (*).<br />
( 52 )<br />
( ) II Cicala riferisce con <strong>di</strong>screta esattezza il contenulo <strong>di</strong> questo capo sodo<br />
1 anno 1IG9, indottovi forse dalla data della presente annotazione, la quale<br />
si \ede scritta con <strong>di</strong>verso inchiostro e caratteri assai piccoli, ed è in sostanza<br />
una della varie aggiunte cui altrove accennammo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 35 )<br />
DI'. TOTA CURIA M0LAC1ANAE. CONDITIONES. CAPUT J .<br />
Isle sunl con<strong>di</strong>liones quas ianuensis Archiepiscopus de curia<br />
rnolacianae debel habere, de bazali. et de cella de loco bauali. cl de<br />
medolico. cl de uilla sancii Syri emiliani, et de uico molacio. el de<br />
salino el sanclo pelro de arena.<br />
Omnes homines qui in his pre<strong>di</strong>clis locis habitant el terram episcopatus<br />
lencnl eliam si in ciuilale habitant, primum debenl fìde-<br />
lilalem iurare domino Archiepiscopo, ubicumque maneni. el debenl<br />
iurare quod non debent uendere nec dare terras ipsius Archiepisco-<br />
palus. ncque molen<strong>di</strong>na nisi in famulis de curia ipsa. el per licentiam<br />
ipsius Archiepiscopi. Con<strong>di</strong>tiones uero isle sunl.<br />
DE LOCO BAZALI. CAPUT. II.<br />
Mansus de bazali. de ficano el de elusura et d e .....................<br />
de scandolelo. cum molen<strong>di</strong>nis, uidelicel cum molen<strong>di</strong>no sublerralo.<br />
et cum briliscn. et con<strong>di</strong>tione molen<strong>di</strong>ni de Iacu. De islis pre<strong>di</strong>clis<br />
mansis debel habere duos porcos, el me<strong>di</strong>um precii solidorum,<br />
x. el pro munlonibus duobus el me<strong>di</strong>o, solidos, v. et de duobus<br />
agnellis el me<strong>di</strong>o, solidos, u. el me<strong>di</strong>um. Bibens aqua de bazali dal<br />
denarios, xu. in naliuilale domini, de manenla<strong>di</strong>co. Gandulfus mau-<br />
rus denarios, xu. simililer de manenla<strong>di</strong>co. Gandulfus rufus, denarios<br />
xu. de manenla<strong>di</strong>co. Jnsuper inter homines omnes pre<strong>di</strong>clos<br />
el qui tenenl res pre<strong>di</strong>clas. debenl dare circulos, xxxu. aut denarios.<br />
xxx. ii. el debenl facere opera, scilicet colligere fenum et ducere<br />
ad curiam et colligere castaneas el ducere ad cralem. el Ira-<br />
bere de ricis. De loco de parte de bazali. Lamberlus. denarios, vini,<br />
de con<strong>di</strong>tione. Gandulfus tarante el filia fredal<strong>di</strong>, debent facere quin<br />
que <strong>di</strong>es in secando fenum.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 31 )<br />
1)(‘ loco de correlo denarios, vili, de fontanigi.<br />
De loco (]iieni lenel olo bonus intcr omnia, vi. solidos.<br />
CO.\niTION£S.<br />
De m o la c ia n a Clericus brunus. denarios, vi. de con<strong>di</strong>lione. Locus<br />
de lannelo. denarios, xu. Locus quem lenel quarlerius el buronus.<br />
solidos, mi. el denarios, ih. Locus bonus marlinus de burgo. dal<br />
solidos, vii. Locus de po<strong>di</strong>o solidos, u. lerius (AleriusJ denarios, xu.<br />
el de terra de eamparia. denarios, vi.morellus.de c l a u s a .denarios.m.<br />
Fiiius guaila foliae, de sabbadalico. denarios, xu. el de campo ca<br />
storio denarios, xu. el de terra de subliis curia, denarios, vi. Bonus<br />
iohannes de subtus curia, denarios, vi. de ipsa terra. De molen<strong>di</strong>no<br />
de periculo omnes qui tenent ibi dant solidos. 11. Molen<strong>di</strong>num domnicum<br />
denarios, via. el pro azimis duabus. Molen<strong>di</strong>num de lacu draconario, de<br />
narios. xx. De loco campi domnici quem tenet anselinus de roza.<br />
denarios, vim. De brolio. denarios, xu. Ficus de easlaneis. denarios, xi.<br />
Marlinus binellus. denarios, x iiii. el pullos, n. pro comcalu. De loco de<br />
clapa denarios, xvm. De loco de benzone pro quarla jjarte. n. capones<br />
. De loco de codula. u. solidos el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, ruchcrius de<br />
ualle. denarios, xu. el duas gallinas de terra bellan<strong>di</strong>ni de pralo.<br />
Andrea galiina. solidos, n. el <strong>di</strong>midum. Johannes de clausura, de<br />
narios. xxvii. et pro spalla denarios, xu. el pullos, n. cl acimas. ii.<br />
el pro comealu. pullos, n. Locus de niontexello. solidos, vim. De<br />
manso bazario qui fuit de porcellis, solidos, mi. cl <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um. De<br />
fontanile, denarios, xvm. de con<strong>di</strong>lione.<br />
De terra quae fuit de mariino binello. dant nopoles eius spallam<br />
unam pro manenlalico. quia sine herede obiil. bertus ( Oberili*) scutarius<br />
dat solidos, n. pro terra quae fuit nepotis uxoris suae, el<br />
Ygonis de fredaldo. eo quod sine herede mortuus esl.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 55 )<br />
DE CONDITIONE MANSORUM DE UICO MOLACIO. CAPUT. III.<br />
De manso de ripa solidos, xm. iohannes de prado dal ex eis solidos,<br />
vii. el inler ferrum aculum cl iohannem fralrem eius. solidos, vi. De<br />
manso de prado. denarios, x i i .<br />
De manso de fontana, denarios, un. minus lercia denarii, qui fuil<br />
filiorum mauri, el de loco de gaza. De manso de ripa, presbiler<br />
andreas el consortes eius. capones, n. De m&nso de maxeredo. cal-<br />
berlus ponlius eum suis consorlibus capones, n.<br />
UIC INCIPIT DE CONDITIONE PORCORUM ET ARIETUM ET AGNORUM.<br />
DE LOCO CELLA. CAPUT. IIII.<br />
Ilomines de cella de loco bauali. solidos, un. prò porco, el prò<br />
muntone, solidos, n. el prò agno, denarios, xu. ex quibus danl mar-<br />
linus caramagnus cum suis consorlibus. quarlam parlem. Seipha<br />
cum s u is ............................. quarlam. Oberlus de ingoile cum suis<br />
consorlibus aliam quarlam. Filii bruschi, alleram parlem.<br />
1TEM DE BAZALI.<br />
De mansis de bazali. porcos. 11. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, el munlones. n. el<br />
<strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, siculi superius <strong>di</strong>cium esl.<br />
ITEM DE MANSO I)E CASTANEIS.<br />
De manso de casleneis. prò porco solidos, un. el prò munlone<br />
solidos, ii. el prò agno denarios, xu. cl omnia pre<strong>di</strong>cla danl richus<br />
de caslaneis cum suis consorlibus. el faciunt operas, scilicet colli-<br />
gunl perlieas in nemore, et deferitili eas ad domum cultam, el<br />
putant ipsam uineam. cl facilini ca que necessaria sunt ipsi uinee.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
3
el in uindemiando. el in pistando, el ad bulam deportando, el<br />
defler il ni fenum de prato, el colligiint ipsum. cl ponimi inlus in<br />
domimi, el colligunt castancas. et trahunt de riciis. et durimi ipsas<br />
usque in erateni. et mittunt sursum.<br />
ITEM.<br />
De manso de monte, habel solidos, mi. prò porco, el dal eum<br />
boso de monte cum suis consortibus.<br />
ITFJI.<br />
De duobus mansis de ualle. prò porco uno solidos, un. el prò<br />
muntone, solidos, u. el prò agno denarios, xu. cl danl ea ansaldus<br />
de ualle cum consorlibus. et iohannes de pagano cum suis con<br />
sortibus.<br />
ITEJI.<br />
De manso.........................de iracosla prò porco solidos, mi.<br />
prò muntone, solidos, n. prò agno, denarios, xu. et danl hoc domi<br />
nicus cazalor cum suis consorlibus. et paganus de ca de uia cum<br />
suis consorlibus.<br />
IT E *.<br />
De manso de glaredo. prò porco solidos, un. pro mulione solidos, il<br />
ei prò agno, denarios, xn. el danl isla guilielmus de glaredo el eius<br />
consorles. et filius caualerii cum suis consorlibus. cl bonus iohan<br />
nes de Iraicosla cum suis consorlibus. cl debenl facere opera siculi<br />
homines de oliua.<br />
(36 )<br />
ITESI ET DE ALIIS OPERIBUS.<br />
De manso de oliua prò porco solidos, mi. cl prò muntone soli-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
dos. i i . el prò agno denarios, xu. lerciam parlem dal anfossus cum<br />
suis consorlibus. el iohannes de oliua cum suis consorlibus aliam<br />
lerciam parlem. cl iohannes molaciana cl iohannes morcllus aliam<br />
lerciam parlem cum suis consorlibus. cxcepla illa lercia pars que<br />
romanci super gariliiun de his duabus parlibus de islo manso quas<br />
lenenl isli de prefala oliua. uidelicel anfusso cum suis consorlibus.<br />
el iohannes de oliua cum suis consorlibus. isli prefali. facilini quinque<br />
secaluras. el facil palos prò uinea. et acuit ipsos ubicumque sinl.<br />
el facil scindulas. cl coopcril Iccium, el slringil bules, el torcularia,<br />
el (inani, el alia pars lercia que remanet, facil guailam colli<strong>di</strong>e.<br />
excepto quod pars lercia morilur in garilio.<br />
ITESI.<br />
De loco de clapa. filii guaita follie cum suis consorlibus. el blancus<br />
de ualle cimi suis consorlibus. denarios, xu. prò porco.<br />
ITESI.<br />
De eodula. baldus colexella cum suis consorlibus. et oberlus<br />
primus cum suis consorlibus. denarios, xvi. prò porco.<br />
ITESI.<br />
Do loco de po<strong>di</strong>o, prò porco, danl ansaldus de po<strong>di</strong>o cum con<br />
sortibus. el oberlus lapso cum suis consorlibus. denarios, v i i .<br />
it e s i.<br />
De alleo, unum agnum ad pascha pro con<strong>di</strong>tione, in alia parie<br />
danl solidos, tu. el denarios, mi. el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, cl prò pane denarios,<br />
v. el gallinas uclcrcs. v. cl foni faseios. v. cl minas anone. v. et<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
iuncalas. vi. in sanclo iobanne. 11. cl in sanclo svio. u. cl in sanclo<br />
laurenlio. 11. el casei libras, l . el cofosios. ni. el secalores. xv.<br />
ITEM.<br />
De (annedo superiori et inferiori, singulis annis in iialiuilale<br />
domini sculellas xxx.<br />
ITEM.<br />
De molaciana foresterii duo membra porcorum, in naliuitate<br />
domini, el capila foci in naliuilale domini, u.<br />
Gaslal<strong>di</strong>ones danl oua. c. in pascha, el spallam. i.<br />
Turtexanus dal fascium, i. spilorum.<br />
De manso de ualle. solidos, n. de pensione.<br />
De murledo uidelicet de uilla que esl iuxla uiam uillam corsi-<br />
solidos. mi. el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, de pensione.<br />
De pastino de corsi, solidos, m. de con<strong>di</strong>tione pro lercia parie.<br />
Bonus martinus de corsi, spallam. i. denariorum, xu.<br />
De molaciana pro porcis, solidos, x l . el denarios, xi.<br />
De montonibus solidos, xvii.<br />
De agnis, solidos, vim. et denarios, vi.<br />
De con<strong>di</strong>iionibus libras, ni. el solidos, x. et denarios, i.<br />
Millesimo centesimo, l x v .<br />
De loco bisanni quem lenebal alda dal lamberlus calcator solidos,<br />
xxxi. inter omnia.<br />
De loco subtano iuxla molen<strong>di</strong>num porcellorum dal bonandus.<br />
solidos xvni. inter omnia.<br />
( 38 )<br />
OPERARII DE MOLACIANA. CAPUT V.<br />
Isli sunl operarii de molaciana. iohannes de bruxedo. Roza de<br />
(annedo. clericus brumis, filii manducantis pyrum. filii iohannis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
de costa, inaeallufus. gandulfus barcllus do tannedo. lilii martini<br />
prendentis panem de ualle. lilii garar<strong>di</strong>. lilii nigri comi de ualle.<br />
lilii iohannis morelli de ualle. filii gassiani de ualle. filii buli de ualle.<br />
lilii nigri de casa de uia. bonus bellus de casa de uia. andrcas pre-<br />
sbiter el fraler eius. lilii marlini de communisi. filii gyrar<strong>di</strong> fralris<br />
eius. lilii anseimi de orlale, iohannes rex de communisi. filii pa<br />
gani de nuce de ualle. filii boni infantis caualerii de glareto. filii<br />
rainal<strong>di</strong> clapueii de sanclo syro. lilii iohannis clapucci fralris eius.<br />
lilii belloli de sanclo sylo. filii lormanni fralris eius. uillanus de<br />
sanclo Sylo. ricus de caslaneis. filii brachi de ualle. blancus de<br />
ualle. guascherius de ualle. nichola de malliolo. et marlinus consors<br />
illius qui moratur iuxla ipsum, iohannes brucherius. omnes<br />
isti facilini opera, pulanl uineam. el facilini perlicas de domo culla,<br />
el ducimi ad uineam. et cauanl ipsam. et uindcmianl. el ducunl in<br />
lorculare. et pistant et ponunt musium in bules, el propaginant<br />
ipsam. et colligunt fenum, el ponimi in domum. et colligunt caslaneas<br />
et ponimi in cralcm.<br />
KENI SECÀTMES DE CURIA MOLACIANE. CAPUT VI.<br />
Isti sunl qui secanl fenum in curia molaciana. omnes homines<br />
de allio debenl dare. xv. secalores. gandulfus laranlus debet dare<br />
duas parles. quinque secalorum. filii frcdal<strong>di</strong> debent dare lerciam<br />
parlem que remanel illarum quinque sccalurarum.<br />
Omnes liomines qui habilant in oliua facilini quinque secaturas,<br />
quorum . . . . petronus. cl anfossus fraler eius. iohannes ragius.<br />
pelrus balbus eius nepos. oberlus fraler illius, lilii iohannonis. bonus<br />
iohannes de bruxedo magisler facil duas secaturas el me<strong>di</strong>ani. gan-<br />
dulfus quarlerius el ansaldus fraler eius et oberlus lannedus sim i<br />
liler illorum fraler faciunt quinque secaturas, paganus de ea de uia.<br />
el filius iohannis brunengi fralris eius. faciunt quinque secaturas,<br />
omnes filii guaita follie el marchisius filiasler eius faciunt quinque<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
secaturas, et filiaster ipsius facit lerciam parlem ipsarum quinque<br />
secaturarum.<br />
Homines de nasci tenent de rebus domini Archiepiscopi, in ca-<br />
zania. mi. homines per nianentaticum. In casinello. 11. mansos, et in<br />
cexena. ». mansos. In sanclo Syro. i. locum. In casale de petrone,<br />
me<strong>di</strong>um mansum. In sallerana. i. mansum. In castaneto uelulo. i.<br />
mansum et me<strong>di</strong>um. In asluraire castanetum pro Iribus caslanealo-<br />
ribus. In castello. 11. mansos. In cedona. i. mansum.<br />
Filii cononis de uezano tenent de rebus domini Archiepiscopi. In<br />
humedo. i. mansum. In arcene. m. mansos. In cembrano. m. mansos.<br />
In eadranza. xu. mansos. In configno. i. In gomedo. i. mansum. In<br />
caslellione. ui. mansos. In costa de rubeis tenenl Iibellariam sancti syri.<br />
De monle sancti ambrosii, in uno anno. v ii. libras, cl v ii. solidos.<br />
In alio. vim. libras, el v i i. solidos, que tenent filii cononis de uezano<br />
de curte domini Archiepiscopi.<br />
DE OPERATORIBUS TOTIL'S CUBIE M0LACIANE.<br />
Isti sunl operarii de molaciana. et illius confinio, uidelicel de<br />
bazali. secundum parlem que euenil unicuique rationabiliter, scili<br />
cet debenl colligere fenum in prato et ducere in domum, el colligunt<br />
castaneas, el cxtraunl ipsas de ricis, el mittunt in cratem. Filii<br />
iohannis cullozoli de clausura, iohannes bruningus de bazali. iohannes<br />
de scandoleto filius Guilie. filii iohannis bollexini. laranlus de ba-<br />
zali. lilii benzonis. filii fredal<strong>di</strong>. filii rufini. gandulfus Rufus, cophus.<br />
filii buli de castaneto, oberlus acutus, andreas gallus, guilielmus dc<br />
parie de bazali.<br />
( 40 )<br />
INCIPIT DE GUAITATORIBUS CASTRI DE MOLACIANA. CAPUT VII.<br />
Mansus de tra<strong>di</strong>cosla.<br />
Mansus de communisi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( M )<br />
Mansus de ualle.<br />
Mansus de plazio.<br />
Mansus de campo domnico.<br />
Mansus de monle.<br />
Mansus de monlicello.<br />
Mansus de pralo.<br />
Mansus de gubernatis.<br />
Mansus a ualle Sancii Syri.<br />
Omnes homines qui delinenl islos pre<strong>di</strong>clos mansos, debenl ui~<br />
gilare in noclibus ad seruandum el custo<strong>di</strong>endum caslrum singuli<br />
secundum uices et parles suas per lotum annum, scilicet omni tempore.<br />
ila ut in omni nocte duodecim homines simul faciant ipsam<br />
custo<strong>di</strong>am.<br />
Mansus de traicosla. et mansus de communisi. el mansus de ualle.<br />
de islis tribus mansis, tres guailas omni nocle per totum annum.<br />
Manso de burgo, manso de carbone, isli duo dant omni nocte<br />
guailam unam per lotum annum, excepto quanlum pertinet ad<br />
curiam.<br />
Manso de campo domnico debet facere guailam unam colli<strong>di</strong>e<br />
per lotum annum, minus sexta parie que morilur pro curia.<br />
Mansus de monte cotli<strong>di</strong>e guailam unam.<br />
Mansus de plazio. guailam debet facere per mi. menses.<br />
Mansus de pralo de sanclo sylo. debet facere guailam per duos<br />
menses.<br />
Mansus de ualle de sanclo sylo menses, m. in uno quoque anno.<br />
Mansus de gubernato similiter.<br />
IIEC SUNT NOMINA GUA1TAT0RUM. ISTI SUNT DE TRAICOSTA.<br />
Dominicus cacialor cum fralribus suis. Gandulfus claranus et<br />
nepotes cius. Filii uiuiani cum suis consorlibus. Bonus iohannes<br />
de centum soli<strong>di</strong>s el filii guilie.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(42)<br />
ISTI SUNT DE COMUNISI.<br />
Johannes rex do communisi cum fralribus suis. Bonus bellus de<br />
cambaliuola eum fralribus suis. Filii uiuiani cum oberlo bureno el<br />
cum bucono. Paganus de ca de uia cum suis nepolibus. Guilielmus<br />
corradus cum fralre suo. Bonus bellus de ca de uia cum fralre suo.<br />
ISTI SUNT DE UALLE.<br />
Baldus panis paralus de ualle. cum suis sororibus. Ansaldus de<br />
ualle el baldus fraler eius. Johannes gambarellus. et baldus coli-<br />
cellus. el ceserà. Johannes dalurus cum fralribus suis. Gandulfus<br />
quarlerius cum fralribus suis.<br />
ISTI SUNT DE BURGO ET DE CABBONE.<br />
Bonus marlinus el bellinus. Molaciana cum fralribus suis. Johannes<br />
murellus cum fralibus suis. Oberlus lanzo cum suis consanguineis.<br />
Filius berlrami el gandulfus quarlerius. Clericus de pralo. el Vgo<br />
pi<strong>di</strong>sino.<br />
ISTI SUNT DE PLAZIO.<br />
Presbiler andreas cum suis nepotibus duos menses. Bonus mar<br />
linus ot oberlus. Berla de lannedo. duos menses.<br />
ISTI SUNT HOMINES DE MANSO DOMNICO.<br />
Gandulfus alpanus. el zenoardus consanguineus eius. Filia golizi #<br />
de mazorano. Plena de mazorano. el ansaldus brauus. Filii belloni<br />
de sorbula. Oberlus calcaneus el fraler cius anselmus. Bonus<br />
iohannes el pelrus. Anselmus uilalis. Pelrus de subius riua. el<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 43 )<br />
andreas carncleuarius. Ansaldus ine<strong>di</strong>us j k i i i ì s . et fraler eius pelrus.<br />
Andrianus de campo domnico.<br />
ISTI SUNT DE MANSO DE MONTE.<br />
Girardus de monte cum suis sororibus. Johannes boso cum sua<br />
amila oliua. Collaredo cum cognatis suis . . . . ocleria. Ansaldus<br />
me<strong>di</strong>us panis el zenoardus.<br />
ISTI SUNT DE MANSO DE PRATO SANCTI SYR1.<br />
Filii alberli de prado. Baldus colisellus. el soror eius otlìza.<br />
Alferius de allio cum suo germano. Yillanus cum suo cognato.<br />
Andreas de codula el lanfraneus........... berizo de alleo et fraler<br />
eius. et marlinus de poio.<br />
ISTI SUNT DE MANSO DE UALLE.<br />
Marlinus binellus cum fratre suo . . . uascerius. Oberlus buro-<br />
nus el fraler eius et andreas. Johannes slerpon el fraler eius. et<br />
marlinus. el isabella soror iohannis morelli, el lilii guaila follie.<br />
ISTI SUNT DE MANSO DE GUBERNATO.<br />
Giselberlus de zambazario. et andreas gallina fraler eius.<br />
DE USU ET CONSUETUDINE CASTELLANI DE MOLACIANA. CAPUT. VII.<br />
lice est consuetudo el usus castellani qui custo<strong>di</strong>i castrimi de<br />
molaciana quicumquc sii. in unaquaque <strong>di</strong>e debel uocare guailalo-<br />
rem. el si non ueneril ad guailam sabbato sequenti debel accipere<br />
ab eo. denarios, n. quod si nollet ei dare, habel poleslalem pignus<br />
accipien<strong>di</strong>.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
J
( 44 )<br />
NEC EST CONSUETUDO ET RATIO SINGULORUM QUI DEBENT GUAITARE<br />
UEL EXPENDERE PRO GUAIITA.<br />
Omnes liomines illi qui habenl parlem in manso de traicosla.<br />
aul debenl facere guailam per lolum annulli, aul dare solidos, vili.<br />
IHi omnes qui tenent mansum de comunisi simililer solidos, vm.<br />
aul facere guailam per lolum animili.<br />
IHi omnes qui lenent mansum de ualle. aul lacere guailam<br />
colli<strong>di</strong>e. aul. solidos vm.<br />
llli qui lenent mansum de burgo. inler omnes aul lacere guailam<br />
per sex menses, aul danl solidos, mi.<br />
Illi qui lenoni mansum dc plazio. aut facere guailam per Ires<br />
menses, aul danl solidos, n. el denarios, vm.<br />
llli qui tenent mansum de campo domnico inler omnes aul<br />
facere guailam per menses, x. aul dare solidos, v ii. el denarios, vm.<br />
llli qui lenenl rnansum dc monle aul guailam colli<strong>di</strong>e. aul<br />
solidos vm.<br />
Illi qui lenenl mansum de pralo Sancii syli. aul guailam per<br />
duos menses, aul. denarios, xvi.<br />
Illi qui lenenl rnansum de ualle aul guailam per Ires menses,<br />
aul solidos, ii.<br />
Illi qui tenoni rnansum de gubernato aul faccre guailam per<br />
Ires menses, aul solidos, n.<br />
DE CURIA MEDOLICI CONDITIONES. CAPUT. Vili.<br />
Isle sunl con<strong>di</strong>liones quas archiepiscopalus habel in curia medolici.<br />
uel habere debet. In primis debel habere fidelità leni de omnibus<br />
ipsius curie, ubicumque manonl siue in ciuilale siue in uillis. co<br />
modo siculi facilini liomines de molaciana.<br />
De manso de cauanna debel habere porcum, i. precii solidorum.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 45 )<br />
in. el de munlone el agno, denarios, xvm. cl Ires parles unius<br />
spalle, el pro circulis, denarios, ni.<br />
In alia parie pio pre<strong>di</strong>clo manso de cauanna. pipinus et ber-<br />
nardus debenl dare, denarios, m. Roza dc ficario cum filiis suis.<br />
prò porco denarios, xu. el de munlone et agno, denarios, vi. el<br />
pro circulis denarium i. et quarlam parlem unius spalle.<br />
De manso de casa sublana quem tenet baldo el oberlinus. habel<br />
porcum, i. solidorum, un. el prò munlone. solidos, i. el prò agno<br />
denarios, xn. el debent stringere bulcs. et debent dare spallam. i.<br />
prò aporlo.<br />
De manso anseimi presbiteri pelri de ponte quem lenent filii bellicari<br />
cum suis consorlibus cum gisla de pauone debenl dare denarios,<br />
x iii. cl <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um de porco, cl de munlone et agno denarios, v i i.<br />
Manso cunize de porcile, denarios vi. prò porco, et prò muntone<br />
el agno, denarios ili. et prò spalla denarium, i. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, et<br />
pro circulis denarium me<strong>di</strong>um, hoc debel dare anselmus de cosla<br />
cl bonus iohannes de porcile cum fralribus suis.<br />
De casa de runco. inler andream el algudain sororem suam<br />
debenl dare prò porco, denarios, xvi. et pro mullone el agno denarios.<br />
vm. et lerliam parlem unius spalle, pro circulis denarium, i.<br />
el lerciam denarii, et debenl stringere bules in lercia parie.<br />
Dc manso de gazo quem lenel guido cuzola denarios, vi. prò<br />
porco, el isli pre<strong>di</strong>eli duo debenl dare denarios, vi. prò mullone<br />
et agno, el debenl dare pro circulis denarium, i.<br />
Dc loco porcili, pelrus alferius. solidos v. prò porco, et spallam. i.<br />
De caslagnelo dc porcile, denarios, xn. prò porco, de sororibus<br />
oberli de morella.<br />
Dc manso de cerro. prò porco solidos, mi. cl prò mullone el<br />
agno solidos. 11. el spallam. i. cl pro circulis denarios, mi.<br />
De donalo dc cerro. denarios xvm. prò porco, de omnibus<br />
libellariis quas comparami paler eius. el ipse el fraler eius pelrus<br />
uidelicel. de manso de cerro. de alborico et cario fralre eius. el<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( « )<br />
ansaldo et de moreno. et de casa dc morella el de panie, el de<br />
panicali. de omnibus bis rebus debel dari sicul <strong>di</strong>ctum esl.<br />
De manso de ponte qui fuil ariberli quem lemiil . . . . ^an-^<br />
dreas de runco. debenl solidos, x. pro porcis, cl spallam. i. el<br />
gallinas. 11.<br />
Anselmus de costa et fratres sui. solidos, mi. prò porco, el spallam.<br />
i. cl prò agno denarios, xu.<br />
De manso de gazo quem lenel guido cuzola. solidos, v. el spai<br />
lam. i. cuzula el oglerius galus. in manenla<strong>di</strong>co. a le case, denarios,<br />
xxvii. el spallam. unam.<br />
De po<strong>di</strong>o, allo, solidos, ni. el spallam. i.<br />
De loco de costa, denarios, xxvi. el spallam unam.<br />
De maiolelo de cerro. spallam. i.<br />
Donalus de cerro. spallam. i. de magnolelo.<br />
Oberlus Rufus. spallam. i. duodecim denariorum, cl solidos, in<br />
de manso de sua?o quod lenel prò manenlalico.<br />
De molen<strong>di</strong>no dc cantone spallam. i. et capones. »• de piato.<br />
De manso de cauanna qui fu il caualerio spalla, i- cl denarios, x m h .<br />
De canneto medolici spallam. i.<br />
Filie alberici de cerro. spallam. i. de con<strong>di</strong>lione.<br />
Ecclesia sancii andree spallam. i.<br />
De uasto. elde ualle alta, solidos, v. el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, de con<strong>di</strong>tione.<br />
Ansal<strong>di</strong>nus dc cauanna. spallam. i. prò figario.<br />
De manso de ualle calida, solidos, mi. cl spallas. n. et pullos, n.<br />
Girardus Gaslaldus de loco gaziolo. denarios. 11.<br />
Albertus curtus, denarios n. pro clausa.<br />
Rainaldus de cosla el anselmus fraler eius. denarium, i. de in<br />
neola de ponte.<br />
De dote ecclesie sancti quirici denarios xvm. dc con<strong>di</strong>tione.<br />
De prado episcopi, spallam. i.<br />
Gaslaldus dc medolico colli<strong>di</strong> decimas dc campis, el de magneiilei<br />
de iugo. el dal spallam. i.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Do castagneto de plano de gazio. spallam. i.<br />
De manenlalico sancti olaxi. habemus capones, duos, et me<strong>di</strong>e<br />
tatem de uino el de caslaneis.<br />
Gaslaldus prò caslaldatico. spallam. i.<br />
De castello qui fuil de Archipresbilero sancii cypriani. el eius<br />
amile, habemus spallam. i. el duos capones, et me<strong>di</strong>elalem castanearum.<br />
Do loco qui fuil de trenkerio. habemus me<strong>di</strong>elalem de uino el<br />
de caslaneis et spallam. i.<br />
De hoc quod emimus a uassallo sibilalore. capones. 11. et rne<strong>di</strong>e-<br />
lalem caslanearum.<br />
De hoc qnod emimus a soccra nasse, me<strong>di</strong>elalem caslanearum.<br />
et gallinas duas.<br />
De loco monlis alti qui fuil lanfranci de saporito, me<strong>di</strong>elalem<br />
uini et caslanearum. el pullos. 11.<br />
Inler ansal<strong>di</strong>num el bernar<strong>di</strong>num. spallam. i. prò aporlo.<br />
De domnicalo de plano de gazio. spallam. i. el capones. 11.<br />
De loco de uico quem lenel marlinus cerasiarius dare debel<br />
solidos, u. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, pro con<strong>di</strong>lione. et me<strong>di</strong>elalem de casta<br />
neis. et hoc debet facere usque ad annos uiginli nouem. his uero<br />
Iransaclis debet iungere denarios, xn. pro con<strong>di</strong>cione, et dare me<strong>di</strong>elalem<br />
de uino. el dc caslaneis simililer.<br />
De locis de sancto olaxo qui fuerunt filiorum ansateli sardene.<br />
debel habere curia prò omnibus con<strong>di</strong>cionibus solidos, xvm. el<br />
me<strong>di</strong>elalem de uino et de caslaneis. el spallam. i.<br />
De terra que fuil iohannis de leda quam habebat morella, et<br />
de parte quam habebal in molen<strong>di</strong>no de cerro. debet habere curia<br />
spallam unam pro con<strong>di</strong>cione, usque ad annos. xx. nouem. completis<br />
his debenl isla pre<strong>di</strong>cla ad curiam re<strong>di</strong>re.<br />
De manso de configno qui fuil de margallione. habet curia<br />
solidos, m. el spallam. i.<br />
( 47 ) '<br />
De magloleto de runcallo. el de castagneto de bulago capones, n.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C 48 )<br />
ISTI SUNT OPERAMI DE CURIA MEDOLICI.<br />
Casa de alberico de cerro. et casa de cauanna. el casa de cuniza.<br />
de porcile, el casa andree de runco. el pipinus. el casa guidonis<br />
cuzele. debenl colligere fenum el portare de pralo episcopi, el lacere<br />
uineam. el uindemiare. el pistare uuam. el omnia que necessaria<br />
sunl ipsi domnicalo. el ponere uinum in bulem. el colligere casta<br />
neas. cl ducere in cralem. siculi ralionabililer unicuique secundum<br />
suam partem tangit.<br />
Baldus de ponte el consortes eius, uidelicet bonus bellus de<br />
casa de uia el domus sua. pro terra de ca sublana de ponte cl<br />
molen<strong>di</strong>ni, el alberlinus de guercia, el domus andree de runco,<br />
debent stringere bulas domini Archiepiscopi, aul Janue. aul me-<br />
dolicum.<br />
Omnes homines qui descenderunt de domo de morella, debent,<br />
pro con<strong>di</strong>tione ire in Iombar<strong>di</strong>a. in quacumque parie et quandocum-<br />
que necesse esl domino Archiepiscopo ianuensi. millere eos nuncios.<br />
et debet eis dominus Archiepiscopus dare <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>um in cibo el<br />
in polu.<br />
Girardus gaslaldus de morella cum filiis cl cum nepotibus.<br />
Baldus de morella cum sororibus suis.<br />
Oberlus baldus de lerricio cum fratribus suis.<br />
Johannes filius lede de galliano.<br />
De medolico. in porcis solidos, xxx. mi. ct denarios, mi.<br />
Similiter spallas. xxm. el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am.<br />
Inler agnos et munlones. solidos, vnn. el denarios, n.<br />
De con<strong>di</strong>tionibus solidos, xxv. cl <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um.<br />
Pro circulis ad stringendum bules, denarios, x. el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 49 )<br />
ISTE SUNT CONDITIONES QUAS ARCIHEPISCOPATUS HABET IN CUBIA<br />
SANCTI PETBl DE ARENA. UEL HABERE DEBET.<br />
Iu primis dcbcl habere fìdelilalem dc omnibus hominibus ipsius<br />
curie, et debenl iurare quod non debenl ucndere nec dare lerras<br />
ipsius archiepiscopalus. nisi in famulis ipsius curie, el per licentiam<br />
ipsius Archiepiscopi, el hoc debenl facere ubicumque habilenl<br />
famuli pre<strong>di</strong>cle curie et hec sunl con<strong>di</strong>liones.<br />
De manso de ficario solidos, mi. de manenlalico.<br />
Archipresbilcr sancii marlini, solidos, m. de manenlalico.<br />
Andreas balbus dat denarios, xvm el spallam. i. de loco de<br />
domo de manenlalico.<br />
Dc granarolo denarios, xvm. cl spallam. i. de manenlalico.<br />
De morella, facius et fratres eius, et de paslino episcopi ollonis.<br />
solidos, v. et pullos, n. pro comealu.<br />
De manenlalico bucar<strong>di</strong>. solidos, v.<br />
De loco de guasto, spallas. n. aul solidos, n. una pro con<strong>di</strong>tione<br />
cl allora pro manenlalico.<br />
Gaslal<strong>di</strong>. spallas. n. una pro gaslaldalu. el allera pro molen<strong>di</strong>ni<br />
con<strong>di</strong>tione de glariolo.<br />
De loco sancii silueslri. denarios, xim. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um.<br />
Raimundus. el amicus, et marchio, debenl dare, denarios, mi.<br />
et me<strong>di</strong>am pensionem, et capones, i i . et gallinas, n . pro libellaria<br />
quam lenent.<br />
Gaslaldus de bcgali dat spallas. n. pro decima.<br />
Isli sunt qui faciunt domnicalum sancti pelri de arena, pulanl<br />
et cauanl. cl faciunl omnia que necessaria sunl ipsi domnicalo. el<br />
uindemiant el ponunt in torculari, cl pislanl. et mittunt in bulem.<br />
el a<strong>di</strong>uuant eum adducere ad mare, et stringunt bules, nomina quorum<br />
hec sunl.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Rainmndus.<br />
Amicus.<br />
Marchio.<br />
Andreas balhus.<br />
Fulcus de loco sancii silucsln.<br />
Locus de granarolo.<br />
Locus presbiteri sancti martini<br />
Locus de domo.<br />
Locus de domnicalo.<br />
( SO )<br />
ISTE SUN'T CONDITIONES QUAS ARCIHEPISCOPATUS HABET IN CURIA<br />
%<br />
NERUI. UEL HABERE DEBET.<br />
Casal de curie quem fenel petrus tarega qui esl intei' uiam per<br />
tribunam ecclesie et uullurascum dal spallam. i.<br />
De loco qui esl supra ecclesiam dat me<strong>di</strong>elalem de omnibus, et<br />
paslum. i.<br />
De campo post domo coltam me<strong>di</strong>elalem de omnibus, et spallam. i.<br />
De loco care cosse me<strong>di</strong>elalem ficuum el oliuarum spallam. i.<br />
De baldo cagapice idem.<br />
De benefìcio.<br />
De cedriale. spalle, n. prò inanso.<br />
De manso de palma et de lauro, spalla, i. quam dal iohannes<br />
de palma cum consorlibus suis. el manifredus de loro cum consorlibus<br />
suis.<br />
De manso de oliua et cauedurno spalla, i. quam dal marlinus<br />
cauedorno et consortes eius. el bona nox cum suis consorlibus.<br />
Casal de fabrica el de allo, spallas. i l quas dal Marchisinus.<br />
De uicanico. spalla, i. quam dal anselmus cum consorlibus el<br />
bonus infans cum consorlibus suis.<br />
De casali de ualle el fabrica, xn. denarios, pro spalla i. sed<br />
curia dal lerciam partem huius spalle.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 31 )<br />
De uicanico in alia parie bariles. vini, el pedes. mi. de salicibus<br />
ad domum cultam faciendam.<br />
Gaslaldus prò decima quam lenel dal spallas. vi. de clapis.<br />
Vxor iohannis de merlo, dal spallam. i. el gallinas. 11. prò manenlalico.<br />
de terra que fuil marili sui. el que fuil de hominibus<br />
de molaciana.<br />
Illi qui colligunt decimam de oliuis in plebeio de nerui danl<br />
curie spallas. mi.<br />
ISTE SUNT PENSIONES.<br />
Casal de cauedorno. denarios, vini. Casal filiorum adam. denarios,<br />
vim. Casal de fabrica, denarios, vini. Calle, denarios, vini. Casal de<br />
loro, denarios, vini. Casal de palma, denarios, vini: De lurri. denarios.<br />
mi. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um.<br />
ISTI SUNT OPERARII DE NERUI.<br />
Archipresbiler marlinus cum nepotibus suis. uidelicel guilielmus<br />
el uassallus de uullurasco cum suis nepotibus, isli prefali debenl<br />
facere bulas de nouo. el stringere in unoquoque anno.<br />
Filii uilalis de oliua. guilielmus el oberlus. pelrus el marlinus.<br />
Anselmus de oliua cum filiis suis.<br />
Filii Irabuchi. andreas et oglerius. el urso.<br />
Filii martini cauedorni. alda. et guilica.<br />
Filii bone noclis. eriberlus. marlinus et iohannes.<br />
Johannes pisanus cum fiiiis suis.<br />
Alberlus lingua, el nepoles eius.<br />
Mainfredus de lori, et nepoles eius.<br />
Filii martini de lurri. fulcus el bellobrunus.<br />
Filii uicini. oberlus. guilielmus. et otto el guilia.<br />
Guilielmus de fossato cum filiis suis.<br />
Johannes de palma el iohannes bullo, el alda eazola.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Ansaldus de puteo. e( filius eius rubaldus.<br />
Rubaldus de insula, et sorores eius, et guilia consanguinea eorum.<br />
Marinus de fabrica, el filii eius.<br />
Bonus infans de fabrica.<br />
Lanfraneus gaslaldus et fraler eius guilielmus.<br />
Roglerius cum sororibus suis.<br />
Caracosa el bona uita fraler eius.<br />
Petrus tarega cum sororibus suis.<br />
Faciolus cum sororibus suis.<br />
Isti omnes pre<strong>di</strong>eli debenl tot operas curie facere, quot et<br />
denarios persoluuntur pro pensione, el sunl denariorum soli<strong>di</strong>, v.<br />
minus denarium, i. el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um.<br />
Isti pre<strong>di</strong>eli uidelicel filii uilalis. et alii qui descripti sunl or<strong>di</strong><br />
natina posi eos. debent facere domnicalum. de nerui. putare, fodere,<br />
et palos facere in siluam, el adducere, el facere uineam. el uinde-<br />
miare. el portare ad lorculare. et pistare, el millere in butas. et<br />
a<strong>di</strong>uuare ad mare deportandum, el adducere fenum de montibus,<br />
et in cassinam reponere, siculi unicuique secundum suam pai lem<br />
tangit, et debent omnes millere duos homines de ipsimel in uno<br />
quoque anno, ad sanctum romulum pro blaua aul pro cereis dedu<br />
cen<strong>di</strong>s.<br />
ISTI SUNT QUI DANT BARILES ET SALICES AD DOMNICATUM DE NERUI.<br />
Anselmus de uicanico cum suis nepolibus el cum suis consoi<br />
tibus. barilem. i. el pedem, i. de salicibus.<br />
Faciolus de pasia el sorores eius et consanguinei eius, dant<br />
barriles. u. et pedes, n. de salicibus.<br />
Guilielmus enganna deo. dat <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am barrilem de sortibus<br />
anselmi el facioli.<br />
( 32 )<br />
Gandulfus de sturla cum fralribus suis barrilem. i. et pedem, i-<br />
de salicibus.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 53 )<br />
Filii alberti de prato de sanclo syro emiliano pro caslaneto de<br />
uiganico. barriles. 11.<br />
Alerius de molaciana. el boso de monle. el oberlus de ranelo.<br />
barrilem. i.<br />
Filii pagani de campo domnico. el bonus segnor de dercogna.<br />
barrilem. i.<br />
Breue recordationis facimus nos Albertus qui <strong>di</strong>citur lingua, qui<br />
fui gaslaldus episcopi ianuensis. per xiiii. annos de opere quod ego qui<br />
supra Alberlus de hominibus de nerui qui habenl et possident lerras<br />
que sunt de libellaria Sancii syri. Vilalis de oliua faciebat operam.<br />
i. cum f<strong>di</strong>is suis. Johannes trabucus faciebat operam, i. cum<br />
filiis suis. Bona nocte fraler illorum operam, i. cum f<strong>di</strong>is suis.<br />
Anselmus de oliua. operam, i. cum filiis suis. Albaueira. operam,<br />
i. Marlinus cauedornus de oliua cum filiis suis operas, mi. el me<strong>di</strong>am.<br />
Johannes pisanus cum filiis suis duas parles unius opere.<br />
Alberlus lingua duas porciones unius opere. Ansaldus de serra, operas.<br />
ii. et quarlam opere. Guilielmus de fossato, operas, mi. el me<strong>di</strong>am.<br />
Manfredus de lauro operas, mi. el me<strong>di</strong>am cum fralribus suis.<br />
Oglerius el Andreas germani de terra de turri, operas, n. Marlinus<br />
et uicinus germani de lerra de lurri. operas, ii. Johannes de palma<br />
operas duas. Johannes bullus operam, i. Gambarellas operas, n. et<br />
quarta de opera palme. Alda cazola duas operas el quarta opere, Ansaldus<br />
de puteo operam, i. pro lerra de fabrica. Marlinus de fabrica<br />
operas, ii. minus quarla pro lerra de fabrica, n. izeno de fabrica,<br />
operam, i. Presbiler marlinus fraler de fabrica, operam, i. Johannes<br />
reza. operas, ii. Marlinus cacapice. operas, ii. et quarlam. Venerandus<br />
de ecclesia simililer. Faciolus de paxia operam, i. el oclauam pro<br />
manso de ualle.<br />
Ego lanfraneus rezanus gaslaldus domini Syri Archiepiscopi, per.<br />
x. el octo annos accepi istas operas. Rubaldus de insula cum sorore<br />
sua operam, unam.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( u )<br />
ISTE SUAT CONDITIONES QUAS ARCIHEPISCOPATUS HABET IN CURIA<br />
SANCTI MICHAELIS DE I.AUANIA QUE EST PROPE GRAUELIAM. UEL HABERE DEBET.<br />
in primis debel habere fidelitatem de omnibus hominibus ipsius<br />
curie, siculi de aliis famulis, el debenl iurare quod non debenl uendere<br />
terram ipsius archiepiscopalus. nec dare nisi in famulis ipsius cune,<br />
el per licentiam ipsius Archiepiscopi, el hoc debenl facere ubicumque<br />
habitent. el hec sunl con<strong>di</strong>tiones.<br />
De loco qui <strong>di</strong>citur oliua. porcum, i. solidos, ni. de manenla<strong>di</strong>co.<br />
ex quibus dat ramusinus cum fralre suo. denarios, vw. pelrus de<br />
oliua. denarios, vm. razo denarios xx.<br />
Omnes isti prefali debent facere domnicalum curie sancii michae<br />
lis. pulare. fodere, el uindemiare. pistare, in bullas millere. el bulas<br />
de nouo facere, atque torcularia, et stringere in unoquoque anno,<br />
et colligere oliuas domnicas. el facere oleum, el adducere uinum<br />
ad mare.<br />
Prelerea ad domnicalum de mari faciunl domum el torcularia,<br />
bulas omnia de nouo. et slringere per singulos annos.<br />
Illi qui lenenl domnicalum de mari, danl gallinas, hh. n
( 53 )<br />
enim inler eos lerra in illam in Ires parles sicut inferius conlinelur.<br />
Pelrus cailus cum suis consorlibus. uidelicel iohannes borcius. cl<br />
iohannes filius pel ri caili. habenl lerciam parlem inler se. el dant<br />
porcum unum omnes in simul de soli<strong>di</strong>s quinque.<br />
Lanfraneus filius pelri de oliua cum suis consorlibus. uidelicel<br />
andreas balbus et dominicus, simililer de alia lercia parte danl porcum.<br />
i. de soli<strong>di</strong>s, v.<br />
Ramosinus el oliuerius fraler eius cum suis consorlibus. uidelicel<br />
iohannes circinalus. et fralres eius. Alberlus bullonus. marlinus el<br />
girardus. danl de alia lercia parte porcum unum de soli<strong>di</strong>s quinque.<br />
Sanctus fructuosus debel dare denarios xm. el me<strong>di</strong>um. Guilia de<br />
nasci, denarios, vim. Papa. x. Galignolus. denarios, mi. et me<strong>di</strong>um.<br />
Alberlus munerellus denarios, vii. filii Guidonis de serra cum suis<br />
consorlibus denarios vim. Johannes gazagnolus. denarios, i. et me<strong>di</strong>um.<br />
Ilem filii guidonis de serra cum suis consortibus, denarios,<br />
vi. Terra feuiasca. solidos m. et de istis debet plebs, denarios xvm.<br />
Guilielmus de seueralo. denarios, xvm. De lerra de plano, m. quar-<br />
tinos milice. et si seminaueril frumenlum quarlinos. u. de festiui-<br />
tate sancii quirichi. me<strong>di</strong>elas candelarum, el denarios, m. ueleres.<br />
De lerra campasca. denarios, xm. et me<strong>di</strong>um. Filii de cono de uezano.<br />
solidos, m.<br />
De curia molaciane habet Archiepiscopus de molen<strong>di</strong>no domnico.<br />
minas l . x x x v i i i i . el quarlinum. el sabbadalicum.<br />
INCIPIT DE REDDITIBUS MOLENDINORUM CAPUT XVII.<br />
De molen<strong>di</strong>no de periculo, minas xu. Ilem minam, i. quam emU<br />
Archiepiscopus a sorore Guidonis orbi.<br />
De molen<strong>di</strong>no de nuce, minas xxxvi.<br />
De molen<strong>di</strong>no de lacu draconario, minas, vn.<br />
I)e molen<strong>di</strong>no de berlesca. minas, xim.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
De molen<strong>di</strong>no sublerralo. minas, v. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am.<br />
De molen<strong>di</strong>no de calzolo. minam, i.<br />
De molen<strong>di</strong>no de scandolelo. quarlinum. i.<br />
De molen<strong>di</strong>no de fullo. minain i. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am.<br />
De molen<strong>di</strong>nis quos lenent porcelli ad quartum reddendum, de<br />
bel habere Archiepiscopus quartum absque omni <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>o. Preler<br />
hoc. emit Archiepiscopus lolam portionem quam ibi tenebat lam-<br />
bertus porcus.<br />
De molen<strong>di</strong>no nouo qui est de suplus isto pre<strong>di</strong>clo. Debet habere<br />
me<strong>di</strong>etatem.<br />
De curia Sancti petri de arena, habel Archiepiscopus dc molen<br />
<strong>di</strong>no de glariolo uidelicel de me<strong>di</strong>etate molen<strong>di</strong>ni, minas xxvi.<br />
De curia medolici. de molen<strong>di</strong>no nouo minas, x v ii.<br />
De molen<strong>di</strong>no de cantone, quarlerium. i.<br />
De molen<strong>di</strong>no de cerro, quarlerium. unum.<br />
De molen<strong>di</strong>no binello. x xiiii. partem.<br />
De molen<strong>di</strong>no de nuce felam. i.<br />
( 56 )<br />
INCIPIUNT LAUDAMENTA CONSULUM DE COMUNI ET DE PLACITIS.<br />
DE DECIMA DE MARI.<br />
LAI S . I. DE FRIZURIO ET DE SANCTO RAPHAHELE.<br />
In ecclesia sancti laurenlii in parlamento facio in PreSC” tia^,an<br />
norum hominum quorum nom ina subler egunlur. Consules ai ^<br />
cus roza. el Oberlus malus ocellus, el Lamberlus gezo- el ^<br />
capra laudauerunl. et affirmauerunt. quod ille naues que u<br />
usque ad<br />
mercato sancii raphahelis. uel a frizurio in quibus habuerint<br />
octo homines det per unumquemquem domino oloni episcopo, ue<br />
misso et illius successoribus minam unam frumenti, et ille naues<br />
habuerint usque ad duodecim homines det per unam quamquam<br />
duas. Que uero habuerint ad duodecim in sursum, det per uni<br />
quemquem hominem quarlinum unum. De illis nauibus <strong>di</strong>xerunt que<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
habuerint maiorem parlem frumenti quam de aliis rebus Facium<br />
esl hoc anno ab incarnatone domini nostri ihesu chrisli. Millesimo<br />
centesimo septimo (decimo) mense ;iugusli. in<strong>di</strong>cione septima.<br />
In hoc laudamenlo interfuerunt testes. Gandulfus rufus. Iterius. Ober-<br />
tus pe<strong>di</strong>cula. Albertus guaracus. Guido spinula. Dodo de aduocato.<br />
Lanfraneus et Guilielmus germani. Olo fornarius. Lanfraneus de razeto.<br />
Ido de gandulfo de matrona. Olo et Vasallus fratres. Bonus uasallus<br />
transuersagnus. Ingo saliens mare. Wilielmus de bono bello. Ribal-<br />
dus foli paucu. Bellamulus. Gandulfus ru<strong>di</strong>cauda. Guiscardus Oberlus<br />
fraler eius, el mulli alii quorum nomina sunl <strong>di</strong>fficilia scribere (*).<br />
(*) Il presente lodo consoline fu già pubblicato dal Cuneo nelle sue M em orie<br />
sopra l'a n tico debito pubblico ecc., pag. 237, dal fiancherò Duomo d i Genova<br />
illu stra to e descritto, pag. 253, e nel volume II Chartarum dei Monumenta<br />
H isto riae P a tria e , N. c x l v m . col. 183.<br />
Il primo <strong>di</strong> tali scrittori lo trasse dalla preziosa Raccolta ora posseduta dal Sig.<br />
Aw. Ageno, e, sulla scoria dell’ aulore della medesima, lo assegnò dall’ agosto<br />
del 1 114, nel quale anno veramente, giusta il computo cesareo, correva l’ in<strong>di</strong><br />
zione settima notata nell’ atto; ed il signor Banchero, avendolo copiato dal<br />
Cuneo, lo riferì sotto la stessa data. Ad un’ epoca ben più lontana si trova<br />
esso invece ascritto nel citato volume C h a rta ru m , cioè al 17 agosto 1100;<br />
essendo che nel Co<strong>di</strong>ce membranaceo sincrono servito per la pubblicazione <strong>di</strong><br />
questo come <strong>di</strong> molti altri atti, i quali verrò appresso in<strong>di</strong>cando, e comunicalo<br />
alla R. Deputazione <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> dal Cuneo medesimo , è detto che il lodo<br />
venne pronunciato nell’ anno m illesim o centesimo septim o decim o mense a u g u <br />
sti; e fu creduto che il septimo decimo dovesse riferirsi ai giorni del meso<br />
accennato , anzi che agli anni nei quali si inoltrava il secolo xn. Ma i Con<br />
soli, che vi si trovano in<strong>di</strong>cati, non appartengono che al 1117; e perciò il<br />
lodo non può altrimenti assegnarsi che all’ agosto <strong>di</strong> quest’ anno. Egli è vero<br />
che nel Registro è semplicemente notato m illesim o centesim o septim o ; ma cho<br />
la parola decimo sia stala <strong>di</strong>menticata dal copista riesce così evidente, che<br />
io mi sono fatto carico d’ insinuacela. Vedasi inoltre sulle varie questioni,<br />
alle quali <strong>di</strong>ede luogo l’erronea cronologia <strong>di</strong> tale atto, la Serie dei C on soli ecc.<br />
pag. 23S.<br />
( 57 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 58 )<br />
DE EODEM. n.<br />
In palacio episcopii in presenlia bonorum hominum quorum no<br />
mina subler legunlur fuerunt consules Ilerius pe<strong>di</strong>cula el Oglerms<br />
capra, el Guilielmus de mauro, el Guilielmus de uolla. laudauei uni<br />
el affirmauerunt sicul alii consules in compagna lanfranci roce cl<br />
oberli mali ocelli anlea laudauerunt. quod omnes ille naues que<br />
uenerint a mercalo sancii raphaelis uel a frizurio. in quibus ha<br />
buerinl usque ad oclo liomines. Del per u n a m q u a m q u a m do<br />
mino Sygefredo episcopo uel suo misso el suis successoi ibus mi<br />
nani unam frumenti, el ille naues que habuerinl usque ad duodecim<br />
homines denl per unamquamquam minas duas, que uero habuerinl a<br />
duodecim in sursum, denl per unumquemquem hominem qua*linuin<br />
unum. De illis nauibus laudauerunt que habuerinl maiorem pai<br />
frumenti. Interfuerunt testes. Lanfraneus aduocalus. Wilielmus<br />
bonus Vasallus germani. Gandulfus rufus. Olo eius (ilius. Bellaniu<br />
Olo uice comes. Ido fraler eius el Gandulfus. Wilielmus guerci<br />
Ido fraler eius. Oglerius de insula. Capharus. Guiscardus.<br />
guaracus. Lamberlus gecius. et multi alii quorum nomina sunl<br />
cilia scribere.<br />
Millesimo centesimo xxui. mense iulii in<strong>di</strong>cione n (<br />
DE MARITIMA LAUS ET DE PROUINCIA 111.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules G u ilie lm u s n g<br />
Philypus de lamberlo. Oberlus usus de mari laudauei uni 1^ ^<br />
u n u m q u o d q u e lignum de omnibus nostri episcopatus, qu* IUCI<br />
porlu pisano in sursum, el a monacho in iusum quod ueneril<br />
(*) V. Chartarum n, N. clviii , col. 200. Nel luglio del 11231 in<strong>di</strong>zion<br />
correva non era veramenlo la 2.1, ma la l i ’ gcnovosn, e<br />
i„ i k i<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
icalum de maiore parie grani. Iribual Archiepiscopo per unum-<br />
quemquem hominem quarlinum unum grani. Exceptis duabus parlibus<br />
per naucleriam. Exeeplis feriis de frizulio. el sancii Raphaelis. de<br />
quibus Iribualur ei sicul esl solilus accipere. Hanc laudem ideo fecerunt<br />
quia cognouerunl idoneis leslibus. episcopos ianuensis ecclesie<br />
antiquitus suscepisse, de cunclis lignis in pre<strong>di</strong>ffinilis locis euntibus<br />
qualiter superius prelaudalum est. Hòc itaque consules cognoscentes,<br />
taliter ut superius legitur firmiler‘ persistere decreuerunt.<br />
Millesimo cxxxvmi mense ienuarii in<strong>di</strong>cione prima (*).<br />
LAUS DE EODEM IN I1A0 A ROBORETO llli.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bellamutus. Bonus<br />
uasallus de odone. Guilielmus niger, laudauerunt quod unumquodque<br />
lignum de hominibus noslri episcopatus, qui manent a roborelo<br />
usque bisannim qui iueril a portu pisano in sursum, et a monacho<br />
in iusuni. quod uenerit carricalum de maiore parie grani, tribuat<br />
Archiepiscopo per unumquemquem hominem quarlinum unum<br />
grani. Exceptis duabus parlibus per naucleriam. el Exceptis feriis<br />
de frizulio el sanclo Raphaeli. De quibus Iribualur ei sicul est<br />
solitus accipere. Hanc laudem ideo fecerunl. quia hoc ei fuisse laudatum<br />
per consules alterius consulalus cognouerunl.<br />
Millesimo exi, mense decembris in<strong>di</strong>cione m (**).<br />
LAUS DE PARATA CONTRA 10HANNF. RARCHA, V.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bellamutus. Bonus<br />
uasallus de odone. Guilielmus niger laudauerunt. quod illa parala<br />
quam Johannes barca el Guilielmus barca fecerant in insula de bi-<br />
(*) Ibid. N. c lx x iv , coi. 220.<br />
(**) Ibid. IV. cLxxxix, coi 237.<br />
( 39 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
sannia destruatur, el amplius ibi ubi fuerat non sil. Hanc laudem<br />
ideo fecerunl. quia cognouerunt illam paratam fuisse nouum opus,<br />
el molen<strong>di</strong>nis Archiepiscopi nocebat, et illa parala nullo modo am<br />
plius ibi fueral el idcirco laudauerunt ul supra legitur. Millesimo<br />
ex li mense ienuarii in<strong>di</strong>cione ih.<br />
LAUS DE TERRA QUE EST POST TRIBBIASI: SANCTI LAUREIMI!.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Guilielmus niger. Bcl-<br />
lamulus. Bonus uasallus de odone. Ansaldus de auria. laudauerunt<br />
quod Syrus dei gratia ianuensis Archiepiscopus. et eius successores<br />
habeanl el possideanl sine conlra<strong>di</strong>cione agnetis. et omnium personarum<br />
per eam donmm illam que esl posi truinam sancii nicho-<br />
lay de sanclo laurenlio iusla domum Guilielmi caili. Hoc ideo fe<br />
cerunt. quia cognoueruQt. quod per libellum uiginli nouem anno-<br />
rum eam delinebat. Millesimo c x l mense decembris in<strong>di</strong>cione iu O.<br />
LAUS DE CLUSA MOLENDINI NOL'I DE BISANNO;<br />
I n pontile canonice sancii laurenlii. Consules Oberlus turris. Gui<br />
lielmus barca. Wilielmus malus ocellus, laudauerunt el affìrmaue-<br />
runt. quod commune ianue nec aliquis per eum nullo modo pos<br />
sint impe<strong>di</strong>re cluuiam cum molen<strong>di</strong>nis ncque ponlem Archiepiscopo<br />
ncque abbati sancii slephani. ncque eorum successoribus,<br />
et si pons aliquo tempore rumperetur. Archiepiscopus el abbas<br />
rehe<strong>di</strong>ficenl eum. Hanc laudem supra<strong>di</strong>cli consules ideo fecerunl.<br />
quia communis ianue misit in placitum Archiepiscopum et abbatem<br />
de supra <strong>di</strong>ctis rebus, el non cognouimus quod communis ullarn<br />
ibi haberel racionem.<br />
( 60 )<br />
Millesimo c x l i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione secunda (*').<br />
(*) Ibid. N. clxxxviii, col. 237.<br />
( ) Ibid. N. cxci, col. 239. I,’ in<strong>di</strong>zione correlile nel gennaio 1141, non ei a<br />
*a seconda, ma la terza genovese e la quarta cesarea.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 61 )<br />
LAUS DB FILIIS BERARDI DE SANCTO LASSO.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Guilielmus filius ca-<br />
phari. Ceba. Olo iudex laudauerunt filios berar<strong>di</strong> de sanclo olasci<br />
deinde esse famulos ecclesie sancti syri Januensis. Hanc laudem<br />
ideo fecerunt quia consules fuerunt aput caslrum medolici. ubi<br />
erat dompnus Archiepiscopus syrus cum eius curia, tum quia famulos<br />
suos sibi fidelitatem facere iubebal. tum quia quidam iniu-<br />
sle a quibusdam sue curie fuerant illata in suo iure recuperare uo-<br />
lebat. Quare berardum de sanclo olasci. causa faciende fidelitatis<br />
uocauil. qui pro eius iussu illam sibi fecil. ac famulum sancii syri se<br />
professus fuit. Filii uero eius ad hanc faciendam uocali. illam facere noluerunt.<br />
Dicebant enim quod coram consulibus uenirenl et se famulos<br />
non esse ostenderent, quibus ab eisdem consulibus inducia conscilii<br />
data, coram eis uenerunl. se quoque famulos esse, et Archiepiscopo<br />
fidelitatem facere nunciarunt. Causa igitur cognita, el eorum confessione.<br />
illos esse famulos ianuensis ecclesie sancti Syri ut supra<br />
scriptum est perhenniter decreuerunt. Millesimo c x l i i . mense no-<br />
uembris in<strong>di</strong>cione quinta O.<br />
LAUS DE NEPOTIBUS PREDICTI BERARDI UIDELICET DE URSO ET BOLLANO. VIIU.<br />
I n ecclesia sancii georgii. Consules Ceba. Olo iudex laudauerunt<br />
belianum et ursum quondam nepoles berar<strong>di</strong> de sancto olasci. deinde<br />
esse famulos dompni Syri ianuensis Archiepiscopi, et successorum<br />
eius, el faciat ex eis sicut de aliis famulis. Hanc laudem ideo<br />
fecerunt, quia el parentum origine eorumque confessione hos eiusdem<br />
ecclesie famulos esse cognouerunl.<br />
Millesimo cxlii mense decembris in<strong>di</strong>cione quinta (**).<br />
(* ) Ibid. N. cxcvii, coi. 245.<br />
(**) Ibid. N. ccix, coi. 253. Si avverta che un tale atto viene ivi erronea<br />
mente assegnato al 1143.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 6 i )<br />
I.AIS DK lOIIANNE CYBO ET DE CALCINAHIA. X.<br />
Ix palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules. Olo index. Guiliel-<br />
mus filius caphari. Ceba. Oglerius de mari laudauerunl. quod io<br />
hannes'gvbus. el Calcinaria deinde sinl famuli curie Archiepiscopi<br />
ianuensis el Archiepiscopus ianuensis faoial ex cis. sicul ex aliis<br />
famulis, ila quod ab eis uel ab aliquo pro eis nullomodo conuen-<br />
niri possil. Hanc laudem ideo fecerunl. quia cognouerunl leslibus<br />
malres eorum fuisse famulas Archiepiscopii ianuensis. el seruire episcopo<br />
el in<strong>di</strong>cari ab eo prò famulabus. Idcirco consules cogno-<br />
sccnles illos fuisse filios famularum, nec lanium lemporis pio li<br />
beris slelisse pro ul racio ad prescriplionem O deposcil. illos ul<br />
supra legilur perhenniler famulos esse laudauerunl.<br />
Millesimo c xlii. mense decembris in<strong>di</strong>cione quinla.<br />
LAUS DE DOMO ARDITIOMS CASTAUEM1E. XI.<br />
I n palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Olo index. Wilielmus<br />
pecollus. Ceba laudauerunl quod prò hoc quod habenl heredes<br />
benencase caslauenlie quondam uxoris guilielmi de curia, el benen<br />
casa quondam uxor ar<strong>di</strong>zonis caslauenlie de domo que fuil ipsius<br />
ar<strong>di</strong>cionis caslauenlie leneanlur dare Archiepiscopo ianuensi singulis<br />
annis nomine census denarios Ires ianuenses. Hanc laudem ideo f<br />
N*. cxcix, col. 245 , ovp è inserilo il presento documento.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
omnium personarum per eam. Hanc laudem ideo fecerunl. quia<br />
cognouerunl ar<strong>di</strong>cionem famulum fuisse, cuius res eo quod sine<br />
herede decessit ecclesie cuius famulus fuit deuenisse. Sed quia famulos<br />
ecclesie pro nostro usu res eorum donare et uendere posse<br />
preceperunt ideo el donationem propter nuptias quam uxori fecerat.<br />
et dolem quam ab ea susceperat de bonis ipsius solutas esse<br />
decreuerunl. Reliquum quod ab harum rerum solucione reslaueril<br />
ecclesie in solidum laudauerunl. Millesimo centesimo quadragesimo<br />
secundo mense iunii. in<strong>di</strong>cione 1111 O.<br />
LAUS DE DOMO ÀNSELM1 DE GOTIZO<br />
QUE FUIT DE SUPRAD1CT0 CASTA L ENTIA XII.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Wilielmus filius<br />
caphari. Olo iudex laudauerunt. quod Anselmus de gotizo balbo mittat<br />
sancto Romulo singulis annis in scruicio Archiepiscopi semel me<strong>di</strong>um<br />
hominem cum <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>o archiepiscopi de manducare el bibere<br />
pro censu illius domus quam comperauil de ar<strong>di</strong>zone caslauenza.<br />
quam cognouerunl libellariam archiepiscopatus fuisse, el ipse de<br />
celero teneat eam per libellariam. Hanc laudem ideo fecerunl. quia<br />
Archiepiscopus fuil in iure cum Anseimo de hac domo, quam sibi<br />
deuenisse <strong>di</strong>cebat, ob hoc quod censum quem pro illa domo dator<br />
illius curie inferre cogebatur non obtulerat. Tandem placitum coram<br />
consulibus placitalum in eosdem consules per conuentum sine<br />
debito sacramenti posilum fuil. Cognouerunl enim Rusticum casla-<br />
uenliam pro censu huius domus in seruilio episcopi semel in anno<br />
inisse. Set moderatone utriusque parlis contemplata, illum dare<br />
me<strong>di</strong>um hominem in seruicio Archiepiscopi ul supra decernitur decreuerunl.<br />
Millesimo c x liii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione. v (").<br />
(*) I<strong>di</strong>l). N. CLCV, c o l. n-1.<br />
(**) Ibid. N. CC, coi. m . '<br />
( 65 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( M )<br />
LAUS DE PRATO EPISCOPO XIII.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Guilielmus pezollus.<br />
Olo iudex laudauerunl quod Archiepiscopus ianuensis deinde ha<br />
beal el nomine proprietario possideal sine conlra<strong>di</strong>cione boni uasalli<br />
el omnium personarum per eum. Nominaliue lolam illam terram<br />
quam bonus uasallus habebat el possidebat in prato episcopo. Hanc<br />
laudem ideo fecerunt, quia el libellariam episcopatus illam terram<br />
fuisse el pensionem solitam non prestasse cognouerunl. Millesimo<br />
c x l i i. mense iunii in<strong>di</strong>cione quarta O.<br />
LAUS DE DOMO ARNALDI BATICAD1 XIII.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Olo iudex. Guilielmus<br />
filius caphari. Ceba laudauerunt. dompnum Syrum ianuensem ar-<br />
chiepiscopum eiusque successores deinde habere et possidere sine<br />
conlra<strong>di</strong>cione Imelde quondam uxoris arnal<strong>di</strong> balluga<strong>di</strong>. ommum-<br />
que personarum per eam. Nominaliue lotam illam domum, quae<br />
fuil arnal<strong>di</strong> balliga<strong>di</strong>. que posita est in domo, que obuenit ipsis<br />
ex parte iohannis chrisliani. cui domui coherit. ab una parte uia<br />
Retro trexenda. Ab alia (erra Alberti guercii. Ab quarta parte lena<br />
iohannis calderarii. el olonis de calegnano. Infra istas coherentias<br />
laudauerunl in integrum eo quod libellariam episcopatus fuisse, etpen<br />
sionem soluisse certis testibus cognouerunl. pro qua mullis lempoi ibus<br />
transactis, neque pensionem soluerant, neque libellariam fuisse <strong>di</strong><br />
cebant. quare his consideratis racionibus laudauerunt ul supia le<br />
gilur scriptum esl. Possessionem quoque eius Archiepiscopo tiadere<br />
fecerunt. Millesimo cxlii mense nouembris in<strong>di</strong>cione. v (*' )•<br />
( * ) Ibid. N. ctciv. coi. 241.<br />
(’ *) Ibid. N. cxcvm, coi. 244.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 65 )<br />
LAUS DE DOMO IOHANNIS CALDERARIt XVI.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Olo iudex. Guilielmus<br />
lìlius caphari. Ceba laudauerunl. quod iohannes calderarius solual<br />
Archiepiscopo ianuensi singulis annis denarios duos ianuenses pro<br />
censu unius domus, qam habel in domo. Cui coheril ab una parie<br />
lerra Archiepiscopalus. Ab alia quidam consors ipsius qui uoca-<br />
lur Olo. Ab alia irexenda. Ab quarla parie uia. el de celero sil<br />
libellaria, el lenealur per libellariam. lanquam Archiepiscopus ei<br />
libellum fecissel. Hoc ideo fecerunl. quia illam lerram libellariam<br />
esse el lanlam possessionem solilain prestare cognouerunl. Millesimo<br />
cxLiii. mense marcii in<strong>di</strong>cione mi (*).<br />
In uilla medolici sublus castrum Archiepiscopi. Consules Olo iudex.<br />
Wilielmus filius caphari. laudauerunl dompnum Syrum ianuen-<br />
sem Archiepiscopum eiusque successores deinde habere el possidere<br />
quandam peciolam terre. posilam infra uineam golize. el est ipsa pe-<br />
ciola bene paslanala de uinea. sicul esl terminala el consignata, el<br />
hanc habeant sine conlra<strong>di</strong>cione gotice. el omnium personarum per<br />
eam. Hoc fecerunt uolunlate gotice que pre<strong>di</strong>clam peciolam terminami<br />
et episcopatus ianuensis esse professa fuil. Millesimo cxlii<br />
mense oclubris in<strong>di</strong>cione. v (**).<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus.<br />
Bonus uasallus de odone. Wilielmus luxius. Vgo iudex laudauerunl<br />
(*) Ibid. N. ccu. coi. 247. Questo atto non appartiene già al marzo del<br />
1143, sibbene a quello del 1442, nel quale veramente reggevano il Consolalo<br />
gli in<strong>di</strong>vidui in esso in<strong>di</strong>cati, e che, giusta il consueto, uscirono <strong>di</strong> carica il 2<br />
febbraio dell’ anno successivo. L’ in<strong>di</strong>zione quarla (genovese), che vi si nota,<br />
corrisponde anch’ cssa al 1142.<br />
(**) Ibid. N. cx-cvi, col. 243.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
quod Oglerius filius quondam sclaracor sii deinde fanmlus dompni<br />
Syi i ianuensis arehiepiscopi. el successorum eius. et famulatum<br />
sicut alii eius famuli, ipsi exhibeat. Hanc laudem ideo fecerunl quia<br />
niauium de democolta, el ab eo descendentes famulos episcopatus<br />
ianue esse cognouerunl. et ab episcopis in<strong>di</strong>cari, nam istum Ogle-<br />
rium ab eis descen<strong>di</strong>sse plurimis testibus preceperunl. His itaque<br />
racionibus cognitis ul supra <strong>di</strong>ffinilum esl decreuerunt. Millesimo<br />
cxliij mense aprilis in<strong>di</strong>cione v. (*).<br />
I n palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Oglerius uentus. Guilielmus lusius. Vgo iudex laudauerunl<br />
quod Grimaldus filius quondam Olonis canelle tribual ianuensi<br />
Archiepiscopo denarios nouem ianuenses pro pensione domus de<br />
burgo quam possidet el lenel. Ilanc laudem ideo fecerunt, quia co<br />
gnouerunl testibus idoneis, quia Olo canella el auia eius erant so<br />
lili dare prefatam pensionem ianuensi episcopio pro eorum domibus<br />
quas pro libellaria oblinebant. Qua igiiur racione cognita laudauerunl<br />
ul supra scriptum esl. Millesimo cx liii mense iunii in<strong>di</strong>cione<br />
v (**).<br />
LAUS DE GUASTO ET DE UALLE ALTA.<br />
lx palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Bonus<br />
uasallus de odone. Oglerius uenlus. Wilielmus lusius laudauerunl<br />
quod dompnus Syrus ianuensis Archiepiscopus eiusque successores<br />
deinde habeant el possideanl sine conlra<strong>di</strong>cione bonifanlis democolla<br />
°mniumque personarum per eum. Nominatine tolarn illam terram<br />
quam bonus infans oblinebat in ualle alla el in guasto quod neque<br />
bonus infans neque aliquis per eum aliquo modo conuenire eum<br />
,f l aliquem per eum possit. Hanc laudem ideo fecerunl quia co-<br />
( *) Ibid. N. cciu, coi. 248<br />
(’ *) Ibid. N. cciv , coi. 218<br />
( 66 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 07 )<br />
gnouerunt testibus el libellis hanc terram libellariam fuisse, el quia<br />
nisi in famulos sancti Syri deberet alienari quam Bonus infans sine<br />
censu tenebat, et in alium quam in famulos alienata fuerat, quare<br />
consules hoc cognoscentes, tum quia con<strong>di</strong>cio libelli fracta fuerat.<br />
Ium quia sine censu tenebatur prefalam terram Archiepiscopo eius-<br />
que successoribus ul supra <strong>di</strong>ctum esl laudauerunl. et eiusdem terre<br />
possessionem tra<strong>di</strong>derunt. Millesimo cxliii mense iulii in<strong>di</strong>cione v (*).<br />
LAUS DE DECIMA HOMINUM DE SAURI XXI.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Bonus<br />
uasallus de odone laudauerunt. quod omnes homines de sauri tribuant<br />
domino Syro ianuensi Archiepiscopo et eius successoribus<br />
decimam grani sicul in laude Archiepiscopalus nolalur. Hoc ideo<br />
fecerunt, quia consules inerunt ad sauri pro hac causa et consules<br />
de sauri et populus eiusdem loci fuerunt confessi quod decimam<br />
dare debebant, el eam sine omni querela dare uolebant. Millesimo<br />
cxliii mense oclubris in<strong>di</strong>cione quinta (**).<br />
LAUS DE DECIMA UULTURlENSIUM. ET DE PELLIO<br />
ET DE SESTO ET DE CORNELIANO. ET DE SANCTO PETRO DE ARENA. XXII.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules. Bonus uasallus de<br />
odone. Oglerius uenlus. Guilielmus lusius laudauerunt. quod omnes<br />
homines de uulluri. de pelio. de sesto, de cornigliano. de sanclo<br />
pelro de arena. Iribuant domino Syro ianuensi Archiepiscopo et<br />
eius successoribus decimam grani sicul in laude archiepiscopalus<br />
nolatur. Hanc laudem ideo fecerunt, quia Archiepiscopus per hy-<br />
conomum suum Alexandrum lamentatus fuil ex eis quibus decima<br />
(* ) Ibid. N. ccv, coi. 249.<br />
(**) Ibid. N. ccvm, coi. 252.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
5<br />
j
lau<strong>di</strong>bus preferiti consu/aUis curiam laudatam habere nequiuerat.<br />
.. . ,U,e Uenien,ibus nu^a ualuere uti exceptione qua nb<br />
ch.ep,Scop, i„ lewione raliOMbililer eriperentor. Consute igi,„r<br />
<strong>di</strong>ffi 'i 'J-* W **aci0ni*>us Archiepiscopalus laudauerunl ul supra<br />
<strong>di</strong>ffinrfur. M.Hesimo c u i , n.ense ienuarii in<strong>di</strong>cione sesia O.<br />
LAUS DE 1ERRA DE B,SAiv'N0 QUE fu it d e bucca. XXIII.<br />
i . ,^ RaC*° lannensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Vgo<br />
ian • ° 1US UaSa^US l*e oc^one laudauerunt. quod dompnus Syrus<br />
deant * ^rC^lePlscoPus eiusque successores deinde habeant et possi-<br />
eu \ 6 C0n*rac^lct0ne lanfranci buche et omnium personarum per<br />
ad 1 ‘ °m'nallUe tolam '^am terram quam lanfraneus buca possidebat<br />
ea ann‘m ll,s(a terram porcellorum que fuit a doli el faciat ex<br />
runi*UIC{*UÌ(* U°,Uenl sine eius conlra<strong>di</strong>cione. Hanc laudem ideo fece-<br />
cerat acT3 C°*n0llCrunl Per bellum quem episcopus antiquitus fe-<br />
deced3 l6r,a fIL,otl Posf decessum adoli si sine filio herede<br />
eret. illam terram curie deuenisse. Quo cognito laudauerunt<br />
ul supra Ieo-iinn Ar;n„ •<br />
o • -m ilesim o cx liii mense octubris in d icio n e vi.<br />
LAUS DE DECIUA DE BEfiALI. XXIIII.<br />
od ^ aci° ,anuens,s Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
quotTd g° U,deX* AVl,,e,mus ,(lsills- Oglerius uenlus laudauerunt.<br />
deinde ?m^nUS ^vrus ,anuensis Archiepiscopus eiusque successores<br />
Dandal 3 ^ ^°SS^ eanl s,ne contra<strong>di</strong>cione a/ifossi simpanli. el<br />
lolam ‘II UX°nS eÌUS ° mn,umfIue Pei’sonarum per eos. Nominatine<br />
Hanc laucT ^ CÌmam f,uam ol)lin^ l infra plebegium de bargagi.<br />
lariam fuiss” ^°erunf’ ^UIa eoSnouerunl illam decimam libel-<br />
sed quia pensionem in libello positam non soluerant<br />
( ) Ibid. N. eexi, coi. 234.<br />
( 68 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
laudauerunl ul supra legilur. Millesimo c x liii mense decembris in <br />
<strong>di</strong>cione vi (*).<br />
LAUS DE FAMULIS DE NERUI XXV.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Vgo<br />
iudex. Bonus uasallus de odone. Guilielmus lusius laudauerunt quod<br />
Dompnus Syrus dei gralia ianuensis Archiepiscopus et eius successores<br />
(habeat) plenam possessionem, (amtpiam in alios famulos sancti<br />
syri, el non exeat de possessione quam<strong>di</strong>u placilum finitum fuerit.<br />
Videlicet de omnibus hominibus hic inferius nolalis.<br />
Quorum nomina sunl hec. Wifielmus de uullurasco. Vassallus<br />
fraler eius. Filii uilalis de oliua. Filii trabuchi. Filii presbiteri<br />
mariini rezani. Marinus de fabrica cum suis filiis. Filii martini<br />
cauedurni. Johannes pisanus cum suis filiis. Alberlus lingua, et<br />
nepoles eius. Mainfredus de lauro. Wilielmus de fossato. Johannes<br />
de palma. Bibaldus de insula. Ansaldus de puteo. Filii eius. Petrus<br />
larega. Faciolus de pralo. Caracausa. Bonauila eius frater. Filii<br />
uicini el eius fralres.<br />
Cunctorum istorum laudauerunl Archiepiscopo plenam possessionem<br />
ut supra legilur. Hanc uero laudem prefali consules ideo<br />
fecerunt, quia sepissime uocauerunl eos ul ad faciendam iusliciam<br />
domino Archiepiscopo (**). et se uenluros consulibus significauere.<br />
Quod in palacio coram consulibus uenientes. ei ad racionem stare<br />
conlenserunt. et ad faciendam racionem uocacione consulum uenire<br />
noluerunt. Qua igitur cognita conlumalia laudauerunt ut pre<strong>di</strong>ffinilur.<br />
Millesimo clxiiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione quinta.<br />
(*) Ibid. N. ccx, coi. 255. Nel (itolo del presente lodo dovrebbe leggersi<br />
de Bargagi anzi che de B egali, essendo il medesimo relativo a quello, e non<br />
questo luogo.<br />
( 69 )<br />
(**) La mancanza del verbo, evidentemente <strong>di</strong>menticato dal copista, lascia<br />
qui sospeso il senso; ma, fuor <strong>di</strong> dubbio, si ha da leggere vocaveru n t eos<br />
ut ad faciendam iu slicia m . . . venirent.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 70 )<br />
LAUS HE LOCO SANCTI PETRI OE ARENA QUEM HABEBAT<br />
GANDULFUS SARDENA XXVI.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Guilielmus lusius. Vgo iudex. Oglerius uenlus laudauerunl.<br />
quod dominus Syrus ianuensis Archiepiscopus el eius successores<br />
deinde ha bea ni el nomine proprietario possideant sine conlra<strong>di</strong>cione<br />
Gandulfi sardene omniumque personarum per eum. Nominaliue<br />
lolam parlem ipsius Gandulfi quam obtinebat in manso sancii pelri<br />
dc arena quod esl iusta terram Archiepiscopalus. Hanc laudem ideo<br />
fecerunl quia cognouerunl hanc lerram libellariam Archiepiscopalus<br />
fuisse, el censum per eam debere, quem sicul ibi posilus filerai<br />
non obtulerat. Nam tantum temporis illud retinuerat quod iure lerra<br />
illa curie ianuensi deciderai. Quod consules cognoscentes, immo<br />
etiam dompnus Archiepiscopus per hyconomum suum alexandrum.<br />
qui pro eo iurauit professus esl. se nullomodo credere, censum<br />
pre<strong>di</strong>cle terre curie fuisse red<strong>di</strong>tum, decem annis Iransaclis prius<br />
quam ansal<strong>di</strong> sardene esset. Quibus igitur cognitis Raeionibus lauda<br />
uerunt ut supra legilur. Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LAUS DE GURRETO SANCTI PETRI DE ARENA XXVII.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Vgo iudex. Oglerius uenlus laudauerunl. quod Dompnus<br />
Syrus ianuensis Archiepiscopus eiusque successores deinde habeant<br />
el possideant sine conlra<strong>di</strong>cione Guilielmi piperis. Guilielmi lusii.<br />
Oberli consobrini sui. Vasalli de eisulfo. Gabernie. Filiorum quon-<br />
dam gandulfi de campo. Rufini cauponarii. omniumque personarum<br />
per eos. Nominaliue lolam illam terram que esl in fronle terre<br />
Archiepiscopi de sanclo pelro de arena, ab lerra que (est) olonis for-<br />
narii usque in capite superiori terre Archiepiscopi usque in aquam<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 71 )<br />
pulcifere, quod ncque ab eis ncque aliquo pro cis ullo modo de<br />
hac lerra conueniri possint. Hanc laudem ideo fecerunl. quia<br />
cognouerunl <strong>di</strong>clis plurimorum leslium quoniam inler dompnum<br />
Archiepiscopum el eius predccessores. Hanc lerram lolam usque<br />
in aquam pulcifere possederant quiete per suam, per annos quadraginta<br />
el per triginta. Qua igitur racionc cognita laudauerunt<br />
ul supra legitur.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LAUS Dii INTERRUPTIONE POSSESSIONIS DE DO.MOCOLTA.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Wilielmus lusius.<br />
Bonus uasallus de odone. Oglerius uenlus. Vgo iudex uocauerunl<br />
el conuenerunl per execulores pro Archiepiscopo causa contestande<br />
litis. Guilielmum roserium. Johannem blancum. Guidonem aguxinum.<br />
Guilielmurn brunum. Vi<strong>di</strong>anum panlaxadum. Embronem. Fulconem<br />
ferralellam. Raimundum. el hominem <strong>di</strong>clum Bonum uasallum de<br />
antiochia. Guilielmum mussum. Oberlum burgetum. Johannem flede-<br />
merium. Johannem coruarium. Presbiteros sancte marie de uineis<br />
de domibus el terris quas in domocolla tenebant, quatinus ad<br />
faciendam racionem Archiepiscopo coram consulibus uenirenl. Qui<br />
igilur coram ipsis uenienles. spacium placitan<strong>di</strong> el eorum datoribus<br />
denuncian<strong>di</strong> poslulauerunl. Quod consules ob eorum consulatus<br />
breuilalem consequi non ualenles laudauerunl uenturos consules<br />
ratum habere, cunctos prenominalos uiros per execulores in causam<br />
fuisse uocalos. el coram ipsis deuentos. Sei ut ne hec litis<br />
conleslacio lateret. Hoc presenti signo scripto nomina singulorum<br />
significari decreuerc. ut hec consulibus de celero preminenlibus<br />
perspiscue palerei, ac ne longa temporis <strong>di</strong>uturnitate quasi infecta<br />
persisterei. Millesimo cxliiii pri<strong>di</strong>e kalendas februarii in<strong>di</strong>cione sesta.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 72 )<br />
LAUS CONSULUM DE HOC QUOD F1LIE ITEMI HABEBANT IN<br />
DOMOCOLTA SANCTI UINCENTII.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Oberlus Spinula. Gui-<br />
lielmus iudex laudauerunl Dominum Syrum ianuensem Àrchiepisco-<br />
pum el eius successores deinde habere el nomine proprietario possi<br />
dere sine conlra<strong>di</strong>cione Ambre el Algude filiarum quondam ilerii<br />
pe<strong>di</strong>cule omniumque personarum per eas. Nominaliue lolam illam<br />
terram el res quas habebanl el possidebanl in democolla el obuenil<br />
ipsis ex parie palris earum ilerii. Hanc uero laudem prefall con<br />
sules ideo fecerunl. quia placilum fuil coram eis de hac terra<br />
curatoribus earum prò ipsis in iure stantibus el maire presente.<br />
Quo plurimorum sapientoni patrocinio coram ipsis uenlilato. cum<br />
racio Archiepiscopi pocior el fauorabilior perspiceretur, uelle el<br />
consensu ambarum parcium sub consulum decisione sine debilo<br />
sacramentum posilum fuil. Consules igilur <strong>di</strong>ligenter hoc inquirentes<br />
equitale magis quam ius scriptum slriclum considerala lerra ul<br />
pre<strong>di</strong>ffinitur Archiepiscopo decreuerunt. uiginli Ires quoque libias<br />
denariorum ianuensium minoribus ferre fecerunl de quibus absol-<br />
uerunl eum et eius successores quod amplius conueniri possil.<br />
Millesimo cxliiii mense nouenibris in<strong>di</strong>cione vi 0 .<br />
LAOS CONSULUM DE DECIMA LANFRANCI ADU0CATI<br />
QUAM HABEBAT IN RAPALLO.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Capbarus. Helyas.<br />
Oberlus Spinula. Guilielmus iudex laudauerunl Dompnum Syrum<br />
ianuensem Archiepiscopum el eius successores deinde habere e<br />
(*) Nel novembre del 1144 correva già l’in<strong>di</strong>zione settima genovese, t lo<br />
lava cesarea.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 73 )<br />
possidere sine conlra<strong>di</strong>cione ingonis de sorba el omnium personarum<br />
per eum. Nominaliue lotam illam decimam quam tenebal.<br />
Ingo pro feudo aduocali in Rnpallo. el eius perlinenciis. Hanc<br />
laudem ideo fecerunt, quia cognouerunl lanfrancum aduocalum in<br />
malo de quo morluus fuil refutasse hanc decimam in manu A rchiepiscopi.<br />
Rolandum quoque eius filium coram consulibus id<br />
apertissime confileri. Quod cognoscentes laudauerunt ul pre<strong>di</strong>ffi-<br />
nilur. Millesimo c x liiii mense nouembris in<strong>di</strong>cione vi (*).<br />
LAUS CONSULUM DE COMUM DE PENSIONE QUAM IANUENSIS ARCHIEPISCOPUS<br />
HABET DE REBUS MEDIOLANENSIS ARCHIEPISCOPI.<br />
lis ecclesia sancti Syri. Consules Bellamutus. Phylipus de lamberlo.<br />
Tanclerius de mauro, laudauerunl quod ianuensis Archiepiscopus<br />
plenam habeat possessionem de soli<strong>di</strong>s uiginli duo. el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>o, per<br />
annum in decima el pensione quam me<strong>di</strong>olanensis Archiepiscopus<br />
habet in reco et in camogi. Hanc uero laudem isli consules ideo<br />
fecerunl. quoniam alexander missus domini ianuensis archiepiscopi<br />
in presencia consulum phylipi. el Wilielmi uenli. apud uullabium<br />
super me<strong>di</strong>olanensem archiepiscopum conquestus fuit, tunc me<strong>di</strong>olanensis<br />
archiepiscopus imposuit camerario suo. et Oloni de rodo<br />
hoc placitum ul suo in loco exinde ianuensi Archiepiscopo, coram<br />
ianuensibus consulibus responderent, ipsi uero ianuam ue-<br />
nerunt. el de eo placito tam per missos consulum quam pro ipsis<br />
consulibus appellati fuerunt, qui sic de ianua recesserunt quod exinde<br />
respondere noluerunt, el quia contumaces fuerunt consules<br />
ul supra laudauerunt. Millesimo c x lv mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vii ("*)•<br />
(*) V. Chartarum II, N. ccxm, col. 255.<br />
(**) Ibid. N. ccxv, coi. 257.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( n )<br />
0NSULU.V DE DO,MO OSBERCERII UIDELICET GANDULFI.<br />
laudani iJimensit. Archiepiscopi. Consules Capharus. Helyas<br />
inde nn CandU'f" S P * eum deeius<br />
n Y ^aCP,e Ue* *la^ere ^trinam in trexen<strong>di</strong>s insta domus<br />
drefer a ,llC,are in eas alicI"od foedum uel sor<strong>di</strong>dum<br />
eis en f iiT C aram’ h0C ide° fCCmWl qu,a Gandu,fum l,oc t r a ili<br />
ap I • . P* ecepei im(. inimo superioris irexende me<strong>di</strong>elalem<br />
fìnilnrP,S* ' T lUS 6SSe professus■ el iccirco laudauerunl ul pre<strong>di</strong>f-<br />
‘ 6S,ni° CXLV mense ienuarii in<strong>di</strong>cione sesia D .<br />
W S C0JiSULU,l d e COVUU.M. DE PEISS10XE PALACII.<br />
berlo B il^ ° Can°n,Ce sa,lcli ^urencil> Consules Philipus de lam-<br />
Svn • amutus' Tanclerius do mauro, laudauerunl quod dominus<br />
comi • UenS1S E p i s c o p u s , in unoquoque anno si consules<br />
com unis ianue in •<br />
solidos ' 10 ,10U0 P,aci[aucn,)l habeal de comuni<br />
laueri ,Um auleni °onsules de placitis in eo palacio placi-<br />
ban<strong>di</strong> f ° ^a^6al ban(^iS- solidos cenlum. per annum. El si in<br />
land S 6 J-CCI 6nl comun,bus rebus sibi a<strong>di</strong>mpleantur. Hanc uero<br />
archie”1' ^ C°nSU,6S ic,eo fecerunl quoniam dominus ianuensis<br />
illud f SC°PUS 3C* ^0n0rem el hMHitMem comunis ianue palatium<br />
consul 61 ^r°^CUUni el JwfiJilalem comunis esse cognouerunl<br />
es aul de comuni aul de placitis in eo placitare Millesimo<br />
LV‘ niense ^nuarii in<strong>di</strong>cione vi,, D .<br />
(*) Ibid. N. ccxiv , coi. 236.<br />
(**) V. Cuneo, op. cit. pag. 250.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 75 )<br />
LAUS CONSULUM DE TERRA DE NERUI. DE LOCO QUI DICITUR CLArA.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Olo iudex. Guilielmus<br />
buferius laudauerunl Dominum Syrum ianuensem Archiepiscopum<br />
eiusque successores deinde habere el possidere sine conlra<strong>di</strong>cione<br />
Johannis de merlone de nerui. el omnium personarum per eum.<br />
Nominaliue locum quem adquisiuil paler suus de anfosso el perirono<br />
famulis Sancii Syri el eorum sorori in nerui loco ubi <strong>di</strong>cilur<br />
ad clapas. cum eius perlinenliis. quod nullomodo ab eo uel aliquo<br />
pro eo inpe<strong>di</strong>ri uel moleslari possil. Hanc uero laudem prefali<br />
consules ideo fecerunl quia cognouerunl palrem suum emisse<br />
hanc lerram ab ipsis famulis el famula, qui lenebanl eam per<br />
libellariam. immo ipse fuil professus, nulla obslanle prescriplione<br />
qua aduersus dompnum Archiepiscopum se tueri possel. Consules<br />
igilur hoc considerantes. ul pre<strong>di</strong>tfìnilur decreuerunl. el possessionem<br />
illi tra<strong>di</strong>derunt. Millesimo c x l v mense nouembris in<strong>di</strong>cione vm.<br />
LAUS CONSULUM DE EODEM LOCO.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Marinus. Boiamonle<br />
de odone. Sysmundus muscula. Rainaldus gobus laudauerunl quod<br />
iohannes merlo uel uxor aut aliquis per eos deinde non possil<br />
conuenire Dominum Syrum ianuensem Archiepiscopum uel eius<br />
successores, de loco ilio quem tenel archiepiscopus in nerui ad<br />
clapas cum eius perlinenciis. sei ab omni pelicione sini exclusi.<br />
Hoc ideo fecerunl quia hoc fuisse illi laudalum laude preteriti consulatus<br />
cognouerunl. Millesimo c xlv i mense marcii in<strong>di</strong>cione vm.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 76 )<br />
LAUS CONSULUM DE DUABUS PECIIS DE CASTANETO QUAS TENEBAT<br />
GUIDO DE CASELLA IN UALLE CALDA.<br />
In uilla sancti cypriani loco qui nominatur uallis calida. Con<br />
sules Roduanus. Wilielmus buferius. ()(o iudex. Ceba laudaue-<br />
i un! Domnum Syrum ianuensem archiepiscopum. eiusque successores<br />
deinde habere el possidere sine conlra<strong>di</strong>cione guidonis de casella<br />
el omnium personarum per eum. Nominaliue pecias duas terre<br />
caslaneas super se habenles positas in ualle callida, super unam<br />
quarum consules has archiepiscopo laudauerunt. Ilanc laudem ideo<br />
fecerunl. quia conlrouersia eral inter archiepiscopum et eundem<br />
guidonem de bis peciis. eo quod Guido. Alexandrum hyconomuni<br />
has sibi finisse pertulerat. Quod testibus probare non ualens ale-<br />
xander sub sacramento negauii. Nani has pecias libellarias fuisse<br />
et iure curie deuenisse cunclis racionibus cognouerunl. Quarum<br />
una esl iusla uiam que descen<strong>di</strong>t a sanclo cypriano usque in pul-<br />
ciferam. Alia esl infra hanc peciani el uineam de ualle callida.<br />
Hec sunt ille pecie de quibus fuil conlrouersia quas laudauerunl<br />
Archiepiscopo ul pre<strong>di</strong>ffinilur. Millesimo c x l v mense oclubris in<strong>di</strong>cione.<br />
vm.<br />
LAUS CONSULUM DE HOC QUOD PETRUS ET LAN1RANCUS DE SAPORITO<br />
IIABEBANT IN UALLE CALDA.<br />
I n palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules. Olo iudex. R oduanus.<br />
W ilielm us buferius laudauerunl. quod Dominus Syrus ianuensis<br />
Archiepiscopus el eius successores deinde habeanl el possideant<br />
sine conlra<strong>di</strong>cione Pelri de saporito et omnium personarum per<br />
eum. el lanfranci de saporito et omnium personarum per eum.<br />
Nominaliue quicquid habebant uel possidebanl in ualle calida. Hoc<br />
ideo feceiunt. quia Alexander ianuensis ecclesie yconomus in<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 7 7 )<br />
iure de illis rebus sletil. conlra lanfrancuni et pelrum. qui pelrus<br />
se iniusle........ pre<strong>di</strong>clas res fuil professus el abrenunciauit. lanfrancumque<br />
ideo condempnauerunl. quia terram libellariam fuisse et<br />
pensionem obtinuisse cognouerunl. Quod consules precipienles. ul<br />
pre<strong>di</strong>ffinilur decreuerunt el possessionem eidem tradere fecerunl.<br />
Millesimo c x l v i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vii (*).<br />
LAUS CONSULUM DE LOCO DE PORCILE QUEM UENDIDERUNT<br />
ALGUDA DE GUAMA. ET GIRARDUS GASTALDUS.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Marinus de porla.<br />
Sismundus muscula. Boiamonte de odone. Rainaldus gobus iudex<br />
laudauerunl. quod Dompnus ianuensis archiepiscopus deinde habeat<br />
et possideal sine conlra<strong>di</strong>cione bonifantis de democolta el omnium<br />
personarum per eum. Nominaliue pecias duas terre ad medolicum<br />
in manso de porcili quarum una uen<strong>di</strong><strong>di</strong>t sibi Alguda de gazina<br />
el uocalur caudela. Alteram uen<strong>di</strong><strong>di</strong>l sibi Gaslaldus Gyrardus. Hoc<br />
ideo fecerunl. quia professus fuil has pecias terre libeliarias<br />
fuisse, el per proprielalem uen<strong>di</strong>las. Quod consules cognoscentes,<br />
cum iure ecclesie deueneranl ut pre<strong>di</strong>ffinilur laudauerunl. Millesimo<br />
c x l v i mense iulii in<strong>di</strong>cione vm.<br />
LAUS CONSULUM DE PREDICTO LOCO DE PORCILE.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Boiamonte de odone.<br />
Marinus de porla laudauerunl. quod dompnus Syrus ianuensis<br />
Archiepiscopus deinde habeal el possideat sine conlra<strong>di</strong>cione boni-<br />
fanlis. el omnium personarum per eum. Nominaliue pedani unam<br />
terre in perlinenciis porcilis cum caslanelo. et eius perlinen<strong>di</strong>s<br />
sicul ab alberiino sicut obuenit (sic). Hoc ideo fecerunl. quia<br />
(*) L’in<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> quel tempo era l'oKaya.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 78 )<br />
cognouerunl hanc terram libellariam fuisse et pensionem non<br />
fuisse solutam. Millesimo c x l v h O. mense augusti in<strong>di</strong>cione. vm.<br />
LAUS DE DIUISIONE INSULE DE CERRO. QUE FUIT FACTA CUM AUOCATIS.<br />
In palacio ianuensis archiepiscopi. Consules Boiamonte de odone.<br />
Marinus de porta laudauerunt. quod Dominus Syrus ianuensis<br />
aichiepiscopus deinde habeal el possideat sine conlra<strong>di</strong>cione Guilielmi<br />
el Rolan<strong>di</strong> aduocali et turche, et filiorum quondam boniuasalli<br />
omniumque personarum per eos. Nominaliue ires parles cuiusdam<br />
insule de medolico que esl ab inferiori capile uinee de cerro<br />
usque ad muruallum el has tres parles huius insule habeal<br />
inferius in simul uersus muruallum. Hoc ideo fecerunt, quia consules<br />
fecerunt pre<strong>di</strong>ctam insulam uolunlale illorum eslimatoribus<br />
<strong>di</strong>uidere. el sicut sacramento urgebantur el <strong>di</strong>spositum esl Ires<br />
parles coniunclas consignauere el ul pre<strong>di</strong>ffinilur laudauerunl. quarla<br />
pai te superius ipsis seruala. Millesimo cx lv i. mense augusti in<strong>di</strong>cione<br />
vm.<br />
LAUS DOMUS UASALLI SIB1LATORIS QUE EST IN DOMOCULTA SANCTI SYRI.<br />
In palacio ianuensis archiepiscopi. Consules Marinus de porta.<br />
Sismundus muscula laudauerunt quod Dominus Syrus ianuensis<br />
Aichiepiscopus. et eius successores deinde habeant et possideant<br />
sine conlra<strong>di</strong>cione quondam uxoris sibilaloris el Vgonis lercarii el<br />
^ ilielm i andoloxini omniumque personarum per eos. Nominaliue<br />
domum illam quam habebal Vasallus sibilator in burgo ciuilalis<br />
iuxla domum Rolan<strong>di</strong> aduocali. el neque ab aliquo pro eis conueniri<br />
possint. Hoc ideo fecerunt, quia el hanc domum fuisse libellariam<br />
cuius terminus transierat cognouerunl. Quare uisis his racionibus<br />
) emen<strong>di</strong> mcxlvi, giacché il lodo fu pronunciato dai consoli <strong>di</strong> tale anno-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
conira hos cre<strong>di</strong>tores maximeque conira uxorem que priuilegio<br />
dolis el donacionis pocior erat laudauerunt ul pre<strong>di</strong>ffinilur. Nam<br />
filia here<strong>di</strong>tati abrenunciauit. et idcirco cre<strong>di</strong>tores ad iu<strong>di</strong>cium<br />
admiserunt. Millesimo cl (*). mense nouembris in<strong>di</strong>cione vim.<br />
LAUS DECIME QUAM RODERICUS HABEBAT IN RAPALLO.<br />
In palacio ianuensis Archiepiscopi. Consules Boiamonte de odone.<br />
Marinus de porta laudauerunt domino Syro ianuensi Archiepiscopo<br />
eiusque successoribus totam decimam quam Rodericus rapallus habebat<br />
in plebeio rapalli. et neque ab eo uel aliquo pro eo conue-<br />
niri uel impe<strong>di</strong>ri possil. Hoc ideo fecerunl. quia Rodericus in causam<br />
uenil cum Alexandro hyconomo qui <strong>di</strong>scedens ad iu<strong>di</strong>cium<br />
uenire contempsit. Visis igitur his racionibus el cognita raeione Ar<br />
chiepiscopi laudauerunt ul pre<strong>di</strong>ffinilur. Millesimo c x l v i i. mense<br />
ienuarii in<strong>di</strong>cione vim.<br />
LAUS CONSULUM DE COMUNI DE PODIO INSULE DE S1GESTRI.<br />
In capitulo canonice sancti laurencii. Consules Ansaldus Mallono.<br />
Wilielmus niger. Capharus. laudauerunl quod Donnus Syrus Januensis<br />
Archiepiscopus sine conlra<strong>di</strong>cione consulum el comunis Janue. om-<br />
niumque personarum pro eis habeat et quiete possideat. Nominaliue<br />
lotum po<strong>di</strong>um quod est in insula sieslri. super portum ex parte<br />
orientis, usque ad domum alinerii de paxano salua tamen uia anle<br />
ipsam domum, de pe<strong>di</strong>bus duodecim, et uersus puteum usque in<br />
littore maris ex omni parte. Hoc ideo laudauerunt. quoniam Archiepiscopus<br />
ad honorem Dei el comunis Janue. ecclesiam et curiam et<br />
(*) Leggasi anche qui mcxlvi , appartenendo a questo anno i consoli enun<br />
ciati nel lodo, e correndo effettivamente nel novembre del medesimo la nona<br />
in<strong>di</strong>/ione.<br />
( 79 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
sibi necessaria he<strong>di</strong>ficarc promisit, el maxime quia cognouerunl hoc<br />
esse proficuum el utilitatem comunis Janue. Millesimo c xlv ii mense<br />
Januarii in<strong>di</strong>cione vini.<br />
LAUS DE SCATICO ET ALPIAT1CO HOMINUM DE UERONl<br />
ET DE CARPE.NETO ET DE CERESIOLA ET DE AGONIO ET DE HURRI<br />
ET DE CORUARIA ET DE LIMARCE ET DE ILLIS CONFINIIS.<br />
In ecclesia sancii laurenlii. Consules Marinus de porla. Sismundus.<br />
Boiamonte de odone laudauerunt. quod omnes illi homines qui fue<br />
runt in placitum cum Archiepiscopo de scalico el alpialico qui ex<br />
eo fuerunl absoluti nostro consulatu teneantur illud dare Januensi<br />
Archiepiscopo solilo more, si habuerint bestias que sumpserint escam<br />
uel pauerinl in boschis uel alpibus aul pratis libellariis. Hoc ideo<br />
fecerunt, quia cognouerunl libellis Arhiepiscopi quod Dominus episcopus<br />
Januensis relinuerat in dompnicum hoc scalicum et alpla-<br />
ticum. imrno testibus sufficientibus preceperunl hos illud esse solitos<br />
prestare longissimo spacio temporis. libellisque Archiepiscopi me<br />
<strong>di</strong>olanensis idem allegabatur. Consules itaque his consideratis racio-<br />
nibus laudauerunl ut pre<strong>di</strong>ffinilur. Millesimo c xlvii <strong>di</strong>e purificacionis<br />
in<strong>di</strong>cione vim.<br />
( 80 )<br />
LAUS FILIORUM AC NEPOTUM ANSALDI SARDENE.<br />
In palatio Januensis Archiepiscopi. Consules Marinus de porta. Wi<br />
lielmus niger, eorum sententia affirmantes laudauerunl. quod exinde<br />
Dominus sirus Januensis Archiepiscopus. et sui successores, ad P' 0<br />
prium habeat et quiete omni tempore possideal sine omni conlra<strong>di</strong>cione<br />
omnium filiorum ac nepolum quondam ansal<strong>di</strong> sardene omniumque<br />
personarum pro eis et illorum h e r e d u m . Nominaliue mansos duos qui<br />
sunt posili in uilla sancti olaxi. el sunt cohcrentie istorum duorum loco<br />
rum. ab una parte est terra quondam filiorum beliamoli, ab alia esl terra<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 81 )<br />
que nominatur galla, de supra uia que pergil per costam, el ua<strong>di</strong>l ad<br />
sancluin ciprianum. de suplus pulcifera sicca. Infra istas coherentias<br />
isla duo loca cum omnibus illorum exilibus el perlinenliis. el aliis<br />
omnibus lerris el caslanelis alque cannelis. quas prefali filii et nepoles<br />
ansal<strong>di</strong> sardene possidebanl. el delinebanl in uillas sancii<br />
olaxi. el in omnibus exitibus el perlinenliis. omnia plenum el ua-<br />
cuum Dominum Syrum el successores eius de celero quiete possidere<br />
el habere prefali consules decreuerunl. Hanc uero laudem ideo su-<br />
prascripli consules fecerunl. quoniam dominus syrus archiepiscopus<br />
per se el per eius yconomum alexandrum consulibus iuslilie presiden-<br />
libus conqueslus fuil de omnibus infrascriplis lerris supra filiis alque<br />
nepolibus omnibus ansal<strong>di</strong> sardene. qui has’ lerras delinebanl. asse-<br />
renles islas omnes terras archiepiscopalus fore, el libellarias fuisse,<br />
que per proprielarias uen<strong>di</strong>le erant, minores uero lam filii quam<br />
nepoles ansal<strong>di</strong> sardene omnes ab eorum lulore Joanne bianco, el<br />
curatore Rainaldo gobo legillime aule consules defensi, et causa <strong>di</strong>u<br />
un<strong>di</strong>que uenlilala. tandem per concor<strong>di</strong>am finierunt, quod Archiepiscopus<br />
de<strong>di</strong>i suprascriplis minoribus filiis el nepotibus sardene et<br />
tra<strong>di</strong><strong>di</strong>t in sanclo pelro de arena labuias ocluaginla terre, quas archiepiscopus<br />
conira eos possidebat, panini per sententiam parlim per<br />
plenam possessionem, el que fuil libellaria ingonis de raifredo per<br />
libras, xx quinque, ianuensium denariorum, que lerra si eis ab<br />
archiepiscopo defen<strong>di</strong> non possil quod archiepiscopus et successores<br />
eius libras xx quinque ipsis dare teneatur, el similiter de<strong>di</strong>t eis<br />
libras quindecim mobilie supra islis aliis. quare consules supra-<br />
scripli. ambarum partium uolunlate remisso lamen debito sacramenti<br />
un<strong>di</strong>que, ul supra legitur sanxerunt. Millesimo cenlesimo<br />
quadragesimo octauo mense iulii in<strong>di</strong>cione. x.<br />
LAUS CONSULUM DE OLIUAHUM DECIMA DE NERUI.<br />
In palalio Januensis Archiepiscopi, publice Consules. Vgo iudex.<br />
Oberlus cancellarius. Ingo de uolla. eorum senlenlia condempnaue-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(82 )<br />
runl homines plebegii nerui qui hic legunlur. uidelicel. Wilielmus pezo.<br />
Benenca. Baldus de grillanego. Wilielmus marenzan. Bolgarus do<br />
cesanico. Bonensegna de quinto. Pelrus rocelli. Airaldus de quarto.<br />
Bernardus de quarto. Rubaldus guarasca. Lanfraneus de rezano.<br />
Nicola de miglar. Wilielmus rebollus. Giselberlus de oliua. Jor-<br />
danus lugarus. Ingo de caualexi. Johannes schir. Cunradus de<br />
bagneira. Wilielmus maurus de neruano. Rubaldus de puleo. Ar-<br />
mannus de maxemano. Ansaldus alzapè. Paschal filius rebolli. Bel-<br />
lobrunus de lurri. Bonauida capellus. Baldus de maxemano. Fulco<br />
de lurri. Bonus infans de fabrica. Neuarscus guarellus. Alinerius<br />
de fabrica. Cunradus de castaneto. Baldus de lanegano. Bonus<br />
infans de costa. Rubaldus de rauana. Guido de oliua. Lanfiancus<br />
de puleo. Johannes fìlius maifre<strong>di</strong>. Oberlus de uasallo de cazano.<br />
Albertus de agoxi qui manet in nerui. Marlinus pausarellus. Pelrus<br />
crespus. Wilielmus quarter. Oberlus de zanego. Johannes bubo<br />
de oliua. Wilielmus de glutono. Gandulfus ar<strong>di</strong>zonus. Andreas de<br />
oliua. Oglerius de zanego. Yiuencius mascarus. Johannes de scona<br />
ui<strong>di</strong>o. Marlinus de mazelega. Yasallus de suplus slrada. Olo de so<br />
lario. Fabianus de puteo. Andreas de caneto. Alberlus de mocala-,no.<br />
Piper de puleo. Johannes uilianus. Wilielmus alexius. Andreas dc<br />
guasto. Ingo de Valle. Oberlus de prado. Johannes panparadus. Jo<br />
hannes de guarello. Johannes pento. Conslancius de iugo secco. Vasai<br />
lus ualicus. Saluaticus de puteo. Oberlus malclauellus de moiledo. Al<br />
berlus de ualle. Johannes monlanaiius de canneto. Johannes de iu^a<br />
glano. Bertolotus de mocalano. Dominicus de feleito. Obei lus coi si.<br />
de quarto. Wilielmus de quinto. Johannes de bagneiia. Jolianne<br />
presbiter de quarto. Cunizo de oliua. Joannes de ma<strong>di</strong>o. AIbci lus de<br />
cuparo. Bernardus de arduino. Facius de uullurasca. Wiliemus de<br />
puteo. V i exinde prestent isli omnes qui in lite fuerunt a consu<br />
libus uocali et pro quibus consules plebegii nerui anle consules asti<br />
terunt, ires parles decime oliuarum omnium domino syro Januensi<br />
archiepiscopo suisque successoribus. Ila quod dominus syrus Ai chie<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( «3 )<br />
piscopus has Ires parles decime oliuarum habeal. c*l sui successores,<br />
sine omnium supra nominatorum hominum omniumque per eos<br />
personarum conlra<strong>di</strong>ccione. El quia exaccio alque <strong>di</strong>spositio decimarum<br />
domino Archiepiscopo competit, et concessio illa quam homines<br />
nerui factam a domino airaldo alque a domino olone episcopo<br />
.Ianuensi asserebant uisa fuit consulibus temporalis, et quia illud<br />
idem quod promiserant minime a<strong>di</strong>mpleueranl. Ideo isti consules<br />
racionabililer congnouerunl quod has tres parles decime oliuarum<br />
iusle archiepiscopo competebant. Quarlam uero parlem coram consulibus<br />
parlim iure canonico, parlim affirmatione leslium ecclesiis plebegii<br />
nerui dominus syrus Archiepiscopus remisit, et consules qui<br />
iusliciam complere tenebantur dominum syrum Archiepiscopum cui<br />
honus <strong>di</strong>spositionis decimarum imincl habere has Ires parles decimarum<br />
oliuarum laudauerunt. Millesimo, centesimo quadragesimo<br />
oclauo. me<strong>di</strong>o mense Januarii in<strong>di</strong>ctione, x.<br />
DE ALPIATICO PLEBE II DE BARGALIO.<br />
In palatio Januensis Archiepiscopi. Consules. Marinus de porla, el<br />
Wilielmus niger laudauerunl quod dominus Syrus Januensis archiepiscopus<br />
deinde habeat sine conlra<strong>di</strong>cione omnium hominum tocius<br />
plebegii bargagii. Alpla<strong>di</strong>cum locius plebegii bargagii. salua parte<br />
sancti ambrosii me<strong>di</strong>olani. hoc ideo fecerunt quoniam lausum pre<br />
teriti consulatus uiderunt hunc alpla<strong>di</strong>cum iusle ei fuisse Iaudalum.<br />
ipsis hominibus in placito exislentibus. Et ideo ut supra decreue-<br />
runt. Millesimo centesimo, x l v iii. mense seplembris. In<strong>di</strong>cione decima.<br />
DE TAZOLl LAUS GANDULFI DOCTORIS.<br />
In palacio Januensis archiepiscopi. Consules Opizo lecauelum. Ma<br />
rinus. el Wilielmus niger, laudauerunt. quod dominus Syrus Januensis<br />
archiepiscopus habeat sine conlra<strong>di</strong>cione Gandulfi orlona<strong>di</strong> et heredum<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 84 )<br />
suorum, ct omnium personarum por eum. Nominaliue lotam partem<br />
suam ipsius gandulfi que parsesi in monle tazoIi.Hocideofecerunt<br />
quoniam cognouerunl. ipsum archiepiscopum a preterito consulatu<br />
esse in possessione (erre tazoli. i» qua lerra ipse gandulfus i/ifro-<br />
iuil cl collegii exinde fructus, et ideo quia fecerat inuasionem ul supra<br />
deereuerunl. Millesimo cXLvm. mense oclubris in<strong>di</strong>cione xi.<br />
LAUS DE CORS'.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Marinus, et Wilielmus<br />
niger. laudauerunt quod dominus Syrus Januensis archiepiscopus<br />
habeat nomine uen<strong>di</strong>cionis sine conlra<strong>di</strong>cione filiorum quondam Johan-<br />
nis cauace el heredum eorum el omnium personarum per eos. Nominatine<br />
totam lerram qua perueniebal eis pro lercio pasteno in pastenis<br />
insule corsi per precium solidorum triginlaquinque denariorum Janue.<br />
Hoc ideo fecerunt quoniam cognouerunl pre<strong>di</strong>clos minores omnino<br />
caruissent <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>o eorum, el quia barbani minorum uen<strong>di</strong>derant<br />
pai tes suas pro precio triginlaquinque solidorum quare isli minime<br />
potei ani paruam parlem eorum sustinere. Matre eorum presente el<br />
renuneiante iure ipolecarum. licei alicuius moris sibi pertinente, anseimo<br />
cauaza barbano minorum presente, ul supra deereuerunl. el<br />
eidem anseimo de uen<strong>di</strong>cione partis sue quod plus ul alii non uen-<br />
<strong>di</strong><strong>di</strong>ssel fecerunt quod plus non uen<strong>di</strong><strong>di</strong>l quod minores uen<strong>di</strong>de-<br />
ninl. .Millesimo cxLvrn. Mense nouembris in<strong>di</strong>cione xr.<br />
DE T A Z O L O .<br />
palacio Januensis archiepiscopi, consules opizo lecauelum. el marinus<br />
de porta, laudauerunl quod Syrus Januensis archiepiscopus<br />
habeat sine conlra<strong>di</strong>cione Johannis ferrarii filii quondam andree de<br />
tazolello lolam lerram paslenorum montis tazoli superius et inferius.<br />
quantum sibi pertinet in parie sua archiepiscopi. Hoc ideo fecerunt<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 8S )<br />
quia cognouerunl publico instrumento ipsum archiepiscopum habuisse<br />
plenam possessionem ipsius lerre in qua pre<strong>di</strong>clus iohannes inlro-<br />
iuil el collegii inde fruclus. lamen quia rogauerunl cum <strong>di</strong>millere ei<br />
inuasionem fecerunl reddere alexandro caslaneas. et ideo ut supra<br />
deereuerunl. Millesimo c x l v iii. mense nouembris in<strong>di</strong>cione xi.<br />
ITEM DE TAZOLI.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules opizo lecauela. el<br />
Marinus porle, laudauerunt quod dominus syrus Januensis archiepiscopus<br />
ad proprium habeal lotam terram el caslanelum oberli<br />
ferrarii de boasi que esl in montibus tazoli iusla lerram alberti la-<br />
zoleli. cui coeril de una parte lerra que <strong>di</strong>cilur fa o fredo. de alia<br />
parie flumen lauanie. a lercia parie costa cerexe<strong>di</strong>. a quarla fossatus.<br />
ut perlinet ipsi oberlo sine conlra<strong>di</strong>cione ipsius el heredum<br />
suorum et omnium personarum per eum. Hoc ideo fecerunt quia<br />
ipse oberlus fuil confessus eis refutasse lerram illam domino archiepiscopo<br />
et quia Rubaldus de Irasi gaslaldus archiepiscopi iurauil<br />
coram eis hanc confessionem oberli illius lerre ueram esse, et ideo<br />
ul supra deereuerunl.<br />
Millesimo c x lv iii. mense decembris, in<strong>di</strong>cione xi.<br />
D E TAZOLI.<br />
I n ecclesia sancii laurenlii. Consules Marinus, el Wilielmus niger,<br />
laudauerunt. quod, dominus syrus Januensis archiepiscopus ad proprium<br />
habeal parlem lerre alberti lazolelli. ctWilielnfi garrii, que esl<br />
in paslenos montis tazoli sine conlra<strong>di</strong>cione ipsorum et omnium<br />
per eos. Hoc ideo fecerunl quoniam cognouerunl quod a preterito con-<br />
sulato plenam possessionem habebat de lerra illius montis, et ipsi<br />
inlrauerunt in eam absque ulla iuslicia el colligerunt caslaneas. el<br />
uocali fuerunl contumaces, noluerunt consulibus obs<strong>di</strong>re nec pro<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( ss )<br />
eis caslaneas reddere, el idcirco pro inuasione cos condempnaue*<br />
runt. et u( sopra deereuerunl. Millesimo cxlyiiii. Mense Januarii<br />
in<strong>di</strong>cione xi.<br />
DE D1UISIONE MEDOLICI GUAI ADUOCATIS.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules. Oberlus cancellarius.<br />
Wilielmus slangonus. Sismundus muscula. Wilielmus buferius lau-<br />
dauerunl. quod Dompnus Sirus Januensis ecclesie archiepiscopus<br />
eiusque successores deinde habeant el possideant, sine conlra<strong>di</strong>cione<br />
Wilielmi piperis. Rolan<strong>di</strong> aduocali. Turche lilii quondam bomua-<br />
salli de aduocalo omniumque personarum per eos. Nominaliue illam<br />
parlem terre medolici. sicul termini posili sunl ex parte purcifere<br />
uiri<strong>di</strong>s cum parte gurreli quod esl in inferiori parte. Hanc laudem ideo<br />
fecerunl. quia res medolici eranl comunes quas publicis estimatori bus<br />
fecerunl <strong>di</strong>uidere. scientibus ulriusque partibus. Quibus <strong>di</strong>uisis Ale<br />
xander hyconomus aduocalis el turche hanc <strong>di</strong>uisioneni nunciauil.<br />
el consules per eorum execulorem ipsis breuia <strong>di</strong>uisionum miserunt<br />
clausisque litteris alleram partium capi iubentes. Qui uiso execu-<br />
lore el breuibus ceperunl unum, hoc in quo hec pars continebatur<br />
archiepiscopo <strong>di</strong>misso. Consules igitur hoc considerantes, el quia<br />
sacramento laliler facere cogebantur laudauerunt ut pre<strong>di</strong>ffinilui.<br />
Guilielmo pipere pro eo curante. Millesimo cxlyiiii. septimo kaleu-<br />
das iuli i in<strong>di</strong>cione xi.<br />
PRESDITER OBERTUS DE RILAItlOLO CUM NEPOTIBUS SUIS.<br />
In capilulo. Consules Wilielmus uenlus. Rubaldus besaza. laudauerunt.<br />
quod dominus Syrus Januensis archiepiscopus sine conti a-<br />
<strong>di</strong>cione presbiteri oberli de riuarolio. et oberli de casa ueteri. eius<br />
consanguinei habeat et quiete possideat pecias Ires terre, quarum<br />
una est in campo sculdaxio. alia in plazo. alia in ualle marenca.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 87 )<br />
el lacial inde quicquid uolueril. Hanc uero laudem fecerunl. quo<br />
niam alexander domini Archiepiscopi yconomus. super presbilerum<br />
oberlum el consanguineum de pre<strong>di</strong>clis lerris el de aliis mullis<br />
conqueslus fuil. lune presbiler oberlus in iure confessus fuil pre<strong>di</strong>-<br />
clas Ires pecias de lerra . . . . domino archiepiscopo dare. El<br />
eliam lesles quos ipse ad suam ulililalem uocaueral idem attestati<br />
sunl. Millesimo c x lv iiii. mense oclubris in<strong>di</strong>cione xi.<br />
ITEM DE PRESBITERO OBERTO DE RIUAROLIO.<br />
IMacuil Domino Syro Janucnsi archiepiscopo, lilulo con<strong>di</strong>lionis<br />
usque ad uiginlinouem annos explelos locare presbilero Obeiio<br />
de riuarolio el Oberlo el Jacobino nepolibus suis lanquam coionis.<br />
Nominaliue Ires pecias lerre iuris ecclesie sancii Syri. que posile<br />
sunl in lauania. una quarum esl in campo sculdaxio. Alia in plazo.<br />
lerlia in ualle inarenca. Quas quidem debenl habere, lenere iure locationis<br />
colere quo meliore usque ad annos uiginlinouem explelos<br />
sine conlra<strong>di</strong>cione domini Syri Januensis archiepiscopi el successorum<br />
eius lam ipsi quam sui heredes infra hunc terminimi, et<br />
dare alque consignare singulis annis tempore mercati de rapallo<br />
solidos duos el me<strong>di</strong>um monde Janue nomine pensionis. Quam quidem<br />
si non intulerint el consignauerint uti prelegilur. aul etiam<br />
si fraudem in hac locatione fecerint, penam librarum decem quam<br />
ab eis Dominus archiepiscopus stipulatus esl. curie preslabunl. el<br />
ab iure locacionis cadent. Quam simililer penam domnus archiepiscopus<br />
illis sub stipulatone promisit el paclo locacionis slare si<br />
forle infra hunc terminum cani illis auferre uel in pensionem<br />
addere uolueril. Aduni in pontile palacii de castello. Tesles. Oge-<br />
rius danisius. Albericus papiensis. Presbiler Rainaldus sancii silue-<br />
slri. Michael sub<strong>di</strong>aconus. Rolan<strong>di</strong>nus. Millesimo centesimo. Quin<br />
quagesimo. Quinlodecimo <strong>di</strong>e exeuntis seplenibris. in<strong>di</strong>cione duodecima.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(SS)<br />
DE ROBORETO DE FULCO DE PIGNOLO.<br />
Placuil Domino Syro Januensi archiepiscopo lilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
usque ad uiginli nouem annos explelos locare. Fulconi de pignolo<br />
el here<strong>di</strong>bus illius lolam lerram curie archiepiscopi quam ipse<br />
lenebai in roborelo el in aliis locis lauanie el suis parlinenliis cum<br />
Opizone slruxolo. Amedeo de uerzili. el cum Curado de uerzili<br />
fralre illius, alque Anrico de bruzono. Quam lolam lerram curie<br />
debel pre<strong>di</strong>clus fulco lenere cum suis here<strong>di</strong>bus el habere iure<br />
emphileolicario usque ad uiginli nouem annos explelos iuxla morem<br />
ciuilalis Janue de libellariis. Ipsamque debel colere el meliorare<br />
ad uliliialem el proficuum curie dornni archiepiscopi sicul emphi-<br />
leoseos conlraclus exposlulal. Inferre aulem debebil prenominalus<br />
fulco el sui heredes singulis annis ad naliuilalem domini cune<br />
archiepiscopi el consignare nomine pensionis libram unam bone<br />
cere. Quam si minime singulis annis inlulleril. seu quo fraudem m<br />
locacione isla commiseril. penam librarum decem curie archiepiscopi<br />
preslabil sicul illi stipulanti promisil. el insuper a iure locacionis<br />
el libellarii cadel el reuerlelur ad curiam cuius est pio-<br />
prielas. Al uero si domnus archiepiscopus uel sui successores, pre-<br />
<strong>di</strong>clam lerram fulconi aul suis here<strong>di</strong>bus auferre, <strong>di</strong>minuere, uel<br />
clidm in pensione ad<strong>di</strong>cere uoluerinl. penam librarum decem sicul<br />
sub slipulacione illi promisil exsoluet el paclo huius locacionis slabit.<br />
Aclum in camera archiepiscopi. Tesles Oberlus sulferus. Ogerius<br />
danisius. Fredenzonus superbia. Jordanus ise. Wilielmus lauezo. Mille<br />
simo. centesimo. Quinquagesimo primo. Quinio idus februarii, in<strong>di</strong>cione<br />
xmi.<br />
DE HOMINIBUS DE NERUI QUI DEBENT FACERE OPERAS.<br />
In palacio Januensis archiepiscopi. Consules. Guilielmus bufenus.<br />
Oberlus cancellarius. Sismundus. Guilielmus slangonus laudauerunl.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( «9 )<br />
quoti liomines de nerui qui uocantur sancii syri deinde teneantur<br />
lacere uineam de nerui. el cauarc. el incidere lanios palos in bosco<br />
quol fuerinl necessarii ad hanc uineam. el adducere de bosco ad ui<br />
neam. el incidere cannas de ilio canneto quod nunc esl el adducere ad<br />
uineam. Insuper quoque deferre fenum duorum pratorum ad curiam<br />
archiepiscopi que est in nerui. Esl eniin hec uinea quam sic colere<br />
et curare lenentur ab inferiori capite iuxla slralam canellarum x l i i .<br />
In me<strong>di</strong>o iusla domum cannarum xxvim el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>e. Ab superiori<br />
capile, per maceriam que esl secus uiam cannarum decem per<br />
reclam lineam, el prolen<strong>di</strong>tur hec mensura decem cannarum ab<br />
angulo domus que esl ab alia parlo uie superius, uidelicel ex Iran-<br />
suerso uie. usque ad conigium. eo usque infra decem cannas conigium<br />
colligaiur. Nam pre<strong>di</strong>eli homines hoc teneantur facere domino Syro<br />
eiusque successoribus. Hanc laudem ideo fecerunl. quia cognouerunl<br />
eorum confessionibus aliisque lestium alleslacionibus et in<strong>di</strong>ciis,<br />
quoniam pre<strong>di</strong>ci! homines hec facere cogebantur, set ul de mensura<br />
uinee nulla lis oriatur super terram iucrunl cunclaque mensura<br />
imposila ul pre<strong>di</strong>ffinilur deereuerunl. Torrente enim decurrendo in<br />
finibus uinee. quia omnis mensura eius terminatur. Millesimo c l .<br />
kalen<strong>di</strong>s februarii in<strong>di</strong>cione x ii. At tamen Archiepiscopus faciat<br />
operas quinque pro terris sancti Syri quas comparauerat.<br />
DE FILIIS CONONIS DE UEZANO ET FILIIS UGONIS DE NASCI.<br />
In capitulo sancii laurencii. Consules. Bolericus. Wilielmus de<br />
bonbello. Olo rufus, laudauerunt el affirmauerunl quod dompnus<br />
Syrus Januensis archiepiscopus sine conlra<strong>di</strong>cione filiorum quondam<br />
cononis de uezano. el filiorum quondam Vgonis de nasci, el capitis<br />
uidei. el omnium personarum pro eis. habeal et quiete possideal<br />
lolam illam terram, quam filii cononis de uezano. et filii Vgonis<br />
de nasci, et caput uidei uel aliquis per eos. habent uel lenenl in<br />
mazasco. et in curia sancii quilici. El habeat inde fodera, el pensiones.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 90 )<br />
cl «dbugaiias. el collectam, cl dacilam. el omnia que ipsi ex ca lerra<br />
bue el u^que habuerunl. uel solili sunl liabere. cl facial de pre<strong>di</strong>clis<br />
iebus el tona libere quicquid uolueril. ipse uel eius successores, Hanc<br />
ueio laudem isli consules fecerunl. quoniam archiepiscopus laudes<br />
habebat p io pielerilis consulibus de pre<strong>di</strong>cla lerra. Vnam nude possessionis.<br />
allei am plene, el insuper leslium approbacione sufficienter<br />
piobauil jcnanj_j||ani Sancii Syri esse, el libellariam episcopalus.<br />
eciam duo libella oslen<strong>di</strong>l que iohannes episcopus Janue inde<br />
feceial. Visis a consulibus <strong>di</strong><strong>di</strong>s leslium. cl laudes cl libella, el aliis<br />
ìacionibus ul supra laudauere. Millesimo cli. mense decembris,<br />
in<strong>di</strong>cione xiiii.<br />
DE SIESTRO.<br />
t Petitionibus empbileolicariis annuendo, locauil domnus Syrus<br />
Januensis archiepiscopus lilulo con<strong>di</strong>cionis presbitero Vgoni. el Sige-<br />
fiedo lauasado el alberlo guaslapano fralribus. liliis quondam Guidonis<br />
de sigeslro el filiis eorum seu here<strong>di</strong>bus masculini sexus<br />
de legittimo coniugio natis, lerram iuris curie sue quam habet in<br />
sigeslio. loco sallarane el perlinenliis eius, scilicet de casale de<br />
pod.o quod <strong>di</strong>ui<strong>di</strong>lur in ires parles. ex una quarum Irium partium<br />
locauil eis quarlam parlem. ex alia uero duas. Ilem lerciam par<br />
iem de caslagnedallo. de campolongo oclauam. de cultura duodecimam.<br />
In bosco portarilio lerliam. In cornaledo me<strong>di</strong>elalem. In<br />
me<strong>di</strong>elalem. In lodenallo lerciam parlem unius caslegnalionis.<br />
In zuchsro et castagnedo duodecimam. In campo delirino lerciam<br />
pai lem. In omnibus enim pre<strong>di</strong>clis locis locauil illis parles desi-<br />
gnalas. siquidem lolius pleni el uacui quas curia eius ibi habel cum<br />
omnibus supra se el infra se habenlibus el cum Iolo comodo eorum.<br />
Excepio quod si infra illas prememoralas parles habetur lerra que<br />
s*l de pei linentia mazaschi. eam illis minime locauil. Suprascriplas<br />
itaque pai les In Integrum habebunt, el iure cmphilheulico possidebunt<br />
pio moie ciuilalis Janue dc libellariis cum suiis here<strong>di</strong>bus masculinis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 91 )<br />
quo usque ex eis heredes uel heres masculini sexus supererit. El da-<br />
hunl el consignabunt singulis annis curie domini Archiepiscopi denarios<br />
vi. ad naliuilalem domini nomine pensionis. Quos si non intulerint<br />
el consignauerinl. aul eliam si aliquam fraudem in hac loca-<br />
cione adhibuerinl. penam solidorum cenlum domino Archiepiscopo<br />
stipulami preslabunl cl ab iure locacionis cadenl. El si dompnus<br />
Archiepiscopus eis uel suis here<strong>di</strong>bus masculinis hanc lerram ul<br />
supra loealam auferre nel in pensionem addere uolueril. aul sui<br />
successores, penam solidorum cenlum simililer sub slipulacione<br />
preslabunl el paclo huius locacionis firmiler slabil. Aclum in<br />
ecclesia sancii laurenlii. Tesles boamuns odonis. Ansaldus mallonus.<br />
Oberlus sulferus. Presbiler iohannes dc sallarana. presbiler Girardus<br />
de sigeslri. Millesimo centesimo. Quinquangesimo secundo. Tercio<br />
<strong>di</strong>e inlranlis februarii in<strong>di</strong>cione xim.<br />
LAUS DE DECIMA DE ORDINATIONE DOMINI ARCHIEPISCOPI.<br />
DE SOSILIA USQUE AD PONTEM CLERICORUM.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Guilielmus niger laudauerunl. quod Iaus illa quam fecerunl<br />
ecclesie sancii laurenlii dc decimis hominum habilancium ab Sosilia<br />
illac usque ad ponlem Clericolum. exceplis hominibus de insulis el<br />
carma<strong>di</strong>no quos non iu<strong>di</strong>cauerunl nullo modo noceal domino Syro<br />
ianuensi archiepiscopo uel eius successoribus ad <strong>di</strong>sponendum decimas<br />
secundum sanclos canones, ila quod illa laus nullum obstaculum<br />
uel exceplionem sibi facial. sei sua sii lalis polcstas el <strong>di</strong>scredo<br />
ad or<strong>di</strong>nandas decimas lanquam nulla laus facla essel. Millesimo<br />
c x l i. primo kalendas februarii in<strong>di</strong>cione lercia.<br />
Islud enim esl exemplar scriplum in quadam parua carlula. set<br />
ucrendo ne perdcrelur. Consules. Guilielmus buferius. Guilielmus<br />
slangonus. Conradus dc curia in presenti registro scribere iusse-<br />
runi cl laudauerunt ul obtineat uim el auctoritatem et laus ista<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
fiima cl sl.tbilis permaneal. Millesimo am mense ienuarii in<strong>di</strong><br />
cione xv.<br />
DE BENESTA1.<br />
Is capitulo. Consules. Wilielmus picamilium. Oglerius guidonis<br />
mdaueruni quod dompnus Syrus Januensis Archiepiscopus Iiabeal<br />
plenam possessionem quam in preterito consulalu de terra de<br />
enoslai habebal. el hoc sine conlra<strong>di</strong>cione ftubal<strong>di</strong>ni de uignolio<br />
uxoi is sue quondam neptis guilielmi de monlicello. Ilem lauda-<br />
lei uni quod Rubal<strong>di</strong>nus teneatur reddere omnes res illas, quas de<br />
possessione el ab omnibus illis qui archiepiscopo de ea possessione<br />
respondebant acceperat. Hanc uero laudem fecerunl quoniam<br />
Rubal<strong>di</strong>nus ex illa possessione aduersus archiepiscopum aule eos<br />
conquestus fuil. el quia Rubaldus ante sententiam res illius possessionis<br />
acceperat el consules lilis huiuseum anle se uocauerunl. et<br />
uenire noluit, el pro eius contumacia ul supra laudauerunl. Mille<br />
simo cxLviu. mense ienuarii in<strong>di</strong>cione x.<br />
Istud est exemplar unius lau<strong>di</strong>s quam scripserat in quadam<br />
paiua cailula guilielmus de columba, sei uerendo ne amissione<br />
uius eaitule. perderentur iura curie, coram consulibus. Conrado<br />
Buffò dc cui ia. Guiliclmo cigala. Guilielmo bufferio uenerunl missi<br />
chiepiscopi pro eo rogando ut has laudes in registro scriberent.<br />
el firmas esse /audarenl. Qui prouidenles utililati et necessitali<br />
cum eoi um auctoritas ad hoc fueral necessaria. IIoc exem-<br />
P r fieii iusserunl. el firmum el stabile esse laudauerunl. eamque<br />
n el auctoritalem quam oblinebat laus quam scripseral Guilielmus<br />
columbe oblinere deereuerunl. Millesimo clui, <strong>di</strong>e kalen<strong>di</strong>s februarii<br />
m<strong>di</strong>cione xv.<br />
(92)<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 93 )<br />
DE UERZELI ET DE FONTANA BONA.<br />
In ecclesia sancii laurenlii. Consules Marinus. Guilielmus niger<br />
laudauerunl. quod Dominus Syrus Januensis archiepiscopus habeal<br />
ad proprium el quicle possidcal sino conlra<strong>di</strong>cione pelri de uerzili<br />
el fralris eius semi dei el omnium per eos. lolum illud quod<br />
ipsi tenebanl in uerzili el in fontana bona cum domo plenum el ua-<br />
cuum in inlegrum. quam Amedeus de uerzili lenuil pro libellaria el insuper<br />
possessionem el iussu eorurn preceperunl accipere sua auclo-<br />
rilale. Hoc ideo fecerunl. quoniam uocauerunl eos ad faciendam<br />
racionem. el poslea in piacilo adslare noluerunl. el ideo ut supra<br />
deereuerunl. Millesimo c x l v i i i . mense seplembris in<strong>di</strong>cione xi.<br />
Islud esl exemplar unius lau<strong>di</strong>s quam scripseral phylippus nola-<br />
rius scriptum in quadam parua carlula. sei uerendo ne amissione<br />
huius iura curie perderenlur. Consules. Wilielmus bufferius. Guilielmus<br />
cigala. Conradus de curia hoc in presenti registro significari<br />
iusserunt el eam uim el auclorilalem quam oblinebal laus illa ad<br />
cuius exemplar hoc faclum fuil ornili tempore laudauerunl. Millesimo<br />
c l i i i . <strong>di</strong>e kalen<strong>di</strong>s februarii in<strong>di</strong>cione xv.<br />
DE UERZILI.<br />
I n palatio archiepiscopi. Consules Vgo index. Oberlus cancellarius.<br />
Ingo de uolla laudauerunl. quod dominus Syrus Januensis archiepiscopus<br />
habeal plenam possessionem sine conlra<strong>di</strong>cione guilielmi<br />
de uerzili el alinerii el filiorum uasalli dc uerzili el Johannis bechi<br />
el filiorum Wilielmi de plecania omniumque per eos personarum.<br />
Nominaliue de decima quam isli homines accipiunl in plebegio<br />
plecagne. Videlicel in uerzili. In fontana bona el in leuasco. el in<br />
ursega. el in aliis locis istius plebegii. et simililer habeat plenam<br />
possessionem de lerra de manegra sine conlra<strong>di</strong>cione filiorum<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( M- )<br />
aguxini de faxa plana alque iohannis de danaro el mariscoli el fralris<br />
sui filioi umque la<strong>di</strong> et filiorum iohannis cl filiorum pagani de raperlo.<br />
Ilem habeat plenam possessionem de lerra de lamazola absque conlra<strong>di</strong>cione<br />
obeili de uederedo. el aguxfni de uederedo nec non Ermeline<br />
et suoi uni fratrum el oberli de uederedo. Prelerea habeal plenam pos<br />
sessionem terre de nerui que est prope curlem donnicalam sine conlra<strong>di</strong>cione<br />
aguxini filii belloni de lellagna el omnis persone pro eis. Hoc<br />
ideo supi ascripti consules statuerunt, quoniam per eorum exeeutorem<br />
uocauerunt infrascriptos homines omnes ul uenirenl ad respondendum<br />
domino Sjro archiepiscopo de prefatis rebus ac decima, qui<br />
uenire anle eos contempseruul. Qua de causa missum domini archiepiscopi<br />
pio eo per malcaualcam guarda tore m in possessionem supra<br />
nominalaium terrarum et decime miserunt, ul supra deereuerunl.<br />
Millesimo centesimo x lv iii. mense ienuarii in<strong>di</strong>cione x.<br />
Istud esl exemplar unius lau<strong>di</strong>s quam scripserat Arnaldus iudex.<br />
set uei endo ne amissione unius parue carlule iura curie perderentur.<br />
Consules Guilielmus bufferius. Guilielmus cigala. Conradus de curia<br />
laudauei uni. Hoc eam uim el auctorilalem obtinere quam oblinebat<br />
exemplum ad quod hoc exemplar scriptum fuit. Jubendo ul presenti<br />
i egislro significaretur. Millesimo cliii. kalen<strong>di</strong>s februarii in<strong>di</strong>cione xv.<br />
DE BENESTAI.<br />
In ecclesia sancti laurenlii. Consules Oglerius de guidone. Ido<br />
gonlardus Laudauerunl. quod dominusSyrus Januensis Archiepiscopus<br />
plenam habeal possessionem, de lolo hoc quod guilielmus de groppo<br />
d nepoles eius lenenl a presemi <strong>di</strong>e in beneslai pro libellariis Ja<br />
nuensis archiepiscopi, et de- hoc uidelicel quod Cazagucrra filins<br />
I ondarn cononis de uezano lenel in beneslai in eodem loco ex<br />
pai te uxoiis que fuil nepla Guidonis dcmonlicello cl faciat de pre-<br />
s rebus libeie quicquid uolueril. Hanc uero laudem isli consules<br />
feceiunl, quoniam dominus archiepiscopus laudem nude pos-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 95 )<br />
sessionis habebal de pre<strong>di</strong>clis rebus usque ad annum unum a con-<br />
sulalu guilielmi de uolla el Guilielmi porci el sociorum, el quia<br />
superius nominali consules <strong>di</strong>xerunt eis ul domino archiepiscopo<br />
racionem facerent et in iure slare noluerunt, ideo ul supra laudauerunl.<br />
Millesimo c x l v i primo <strong>di</strong>e mensis ienuarii in<strong>di</strong>cione vm.<br />
Islud esl exemplum unius lau<strong>di</strong>s quam scripserat guilielmus de<br />
columba, set uerendo ne amissione carlule iura curie perderentur.<br />
Consules. Conradus decuria. Guilielmus bufferius. Guilielmus cigala.<br />
IIoc exemplar fieri iusserunl. laudando illam uim el auctoritatem<br />
oblinere quam oblinebat exemplum ad quod facium fuit. Millesimo<br />
c l u i , kalen<strong>di</strong>s februarii in<strong>di</strong>cione xv.<br />
DE BEIAME.<br />
In ecclesia sancii georgii. Consules Coba. Olo iudex laudauerunt<br />
Bellianum et ursum quondam nepoles berar<strong>di</strong> de sanclo olaxi deinde<br />
esse famulos dompni Syri Januensis archiepiscopi et successorum<br />
eius el facial ex eis sicul dc aliis famulis. Hanc laudem ideo<br />
fecerunl quia et parentum origine, eorumque confessione hos eiusdem<br />
ecclesie famulos esse cognouerunl. Millesimo c x l i i mense decembris<br />
in<strong>di</strong>cione v.<br />
Istud esl exemplar unius lau<strong>di</strong>s quam scripseral Bonus uasallus capili<br />
galli, set uerendo ne eius amissione iura curie perderentur. Consules<br />
Guilielmus bufferius. Wilielmus cigala. Conradus de curia hoc<br />
exemplar fieri iusserunl. laudando eam uim el auclorilalem oblinere,<br />
quam oblinebat exemplum ad quod facium fuil. Millesimo centesimo<br />
l u i . kalen<strong>di</strong>s februarii in<strong>di</strong>cione xv.<br />
DE MOLINO DE LA BRETESCA.<br />
Tesles lamberlus porcus. Dielesalue papiensis. Presbiler iohannes<br />
de sallerana. Girardus dapifer archiepiscopi. Oberlus sulpharus. Vgo<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(96)<br />
Archiepiscopi. ÌYos Guilia fìlia quondam belloli el Girardus lìlius<br />
quondam amici iugales uen<strong>di</strong>mus uobis Domino Syro Januensi archiepiscopo<br />
quarlam parlem unius lille molen<strong>di</strong>ni de brelescha no-<br />
s Ira libell aria cum hoc quod habemus in insula cum aqua.... el ornili<br />
iure el comodo suo. per precium solidorum quadraginla denariorum<br />
Janue quos a uobis cepisse profilemur. Spon<strong>di</strong>mus nos qui supra<br />
iugales uobis ueslrisque successoribus prefalam uen<strong>di</strong>cionem ab omni<br />
homine defendere. Quod si non poluerimus. in duplum eam uobis<br />
resliluemus. in consimili loco sicul fueril meliorala aul ualueril sub<br />
slipnlacione. Subponendo uobis pignori res omnes quas habemus<br />
uel habuimus pro euiclione dupli. Parenles, quorum consilio fecerunl<br />
hanc uen<strong>di</strong>cionem el pignoracionem fuerunl. Blancus de bruxelo.<br />
el Vi<strong>di</strong>anus. Aclum in palacio ianuensis archiepiscopi feliciter. Mil<br />
lesimo c l v . lercio kalendas ma<strong>di</strong>i in<strong>di</strong>cione secunda.<br />
AM E PORTAM DE PALATIO DE DOMO.<br />
In palacio Archiepiscopi Januensis. Consules Wilielmus cauarun-<br />
chus. Ollobonus. Anselmus de capharo. Nuuelonus. laudauerunl quod<br />
domnus Syrus Januensis Archiepiscopus possil restituere scalam que<br />
descen<strong>di</strong>l de domo que fuil cephalonie et quam Ollo notarius interruperat<br />
ante domum suam. Et restituat hanc sicut fuit antiquitus<br />
el hoc sine conlra<strong>di</strong>cione eiusdem Ollonis el omnium per eum. Quod<br />
uero ideo factum esl. quoniam cum pre<strong>di</strong>clus Olio hanc scalam interruperit.<br />
fecit in illum dominus Archiepiscopus querimoniam, querens<br />
huius scale restitutionem absque ratione interrupte. Ad quod Ollo<br />
obiliens. illam esse ibi precario allegauil. Sed hoc probare cum ne-<br />
garelur sibi nequiuit. Quia igitur hanc scalam consules antiquitus<br />
ibi esse cognouerunl. et eam Otio sua auclorilate inlerrumpisse con-<br />
filebalur. ul prelegitur laudauerunt. Millesimo centesimo, sexagesimo.<br />
Duodecimo <strong>di</strong>e marlii. In<strong>di</strong>cione vii.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 97 )<br />
ANTE PORTA,>1 DE PALATIO DK DOMO.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Wilielmus bufferius.<br />
Guidolus de nigrone. Guido de laude, lamberlus philipi. laudauerunl<br />
quod doinnus Archiepiscopus habeal liberum inlroilum el egressum<br />
per scalam que est anle domum Ollonis noiarii. quam comperami<br />
ab matilda. El hoc habeal sine conlra<strong>di</strong>cione ipsius Ollonis<br />
et omnium per eum. In domum que est curie ipsius Archiepiscopi,<br />
el ex ea. que domus fuil olim cefalonie. Et hoc introitum liberum<br />
habeal el regressum cum honeribus ipsi domui necessariis. Quod<br />
uero ideo facium esl. quoniam cum esset laudalum in prelerilo<br />
consulalu resliluere pre<strong>di</strong>ctam scalam. quam Ollo ipse interruperat,<br />
ingressum el regressum per eam cum honeribus sue domui necessariis<br />
Archiepiscopo et missis suis prope<strong>di</strong>ebat. De quo facta querimonia.<br />
el dalis leslibus probauil domnus Archiepiscopus quoniam<br />
habilanles in ea domo que fuit cefalonie el non est curie sue liberum<br />
ingressum el regressum cum honeribus ipsi domui necessariis<br />
per hanc scalam habebanl. Que quidem ipse Ollo anle sententiam<br />
confitebatur. Ideoque uli prelegilur laudauerunl. Millesimo<br />
centesimo, sexagesimo primo, quinio <strong>di</strong>e exeuntis aprilis. In<strong>di</strong>cione<br />
octaua.<br />
LAUS CONTRA GUIDONEM DE LAUDE DE MOLENDINO DE FUCE.<br />
f In palacio Archiepiscopi. Consules Anselmus garrius. Wilielmus<br />
cauarunchus. Anselmus de caphara. Bonus uasallus de castello. laudauerunt<br />
quod Guido de laude destruat nouum opus quod fecit ad<br />
sanclum pelrum de arena super lerram archiepiscopi ad fluuium<br />
porcifere. Videlicet fossalum. et elusam quam fecerat per Iransuer-<br />
sum. uolcns capere aquam de leclo ipsius fluminis porcifere. el per<br />
eas ducere et immillerò in elusam molen<strong>di</strong>ni de fuce, neque pos-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(98)<br />
sil de celero huiusmo<strong>di</strong> super lerram illam el gorrelum facere,<br />
nec aquam capere in loia fronte ipsius terre uel gorreli curie archiepiscopi.<br />
Quod uero ideo facium esl. quoniam cognouerunl id esse<br />
nouum opus, el ne illud faceret, sibi denuntiatum in principio labo-<br />
ralionis. Fuil etiam ipse Guido in iure confessus, lerram hanc cl gor-<br />
relum curie archiepiscopi esse, et ex gorrelo quod ibi est. annualem<br />
red<strong>di</strong>tum curia capii a conducloribus. Testibus cliam probatum<br />
tuil quoniam promiserai domino Syro Archiepiscopo predecessori suo<br />
prememoralum nouum opus destruere quando uellet Archiepiscopus.<br />
Quia igitur lerra illa curie domini Vgonis Archiepiscopi erat. que cl<br />
fide occulala el confessione ipsius Guidonis cognouerunl. el ob hoc ni-<br />
ehil in ea aul super eam ipso intuito iure facere ipsi Guidoni licebat.<br />
pronunliaucrunt ueluli superius esl prelaudalum. Millesimo,<br />
eenlesimo. sexagesimo quarto. Nono decimo <strong>di</strong>e Junii. In<strong>di</strong>cione Vn-<br />
decima.<br />
LAUS DE SCALA ET TABULA DOMUS<br />
QUE ASCENDIT IN DOMUM OTONIS .NOTARII.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Jonathas de campo.<br />
Philippus bonefacii. Paschal de marino. Laudauerunl quod Ollo no<br />
tarius. el sine conlra<strong>di</strong>cione Domni Vgonis Januensis archiepiscopi<br />
el successorum eius. alque omnium per eos leneal labulam unam<br />
ex sua domu. quam comperami ab malilda de palarda in secun<br />
dum scalilem superioris capilis scale domus curie Archiepiscopi<br />
que fuil Cefalonie. que tabula sit latitu<strong>di</strong>nis solummodo pollicum<br />
decem el septem ab ulroque capile el in me<strong>di</strong>o, habeal eliam ipso<br />
Ollo liberum transitum per tabulam illam in scala domus pre<strong>di</strong>cle<br />
Archiepiscopalus el descensum et ascensum per eandem scalam.<br />
non obslanlibus ei lau<strong>di</strong>bus duabus siue sententiis lalis pro domno<br />
Archiepiscopo de eadem scala, cum post cas iu<strong>di</strong>catum fueril per<br />
senlenliam consulatus, ipsum Odonem habere labulam in menio-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( yt> )<br />
l'alo scalili superioris capitis iam <strong>di</strong>ete scale. Veruni quia eius<br />
ampliludo labuie nimia crai in lanium quod impe<strong>di</strong>re uidebalur ingressum<br />
el regressum euntibus in domum curie cum oneribus ne-<br />
ccssariis. el ob hoc esl utrinque cilalum. cognilis parcium allegacio-<br />
nibus. ueluli prelegilur laudauerunl. Millesimo, centesimo. Sexagesimo.<br />
seplimo. Vicesima lercia <strong>di</strong>e Januarii. In<strong>di</strong>cione x iiii.<br />
f In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Philippus bonefacii.<br />
Jonalhas de campo. Pascalis de marino, laudauerunl quod Domnus<br />
Hugo Januensis Archiepiscopus habeal ex bonis pelri brun<strong>di</strong> de<br />
sauri quibuscumque uolueril ualens qualuor minas salis quas con-<br />
filebalur se illi debere ex decima maris. Verum quia in solucione<br />
cessabat, illum ueluli confessum condempnantes. ueluli prelegilur<br />
laudauerunl. Millesimo, centesimo. Sexagesimo, seplimo. secundo <strong>di</strong>e<br />
februarii. In<strong>di</strong>cione xim.<br />
LAUS GORRETI DE MURUALO. CONTRA GUILIELMUM SCEMINUM.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Arbiler electus a parlibus. Mai-<br />
sler Vgo sua senlencia laudauit ul dominus Vgo Januensis Archiepiscopus<br />
el sui successores habeant ad proprium iure alluuionis<br />
el quiete exinde possideanl sine conlra<strong>di</strong>cione Wilielmi scemini el<br />
omnium personarum per eum. Nominaliue Gorrelum de muruallo<br />
in fronte lerre Archiepiscopalus el in fronte lerre eiusdem Wilielmi<br />
scemini ultra aquam. el esl ad ra<strong>di</strong>cem monlis medolici. Hoc ideo<br />
fecit quoniam Maisler Anselmus minister el procurator curie Archiepiscopi<br />
pro eodem Archiepiscopo domino Vgone ipso confirmanle.<br />
el Wilielmus sceminus sub pena mille solidorum quam inler se<br />
stipulali fuerunl in ede Vgone maislro ex eodem gorrelo compro<br />
miserat. el cum inler eos de gorrelo islo forel conlencio <strong>di</strong>cendo<br />
unusquisque sibi debere competere quia illorum terre accedebal<br />
ostendendo inter se raliones. et quia flumina uice censitorum fun-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
7
( 100 )<br />
gunlur. Cognomi igitur Maisler Vgo quod iure alluuionis magis<br />
gorretus isle racionabililer compelebal terre domini Archiepiscopi<br />
et sue curie, et maxime quia lerra Wilielmi scemini esl «lira a-<br />
quam. el aqua fluminis per me<strong>di</strong>um decurrebat inler terram eiusdem<br />
\ \ iliVImi scemini et eundem gorrelum. et gorretus isle crai<br />
cifra flumen in Ironie terre curie domini Archiepiscopi, quare ut<br />
supra Maisler Vgo decreuit. et sententiam in sancla maria de uineis<br />
prolulil. .Millesimo, centesimo, sexagesimo. Odano. Exeunte mense<br />
Julio In<strong>di</strong>cione xv.<br />
LAUS DE ROCIIA TAIADA ET DE MONTE CORNALIO.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules. Helias. Capharus. Gui-<br />
lielmus iudex. laudauerunl Domino Syro Januensi Archiepiscopo<br />
plenam possessionem de me<strong>di</strong>etate cornalii. el de me<strong>di</strong>elate de ro-<br />
cha laiada. Hoc ideo frcerimt. quia dominus archiepiscopus lamentatus<br />
fuii ex his rebus aduersus Rolandum aduocalun). qui contumax<br />
existens. in iure stare noluit, et idcirco laudauerunl ut pre<strong>di</strong>ffinilur.<br />
Millesimo cxliiii. mense decembris. In<strong>di</strong>cione vi. Bonus uasallus no-<br />
tarius per preeeplum istorum consulum scripsit.<br />
Hanc laudem alibi separalim scriptam in cartula parua. postula-<br />
cione Domini Hugonis Januensis Archiepiscopi propter ulilitalem cu<br />
rie sue. Consules Anselmus de caphara. Henricus gontardus. Wiliel"<br />
nius de nigrone. Wilielmus cauarunchus exempliticari el transcribi<br />
hoc registro fecerunl ad exemplar prioris cl originalis timentes illius<br />
amissionem cum esset in parua materia primitus scripta. H"<br />
lam itaque cernentes completam et in mundum uniuersum redactam<br />
el a Marino el Vgone iu<strong>di</strong>ce testatoribus publicis testatam cl<br />
subscripiam. Hanc pro tenore prioris nihil ad<strong>di</strong>to uel minuto transcribere<br />
ex sui consulatus officio fecerunl. laudantes istam per omnia<br />
ualere sicul prima, el ex hac possil curia efficaciter experiri contra<br />
omnes personas. Millesimo, centesimo. Septuagesimo secundo. Decima<br />
<strong>di</strong>e Jenuarii. in<strong>di</strong>cione mi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 101 )<br />
Concor<strong>di</strong>a est inter dominum Vgonem Januensem Archiepiscopum<br />
et uicedòminum Anselmum. et Guidotum de nigrone. Alque Sy-<br />
monem Àurie de hoc quod factum est pro molen<strong>di</strong>no curie domini<br />
Archiepiscopi cl Guidoli pro faciendo molen<strong>di</strong>no per eos in besa-<br />
nio. ila ut deslrualur hoc quod factum est extra murum loci<br />
Guidoli de suplus. uersus bisanium. el hoc quod faclum est a uia<br />
priuala symonis aurie in super uersus besanium usque besaniurn.<br />
Saluis omnibus racionibus curie Archiepiscopi el Guidoli. el simonis<br />
aurie. ila quod hec conuenlio non noceal racionibus curie el guidoli<br />
neque simonis aurie neque prosii. El si dominus Archiepiscopus<br />
et eius curia el Guidolus aliquod opus facere uoluerinl ibi. quod<br />
ex conuencione eis non noceat, el ila insimul conuenerunl dominus<br />
Archiepiscopus Vgo el Guidolus cum symone Aurie. In pontili palarti<br />
Archiepiscopi feliciler. Millesimo centesimo. Septuagesimo secundo.<br />
Exeunte Mense Julio <strong>di</strong>e quinlo. In<strong>di</strong>cione mi. Tesles. Boia-<br />
mundus odonis. Lamberlus de felippo. Nicola berfogliis. Wilielmus<br />
de leiloica. Enricus iudex. Guido Iaudensis iudex.<br />
CARTOLA DE OPERIBUS ET SERUITIIS QUE FACERE DEBET ANDREAS BENZO.<br />
Ego andreas bencius promillo Yobis domino Vgoni Januensi A rchiepiscopo.<br />
Alque conuenio. El uicedomino Anseimo prò curia<br />
uesira. Quod exinde omni tempore Ego qui supra Andreas bencius<br />
et meus heres prò mea parie quam habebam in molen<strong>di</strong>no de bre-<br />
tesca que eral me<strong>di</strong>a fela. el prò quarla fele Molen<strong>di</strong>ni solera<strong>di</strong><br />
quam mihi uendere concessistis el permisistis. Ego el meus heres<br />
amodo faciemus uobis el curie ueslre omnia seruicia el omnia o-<br />
pera complebimus uobis et ueslris successoribus quibus uobis et<br />
ueslre curie tenebar. Aliquo modo anlea quam ego Andreas uen<strong>di</strong>-<br />
<strong>di</strong>ssem prenominalam me<strong>di</strong>am felam molen<strong>di</strong>ni dc bretesca. et quar<br />
lam parlem fele Molen<strong>di</strong>ni solera<strong>di</strong>, quas ego uen<strong>di</strong><strong>di</strong> consensu<br />
ueslro. el ila uobis el ueslre curie amodo in perpetuum ego<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 102 )<br />
Andreas benzus el meus heres per omnia faciemus seruilia omnia,<br />
et opera omnia uobis compiere proniillinius. ila quod aniodo ego<br />
Andreas uel heres meus non possimus aliquo modo nos lucri neque<br />
euifare quin faciamus uobis el ueslre curie et compleamus omnia<br />
opera ei seruilia (amquam haberemus parles islas supra<strong>di</strong>clorum molen<strong>di</strong>norum<br />
el eas non haberemus uen<strong>di</strong>las ncque Ira<strong>di</strong>las. Quod si<br />
hoc facere presumpserimus. quod uos et ueslri successores et ueslre<br />
curie missi habeatis poleslatcm uestra auclorilate sine de<br />
creto consulum el querimonia accipien<strong>di</strong> omnia bona nostra, el in-<br />
Iroire in possessionem, el nomine pene quam uobis promiltimus.<br />
el domino uicedomino prò curia uestra slipulanli. el facialis ex rebus<br />
noslris quicquid uoluerilis. sine noslra el heredum nostrorum<br />
conlra<strong>di</strong>cione. In palacio Archiepiscopi feliciter. Millesimo, centesimo.<br />
Sepluagesimo. Secundo. Exeunle mense ma<strong>di</strong>i in<strong>di</strong>cione mi. Tesles<br />
Bonifacius Archi<strong>di</strong>aconus sancii laurenlii. Presbiler Guiscardus curie<br />
Archiepiscopi. Guido laudensis iudex. Petrus Guaslamercalus. Gi-<br />
rardus Archiepiscopi. Girardus de lanzo. Rubaldus maurellus.<br />
DE EMPTIONE MOLENDLNORUM DE BISANNIO A LAMBERTO PORCO.<br />
Carlula uen<strong>di</strong>cionis sub dupla defensione quam fecimus nos Lamberlus<br />
porcus filius quondam Ansal<strong>di</strong>. et Druda iugales. Vobis Domino<br />
Vgoni Januensi Archiepiscopo. El uicedomino Anseimo nomine<br />
ueslre curie. Nominaliue meam parlem qui supra lamberli porcelli.<br />
Videlicet duorum molen<strong>di</strong>norum, que duo molen<strong>di</strong>na infra democol-<br />
lam ueslre curie sunl in besanio. IsIam meam parlem islorum duo-<br />
rum molen<strong>di</strong>norum que sunt infra ueslram democollam besanii prò<br />
in<strong>di</strong>uiso. una cum elusa el parala, et Aqua duclile el <strong>di</strong>scursu cl introiti!<br />
et exilu una cum omnibus rebus ipsis molen<strong>di</strong>nis duobus perlinentibus<br />
nichil in nobis relenlo in islis molen<strong>di</strong>nis. Prenominalam<br />
meam parlem pro in<strong>di</strong>uiso. Nos coniuges Ven<strong>di</strong>mus lamberlus porcus<br />
el druda uen<strong>di</strong><strong>di</strong>mus uobis domino Vgoni ,Ianuensi Archiepiscopo<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 103 )<br />
et ueslre curie, el uicedomino Anseimo. el possessionem huius prefale<br />
p a rlis islo ru m molen<strong>di</strong>norum duorum pro in<strong>di</strong>uiso uobis el ueslre<br />
curie una cum dominio tra<strong>di</strong>mus omnia In Integrum, faciendum<br />
exinde uos et cu ria ueslra ad ulililalem ueslre curie el successores<br />
uestri el cui dederiiis nomine proprietatis quicquid uolueritis. sine<br />
nostra et heredum nostrorum contra<strong>di</strong>* ione. Per prelium librarum Se-<br />
xaginla denariorum Janue. Quas libras Sexaginta Nos coniuges confitemur<br />
a uobis suscepisse. Et ex istis Sexaginla libris in denariis A uobis<br />
el a ueslra cu ria sumus soluti et quieti. Ab omni homine defendere et<br />
auclorizare. Nos Coniuges Lamberlus porcus et druda una cum nostris<br />
here<strong>di</strong>bus Promittim us Vobis Domino Vgoni Archiepiscopo ueSlrisque<br />
successoribus c l Viccdomino Anseimo pro curia ueslra el cui dederiiis<br />
ad u lililale m ueslre curie, quod si defendere el auclorizare non<br />
potuerim us, a u l si aliquo modo subtrahere quesierimus in duplum<br />
huius uen<strong>di</strong>cionis. sicut exinde erit meliorata. Nos iugales Vicedomino<br />
Anseimo stipulanti nomine curie et pro uobis penam dupli<br />
prom illim us. Pro qua uobis el ueslre curie omnia bona nostra pignori<br />
obligam us. Isla uero molen<strong>di</strong>na que sunl in besanio sunt iu-<br />
sla lerram cu rie ueslre el iusla slralam. El nos iugales lamberlus<br />
el druda obligam us nos in solidum in hac uen<strong>di</strong>cione. cl unusquisque<br />
nostrum in solidum uobis et ueslre curie lenealur. Iam prò<br />
uen<strong>di</strong>cione et euiccione el pena dupli. Ego druda renuncio senalus<br />
consulto uellciano. et legi iulie et Juri hypotece. El facio conscilio<br />
el auctoritate W ilielm i paucalane. el Gandulfi de uecino. el Cunra<strong>di</strong><br />
cuglarade parenles et amici mei. Insuper Juramus nos coniuges<br />
Lam berlus el Druda Super sancla dei euangelia Vobis domino Archiepiscopo<br />
et Maislro Anselmo uicedomino pio curia Amodo in<br />
perpetuum firm am tenere el incorruptam hanc uen<strong>di</strong>cionem. et Isla<br />
quarta pars liorum molen<strong>di</strong>norum non esl uen<strong>di</strong>la ncque alienala<br />
a nobis aliqui alio, neque obligala nisi illi quem uobis nominauimus.<br />
In domo istorim i Jugalium feliciter. Millesimo. Centesimo. Septuage<br />
simo. Secundo. Exeunlc mense Augusti <strong>di</strong>e Oclauo. In<strong>di</strong>cione. quarla.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 104 )<br />
Signa manuum istorum Jugalium hanc carlulam uen<strong>di</strong>cionis fieri<br />
rogauerunl. Tesles Boiamundus Odonis. Lamberlus de felipo. I Vesbi -<br />
ter Olo Archiepiscopi. Blancus canonicus. Enricus iudex. Wilielmus<br />
de paucalana. Gandulfus de uexino sancti Laurencii. Alberlus de<br />
Wilielmo de albare. Cunradus cuglarada.<br />
Cartula uen<strong>di</strong>cionis sub dupla defensione quam facio ego Opizo<br />
Scaramangus filius quondam drude. Et Sibilia iugales. Vobis domino<br />
Vgoni Januensi Archiepiscopo el ueslre curie Per presbilerum<br />
Guiseardum qui pro uobis el ueslra curia suscepit. Nominaliue sextam<br />
parlem unius pecie terre que esl comunis cum ueslra curia, et<br />
esl in medolico in loco ubi <strong>di</strong>citur guaslus. Cui coherel. A duabus<br />
parlibus est lerra curie. A lercia parte de supra est lerra Enrici<br />
Bufi. A quarla uero parie esl terra oberli de ponle. Infra has cohe*<br />
rencias. Istam sexlam parlem huius pecie terre. Omnia plenum et<br />
uacuum. Nos coniuges Opizo el sibilia uen<strong>di</strong>mus uobis Domino Archiepiscopo<br />
Vgoni el ueslre curie, el possessionem cum domo uobis<br />
el ueslre curie tra<strong>di</strong>mus In Inlegrum. faciendum exinde a presenti<br />
<strong>di</strong>e uos et ueslri successores el cui dederitis ad utilitatem ueslre<br />
curie nomine proprietatis quicquid nolueritis, sine nostra el nostrorum<br />
heredum Conlra<strong>di</strong>cione. Per precium solidorum Quadraginta<br />
quinque denariorum Janue. quos solidos quadraginta quinque<br />
nos coniuges a uobis et a ueslra curia recipimus. Ab omni homine<br />
defendere el auclorizare nos iugales Opizo el sibilia una cum here<strong>di</strong>bus<br />
noslris. promittimus uobis Archiepiscopo el ucslris successoribus.<br />
el cui dederitis ad ulililalem curie ueslre. Quod si defendere et<br />
auclorizare non potuerimus, aul si aliquo modo sublrahere qucsie-<br />
rimus in duplum istius uen<strong>di</strong>cionis sicul crii meliorata. Presbitero<br />
Guiscardo pro uobis el ueslra curia stipulanti ponam promittimus.<br />
Vnde ueslre curie omnia bona nostra pignori obligamus. Ego sibilia<br />
facio conscilio el auclorilalc Alberti lercarii cl Rubal<strong>di</strong> filii sui. el<br />
Benuncio senatus consulto uelleiano. el Juri ypolhece el legi iulie.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( lOb )<br />
et sunt isti parentes el amici mei. Ad ponlem in domo Ardoini<br />
felieiler. M illesim o. Centesimo. Septuagesimo. Secundo, exeunte mense<br />
Ju lii <strong>di</strong>e x. In<strong>di</strong>cione mi. Tesles Alberlus lercarius. Rubaldus filius<br />
eius. F e rrariu s de medolico. Jacobus corezarius. Wilielmus fraler<br />
p e lri de lu rri. Enricus rufus de gario.<br />
I.A U S D E llOCA TAIADA ET DE MONTE COJÌNALIO.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules. Rodoanus. Guilielmus<br />
bufferius laudauerunl. Dominum Syrum Januensem Archiepiscopum<br />
habere plenam possessionem me<strong>di</strong>elalis Roche laliateet cornalii. Sine<br />
conlra<strong>di</strong>cione Rolan<strong>di</strong> aduocali et omnium per eum personarum. Hanc<br />
uero laudem p refali consules ideo fecerunl. quia cognouerunl Domp-<br />
num Syrum Januensem Archiepiscopum fuisse in possessionem<br />
laude preteriti consulatus quam il li abstulerunt el Rolando dederunt,<br />
eo quod Rolandus tempore quo Archiepiscopus ante quam recederei<br />
u cn irel (sic ), debebal in placilum stare. Cognouerunl enim<br />
consules lam <strong>di</strong>ctis plurimorum quam unius missi quem ad Rocham<br />
taliatam m iserim i causa uocan<strong>di</strong> cum uenire in causam cum Archie<br />
piscopo. quo tempore quo Archiepiscopus re<strong>di</strong>it, ad Caslrum Roche<br />
laliale aderal. Consules igilur hac considerata ralione. lum quia missum<br />
eorum uidere contempsit, lum quia illuni lune temporis latitare<br />
presum pserunt ut pre<strong>di</strong>ffinilur deereuerunl. Possessionem quoque<br />
per eorum personas. Alexandro Januensis ecclesie hyconomo. per<br />
Archiepiscopum tra<strong>di</strong>derunt. Millesimo, centesimo, quadragesimo<br />
sexlo. Mense Januarii. In<strong>di</strong>cione Oclaua. Bonus uasallus nolarius per<br />
preceptum istorum consulum scripsit. Wilielmus malocellus subscripsit.<br />
P h ilippus lambert! subscripsit.<br />
Hanc laudem alibi separalim scriptam in carlula parua. poslula-<br />
cione dompni hugonis .Ianuensis Archiepiscopi propter ulililalem curie<br />
sue. Consules W ilielm us mallonus. Guidolus de nigrone. Vgo Albe-<br />
ricus. Anselm us de capharo exemplificari el transcribi hoc registro<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 106 )<br />
fecerunl. ad exemplar prioris el originalis, timentes illius amissionem<br />
cum esset in pania materia primitus scripta, laudantes ex<br />
officio sui consulatus, hanc per omnia ualere siculi prima, et ex hac<br />
possit curia efficaciter experiri contra omnes personas. Millesimo,<br />
centesimo. Septuagesimo lercio. Decima <strong>di</strong>e Junii. In<strong>di</strong>cione quinla.<br />
DE COMEPRA LANFRANCI BHUGNONIS DE MOLAZANA.<br />
Carlula uen<strong>di</strong>cionis sub dupla defensione quam facimus nos Lan-<br />
Irancus brugnonus el Oglerius filius eius, el sopfia uxor istius<br />
Oglerii. Domino Vgoni Januensi Archiepiscopo et eius curie per<br />
uicedominum Anselmum qui nomine Archiepiscopi et Curie sue<br />
suscepit. Nominaliue locum unum iuris nostri cum mansione et<br />
uinea el arboribus super habentem, quem habere uisi sumus in mo-<br />
lazana ubi <strong>di</strong>cilur casuplana. Cui coherel a tribus parlibus uia. A<br />
quarla uero parte est terra curie Archiepiscopi. Simililer uen<strong>di</strong>mus<br />
el tra<strong>di</strong>mus uobis et ueslre curie lolum hoc quod nos habemus in<br />
pecia lerre de post borgo, et in roboreto una cum omnibus aliis terris<br />
quas nos Lanfraneus et Oglerius suus filius et sofia nurus lanfranci<br />
habemus et delinemus infra uillam molazane. et in omnibus exilibus<br />
et pertinenti is. el prenominalum locum de casuplana. una cum<br />
exitibus el pertinenciis eiusdem loci de casuplana. omnia plenum el<br />
uacuum. IVos lanfraneus brugnonus el filius cius Oglerius cum<br />
uxore sua sofia. Ven<strong>di</strong>mus uobis domino Vgoni Archiepiscopo et<br />
curie ueslre per uicedominum Anselmum qui pro uobis et pro ueslra<br />
curia recepii, et possessionem cum dominio sibi ueslro nomine<br />
et nomine curie ueslre tra<strong>di</strong>mus, faciendum exinde uos et uestn<br />
successores ad ulililalem curie ueslre quicquid nomine proprietatis<br />
uoluerilis sine nostra et heredum nostrorum conlra<strong>di</strong>cione. Per<br />
precium librarum quadraginta denariorum Janue. Quas Quadraginta<br />
libras nos a uobis domino Archiepiscopo el a uicedomino<br />
pro uobis el pro curia ueslra suscepimus, el inde «oluli a uicedo*<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 107 )<br />
mino ueslro nomine suinus. Ab omni homine defendere e( auclo<br />
rizare. Nos lanfraneus brugnonus el Oglerius filius suus el sofìa uxor<br />
oglerii. una cum noslris here<strong>di</strong>bus promillimus uobis ueslrisque<br />
successoribus el cui dederilis ad ulililalem ueslre curie. Quod si<br />
defendere el auclorizare non potuerimus aul si aliquo modo sub-<br />
trahere quesierim us. In duplum islius uen<strong>di</strong>cionis sicut exinde crii<br />
meliorata. Vicedomino Anseimo stipulanti prò uobis domino Vgoni<br />
Archiepiscopo et nomine ueslre curie penam dupli promillimus.<br />
Pro qua nos omnia bona nostra tam habila quam habenda uobis<br />
el cu rie ueslre pignori obligamus, el nos Lanfraneus et Oglerius<br />
cum sofia uxore. In nobis relinemus tolum hoc quod nos habemus<br />
in molen<strong>di</strong>no de insulela. el in aquarezo el in terra que esl iusla<br />
molen<strong>di</strong>num el que est de supra molen<strong>di</strong>no islo. quod nos non<br />
uen<strong>di</strong>mus. neque tra<strong>di</strong>mus. Sed lolum aliud ul superius <strong>di</strong>cium est<br />
uobis est ueslre curie perpetue habere ad proprium et possidere confirm<br />
am us In Integrum. Ego Sofìa facio consilio et auclorilale dondedei<br />
de Oglerio guidonis. ct Ansal<strong>di</strong> de porcile, et Renuncio senatus consulto<br />
uelleiano et legi iulie et iuri ypolhece. el isli sunl parenles<br />
el am ici mei quorum conscilio hoc facio. In palacio Archiepiscopi<br />
feliciter. M illesim o, centesimo. Septuagesimo. Tercio. exeunle mense<br />
Septembris <strong>di</strong>e decimo In<strong>di</strong>cione vi<br />
Signa m anuiim Lanfranchi brugnonis. el Oglerii filii sui. et Sofìe<br />
coniugis oglerii.<br />
Hanc carlulam uen<strong>di</strong>cionis huius lerre molazane ut superius<br />
relegitur. Que terre Ab exlimaloribus publicis fuerunt exlimale. et<br />
eorum extimacione uen<strong>di</strong>derunl. et fieri rogauerunt. el possessionem<br />
curie tra<strong>di</strong>derunt. Testes Ansaldus de porcile. Presbiler Vgo sancii<br />
silu cslri. Bonus uasallus canonicus. Dondedeus de Oglerio Guidonis.<br />
G irardus Archiepiscopi. Albericus Archiepiscopi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 108 )<br />
LAIS CONTRA LAMBERTO! GL'EHCIUM I)E l'AIUDA MOLENDINI DE BISANNIO.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Guidolus de nigrone.<br />
Boaniuns odonis. Rogerius iusle. Absoluerunl Domnum Hugonem<br />
Januensem Archiepiscopum. et Rubaldum porcum a Lamberto guercio<br />
et omnibus per illum. Ex ea querimonia qua illos conuenit postulans<br />
ut opera que fecerant in flumine bisamnii prope lerram suain<br />
demolirenlur et remouerentur. ea ratione quia (erre sue quas ibi<br />
habel lesionem facerenl. ac si non liceret illis facere ibi paradam<br />
aul aquam capere. Supra quibus cum <strong>di</strong>ulius cilalum cssel ulrin-<br />
que. landem exhibitis lau<strong>di</strong>bus el sententiis consulatuum, manifeste<br />
cognouerunl quod ius Domno Archiepiscopo eral. et Rubaldo porco<br />
paradam ibi facere el aquam capere, eo loco el amplius infusum,<br />
quo nemine capiebal. et quo paradam illam fecerant. Ideoque eos<br />
ueluli prelegilur absoluerunl. Millesimo. Centesimo. Septuagesimo.<br />
Quinto, nona <strong>di</strong>e ina<strong>di</strong>i. In<strong>di</strong>cione septima.<br />
LAUS CONTRA PETRUM UEGIUM.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Rogerius iusle. Anselmus<br />
de caphara D. Guidolus de nigrone. Boamuns odonis, laudauerunl<br />
quod Domnus Hugo Archiepiscopus amodo habeal et<br />
( ) Che Anseimo <strong>di</strong> Caffara fosse rivestito della <strong>di</strong>gnità consolare nell’ anno<br />
H 75-1176, ci viene per la prima volta insegnalo da questo documento, ta<br />
cendone affatto gli annalisti, e perfino il Co<strong>di</strong>ce parigino <strong>di</strong> Caflaro, giusta<br />
quanto mi assicura l’ egregio amico sig. avv. Canale, che intorno aH’e<strong>di</strong>zione<br />
del medesimo si travaglia, per onorevolissimo incarico del Municipio geno<br />
vese. Certamente Anseimo era destinato a giu<strong>di</strong>care le causo nelle Compagne<br />
verso la Città; perchè i Ire suoi colleghi nominali nell’ atto erano applicali<br />
alle stesse, e perchè degli altri quattro addetti a quelle verso il Borgo ci<br />
hanno serbata memoria i cronisti<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 109 )<br />
nomine proprietatis possideat sine conlra<strong>di</strong>cione Petri uegii el omnium<br />
per illum . Omnes decimas et fructus earum que hoc anno proue-<br />
nerunt de plebe sigestri. el uarie. manzasco el munegia. etcasleiono.<br />
c l pensiones cu rie sue in his locis. Quia cum isla lenerel conue-<br />
nit illum querens ut ea curie sue <strong>di</strong>mitteret in quiete cuius crani<br />
exhibende laudes et setilenlie plurime consulatuum, quibus conli-<br />
nebatur
(110)<br />
daiiipno domino Archiepiscopo nolente cl consenlienle. et coudemp.<br />
nationem quam a domino Enrico illi peruenissel remittente. Millesimo<br />
centesimo. Oduagesimo. In<strong>di</strong>cione xu. quatuordecimo <strong>di</strong>e<br />
marcii.<br />
j L> ecclesia Sancii Laurenlii. Consules forilanorum. Wilielmus<br />
mallonus. et ^ go de bal<strong>di</strong>cione laudauerunl quod Oberlus de poma<br />
solueie lenealur el solual Donino Vgoni Archiepiscopo quarlinos<br />
scplem fiumenli. Quod ideo facium est quoniam per procuratores<br />
suos Dominus Archiepiscopus conuenil pre<strong>di</strong>clum Oberlum anle<br />
iam<strong>di</strong>ctos Consules petens ab co quarlinos septem frumenti prò se<br />
cl sociis pro quibus se obligauerat nitens ratione lau<strong>di</strong>s sue qua<br />
unusquisque Januensis el de <strong>di</strong>strictu Janue qui ullra porlum pisa-<br />
num. aul ullra monacum ua<strong>di</strong>l pro blaua et red<strong>di</strong>t cum maiori<br />
paile honeris frumenti nel alterius blaue ei soluere lenclur per<br />
quamquam personam quarlinum unum illius blaue quam detulerit.<br />
Ipso itaque Oberlo cum sapientibus suis conlra<strong>di</strong>cente. tandem ui-<br />
sis uti iusque parlis rationibus, cum de causa sufficienter esset actitatum.<br />
et oculata fide laudem quam inde dominus Archiepiscopus<br />
habebat plènius inluenles. laudauerunl ut supra. contumalia Oberli<br />
habita pro presenlia. qui sepe cilalus tempore scnlenlie ferendo sui<br />
copiam facere contempsit. Millesimo, centesimo. Septuagesimo. Sep<br />
limo. In<strong>di</strong>cione nona. Vllimo <strong>di</strong>e Augusti.<br />
DE MUTATIONE MOLEIVDIiVOIìUM CUM SAIVCTO STEPHAN0.<br />
Concor<strong>di</strong>a esl Inter Dominum Vgoncm Januensem Archicpiscopum.<br />
El maislrum Anselmum pro curia qui curalor esl curie Archiepiscopi<br />
et consorles eiusdem Archiepiscopi. Videlicet lamberlus porcus<br />
et Oglerius porcus per se et per fratrem eius Nubaldum.<br />
Alque druda de merlone guaraco pro filia sua berla. El Ingo de<br />
flessa. Nec non el inter dominum Arnaldum Abbalem monasterii<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 111 )<br />
sancti slephani et conuentum nionaslerii sancii stephani. el Amelium<br />
liliu m quondam Aluernacii el malrem eius alladonnam lulricem ipsius<br />
am elii filii sui el que se obligauil prò eodem filio. Conscilio Anseimi<br />
de eafara. el Ingonis de uolla. el Ingonis noxencii. Alque fìlipum<br />
de freddando, el silueslrum de isa. Dominus quidem Archiepiscopus<br />
et M aisler Anselm us prò curia una cum prenomirialis suis consorlibus.<br />
Ad inuicem conuenerunl cum eodem Arnaldo abbate el con-<br />
uenlu m onasterii sancii slephani. el cum supra<strong>di</strong>clis suis consorlibus<br />
de molen<strong>di</strong>no construendo ex nouo quod uocalur molen<strong>di</strong>num Archiepiscopi.<br />
E l sim ilile r ex molen<strong>di</strong>no construendo ex nouo quod <strong>di</strong>cilur<br />
molen<strong>di</strong>num sancii slephani cl .consorlum. que molen<strong>di</strong>na sunl in<br />
besanio. Dom inus uero Archiepiscopus el Maisler Anselmus prò<br />
curia sine <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>o curie Archiepiscopi. Cum porcellis, scilicet<br />
lam berlus porcus et Oglerius per se el per fralrem eius rubal-<br />
dum. el Ingo de flessa fìlius ingonis de uolla. cl druda merlonis<br />
guarachi prò eius fìlia berla mulanl hoc molen<strong>di</strong>num illorum cl eorum<br />
consorlum . et facilini illud ex nouo et conslruunl super terram,<br />
lam berli porci cum eorum expensis sine expensis curie Archiepiscopi.<br />
Ila quod a me<strong>di</strong>elale slrale in super prefali consortes istius<br />
molen<strong>di</strong>ni, faciunt et Amodo facere debent sine <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>o curie<br />
Archiepiscopi omnes expensas in facicnda clusa islius molen<strong>di</strong>ni<br />
el ea emundanda usque ad caput supernum lerre Ingonis de<br />
uolla. el filie merlonis guarachi. In super et a lerra ingonis de<br />
uolla el filie merlonis guarachi in super amodo omni lempore<br />
debenl facere el dare duas parles in omnibus expensis que facie<br />
eru n l in clusa et parala et in capienda aqua. et in omnibus<br />
aliis expensis necessariis que exinde debeanl fieri, et Abbas el monachi<br />
sancii slephani una cum suis consorlibus molen<strong>di</strong>ni sui<br />
lerciam parlem . Si uero abas et monachi sancii slephani el sui<br />
consortes sui molen<strong>di</strong>ni suptam su (sic) noluerint facere expensas<br />
isliu s lercie p arlis pro eorum molen<strong>di</strong>no, quod porcelli el con-<br />
sorles eorum eas expensas faciant ila quod si infra celo <strong>di</strong>es<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( »12 )<br />
Abbas cl monachi cl consortes illorum illas expensas eis non red<strong>di</strong>derint.<br />
quod per duplum ipsis inde teneantur. El pontem quem<br />
fecerint super stratam, super lotum de comunibus eorum expensis<br />
ipsum facere debenl el reficere el emendare quandocumque opus<br />
fuerit, ita quod porcelli cum consorlibus suis preter curiam archie<br />
piscopi faciant unam me<strong>di</strong>elalem. El Abas el monachi cum consorlibus<br />
suis aliam me<strong>di</strong>elalem. Simililer Abas el monachi sancii sle<br />
phani el illorum consortes suorum molen<strong>di</strong>norum inferiorum debenl<br />
habere elusam el eam elusam facere super terram sancti slephani.<br />
amodo el consorlum illorum, et eam elusam ex inde debenl emundare<br />
el perpetuo reficere ila quod prenominata molen<strong>di</strong>na superiora<br />
Archiepiscopi et porcellorum non impe<strong>di</strong>antur neque rebochentur.<br />
secundum illam mensuram quam maislri or<strong>di</strong>nauerunt el slaluerunt<br />
in istis molen<strong>di</strong>nis tam superioribus quam in inferioribus inler<br />
Abalem el monachos et suos consorles. cl porcellos el consortes<br />
suos simililer. Si uero aliquid euenerit quod isla superiora molen<strong>di</strong>na<br />
porcellorum el consorlum erunl inpc<strong>di</strong>la el rebocala. cl Alws<br />
sancti slephani el monachi et eorum consorles prenominati sui<br />
molen<strong>di</strong>ni noluerint facere expensas que superius determinale sunl<br />
quod porcelli el sui consorles si uelinl has expensas faciant. El si<br />
Abas el monachi sancii slephani el sui consorles suorum molen<strong>di</strong>norum<br />
Inferiorum Infra ocio <strong>di</strong>es noluerint has expensas illis red<br />
dere. quod porcelli el sui consorles illas expensas habeant per duplum<br />
in molen<strong>di</strong>nis prenominalis Abalis et consorlum ad proprium.<br />
Simililer si porcelli et consorles suorum molen<strong>di</strong>norum noluennl<br />
reficere elusas suorum molen<strong>di</strong>norum el eas emundare, el noluerint<br />
expensas prenominalas facere quas ipsi debent facere et sla-<br />
tuerunl ut supra <strong>di</strong>ctum est in reficiendo elusas cl emundandas d<br />
in faciendo paralas et in capiendo aquas et in aliis expensis quas<br />
ipsi debenl facere, quod abas el monachi sancii slephani el sui<br />
consortes possinl illas expensas facere, ila quod infra ocio <strong>di</strong>es si<br />
porcelli el sui consorles noluerint has expensas reddere quod abas<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 113 )<br />
el monachi sancii slephani et consorles sui habeanl illas expensas<br />
per duplum in molen<strong>di</strong>nis istorimi porcellorum cl consorlum a<br />
me<strong>di</strong>elale strale in super ad proprium. Et illas caduilas quas ho<strong>di</strong>e<br />
habent isla molen<strong>di</strong>na uelera sancii slephani et porcellorum, simili<br />
modo el ineadem mensura debenl habere molen<strong>di</strong>na noua illorum que<br />
ipse Abas cum consorlibus cl Porcelli cum consorlibus modo con-<br />
slru u n l el facilini, el sine reboco. Ila quod si ipsi polerinl adcre-<br />
scere caduilas molen<strong>di</strong>norum quod eas adcrescanl comuniler et<br />
equaliler in islis molen<strong>di</strong>nis. Si uero caduile decrescerint. quod co-<br />
m uniler m inuantur el equaliler decrescant, cl hoc perpetuo fial.<br />
E l ila ut superius relegitur omnia ad inuicem inler se obseruare el<br />
firm um lenere exinde conuenerunt et promiserunl sub pena libra-<br />
rum quinquaginta quam uicissim inler se stipulali fuerunt, ut si<br />
isle parles el consorles inter se omnia ut superius relegilur et determinatum<br />
esl a<strong>di</strong>mpleuerinl. quod peno solidorum mille alteri parli<br />
presici quam habeal altera pars in bonis suis supra nominatarum<br />
parcium . el consorlum. prò qua pena eorum ad inuicem inler se<br />
pignori obligauerunl supra<strong>di</strong>cle parles et consorles abalis et porcellorum<br />
omnium . Ego que supra Alladonna lulrix Amelii filii mei<br />
prò (Ilio meo hoc facio Conscilio et auclorilale Ingonis de uolla et<br />
Anseim i de caphara el Ingonis noxeneii. el Obligo me pro filio meo<br />
quod ipse hanc conuencionem firmam tenebit ul supra relegilur per<br />
petuo. Et Renuncio senatus consulto uelleiano. et Juri hypolbece el<br />
legi iulie. el Ego druda merlonis guarachi. hoc facio pro filia mea<br />
berta, prò qua ego me obligo quod ipsa firmum habebit ut supra<br />
conuenlum est. et Renuncio senatus consulto uelleiano et legi iulie<br />
de pre<strong>di</strong>is et iu ri hypolhece. Sub porlieu Ingonis de uolla feliciter.<br />
Millesim o. Centesimo. Sepluageximo. Inlranle mense Julii. In-<br />
<strong>di</strong>cione n.<br />
Signa m anuum . Domini Vgonis Archiepiscopi, el Maistri Anseimi<br />
prò eius curia procuratoris, et Ingonis de flessa, el Lamberti porci,<br />
el O glerii porci per se el per fraIrem eius Rubaldum. El drude<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
A
( 114)<br />
merlonis guarachi pro tilia cius berla. Nec non el Ahalis Arnal<strong>di</strong><br />
sancii slephani pro conuenlu monaslerii. el AItcdonne pro lilio<br />
Amelio, cl (ìlipi do freddando el silueslri de isa hanc cartulam con-<br />
uencionis fieii ut supra relegilur. Tesles Anselmus de caphara. Ange-<br />
lolus fraler eiu>. Ingo noxencius. Arnaldus de morledo. Oliuerius<br />
de maraxi. Arnaldus de caliniano. Guiberlus de besanio. Bonandus<br />
de besagno.<br />
DE DECIMA DE SIGESTItl.<br />
, In Palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Ido gonlardus. 0 -<br />
bertus cancellai ius. laudauerunl quod Donnus Syrus Januensis Ar-<br />
chiepiscopus deinde habeal cl possideat sine conlra<strong>di</strong>cione omnium<br />
filiorum cone de uezano el omnium personarum per eos. Nomina-<br />
liue lotas decimas, quas ipsi aul aliquis per eos lenenl in plcbegio<br />
sedesti i. el caslalionis. el munegie. aul Vaire. quod neque ab cis<br />
uel aliquo pro eis ulterius conueniatur. Hoc ideo fecerunl. quia<br />
Donnus Archiepiscopus lamenlalus fuil ex his decimis quas iniusle<br />
illos profilebalur lenere. el contra sanclos canones, el conlra apo-<br />
slolicam senlenciam. qui coram ipsis uenienles in iure stare renue-<br />
nml. precise romanam curiam appellando. Quod donnus Archiepiscopus<br />
au<strong>di</strong>ens annuit. Suadendo quatinus se prepararenl cum suis<br />
aduocaloribus sub aposlolicali iu<strong>di</strong>cio ex hac lite senlenliam preccpiuios.<br />
Quod cognila Domini Archiepiscopi professione iu<strong>di</strong>cium<br />
i* • *<br />
uniserunl ad domos eorum regre<strong>di</strong>enles. Tandem consules dc obseruan<strong>di</strong>s<br />
iusliciis domini Archiepiscopi coacli sacramento illos sepe<br />
pei eorum execuloreni cuilauerunt. immo per semelipsos ad iu<strong>di</strong>cium<br />
uenire commonuerunt, specialiter significando quod si non<br />
uemrenl et raciones Archiepiscopi uiderenl. el lanquam prescnles<br />
lu<strong>di</strong>careniur. Quorum igitur perspecta contumacia, quia sanclorum<br />
canonum promulgatone insliluitur rectores ecclesiarum decimas sui<br />
episcopatus debere habere, el pro eorum <strong>di</strong>sposinone in restauratone<br />
ecclesiarum capliuorumque redemptione seu in alimentis ca-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
nonicorum la rg iri. Propterea plurimorum sapientum conscilio freli.<br />
uisisque super hoc plurim is racionibus laudauerunt ut pre<strong>di</strong>ffinilur.<br />
M illesim o, centesimo, quinquagesimo lercio, undecima <strong>di</strong>e mirante<br />
iu lio in<strong>di</strong>cione xv.<br />
Istud esl exem plar sumptum a quadam laude breui cartula seri-<br />
pia. set uerendo ne eius amissione el iura perderentur et scripta,<br />
hoc registro significari iusserunl Consules. Olo iudex. Fredenlio<br />
gonlardus. Jonathas crispinus. laudantes hoc illam uim et auctoritatem<br />
obtinere quam obtinebat exemplum ad quod scriptum fuil.<br />
M illesimo c l v mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione ir.<br />
DE FIDELITATE PORCELLORUM.<br />
Nos Lam berlus porcus, el Ansaldus germani prò rebus libellario<br />
nomine nobis noslrisque fìliis et filiabus noslrisquc here<strong>di</strong>bus ani<br />
cui dederim us, a uobis domino Syro Januensi Archiepiscopo localis.<br />
fidelitatem per nos nostrosque lieredes uobis uestrisque succes<br />
soribus conuenim us facere, el curie ueslre lanquam uasalli fideles<br />
esse, quam fìdelilatem hoc presenti tempore facimus, ac cunctos<br />
res nobis ut pre<strong>di</strong>ffmilum esl libellario nomine locate oblinentes<br />
eandem debere facere promillimus. Testes enim sunl. Donusdei<br />
quondam ile rii filius. Baldoinus de castro. Merlo grassus. Lamberlus<br />
eius filius. Data in capella sancti gregorii. Anno Millesimo c x liii.<br />
mense augusti in<strong>di</strong>cione quinta.<br />
( 115 )<br />
WILIELMO ARNALDO.<br />
I n palatio Dom ini Syri Januensis Archiepiscopi. Dominus Syrus<br />
Archiepiscopus coram uasallis curie aliisque hominibus nomina<br />
quorum inferius leguntur. Inuestiuil Wilielmum Arnaldum de me<br />
<strong>di</strong>etale omnium illarum lerrarum quas Gandulfus dotor tenebat<br />
in Valebona et in monte tazoli et de me<strong>di</strong>elate de paslenis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
8
fazoli el simililer de omnibus illis lerris quas serui ipsius Wilielmi<br />
lenebanlur ullra aquam cl <strong>di</strong>ra aquam fnuanie. exccpla me<strong>di</strong>elale<br />
de pasicnis qua m Dominus Archiepiscopus lenel de uillanis. quas<br />
ipst Wilielmus exinde habeal iure feo<strong>di</strong> ipse cl sui descendenles<br />
teneal. sicul 01 do el consuetudo feo<strong>di</strong> uult. preler de isla me<strong>di</strong>e-<br />
late de paslenis quam Dominus Archiepiscopus in se retinuit. Millesimo<br />
centesimo, quadragesimo Oclauo. infrante mense februarii <strong>di</strong>e<br />
purificationis sancte marie in<strong>di</strong>cione x. El suprascriplus Wilielmus<br />
Arnaldus fecit fidelitatem Archiepiscopo sicul uasallus facil domino.<br />
Testes \\ ilielmus niger. Marinus de porla. Capharus de caschifclon.<br />
Olo iudex. Marchio index. Ingo de uolla. Oberlus cancellarius. Fulco<br />
stiiclus. ^ go iudex. Bonussenior mallonus. Marinus de caslro.<br />
Pelrus iudex.<br />
( liti)<br />
DF, CONTROUERSIA QUE FUIT I.MER ARCHIEPISCOPUM ET TORCELLOS<br />
DE QUADAM PARTE ILLIUS LIBELLARIE QUE FUIT DE ADOLO.<br />
In ecclesia sancii gregorii presenlibus leslibus Marabolo .lordane.<br />
Alberto uicecomile. Guilielmo nepole suo. Oglerio danese. Guilielmo<br />
et Petro custo<strong>di</strong>bus. Alexandro hyconomo. Arbitrantes Boiamonle<br />
de odone. Guilielmus niger. Merlo de caslro laudauerunl ecclesiam<br />
sancti syri ubi preesl Dompnus Syrus dei nulu Januensis Archiepiscopus<br />
deinde habere el possidere sine conlra<strong>di</strong>cione Ansal<strong>di</strong><br />
porci cl Lamberti germanorum, heredumque eorum. Nominaliue<br />
lerram illam que fuil palmi eorum a doli que esl in bisannim.<br />
Cui coherel Ab una parie uia. Ab duabus parlibus terra quam lenent<br />
pei ecclesiam nomine libellario. A quarla parie cluuia cum<br />
molen<strong>di</strong>nis. Infra islas coherenlias laudauerunl ci In Inlegrum.<br />
quod ncque ab eis neque ab aliquo pro eis ullo modo possil conueriiri.<br />
Hoc ideo fecerunt, quoniam conlrouersia fuil inter curiam<br />
hos de hac lerra. que laude curie in iu<strong>di</strong>cio uasallorum curie<br />
debere per uasallos fuil in<strong>di</strong>cala. Idcirco hoc e<strong>di</strong>clo. coni-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
m uni consensu profatos arbitros eligere. qui cl litem au<strong>di</strong>rent, el<br />
u lriu sq u e p arlib u s au<strong>di</strong>lis racionibus quod equum ipsis uiderelur<br />
decernerent. Quo sapienter prudentium uirorum palrocinio plurimum<br />
uentilalo. cognouerunl lerram illam libellariam fuisse, el con-<br />
<strong>di</strong>cioncs quibus prestila fuerat minime obserualas. Nam per pro-<br />
prielatem alienalam fuisse preceperunl. Justissimum igilur fuil. ul<br />
si qua res libellaria per proprietatem tra<strong>di</strong>lur. ecclesie qua atribui-<br />
tur reu erli. et qui laliler acquisieril. uel scienler uen<strong>di</strong>deril ab<br />
oadem lerra p riu a ri.<br />
M illesim o, centesimo, x l i i i i mense seplembris in<strong>di</strong>cione seplima.<br />
D E FO R IT A N IS HOMINIBUS QUI DECIMAM DF.BENT PERSOLUERE<br />
DOMINO ARCHIEPISCOPO.<br />
In capitulo sancii laurenlii. In presenlia consulum de comuni. Videlicet<br />
Idonis gonlar<strong>di</strong>. el Oglerii de guidone, et Guiscar<strong>di</strong>. querimoniam<br />
fecit Alexander hyconomus domini Syri Archiepiscopi de fori-<br />
lanis hom inibus qui nauigabanl cum hominibus noslre ciuilalis. et<br />
nolebant decim am reddere curie. Ynde consules pre<strong>di</strong>eli quesierunl<br />
si posset probare per lesles quod Archiepiscopus unquam eam ha-<br />
buissel. Ipse autem alexander respon<strong>di</strong>t se sufficienter posse. Fecil<br />
aulem uenire gaslal<strong>di</strong>ones. uidelicel ruslicum garilium el oglerium<br />
danisium . et iurauerunt anle consules. Consules uero uisis his le-<br />
slibus preceperunl ul Archiepiscopus decimam unde querimoniam<br />
erat haberet. Et preceperunl centrego ul iret el faceret eam per-<br />
soluere m inistris Archiepiscopi, et ila facium fuit. Testes de hoc. cancellarius<br />
pre<strong>di</strong>ctorum consulum uidelicet Oberlus nasellus. Guilielmus<br />
scriba eorum, el Oglerius de ripa, et Oglerius danisius. el Rusticus<br />
garilio (’ ).<br />
(*) V. C uneo, op. cit. png. 256. Questo lodo, abbenchè privo <strong>di</strong> data, si<br />
riconosce ap p arten ere al H45 , perchè <strong>di</strong> tale anno sono i consoli clic Io<br />
pronunciarono.<br />
( »17 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( M» )<br />
DE DECIMA GALEARUM QUE UEMUiNT DE CUI!SU.<br />
h palacio nono Archiepiscopi. In presenlia consulum. Ollonis<br />
ciiercii. cl Rodoani. el Guilielmi bufferii. Conquestus est Alexander<br />
aduocalus de bonifacio de raufredo. de decima galee sue quam<br />
debebal cuiie Archiepiscopi, que ucncral li onerala de Sicilia. Set<br />
P C ^1Ce^al‘
( H 9 )<br />
ilitui* quia conuenlione paclis legaliler possessionem nascitur. Testes<br />
Baldoinus de ingelfredo. Oglerius danesius. Capharus. Bonus uasallus<br />
manducans salsam . Millesimo c x l v mense nouembris in<strong>di</strong>cione v m .<br />
FILII UGONIS DE BOLGARO.<br />
Ego S yru s Januensis ecclesie Archiepiscopus. presente Alexandro<br />
hyconomo et uolente. loco et habere concedo uobis Nichole. Gan-<br />
dulfo et prò uobis ueslrisque fratribus filiis quondam Vgonis de<br />
bulgaro illud beneficium decime que curie nostre obuenit. ex<br />
parte........................... ( lacuna) filii quondam Ansal<strong>di</strong> de folcoinis<br />
propinquiore (sic) decimam illam curie nostre restitui <strong>di</strong>sposuit,<br />
ea racione ut dum uixero quicquid introitus pro hac decima<br />
affuerit uestre utilitati suscipiatis, mea licentia et auctoritate. Tesles<br />
Oglerius danisius. Oberlus sulpharus. Baldo cauponarius. Arnuisius-<br />
dompni Archiepiscopi camerarius. Michael sub<strong>di</strong>aconus. Actum in<br />
caslro c iu ila lis in palacio feliciter. Millesimo c x l v iii i. mense Julii in<strong>di</strong>cione<br />
X I.<br />
D E I U R A M E N T O C O N S U L A T U S C E L IA N E . APU D SANCTUM ROM liLUM<br />
IN P R E SE N T I A DOMINI ARCHIEPISCOPI ET CURIE SUE FACTO.<br />
-J- Ego electus consul ab hac <strong>di</strong>e in antea usque ad festiuitalem<br />
sancti Andree bona fide et sine fraude in<strong>di</strong>cabo placita inler homines<br />
celiane que aule me facta fuerint. El non <strong>di</strong>millam pro ho<strong>di</strong>o<br />
neque pro amore, neque pro parentela, neque pro precio, quin inde<br />
quam cicius potero iusliciam faciam secundum meum sensum. El<br />
si ille contra quem senlentia data fuerit, ad curiam domini Ar<br />
chiepiscopi apellauerit. in placito quod sit. x l . solidorum uel amplius<br />
infra, x. <strong>di</strong>es post datam sententiam rationes omnes lamentationis el<br />
defensoris scriptas domino Archiepiscopo mandabo. El si ille qui<br />
appellaueril infra, xxx. <strong>di</strong>es ad Curiani non iuerit. nisi insto impe-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 120 )<br />
<strong>di</strong>menio remafiseril. ego sententiam lìrmam habebo. Alque senlen-<br />
lias quas curia de<strong>di</strong>t. uel per lolum meum consulatum dederit<br />
firmas habebo, el ad finem pro ul potero bona fide perducam.<br />
J/oe omnia bona fido sine fraude el malo ingenio obseruabo nisi<br />
quanlum remanserit iuslo impe<strong>di</strong>mento uel obliuione. aul licentia domini<br />
Archiepiscopi.<br />
In presentia domini Syri Archiepiscopi et curie sue. Videlicet<br />
Caphari. Rodoani. Vgonis de bulgaro, et Fulconis stricti, et Alexandri.<br />
fuerunt or<strong>di</strong>nali Consules in sancto Romulo, per preceplum<br />
et uoluntalem pre<strong>di</strong>eli domini Archiepiscopi, et hoc esl sacramentum<br />
quod fecerunt consules qui primo fuerant electi in pre<strong>di</strong>clo consulatu.<br />
et omnes alii qui fuerint post eos sic debenl iurare. Priores<br />
consules fuerunl. Trencherius. et Fulco ioffredus. el Rusticus archi-<br />
<strong>di</strong>aconus, et Oberlus notarius, quos curia elegii.<br />
Ab hac <strong>di</strong>e in anlea usque ad proximam assumptionem sanclo<br />
Marie, et a sancta maria usque ad annum unum, ad honorem dei<br />
et domini Syri archiepiscopi, et loci sancti Romuli. Nos electi con<br />
sules sancti Romuli operabimus, et in anlea prohibimus bona fide<br />
et sine fraude el malo ingenio, ad defendendum et ad saluandum<br />
honorem domini nostri Archiepiscopi, el <strong>di</strong>stricti sancti Romuli, el<br />
de omnibus comunibus rebus nostri loci, ad honorem dei et domini<br />
Syri Januensis Archiepiscopi. Alque canonice sancii laurenlii<br />
Januensis. El si aliquis habitator nostri loci non obe<strong>di</strong>eril prcceplis<br />
nostris, uidelicel domini Archiepiscopi de comunibus rebus nostri<br />
loci, el de placitis, et de introire in compagna, si uocalus fueril. et<br />
infra quindecim <strong>di</strong>es introire noluerit, faciemus inde uin<strong>di</strong>clam in<br />
nostro arbitrio. De lamentationibus uero que ucnerinl anle nos dc<br />
hominibus nostri loci, el de ecclesiis Januensibus. el de Januensibus<br />
hominibus et de illis hominibus de quibus dominus noster Archiepiscopus<br />
nobis preceperil per se aul per suum nuncium aul per<br />
suas litteras, iusliciam secundum nostrum sensum bona fide infra.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 121 )<br />
xx. <strong>di</strong>es a<strong>di</strong>m plebim us postquam reclamalio facla fueril. quanto non<br />
rem anserit iuslo dei impe<strong>di</strong>mento, aul per parabolam reclamaloris.<br />
el si fecerim us collectam aut <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>um pro comuni utilitate nostri<br />
loci, coequabimus in homines 'secundum quod melius cogno-<br />
uerim us sine fraude, de ban<strong>di</strong>s uero de siluis et de pascuis, et de<br />
uineis. dabim us quartam partem misso Archiepiscopi, de reliquis<br />
uero ban<strong>di</strong>s placitorum, et de placitis, de assallis. de furiis, de<br />
rapinis, de hom ici<strong>di</strong>is, de periuriis. et de aliis offensis, et de ripatico.<br />
el de lum bis, el de anchis. el de foderis, et de aliis rebus<br />
que perlinent domino Archiepiscopo, non nos inlromiltemus. nisi<br />
per licentiam domini Archiepiscopi, et si archiepiscopus concesserit<br />
nobis aliquam parlem . illam quam sibi retinuerit bona fide sibi<br />
uel suo misso tribuemus. Et si missus Archiepiscopi aul canonicorum<br />
m issus nobis conqueslus fuerit a<strong>di</strong>uuabimus eum ad recuperandam<br />
iusliciam domini archiepiscopi el canonice nisi per licentiam<br />
eorum remanserit. El quicquid dominus Archiepiscopus de<br />
comunibus negociis Januensium nobis preceperil. per se aut per<br />
suum nuncium . au l per suas lilleras. bona fide sine fraude a<strong>di</strong>mplebim<br />
us. el pre<strong>di</strong>clum sacramentum consulatus ad uenturos consules<br />
faciemus iurare. et non capiemus seruilium ultra denarios, x ii.<br />
de placito quod debeamus iu<strong>di</strong>care. preler quod superius nobis concessum<br />
est. Ilee omnia obseruabimus bona fide sine fraude el malo<br />
ingenio, n isi remanserit per parabolam domini nostri Archiepiscopi.<br />
Anno dominice incarnacionis Millesimo centesimo, x l . ih . in <strong>di</strong>e dom<br />
inico quinto Kalendas iulii (*).<br />
(*) Mei L i b r o d e i G i u r i può leggersi il tenore <strong>di</strong> altri consimili aiti <strong>di</strong> giu<br />
ram ento prestato dai consoli c dagli ufficiali <strong>di</strong> San Remo all’arcivescovo<br />
Ottone il C m aggio 1223 (voi. I. col. 753), ed il 24 febbraio 1230 (ibid. 878);<br />
dai rettori e dal visconte del paese medesimo all’ arcivescovo Giovanni il<br />
20 luglio 1210 (ib id . 9 8 8 ), ed il 2 i febbraio 1241 (ibid. 993).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 122 )<br />
UNDE SUPRA.<br />
i\os populus sancii Romuli, iuramus ab bac <strong>di</strong>e usque ad pro<br />
ximam assumptionem Sancte Marie, et a sancta maria usque ad<br />
annos qualuor. quiequid nobis preceperint sub debilo sacramenti,<br />
de honore domini nostri Syri Januensis Archiepiscopi, et ecclesie<br />
maioris sancii laurenlii et nostri loci, et de comunibus rebus po<br />
puli sancti Romuli, et de uin<strong>di</strong>clis facien<strong>di</strong>s, et de placitis, el sen<br />
tentiis a<strong>di</strong>mplen<strong>di</strong>s, nostris electi consules qui in unoquoque anno<br />
electi fuerinl el iurauerint. sicut inquam nobis preceperint. ul su<br />
pra <strong>di</strong>ctum esl bona fide obseruabimus. furtum ullra denarios, vi.<br />
Januensis monete, aut incen<strong>di</strong>um aul guaslum non faciemus nisi<br />
per parabolam domini nostri Archiepiscopi, aul nostrorum consulum<br />
in <strong>di</strong>strictu sancti Romuli. Rassam uero aul conspirationem aul aliam<br />
compagniam faciemus nisi licentia Januensis Archiepiscopi, H
( 125 )<br />
UNDE SUPRA.<br />
Quando dom inus Archiepiscopus Sanclum Romulum a<strong>di</strong>i, prima<br />
ilice lo lu s p o p ulus Sancii Romuli facil ei fidelilalem. el in aliis temporibus.<br />
sicu t c is iubel. et sicul ipse uull. Et <strong>di</strong>stringit eos ac pla-<br />
c ila l el accipit bandum de eorum olTensis sicut ei placet, tam in<br />
crim in a lib u s oftensis. quam et in aliis placitis, el in omnibus mo<strong>di</strong>s.<br />
E l or<strong>di</strong>nat in pred iclo loco Vicecomiles. el Caslal<strong>di</strong>onos. el consulatus<br />
sic u l ei placet, e l notarios, alque alios or<strong>di</strong>nes, sicul dominus el<br />
comes et sicu t ei placet. Quandocumque uero ua<strong>di</strong>l ad sanctum Rom<br />
ulum bis in anno uel ter aut amplius sicut debet recipi a suis<br />
hom inibus. P rim o <strong>di</strong>e recipitur a caslal<strong>di</strong>onibus mane et sero, et<br />
dant ei secundum quod <strong>di</strong>es ille exigit, et secundum qund uolunlas<br />
eius est omnes expensas cibariorum, et hominibus el equitaturis.<br />
Secundo <strong>di</strong>e recip i debel a premarlinis ea uero consuetu<strong>di</strong>ne similile<br />
r. T e rcia uero <strong>di</strong>e recipitur a polengis similiter. Quarla autem <strong>di</strong>e<br />
recip itu r a ricu lfen gis sim ililer. Totus uero populus sancti Romuli<br />
Ires <strong>di</strong>es co nlinu o s recipit eum sim ililer. Ab hinc in antea quisque<br />
se ruit ei p ro am ore sicul cuique placet.<br />
Canonici uero ecclesie Sancii Syri recipiunt eum cum processione,<br />
quandocum que ib i ua<strong>di</strong>l. el quando ei placet recipiunt eum. el per<br />
lolum <strong>di</strong>em cum loia curia sua uiclualia sibi ministrant C).<br />
DE BRAIDA SANCTI nOMULI.<br />
*J* P la cu il domino Syro .Ianuensi archiepiscopo titulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare V goni belegole. el Joceramo molinario alque illorum per-<br />
(*) I d iritti d e ll’ Arcivescovo ricordati nel presente atto-, si vedono presso<br />
ch e lu tti m en z io n ati nell’ ìnslruiueuto della ven<strong>di</strong>la <strong>di</strong> San Remo e Ceriana<br />
falla d a ll’ a rc iv e sc o v o Giacomo da Va razze il giorno 8 gennaio dell anno 1297<br />
( V. J u r i u m , li. 2 3 1 ).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( « 4 )<br />
pellio here<strong>di</strong>bus, ul facianl molen<strong>di</strong>num unum in insula bona ad<br />
sanctum Romulum. Et ubicumque in ea insula uoluerinl preler<br />
in orto facient domum molen<strong>di</strong>ni, et debel esse factum usque ad<br />
proximum natale domini. Ipsumque debent habere et tenere perpetuo<br />
cum suis here<strong>di</strong>bus iure locacionis et libellarii. Et poterunt<br />
hoc ius locationis curie uendere si tale pretium ah ea quale ab alio<br />
rationabiliter polerint habere. Quod si curia id noluerit comperare,<br />
tunc eis liceat cui uoluerinl uendere dummodo infrascriplum red<strong>di</strong>tum<br />
curie annuatim reddant. Promittit eis domnus Archiepiscopus<br />
nullatenus supra<strong>di</strong>ctum molen<strong>di</strong>num eis uel suis here<strong>di</strong>bus auferre,<br />
aut red<strong>di</strong>tui infrascripto addere, impe<strong>di</strong>tum defendere ab omni<br />
homine. Quibus si conlrafecerit promittit eis penam librarum quinque<br />
denariorum Janue el stare pacto huius libelli. Pro his quidem<br />
omnibus promittunt memorati locatores (localarii) dare omni anno el<br />
consignare curie archiepiscopi in loco sancii Romuli lerciam pai lem<br />
totius mollure que de eo exierit, preler circinum. Cuius lercie me<br />
<strong>di</strong>elalem dabunl omni anno, ad natale domini, alleram me<strong>di</strong>elalem<br />
dabunt ad pascha. Promittunt nullam fraudem in hac Iocacione aul<br />
in fictu adhibere, et corporaliter iuranl ista omnia a<strong>di</strong>mplei o. neque<br />
de ficto minuere ullra solidos duos ncque hos scienter. Quibus si<br />
con Ira fecerint penam librarum quinque Archiepiscopo stipulanti pio<br />
mittunt, el a libello cadere. Actum in camera A rch iep iscopi. Tesles<br />
Oberlus sulferus. Ogerius danisius. Michael <strong>di</strong>aconus. Rainaldus<br />
bucafura. Petrus Rolan<strong>di</strong>. Gandulfus falexan. Wilielmus arisloi. In<br />
quorum presentia inuestiuit eos domnus Archiepiscopus ex pif<br />
<strong>di</strong>cta Iocacione. Millesimo, centesimo, quinquagesimo quinio, secundo<br />
<strong>di</strong>e intrantis iunii. In<strong>di</strong>cione Secunda.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( Wó )<br />
IS T I S U N T QUI D ED ERU N T LIBELLAR1AS ARCHIEPISCOPI SAISCTO STERRANO.<br />
E T NON R E D D U N T RED D ITU S QUOD DEBENT REDDERE CURIE ARCHIEPISCOPI.<br />
C arus g u e rciu s cum parentibus suis. Anselmus filius Rainaltli<br />
ile lip ran d o . et Rubaldus de ualaura cum cognato suo.<br />
Isti dant pensionem.<br />
IS T I S U N T Q U I DEBEN T PENSIONEM REDDERE DOMINO ARCHIEPISCOPO<br />
IN CURIA SANCTI ROMULI.<br />
Heredes p resbiteri martini, de monte de uilla. denarios de papia<br />
antiquos, n.<br />
R icu lfu s cum suis parentibus denarios, u. antiquos.<br />
Paganus de columba, denarios, n. similiter.<br />
O berlus no tarius cum suis parentibus denarium, i. simililer.<br />
P e lru s ru b ald u s cum suis parentibus denarium, i. papiensem.<br />
O berlus ealuus cum suis parenlibus denarium, i. papiensem.<br />
Carloeionus cum suis parenlibus denarium, i. papiensem.<br />
Carbonus alm eradus cum suis parenlibus denarium, i. simililer.<br />
Rom aldus cum suis parentibus denarium, i. simililer.<br />
Petrus falesianus cum suis parenlibus denarium, i. simililer.<br />
C a ren liu s de plano cum suis parenlibus denarium, i.<br />
INiger beuinus cum suis parenlibus denarium, i.<br />
P e lru s ru fu s cum suis parenlibus denarium, i.<br />
G u ilie lm u s dc giso cum suis parenlibus denarium, i.<br />
S lorelle. denarium , i.<br />
Sigeprandus. denarium, i.<br />
C arus g u e rciu s pro uxore sua denarium, i.<br />
Canonici S a n cii Laurenlii pro terra iu<strong>di</strong>censi. denarium, i.<br />
Ile ru m heredes presbiteri martini pro possessione quam adqui-<br />
sierunt ab hom inibus de serrino, denarium i.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 120)<br />
ALIO MODO COMPUTANTUR HIC.<br />
Riculfus denarios, vi.<br />
Palengi denarios, vi.<br />
Rainaldus et marinus denarios, vi.<br />
Falexanus quarlinos grani, m. el denarios, m.<br />
Grillomus denarios, iii.<br />
Marlinus leuci denarios, m.<br />
Heredes presbiteri martini dc monle de uilla denarios, vi.<br />
Slorellus denarios, m.<br />
Nalalones denarios, m.<br />
Jublam denarios, m.<br />
Gualmanus denarios, m.<br />
Sigeprandus denarios. 111.<br />
Frascarolus denarios, m.<br />
Caluomus denarios, m.<br />
Canonici sancii laurenlii de terra iu<strong>di</strong>eensi denarios, ni.<br />
Rainaldus scar cum rolando denarios, m.<br />
Ilem heredes presbiteri marlini de possessione quam acquisici uni<br />
ab hominibus de serrino denarios, ih .<br />
Naulerius qui slat a uinclimilium denarios, h i.<br />
Oberlus notarius cum parenlibus suis denarios, ni.<br />
Niger beuim denarios, in.<br />
Pelrus ruffus denarios, ih.<br />
Wilielmus de giso denarios, h i.<br />
Carus guercius pro uxore denarios, m.<br />
Monachi sancii slephani denarios, ih.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 127 )<br />
DE DECIMA DE MARI.<br />
-J- In palacio Archiepiscopi Januensis. Consules. Opizo sardella.<br />
W ilie lm u s m a rin i. Boamuus odonis. Corsus sismuii<strong>di</strong>. laudauerunt<br />
quod dom nus Archiepiscopus Syrus habeal in bonis primi de ca-<br />
m ugi. quibuscum que uolueril lautum quod ualeal Ires minas grani<br />
uenienlis de S ic ilia sine conlra<strong>di</strong>cione illius, alque omnium per<br />
eum . Quod uero ideo facium esl. quoniam cum re<strong>di</strong>ssel de Sicilia.<br />
nauclerus u n iu s nauis. cpiesiuil ab eo decimam grani quo nauis<br />
cu iu s fuerat nauclerius ueneral honerala pro maiore parie uelul fue-<br />
ral ex anliq u a conslilulione consulaluum el ciuium. ul quecumquc<br />
nauis ueniens de Sicilia pro maiore parie grano honerala. solual<br />
cu rie sue m inam unam grani relali. per unumquemque hominem<br />
in ea uenienlem . exceplis naucleriis. Quam consuetu<strong>di</strong>nem seu con-<br />
slilu lio n e m p red iclu s primus negauil. Ideoque dalis pluribus idoneis<br />
et sufficientibus leslibus. legillimc probauil domnus archiepiscopus.<br />
h u iu sm o d i consuelu<strong>di</strong>em esse anliquilus de nauibus ex Sicilia<br />
u én icn lib u s. Quia igilur nauclerus filerai el uli prelegilur probatum<br />
fu il. u li prelegilur. laudauerunl. Millesimo, centesimo, quinquagesim<br />
o nono. Duodecimo <strong>di</strong>e nouembris. In<strong>di</strong>cionis septime.<br />
DE DECIMA DE MARI.<br />
I n palacio Archiepiscopi Januensis. Consules Wilielmus marini. Boa-<br />
m uns odonis. Corsus sismun<strong>di</strong>. Laudauerunt quod domnus Syrus Januensis<br />
Archiepiscopus habeal tantum in bonis Wilielmi conte quibu-<br />
scum que u o lu e ril quod bene sit ualens duodecim minas salis ue-<br />
nientis de S ar<strong>di</strong>nia. Quod uero ideo factum est. quoniam cum red<br />
isse l de S a rd in ia nauclerus unius nauis sale onerale, conuenit illum<br />
querens m inas tressalis per unumquemque hominem quem in<br />
ea uenerat. . . . ( lacuna) esl anliquilus conslilulum de nauibus re-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 128 )<br />
cuniibus de Sai<strong>di</strong>nia. sale oneralis que solumtl curie sue Ires<br />
ias salis et consignant. exeeplis duobus naucleriis. quibus esl<br />
posilum pi5noia ab suis nauiculariis accipere el curie decimam s i i -<br />
I « ciani solili oi ibidem consignare aporiatam. Quare illum uo-<br />
hanc eonsiitlu<strong>di</strong>nem esse de his fuil confossus, cl insuper<br />
( 129 )<br />
m illo ligno in quo fuil nauclerus, lalamque senlcnliam mandantes<br />
effectui, sic su is missis soluere fecerunl. Et quia ex his sepius<br />
questio c l dubitatio ante Consules emergebat, el inler ciues. ex suo<br />
offilio h u ic re i suam auclorilalem interposuerunt, quam prestare<br />
c iu iu m negociis iuramenlo speciali tenebantur, cognoscentes supra<br />
hoc negocio e l ex hac decima consuetu<strong>di</strong>nem longeuam. cuius non<br />
Ieuis auctoritas esl. cum el tractum longi temporis el ciuium lege<br />
sit approbata, et in mores iam conuersa. uli prelegilur laudauerunl.<br />
M illesim o, centesimo, sexagesimo, lercio, quinio <strong>di</strong>e Januarii. In<strong>di</strong>-<br />
cio nis decim e.<br />
LA U S DF. SALE ADDUCTO DE EUENZA.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules. Oberlus malocellus.<br />
H en ricu s iu dex. Paganus de uolla. Henricus mallonus. laudauerunl<br />
quod Lam b erlu s porcus, el Guilienzonus de gotizo teneantur soluere<br />
domno Ilu g o n i Archiepiscopo el curie sue. quadraginta minas salis<br />
quem red u xeru n t de euenza. El hoc pro decima consueta de nauibus<br />
salem adducentibus pro maiore parte honeris. Quod uero ideo<br />
factum est. quoniam cum de euenza uenissenl in naui honerala<br />
salis, conuenit illo s ex laude consulatuum et consuetu<strong>di</strong>ne curie sue<br />
querens has quadraginta minas salis quem reduxeram, ueluli laudatum<br />
erat e l consuelum de nauibus salem reducentibus. Quibus<br />
coram uocatis. au<strong>di</strong>ta consuetu<strong>di</strong>ne antiqua de his. et lau<strong>di</strong>bus con<br />
sulatuum . de h is sunt eidem in iure confessi. Ideoque illos ex sua<br />
confessione et ralione curie condempnantes. ueluli prelegilur. laud<br />
auerun l. M illesim o, centesimo. Sexagesimo. Sexto. Sextodecimo <strong>di</strong>e<br />
Ja n u a rii. In d icio n e xm.<br />
D E U E F U T A C IO N E TERRE DE CORSI. FACTA CURIE AB WILIELMO SACCO.<br />
C a rlu la fin is e l transactionis alque refulacionis. quam facio ego<br />
W ilie lm u s saccus filius quondam Tholomei. Curie domini Vgonis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 150 )<br />
Januensis Archiepiscopi per eundem Dominum Vgonem Januensem<br />
Archiepiscopum. Qui nomine eiusdem sue Curie hanc Carlulam<br />
transaccionis el finis el refulacionis recepii. Nominaliue de pecia una<br />
terre uacue que est in uilla corsi. Coherel isti pecie lerre de corsi. A<br />
duabus parlibus uidelicel desuper, et de suplus est uia. el esl iu-<br />
sla terram ecclesie Sancti martini de corsi, et si ibi sunt coheren-<br />
tie plus. Ego Wilielmus sacus islam peoiam lerre uacue Curie Domini<br />
Januensis Archiepiscopi concedo et refuto et possessionem cum<br />
dominio trado per eum Archiepiscopum omnia plenum et uacuiim<br />
In Integrum. Equidem ex terra ista de corsi erat con lro u ersia inter<br />
me Wilielmum el curiam Archiepiscopi. Vnde confletor quod<br />
pater meus tholomeus hanc pecia m lerre uen<strong>di</strong><strong>di</strong>l et tra<strong>di</strong><strong>di</strong>t curie<br />
Archiepiscopi. Quapropter ego Wilielmus ex hac terra transac-<br />
cionem el finem el refutationem curie domini Archiepiscopi facio<br />
el amodo in perpetuum curia Archiepiscopi exinde omni tempore<br />
habere et quiete possidere confirmo. Per solidos duodecim dena<br />
riorum Janue. quos solidos duodecim, ego qui supra NV ilielmus<br />
saccus a curia domini Archiepiscopi, pro hac transaccione el fine<br />
me sucepisse confìteor. Et faciat exinde curia A rch iepiscopi ex<br />
hac lerra nomine proprietatis quiequid dominus Archiepiscopus<br />
Vgo el sui successores uoluerinl ad ulililalem curie, sine ima el<br />
meorum heredum conlra<strong>di</strong>ccione. Quod amodo in aliquo tempore E-,o<br />
qui supra Wilielmus sacus uel meus heres. Aul aliqua persona pio<br />
me aduersus curiam Archiepiscopi, neque aliquem pro curia neque<br />
contra dominum Archiepiscopum suosque successores ex lena ista<br />
quolibel modo. Agere uel causari aut requisitionem aliquam faceie<br />
non possimus. Quod si hoc facere presumpserimus penam dupli-<br />
requisicionis inde facte Curie Archiepiscopi componere, per dom inum<br />
Archiepiscopum stipulantem promitto pro curia sua. et inde om nia<br />
Bona mea Curie Archiepiscopi pignori obligo ego Wilielmus. hisu<br />
per lis inde facta non ualeal. Insuper iuro ego Wilielmus saccus<br />
filius quondam Tholomei. Super Sancla dei euangelia Vobis Do-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 1 3 1 )<br />
m ino V goni Jan u cn si Archiepiscopo. Amodo in perpetuimi firmam<br />
tenere hanc finem et Iransaccionem et refutacionem. et conira hoc<br />
quolibet modo non uenire. uel aliquis pro me. In palacio Archiepiscopi<br />
feliciter. Millesimo, centesimo. Septuagesimo Primo. Intranto<br />
Mense Septem bris <strong>di</strong>e vini. In<strong>di</strong>cione mi.<br />
Testes P re sb ile r Guiscardus Archiepiscopi. Presbiler Marlinus sanc<br />
ii V rsic in i. E n ric u s cigala. Bonus uasallus caluus. Bonus Johannes<br />
scribanus. O g le riu s denesius.<br />
C A R T U L A D E O P E R IB U S SERUITIIS E T CONDICIONIBUS. QUE DEBENT FIERI CURIE<br />
A R U B A L D O ROBOANO PRO TERRA QUAM HABET IN UICO MOLACIO.<br />
Ego R ub ald us robainus de uigo molazo. Conuencioncm facio uobis<br />
Dom ino V goni Januensi Archiepiscopo. Alque uobis Maislro An<br />
seim o m in istro uestre curie pro eadem curia ueslra promillo. Quod<br />
a modo in aliq u o tempore Ego Rubaldus robainus non millam aliquem<br />
seruum neque ancillam in lerram quam ego Rubaldus habeo<br />
in uìgo m olacio. neque commillam Alicui seruo uel anelile, neque<br />
alicu i q u i habeal uxorem ancillam. El si aliquem misero in lerram<br />
islam aut a lic u i alio comisero uel posuero preler istas personas seruos<br />
ancillas aut q u i habeat uxorem ancillam in hac terra. Ego Ru-<br />
baldus p ro m illo uobis quod ego saluabo omnes con<strong>di</strong>ciones curie<br />
u eslre et eas reseruabo ueslre curie. Si uero alicui homini libero<br />
q u i non habeal uxorem ancillam hanc lerram de uigo molazo co-<br />
m isero. Ego hoc faciam ita quod omnes con<strong>di</strong>ciones ueslre curie<br />
salue sint. Et ila uobis domino Vgoni Archiepiscopo et Magistro An<br />
selm o pro c u ria per omnia promillo a<strong>di</strong>mplere de lota illa lerra<br />
quam ego R ub ald us robainus habeo in prenominato uigo molazo.<br />
In su p e r iu ro uobis super Sancta dei euangelia, omnia ul supra <strong>di</strong>c-<br />
lum est obseruare bona fide el aliquo modo non conlrafacere. et ita<br />
firm u m teneam in perpetuum el obseruabo. In palacio Archiepi<br />
scopi feliciter. Millesim o, centesimo. Septuagesimo Secundo. Intranle<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 132 )<br />
mense Januarii <strong>di</strong>e vn. In<strong>di</strong>cione quarla. Tesles Holandus ceglo blan-<br />
cus. Girardus gaslaldus molazane. cl Rainaldus curie Archiepiscopi.<br />
CARTOLA TRANSACIONIS ET REFUTACIONIS<br />
FACTA A FILIIS QUONDAM BEIAME DE TERRA SANCTI OLAXII.<br />
Cartula Iransacionis el donaccionis et finis et refutacionis quam faci<br />
mus nos Oliuerius et Rolandus fratres filii quondam Beglani de sanclo<br />
olaxo Curie domini Vgonis Januensis archiepiscopi. Pe*’ eundem dominum<br />
Vgonem Archiepiscopum el uicedominum Maislrum Anselmum<br />
qui nomine curie hanc finem et Iran saccio n em et donacio-<br />
nem el refutacionem receperunt. Nominaliue de omnibus illis lei*<br />
ris quas pater noster Beganus el mater nostra uen<strong>di</strong>derunl cune<br />
domini Archiepiscopi in sanclo laxo et in omnibus aliis locis et per-<br />
linentiis. el ex omnibus racionibus peticionibus req u isicio n ib u s el<br />
accionibus quas nos fratres aliquo modo habemus in istis lerris<br />
sancti olaxi el omnibus aliis locis el perlinenciis ct exilibus, uel no<br />
bis fralribus compelil. uel perlinere polesl. quas terras palei 110<br />
ster et mater nostra curie archiepiscopi in istis uen<strong>di</strong>derunl locis<br />
sancii olaxii el aliis locis et in exilibus el p erlin en ciis. Nos ohuc<br />
rius el Rolandus finem et iransaccionem et donacionem alque ie<br />
fulacionem per omnia facimus. Quod amodo in aliquo te m p o ie nos<br />
uel nostri heredes aut aliqua persona per nos aliquo modo mole<br />
sliam uel requisilionem facere non possumus, conlra curiam Ar<br />
chiepiscopi aul aduersus Archiepiscopum neque conlra suos sue<br />
cessores ex omnibus supranominalis terris, au t con lra aliquem P10<br />
curia. Quod si hoc fecerimus penam dupli requisitionis inde facte<br />
domino Vicedomino Anseimo stipulanti pro curia el eius nomine<br />
promillimus. Vnde omnia bona nostra curie A rch iepiscopi p ig i'011<br />
• _ J<br />
obligamus. Et nostro iuri. el racioni quam habemus in his lei ris<br />
qua nobis compelil renunciamus. et curie remitlimus alque nostro<br />
dono donamus ad proprium, el Insuper lis inde facla ex bis ter-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 133 )<br />
i is non ualeat. Insuper lis inde facta non ualeat (sic). Hoc quidem<br />
facim us nos fratres pro soli<strong>di</strong>s Viginli denariorum. Janue. quos<br />
V ig in ti solid os nos Rolandus el Oliuerius fratres confitemur a curia<br />
dom ini Archiepiscopi Vgonis recepisse, el nobis uicedominus<br />
M aisler A nselm us hos solidos uiginli soluit nomine curie, pro hac<br />
Iransaccione et fine el donacione si plus ualet mea racio. el rem<br />
issione ista. In palacio Archiepiscopi feliciter. Millesimo, centesimo.<br />
Septuagesim o secundo. Exeunle mense februario. In<strong>di</strong>cione. mi. Tesles<br />
presbiter G u iscard u s. Rolandus fraler eius. Albericus curie Archic-<br />
scopi. O bertus de seeslri. Nicola sancti pelri de arena. Lanfraneus<br />
et R ainald us c u rie Archiepiscopi.<br />
D E C A N N E T O Q U O D EST IN BISANNIO IUXTA TERRAM WILIELMI GEORGI!.<br />
Cartula uen<strong>di</strong>cionis sub dupla defensione quam facimus nos Oliueriu<br />
s de m araxi. e l Jacobus atque Wilielmus. fratres filii quondam<br />
boni sen io ris de zinestedo. curie domini Vgonis Januensis Archie-<br />
scopi. et V ob is domino Vgoni Archiepiscopo per uycedominum Mai-<br />
slrum A nselm um q u i nomine curie ueslre Archiepiscopalus ueslri<br />
suscepit. A nobis fralribus. Nominaliue Me<strong>di</strong>elalem Vnius pecie<br />
terre p ro in d iu iso que esl cannetus. et est in besanio. que nobis<br />
fralrib u s obuenit per me<strong>di</strong>um pastenum. Coherel ei. A duabus parlib<br />
u s u ia. A le rcia est flumen besanii. A quarla uero parte est terra<br />
W ilie lm i ie o rg ii. Infra has Coherencias istam me<strong>di</strong>etatem huius pecie<br />
terre canneti pro in<strong>di</strong>uiso que est in besanio. El omne ius el<br />
raciones siue acciones quod et quas nos fratres habemus In hac<br />
pecia terre besanii. Nos fratres Oliuerius de maraxi. el Jacobus atque<br />
G uilielm us. C u rie domini Vgonis Archiepiscopi uen<strong>di</strong>mus et possessionem<br />
cum dominio eidem curie Archiepiscopi per uicedominum<br />
A nselm um trad im u s, qui nomine curie accepii. et possessionem<br />
quam a nobis suscepit et curia habet Archiepiscopi perpetuo habere<br />
confirm am us, faciendum curia el dominus archiepiscopus et<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 134 )<br />
sui successores exinde a presenti <strong>di</strong>e ;ul ulililalem huius curie<br />
quiequid uoluerinl. Nomine proprietatis, sine nostra et heredum<br />
nostrorum conlra<strong>di</strong>cione. omnia In Integrum. Per precium, libra-<br />
rum trium et solidorum quindecim denariorum Janue. Et has<br />
(res libras, el solidos quindecim, a curia confitemur suscepisse, cl<br />
eas \ icedominus Anselmus nomine curie nobis fralribus soluit, el<br />
inde soluti sumus. Ab omni homine defendere el Auclorizare Nos<br />
fratres Oliuerius el Jacobus Alque Wiliemus una cum nostris he<br />
re<strong>di</strong>bus promillimus curie domini Archiepiscopi, et Vobis domino<br />
Ai chiepiscopo ueslrisquc successoribus et c u i ad ulililalem curie dederitis.<br />
Quod si defendere el auclorizare non potuerimus. Aul si aliquo<br />
modo subtrahere quesierimus. in duplum islius uen<strong>di</strong>cionis sicul<br />
erit meliorata Vicedomino Anseimo stipulanti nomine curie ueslre<br />
penam dupli promillimus. Vnde omnia bona nostra curie ueslre<br />
Pignori obligamus et nostro iuri renunciamus. Quoniam carlam<br />
me<strong>di</strong>i pasteni quam ex hac lerra de me<strong>di</strong>o pasleno habebamus cu-<br />
i ie domini Archiepiscopi de<strong>di</strong>mus. In canonica Sancti Laurencii feliciter.<br />
Millesimo, centesimo. Septuagesimo. Secundo. Exeunle Mense<br />
ma<strong>di</strong>i <strong>di</strong>e xi. In<strong>di</strong>cione mi. Testes Presbiler Guiscardus Archiepiscopi.<br />
Vasa Ilus de maduzene. Guido speciarius cognalus eius. Ansaldus dc<br />
a iialdo rizo. Allo de caminada medolici.<br />
ISTE SUNT CONDITIONES QUE FACTE SUNT IN CURIA MEDOLICI.<br />
Ego Alexander Auocalus recordalioncm facio ego de emptionibus<br />
quas ego feci a famulis et famulabus huius curie, pro arch iepisco <br />
palu et ab aliis hominibus qui habebant Iibellarias huius archicpi-<br />
scopalus. uel per se uel emerant ab aliis.<br />
In curia medolici. emi a girardo castaido, lolum hoc quod habebat<br />
in cucullo, a uia ueleri inferius, usque in pulciferam. pro soli<strong>di</strong>s.<br />
x.<br />
Rustica de cerro uxor carli. uen<strong>di</strong><strong>di</strong>l inibi in pro<strong>di</strong>cto cucullo suam<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 135 )<br />
parlem quam habebat cum girardo. a uia ueteri inferius, pro. solid<br />
is. X I I I .<br />
A dalasia co m ilissa ucn<strong>di</strong><strong>di</strong>t mihi lolam suam parlem quam ha-<br />
bebal in su p rad iclo loco. pro. soli<strong>di</strong>s, x.<br />
R ustica p red icla uen<strong>di</strong><strong>di</strong>t mihi quod habebat iuxla figarium gira<br />
rd i castai<strong>di</strong>, a turre auocalorum usque ad uullabinos qui sunl in<br />
capite flg a rii. pro. soli<strong>di</strong>s, v i i i .<br />
M aritala de ce rro cum sorore, uen<strong>di</strong><strong>di</strong>t mihi quod habebat in<br />
p red iclo loco iu x la figarium. solidos, xx. mi.<br />
Italia et p red icla maritata filie alberici de cerro, uen<strong>di</strong>derunl<br />
m ih i hoc quod habebant in uaca mortua. Coherit ei de una parte<br />
le rra ansal<strong>di</strong> de gaio, de alia parte figarium el castellum, de subtus<br />
le rra com unis que <strong>di</strong>citur sub costa, pro. soli<strong>di</strong>s, xxi.<br />
A ltilia de cerro filia carli. uen<strong>di</strong><strong>di</strong>t mihi lotum hoc quod habebat<br />
in pre<strong>di</strong>cto loco, pro soli<strong>di</strong>s, v i i . et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>o.<br />
A ndreas de runco, uen<strong>di</strong><strong>di</strong>t mihi totum hoc quod habebat in pralo<br />
de cantone excepto molen<strong>di</strong>no pro. soli<strong>di</strong>s, xxm.<br />
V asallo s ib ilila lo ri. de<strong>di</strong> solidos, x l . de toto hoc quod habebat in<br />
m edolico.<br />
Socere a lb e rli nasse de<strong>di</strong> solidos, x l . i i . similiter p r o toto hoc quod<br />
in m edolico habebat.<br />
G irard o castaido de<strong>di</strong> solidos, xxx. pro duodecima parte castaneti<br />
quod d ic itu r pastino, subtus uia iuxla guastimi.<br />
H elioni genero maritate solidos, xx. pro uinea quam habebat in<br />
cerro.<br />
Iterum em im us ab hominibus famulis de uico molacio. a loriolo.<br />
et a co nsorlib u s suis, hoc lolum quod habebant in campo de tulio,<br />
pro solid is, xm. el denariis, iiu. In lercia me<strong>di</strong>elalis quam tenebant<br />
per cu riam .<br />
In alio tercierio similiter, solidos, simililer. xm. et denarios, mi.<br />
De<strong>di</strong> g uido ni de casella, pro libellaria quam uen<strong>di</strong>derat in proprietatem<br />
petro de sauorilo et fratri suo. in ualle calda, libras, mi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
D i<strong>di</strong> nepoli Guilielmi de mauro, uidelicel (renderò prò fela nio-<br />
ini dc nuce. et prò hoc quod habebat in ponto cl in medolico<br />
Pro M a r ia archiepiseopatus. libras, xv. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am.<br />
i laufraiico de saporito, libras, ih. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am, pro hoc quod<br />
hakebat plan0 de ^ ^ ^ ^ ^ ^<br />
I Guilielmo maigolioni prò loco suo de medolico qui est in<br />
loco configni libras, .x,. e! solidos, v.<br />
Ilem Guilielmo marglioni prò « a n e lo solidos, xl.<br />
p . . . . ^a*na^ ° cal<strong>di</strong>no prò lerra que fuil olonis bal<strong>di</strong> solidos, xxv.<br />
• us «sal<strong>di</strong> sardene. prò conuentu loci sancii olaxii libras, xv.<br />
I I lìtio Ansal<strong>di</strong> de gazio solidos, xxx. prò lerre conuenlu de<br />
o que fuil de goliza. et ego oberlus sulphur de<strong>di</strong>. x. qui re<br />
manserunt.<br />
( 130 )<br />
fempoic domini Hugonis Archiepiscopi facie fuerunt lice emp<br />
tiones.<br />
e<strong>di</strong>mus filiis et nepotibus Oberli cancellarii libras, cvin. el soli-<br />
°s. L el ^ m*<strong>di</strong>um. pro terra quam tenebat in bisannio. tabule, lxxxx.<br />
ani pro feudo, et prius erant tabule, cl. una el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>a,<br />
e<strong>di</strong>mus Nicole cl ho<strong>di</strong>erne iugalibus libras, m. et solidos, xmi.<br />
P o teua quam tenebant pro libellaria iuxla domocoltam Sancti<br />
Vmcentii.<br />
De<strong>di</strong>mus Johanni ferrario libras, vi. pro lerra libellaria quam le-<br />
ne at pro libellaria iuxta eandem.<br />
De<strong>di</strong>mus corboranno libras, vi. pro decima quam tenebat in feu-<br />
dum in Plebeio uulluri. in celanixi.<br />
De<strong>di</strong>mus anne custo<strong>di</strong>, libras, vm. pro terra iuxla domocoltam<br />
Nancti uiocencii.<br />
De<strong>di</strong>mus Rainerio notario, libras, vi. cl solidos, mi. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um.<br />
computatis his que uen<strong>di</strong>derat ille Rainerius.<br />
Ottoni de calignano solidos, x. pro terra <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>e tabule<br />
quam tenebat prope palatium ad libellariam.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
»<br />
D e<strong>di</strong>m us Anne el Bianco iugalibiis libras, m. et solidos, vi. pro<br />
le rra iu x la domocoltam sancti uincentii.<br />
D e<strong>di</strong>m us Bonedone de guailafolia libras, i. pro lerra quam tene-<br />
bal in n e rui p ro libellaria.<br />
D e<strong>di</strong>m us Erm eline filie Carli libras, m. pro mina una frumenti<br />
quam habebat in molen<strong>di</strong>no periculi.<br />
D e<strong>di</strong>m us Baiamundo de slrupa. libras, iir. el solidos, v. pro terra<br />
quam ib i tenebat.<br />
D e<strong>di</strong>m us caluo pro filia libras, v u i i. pro portione quam filia tenebat<br />
in m olen<strong>di</strong>no domnico.<br />
D e<strong>di</strong>m us O loni de capharo libras, l x . pro quarterio molen<strong>di</strong>ni de<br />
nuce in m edolico. el pro quarlerio molen<strong>di</strong>ni de cerro, el pro sexta<br />
parte u n iu s a lii quarlerii eiusdem molen<strong>di</strong>ni, que omnia lenebal<br />
pro feudo. Sed de<strong>di</strong>l nobis in cambium in loco de boneuelo libratas.<br />
l x . eslim alas. quam lerram nos red<strong>di</strong>mus ei in feudum. et iurauit<br />
fidelitatem .<br />
D e<strong>di</strong>m us Lam berto porco et eius uxori. libras, l x . pro quarlerio<br />
trium q u a rle rio ru m .<br />
D e<strong>di</strong>m us Bonedone et guailafolie. libras, i. el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am, pro eo quod<br />
habebant in molen<strong>di</strong>no de periculo, et lerram quam habebant ab illo<br />
m olen<strong>di</strong>no usque ad ortum Boni martini et in illis perlinenliis.<br />
D e<strong>di</strong>m us Beiam e sancii olaxii. libras, xu. de terra quam tenebat<br />
in m edolico.<br />
D e<strong>di</strong>m us Lamberto porco libras, x. et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>am pro terra quam<br />
habebat in bisanno.<br />
D e<strong>di</strong>m us filio Raifre<strong>di</strong> malsano, libram, i. pro decima quam tenebat.<br />
D e<strong>di</strong>m us filio Strallan<strong>di</strong> libras, xviui. pro terra Sancii petri de<br />
Arena, et p ro trib u s minis et me<strong>di</strong>a (quas) habebat in molen<strong>di</strong>no de<br />
iaro lio p ro feudo.<br />
D e<strong>di</strong>m us Lanfranco brignono libras, x l . pro terra de molazana.<br />
D e<strong>di</strong>m us quibusdam hominibus de auguxi. libram, i. pro peciola<br />
terre iu x la palatium .<br />
( 137 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 138 )<br />
De<strong>di</strong>mus /ilio et nepoti Rustice de emchilese libras, vi. |>ro decima<br />
quam lenebal Caput eimignanum el braxile.<br />
De<strong>di</strong>mus Guilielmo luxio pro decima celiane, libras, xm.<br />
De<strong>di</strong>mus filiabus carentionis. libras, xxiii. pro terra de bisamiio<br />
que fuit famulorum, uidelicet de rustico garilio. et de filus mo-<br />
ronis de domocolla.<br />
Oberlo de<strong>di</strong>mus libras, x. pro conuenlu de lerra que fuil de porcellis.<br />
De<strong>di</strong>mus in domo que fuil de palaria, libras, c. im. el solidos, m.<br />
el denarios 1111.<br />
De<strong>di</strong> capharo pro conuenlu quod mecum habuit libras, x.<br />
De<strong>di</strong> nigroni filio elioni nolasco pro decima quam lenebal pro<br />
feudo in rapalloelin pinoci in celanisi el ubicumque ex ea lenerel.<br />
libras tres, el ipse refulauil eam in manus domini Archiepiscopi.<br />
De<strong>di</strong>t dominus Syrus Archiepiscopus in domo que fuil Guilielmi<br />
Angusliosi qui fuil famulus curie solidos, x. uxori sue. el ipsa<br />
donalionem fecit el refulationem in manus domini Archiepiscopi de<br />
suis rationibus omnibus quas in domo illa q u o cu m q u e modo habebat.<br />
Testes Oglerius danisius. Oberlus sulphur. Rainaldus de pinasca.<br />
Oglerius gobus. Filius brugnoni. Guilielmus.<br />
In curia molaciana. emi a filiis guaita follie fetam unam in 1110<br />
len<strong>di</strong>no subterralo. el aliam fetam in molen<strong>di</strong>no de britisca. P10<br />
libris, xi.<br />
Filiis iohannis de clausura dc bazali. de<strong>di</strong> solidos, xx. de hoc<br />
quod habebant in molen<strong>di</strong>no subterralo.<br />
De<strong>di</strong> eriberlo de Sanclo Syro emiliano solidos, x l . pro lena qua<br />
dam que ibi. uidelicet ad sanctum Syrum, habebat.<br />
In castaneto de casa noua in costa mala, uidelicet uicesiman<br />
parlem lotius, quam parlem oberlus primus de molaciana uen<strong>di</strong><br />
deral ad anselmum cauazam, redemi, solidos, xxx. cl <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um<br />
ah ipso Anseimo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
De<strong>di</strong> bono m arlino de corsi prò lerra quam habebal sublus ec<br />
c le sia li! S an cii M artini. libras v iiii.<br />
De<strong>di</strong> Gandulfo reuello prò sua parie de pasleno de pralo. libras.<br />
v i i.<br />
D e<strong>di</strong> Anselm o cauace prò parie sua de paslino de corsi solidos,<br />
x x x v . et suo f r a lri iuucnali prò sua parie solidos, xxxv. el Alio suo<br />
fr a lri lo lid em p rò sua parie.<br />
De<strong>di</strong> fìliis iohannis cauacie. solidos, xxxv.<br />
Anno dom inice natiuilalis. Millesimo, cenlesimo. quinquagesimo.<br />
T e rlio Kalendas M arlii. In<strong>di</strong>cione duodecima. Constai nos Danium<br />
et Ofizam iugales. Bernardum galani cum bona nata uxore mea.<br />
G uiliam de medolico. atque Pomam fìliam quondam Alberti accepisse<br />
a uobis domino Syro sancle Januensis ecclesie Archiepiscopo,<br />
lib ras denario rum Januensium qualuor. finito pretio pro loia lerra<br />
iu ris nostri quam habemus in uilla medolici. loco ubi <strong>di</strong>citur castellum<br />
. C oherel ei ex duobus lateribus lerra aduocali. Inferius terra rufini<br />
can au arii. S u p e riu s uia publica. Quiequid enim infra has coheren-<br />
lias habem us, tam plenum quam uacuum uobis uen<strong>di</strong>mus et tra<strong>di</strong>m<br />
us alque In Integrum conferimus simul cum ingressibus et exilibus<br />
illiu s et cum toto suo iure et commodo, faciendum exinde a presenti<br />
<strong>di</strong>e q u ie q u id uoluerilis lam uos quam ueslri successores in<br />
sede A rch ie p isco p i Januensis ecclesie nomine proprietario, aut cui<br />
uos dederitis u el habere uoluerilis sine omni nostra heredumque<br />
nostrorum et omnium personarum per nos conlra<strong>di</strong>cione. Ab omni<br />
quoque hom ine prescriptam uen<strong>di</strong>cionem uobis ueslrisque successo<br />
rib u s sem per legillim e defendere et auclorizare per nos et per<br />
heredes nostros promillim us. Quod si minime fecerimus, uel si<br />
subtrahere quesierim us. tunc eam in duplum uobis restituemus,<br />
sicut tunc tem poris ualuerit in loco consimili subnixa slipulacione.<br />
Bona autem nostra que habemus el que adempturi sumus, quisque<br />
pro rata uobis pignori specialiter pro euicione proprietatis obliga<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 110 )<br />
mus. Aduni in camera Archiepiscopi. Testes Rainaldus presbiler<br />
sancii silueslri. Presbiler Otto de serra. Olo lornador de clanica.<br />
Ogerius danisius. Oberlus sulfur. Auundus. Guilielmus clericus de<br />
suaro. In quorum presentia Poma super sancta dei euangelia iu-<br />
rauil. quod presentem uen<strong>di</strong>cionem omni tempore firmam habebit,<br />
et quod faciat inde cartam curie cum fuerit uiginliquinque anno-<br />
rum ad <strong>di</strong>es. xv. postquam sibi fuerit requisita. Quod si nollet attendere<br />
totuni interesse. G.....( lacuna) gaslal<strong>di</strong>o. curie prestare promisil.<br />
Signum....( lacuna) omnium prescriplorum uen<strong>di</strong>lorum qui hanc<br />
carlulam uen<strong>di</strong>cionis fieri rogauerunt el..... ( lacuna) possessionem<br />
corporaliter tra<strong>di</strong>derunt alque dominium, pre<strong>di</strong>clis mulieribus abre-<br />
nunliando specialiter consultui uelleiano ypothece el legi iulie.<br />
Placuit Domno Syro Januensi Archiepiscopo Ululo con<strong>di</strong>cionis locare<br />
in perpetuum Petro rolando et Petro maiori, atque Ar<strong>di</strong>lioni<br />
suuinello. Oberlo bulello. el Bono Johanni odezonis Consulibus Sancti<br />
Romuli. Atque per istos uniuersaliter loti comuni pre<strong>di</strong>eli loci sancii<br />
Romuli, et illorum perpetuo here<strong>di</strong>bus. Vi uno morienle superstes<br />
in partem illius succedat. Nominaliue lerciam parlem unius rnonlis<br />
iuris sui quem in ipso loco sancti Romuli habel. qui uocalur mons<br />
de ualle. Illam siquidem parlem lerciam eiusdem montis que est ad<br />
ilicem uersus buzanam el uersus mare eisdem nominalis locauil.<br />
Quam quidem In Integrum de celero prenominali consules et homines<br />
loci sancti Romuli et sui heredes perpetuo debenl tenere el habere iure<br />
emphileolico. colere quoque eam et meliorare. Quibus etiam promisil<br />
Domnus Syrus Archiepiscopus illam sibi uel suis here<strong>di</strong>bus nulla<br />
tenus auferre, neque re<strong>di</strong>tui infrascripto addere. Et si impe<strong>di</strong>ta illis<br />
fuerit, ipsam legittime ab omni homine defensare. Eamque illis et<br />
suis perpetue here<strong>di</strong>bus quiete iure locacionis habere <strong>di</strong>mittere. Quibus<br />
omnibus si conlra ipse uel sui successores uel etiam ministri sue<br />
curie fecerint, aul si huic pacto contra<strong>di</strong>cere uoluerinl. penam librarum<br />
quinquaginta, memoratis uiris de sanclo Romulo stipulantibus<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 141 )<br />
p ro m isil in bonis que curia habet ad sanctum Romulum. El propter<br />
hoc ea illis p ig n o ri obligauit. el pacto insuper locacionis stabunt.<br />
P ro h is quidem omnibus supra<strong>di</strong>clis rebus promiserunt suprascripti<br />
consules sa n cii Romuli, ipsam parlem terciam montis colere et melio<br />
ra re. e l nu llam fraudem, nullumque dolum in hac Iocacione adhibere.<br />
E l quod ip si el sui perpetuo heredes atque uniuersaliter omnes<br />
hom ines q u i ipsam lerram laborabunt, omni anno dabunt el consignabunt<br />
Dom no Syro Archiepiscopo et suis perpetualiter successorib<br />
u s seu m in istris curie quartam decimam parlem frumenti lotius.<br />
o rd ei et siliginis, alque fabarum que ex ipsa lerra homines<br />
laborantes in ea habuerint. Tolius quoque uini quod inde exierit,<br />
c u rie arch iep isco p i dabunl omni anno el consignabunt octauam<br />
parlem . Que omnia si non a<strong>di</strong>mpleuerinl uli supra legitur, primo<br />
quidem ille uel illi qui non a<strong>di</strong>mpleuerinl. ab iure libelli cadent,<br />
e l partem prom isse pene librarum quinquaginta preslabunl. ceteris<br />
paclo stantibus permanentibus immunibus. Pro quibus Domno Syro<br />
A rchiepiscopo stipulanti penam librarum quinquaginta promiserunt.<br />
Et illi bona sua pignori obligauerunl. ut ad ea curia habeant<br />
regressum , si minus fecerint quam quod supra promillunl.<br />
A clum in cam era Archiepiscopi. Tesles. Guido de laude. Oberlus<br />
sulferus. Anselm us. Gandulfus gotici. Bonus uasallus caput galli.<br />
Magister p e lru s placenlinus. In quorum presentia professus est Domnus<br />
S y ru s Archiepiscopus se suscepisse a supra<strong>di</strong>clis consulibus pro<br />
se ruilio h u iu s re i libras denariorum Janue quinquaginta. Millesimo,<br />
centesimo. Quinquagesimo, quarlo. Secundo <strong>di</strong>e intrantis augusti<br />
in<strong>di</strong>cione p rim a .<br />
( Q u i cadrebbe il foglio 7 4 -°, il quale manca nell’ originale. Segue<br />
i l 7 3 .° co lla continuazione d i un libello enfìteutico.)<br />
cedat ( succedat) Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubeatis. petimus res<br />
iu ris ecclesie uestre sancii Syri qui posila esl in uilla....(lacuna) propc<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 1 4 2 )<br />
fluuio uesano. Hoc sunl aliquanti licclis cl cannelis. al(]iie salelis.<br />
fines uero de iam<strong>di</strong>clis rebus ab uno latere uia publica que pergit<br />
pio costei, ab alio latere line maceria de terra leoni magistro, de<br />
supeiioii capile line uia que pergit a lontana, antepositis rebus el<br />
saleclis i olino cogo. el rebus iohanni presbilero. de subtcriori capite<br />
usque in maceria. Infra iam <strong>di</strong>clas fines omnia el in omnibus<br />
plenum et uacuum ex integrum, petimus anteposila porciuncula<br />
que in pi e<strong>di</strong>clo canneto ingo famuli sancii Syri anlea lenuit una<br />
cum exitu suo. El non habeamus potestatem uenundarc nec alienare<br />
nisi ad famulo Sancti Syri domnicati. Ila lanien ut inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum exinde<br />
pensionem denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus<br />
suprascripias res meliorare el colere, el pensionem ecclesie ueslre<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum inferre.<br />
Quod si minime fecerimus, de quo superius repromillimus. lune<br />
liceat uos uel successores ueslros in suprascripias res inlroire. cl<br />
cui uoluerilis dare in ueslra sit poleslale. Post obilum nostrum uel<br />
filiis nostris in ius et dominium ecclesie ueslre reuerlalur cuius<br />
est proprietas. Vnde sic placet hec pelicio noslra et hunc libellum<br />
scriptum et manus ueslra firmatimi nobis contradere iubealis. el<br />
«<strong>di</strong>ud simile a nobis facium uel a testibus roboratum uobis pro<br />
munimine sancte ecclesie ueslre tra<strong>di</strong><strong>di</strong>mus conseruandum. Facio<br />
pelilorio mense decembrio in<strong>di</strong>cione. v. Regnante domino nostro<br />
enrico. anno, m (*). in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
T Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
I.N' palacio Januensis Archiepiscopi. Consules. Wilielmus lusius.<br />
Bonus uasallus de odone. Oglerius uenlus. Vgo iudex laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim et auctoritatem obtinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunt quia libelli<br />
(*) Di Gf>sù Cristo 1006.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 1 # )<br />
is li e ran l sc rip ti in <strong>di</strong>uersis cartulis inucterali penilusque desimeli.<br />
S ei ut ne h o ru m amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique lib ellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au d itis, n il hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
M illesim o c xliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
UINDE SUPRA.<br />
C vm Cum Polo defensionem sacro sancte Januensis ecclesie, ubi<br />
p reesl dom nus Johannes episcopus. Vii nobis iohannes. ingo. alque<br />
g u ib e rlo germ anis el filiis nostris masculinis in duas <strong>di</strong>uisiones. leo<br />
et ildeprando. in lercia <strong>di</strong>uisione. una cum filiis nostris masculinis.<br />
E l si unus ex nobis sine herede mortuus fuerit, unus alterius succedat.<br />
T itulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie<br />
u eslre S a n cii Syri, qui posile sunl in fundo uesano. locus ubi<br />
d ic ilu r m olaciana. id sunl casis, uineis. ficetis, cannetis, salelis. casla-<br />
n e lis. o liu e lis. roborelis. campis, siluis el pascuis. Fines uero de<br />
p red iclis reb us de uno lalere fine seue de pradello. descendente pro<br />
cosla. usque in fluuio de uesano. de alio latere fine lerra de iohannes<br />
cogo. E l fine seuale de persego. el Fine canneto domnicalo. descen-<br />
denle in uesano fluuio. de superiore capite fine uia qui pergit a pradello.<br />
dc su b lerio re capite fine fluuio uesano. Infra iam <strong>di</strong>ctas fines<br />
omnia plenum et uacuum. anteposila uinea quam tenuil rufino cogo.<br />
Coherenlias uero de omnibus suprascriplis rebus fine fonlana co-<br />
uerclala. el uia publica, el uinea domnicala. el fine pralo de cornale.<br />
et caslanelo domnico. el poio de sala et cosla de legimare. el<br />
fine clarelo . et fine fluuio uesano. el fine laco draconario. Infra<br />
iam <strong>di</strong>ctas coherenlias lanium pelimus quanlum pro nobis con-<br />
langit in le r fratres el consortes nostros, una cum exitu earum.<br />
Iterum petim us casis el rebus iuris ecclesie ueslre que posile sunt<br />
in salino, om nia et in omnibus, el in uico molacio et in caslasna<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( I** )<br />
grossa, et in serra niezana. el in buzalla. el in ilice, el in cosla<br />
nostra. Omnia me<strong>di</strong>elale de quanlum anlea tenuit lusido et ursualdo.<br />
una cum exitu suo. In Integrum.<br />
(Qui termina il foglio 7 5 .° Segue il 7 G.°, il quale però non concorda<br />
col contenuto nel precedente. Trovasi in esso riportata la<br />
continuazione <strong>di</strong> altro libello cnfiteulico.)<br />
uero de ipsa lerra. el de super zucaro usque in cornale dulciano descendente<br />
in fossado crosso, et de subtus usque in fontana. Infra<br />
istas fines sic petimus plenum et uacuum. una cum exitu suo. Simililer<br />
pelimus terra iuris ecclesie ueslre Sancii Syri ubi <strong>di</strong>citur<br />
poio. quam anle lenuil arigio auio nostro, el lupo fralres germani,<br />
filii auzinioni. id esl castaneto, ficetis. Fines uero de iam<strong>di</strong>cta lerra<br />
fine pino usque in ponticello, de subtus prato domnico. ab alio latere<br />
fine cosla de luimare. descendcnte in fossato de glarelo. infra<br />
istas fines omnia ista sic petimus, plenum el uacuum. el ubicumque<br />
de ipsa sorle inuenta fueril una cum exitu suo. Et petimus<br />
in bauali uinea ubi nominatur castaneto. Et non habeamus licentiam<br />
nec potestatem uenundare. nec alienare, nisi in famulis de isla<br />
ecclesia. Ila tamen ut inferamus uobis uel successoribus ueslris<br />
exinde pensionem per unumquemque annum denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus<br />
in dei nomine alque promillimus islas res laborare el excolere,<br />
el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per<br />
unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo<br />
superius repromittimus, in iam suprascripias res introire el cui<br />
uoluerilis dare in ueslra sit potestate. Post obilum nostrum uel<br />
filiis nostris in ius et dominium sancte ecclesie ueslre reuerlalur<br />
cuius esl proprietas. Vnde sic placet hec pelicio nostra duobus<br />
libellis scriptum unum manibus ueslris firmatum a nobis contradere<br />
iubeatis. el alium similem a nobis factum uel a testibus roboratum<br />
uobis pro numine (munimine) sancte ecclesie uestre tra<strong>di</strong>mus conser-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 145 )<br />
uandum. Facio pelilorio mense februarii In<strong>di</strong>cione nona. Imperante<br />
domino nostro otto, et ilem otio filio eius in ilalia anno(’)... (lacuna)<br />
in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Tehodulfus episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
L IB E L L U S JOIIAMSIS BOSONIS DE MONTE ET GIRARDI DE MORTE<br />
CUM SUIS CONSORTIBUS.<br />
C v m Cum Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest dom nus Oberlus episcopus. V ii nobis mainardo el giso. una cum<br />
uxo re et filiis m asculinis, et si unus ex nobis sine herede morluus<br />
fu e ril. unus a lteri succedat, tilulo con<strong>di</strong>cionis Iocacione (locare) nobis<br />
iubealis. pelim u s res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri qui posila est<br />
in u illa m olaciana locus ubi <strong>di</strong>citur a lo monte, id sunt casis, uineis.<br />
ficetis, saleclis. castanetis, roboretis, pratis, campis, siluis, el pascuis.<br />
Fines uero de islis rebus de superiori capite fine gradale.<br />
et fine fossado de libellaria de brazamonle. De una parle fos-<br />
sado q u i u a d il in supra<strong>di</strong>clo monte el terra de madelberlo. et filii<br />
de presbitero uenerioso. de subtus uia publica. Infra istas fines et<br />
coherencias om nia petimus et plenum cl uacuum. quanlum anlea<br />
tenuit m adelberlus filius bruningi. in quarta <strong>di</strong>uisione. Iterum pelim<br />
us in isto m onle campis et uineis in loco qui nominatur ualle<br />
castanetis, tantum pelimus in islis lerraloriis quanlum anlea tenuil<br />
m adelberlo cum filie sue quod nobis obuenit per carlulam comp<br />
aratio nis de isto madelberlo de campo domnico una cum exitu<br />
suo. Et petim us in alpe de creto campis et pratis, quod nobis<br />
obuenit de isto bruningo. el de madelberlo uel filie sue. fines<br />
uero de is lis cam pis uel pratis, de superiori capite monte finale,<br />
de una parte fin ii terra et liuellaria de pelro de uacarile. de<br />
alia p arle descendenle in la todana. el fine pralo domnicalo. Infra<br />
(*) Di Gesù Cristo 966.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( i 46 )<br />
islas fines omnia pelimus quanlum antea tenuit suprascriptus bru-<br />
ningo uel madelberlo una cum exitus earum. Similiter petimus in<br />
bargali castanetis, quantum petimus in isto loco quanlum anlea le-<br />
nuit madelberlo (ilio bruningi de Io monte, el isle madelberlo uel<br />
filie sue de campo domnico una cum exilu suo. Iterum pelimus in<br />
uilla molaciana in loco ubi <strong>di</strong>citur casa me<strong>di</strong>ana, id sunt casis, uineis.<br />
ficetis, salelis. castanetis, campis el pascuis. Fines uero de islis<br />
rebus, de super terra filii presbitero uenerioso. et madelberlo.<br />
de subtus lerra de iohanne gaslaldo. infra islas fines el coherenlias<br />
pelimus plenum et uacuum una cum exilu suo. Ilerum pelimus<br />
in ea libellaria in loco qui nominalur panigaie omnia me<strong>di</strong>etate,<br />
de uno latere pelra asinaria descendenle in libellaria de Io monle.<br />
et de brazamonle. el de lo poio. ascendente de super costa de Io<br />
clapedo. usque in pralo de currado. descendenle in cosla de laua-<br />
gl°. et fine libellaria de iohanne flacca pane, id sunl. casis, uineis.<br />
castanetis, ficetis, salelis. campis, gerbis. omnia el in omnibus plenum<br />
el uacuum suprascripla me<strong>di</strong>elate in integrum. Pelimus in<br />
Sanclo Sylo emiliano pecia una de terra que mihi obuenit pro<br />
carlulis comparationis de benza filia conizonis. in fonlanio pecias<br />
duas de terra. Iterum pelimus decimam de omnia mea libellaria,<br />
et decimas de filii iohannis florello de crelo. et pelimus campo<br />
domnicato de crelo. El non habeamus poleslalem uenundare nec<br />
alienare nisi in famulis Sancti Syri. Ila tamen ul inferamus uobis<br />
uel successoribus ueslris exinde pensionem per unumquemque annum.<br />
denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in<br />
islis rebus introire et meliorare, el excolere, et pensionem ecclesie<br />
uobis uel successoribus ueslris ecclesie ueslre (sic) inferre per unumquemque<br />
annum. Quod si minime fecerimus de quo superius repromittimus.<br />
tunc liceat uos uel successores uestri in islis rebus<br />
introire et cui uoluerilis dare in ueslra sit poteslale. Post obilum<br />
nostrum uel filiis nostris in ius et dominium sancte ecclesie ueslre<br />
reuerlaiur cuius est proprietas. Ynde sic placet hec pelicio<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 147 )<br />
nostra, hunc libellum scriptum et manibus ueslris firmalum nobis<br />
contradere iubealis. et alium similem a nobis factum uel a testibus<br />
roboratum uobis pro munimine ecclesie sancte tra<strong>di</strong>mus conseruan-<br />
durn. Facto petitorio mense augusti Anno ab incarnacene domini<br />
nostri ihesu c h ris li Millesimo, sexagesimo, v. in<strong>di</strong>cione. xm (*). feliciter.<br />
i* O berlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIBELLUS BONI IOHANNIS DE CAMPO DOMNICO<br />
CUM SUIS CONSOBTIBLS.<br />
C vm Cum Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domnus conradus episcopus, uti nobis malberlo et berizo<br />
presb iler cum filiis suis masculinis, et si unus ex nobis sine herede<br />
m ortuus fuerit, unus alteri succedat. Titulo con<strong>di</strong>cionis locacionis<br />
( locare) nobis iubealis pelimus terras iuris ecclesie ueslre Sancii<br />
S y ri que posita est in ualle uesano. locus ubi <strong>di</strong>citur campo domnico.<br />
De su p e rio ri capite uia publica, de uno latere lerra de iohanne<br />
flacca pane usque in ilice et in prada teda descendenle pro costa<br />
usque in fontana couerclada de sublus uia publica, que pergit a<br />
fossado de olicelo. Iterum pelimus pecia una de lerra in nusigla et<br />
pralo. De su p erio ri capite uia publica descendenle in fossato de<br />
serra m eri<strong>di</strong>ana. Ab alio latere cosla de riuaria. et pecia una de<br />
terra pralo in uia noua. ab uno latere lerra de leo de ualle. descendenle<br />
pro cosla usque in lauaglo de portili, descendenle in sen-<br />
terio q u i pergit a libellaria de leo de Ia ualle. El pelimus pecia una<br />
de terra in zucaro. pro cosla usque in uacariciola. infra isla libella<br />
ria omnia et in omnibus plenum el uacuum in integrum. Et pe<br />
tim us m olen<strong>di</strong>num cum aqueductu suo in ualle uesano ubi <strong>di</strong>citur<br />
zam bazaro. fines uero de isto molen<strong>di</strong>no de superiori capite fine petra<br />
(*) A nno 10G4 , giusta it computo com une; e in<strong>di</strong>zione 2 .a cesarea.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
10
( 148 )<br />
rubea descendenle per me<strong>di</strong>elalem de cosla usque in laco lugasco.<br />
de alio capile fine capul de rupinala usque in fossado qui pergit in<br />
olicedo descendenle usque in rumalo, usque in insula lugasca. Et<br />
pelimus lerciam porcionem de manso uno in molaciana locus ubi <strong>di</strong>-<br />
cilur poio. quanlum anlea lenuil auio meo madelberlo omnia el in<br />
omnibus plenum et uacuum in integrum. El omnia mea libellaria,<br />
quanlum anlea tenuit madelberlo auio meo una cum exitis earum.<br />
Ila tamen ut inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde<br />
pensionem per unumquemque annum denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine atque promillimus istas res meliorare et colere, el pensionem<br />
per unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromittimus, tunc liceat uos uel successores<br />
ueslri in suprascripla re introire, et cui uoluerilis dare in uestra<br />
sil poteslate. Posi obitum nostrum uel filiorum nostrorum in<br />
ius el dominium ecclesie reuerlalur cuius est proprietas. Facio petitorio<br />
mense iulii in<strong>di</strong>cione. xv. Imperanle domino enrico in ilalia<br />
anno primo O. In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
f Conradus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
(Qui ha fine il foglio 7 7 .° del Co<strong>di</strong>ce. Segue il 7 8 .°, colla pro<br />
secuzione <strong>di</strong> altro libello enfiteulico).<br />
sunt uineis. caslanelis. roborelis. salelis. siluis el pascuis. El petimus<br />
nos molen<strong>di</strong>no simul cum aqua duclu suo in molaciana idesl<br />
una me<strong>di</strong>elale prope fluuio uesano ubi <strong>di</strong>citur insola de laco draconario<br />
una cum exitu suo. Non habeamus poleslalem suprascri'<br />
plis rebus uenundare nisi in famulis domnicati sancii Syri. seu<br />
pelimus lerra el uinea me<strong>di</strong>elale ubi nominalur caslanea bona,<br />
quanlum ibidem tenuil molaciano. El dum aduixerinl leo el madelberlo.<br />
omnia in eorum sint poleslate. Ila (amen ul inferamus uobis<br />
(*) Di Gesù Cristo tOiC.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( H 9 )<br />
uel successoribus ueslris per unumquemque annum exinde pensionem<br />
d e n a r......... ( lacuna) Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillim<br />
u s su p rasc rip lis rebus laborare, el pensionem ecclesie ueslre<br />
uobis uel successoribus ueslris inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo su p e riu s repromillimus. tunc liceal uos uel successores<br />
ecclesie u eslre in suprascriplis rebus inlroire. el cui uoluerilis dare<br />
in ueslra s ii poleslale. Posi obilum noslrum uel filiis noslris in ius<br />
el dom inium sancle ecclesie ueslre reuerlalur cuius esl propriefas.<br />
Vnde sic placet hec pelicio nostra ut hec libellum scriptum et<br />
m anus u eslra firmalum nobis contradere iubealis et aliud simile<br />
a nobis factum uel a leslibus roboralum uobis pro munimine sancle<br />
ecclesie u eslre tra<strong>di</strong><strong>di</strong>mus conseruandum. Facto pelilorio mense<br />
ia n u a rii in<strong>di</strong>cione. xv. Anno ab incarnacione domini nongentesimo<br />
octoagesimo seplim o. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. O glerius uenlus. Vgo iudex. Guilielmus lusius. laudauerunl<br />
hoc exem plum eam uim et auctoritatem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl. quia libelli<br />
is li eranl s c rip li in <strong>di</strong>uersis carlulis inuelerali penilusque destructi.<br />
Set u l ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum obtinenti illum peliuere. Is igitur consulibus datis,<br />
libellum oslensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>tis, n il hic auclum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
M illesim o cxluii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
UNDE SUPRA.<br />
C v m Cum Peto defensionem sacro sancle ianuensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus iohannes episcopus V ii nobis iohannes clericus ingo<br />
alque guibertus germanis, famuli Sancti Syri, cum filiis illorum<br />
m a scu lis in duas <strong>di</strong>uisiones. leo cum filiis suis masculis et iohannes<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
cum germanis suis masculis qui de ildeprando nati fuerinl. et tiliis<br />
eorum masculinis, in lercia <strong>di</strong>tlisione. et si unus ex nobis sine<br />
herede mortuus fuerit, unus alterius succedere debeamus. Titulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. petimus res iuris ecclesie ueslre<br />
Sancti Syri que posite sunt in fundo uesano. locus ubi <strong>di</strong>citur molaciana.<br />
id sunl casis, uineis. ficetis, caslanclis. salelis. pratis, cannetis.<br />
oliuelis. roboretis, campis et pascuis, fines uero de pre<strong>di</strong>clis<br />
rebus da uno lalere fine seue de pradello descendenle pro costa,<br />
usque in fluuio uesano. da alio latere fine lerra de iohanne cogo,<br />
et fine seuale de persico et fine canneto domnicalo. descendenle m<br />
fluuio uesano. de superiore capite fine uia que pergit a pradello.<br />
de subleriore capile fine fluuio uesano. Infra iam <strong>di</strong>ctas fines omnia<br />
plenum et uacuum. anteposita uinea que fuit de rutino cogo.<br />
Coherenlias uero de omnibus suprascriplis rebus, fine fontana coucr-<br />
clala. el uia publica, et uinea domnicala. el fine prato de cornale,<br />
et caslanelo domnico. el poio de sale, cl cosla de luimare. et fine<br />
glareto. et fine fluuio uesano. el fine laco draconario. Infra iam<br />
<strong>di</strong>clas coherenlias tantum petimus quanlum nobis conlangit miei<br />
fratres el consorles noslros. una cum exitus earum. El petimus<br />
nos molen<strong>di</strong>no cum aqua ductu suo. id est una me<strong>di</strong>elale piop
H onoralus de bauali.<br />
Johannes de maglolo.<br />
M arlinus carlim annus.<br />
( )<br />
DE CURIA MEDOLI. CAPUT. Vili.<br />
Ile c su n l nomina illorum famulorum qui fidelitatem Januensi Archiepiscopo<br />
fecerunt, de curia medolici. el de curia sancii petri de<br />
arena, et de c u ria sancii michaelis de lauania que esl prope gra-<br />
ueliam . nom ine famulatus, aut per se qui sunt famuli, aul prò ilio-<br />
rum u xo rib u s que sunl famule, et pro terris ipsius curie quas tenere<br />
uidentur.<br />
HEC S U N T NOMINA FAMULOhUM DE MEDOLICO. CAPUT. Vili.<br />
G irard us gaslaldus cum fìliis suis.<br />
Andreas de runco eius cognatus, et fìlius eius.<br />
Baldus de morella, el cognatus eius iohannes pro uxore. cl Guilielm<br />
us cognatus eius prò uxore.<br />
A lbertus de morella prò uxore.<br />
A llus de po<strong>di</strong>o, prò uxore.<br />
O berlus de lirricio . cum tribus suis fratribus.<br />
. . . ismo de cerro. el Donatus de cerro.<br />
O berlus rufus. el otto fìlius eius.<br />
Odo de ficario el fratres eius.<br />
Baldus de ponte.<br />
Ansaldus de cauanna.<br />
B ernard us de cauanna.<br />
Anselm us de cosla cum fralribus suis.<br />
Bonus iohannes de porcile.<br />
O glerius de gazio.<br />
V asallus de mazana prò uxore.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Falauello pro uxore.<br />
Guido cuzola.<br />
Ipipinus el fìlius eius.<br />
Johannes Iraifer de ponle.<br />
Fricans denles prò uxore.<br />
Piollus prò uxore.<br />
Gerardus de sanclo laxo, cum filiis suis omnibus, cl nepoles eius<br />
belliano el irrsXirffliTgm lìélnd.<br />
•Iohannes fìlius lede de galliano.<br />
Olo. el Guilielmus.<br />
HOC EST DECRETUM QUOD ARCHIEPISCOPUS FECIT<br />
CUM CURIA SUA IN MEDOLICO.<br />
Omnes isli supra<strong>di</strong>cii dc curia medolici iurauerunl in presenlia<br />
domini Syri Archiepiscopi quod non uenderenl lerras. nec Iibella-<br />
rias. neque molen<strong>di</strong>na, alicui persone, nisi unus ad allerum de famulis.<br />
el per eius licenliam. In presenlia consulum, uidelicel zeba,<br />
el Olio guercius. el Guilielmus pezullo (’).<br />
Tesles. Capharus. Bonus uasallus capul galli. Oglerius danisius.<br />
et Alexander, el alii plures. In curia medolici.<br />
HEC SUNT NOMINA FAMULORUM DE CURIA SANCTI PEI RI.<br />
Andreas balbus<br />
Marchio frater eius.<br />
Fulco.<br />
Haimundus<br />
Amicus.<br />
( 1 5 2 )<br />
( ) C o sto ro ten evan o il C on solato dei Placiti nel 1142.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 133 )<br />
HEC S U N T NOMINA FAMULORUM DE CURIA SANCTI MICHAELIS<br />
DE LAUANIA. CAPUT. X.<br />
Johannes fledemarius et filii eius. ini.<br />
R am osinus cum filio suo.<br />
D om inicus.<br />
Johannes cum filio suo.<br />
L o p erlu s cum nepole suo.<br />
O jiu eriu s cum filio suo.<br />
Petrus de oliua prò uxore cuin filiis suis. mi.<br />
Razo et consanguineus eius iohannes.<br />
HEC S U N T NOMINA FAMULORUM DE CURIA NERUI. CAPUT. X.<br />
G uilielm us de uullurasco el fraler eius uasallus.<br />
F ilii uitalis de oliua. guilielmus el Oberlus. et Pelrus. et Marin<br />
u s.<br />
Anselm us de oliua cum filiis suis.<br />
F ilii Irab u ch i. Andreas el Oglerius et Vrsus.<br />
F ilii m a rlin i cauedurni. Alda et Guilica.<br />
F ilii bone noclis. Eriberlus. Marlinus el iohannes.<br />
Johannes pisanus cum filiis suis.<br />
Albertus lingua cum nepotibus suis.<br />
M anfredus de lo ri et nepoles eius.<br />
F ilii m artini de lurri. fulco et bellaobrunus.<br />
F ilii u icin i. Oberlus. Guilielmus. Otto et guilia.<br />
G uilielm us de fossato cum filiis suis.<br />
Johannes de palma, et Johannes bullo, et Alda cazola.<br />
A nsaldus de puleo. et fìlius eius Rubaldus.<br />
R ubaldus de ysola et sorores eius. el Guilia consanguinea eorum.<br />
M arinus de fabrica cum filiis suis.<br />
-r<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Bonus infans de fabrica.<br />
Lanfraneus rezanus el guilielmus fraler eius.<br />
Roglcrius et sorores eius.<br />
Caracosa el bona uida fraler eius.<br />
Pelrus larega cum sororibus suis.<br />
Faciolus cum sororibus suis.<br />
Marlinus de uicanieo.<br />
Oberlus caturellus.<br />
Oberlus de prado. el bonus segnor fraler eius.<br />
* *’n° ua dercogna. et iohannes budusco cum fralre suo.<br />
11 a in foco cum sorore et cum nepotibus suis.<br />
IL U S F A SIlL IS QUI IN IANUENSI ClllTATE IIABITAIVT CAPUT. XII.<br />
c sunl nomina illorum famulorum qui in ciuilale Januensi ha-<br />
qui sunt famuli prò se siue pro uxoribus suis. et fidclila-<br />
em dorn‘no archiepiscopo fecerunl.<br />
o erius fìlius amici sclaracor. et palruus eius primelus. el bonus<br />
iohannes de domocolla.<br />
fuerunt qui descenderunt de morone de domoculta.<br />
ISTI SUA’T fAMULI DE JUOLACIAKA QUI HABITANT IN CfUITATE.<br />
ET FECERUNT SACRAMENTUM FIDELITATIS SICUTI ILLI QUI IN UILLIS HABITANT.<br />
Gandulfus daranus de tracosta.<br />
Guilielmus caput ebrioli.<br />
-Iohannes de comunisi.<br />
•Iohannes primus de sanclo Syro.<br />
- Oberlus lassus.<br />
Johannes maxelladrus.<br />
Oberlus scudarius pro uxore.<br />
Gandulfus pelo de lupo.<br />
( 1 5 4 . )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 15» )<br />
DE 0 B E R T 0 DE SUARO.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi in castro, in presenlia domni<br />
S y ri arch iepisco pi, el bonorum hominum, uenil oberlus rufus de suaro<br />
cum filiis suis. et fecit confessionem anle lolam curiam, quod ipse<br />
fidelilatem fecerat a tempore dompni airal<strong>di</strong> episcopi omnibus episcopis<br />
q u i post eum fuerunt, et ipsi domino Syro. ipse uidelicet<br />
oberlus ru fu s cum filio suo qui ollobonus nominatur, idcirco quia<br />
fam ulus prefale curie esl. el quod lenel libellaria pre<strong>di</strong>cle curie, lolum<br />
hoc quod lenel in loco qui <strong>di</strong>citur suaro. el in molen<strong>di</strong>no bi-<br />
nello. et in perlinenliis curie medolici. et confessus esl quod fecerat<br />
fidelitatem , per se et per nepoles suos. el per lolam domum<br />
suam . el filii eius uidelicet olricus el iohannes bonus fidelitatem<br />
fecerunl. sicut fecerat pater eorum. cum alio filio suo. Tesles Boa-<br />
m unle. el P h ilip p u s de lamberto. Oberlus sulphur. Oglerius dani-<br />
siu s. Bonus uasallus capul galli. Robertus iudex. Pelrus iudex.<br />
C O N STIT U TIO IMPERATORIS LOTHARII DE FEUDIS UASALLOHL'.M (*).<br />
L o lh ariu s d iuin a fauenle clementia tercius romanorum imperator,<br />
pius feliciter inclitus triiimphalor semper augustus, uniuerso<br />
(*) L a p resen te c o s t it u z io n e si trova inserita nel lib. u, tit. lii , $ l.°, del<br />
C o d ic e d e i F e u d i. Il Muratori la stampò fra le leggi longobarde [Script. Rer.<br />
I t a l . voi. i, p a r. n , col. 180), giovandosi dell’ e<strong>di</strong>zione del Gottofredo; e re<br />
cen tem en te il P e rtz la pubblicò nei M o n u m e n ta Germaniae H isto rica (voi. iv,<br />
col. 8 4 ). Ma tan to nel lesto del M uratori, quanto in quello adottalo dal Pertz,<br />
essa è v iziata <strong>di</strong> m olte pecche, le quali invece si hanno saggiamente evilate<br />
nel n ostro . Io m i lim iterò non<strong>di</strong>meno a dare le varianti che si riscontrano<br />
nel M uratori , e che tultavolta possono nel loro insieme tornare utili ad una<br />
com p leta ed e satta lezione. Riguardo poi al Perlz mi basterà l’ accennare, che<br />
ben m olte ne rife risc e esso medesim o, col soccorso <strong>di</strong> varii co<strong>di</strong>ci ; ma che i più<br />
a u to rev oli fra q u esti convengono con quello che qui si pubblica.<br />
Meglio F e l i c i s come si ha nel Muratori.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( m )<br />
populo. Imperialis beneuolenlie proprium esse iu<strong>di</strong>cauimus commoda<br />
'edoium inuesligaie. et eorum <strong>di</strong>ligenti cura mederi calamitatibus<br />
ulque publicum bonum slatum ac <strong>di</strong>gnitatem imperii omnibus<br />
p ualis commo<strong>di</strong>s preponere. Quocirca omnium fidelium nostrorum<br />
uturorum quam presentium nouerit uniuersilas qualiter dum<br />
P runcalias secundum aliquorum imperatorum consuetu<strong>di</strong>nem<br />
p usticia ac pace regni componenda consederemus, omnia que<br />
a lonorem imperii (
agnoscat. N otarium uero qui super tali 0‘) conlraclu libellum uel<br />
aliu d instrum entum composuerit
(15 8 )<br />
aiieiola. Simililer pelimus quarlam porcionem de molen<strong>di</strong>no cimi<br />
quaduclii suo et libellaria de islo molen<strong>di</strong>no, cum omnibus iuris<br />
pei lineniiis quod ad islam libellariam perlinet omnia ex omnibus.<br />
P i et uacuum una cum exilu suo. El non habeamus licenliani<br />
' poleslalem uenundare nec alienare nisi in famulis Sancii Syri<br />
o aciana. Ila (amen ul inferamus uobis uel successoribus ue-<br />
• j ? 1 l,numcIuoni(lue annum pensionem denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus<br />
ornine alque promillimus in suprascripias res inlroire el<br />
el excolere, el pensionem ecclesie ueslre per unum-<br />
Q q ic annum uobis uel successoribus ueslris inferre. Quod si<br />
ftceiimus de quo superius repromillimus. lune liceal uos<br />
succes®0,cs ueslri in suprascripias res inlroire. el cui uolue-<br />
daie in ueslra sii poleslale. Posi obilum noslrum uel filiorum<br />
osliorum in ius el dominium ecclesie ueslre reuertalur cuius<br />
si pi oprielas. \ nde sic placel hec pelilio noslra hunc libellum scriptum<br />
el manus ueslra firmalum nobis coniradere iubealis. el alium<br />
simile a nobis faclum uel a leslibus roboralum uobis pro munimine<br />
sancle ecclesie ueslre Ira<strong>di</strong><strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio mense<br />
mai ciò. In<strong>di</strong>cione xm. Anno ab incarnatone domini nostri Jesu chri-<br />
quadragesimo, in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter (*).<br />
7 Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Guilielmus<br />
lusius. Bonus uasallus de odone. Oglerius uenlus laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem oblinere, sicul exemplar ad<br />
quod hoc sci iplum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli isti<br />
crani scripti in <strong>di</strong>uersis carlulis inuelerali penilusque deslrucli. Set<br />
ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter cuique<br />
( ) Nell anno 1040 non era vescovo Oherlo, ma Corrado, e non correva<br />
ne 13. ma I 8.* I>orse la data qui espressa è un errore dell’ ama-<br />
e, e nel libello originale si leggeva invece millesimo sexagesimo. In<br />
a e epoca (enea veramente la sede un Oberlo, e correva la 13.* in<strong>di</strong>zione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
lib ellum obtinenti illum petiuere. Is igitur consulibus datis, libellum<br />
ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au d itis, n il h ic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunt.<br />
M illesim o centesimo quadragesimo quarto mense ienuarii in<strong>di</strong><br />
cione V I .<br />
( 159 )<br />
L I B E L L U S R O M A M DE TAZOLO. E T OMNIUM HOMINUM DE TAZOLO.<br />
E T F ILIO R U M G A N D U L F I RUFI. CUM SUIS CONSORTIBUS IN ISTO QUARTERIO.<br />
C v m Cum Peto defensionem sacro sancte Januensis ecclesie Vbi<br />
preest u ir uen erabilis domnus raperlus episcopus. Vii nobis iohannes<br />
et m ichael consobrinis cum germanis nostris masculinis, uxores el<br />
filiis n o stris m asculinis, et si unus ex nobis sine herede mortuus<br />
fuerit, u n us alteriu s succedere debeamus. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare<br />
nobis iu b e a lis pelim us res iuris ecclesie ueslre que posite sunt in<br />
fin ib u s b arg alin a locus ubi <strong>di</strong>citur laciolo. Hoc esl me<strong>di</strong>elalem de<br />
sorte que d i c it u r ................ ( lacuna) ubicumque porlione inuenla<br />
fuerit, q . . . et a r . . . supra<strong>di</strong>cta sorte perlinet in islis locis, iam<br />
<strong>di</strong>cta me<strong>di</strong>etatem ex integra pelimus una cum exilu uel duulices<br />
suas, et dum ad u ixe rin l genitores nostri ro<strong>di</strong>lando el odellruda alque<br />
p elrus et u u llru d a quare supra<strong>di</strong>cta res omnia in eorum sit potestate.<br />
Seu el peto ego isto ro<strong>di</strong>lando una cum germanis el germanas<br />
meas uxo res uiris et filiis nostris, el si unus sine herede<br />
m ortuus fu e rit, unus allerius succedere debeamus. Pelimus res iuris<br />
ecclesie u eslre que posile sunt in finibus bargalina locus ubi <strong>di</strong>citur<br />
Iauaniasco et in (rasio et in colerelo alque in monticello. lanium<br />
petim us de suprascripias res quanlum anlea tenuit genilor nosler<br />
and rea in ia m d iclis locis, ubicumque porcione inuenla fueril quia<br />
iam d iclas res perlinet plenum el uacuum pre<strong>di</strong>cla res ex integra<br />
p elim u s una cum exilu uel duulices suas, fines uero de iam <strong>di</strong>cta<br />
res s ic u l lib e lli anteriores continuili et dum aduixerinl genitores<br />
n o siri andrea et rolruda. pre<strong>di</strong>cla res omnia in eorum sit potestate.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
ila tamen ul inferamus uobis nel succssoribus ueslris exinde pensionem<br />
per unumquemque annum denarios. 11. scalieo et alpialico<br />
in domnico sit reseruatum. repromittimus fidem et purilaleni in<br />
sancla ueslra ecclesia habere el ubi impera// fuerimus ab auclores<br />
ecclesie ueslre bono animo obe<strong>di</strong>re promillimus. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine alque promillimus suprascripias res in omnibus meliorare<br />
et colere et nullum negleclum ibidem facere, et pensionem<br />
ecclesie ueslre per unumquemque anno inferre. Quod si mi<br />
nime fecerimus sicut superius repromittimus lune liceat uos uel<br />
successoribus ueslris in pre<strong>di</strong>cla res inlroire el cui uoluerilis dare<br />
in uestra sil poleslale. Post uero obiluin noslrum uel Hliis nostris<br />
pre<strong>di</strong>cla res in omnibus meliorala in ius et dominio sancte<br />
ecclesie ueslre reuerlatur cuius est proprielas. Vnde si placet hec<br />
pelilio nostra unum el duobus libellis scriptis el manibus ueslris<br />
firmatis nobis contradere iubealis. el alium simile a nobis facium<br />
uel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie ucslie<br />
tra<strong>di</strong><strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio mense decembri in<strong>di</strong>cione. v.<br />
Imperante domino nostro berengario liic in ilalia anno secundo in<br />
<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler (’).<br />
( 160 )<br />
(*) Odoardo Ganducio nel suo Ragionamento della c o n v e rs io n e d e i J eutl<br />
ecc. , pag. 94, ascrive questo libello all’ anno 888, ed il P- Schiaffino n p<br />
A n n a li ecclesiastici della L ig u ria (mss. voi. i) l’assegna all 889. Ma il Pr^ ^<br />
va assolutamente errato nel suo computo; ed il secondo scambia I anno<br />
l’ impero qui espresso, con quello del regno, il quale corre\a appunt p<br />
Berengario nell’ 889 , abbenchè allora cadesse la 7.a e non la •' 'nt^' ^<br />
ed anzi nel <strong>di</strong>cembre, cui appartiene questa carta, già fosse principiata<br />
Nel 916, è vero, correva la 4.a in<strong>di</strong>zione, ma nel settembre era comi<br />
la 5 *. Anzi da questo anno , mese ed in<strong>di</strong>zione cosi combinali può '<br />
gran lume alla storia d’ ilalia. È noto che i saraceni abitr.nti presso del<br />
rigliano, essendosi dati ad infestare con frequenti scorrerie la Campani<br />
le vicine terre pontificie, facevano (come scrive il Muratori, an.<br />
g u ire nella povertà i papi d’ allora. Giovanni X, che <strong>di</strong> que giorni tene<br />
la se<strong>di</strong>a apostolica, vedendo che Ludovico III impc'atore dei romani e <strong>di</strong>fen<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 161 )<br />
LIBELLU S OBERTI FILII INGONIS. ET FILIORUM IOHANNIS BRUSCI<br />
GANDULFUS ET GUILIELMUS. ET JOHANNIS TOTILI.<br />
E T F IL I I G IS LE IOHANNES ET THOMAS DE LOCO BAU ALII.<br />
C v m Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preest dom nus theodulfus episcopus, u li nobis marlino el iohannes<br />
ie rm a n is e xe rcila le s ecclesie ueslre cum uxore et filiis masculinis<br />
in tres d iu isio n e s. ursicino el iohannes iermanis cum uxores et filiis<br />
m a scu lin is e xercilale s ecclesie ueslre in quarla <strong>di</strong>uisione. el si unus<br />
ex nobis sine herede morluus fueril. unus alterius succedat. Titulo<br />
co nd icionis locare nobis iubealis pelimus lerra iuris ecclesie ueslre<br />
S a n cii S y ri, que posila est in bauali. locus ubi nominatur cella, et<br />
castanelo de collorelo. et in primanico. hoc sunl casis et uineis.<br />
castanetis, cam pis, siluis et pascuis. Fines uero de pre<strong>di</strong>clis rebus.<br />
s o r e d o l i a C h i e s a , cieco ed in abile, si restava neghittoso in Provenza,<br />
d e p u tò a B e r e n g a r io I re d’ Italia una assai onorevole ambascieria, che gli of<br />
ferse m o lti d o n a t i v i , Io pregò <strong>di</strong> muovere alla liberazione dello Stato ponti<br />
fic io , e , p e r m ag g io rm e n te animarlo all’ im presa, gli promise in nome del<br />
P ap a la c o ro n a im p e rla le . Berengario che si struggeva pel desiderio <strong>di</strong> pos<br />
se d e r la , si p a r tì d a P av ia per alla volta <strong>di</strong> Roma; ed ivi ricevette infatti<br />
dalle m an i d i G io v an n i l'am bito onore Ma quando ciò sia precisamente ac<br />
caduto , egli è f r a ’ critici controverso. Pensano il Sigonio ed il Baronio, con<br />
tro l’ av v iso del P a g i, che debba un tale avvenimento fissarsi al settembre<br />
del 9 1 5 ; e il M u ratori sostiene che Berengario fu in realtà coronato nel Na<br />
tale d i questo a n n o , <strong>di</strong>ssentendo dal Panegirista dell’ imperatore medesimo,<br />
il q u ale r it a r d a il fatto sino alla Pasqua del 9 1 6 , e così fino al 24 marzo,<br />
nel q u ale essa c a d d e . Ma il libello intitolato al vescovo Raperto, od ascritto<br />
al 9 1 6 , toglie <strong>di</strong> m ezzo ogni dubbio. Imperciocché se Berengario contava <strong>di</strong><br />
già in q u e st’ ep oca il secondo anno d ’ im pero, ne viene per conseguenza che<br />
la su a co ro n a zio n e n ella Pasqua del 916 non può sussistere, ma deve per lo<br />
m en o s ta b ilir s i a ll ’ a n n o precedente. Che se poi si volesse supporre I’ instru<br />
m e n to <strong>di</strong> R a p e rto fatto dopo il Natale del 916, allora potrebbe veramente<br />
a sse g n a rsi c o l M u rato ri al 25’ <strong>di</strong>cembre 915 una tale esaltazione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 162)<br />
tine incisa, el fossado de linasca. el cosla de primanico. et castanea<br />
baronciasca. et ualle ursaria. et fontana de rueca. e ripa ellerada, el<br />
fontana de monle rosario, el fine fossado montante ad incisa, tantum<br />
pelimus infra pre<strong>di</strong>clas fines plenum el uacuum quanlum anlea<br />
tenuit auius noster Ibomas. et barbano nostro uenerando buca nigra,<br />
el nobis conlangil de inler fratres et consortes nostros una cum<br />
exilis earum, et dum aduixerit angelberga genitrice de supra-<br />
scriplo marlino. et iohannes. omnia suprascripla tres <strong>di</strong>uisiones in<br />
sua sit potestate usufrucluan<strong>di</strong> non alienan<strong>di</strong>, et non habeamus potestatem<br />
uenundare nec alienare nisi in exercilali de suprascripla<br />
ecclesia. Ila tamen ut inferamus uobis uel successoribus ueslris per<br />
unumquemque anno exinde pensionem denarios, duos. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine alque promillimus suprascriplis rebus meliorare et colere<br />
et pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per<br />
unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo<br />
superius repromittimus, lune liceat uos uel successoribus ueslns<br />
in suprascriplis rebus inlroire. et cui uoluerilis dare in ueslia sit<br />
poleslale. Post cbilum nostrum uel filiis nostris suprascriplis rebus<br />
in ius el dominium sancle ecclesie ueslre reuertalur cuius est pio-<br />
prielas. Vnde sic uobis hec pelicio nostra placet et unum libellum<br />
scriptum el manibus ueslris firmatum nobis contradere iubealis. el<br />
alium simile a nobis factum uel a testibus roboratum, uobis pro<br />
munimine sancte ecclesie ueslre (ra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pe<br />
litorio mense augusto, in<strong>di</strong>cione. x. Regnante domino nostio ollo<br />
in ilalia. anno primo O. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
UNDE SUPRA.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancte Januensis ecclesie, ubi<br />
preesl domnus theodulfus episcopus, uti nobis iohannes cum iermanis<br />
(*) Di Gesù Cristo 983, net qualo però correva l’in<strong>di</strong>zione il.*<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( iOo )<br />
m eis m a scu lin is exercilales ecclesie ueslre. cum uxores el liliis<br />
nostris, e l si u n u s ex nobis sine herede morluus fueril. unus<br />
a lle riu s succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. pelimus<br />
le rre iu ris ecclesie ueslre Sancii Syri que posila est in bauali. ubi<br />
nom inatur cella, in primanico. colloreto. hoc sunt casis, uineis. castanetis.<br />
ro bo retis, campis, siluis, el pascuis, fines uero de ipsis<br />
rebus, fine in cisa , de monle rosario, descendenle in poio de serrini.<br />
et fine iu go longo, el easlanea budosclingna. lanium pelimus nos infra<br />
p red icla s fines plenum el uacuum omnia, quanlum bene<strong>di</strong>cto et<br />
rotruda auioues nostri pro cartula donationis de<strong>di</strong>t ad genitores<br />
n o slris folperto et iannasia el nobis conlangil de inter fratres el<br />
consortes nostros una cum exilis earum, et dum aduixerit genilor<br />
n o sler folperto omnia suprascriplis rebus in sua sit potestate, el<br />
non habeam us potestatem uenundare nec alienare in nullo hom<br />
ine n isi in exercilales ecclesie ueslre. Fla lamen ul inferamus uobis<br />
uel su ccessorib us ueslris per unumquemque annum pensionem<br />
exinde denario s, i i . In<strong>di</strong>cione. v ii O.<br />
LIB ELLU S S C K IF E ET HONORATI ET FILIORUM IMARASCIM. ET THOMA.<br />
E T ANSELM1 BALBI ET CONSORTUM. DE LOCO BAUALI.<br />
C vm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preest dom nus oberlus episcopus, uli nobis gotizo cum filiis suis<br />
m ascu lin is, e l si unus ex nobis sine herede morluus fuerit unus<br />
a lle riu s succedat. T ilu lo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus<br />
res iu r is ecclesie ueslre Sancti Syri, que posila est in loco bauali.<br />
locus u b i d ic itu r cella, id sunl casis, uineis. castanetis, ficetis, salletis.<br />
o liu e lis. roboretis. Iterum petimus pecias duas de lerra cum<br />
casis e l u in e is que mihi obuenit da parte carelo. et de coniux sua<br />
(*) D u ra n te 1’ e p isco p ato <strong>di</strong> Teodolfo l’ in<strong>di</strong>zione 7.* cadde per ben tre volte,<br />
cioè nel 9 4 9 , 9G4- e 970.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
il
( l (li )<br />
da turpi, in linario, pecias duas in olezio. in cosla de canigla. usque<br />
in serra de bauali. et in ugnasca. quantum perlinet a carelo do<br />
lurpi. el a coniux sua. omnia el in omnibus plenum el uacuum.<br />
in cella, in a erosa pecias de uinea. sublus mansiones de urso, topia<br />
una de uinea cum ficas et alias arbores in caronuli, pecias de uinea<br />
in campello sublus uia el desuper uia. in a coslas oliuas et ficas.<br />
in prazanelo. pecia una de uinea in olezo. quanlum mihi obuenit<br />
de parle genilor meus. in uia plana topia duas de uinea. in o poio<br />
lopia una de uinea sua pere et in asalelo in riuiaga pelimus. castaneto<br />
et pralo. et campo roborelo plenum et uacuum in pisxola.<br />
in caslanelo mauroni. sublus uia. el supra uia a la castagnaria. in a<br />
costa, da una parte lerra sancii slephani. in collarelo. caslanelo<br />
pecias Ires in ranelo fontaneglo a mansione de lo clapacio sublus<br />
uia. et de super uia usque in pereto in primanico campo de balalia.<br />
roborelo et oliueto. et ficario. el la sorte de lo conio, in medogalla. uel<br />
prò aliis certis locis. in campo feleluso. omnia el in omnibus plenum et<br />
uacuum. In Integrum, in pixola supra uia. da la fontane, castagneto.<br />
de quanlum mihi obuenil da parte de urso. que fuil de<br />
me<strong>di</strong>o pasleno. Ilerum petimus alia pecia de terra que fuil de ioue<br />
lallo de georgius. et in sanclo Syro. que mihi obuenit da pai le<br />
iouenale. et quantum mihi obuenit da parte iouenale. et quanlum<br />
obuenit per conquestum da parle genilor meus. Ilerum petimus cam<br />
pis. siluis, gerbis. pratis, pascuis, omnia et in omnibus plenum et ua<br />
cuum una cum exilu suo. Ila tamen ut inferamus uobis uel successo<br />
ribus ueslris per unumquemque annum pensionem denaiios. 11. Spon<br />
<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascriptas res inlroire et<br />
meliorare el colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromittimus, lune liceat uobis uel successoribus<br />
ueslris in suprascripias res inlroire. et cui uoluerilis dare in ueslia<br />
sit potestate. Post obitum nostrum uel filiis nostris in ius el domi<br />
nium sancle ecclesie ueslre reuerlalur cuius esl proprietas. Vnde<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( )<br />
sic placet hec pelicio nostra hunc libellum scriptum et manus ueslra<br />
firm atum a nobis contradere iubealis. et alium simile a nobis factum<br />
uel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie uestre<br />
tra<strong>di</strong>m us conseruandum . Facio petitorio mense ma<strong>di</strong>o in<strong>di</strong>cione xm.<br />
A n n i ab in ca rn a ton e domini nostri ihesu chrisli. Millesimo sexagesim<br />
o vim. in<strong>di</strong>cione in suprascripla (sic) feliciter.<br />
-f- O berlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preest dom nus iohannes (sic) episcopus, uli nobis pelrus et iohannes.<br />
et m arin o germ anis, una cum uxore el filiis et filiabus, et si unus<br />
ex nobis sine herede morluus fuerit unus allerius succedat. Tilulo<br />
con d icio n is locare nobis iubealis petimus lerra iuris ecclesie ueslre<br />
S an cii S y ri. que posila est in ualle slurla. in ualle que <strong>di</strong>citur bau<br />
a li. uel in eis territoriis, in loco ubi <strong>di</strong>citur feleclo. monle aliani.<br />
monte m onachorum , carpendo, primanico. cella, simul cum corti-<br />
cella dom nicala. in suprascriplo loco, quanlum antea lenuit oberto<br />
u ice co m ili. fìliu s quondam oberli uice cornili, quarla porcione in<br />
su p ra s c rip lis lo cis. id est casis. uineis. castanetis, pratis, canetis, oliue-<br />
lis. ficetis, sa le lis. campis, siluis et pascuis, simul cum slalareis. fines<br />
uero de p re d ic lis rebus de una parle fine riua que <strong>di</strong>cilur louaria.<br />
ascendente usque in riua de campo felectoso. usque in pralo de<br />
agneto. descendenle in uia publica usque in fontana de canale, de<br />
alia p arle usque in serra usque in castello de pardeno descendente<br />
usque in fontana de olmeto, ascendente usque in cosla de primanico<br />
. usque in cosla de palisoni. descendente in slurla. ascendente<br />
usque in m onle monachorum, el usque in fontana de granna. et<br />
petim us pasleno que delinet gorgio et dominico, et esl ipso pastello<br />
in u alle longa. et est fine usque in fluuio uexano. siue que<br />
alie su n l coherencie. infra iam <strong>di</strong>clas fines uel coherencias de iam<br />
d ictis reb us om nia pelimus In Integrum, porcione que aclenus fuil<br />
o b erlus fìliu s o b e rli uicecomili. quam refudaui. el finem feci a donino<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
iohannes episcopus, de pars ipsius episcopio, anle posila res ile<br />
gotizo. et mauro, et andrea. et marino, et martino in suprascriplo<br />
loco bauali una cum exitis earum. Ita tamen ul inferamus uobis<br />
uel successoribus ueslris exinde pensionem per unumquemque annum<br />
denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promittimus islas<br />
res meliorare el pensionem ecclesie ('ueslre) uobis uel successoribus<br />
ueslris inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repromittimus<br />
tunc liceat uos uel successores ueslri in islis rebus inlroire.<br />
el cui uoluerilis dare in uestra sit poteslale. Post obilum<br />
nostrum uel filiis nostris in ius et dominium ecclesie ueslre reuer-<br />
lalur cuius esl proprietas. Vnde sic placet hec pelicio noslra hunc<br />
libellum scriptum el manibus nostris (ueslris) firmatum a nobis<br />
contradere iubealis. Facio pelilorio mense marcio in<strong>di</strong>cione. xm O.<br />
Imperante domino nostro....... ('lacuna) in ilalia anno. . . . (lacuna).<br />
In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
i* Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIBELLUS GANDULFI DE CAMPO CASTOREO. ET DE SUIS CONSORTIBUS.<br />
Cvji Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preest domnus iohannes episcopus, uli nobis mainfredo cum filiis<br />
nostris masculinis, el si unus ex nobis sine herede morluus fuerit,<br />
unus alteri succeedat. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. petimus<br />
nos res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri, que posila esl in<br />
loco qui <strong>di</strong>citur molaciana. de superiori capite terra madelberti. cl<br />
andrea frater eius, ab alio latere uia publica que pergit a fluuio<br />
uesano. ab alio latere fine campo castorio, de sublus uero capile<br />
fine fluuio uesano. hoc est pecia una de (erra ubi <strong>di</strong>cilur solario,<br />
el pecia una ubi <strong>di</strong>cilur cosla. el alia pecia ubi <strong>di</strong>cilur ualle. et<br />
( ) Durante il vescovato <strong>di</strong> Oberlo, l’ in<strong>di</strong>zione xm cadde due volle; cioè<br />
nel 10C0, e nel 1075.<br />
( 1 0 0 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 167 )<br />
pecia que d ic ilu r castegna bona, hoc sunl uineis. (icelis. salelis. ro-<br />
ho relis. caslan e lis. campis, el pascuis, et siluis, collis, el incollis.<br />
plenum e l uacuum que ante lenuil franco presbiler. Jla (amen ul<br />
inferam u s uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem per<br />
unum quem que annum denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque<br />
p ro m illim u s islas res meliorare, et excolere, el pensionem ecclesie<br />
u e slre uobis uel successoribus ueslris inferre. Quod si mini<br />
me fecerim us, de quo superius repromillimus. lune liceat uos uel<br />
succesores u e s lris in infrascriplis rebus inlroire. el cui uoluerilis<br />
dare in u eslra s il poleslale. Posi obilum nostrum uel filiis noslris<br />
in iu s et dom inium ecclesie ueslre reuertalur cuius est proprietas.<br />
Vnde sic placet hec pelicio nostra hunc libellum (scriptum) et manus<br />
u eslra firm atum nobis contradere iubealis. et alium similem a nobis<br />
factum uel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
u eslre trad im us conseruandum. Facto petitorio mense nouembris in<strong>di</strong>cione.<br />
n. Im perante domino nostro henrico rege in italia. anno,<br />
v (*). in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
■f Johannes episcopus subscripsit.<br />
LIBELLUS OBERTI BALBI.<br />
C v m Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preesl dom nus Landulfus episcopus, uli nobis iohannes famulo Sancti<br />
S y ri, una cum uxore et filiis masculinis, et si unus ex nobis sine<br />
herede m o rlu u s fuerit, unus alleri succedat. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare<br />
(n o b is) iu b e alis pelimus lerris iuris ecclesie ueslre Sancti Syri, que<br />
posita est in molaciana ubi <strong>di</strong>cilur comunisi. cl in uacariciola. Seu<br />
p elim u s in casfagnedello. supra scriptum territorii perlinentibus<br />
usque in riu a el in uia publica, a nespolo uero ascendentibus usque<br />
in castagnola, omnia lercia porcione. Ilerum pelimus in bulognasci-<br />
(*) D i G e sù C r is to 1018.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
licei pecia una de lerra laboratoria, fine uero de isla pecia de lerra<br />
de sublus ceresia. descendentibus pro libellaria marlini, el eriberli<br />
usque in cornale, el usque in opio aliisque finibus eiusdem territorii<br />
ascendentibus pro libellaria ingoni usque in cosla de fontana,<br />
el usque in libellaria leoni de ualle. Insuper petimus me<strong>di</strong>etatem.<br />
Ilerum pelimus in monle coruo. de ista libellaria quarla porcione.<br />
Fines uero islius territorii, usque in fontana descendenle usque in<br />
calcinaria et usque in cosla de lauaglo. el in campo de eriberlo. et<br />
usque in libellaria Ingonis. infra islas (fines) omnia pelimus In Integrum.<br />
plenum et uacuum una cum exilu suo. El pelimus me<strong>di</strong>etatem<br />
de quarta porcione omnium rerum, quas pater meus lenuil<br />
uel aquirere poluil cum mansione una que posita esl iuxla castrum.<br />
per domum de cario de cano, una cum exilu suo. El non<br />
habeamus potestatem uenundare nec alienare nisi in famulis Sancti<br />
Syri. Ita tamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris per<br />
unumquemque annum denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque<br />
promillimus in istas res introire el meliorare, et pensionem ecclesie<br />
ueslre uobis uel successoribus ueslris inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromittimus, lune liceat uos uel successores<br />
uestri in islis rebus inlroire. et cui uoluerilis dare in ueslra<br />
sil poleslale. Posi obitum nostrum uel filiis nostris in ius et<br />
dominium ecclesie ueslre reuerlalur cuius esl proprietas. Vnde sic<br />
placet hec pelilio nostra et hunc libellum scriplum el manus ueslris<br />
firmatum nobis contradere iubealis. el alium simile a nobis<br />
factum uel a testibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio petitorio mense ma<strong>di</strong>o<br />
in<strong>di</strong>cione. ii. Regnante domino noslro currado in ilalia. in<strong>di</strong>cione.<br />
suprascripla feliciler O.<br />
( 108)<br />
T Landulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
C) Anni <strong>di</strong> Gesù Cristo 103i.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 109 )<br />
LIBELLUS DE GRAUELJA.<br />
C v m Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, libi<br />
preest dom nus oberlus episcopus. V ii nobis dominico et sui nepoti.<br />
m ichaele. et andrea. et Girardo famuli Sancii Syri, una cum<br />
u x o rib u s e l filiis masculinis, el si unus ex nobis sine herede mortuus<br />
fuerit, u n u s allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis<br />
iu b e alis petim us res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri que posila<br />
est in loco grau elia. in cunio sancii michaelis. id esl casa, uineis.<br />
castanetis, ficetis, roborelis. salelis. canelis. campis, siluis, pascuis.<br />
F in es uero de isla res. da uno Ialere de super terra domnicala de<br />
domo colla Sancti Syli. da alio lalere lerra Sancii Syli domnicala.<br />
da alio Ialere le rra sancii ambrosii, de superiori capile usque lerra<br />
raubellasca. et in casa uelere. et in campo sculdasco. et infra cunio<br />
sancti michaelis.-anteposito oliuelo et uinea domnicala. Infra<br />
iste fines o m nia e l in omnibus plenum el uacuum el inlegrum<br />
una cum e x ilu s earum, el non habeamus licenciam nec poleslalem<br />
uendere nec alienare, nisi ad famuli sancii syli domnieali. el sic<br />
u l dom inico et su i nepoli lenuil da palre suo iuuenlio. Ila lamen<br />
u l inferam us uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum pensionem ecclesie denario, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
alque p ro m illim u s istas res meliorare el colere, el pensionem ecclesie<br />
u e slre (u o b is) uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum in ferre, uel si minime fecerimus de quo superius repromil-<br />
lim u s. lu ne liceat uos uel successoribus ueslris (in suprascripias res)<br />
in lro ire . et cu i uoluerilis dare in uestra sil poleslale. Posi obilum<br />
nostrum uel filiis nostris in ius el dominium sancle ecclesie ueslre<br />
(re u e rla tu r) cu iu s est proprielas. Vnde (si) placet hec pelilio nostra<br />
et hunc lib e llu m scriptum el manus nostra (uestra) firmatum (nobis<br />
contradere iubealis). el alium simile a nobis facium uel a lestibus<br />
roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C 1 7 0 )<br />
conseruaiidum. Facto pelilorio mense marcio in<strong>di</strong>cione prima. Anni<br />
domini mille sexaginla. in<strong>di</strong>cione infrascripla (’) feliciter.<br />
Oberlus episcopus in boc libello subscripsit.<br />
UNDE SUPRA.<br />
Cvai Cum Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus Iandulfus episcopus. Vii nobis eriberlo et stephano<br />
famuli Sancii Syri cum uxore el filiis nostris, et si unus ex nobis<br />
sine herede morluus fuerit, unus alteri succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
Jocare nobis iubealis. pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancti<br />
Syri que posita esl in uilla molaciana locus ubi <strong>di</strong>cilur casalio in<br />
gaio domnicalo. Petimus campo uno qui <strong>di</strong>cilur campo domnico.<br />
id esl casa, uinea. ficetis, fine uero de isto campo de superiori<br />
capile fine libellaria eriberli. da alia parle fine fontana da rio.<br />
el de suplus fin e........... {lacuna). Infra istas fines el coherencias<br />
omnia et in omnibus plenum et uacuum una cum exilu suo. El<br />
non habeamus poleslalem uenundare nec alienare nisi in famulo<br />
Sancti Syri, ita tamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris<br />
per unumquemque annum pensionem denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei<br />
nomine alque promillimus suprascripias res meliorare el collocare<br />
(colere), et pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
(per unumquemque annum inferre). Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromittimus tunc liceat uos uel successores<br />
ueslri in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sil<br />
poteslale. Post obitum (nostrum) uel filiis noslris in ius el dominium<br />
sancte ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl propriolas. Vnde sic placet<br />
hec pelicio noslra el hunc libellum scriptum et manibus ueslris firmatum<br />
a nobis contradere iubealis. et aliud simile a nobis factum<br />
uel a leslibus roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
( ) Nel 10C0 non correva l’in<strong>di</strong>zione I/1, ma 1« 13.’ ■<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 1 7 1 )<br />
u eslre trad id im u s conseruandum. Facio pclilorio mense dccembris.<br />
in<strong>di</strong>cione. ni. Imperante domino nostro enrico in ilalia anno seplim<br />
o C). in d icio n e suprascripla feliciter.<br />
L and u lfus episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Vgo<br />
iu d ex. Bonus uasallus de odone. Guilielmus lusius laudauerunl. hoc<br />
exem plum eam uim . el auclorilalem oblinere sicul exemplar ad quod<br />
hoc scrip tum fu il. Ilanc laudem ideo fecerunl. quia libelli isli erant<br />
scrip ti in d iu e rsis carlulis inuelerali penilusque deslrucli. Sei ul ne<br />
h o rum am issione iura curie perderenlur. singulariter cuique libellum<br />
oblinenti illum peliuere. Is igitur consulibus dalis. libellum<br />
ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter aud<br />
itis. n il h ic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl. Millesimo.<br />
c xliiii mense Jen u a rii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
UNDE SUPRA.<br />
C v m Cum Peto defensionem sacro sancte Januensis ecclesie ubi<br />
preesl dom nus oberlus episcopus, uti nobis iohannes moreno el<br />
bonzo, giso cum filiis noslris masculis, el si unus ex nobis sine<br />
herede m o rlu u s fuerit, unus alteri succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare<br />
nobis iu b e alis pelimus lerris iuris ecclesie ueslre Sancii Syri<br />
que posila e sl in coinunisi. campo de canale clario uacareciola ubi<br />
d ic ilu r p a s le n o ............. ( lacuna) parles casalio sulano. porcio que<br />
fu il de uenerioso casalio suprano. que mihi obuenil per conqueslmn<br />
da p arle do m inico ni in monle coruo nusigla. in o runco, omnia me<strong>di</strong>elate.<br />
in o broglo. in o b r u .............(lacum) a caslegnadello. alia<br />
pecia de terra in casalio de iohannes germano meo. uel pro aliis<br />
(*) Di G esù C risto 1020 ; nel settembre del quale era però cominciata<br />
1’ in d izion e<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C 1 7 2 )<br />
celeris locis, id sunl casis, uineis. caslanelis. ponielis. ficelis. roboretis.<br />
campis, siluis, pralis el pascuis, omnia el ex omnibus plenum<br />
el uacuum. in inlegrum. una cum exilu suo. El non habeamus<br />
polesialem uenundare nec alienare nisi in famulis Sancii Syri.<br />
Ila (amen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum pensionem denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
alque promillimus in suprascripias res inlroire et meliorare el colere.<br />
el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
inferre, per unumquemque annum. Quod si minime fecerimus de<br />
quo superius repromillimus. lune liceal uos uel successoribus uc-<br />
slris (in suprascripias res introire, et cui uoluerilis dare) in ueslra<br />
sit poleslale. Post obitum noslrum uel filiis noslris in ius et dominium<br />
sancle ecclesie uestre reuerlatur cuius esl proprielas. Vnde<br />
sic placet hec pelicio nostra et hunc libellum scriptum el manus<br />
ueslra firmatum nobis conlradere iubealis. el aliud simile a nobis<br />
facium uel a leslibus roboralum uobis pro munimine sancte ecclesie<br />
ueslre Ira<strong>di</strong><strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio mense aprilis<br />
in<strong>di</strong>cione.......... (sic).<br />
UNDE SUPRA,<br />
Cvm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domus iohannes episcopus, uli nobis madelberlo famulo Sancti<br />
Syri cum uxore et filiis, et si unus ex nobis sine herede mor-<br />
luus fueril. unus alteri succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locatione (locare)<br />
nobis iubealis pelimus molen<strong>di</strong>no cum aqua ductu suo in ualle uesano<br />
ubi <strong>di</strong>cilur sambazario. Fines uero de infrascriplo molen<strong>di</strong>no<br />
de superiori capile fine pelra rubea descendenle in lugasco laco.<br />
de alio capite fines caput de rupinala. et usque in fossalo qui pernii<br />
in olicelo descendenle usque in rio malo, de sublus usque in<br />
fluuio uesano. Infra islas fines omnia pelimus una cum exilu suo.<br />
El non habeamus polesialem uenundare nec alienare nisi in famulis<br />
domnicali Sancii Syri. Ila (tama)) ul inferamus uobis uel successoribus<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 1 7 3 )<br />
u e slris pensionem per unumquemque annum denarium, i. Spon-<br />
<strong>di</strong>n m s in dei nomine alque promillimus in infrascriplo molen<strong>di</strong>no<br />
in lro ire ed ificare e l meliorare, el pensionem ecclesie ueslre uobis<br />
uel su ccessorib us ueslris inferre. Quod si minime fecerimus de quo<br />
su p e riu s rep rom illim u s. lune liceat uos uel successores ueslri in<br />
isto m olen<strong>di</strong>no intrare, et cui dare uoluerilis in ueslra sit poleslale.<br />
Post obitum nostrum uel tiliis nostris in ius el dominium sancle<br />
ecclesie u e slre reuerlalur cuius est proprielas. Vnde sic placel el<br />
hec p e licio nostra et hunc libellum scriptum el manibus ueslris<br />
firm atum nobis contradere iubealis. et alium similem a nobis facium<br />
uel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre<br />
trad im us conseruandum. Facto petitorio mense ma<strong>di</strong>o. in<strong>di</strong>cione.<br />
vir. Regnante domino nostre ollo in ilalia anno lercio (’). in<strong>di</strong>cione<br />
su p ra sc rip la feliciter.<br />
■f Johannes h u m ilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
UNDE SUPRA.<br />
Cvm C u in Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie, libi<br />
preest dom nus iohannes episcopus, uti nobis iuuenlio el pelro.<br />
fam uli Sancti S y r i, una cum f<strong>di</strong>is nostris masculinis, et si unus<br />
ex nobis sine herede morluus fuerit, unus alleri succedat. Tilulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res luris ecclesie ueslre<br />
Sancti S y ri que posila est in ualle molaciana. locus ubi <strong>di</strong>cilur<br />
lannelo. F in e s u ero de iam<strong>di</strong>ctis rebus ab uno Ialere tabulalorio<br />
et sepe. et sepe e usque in uia publica, ab alio Ialere uia que<br />
p e rg il ad casam , el usque in lauasello. Infra islas fines omnia<br />
p elim u s plenum et uacuum una cum exilu suo. El non habeam<br />
us polesialem uenundare nec alienare nisi in famulis Sancti<br />
(*) Di G esù C risto 983. Si avverta qui puro che l 'in<strong>di</strong>zione allora incorso<br />
non e ra la 7 .*, m a la 13.’<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( )<br />
Syri doinnicali. el dum aduixerinl boniprandus cl nielemberga. islis<br />
rebus in eorum sii poleslale. Ila tamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum pensionem exinde de-<br />
narium. unum. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in su-<br />
prascrlplis rebus in omnibus meliorare el excolere, el pensionem<br />
ecclesie (ueslre) uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repro-<br />
millimus. lune liceat uos uel successores ueslri in islis rebus inlroire.<br />
el cui uoluerilis dare in ueslra sii poleslale. Facio pelilorio<br />
mense ma<strong>di</strong>o. Anno dominice incarnacionis nongentesimo ocluage-<br />
simo. vi. In<strong>di</strong>cione. xnn. Feliciler.<br />
T Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
LIBELLUS ANSALDI ET HENRICI FRATRIS DE TOZO. ET CONSORTUM.<br />
Cvm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preosl dompnus oberlus episcopus, uli nobis alberto presbitero cum<br />
filiis suis masculis, el si unus ex nobis sine herede morluus fue-<br />
ril. unus alleri succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis<br />
pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri que posila esl in ualle<br />
uesano. locus ubi <strong>di</strong>cilur clausura, da una parle (erra careli. da<br />
alia parle lerra pradasca. de sublus lerra de uenerando. cum suis<br />
consorlibus. de superiori capile lerra leuzoni. Ilerum pelimus mea<br />
libellaria que mihi obuenit da parle leuzoni. que posila esl in loco<br />
de pozo. omnia lercia porcione. que mihi obuenil a parle leuzo-<br />
nis. id sunl casis. uineis. caslanelis. salelis. pomelis. campis, ger-<br />
bis. siluis, pratis, omnia el ex omnibus plenum el uacuum<br />
(A questo punto si termina il foglio 9 1 .° Manca il 9 2 .° Seguo<br />
il 93.°, con un brano <strong>di</strong> altro libello enfiteutico).<br />
nilores (genitores) nosiri el nobis el conlangil inler fratres, el con-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(175)<br />
sortes nostros. S im ilile r pelimus peciam unam de caslanelo. in fonla-<br />
ncdo. fine uero de uno Ialere fine fossado de fodallo. et fine libellaria<br />
de u eg illo . el fine fontana theudorini. et fine caslanelo de lurdo.<br />
in fra isla s fines omnia pelimus in integrum, una cum exilu suo.<br />
E l non habeam us polesialem uendere nec alienare nisi in famulis<br />
sa n cii S y ri, e l dum aduixeril amelberga in sua sit poleslale. Ila<br />
lam en ut in feram u s uobis per unumquemque annum uel successorib<br />
u s u e s lris exinde pensionem denarios. 11. Spon<strong>di</strong>mus in dei nom<br />
ine alq ue p ro m illim u s islas res meliorare el excolere, (et 'pensionem<br />
ecclesie u e slre ) uobis uel successoribus ueslris inferre. Quod<br />
si m inim e fecerim us de quo superius repromittimus, tunc liceat uos<br />
uel successores u estri in islis rebus inlroire. et cui uoluerilis dare<br />
in u e slra sit poleslale. Posi obitum nostrum uel filiorum nostrorum<br />
isle res in iu s et dominium ecclesie ueslre reuerlanlur cuius est<br />
pro prietas. V nde sic placet hec pelicio noslra hunc libellum scriptum<br />
et m anibus u e slris firmatum nobis contradere iubealis. el alium<br />
sim ile a nobis facium uel a testibus roboratum uobis pro munimine<br />
ecclesie u e slre tra<strong>di</strong>m us conseruandum. Facto petitorio mense ma-<br />
<strong>di</strong>o in d icio n e. v i i . Anni domini nongentesimi nonagesimi, in<strong>di</strong>cione<br />
su p rasc rip la C) feliciler.<br />
■f- Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIBELLUS RUFI DE BAZALI ET CONSORTILI.<br />
C vm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest dom nus Landulfus episcopus. V ii nobis iohannes el bruningo<br />
m arco fam ulo S a n cii Syri, cum uxore el filiis, cl si unus ex nobis<br />
sine herede m o rlu u s fueril unus allerius succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis petimus res iuris ecclesie ueslre sancti da-<br />
m ian i que p o sila est in slrupa in loco ubi <strong>di</strong>cilur bazali. id est<br />
(*) Nel 9 9 0 c o r re v a l’ in<strong>di</strong>zione 5.% e non la 7.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 170 )<br />
massaricio imo cum casis. uineis. ficelis. salelis. roboretis, caslanelis.<br />
campis, siluis et pascuis. Fines uero de suprascripla res. desuper<br />
scandolelo. de una parte fossato, de alia parle uia anliqua. de sublus<br />
fine lerra filii teulefre<strong>di</strong>. El pelimus terra que nos obuenit pro<br />
concambio de golefredo iudex in ficarolo. pelimus quarla porlione.<br />
et in closura pelimus uinea el canneto quarla porcione. Seu in<br />
ruuina. Pelimus roborelo quarla porcione. In campore id est roborelo<br />
pelimus me<strong>di</strong>elalem. In caslanelo quarla porcione. In campo<br />
de bellari quarla porcione. In fonlaneglo petimus caslanelis el campis<br />
quarla porcione. in summa ripa me<strong>di</strong>elale de una feta. Tantum<br />
pelimus in suprascriplis territoriis quanlum anlea tenuit auius<br />
meus bene<strong>di</strong>cto una cum exilis earum. Et non habeamus polesialem<br />
uenundare nec alienare nisi in famulis Sancii Syri, in domni-<br />
cali. Ila tamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde<br />
pensionem per unumquemque annum denarii duo. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine alque promillimus in suprascripla res inlroire (el meliorare<br />
el colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel successori-<br />
bus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime fe<br />
cerimus de quo superius repromittimus, tunc liceat uobis uel successoribus<br />
ueslris in suprascripias res introire.) et cui uoluerilis dare<br />
in ueslra sil poleslale. Posi obilum nostrum uel filiis nostris in ius<br />
el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlalur cuius est proprietas.<br />
\nde sic placet hec pelicio nostra el hunc libellum scriptum el<br />
manibus ueslris firmatum nobis conlradere iubealis. et alium simile<br />
a nobis factum uel a leslibus roboralum uobis pro munimine<br />
sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio mense<br />
nouembris in<strong>di</strong>cione sexta. Imperante domino nostro henrico in ila-<br />
lia anno nono (’) in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Landulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
( ) Di Gesù Cristo 1020 ; nel novembre del quale cadeva però l’ il.a i°‘<br />
<strong>di</strong>zione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 177 )<br />
In palacio Januensis archiepiscopi. Consules. Bonus uasallus de<br />
odone. O g le riu s uenlus. Gulielmus lusius. Vgo iudex laudauerunt hoc<br />
exem plum eam uim el auclorilalem oblinere sicul exemplar ad quod<br />
scrip tum fu il. Hoc ideo fecerunl. quia libelli isti erani scripti in <strong>di</strong>-<br />
u e rsis c a riu lis e l inuelerali penitusque destrucli. Sei ul ne horum<br />
am issione iu ra c u rie perderentur singulariter cuique libellum oblinenti<br />
illu m p e liu e ru n l. ipsis quoque consulibus datis, libellum ostensum<br />
q u isqu e suum fuisse professus fuil. Quibus <strong>di</strong>ligenter au<strong>di</strong>tis<br />
n il h ic auctum uel minulum fuisse cognouerunl. Millesimo c x liiii.<br />
mense Jc n u a rii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIB ELLU S ALBERTIM DE CLAUSURA ET C0NS0RTUM.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest dom nus Landulfus episcopus, uli nobis molaciano el leo et<br />
iohannes et ueneriosus germanis famulis Sancii Syri, una cum uxorib<br />
u s e l filiis m asculinis. Et si unus ex nobis sine herede morluus<br />
fuerit u n u s a lteriu s succedal. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubca-<br />
tis p e lim u s le r r is iu ris ecclesie ueslre Sancii Syri que posita sunl<br />
in u illa que d ic ilu r bazali. seu in fontanegli. summa ripa, de superio<br />
re capite pozo q u i <strong>di</strong>cilur leucararia descendente pro ualle usque<br />
in riu a da g u ria uenienle usque in flumine uesano et in costa me<strong>di</strong>ana<br />
sic u l c u rrit lib e llaria......... (lacuna). Fines libellaria de andrea<br />
fe rra rio usque in fico moreno et in Incedo....... (lacuna) usque<br />
in flum ine uesano et in scandolelo in insula que leneo usque in uesano<br />
el m olen<strong>di</strong>no cum aqua duclile suo usque in fine de supras<br />
c rip lis reb us usque in laco terrò corelo. de superiore capile fine uia<br />
trauesania. de su b lu s uesano. de uno Ialere lerra leuderoni. de alio<br />
fine le rra regenzoni usque in flumine uesano. el me<strong>di</strong>elate de Irai-<br />
m onle. de su p e rio re capite petra augulgaria usque in campo caulario<br />
descendenle p ro terra arimmanorum usque in flumine cum costa, da<br />
alio latere p ro costa de muscledo uenienle in campo....... (lacuna)<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 178 )<br />
erigo pro fine lerra guaraeconi usque in flumine uesano. infra islas<br />
lines uel coherenlias omnia et in omnibus plenum et uacuum.<br />
una cum exitus suo ex integrum. Tantum pelimus nos suprascriplis<br />
germanis de suprascripla rebus quanlum anlea tenuit iohannes el<br />
amelberga genitoris (sic) nosiri. una cum exilis earum, cl nobis<br />
conlangil de inler fratres et consorles nostros. Simililer pelimus pc-<br />
lia una de caslanelo in fonlaneclo. fines uero de uno Ialere fine fossado<br />
de ceredallo. el fine libellaria de uegillo. el fine fonlana leude-<br />
roni. el fine caslanelo de Io lordo, infra islas fines pelimus nos ex<br />
integrum, una cum exitus suo. el non habeamus poteslalem uendere<br />
nec alienare nisi in famuli Sancii Syri, et dum aduixcril amelberga<br />
in sua poleslale usufrucluan<strong>di</strong>. Ila famen ul inferamus uobis<br />
uel successoribus ueslris per unumquemque annum pensionem denarios.<br />
ii. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus suprascripla<br />
res inlroire el meliorare el colere, el pensionem ecclesie ueslre<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum inferre.<br />
Quod si minime fecerimus, de quo superius repromittimus lune<br />
liceat uos uel successores ecclesie ueslre (in s u p r a s c r ip lis re b u s introire).<br />
et cui uoluerilis dare in ueslra sit poleslale. Posi obilum<br />
nostrum uel filiis nostris suprascripias rebus in ius el dominium<br />
sancte ecclesie ueslre reuerlatur cuius est propriefas. Vnde sic placet<br />
hec pelicio nostra hunc libellum scriptum et manus ueslra firmatum<br />
nobis contradere iubealis. et aliud simile a nobis facium uel a testibus<br />
roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum. Facio pelilorio mense ma<strong>di</strong>o in<strong>di</strong>cione septima.<br />
Anni ab incarnacione domini nosiri ihesu chrisli nongenlesimo nonagesimo<br />
quarto in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Landulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Guilielmus<br />
lusius. Bonus uasallus de odone. Vgo iudex laudauerunt<br />
hoc exemplum eamdem uim el aulorilalem oblinere sicul exemplar<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 179 )<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudcm ideo fecerunl. quia libelli<br />
is li c ran i s c rip li in <strong>di</strong>uersis carlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
S c i u l ne h o rum amissione (Jura curie) perderentur, singulariter<br />
libellum cuiq ue oblinenti illum peliuerunt. ipsis quoque consulibus<br />
d alis. lib ellu m ostensum suum fuisse (quisque fuil) professus. Quibus<br />
lib e llis d ilig e n ter au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minuitili) fuisse cog<br />
n o uerun l. M illesim o c x l i i i i . mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione v i.<br />
CUI SUPRA.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
p ree sl dom nus iohannes episcopus, uli nobis marco el bene<strong>di</strong>cto<br />
auunculo meo fam uli sancii damiani una cum uxore cl filiis mascu<br />
lin is. e l si u n us ex nobis sine lierede morluus fueril unus alleriu<br />
s succedat. T ilu lo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res<br />
iuri.s ecclesie u eslre sancii damiani que posila esl in slrupa in loco<br />
q u i d ic ilu r scandolelo. et in cruce, fine uero de ipsis rebus, ab<br />
uno latere fossado quod esl iusla lerra domnicala. de alio Ialere<br />
fine terra quod lenel andrea reginzo et usque in cuta fontana, fine<br />
de su p rasc rip lo scandolelo usque in flumine uesano. boc sunt casis,<br />
uineis. fice lis. caslanelis. roboretis, salelis. campis, siluis el pascuis,<br />
omnia et in om nibus plenum el uacuum. pelimus quanlum anlea<br />
tenuit iohannes buio in suprascriplo loco, me<strong>di</strong>elale de supras<br />
c rip lis rebus petim us et ubicumque portione inuenla fueril. coeril<br />
de su p ra sc rip lis rebus una cum exilis earum (sic), anteposita pe-<br />
ciola de uinea. da pero ruuerso. et non habeamus polesialem uendere<br />
nec alienare nisi in famulis domnicalis sancti damiani. Ita<br />
lam en ut inferam us uobis uel successoribus ueslris per unumquem<br />
que annum exinde pensionem denarios duos. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine atque promillimus suprascriplis rebus meliorare et<br />
\<br />
colere, et pensionem ecclesie uestre uobis uel successoribus ueslris<br />
per unum quem que annum inferre. Quod si minime fecerimus de<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
12
( ISO )<br />
quo superius repromisimus. Tunc liceat uos uel successores ecclesie<br />
(ueslre) in suprascriplis rebus inlroire. et cui uoluerilis dare in<br />
ueslra sit poleslale. Post obitum nostrum et filiis nostris suprascriplis<br />
rebus in ius et dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius<br />
est proprietas. Vnde si placet hec peticio nostra et hunc libellum<br />
scriptum et manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis et<br />
alium simile a nobis facium uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio petitorio mense februario in<strong>di</strong>cione<br />
xm. Anni dominice incarnacionis nongentesimo ocluagesimo<br />
quinio in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis archiepiscopi. Consules Guilielmus lusius. Vgo<br />
iudex. Bonus Vasallus de odone. Oglerius uenlus laudauerunt hoc<br />
exemplum eandem uim et auctoritatem oblinere sicut exemplar ad<br />
quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunt, quia libelli isli<br />
erant scripti in <strong>di</strong>uersis carlulis. inueterali penilusque desimeli. Set<br />
ul ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter cuique<br />
libellum oblinenti illum peliuerunt. ipsis quoque consulibus datis,<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus libellis<br />
<strong>di</strong>ligenter auclitis nil hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
cui SUPRA.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest dompnus conradus episcopus. Vii nobis dominico una cum<br />
uxore et filiis masculinis, et si unus ex nobis sine herede mortuus<br />
fuerit unus allerius succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis<br />
pelimus res iuris ecclesie uestre Sancii Syri que posila esl in loco<br />
bazali. ubi <strong>di</strong>cilur fontanella, campora. summariua. calzolo. castagnedello.<br />
Iruncoredo. gaio, quanlum anlea tenuit paulo nepote meo<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 181 )<br />
om nia ex integrum pelimus una cimi exilu suo. El non habeamus<br />
potestatem p er nullum ius ingenium uendere nec alienare nisi in<br />
fam ulo sancti S y ri, domnicato. Ila tamen ut inferamus uobis uel<br />
successoribus u e slris per unumquemque annum pensionem denario<br />
s. ii. Spon<strong>di</strong>m us in dei nomine atque promillimus in suprascripias<br />
res ( in lro ire el meliorare el colere, el) pensionem ecclesie ueslre<br />
(uobis) uel successoribus ueslris per unumquemque annum inferre.<br />
Q uod si m inim e fecerimus de quo superius repromillimus tunc<br />
lice a l uos uel successoribus ueslris in suprascripias res inlroire et<br />
c u i u o lu e rilis dare in ueslra sit poleslale. Post autem obitum nostru<br />
m uel filiis nostris in ius el dominium sancle ecclesie ueslre<br />
re u e rla tu r cu iu s est proprietas. Vnde si placet hec peticio noslra.<br />
et liu n c lib ellu m scriptum et manus ueslra firmalum nobis contradere<br />
iu b e alis. et alium similem (a nobis) facium uel a teslibus roboratum<br />
uobis p ro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus con-<br />
seruandum . F acio petitorio mense marcio, in<strong>di</strong>cione. x. Anni ab<br />
incarnacione d o m in i nostri ihesu chrisli Millesimo, x l . ii.<br />
Conradus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Bonus<br />
uasallus de odone. Oglerius uenlus. Guilielmus lusius laudauerunl hoc<br />
exem plum eam dem uim et auctoritatem oblinere, sicul exemplar ad<br />
quod scrip tum fu it. ITanc laudem ideo fecerunt, quia libelli isti erant<br />
scrip ti in d iu e rsis carlulis inueterali penilusque desimeli. Sei ul<br />
ne horum am issione iura curie perderentur, singulariter cuique libellum<br />
oblinenti illum petiuerunl. ipsis quoque consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus libellis<br />
d iligenter au<strong>di</strong>tis, n il hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
M illesim o c x l i i i i mense ienuarii. in<strong>di</strong>cione vi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 182 )<br />
LIBELLUS 0BERTI SCAUITARII. ET BUTORUM SANCTI SYRI.<br />
ET CONSORTILI.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domnus iohannes episcopus, uli nobis iohannes cum germano<br />
meo famuli sancii damiani cum uxore el filiis masculinis,<br />
el si unus ex nobis sine herede morluus fueril unus allerius suc-<br />
cedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res iuris<br />
ecclesie ueslre sancii damiani que posila esl in uilla slruppa locus<br />
ubi <strong>di</strong>cilur in fundo bazali el in ficario, hoc sunl casis, uineis.<br />
ficelis. saleclis. caslanelis. campis, roborelis. siluis el pascuis,<br />
fines uero de supra scripla res. de superiore capile fine uinea<br />
que fuil domnicala. percurrente in fossadcllo ex Ialere descendenle<br />
usque in fico moreno. ab alio Ialere fine bosco, et usque peli a dc<br />
miliario uoluenle bosco usque in fosadello. perueniente quo <strong>di</strong><br />
cilur fico moreno. infra islas fines omnia et in omnibus me<strong>di</strong>eta<br />
lem. pelimus lerra el res que anle lenuil auio nostro mai lino.<br />
............('lacuna) loia ex integra casa que iam <strong>di</strong>cla leira et<br />
fines e<strong>di</strong>ficala esl. Ilerum pelimus res in loco qui <strong>di</strong>cilui c lu su ia .<br />
Fines uero de supra<strong>di</strong>cta res. de superiore capile........... (lacuna)<br />
descendenle prò cosla usque in petra de suero. el usque in 1 io que<br />
d ic ilu r...........(lacuna) percurrente uia que pergit a uexano. t-e<br />
alio Ialere uia publica, circo.......... (lacuna) usque in campoia. et<br />
prò ipso fossato usque in uexano. Infra istas fines omnia ex interi uni<br />
una cum exitu suo. uerum etiam pelimus in fontanicle et suma<br />
ripa, et in calciolo, et in nouellelo. el in leuzallo. et in castagne<br />
dello, seu el in scandelelo uerum etiam in ualle nec non el in alleolo.<br />
et in ficariolo supra fontana domnica. Tanlum pelimus nos in su<br />
prascriplis locis quanlum antea lenuil auius meus martino duas<br />
porciones iam <strong>di</strong>clis locis una cum exilis earum. Simililer pelimus<br />
nos in suprascriplo loco slruppa ubi <strong>di</strong>cilur bazali sorlicella una<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 183 )<br />
que fu il iohannis que nominatur pastorello ex pro mensura super<br />
lolum in e ircu ilu perticas xx. que e s t ........... (lacuna) de fìcario.<br />
alia pecia de le rra ubi nominatur molinello arbores fructiferos<br />
super se liabente. Ilerum pelimus sorlicella una de castagneto in<br />
sum m a rip a que nos <strong>di</strong>uisimus cum sabatino una cum exilu suo.<br />
et dum a u ix e rit genilor noster Iheodoro et bonislruda. in sua sii<br />
potestate, et non habeamus polesialem uendere nec alienare nisi in<br />
fam uli san cii dam iani indonicali. Ila lamen ut inferamus uobis uel<br />
successoribus u e slris exinde pensionem per unumquemque (annum)<br />
denarios. 11. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in supras<br />
c rip lis rebus ( inlroire,) meliorare, colere, cl pensionem ecclesie<br />
ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum<br />
in ferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repromilli-<br />
m us. tunc liceat uos uel successoribus ueslris in suprascripla res<br />
in lro ire . el cu i uoluerilis dare in uestra sii poleslale. Post obitum<br />
nostrum uel filiis nostris in ius et dominium sancle ecclesie ueslre<br />
reu e rlatu r cu iu s est propielas. Vnde si placet bec pelicio noslra<br />
hunc libellum scriptum el manus ueslra firmatum a nobis contradere<br />
iu b ealis et alium simile a nobis factum uel a teslibus<br />
robora lum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum . Facto petitorio mense februario in<strong>di</strong>cione xmi. Imperante<br />
domino le rcio otto in ilalia anno quinio O in<strong>di</strong>cione supra-<br />
scripta feliciter.<br />
Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. ygo<br />
iudex. Bonus uasallus de odone. Guilielmus lusius. laudauerunt<br />
hoc exem plum eam uim et auclorilalem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Ilanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
is li erant scrip ti in <strong>di</strong>uersis cartulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
(*) Di Gesù Cristo 9 8 7 , nei quale era in corso l’ in<strong>di</strong>zione 15.®<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 184 )<br />
Sei ul no horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum petiuere. Ipsis quoque consulibus<br />
datis, libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus<br />
<strong>di</strong>ligenter au<strong>di</strong>lis. ni! hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
M illesim o cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIBELLUS UG0MS FREDALDI ET OMNIUM CATORUM.<br />
ET IOHANNIS BELLIXIM ET CONSORTUM.<br />
Cvm Cum Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus iohannes episcopus, uli nobis iohannes et iohannes<br />
germanis famuli sancti damiani in una me<strong>di</strong>elale cum uxore el liliis<br />
nostris albcrlo el iohannis. molaciano. et leo. et iohannes. el uene-<br />
roso. el marco, el marlino famuli sancii damiani cum uxore et<br />
liliis in quarla <strong>di</strong>uisione. et alia quarla <strong>di</strong>uisione debent habere<br />
iohannes el iohannes germanis suprascriplis. duas <strong>di</strong>uisionis. ucne-<br />
rioso. el andrea famuli sancti damiani cum uxore cl filiis de supra-<br />
scripia quarta <strong>di</strong>uisionis debent habere lerlia <strong>di</strong>uisionis. et si unus<br />
ex nobis sine herede morluus fueril unus alterius succedat. Titulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res luris ecclesie ueslre<br />
sancti damiani que posila est in ualle uexano in loco ubi nomina (sic)<br />
supra pralo. Id esl caslanelis. et ccrrclis. el campis. Fines uero de<br />
suprascripla res. de superiore parle fine libellaria de bene<strong>di</strong>cto ue-<br />
gillo. et que descurii in fossato de rio mallo, el pro ipso fosalo descen<strong>di</strong>t<br />
usque infin (sic) de uexano. et de alia parle fine libellaria de<br />
andrea ferrario, el si <strong>di</strong>scurit usque in fosadello. qui descen<strong>di</strong>t de<br />
costa me<strong>di</strong>ana, el usque in flumine uexano. Infra islas fines cl co-<br />
herencias omnia et in omnibus pelimus a u o b i s p l e n u m et uacuum.<br />
una cum exilu suo. Ilerum pelimus in fonlaneclo pecia una de<br />
terra campo et caslanelo. fines uero de suprascripla terra dc superiore<br />
capite caslanelo de lurdo. et line uia canaria que descen<strong>di</strong>t<br />
suprascripla caslanelo. usque in uia que uenil de bauali- cl dc<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 185 )<br />
sub lu s uia fine fosadello. qui descen<strong>di</strong>l ustjue in fosado de rio-<br />
m allo, el de alia parie fine casale de lurdo. el line fosadello<br />
q u i descen<strong>di</strong>l in pralo. Infra islas (ines omnia el in omnibus pelim<br />
us ex integro una cum exilu suo. Simililer pelimus in summa<br />
rip a caslanelo. fines uero dc supra poio de leocaria. de una parle<br />
lin e cosla. el de alia parle fine cosla. el de alia parte simililer cosla<br />
de rio leucaria. de sublus fine fiuuio uesano. Infra islas (ines<br />
om nia pelim us una cum exilu suo. el non habeamus polesialem<br />
uenundare nec alienare nisi in famuli sancii damiani indonicali. Ila<br />
lam en u l inferam us uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem<br />
per unumquemque annum denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in dei nom<br />
ine alque prom illim us in suprascripla res (introire) meliorare<br />
colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
per unum quem que annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo<br />
sup eriu s reprom ittim us, lune liceat uos uel successoribus ueslris<br />
in sup rascrip la res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sil po-<br />
leslale. Post obitum nostrum uel (iliis noslris in ius cl dominium<br />
sancle ecclesie ueslre reuerlalur cuius el proprietas. Vnde si placet<br />
hec pelicio nostra el hunc libellum scriptum el manibus ueslris firmatu<br />
m a nobis contradere iubealis. el alium simile a nobis facium<br />
nel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre<br />
tra<strong>di</strong>m us conseruandum. Facto petitorio mense oclubris O in<strong>di</strong>zione.<br />
i. Im perante domino nostro henrico in ilalia. Anno quinio<br />
in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
.Iohannes episcopus in hoc libello subscripsi!.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. O glerius uenlus. Wuiliehnus lusius. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exem plum eam uim et auclorilalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Ilanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
(*) Di Gesù Crislo 1018.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
•» <<br />
isl. crani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inueleraii penilusquc desimeli.<br />
Sei ut ne liorum amissione im a curie perderenlur. singulariter cuique<br />
libellum oblinenli (illum) peliucrunl. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque professus fuit. Quibus <strong>di</strong>li-<br />
r «niu au<strong>di</strong>lis. ni! hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiu mense ienuarii in<strong>di</strong>cione. vi.<br />
unde supra.<br />
C\.\i Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domnus oberlus episcopus. Vii nobis iohannes presbiler una<br />
ium tiliis adopliuis una me<strong>di</strong>etale, el ilolina similiter alia me<strong>di</strong>elale.<br />
et si unus (ex nobis) sine herede morluus fueril. unus allerius succedat.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie<br />
ueslre Sancii Syri que posile sunt in loco el fundo ubi <strong>di</strong>cilur scandolelo.<br />
In clausura, in ualle. a libellari, a summariba. In castagne-<br />
delio. musquedo. a da Ia parle campora. id sunl uineis. ficelis. can-<br />
nelis. roboretis, salelis. aliisque arboribus fructiferis alque iufrueli-<br />
feris quales superius legitur, scu cum superioribus et inferioribus<br />
earum rerum quanlum pcrlinuil ansaldo et pagano lilios alberti. In<br />
Integrum. Ita lamen (ut inferamus) uobis uel successoribus ueslris<br />
exinde pensionem, per unumquemque annum denar......... (lacuna).<br />
Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascripias res inlroire<br />
et colere et laborare el pensionem ecclesie ueslre uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si<br />
minime fecerimus de quo superius repromittimus lune ficcai uos<br />
uel successoribus ueslris in suprascripias res inlroire. el cui uoluc-<br />
rilis dare in ueslra sil poleslale. cl nos lamen non habeamus licentiam<br />
nec polesialem uendere nec alienare nisi in famulos Sancii<br />
S>ri. Posi obilum noslrum uel filiorum nostrorum in ius el dominium<br />
sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde si<br />
placet hec pelicio nostra el hunc libellum scriptum cl manus<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 187 )<br />
u eslra firm atim i nobis contradcre iubealis. Facio pelilorio mense<br />
Jan u a rii. In d icio n e vini. Anno ab incarnacionc domini nosiri ihesu<br />
c h ris li. M illesim o septuagesimo primo. In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
O berlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Vgo<br />
iudex. Donus uasallus de odone. Guilielmus lusius. laudauerunl<br />
hoc exem plum eam uim et auctoritatem oblinere, sicul exemplum<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
is li erant se rip li in <strong>di</strong>uersis earlulis inueleraii penitusque desimeli.<br />
Sei ut ne h o rum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum peliucrunl. Is igilur consulibus datis,<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>tis, n il hic auctum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
M illesim o c x l i i i i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
L IB E L L U S A N F O S S I ET PETRI FRATRIS EIUS DF. OLIUA LT CONSORIUM.<br />
C vm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl dom nus oberlus episcopus. V ii nobis alberico et bellando<br />
presbitero, et bruningo germanis famuli Sancti Syri cum liliis nostris<br />
m asculinis, c l si unus ex nobis sine herede mortuus fueril<br />
unus a lle riu s succedat. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelim<br />
us le rris iu ris ecclesie ueslre Sancti Syri que posila esl in ualle<br />
uesano locus ubi <strong>di</strong>cilur molaciana. Pelimus manso daloliua. id<br />
su n l casis, uin eis. ficelis. oliuelis. caslanelis. cannelis. roboretis. Petim<br />
us co herenlias de suprascriplo manso, da una parle domo-<br />
colla indom nicala. ascendente pro cosla que pergit in libellaria de<br />
u rsicin o . in lib e llaria de cario de gano. de sublus caslro uenienle<br />
p ro uia que p erg it in gaua descendenle pro cosla usque in fontana<br />
couerclala. uenienle pro uia que pergit in campo de nazario pres<br />
bitero usque in roncallo. Ilerum pelimus pecia una de lerra cum<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 188 )<br />
roborelo in cauanario que mihi obuenil por conquestum da parle<br />
de caria noua. lercia porcione. Ilerum pelimus me<strong>di</strong>elale suprascriplo<br />
manso daloliua. omnia el in omnibus plenum el uacuum<br />
In Integram. Iterum pelimus quarla porcione de molen<strong>di</strong>no cum<br />
aqua ducili suo que mihi obuenil per conquestum da parle rolando.<br />
de supra in fossato de preda marza uenienle usque in rumalle de-<br />
scendente pro fine de insola usque in lago lugasco. uenienle in cosla<br />
de sublus molen<strong>di</strong>no. Iterum pelimus me<strong>di</strong>etale de campo de supra<br />
riua qui mihi obuenil per conquistimi da parle petro de lancio, cl<br />
in porligla..........(lacuna) campis et pralis. gerbis cl siluis usque<br />
in fonlana de scalugla que mihi obuenit per conquislum. omnia<br />
lercia porcione da parle ingeza da codula. el in creto pecia una dc<br />
prato que nobis obuenil per conquestum da parle caria noua quantum<br />
ad illuni pcrlincl de isto prato et de alia me<strong>di</strong>elale da parle<br />
genilor noster, de superiore capile uia que pergit pro cosla usque<br />
in fossa, da uno latere pralo de prazanionlc descendente in pralo<br />
indoumicalo. da balio Ialere pralo nostro et de consorlibus nostris.<br />
el pelimus pecias duas de terra in costa bruscala usque in<br />
glarelo. Ilerum pelimus pecia de terra in ualle purcifcra locus<br />
ubi <strong>di</strong>cilur salersa. id est campo, el caslanelo. omnia me<strong>di</strong>elale. el<br />
in nerui pasleno uno qui nobis obuenil per conqueslum da parle<br />
iohannes auterio. omnia me<strong>di</strong>elale. cl in collorclo pecia de lerra<br />
cum caslanelo que nobis obuenil per conqueslum da parle Ihomas<br />
de glarelo et in ualle bona pecias Ires dc caslanctis que nobis<br />
obuenit da parte iohannes presbitero, in conio lercia porcione. cl<br />
me<strong>di</strong>elale de cosla longa que nobis obuenil da parle marlinus la-<br />
boranle et de germana sua. el in sorbola pecia una de campo,<br />
in flumcxello. el quanlum nobis obuenit per conquislum da parie<br />
genilor nosler aul pro qualecumque ius ingenium omnia cl in omnibus<br />
plenum et uacuum In Integrum, el non habeamus polcsla-<br />
leni uenundare nec alienare nisi in famuli Sancii Syri. Ilam lamen<br />
ul inferamus uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( «89 )<br />
annum pensionem donar..........(lacuna). Spon<strong>di</strong>inus in dei nomine.<br />
alque p ro m illim u s in suprascripias res inlroire. el meliorare el colere<br />
el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per<br />
unum quem que annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo<br />
su p e riu s reprom illim us lune liceal uobis uel successoribus ueslris<br />
in su p ra sc rip la res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sil<br />
poleslale. Pos obitum noslrum uel liliis noslris el exinde pensionem<br />
ecclesie u eslre (sic) in ius el dominium sancle ecclesie reuer-<br />
ta lu r cu iu s esl proprietas. Vnde si placet bec pelicio nostra hunc<br />
libellum scrip tum el manus ueslra firmatum a nobis contradere<br />
iubealis e l alium simile a nobis facium uel a testibus roboraluin<br />
uobis pro m unim ine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruanduin.<br />
Facio petitorio mense iulio. Anni ab incarnacione domini nosiri ihesu<br />
c h ris li. M illesim o sexagesimo primo D . in<strong>di</strong>cione quarla decima, in<br />
su p rascrip la feliciter.<br />
-j- O berlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Guliel-<br />
m us lu siu s. Bonus uasallus de odone. Oglerius uenlus. laudauerunl<br />
hoc exem plum eam uim cl auctoritatem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isti erant scrip ti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali pcnilusque desimeli.<br />
Set u l ne ho rum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenti illum peliuerunl. Is igilur consulibus da-<br />
lis. libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus<br />
d iligenter a u d ilis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
M illesim o c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
(*) F o r se qui i’ a n n o ab in c a rn a tio n e si confonde co ll’ an n o comune, giac<br />
ch é l’ in d izion e 14.» appartiene realmente al 1001.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 190 )<br />
UNDE SlI'IiA .<br />
Cyai Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl dompnus oberlus episcopus. Vii nobis bellandus presbiler el<br />
bruningo germanis una eum liliis nostris masculinis, el si unus ex<br />
nobis sine herede morluus fueril unus allerius succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis petimus terris iuris ecclesie ueslre<br />
Sancii Syri que posila est in molaciana ubi <strong>di</strong>cilur oliua. Id sunl<br />
casis. uineis. caslanelis. lìcelis. salelis aliisque arboribus frucliferis<br />
et infrucliferis. coherencias uero decernilur. da una parle run-<br />
callo. et domocolla domnicala. prò uia que pergil usque in fontana,<br />
ascendente usque in libellaria de borizo el in libellaria que fuil da<br />
cario degano. de sublus caslro usque in pelralecla. descendenle pro<br />
cosla usque in fonlana coucrclada uenienle prò uia usque in campo<br />
qui fuil de nazario presbiler. el usque in runcallo. infra iam <strong>di</strong>clas<br />
coherenlias omnia me<strong>di</strong>elale In Integrum. Iterimi pelimus in cauan-<br />
nario lercia porcione que nobis obuenit da parle andrea caria nona,<br />
pro carlula comparationis, da una parle fossato de canaua. de ^<br />
alia parle cosla. de sublus fluuius ucsano. de superiore capile uia<br />
que pergil a campo de nazario presbiler. cl pelimus pasleno uno<br />
prope fonlana coucrclala que nobis obuenil da parie marco el<br />
alguda filia sua. da una parle fossato, de sublus libellaria cunizoni<br />
presbiler. da alia parle per me<strong>di</strong>am cosla usque in uia que pergil<br />
a fonlana couerclala. et caslanelo de supra pralo decima porcione<br />
cl porcione que fuil de oberlo qui <strong>di</strong>cilur Icorcrio. el o bru-<br />
celo pecia una de lerra. da una parie fossato, da alia parle fine<br />
cosla el lerra de campo domnico. dc sublus fluuio glarelo. de super<br />
libellaria que fuil de iohannes gaslaldo. omnia me<strong>di</strong>elale. el campo<br />
uno supra ripa, dc sublus terra uallasca. da alia parle uia. da lercia<br />
cosla de li pasalori. omnia me<strong>di</strong>elale. el pelimus in porlilia campis,<br />
pralis. el gerbis. da una parie pralo noslro. da alia parie fossalo<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 1(J1 )<br />
dc scalugla. de sublus bosco domnicalo. da alia parie libellaria de<br />
cam po dom nico. usque in uia quo pergil a eaualille. lercia porcione.<br />
c l a lo p ralo de crelo Ires porcioncs. da una parle lerra<br />
dom nicala. da alia parte braza monti prò me<strong>di</strong>a fossa usque in uia.<br />
de le rcia p a rle terra nostra el de nostris consorlibus. et pelimus<br />
pccia una de le rra in lana ursaria campis el pralo. omnia me<strong>di</strong>etale.<br />
da re liq u is duabus parlibus costas, de superioreeapiteuia.de<br />
su b lu s Tossalo, c l insola de morledo. da una parte terra domnicala.<br />
da alia flum ine uesano. de lercia fossato de corsi, quarla porcione.<br />
c l de m olen<strong>di</strong>no pelimus quarla porcione. que nobis obuenit da<br />
p arle rolando cum aquaduclile suo de una parle. pelra marza, cl<br />
fossato de rum ale usque in Iaco lugasco. infra islas coherenlias petim<br />
us aqua ductile suo ubicumque oportununi fueril. el in collorelo<br />
pccia una de le rra cum caslaneas super se habente. Ilerum pelimus<br />
pasleno uno in nerui. cum casis. el uineis. super se habenle. el<br />
ficas. el oliuas. el alios arbores fructiferos, el pelimus in sanclo<br />
p clro in arena in loco qui nominatur brucelo. cum mansione, et<br />
uineis. e l ficas. e l oliuas. cl caslaneas. et alios arbores fructiferos<br />
_ super se habenle. coherenlias uero decernitur da una parle fossato,<br />
da alia p arle le rra que fuil de alberico el de pelro neruasco. de<br />
sublus le rra de bono malo, et de suis germanis, de superiore capile<br />
pelra na<strong>di</strong>a. infra islas fines uel cohcrencias pelimus quarla<br />
porcione. el pccia una de lerra cum caslaneis el oliuas que nobis<br />
obuenil p rò inu eslilu ra da parle pelro neruasco. el in ualle purci-<br />
fera sicca u b i nominatur salersa. cum caslanelo et insola, da una<br />
p arle fossato, da alia parie lerra de uerturi. et sublus fluuio pur-<br />
cifera. de su p e rio re capile fines costa, in suprascripla coherenlias<br />
omnia m e<strong>di</strong>elate, el in ualle bona pecias Ires de caslanelis. me<strong>di</strong>elas<br />
de costa Ionga. e l alias duas pecias nostra qui supra germanis, una<br />
cum e x ilis earum . el non habeamus polesialem uenundare nec alienare<br />
n isi In fam uli sancii Syri. Ila lamen ul inferamus uobis uel suc<br />
cessoribus u e slris per unumquemque annum pensionem denarios. 11.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 1D2 )<br />
Spon<strong>di</strong>mus in tioi nomino alque promillimus in suprascripla res<br />
inlroire (et meliorare cl colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis<br />
uel successoribus ueslris per unumquemque annum inferre). Quod<br />
si minime fecerimus de quo superius repromittimus, tunc liceat<br />
uos uel successoribus ueslris (in suprascripias res inlroire.) cl<br />
cui uoluerilis dare in ueslra sit poleslale. l*osl obilum noslrum uel<br />
liliis noslris in ius cl dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur<br />
cuius esl proprietas. ^ ude si placel hec pelicio nostra et hunc libellum<br />
scriptum el manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis<br />
et alium simile a nobis facium uel a leslibus roboratum uobis<br />
pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto<br />
pelilorio mense oclobris. In<strong>di</strong>cione x (’). Anno ab incarnacene domini<br />
nostri ihesu chrisli Millesimo septuagesimo mi. In<strong>di</strong>cione inscripta<br />
feliciter.<br />
Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio -Ianuensis Archiepiscopi. Consules Guilielmus lusius.<br />
Oglerius uenlus. Bonus uasallus de odone. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erant scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Sei ut ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariler<br />
cuique libellum oblinenli illuni peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
ottobre del J073 (anno comune) era già in corso l’ in<strong>di</strong>zione 12."<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 195 )<br />
LIB ELLU S Q U E M MODO TENET G A N D U U U S DK CAJIPO CAST (Jit.NO<br />
K T FILII G U A ITA FOLM E. ET OGLERII DANISII. ET EORUM CONSORTES.<br />
Cvm Cum Pe(o defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
p reesl dom nus Oberlus episcopus. V ii nobis uenerando cum filiis<br />
m eis m a scu lin is, e l si unus ex nobis sine bcrede morluus fueril<br />
unus a lle riu s succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelim<br />
u s le rra i u ris ecclesie ueslre sancii Syri que posila esl in ualle<br />
uesano locus ubi <strong>di</strong>cilu r campo castorio, id sunl casis, uineis. ca-<br />
slan elis. p o n ielis. oliuclis. roboretis, campis, gcrbis. siluis, pralis. el<br />
p ascuis, om nia e l ex omnibus me<strong>di</strong>elale de infrascriplo manso. In<br />
integrum , plenum el uacuum. et petimus molen<strong>di</strong>no oclaua pars<br />
in insula de u llra besanio. De una parle fossato grosso et usque<br />
in plano uen ien le riuarolo. me<strong>di</strong>elale. ct pelimus manso uno in<br />
sanclo S yro , quantum mihi obuenil da parle genilor meus, el quanlum<br />
m ihi obuenit per 'conqueslum da parie iuucnalis. id sunl casis,<br />
u ineis. caslan e lis. ponielis. oliuclis. salelis. cannelis. campis, gcrbis.<br />
silu is, p ratis, pascuis, et gorrelo. in uesano omnia el ex omnibus<br />
plenum et u acuum . In Inlegrum. et pelimus quarla porcione in<br />
botogna. Iterum petimus massaricio uno in bauali locus ubi <strong>di</strong>cilur<br />
cella, id sunt casis, uineis. caslanelis. pomelis. oliuclis. cannelis. sale<br />
lis. cam pis, g crb is. siluis, pralis. ct pascuis, quanlum mihi obu<br />
e n il da p arle genitor meus omnia el ex omnibus plenum (el uacuum<br />
) In Integrum , el pelimus pecias de terra que mihi obuenil<br />
per co nquislum a sanclo Syro qui <strong>di</strong>cilur crelasca. quanlum inue-<br />
n ire possum q . . . carlula comparationis, el pelimus lerris in uiga-<br />
nico quantum m ih i obuenit da parle genilor meus, et quanlum inibi<br />
obuenil per conqueslum. id sunl casis, uineis. castanetis, pometis,<br />
cannelis. sale lis. roboretis, ficetis, campis, gerbis. siluis, pratis, el<br />
p ascuis, om nia el ex omnibus plenum el uacuum. In Integrum. El<br />
ileru m pelim u s ego qui supra uenerando cum liliis meis masculinis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 194 )<br />
usu uel fructu, nec ullmn datum nec eos noe meos heredes dare<br />
non debemus, el non habeamus polesialem uenundare nec alienare<br />
nisi in famulis sancti Syri. Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum pensionem denarios, n.<br />
Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascripias res<br />
inlroire el meliorare cl colere, el pensionem uobis uel successori-<br />
bus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromillimus. lune liceat uobis uel successoribus<br />
ueslris in suprascripias res inlroire et cui uoluerilis dare<br />
in ueslra sil poleslale. Posi obilum noslrum uel filiis noslris in ius<br />
cl dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl propnelas.<br />
Vnde si placel hec pelicio nostra, cl hunc libellum scriptum cl<br />
manu ueslra firmatum nobis contradere iubealis. ct alium simile a<br />
nobis facium et a teslibus roboratum uobis pro munimine sancle<br />
ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio mense marcio.<br />
In<strong>di</strong>cione xm. Anni ab incarnacene domini nostri ihesu chrisli.<br />
Millesimo septuagesimo secundo. (mense) marcii (*). In<strong>di</strong>cione supra<br />
scripta feliciter.<br />
Oberlus episcopus in hoc libello subscripsi!.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Bonus<br />
uasallus de odone. Oglerius uenlus. Wilielmus lusius. laudauerun<br />
hoc exemplum eam uim cl auclorilalem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunt quia libcll<br />
isti erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelcrali pcnilusquc dcsli uc<br />
Sci ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singularitc<br />
cuique libellum oblinenli illum peliucre. Is igilur consulibus alis<br />
libellum oslensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus<br />
genler au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognoucrun<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
(*) Nel marzo dell’anno 1072, correva l'in<strong>di</strong>zione I0.a<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
LIUI-LI.US filiorlm guaita follie.<br />
Cvm C im i Polo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
pree sl dom nus oberlus episeopus. V ii nobis bruningo una cum filiis<br />
m eis m ascu lin is, el si unus ex nobis sine herede morluus fueril<br />
unus a lle riu s succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pc-<br />
tim us le rris iu ris ecclesie ueslre Sancii Syri que posila esl in<br />
uallo uesano locus ubi <strong>di</strong>cilur campo castorio, da uno lalere lerra<br />
de solariolo que fu il de manfredo coco. de superiore capile lerra<br />
que fu il de madelberlo el de suis consorlibus uenienle usque in<br />
le rra que fu il de ambrosio, de alio lalere prò fine cosla uenienle<br />
:i flu uio uesano. Ilerum pelimus. oclaua pars de molen<strong>di</strong>no, el pecia<br />
de cam po in bulogna. da buno lalere lerra de lanfranco. da balio<br />
lalere cosla de lana ursaria. de superiore capile lerra domnicala.<br />
De sub lu s lib e lla ria uallasca. omnia quarla porcione de suprascriplo<br />
cam po, e l p elim u s in monte de nosigle riuario uno. da buno lalere<br />
p ralo de traia isla . da alio lalere de caria noua el de suis consorlib<br />
u s. Seu e l pelim us pecia una de p ralo ...........(lacuna) que<br />
m ihi obuenil da parle marlinus presbiler scrizo. el pelimus roue-<br />
relo usque in riuariole. el usque in o plano. Pelimus coherenlias<br />
dc su p rascrip lo manso in campo castorio de ipso me<strong>di</strong>elas prò cosla<br />
de campo q u i fu il dc nazario presbiler uenienle prò costa usque<br />
in fossato, et insola ullra uesano. omnia me<strong>di</strong>elas. el non habeamus<br />
polesialem uenundare nec alienare nisi in famuli Sancii Syri. Ila<br />
lamen u l inferam us uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum pensionem denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque<br />
p ro m illim u s in suprascripla res introire el meliorare, el colere, el<br />
pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquem<br />
que annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo supe<br />
riu s reprom ittim u s, tunc liceal uobis uel successoribus ueslris in<br />
su p rasc rip la res introire, el cui uoluerilis dare in ueslra sit pole<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
is
( 196 )<br />
siale. Posi (obitum) noslrum uel lìliis noslris in ius el dominium<br />
sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl propriclas. Vnde si placel<br />
hec pelicio nostra lume libellum scriptum, el manus uestra firmatum<br />
nobis conlradere iubealis. et alium simile a nobis factum, uel<br />
a leslibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum. Facio petitorio mense Januarii. In<strong>di</strong>cione. mi.<br />
Anno ab incarnacene domini nostri ihesu chrisli. Millesimo septua<br />
gesimo. vi. In<strong>di</strong>cione infrascripta feliciter (’).<br />
Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Guilielmus lusius.<br />
Oglerius uenlus. Bonus uasallus de odone. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim et auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quoti hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli eranl scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque deslrucli.<br />
Set ut ne horum amissione iura curie perderenlur. singularilei<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igitur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>li<br />
genler au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIBELLUS QUARTERI1 ET SOCIORUM EIUS. UIDELICET IOHANNIS BARELLI<br />
ET ALDE ET CO.NSORTUM.<br />
Cvm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie<br />
preesl domnus oberlus episcopus. Vii nobis Alo una cum nep<br />
mei masculini, et si unus ex nobis sine herede morluus fuerit ur<br />
allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelw ^<br />
res ecclesie ueslre Sancti Syri qui posila esl in loco el u<br />
molaciana locus ubi <strong>di</strong>cilur tanelo. hoc sunl casis, uineis. fic<br />
(*) Nel 1070 non correva la 4.» in<strong>di</strong>zione, ma la li.»<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 197 )<br />
salelis. caslanelis. omnia el ex omnibus plenum el uacuum quanlum<br />
m ih i o b uenil de genitore meo. Da una parie domnicalo. el ipsa<br />
uinea ad m e<strong>di</strong>elalem reddendum, de alia parle lerra de bonsegnore.<br />
De le rcia parie uia pubblica que pergil in poio serra de caslanelo.<br />
que p e rg il de Ia ualle que se <strong>di</strong>ui<strong>di</strong>l inler andrea de gano usque<br />
in m ansione de sabatino uenienle usque in maceria de andrea de<br />
gano. de su p ra lerra de leo dc Ia ualle uenienle in lauagello. el<br />
in poio. el de alia parie de monle coruo. el me<strong>di</strong>elale de prato<br />
de nuciculo. el pralo de costa alta, el in uia noua decima parle<br />
a robore ro saria quanlum mihi obuenil de conquisto, omnia cl<br />
in om nibus de islis rebus suprascriplis. plenum el uacuum In<br />
In le g ru m . el non habeamus polesialem uenundare nec alienare,<br />
n isi in fam uli Sancii Syri indomnicali. Ita lamen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum pensionem<br />
denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in (D ei) nomine alque promillimus<br />
In su p rasc rip lis rebus introire, el meliorare, el colere, et pensionem<br />
ecclesie ueslre uobis nel successoribus ueslris per unumquem<br />
que annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superiu<br />
s rep ro m illim u s. lune liceal uobis uel successoribus ueslris (in<br />
supra scrip ia s res introire.) el cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale.<br />
P o si o bilum noslrum uel filiis noslris in ius el dominium<br />
sancle ecclesie u eslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde si plaeel<br />
hec pelicio n o slra hunc libellum scriptum el manu ueslra firmatum<br />
( nobis contradere iubealis. el alium similem a nobis factum uel a<br />
testibus robora tum ) uobis (pro munimine sancle ecclesie ueslre)<br />
tra<strong>di</strong>m us conseruandum . Facio pelilorio mense iunio. iiu. kalendas<br />
iu lii. A nni ah incarnacione domini nosiri ihesu chrisli. Millesimo<br />
sexagesim o vi. In<strong>di</strong>cione. v. feliciter O.<br />
S<br />
O berlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
(*) Anno comune tOGJj, net quale cadeva l'in<strong>di</strong>zione 4.»<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 198 )<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Oglerius<br />
uenlus. Bonus uasallus de odone. Guilielmus lusius. laudauerunt<br />
hoc exemplum eam uim cl auclorilalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isti erani scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inueterali penitusque destructi.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenli (illum) petiuerunt. Is igitur consulibus<br />
dalis. libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus<br />
<strong>di</strong>ligenter au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIBELLIS GUILIELMI DE (iLARETO.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus leodulfus episcopus. Vii nobis Ieoprando una cum<br />
uxore cl filiis, el si unus ex nobis sine herede mortuus fueril unus<br />
allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis petimus<br />
res iuris ecclesie ueslre Sancti Syri que posita est in comunici.<br />
el in Iraicosla. Ibi sunl casis, uineis. ficelis. caslanelis. roboretis<br />
saleclis. campis, siluis, et pascuis. Tanlum pelimus nos m<br />
prascriplis locis quanlum anlea lenuil ienilor meus andrea.<br />
cum exilu suo. el nobis conlangil de inler fratres el consortes no<br />
stros. Ilerum pelimus nos Ieoprando el Icudeto cum uxores el J<br />
noslris aliquantas de res in monte botogna. id est terra laboratori'<br />
ad unum mo<strong>di</strong>um seminandum, el non habeamus polesialem<br />
nundare uel alienare nisi in famuli Sancii Syri donicalis. Ita lan1<br />
ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem p<br />
unoquoque anno denario uno. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine atq<br />
promillimus suprascripias res meliorare et colere, et pensionen<br />
ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemqu<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius iepio<br />
minimus, lune liceal uos uel successoribus ueslris in res uestias<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 199 )<br />
in tro ire cu i u o lu e rilis dare in uestra sii poleslale. Posi obilui» no-<br />
siru m uel filiis noslris in ius el dominium sancle ecclesie ueslre<br />
reu e rla tu r cu iu s esl proprietas. Vnde si placet hec peticio nostra<br />
et hunc libellum scriptum et manibus ueslris firmatum nobis contradere<br />
iu b ealis e l alium simile a nobis factum uel a leslibus roboratum<br />
uobis p ro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus con-<br />
seruandum . F a cio pelilorio mense oclubris. In<strong>di</strong>cione. x. Imperante<br />
dom ilo no slro olo in ilalia anno xm (’ ). I n d ic io n e suprascripla feliciter.<br />
T eodulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. G uilielm u s lusius. Oglerius uentus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exem plum eam uim el aucloritalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Ilanc laudeni ideo fecerunl. quia libelli<br />
is li c ran i sc rip ti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerati penilusque deslrucli.<br />
Sei u l ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenti (illum ) petiuerc. Is igitur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
a u d ilis. n iI (hic) auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
M illesim o c x l i i i i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
DK EODEM.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl dom nus iohannes episcopus. Vii nobis Ieoprando famulo saucii<br />
S y ri, cum uxo re e l tiliis masculinis. El si unus ex nobis sine herede<br />
m o rlu u s fu e ril. unus allerius succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare<br />
nobis iu b ealis pelim us res iuris ecclesie ueslre Sancti Syri que posite<br />
sunt in molaciana locus ubi <strong>di</strong>citur casalio. id est pccia una<br />
de terra que aprehen<strong>di</strong>mus a pastenando me<strong>di</strong>elale indomnicalo.<br />
(*) Di G esù Cristo 979, nell’ottobre del quale correva l'in<strong>di</strong>zione 8.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 200 )<br />
Iti est casa, unica, caslanelo. salcclis. roboretis, campis, cl pascuis, cl<br />
est ipsu paslenos (sic) super lolum perlicas Jegillimas cenlum.......<br />
(lacuna). I'elinnis nos una cum exilu suo. cl si usque ad duodecim<br />
annos non habuil expletum paslenum........(lacuna) de quacumque<br />
fui0e ipsa lerra meliore porlaueril. Tunc....... (lacuna) et mcns<br />
eredes componiiuri libras duas de denarios bonos papienses. el per<br />
umquemquc annum usque ad uudecini anni agno in pascila, et<br />
habeamus polesialem uenundare nec alienare nisi in famuli<br />
omnicati Sancii Sx ri. Ila lamen ul inferamus uobis uel successo-<br />
us ucstiis exinde pensionem per unumquemque annum dena-<br />
um. i. Spon<strong>di</strong>mus (in Dei nomine) atque promillimus suprascripla<br />
s meliora i e et colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel succcs-<br />
i*i us uestiis per unumquemque annum inferre. Quod si minime<br />
ecenmus de quo superius repromittimus, tunc liceal uos uel successoribus<br />
ueslris in suprascripla res inlroire. cl cui uoluerilis dare<br />
uestra sit poleslale. Posi obitum nostrum uel filiis nostris in ius<br />
I dominium sancle ecclesie ueslre (reueìialur cuius esl proprietas.<br />
„ ^n(*e Sl Placet hec peticio nostra hunc libellum scriptum et manti<br />
ne str a fi) matum nobis contradere iubealis. et alium similem a nobis<br />
luctum uel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre) tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto petitorio mense nouembris.<br />
i<strong>di</strong>cione lei eia decima. Imperante donino nostro lercio olo in ilalia<br />
Anno lercio (’). in<strong>di</strong>cione suprascripla Feliciter.<br />
Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsit*<br />
h paIac,° Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Oglerius<br />
"enlus. Bonus uasallus de odone. Guilielmus lusius. laudauerunt<br />
exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
1 ani sci ipii in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelcrati pcnilusque desimeli.<br />
( ) Di Gesù Cristo 99#, nel novembre del quale cadeva l’in<strong>di</strong>zione !*•<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 201 )<br />
Sei u l ue horum amissione iura curie perderenlur. singuiarilcr<br />
cuique libellum oblinenli illuni peliuere. Is igilur consulibus dolis,<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus<br />
<strong>di</strong>ligenter a u d ilis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
M illesim o c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
DE EODEM.<br />
C vm Cum l*clo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domnus iohannes episcopus. Vii nobis ingo famuli Sancii Syri<br />
cum filiis m asculinis in una me<strong>di</strong>elale. iohannes el Ihomas el amico<br />
germ anis fam ulis Sancti Syri cum filiis masculinis in una me<strong>di</strong>elale.<br />
c l si unus ex nobis sine herede morluus fueril unus allerius succedal.<br />
T ilu lo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. polimus res iuris<br />
ecclesie ueslre Sancii Syri que posila est in loco ubi <strong>di</strong>cilur casalio.<br />
id est casa, uineas. saleclis. cannelis. ficelis. campis. Fines uero de<br />
suprascripla res. de uno lalere fine maceria que pergit a prato<br />
domnico c l q u i descen<strong>di</strong>l in fossato eroso, de subtus fine campo<br />
domnico ubi esl robore grande, de alia parle cosla de ilice sicul<br />
aqua reuersa. et fine ronco qui descen<strong>di</strong>l in pralo domnico. infra<br />
islas fines el coherenlias omnia ex omnibus pelimus plenum el<br />
uacuum una cum exilu suo. el non habeamus polesialem uenundare<br />
nec alienare nisi in famuli Sancii Syri indomnicati. Ila lamen<br />
ul inferam us uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem per<br />
unum quemque annum denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque<br />
pro m illim us in suprascripla res ( introire) meliorare el colere, ct<br />
pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius<br />
reprom ittim us, tunc liceal uos uel successoribus ueslris in supra<br />
scrip la res in lro ire. el cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Posi<br />
obilum nostrum uel filiis nostris in ius el dominium sancle ecclesie<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 202 )<br />
ueslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde si placet hec pelicio<br />
nostra et hunc libellum scriptum ct manibus ueslris firmatum nobis<br />
contradere iubealis. el alium simile a nobis facium uel a testibus<br />
roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus con-<br />
seruandum. Facto petitorio mense marcio in<strong>di</strong>cione v. Regnante domino<br />
nostro henrico in ilalia Anno lercio O. In<strong>di</strong>cione suprascripla<br />
feliciter.<br />
f Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Bonus<br />
uasallus de odone. Vgo iudex. Guilielmus lusius. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isii erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque destructi.<br />
Sei u l ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum obtinenti illum peliuere. Is igitur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
DE EODE.VI.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preesl domnus landulfus episcopus. Vii nobis iohannes el Ihomas<br />
famuli Sancti Syri in una me<strong>di</strong>elale una cum uxore et filiis. Bene<br />
<strong>di</strong>cto famulo Sancti Syri cum uxore et filiis in alia me<strong>di</strong>elale. cl<br />
si unus ex nobis sine herede mortuus fuerit unus alterius succedal.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus aqua ductu cum<br />
molen<strong>di</strong>no in fossato sancti michaelis prope ciuilalein Janue. ubi<br />
<strong>di</strong>cilur molinello, el habeamus polesialem in suprascriplo fosado<br />
(*) Di Gesù Cristo 10a7.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 203 )<br />
molen<strong>di</strong>no he<strong>di</strong>ficare cum aqua duclu suo. ubicumque inuenla fue<br />
rinl. ubi nobis he<strong>di</strong>ficalum esl. el non habeamus polesialem uenundare<br />
nec alienare nisi in famuli Sancii Syri doinnicali. Ila lamen<br />
ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem per<br />
unumquemque annum denar...........(lacuna). Spon<strong>di</strong>mus in dei<br />
nomine alque promillimus in suprascriplo aqua duclu he<strong>di</strong>ficare<br />
molen<strong>di</strong>no, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel succcssoribus ueslris<br />
per unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromillimus. lune liceal uos uel successoribus<br />
ueslris in suprascriplo molen<strong>di</strong>no inlroire. el cui uoluerilis dare in<br />
ueslra sil poleslale. Posi obilum nos Irum uel filiis noslris in ius el<br />
dominium sancle ecclesie ueslre reuerlalur cuius esl proprielas.<br />
Vnde si placel hec pelicio noslra el hunc libellum scriptum el ma<br />
nibus ueslris firmalum nobis contradere iubealis. el alium simile a<br />
nobis facium uel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle<br />
ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio petitorio mense iunio.<br />
In<strong>di</strong>cione vim O.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Wilielmus lusius.<br />
Vgo iudex. Oglerius uenlus. Bonus uasallus de odone, laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem obtinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque deslrucli.<br />
Sei ut ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus datis,<br />
libellum oslensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>li<br />
genter au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
(*) Durante il vescovato <strong>di</strong> Landolfo l’ in<strong>di</strong>zione 9.® cadde una volta appena,<br />
cioè nel I0 Ì6 ; ed a tale anno deve quin<strong>di</strong> assegnarsi l’ atto presente.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 20 i )<br />
LIBELLUS B0S1BELLI I)E DUMO ET CONSORTUM.<br />
Cvji Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus iohannes episcopus. Vii nobis leo cum filiis suis<br />
masculinis famuli Sancii Syri, el si unus ex nobis sine herede mortuus<br />
fueril unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis<br />
iubealis pelimus res iuris ecclesie Sancii Syri qui posile sunl in<br />
fundo uesano locus ubi <strong>di</strong>cilur molaciana. id sunl casis, uineis.<br />
ficelis. caslanelis. roborelis. saleclis. campis, pralis. oliuclis cl pascuis.<br />
Fines uero de pre<strong>di</strong>clo d ........ (lacuna), da uno lalere fine seue<br />
de pradello descendenle per coslam usque in fluuio uesano. Da<br />
alio lalere fine terra de iohanne cogo, el fine scualc de persico, cl<br />
fine cannelo domnicalo descendenle in fluuio uesano. de superiore<br />
capile uia que pergil a pradello. de sublcriore capile fine fluuio<br />
uesano. Infra iam <strong>di</strong>clas fines omnia plenum cl uacuum pelimus<br />
torcia porcione anleposila uinea que fuil de rufino cogo. Cohercn-<br />
cias uero de omnibus suprascriplis rebus, fine fonlana couerclala.<br />
el uia publica el uinea domnicala. el fine pralo de cornale el casla<br />
nelo domnicalo. el poio da sale, el cosla de liomale. el fine glarelo.<br />
el fine fluuio uesano. cl line laco draconario. Infra iam <strong>di</strong>clas<br />
coherenlias lanium pelimus quanlum nobis conlangil inler fratres<br />
el consorles noslros una cum exilis earum. Id est lercia porcione.<br />
El non habeamus polesialem suprascriplis rebus uenundare nec alie<br />
nare nisi in famuli donmicali Sancii Syri. Ila tamen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem per unumquem<br />
que annum denario, uno, Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque pro-<br />
millimus in suprascriplis rebus meliorare, el pensionem ecclesie<br />
ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum<br />
inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repromillimus.<br />
Tunc liceal uos uel successores ecclesie ueslre in suprascriplis<br />
rebus introire, el cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Posi<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 205 )<br />
obilum noslrum uel iiliis nostris in ius cl dominium sancle ecclesie<br />
ueslre reuerlalur cuius esl proprielas. Vnde si placet hoc pelicio<br />
nostra cl lume libellum scriptum ct manus ueslra firmalum nobis<br />
conlradere iubealis el alium simile a nobis factum uel a testibus<br />
roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre Ira<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum. baeto petitorio mense marcio In<strong>di</strong>cione v. Anni domini<br />
nostri iliesu eli risii nongentesimo nonagesimo secundo. In<strong>di</strong>-<br />
cionc suprascripla feliciler.<br />
Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
Iis palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Guilielmus luisus. Oglerius uenlus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli crani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali pcnilusque desimeli.<br />
Set ut ne horum amissione iura curie perderentur, singulariler<br />
cuique libellum oblinenli illuni peliuere. Is igiur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>li<br />
genter au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
DE EODEM.<br />
Cym Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domnus Johannes episcopus. Vii nobis martino cum filiis suis<br />
masculinis una <strong>di</strong>uisione. leo cum filiis suis masculinis et cum<br />
nepote suo iohannes. el marlino uexoso cum filiis suis masculinis<br />
in alia <strong>di</strong>uisione. iouenale cum filiis suis masculinis....... (lacuna)<br />
in lercia <strong>di</strong>uisione. alberlo cum filiis suis masculinis, et leo cum<br />
filiis suis masculinis, cl nepotibus suis filii eldepran<strong>di</strong> in quarla<br />
<strong>di</strong>uisione. famuli Sancii Syri, el si unus ex nobis sine herede morluus<br />
fueril unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 20(1 )<br />
pelimus lerra iuris ecclesie ueslre Sancii Syri qui posila esl in ualle<br />
uexano locus ubi <strong>di</strong>cilur Sanclo Syro miliano. id esl insola una. dc<br />
superiore capile fine campo liderii. da alio lalere fine terra de clerico<br />
silo, da lercio lalere fine fossato...........(lacuna), de sule-<br />
lio ri capile descendente in lluuio uexano. infra islas fines liabes<br />
potestatem molen<strong>di</strong>no e<strong>di</strong>ficare el cum aqua duclu suo quacumque<br />
causa e<strong>di</strong>ficare uolueris. in suprascriplo loco omnia pelimus ple<br />
num el uacuum ex inlegrum una cum exilu suo. cl non habeamus<br />
polesialem uenundare nec alienare nrsi in famulo domnicali Sancii<br />
i i- Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde<br />
pensionem per unumquemque annum denarios, u. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
J • • 1<br />
nomine alque promillimus in suprascripla res inlroire melio-<br />
,are cl colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel successo-<br />
''b u s ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime<br />
feceiimus de quo superius repromillimus lune liceat uos uel suc<br />
cessoribus ueslris in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis<br />
«lare in ueslra sii poleslale. Posi obilum nostrum uel filiis nostris<br />
• •<br />
n ius el dominium sancle ecclesie ueslre (reuerlatur cuius esl<br />
ptopnetas. Vnde si placet hec pelicio nostra hunc libellum scri<br />
ptum et manus uestra firmatum nobis contradere iubealis. el alium<br />
similem a nobis factum uel a testibus roboralum uobis prò nimine<br />
sancle ecclesie ueslre) tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio petitorio mense<br />
iulio. in<strong>di</strong>cione quinta. Anni domini nostri iliesu christi nongente<br />
simo nonagesimo secundo. In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Oglerius uenlus. Guilielmus lusius. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim et auclorilalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli crani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penitusque destructi.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singuiarilcr<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 0 7 )<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igitur consulibus datis,<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
Cvsi Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
prcesl domnus iohannes episcopus. Vii nobis bonizo barba et nepos<br />
nomen cius iohannes famuli Sancti Syri cum uxore el filiis in prima<br />
<strong>di</strong>uisiones. stabiles cum (iliis masculinis famuli Sancii Syri in secunda<br />
<strong>di</strong>uisione. leo cum filiis masculinis famuli Sancii Syri in lercia<br />
<strong>di</strong>uisiones. et si unus ex nobis sine herede morluus fuerit unus<br />
alterius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. petimus<br />
res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri qui posila est in ualle que <strong>di</strong>cilur<br />
molaciana cum massaricio que fuit domnicalo sublus caslro.<br />
petimus de suprascriplo massaricio me<strong>di</strong>elale de uinea. ficetis, can<br />
netis. roboretis, saleclis. campis, el pascuis, fines uero de suprascripto............<br />
(lacuna), fine carponaria de caslro. de sublus fine<br />
libellaria de ursacino. et fine uia que pergil ad lerminia de ta-<br />
zaria. de una parle fine nia que pergit a serudo. de alia parte fine<br />
fossado de caslro. Infra islas fines omnia me<strong>di</strong>elale pelimus una<br />
cum exitis earum, el non habeamus polesialem uenundare nec alie<br />
nare nisi in famuli Sancti Syri indomnicati. ila lamen ut inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem per unumquemque<br />
annum denarios, u. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in<br />
suprascripla res ( inlroire) meliorare ct colere, cl pensionem ecclesie<br />
ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum<br />
inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repromitlimus.<br />
lune liceat uos uel successoribus ueslris in suprascripla res inlroire.<br />
el cui uoluerilis dare in uestra sil poleslale. Posi obitum noslrum<br />
uel liliis noslris in ius el dominium sancle ecclesie (ueslre) reuer-<br />
lalur cuius est proprielas. Vnde si placel hec pelicio noslra el hunc<br />
libellum scriptum el manus ueslra firmatum a nobis contradere<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 0 8 )<br />
« 'b e a 'is e i s,m lfe m a nobis f n l m , „ e| a t e lih ls ro |j„,.a|u||1<br />
pro munimine sancle ecclesie ueslre Iracìimus conseruandum.<br />
I dloiio mense oclubris In<strong>di</strong>cione . . . (lacuna), Regnante<br />
domno nostro Enrico res (,* ) in i(a,ia A n n 0 r ), [nd|cione<br />
suprascripla feliciler.<br />
t Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
ori ^ r C,° ^anuens,s Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
uilielmus lusius. Oglerius uenlus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
nplum cani uim et auctoritatem obtinere, sicul exemplar<br />
isti ^ C *10C scnP*um ^ anc laudem ideo fecerunt quia libelli<br />
Set ' SCI ln SIS car*ul,s inueterati penitusque desimeli,<br />
il ne hoium amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
q e libellum oblinenli illuni peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
e limi ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. ni! hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
CE EODE.1I.<br />
C\.m Cum Peto defensoribus sacro sanelc Januensis ecclesie ubi<br />
preest domnus Landulfus episcopus. Vii nobis leo cum filiis suis.<br />
Et si unus ex nobis sine herede morluus fueril unus allerius suc<br />
cedat. Tilulo con<strong>di</strong>lionis locare nobis iubealis pelimus lerra et gor-<br />
ieto qui nominatur rununala. Fines uero de iam <strong>di</strong>cta lerra. ab uno<br />
lalere fine fluuio uesano. Ab alio lalere finit campo....... (lacuna), a<br />
lei cio latere fine rio charelo da pralo donnico. Da quarto latere<br />
fine fontanella. Infra islas fines habeamus potestatem molen<strong>di</strong>num<br />
e<strong>di</strong>ficare cum aqua duclu ubicumque nobis placueri luna cum exilu<br />
suo. El non habeamus (polesialem) suprascriplo molen<strong>di</strong>no el lerra<br />
uendere nec alienare in nullo homine nisi in famuli Sancii Syri.<br />
(*) Di Gesù Cristo 1007, nell’ ottobre dei quale correva l’in<strong>di</strong>zione 0.a<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Ha lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde<br />
pensionem per unumquemque annum denarium unum. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine alque promillimus suprascripias res molen<strong>di</strong>num e<strong>di</strong>ficale<br />
(s*6‘). el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
pei unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus de<br />
quo supeiius repromittimus, lune liceat uos uel successores eccle<br />
sie ueslic in suprascriplo molen<strong>di</strong>no inlroire. el cui uoluerilis dare<br />
in ueslia sii poleslale. Posi obilum nostrum uel f<strong>di</strong>is nostris in ius<br />
el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprietas.<br />
Vnde si placet hec pelicio nostra et hunc libellum scriptum el ma<br />
nus ueslia firmatum nobis contradere iubealis. el alium simile a<br />
nobis faclum uel a lestibus roboralum uobis pro munimine sancle<br />
ecclesie ueslre lra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto petilorio mense iulio.<br />
In<strong>di</strong>cione quarla. Imperante domno nostro olio in ilalia Anno nono (*).<br />
in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
( 209 )<br />
Landulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. W i<br />
lielmus lusius. Vgo iudex. Bonus uasallus de odone. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim et auclorilalem obtinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erant scripii in <strong>di</strong>uersis earlulis inueterali penilusque destructi.<br />
Set ut ne horum amissione iura curie perderentur, singuiarilcr<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igitur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>li<br />
genter au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunt.<br />
Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIBELLU S IOHANNIS MORELLI ET CONSORTIBUS SUIS.<br />
Cvm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest domnus leodulfus episcopus. Vii nobis leo cum filiis meis<br />
(*) Di Gesù Cristo 97G.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
masculinis..........(lacuna) el filiis noslris. El si unus ex nobis sine<br />
herede morluus fueril unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis petimus molen<strong>di</strong>no cum aqua duclu suo in molaciana<br />
locus ubi nominatur fontanella prope fluuio uexano. c l.......<br />
(lacuna) suprascriplo molen<strong>di</strong>no una cum exilo suo. el non habeamus<br />
polesialem uenundare nec alienare suprascriplo molen<strong>di</strong>no<br />
nisi in famuli domnicali. Ila lamen ut inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum pensionem denarium.<br />
i. azimas duas. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus<br />
suprascriplo molen<strong>di</strong>no e<strong>di</strong>ficare, el pensionem ecclesie ueslre uobis<br />
uel successoribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod<br />
si minime fecerimus de quo superius repromittimus tunc liceat uos<br />
uel successoribus ueslris suprascriplo molen<strong>di</strong>no apprehendere, cl<br />
cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Post obitum nostrum<br />
uel filiis noslris in ius el dominium sancle ecclesie ueslre reuer-<br />
talur cuius est proprietas. Vnde si placet hec peticio noslra el hunc<br />
libellum scriptum el manus ueslra firmatum nobis contradere iu-<br />
beatis. el alium simile a nobis factum nel a testibus roborato uobis<br />
pro munimine sancle ecclesie ueslre Ira<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio<br />
peli/orio mense iulius In<strong>di</strong>cione quarladecima (’).<br />
Teodulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Guilielmus<br />
lusius. Bonus uasallus de odone. Oglerius uenlus. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inueterali penilusque desimeli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum oblinenli (illum) peliuernnl. Is igitur consulibus<br />
\ ) Durante il vescovato <strong>di</strong> Teodolfo l’ in<strong>di</strong>zione 14-* occorse due v o lle : nel<br />
9 56 e nel 971.<br />
( 2 1 0 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 211 )<br />
dalis. libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus<br />
<strong>di</strong>ligenter au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
DE EODEM.<br />
Cvm Cum Polo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
prccsl domnus iohannes episcopus. Vii nobis leo. atque madelberlo.<br />
seu andrea famuli Sancii Syri una cum uxore el filiis masculinis,<br />
unusquisque in sua <strong>di</strong>uisione. el si unus ex nobis sine herede morluus<br />
fueril unus allerius succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis<br />
iubealis petimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri ad molen<strong>di</strong>num<br />
e<strong>di</strong>ficandum cum aqua duclu suo. qui posila esl in gorrelo<br />
in ualle uesano prope curie molaciana. fines uero de ipsis rebus,<br />
ab uno latere fine fico, ab alio lalere fine insola domnicala. De superiore<br />
capile fine sailula domnicala. Da quarto lalere fine ripa de<br />
slafola. et fine pralo sublano domnicalo. el flumine de glarelo. infra<br />
iam <strong>di</strong>clas fines habeamus polesialem molen<strong>di</strong>num e<strong>di</strong>ficare<br />
cum aqua duclu suo. El 11011 habeamus polesialem uenundare nec<br />
alienare nisi in famuli Sancii Syri. Ila lamen ul inferamus uobis<br />
uel successoribus ueslris per unumquemque annum denario, uno.<br />
Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascriplo molen<strong>di</strong>no<br />
laborare el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis<br />
uel successoribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod<br />
si minime fecerimus dc quo superius repromittimus, tunc liceat uos<br />
uel successoribus ecclesie ueslre suprascriplo molen<strong>di</strong>no apprehendere.<br />
el cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Posi obitum nostrum<br />
uel filiis noslris in ius et dominium sancle ecclesie ueslre<br />
reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde si placet hec pelicio nostra et<br />
hunc libellum scriptum el manus ueslra firmatum nobis contradere<br />
iubealis el aliut simile a nobis factum uel a testibus roboratum<br />
uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre (ra<strong>di</strong>mus conseruandum.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Et non habeamus polesialem suprascriplo molen<strong>di</strong>no uendere noe alienare<br />
nisi in famuli Sancii Syri doinnicali. Facto pelilorio mense Ja<br />
nuario in<strong>di</strong>cione nona. Regnarne donino nostro Enrico in ilalia anno<br />
seplimo (*). in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
t Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Wi<br />
lielmus lusius. Bonus uasallus de odone. (Vgo iudex). laudauerunl<br />
Iloc exemplum eam uim et auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli crani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inucterali pcnilusque destructi.<br />
Set ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illuni petiuere. Is igitur consulibus datis,<br />
libellum oslensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>li<br />
genler au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione. vi.<br />
DE EODEM.<br />
C\.u Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
pieest domnus conradus episcopus. Vii nobis Belandus presbiler<br />
et bruningo germani filii quondam bonizoni. el alberlus. alque rusticus.<br />
seu carbonus. una cum liliis noslris masculinis, et si unus<br />
cx nobis sine herede morluus fueril unus allerius succedal. Tilulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus insula una in m olacian a<br />
iusla fluuio uexano iuris ecclesie ueslre Sancii Syri, et esl posila iusla<br />
pralo sublano. ubique molen<strong>di</strong>num e<strong>di</strong>ficare una cum aqua duclili<br />
suo. ad quarto reddendum, el per unumquemque annum pullos<br />
duos, el azimas. 11. Coherct a suprascriplo molen<strong>di</strong>no da una parle<br />
fluuio uexano. da alia parie glarelo. da lercia parte lacu de Ia<br />
(*) Di Gesù Cristo 1011<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 213 )<br />
clapella. da quarla parie molen<strong>di</strong>no domnicalo. Infra iam <strong>di</strong>clas<br />
coherencias molen<strong>di</strong>no cum aqua duclili suo e<strong>di</strong>ficare ubicumque<br />
oporlunum fueril. el aquam perquirere el accipere ubicumque opor-<br />
lununi fueril. In (all uero or<strong>di</strong>ne ul suprascripli germani bellandus<br />
presbiler cl bruningus quarla porcione. cl alberlus alia quarla<br />
porcione. el ruslicus simililer. cl carbonus simililer. omnia sicul<br />
superius legilur pelimus In Inlegrum. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
alque promillimus in suprascripla insula molen<strong>di</strong>num e<strong>di</strong>ficare, el<br />
quarto quod superius legilur uobis uel successoribus ueslris reddere.<br />
el pullos. ». el azimas. ». per unumquemque annum inferro.<br />
Quod si minime fecerimus de quo superius (repromittimus) lune<br />
liceat uos uel successoribus ueslris in suprascriplo molen<strong>di</strong>no inlroire.<br />
et cui uoluerilis dare in ueslra sii poleslale. Posi obiluni<br />
nostrum uel heredum nostrorum in ius el dominium sancle ecclesie<br />
ueslre reuerlatur cuius esl proprielas. Vnde si placel hec pelicio<br />
nostra et hunc libellum scriptum el manibus ueslris firmaium a<br />
nobis contradere iubealis. Facio pelilorio mense oclubris. In<strong>di</strong>cione<br />
quinta. Anno ab incarnacene domini nostri ihesu chrisli. Millesimo<br />
ocluagcsimo quarto O. (in<strong>di</strong>cione) suprascripla feliciter.<br />
•j* Conradus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Oglerius uenlus. Vgo iudex. Guilielmus lusius. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Ilanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli crani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum petiuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxi.uu mense ienuarii in<strong>di</strong>cione yi.<br />
(*) Anno com une 1085, nell’ottobre del quale correva <strong>di</strong> già la 7.;| in<strong>di</strong>zione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 214 )<br />
LIBELLUS ANSALDI FOSSI 1)E OLIUA ET PETRI. ET SUORUM CONSORTUM.<br />
Cvm Cum Polo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
praes( domnus iohannes episcopus, uli nobis andrea cl alberico<br />
famuli Sancii Syri una cum uxore el liliis, el si unus ex nobis sine<br />
herede morluus fueril unus allerius succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancti Syri<br />
que posila esl in ualle uesano. locus ubi <strong>di</strong>cilur murledo. id esl<br />
pecia una de lerra. el habeamus polesialem super se molen<strong>di</strong>num<br />
e<strong>di</strong>ficare cum aquarum ductibus suis. Fines uero de ipsa lerra. ab<br />
uno lalere usque in pralo domnicalo. da alio lalere usque in fluuio<br />
uesano. dc superiore capile usque in areo descendenle usque in<br />
fossato de corsi, de subteriore capile usque in fossato de mortelo.<br />
infra islas fines omnia cl in omnibus plenum el uacuum una<br />
cum exitus earum, cl non habeamus polesialem uenundare nec alienare<br />
nisi in famulo Sancii Syri. Ita lamen ul inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque anno exinde pensionem<br />
denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillim us in suprascripias<br />
res (introire) meliorare el colere, el pensionem ecclesie ueslre<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum inferre.<br />
Quod si minime fecerimus de quo superius repromittimus, tunc<br />
liceat uos uel successoribus ueslris (in suprascripias res) introire,<br />
el cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Posi obilum noslrum<br />
uel filiis noslris in ius el dominium sancle ecclesie ueslre rcuer-<br />
lalur cuius esl proprietas. Vnde si piace! hec pclicio nostra, el hunc<br />
libellum scriptum el manus- ueslra firmatum (n o b is contradere<br />
iu b e a lis) el aliud simile a nobis facium uel a leslibus roboratum<br />
uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum.<br />
Facio pelilorio mense nouembris in<strong>di</strong>cione secunda. Regnante domino<br />
noslro ardoino in ilalia. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter O.<br />
* Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
( ) Anni <strong>di</strong> Gesù Cristo J003.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 i : i )<br />
In palacio .Ianuensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Vgo<br />
iudex. Bonus uasallus dc odone. Wilielmus lusius laudauerunl hoc<br />
exemplum cani uim el auclorilalem oblinere sicul exemplar ad quod<br />
hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl. quia libelli isli crani<br />
scripii in <strong>di</strong>uersis earlulis inuclerali penilusquc desimeli. Sei ul ne<br />
eorum amissione iura curie perderenlur. singulariler cuique libellum<br />
oblinenti illum pcliuere. Is igilur consulibus dalis. libellum<br />
ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligcnler au<strong>di</strong>lis.<br />
nil hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l i i i i. mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
UBELLUS GUILIELMI CUSTODIS.<br />
Cvm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
prcesl domnus Syrus Archiepiscopus. Vii nobis guilielmo custo<strong>di</strong><br />
una cum uxore et filia quam de ipsa habeo seu cum filiis el filiabus<br />
eiusdem filie cl here<strong>di</strong>bus, et si unus ex eis morluus fueril<br />
alterum illum succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis petimus<br />
res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri, id est mansionem unam<br />
in ciuilale Janua, cui coherel ab uno lalere domus anne, ab alio<br />
domus pre<strong>di</strong>eli archiepiscopi, a lercio irexenda. a quarto uia publica.<br />
Iterimi pelimus res eiusdem ecclesie in domocolla que uo-<br />
calur sancii uincenlii. cui coherel ab uno lalere uinea ipsius Archiepiscopi.<br />
ab uno fossalus. a lercio simililer (uinea) archiepiscopi el<br />
ilerii. a quarto uia. Iterimi pelimus hoc quod posse<strong>di</strong>mus in uico mo-<br />
lasco. plenum el uacuum. In Inlegrum. Ila lamen ul inferamus uobis<br />
nel successoribus ueslris per unumquemque annulli prò pensione<br />
denarios Januenscs duos. cl non habeamus polesialem uenden<strong>di</strong> nisi<br />
archiepiscopo uel famulis per aprecialum eslimalorum Januensium.<br />
ct minus soli<strong>di</strong> duo. Si uero archiepiscopus uel famuli noluerinl<br />
dare precium ul superius <strong>di</strong>cluni esl. lune liceal nobis uendere cui<br />
noluerimus, salilo lamen censo ecclesie. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(216 )<br />
alque promittimus in suprascripias res inlrare. el meliorare alque<br />
colere, el pensionem ecclesie ueslre uobisquc cl successoribus ueslris<br />
per unumquemque annum inferre. Posi obilum noslrum el liliorum<br />
filiarumque filie mee in ius el dominium sancle ecclesie ueslre<br />
reuerlalur cuius esl proprielas. Pensionem ul superius <strong>di</strong>clum esl<br />
in unoquoque anno uobis el successoribus ueslris dabimus. Si anioni<br />
non fecerimus lieilum sil uobis ct successoribus ueslris in supra-<br />
sci ipias res intrare el dare cui uoluerilis. Factum fuil boc anno<br />
dominice incarnacionis Millesimo, c. x l . iii. mense marcii in<strong>di</strong>cione. v.<br />
Huius institutionis lesles fuerunt Marchio iudex. Serrus filius eius.<br />
Guilielmus polexinus. Guilielmus iudex. Inlcrfuerunl ugo archi<strong>di</strong>a-<br />
conus. el pelrus prepositus. et anfossus <strong>di</strong>aconus.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Guilicl-<br />
mus lusius. Bonus uasallus de odone. Oglerius uenlus. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
dd quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inueterati pcnilusque desimeli.<br />
Set ul ne horum amissione iura curie perderentur, singuiarilcr<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>tis, nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIBELLUS IOHANNIS LANGASCIKI.<br />
Cvu Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus Syrus archiepiscopus. V ii nobis iohanni langascino.<br />
una cum uxores (sic) cl filiis cl filiabus, cl si unus ex nobis sine<br />
herede morluus fueril. alterum illum succedal. Tilulo co n d icio n is locate<br />
nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri qui<br />
posile sunl in domocolta que uocalur sancii uincenlii. cui coherel<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 217 )<br />
ab uno lalere ninea ipsius archiepiscopi, ab alio fossalus. a lercio<br />
sim ililer archiepiscopi, a quarto uia. Ilerum pelimus hoc quod<br />
posse<strong>di</strong>mus in uigo molasco. plenum et uacuum In Integrum. Ila<br />
lamen ut inferamus uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
(annum) prò pensione denarios Januenses qualuor. el non habeamus<br />
licentiam uel potestatem ucnden<strong>di</strong> nisi Archiepiscopo uel<br />
famulis (per) aprecialum exlimalorum Januensium. al minus solidos<br />
duos. Si aulem Archiepiscopus uel famuli noluerint dare precium<br />
ul superius <strong>di</strong>cium esl. lune liceat nobis uendere cui uoluerimus.<br />
saluo lamen censo ecclesie. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillim<br />
us in suprascripias res intrare, et meliorare alque colere, el<br />
pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum inferre. Posi obitum noslrum el filiorum nostrorum<br />
cl heredum illorum reuerlatur in ius et dominium sancle ecclesie<br />
(ueslre) cuius ct proprietas, pensionem sicul superius <strong>di</strong>cium est in<br />
unoquoque anno uobis el successoribus dabimus, si autem non fecerimus<br />
licitum sit uobis el successoribus ueslris in suprascripias res<br />
intrare, et dare cui uoluerilis. Factum fuil hoc anno dominice in-<br />
carnacionis. Millesimo c x l i i i. mense marcii in<strong>di</strong>cione. v. Huius institutionis<br />
testes fuerunt. Marchio iudex. Serrus filius cius. Guilielmus<br />
polexinus. Guilielmus iudex. Interfuerunt ugo archi<strong>di</strong>aconus. pelrus<br />
preposilus. anfossus <strong>di</strong>aconus.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Guilielmus lusius. Oglerius uenlus. Vgo iudex laudauerunt<br />
hoc exemplum eam uim et auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunt quia libelli<br />
isti erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igitur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l i i i i . mense ienuarii in d ic io n e vi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 21S )<br />
L IB E L L U S DE MORO DE DOMOCOLTA.<br />
EX QUO DESCENDERUNT UXOR WILIELMI CUSTODIS. ET UXOR IOHANNIS LANGASC1KI.<br />
ET OGLERIUS. ET CONSORTES EORUM.<br />
C vm Cum Poto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domnus .iohannes episcopus, uli nobis andrea qui el mauro<br />
cum uxore el liliis, el si unus ex nobis sine herede morluus fueril<br />
unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. petimus<br />
terra iuris ecclesie ueslre Sancii Syri. qui posila esl infra<br />
domocolla sancii uincenlii. Fines uero de pre<strong>di</strong>cla lerra. da buno laici<br />
e fine fossado. de alio lalere fine uia publica, de superiore capile<br />
fine uia que lenel maginfredo el iohannes coquo. de subleriore<br />
capile fine lerra de filii iohannes camarario. pelimus nos in suprascripla<br />
lerra pecia una de lerra que fuil de bcrnardo presbiler.<br />
Fines uero de pre<strong>di</strong>Ja lerra. da buno lalere line fossado. da balio<br />
lalere lerra de iohannes coquo el maginfredo. infra islas fices omnia<br />
el in omnibus plenum el uacuum ex integrum, una cum exilu suo.<br />
Pelimus nos in suprascriplo loco ubi nominatur in comolacio el in<br />
buzalla cl in aqua bene<strong>di</strong>ela. seu in uedulice. de iam <strong>di</strong>clis rebus<br />
suprascriplis locis omnia el in omnibus plenum cl uacuum pelimus.<br />
quanlum anlea lenuil ausaido O in suprascriplis locis. el nobis con-<br />
laugil de inler fratres el consorles nostros ex inlegrum una cum<br />
exilu suo. Id esl casis. uineis. caslanelis. ficelis. campis, pralis. siluis<br />
el pascuis, seu pelimus nos campi, el prati de incisa, fines uero<br />
de iam <strong>di</strong>clis locis. casis el rebus, ab uno lalere line cruce de pino,<br />
et fine lauaglo pagnano. seu in pralo indomnicalo ubi nominatur<br />
nusigla. e fine aqua pendente. Seu pelimus nos in suprascriplo loco<br />
in co.nolacio locus ubi nominatur gaio, id esl casa, uineis. caslanelis.<br />
ca'nPis. siluis el pascuis, el campis laboraloriis qui posili sunt in<br />
( * ) lì nel libello segu en te Ansaida.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 219 )<br />
molilibus de super caruanici. el caslanelo. qui posili sunl in asereto.<br />
el campo martini cum caslaneis. el terre laboratorio, el riuarole<br />
tantum pelimus nos in suprascriplis pclilorcs in islis locis quanlum<br />
antea tenuit pelrus do uidualdo ex integrum una cum exilu suo.<br />
Seu petimus nos in suprascripla lerra pecie due de lerra que luit<br />
de uenerioso cl rufino germani, pelimus nos una cum exilu suo.<br />
E l non habeamus polesialem uenundare nec alienare nisi in famuli<br />
Sancti Syri. Ila lamen ut inferamus uobis uel successoribus ueslris<br />
exinde pensionem per unumquemque annum denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus<br />
in dei nomine alque promillimus in suprascriplis rebus (introire)<br />
meliorare et colere, cl pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime<br />
fecerimus de quo superius repromittimus, tunc liceat uos uel successores<br />
ueslri ecclesie ueslre in suprascriplis rebus inlroire. el<br />
cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Posi obilum noslrum uel<br />
liliis noslris. in ius el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur<br />
cuius proprietas esl. Vnde si placcl hec pelicio nostra, cl hunc<br />
libellum scriptum ct manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis<br />
et alium simile a nobis facium uel a leslibus roboratum uobis<br />
pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio<br />
petitorio mense iunius in<strong>di</strong>cione. n. Imperante domno noslro enrico<br />
in ilalia anno sexlo O. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus do<br />
odone. Guilielmus lusius. Oglerius uenlus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunt quia libelli<br />
isti erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuclerali penilusque desimeli.<br />
Sei ut ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
(*) Di G esù C risto 1019.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
\ ---- J<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuerc. Is igilur consulibus datis,<br />
libellum oslcnsum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii. mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
cui sinu.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest domnus oberlus episcopus. Vii nobis mauro una cum filii:»<br />
uel filiabus uel heredes quod nali sunt uel in anlea nati essenl debenl<br />
(sic). El si unus ex nobis sine herede morluus fueril. unus allerius<br />
succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus terris iuiis<br />
ecclesie ueslre Sancii Syri qui posila esl in ualle uesano loco ubi<br />
<strong>di</strong>cilur domocolla sancii uincenlii. Fines uero de pre<strong>di</strong>cla lerra. da<br />
buno lalere fine fossado. da alio lalere fine uia publica, de supciioie<br />
capile fine uinea quam lenel manifredo el iohannes coco, de sublc<br />
riore capile (lerra) dc filiis iohannes camarario. pelimus nos in supia<br />
scripla lerra pecia una de lerra qui fuil de bernardus presbitei.<br />
Ilerum pelimus in loco ubi nominatur in comolacio. el in buzalla<br />
cl in aqua bene<strong>di</strong>cta, seu in uedulicie. omnia et in omnibus plenum<br />
el uacuum. quantum anlea tenuit ansaida in suprascriplis locis ex<br />
inlegrum una cum exilu suo. seu pelimus nos campi et prati, incisa<br />
........(lacuna), fines uero de iam<strong>di</strong>clis locis, casis el rebus, fine cruce<br />
de pino, el fine lauaglo pagano seu in prato donicalo ubi nomi<br />
nalur nosigla. cl fine aqua pcndenle. scu pelimus nos in uico mo<br />
lacio ubi nominatur gaio, seu petimus nos pecie due de terra que<br />
fuil de ucnerioso el rofino germani, scu petimus nos in pralo episcopo,<br />
fines uero da buno lalere terra de bonsegnore. costa uersanle usque<br />
in purcifera. da balio lalere lerra de usacorle et in molacio cuni<br />
casis el uineis. el caslanelis ct ficetis, cl roboretis, sicul anlea icnuil<br />
biado, omnia me<strong>di</strong>elale sicul conlancil inler fralres cl consortes no<br />
o<br />
siros plenum el uacuum. el roborelo in n roncallo. cl alio roboie o<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 221 )<br />
in fossado de canaue. uel pro aliis celeris locis ubicumque porcio<br />
inuenlis fuerinl. plenum el uacuum in inlegrum. El pelimus molen<strong>di</strong>no<br />
cum aqua ductili suo in domocolla ubicumque inuenire possimi.<br />
a (piarlo reddendum, ubicumque supra lerra Sancii Syri e<strong>di</strong>ficare<br />
possimi, coherenlia cernilur da muro gallo pro me<strong>di</strong>a isola<br />
usque in loco de corrado, omnia me<strong>di</strong>elale de islo molen<strong>di</strong>no. Ila<br />
lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum pensionem denarios. 11. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque<br />
promillimus in suprascripias res inlroire el meliorare el colere, el<br />
pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius<br />
repromillimus. tunc liceal uos uel successoribus ueslris in suprascripias<br />
res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sii poleslale.<br />
Posi obilum noslrum uel filiis noslris in ius el dominium sancle<br />
ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprielas. Vnde si placet hec<br />
pelicio nostra, hunc libellum scriptum el manus ueslra firmatum<br />
nobis conlradere iubealis. el alium simile a nobis facilini ( uel a<br />
testibus roboratum) uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum. Facto petitorio mense ma<strong>di</strong>o in<strong>di</strong>cione quarta-<br />
decima. Anno ab incarnatone domini nostri ihesu chrisli Millesimo<br />
sexagesimo, in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter (*).<br />
f Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Oglerius uentus. Vgo iudex. Guilielmus lusius. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim cl auclorilatem obtinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erani scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singuiarilcr<br />
cuique libellum oblinenli illum peliucre. Is igilur consulibus dalis.<br />
(*) Anno com une lOìj!), noi qualo cadeva soltanto l’ in<strong>di</strong>zione 12.1<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 2 2 )<br />
libellum oslcnsum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligente<br />
i au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii. mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
C\m Cum Polo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
pieesl domnus llieodulfus episcopus. Vii nobis urso famulis Sancii<br />
S jri cum uxoi e cl filiis masculinis in una me<strong>di</strong>elale. marlino fa-<br />
nuli Sancii Syri cum uxore el filiis masculinis, in alia me<strong>di</strong>elale.<br />
el ^si unus ex nobis sine herede morluus fueril. unus aller succedat.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res iuris<br />
ecclesie ueslre Sancii Syri miliani. id esl casa, uineis. ficelis. caslanelis.<br />
saleclis. campis, siluis el pascuis. Fines uero dc islis rebus,<br />
de tino laleie fine fossato eroso descendenle in uesano. ab alio lalere<br />
fossato lorbido. de superiori capile fine lerra indomnicala. de<br />
sublus fine fluuio uesano. Tantum pelimus de isla casa el rebus<br />
infta islas fines, omnia quarla <strong>di</strong>uisione quanlum anlea lenuil leo<br />
qui <strong>di</strong>cilur mal iu<strong>di</strong>ca. cl quiequid ho<strong>di</strong>e tenere uisus fuil marlino<br />
( 223 )<br />
sic placet hec pelicio nostra hunc libellum scriptum et manibus<br />
u eslris firm atim i nobis coniradere iubealis. el alium simile a nobis<br />
faclnm uel a leslibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio petitorio mense iunio<br />
in<strong>di</strong>cione. xm. Regnantibus berengario el adelberlo anno quinto (’).<br />
in<strong>di</strong>cione isla feliciler.<br />
Theodulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
Cvm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domnus Iheodulfus cpiscopus. Vii nobis stabule. una cum<br />
germ anis et filiis masculinis famulis Sancii Syri. et si unus ex nobis<br />
sine herede morluus fueril. unus allerius succedat. Tilulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie ueslre<br />
Sancii S y ri. qui posila est in monle butonio. locus ubi <strong>di</strong>cilur costosa.<br />
id sunl campis, siluis, pascuis. Fines uero de pre<strong>di</strong>clis rebus,<br />
de uno lalere fine fonlana de bulonia usque in zucarello. ab alio<br />
lalere slrala de monle corno descendente in aqua de fontana, de<br />
superiori capile fine cosla de alpe, aqua uersanle. iam<strong>di</strong>clas fines<br />
omnia pelim us. una cum exilu suo. Simililer pelimus nos lerram<br />
que posila esl in uilla que <strong>di</strong>cilur communio, id sunl casis. ui-<br />
neas el arbores fructiferos super se habentes. Tanlum petimus de<br />
pre<strong>di</strong>cls rebus in suprascriplo loco quanlum anlea tenuit..........<br />
( lacuna) una cum exilu suo. Ilerum pelimus nos casale quod esl<br />
posilo in com unici. fine uero de pre<strong>di</strong>clo casale dc superiori capite<br />
line uacariciola. dc uno lalere fossato de riuo. et usque in glarelo.<br />
ab alio lalere fine pradello. de lercio lalere fine fonlana de carpcno<br />
descendenle in glarelo. Seu cl pelimus nos caslanelo uno in loco qui<br />
d ic ilu r lilia . fine uero de pre<strong>di</strong>clo caslanelo ab uno lalere fine<br />
lauaclo. de alio lalere fine uia publica, de alio lalere caslanelo ual-<br />
lasco. Infra islas fines omnia pelimus una cum exilu suo. Simililer<br />
(*) Di Gesù Cristo 935.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 224 )<br />
pelimus nos in lenelo. uinea. caslanelo. licelis. campis, cl pascuis.<br />
Fines uero ile iam <strong>di</strong>clas fines (sic), de superiori capile uia dom-<br />
uicala. de alio lalere fine caslanelo usque in fonlanello de mariino<br />
descendenle in uia publica, de subleriori capile fine pralo. ab alio<br />
lalere fine cosla de zucaro. El pelimus nos in loco qui <strong>di</strong>elur Sanclo<br />
Sylo miliano pecia una de campo cl uinea. ficelis. Fine uero de<br />
ipsa uinea. ab uno lalere fine campo de mariino. De alio lalere fine<br />
lerra quam lenel iohannes loxo. de superiore capile fine casale de<br />
iohanne scrizo. de subleriori capile fine casale grimal<strong>di</strong>. Infra suprascripias<br />
iam <strong>di</strong>clas fines omnia el in omnibus pelimus me<strong>di</strong>elalem<br />
de quanlum lenuil alprando ad libellario nomine, cl nobis<br />
conlangil inter fralres el consorles noslros una cum exilu suo.<br />
scalico el alpiatico in domnico sii reserualum. El non habeamus<br />
polesialem uendere nec alienare nisi in famulis Sancii Syri. Ila<br />
lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem<br />
per unumquemque (annum) denarios. 11. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine alque promillimus suprascripias res meliorare el colere,<br />
el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris inferre.<br />
Quod si minime fecerimus de quo superius repromillimus. lune liceal<br />
uos uel successores ueslri in suprascriplis rebus inlroire. el cui uoluerilis<br />
dare in ueslra sii poleslale. Posi obilum noslrum uel filis<br />
noslris suprascripias res in ius el dominium ecclesie reuerlanlur<br />
cuius esl proprielas. Vnde sic placet hec pelicio noslra hunc libellum<br />
scriptum el manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis. et<br />
alium similem a nobis faclum uel a teslibus roboralum uobis pro-<br />
munimine sancle ecclesie ueslre Ira<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio petitorio<br />
mense februarii in<strong>di</strong>cione. xv. Imperante domino noslro olio<br />
m ilalia. anno, x O. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
T Theodulfus episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
O Di desìi Cristo 97-2.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 223 )<br />
l-IB E L L U S FILIORUM ALBERTI DE l'RATO DE SANCTO SYLO AULIAMO.<br />
ET SUIS CONSORTIBUS.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
proesl domnus oberlus episcopus ciuilalis Janue. Vii nobis Ingo<br />
fìliu s quondam iohanni. una cum liliis masculis, el si unus ex nobis<br />
sine herede morluus fueril. unus alteri succeilal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis. pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii<br />
S yli que posila esl in fundo in loco casa noua. ubi <strong>di</strong>cilur cosla<br />
mala, hoc esl pecia una de castagnolo. Fines nero de una parle<br />
fossato de axerelo. de alia parle uia publica, dc lercia parle flu-<br />
mexello. dc quarla parle de caslanelo calcaprina. Infra iam <strong>di</strong>clas<br />
coherenlias omnia plenum el uacuum in inlegrum. Ila lamen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum<br />
denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus islas res<br />
meliorare, el pensionem ecclesie ueslre (uobis) uel successoribus<br />
ueslris inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repro-<br />
m illim us. lune liceal uos in islis rebus inlroire. el cui uoluerilis dare<br />
in ueslra s ii poleslale. Posi obilum noslrum uel fìliis noslris in<br />
ius el dominium ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprielas.<br />
Vnde sic placel hec pelicio nostra, el hunc libellum scriptum cl<br />
manibus ueslris firmatum nobis contradere iubealis. et alium similem<br />
a nobis facilini uel a leslibus roboralum uobis pro munimine<br />
ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio mense apri-<br />
lio in<strong>di</strong>cione. m. Anni domìni nostri ihesu chrisli. Millesimo sexagesimo<br />
quinio, in<strong>di</strong>cione isla feliciter.<br />
•j- Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. G uilielm us lusius. Vgo iudex. Oglerius uenlus. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 2 0 )<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunt quia libelli<br />
isti crani scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inueterati penilusque desimeli.<br />
Set ut ne borimi omissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illuni peliuere. Is igitur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>tis, nil bic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
UNDE UT SUPRA.<br />
Cviu Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
prcesl domnus iohannes episcopus. Vti nobis martino el andrea alque<br />
marchus presbiler iermanis famulis Sancii Syri cum filiis illorum.<br />
el si unus ex nobis sine herede morluus fueril unus allerius<br />
succedat, unusquisque in sua <strong>di</strong>uisione. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare<br />
nobis iubealis. Pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri que<br />
posita esl in loco qui <strong>di</strong>cilur crelo. coherenlias uero de ipsas res.<br />
ab uno lalere fine pralo qui fuil ingoni. Ab alio lalere pralo domnicalo.<br />
dc sublus fine libellaria iohannis de monle. De superiori<br />
capite fine pralo simililer donnicalo. Infra iam <strong>di</strong>clas coherenlias<br />
et fines, omnia ex integrum petimus una cum exitu suo. Et habeamus<br />
polesialem in infrascriplas res pralum e<strong>di</strong>ficare, el campum<br />
laborare, el non habeamus polesialem suprascripias res uendere nec<br />
alienare nisi in famulis donnicati de ista ecclesia. Ita lamen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum,<br />
denarios, ii. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus islas res<br />
laborare, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
inferre per unumquemque annum. Quod si minime fecerimus de quo<br />
superius repromittimus, tunc liceal uos uel successores ueslri in<br />
islis rebus inlroire. et cui uoluerilis dare in ueslra sit poleslale.<br />
Post obitum noslrum uel filiis noslris. in ius et dominium ecclesie<br />
ueslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde si placet ul hec pelicio<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 227 )<br />
nostra cl Injnc libellum scriptum el manibus ueslris fìrmalum<br />
nobis contradere iubealis. el alium simile a nobis facilini uel a te-<br />
slibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre Ira<strong>di</strong>-<br />
mus conseruandum. Faclo petilorio mense marcii, cl in<strong>di</strong>cione. x.<br />
Regnante domino nostro Anrico (sic) in ilalia Anno odano (’). in<strong>di</strong>cione<br />
isla feliciter.<br />
f Johannes episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
a ' •<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Vgo<br />
iudex. Ronus uasallus de odone. Guilielmus lusius. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam u rn el auclorilalem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunt quia libelli<br />
isli crani scrip li in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Set ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singuiarilcr<br />
cuique libellum oblinenti illum peliuere. Is igitur consulibus daiis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l quarlo. mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
UNDE UT SUPRA.<br />
C y m C u m Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preesl domnus iohannes episcopus. Vii nobis alberlus cum uxore<br />
el filiis noslris masculinis, el si imus ex nobis sine herede mortuus<br />
fueril unus allerius succedere debeamus. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus nos lerra Sancti Syri que posila est<br />
in ualle locus ubi <strong>di</strong>cilur foniamo. Fines uero de pre<strong>di</strong>cla lerra. ab<br />
lino lalere fine fossato de fico, de superiori capile usque in cosla<br />
et aqua uersanle. de alio lalere fossato de allio montante usque<br />
(*) Di Gesù Cristo 1012.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
15
( 228 )<br />
in porlilia. Infra islas iam <strong>di</strong>clas fines. quarta porcione omnia<br />
el in omnibus plenum ol uacuum ex integrimi una cum exilu<br />
suo. Et reddere debemus nos a parle donnicafo sexlario quinto de<br />
anona. et me<strong>di</strong>elalem de uino. El non habeamus polesialem uenundare<br />
nec alienare nisi in famulis donnicati Sancii Syri. sca-<br />
lico el alpialico in donnico sii reserualo. Ila (amen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum denarium.<br />
i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus isla pecia<br />
de lerra meliorare el excolere, et ibidem mansionem e<strong>di</strong>ficare,<br />
el pensionem ecclesie ueslre per unumquemque annum inferre.<br />
Quod si minime fecerimus de quo superius repromittimus, lune<br />
liceal uos uel successoribus ueslris in suprascripla pecia de lerra<br />
inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sii poleslale. Posi obilum<br />
nostrum uel filiis noslris. in ius el dominium ecclesie ueslre reuerlatur<br />
cuius esl proprielas. Vnde sic placet cl hec pelicio nostra cl<br />
hunc libellum scriptum el manibus ueslris firmalum nobis contradere<br />
iubealis. et alium similem a nobis facilini uel a leslibus roboralum<br />
uobis pro munimine ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum.<br />
Facto pelilorio mense decembris, in<strong>di</strong>cione. x. Imperante domino<br />
nostro Olo filio oloni imperatoris in ilalia anno, n O- in<strong>di</strong>cione<br />
isla feliciter.<br />
1* Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Guilielmus luius. Oglerius uenlus. Vgo index, laudauerunt<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli crani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque destrucli.<br />
Sol ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
( ) Di Gesù Cristo 9!)7, nel <strong>di</strong>cembre del (|uale però era già in corso I in<br />
<strong>di</strong>zione H .“<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 229 )<br />
cuique libellum oblinenli (illum) peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au <strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
UNDE SUPRA.<br />
Cvfti Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus oberlus episcopus. Vii nobis Rolandus presbiler el<br />
bruningo germanis una cum filiis masculis, et qualis sine herede<br />
m orluus fuerit de infrascriplis allcr succedal. Titulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus Ires porciones de molen<strong>di</strong>no<br />
iu ris uestre ecclesie Sancii Syri in loco el fundo molaciana. una<br />
cum aqua d u clili suo. el est posilus in fluuio uesano prope lacus<br />
draconario, el islas Ires porciones de molen<strong>di</strong>no ad quarto reddendo<br />
in donnicalo per duo lempora in anno, id est in pascha aut<br />
in natale domini, et uenial in poleslale suo donnicalo. cannauario<br />
de donno episcopo, de reliquas Ires porciones que exierint de molen<strong>di</strong>no<br />
excepto quarto faciant isli germani uel suorum heredum<br />
quiequid eis fuerit oportunum. Ila lamen ut inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum pullos duos el azi-<br />
mas duas. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in infra-<br />
scriplo molen<strong>di</strong>no inlroire el meliorare, el quarlo quod superius<br />
legilur ecclesie ueslre uel successoribus ueslris pro islo tempore inferre.<br />
Quod si minime fecerimus de quo superius repromillimus.<br />
tunc liceat uos uel successoribus uestris in islo molen<strong>di</strong>no inlroire.<br />
et cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Tosi obilum noslrum<br />
uel filiis noslris uel heredum nostrorum in ius el dominium sancle<br />
ecclesie reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde sic placet hec pelicio<br />
noslra el hunc libellum scriptum et manibus ueslris firmalum a<br />
nobis contradere iubealis. Facto petitorio mense marcii in<strong>di</strong>cione. xi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 250 )<br />
Anno ab incarnacione domini nostri ihesu chrisli iNillesimo seplua-<br />
gesimo quinto (’). in<strong>di</strong>cione ista feliciter,<br />
f Oberlus episcopus in lioc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Vgo<br />
iudex. Bonus uasallus de odone. Guilielmus lusius. laudauerunt<br />
hoc exemplum eam uim c t. auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isti erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelcrali penitusque desimeli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singuiarilcr<br />
cuique libellum oblinenti illum peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
nd hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl. Diligenter au<strong>di</strong>lis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus.<br />
Millesimo c x l iiii mense .Ienuarii in<strong>di</strong>cione v i.<br />
LIBELLUS RUBALDI FILII RAINALDI SANCTI SYltI ET ANSALDI<br />
EILII ALBERTI DE POIO. ET ENRIC1 EIUS FRATRIS. ET DE ALIIS CONSORTIBUS.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie uhi<br />
preest domnus Oberlus episcopus, uli nobis Andrea cum tiliis masculis.<br />
et si unus ex nobis sine herede morluus fuerit, unus allerius<br />
succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. pelimus res<br />
iuris ecclesie ueslre Sancti Syri que posila est in loco uesano locus<br />
ubi <strong>di</strong>cilur poio. id sunl casis, uineis. ficelis. cannelis. pometis, roboretis.<br />
pelimus duas porciones de islo manso, omnia et in omnibus<br />
plenum et uacuum in integrum, coherel pelimus (sic) pro cosla de<br />
(*) Il solo mese, che in questo come negli altri libelli si enuncia, • senza<br />
I in<strong>di</strong>cazione del giorno, lascia in dubbio se l’ instrumenlo appartenga pi"<br />
all anno comune 1074, al quale veramente spetterebbe, se fosse fatto prima<br />
del 24 marzo, che al 1073, cui dovrebbe assegnarsi, se convenuto nei giorni<br />
posteriori. A niuno però <strong>di</strong> tali anni si ad<strong>di</strong>ce l’ in<strong>di</strong>zione 11.»; pprchè nel<br />
marzo del 1074 correva la 12», e nel marzo 1075 la 15?<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 251 )<br />
silueslro ad semila que pergil ad pelra asinaria descendenle ad uia<br />
publica que pergil a castello uenienle prò erosa usque in figariolo.<br />
el, fine casale de le castagne ascendente prò uia erosa de mansione<br />
de azo cortexano usque in uia que pergil ad pelra asinaria.<br />
el pelim us in figario mea porcione de terra el de caslaneis. el ficus,<br />
el uineas. de superiori capile pralo donnicalo. et pelimus mea libellaria<br />
a la barca, ab uno lalere fine fossato da le fontanelle, de sublus<br />
uia que pergil a le lane usque in riua de castagna per fines cosla<br />
montante de eaurioleto. Ab alio lalere fine terra cunizonis uenienle<br />
in fossato da le fontanelle, el in caualile. el pelimus in ca libellaria<br />
ascendente prò cosla inuestita usque in senlerio qui pergil a foniamo<br />
uenienle prò uia que pergil a pralo de cunrado. Ilerum pelimus<br />
mea libellaria in olicelo, quanlum mihi obuenil per conquislum da<br />
parle amalberlo el de filiis suis. el quarlam porcionem de romano<br />
in islo loco olicelo, de inlus uel de foris. El pelimus mea<br />
libellaria que m ihi obuenil da parle socero meo. omnia el in omnibus<br />
in islo loco olicelo, de inlus el de foris. el a le castagne,<br />
quanlum m ihi obuenil da parte mea et de amalberlo. et de romano.<br />
omnia el in omnibus plenum el uacuum. in integrum, una<br />
cum ( exilus) earum in integrum, el in roncallo pelimus casis. uineis.<br />
ficelis. pomelis. oliuelis. salelis. cannelis. roboretis, de sublus uia<br />
publica que pergil a lo prado descendenle prò tossalo usque in<br />
pelra rolunda. de superiori capile uenienle in libellaria mea dc-<br />
sccndenle prò erosa usque in uia que pergil a Sanclo Syro. pelimus<br />
in isla fines quanlum mihi obuenil per conquislum da parie romano<br />
el amalberlo. el in panigaie, pelimus mea libellaria, omnia<br />
supra me<strong>di</strong>elale. ab uno lalere libellaria de mainardo. de superiori<br />
capile lerra leuzo descendenle pro cosla innestila in terra de io-<br />
hannia descendenle pro cosla in libellaria da lo monle. usque in<br />
fossato qui pergit a pelra asinaria. Ilerum pelimus mea libellaria in<br />
faidallo. omnia sexla porcione. et alia sexta porcione da parte amai<br />
berlo, cl quarta de romano, pelimus campis, pralis. siluis, gerbis.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 232 )<br />
collis cl in<strong>di</strong>uisis. omnia cl ex omnibus plenum el uacuum in integrum<br />
una cum exilis earum. El non habeamus polesialem ue-<br />
mmdare nec alienare nisi in famulis Sancii Syri. Ila lamen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem donarios.<br />
ii. per unumquemque annum. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
alque promillimus in suprascriplis rebus inlroire. el meliorare, el<br />
pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris inferre.<br />
Quod si minime fecerimus de quo superius repromillimus. lune<br />
liceat uos uel successoribus ueslris (in suprascripias res inlroire.<br />
et cui uoluerilis dare in uestra sit potestate), posi obilum noslrum<br />
uel filiis noslris. in ius et dominium ecclesie ueslre reuerlatur<br />
cuius est proprietas. Vnde sic placet hec pelicio nostra hunc libellum<br />
seiipium et manibus ueslris firmatum nobis contradere iubealis. et<br />
alium similem a nobis facium uel a testibus roboralum- uobis pro<br />
munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto pe-<br />
lilorio mense iulii in<strong>di</strong>cione. xv. Anno ah incarnacione domini nostri<br />
ihesu chrislj Millesimo sexagesimo n C). in<strong>di</strong>cione isla feliciter.<br />
T Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. (iui-<br />
lielrnus lusius. Bonus uasallus de odone. Vgo iudex. lau d auerun l<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
«<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunt, quia libelli<br />
isti erani scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali p e n ilu sq u e destructi.<br />
Set ut ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum oblinenti illum peliuere. Is igilur consulibus datis,<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
( ) Qui 1 anno ab incarnacione viene confuso coll'anno comune; corrispondendo<br />
veramente at 1062 l’in<strong>di</strong>zione 15/<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 255 )<br />
L I B E L L U S LANFRANCI I)E CÙDULA ET SOCIORUM E ll'S .<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl donnus theodulfus episcopus. Vii nobis urso famuli Sancii<br />
S y ri cum uxore el filiis masculinis in una me<strong>di</strong>elale. martino sim<br />
ililer famulo Sancii Syri cum uxore el filiis masculis in aliam<br />
me<strong>di</strong>elalem. el si unus ex nobis sine herede morluus fueril unus<br />
allerius succedal. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus rebus<br />
iu ris ecclesie (ueslre) que posile sunl in Sancto Syro emiliano, idest<br />
casa, uineis. caslanelis. saleclis. campis, siluis, el pascuis. Fines uero<br />
de islis rebus, de uno lalere fine fossado crosso descendenle in uesano.<br />
ab alio ialere fine fossado lurbido. de superiori capile fine lerra<br />
donnicala. de suplus fine fluuio uesano. tantum pelimus nos de isla<br />
casa el rebus infra islas fines. omnia quarla <strong>di</strong>uisione. de quanlum<br />
anlea lenuil leo qui <strong>di</strong>cilur mal iu<strong>di</strong>ca. et quiequid ho<strong>di</strong>e tenere ui-<br />
sus fuil m ariino et berga iugales. omnia ex inlegrum una cum<br />
exilis earum. el dum aduixeril godeprandus omnia me<strong>di</strong>elas de islis<br />
rebus in sua sii poleslale usufrucluan<strong>di</strong> non alienan<strong>di</strong>. Et unquam<br />
in tempore infrascriplis seruis uel filiis eorum de seruicio Sancii<br />
S yri aliquando subslracli fuerinl. reuerlenlur prefalc res in pre<strong>di</strong>cla<br />
ecclesia, el non habeamus polesialem uenundare nec alienare nisi<br />
in serui donnicali Sancii Syri. Ila lamen ut inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum pensionem denarium<br />
. i. Spon<strong>di</strong> mus in dei nomine alque promillimus islis rebus<br />
meliorare et colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime<br />
fecerimus de quo superius repromittimus, tunc liceat uos<br />
uel successoribus ueslris in islis rebus inlroire. cl cui uoluerilis<br />
dare in ueslra s il poleslale. Post obitum nostrum uel filiis noslris.<br />
in ius el dominimi) sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius est proprietas.<br />
Vnde sio placet hec pelicio unum et duobus illis O scriptis<br />
(*) Forse deve emendarsi : unum ex duobus libellis.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 3 4 )<br />
et inanibus ueslris firmatum nobis contradere iubealis. el alium si<br />
milem a nobis factum uel a testibus roboralum uobis pro muni<br />
mine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto petitorio<br />
mense iunii. in<strong>di</strong>cione xm. Regnantibus dominis nostris bcrengario<br />
ot adelberlo filio eius. Anno, v O. in<strong>di</strong>cione isla feliciter.<br />
f rheodulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Guilielmus lusius. Oglerius uenlus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eaiii uim et auctorilatem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo f e c e r u n l . quia libelli<br />
isli erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerati penitusque desimeli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus datis,<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>li-<br />
genler au<strong>di</strong>tis, nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l i i i i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
•LIBELLUS IOHANNIS ALPHERII DE ALLEO ET DE ILLIS DE ItANEDO.<br />
DE IOHANNE ET OBERTO. ET DE PETRO STRARIUA. ET FRATRE SUO.<br />
ET SUORUM CONSORTUM.<br />
ISTE EST LIBELLUS DE UALLE BONA.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest donnus Conradus episcopus. Vii nobis marlino laboranle ct<br />
iohannes el Andreas el marlino. iohannes germano suo. Andrea el<br />
adel berlo et bonizo. una cum filiis noslris masculis, el. si unus ex<br />
nobis sine herede morluus fuerit unus alterius succedal. ritulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. petimus res iuris ecclesie ueslre<br />
Sancii Syri, mansos scilicet Ires, in uilla que <strong>di</strong>cilur ualle bona.<br />
(*) Di r.osii Cristo 0'jfi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 231) )<br />
coherel cis de ima pai le cosla delicata, ex alia parlo Tossalo maior<br />
qui d ic ilu r lacus scurus. de superiori capile pausaloriuin el me<strong>di</strong>ana<br />
uia. dc subleriore flumen lauanie. infra islas coherencias omnia polim<br />
us casale de iohanne brazamonle. pelimus plenum cl uacuum<br />
in integrum, sim ul cum perlinenliis cl exilibus eorum, hoc sunl<br />
casis, uineis. lieclis. caslanelis. roborelis. omnia que tenuerunt dom<br />
inicus c l m arlinus balicau. frater eius urso, domninus el siluera-<br />
dus. in integrum, petimus lerciam porcionem de lazuli. hoc sunl<br />
casis, uineis. ficelis. caslanelis. omnia que tenuerunt dominicus et<br />
m arlinus el urso. Coherel ei de una parle fau frigido, do alia parle<br />
fluuio lauania. A lercia parle cosla de cerreceda. de quarla parte<br />
fossato de aqua bona, omnia simul cum perlinenliis et exilibus<br />
coru-m. Ilerum pelimus me<strong>di</strong>elalem de monte ubi <strong>di</strong>citur rozi. hoc<br />
sunl campis el pascuis. Coherel ei da una parte uia publica, ex<br />
alia parte riua de porcile, ex lercia parle cosla de cerallo. a quarla<br />
parle fluuio lauania. Infra islas coherenlias omnia quanlum tenuerunt<br />
dominicus et marlinus el consanguinei illorum in omnibus<br />
supra<strong>di</strong>clis Ioeis simul cuni perlinenliis el exitibus eorum in integrum.<br />
E l non habeamus polesialem nec licentiam uendere nec donare<br />
nec alienare nisi in famulo Sancti Syri donnicalo. qui lalem<br />
obe<strong>di</strong>enliam et seruitium sancle ecclesie ueslre colj<strong>di</strong>e faciat, el red<strong>di</strong>tum<br />
quale nos facere soliti sumus et uobis uestrisque successoribus.<br />
Ita lamen u l inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde<br />
pensionem per unumquemque annum, denarios, vi. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine alque promillimus suprascripias res meliorare, el pensionem<br />
ecclesie ueslre uobis uel successoribus uestris per unumquemque<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus dc quo superiu<br />
s reprom ittim us, tunc liceal uobis uel successoribus ueslris in<br />
suprascripias res inlroire. ct cui uoluerilis dare in uestra sil pole-<br />
slalc. Post autem obilum nostrum uel filiorum noslrorum in ius el<br />
dominium sancle ecclesie (ueslre) reuerlatur cuius esl proprietas.<br />
Vnde sic placet hec pclicio nostra el hunc libellum scriptum el<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 23(5 )<br />
manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis. cl aliud simile<br />
a nobis factum nel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle<br />
ecclesie (ueslre) (ra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio petitorio mense ma-<br />
<strong>di</strong>o in<strong>di</strong>cione septima. Imperante • domino nostro cunrado in ilalia<br />
anno lercio decimo O. in<strong>di</strong>cione isla feliciter.<br />
i Coni adus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules lionus uasallus de<br />
odone. Guilielmus lusius. Oglerius uenlus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exeinplnm eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isti erani scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali pcnilusque desimeli.<br />
Set ul ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum obtinenti illum peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione v».<br />
LIBELLUS IOHANNIS KIKI 1)E CASTEGNA.<br />
Cvai Cum Peto, defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preesl domnus theodulfus episcopus. Vii nobis uenerio. leo el marlino<br />
germanis cum filiis noslris masculis (el) feminis. Fl si unus ex<br />
nobis sine herede morluus fueril unus allerius succedal. Titulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. pelimus terras iuris ecclesie ueslre<br />
Sancii Syri que posile sunl in ualle bisanni a Sanclo Syro<br />
emiliano el locus ubi nominatur olicelo, id est casa, uineis. ficetis,<br />
salelis. siluis el pascuis. Fines uero de pro<strong>di</strong>ctis rebus, fine fossado<br />
eroso descendenle in uesano prope riuo turbido, de superiore capile<br />
fine terre in donnicalo. Tantum pelimus nos germani quanlum<br />
O Di Gesù C risto 1030,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 257 )<br />
unica Icn u il besauus nosler lupo cl pelrus Rutilalo una cum exilus<br />
carum . Pelim us nos in suprascriplo loco Sanclo Syro emiliano<br />
lerra iu ris de infra scripla ecclesia, id esl casa, uineis. pascuis, plenum<br />
el uacuum . Oelaua <strong>di</strong>uisione de quanlum anlea Icnuil famulo<br />
Sancii S y ri de isla ecclesia, el nobis conlangil una cum exilus carum<br />
. me<strong>di</strong>elale dc lerra laboratoria et uineola O. el arbores fructi-<br />
leros super se habenle que <strong>di</strong>cilur fossato rio turbido. Fines uero<br />
de ipsis. fine fossado de carrica. et Umido........... (lacuna) descendenlc<br />
in laco rolundo. infra islas fines omnia me<strong>di</strong>elale. Pelimus<br />
nos le rra laboraloria que est posila in monle Sancii Syri ubi nominatur<br />
cuniole. Et esl ipsa terra fine cabrioloto el clapa de prouaginclo.<br />
el uia publica usque............ (lacuna) terra laboraloria omnia<br />
ex integrum, p e lim u s............ ( lacuna) de isla ecclesia que posila<br />
• esl in ualle pulcifera locus ubi <strong>di</strong>cilur ponle decimo, id est casis.<br />
campis, siluis, el pascuis. Fines uero de pre<strong>di</strong>clis rebus, de superiori<br />
capile fine cosla descendenle per fontanelle ad affrico, et campo de<br />
padule usque in porcifera, fines ualle calda descendenle in porci-<br />
lera. Tantum pelim us infra istas fines quanlum lenuil iohannes lauan-<br />
dario una cum exilu s earum. el nobis contangit de consorte nostro,<br />
tantum pelim us in islis locis singulis quanlum nobis contingit de<br />
inler fratres, el non habeamus polesialem uenundare nec alienare<br />
nisi in fam ulis Sancii Syri indonnicati. ila lamen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum pensionem<br />
denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus (in Dei nomine alque) promillimus<br />
istis rebus m eliorare el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis<br />
uel successoribus ueslris inferre per unumquemque annum. Quod<br />
si minime fecerimus de quo superius repromittimus. lune liceal<br />
uobis uel successoribus ueslris in suprascripias ics inlroire. cl cui<br />
uoluerilis dare in uestra sii poleslale. Posi aulem obilum noslrum<br />
uel liliorum nostrorum in ius el dominium sancle ecclesie ueslre<br />
(*) Forse ha da leggersi trincata-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 258 )<br />
reuerlatur. cuius esl proprietas. Vnde sic piace! hoc pelicio nostra,<br />
et lume libellum sciiptinn et manu uestra firmatum nobis contradere<br />
iubiaiis. d 'z'one 9-a, c gli altri dati cui si accenna nel presente libello, ti<br />
miini a n-. “ Cdeshl,o s' C*;| ascr*vei'e all’ anno <strong>di</strong> Gesù Cristo MG,<br />
impero <strong>di</strong> Ottone I e del regno <strong>di</strong> Ottone II.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 259 )<br />
Fines nero dt* supra<strong>di</strong>cto massarizio. dc super line uia que pergil<br />
a Sanclo S y ro . do una parie Pine fossadello qui descen<strong>di</strong>l in pralo<br />
donnicalo. dc alia parle (ine maceria el uia qua ua<strong>di</strong>l ad fonlanico<br />
couerclala descendenle prò fossadello qui pergil a molen<strong>di</strong>no de<br />
m adalberlo. et de sublus fine fossado de i s l o molen<strong>di</strong>no. Infra islas<br />
fines e l coherenlias omnia et in omnibus pelimus. et quanlum ad<br />
m assarizium perlinet, una cum exilu suo. el non habeamus polesialem<br />
uendere nec alienare nisi in famulis Sancii Syri de molaciana.<br />
Ila lamen u l inferam us uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem<br />
per unumquemque annum denar.. . (lacuna). Spóndjmus in dei<br />
nomine alque promillim us in suprascripias res (introire) meliorare cl<br />
colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
per unum quemque annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo<br />
superius reprom ittim us, tunc Jiceat uos uel successoribus ueslris in<br />
suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sii po-<br />
leslate. Posi obilum nostrum uel filiis noslris in ius el dominium<br />
sancle ecclesie u eslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde sic placet<br />
hec pelicio nostra, c l hunc libellum scriptum et manus ueslra firmatum<br />
a nobis contradere iubealis. el alium similem (a nobis)<br />
factum uel a testibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre Irad im us conseruandum. Facto pelilorio mense oclubris.<br />
In<strong>di</strong>cione vm. Imperante donno nostro secundo henrico in ilalia<br />
anno, vii O . In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Ego oberlus episcopus subscripsi.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Guilielm<br />
us lu siu s. Vgo iudex. Bonus uasallus de odone. laudauerunl<br />
hoc exem plum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl. quia libelli<br />
(*) D i G e sù C r is to 10S5 , nell’ ottobre del quale però correva solamente l’in<br />
d iz io n e 7 . 3<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( m )<br />
isli erani scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis innelerali pcnilusque tleslrucli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curio perderenlur. singuiarilcr<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus dalis,<br />
libellum oslensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>li-<br />
genler au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l i i i i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione v i .<br />
!<br />
UNDE SUPRA.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl donnus iohannes episcopus. Vii nobis odo cum lilio meo. el<br />
si unus ex nobis sine herede morluus fueril unus allerius succedal.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. petimus res iuris ecclesie<br />
ueslre Sancti Syri que posila esl in ualle uexano. in loco ubi <strong>di</strong>cilur<br />
sambazario. Id esl massaricio unum. Id est casa, uinea. licetis,<br />
saleclis. cannelis. roboretis, caslanelis. campis el pascuis, fines ueio<br />
de suprascriplo massaricio. desuper uia que pergit a Sanclo Syio.<br />
de una parle fine fossadello qui descen<strong>di</strong>l in pralo donnicalo. El<br />
de alia parle fine maceria, et uia que ua<strong>di</strong>l in cosla. el uia quo<br />
descen<strong>di</strong>l in molen<strong>di</strong>no de madalberlo. El de subtus fine fossado de<br />
suprascriplo molen<strong>di</strong>no. Infra islas fines el coherenlias omnia el m<br />
omnibus pelimus. el quanlum ad massaricio perlinet, una cum exilu<br />
suo. El non habeamus polesialem uenundare nec alienare, nisi tan<br />
lum usufrucluan<strong>di</strong> non alienan<strong>di</strong>. Ita lamen ul inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris exinde (pensionem) per u n u m q u e m q u e annum<br />
denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine atque promillimus in supia<br />
scriptas res (inlroire) meliorare -el colere, el pensionem ecclesie<br />
ueslre uobis uel successoribus ueslris per u n u m q u e m q u e annum<br />
inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repromiltiu1118,<br />
tunc liceat uos uel successoribus ueslris in islas res inlroire. ct<br />
cui uoluerilis dare in ucslia sit potestate. Post obitum nostrum<br />
uel filiis noslris in ius et dominium sancle ecclesie ueslre reuei<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 4 1 )<br />
la lu r cuius est proprietas. Viitle sic placet hec pelicio nostra el lume<br />
libellum scriptum et manus uestra firmatimi a nobis contradere<br />
iubealis. el alium similem a nobis factum uel a testibus roboralum<br />
uobis pro m unim ine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum.<br />
Facto petitorio mense oclubris in<strong>di</strong>cione quintadecima. Imperante<br />
domno nostro henrico in ilalia Anno lercio (*). in<strong>di</strong>cione infrascripta<br />
feliciter.<br />
-*■ «Iohannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. G uilielm us lusius. Oglerius uentus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Ilanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
is li erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penitusque desimeli.<br />
Set ut ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus datis,<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>tis, n il hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l i i i i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
L IB E L L U S ANDREG GALLINE ET CONSORTUM-<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest donnus iohannes episcopus. Vti nobis iohannes cum uxore<br />
el filiis nostris masculinis famuli Sancti Syri, el si unus ex nobis<br />
sine herede m orluus fueril unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
nobis locare iubealis.. Pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri<br />
que posita est in ualle lauania locus ubi <strong>di</strong>cilur monle linai. Est<br />
m nssarizio uno. id est casa, uinea. castanelo, cerreto, pralis. saleclis.<br />
cam pis, silu is el pascuis, tantum pelimus nos de suprascriplo<br />
(*) Di G esù Cristi» 1010.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 242 )<br />
massari/io. quanlum anlea lenuil aldeprandus archipresbiler de inler<br />
fralres et consorles noslros. una cum exilis canini. Scalico et alpia-<br />
lico in donnico sii reseruatum. Et non habeamus poleslatem uenundare<br />
nec alienare nisi in famulis donnicali Saneli Syri. Ita lanien<br />
nt inferamus uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum. denarium, i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in<br />
suprascripias .res (introire) meliorare el colere, el pensionem ecclesie<br />
ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annuiti<br />
inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repromittimus,<br />
tunc liceat uos uel successores ueslros in suprascripias res inlroire.<br />
et cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Post obitum nostrum<br />
uel filiis nostris in ius el dominium sancle ecclesie ueslre rcuertalur<br />
cuius esl proprietas. Vnde sic placet hec pelicio nostra, hunc libellum<br />
scriptum el manus ueslra firmatum a nobis contradere iubealis.<br />
el alium simile a nobis facium uel a testibus roboratum uobis pio<br />
munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Faelo petitorio<br />
mense marcio in<strong>di</strong>cione. xi. Imperante donno nostro Ollo in<br />
ilalia anno u (*). In<strong>di</strong>cione isla feliciler.<br />
Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus dc<br />
odone. Guilielmus lusius. Vgo iudex. Oglerius uenlus. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim et auclorilalem oblinere sicul exemplai<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunt quia libelli<br />
isti erant scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelcrali penitusque deslrucli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singularilei<br />
cuique libellum oblinenli illuni peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>li<br />
genler au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
( *) Di Gesù Crislo 9!)8<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 245 )<br />
UNDK SITUA.<br />
(-.vm Cim i Pelo defensoribus sacro sanclo Januensis ecclesie ubi<br />
preesl donnus iohannes episcopus. Vii nobis iohannes el mariino el<br />
germ anis fam uli Sancii Syri. una cum uxore el fìliis. cl si unus ex<br />
nobis sine herede morluus fuerit unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus terra iuris ecclesie ueslre<br />
Sancti S y ri que esl posila in eodem loco Sancto Syro emiliano, locus<br />
ubi <strong>di</strong>citur cosla de seluestro. da uno latore terra de iohanne scrizo.<br />
de alio lalere libellaria de pelro el de leo de lo monte, de supleriore<br />
(capile) uia publica, de superiore capile.........qui pergil a panigale.<br />
infra islas fines omnia pelimus in integrum una cum exilu<br />
t<br />
suo. scalico el alpialico in donnico reserualo. Ila lamen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris pensionem exinde per unumquemque<br />
annum denarium, i. el non habeamus licentiam suprascrip<br />
lis rebus alienare nisi in famulis Sancti Syri. Spon<strong>di</strong>mus in<br />
dei nomine atque promillimus suprascripias res meliorare el colere,<br />
el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per<br />
unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus dc quo<br />
superius reprom illinius. tunc liceal uos uel successoribus ueslris<br />
in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sii poleslale.<br />
Posi obilum nostrum uel fìliis noslris. in ius ct dominium<br />
sanele ecclesie ueslre reuerlalur cuius esl proprielas. Vnde sic placet<br />
hec pelicio nostra el hunc libellum scriptum el manus uestra firmatum<br />
nobis contradere iubealis. el alium similem a nobis faclum<br />
uel a leslibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre<br />
tra<strong>di</strong>m us conseruandum. Facio petitorio mense februarii, in<strong>di</strong>cione v.<br />
Anni domini nostri ihesu chrisli nongentesimo nonagesimo secundo,<br />
in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
-J* Johannes hum ilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
tu
( t u ) '<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Guiliel-<br />
mus lusius. Bonus ùasallus de odone. Oglerius uenlus. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem obtinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl. quia libelli<br />
isli erant scripli in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerati penitusque desimeli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenti illum peliuere. Is igilur consulibus datis,<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque-fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxi.nn mense ienuarii in<strong>di</strong>cione.vi.<br />
I.IB E I.L U S 0 B E R T 1 BU RO N I ET O B ER T I C A LC A N EI E T F R A T R IB U S EIU S.<br />
ET FILIE RUST1Q1 CARENTOSE ET FRATRIBUS EIUS ET CONSORTIBUS.<br />
( . vm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesìe. Vbi<br />
preest domnus Conradus episcopus. Vii nobis carentosa una cum<br />
filio et filie sue. el si unus ex nobis sine herede morluus fueril<br />
unus allerius succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis petimus<br />
res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri qui posila est in molaciana.<br />
locus ubi nominatur lanelo. id esl lercia porcione de manso<br />
qui fuil de iohannes de paulo, casis et uineis et caslanelis. omnia r<br />
et ex omnibus plenum el uacuum suprascripla lercia porcione in<br />
integrum, el pelimus pecia de uinea et figario cum omnibus suis perlinenliis<br />
in integrum, el campo uno in caualille. da buno lalere.......<br />
desuper lerra quarlarenlia. de sublus uia publica qui pergit ad<br />
libellaria de ursicino. da balio lalere libellaria de rustico, una cum<br />
exilu suo. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus 'in suprascripias<br />
res inlroire. el meliorare el colere, el pensionem ecclesie<br />
ueslre uobis uel successoribus ueslris inferre per u n u m q u e m q u e<br />
annum denarios. 11. Quod si minime fecerimus de quo superius<br />
repromillimus. lune liceat uobis uel successoribus ueslris in suprascripias<br />
res inlroire el meliorare el colere (sic), el cui uoluerilis dare<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
9
( 245 )<br />
in ueslra s ii poleslale. Posi obilum noslrum uel fìliis nostris in ius el<br />
dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde<br />
sic placet hec pelicio nostra hunc libellum scriptum et manus uc-<br />
stra firm atum nobis conlradere iubealis. el alium simile a nobis<br />
factum uel a testibus roboralum uobis pro munimine sancte ecclesie<br />
ueslre tra<strong>di</strong>m us conseruandum. Facio pelilorio mense marcii. Anni<br />
ab incarnacione domini nostri ihesu chrisii Millesimo ocluagesimo. vi.<br />
in<strong>di</strong>cione suprascripla (sic) feliciter.<br />
*i* Conradus episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Guilielm<br />
us lusius. Bonus uasallus de odone. Vgo index, laudauerunl<br />
hoc exeinplum cam uim el auclorilatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc Iaudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli eranl scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Set ut ne boi uni amissione iura curie perderenlur. singulariler<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
L IB E L L U S U X O R IS GUANDALINI JOCULATORIS CUJI SUIS CONSORTIBUS.<br />
Cvai Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest donnus iohannes episcopus. Vii nobis madelberlo..........<br />
(lacuna) cum germanis meis famuli Sancii Syri, cum uxore el filiis<br />
noslris. et si unus ex nobis sine herede morluus fueril. unus allerius<br />
succedal. T ilu lo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res iuris<br />
ecclesie ueslre Sancii Syri, que posila esl in ualle uexano. locus<br />
ubi d ic ilu r olixelo. id est casa, uineas. ficelis. saleclis. pralis. ca-<br />
stanelis. cannelis. Fines uero de iam <strong>di</strong>clas res <strong>di</strong>clas (sic), de<br />
buno lalere fine fossado de olixelo. da balio latere fine uia de fasce<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 246 )<br />
concorrente in uia publica, concorrente in cosla descendenle in fluuio<br />
uesano. de superiori capile fine uia que pergil ad ecclesia de man<br />
sione madelberli usque in fontanella el usque in uia publica. De<br />
sublus fine fluuio uesano. Tantum pelimus nos infra islas fines et<br />
cohereneias quanlum ad ipso massaricio perlinel el nobis contingit<br />
de inler fratres el consorles nostros, una cum exilus earum. El non<br />
babeamus polesialem uenundare nec alienare nisi in poleslale famuli<br />
Sancii Syri in doinnicali. Ita lamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris exinde per unumquemque annum denarium, i. Spon-<br />
<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus s u p r a s c r ip i a s res meliorare<br />
el colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
per unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromittimus, tunc liceat uos uel successores ue-<br />
slros in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra<br />
sil potestate. Post obitum nostrum uel filiis noslris in ius el dominium<br />
sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde<br />
sic placet hec pelicio nostra el hunc libellum scriptum el manibus<br />
ueslris firmatum a nobis contradere iubealis. el alium similem a<br />
nobis factum uel a leslibus roboratum uobis pro munimine sancle<br />
ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto pelilorio mense manu<br />
/¥\<br />
in<strong>di</strong>cione. xim. Imperante domino nostro ollo in ilalia anno, v<br />
in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
•J* Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules. Guilielmus lusius.<br />
Bonus uasallus de odone. Vgo iudex. Oglerius uenlus. laudauerunt<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemp ai<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penitusque desimeli.<br />
Sei ul ne horum amissione iura curie perderentur, singulai ilei<br />
O Di O sii Cristo icoi<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 247 )<br />
cuique libellum Oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus clalis.<br />
libelluni oslensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. uil hic auclum uel <strong>di</strong>minulurn fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
U BELLU S HOZELliM ET CONSORTUJl.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest dompus Johannes episcopus. Vii uobis madelberlo el iohannes<br />
una cum uxore cl filiis noslris masculinis, uel nepos nosler<br />
nomine golizo. famuli Sancii Syri, el si unus ex nobis sine herede<br />
m orluus fueril. unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis<br />
iubealis pelim us nos caslanelo quod esl posilo in fine bargal-<br />
Jina. locus ubi <strong>di</strong>cilur alpexino. pecia de silua seu pecia de caslanelo<br />
in loco qui <strong>di</strong>cilur castanea capraria, el pecia de caslanelo<br />
que pergil in ler duas uias el pe (sic) monle el in campo domnico.<br />
id sunt casis, uineis. cannelis. roboretis, ficelis. siluis, campis el<br />
pascuis, noe non pelimus me<strong>di</strong>elalem de libellaria qui esl posila<br />
locus ubi d icilu r crelo. id sunl pralis. campis, siluis el pascuis.<br />
Fines uero de superiore capile, fine aqua uersanle el descendenle<br />
usque in rio laclodona. De uno latere fine pralo domnicalo. Infra<br />
infrascriplas iam <strong>di</strong>clas fines pelimus nos omnia et in omnibus<br />
plenum et uacuum me<strong>di</strong>elalem quanlum anlea Icnuil sabatino in<br />
islis locis ex integrum una cum exitis earum. El non habeamus<br />
polesialem uenundare nec alienare nisi in famuli Sancii Syri dom-<br />
nicali. Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris per<br />
unumquemque annum pensionem denar........... (lacuna). Spond<br />
i nuis in dei nomine atque promillimus suprascriplis rebus meliorare<br />
el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum (inferre). Quod si minime fecerim<br />
us de quo superius repromittimus, lune liceal uos uel successoribus<br />
ueslris in islis rebus inlroire. el cui uoluerilis dare in<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 218 )<br />
ueslra sil poleslale. Posi autem obilum nostrum uel filiis noslris<br />
suprascriplis rebus in ius el dominium sancte ecclesie ueslre reuer-<br />
lalur cuius et proprielas. Vnde sic placet hec pelicio nostra el hunc<br />
libellum scriptum el manibus ueslris firmatum nobis contradere<br />
iubealis. el alium similem a nobis facium uel a testibus roboralum<br />
uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre uobis tra<strong>di</strong>mus conseruandum.<br />
Facto petitorio mense iulii in<strong>di</strong>cione. xm. Imperante domino<br />
uoslro ollo in ilalia. anno, mi O. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
t Johannes humilis episcopus in hoc libello s u b s c r i p s i t .<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules G u ilie lm u s lusius.<br />
Bonus uasallus de odone. Oglerius uenlus. Vgo iudex. laudauerunt<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isti erani scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inueterali penilusque destructi.<br />
Set ut ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
.Millesimo c x l iiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIBELLUS BALDI COLICELLI. ET BALDI PANIS PARATI. ET SORORIS EIUS.<br />
ET FILIORLM ALBERICI DE UALLE. ET QUARTERII. ET CAMBAR1. ET SECAFEM<br />
EX PARTE ALGUDE MONACHE ET CONSORTUM.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie Vbi<br />
preest donnus iohannes episcopus. Vii nobis leo el aldeprando cum<br />
uxore el filiis masculis famuli Sancti Syri, el germanis, slabile cum<br />
uxore el filiis masculis famuli Sancii Syri. Ilem alio leo cum uxore<br />
el filiis masculis famulo Sancii Syri. El si unus ex nobis sine<br />
*(*) Di Gesii C rislo 1000.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 249 )<br />
herede m orluus fueril. unus allerius succeda!, unusquisque in sua<br />
<strong>di</strong>uisione. T ilu lo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis .petimus solis dc<br />
le rris nos suprascripli peiilores iuris ecclesie ueslre Sancii Syri,<br />
q u i posile sun l infra caslro molaciana. el esl uno solo de lerra<br />
cui supra leoni el ildepran<strong>di</strong>. in longitudo pedes sedecim, el ex<br />
transuerso pedes, x. a pede domni lipran<strong>di</strong> regis, el esl alio solo<br />
de lerra in eodem caslro cui supra slabili, in longitudo pro mensura<br />
pedes, x. ex iransuerso pedes, vini, et esl tercio solo de lerra<br />
in pre<strong>di</strong>clo caslro. pro mensura cui supra leoni, in longiludo pedes<br />
ocio, el ex Iransuerso pedes, x. a pedes luipran<strong>di</strong> regis, el habeamus<br />
polesialem nos suprascripli pelilores supra iam <strong>di</strong>clis solis de<br />
le rris mansionem e<strong>di</strong>ficare, cl sic pelimus una cum exilis earum.<br />
E l sic pelim us nos pecia una de lerra que esl sublus caslro ubi<br />
nominatur felegaria. fines uero de ista lerra da buno lalere fine<br />
fossado de caneua. da balio lalere fine cosla aqua uersanle. de sub -<br />
lus fine uia publica que pergil a corie indomnicala. de superiore<br />
«apile fine castro, infra islas fines omnia plenum el uacuum petimus<br />
nos una cum exilu suo. cl habeamus potcstalem suprascripla<br />
lerra paslonare ubi nobis oporlunum fueril. el non habeamus polesialem<br />
suprascriplis rebus dare nec uendere nec alienare nisi a<br />
famuli domnicali Sancii Syri qui in ipso caslro habitant. Ita lamen<br />
u l inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde per unumquemque<br />
annum denarios. 11. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque prom<br />
illim us in suprascriplis rebus laborare, el in pre<strong>di</strong>clis solis dc<br />
terris mansionem e<strong>di</strong>ficare, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel<br />
succcssoribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si<br />
minime fecerimus de quo superius repromittimus, tunc liceat uos<br />
uel successores ecclesie ueslre in islis rebus inlroire. el cui uoluerilis<br />
dare in tieslra sil poleslale. Post obitum nostrum uel filiis<br />
nostris, in ius el dominium sancle ecclesie ueslre •reuerlatur cuius<br />
propriefas esl. Vnde sic placet hec pelicio nostra, cl hunc libellum<br />
scriptum et manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis. cl<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 5 0 )<br />
»<br />
alium simile a uobis factum uel a leslibus roboralum uobis pio<br />
munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto petitorio<br />
mense februarii in<strong>di</strong>cione. mr. Anni domini nostri ibesu chrisii<br />
nongenlesimo nonagesimo, in<strong>di</strong>cione isla feliciler (').<br />
f Johannes humilis episcopus in lioc libello subscripsil.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Bonus<br />
uasallus de odone. Oglerius uenlus. Guilielmus lusius. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erant scripii in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penitusque destructi.<br />
Set ut ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariler<br />
cuique libellum oblinenli illuni peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l i iii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
UNDE SUPRA.<br />
Cvji Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest domnus iohannes episcopus. Vii nobis leo cum uxore el<br />
filiis famuli Sancii Syri in una me<strong>di</strong>elale. bonizo cum filiis el nepo-<br />
libus suis famuli Sancii Syri in alia me<strong>di</strong>etale. El si unus ex nobis<br />
sine herede morluus fueril. unus allerius succedal. lilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis petimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri<br />
que posila est in loco qui nominatur casalio. id esl campo uno. fines<br />
uero de ipso campo, de subleriore capile fine termino. El de superiori<br />
capile fine lauaclo. El de una parle fine cosla d e ...........<br />
[lacuna), et de alia parle fine cosla. Infra islas fines omnia pelimus<br />
nos plenum et uacuum ex integrum una cum exilu suo. El non<br />
( ) N't'l ODO cadeva soltanto l’in<strong>di</strong>zione o."<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 21)1 )<br />
habeamus polesialem uenundare nec alienare nisi iu poleslale la-<br />
m uli Saucii S y ri indomnicati. Ila lamen ul inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris exinde pensionem per unumquemque annum<br />
denarios, n. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus islas res<br />
m eliorare el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel succcs-<br />
soribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime<br />
fecerimus de quo superius repromittimus, lune liceal uos uel successoribus<br />
ueslris in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis<br />
dare in ueslra s il poleslale. Posi obitum nostrum uel (iliis noslris.<br />
in ius cl dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius pro-<br />
prielas est. Vnde sic placet lice pelicio noslra. cl hunc libellum<br />
scriptum ct manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis. el<br />
aliud sim ile a nobis factum uel a testibus roboralum uobis pro<br />
munimine, sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio politor<br />
io mense m arcii in<strong>di</strong>cione lercia decima. Imperante domino nostro<br />
ollo lercio in ilalia. anno secundo (*). in<strong>di</strong>cione suprascripla<br />
feliciter.<br />
-J- Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus do<br />
odone. G uilielm us lusius. Oglerius uenlus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim et auctoritatem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Ilanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erani scrip li in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Sei u l ne horum amissione iura curie perderenlur. singuiarilcr<br />
cuique libellum oblinenli illum pelituere. Is igilur consulibus daiis.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. uil hic auculm uel <strong>di</strong>minutum luisse cognouerunl.<br />
Millesimo c l x i i i i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
(’ ) L ’ anno 2.° dell’ impero <strong>di</strong> Oltone corrisponde al 1)98 <strong>di</strong> Cristo; ed a lak<br />
epoca era in corso l’ in<strong>di</strong>zione 11?, anzi ihr la 13.®<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 252 )<br />
LIBELLIS CUI S U m BALDI COLICELLI. ET BALDI PANIS PARATI.<br />
ET SORORIS EIUS. ET FILIORUM ALBERICI DE UALLE. ET QUARTERII. ET GAMBARI.<br />
ET SECAFENT ET CONSANGUINEORUM EX PARTE ALGUDE MONACHE AUIE SUE.<br />
C vm Cani Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl doninus iohannes episcopus. Vìi nobis conslanlio el mariino.<br />
iohannes. leo famuli Sancii Syri. cum uxore el filiis, el si unus<br />
ex nobis sine herede morluus fueril. unus allerius succedal. Tilulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie ueslre<br />
Sancii Syri qui posila est in alpe, ubi nominatur caualile. pecia<br />
una de campo pelimus. fines uero de suprascriplo campo, de sublus<br />
fine.........desuper fine cosla. de una parle fine termino, el dc<br />
alia parle fine cosla de libellaria de madelberlo............ (lacuna)<br />
pelimus una cum exilu suo. Iterum pelimus in loco ubi nominalur<br />
uia noua. pecia una de pralo. fines uero de supra scripto pralo. de<br />
sublus fine uia. El de super fine cosla. el de una parle fine libellaria<br />
de madelberlo. et de alia parle fine fossado. infra islas fines<br />
omnia el in omnibus pelimus una cum exilu suo. El non habeamus<br />
polesialem uenundare nec alienare nisi in famuli Sancii Syri<br />
domnicali. et dum aduixerit leo genilor el genilricem noslram in<br />
sua sii poleslale usufrucluan<strong>di</strong> el non alienan<strong>di</strong>. Ita lamen ut inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum<br />
exinde pensionem denarios, 11. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque<br />
promillimus suprascripias res meliorare el colere, et pensionem<br />
ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repro-<br />
millimus. lune liceal uobis uel successoribus ueslris in suprascripias<br />
res inlroire. et cui uoluerilis dare in ueslra sii poleslale. Post obi-<br />
lum nostrum uel filiis noslris. in ius et dominium sancle ecclesie<br />
ueslre reuerlalur cuius esl proprietas. Vnde si placet hec pelicio<br />
nostra, et hunc libellum scriptum el manus ueslra firmatum nobis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2Ì)5 )<br />
contradere iubealis. el alium simile a nobis faclum uel a leslibus<br />
roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum. Facio pelilorio mense iulii. in<strong>di</strong>cione. vili. Regnante<br />
domino nostro enrieo rege in ilaiia anno, vi (*). in<strong>di</strong>cione suprascripla<br />
feliciter.<br />
i* Johannes hum ilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
m<br />
I n palacio Januensis. Archiepiscopi. Consules Oglerius uenlus. Guilielm<br />
us lusius. Vgo index. (Bonus tiasallus de odone). laudauerunt<br />
hoc exemplum eam uim et auctorilalem oblinere, sicut exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inueterali penilusque destructi.<br />
Set u l ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus dalis.<br />
libellum oslensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l i i i i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIBELLUS CUJ SUPRA BALDI COLICELLI. ET BALDI PANIS PARATI<br />
F/r SOBOB1S EIJJS ET FILIORUM ALBERICI DE UALLE. ET QUARTERII. ET GAMBARI.<br />
ET SECAFENI EX PABTE ALGUDE MONACHE AU1E SUE. ET CONSANGUINEORUM.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus iohannes episcopus. Vti nobis constantius et marlinus.<br />
et iohannes germanus, una cum uxore el filiis noslris masculinis.<br />
et si unus ex nobis sine herede morluus fueril. unus alterius<br />
succedat, de nostra parle uel de aliis noslris parenlibus de<br />
quarla generatione quanlum adquislare possumus omnia noslris filiis<br />
uel filiabus in integrum. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis.<br />
pelim us res iu ris ecclesie ueslre Sancti Syri que posila est in ualle<br />
(*) Di Gesti C risto 1010.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 5 4 )<br />
de uesaiio locus ubi <strong>di</strong>cilur molaciana. qui nominalur a la ualle.<br />
id sunl casis. uineis. caslanelis. pomelis. licelis. oliuelis. cannelis.<br />
pialis. ierbis. campis, siluis, pascuis, omnia el ex omnibus plenum<br />
et uacuum una cum exilus suum in integrimi. Pelimus mea libellaria<br />
in cauallile. da buno lalere libellaria de nialberlo uuallerio decampo<br />
domnico. de superiore capite cosla. da balio lalere sicul termino de<br />
cernitili, de sublus uia. Pelimus alia mea libellaria in uia noua.'da<br />
buno latei e terra de guallerio uenienle prò uia qui pergil increto,<br />
line ucio prò costa uenienle prò uia usque in fonlana pioglosa. pelimus<br />
me<strong>di</strong>elale de campo in casalile. da buno lalere lerra de gu-<br />
biano. da balio lalere costa dc la carpenela. de superiore capile<br />
usque in lauaglo. de sublus senlerio qui pergil a mansione de tornado<br />
de glarelo. Pelimus in bugna alia nostra libellaria, da buno<br />
lalere (eira de galiuerlo. da balio cosla. de sublus usque in pausa-<br />
lui i. Ilerum petimus pecia una de terra in glarelo. da buno laici<br />
e ieri a del conlorlo. de superiore capile lerra de stabile, de alio<br />
lalere pio uia usque in glarelo. Infra islas fines uel coherenlias pelimus<br />
me<strong>di</strong>elalem de- islo campo plenum el uacuum in integrimi.<br />
Simililer pelimus libellaria in fraicosla. da buno lalere lerra do slabile.<br />
de superiore capite uia. da balio lalere prò cosla usque in<br />
senlerio qui pergil pro terminibus usque in caslagnedallo. da balio<br />
laici e terra de ingo. pelimus alie nostre pecie de uinea in o pla-<br />
ucllo. et in clapedo. da buno latere terra de mariino. de superiori<br />
capile uia. de sublus fossato, el in cannauale el a la topia rotunda<br />
quanlum nobis perline!. Simililer pelimus mea libellaria in castello,<br />
de inlus mea mansione el de foris. in o brolo, da buno latere terra<br />
de erizQ de gano. de sublus usque in lanelo uenienle usque in seriola.<br />
da balio latere simililer nostra, uenienle prò uia qui pergil a<br />
la fonlana de carpeno. usque in alia fonlana de uacariciola. usque<br />
• io uenienle usque in glarelo et usque in binagli, prò fine de<br />
maceiia amica usque in fonlana sagrada montante prò uia que<br />
P r>' usque in libellaria de erizo de gano. infra islas lines et<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 255 )<br />
coherenlias decernitur omnia nostra porcione. quanlum habemus uel<br />
aquistare potuerim us, omnia et in omnibus plenum el uacuum in<br />
integrum, el a eollorigla caslanelo el campo, subtus uia. el supra<br />
uia sicut conlangil inler fralrcs et consorles noslros. ante ponimus<br />
lerram delicosinam aliis omnibus rebus, me<strong>di</strong>elale de uacariciola. in<br />
integrum. E l non habeamus polesialem uendere nec alienare nisi<br />
in fam ulis Sancii Syri. Ila lamen ul inferamus 'uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum pensionem denarios, n.<br />
Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascripias res introire<br />
ct m eliorare cl colere, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel<br />
successoribus ueslris inferre per unumquemque annum. Quod si minime<br />
fecerimus de quo superius repromittimus, lune liceat uobis uel<br />
successoribus ueslris (in suprascripias res introire). et cui uoluerilis<br />
dare in ueslra s il poleslale. Posi obilum noslrmn uel filiis nostris,<br />
in ius et dominium sancle ecclesie ueslre reuerlalur cuius esl proprietas.<br />
Vnde sic placet hec pelicio nostra, hunc libellum scriptum<br />
et manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis. el alium simile<br />
a nobis faclum uel a leslibus roboralum. uobis pro munimine sancte<br />
ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandnm. Facio petitorio mense iulio<br />
in<strong>di</strong>cione oclaua. Regnante domino nostro enrico in ilalia anno<br />
sexlo O . in<strong>di</strong>cione suprasciipla feliciter.<br />
-{* Johannes hum ilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Vgo iudex. Bonus<br />
uasallus de odone. Guilielmus lusius. Oglerius uenlus. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuit. Ilanc laudem ideo fecerunt quia libelli<br />
isti erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penitusque desimeli.<br />
Set ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singulariter<br />
cuique libellum oblinenti illum peliuere. Is igilur consulibus datis.<br />
(*) Di Gesù Cristo 1010.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2ìi(i )<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auclum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
LIRELI.US ANDREE OCULORUM PULICIS ET SUIS CONSORTIBUS.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus landulfus episcopus. Vii nobis eriberlo el slephano<br />
famuli Sancti Syri cum uxore cl filiis noslris. et si unus ex nobis<br />
sme herede morluus fuerit, unus alteri succedal. Tilulo con<strong>di</strong>tionis<br />
locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri,<br />
que posila esl in uilla molaciana ubi <strong>di</strong>cilur casalio in gaio doni-<br />
nicalo. pelimus campo uno qui est domnicalo. id est casa, uinea. finis<br />
uero de islo campo, de super libellaria eriberli et ingoni, de<br />
una parte fossado. el alia parle fine fonlana. de sublus clareto, infra<br />
islas fines el coherencias omnia el in omnibus pelimus una cum<br />
exilu suo. el 11011 habeamus polesialem uenundare nec alienare .<br />
nisi in famulo Sancii Syri. Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris exinde pensionem per u n u m q u e m q u e annum denarios.<br />
11. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascripias<br />
res (introire. et) meliorare, arbores que ibi sunl saluare<br />
el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
inferre per unumquemque annum. Quod si m in im e fecerimus<br />
de quo superius repromillimus. tunc liceal uos uel successoribus<br />
ueslris in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra<br />
sil poleslale. Posi obilum nostrum uel filiis noslris. in ius cl<br />
dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprietas.<br />
Vnde si placet hec pelicio nostra, el hunc libellum scriptum el<br />
manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis el alium simile a<br />
nobis faclum uel a leslibus roboralum uobis pro m u n im in e sancle<br />
ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio m e n se de-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 5 7 )<br />
cembrio in<strong>di</strong>cione. ni. Imperante domino noslro enrico in ilalia.<br />
anno v i i ('). in<strong>di</strong>cione suprascripta felicilcr.<br />
■f Landulfus episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Guilielmus lusius.<br />
O glerius uenlus. Vgo iudex. Bonus uasallus de odone. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auclorilalem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli eranl scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Set ut- ne horum amissione iura curie perderenlur. singuiarilcr cuique<br />
libellum oblinenli illum peliuere. Is igilur consulibus dalis. libellum<br />
oslensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l i i i i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
CUI SUPRA.<br />
Cviu Cum Peto defensoribus sacro sancte Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus theodulfus episcopus. Vii nobis marlino famulo Sancii<br />
Syri, una cum uxore et filiis noslris masculinis, el si unus ex<br />
nobis sine herede mortuus fuerit, unus allerius succedal. Tilulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis petimus lerra iuris ecclesie ueslre<br />
Sancti S y ri que posila est in uilla molaciana. locus ubi nominatur<br />
casalio. id est campo uno. Fines uero de suprascriplo campo, ab<br />
uno lalere fine lauaclo usque in uia de peroallo. Ab alio lalere<br />
fine ascendente in iam <strong>di</strong>cla uia de perogallo. infra islas fines omnia<br />
et in omnibus plenum el uacuum pelimus una cum exilu suo.<br />
Eo or<strong>di</strong>ne pelim us ul non habeamus polesialem uenundare nec<br />
alienare nisi in domnicalis famuli Sancii Syri, scalico et alpialico<br />
in domnico s il reserualum. Ila lamen ul inferamus uobis uel succes-<br />
(*) Di Gesù Crislo 1020.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 258 )<br />
soribus ueslris exinde pensionem per unumquemque annum denarium.<br />
i. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus suprascriplo<br />
campo laborare el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si<br />
minime fecerimus de quo superius repromittimus, lune liceal uos<br />
uel successoribus ueslris in islo campo inlroire. el cui uoluerilis<br />
dare in ueslra sii poleslale. Post obilum nosirum uel fìliis noslris<br />
in ius el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlalur cuius proprietas<br />
esl. \nde sic placet hec pelicio nostra, et hunc libellum scriptum<br />
el manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis et alium simile<br />
a nobis faclum uel a leslibus roboralum uobis pro munimine sancle<br />
ecclesie ueslre Ira<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pel ilorio mense sop-<br />
lembris. in<strong>di</strong>cione. .x. Imperante domino noslro olio in ilalia. anno.<br />
miii ( ). in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
T Theodulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
In palacio Januenjsis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Guilielmus lusius. Oglerius uenlus. Vgo iudex. laudauerunl<br />
hoc exemplum eam uim el auctoritatem oblinere, sicul exemplar<br />
ad quod hoc scriptum fuil. Ilanc laudem ideo fecerunl quia libelli<br />
isli erant scripti in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque desimeli.<br />
Set ut ne horum amissione iura curie perderentur, singulariter<br />
cuique libellum oblinenli illum peliuere. Is igitur consulibus dal is.<br />
libellum ostensum suum fuisse quisque fuit professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minutum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo cxliiii mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione vi.<br />
cu i s u p h a .<br />
CvM.Cum Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. M’1<br />
preest domnus iohannes episcopus. Vii nobis eriberlo famulo San<strong>di</strong><br />
(’) Di Gesù Cristo 981.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 259 )<br />
S yri. una eum uxore el fìliis noslris masculinis, el si unus ex nobis<br />
sine herede morluus fueril. unus. allerius s u c c e d a l. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus pecia de lerra Sancii Syri<br />
in loco qu i d ic ilu r uesano. de superiore capile line libellaria de<br />
slabile, da buno lalere fin e ............ (lacuna), de alio lalere fine<br />
fossato e ro s o ............. (lacuna), omnia pelimus ex inlegrum una<br />
cum exilu suo. el non habeamus polesialem uenundare n ec alienare<br />
nisi in famulis Sancti Syri Ila lamen ul inferamus uobis pensionem<br />
exinde per unumquemque annum d e n ar........... (lacuna). Spon<strong>di</strong>mus<br />
in dei nomine alque promillimus islas res meliorare et colere,<br />
el pensionem ecclesie ueslre ( uobis uel successoribus ueslris per<br />
unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo<br />
superius repromittimus, tunc liceat) uobis uel successoribus ueslris<br />
suprascripias res inlroire. et cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale.<br />
Posi autem obilum nostrum uel filiis noslris suprascripias res<br />
melioratas in ius el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlanlur<br />
cuius est proprietas. Vnde sic placet hec pelicio noslra. el hunc<br />
libellum scriptum et manus ueslra firmatum nobis conlradere iubealis<br />
et alium sim ile a nobis faclum (uel a testibus roboralum) uobis pro<br />
munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pe-<br />
lilorio mense iunio in<strong>di</strong>cione. xv. Imperante domino nostro (Ollo)<br />
lercio in ilalia. anno, mr O. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
f Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Bonus uasallus de<br />
odone. Vgo iudex. Guilielmus lusius. Oglerius uenlus laudauerunt<br />
hoc exemplum eam uim et auclorilalem oblinere, sicut exemplar ad<br />
quod hoc scriptum fuil. Hanc laudem ideo fecerunl quia libelli isli<br />
erani scrip li in <strong>di</strong>uersis earlulis inuelerali penilusque deslrucli. Set<br />
ul ne horum amissione iura curie perderenlur. singuiarilcr cuique<br />
(*) Di G esù C risto iOOO, nel quale però correva soltanto Vin<strong>di</strong>zione 13.A<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
17
( 2 ( > 0 )<br />
libellum oblinenli illuni peliuere. Is igilur consulibus dalis. libellum<br />
ostensum suum fuisse quisque fuil professus. Quibus <strong>di</strong>ligenter<br />
au<strong>di</strong>lis. nil hic auctum uel <strong>di</strong>minulum fuisse cognouerunl.<br />
Millesimo c x l iiii mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione v i.<br />
lliNbE SUPHA.<br />
( . vm Cum Pelo defensoribus sacro sancte Januensis ecclesie ubi<br />
preest domnus Conradus episcopus, uli nobis iohannes clericus una<br />
cum filiis meis masculinis, et si unus sine herede morluus fueril.<br />
unus alteri succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus<br />
res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri que nominatur campo domnico.<br />
de uno lalere fossato de olicelo, de alio Ialere lerra. crescenlii. de<br />
superiori capile uia publica que pergil a caslello. de sublus uia que<br />
pergit a molaciana. El ilerum petimus in presen<strong>di</strong>o lerciam porcionem<br />
de manso uno qui fuil de pelro socero ineo, una cum exilu<br />
el ingressuras earum, seu cum superioribus, el in g re ssu ras earum<br />
rerum quales superius legilur. infra iam <strong>di</strong>clas lerras. caslanelis.<br />
uinea. ficus, et arbores fructiferos el in f r u e l if e r o s . omnia et in omnibus<br />
plenum et uacuum In Integrum. Et non habeamus licentiam<br />
uenundare nec alienare nisi in famulis Sancti Syri domnicafi. Ila<br />
lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem<br />
per unumquemque annum denarium, i. Spon<strong>di</strong>m us in dei nemine<br />
alque promillimus in islas res inlroire. meliorare el excolere, cl<br />
pensionem ecclesie (ueslre) uobis uel successoribus ueslris (per<br />
unumquemque annum) inferre. Quod si minime fecerimus de qno<br />
superius repromillimus. lune licear uos uel successores ueslri in su-<br />
prascriplas res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale..<br />
Posi cbiium nostrum uel filiorum nostrorum, in ius el dominium<br />
sancle ecclesie ueslre rcuerlalur cuius esl proprietas. Vnde si placel<br />
hec pelicio noslra. hunc libellum scriptum el manibus ueslris firmatum<br />
nobis contradere iubealis. Facio petitorio mense iunio in<strong>di</strong>cione<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 201 )<br />
' suprascripla (sic). Imperante (sic) domino noslro enrieo roge in ilalia.<br />
anno, vi (*). In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Conradus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIBELLU S GANDULFI ALPAM CUM SUIS CONSORTIBUS.<br />
C v m Cum Peto defensoribus sacro sancto Januensis ecclesie ubi<br />
preest domnus Johannes episcopus, uli nobis iohannes pelrus el<br />
azo ierm anis. una cum filiis eorum. el si unus sine herede morluus<br />
fueril. unus alleri succedal. Tilulo con<strong>di</strong>tionis locatione (locare) iubealis<br />
pelimus lerram iuris ecclesie ueslre Sancii Syri. que posila esl<br />
in loco el fundo molaciana. locus ubi <strong>di</strong>cilur poio de casa, id sunl.<br />
casis. uineis. lìcelis. oliuelis. salelis. campis, siluis el pascuis. Fines<br />
uero de ipsa lerra. ab uno lalere fine uia publica et ponticello<br />
usque in pino, ab alio lalere finii cosla de Inimare descendenle in<br />
glarelo. de alio lalere finii costa que se <strong>di</strong>ui<strong>di</strong>l cum alberico magistro.<br />
Ab alio lalere finii ruuinalam que perlinel ad andream nazario<br />
el usque in slafola. Do sublus prati domnicali. De superiori<br />
capile fine serucla el fine uia quo pergil per ripariolo usque in<br />
fossa descendenle por ripa usque in fossato. De sublus linit uia<br />
publica. Infra isla fmes omnia porcio. pelimus una cum exilu suo.<br />
Seu el pelim us nos lerram iuris ecclesie ueslre in campo domnico.<br />
lercia porcione de omnibus rebus, id sunt uineis. campis, saleclis.<br />
ficelis. Fines uero de ipsa lerra. ab uno lalere fine fossato de clareto.<br />
ab alio lalere finii lerra que fuil sabbalini el marconi. De<br />
superiori capile fine uia publica. De sublus simililer uia publica.<br />
Omnia sic pelim us ex inlegrum. una cum exilus earum. Ilerum<br />
pelimus lerram iuris suprascriplo ecclesie ueslre in loco uacari-<br />
cio!a. campis, pralis. caslanelis. roboretis. Fines uero de isla terra,<br />
ab uno latere finii fossato de ripa, ab alio lalere finii cosla de cruce.<br />
(*) Di G esù C risto 1081, nel quale correva l’ in<strong>di</strong>zione 6.»<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 0 2 )<br />
et usque in zucaro aqua uersanle descendenle per ripa. De sublus<br />
fine uia publica que pergil de casalio usque in fonlana de uacari-<br />
ciola. Omnia lercia porcione. pelimus infra islas fines una cum<br />
exilu suo. Seu cl pelimus nos in uia nona pecie due de pralo iuris<br />
de suprascripla ecclesia. De pelia suprana lercia porcione. Ila<br />
sexla porcione pelimus una cum exilu suo. Ilerum pelimus in no-<br />
sida campis el pralis. cerrelis. iuris de suprascripla ecclesia, fines<br />
uero. ab uno lalere fine fossalo de fonlana. descendenle in uia que<br />
pergil de salini repente in pralo leoni, el fine cosla aqua uersante.<br />
De superiori capile fin e ...........<br />
( A questo punto si interrompe il foglio 1 5 4 .°, e con esso il<br />
presente libello enfìteutico. Seguila il 1 5 5.°, colla prosecuzione <strong>di</strong><br />
un atto <strong>di</strong> ven<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> alcune terre, fatta da Lamberto Porco e Druda<br />
giugali all’ arcivescovo Ugone Della-Volta).<br />
seplem tabula, et in isla pecia lerre reseruamus nobis et relinemus<br />
uiam unam amplam unius pe<strong>di</strong>s el me<strong>di</strong>i, que uia decurrit<br />
iusla bedum islius eluse noue. per quam uiam noslram nos iugales<br />
el nostri missi el omnes per nos possinl ire el re<strong>di</strong>re libere prò<br />
ul nobis el missis noslris per nos eril ulile el necessarium, el quam<br />
uiam nos amodo habeamus sine aliquod impe<strong>di</strong>mento et in nobis<br />
delinemus siculi terminala esl in sliuia. iusla clusam el iusla lerram<br />
domini Archiepiscopi, el que currit iusla bedum eluse noue usque<br />
ad clusam uelulam. Coherel isli pecie lerre. ab una parle esl lerra<br />
curie Archiepiscopi el alueus eluse anlique eiusdem curie. Ab alia<br />
parle esl uia isla quam nos iugales <strong>di</strong>misimus pro nostra uia el<br />
clusa noua molen<strong>di</strong>ni. De supra lerra bernar<strong>di</strong> uilalis. de sublus<br />
terra noslra que est de iusla terra slrala. Infra islas coherencias<br />
islam pecie lerre. uen<strong>di</strong>mus curie omnia plenum el uacuum in in-<br />
legrum. per libras quinque el solidos Ires quos recepimus. Simililer<br />
uen<strong>di</strong>mus eidem curie aliam unam pecie lerre que est ex parle<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 205 )<br />
Janue cum uinea super liabenle iuris mei qui supra Lamberti, el esl<br />
iu mensura labulu quatuordecim minus quarla. et pro soli<strong>di</strong>s ocio<br />
tabula, denariorum Janue. Coherel isti pecie terre besanii. Ab una<br />
parle esl clusa isla noua molen<strong>di</strong>ni el bedus eiusdem eluse et terra<br />
nostra quam nos coniuges retinuimus in nobis et reseruauimus prò<br />
molen<strong>di</strong>no quam non uen<strong>di</strong>mus nos. Ab alia parle lerra bernar<strong>di</strong><br />
uilalis. et de supra eiusdem bernar<strong>di</strong>. de sublus esl slrala. Infra<br />
islas coherencias islam peciam terre nos iugales eidem domino archiepiscopo<br />
el sue curie plenum el uacuum uen<strong>di</strong>mus. el possessionem<br />
sibi tra<strong>di</strong>mus cum dominio ex isla pecie lerre per libras quinque<br />
el solidos nouem minus denarios mi. el ex ista alia superiori lerra.<br />
sim ililer damus possessionem curie per magislrum anselmum ministrum<br />
el curie procuratorem qui suscepit possessionem ex his duabus<br />
peciis lerre nomine archiepiscopi et sue curie a nobis lamberlo el<br />
druda, omnia in integrum. Per precium super lotum librarum decem<br />
et solidorum xu. minus denarios, mi. denariorum Janue. Vnde a magistro<br />
anseimo prò domino Archiepiscopo et eius curie ex islis libris<br />
decem el soli<strong>di</strong>s nouem minus denarios, mi. nos super lolum sumus<br />
soluti el quieti. Et faciatis exinde uos dominus Vgo Archiepiscopus<br />
et ueslris successoribus et cui uos dederilis ad ulililalem ueslre<br />
curie quiequid uoluerilis sine nostra et nostrorum heredum conlra<strong>di</strong>cione.<br />
et nomine proprietatis. El super elusa isla el super<br />
prenominata nostra uia possitis habere amblalorium. ila quod amblalorium<br />
quod habebilis super elusa et super uia is la ..........<br />
( lacuna) in suspenso quod nullomodo impe<strong>di</strong>at uiam hanc neque<br />
euntes el redeuntes per eamdem uiam. neque impe<strong>di</strong>at quolibet<br />
modo clusam molen<strong>di</strong>ni. Ab omni homine defendere et auclorizare<br />
nos iugales Lamberlus et druda una cum noslris here<strong>di</strong>bus promillimus<br />
uobis domino Vgoni archiepiscopo el ueslris successoribus,<br />
el cui dederilis ad ulililalem ueslri Archiepiscopalus. Quod si defendere<br />
el auclorizare non potuerimus, aut si quolibet modo subtrahere<br />
quesierimus in duplum islius uen<strong>di</strong>cionis ut supra relegilur<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
sicul eril meliorato, Slagislro anseimo ministro cl ueslre curie procuratori<br />
penam dupli stipulanti nomine, c u rie ............ ( lacuna) et<br />
prò uobis promillimus. unde omnia (bona) nostra uobis pignori obligamus.<br />
Iam habila quam habenda. Ego druda renuncio senatus consi<strong>di</strong>o<br />
uelleiano et iuri hypolhece. El facio conscilio et auclorilale<br />
Oglerii porci el cunra<strong>di</strong> cuglarade parentes el amici mei. Jusla<br />
ecclesiam Sancii Laurencii feliciter. Millesimo centesimo Septuagesimo.<br />
Exeunle mense Augusti <strong>di</strong>e. x. In<strong>di</strong>cione. n.<br />
Signa manuum istorum iugalium Lamberti porci el Drude hanc<br />
carlulam uen<strong>di</strong>cionis fieri rogauerunl.<br />
Tesles Guilielmus compaler. Ogerius porcus. Cunradus cuglarada.<br />
Bonacursus fìlius Wilielmi compalris. Facius caneuarius. Wilielmus<br />
uicecomes de porla. Albericus curie Archiepiscopi.<br />
DE PENSIONE QUAM COMITES DE LAUANIA TENENT PRO FEUDO.<br />
UIDELICET OBERTUS BLANCUS ET CIRARDUS SCORZA.<br />
Filii pagani de lauania uidelicel oberlus blancus el girardus scorza,<br />
isli colligunl prò feudo pensionem pro archiepiscopo Janue. de uilla<br />
beneslai. de leualli. el de morledo prope plebi de mari, et de cornio.<br />
el de perlinenliis illis iuxla mare, el de nasso. et habent pensionem<br />
pro libellaria domus filiorum le<strong>di</strong>sii (*). uidelicet hoc quod lenent pio<br />
libellaria in loco qui <strong>di</strong>cilur nei. de seruis uidelicel et de lerra. ct<br />
in rapallo. et in mazasco. et in clauari. el in sancta iulia. et m<br />
leualli. et in cassao. el in uarise. el in aliis locis, sicut in eorum<br />
libello scriptum esl. de qua libellaria danl pensionem solidoium<br />
nouem el denariorum qualuor papiensis monele.<br />
(*) Vedasi il libello <strong>di</strong> quesjo Te<strong>di</strong>sio e de’ suoi figli, a Pag- -90 del pre<br />
sente volume.<br />
• ( 264 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( “2li;> )<br />
l'NDE SU l’Il A.<br />
Breue Recordacionis de fìliis pagani comitis de lauanie. Vgo de<br />
;»axi cim i suis parenlibus. solidos. 11. de oltolini. Filii gandulfi dc<br />
cucurno. vi. denarios de cona de beneslai. El qualuor denarios de<br />
loca sale. Cauarunco. uno denario de cona de plano. Filii maluli de<br />
cucurno. vi. denarios, de cona de beneslai. Vido el filii mauri de<br />
garibaldo. ih. denarios de cona de beneslai. Rubaldus de gropo cum<br />
suis fralribus. denarios, v i i. el me<strong>di</strong>um. Vido de monticello. simililer.<br />
Ecclesia sancii michaelis de pelra marlina. in. denarios de cona de<br />
beneslai. Arduinus de mortedo. ih . denarios, ololino. Ecclesia sancii<br />
laurencii dc cugurno. i. denarium de cona cl me<strong>di</strong>um. Oberlus de<br />
morledo. denarios ni. otlolino. Domo el sua cognata, m. denarios<br />
oltolino et me<strong>di</strong>um. Filii anseimo de casa marciano, denarios. 11.<br />
oltolini. Filie oglerii dc morledo. u. denarii oltolini. Àr<strong>di</strong>zono de<br />
rezan. el albericus de morledo. uno denario nouo. Oberlus de (en<strong>di</strong>ce.<br />
i. denarium de cona. Alberlus el eripandus. me<strong>di</strong>o de otlolino.<br />
Rubaldus moresco, i. denario el me<strong>di</strong>o oltolini. Bonizo ferrario cum<br />
suis parenlibus. uno denario otlolino. Andrea de campo plano, i.<br />
denario oltolino. Paganus de malleolo de .... et presbiler iohannes.<br />
n. denarii oltolini. Filii iohannis de cucurno. i. denario oltolino. Vgo<br />
de slurla. i. denario olloiino. Olio de slurla. simililer. Filii pileli.<br />
vm. denarios dc otolini. Filii anseimi de solario, ni. denarios et<br />
me<strong>di</strong>o ololini. F ilii seluera<strong>di</strong> de leualli. simililer. Filii gisi de Ieualli.<br />
m. denarii oltolini. Filii ansal<strong>di</strong> de leualli. omni lercio anno. i.<br />
denario de cona. F ilii guiberli. simililer. Filii odonis, simililer. Rubaldus<br />
comes. soli<strong>di</strong>, m. Girardus comes. simililer. Paganus comes,<br />
simililer.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2G(i )<br />
UNDE SUPRA.<br />
Lanfraneus de lo castello cum suis sociis, tu. denarios. Haza da<br />
lo solare cum suis sociis, vi. denarios. Ecclesia de camporzasco. omne<br />
lercio anno. i. denario. Bonobello da lo pino. tu. denarios. Marlinus<br />
lardello de camporzasco.* i. denario el me<strong>di</strong>o. Dalmiano cum suo<br />
cogitalo pisano, i. denario et me<strong>di</strong>ò. Onedo de camporzasco. i. denario.<br />
Alberlus da deselega. mi. denarios. Marlinus da deselega cum suos<br />
parentes, denarios, n. Pizena mulier ansclmi de solario, omni uno<br />
anno. i. denario. Vilale de aride cum suis consorlibus. vm. denarios.<br />
Sigeza de fossado. Sapio de carpendo. Marlinus de casa noua sunl<br />
consorles de uilale.<br />
IIEC ESI PENSIO QUAM TENENT DOMINI DE UOLTA PRO FEUDO<br />
AB ARCHIEPISCOPO IN UALLE BISANNH.<br />
Ego Alexander feci exemplari hoc breue quod mihi dederunt<br />
homines de melmi. quod fuit faclum in tempore et in presenlia<br />
domini bonifacii et domini cunizonis de uolla. et curradus de melmi<br />
cl presbiler anselmus el guilielmus de cannedo erant collectores.<br />
Bellandus de monle longo, denarii, ih. de papia. ueleres. cum suis<br />
consorlibus. Johannes balbus de coraona. denarii, ni. de papia.<br />
Marlinus de plaziolo. denarium, i. Anselmus de ripa cum suis consorlibus.<br />
denarii, vm. Anselmus de clapedo. dominicus de prado.<br />
denarii, m. Pelrus de biado, denarium, i. Bonus fìlius de linai cum<br />
suis consorlibus. denarii, h i. Presbiler anselmus de cella, denarium, i.<br />
Bonus infans belengerio. denarium, i. Guilielmus de cadeno. denarium.<br />
i. Andrea de monle rosario, denarium, i. Presbiler pelrus de sai.<br />
denario, i. Presbiler iohannes de fabrica, denarium, i. Andrea.......<br />
(lacuna) de pomar. denarii, in. Andrea de pomo cum suis consorlibus.<br />
denarii, m. Aribaldus de pomar cum suis consorlibus. denarii, vi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 6 7 )<br />
I lumines dc serrino, denarii, vi. Guido de lugo. denarii, n. Bellandus<br />
cum suis consortibus, denarii, n. Pexo de monlasignano.<br />
denarii, n. Lumalcuzedo. denarii, m. Johannes de uerra. denarii, n.<br />
Johannes concouus cum suis consorlibus. denarii, m. Leuperlo. denarii.<br />
m. Zenoardus de monle asignano. denarii, ii. Bellandus, denarii.<br />
m. Alberlus cum suis consorlibus. denarii, m. Ollo caluus<br />
el supicia. denarii, m. Arnaldus begalin. denario, i. Alberlus dc<br />
iugo. denarium, i. Lomangano cum suis consortibus, denarii, m.<br />
LIBELLUS ARDERICI 1UDICIS.<br />
C v m Cum Pelo defensoribus sacro sancte Januensis ecclesie Sancii<br />
Syri. Vbi preesl donnus Syrus Januensis archiepiscopus. Vii mihi<br />
arderieo Ju<strong>di</strong>ci meisque here<strong>di</strong>bus filiis ac filiabus, el si unus ex<br />
uobis sine herede morluus fuerit, unus alteri succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie Sancii Syri.<br />
Id esl peciam unam lerre que posita esl infra murum ciuilalis Janue.<br />
locus ubi <strong>di</strong>cilur domus. Cui coherit ab una parie murus ciuilalis<br />
Janue. Ab alia domus oberli uacuanlis <strong>di</strong>scum. Ab alia uia<br />
publica. A quarla uero parle uia comunis huius lerre. el rustici ga-<br />
regii. Infra islas coherencias pelimus In Integrum. Ea racione ul si<br />
ego qui supra ar<strong>di</strong>cio uellem eam uendere priusquam ab alio e<strong>di</strong>ficio<br />
e<strong>di</strong>ficetur. uobis precio cenlum solidos denariorum brunilorum<br />
reddere debeo. Postquam uero aliquo e<strong>di</strong>ficio e<strong>di</strong>ficala fueril. el<br />
ego uel mei heredes eam uendere uoluerimus. teneamur eam peciam<br />
lerre uendere ecclesie ad minus, xx. solidorum cerio precio quod ab<br />
aliqua persona capi potuisset ex ea. si ecclesia eam uolueril. ita ul<br />
ego el mei heredes ecclesie nunciare teneamur. Quod si ecclesia su-<br />
prascriplam terram comperare noluerit, eam cui uoluerimus uendere<br />
nullomodo compellamus. Ila tamen ut inferamus uobis ueslrisque<br />
successoribus in unoquoque anno solidos duos denariorum brunilorum<br />
nomine pensionis. Vos item ianr <strong>di</strong>ctam peciam lerre una cum<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
• . ( 2U8 )<br />
ueslris successoribus scilicet qui supra ar<strong>di</strong>cio ineisque here<strong>di</strong>bus<br />
ah onini homine defendere nullam super impositam uel contra<strong>di</strong>ctionem<br />
facere spopon<strong>di</strong>stis. Quod si eam defendere non potueritis,<br />
aul super impositam uel contra<strong>di</strong>ctionem mihi uel meis here<strong>di</strong>bus<br />
iniposuerilis. lune in duplum iam <strong>di</strong>clam peciam terre nobis restituetis.<br />
sicul pro tempore fueril meliorata, aut ualuerit sub estimacione<br />
in consimili loco. Aclum in palacio domini Syri Januensis archiepiscopi<br />
feliciler. Tesles domnus Guido sancii laurenlii propositus.<br />
Otio iudex. Guilielmus iudex. Baialardus. Vgo sclauus. Oberlus<br />
nasellus. Bonifacius eius frater. Millesimo cxxxv. mense decembris.<br />
In<strong>di</strong>cione xm.<br />
f Ego Syrus Januensis archiepiscopus subscripsi.<br />
f Ego Guido Januensis ecclesie preposilus subscripsi.<br />
DE MOLENDINO SANCTI PETRI DE ARENA.<br />
Breue recordacionis de conueniencia que fuit inter lanfrancum el<br />
Oberlum et amelium alque Wilielmum germanos filii quondam. . . . .<br />
(lacuna) el inler Airaldum episcopum, el paganum de uolla simul<br />
cum fralribus suis, benencasa el ingonem d Oberlum germanos, filii<br />
quondam merlonis. (ali or<strong>di</strong>ne quod suprascriplus episcopus simul<br />
cum suprascriplis consorlibus suis filiis merlonis. el paganus de uolla<br />
cum germano suo. debenl dare per unumquemque annum iam <strong>di</strong>cio<br />
lanfranco el fratribus suis quinque pullos et quinque azimas. et<br />
lanfraneus cum fralribus suis non debel eis udare aquam in glai ia<br />
sine lesione lerre nec clusam- anliquam de feo. tali modo quod non<br />
noceat molen<strong>di</strong>nis lanfranci nec fralribus suis quod est modo e<strong>di</strong>fi-<br />
calus in fluuio pulcifere. uel molen<strong>di</strong>nis quos suprascripli germani<br />
in pre<strong>di</strong>clo fluuio e<strong>di</strong>ficauerinl. Ila fuil hec conueniencia facla quod<br />
ille qui obnoxius apparuerit d uolueril corrumpere hoc quod supe<br />
rkis legilur. componat alteri parli libram unam auri optimi. Hec<br />
conuenientia fuil facta per laudamentum nostrorum consulum, scihcef<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Guidonis do rustico de erizo. cl Guidonis spintile. In presenlia lan-<br />
Iranci aduocali. el lanfranci roze. cl nigri dc durbeco. el boni<br />
iohannis Iruci el fralris sui. cl Guilielmi meli, el Oberli filli monacha,<br />
el anseimi pizi'. el Johannis grugni, el opizonis scannicali. cl oberli<br />
usi de mari, el reliqui plures. Millesimo cenlesimo quarto, mense<br />
februarii, in<strong>di</strong>cione xu.<br />
Ego guiniguisius iudex Scripsi per laudem eorum.<br />
1-lDELlTAS QUAM MARCHIO MALASPINA FEC1T DOMINO ARCHIEPISCOPO.<br />
-f- E go Opizo marchio Malaspina iuro fidelilalem domino Vgoni dei<br />
gralia Januensi Archiepiscopo, uidelicel quod deinceps ero sibi uere<br />
lidelis. sicul uerax el bonus uasallus domino suo. saluis lamen an-<br />
lerioribus fidelitatibus el dominis, quas anlea feceram uel quibus<br />
eram debitus pro feu<strong>di</strong> beneficio anlea quam iurarem fidelitatem<br />
alicui Januensi episcopo uel archiepiscopo. Decederne uero pre<strong>di</strong>clo<br />
domino Vgone archiepiscopo, quod abhominamus. calholicis successoribus<br />
eius sim ililer iurabo fidelilalem si paclio feu<strong>di</strong> mihi a con-<br />
consulibus Janue compromissi complebitur. Hanc autem fidelitatem ct<br />
hoc iuramenlum fecit pre<strong>di</strong>clus Marchio in Consulalu Nuueloni. Idonis<br />
gunlar<strong>di</strong>. Nichole de Rodulfo. Lamberti grilli, atque Bellamuli. In<br />
ecclesia Beati Laurenlii in publico parlamento. Millesimo, centesimo.<br />
Sexagesimo Oclauo. In<strong>di</strong>cione Prima, <strong>di</strong>e mercurii. Vicesimo lercio<br />
<strong>di</strong>e Oclubris O .<br />
LAUS CONTRA HOMINES DE PORTU U ENERIS. DE DECIMA MARIS.<br />
f In Capitulo. Consules de communi. Symon aurie. Nichola ein-<br />
briacus. Ogerius uenlus. el Amicus grillus, laudauerunl quod homines<br />
(*) Il presente giuramento <strong>di</strong> fedeltà del marchese Obizzo Mulaspina si trova<br />
inserito ezian<strong>di</strong>o, sebbene con parecchie varianti, nel Libro dei G iu ri (voi. 1.<br />
col 232).<br />
( 209 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 270 )<br />
poi'lus ueneris de celero leneanlur domino archiepiscopo el eius<br />
successori lanium soluere pro decima maris de his que Januam<br />
delulerinl et uen<strong>di</strong>derint quanlum et proprii ciues Janue. omni con-<br />
lenlione et contra<strong>di</strong>cione de me<strong>di</strong>o sublata. Quod ideo faclum esl<br />
quoniam cum inde ante prescriplos Consules contendo et placitum<br />
fuisset inler procuratores domini Vgonis archiepiscopi et liomines<br />
porltis ueneris Rubeum uidelicet Ruleanum et Rrocardum el alios<br />
sapientes pro illis de portu ueneris exislenles. landem uisis racionibus<br />
ulriusque parlis. et allegationibus <strong>di</strong>ligenter au<strong>di</strong>lis el cognilis.<br />
et lau<strong>di</strong>bus, et domini archiepiscopi alque testium depositionibus<br />
quos inde produxerant supra eodem facio procuralores eius. scn-<br />
ler.liam prò domino ar<strong>di</strong>iepiscopo tulerunt, ut supra Iaudanles. Millesimo.<br />
Centesimo. Septuagesimo seplimo. In<strong>di</strong>cione nona. Vllimo <strong>di</strong>e<br />
Januarii.<br />
DE UILLA QUE DICITUR BENESTAE.<br />
Isle sunl con<strong>di</strong>tiones de lauania. In uilla beneslai de manso de<br />
Guilielmo de gropo. porcum unum et pensionem solidos, mi. el sesiaria<br />
duo de frumento, et spallam unam. el panes. un* el de annona<br />
seslariuni. i. et agnum unum ad pascha, el oua. xxx. el<br />
caseos, ni. et ad feslum sancii iohannis iuncalas. 11. et caseos duos.<br />
UNDE SUPRA.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus conradus episcopus. Vii nobis carosus cum filiis suis<br />
masculinis et cum nepole suo pagano, et si unus ex nobis sine<br />
herede morluus fueril unus alteri succedal. Tilulo con<strong>di</strong>tionis locare<br />
nobis iubealis. pelimus. pecia una de lerra que posila esl in campo<br />
domnico ubi <strong>di</strong>cilur fonlana couerclada. coherencie uero de ipsa<br />
lerra. uia publica que pergil a campo domnico. De alia parle fossato<br />
dc ripa, de super manso dc presbiler cunizo. Infra iam <strong>di</strong>clas<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 7 1 )<br />
coherenlias. omnia ex omnibus plenum el uacuum quanlum ad ipsa<br />
pecia perlirxel in integrum. Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris pensionem per unumquemque annum denar.......<br />
Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in islas res inlroire<br />
meliorare et excolere, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius<br />
repromittimus, tunc liceat uos uel successores ueslri in suprascripias<br />
res inlroire. et cui uoluerilis dare in ueslra sil poteslale. Posi<br />
obilum nostrum uel filiis noslris in ius et dominium sancte ecclesie<br />
ueslre reuerlatur cuius est proprietas. Vnde sic placet hec pelicio<br />
nostra, hunc libellum scriptum el manus uestra firmatum a nobis<br />
contradere iubealis. Facto pelilorio mense nouembris. in<strong>di</strong>cione vi.<br />
Anno ab incarnatone domini nosiri ihesu chrisli. Millesimo octua-<br />
gesimo quarto C). in<strong>di</strong>cione isla feliciter.<br />
Cunradus episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
UNDE SUPRA.<br />
C vm C u m Peto defensoribus sacro sancte Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus theodulfus episcopus, uli nobis iohannes et uene-<br />
roso presbiler et madelberlo germanis el filiis noslris. et si unus<br />
sine herede morluus fueril. unus alleri succedal. Titulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis. pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri<br />
de molaciana locus qui nominatur poio. Hoc sunl casis, uineis.<br />
ficelis. caslanelis. cannelis. saleclis. oliuelis. brucelis. pomelis. campis,<br />
siluis, et pascuis, que ante tenuit aurigio auio noslro el lupo germanis.<br />
Fines uero de iam <strong>di</strong>clis rebus, fine de superiori capite<br />
usque in pino et in ponticello, descendente in pralo domnicalo. ab<br />
alio latere fossato de luimale descendenle in glarelo et usque in<br />
(*) A nno co m u n e t0 8 3 , nel novembre del quale correva eflellivamenle l'in <br />
<strong>di</strong>zione 6 . a genovese.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 272 )<br />
stafola. de sublus fine pralo domnico. Simililer pelinnrs nos-lerrain<br />
iuris ecclesie ueslre Sancii Syri que posila esl in campo piimo el<br />
in campo domnico. Fines uero de ipsis rebus, ab uno lalere fine<br />
fossato de olicelo usque in uia que pergil in campo plano, de uno<br />
lalere fossado qui descen<strong>di</strong>l prò ripa, de alio lalere fossado de ca-<br />
neua. de superiori capile senlerio qui pergil prò riparolio uenienle<br />
in serucla. el usque in lerra russa, descendenle usque in pre<strong>di</strong>clo<br />
fossato de caneua. de sublus pergil uia publica usque in fossalo<br />
de olicelo, infra islas fines omnia el in omnibus plenum el uacuum<br />
pelimus. quanlum anlea lenuil auius nosler ueneriosus. el nobis<br />
conlingil inler fralres el consorles noslros una cum exilus earum.<br />
Simililer pelimus lerram iuris ecclesie ueslre locus qui <strong>di</strong>cilur uac-<br />
cariciola. id esl campis, caslanelis. roborelis. pralis. fines uero de<br />
ipsa lerra. de superiori capile fine cosla aqua uersanle descendenle<br />
prò cornale dulciano usque in fossalo eroso, de sublus usque in<br />
fonlanedo el usque cosla aqua uersanle. infra ipsas fines omnia el<br />
in omnibus plenum el uacuum pelimus una cum exilus earum. El<br />
non habeamus polesialem uendere nec alienare nisi in famulis Sancii<br />
Syri domnicali. ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris exinde pensionem per unumquemque annum denarium, i.<br />
Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in islas res inlroire<br />
el meliorare, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repro-<br />
millimus. lune liceal uos in islas res inlroire. el cui uoluerilis dare<br />
in ueslra sii poleslale. Posi obilum noslrum uel fìliis noslris in ius<br />
el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlalur cuius esl propriclas.<br />
Facio pelilorio mense februarii, in<strong>di</strong>cione. vini. Imperante domino<br />
noslro olio in ilalia anno, vi (’). In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter,<br />
f Theodulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
(*) Di desìi Crislo Ofifi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 7 5 )<br />
LIBELLUS KOMATSl DE TAZOLO ET UITALIS ET EORUM CONSORTI!*!.<br />
Cvm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preest donnus iohannes episcopus. Vii nobis azo una cum uxore<br />
seu fìliis masculis, el si unus ex nobis sine herede morluus fueril.<br />
unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus<br />
lerras iu ris ecclesie ueslre Sancii Syri. que posila esl in finibus<br />
bargalina. locus ubi <strong>di</strong>cilur laciolello. prope fluuio lauaniensis. Fine<br />
uero de suprascripla lerra. de superiore capile fine fao frigido, et<br />
da buno lalere fine fluuio lauaniensis. da balio lalere fine cosla de<br />
cerexedo el fine lerra sancii ambrosii, de subleriore capile locus<br />
ubi <strong>di</strong>cilur fossa, et fine in super uia publica. Infra islas iam <strong>di</strong>clas<br />
fines omnia lercia porcione ex inlegrum. sic pelimus nos una cum<br />
exilu suo. Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris<br />
pensionem per unumquemque annum denarios duos. Spon<strong>di</strong>mus in dei<br />
nomine alque promillimus in suprascripla lerra inlroire el colere el<br />
meliorare, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris<br />
per unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus de<br />
quo superius repromillimus. lune liceal uos uel successoribus ueslris<br />
in infrascriplis rebus inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra<br />
sii poleslale. Posi obilum nostrum uel fìliis noslris. in ius el dominium<br />
sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprielas. Vnde<br />
sic placet hec pelicio nostra, hunc libellum scriptum el manus ueslra<br />
firmatum a nobis contradere iubealis el alium simile a nobis<br />
faclum uel a teslibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelitorio mense iunio in<strong>di</strong>cione<br />
oclaua. Anno ab incarnacione domini nostri ihesu christi non-<br />
genlesimo nonagesimo quarlo (*). in<strong>di</strong>cione isla feliciler.<br />
Johannès hum ilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
> (<br />
(*) A nno co m u n e 903, nel Inolio del quale però qadeva soltanto la (i.» in<br />
<strong>di</strong>zione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 274 )<br />
C vm Cimi Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
prccsl domnus oberlus episcopus. Vii nobis iohannes el pelrus presbiler.<br />
el andrea el marlinus germanis, una cum fìliis noslris. El.<br />
si unus ex nobis sine herede morluus fueril. unus alleri succedal.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie<br />
ueslre Sancii Syri que posila esl in loco ubi <strong>di</strong>cilur laciolello. Id esl<br />
casis el campis, pascuis el pralis. caslanelis. cum aliis arboribus<br />
fructiferis. Fines uero. de una parle lerra Sancii Ambrosii, de supra<br />
cauursi. de alia parle fluuio lauania. de alia parle cosla de cerexelo.<br />
Infra islos fines omnia nostra porcione de terra Sancii Syri. quanlum<br />
anlea lenuit iohannes lazurdo. Simililer pelimus lerram que fuil de<br />
alberlo qui (fuil) famulus Sancii Syri. Id esl oclaua porcione prò uia<br />
publica que pergil a laciolello. de alia parle uia que <strong>di</strong>cilur palranico.<br />
el in fine de fossalo lauania. omnia oclaua parle de lercia<br />
porcione. Ilem pelimus lerram sancle marie, dc subleriore capile<br />
• * •<br />
fluuio lauania. de alio capile fossalo de campo longo usque in ripa<br />
de porcile el usque in monle de roci. de supra monle <strong>di</strong>uidendo<br />
lerra sancle marie palranie. de alia parle lerra arrimannorum usque<br />
in fluuio de lauania. Infra islas coherenlias omnia pelimus oclaua<br />
porcione. Simililer pelimus pelia una de lerra sancle mane in<br />
fagido frigido, de una parle fossado de cosla formosa, de alia parie<br />
lerra sancle marie de palranica. de subleriore capile fossalo de<br />
ceslri. Infra islas fines el coherenlias omnia decima porcione. Scalico<br />
el alpialico in domnico reserualo. Ila lamen ut inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum pensionem, denarium.<br />
i. El non habeamus polesialem uenundare nec alienare nisi<br />
in famuli Sancii Syri indomnicali. Quod si minime fecerimus de quo<br />
superius repromittimus, tunc liceat uos uel successoribus ueslns<br />
(in suprascriplis rebus inlroire) el cui uoluerilis dare in ueslra sil<br />
poleslale. Post obilum noslrum uel filiis noslris. in ius el dominium<br />
sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde si placet<br />
hec pelicio noslra. el hunc libellum scriptum el manus ueslra<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 7 5 )<br />
firmatum uobis contradere iubealis. Facio pelilorio mense Januarii<br />
in<strong>di</strong>cione. xun. Anno ab incarnatone domini noslri ihesu chrisli.<br />
Millesimo, l x . in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler (’).<br />
Oberlus episcopus in hoc libello subscripsil.<br />
LIBELLUS DE HOMINIBUS DE CAMPO DOMNICO.<br />
C vm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus iohannes episcopus. Vii nobis iohannes filius quondam<br />
Alberici famulus Sancii Syri. posi obilum meum cui dedero suc-<br />
cedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. pelimus lerra iuris<br />
ecclesie ueslre Sancii Syri que posile sunl in ualle besanio locus<br />
ubi <strong>di</strong>cilur molaciana. campo plano, campo donego. in pogio. in<br />
uacariciola. in noxigla. el in molino arsilìo. el prò aliis celeris locis.<br />
ubicumque albericus cum suis sociis habuerinl. aul inuenire polue-<br />
rint. lerciam porcionem de iuris supra<strong>di</strong>clus albericus paler uesler.<br />
Pelo namque una eum exilus eorum. El non habeamus polesialem<br />
uendere nec alienare nisi in famulis indomnieali Sancii Syri. Ila<br />
lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem,<br />
per unumquemque annum denario, uno. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
alque promillim us pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromillimus. lune lieeal uos uel successores ue-<br />
slros in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra<br />
sii poleslale. Posi obilum nostrum in ius et dominium sancle ecclesie<br />
ueslre reuerlatur euius est proprietas. Vnde si placet hec pelicio<br />
nostra hunc libellum scriptum et manus uestra firmatum a nobis<br />
contradere iubealis. el alium simile a nobis faclum uel a testibus<br />
roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus eon-<br />
seruandum. Facto hec pelilio (sic) imperante Ollone augusto grafia<br />
K »<br />
( ‘) Nel gennaio del lOfiO era solamente in corso l’ in<strong>di</strong>zione 13."<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
18
( 27li )<br />
dei hic in ilalia. (anno) quinto, mense oclubris. in<strong>di</strong>cione. i. feli-<br />
ciler (’).<br />
Johannes humilis episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
HOC LIBELLUM FECIT DOMPÌXUS SYRUS ARCHIEPISCOPUS PORCELLUS.<br />
C vm Cum pelimus defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie<br />
Sancii Syri ubi preesl donnus Syrus dei nulu Januensis Archiepiscopus.<br />
Vii nobis lamberlo porco el ansaldo germanis, nostrisque<br />
filiis el filiabus........( lacuna) aul cui dederimus, el si unus ex nobis<br />
sine herede morluus fueril. unus alteri succedal. tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis. pelimus in dei nomine quasdam res iuris<br />
ecclesie Sancii Syri posila in ciuilalem Janue el extra ciuilalem. uidelicel<br />
domus noslras el orlum. quos in ciuilalem ianue prò nobis<br />
el pro adolo oblinemus, el quiequid oblinemus ad sanctum uincen-<br />
lium. el bisannim. el nerui. el mazascum. Insuper pelimus molen-<br />
<strong>di</strong>nos bisannis cum oblinemus cum omni iure el aqua ductili suo<br />
ubicumque oporlunum fueril. siculi solili sumus capere, omni querela<br />
ueleris libelli remola. Ila lamen ul inferamus uobis el successoribus<br />
ueslris uel eorum <strong>di</strong>missis quarlum molen<strong>di</strong>norum sine<br />
omni <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>o curie, el prò aliis rebus nomine pensionis singulis<br />
annis denarios sedecim ianuenses. Preterea pelimus quiequid oblinemus<br />
in rapallo. et in Irepelisi. pro cambio illius terre quam ad<br />
(*) Nell’ anno 8.» dell’ impero <strong>di</strong> Ottone III, corrispondente al 1000 <strong>di</strong> Gesù<br />
Cristo, non correva la in<strong>di</strong>zione, ma la 13.a; anzi nell’ ottobre era già<br />
in corso la Ma se la parola Imperante che leggesi nel libello, e che può<br />
<strong>di</strong> leggieri supporsi caduta per ignoranza dalla penna del redattore del me<br />
desimo, oppure per semplice errore materiale sfuggita all’ amanuense che lo<br />
registrò nel nostro Co<strong>di</strong>ce, si muli in quella <strong>di</strong> Regnante, si troverà tosto<br />
appianata ogni <strong>di</strong>fficoltà. Imperciocché l’ anno 5.° del regno <strong>di</strong> quell’ augusto<br />
coincide col 987 dell’ era volgare, nell’ oltobre del quale cadeva effettivamente<br />
la I a in<strong>di</strong>zione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 277 )<br />
sanelum niiehaelem el lauaniam per proprielalcm uen<strong>di</strong><strong>di</strong>mus. quam<br />
libellariam fuisse profilemur. pro quibus bas res libellario nomine<br />
a uobis pelimus. el singulis annis nomine pensionis denarios duos<br />
curie ueslre ferre conuenimus. Quod si minime fecerimus de quo<br />
superius repromillimus. lune Iiceal uobis el successoribus ueslris<br />
in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale.<br />
Post obitum namque nostrum cl filiorum noslrorum in ius el<br />
dominium ecclesie ueslre reuerlanlur cuius esl proprietas. Vnde si<br />
placet hanc nostram pelicionem et hunc libellum scriptum et manu<br />
uestra firmatum nobis contradere iubealis. et alium similem a nobis<br />
faclum et a leslibus roboralum pro munimine ecclesie ueslre Ira-<br />
<strong>di</strong><strong>di</strong>inus conseruandum. Millesimo centesimo quadragesimo lercio,<br />
mense augusti, in<strong>di</strong>cione quinta.<br />
Huius enim testes. Donumdei filius quondam ilerii. Baldoinus de<br />
caslro. Merlo grassus. Lamberlus eius filius. Alexander.<br />
LIBELLUS FULCONIS ET MARTINI «AMPI». ET FILII IOHANNIS GAIDALD1.<br />
ET ALEGRI DE CRETI. ET IOHANNIS DE CLAUARI. ET SUORUM CONSORTUJI.<br />
ET IOHANNIS MAZUCO DE CAPRIASCO CUM SUIS CONSORTIRUS.<br />
C v m Cum Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest donnus landulfus episcopus. Vii nobis bonizo cum suis germanis.<br />
et cum uxore, filiis suis masculinis, el si unus ex nobis sine<br />
herede morluus fueril. unus allerius succedal. tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri qui<br />
posile sunl in loco qui <strong>di</strong>cilur burri. Fines uero de suprascripla res.<br />
de uno lalere fine fossado de coruaria inonlante in faio frigido, de<br />
alio lalere fine fossalo eroso qui descen<strong>di</strong>l in cauriasco. de superiore<br />
capite aqua uersanle usque in cusina merlini. infra islas fines<br />
et coherenlias omnia quarla porcione. infra islas fines sunl pastino<br />
de caslanelo. uinea. ficelo. de superiore capile pro mensura iusla<br />
perticas sexaginta et quinque, de sutus triginla seplem. pro capile<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 278 )<br />
quadraginta el quinque. Id sunl casis, uineis. ficelis. roborelis. salelis.<br />
campis el pascuis, una cum exilis earum, scalico el alpia-<br />
lico in domnico sil reserualum. lia lamen ul inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris exinde pensionem per unumquemque annum<br />
de formenlo oplimo sexlaria sex. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque<br />
promillimus de suprascripla res meliorare el colere, el pensionem<br />
ecclesie ueslre per unumquemque anno inferre. Quod si minime<br />
fecerimus de quo superius repromillimus. lune liceal uos uel successoribus<br />
ueslris in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis<br />
dare in ueslra sil poleslale. Post obilum nostrum uel f<strong>di</strong>is noslris<br />
in ius el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl<br />
proprietas. Vnde sic placet hec pelitio nostra, el hunc libellum<br />
scriptum el manus ueslra firmatum nobis contradere iubealis. el<br />
alium simile a nobis faclum uel a leslibus roboralum uobis pro<br />
munimine sancte ecclesie ueslre tra<strong>di</strong><strong>di</strong>mus conseruandum. Facio<br />
pelilorio mense februarii, in<strong>di</strong>cione. vii. Imperante domino noslro<br />
enrico in ilalia anno decimo O. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
Landulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIBELLUS IOHANNIS CASTANEGLI DE CAI>ItIASCO. MART1NUS NAMPHO DE HIRRI<br />
ET FILIORUM EIUS. ET AZONIS DE CAUURSI. ET GANDULFI.<br />
C vm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus oberlus gralia dei episcopus, uti nobis marlinus el<br />
iohannes aucello. et pelrus. et alberlus. el bruningus. el mailinus.<br />
el arnaldus presbiler in Ires porciones. marlinus filius quondam<br />
iohannis de isla tres porciones lercia porcione in integrum, iohannes<br />
aucello et arnaldus presbiler in alia lercia porcione. pelrus. alberlus.<br />
bruningus el marlinus germanis in alia lercia porcione. azo de<br />
coruaria. el segnorando da burri, el iohannes da burri in duobus<br />
i’ ) Di Gesù Crislo 1021.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 279 )<br />
parlibus. cie islis duobus parlibus azo el segnorando lercia porcione.<br />
Azo alia lercia porcione. Johannes de burri alia lercia porcione. el<br />
si unus ex nobis sine herede morluus fueril. unus allerius succedal.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare ac preslare nobis iubealis pelimus res iuris<br />
ecclesie ueslre Sancii Syri, que posila esl infra comitatu Januensis.<br />
locus ubi nominatur lamanigra. fines uero de uno lalere pro cosla<br />
de lamanigra. pro cosla de castagnola, cl usque in calmo de carello<br />
de uersanle aqua pro fossado riu eroso, descendenle usque in ripa<br />
de pede de coruaria de superiore capile. Infra islas fines el coherenlias.<br />
omnia in integrum una cum uxores el filiis eorum. Scalico el<br />
alpialico in domnico reserualum. Et non habeamus polesialem ue-<br />
nundare nec alienare nisi in uos aul in ueslro successore. Ha lamen<br />
ul inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem per<br />
unumquemque annum sexlaria duo de grano. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
alque promillimus infrascriplas res meliorare el colere, el pensionem<br />
ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unum<br />
quemque annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius<br />
repromittimus, tunc liceat uos uel successoribus ueslris in suprascripias<br />
res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale.<br />
Posi obitum noslrum uel filiis noslris. in ius el dominium sancle<br />
ecclesie ueslre reuerlalur cuius proprielas esl. Vnde si placet hec<br />
pelicio nostra, hune libellum scriptum el manus ueslra firmatum<br />
a nobis contradere iubealis. el alium simile a nobis faclum uel a<br />
leslibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum. Facto petitorio mense iunius. in<strong>di</strong>cione. xi.<br />
Anni ab incarnacione domini nostri ihesu chrisli. Millesimo quinquagesimo.<br />
vim O . in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
-{* Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
(*) Anno comune 1058, nel giugno del qual? correva cITellivamenle 1' in<strong>di</strong><br />
zione 11."<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 «SO )<br />
LIBELLIS ALBERTI DE CORUARIA ET C O N S O R T I'!!.<br />
Cvji'Cum Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
precsl domnus corradus episcopus. Vii nobis azo et bonizo germanis,<br />
una cum uxore filiis el filiabus, el si unus ex nobis sine herede<br />
morluus fueril unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis<br />
iubealis aliquanta res quod esl sesia porcione iuris ecclesie ueslre<br />
Sancii Syri que posila osi in loco lamanigra. per fines el coherenlias.<br />
de una parle fossato qui uenit de aqua ploglosa montante<br />
usque in monle dc cardo, et usque in fonlana de coxina merli, el<br />
prò calmo asegnino descendenle usque in fossalo de rio eroso, el<br />
usque in pedes de coruaria. Infra isle coherenlie. pre<strong>di</strong>cla sexla porcione<br />
In Inlegrum. Scalico et alpialico in domnico sii reserualum.<br />
Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum sesiario uno de grano. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
alque proniillimus suprascripias res meliorare et laborare, el suprascripla<br />
m pensionem uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius<br />
repromittimus, tunc liceat uos uel successoribus ueslris in<br />
suprascripias res inlroire. cl cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale.<br />
Posi obilum noslrum uel de noslris here<strong>di</strong>bus in ius el dominio<br />
sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Vl impleal manus<br />
ueslra ad firmandum. Facio petitorio mense nouembris. in<strong>di</strong>cione. vi.<br />
Anno ab incarnatone domini Millesimo, x l C). in<strong>di</strong>cione isla feli-<br />
ciler.<br />
Corradus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
( ) Anno comune 1039, nel novembre <strong>di</strong> cui era però <strong>di</strong> già in corso<br />
l’ in<strong>di</strong>zione 8."<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 281 )<br />
LIBELLUS DE rO K T E DE MF.DOLICO. ET OBERTIM FILII PANIS PARATI.<br />
C v m Cum Peto defensionem sacro sanctc Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus oberlus episcopus. Vii nobis bruningo et mauro famulo<br />
Sancti S y ri, cum uxores el filiis masculinis, et si unus ex<br />
nobis sine herede mortuus fuerit, unus allerius succedal. Tilulo<br />
con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubeatis petimus res iuris ecclesie ueslre<br />
Sancii S yri, qui posila est in loco scagnelli que esl sexla porcione.<br />
que fu il de bonomino. de superiore capite uia publica, de subleriore<br />
capite fossado malo, de alia parle ‘terra de begalfigo. de alia<br />
parle lauaxelli. et in salersa. el isola de pere cum molen<strong>di</strong>no cum<br />
aqua duclu suo. quanlum ad ipso pertinet, et quanto ego tenuit<br />
qui fuit in ponle. in ual alta, in riuaria. in olale donnico. el moline<br />
de fossato cum aqua duclu suo da Ia noxe in caneledo. el in<br />
plano qui esl pecies tres, in plano de gazo, in compenio. in cosla<br />
longa, in casa sublana, uel pro aliis celeris locis incautis el incollis.<br />
Ita tamen u l inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem<br />
per unumquemque annum denar...........(lacuna). Spon<strong>di</strong>mus<br />
in dei nomine alque promillimus in suprascriplis rebus meliorare<br />
el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime<br />
fecerimus de quo superius repromittimus, lune liceat uos uel successoribus<br />
ueslris in suprascriplis rebus inlroire. el cui uoluerilis<br />
dare in ueslra sit poleslale. Posi obilum nostrum uel filiis<br />
noslris. in ius ct dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius<br />
esl proprietas. Vnde si placel hec pelicio nostra, cl unum libellum<br />
scriptum et manibus ueslris firmatum nobis contradere iubealis. cl<br />
alium simile a nobis faclum uel a testibus roboralum uobis pro<br />
munimine sancte ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto peli-<br />
torio mense nouembris. In<strong>di</strong>cione. i. Imperante (’) domno nostro<br />
(*) Si emen<strong>di</strong> R egnante; c si abbia qui una conferma <strong>di</strong> quanto fu dello<br />
nella nola a |iag. 270.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 282 )<br />
(imrico) iti ilalia. anno Millesimo sexagesimo, u. in<strong>di</strong>cione supia-<br />
scripla feliciter.<br />
Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIBELLUS IOHANNIS DE OLIUA DE MOLACIANA.<br />
ET PETRI BALBI. ET CONSORTUAI.<br />
C vm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl domnus oberlus episcopus, uli nobis iohannes el marlinus el<br />
pelrus germanis famuli Sancii Syri cum uxore el f<strong>di</strong>is masculinis,<br />
el si unus ex nobis sine herede morluus fueril. unus allerius succedal.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus lerris iuris<br />
ecclesie ueslre Sancii Syri, que posila esl in ualle uesano. locus<br />
ubi <strong>di</strong>cilur a 1’ oliua. me<strong>di</strong>elale de manso, da buno Ialere fonlana<br />
couerclala. montante pro cosla usque in lerra russa, el usque in<br />
libellaria de cario de gano. uenienle in libellaria que fuil de ursi-<br />
cino. descendenle pro cosla in fonlana domnicala. el usque in claudenda<br />
indomnicala. el pelimus pecia una una de uinea que fuil de<br />
alberico camarlengo. da buno lalere uinea indomnicala. de superiore<br />
uia qui pergil a pralo de molaciana. omnia el in omnibus<br />
plenum el uacuum In Inlegrum. et pelimus suprascripla mea libellaria<br />
descendenle per Io runcallo. si quo modo maceria lenel. usque<br />
in campo dc nazario uenienle pro senlerio qui pergil in fonlana<br />
couerclada usque in pralo. id sunl casis, uineis. caslanelis. ficelis.<br />
cannelis el pascuis, omnia el in omnibus plenum cl uacuum In<br />
Integrum, una cum exilu suo. Pelimus castanelo, de supra fontana<br />
que lenel in libellaria de ursicino uenienle usque in manso de andrea<br />
de gano. uenienle usque in suprascripla mea libellaria, el casla-<br />
gnelo de Io brucefo. pro cosla que pergil in glarelo. da alia parle<br />
fossalo eroso usque in libellaria de iohannes gaslaldo. pelimus<br />
campo uno mea libellaria cum gorrelo cl molen<strong>di</strong>no, lanium in<br />
suprascriplo loco quantum anlea Icnuil genilor meus iohannes usque<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 285 )<br />
in molen<strong>di</strong>no dc correlo, el in crelo pelimus quarla porcione de<br />
campo cl dc pralo. da buno lalere fossa descendenle prò ualle usque<br />
in uia que pergil a foniamo el usque in libellaria que fuil de anici-<br />
berlo, usque in cosla. uenienle usque in fossa, pelimus alia mea<br />
libellaria in cosla longa. que mihi obuenit per conqueslum da in-<br />
geza. el andrea barbano meo. el in lana ursaria. per fossatis de<br />
sublus. da buno lalere cosla. cl de alio alia cosla. quanlum anlea<br />
lenuil genilor meus campo el pralo. et pralo de scalugla simililer.<br />
el non habeamus polesialem uenundare nec alienare nisi in famulis<br />
Sancii S y ri indomnicali. ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum pensionem denarios. 11.<br />
Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascripias res<br />
inlroire. el meliorare el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis<br />
uel. successoribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod<br />
si minime fecerimus de quo superius repromillimus. lune liceat<br />
uobis uel successoribus ueslris el exinde pensionem ecclesie ueslre<br />
uobis uel successoribus ueslris (sic). Posi obilum nostrum uel fìliis<br />
noslris. in ius el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius<br />
esl proprietas. Vnde sic placet hec pelicio nostra, hunc libellum<br />
scriptum et manus ueslra firmatum a nobis contradere iubealis. et<br />
alium simile a nobis faclum uel a leslibus roboralum uobis pro munimine<br />
sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio<br />
mense decembris in<strong>di</strong>cione............ (lacuna). Anni ab incarnacione<br />
domini nostri ihesu chrisli. Millesimo sexagesimo, u. in<strong>di</strong>cione suprascripla<br />
feliciter.<br />
Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
L IB E L L U S P E T R I DE SOLIO PATRIS PRESBITERI BARTHOLOMEI DE PLICANIO.<br />
ET ALINER1I DE PLICANIO.<br />
C v m C u m Pelo defensionem sacro sancle Januensis. ecclesie. Ybi<br />
preesl domnus landuKus episcopus.^ Vii nobis scluorado una cum<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 284 )<br />
uxore el liliis suis masculinis, et si unus ex nobis sine herede<br />
morluus fueril. unus allerius succedat. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare<br />
nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie ueslre sancii michaelis que<br />
posila esl in ualle lauania. locus ubi <strong>di</strong>cilur solio, plenum el uacuum<br />
cum suas perlinenlibus. In cuselia. in monte pellio, in Iropallio. in<br />
casa antica, el in cannauale. quarla porcione. In pannallo. in rouedo.<br />
el in Iromalio. el in cosla luparia, et in plano basilioni. in irodueriole.<br />
el in gomareno. in monte de oscani. El capella una in uilla ubi<br />
nominatur solio. Id sunl casis. uineis. ficelis. oliuelis. carnpis. pralis.<br />
siluis el pascuis. Fines uero de islis rebus, de superiore capile<br />
monle de naslalo. da uno lalere fossalo <strong>di</strong>sserona. da lercia parle<br />
cosla de certénulo. da quarta parle monle de bozalo. Infra islas<br />
coherenlias omnia quanlum lenuil pelrus auius suus. et dominicus<br />
el marlinus de ipso loco In Inlegrum. Ila lamen ul inferamus uobis<br />
uel successoribus ueslris per unumquemque annum pensionem denarios.<br />
n. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in islis rebus<br />
(inlroire) meliorare el colere, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si<br />
minime fecerimus de quo superius repromittimus, lune liceat uos<br />
nel successoribus ueslris in isla res inlroire. el cui uoluerilis dare<br />
in ueslra sii poleslale. i'osl obilum nostrum uel filiis noslris in ius<br />
el dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprielas.<br />
Vnde sic placet hec (pelicio) nostra, el hunc libellum scriptum et<br />
manus ueslra firmatum a nobis contradere iubealis el alium simile<br />
a nobis factum uel a testibus roboratum uobis pro munimine sancte<br />
ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facto pelilorio mense februarius.<br />
in<strong>di</strong>cione secunda. Imperante domino noslro conrado hic<br />
in ilalia anno oclauo O. in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter,<br />
f Landulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
{‘ ) l'i Gesù Cristo I0H4.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 28 ii )<br />
L IB E L L l'S CORRADI MERDEUENTRI DE UERZILI QUIT FUIT AUUS CURRADI<br />
ET AMEDEI DE UERZILI.<br />
C v m Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie, ubi<br />
preest domnus oberlus episcopus, uli nobis cunradus una cum<br />
uxore et filiis masculinis, el si unus ex nobis sine herede morluus<br />
fueril unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis<br />
petimus res iu ris ecclesie ueslre Sancii Syri que posile sunl in ualle<br />
lauania locus ubi <strong>di</strong>cilur uerzili. omnibus decimis de meis domni-<br />
catis. el quanlum paler meus aldeurando lenuit a Io plano et in<br />
cosla. et manso de capul de busco, et sii case sublane, et in lauaglo.<br />
in predoco. el in fenogledo. et in monle uulfi. el in plccania. quanlum<br />
lenemus le rris el decimis, el lerra quam nos lenemus in aime<strong>di</strong>, el<br />
lerra que nobis obuenil in plecania de gaidaldus. Fines uero dc<br />
ipsis rebus, da una parte mure de plebe, ab alio lalere muro longo,<br />
de superiori capile terra anseimi. de sublus fluuio lauania. Ilerum<br />
pelimus in moconisi quanlum nos lenemus lerris el decimis, et<br />
quanlum fu il rectum el Iaboralum pro guiseberlo massario qui fuit<br />
paler de presbitero adamc. el omnibus decimis quas nos lenemus<br />
in sobra. in casi ne spense, el in roborelo. el in la lerra russa, el<br />
in solexido. el pelimus quarla una in maxeuaia. quanlum anlea lenuit<br />
azo presbiler. el alia quarla in sanguenedo. quam anlea lenuil aldeurando<br />
asenelo. el quarla una in rapallo. quanlum anlea lenuil aldeurando<br />
in monlecello. el alia quarla a le fedule. quanlum anlea<br />
lenuil presbiler pelrus. el omnibus decimis de li cogloli de cornia<br />
ubi <strong>di</strong>citur serra, el decimis a clauari ubi <strong>di</strong>cilur melegaria. quanlum<br />
fuil rectum ct laboratum pro allo presbitero, el lerra in cornale.<br />
plano de riua allereda. el plano de Ia sosena. cl cauana bona,<br />
et plano da lo persego. cl in somelcgo. Fines uero ab ipsis rebus,<br />
ab uno lalere fossado de ccslri. ab alio lalere fossado dc fagida.<br />
de superiore capite aqua uersanle. cl sicul se <strong>di</strong>ui<strong>di</strong>l de lerra sancle<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
marie, de sublus fossalo de neroni. me<strong>di</strong>elale de alpialico in doni-<br />
uico serualum. Infra islas coherenlias omnia In Inlegrum pelimus.<br />
Ila lamen ul inferamus uohis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum pensionem ecclesie ueslre denarios, qualuor. Spon-<br />
<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascripias res inlroire<br />
el laborare, et pensionem ecclesie ueslre per unumquemque annum<br />
inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius repromillimus.<br />
lune liceat uos uel successoribus ueslris (in suprascripias res) inlroire.<br />
el cui uoluerilis dare in ueslra sii poleslale. Vnde sic placet hec<br />
pelicio noslra. el hunc libellum scriptum el manus ueslra firmatum<br />
nobis contradere iubealis. el alium simile a nobis faclum uel a testibus<br />
roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum. Facto petitorio mense iunius. in<strong>di</strong>cione. xim.<br />
Anni ab incarnacene domini nostri iliesu eh risii Millesimo sexagesimo<br />
(’). in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
f Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIBELLUS CORRADI ET ARNALDI DE UERZILI. ET OI'IZONIS STRUSIOLf.<br />
Cvm Cum Pelo defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus Syrus Januensis ecclesie Archiepiscopus. uli nobis<br />
opizoni de caslro bernar<strong>di</strong> in lercia porcione. el amedeo el conrado<br />
in aliis duabus parlibus. noslrisque filiis uel filiabus alque here<strong>di</strong>bus.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. Pelimus res iuris<br />
ecclesie ueslre Sancii Syri. que posile sunl in ualle lauanie. el in<br />
plebe plecanie. ubi <strong>di</strong>cilur uerzili. uidelicel duas partes de omnibus<br />
rebus illis quas conradus merdenuenlre filius aldeuran<strong>di</strong> adquisiuil<br />
per libellum ab oberlo episcopo, sicul in ilio libello conlinelur (’*). de<br />
(*) Anno comune 105)9 , nel giugno <strong>di</strong> cui era però soltanto in corso l ’ in<strong>di</strong><br />
zione 12.a<br />
( 280 )<br />
(**) Vedasi il libello «unnnenzionalo a pag. 2Rf>.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 287 )<br />
decimis, u iilis. terris, collis el incollis. ubicumque sors uel pars<br />
aliqun de omnibus prenominalis rebus que in eodem libello conli-<br />
nenlur in quacumque parie sini, duas parles pelimus una cum<br />
accessionibus el ingressoris uel exilibus suis, uidelicel illam parlem<br />
que fu il ollonis el gandulfi qui fuerunl fralres le<strong>di</strong>sii palris nosiri.<br />
el filii quodam corra<strong>di</strong> merdenuenlre In Inlegrum. Ila lamen ul<br />
inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem per<br />
unumquemque annum pensionem (sic) denarios, vi. el insuper libi<br />
inde iurauim us fidelilalem. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promittimus<br />
in iam<strong>di</strong>clas res inlroire el colere, el pensionem ecclesie ueslre<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum inferre.<br />
El si minime fecerimus de quo superius repromillimus. lune liceal<br />
uobis uel successoribus ueslris in suprascriplis rebus inlroire. el<br />
cui uoluerilis dare in ueslra sil poleslale. Vnde sic placel bec pelicio<br />
noslra el hunc libellum scriptum et manus ueslra firmalum nobis<br />
conlradore iubealis. Facto petitorio mense oclubris. Anno ab incarnacene<br />
domini nostri ihesu chrisli. Millesimo, centesimo, xxx. u.<br />
mense suprascriplo. in<strong>di</strong>cione. x. Testes Guiscardus. Ardecion iudex.<br />
Rodulfus de deselega. Bonus bellonus de cunizo. Bonus uasallus eius<br />
nepos.<br />
L IB E LL U S DOMUS FILIORUM MERULI DE CASTRO.<br />
ET IILIORUM WILIELMI ARNALDI.<br />
C vm C u m Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl donnus iohannes episcopus, uli nobis oberlus el eriberlus germanis<br />
filius (sic) quondam thoma qui et berizo una cum filiis filiabus<br />
uel heredes, el quale ex nobis unus sine herede morluus fueril unus<br />
allerius succedat. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis pelimus<br />
le rris iu ris ecclesie ueslre Sancti Syri massariciis. quibus sunl po-<br />
silis in loco bargali. alque capella una in pre<strong>di</strong>clo loco que est e<strong>di</strong>ficala<br />
in honore sancti Iaurencii. cum casis et uineis et caslanelis<br />
iuxla eadem ecclesia, el caslanelo uno in bargali ubi <strong>di</strong>cilur còllorelo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 288 )<br />
et pralis in bargali. el campis, in sublus uia publica, el in cella,<br />
el in leuceto. el in musca nigla. el in leulara. in pre<strong>di</strong>clis locis. id<br />
sunl casis. uineis. caslanelis. pomelis. pralis. gcrbis el pascuis, omnia<br />
el ex omnibus plenum el uacuum una cum exilus earum. In Iute-:<br />
grum. Et ilerum pelimus nos qui supra germanis casis el massa-<br />
riciis. el omnibus rebus iuris ecclesie plebis sancle marie silo in<br />
bargali. quibus sunt positis in locis el fun<strong>di</strong>s uallebona. teucedo.<br />
tazolelli. seu massaricio uno. quod esl posilum prope ecclesia sancle<br />
marie, alque pralis et campis, in bergalli. fine uia publica, in suso,<br />
conlra bergalla. seu silua. el rebus que <strong>di</strong>cilur deuese. Fines uero<br />
de ipsis rebus de uallebona el leucedo. de una parle cacumine monlis<br />
qui <strong>di</strong>cilur bergalla. de alia parle cosla de aligada. el porlagono. de<br />
lercia parle costa de pecorile, de quarla parle fluuio lauania. ilem<br />
fines de pre<strong>di</strong>clis rebus de tazolelli. de una parle aqua lauania. de<br />
alia parle cosla de cerexola. de lercia parle fao frigido, de quarla<br />
cacumine monlis. Ilerum fines de pre<strong>di</strong>clo massaricio prope prc-<br />
<strong>di</strong>cla ecclesia, da una parle fossalo. de alia parle lerra quam tenel<br />
teutefredus iu<strong>di</strong>ci. da lercia parte lerra quam tenel conradus iudex.<br />
da quarla parle ambulatorio de uinea qui pergit iuxla pre<strong>di</strong>cla<br />
ecclesia, omnia el ex omnibus quanlum anlea lenuit pre<strong>di</strong>clus Ihornas<br />
el iam <strong>di</strong>eta berta que fuit uxor thomas. qui et berizo in pre<strong>di</strong>clis<br />
locis. id sunl casis. uineis. caslanelis. pomelis. pratis, gei-bis. el<br />
pascuis, omnia et in omnibus plenum et uacuum una cum exilis<br />
earum ex integrum. El ilerum pelimus seruis et ancillis iuris pre-<br />
<strong>di</strong>cle ecclesie, nomina eorum marlinus el dominicus germani, el urso<br />
qui <strong>di</strong>cilur dominico, cum uxores el filiis el filiabus eorum qui ho<strong>di</strong>e<br />
naiis uel in antea nati de illorum esse debenl. el cum omnes res<br />
et conquislum illorum que ho<strong>di</strong>e habent uel que deinceps in anlea<br />
adquirere debent, et habeatis licenliam el polesialem tu...... (lacuna)<br />
oberlus et eribertus cum fìliis el filiabus luis uel here<strong>di</strong>s (sic) ipsis<br />
seruis uel ancillis cum fìliis el filiabus uel nepotibus eorum et cum<br />
omnes res el conquistimi illorum comprehendere, cl <strong>di</strong>sciplinare.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 289 )<br />
et in seruilium millere. Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris exinde pensionem denarios, vi. Spon<strong>di</strong>mus in dei<br />
nomine alque promillimus suprascripias res facere laborare et meliorare.<br />
el pensionem ecclesie ueslre (uobis) uel successoribus ueslris<br />
dare. Quod si minime fecerimus de quo superius repromittimus, tunc<br />
liceat uos uel successores ueslros (in) suprascripias res inlroire. et<br />
cui uoluerilis dare in ueslra sit poleslale. et posi obilum noslrum<br />
uel filiis filiabus heredum nostrorum in ius et dominium sancle<br />
ecclesie ueslre reuerlalur cuius esl proprietas. Vnde sic (placet) hec<br />
pelicio nostra, manibus noslris firmatum nobis contradere iubealis.<br />
el alium sim ile (a nobis) faclum et a leslibus roboratum (uobis pro<br />
munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum). Facto<br />
pelilorio mense februarii, in<strong>di</strong>cione quarla. Anni ab incarnacene<br />
domini nostri ihesu chrisli Millesimo, anno sexto, in<strong>di</strong>cione suprascripla<br />
feliciter C).<br />
*}* Johannes episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIBELLUS ROLANDl DE STELLA.<br />
C vm Cum Peto defensionem sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus oberlus episcopus ciuiiatis Janue. Vii nobis mauro<br />
Filio quondam iohannis lupi el bonase. iugalibus filia quondam iohannis<br />
una cum filiis noslris masculinis, ul si unus ex nobis sine<br />
herede mortuus fuerit, unus alteri succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare<br />
nobis iubealis. Pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancti Syri qui posita<br />
est in burgo ianuense. Hoc est tabula una de lerra per mensuram<br />
iuslam in circuitu cum trexenda el <strong>di</strong>slillacio. Coherit ei.<br />
(*) Il senso <strong>di</strong> quest’ ultimo periodo è lutto guasto e monco. L’ anno 6.° re<br />
gistrato in ultim o luogo fra le note cronologiche del libello, si riferisce a<br />
quelli dell’ im pero <strong>di</strong> Ottone ili, e (tenuto conto del mese <strong>di</strong> febbraio che vi<br />
è segnato) corrisponde all’ anno comune, e insieme d e li incarnazione, 1001.<br />
Si avverta però che l’ in<strong>di</strong>zione in corso a tale epoca non era la 4.n, ma la 14.a<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 2 (J0 )<br />
ab una parlo uia publica. Do alia parte lerra nostra cui supra<br />
mauro. De duabus reliquis parlibus lerra ipsius Sancii Syri. Infra<br />
iam <strong>di</strong>clas coherenlias omnia In Inlegrum. Ila lamen ul inferamus<br />
uobis uel successoribus ueslris per unumquemque annum denarium.<br />
i. Posi obilum nostrum uel heredum nostrorum in ius el dominium<br />
sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprielas. Vnde si<br />
uobis placet hec* pelilio nostra, et hunc libellum scriptum el manus<br />
ueslra firmatum nobis conlradere iubealis. el alium similem a nobis<br />
• faclum uel a testibus roboratum uobis pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio petitorio mense iunii.<br />
in<strong>di</strong>cione vm. Anno ab incarnatone domini nostri ihesu chrisli.<br />
Millesimo septuagesimo O suprascriplus (sic) feliciter.<br />
Oberlus episcopus iu hoc libello subscripsil.<br />
f In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Marinus de porla.<br />
Boiamonle de odone. laudauerunl hoc scriptum eam uim el aucion-<br />
talem obtinere sicut exemplum ad quod hoc scriptum fuil. Hoc ideo<br />
fecerunl. quia uiderunl libellum islum scriptum in quadam cailula<br />
quam ueluslale lam litluris litterarum quam carlule consumptione<br />
amitti pertimuerunt. Quod consules percipientes fecerunt hoc pre<br />
senti pagina significare serialim sicul in ea scriptum fueial pie<br />
scrulantes. et ideo ut pre<strong>di</strong>ffinilur deereuerunl.<br />
Millesimo c x lv ii mense Jenuarii. in<strong>di</strong>cione vim.<br />
LIBELLUS OMNIUM COMITUM DE LAUANIA<br />
QUI DICUNTUR FILII TEODIS1I.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
esl domnus landulfus episcopus, uli nobis Iheo<strong>di</strong>xe una cum fili‘s<br />
(*) Qui veramente non è l’ anno dell’ incarn azione, ma I «inno oomn<br />
perocché l’ in<strong>di</strong>zione 8.a corrisponde effettivamente al 1070.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 291 )<br />
suis masculinis legillimis. El si unus ex nobis sine herede morluus<br />
fueril. unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis.<br />
Pelimus seruis c l ancillis iuris ecclesie ueslre Sancii Syri. nomina<br />
eorum id sunl. sempcrlus cum fìliis uel filiabus una cum massaricio<br />
ipsius qui posilo esl uineli. eldeprando. iohannes germanis,<br />
cum aliis germanis cl germane, una cum uxores el filiis el filiabus<br />
illorum. Filia andrea ruso cum fìliis el filiabus suis. Johannes filio Io-<br />
perli cum uxores ( sic) el fìliis filiabus. Andrea cum uxores (sic) el filiis<br />
filiabus. Bernilda. (ìoliza. Pelrino. maler el lilia. el filii cum fìliis et<br />
filiabus. Johannes. Ermeza. Bruna, germanis cum fìliis filiabus. Bernilda<br />
filia quondam pelri. iuuenzo. alberlo fralribus cum fìliis filiabus.<br />
Teuzo cum fìliis filiabus. Aduxo. mainucio. mineza. criza filia al-<br />
Iru<strong>di</strong> germanis, el sic pelimus nos suprascripli pelilores pre<strong>di</strong>clis<br />
seruis et ancillis cum uxores el filiis filiabus illorum, cum omni<br />
conquisili eorum. el cum omnibus rebus iuris ipsius ecclesie quod...<br />
( lacuna) seruis delinenl. el habeamus polesialem suprascriplis<br />
seruis el ancillis apprehendere, et in seruilio millere ubi nobis<br />
oporlunum fueril. anleposiiis inler seruis el ancillis numerum sex<br />
iuris ipsius ecclesie, nomina eorum. Sigezo. Giso. Johannes cl Johannes<br />
seu b o n iz a ........... (lacuna). Quod ipse donnus landulfus<br />
episcopus apras in isla ecclesia in sua reseruauil poleslale. Simililer<br />
pelimus nos suprascripli pelilores res iuris ecclesie ueslre qui<br />
posile sunl in ualle rapaìlo. locus ubi <strong>di</strong>cilur cullure. uel in monte<br />
el in bocela. uel per aliis celeris locis. Ilerum pelimus res iuris<br />
ipsius ecclesie que posile sunl in finiza sigeslrina. In mazasco uel<br />
in ualle lauaniensis. locus ubi <strong>di</strong>cilur zullici. in leualli. in camelia. In<br />
cortine, uel in buda. campo saba<strong>di</strong>no. Sic pelimus roborelo cum<br />
rebus in monle presbitero omnia el in omnibus una cum exilus sui.<br />
Etiam el pelimus suprascripli pelilores res iuris ecclesie ueslre<br />
sancii marcellini que posila esl in ualle clauari. locus ubi <strong>di</strong>cilur<br />
macinola. Sim ililer pelimus nos suprascripli pelilores Capella una<br />
que esl e<strong>di</strong>ficala in honore sancla iulia. et esl constructa in loco<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
19<br />
4
(292 )<br />
Kalaolo. cum omnibus decimis que ad ipsa capella perlinentibus, uel<br />
uim omnibus dotis et oblationis alque luminariis ex integris, cum<br />
pie<strong>di</strong>cla decimationibus ad ipsa capella pertinenti de uillis et de<br />
nassai iu'is. Ime sunt nomina eorum in islo kalendo. campo senasci.<br />
saponico. Badalàxi. Campolo. Ceredo. Besancia. Cruce. Cla-<br />
p ria. omn.a ct in omnibus In Integrum. Pelimus in alio loco de<br />
• esimine plebe de uaria. loco ubi <strong>di</strong>cilur cosla de caslro. in<br />
sa niaiiinasca. Siuelana. Caxauo. quellena. casa lerenzanasca. Za-<br />
■a. Ivaslio. omnia el in omnibus suprascriplis uiilis uel massari-<br />
cum omnibus decimationibus perlinenl In Integrum. Seu ci<br />
I elimus nos pelilores. Siluis caslanelis in loco sfatali, que ad ipsa<br />
capclla pei linoni In Inlegrum. Ila lamen ni inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris exinde pensionem per unumquemque anno solidos<br />
nouem el denarios mi. optimi, dati ipsi denarii in ciuilale Janna<br />
caslal<strong>di</strong>ones ipsius episcopi suisque successoribus, per se ipse leu-— .<br />
<strong>di</strong>xe suisque fìliis masculis uel eorum misso. Simililer nos pelimus<br />
supiascripli pelilores res iuris ecclesie ueslre sancii laurenlii que<br />
posile sunt in finita sigeslrina. loco ubi <strong>di</strong>cit libriole. hoc est cur-<br />
licella cum capella una construela cum casis. massariciis et omnibus<br />
lebus ad ipsa curlicella pertinentibus. Coherencias uero de pre<strong>di</strong>clis<br />
icbus. da una parte fine roca qui <strong>di</strong>cilur nizalla. da alio latore fine<br />
giopo marcio, descendenle per rio qui currit de gauselia. cl desuper<br />
uia publica que currit da lo copello et caxano. descendenle<br />
per aqua de scablana de sublus fossadello qui descen<strong>di</strong>l de ter-<br />
licio in lignone el ibi nominatur fauarido. el in uineli. el in cumi-<br />
melia. el in caouario. uel per aliis ceteris locis. lantum pelimus nos<br />
pie<strong>di</strong>clo leu<strong>di</strong>x- de suprascriplis seruis el ancillas preler quod superius<br />
anleposilum esl. el de suprascriplis casis el omnibus rebus.<br />
( l de pre<strong>di</strong>clas capellas cum pre<strong>di</strong>clis decimationibus ad earum<br />
perlinentibus sicul antea delinei quondam ansaldo genilor suus. omnia<br />
e| in omnibus plenum et uacuum In Integrum, id sunl casis. uineis.<br />
caslanelis. ficelis. oliuelis. roborelis. aliisque arboribus frucli-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
feris et infrucliferis. siluis, campis el pascuis, omnia sicut superius<br />
decernitur In Integrum. Ila lamen ul inferamus uobis uel a canonicis<br />
qui or<strong>di</strong>nali sunt in ecclesia sancii laurenlii uel a succcssorcs<br />
illorum per unumquemque annum pensionem solidos. vi. dali ipsi<br />
denarii in kalen<strong>di</strong>s Januarii eidem canonicis uel a suorumque successores.<br />
aul super allario ipsius ecclesie ponantur. Spon<strong>di</strong>rnus in<br />
dei nomine alque promillimus suprascriplis seruis cl ancillis regere<br />
el gubernare, et suprascriplis rebus meliorare, el iam <strong>di</strong>ctas<br />
ecclesias regere el gubernare, el pensionem ecclesie nostre uobis nel<br />
successoribus ueslris uel canonicis per unumquemque anno inferre.<br />
Quod si minime fecerimus de quo superius repromiilimus. lune<br />
liceat uos uel successores ecclesie ueslre suprascriplis seruis et capellas<br />
in islis rebus inlroire. el cui uoluerilis dare in uestra sil potestate.<br />
Post obilum noslrum uel filiis noslris in ius el dominio<br />
sancle ecclesie reuerlatur cuius esl proprielas. Vnde sic placet hec<br />
pelilio nostra et hunc libellum scriptum el manus ueslra firmatum<br />
nobis conlradere iubealis. Facto pelitorio menso marcius. in<strong>di</strong>cione<br />
quarladecima. Imperante domino noslro cunrado in italia anno<br />
quarto (*). in<strong>di</strong>cione isla feliciter. Vnde duo libelli uno tenore scripti<br />
sunl. Actum in ualle lauania feliciler.<br />
Landulfus episcopus in hoc libello subscripsit ('*).<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Marinus de porla.<br />
Boiamonte de odone. laudauerunl hoc scriptum eam uim el auclo<br />
rilalem obtinere, sicul exemplar ad quod hoc faclum fuil. Hoc ideo<br />
fecerunl. quia uiderunt libellum islum scriptum in quadam carlula.<br />
quam ucluslale tam lilluris lillerarum quam car<strong>di</strong>le consumplione<br />
( * ) Di Gesù Cristo 1051.<br />
(**) Il presento libello fu già stampato dal mio caro o dotto amico, il<br />
signor cav- Agostino Olivieri, tra’ documenti onde arricchì la Relazione del<br />
Cappelloni sulla congiura <strong>di</strong> Gio. Luigi Fiesco, da lui pubblicata ed illustrata<br />
nel m S .<br />
( 293 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 294- )<br />
ami<strong>di</strong> perlimueiunl. Quare fecerunl hac presenti pagina hoc signicaie<br />
soi ialini sicul in ca scripdun fuerat perscrutantes, et ut pre-<br />
uinjDifur laudantes.<br />
Millesimo c x l v ii mense Jenuarii in<strong>di</strong>cione v m .<br />
^ LLI S f IL,0RU;u C°N E DE UEZANO. ET COMITUM DE LAUANIA.<br />
DE R U M . d e MANDRELLA ET DE SANCTO MARTINO DE UENALI.<br />
ET DE HIS PERTINENTIIS.<br />
Cum Pefo defensionem sacro sancte Januensis ecclesie. Vbi<br />
uxore* ^0mni,S '°*iannes episcopus. Vii nobis curradus una cum<br />
es (sic) cl fìliis. Et si unus ex nobis sine herede morluus fuerit,<br />
alici ius succedere debeamus. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iu-<br />
s. pelimus casis el omnibus rebus iuris ecclesie ueslre Sancii Syri<br />
H posile sunl in locos et fundas uennali. pralo de bene<strong>di</strong>clo sancii<br />
phani. simul cum capella una que esl e<strong>di</strong>ficala in honore sancii<br />
^ai lini, in eodem loco uennali conslrucla. Fines uero ab ipsis rebus,<br />
da una parie bedo el aqua duclile. da alia parle ualle sancle marie,<br />
fine uia da rauinello que pergil a felelore usque in Iilus maris.<br />
hifia iam <strong>di</strong>clas cohercncias. hoc sunt casis. uineis. caslanelis. ficetis,<br />
oliuelis. uel aliis arboribus, pralis. campis, siluis el pascuis, omnia et<br />
m omnibus plenum et uacuum ex integrum, una cum exilibus earum.<br />
quanlum fuerunl lecli el laborali per bonoso massario. el quanlum<br />
infra iam <strong>di</strong>ctas fines iuris pre<strong>di</strong>ale ecclesie perlinere uidenlur /n<br />
“legi um. Seu elpelo ego suprascriplo currado una cum uxores (sic)<br />
°t fìliis. id sunl campis el caslanelis el roboretis cum areis suarum<br />
ùii is ecclesie ueslre quibus sunl posilis in locos el fundas sigeslri.<br />
locus ubi <strong>di</strong>cilur campo de lareno. casal dalifreto. el in pascale, uel<br />
coium territoriis. Ita lamen ul inferamus uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum pensionem, solidos, n. Spon<strong>di</strong>mus<br />
n dei nomine alque promillimus suprascriplis rebus laborare, cl pennoni<br />
ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unum-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 29o )<br />
quemque antium inferre. Quod si minime fecerimus de
( 291) )<br />
navo, manso uno quod esl recluin per marlinum laboralorcni sua<br />
porcione simuique de amizo seu brunengo cum eorum porcione.<br />
Ilerum pelimus res in cazagna. lerra Sancii Slephani. scu in sialali<br />
simuique Sancii Slephani. Ilerum pelimus nosira porcione el <strong>di</strong>uisione<br />
in nasco, el in campedelli seu in casagna. el a Ia cosla. el<br />
argenu. qualuor mansores in campo felecloso duo crun<strong>di</strong> omnia in<br />
decimalionis in suprascriplis uiilis el massariciis plenum el uacuum<br />
In Inlegrum. Ilerum pelimus Guiherlus el Guinenguisus nepoles<br />
eius libellaria que in anlea lenuil genilor nosler. id esl lerra laboraloria.<br />
Vineis, ficelis. caslanelis. roborelis. plenum et uacuum In<br />
Inlegrum. Ila lamen ul inferamus uobis uel successoribus ueslris<br />
exinde per unumquemque annum pensionem solidos, n. Spon<strong>di</strong>mus<br />
in dei nomine alque promillimus suprascripla decima recipere el<br />
gubernare, el suprascripias res meliorare, el pensionem ecclesie<br />
ueslre uobis uel successoribus ueslris exinde per unumquemque<br />
annum inferre. Et si minime fecerimus de quod superius re promittimus.<br />
lune liceat uos uel successoribus ueslris suprascripla decima<br />
cl suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra<br />
sil poleslale. Posi obitum nostrum uel successorum nostrorum, in<br />
ius et dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur. Vnde si placet,<br />
et pel ilio nostra slabilis el firma permaneat, et hunc libellum scriptum.<br />
el alium simile a nobis factum pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre Ira<strong>di</strong>mus. Facto petitorio mense decembris. In<strong>di</strong>cione oclaua.<br />
Imperante domino noslro secundo Enricus (sic) hic in ilalia anno<br />
oclauo (’). In<strong>di</strong>cione isla feliciter.<br />
Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
(*) Di Gesù Cristo lO'ól.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 297 )<br />
D E C O R S I .<br />
Placuit alque conuenit inler dominum Syrum archiepiscopum Ja-<br />
nuensium el iohannem lilium marlini, el alberlum lauaninum. (ali<br />
or<strong>di</strong>ne quod iam <strong>di</strong>clus archiepiscopus per se el per suos uenluros<br />
successores, de<strong>di</strong>i et consigliami eis et here<strong>di</strong>bus illorum. Nominaliue<br />
lerzeriuin de uinea in corsi iuxla lerram presbileris de orpa-<br />
lalio. et ipsi in unoquoque anno reddere debuerint ad curiam domini<br />
Archiepiscopi spallas duas. el me<strong>di</strong>elalem de muslo. el de cunclis<br />
fruclibus quorum ipsa terra porlauerit. et pastum unum duobus<br />
hominibus in tempore uindemiarum. donec uindemie ibi in iam<br />
<strong>di</strong>eta uinea expe<strong>di</strong>te fuerint, et debenl unum ex eis infra iam <strong>di</strong>eta<br />
terra habitare a presenti <strong>di</strong>e. el dominus archiepiscopus eam lerram<br />
ab omni hominc defendere debuerit, alia super imposila inter eos<br />
non fiat, penam inler se posuerunt, qui sicul legilur non a<strong>di</strong>mpleuerinl.<br />
solidorum cenlum Januensium denariorum. Actum in camera<br />
archiepiscopi. Ibique testes fuerunt. Gandulfus murenus. Ansaldus<br />
fìlius Guidonis. Marchio de paucrio. Wilielmus segafenum. el Ale-<br />
rius. Millesimo centesimo x l v i . mense Januarii. (in<strong>di</strong>cione) v m .<br />
L A U S IiNTER CUIUAM E T CAPHARUM. I)E TERRA QUE EST AD PONTEM DECIMUM.<br />
-j- I n curia archiepiscopi. Arbitri Philippus lamberti. Boamuns<br />
odonis, inler Archiepiscopum Syrum et Capharum concor<strong>di</strong>ter electi,<br />
laudauerunl quod capharus amodo habeal el nomine proprietatis<br />
possideal. sine conlra<strong>di</strong>cione eiusdem domni archiepiscopi et successorum<br />
suorum et omnium personarum per eos. Nominaliue lolum<br />
po<strong>di</strong>um quod esl ad pontem decimum, supra molen<strong>di</strong>num dom-<br />
pnicum. Hoc est ab uia subtana que esl uersus Januam el ua<strong>di</strong>l ad<br />
molen<strong>di</strong>num usque ad domum quam ibi habet Capharus. Hoc lolum<br />
illi laudauerunt In Integrum. Domno uero Archiepiscopo laudauerunt<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 298 )<br />
fabulas lerre quinquaginta nouem. que sunl a uia in iusum uersus<br />
Januam, quas ipse Capharus lenebal. Quod uero ideo faclum esl. quo<br />
niam cum de his liles haberenl. in el pre<strong>di</strong>clos arbilros eompro-<br />
millerenl. ulrique parli per conuenlum hoc polius quam slriclo iure<br />
placuil terminari. Qui rei qualitatem cognoscentes, el utriusque parlis<br />
rationes pensantes, uli prelegilur laudauerunt. Millesimo centesimo,<br />
quinquagesimo oclauo. Quinio decimo <strong>di</strong>c Julii. In<strong>di</strong>cionis quinte.<br />
LIBELLUS WILIELMI FILII CAPHABI UE TEBBA QUE E ST IN GAIANO UBI DICITUR<br />
MONS LANERIUS. ET DEBET SINGULIS ANNIS DENARIOS III PRO PENSIONE.<br />
C v m Cum Peto defensoribus sacro sancte Januensis ecclesie Sancii<br />
Syri ubi precsl dominus Syrus dei nulu Januensis Archiepiscopus.<br />
\ i i mihi Guilielmo filio Caphari rneisque filiis el filiabus el here<strong>di</strong>bus.<br />
Titulo con<strong>di</strong>cionis locare cl uendere et donare el quiequid nobis<br />
libitum facere iubealis. pro quodam decima bargagii. auctoritate domini<br />
episcopi Olonis Landuifo episcopo largitore libellario nomine<br />
mihi el meis here<strong>di</strong>bus concessa, el a me uobis remissa. Pelimus<br />
in dei nomine peciam unam terre iuris ecclesie Sancii Syri in uilla<br />
gaiani silam, ubi <strong>di</strong>cilur mons lanerius. Cui coherel. ab una parle<br />
lerra lanfranci scalza uclule. ab alia lerra Wilielmi de uolla el cius<br />
consorlum el gontardorum. sublus uia publica, de super cosla. Infra<br />
islas coherenlias pelimus In Inlegrum. Spon<strong>di</strong>mus in illam lerram<br />
inlroire. et quiequid uobis fueril oporlunum facere, ita lamen ut<br />
inferamus uobis uel successoribus ueslris singulis annis nomine pensionis<br />
denarios, m. ianuenses. Vnde si placet hanc nostram peti-<br />
cionem nobis contradere iubealis. el hunc libellum scriptum ueslra<br />
manu signelis. Aduni in curia castri medolici feliciter. Presenlibus<br />
testibus. Ceba. Oltone in<strong>di</strong>ce. Marino de caslro. Ogerio danese. Alexandro<br />
eiusdem curie sub<strong>di</strong>acono. Anno millesimo centesimo qua<br />
dragesimo. Secundo mense Oclubris. in<strong>di</strong>cionis quinte.<br />
Bonus uasallus nolarius rogatus scripsit.<br />
Ego Syrus Januensis Archiepiscopus subscripsit (sic).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
i
( 299 )<br />
Hoc inslrum etilum propler ulililalem curie el uolunlalcm Capitari.<br />
Consules W ilielm u s cauarunchus. Anselmus de caphara. Bonus uasallus<br />
de castello. Anselmus garrius. ad exemplar prioris el originalis<br />
transcribi fecerunl. laudantes quod eam uim el auctoritatem<br />
teneat, quam prim um quod esl apud ipsum Capharum tenet.<br />
Millesimo centesimo. Sexagesimo quarto. Oclauo <strong>di</strong>e ma<strong>di</strong>i. In<strong>di</strong><br />
cione. xi.<br />
CARTULA Dii l'EUDO CAniARI.<br />
I n camera p alalii de caslro Januensis Archiepiscopi, in presenlia<br />
uasallorum Curie. Vgonis de bulgaro. Johannis fralris eius. Ogerii<br />
danisii. alque sub<strong>di</strong>aconi eius Alexandri. Ego Syrus dei nulu Januensis<br />
Archiepiscopus te Capharum. per le luosque (ìlios masculinos<br />
qui sunl uel qui fuerinl. de quarlerio molen<strong>di</strong>ni de nuce quod<br />
lenel ansaldus do gazo prò archiepiscopo Januensi. et de quarlerio<br />
molen<strong>di</strong>ni de cerro quod lenel donalus prò archiepiscopio. cl de<br />
sexta alii q u a rle rii de cerro quam lenel girardus nomine feu<strong>di</strong> in-<br />
ueslio. cl per inuesliluram hcc libi trado. quod ncque a me neque<br />
a ineis successoribus ullo tempore inquieteris, pro quo feudo mihi<br />
fidelilalem fecisti. Millesimo centesimo quadragesimo secundo, mense<br />
iulii. iu<strong>di</strong>cionis quarte.<br />
Bonus uasallus notarius rogatus scripsit.<br />
Ego Syrus Januensis archiepiscopus subscripsi.<br />
IIoc instrumentum. Consules Anselmus Agarrius. Bonus uasallus<br />
de castello, ad exemplar prioris et originalis propter ulililalem curie<br />
et uolunlalcm Capitari transcribi fecerunl. laudantes ex suo ollìlio<br />
quod eam leticai uim cl auclorilalem quam primum quod esl apud<br />
ipsum Capharum. Millesimo centesimo. Sexagesimo, quarto. Oclauo<br />
<strong>di</strong>e ma<strong>di</strong>i. Iu<strong>di</strong>cionis undecime.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
.( 500 )<br />
U L L A C IE N D A AQUA AD M O LEN D IN U M D E lA ItO L O .<br />
T In palacio Januensis elecli. Oberlus cancellarius. Philippus lampa<br />
i es cuiie ab ulraque parie elecli. laudauerunl ut donnus<br />
s ianuensis ecclesie eleclus. el curia ianuensis archiepiscopalus.<br />
q ' llobonus uicecomes. el eorum successores liberam facultatem<br />
' accipien<strong>di</strong> aquam per lolam fronlem illius lerre quam Wi-<br />
s lialandus el Guilielmus fìlius quondam forzani habent in<br />
cuiia Januensis Archiepiscopalus in uilla sancii pelri<br />
lia‘ ot ^uce,i<strong>di</strong> acceplam ad molen<strong>di</strong>num de glariolo. El si-<br />
'i| ^ * 6anC^eni ^a^eanl facullalem capien<strong>di</strong> aquam el ducen<strong>di</strong> ad<br />
molen<strong>di</strong>num a superiori capile pre<strong>di</strong>cle lerre usque in mc-<br />
‘ aleni uie que esl iuxla superiorem fronlem ipsius lerre el <strong>di</strong>ri-<br />
h m uersus poi ciferam. Eisdem quoque el suis successoribus libere<br />
absque omni conlra<strong>di</strong>cione el molestia laudauerunl habere facul-<br />
alem facci e clusam prò suo libilo, el paradas, cl paxonadas. et<br />
quiequid competens cl ulile fueril ad aquam ducendam, et capiendam.<br />
01 i elinendam pro eodem molen<strong>di</strong>no, iuxla memoralam fronlem<br />
lei re el uie. el per <strong>di</strong>reclum uersus campi usque ad alleram ripa.ni<br />
fluminis poicifere. El hec omnia sine conlra<strong>di</strong>cione el omni molesta<br />
el inquietatione prememoralorum Wilielmi tralan<strong>di</strong> el Wilielmi<br />
lilii quondam forzani alque omnium per eos. Vt autern de inler<br />
°os 0mn's lilium materia seu occasio tollatur, cunctas laudes et<br />
insti umenla ulriusque parlis supra hoc negotio facla. quibus conli-<br />
nebalur aquam capere et uelare. seu con<strong>di</strong>liones allerulro inferri<br />
ab cuiia penilus euacuauerunl. el in irritum duxerunt, ita ut nulii<br />
parlium ab ho<strong>di</strong>e prodesse aul obesse in agendo uel excipiendo<br />
possini. Preterea laudauerunt ul domnus eleclus el Oltobonus uicc-<br />
c°iii('s et eorum successores omni anno in kalen<strong>di</strong>s Januarii denl<br />
ielnio halando el filio forzani el successoribus eorum seplem<br />
farine de toto molen<strong>di</strong>no de glariolo. me<strong>di</strong>elalem cuique<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 301 )<br />
ipsorum. El si forte eoniigerit molen<strong>di</strong>num prc<strong>di</strong>clum impetu fluminis<br />
aul uelle curie destrui, hec con<strong>di</strong>lio seplem minarum farine<br />
cesset, neque ulterius inferatur, el lerra pre<strong>di</strong>cla feu<strong>di</strong> el uia sit<br />
exhonerala a prememoralo onere capien<strong>di</strong> aquam et ducen<strong>di</strong> ad<br />
ipsum molen<strong>di</strong>num. Quod etiam scriptura contigerit reconstrui uel<br />
alibi mutari, et aquam modo pre<strong>di</strong>clo ceperit, tunc in eisdem per<br />
omnia mo<strong>di</strong>s et constitutionibus huius senlenlie. negocium hoc in<br />
posterum perseueret. Quod uero ideo faclum esl. quoniam cum<br />
supra his curia el ipsi Wilielmus Iralandus el Ollobonus O (el)<br />
filius forzani <strong>di</strong>utius <strong>di</strong>scor<strong>di</strong>as et contentiones habuerinl. landem<br />
eleclis prememoratis paribus curie, compromiserunt in illos sub<br />
pena quinquaginta librarum slare per omnia senlenlie quam inler<br />
se <strong>di</strong>cerent per conuentum. Qui negocii qualilalem <strong>di</strong>utius prescru<br />
lanies, et partium ulililalem considerantes, de uolunlale ipsarum uli<br />
prelegilur laudauerunl. si uero Wilielmus filius forzani absens huic<br />
senlenlie slare noluerit. Anxacus et Guilielmus Iralandus leneanlur<br />
curie de pena quinquaginta librarum quam domno eleclo sua sponle<br />
promiserunt pro eodem minore, el illis placuit ut sic laudaretur.<br />
Millesimo centesimo. Sexagesimo, quarto. Septima <strong>di</strong>e marcii, in<strong>di</strong>-<br />
cionis undecime.<br />
LAUS CO N TR A B 0 N T 1C U M . DE DANDA MINA UNA FARINE MINUS OCTAUA CURIE.<br />
1’UO .MOLENDINO DF. IAROLIO.<br />
I n palacio Januensis Archiepiscopi. Philippus lamberli. Oberlus cancellarius.<br />
pares curie, ab utraque parte inler domnum Vgonem ianuensis<br />
ecclesie electum et bonlicum. laudauerunl quod ipse Bonlicus<br />
amodo omni anno in kalen<strong>di</strong>s Januarii del curio domni elecli (")<br />
( * ) Cioè Otlobuono Visconte.<br />
( * * ) U g o n e D e l l u - V o l l a , d ei q u a lo p u r e si t r a ila noi p re ce d e n te lodo a r <br />
b i t r a l e .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 302 )<br />
el successoribus suis unam minam farine minus oclaua de molen<strong>di</strong>no<br />
de glarolio. Quod uero ideo faclum esl. quoniam cum egisset<br />
ipse dominus eleclus cum Wilielmo Iralando el filio forzani coram<br />
prememoralis paribus curie, el obtinuissel de aqua ducenda super<br />
lerram eorum ad ipsum molen<strong>di</strong>num de glariolo. ueluli laude inde<br />
facla eonlinetur. el oclaua pars molen<strong>di</strong>ni de glarolio essel ipsius<br />
bonliei. negocium illius ulililer gessisse uisus esl. cum eque ad ipsum<br />
prò sua parle senlenlie illius commodum speclabal el ulilitas. Ex<br />
uelle igitur utriusque partis pronuntiantes. laudauerunl eundem<br />
Bonlicum prò ea parle quam in molen<strong>di</strong>no de glarolio habet. habere<br />
el sentire commodum el ulililalem senlenlie late inler dominum<br />
electum el Oltonem bonum uicecomitem. et Guilielmum Iralandum<br />
el filium forzani. ueluli prelaudatum esl ipsum recognoscere, et annualem<br />
dare con<strong>di</strong>tionem. Millesimo, centesimo. Sexagesimo, quarto.<br />
Seplimo <strong>di</strong>e exeuntis aprilis. Iu<strong>di</strong>cionis undecime.<br />
DE MOLENDINO MURUALL1.<br />
I n palacio Januensis archiepiscopi. Consules placitorum in qualuor<br />
compagnis (’). Johannes iudex. Oberlus de domoculta. Guilielmus<br />
bufferius. el Philippus de bonifacio. absolucrunl domnum Vgonem<br />
Januensem Archiepiscopum a Guilielmo anfossi guercii agente prò<br />
fralre suo Tanto, el Jonata de campo agente prò nepole suo carma<strong>di</strong>no.<br />
el ab omni demum persona per eos de inter<strong>di</strong>cto quo eum<br />
conueneranl. <strong>di</strong>centes molen<strong>di</strong>num quod archiepiscopus nouiler construi<br />
fecerat apud murogallum debere destrui, quia contra inter<strong>di</strong>ctum<br />
faclum per colonos suos el per ipsos Consules fuerat e<strong>di</strong>ficalum.<br />
Quod ideo faclum est quia pre<strong>di</strong>clis consulibus pars archiepiscopi<br />
fidem fecit quod facto inter<strong>di</strong>cto per colonos utrumque magistratum<br />
placitorum in unum conuenil. ct uocalo Guilielmo sardena qui erat<br />
;*) Cioc nelle quadro Compagne verso il Borj;o,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
pro altera parle el salis parala fuil secundum or<strong>di</strong>nem rationis.<br />
Guilielmo uero satisdatorem suscipere declinante, ct Consulibus de<br />
qualuor compagnis uersus burgum illud idem recusantibus, cum ad<br />
suam iuris<strong>di</strong>clionem id perlinere 11011 crederent, landem in uolunlale<br />
allerius Consulatus pars archiepiscopi legittime cauii idoneo fideiussore.<br />
et ilerum facio inler<strong>di</strong>clo per execulorem Consulum opere tunc<br />
fere peracto, licentia el uolunlale pre<strong>di</strong>eli magislralus opus illud<br />
consumauit. Quare cum pars Archiepiscopi dolo carere uiderelur<br />
secula fidem el mandatum Consulum, nec de eodem facio intuitu<br />
earumdem personarum bis satisdare cogcrelur. cum el de dampno<br />
euilando contendetur, et obuiandum sil maliciis hominum qui nihil<br />
aliud laturi sunt nisi ul obsint. Archiepiscopum ul supra Consules<br />
absoluerunt. Millesimo centesimo. Sexagesimo sexlo. In<strong>di</strong>ctione lerlia<br />
decima, quarto kalendas februarii.<br />
LA U S CONTRA CAZAGUERRAM ET HOMINES DE NASCI.<br />
I n capitulo. Consules Amicus grillus. Ollobonus O. Simon aurie (**).<br />
cum sepius apellassenl Cazaguerram. Sorleonem. el filios quondam<br />
Oberli tar<strong>di</strong>li, ut dominum archiepiscopum inquielare desinerenl. el<br />
iura eius illibata seruarenl. ct prescrlim supra his de quibus inter eos<br />
fuerat iu<strong>di</strong>calum. nec lamen quiescerent, ideo quum ipsum acrius<br />
infestarent, dum hostili manu super eius homines de mazasco uio-<br />
lenliam predalionem fecissent, el dampnum intollerabile incussissenl.<br />
( * ) Ottobuono dogli Alberici.<br />
(**) Costoro furono consoli del Comune; m a, giusta l’ usanza allora vigenle.<br />
non dovettero assum ere l’ ufficio che il 2 febbraio 1165. Perciò la data del<br />
presente decreto , che lo mostrerebbe fatto il 7 gennaio <strong>di</strong> detto anno, si ha<br />
da ritenere come erronea; ed il medesimo vuolo invece assegnarsi al 7 gen<br />
naio del successivo HGtì. La stessa in<strong>di</strong>zione 13 a (genovese), la quale non<br />
correva se non in questo anno, viene opportunamente in conferma del nostro<br />
avviso.<br />
( 503 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 304 )<br />
eoegisscnlque eius homines ad redemplionein eliam personarum.<br />
Ipsis igitur super hoc sepius appellatis, et contumacibus exislcnlibus.<br />
condemnaueriinl eos el eorum complices, in omne ius quod in ea<br />
uilla uel super homines loci illius si quod erat habebant. Quid<br />
enim grauius aul intolerabilius, quam in<strong>di</strong>cato non sisli. quam dominum<br />
Archiepiscopum noslrum non posse nel inler nos suam<br />
tenere iusliciam. et quoslibet de nosira <strong>di</strong>tione adeo insanire, ul<br />
eliam archipresulem noslrum iniuriose non dubitent infestare?' Aclum<br />
Millesimo centesimo sexagesimo quinio. Seplimo <strong>di</strong>e Januarii. In<strong>di</strong>cione<br />
lercia decima.<br />
Nos Olio brennus el Aidela iugales pro soli<strong>di</strong>s uiginli et quinque<br />
quos accepimus a te magislro Anseimo procuratore domni Vgonis<br />
Januensis archiepiscopi el archiepiscopalus. remittimus libi el finem<br />
facimus alque refutationem nomine archiepiscopalus omnium aclio<br />
num el lolius quod uel quas ullomodo habemus uel nobis compe-<br />
lunl de libello uel occasione libelli quem olini fecil mihi Aidele in<br />
uila mea in bone memorie dominus Syrus Januensis archiepiscopus.<br />
uel Alexander yconomus eius prò eo. de lerra que esl in ualle callida<br />
el eauannucia. et plano de ca iroso, el in monle allo, el scarua-<br />
<strong>di</strong>cio. el demum in uilla de medolico loia. Promillimus itaque libi<br />
quod occasione libelli pre<strong>di</strong>eli nullam lilem aliquando uel inquiela-<br />
lionem aul molesliam faciemus uel mouebimus aduersus Januensem<br />
Archiepiscopum uel successorem eius. aut aliquam personam pro<br />
curia Januensis Archiepiscopalus. per nos uel interpositam personam.<br />
Quod si conlra fecerimus, duplum nomine pene de quanto lis mola<br />
fueril uel molestia facla libi Magislro Anseimo dare spondemus. Pro<br />
pena uniuersa bona nostra habita el habenda libi pignori obligamus,<br />
eo uidelicel paclo quod pena commissa liceat libi tua auctoritate el<br />
sine Consulum decreio intrare in bona ipsa que malueris, et facere<br />
exlimare duplum, el habeas inde possessionem et dominium, et facias<br />
quiequid nolueris nomine ucn<strong>di</strong>lionfc. Hoc fecit Aidela consilio<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5 0 5 )<br />
él auctoritate Ogerii gobi et Belleboni propinquorum suorum sicul<br />
confessa esl. abrenuncians in lioc casu iu ri hypolhecarum. senatus<br />
consulto uelleiano el legi iulie. Carlulam quoque el libellum facilini<br />
de prescripls le rris lam Ollo brennus quam uxor cassauerunl in<br />
irritum , omnifariam iuribus illum euacuanles. Aduni in ecclesia<br />
sancii iohannis. Testibus ad hoc conuocalis. Enrico in<strong>di</strong>ce. Jofredo<br />
me<strong>di</strong>co. Rolando cilio bianco. Ogerio gobo. Bellebono. el Gandulfo<br />
gobo. Millesimo. Centesimo. Sexagesimo oclauo. In<strong>di</strong>cione quinla-<br />
decima. kalen<strong>di</strong>s Augusti.<br />
L IB E L L U S AUIONIS LAMBERTI PORCI ET I'RATRIS EIUS.<br />
C vm Cuin Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
prcest domnus corradus episcopus. Vii nobis marcianus clericus,<br />
el ursus. qui el bellandus germanis filii iohannis. una cum uxore<br />
el filiis uel here<strong>di</strong>bus quales nos uoluerimus. el si unus ex nobis sino<br />
herede morluus fueril. unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus res iuris ecclesie ueslre Sancii Syri<br />
que posila esl prope ciuilalem Januam, in loco ubi <strong>di</strong>cilur sanctus<br />
michael. cum uineis el aliis arboribus fructiferis, el casis super se<br />
habentes. Coheril ei. da una parie uia publica, de alia parte uia<br />
que pergil ad fossalum. de lercia parte fossatum, da quarla parie<br />
terra gaidal<strong>di</strong>. si ibique alie sunt coherenlie. Ilerum pelimus mansos<br />
duos de terra prope ipsam ciuilalem. in loco ubi <strong>di</strong>cilur domocolta.<br />
iuxla flumen uesanum. cum casis el uineis el aliis arboribus<br />
fructiferis super se habentes. Coheril eis. de una parle uia<br />
publica, ex alia parle lerra domnicala Sancii Syri. de lercia parle<br />
flumen uesanum. de quarla parte terra domnicala eiusdem Sancii<br />
S yri. Infra iam <strong>di</strong>clas fines ct coherenlias pelimus plenum el uacuum<br />
omnia In Inlegrum. Simililer pelimus rnansum in uilla mo-<br />
laliana. in loco ubi <strong>di</strong>cilur sanctum bazarium. cum casis et uineis<br />
el aliis arboribus frucliferis. el cum omnibus ad se perlinentibus<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 300 )<br />
uri apch<strong>di</strong>cibns eius. Coheril supra<strong>di</strong>clo inanso, de una parie<br />
lerra que fuil de here<strong>di</strong>bus quondam bonizoni pignoli, de superiori<br />
capile uia publica, de subleriore praluni domnicalum Sancii<br />
Syri. de quarla parle lerra idonis de alsenda. et si ibi alio sunl<br />
coherenlie. Pelimus alque in ualle lauania. in loco ubi <strong>di</strong>cilur solanolo.<br />
mansum unum cum casis cl uineis et arboribus fructiferis,<br />
et campis cum caslenelis in lemusi ad Ires collectores ad ipsum<br />
mansum perlinentes, el cum qualuor peciis do terra laboraloria in<br />
cedragna. el cum Iribus masculis de terra ultra aquam lauaniam<br />
sublus sancle marie de ilice, omnia in omnibus plenum cl uacuum.<br />
et quanlum ad ipsum mansum perlinet In Integrimi. Coheril ci.<br />
ex uno lalere lerra sancti ambrosii que esl de here<strong>di</strong>bus quondam<br />
leuzonis ascendente in uia publica, de superiore capile uia publica,<br />
de alio lalere terra comilalis. de sublus simililer lerra comitalis cl<br />
domocolla domnicala Sancii Syri. Fines uero de qualuor peciis in<br />
cedragna. de una parte ferra sancii ambrosii, de superiore lerra de<br />
marzai. de lercia parle lerra Sancii Syri. de quarla riuus auanlore.<br />
fìnes uero de suprascriplis masculis, de una parle aqua lauania. de<br />
alia parle uia publica, de superiore capile terra que nominatur ca-<br />
pellana. de sublus terra Sancii Syri quam tenel Gigso de flonrano<br />
eum suis germanis. Insuper pelimus peliam unam de terra cum<br />
uineis el aliis arboribus fructiferis super se habentem, in loco qui<br />
<strong>di</strong>citur Iauedona. qui pertinet ad suprascriplum rnansum. Coheril ei.<br />
ab una parle lerra sancii frucluosi. de subtus fossatum Iauedona.<br />
de superiori capile uia publica que pergil per coslam. Ex alia parle<br />
pelimus peciam unam de lerra cum uineis cl aliis arboribus fructiferis<br />
et casis super se habentem, quanlum esl exira massaricium quem<br />
lenel andreas ilolus. quod perlinel ad suprascriplum mansum. Co-<br />
heril ei. de una parle lerra Gisonis de grauelia. de sublus paslinum<br />
de andrea itolo, de super uia publica. Infra islas coherenlias pelimus<br />
plenum el uacuum. el de omnibus suprascriplis rebus plenum<br />
fi uacuum In Inlegrum. una cum exilu earum. Eliam pelimus in<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3 0 7 )<br />
ualle sigeslriua. in loco ubi <strong>di</strong>cilur mazasco. uel in aliis locis, mc-<br />
<strong>di</strong>elalem de omnibus rebus quascumque lenuil pelrus de mazasco<br />
auus nosler. hec sunl uineis. ficelis. oliuelis. caslanelis. roborelis.<br />
campis, siluis el paseuis. casis, capellis, molen<strong>di</strong>nis, una cum exilu<br />
earum, omnia in omnibus plenum el uacuum In Inlegrum. Ila<br />
lanien u l inferamus uobis uel successoribus ueslris exinde pensionem<br />
per unumquemque annum denarios tres. Spon<strong>di</strong>tnus in dei<br />
nomine alque promillimus suprascripias res meliorare el colere,<br />
el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per<br />
unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo<br />
superius reprom illim us. lune liceat uobis uel successoribus ueslris<br />
in suprascripias res inlroire. el cui uoluerilis dare in ueslra sil<br />
polestate. Posi obilum noslrum uel filiis nostris in ius el dominium<br />
sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius esl proprietas. Vnde si placel<br />
hec pelicio nostra el hunc libellum scriptum et manus uestra fir-<br />
malum nobis contradere iubealis et alium similem a nobis factum<br />
uel a testibus roboralum uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre<br />
Ira<strong>di</strong>mus conseruandum. Facio pelilorio mense oclubre. in<strong>di</strong>cione. v.<br />
Imperante domino noslro cunrado anno, x O. in<strong>di</strong>cione supra-<br />
scripta feliciter.<br />
Cunradus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
LIB E LL U S LANFRANCI AUOCATI PATRIS GUILIELMI PIPERIS.<br />
C vm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi .<br />
preesl domnus conradus episcopus, uli nobis lanfranco auocalorum<br />
filius quondam dodoni. cum uxore sua alguda. (hoc in autentico<br />
ui<strong>di</strong>mus emendatum) . (**). aut cui nos dederimus. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
( " ) Di Gesù Cristo 1056.<br />
( * * ) L e p a r o i e c h e q u i h o r a c c h iu s e fr a p a r e n t e s i , si leggono se n za d istin <br />
z io n e d i s o r t a i n t r u s e n e l c o rp o d e ll’ a lt o .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
20
( 308 )<br />
locare nobis iubealis petimus terra iuris ecclesie ueslre Sancti Syri<br />
que posita est foris iuxla burgo, locus ubi <strong>di</strong>citur domoculta. qui<br />
detinet bonus malo archi<strong>di</strong>aconus. hoc sunl casis et uineis. coheril<br />
ei a suprascripla uinea el casis, da uno capile suprano fosalo. de<br />
alio capite terra de sancta maria, da lercia parle uia publica qui<br />
pergil ad ecclesia sancta maria, etenim pelimus lerra qui delinebat<br />
iohannes qui <strong>di</strong>cilur boralo, el omnibus. domnicalis. anliponimus<br />
casa de nicola me<strong>di</strong>co, et que sunl dale per libellum sicul ego qui<br />
supra lanfraneus ho<strong>di</strong>e leneo una cum exilis et ingressoras earum,<br />
una cum superioribus el inferioribus earum rerum qualiter superius<br />
legilur pelimus In Inlegrum. Ila tamen ul inferamus uobis uel<br />
successoribus ueslris exinde pensionem per unumquemque annum,<br />
denarios, m. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus suprascripias<br />
res meliorare, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si minime<br />
fecerimus de quo superius repromittimus, tunc liceat uos uel successoribus<br />
ueslris in suprascripias res inlroire. et cui uoluerilis dare in<br />
ueslra sit poleslale. Posi obilum noslrum uel heredum nostrorum,<br />
aut cui nos dederimus, in ius el dominium sancte ecclesie reuer-<br />
lalur cuius est proprietas. Vnde si placet hec pelicio nosira. el<br />
hunc libellum scriptum el manus ueslra firmalum nobis contradere<br />
iubealis. Facio pelitorio mense iulio. in<strong>di</strong>cione. vi. Anno ab incarnacene<br />
domini nostri ihesu christi Millesimo ocluagesimo lercio,<br />
in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter O.<br />
Conradus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
Hoc est exemplatum a libro quem delulil Guilielmus piper et posuit<br />
in manus doinini Syri Archiepiscopi, et ipse dominus Syrus<br />
red<strong>di</strong><strong>di</strong>t ei Guilielmo libellum in presenlia philippi de lamberlo. et<br />
(’ ) L’ anno d e li incarnazione è qui pure confuso coll’anno comune; giacché<br />
l’ in<strong>di</strong>zione 6.» si riferisce veramente al i08ò della natività <strong>di</strong> Gesù C rislo .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 309 )<br />
meruli de caslro. et maraboli. el ingonis de bulgaro, el boiamontis.<br />
el boni uasalli capul galli, el alexandri. El alii plures uiderunt ipsum<br />
libellum in manus Archiepiscopi, uidelicel Ollo iudex. el Guiscardus<br />
de porla, el Marchio iudex. el Oglerius de ripa, el Rubaldus scriba,<br />
el Anselmus canauarius.<br />
I n camera domini Syri Januensis Archiepiscopi. In presenlia bonorum<br />
hominum, fuit iohannes de axeredo cum filio suo berardo.<br />
el fidelilalem promiserunt, et fecerunt domino Syro eam. ct eis<br />
laciis sacro sanctis euangeliis iurauerunt quod exinde sibi suisque<br />
catholicis successoribus fideles erunt bona fide, el se operaturos<br />
bona fide sine fraude, promiserunt saluare et amplificare omnes<br />
con<strong>di</strong>tiones el pensiones tocius terre beneslasii ad eorum posse, el<br />
non minorare eas aliquo modo, ad proficuum et ulililalem Archiepiscopalus.<br />
et si scierint uel au<strong>di</strong>erint aliquo modo de dampno aut<br />
de minoratione Archiepiscopi suorumque successorum uel eius curie,<br />
aul de lerris beneslasii uel con<strong>di</strong>tionibus siue pensionibus, pro ul<br />
citius poterunt denunliabunt per se aut per eorum nunlios archiepiscopo<br />
et suis successoribus. Hec omnia obseruabunl bona fide<br />
sine fraude nisi quanlo iuslo dei impe<strong>di</strong>mento remanserit, salua<br />
(amen fidelitate quam fecerunt filiis opizonis et sibilie. Ibidem dominus<br />
Syrus Archiepiscopus inuesliuil eos de duabus parlibus mansi<br />
beneslasii super quem ipsi habitant, ad tenendum exinde uidelicet<br />
duas porciones. et pensionem solidorum, vm. per annum ad naliui-<br />
tatem domini dandum domino Syro suisque successoribus, denarios<br />
Janue. Eoque tenore, si iohannes uel eius filius pensionem hanc non<br />
soluerint siue in fidelilalem suprascriplam malignati fuerint, quod<br />
dominus Syrus et eius successores, et eorum missi per eos. sua<br />
auclorilate inirent in suprascriplo manso et in meliorationem quam<br />
ab eis facla fuerit ibi. el eos de manso eicere possint per se. Si<br />
uero compleuerint ul supra promiserunt, dominus Syrus hanc<br />
inuesliluram ralam tenet perpeluo eis promisil per se el suos<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
successores. Millesimo c. l. hi. me<strong>di</strong>o mense Januarii, in<strong>di</strong>cione. xv.<br />
Testes. Boiamfindus de odone. Presbiler iohannes de sallerana. Philippus<br />
de Iamberlo. Oberlus sulfarus. Michael archi<strong>di</strong>aconus. Oglerius<br />
danese.<br />
'in n o m in e , d e i e t e r n i.<br />
BERENGAR1US ET ADELBERTUS. DIUINA FAUENTE CLEMENTIA REGES (*).<br />
Decel regalem excellentiam ul uotis suorum fidelium aures sue<br />
pietatis inclinet, quatinus eos deuoliores ac promptiores in suo obsequio<br />
reddat. Idcirco omnium sancle dei ecclesie noslrorumque pre-<br />
senlium scilicet ac futurorum noueril uniuersilas. qualiter inleruenlu<br />
ac petitione hebonis nostri <strong>di</strong>lecti fidelis, per huius nostri precepti<br />
paginam secundum consuetu<strong>di</strong>nem illorum confirmamus et corroboramus<br />
omnibus noslris fidelibus el habitatoribus in ciuitate<br />
Januensi cunctas res el proprietates illorum seu libellarias el precarias.<br />
et omnia que secundum consuetu<strong>di</strong>nem illorum lenenl aliquo<br />
lilulo. uel modulo scriptionis acquisierint (a). uel que illis ex parle<br />
patris et matris aduenerunl (6K omnia el ex omnibus el infra et extra<br />
ciuilalem in inlegrum M confirmamus pleniusque corroboramus, una<br />
cum terris, uineis. pralis. pascuis, siluis, slalareis. salelis. sazio-<br />
nibus. ripis, rupinis, molen<strong>di</strong>nis, piscationibus, montibus, uallibus.<br />
(*) Il presente <strong>di</strong>ploma dato dai re Berengario e Adelberto a favore dei<br />
genovesi, fu già stampalo fra i Documenti posti ad illustrazione degli Annali<br />
d i Caffaro (pag. 151), nell’ e<strong>di</strong>zione genovese fattane dal Carniglia nel 1828;<br />
nel volume ii Cliartarum dei Monumenta H istoriae P a tria e (col. 44), Per<br />
cura del benemerito cav. Cibrario, che lo trasse dalla copia che se ne ha<br />
nel prezioso Co<strong>di</strong>ce Pallavicin o della Cattedrale <strong>di</strong> Sarzana; e nel nostro<br />
Libro dei G iu ri ( voi. i. col. \ ).<br />
(°) Meglio a cq uisieru n t, secondo che si ha nel detto volume Chartarum .<br />
(&) Advenerint è scritto nel Libro de’ G iu ri, ma il Co<strong>di</strong>ce P a lla v ic in o ha<br />
la nostra lezione: advenerunt.<br />
( 310 )<br />
(
C 511 )<br />
placiebus
filiabus atque here<strong>di</strong>bus. Vt nullo unquam W in tempore habeamus<br />
licentiam nec potestatem per nullum ius. ingenium, nullahique occasionem<br />
quod fieri polest agere. nec causare, nominaliue de ueslra<br />
consuetu<strong>di</strong>ne quam uestri parentes priores habuerunt . El fuil consuetudo<br />
de scriptionibus foricis hominibus falsis appellatis, si notarius<br />
erat uiuus cum testibus, et presentes erant, cum ostensor pre-<br />
bebat sacramentum quod nullam malitiam falsitalis in eis scriptis<br />
commisisset. j\am inler uos secundum legem ipsam scriptionem<br />
finiebatis. Si autem notarius el testes absentes uel mortui erani,<br />
tunc ostensor se quinio iurabal quod ipsum scriptum falsum non<br />
esset. De pre<strong>di</strong>is uero si orta erat contentio inter uos el foricos<br />
homines, inler uos non morabatur ulla pugna, nec probationem de<br />
ipsis recipiebatis. Femina longobarda uendebat el donabat res suas<br />
cui uolebat sine interrogatione parentum suorum el sine nolicia<br />
principis, et cui exinde tali modo carlulam emittebat, stabat secundum<br />
uestram consuetu<strong>di</strong>nem. Serui uel al<strong>di</strong>ones ecclesiarum el<br />
serui regis et comilis uendebanl el donabant res suas proprie-<br />
tarias et libellarias cui uolebant. et slabal eorum uen<strong>di</strong>lio el donatio<br />
iuxta uestram consuetu<strong>di</strong>nem. Massarii ueslri super ueslris rebus<br />
residentes non debenl dare aliquod foderellum nec albergariam.<br />
traendole dalla pergamena originale che si custo<strong>di</strong>sce negli Archivi Generali<br />
dei Regno in Torino ( Genova — Carte sparse), e <strong>di</strong>ede le varianti che si<br />
riscontrano fra questa e la copia che se ne ha nel mentovato L ib ro d e i G iu ri,<br />
unitamente al quale furono poi ristampate (V. Lib. J u r . voi. i. col. 2-4).<br />
Dopo del cav. Cibrario, le pubblicò l’ egregio avv. Canale nella sua elaborata<br />
m oria dei Genovesi (voi. n. pag. 378-382, e<strong>di</strong>z. prim a); e ad ognuno <strong>di</strong><br />
questi valorosi storiografi an<strong>di</strong>amo inoltre debitori <strong>di</strong> una traduzione delle<br />
Consuetu<strong>di</strong>ni medesime (V. Cibrario, Economia p o litica d e l m e<strong>di</strong>o evo, voi. i.<br />
pag. 104, e<strong>di</strong>z. 1842; Canaio, <strong>Storia</strong> citata, voi. i. pag. 55). Il lettore tro<br />
verà la lezione <strong>di</strong> questo Registro Arcivescovile presso che interamente con<br />
forme alla membrana originale.<br />
( 3 1 2 )<br />
(•’) Ul unquam tempore (Pergamena suddetta).<br />
(?) Quam u e slri p rio re s parentes in Ime cim iate habuerunt (L ib . J u r ).<br />
(I) Aliquod fode rum neque foderellum (L ib . Ju r.).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
1<br />
-<br />
( 313 )<br />
nec ullum daium. nec placiluin. nec ad marchiones. nec ad uice-<br />
comites. neque ad aliquem illorum missum. Habitantes infra ciui-<br />
tatem Janue qui de rebus ecclesiarum uel familia libellos aut<br />
carlulam habebant, el ipsas res tenebant, si pro graui necessitale<br />
omni anno pensionem dare non poleranl. usque ad. x. annos ca-<br />
lumpniam non habebant, si ad pre<strong>di</strong>clos decem annos lolam ipsam<br />
pensionem a<strong>di</strong>mplebanl. Quod si rectores ecclesiarum ipsam pensionem<br />
recipere nolebant, super aliare ipsius ecclesie ponebatur, el<br />
nullam calumpniam habebanl. Clericis uero qui de rebus ecclesiarum<br />
uel fam iliis cessionem habebant, iuxla ipsam cessionem libellum mil-<br />
Iebani, et pensionem scribebant, el slabanl iuxla ueslram consuetu<strong>di</strong>nem.<br />
Habitantes infra ciuilalem Janue placilum non custo<strong>di</strong>ebant,<br />
legem non faciebant nisi infra ciuilalem. Reclores sancii ambrosii<br />
mittebant libellos el firmabant, el slabanl iuxla uestram consuetu<strong>di</strong>nem.<br />
Aduenes liomines qui uobiscum morantur, si per gentem<br />
paganam oppressio erit, in qualicumque parte guar<strong>di</strong>ani feceritis,<br />
ipsi omni anno facere debent. De pre<strong>di</strong>is uero uel de aliis querimoniis<br />
lalis fuit consuetudo, ut ille qui inuestitus erat per triginta<br />
annos nullus episcopus neque archiepiscopus aut abbas, uel aduo-<br />
calores siue rectores ecclesiarum, aut comes, nullam probationem<br />
neque per pugnam exinde dabal. sed ille qui inuestitus eral quinto<br />
se iurabat quod res ipsas per triginta annos possessas haberet.<br />
Ban<strong>di</strong>tili uero non amplius quam quindecim <strong>di</strong>es missum eral<br />
quando marchiones placilum ad tenendum ueniebant. Omnes laici<br />
qui in persona clerici cessionem de rebus uel familiis ecclesiarum<br />
aquirebanl. nec ipse clericus neque episcopus eidem homini qui<br />
tali modo per cessiones res uel familias tenebant <strong>di</strong>ebus uile illius<br />
clerici firm iter tenebant iuxla uestram consuetu<strong>di</strong>nem. Homines uel<br />
femine ueslre ciuitalis qui dc rebus uel familiis ecclesie uel comitatus<br />
libellos habebant, aul de parentibus ei <strong>di</strong>missa erani, nullus<br />
ullum libellum super eum adquiral. Et qui tali modo adquisieril.<br />
alter nulloniodo stabilis erit. Et si contendo eis inde oria fuerit.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 514 )<br />
ille qui lenel se quinto iuret quod per. x. annos ille uel sui ria-<br />
lores per suum scriptum lenumml. Clerici qui de rebus uel familiis<br />
ecclesiarum cessionem habebant el iueslili erani nullus alius<br />
clericus adquirerel. quousque illi clerici uiuerenl. Omnes homines<br />
nosiri paslenalores uel heredes eorum qui super ueslras ros residere<br />
uolebanl. habebant polesialem residen<strong>di</strong> sine ullo seruilio publico.<br />
el slabal secundum ueslram consuelu<strong>di</strong>nem.<br />
Breue de consuetu<strong>di</strong>ne quam fecil domnus alberlus marchio fìlius<br />
opizonis itemque marehionis. el firmauil per sacramentum per Ires<br />
bonos homines quoru m nomina in primis oberlus fìlius quondam<br />
aslulfì. et Wilielmus de ualle que <strong>di</strong>cilur lebla. el ruslicus de auramala.<br />
suprascriplam consuelu<strong>di</strong>nem el preceplum de hominibus ciuitalis<br />
Janue quod ipse marchio firmiter obseruare debel. el carlulam<br />
promissionis debent facere pre<strong>di</strong>eli marchiones de consuetu<strong>di</strong>ne, el<br />
preceplum de hominibus ciuitalis Janue quod ipse marchio firmiler<br />
obseruare debet. el carlulam promissionis debenl facere pre<strong>di</strong>eli<br />
marchiones de consuetu<strong>di</strong>ne el preceplo Januensium qualiter iudex<br />
Januensium laudaueril.<br />
Anno dominice incarnacionis. Millesimo, quinquagesimo, vi. imperante<br />
donino henrico in ilalia anno. x. mensis ma<strong>di</strong>i. in<strong>di</strong>cione oclaua.<br />
LIBELLUS PRESBITERI. OBERTI DE NERONE. ET DE FRATRIBUS SUIS.<br />
DE LAMANIGRA. DE UIGINTI ET NOUEM ANNJS.<br />
C vm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie Sancii<br />
Syri ubi preesl domnus Syrus Januensis ecclesie arch iepiscopus.<br />
Vii nobis Presbitero oberlo. el bonosegnori de gazo germanis, el<br />
Mariino germano, ac Guilielmo filio quondam berar<strong>di</strong>. el bono ua-<br />
sallo filio quondam pelri. et Johanni filio quondam odonis noslrisque<br />
filiis, usque ad xxvim annos explelos. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis<br />
iubealis. Pelimus in dei nomine quamdam lerram iuris ecclesie<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5f5 )<br />
Sancii S yri que posila esl in plcbcgio dc aguxi. loco ubi <strong>di</strong>cilur<br />
lammannigra. Fines uero. de uno lalere per coslani de larnmanigra.<br />
et per costam de castagnola, el usque in calmum de carello, et per<br />
fadum frigidum aqua uersanle usque in coruariam. el inferius usque<br />
in fossalum de cauriasco. Infra istas coherenlias quiequid oblinemus<br />
pelimus In Inlegrum. quam spon<strong>di</strong>mus meliorare el colere, ita<br />
tamen ut inferamus uobis el successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum nomine pensionis denarios Januenses decem el octo, dati el<br />
consignali curie in fesliuilale beali iohannis euangelisle. Completi?<br />
pre<strong>di</strong>clis armis uiginlinouem liceal ecclesie prefatam lerram cui<br />
uolueril locare, uel in ueslro dompnieo relinere. Vnde si placet<br />
hanc noslram peticionem el hunc libellum scriptum el nobis contradere<br />
iubealis. el alium similem a nobis factum el leslibus roboratum<br />
pro munimine ecclesie Ira<strong>di</strong>mus conseruandum. Testes. Oglerius<br />
danesi us. Oberlus <strong>di</strong>aconus. Pelrus iudex. Lanfraneus de fìcarelo.<br />
Johannes blancus. Alexandro hyconomo presente. Aclum in camera<br />
Januensis Archiepiscopi feliciler.<br />
Millesimo c x l v . mense nouembris. in<strong>di</strong>cione vm.<br />
Ego Syrus Januensis archiepiscopus subscripsi.<br />
LIBELLUS UE HOMINIBUS DE MOLACIANA.<br />
DE M EDIETATE CASTANETI DE CASA NOUA. DE XX. NOUEM ANNIS.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie (u b i<br />
preesl dominus Syrus Januensis ecclesie) archiepiscopus. Vii nobis<br />
iohanni scolo, el faciolo nepoti meo filio quondam iohannis. Aiegre<br />
de po<strong>di</strong>o per marlinum missum eius. el Bonelrude el meralde<br />
sororibus per lanfrancum missum earum. el iohanni el adalasie.<br />
nec non Gisle filie bal<strong>di</strong> caulixelli per uirum eius fulconem missum<br />
eius. el Oberlo de ranedo. el nepotibus eius filiis quondam iohannis.<br />
el algude filie quondam marlini, el andree filio quodam dode prò<br />
se el sororibus suis. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis famulis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 51G )<br />
el fanaulabus ecclesie Sancii Syri noslrisque filiis el here<strong>di</strong>bus usque<br />
ad uiginli nouem annos explelos. Pelimus in dei nomine caslanelum<br />
unum iuris ecclesie Sancii Syri posilum in casa noua. qui <strong>di</strong>cilur<br />
cosla mala. Videlicet me<strong>di</strong>elalem huius caslaneli. excepla decima porcione<br />
huius caslaneli quam ecclesia in domnicum conserual. el excepla<br />
parle illa quam comperauil secans fenum ab oberlo primo.<br />
Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine hanc lerram meliorare et colere. Ila lamen<br />
ul inferamus uobis el successoribus ueslris in unoquoque anno prò<br />
pensione denarios vi. in fesliuilale sancii iohannis euangelisle dali el<br />
consigliali curie. Complelis ilaque xxviiii annis liceal uobis el ueslris<br />
successoribus prefalum caslanelum locare aul in dompnicum re-<br />
seruare. Tesles. Oberlus sulpharus. Arnulfus. Magisler slephanus. Anselmus<br />
cauponarius. Presbiler iordanis. Alexandro hyconorno presenle.<br />
Millesimo c x l v . mense nouembris. in<strong>di</strong>cione vm.<br />
L IB E L L IS BO.M U A SA LLI D E PR A TO E P IS C O P O .<br />
DE UIGINTI NOUEM ANNIS.<br />
f Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie<br />
Sancii Syri. Vbi preesl domnus Syrus Januensis ecclesie archiepiscopus.<br />
Vii mihi bono uasallo meisque fìliis et filiabus. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis usque ad xxviiii annos explelos. Pelimus<br />
in dei nomine lerram unam ecclesie Sancii Syri que posila esl in<br />
pulcifera loco ubi <strong>di</strong>cilur (pratum) episcopum cum domo. Quam<br />
spondeo meliorare el colere. Ila lamen ul inferamus uobis el successoribus<br />
ueslris per unumquemque annum in fesliuilale Sancii<br />
Johannis spallam unam. el me<strong>di</strong>elalem de uino et de caslaneis. el<br />
feno. Saluo bedo molen<strong>di</strong>ni, nisi necesse fueril curie. Tesles. Girardus<br />
de medolico. Allus gener eius. Olio murcius de medolico. Anselmus<br />
cauponarius. Oglerius danesius. Alexander ecclesie hyconomus. Millesimo<br />
c x l v . mense iulii. in<strong>di</strong>cione vii.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 317 )<br />
CARTULA HEIUTACIONIS PETRI DE SAPORITO<br />
DE TOTO HOC yuoi) HABEBAT IH UALLE CALDA ET IN FONTANA SACRATA.<br />
ET IN MONTALTO ET IN CAl'ANUZA.<br />
-J- E g o Petrus de saporito sponte offero cl refulo libi Alexandro<br />
Januensis ecclesie Sancii Syri hyconomo. prò domino Syro dei nutu<br />
Januensis ecclesie uenerabili Archiepiscopo. Quasdam terras quas<br />
iniusle oblinebam in sanclo cipriano. Que sic nominantur. Videlicel.<br />
Fons sacratus. Mons altus. Cauanuza. que omnia ecclesie prò te<br />
misso el hyconomo ecclesie offero, et si quid iuris in illas habebam<br />
sponte abrenuncio. Possessionem quoque si quam oblinebam libi<br />
trado. Tesles. Pelrus iudex. Oberlus merdempè. Oberlus sulpharus.<br />
Merlo lanzaguda. Bonus iohannes merdempè.<br />
Aetum in domo pelri. Millesimo c x l v i. mense Jenuarii. in<strong>di</strong>cione vm.<br />
$<br />
LIBELLUS AIDELE NEPTIS PETRI DE SAPORITO.<br />
ET I'ULCONIS OLTERII EIUS. TANTUM IN U1TA EORUJI.<br />
f Vobis Aidele nepti pelri de soporeto. et Fulconi naturali eius<br />
f<strong>di</strong>o. Ego Alexander ianuensis ecclesie Sancii Syri hyconomus. iussu<br />
et uoluntale domini Syri Januensis ecclesie archiepiscopi, loco quousque<br />
u ixerilis tantum, uno morienle porcio illius alteri deueniat.<br />
Videlicel. Fonlem sacraluin. Monlallum. Cauanuciam. et illud quod<br />
pelrus de saporito in planum de carusia prò sua porcione obtinuit.<br />
et sunt iu ris ecclesie Sancii Syri. quas aucloritale domini Syri<br />
uobis quousque uixerilis lanlum loco el libellario nomine oblinere<br />
concedo. Ita lamen ut infèralis curie nomine pensionis denarios<br />
qualuor ianuenses dalos el consignatos curie singulis annis. personis<br />
tanlum ueslris decedenlibus siue here<strong>di</strong>bus cxislenlibus siue<br />
non reuerlanlur ecclesie cuius est proprietas (sic), quas lerras pelrus<br />
de saporito ecclesie oblulit. el omni iure quod in eas habuerit abre-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 318 )<br />
nunciauit. Tesles. Pelrus iudex. Merlo lanzaguda. Oberlus merdempè.<br />
Bonus iohannes fraler eius. Oberlus sulpharus. Acluin in domo<br />
pelri. Millesimo c x lv i mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vini.<br />
DE LIBELLO PATRIS PRESBITERI BARTIIOLOMEI DE PLICANIO.<br />
DE MONTE OSCANIO USQUE AD UIGINTI NOUEM ANNIS.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie Sancti<br />
Syri. Vbi preesl donmus syrus dei nulu ianuensis ecclesie archiepiscopus.<br />
Alexandro hyconomo presente. Vii mihi pelro de sogia<br />
meisque fìliis per barlholomeum filium meum hunc libellum suscipientem.<br />
Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis usque ad xxviiii<br />
annos. Pelimus in dei nomine decimam iuris ecclesie ueslre Sancii<br />
Syri que sumitur de monte Vscano. Ila lamen ul inferamus uobis<br />
el successoribus ueslris per unumquemque annum per ficlum solidos<br />
denariorum ianuensium duos, dalos el consignatos kalen<strong>di</strong>s<br />
ienuarii. Completis alque annis uiginli nouem liceat uos el successores<br />
ucslros prefa tam decimam cui uoluerinl locare uel in dom-<br />
nicum relinere. Tesles. Oberlus sulpharus. Oglerius danesius. Pelrus<br />
iudex. Anselmus cauponarius. Magister stephanus. Actum in palacio<br />
Januensis archiepiscopi. Millesimo c xlvi mense ienuarii in<strong>di</strong>cione vim.<br />
LIBELLUS ALLONIS DE MEDOLICO CENER GIRARDI GASTALDI.<br />
DE MANSO DE PODIO.<br />
C vm Cum Pelo defensoribus sacro sancte Januensis ecclesie Sancii<br />
Syri. Vbi preest domnus Syrus ianuensis ecclesie archiepiscopus.<br />
Vii mihi alio el filiis meis masculinis lanium. Titulo con<strong>di</strong>cionis locar<br />
e nobis iubealis. Pelimus in dei nomine locum unum iuris ecclesie<br />
Sancii Syri positum in medolico qui uocalur Po<strong>di</strong>um, cum<br />
eius perlinenliis. quem spon<strong>di</strong>mus meliorare el colere, el de uinea<br />
aliisque arboribus super lerram competentibus pastinare. Ila lamen<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( ’ ol9 )<br />
ut inferamus uobis el successoribus ueslris me<strong>di</strong>elalem de uino et<br />
caslaneis. el quarlum de orlo, el per pensionem solidos tres denariorum<br />
Januensium et spallam unam in fesliuilale sancii iohannis.<br />
Quod si minime fecerimus de quo superius repromittimus liceat<br />
uos el successores uestros in pre<strong>di</strong>clo loco inlroire el cui uoluerilis<br />
locare. Posi obilum aulem meum el filiorum masculorum meorum<br />
in ius et dominium ecclesie ueslre reuerlatur cuius est proprietas.<br />
Aclum in palacio Januensis archiepiscopi. Millesimo, c x l v i.<br />
CARTULA DONATIONIS QUAM FECIT AMICUS GUELFUS ET UXOR EIUS<br />
DOMINO ARCHIEPISCOPO. DE LOCO IN ALBARIO.<br />
TAN TU M QUOD SIT UALENS M. SOLIDORUM.<br />
Cartula offersionis quam facimus nos amicus guelfus filius quondam<br />
.......... ('lacuna) et Anna iugales. Vobis domino syro Januensis<br />
ecclesie uenerabili archiepiscopo ac rectori <strong>di</strong>gnissimo. Nominaliue<br />
nostrarum rerum quas in albario habere uissi sumus, quod bene<br />
sit ualens librarum denariorum Januensium quinquaginta, et si in<br />
illis defuerit, in aliis complimenlum offerimus, el a<strong>di</strong>mpleri iubemus<br />
pro animarum nostrarum mercede. Quam enim offersionem nos qui<br />
supra iugales uobis ueslrisque successoribus defendere et auclorizare<br />
promittimus. Quod si non potuerimus aut per quod uis ingenium<br />
subtrahere quesierimus. tunc in duplum eamdem offersionem<br />
uobis ueslrisque successoribus restituemus, sicut pro tempore fuerit<br />
meliorata aut ualuerit sub eslimacione in consimili loco. Tesles. Oglerius<br />
de gqidone. Oberlus malus ocellus. Guilielmus eius filius. Oglerius<br />
danesius. et Alexander Januensis ecclesie hyconomus. Aclum in<br />
camera palacii Januensis archiepiscopi feliciter. Millesimo c xlvi mense<br />
aprilis in<strong>di</strong>cione vm.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 520 )<br />
LIBELLUS AMICI GUELFI DE PRED1CTA TERRA.<br />
C vm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie Sancii<br />
Syri. Vbi preest domnus Syrus Januensis archiepiscopus. Vii nobis<br />
amico Guelfo et anne iugalibus nostrisque here<strong>di</strong>bus. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis. Pelimus in dei nomine quamdam lerram<br />
iuris ecclesie Sancii Syri posilam in albario et in aliis rebus<br />
sicul uobis pro animarum nostrarum redemplione obtulimus. Quam<br />
spon<strong>di</strong>mus meliorare et colere, et denarium unum Januensem nomine<br />
pensionis singulis annis inferre. Quod si minime fecerimus in<br />
ius et dominium sancle ecclesie ueslre reuerlatur cuius est pro-<br />
prielas. Post obilum noslrum cl heredum noslrorum reddeat pre<strong>di</strong>cla<br />
lerra ecclesie. Vnde sic placet hec pelitio nosira el hunc libellum<br />
scriptum nobis conlradere iubealis. el alium similem a nobis faclum<br />
el teslibus roboralum pro munimine ecclesie ueslre Ira<strong>di</strong>mus conseruandum.<br />
Tesles. Oberlus malus ocellus. Wilielmus eius filius.<br />
Oglerius de guidone. Oglerius danesius. Alexander hyconomus.<br />
Millesimo c x l v i. mense aprilis in<strong>di</strong>cione vm.<br />
LIBELLUS ANSALDI DE LEUI DE CACISCENASCO. ET ANSELMI DE COLLA.<br />
f Pelo defensionem in dei nomine. Ego ansaldus de cacische-<br />
nascu. per me el per anselmum de colla cognalo meo. quarla parle<br />
decime capelle ramagii alque bembegii. Vobis domino Syro ianuensis<br />
archiepiscopo lilulo locacionis In Inlegrum locare iubealis pre<strong>di</strong>clam<br />
parlem decime siculi uobis perlinere uidelur. Ila (amen ut inferamus<br />
uobis ue! successoribus ueslris usque ad annos quindecim<br />
ad oclauam naliuilalis domini singulis annis pro ficlo solidos duos.<br />
Quod si minime fecerimus, tunc uobis componere promillimus penam<br />
solidorum quadraginla el decimam <strong>di</strong>millere. Ego enim pre-<br />
falus archiepiscopus spondeo alque promillo uobis quibus supra<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 321 )<br />
ansaldo et anseimo ueslrisque here<strong>di</strong>bus pre<strong>di</strong>clam decimam usque<br />
ad conslilulum lerminum defendere alque <strong>di</strong>millere. Quod si non<br />
fecero aut sublrahere quesiero. lune penam solidorum quadraginla<br />
sub slipulacione uobis promillo. Aclum in camera curie noui pa-<br />
lacii prefali archiepiscopi. Millesimo c x l v i. mense aprilis. in<strong>di</strong>cione:<br />
vm. Tesles. Ansaldus centragli. Bonus iohannes fraler eius. Selue-<br />
radus Guigenzonus desteladu. Alberlus de uia riuaiorolii (’).<br />
LIBELLUS BBANCI CURTI DE AUGUXI.<br />
-J- Anno ab incarnacione domini nostri ihesu chrisli. Millesimo<br />
c x l v i mense nouembris in<strong>di</strong>cione vini. Dompnus Syrus ianuensis<br />
archiepiscopus per Ribaldum el gislam filiam quondam rustici el<br />
iohannem filium quondam iohannis missos heredum Rainal<strong>di</strong> el<br />
Racii locauit tolas res Sancii Syri quas ipsi lenuerunt in uilla qui<br />
appellatur a lamanigra el Vrri. ab cosla rouerosa usque ad ecclesiam<br />
sloblelle. de super per montem de copallo et carello usque<br />
in aquam. et ab ponte cauriasco superius. Quiequid infra islas coherenlias<br />
tenuerunl Rainaldus et Racius here<strong>di</strong>bus eorum locaulo In<br />
Inlegrum. usque ad annos x x v i i i i. quod usque ad hoc lerminum<br />
defendere per me meosque successores et auclorizare spondeo. Ila<br />
lamen ut inferant singulis annis nomine pensionis curie Archiepiscopi<br />
denarios un. Completis x x v ii ii annis pre<strong>di</strong>cla lerra ecclesie reuerlatur.<br />
et liceat archiepiscopo uel eius successoribus cui uoluerinl<br />
locare uel in dompnicum reseruare. Aclum in palacio Januensis<br />
archiepiscopi feliciter. Tesles alberlus bonicus. Johannes de insula<br />
de sauri. Presbiler Rainerius. Presbiler teucius de lauania. Alexandro<br />
hyconomo presente.<br />
(*) Nel m argine della pergamena <strong>di</strong> fronte al principio <strong>di</strong> questo libello,si<br />
legge <strong>di</strong> mano antica la seguente postilla: Libellum istud, cum alio libello<br />
ip s iu s a n s a ld i m u ta tu r in solidos, vn. p e r annos v.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5 2 2 )<br />
LIBELLUS NEPOTUM SUPRADICTl ANSALDI DE LEUI.<br />
Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie Sancti Syri. Vbi<br />
preesl domnus Syrus dei nutu ianuensis archiepiscopus. hyconomo<br />
presente. Vii mihi dodoni meisque fratribus filii quondam merloni<br />
de leui. per ansaldum de leui tutorem nostrum hunc libellum suscipientem.<br />
Titillò con<strong>di</strong>tionis locare nobis iubealis usque ad annos.<br />
xv. Petimus in dei nomine oclauam parlem de decima de<br />
bembegia iuris ecclesie ueslre Sancti Syri. Ita tamen ut inferamus<br />
uobis el successoribus ueslris per unumquemque annum per fictum<br />
denarios sex ianuensium. Completis itaque annis, xv. liceat uos cl<br />
successores ueslros prefalam decimani cui uoluerinl locare uel in<br />
domnicum relinere. Tesles. Selueralus da leui. Bonus iohannes frater<br />
cinlragi. Anselmus clericus. Isembardus. Berlhololus. Aclum in palacio<br />
ianuensis Archiepiscopi. Anno ab incarnatone Millesimo, centesimo<br />
XLVii. mense Januarii, in<strong>di</strong>cione nona.<br />
DE PLEBEIO PLICAN1E. LIBELLUS BERENGARII COMITIS LAUANIE.<br />
Placuil Domino Syro Januensi Archiepiscopo. Quod de<strong>di</strong>l ficto<br />
reddendo ad Berengarium de lurrem (sic) lolam ipsam decimam quam<br />
ipse berengarius tenebat in plebe plicanie. uidelicet de ecclesiis que<br />
sunt in uillas que uocanlur coreliam el canaualem. ul habeat eam<br />
et, gaudeat usque dum compleantur annos uiginli. explelis uero<br />
annis uiginli reuerlatur pre<strong>di</strong>cla decima ad curiam domni Archiepiscopi.<br />
Tali pacto de<strong>di</strong>l eam sibi ul reddat berengarius qui supra ad<br />
curiam in unumquemque annum ad pentecosten denarios ianuenses<br />
duodecim. Quod si superius legilur berengarius qui supra non a<strong>di</strong>m-<br />
pleuerit amillel pre<strong>di</strong>ctam decimam, el si domnus archiepiscopus<br />
eam ab eo sublraxerit anle constitutum terminum penam promillit<br />
berengario solidos denariorum Janue quadraginla. Aclum in palacio<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 323 )<br />
nono Januensis Archiepiscopi in Janua. Millesimo, c x l v ii. Ad <strong>di</strong>es<br />
ma<strong>di</strong>i. xxu. feria, v. In<strong>di</strong>cione vim. Testes. Alexander yconomus.<br />
Anselmus canauarius archiepiscopi. Plumacius. Bernardus de tur-<br />
rem (sic). Otto de caneza. Arnaldus fraler eius.<br />
LIBELLUS DE RUMALIO ET DE UICNALt.<br />
C v m Pelo a defensione sacro sancle Januensis ecclesie beali Syri.<br />
Vbi preest dominus Syrus Januensis archiepiscopus. Vii nobis ho*<br />
modeo et bono iohannis filii quondam Guidonis. qui professi sumus<br />
ex nacione mea lege uiuere romana. Dominus Syrus archiepiscopus<br />
de<strong>di</strong>t suprascriplis germanis el eos inuesliuil ad lenendum in uila<br />
illorum et usufrucluandum lolam porcionem eorum decime quam<br />
ipsi quondam (enebanl in uilla que nominalur rumagli el uignali.<br />
el perlinenliis eorum. sicut ipsi parlem eorum islius decime tene-<br />
bant el .accipiebant, omnes isli fralres in uila illorum habeant el<br />
non ad alias Iransgre<strong>di</strong>enles personas In Integrum. Ad ficlum per<br />
omnem annum dandum in naliuilale domini nostri denarios sex<br />
denariorum ianuensium. dali el consignali isli denarii sex domino<br />
archiepiscopo et suis successoribus el eorum missis per islos fralres<br />
uel per illorum missum, et exinde isli fralres decimam islam uide-<br />
licet eorum porcionem quam quondam lenebanl debenl delinere et<br />
de usufruclu el red<strong>di</strong>lu et inlroilu islius decime quiequid uoluerinl<br />
facere, sine conlra<strong>di</strong>cione archiepiscopi suorumque successorum, alia<br />
eis iniuria uel super imposilio non fiat. Siquidem homodeus el fraler<br />
ul supra legilur non a<strong>di</strong>mpleuerinl et ficlum non soluerint infra<br />
duos annos si eum tenuissent quod liceat archiepiscopo el successoribus<br />
suis in decimam el red<strong>di</strong>lum eius inlroire el eam accipere,<br />
el cui uoluerinl dare, el hoc inler eos. Aclum est in palacio. Millesimo<br />
centesimo quadragesimo oclauo. intranle mense ma<strong>di</strong>i. in<strong>di</strong>-<br />
cione. x. Tesles. Pelrus iudex. Ansaldus de bianco el Fabianus fraler<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
21
( 524 )<br />
eius. Bonus iohannes cinlragus. Bonus uicinus de bargagii. Wiliel-<br />
mus barilarius. Wilielmus malcaualca. Enricus alamannus.<br />
Et homodeus per se el fratrem eius hanc cari uiam suscepit.<br />
I n camera domini Syri Januensis archiepiscopi, in presenlia honorum<br />
hominum fuil iohannes de axeredo cum lilio suo berardo.<br />
el fecerunl fidelilalem domino Syro archiepiscopo cl iurauerunl sibi.<br />
laciis sacrosanctis euangeliis, quod exinde ci suisque catholicis successoribus<br />
erunt fideles bona fide, el promiserunt se operaturos<br />
bona fide sine fraude seruare et amplificare omnes con<strong>di</strong>tiones cl<br />
pensiones locius terre beneslasii ad illorum posse, et non minorare<br />
eas aliquo modo, ad proficuum el ulililalem archiepiscopalus. el si<br />
scierinl uel au<strong>di</strong>erint nliquo modo de dampno aut de minoratione<br />
archiepiscopi suorumque successorum uel sue curie aul de lerris<br />
beneslasii uel de con<strong>di</strong>lionibus siue dc pensionibus, ut cicius poterunt<br />
denunciabunl archiepiscopo el successoribus suis per se aul<br />
per eorum nuntios. Hec omnia obseruabunl bona fide sine fraude<br />
nisi quanlum iuslo dei impe<strong>di</strong>mento remanseril. salua fidelilale quam<br />
ipsi promiserunt fìliis opizonis et sibilie.<br />
Ibidem dominus Syrus ianuensis archiepiscopus inuesliuil iohan-<br />
nem de axeredo et filium eius berardum de duabus parlibus mansi<br />
beneslasii. super quem locum ipsi habitant, ad tenendum exinde<br />
islas uidelicel duas porciones islius mansi beneslasii archiepiscopalus.<br />
el persoluere exinde debent singulis annis (a d ) naliuilatem<br />
solidos octo denariorum ianuensium domino Syro archiepiscopo el<br />
successoribus suis. Eo quidem tenore, si iohannes uel fìlius eius<br />
berardus islam pensionem solidorum cdo per omnem annum in<br />
naliuilale domini ul supra legilur absoluerinl. siue in isla fidelilale<br />
malignali fuerinl. quod dominus Syrus archiepiscopus et successores<br />
sili el eorum missi per eos sua audoritate inirent in rnansum islum<br />
et in melioracione illa quam ipsi facla habuissenl super illam lerram.<br />
el eos de manso islo deicere possint sua auclorilale. Si uero omnia<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 325 )<br />
ut supra legilur a<strong>di</strong>mpleuerinl sicul iurauerunt el promiserunt, dominus<br />
Syrus hanc inuestiluram ratam et firmam tenere perpetuo<br />
promisil eis. per se et per suos successores. Millesimo centesimo<br />
quinquagesimo lercio, me<strong>di</strong>o mense ienuarii. in<strong>di</strong>cione xv. Tesles.<br />
Presbiler iohannes sallerane. Philippus culdeprando. Oberlus sulfarus.<br />
Michaelis <strong>di</strong>aconus archiepiscopi. Inp camera archiepiscopi feliciter.<br />
CARTA REFUTATIONIS DE MORELLA. *<br />
Cartula uen<strong>di</strong>cionis sub dupla defensione alque refutacionis quam<br />
facio ego fulco de masare fìlius quondam iohannis blanci de morella.<br />
Vobis domino Syro Januensis (sic) archiepiscopo ueslrisque<br />
successoribus. Nominaliue de loco uno cum uinea cl ficis aliisque<br />
arboribus super habenle qui esl positus in uilla medolici ubi <strong>di</strong>cilur<br />
morella. Cui coherel ab una parle terra curie ueslre quam baldus<br />
lenel. Ab alia lerra filiorum girar<strong>di</strong>. el de supra lerra simililer<br />
ueslre curie, de sublus uia. Infra islas coherenlias una cum suis<br />
exilibus el perlinenliis islum rnansum de morella. Insimul cum aliis<br />
omnibus lerris quas ego fulco habeo et delineo el possideo, cl per<br />
me inuenire poluerilis in uilla medolici. el in morella, el in illorum<br />
exitibus el perlinenliis. que mihi fulconi obuenerunl per palrem<br />
meum aul per ueslram curiam ipsius archiepiscopalus aul alio modo,<br />
omnia plenum et uacuum ego qui supra fulco uobis Syro archiepiscopo<br />
ueslrisque successoribus uendo. et possessionem cum dominio<br />
uobis trado. alque refulacionem iacio. et dono In Inlegrum.<br />
Et faciatis exinde a presenti <strong>di</strong>e uos et successores ueslri qui supra<br />
archiepiscopus dominus Syrus quiequid uoluerilis uos. sine omni mea<br />
contra<strong>di</strong>cione qui supra fulconis el meorum heredum omniumque<br />
personarum per me. Per precium solidorum quinquaginta denariorum<br />
ianuensium quod mihi soluistis, et si plus ualet uobis dono<br />
•<br />
alque concedo, el ius meum omnc et accionem uobis concedo ct<br />
transfero el mando, el ueslre curie a qua accepi ab omni homine<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 526 )<br />
defendere ego fulco una cum meis here<strong>di</strong>bus promillo uobis Syro<br />
archiepiscopo ueslrisque successoribus ol cui dederilis ad ulililalem<br />
ueslre curie promillo. Quod si defendere non poluero. aul si subii<br />
alieie quesiero in duplum islius uen<strong>di</strong>cionis penam componere<br />
promillo sicut erit meliorata in consimili loco, et pro isla pena<br />
dupli obligo uobis omnia mea bona pignori que habeo et habebo.<br />
In caslro ciuiialis Janue in palacio feliciter. Millesimo centesimo,<br />
quinquagesimo seplimo. exeunle mense iulii. in<strong>di</strong>cione mi.<br />
Signum manus fulconis hanc carlulam uen<strong>di</strong>cionis el refutacionis<br />
et donacionis fieri rogami, et de soli<strong>di</strong>s quinquaginta quietum se<br />
uocauil. Tesles. presbiler iohannes sallerane. et presbiler rainaldus<br />
sancii silueslri. et presbiler gigorius archiepiscopi, el presbiler iaco-<br />
bus. et michaelis <strong>di</strong>aconus archiepiscopi. Marchio iudex. Oglerius<br />
danese, marinus archiepiscopi.<br />
RENOUATUM EST ET ALIBI SCRIPTUM.<br />
Placuit alque conuenit inler dominum Syrum Januensem Archiepiscopum.<br />
el Anselmum calderarium filium quondam Guidonis de<br />
moria. Idem dominus Syrus Archiepiscopus de<strong>di</strong>l me<strong>di</strong>elalem unius<br />
labule lerre domnicale eiusdem archiepiscopi el sancti Syri. Prefalo<br />
anselmo calderario el suis here<strong>di</strong>bus ad tenendum el mansionem<br />
super ipsam lerram faciendum usque ad uiginli nouem annos expletos.<br />
el in ea habitandum, et quiequid fuerit ei necesse faciendum.<br />
et esl isla me<strong>di</strong>elas labule islius terre ipsius archiepiscopalus<br />
prope ecclesiam sancii laurenlii. Cui coherel. ab una parle de anlea<br />
uia. de relro domus uasalli gambalixe que esl supra terra domnicala<br />
archiepiscopalus. a lercia parle Irexenda. a quarla parte uero<br />
e<strong>di</strong>filium guigle picene quod esl simililer supra lerram curie archiepiscopi.<br />
Infra islas coherenlias una curn accessionibus suis cl in-<br />
gi essibus islam terram de<strong>di</strong>t dominus Syrus archiepiscopus ut<br />
supra legilur eidem anseimo calderario In Integrum. Ea racione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 527 )<br />
quod idem anselmus el suus heres debet habere el delinere, el<br />
super ipsam tèrram mansionem conslruere. el inhabitare, el quic-<br />
quid fueril ei oporlunurn facere usque ad annos uiginli nouem<br />
completos, el persoluere exinde debel singulis annis per omnem<br />
natiuilalem domini denarios sex denariorum ianuensium eidem<br />
archiepiscopo el suis successoribus, sine omni conlra<strong>di</strong>cione eiusdem<br />
archiepiscopi suorumque successorum. Et dominus archiepiscopus<br />
el sui successores suprascriplo Anseimo et suis here<strong>di</strong>bus<br />
quiete sibi delinere islam lerram promittere debenl. Alia super imposila<br />
eis non fìat. Penam uero inler se posuerunl. ul si arcliie-<br />
piscopus uel successores sui islam lerram anseimo uel suo here<strong>di</strong><br />
usque ad complelos uiginli nouem annos islam lerram sibi abslu-<br />
lerinl. aul supra<strong>di</strong>clus anselmus uel suus heres islam lerram infra<br />
islum lerminum <strong>di</strong>miserit, et denarios, vi. nomine pensionis exinde<br />
per omnem annum in naliuilale domini archiepiscopo el suis successoribus<br />
non soluerit., el completis islis uiginli nouem annis si dc<br />
tenenda isla lerra non se conuenerinl. et idem anselmus si uendere<br />
uolueril e<strong>di</strong>ficium. el per tale precium quale de alio homine habere<br />
poleril archiepiscopo et suis successoribus non uen<strong>di</strong>deril el Ira<strong>di</strong>-<br />
derit. tunc componat pars parli ille que ul supra <strong>di</strong>cium esl non<br />
obseruaueril. penam solidorum quadraginla. el si per anselmum<br />
slelerit quod ila non a<strong>di</strong>mpleat, quod lerram amillal. Si uero dominus<br />
Syrus uel successores sui noluerint e<strong>di</strong>ficium ernerc ul <strong>di</strong>cium<br />
esl. quod Anselmus el suus heres possil transferre e<strong>di</strong>filium libi<br />
uolueril. el ita inter se conuenerunt. In camera archiepiscopi feliciter.<br />
Millesimo centesimo, quinquagesimo oclauo. inlranle mense<br />
iunii. in<strong>di</strong>cione vi.<br />
Signum manus archiepiscopi Syri. hanc carlulam conuenienlie fieri<br />
logauil.<br />
Tesles. Enricus iudex. Oglerius danese. Ansaldus de solfalo. Ferrarius<br />
de medolico. Ansaldus de carma<strong>di</strong>no. Albericus de archiepiscopo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 528 )<br />
DE REKUTACIONE TERRE SANCII OLAXI.<br />
Cariala finis cl refutacionis nec non donacionis quam facimus<br />
nos Orcoila filia quondam oberli falle monache, el Opizo alque<br />
Wilielmus filii eius. cl filii quondam Ansal<strong>di</strong> sardene. quod professi<br />
sumus nos maler el filii ex nacione nosira lege uiuere romana.<br />
\obis domino Vgoni Januensi archiepiscopo el ueslris successoribus.<br />
Nominaliue de omni iure el racione quod nobis mairi el fìliis obuenil<br />
aul perlinere nobis polesl per successionem aul obligalionem.<br />
aul mihi orcoilo perlinel uel obuenil aul obuenire polesl per dolem<br />
uel anlifaclum siue lerciam. aul quolibel alio modo nobis mairi el<br />
filiis conligii aul obiunil uel nobis polesl contingere in lerra sancii<br />
olaxi el in omnibus (sic) el exilibus suis el perlinenciis. simililer el<br />
in molen<strong>di</strong>no nouo suprano de muroallo. omnia que nobis Orcoilo<br />
el fìliis suis Opizoni el Wilielmo sardene aliquo modo perlinel uel<br />
perlinere polesl in isla lerra sancii olaxi el in molen<strong>di</strong>no nouo de<br />
muroallo suprano el perlinenliis islius lerre. Nos maler el fìlii uobis<br />
domino Vgoni Archiepiscopo refutamus, el fìnem el donacionem prò<br />
archiepiscopalui ueslro per omnia facimus alque conce<strong>di</strong>mus. Quod<br />
amodo nos maler et fìlii. Orcola el Opizo atque fraler eius Wilielmus<br />
sardena. nel nostri heredes, aul aliqua persona per nos aduersus<br />
uos quem supra dominum Vgonem archiepiscopum uel aduersus<br />
successores ueslros aul conlra aliquam personam pro archiepiscopalu<br />
ianue aul cui dederilis prò ulililale archiepiscopalus cl suprascripla<br />
lerra sancii olaxi el perlinenciis. aul ex islo molen<strong>di</strong>no nouo<br />
de muroallo suprano aliquo modo inferre molestiam uel requisitionem<br />
inde facere non ualeamus. set exinde laciti ni contenti permaneamus.<br />
Insuper si quid iuris uel racionis in molen<strong>di</strong>no isto nouo<br />
de muroallo suprano uel in lerra sancii olaxi et perlinenciis habemus<br />
quolibel modo uobis domino archiepiscopo Vgoni nomine<br />
Archiepiscopalus ianue donamus alque conce<strong>di</strong>inns. el accionem inde<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 529 )<br />
uobis mundamus ad intendendum pro archiepiscopalu ianue ueslro<br />
conlra omnes personas in defensione ueslra habendum. Si uero hoc<br />
facere presumpserimus uel molesliam aul requisitionem aliquo *nodo<br />
ex molen<strong>di</strong>no islo siue de lerra sancii olaxi aut ex eorum perlinenliis<br />
nos uel nostri heredes aut aliquis per nos uobis aul ueslris<br />
successoribus aul alicui pro archiepiscopalu fecerimus, cl deinde<br />
taciti inde non permanserimus, tunc promillimus nos maler cl filii<br />
Orcoila el W ilielm us et Opizo Sardena uobis domino Archiepiscopo<br />
et maistro anseimo stipulanti pro archiepiscopalu penam dupli re-<br />
quisicionis inde facte, et insuper lis inde facla non ualeal. In domo<br />
sardene feliciter. Millesimo, centesimo, sexagesimo vi. inlranlc mense<br />
marcio <strong>di</strong>c vnu. In<strong>di</strong>cione xm.<br />
Signa manuum Orcoile sardene et filiorum Opizonis el Wilielmi<br />
carlulam finis et refutacionis el donacionis fieri rogaucrunl. Tesles.<br />
Filippus lamberli. Vnricus (sic) iudex. Oglerius el ansaldus fralres<br />
nepoles opizonis sardene. Maisler Anselmus. Oglerius danese.<br />
LIBELLUS DE LEUAGI.<br />
-J* C v m Cum Pelo defensores sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl domnus Oberlus episcopus. Vii nobis dodus el Gisulfus germanis<br />
filiis Anseimi una cum uxores cl filiis el here<strong>di</strong>bus eorum<br />
masculinis, el si unus ex nobis sine herede morluus fueril. unus<br />
allerius succedat. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. Pelimus<br />
islis germanis mansum unum cum casa et omnibus ad eum pertinentibus<br />
iuris ecclesie ueslre Sancti Syri, qui posilus est in loco<br />
ct fundo ubi <strong>di</strong>citur erosa. Islo manso cum omnia que a se perlinere<br />
uidelur. plenum el uacuum. una cum exilu suo In Inlegrum.<br />
Nec non eliam pelimus istorum dodorum (sic) cl Gisulfi germanis.<br />
Id est me<strong>di</strong>elale de capella una que esl conslilula in islo loco leualli.<br />
et est e<strong>di</strong>ficala in honore sancti laurenlii cum me<strong>di</strong>elas de omnia<br />
res que pre<strong>di</strong>cla me<strong>di</strong>elas dc iam <strong>di</strong>cla ecclesia perlinere uidetur<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 550 )<br />
In Inlegrum. Ilem pelimus islis germanis seruis ct aneillis iuris ecclesie<br />
ueslre. nomine eorum Guinezo cum liliis cl filiabus suis, el<br />
Jouenale cum suis liliis el filie et filiarda cum sue filie el filiis, el<br />
Pipinus filius quondam Berlani ct cum aliis filiabus qui de hinc in<br />
anlea nascuntur, seu cum omne conquesta eorum. El habeatis (sic)<br />
potestatem ipsis seruis cl ancillis in seruilio millere ubicumque<br />
uoluerimus. Ila lamen ut inferamus uobis uel successoribus ueslris<br />
per unumquemque annum pensionem denarios qualuor. Spon<strong>di</strong>nms<br />
in dei nomine alque promillimus islis rebus meliorare, et islis seruis<br />
el ancillis gubernare, el pensionem ecclesie ueslre uobis uel successores<br />
ueslros per unumquemque anno inferre. Quod si minime<br />
fecerimus de quod superius promittimus, lune liceat uos islis rebus<br />
inlroire. et islis seruis el ancillis apprehendere, et cui uoluerilis<br />
dare in ueslra. sil poleslale. Vnde sic placel hec pelicio nostra manibus<br />
noslris tradere iubealis. el a testibus roboralum. Facio peli-<br />
lorio mense iunio. In<strong>di</strong>cionis quinledecime. Millesimo. Sexagesimo.<br />
Oclauo O. In<strong>di</strong>cione isla feliciter.<br />
Ego Oberlus episcopus in hunc libellum subscripsit (sic).<br />
7 In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules. Wilielmus cri-<br />
spinus. Fredenzonus gonlardus. Philippus Bonefacii. Rogerius iusle.<br />
laudauerunl quod suprascriplus libellus eam uim el auctorilalem<br />
leneat quam uelus ad cuius hunc transcribere fecerunl ex suo officio.<br />
admissa poslulacione rationabili domni Hugonis Archiepiscopi,<br />
quapropter nimiam ueluslatem et anlquilalem deperire poterat an*<br />
liquus. el sic ecclesia iure suo carere, quia igilur talibus suam au-<br />
clorilalem speciali interponere iuramento tenebantur, ipsum libellum<br />
hic transcribi iusserunl secundum tenorem uetuslioris. nihil ad<strong>di</strong>to uel<br />
depromplo. laudantes ueluli prelegilur. Millesimo, centesimo. Septuagesimo<br />
secundo, decima <strong>di</strong>e exeuntis nouembris. In<strong>di</strong>cionis quinte.<br />
(’ ) L’ in<strong>di</strong>zione lo.» (genovese) non correva già nel f068 , ma nel 1078.<br />
Leggasi pertanto: M illesim o scpluuriesimo oclauo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 551 )<br />
„ DE ECCLESIA SANCII MICHAELIS.<br />
Ecclesie arehangeli michaelis qitam uenerabili canonice Sancii Rufi<br />
nupcr eommisimus conseruandam. Nos Syrus Januensis ecclesie<br />
archiepiscopus cenlum labulas lerre de pre<strong>di</strong>o ecclesie Sancii Syri<br />
in uilla sancii pelri de arena tradendo oblulimus. el ad ciusdem<br />
ecclesie ulililalem illas quousque in prefalam ecclesiam canonice el<br />
regulariter degerint sine alia con<strong>di</strong>cione decernimus oblinendas, nos<br />
quoque noslrosque successorea perhenniler auclorizanles. Quod si<br />
canonice el regulariter in pre<strong>di</strong>clam ecclesiam stare neglexerint,<br />
ecclesie nostre Sancii Syri illas reuerli iubemus. Millesimo c x l v.<br />
niense iulii. in<strong>di</strong>cione vn.<br />
Data in capella Sancti Gregorii. Gyrardo ciusdem ecclesie preposilo<br />
pro ecclesia exislenle.<br />
LIBELLUS BEUTE UXORIS FABIANI DE IONTANEGLI.<br />
TANTUM IN UlTA EIUS.<br />
C v m Cum Peto defensoribus saTjro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus Syrus ianuensis ecclesie Archiepiscopus. Vii mihi<br />
berle quondam fabiani uxori dum uixero. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locaro<br />
mihi iubealis. Pelimus in dei nomine locum unum qui fuil fabiani<br />
uiri mei posilum in fonlanegi el uocalur Paslenus. cum caslanelo<br />
iusla illum posito, quod profileo fuisse comperalum a famulis ueslris<br />
Sancti Syri, el cum aliis rebus quas in eadem uilla ab famulis<br />
comparami. Spondeo in dei nomine illam lerram meliorare el colere,<br />
el per unumquemque annum denarium unum Januensem inferre<br />
ecclesie ueslre. Posi obitum meum reuerlalur ecclesie ueslre cuius<br />
esl proprietas. Tesles. Raimundus crispinus. Jonalhas ■ fraler eius.<br />
Ansaldus de marcinone nigronis. Alberlus fraler cius. Alexander<br />
hyconomus.<br />
Millesimo c x l v mense augusti in<strong>di</strong>cione vn.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3 5 2 )<br />
LIBELLUS DK MOLENDINO NOUO DE MEDOLICO.<br />
Cvm Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie Sancii<br />
S jii. \ li nobis Oberlo rufo el f<strong>di</strong>is meis. Oloni bono. Bono iohanni.<br />
Emico, nostrisque here<strong>di</strong>bus. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis.<br />
Pelimus lerciam porcionem molen<strong>di</strong>ni noui de cantone iuris ecclesie<br />
Sancii Syri qui posilus est in medolico. quam debemus noslro pro-<br />
piio <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>o facere. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine in molen<strong>di</strong>num<br />
inhoire. cl pensionem capunorum duorum el quarlum toeius in-<br />
lioilus huius lercio porcionis curie singulis annis inferre. Completis<br />
igitui xxviii annis. liceal curie molen<strong>di</strong>num cui uolueril locare. Aclum<br />
ni palacio ianuensis archiepiscopi in caslro. Alexandro hyconomo au-<br />
oloiizanle. Tesles. Boiamonte de odone. Philippus de lamberlo. Oberlus<br />
sulpharus. Oglerius danesius. Ribaldus scriba. Anselmus cauponn-<br />
■ ius. Arnulfus. et reliqui plurcs.<br />
Millesimo c x l v . mense augusti in<strong>di</strong>cione vii.<br />
LIBELLUS DE MEDOLICO DE DONNULA.<br />
Cvm Cum Peto a defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus Syrus ianuensis archiepiscopus. Vii mihi donole uxori<br />
quondam pagani el filio meo iohanni <strong>di</strong>ebus uite nostre. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
dominus Syrus archiepiscopus cidem donole cl eius filio<br />
iohanni in uila eorùm. et non ad alias transgre<strong>di</strong>enles personas, de<strong>di</strong>l<br />
terram archiepiscopalus lina cum molen<strong>di</strong>no, el cum domo, el uinea.<br />
et ficis. et caslanelis. aliisque arboribus super habenlem. que esl posila<br />
in uilla medolici. el locus' iste habel coherenlias. a tribus partibus<br />
uia. a quarla uero parle lerra filii crespi. Infra islas coherenlias<br />
islum mansum el molen<strong>di</strong>num cum suis accessionibus el exilibus<br />
islius loci» et caslanelis. sicul quondam ipsa donola cl maritus eius<br />
lenebal. dominus Syrus archiepiscopus eidem donole el filio eius<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
in uila illorum ad tenendum de<strong>di</strong>l. ct usufrucluandum omnia plenum<br />
el uacuum. el non ad alias iransgre<strong>di</strong>enles personas In Integrum.<br />
Ea ralione. ut amodo donola el iohannes fìlius eius. tantum<br />
<strong>di</strong>ebus uile illorum , hanc lerram cl molen<strong>di</strong>num debenl habere el<br />
delinere ct de fruclibus ipsius lerre quiequid uoluerinl facere sine<br />
omni conlra<strong>di</strong>cione ipsius archiepiscopi suorumque successorum, ila<br />
ut per eos melioretur et non pciorelur. et persoluere exinde debenl<br />
de lerra et molen<strong>di</strong>no dc cerro prenominato de porcione Archiepiscopi.<br />
que esl sexladecima pars super lolum. singulis annis per omnem<br />
naliuilalem domini pensionem denarium unum ianuensium<br />
denariorum, dato el consignato archiepiscopo ct suis successoribus<br />
alque illorum m issis per eos. Et quia conlentio crai de suprascripla<br />
terra et molen<strong>di</strong>no inler archiepiscopum ct donolam. quam Archiepiscopus<br />
ab ca c l a filio pro libellaria exigebat, unde tandem per<br />
Iransaccionem finierunt, ila quod donola cum filio prò archiepiscopo<br />
lerram islam ad usus frucluandum cum molen<strong>di</strong>no <strong>di</strong>ebus uile ilio-<br />
rum delinerel. ad ficlum u n i u s denarii per annum. cl archiepiscopo<br />
prò hac conueniencia cl fine solidos triginta dederunt. Archiepiscopus<br />
uero donolam per se ct per filium dc supra<strong>di</strong>clis rebus ut<br />
supra decernitur ad lenendum inuesliuil. Aliam super impositam<br />
uel iniuriam el lerram tollero, solula lamen pensione, eis facere Archiepiscopus<br />
forciam non debcl. neque sui successores, cl si donola<br />
cl eius fìlius ut supra repromiserunt Archiepiscopo non a<strong>di</strong>mpleuerinl.<br />
quod liceal sibi suisque here<strong>di</strong>bus uel successoribus in terram<br />
inlroire et quiequid uoluerinl facerc. Aclum in camera Archiepiscopi<br />
feliciter, donola uero per se et per filium de lerra et molen<strong>di</strong>no<br />
inueslilionem suscepit. Millesimo centesimo quadragesimo oclauo.<br />
mense Aprelii inlranle. in<strong>di</strong>cione. x. Tesles. Vgo iudex. Fulco strictus.<br />
Pelrus iudex. Amicus de moria. Girardus gaslal<strong>di</strong>o. Anselmus de<br />
archiepiscopo. Oglerius danese.<br />
( 3 3 3 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 55'i )<br />
LIBELLUS MANFREDI DE OLIUA.<br />
Itio defensoribus sancle Januensis ecclesie ubi preesl dominus<br />
Syrus ianuensis Archiepiscopus. Vii mihi mainfredo filio quondam<br />
iohannis una cum filiis e.l filiabus el here<strong>di</strong>bus meis, aul cui nos<br />
dedeiimus. Tilulo con<strong>di</strong>cionis nobis locare iubealis. pelo domum<br />
unam imis ecclesie Sancii Syri que esl in ciuilale Janua, prope<br />
ecclesiam sancii Laurenlii. Coherel ei. ex uno lalere domus lamberli<br />
P°i ci' (x ;,*ia ar>seImo golizonis. de super domum lamberli porci.<br />
( 335 )<br />
DECIMA ECCLESIARUM DE SORI.<br />
QUOD IN NATALE DEBENT PERSOLI;ERE SOLIDOS. XII.<br />
I n capella Archiepiscopi. Ogerio guidonis arbitro in causam exi-<br />
slcnle. Domnus Syrus Januensis Archiepiscopus. presente hyconomo<br />
suo Alexandro. Inni per se quam per successores suos, locauil lolam<br />
suain deci mani olei locius plebis de Sori. Rubaldo archipresbilero<br />
eiusdem plebis c l aliis capellis suisque successoribus, ul de omnibus<br />
illis decimanis sue plebis de quibus ipse Archipresbiler el<br />
uasalli Archiepiscopi prò Archiepiscopo sunt solili accipere pro decima.<br />
iiinuni. ficus, et blauam. de illis simili modo consensu Archie<br />
piscopi. Rubaldusque archipresbiler siue successores sui deinceps<br />
accipianl olei decimam. Ila lamen ul singulis annis Archipresbiler<br />
Rubaldus siue sui successores uel eorum missi inferant curie archiepiscopi<br />
seu suis missis pro eadem decima, solidos denariorum Janue<br />
duodecim, cum capellis, in naliuilale domini. Penam uero inter se<br />
posuerunt. Quod si domnus Syrus Januensis Archiepiscopus uel<br />
eius successores hanc decimam huic plebi et capellis sicut supra<br />
legilur locatam minuere seu auferre aliquo modo lemplauerint. uel<br />
impe<strong>di</strong>tam expe<strong>di</strong>re negauerinl. uel si Rubaldus archipresbiler uel<br />
sui successores solidos duodecim singulis annis curie archiepiscopi<br />
non intulerint el assignauerinl ul supra legilur. minus proficiens<br />
alleri inferal libras decem denariorum ianuensium. Tesles. Anselmus<br />
golizonis balbi. Bernardus papiensis. Rainerius de aliis. Presbiler<br />
Andreas de bauali. Curadus de rozo. Rubaldus de rozo. Michel de<br />
marasi. Olo de cellis. Millesimo, centesimo, quadragesimo nono.<br />
Tertio idus ianuarii. In<strong>di</strong>cione undecima.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C 550 )<br />
LIBELLUS MOLENDINI SANCTI MICHAELIS DE LAUANIA<br />
QUOD DEBENT FACERE RUSTICI.<br />
Cvm Cum Pelo defensoribus sacro (sancte) ecclesie Sancti Syri<br />
Januensis ubi preesl dominus Syrus ianuensis archiepiscopus. pre-<br />
senle iconomo eius Alexandro. Vii nobis lanfranco el iohanni germanis<br />
filiis quondam pelri de oliua. elRamusino el Oliuerio fralribus<br />
suis quondam marlini clerici famulis Sancii Syri, noslrisque filiis<br />
masculinis usque ad annos uiginli nouem explelos. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis pelimus in dei nomine lantani terram<br />
iuris ecclesie ueslre Sancti Syri, que esl lauanie. loco ubi <strong>di</strong>cilur<br />
insula Sancii Syri, iuxla flumen grauegne. in qua possimus e<strong>di</strong>ficare<br />
molen<strong>di</strong>num unum, et facere elusas, et aque ductus, et alia opera<br />
molen<strong>di</strong>no perlinentia. Ila tamen quod ad presens triginla solidos<br />
denariorum Januensium nobis tribuere faciatis, innantes uos in eius<br />
constructione, et nos deinceps inferamus curie Januensis Archiepiscopi<br />
uel suis missis me<strong>di</strong>elalem mollure et me<strong>di</strong>elalem go<strong>di</strong>menti<br />
de eodem molen<strong>di</strong>no. Ilem nos singulis annis pro nostra portione<br />
dabimus curie archiepiscopi uel eius missis duas gallinas ad natale<br />
domini. Debemus enim nos qui supra hoc molen<strong>di</strong>num e<strong>di</strong>ficare, el<br />
facere in eo quiequid opus fueril. absque <strong>di</strong>spen<strong>di</strong>o curie, prcler<br />
illos solidos triginta quos a curia accepimus, et preler me<strong>di</strong>elalem<br />
de ferramentis eidem molen<strong>di</strong>no perlinentibus, et preter me<strong>di</strong>elalem<br />
de molis quam dabit nobis curia cum fueril nccesse ipsi molen<strong>di</strong>no.<br />
Expletis uero his uiginli et nouem annis, nos qui supra ueniemus<br />
ad curiam Januensis Archiepiscopi ut ipse nobis et filiis noslris<br />
masculinis hunc renouel libellum. Ita lamen quod lune pro resli-<br />
tulione libelli dabimus curie solidos denariorum Januensium qualuor.<br />
Promillimus enim nos qui supra molen<strong>di</strong>num e<strong>di</strong>ficare pro<br />
ul melius potuerimus, ct quos supra <strong>di</strong>ximus red<strong>di</strong>tus curie inferre.<br />
Quod si minime fecerimus, hoc libello frustralo, molen<strong>di</strong>num redeat<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5 3 7 . )<br />
in ius et polesialem ecclesie Sancii Syri cuius esl dominium.<br />
Vnde si placet liane noslram pclilionem el hoc libellum scriptum<br />
nobis coni radere iubealis. el alium simile a nobis faclum leslibusque<br />
roboralum pro munimine ueslre ecclesie tra<strong>di</strong>mus conseruandum.<br />
Aclum in camera archiepiscopi feliciter. Tesles. Presbiler melior de<br />
lauania. Bardoni clericus. Bernardus papicnsis. Oberlus <strong>di</strong>aconus.<br />
LIBELLUS PANDULFI DE NICOLA .MEDICO. DE SANC'IO TETRO DE ARENA.<br />
-4- In ch risli nomine, placuit alque conuenil inler donnum Syrum<br />
Januensem Archiepiscopum. et mabiliam filiam cunizonis per ipsum<br />
patrem suum el missum suum. ut in dei nomine daret. sicul el a<br />
presenti de<strong>di</strong>t ipse dompnus Archiepiscopus Syrus. domum unam<br />
que est iusla domimi pandulfi me<strong>di</strong>ci libellario nomine in uila<br />
prefale niabilie c l filiis el filiabus suis. pro libris undecim quas ei<br />
de<strong>di</strong>sli. ad ficlum censumque reddendum denarios Ires singulis annis<br />
denariorum Janue. Aduni in camera noua Archiepiscopi. Millesimo<br />
c x l v i i i. Mense iu n ii. in<strong>di</strong>cione x. Tesles. Augustinus canonicus sancti<br />
laurenlii. Gandulfus rauece. Conradus de uerzi. Opizo de caslel ber-<br />
nardu. Oberlus de bono homine.<br />
1 *<br />
LIBELLUS GIRARDI DE MORELLA DE MEDOLICO.<br />
C vm Cum Pelo defensoribus sancle Januensis ecclesie. Vbi preesl<br />
donnus Syrus Januensis Archiepiscopus. presente hyconomo eius<br />
Alexandro. V ii mihi Girardo de morella filio quondam iohannis.<br />
meisque here<strong>di</strong>bus usque ad annos xx nouem explelos. Tilulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis. Pelimus in dei nomine lolum hoc<br />
plenum el uacuum quod lenuit iohannes de leda, loco ubi <strong>di</strong>cilur<br />
morella, cum lota sua parle molen<strong>di</strong>ni de cerro. Quiequid pre<strong>di</strong>clus<br />
iohannes in morella seu in molen<strong>di</strong>no tenebat pelimus In Integrum.<br />
Quod spon<strong>di</strong>mus colere et meliorare. Ila lamen ul inferamus uobis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 538 )<br />
el successoribus ueslris singulis annis nomine pensionis ad natole<br />
domini spalulam unam de porco. Quod si minime fecerimus de<br />
quo superius repromillimus. uel si ex boc aliquid ecclesie Sancii<br />
Syri subtrahere quesieriinus. lune, hoc libello inualido. redeal in ius<br />
el poleslale ecclesie Sancii Syri cuius esl dominium. Vnde si placet<br />
hanc noslram pelicionem el libellum hunc scriptum nobis contradere<br />
iubealis. el alium similem a nobis /aclum lestibusque roboratum<br />
pro munimine ueslre ecclesie tra<strong>di</strong>mus conseruandum. Actum<br />
in camera Archiepiscopi feliciter. Tesles. Presbiler iohannes sancii<br />
donali. Presbiler girardus. Ribaldus de sigeslro. Oberlus <strong>di</strong>aconus.<br />
Millesimo centesimo quadragesimo nono. Sexlo nonas Marcii. In<strong>di</strong>cione<br />
Vndecima.<br />
CARTULA ROLANDI DE STELLA.<br />
Anno ab incarnacione domini nostri ihesu chrisl.i Millesimo cxlvh i<br />
mense aprilis in<strong>di</strong>cione xi O. Cum Cum pelo defensoribus sacro sancle<br />
•Ianuensis ecclesie Sancti Syri. Vbi preesl domnus Syrus Januensis<br />
ecclesie archiepiscopus. Vii mihi Wilielmo de padragio meisque<br />
here<strong>di</strong>bus aul cui dederimus uel locauerimus. Titulo con<strong>di</strong>cionis<br />
locare nobis iubealis. Pelimus in dei nomine domum unam positam<br />
in burgo ciuilalis iuris eiusdem ecclesie. Cui coherel. ab una parte<br />
domus filiorum quondam rainal<strong>di</strong> de slella. Ab alia domus bellicari.<br />
Retro Irexenda. Ab quarta uia publica, infra istas coherenlias pelimus<br />
In Inlegrum. Faciendum exinde a presenti <strong>di</strong>e quiequid uoluerimus<br />
sine omni ueslra uel successorum uestrorum conlra<strong>di</strong>cione.<br />
ha lamen ul inferamus uobis el successoribus ueslris singulis annis<br />
per censum denarios Ires Januenses. Penam uero inler se posuerunt,<br />
quod si dompnus archiepiscopus uel eius successores de hac domo<br />
aduersus Guilielmum uel suos heredes aul cui dederint uel loca-<br />
(*) Qui l’anno d ell’ incarnazione è lo stesso thè l’ anno comune ; giacche<br />
1 in<strong>di</strong>zione H.a (cesarea) appartiene realmente al J148.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
uerinl agere allemplaucrinl. saluo lamen ccnsu. aul si ipse uel eius<br />
heredes aul cui ipsi dederinl pre<strong>di</strong>ffinilum censum singulis annis<br />
non p reslilerinl. Dompnus Archiepiscopus penam librarum xxx. el<br />
W ilielm us penam ipsius domus uieissim sub slipulacione unus alteri<br />
promisil. Aclum in palacio Januensis archiepiscopi feliciler. Tesles.<br />
Alexander eiusdem ecclesie hyconomus. Tanclerius fìlius alde de<br />
maurone. Amicus golia. Bonifacius de morella. Oglerius fraler eius.<br />
LIBELLUS PLEBIS DE NERUI. XXVIIII. ANNORUM.<br />
Ego Syrus Januensis ecclesie Sancii Syri reclor el archiepiscopus<br />
loco libi iohanni de cosla Archipresbilero plebis Sancii Syri de nerui<br />
luisque successoribus lanquam colonis lerram unam iuris ecclesie<br />
posilam in nerui. Cui coherel. ab duabus parlibus uia. Ab alia lerra<br />
nosira que f u i l .............(lacuna). Desuper lerra simililer nostra.<br />
Infra islas coherenlias libi luisque successoribus loco In Inlegrum.<br />
Ila lamen quod lu luique successores debenl hanc lerram bene<br />
colere, el singulis annis me<strong>di</strong>elalem locius fruclus. el prò pensione<br />
con<strong>di</strong>cionaliler solidos qualuor denariorum Januensium. el spallas<br />
porci duas. el paslum personis qualuor nostre curie inferre. Pre-<br />
lerea- spondeo me meosque successores nullo tempore hanc lerram<br />
auferre, uel aliquid proponere, aul aliquam uiolentiam inferre sub<br />
pena librarum . . . sub slipulacione promissa. Al lamen si bene<br />
hec culla non fu e ril aul male laborata, labor el cullus arbitrio<br />
duorum hominum curie nostre resarcialur ecclesia de nerui lerram<br />
sub hac con<strong>di</strong>tone oblinenle. nullo alio granala periculo. Simililer<br />
si archipresbiler uel sui successores sicul paclum esl non obserua-<br />
uerint: penam librarum , x. sub slipulacione domino Archiepiscopo<br />
prom isil. Aclum in camera domini Archiepiscopi feliciler. Tesles.<br />
Olo bonus uicecomes. Merlo consanguineus eius. Oberlus sulpharus.<br />
Balbo de curia. Oberlus cancellarius. Millesimo, c l. mense marcii,<br />
in<strong>di</strong>cione xn.<br />
( 5 3 'J )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
22
( 3 4 0 )<br />
LAUS liAIWALbl Golii.<br />
In pJacio Januensis Archiepiscopi. Consules. Ansaldus spinula.<br />
Anselmus de caphara. Boiamonte de odone. laudauerunt quod donnus<br />
yrUS ^amiens's Archiepiscopus deinde habeal el possideat sine con-<br />
a<strong>di</strong>cione Sihilie uxoris Rainal<strong>di</strong> gobi, el ipsius Rainal<strong>di</strong>. omniumque<br />
pei sonai uni per eos. Nominaliue lolam iJIani lerram de nerui<br />
quam Rainaldus acquisiuil ab Baldefo el consorlibus. de qua inler<br />
’os fueial conlrouersia. exeeplis solidalis xv que sinl eiusdem Rai-<br />
al<strong>di</strong> infra pie<strong>di</strong>clum locum. Hanc laudem ideo fecerunt quia co-<br />
&noueiunl testibus el confessione Rainal<strong>di</strong> lerram illain anliquilus<br />
uisse libellai iam. el cunctam pensionem pro eadem lerra ecclesie<br />
sancii Sj i i fuisse preslilam. a! Iam en prescriplionem annorum x l que<br />
ecclesiis obiicilur ( ) se lueri proponens, lesles inde produxit, quorum<br />
a lies la lion ibus preleclis el uisis. cl c conlra produc lis domini archiepiscopi.<br />
iam de solulione pensionis huius lerre quam de libello quo<br />
pensio significabatur cum ius archiepiscopi super hoc pocius<br />
derelur. illum in causam ul pre<strong>di</strong>ffinilur oblinere deereuerunl.<br />
Nam Robcrlus iudex pro ipsis procurator exlitit. qui sepe nunciis<br />
litteris citatus, imo prima uoce commonilus. coram ipsis uenire<br />
contempsit, et ideo laudauerunl ut pre<strong>di</strong>ffinilur. Prelerea prescriplus<br />
Raldelus el consorles absque iussu Archiepiscopi Rainaldo (per) pro-<br />
prielatem terram uen<strong>di</strong>deral. penilus negala et innominata pensione,<br />
el ideo sicul legibus promulgabatur, cum triennii spacio pensionem<br />
non exhibuerant, el furlim illam subripuerat. laudauerunl ul supra.<br />
Millesimo, c l . secundo <strong>di</strong>e inlranle seplembris. in<strong>di</strong>cione. xu.<br />
( ) Si accenna alla <strong>di</strong>sposizione della legge antipenultima del libro vn del<br />
ce <strong>di</strong> Giusliniano, la quale trovasi riportala nel presente volume.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 341 )<br />
D E TEHHA DE BISANN10 QUE EST IUXTA TERRAM IOHANNIS BARCA.<br />
-J- Placuil atque conuenil inler dominum Syrum Januensem ar-<br />
chiepiscopum et Oliuerium filium Boni senioris de maraxi. quod<br />
ipse dominus Syrus Januensis archiepiscopus de<strong>di</strong>l eidem oliuerio<br />
et here<strong>di</strong>bus eius ad habendum et tenendum a presenti <strong>di</strong>e in perpetuum<br />
peciam unam terre iuris ecclesie sancii sili, que lerra<br />
posila esl iuxla fluuium qui <strong>di</strong>cilur bisannis. Cui terre triangule<br />
coherel. ab una parle pre<strong>di</strong>ctus fluuius. Ab alia lerra Rala pecore<br />
el iohannis barce usque ad clusam molen<strong>di</strong>ni de barca. A lercia<br />
parte uia publica que esl inler ipsam lerram et lerram Guidoli de<br />
palazolo. Quam pre<strong>di</strong>clam lerram prenominatus archiepiscopus tali<br />
paclo de<strong>di</strong>t pre<strong>di</strong>clo Oliuerio. quod ipse debet eam paslenare de<br />
canneto uel de uinea. aul de quibus arboribus uidebilur esse melius.<br />
Et dc pasleno quod ibi faciel nichil dare debet usque ad duos annos<br />
explelos. Post duos uero annos debet ipse Oliuerius et heredes eius<br />
reddere inde singulis annis me<strong>di</strong>elalem supra memoralo Archiepiscopo<br />
aut eius successoribus. El si pre<strong>di</strong>ctus archiepiscopus eiusue<br />
successores uoluerinl ibi facere molen<strong>di</strong>num, licebit eis. eo tanien<br />
tenore, ut ipsum molen<strong>di</strong>num nulli alii Iribuanl ad tenendum uel<br />
custo<strong>di</strong>endum nisi pre<strong>di</strong>clo Oliuerio el eius here<strong>di</strong>bus, si uoluerinl<br />
dare inde tantum curie quanlum ab alio rationabiliter possel habere.<br />
El si pre<strong>di</strong>ctus Oliuerius heredesue eius non obseruauerint ul ipse<br />
superius prom isil. aul si pre<strong>di</strong>ctus Archiepiscopus eiusue successores<br />
pre<strong>di</strong>clam terram eis abstulerint, et ab omni homine non<br />
defenderint, aul eis inde super impositam seu molestiam fecerint, uel<br />
ipsam lerram alicui uen<strong>di</strong>derinl. aut aliquo alio modo obligauerint<br />
ita quod pre<strong>di</strong>ctus Oliuerius aut heredes eius amillant supra<strong>di</strong>clum<br />
ius. pars illa que noxia fuerit et culpabilis debet dare alteri parli<br />
paclum seruanli ducentos solidos denariorum Janue. ex ulraque parle<br />
nomine pene sub slipulacione promissos, el insuper si culpa ex<br />
parie coloni fueril. debet ipsam lerram perdere.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 542 )<br />
Aclum Janue. In ecclesia sancii Gregorii. Millesimo centesimo,<br />
quinquagesimo secundo, v. nonas Marcii. In<strong>di</strong>cione. xim.<br />
Prenominalus archiepiscopus el Oliuerius hoc inslrumentum ul<br />
superius legilur scribere rogauerunl. palre ipsius Oliuerii presente<br />
el consentente. Presbiler Alberlus de molazana. Oberlus sulfur.<br />
Ogerius danese. Oberlus de pelro magislro. Johannes fìlius bernar<strong>di</strong><br />
magistri, et Marinus de nerui rogati sunt tesles. *<br />
LIBELLUS DE BURGO.<br />
C vm Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preest domnus Oberlus episcopus. Vii nobis pelro de nicola una<br />
cum filiis noslris. et si unus ex nobis sine herede morluus fueril<br />
unus alterius succedal. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. Pelimus<br />
labulas duas de (erra iuris ecclesie Sancii Syri que esl posila<br />
in loco burgo nouo. Coherenli eius. ab uno lalere lerra Johannis<br />
qui <strong>di</strong>cilur bisxola. Ab alio lalere mansione carbonis. A lercio lalere<br />
mansione de contana. Ab alio lalere uia publica. Infra isla coherenlias<br />
omnia et in omnibus pelimus una cum exilu suo in integrum.<br />
Ila lamen ut inferamus uobis uel successoribus ueslris<br />
exinde pensionem per unumquemque (annum) denarios, ir. et potestate<br />
nostra el here<strong>di</strong>bus noslris donare et uendere el per animas<br />
iu<strong>di</strong>care. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus in suprascripla<br />
lerra inlroire et laborare el meliorare, et pensionem ecclesie<br />
ueslre per unumquemque annum inferre. Quod si minime fecerimus<br />
de quo superius repromittimus, tunc liceat uos uel successores<br />
ueslros in suprascripla lerra inlroire. et cui uoluerilis dare in<br />
ueslra sil poleslale. Posi obilum noslrum uel filiorum nostrorum<br />
in ius et dominium sancte ecclesie ueslre reuerlatur cuius est proprietas.<br />
Vnde si placet hec pelicio nosira. el hunc libellum factum<br />
el manus ueslra firmalum ct alium simile a nobis faclum uel a<br />
teslibus roboralum uobis pro munimine sancte ecclesie ueslre fra-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5 4 5 )<br />
(limus conseruandum. Facio pclilorio mense seplembris. in<strong>di</strong>cione. xu.<br />
Anno ab incarnacione domini nostri ihcsu chrisli. millesimo quinquagesimo.<br />
vim. In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
Ego oberlus episcopus in boc libello subscripsit (sic).<br />
DE BURGO.<br />
C v m Cum Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie ubi<br />
preesl doninus oberlus episcopus. Vii nobis suplicie abbatissa una<br />
cum noslris sucelrieibus abbalissis. Titulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis<br />
iubealis. Pelim us res iuris ecclesie ueslre Sancii Syli qui posila esl<br />
in burgo Januensis iusla domocolla domnicala iusla uia publica, dc<br />
alio lalere casa de iohannes bixola. de aliis duabus parlibus lerra<br />
ipsius Sancii S y ri, el esl pro mensura iusla a pedes domni lipran<strong>di</strong><br />
rex. tabulas duas. Infra islas coherenlias omnia in inlegrum petimus.<br />
Ha lam en-ut inferamus uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum pensionem denarii duos. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine<br />
alque prom illim us in suprascripla res inlroire el meliorare, el pensionem<br />
ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo superius<br />
repromittimus, lune liceat uos uel successoribus ueslris (in<br />
suprascripias res) introire, et cui uoluerilis dare in ueslra sit potestate.<br />
Vnde sic placet hec pelicio nostra el hunc libellum scriptum<br />
el manus ueslra firmatum nobis coniradere iubealis. Facio pelilorio<br />
mense augusti. In<strong>di</strong>cione decima. Anni ab incarnacione domini no-<br />
noslri ihesu ch risli. Millesimo quinquagesimo, vn O. In<strong>di</strong>cione suprascripla<br />
feliciler.<br />
Oberlus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
(*) Anche qui P an n o d ell’ in ca rn a zio n e è confuso coll’ anno comune; giacché<br />
l’ in<strong>di</strong>zione 10.a correva realmente neH’ agosto del 1057.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
A
( 544 )<br />
HE I'LL'IlE LAUANIE.<br />
I lacml alque conuenit inler dominum Syrum Januensem Archic-<br />
j iseopum. I\ec non cl inler Presbilerum Meliorem Archipresbilerum<br />
'desio sancii slephani lauanie. cl Johannem presbilerum. cl Alei<br />
lum piesbiieruni. et alios eiusdem plebis. Idem Dominus Syrus<br />
ichiepiscopus. ad ficlum el censum dandum libellario nomine.<br />
Aichipiesbilero cl presbileris ipsius ecclesie plebis sancii siciliani.<br />
in peipeluum. Nominaliue omnes illas lerras quas ho<strong>di</strong>e curia<br />
psius Aichiepiscopi uel idem Archiepiscopus prò Archiepiscopalu<br />
abel infia plebegium lauanie. Videlicel. in loco uenneri quefuerunl<br />
Gisle monache de pelra colexi. Simililer ad ficlum dandum libell<br />
i io nomine de<strong>di</strong>i eis dominus Syrus archiepiscopus duas quartas,<br />
que decima nuncupatur, una quarta est in leui. el alia ex islis<br />
qualuoi esl in roborelo. Islas lerras curie archiepiscopi quas ho<strong>di</strong>e<br />
habel aichiepiscopus in loco uenneri que fuerunt gisle monache de<br />
peli a colexi una cum islis duabus quartis, scilicet que decima min-<br />
cupalui. una quarum est in leui el alia esl in roborelo. de<strong>di</strong>l ecclesie<br />
sancii slephani plebis prefale dominus Syrus Archiepiscopus<br />
ad habendum iam isle archipresbiler meglor el alii presbiteri el clerici<br />
ipsius ecclesie, et eorum successores, sine omni conlra<strong>di</strong>cione<br />
ipsius ai chiepiscopi et suorum successorum, et d e l i n e n d u m quiete<br />
sicul superius legitur In Integrum. Et supra<strong>di</strong>ctus archipresbiler<br />
lauanie el presbiteri el clerici ipsius plebis sancii slephani cl eorum<br />
successores exinde debenl singulis annis domino Syro archiepiscopo<br />
et successoribus suis per omnem annum <strong>di</strong>e Kalen<strong>di</strong>s ianuarii ba-<br />
i ilem unam oiei de libris triginta, et solidos sex denariorum Janue.<br />
dando et consignando eidem archiepiscopo ct successoribus suis<br />
islam bai ilem olei in kalen<strong>di</strong>s ianuarii. una cum soli<strong>di</strong>s sex dena-<br />
*ioi uni. el ila inler se conuenerunl. Penarli uero inler se posuc-<br />
r i , n l. i, i si dominus archiepiscopus uel successo res sui prefale ecclesie<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3i5 )<br />
plebis sancii slephani auferre qucsicrinl. aul si presbiteri ecclesie<br />
sancii slephani lauanie cl eorum successores ila ul supra legilur<br />
non a<strong>di</strong>mpleuerinl. lune componant pars parli ille qui obnoxius<br />
fueril penam librarum uiginli quam inler se uicissim promiserunl<br />
el stipulali fuerunl. Simililer si presbiteri isli ul <strong>di</strong>cluni est et co-<br />
rum successores ecclesie plebis lauanie ut supra <strong>di</strong>clum esl non<br />
obseruauerint. quod liceal domino Syro archiepiscopo el successoribus<br />
suis inler lerras supra<strong>di</strong>clas el decimas leui el roborcli<br />
inlroire et accipere sua auctoritate, et cui uoluerint dare, el hoc<br />
slelil inler eos. In camera Archiepiscopi feliciler. Millesimo, centesimo<br />
sexagesimo, exeunle mense ma<strong>di</strong>o. in<strong>di</strong>cione vii.<br />
Signum manus domini Syri Archiepiscopi hanc carlulam conuc-<br />
nienlie fieri rogauil. •<br />
Tesles. Archipresbiler Wilielmus. Presbiler iohannes sallerane. el<br />
Albertus presbiler de uaira Archipresbiler. et Vasallus sub<strong>di</strong>aconus<br />
Sancii Silueslri. et Boiamundus de odone. Philippus de lamberlo.<br />
Guido de laudo iudex. el Ansaldus cenlragus.<br />
LIBELLUS ALLI I)E MEDOLICO.<br />
Placuit inler Dominum Syrum Januensem Archiepiscopum. cum<br />
consilio or<strong>di</strong>natorum el sue curie rectorum hoc fecil. Nec non et<br />
inler Rolandum el fralres suos lllios AUonis. consensu et uolun-<br />
lale ipsius Allonis palris sui. Idem dominus Syrus Archiepiscopus<br />
de<strong>di</strong>l ipsis fìliis Allonis ad delinendum usque ad annos uiginli unum,<br />
locum qui est in medolico qui uocalur marenedus una cum omnibus<br />
exilibus et perlinenliis suis. cl simililer omnes alias lerras<br />
quas idem allo lenebal per curiam ipsius archiepiscopi in cadem<br />
uilla medolici el in omnibus exitibus el perlinenciis eius. omnia<br />
plenum et uacuum istum locum qui nominatur Marenedus. cum<br />
exilibus el eius omnibus perlinenliis. una cum omnibus aliis<br />
lerris quas allo paler eorum dclincbal per curiam archiepiscopi in<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 34 G )<br />
medolico et perlinenciis el exilibus ipsius uifle ad ficlum censum<br />
dandum libellario nomine usque ad uieesimum unum annum de<strong>di</strong>l<br />
dommus Syrus Archiepiscopus ipsis fìliis allonis. palre nolente, ad<br />
delinendum, quod nichil ipsi filii allonis dare uel reddere debent<br />
nisi pei unumquemque annulli in naliuilale domini libras Ires minus<br />
denaiios xu. Ipsi quidem filii allonis hunc locum el terras debent<br />
exinde delinei e el laborare et colere, et meliorare el non peiorare.<br />
el has lies libras minus denarios xn in naliuilale domini Archiepiscopo<br />
suisque successoribus per omnem annum persoluere. et<br />
quando necesse Inerii curie archiepiscopi facere palos pro or<strong>di</strong>nan<strong>di</strong>s<br />
clusis molen<strong>di</strong>norum suorum, quod homines archiepiscopi<br />
possint pei unumquemque annum facere uiginli quinque palos super<br />
lenam ipsius curie. Alia super imposila eis non fiat. Penam uero<br />
miei se posuerunt, ul si dominus Archiepiscopus uel successores<br />
tius eis iniuriam fecerint uel auferre has lerras filiis allonis uolue-<br />
1 mi- et si filii allonis ut supra legilur omnia non a<strong>di</strong>mpleuerinl.<br />
lune componant pars parli ille qui obnoxius fueril. uel si <strong>di</strong>mise-<br />
1 '"ni *ianc terram filii allonis infra hunc terminum, quod unus<br />
alleri componat solidos cenlum nomine pene quam uicissim inler<br />
se stipulati fuerunt. Insuper liceat domino Syro suisque successoribus<br />
in supra<strong>di</strong>clam lerram inlroire. et cui uolueril dare, si<br />
filii allonis omnia ut supra legilur non a<strong>di</strong>mpleuerinl. et hoc inler<br />
se conuenerunl. In camera Archiepiscopi feliciler. Millesimo centesimo<br />
sexagesimo lercio, exeunle mense aprilis. in<strong>di</strong>cione. x.<br />
Signum manus domini Syri Archiepiscopi hane carlufam conue-<br />
nienlie conscilio el or<strong>di</strong>nacionc rectorum et sue curie or<strong>di</strong>natorum.<br />
Archipresbileri Wilielmi et Ansal<strong>di</strong> golie. fieri rogauil.<br />
Tesles. Ansaldus aurie. Vgo maisler sancle marie de uineis. Presbiler<br />
iordanus de reco. Ogleronus de insulis. Filippus nofarius.<br />
Rubaldus baralerius. Rubaldus castagna. Guido.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
D E R B T IN E N D A UIA ET CLUSA Al) MOLENDINUM DE BISANNIO.<br />
Nos lamberlus porcus el druda iugales qui uen<strong>di</strong>mus lerram besanii<br />
domino Vgoni Januensi Archiepiscopo el eius curie per Mai-<br />
strum Anselmum minislrum ipsius curie, ila facimus uen<strong>di</strong>cionem<br />
islius lerre quod nos relinemus in nobis...........(lacuna)<br />
unius pe<strong>di</strong>s el me<strong>di</strong>i siculi terminala est. Et clusam unam molen<strong>di</strong>no<br />
nqjio que est inter duas pecias islius lerre. siculi isla nosira<br />
elusa est constructa superius et inferius. El in pecia lerre que est<br />
ex parle ianue. que est labule qualuordecim minus quarla. simililer<br />
nos iugales lamberlus et druda reseruamus nobis et consorlibus<br />
noslris istius molen<strong>di</strong>ni noui. ul si amodo in aliquo tempore<br />
ex isla pecie lerre fueril necesse prefalo molen<strong>di</strong>no nouo quod e<strong>di</strong>fi-<br />
camus. quod dominus Vgo Archiepiscopus et sui successores leneanlur<br />
ex isla pecia islius lerre dare et reddere lanium quanlum fueril<br />
necesse eidem molen<strong>di</strong>no in exlimacione extimalorum siculi lune<br />
temporis lerra isla eril estimala, et hoc conuenimus inler nos<br />
quando uen<strong>di</strong>mus lerram in besanii curie archiepiscopi. Insuper si<br />
archiepiscopus uel sui missi per eum fecerinl amblalorium super<br />
uiam islam nostrani et super clusam hanc nouam nostram nostri<br />
molen<strong>di</strong>ni noui. quod ille amblalorium non possit nos uel nostros<br />
missos impe<strong>di</strong>re ad faciendum libere omnia que uoluerimus el nostri<br />
missi in eadem uia nosira et in ista clusa quam retinemus in<br />
nos absque omni impe<strong>di</strong>mento. In curia Archiepiscopi feliciler. Millesimo<br />
centesimo. Septuagesimo. Exeunte mense augusti <strong>di</strong>e x. In<strong>di</strong>cione<br />
ii. Tesles. Oglerius porcus. Cunradus cuglarada. Wilielmus<br />
compater. Bonaeursus filius eius. Facius caneuarius. Wilielmus uicecomes<br />
de porla. Albericus de archiepiscopo.<br />
Lolarius <strong>di</strong>uina fallente cleinenlia tercius Romanorum imperator,<br />
pius, felix, inclitus, triumphator, seniper augustus, uniuerso populo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Inipeiialis beneuolentie proprium iu<strong>di</strong>camus commoda subiectorum<br />
inuesligaie. el eorum <strong>di</strong>ligenti cura mederi calamitatibus, simuique<br />
publicum bonum statum ac <strong>di</strong>gnitatem imperii omnibus priuatis<br />
commo<strong>di</strong>s pieponere. Quocirca omnium fidelium nostrorum tam<br />
futuioium quam presentium nouerit uniuersitas qualiter dum apud<br />
luncalias secundum aliquorum imperatorum consuetu<strong>di</strong>nem pro<br />
iuslicia ac pace regni componenda consederemus, omnia que ad<br />
honoiem imperii spectare uidentur sollicite indagantes, perniciosissimam<br />
pestem et reipublice non me<strong>di</strong>ocre detrimentum inferentem<br />
icsecaie pioposuimus. Per mullas etenim interpellationes ad nos<br />
factas, <strong>di</strong><strong>di</strong>cimus milites beneficia sua passim <strong>di</strong>strahere, ac ila<br />
omnibus exauslis suorum seniorum seruilia sufugere per quod uircs<br />
imperii maxime allenualas cognouimus. dum proceres nostri milites<br />
suos omnibus beneficiis exutos ad felicem nostri nominis expe<strong>di</strong>tionem<br />
minime transducere ualeanL Horlalu ilaque el consilio archiepi-<br />
scoporum. episcoporum, ducum, marchionum. comilum palatinorum,<br />
cetcrorumque nobilium, simul eliam iu<strong>di</strong>cum. hac c<strong>di</strong>clali lege in<br />
omne euum deo propicio ualilura decernimus, nemini licere beneficia<br />
que a suis senioribus habenl absque ipsorum permissu <strong>di</strong>strahere,<br />
nel aliquod comodum aduersus tenorem nostre constitutionis ex cogitare.<br />
per quod imperii uel dominorum minuatur utilitas. Si quis<br />
ueio conlra saluberrime nostre legis precepla ad huiusmo<strong>di</strong> illicitum<br />
commercium accesseril. uel aliquid in fraudem legis machinare<br />
tempiauerit. precio ac beneficio se carilurum agnoscat. Notarium<br />
uero qui super tali contractu (libellum ) uel aliud instrumentum<br />
composuerit post amissionem officii infamie periculum suslinere san-<br />
cljmus. Data sexto <strong>di</strong>e mensis nouembris. in<strong>di</strong>cione. xv. Anno do<br />
minice incarnacionis. Millesimo centesimo, xxxvi (").<br />
( ) La presente costituzione trovasi ripetutamente inserita nel U cr/islro Ar-<br />
cscuvilc, cioè al foglio 83 (V. pag. et! al foglio 171 con pochissime<br />
ed inconsidereyoli variami,<br />
c 548 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 549 )<br />
LAUS CONTRA HOMINES SANCTI ROMULI<br />
DE RECIPIENDIS MISSIS CUI1IE ET HONORIFICE PROCURARE.<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi. Ardoiims coincs lauanie. Rolandus<br />
guaracus. Ogleronus de insulis. Guilielmus uenlus. Rolandus<br />
cogii blanci. Pares curie domini Vgonis Januensis Archiepiscopi.<br />
Apul sanctum romulum inler eundem Archiepiscopum Vgonem el<br />
homines Sancti Romuli iu<strong>di</strong>ces consliluli. Per senlenliam laudauerunl,<br />
el comuniler pronunciauerunt ut quocienscumque placead domino<br />
Vgoni Januensi Archiepiscopo suisque successoribus honorabiles personas<br />
tam clericos quam laicos sua uice apud sanclum romulum<br />
destinare, uice eiusdem Archiepiscopi ab eisdem sancii romulensibus<br />
de celero recipiantur in placitis et in negociis tractan<strong>di</strong>s, et specialiter<br />
iu<strong>di</strong>cauerunt cl laudauerunt ut prefati sancti romulenses per<br />
octo <strong>di</strong>es uiandam semel in anno, siculi consueucrunt dare domino<br />
Archiepiscopo quociens illuc peragebat, eisdem curialibus honorifice<br />
tribuant. Ita lamen ul raciones domini Archiepiscopi et eius curie<br />
per hanc laudem non minuantur. Hoc ideo fecerunl quoniam Arclii-<br />
<strong>di</strong>aconus Bonifacius Sancti Laurencii el Maisler Anselmus lanquam<br />
hyconomus curie Archiepiscopi el Guido laudensis iudex coram illis<br />
hanc questionem proponerent, et ipsi sancii romulenses lam consuetu<strong>di</strong>ne<br />
quam pluribus allegationibus se defenderent, tandem prefali<br />
iu<strong>di</strong>ces ex parle curie domini Archiepiscopi manifestas cl aperias<br />
raciones el eliam consuetu<strong>di</strong>nes au<strong>di</strong>entes cl mullorum iu<strong>di</strong>cum el<br />
sapienlum uirorum freti conscilio. legibus etiam scriptis muniti, ut<br />
supra comuniler deereuerunl. Millesimo centesimo Sepluagcsimo<br />
primo. Inlranle Mense februarii, in<strong>di</strong>cione m. Tcsles. Arehi<strong>di</strong>aconus<br />
Bonifacius Sancti Laurencii. Presbiler Guiscardus curie Archiepiscopi.<br />
Maisler Anselmus canonicus Sancti Laurencii. Bonus uasallus blancus<br />
canonicus. Johannes clericus Archiepiscopi. Maisler rainaldus. Guido<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 550 )<br />
laudensis iudex. Oglerius danesius. Faeius cancuarius. Girardus curie<br />
domini Archiepiscopi O.<br />
DE TLEBE UABIA.<br />
Placuii alque conuenit inlér dominum Syrum Januensem Archiepiscopum.<br />
Necnon et inler Archipresbilerum Alberlum ecclesie plebis<br />
Sancii Johannis de uaira. el' ubi sunl presbiteri ipsius ecclesie. Vgo<br />
piesbiler el girardus presbiler. aliique clerici. Idest dominus Syrus<br />
archiepiscopus de<strong>di</strong>l prefalo Archipresbitero Alberto et aliis presbi- '<br />
leris et clericis ipsius ecclesie sancii iohannis. nomine ipsius ecclesie,<br />
in perpetuum, ad ficlum censum dandum libellario nomine. Hoc esl<br />
due parles locius lerre quas idem Archiepiscopus hàbel el eius curia<br />
in loco qui nominatur monaxile el casalelo alque in lazaria. et in<br />
eoi uni perlinenliis que sunt infra plebegium uarie. omnia plenum<br />
el uacuum in istis locis et lazarie alque easaleli et perlinenliis<br />
eorum. duas parles islarum terrarum de<strong>di</strong>l dominus Syrus Archiepiscopus<br />
eidem plebi sancii iohannis uarie In Inlegrum. Ea racione.<br />
quod Archipresbiler Alberlus el alii presbiteri el clerici ipsius ecclesie<br />
sancii iohannis in perpetuum debenl habere et delinere nomine ipsius<br />
ecclesie, el successores eorum. et laborare duas parles islarum terrarum.<br />
el facere in eis quiequid sibi oporlunum fueril. el pensionem<br />
dare, alque lerras meliorare, siile omni conlra<strong>di</strong>cione eiusdem Archiepiscopi<br />
el eorum successorum. Et persoluere exinde debent singulis<br />
annis in omni oclaua sancii andree per omnem annum solidos<br />
sex et denarios ocio denariorum Janue. dando et consignando islum<br />
ficlum el pensionem, sex solidos et denarios vm. per omnem ocla-<br />
uam Sancii Andree domino Archiepiscopo el successoribus suis. el<br />
hoc slelil inler ecs. Penam uero inler seposuerunt, ul si dominus<br />
( ) Il presente lodo si trova inserito in un atto del 29 gennaio 1220, col<br />
quale gli uomini <strong>di</strong> San Remo riconoscono <strong>di</strong> dover prestare parecchi servizi<br />
all Arcivescovo <strong>di</strong> Genova, giusta le prescrizioni segnato appunto in esso lodo.<br />
Tale atto è pubblicato nel L ib ro dei G iu r i, voi. i. N. dlvui. col. 6 i6 .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3 5 1 )<br />
archiepiscopus uel successores sui islam terram eidem ecclesie ab<br />
slulerint. aul si presbiteri ipsius ecclesie sancii iohannis sicul superius<br />
legilur non a<strong>di</strong>mpleuerinl. et successores eorum. tunc componant<br />
pars parti ille qui obnoxius fueril penam librarum uiginli.<br />
Insuper quod liceat domino Syro Archiepiscopo el successoribus<br />
suis sua auctoritate in terram istam inlroire et cui uoluerint dare,<br />
si presbiteri ecclesie sancti iohannis uaire et successores eorum<br />
pensionem istam non soluerint, et ita ut supra <strong>di</strong>ctum est non<br />
a<strong>di</strong>mpleuerinl. Faclum est hoe in camera domini Syri Archiepiscopi.<br />
Millesimo, centesimo. Sexagesimo, calende iunii. In<strong>di</strong>cione v ii.<br />
Signum manus domini Syri archiepiscopi hanc carlulam conue-<br />
nienlie fieri rogauil.<br />
Tesles. Archipresbiler Wilielmus. Pelrus archipresbiler de bauali.<br />
el Maisler Vgo de uineis. Boiamundus de odone. Filippus de lam-<br />
berto. Jordanus danese. Wilielmus compaler.<br />
DE TLEBE UARlfe.<br />
In camera domini Syri Januensis archiepiscopi, fuit dominus Syrus<br />
Archiepiscopus. el de<strong>di</strong>t per se-el per successores suos in perpetuum<br />
tertiam parlem lolius terre monaxili et casaleli el Iazarie.<br />
cum suis perlinenliis. quam de<strong>di</strong>t Anselmo filio Guininguisi de<br />
zerli. Ecclesie sancti iohannis plebis uarie. finito tempore annorum<br />
uiginli nouem. quod idem Anselmus debet islam terram tertiam<br />
partem supra<strong>di</strong>clarum terrarum tenere. Ita ut post annos<br />
uiginli nouem préfala ecclesia sancti iohannis habeal terram islam<br />
in perpetuum, et presbiteri ipsius ecclesie et eorum successores,<br />
lia quod soluant istam pensionem tres solidos, el denarios, mi. in<br />
omni anno in oclaua Sancti Andree domino Archiepiscopo el successoribus<br />
suis, sicut continetur in cartula libelli anseimi prenominati<br />
quam fecit idem Archiepiscopus. Millesimo, centesimo, sexagesimo,<br />
<strong>di</strong>c secundo 'inlranle iunio. in<strong>di</strong>cione vir. Testes. Archipresbiler<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3 3 2 )<br />
Wilielmus. Magister Vgo sancle marie de uineis. el Guiseaidus clericus<br />
Archiepiscopi. Gcrardus Sancii Syri. Oberlus fìlius gualberli<br />
uarie. Anfosus de Wilielmo de gropo. Marinus caneuarius.<br />
INNODATUM EST TEII ALIUD TACTUM.<br />
Placuit inter Dominum Syrum Januensem Archiepiscopum. et<br />
Nicholam iu<strong>di</strong>cem filium pandulfi. Idem dominus Syrus Archiepiscopus<br />
de<strong>di</strong>t ipsi nichole peeiam unam terre quam habet curia<br />
Archiepiscopi in sanclo pelro de arena. Cui coherel. ab una parle uia.<br />
Ab alia lerra pandulfi patris nichole de quo dal censum archiepiscopo.<br />
A lercia terra curie archiepiscopi. A quarla parle simililer terra ipsius<br />
curie. Infra has coherenlias de<strong>di</strong>l archiepiscopus ipsi nichole ad<br />
delinendum usque ad unnos uiginli nouem. ct ad me<strong>di</strong>etatem reddendum<br />
omnium fructuum que ex ipsa lerra exierinl deinceps.<br />
Idem uero Nichola exinde hanc lerram infra has coherenlias debet<br />
habere el delinere usque ad annos uiginli nouem. el non eam minuere.<br />
el laborare el colere el meliorare hanc lerram. el non peio-<br />
rare. Et lerra uacua que modo non est pastinata debel me<strong>di</strong>elalem<br />
pastinare dominus Archiepiscopus el aliam me<strong>di</strong>elalem Nicola. Ipse<br />
uero nichil aliud reddere debel ncque archiepiscopo dare el suis<br />
successoribus nisi me<strong>di</strong>elalem omnium frucluum el uindemie que in<br />
cadem terra fuerinl singulis annis. cl ila compiere debel (am ipse<br />
quam suus heres infra hunc lerminum eidern archiepiscopo suisque<br />
successoribus, el ila inler se conuenerunl. Penam uero inler se posue-<br />
runt. ul si dominus archiepiscopus uel eius successores hanc lerram<br />
nicole uel suo here<strong>di</strong> auferre quesierint. cl 6i nichola el suus heres<br />
omnia ul supra legilur non a<strong>di</strong>mpleuerinl. lune componal pars<br />
parli penam ducenlorum solidorum ille qui obnoxius fueril. quia<br />
uicissim inter se stipulali fuerunt, el insuper ficcai domino archiepiscopo<br />
el suis successoribus in lerram inlroire cl cui uoluerinl<br />
dare, uel sibi delinere si nicola el eius heres ul supra <strong>di</strong>cium esl<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3 5 5 )<br />
non a<strong>di</strong>m pleuerinl omnia. In camera domini archiepiscopi fcliciter.<br />
Millesimo centesimo sexagesimo lercio, me<strong>di</strong>o mense marcii. In<strong>di</strong>cione<br />
x.<br />
Signum manus domini Syri Archiepiscopi hanc carlulam conue-<br />
nienlie fieri rogauit.<br />
Tesles. W ilie lm u s archipresbiler. Guiscardus archiepiscopi. Bonus<br />
uasallus blarclis archiepiscopi. Ansaldus golia. Oglerius danese. Marinus<br />
caneuarius.<br />
LIBELLUS CUIUSDAM MAURI<br />
D E T K IB U S PA R TIB U S UM US TABULE TERRE IN BURGO CIUITATIS.<br />
C v m Cum Pelo defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie. Vbi<br />
preesl donnus Oberlus episcopus. V ii nobis mauro fìlius quondam<br />
iohannis lu p i, el Bonusa iugalibus filia quondam iohannis. Vna cum<br />
fìliis noslris m asculis, ul si unus ex nobis sine herede morluus<br />
fueril unus a llo ri succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis.<br />
pelim us res iu ris ecclesie Sancii Syri que esl posila in burgo ia-<br />
nuense. Hec sunt Ires parles de tabula una dc lerra per mensuram<br />
iuslam in circuitu super lolum cum Ircxenda el <strong>di</strong>slillalio.<br />
Coherel ei. da una parte uia publica. De alia trexenda. da lercia<br />
sim iliter uia publica, da quarla nosira mansio qui supra mauro et<br />
Bonosa. Infra iam <strong>di</strong>clas mensuras el coherenlias omnia pelimus In<br />
Inlegrum . Ila lamen ul inferamus uobis nel successoribus ueslris<br />
per unum quemque annum pensionem denarium unum, et post obilum<br />
noslrum uel filiorum nostrorum in ius cl dominium sancle ecclesie<br />
ueslre reuerlatur cuius est proprietas. Vnde si uobis placet hec pelicio<br />
nosira et hunc libellum scriptum el manibus ueslris firmatum<br />
nobis contradere iubealis. et alium similem a nobis factum uel a<br />
teslibus roboralum uobis pro munimine sancte ecclesie tra<strong>di</strong>mus<br />
conseruandum. Facto pelilorio mense iulii. in<strong>di</strong>cione nona. Anno ab<br />
incarnacione domini nostri ihesu chrisli. Millesimo, septuagesimo secundo.<br />
in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3 :> i )<br />
LIBELLUS NICOLE<br />
DE TERRA QUE EST IN' BIJRCO IUXTA MAURUM PRED1CTUM.<br />
---------------- ■<br />
C\.« Cimi Peto defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie libi<br />
pi et si domnus oberlus episcopus. Vii nobis nicola una cum fìliis<br />
< l filiabus. El si unus ex nobis sine herede morluus fueril unus<br />
allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis iubealis. Pelimus<br />
pccia una de lerra iuris Sancii Syri. que posila esl in burgo ciui-<br />
•alis Janue in platea Sancii Syri. lerra uacua. Coherel ei. de una<br />
paile (cria de mauro, de alia parle lerra de alberlo. de reliquis<br />
duabus parlibus uia publica. Infra suprascripias eoherencias pelimus<br />
sicul superius, omnia plenum el uacuum una cum ingressu el<br />
exilu .earum In Inlegrum. Ila (amen ul inferamus uobis uel suc-<br />
oessoiibus ueslris per unumquemque annum pensionem denarium<br />
unum. Spon<strong>di</strong>mus in dei nomine alque promillimus (in) suprascripias<br />
ics inlroire alque meliorare, et pensionem ecclesie ueslre uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum inferre. Quod si<br />
numme fecerimus de quo superius repromilliinus. lune liceat uos<br />
nel successoribus ueslris in eadem res inlroire. el cui uoluerilis<br />
dai e in ueslra sii poleslale. El posi obilum noslrum uel filiis filiorum<br />
noslrorum uel noslris adopliuis cui nos iam <strong>di</strong>eta (erra con-<br />
cederimus el iam <strong>di</strong>cla pensione dandum in ius el dominium ecclesie<br />
ueslre reuerlaiur cuius esl proprietas. Vnde sic placet ct hec pe-<br />
licio nostra el hunc libellum scriptum et manus uestra firmatum<br />
nobis tradere iubealis. Facio petitorio mense Oclubris. in<strong>di</strong>cione xim.<br />
Anno ab incarnacione domini nostri ihesu chrisli. Millesimo Septua<br />
gesimo sexto (*). In<strong>di</strong>cione suprascripla feliciler.<br />
( ) Qui pure l’ anno d e li incarnazione va confuso coll’ anno comune; I/in-<br />
dmone H.» era cominciala nel settembre del 1076.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 355 )<br />
C A R T U L A U E N D IC IO N IS N IC O L E PANDULFI FA CTE AD SANCTUM PETRUM DE ARF.NA.<br />
A n n o ab incarnacione Domini nostri Jesu chrisli. Millesimo centesimo.<br />
x l v . Mense m arcii. In<strong>di</strong>cione v i i . Constai me dompnum Syrum<br />
Januensis ecclesie Archiepiscopum cepisse a te Pandulfo filio quondam<br />
nicole per manum uxoris lu e ............ (lacum) missum tuum.<br />
solidos cenlum denariorum Januensium. quos in augumenlo el melioratione<br />
eiusdem ecclesie expensos fuisse profiteor. Finito precio<br />
de tabulis le rre qualuordecim minus quarta cuiusdam lerre uacue<br />
in sanclo pelro de arena iusla terram luam positis, quas libi uendo<br />
el Irado In Inlegrum . Faciendum exinde tu heredesque lui quic-<br />
quid u o lu erilis sine omni mea el successorum meorum conlra<strong>di</strong>cione.<br />
Ila tamen u l inferamus uobis omni anno pro censu eiusdem<br />
lerre ecclesie Sancii Syri denarium ianuensem. Ilanc enim uen<strong>di</strong>-<br />
cionem per me meosque successores defendere libi tuisque here<strong>di</strong>bus<br />
el auclorizare promillo. Quod si non fecero aul subtrahere<br />
quesiero. tunc in duplum eandem uen<strong>di</strong>cionem ul supra legitur<br />
uobis resliluam us sicut pro tempore fueril meliorata aul uolueril<br />
sub eslim acione in consimili loco. Tesles. Oberlus spinola. Wilielmus<br />
rufTus. Olo bonus. Merlo el Bolericus fralres. Wilielmus capellaniis.<br />
Filiu s rubal<strong>di</strong> uicecomilis. Alexander Januensis Archiepiscopi hyco-<br />
nomus. Aclum in palacio ianuensis archiepiscopi feliciler.<br />
D E R E F U T A T IO N E QUAM FECIT ALBF.RTUS GUAITA FOLIE ET CONSORTES.<br />
Nos A lberlus filiu s quondam Guaita folic de molazana. in quarla<br />
parle. el Marchio de po<strong>di</strong>o filius quondam Syli. el iohannes filius<br />
quondam Guidonis el fraler adalaxic. Confirmamus omnimodo el firmam<br />
habemus uen<strong>di</strong>cionem illam quam ego qui supra Alberlus de<br />
guaita folia feci ante quam haberem uxorem cum Guidone fralre<br />
meo. paler isliu s iohannis el paler islius adalaxie. curie domini<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
13
( 55(5 )<br />
«ìi chiopiscopi. do (ola nosira parlo quam nos habebamus fralres in<br />
molen<strong>di</strong>no de brelesca. el quam dominus ugo possidel archiepi-<br />
scopus el (enei modo por nos in eodem moduin (sic) brelesca.<br />
quoniam nos confitemur quod ego Alberlus de guaila follia anlea<br />
quam habuissem uxorem una cum fratre meo guidone uen<strong>di</strong><strong>di</strong>mus.<br />
il tra<strong>di</strong><strong>di</strong>mus possessionem curie domini archiepiscopi indo, el lolum<br />
piecium illius uen<strong>di</strong>cionis recipimus a curia Archiepiscopi. Exeeplis<br />
liibus libi is que remanserunt ad soluendum ex illo precio a fllai-<br />
slro Anseimo minister curie nomine Archiepiscopi soluti el quieti<br />
sumus. et islas tres libras nobis soluil nomine archiepiscopi el eius<br />
curie. \nde nos qui supra Alberlus de guaila follia in quarta parle.<br />
ot Mai eli io de po<strong>di</strong>o cl iohannes filius guidonis el fraler adalaxie<br />
confiimando uen<strong>di</strong>cionem inde factam, firmam cl incorruptam uen-<br />
<strong>di</strong>cioncm parlis nostre islius molen<strong>di</strong>ni quondam a guidone et a<br />
me alberlo facta habere perpeluo promillimus. quod amodo in<br />
aliquo tempore nos Alberlus cl Marchio de po<strong>di</strong>o, alque iohannes<br />
«mi nostri heredes, uel aliquis per nos. conlra Dominum Archiepiscopum<br />
uel eius successores, aul aduersus eius curiam, agere aul<br />
causari, uel requisicionem aliquo modo siue molestiam facere inde<br />
non ualeamus. set omni tempore taciti inde el contempli in bis<br />
Ilibus libris quas recepimus permaneamus. Quod si hoc facere pre-<br />
sumpserimus penam dupli maistro anseimo stipulanti nomine curie<br />
promittimus. Insuper firma sit uen<strong>di</strong>cio. et Iis inde facta non ua-<br />
leal. Ego iohannes qui facio auctoritate mei curatoris alberti iuro<br />
super sancla dei euangelia in perpetuum firmam tenere uen<strong>di</strong>cionem<br />
quam fecit Guido paler meus, el eam confirmo, quod exinde ego<br />
aul aliquis per me non moleslabo curiam Archiepiscopi inde uel<br />
aliquem pro curia ex illa uen<strong>di</strong>cione istius molen<strong>di</strong>ni. Ad sanctum<br />
uinccncium feliciler. Millesimo, centesimo, sexagesimo oclauo. In-<br />
Iranle mense ma<strong>di</strong>i. <strong>di</strong>e xi. In<strong>di</strong>cione xv.<br />
Signa manuum Alberti et marchionis el iohannis hanc carlulam<br />
fieri rogauerunl.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 357 )<br />
I esles. Johannes mural.or. inaisler Marlinus dc porla. Wilielmus<br />
de carnali. W ilielm us paxiglam. Rolandus cogla nigra. Cunradus<br />
de Archiepiscopo. Oberlus orlolanus Archiepiscopi. Odo clapucius<br />
molazane.<br />
D E R E F U T A T IO N E QUAM FECIT BONADONNA GUAITA FOLLIE CURIE<br />
DE MOLENDINO DE BR ETESCA.<br />
C arlula finis et Iransaccionis el donacionis el refulacionis quam<br />
facimus nos bonadonna filia quondam Guaita follie, el Oberlus fìlius<br />
eius. Vobis domino Vgoni Archiepiscopo ianuensi et ueslre curie<br />
per m aislrum Anselmum qui nomine ueslro el ueslre curie recepii<br />
hanc carlulam . el qui esl minisler curie ueslre. Nominaliue de lite<br />
el eonlenlione illa loia quam habuil Alberlus el Guido de guaila<br />
follia molazane cum domino Archiepiscopo el eius curia. Videlicel<br />
de molen<strong>di</strong>no de brelesca. cl de hoc quod nobis mairi el filio per-<br />
tinenl aliquo modo in illa lite et eonlenlione islius molen<strong>di</strong>ni. Nos<br />
qui supra bonadonna el Oberlus filius eius finem et refulacionem<br />
el donacionem uobiscum transigendo ex illa lite facimus el transigim<br />
us. Quod amodo in aliquo tempore nos qui supra bonadonna<br />
cl O berlus fìliu s eius uel noster heres aul aliquis per nos aliqun<br />
modo non possim us agere aut causari uel molestiam siue requi-<br />
sicionem inde facere aduersus uos qui supra Dominum Vgonem<br />
Archiepiscopum au l aduersus uestram curiam, neque conlra usus ue-<br />
slros successores (sic) uel aliquem pro uobis. Pro soli<strong>di</strong>s decem denariorum<br />
Januensium . quos solidos decem nos maler et filius a<br />
m aislro Anseimo nomine ueslro el ueslre curie recepimus pro line<br />
el refulacione c l iransaccione el donacione. scilicet pro nostra parte<br />
cum guidone fralre meo qui supra bonadonne. el si nostra pars<br />
plus ualel isliu s precii uobis domino Archiepiscopo pro ueslra curia<br />
donamus el Ira<strong>di</strong>m us. ul exinde lacili el contempli in islis soli<strong>di</strong>s, x.<br />
permaneamus, el omne ius el- raciones quas in lile illa el conlen-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 558 )<br />
cione habemus curie ueslre donamus, islius molen<strong>di</strong>ni de brelesca.<br />
hi si aniodo in aliquo tempore nos qui supra bonadonna el fìlius<br />
eius oberlus uel nosiri heredes aul aliquis per nos inde molestiam<br />
nel requisicionem aliquo modo fecerimus et d e in c e p s tacili el contempli<br />
in islis soli<strong>di</strong>s decem non permanserimus. Maislro anseimo<br />
stipulanti penam dupli nomine ueslro el ueslre curie promillimus.<br />
el lis inde facla non ualeal. In curia A rc h ie p is c o p i feliciler. Millesimo<br />
centesimo sexagesimo oclauo. me<strong>di</strong>o mense Junii. In<strong>di</strong>cione xv.<br />
Signa manuum islius matris el fìlii. bonadonne el Oberli hanc<br />
carlulam linis el donacionis el transaccionis el refutacionis fieri ro-<br />
gaueruul.<br />
Tesles. presbiler Guiscardus Archiepiscopi. Oglerius danese. Ygn<br />
de fredaldo. Petrus de oliua. Pelrus dc uillano. Rubaldus morellus<br />
de molazana. Alberlus guaila follia. Marchio de molazana.<br />
DE COMPARA QUAM l'ECIT CURIA<br />
A BONADONNA GUAITA FOLLIE ET FILIO IN MOLAZANA.<br />
Cartola uen<strong>di</strong>cionis sub dupla defensione quam facimus nos Bonadonna<br />
filia quondam guaita follie de molazana. el Oberlus fìlius<br />
eius. Vobis domino Vgoni Janucnsi archiepiscopo el ueslre curie,<br />
per Maislrum Anselmum ministrum curie ueslre qui hanc carlulam<br />
uen<strong>di</strong>cionis ueslro el ueslre curie nomine recepii. Nominaliue lolam<br />
nostram parlem quam nos maler el fìlius habemus el delinemus<br />
et per nos inuenire polcrilis in molen<strong>di</strong>no quod esl in molazana el<br />
uocalur molen<strong>di</strong>num de periculo. Simililer lolum hoc quod habemus<br />
cl possidemus el inuenire per nos poteritis a molen<strong>di</strong>no usque ad<br />
orlum el domum boni martini per slafolam cl per illas pertinen-<br />
cias. Oinnia plenum el uacuum per slafolam el in perlinenciis illis<br />
a molen<strong>di</strong>no usque ad domum cl orlimi boni martini. Infra has<br />
coherencias loluin quod habemus et nos maler ( el) fìlii possidemus,<br />
el per nos poteritis inuenire. et in prenominato molen<strong>di</strong>no- de<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 359 )<br />
periculo quod esl iu molazana lolam nostram porcionem omnia plenum<br />
et uacuum . Nos qui supra Bonadonna el Oberlus suus filius<br />
uen<strong>di</strong>m us uobis domino Vgoni Archiepiscopo, el possessionem uobis<br />
et cu rie u eslre tra<strong>di</strong>mus et dominium per missum ueslrum mai-<br />
strum anselm um et curie minnUrum qui ueslro nomine suscepil el<br />
a nobis emit omnia In Inlegrum. per precium solidorum triginta<br />
denariorum Januensium . quos solidos triginta ab eo pro curia ue-<br />
slra el pro uobis suscepimus. Et facialis exinde uos Archiepiscopus<br />
ct u eslri successores’ el cui dederilis ad ulililalem ueslre curie quic-<br />
quid u o lu erilis sine nosira et noslrorum heredum conlra<strong>di</strong>cione. Ab<br />
omni homine defendere nos Bonadonna de guaila follia el Oberlus<br />
eius filiu s una cum noslris here<strong>di</strong>bus et auclbrizare promillimus<br />
uobis Archiepiscopo et curie ueslre. ueslVisque successoribus, el cui<br />
ad ulililalem u eslre curie dederilis. quod si defendere el auclorizare<br />
non potuerim us, aul si aliquo modo sublraherc quesierimus. in<br />
duplum isliu s uen<strong>di</strong>cionis Maislro Anselmo procuratori ueslre curie<br />
nomine stipulanti penam dupli promillimus. Vnde omnia mea (sic)<br />
bona inde uobis pignori obligamus, cl noslro iuri renunciamus. Millesimo<br />
centesimo sexagesimo nono. Exeunlc mense Marcio <strong>di</strong>e xi.<br />
In<strong>di</strong>cione i.<br />
Signa m anuum islius bonadonne de guaila follie molazane el<br />
Oberli filii sui hanc carlulam uen<strong>di</strong>cionis fieri rogauerunl.<br />
Tesles. G irard us gaslaldus. el Rubaldus morellus de molazana. el<br />
G irardus de barca. Girardus decanus molazane. Facius caneuarius<br />
archiepiscopi. Albericus Archiepiscopi. In curia Archiepiscopi feliciler.<br />
D E LOCO QUEM EMIT CURIA A GIRARDO ET RUBALDO MORELLO.<br />
Nos Rubaldus de morella filius quondam iohannis cl Girardus<br />
filius quondam lanci de molazana. Ven<strong>di</strong>mus el conce<strong>di</strong>mus el Ira-<br />
<strong>di</strong>m us el damus, el exinde perpeluo habere ad proprium' confirmamus.<br />
domino Vgoni Januensi archiepiscopo suisque successoribus<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
c 300 )<br />
el eius curie archiepiscopalus per Maislrum Anselmum minislrum<br />
ipsius curie, qui hanc carlam emptionis el donacionis cl Ira<strong>di</strong>cionis<br />
recepii a nobis, lam dominium quam possessionem nomine eiusdem<br />
Archiepiscopi el .eius curie proprietario nomine. Nominaliue lolum<br />
hoc quod comparauimus auclorilale domini Vgonis Archiepiscopi a<br />
gregorio filio quondam gandulfi de molazana cl possessionem ab<br />
eodem suscepimus gregorio. quam eidem curie Ira<strong>di</strong>mus. el nos<br />
Kubaldus et Girardus in carlam emplionis ah eodem gregorio e,\<br />
illis lerris recepimus, quas curie conce<strong>di</strong>mus. Videlicel nonam parlem<br />
minus quarla de molen<strong>di</strong>no periculi, que fuit pars islius grc-<br />
gorii. Ilem locum unum qui nominatur locus de casuplana qui esl<br />
in molazana. cum domo el uinea el arboribus super habenlibus qui<br />
fuil molazani. Cui coherel. ab una parle uia ct locus filiorum lanci.<br />
Ab alia parle lerra pelri de quarlerio. A lercia de sublus lerra<br />
nostra qui supra Rubal<strong>di</strong> de morella el Girar<strong>di</strong>. el terra uillanis.<br />
A quarla uero parie lerra Wilielmi de campo castoro. Item ine<strong>di</strong>e-<br />
lalem bruxedelli qui esl roborelus. Ilem oclauam decimam parlem<br />
de lercerio roboreli de caiiAnnarile el de molen<strong>di</strong>no de insulella.<br />
Simililer nonam parlem lercerii caslaneli de slafola. Ilem lercerium<br />
de lercerio terre de insulella. Ilem parlem illam quam isle gre-<br />
gorius habebat in lerra de cosla. IÌI nonam parlem terre de castanea<br />
bona, et lerre de Albaredo. el de terra de nespolo. Supra<strong>di</strong>clam<br />
nonam parlem minus quarla prefali molen<strong>di</strong>ni de periculo que eral<br />
pars islius Grcgorii eiusdem molen<strong>di</strong>ni, et istum locum de casuplana<br />
infra has coherencias una cum omnibus aliis terris quas idem<br />
gregorius habebat el delinebat in molazana et in omnibus exilibus<br />
el perlinenciis suis, el quas per nos pro ul nos insimul emimus a<br />
gregorio. et per eundem gregorium inuenire potest infra ipsam<br />
uillam molazane el exilibus cl perlinenciis. el quiequid iuris cl ra-<br />
cionis eidem Gregorio compelil in lerris omnibus ct molen<strong>di</strong>nis<br />
molazane el perlinenciis cl exilibus, el nobis insimul obuenil per<br />
eundem gregorium. ct ipse nobis insimul duobus uen<strong>di</strong><strong>di</strong>t el<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3G1 )<br />
tra<strong>di</strong><strong>di</strong>t, el carlulam uen<strong>di</strong>cionis sub dupla defensione nobis insimul<br />
iccil. una cum supra nominalis omnibus lerris sicut nobis obuenil<br />
per gregorium auclorilate domini archiepiscopi, sub cuius iuris-<br />
<strong>di</strong>ctione eral gregorius et sue lerre. et gregorius suo sacramento<br />
uobis confirm auit. el in carta emplionis noslre conlinclur. Nos qui<br />
supra Rubaldus de morella et Girardus de lancio molazane omnia<br />
plenum et uacuum et tam dominium el possessionem domino Vgoni<br />
Archiepiscopo el eius curie per Maislrum Anselmum curie procuratorem<br />
q u i eius nomine recepit uen<strong>di</strong>mus et Ira<strong>di</strong>mus. et omne<br />
ius noslrum quod habemus et a gregorio conseculi fuimus insimul<br />
domino Archiepiscopo conce<strong>di</strong>mus, el accionem curie Archiepiscopi<br />
mandamus. Faciendum exinde idem Archiepiscopus el sui successorcs<br />
el cui dederinl ad ulililalem sue curie quiequid uoluerinl de omnibus<br />
supra<strong>di</strong>clis le rris et racionibus sicul superius relegilur sine nosira el<br />
nostrorum heredum conlra<strong>di</strong>cione. Per precium librarum decem cl<br />
septem denariorum ianuensium. quas a Maislro Anseimo pro domino<br />
Archiepiscopo el sua curia recepimus, et ex islis decem el seplcm<br />
libris solu li sum us et quieti. Et nos qui supra Rubaldus de morella<br />
el G irardus de lancio per nos el per noslros heredes domino Archiepiscopo<br />
et sue curie exinde hanc uen<strong>di</strong>cionem cl Ira<strong>di</strong>cionem firmam<br />
el incorruptam conseruare promillimus. quam remouere nullo modo<br />
ualeamus. Quod si hoc facere nos aut heredes uel aliquis per nos<br />
aliquo modo presumpserimus. el ul superius relegitur firmum el incorruptum<br />
exinde non habuerimus, penam dupli requisitionis inde<br />
facte M aislro Anseimo stipulanti procuratori Archiepiscopi et eius<br />
curie prom illim us. Vnde omnia nosira bona curie Archiepiscopi pignori<br />
obligam us. Insuper lis inde facla non ualeat. sei inuiolabililer<br />
conseruare prom illim us. In curia domini Archiepiscopi feliciler. Millesimo<br />
centesimo, sexagesimo nono. Inlranle mense ma<strong>di</strong>i <strong>di</strong>e x. In-<br />
<strong>di</strong>cione i.<br />
Signa manuum Girar<strong>di</strong> de lanzo el Rubal<strong>di</strong> de morella hanc<br />
carlulam fieri rogauerunl.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Archiepiscopi.<br />
DE CONUEKTIONE FACTA INTER CURIAM.<br />
ET EOS QUI TENENT IN MOLENDINO MURUALLI.<br />
Concor<strong>di</strong>a est inler dominum Vgonem Januensem Archiepiscopum<br />
el Magistrum Anselmum procuratorem curie Archiepiscopi. Nec non<br />
el inler omnes dominos molen<strong>di</strong>ni de muruallo. Idem nero dominus<br />
Archiepiscopus el Magister Anselmus prò curia, el omnes domini<br />
eiusdem molen<strong>di</strong>ni murualli. posuerunt se iy arbitrio Oliucrii de<br />
maraxi el Airal<strong>di</strong> molinarii el Magistri molen<strong>di</strong>norum de caduila<br />
arpie el rehochi el eluse molen<strong>di</strong>ni domini Archiepiscopi cl molen<strong>di</strong>ni<br />
de muruallo omnium islorum dominorum el omnium aliarum<br />
rerum islorum duorum molen<strong>di</strong>norum de muruallo ad ulililalem el<br />
proficuum islorum molen<strong>di</strong>norum coequan<strong>di</strong>s quod slabunt in islorum<br />
or<strong>di</strong>natione cl ex omnibus supra<strong>di</strong>clis rebus inler eos coequan<strong>di</strong>s sub<br />
pena mille solidorum ex utraque parle bine inde inler eos promissa.<br />
Pro tiliis uero Wilielmi Anfossi gucrcii lamberlus filipi barbanus eorum<br />
promisil penam prò sexla parle islius pene, el prò parle islorum<br />
minorimi islius molen<strong>di</strong>ni murualli. quod idem minores filii Wilielmi<br />
stabunt in -prefata concor<strong>di</strong>a cl arbitrio islorum arbilrorum.<br />
Eo lamen saluo quod de laude quam <strong>di</strong>cunl isli domini molen<strong>di</strong>ni<br />
murualli se habere in islis arbitris se non ponunt. El si aliquo<br />
modo eueneril quod ila non se concordent, quod raciones ambarum<br />
parcium sinl salue ut anlea crani. Slaiula inler eos concor<strong>di</strong>a islo-<br />
rum duorum molen<strong>di</strong>norum ul supra relegilur et eorum uolunlale.<br />
isli arbilri coram eis. uidelicel Airaldus el Oliuerius. iurauerunl super<br />
sancla dei euangelia bona fide sine omni fraude cocquare caduilam<br />
aque ct clusas el rebochos ct omnes alias res islorum duorum molen<strong>di</strong>norum<br />
ad ulililalem el proficuum horum molen<strong>di</strong>norum inu-<br />
rualli. el fuerunt ibi ad cocquandas caduilas aque cl clusas el res<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 365 )<br />
alias sicu li lenebanlur sacramento, et eoequauerunl cadulam aque<br />
el clusas el rebochos et alias res ibi necessarias pro utilitate ct<br />
proficuo am borum molen<strong>di</strong>norum murualli. ct posuerunt el coequa-<br />
uerunl m ensuram caduile aque amborum molen<strong>di</strong>norum, el eam<br />
staluerunl in pedes quinque et policcm unum. Coequalis ilaque<br />
clusis el cad u ilis aque et rebochis et rebus omnibus in utililalc molen<strong>di</strong>norum<br />
ab islis magistris et arbitris, idem arbitri ila firmum<br />
esse staluerunl. In palacio Archiepiscopi feliciter. Millesimo centesimo<br />
sexagesimo nono. Mense Augusti. In<strong>di</strong>cione. n.<br />
Signa manuum domini Archiepiscopi Vgonis et Magislri Anseimi<br />
prò curia hanc carlulam conuenienlie fieri rogauerunl.<br />
Tesles. V n ricu s (sic) iudex. A in ic u s........... (lacuna). Oglerius<br />
danesis. Ansaldus spreca. Airaldus el Oliuerius de maraxi.<br />
D E C O M PA R A QUAM 1 ECIT CURIA A BEIAME DE SANCTO OLAXIO.<br />
Carlula uen<strong>di</strong>cionis sub dupla defensione quam fecimus nos Be-<br />
glanus filiu s quondam uillani de sanclo laxo el Ila iugalis Curie<br />
domini Vgoni Januensis Archiepiscopi, el ipsi domino Vgoni Archiepiscopo.<br />
per Magislrum Anselmum procuratorem el Ministrum<br />
eius curie, q u i nomine curie Archiepiscopi hanc carlulam uen<strong>di</strong>cionis<br />
el possessionem islius uen<strong>di</strong>cionis prò curia recepit. Nominaliue<br />
omnes islas terras que inferius nominantur. Prima pccia cum<br />
domo super habenle est in sanclo laxo. iusla lerram curie archiepiscopi.<br />
Alia pecia ubi <strong>di</strong>cilur figarius est iusla lerram oglerii de<br />
sanclo. laxo. el alio pecie . . . (lacuna) que sunl cum islis aliis su-<br />
pranis. que quinque sunl prope. et sunl isle pecie infra casalem<br />
sancii olaxi. el d icilu r locus de ca. Alia uero pecia est in castellario<br />
m onlis a lii. Ilem duodecima pars caslaneli de plano de gazo, que<br />
esl mea pars, el est iusla lerram curie. Similer uen<strong>di</strong>mus et tra<strong>di</strong>mus<br />
nostram parlem. que esl oclaua pars lerre de cosla longa.<br />
E l sexladecima pars de alia cosla longa que esl ex parle uille<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
i
( 504 )<br />
sancii olaxii. Ilem sexladecima pars de terra de comunagla. El<br />
sexladecima pars dc lerra de cerreda. El sexladecima pars lerre<br />
de comunagla de iusla lerra iruflà. El uen<strong>di</strong>mus simililer sextam-<br />
decimam parlem de lerra dc canoua. el octauam parlem de (eira<br />
de plaza. El noslram parlem que esl me<strong>di</strong>elas unius quarlc partis<br />
el duas parles A lii...........<br />
(Qui termina il foglio I8 I.° del Co<strong>di</strong>ce, e con esso si interrompe<br />
l’atto presente. Segue il foglio 182.° colla fine <strong>di</strong> altro<br />
instrumento, al quale si vede essere stati testimoni gli in<strong>di</strong>vidui<br />
sotto nominati).<br />
Rubaldus. Alexander hyconomus Prcposilus sancle marie dc castro.<br />
cl Johannes <strong>di</strong>aconus eius. Anselmus canauarius. Alariscoto de<br />
carnuti.<br />
f In palacio Januensis Archiepiscopi. Consules Guilielmus buferius.<br />
Sismundus. Oberlus cancellarius, laudauerunl quod Olobonus<br />
cl Merlo cl Bolericus el Ingo filius quondam Ribal<strong>di</strong> uicecomilis.<br />
deinde habeant polesialem capien<strong>di</strong> aquam per glaream el per lerram<br />
que esl extra lerram feu<strong>di</strong> que' esl infra clausum usque ad<br />
uiam que uenil ab sanclo Mariino. el ducen<strong>di</strong> aquam ad molen<strong>di</strong>num<br />
eorum per glaream cl per lerram a quacumque parle uoluerinl.<br />
et facien<strong>di</strong> cluuias huius molen<strong>di</strong>ni, sine conlra<strong>di</strong>cione Guilielmi<br />
slralan<strong>di</strong> cl scalza uelulc omniumque personarum per eos. Ila lamen<br />
quod inferant singulis annis ipsam con<strong>di</strong>cionem quam solili sunl<br />
tribuere. Hanc laudem ideo fecerunl. quia cognouerunl carlula publici<br />
noiarii quod aqua debebat capi ad utilitatem huius molen<strong>di</strong>ni<br />
sicul prelaudalum est. Millesimo c x lv ii/i . mense augusti, in<strong>di</strong>cione. xi.<br />
Breue recordationis dc pensione Januensis episcopi quam habel<br />
in ciuilale Janua. Rusticus fornarius. mi. solidos. Johannes calde-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
ariu s, x l . denarios. Ansaldus de mortelo, mi. solidos. Bonus an-<br />
fossus. x l . denarios. Marchio iudex. x l . denarios. Marchio de bono<br />
filio, xxvii. denarios. Guinizo magisler. x x v i i. denarios. Vassassaldus<br />
gamba lixada. h i . solidos. Bonifredus. x x v i i. denarios. Filius care<br />
cause, xm. denarios. Rusticus garillus. v. solidos.<br />
De filiis angusliosi. n. denarios ueteres papienses. Gisla de ficu,<br />
unum denarium . Domus iuxla eandem gislam. i. denarium. Rau-<br />
sinus. unum denarium brunelum. Bonus iohannes. i. denarium<br />
brunelum . Berozo. i. denarium brunelum. Quidam de calciano, i. denarium<br />
uelerem papiensem. Arnaldus balligadus ilerum. i. denarium<br />
ueterem. F iliu s care cause, i. denarium uelerem. Johannes boninus. i.<br />
denarium uelerem . Bonandus de currado cocleario. i. denarium<br />
uelerem. Ansaldus panca lana. n. denarios ueteres. Guiniguisus iudex.<br />
i. denarium . Baslardus. i. denarium. F ilii mauri de domo colla, n.<br />
denarios ueteres. Porcelli, vi. denarios ueteres. Alguda. i. denarium.<br />
F ilia m aifre<strong>di</strong>. i. denarium. Oglerius de oliua. obulum uelerem papiensem.<br />
G uilielm us osberguerius. v. denarios ueteres. Alberlinus. 11.<br />
denarios. Palaria. 1 1 . denarios ueteres. Guido Spinula, n. denarios<br />
ueleres. F ilii a slu ris. n. denarios ueleres. Otto furnarius, m. denarios<br />
ueleres. Razo. ii. denarios ueleres. Cara causa, i. denarium ueterem.<br />
Bainaldus de ponle. i. denarium uelerem. Filii boni mali de medolico.<br />
u. denarios ueleres. Oberlus gamba falsa, i. denarium uelerem.<br />
llli de reco. n. denarios ueleres. Nicholaus me<strong>di</strong>cus, i.<br />
donarium ueterem. Messurro. i. denarium uelerem. Raldus uersa<br />
galeda. i. denarium uelerem. Bellocarus. i. denarium uelerem. Mu-<br />
gilus. i. denarium uelerem. Filii aduocali. yi. denarios ueleres. Bonus<br />
baronus. i. denarium uelerem. Pagana, ii. denarios ueleres. Bellolo<br />
dc laslaria. ii. denarios ueteres. Rustica, i. denarium ueterem. Gandulfus<br />
de pauone. i. denarium. Amicus Guelfo, m. denarios ueteres.<br />
De nauibus de Alexandria. De africa. De buzea. De lunesi. De<br />
tripoli. De barbaria, xxn. solidos el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um. De sicilia. xi. solidos<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5G0 )<br />
el. m. denarios. Do corsica. v ii. solidos. Dc sar<strong>di</strong>nia. vim. solidos.<br />
Naues que de Sicilia, el Calabria, de niarifima. et prouincia ueniunl<br />
honcrale grano, unusquisque quarlinum debel episcopo. In corsicam<br />
que prò cambio ferunl salem, singuli eorum minam grani debenl<br />
episcopo. Naues que a sar<strong>di</strong>nia per corsicam ueniunl. el ibi salem<br />
• •<br />
in granum concambiunl. unusquisque eorum qui cambiunl. Ires<br />
minas grani debenl episcopo. Naues que de sar<strong>di</strong>nia ferunl salem.<br />
unusquisque eorum. m. minas salis. Que de prouincia. in. quarlinos<br />
debenl episcopo O.<br />
De aperlis feo<strong>di</strong>s uassallorum. Ilingo uicecomes. Curradus.Jìual’.acus.<br />
Guido spinula. Baldus ligna. Ollo bellus oculus. Ido de car-<br />
marino...........<br />
(A questo punto finisce il foglio 182.° del Registro. Segue il 183.";<br />
ma quantunque sembri continuare con esso il Breve d i ricordo incominciato<br />
a pag. 564, pure il senso ne è interrotto, e lascia a<br />
desiderare qualche altro foglio <strong>di</strong> mezzo).<br />
mari, el amici filii nigri de mirla. et Alexandri hyconomi el auocali.<br />
el oglerii danisii. el Anseimi canauarii. Primetus. Bonus iobannes de<br />
domocolla fralres. fecerunl fidelilalem Domino Archiepiscopo prò<br />
famulis.<br />
Andrea de bedellano fecil fidelilalem domino Archiepiscopo in presenlia<br />
Alexandri el gaslaldoruin de molaciana. uidelicel secans feni,<br />
el alerii. el bal<strong>di</strong> de ponle. el anseimi de cosla. cl oberli scudarii.<br />
eo quod uxor eius famula est. cl per libellariam quam lenel in<br />
uico molacio.<br />
( ) Questo paragrafo del Breve d i ricordo concernente i <strong>di</strong>ritti percipien<strong>di</strong><br />
dall arcivescovo <strong>di</strong> Genova sulle navi, c dei quali è dato anche ragguaglio<br />
sui principii del Co<strong>di</strong>ce (V. pag. 9-11), si lia stampato dal Cuneo nelle sue<br />
Memorie sopra l ’ untico debilo pubblico ecc., pag. 241).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 307 ;<br />
Oberlus de gazo de uico molacio fecil fidelilalem domino Archiepiscopo.<br />
el consanguineus eius. In presenlia supra<strong>di</strong>clorum gaslal-<br />
dorum .<br />
Ansaldus rufus de monle me<strong>di</strong>ano de uulluri iurauil fidelilalem<br />
domino Archiepiscopo anle presenliam eius. uidelicel in ecclesia<br />
sancii gregorii. co quod famulus esl. quia descen<strong>di</strong>l de sorore berar<strong>di</strong><br />
de sanelo olaxo. el archiepiscopus inuesliuit eum de lerra<br />
quam ipse habebal in medolico. Tesles. merulus dc caslro. boia-<br />
monle. presbiler iohannes de sancla sauina. cl archipresbiler de<br />
sanclo cypriano. el bonus uasallus capul galli, et oglerius danisius.<br />
el guilielm us lurnellus. el alexander. el girardus gaslaldus.<br />
HEC SUNT CONDITIONES QUAS ARCHIEPISCOPUS HABET IN PLEBEIO BARGALI.<br />
U ID E L IC E T IN LAUAN1ASCO. IN TAZOLO. IN TAZOLELLO. IN UALLE BONA.<br />
ET IN PERTINENTHS ILLIS.<br />
I n p rim is d eb el habere me<strong>di</strong>elalem scalici de lolo lauaniasco.<br />
Romanus de lazolo cum omnibus hominibus dc lazolo. el cum<br />
fìliis. gandulfus n ifi cum consorlibus suis. isli omnes debenl per-<br />
soluerc de quarlerio laueniasco pensionem denàrios. n. de papienses.<br />
in unoquoque anno.<br />
Gandulfus de lucedo cum filiis de orgemina, el cum fìliis gan-<br />
dulfi ru fi, el cum canonicis de sanclo Laurenlio. el cutn aliis consorlibus.<br />
debenl persoluere de alio quarlerio de lauaniasco pensionem<br />
denariorum , i l papiensium. in unoquoque anno.<br />
De duobus a liis quarleriis habel Guilielmus niger cum fralre suo<br />
pensionem pro feudo.<br />
Ilerum romanus dc lacelo cl uilalis cum consorlibus suis de<br />
lercia parle m onlis de laciolo debenl persoluere pensionem denarios.<br />
u. papienses. el de cornelica. cl de fao frigido.<br />
Ilerum gandulfus de luzedo cum consorlibus suis prò molile dc<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5(i8 )<br />
lazolo. ol de cornelica. ct de f;io frigido, debenl persoluere donarium<br />
i. de papia. el non debenl uendere nec alienare nisi in famulis<br />
Sancti Syri domnicali.<br />
Homines de ualle bona que <strong>di</strong>citur sancle marie cum suis con-<br />
sorlibus debenl persoluere de alio terzerio monlis de lazolo pensionem<br />
denarios, vi. de papia. el de cornelica. el de fao frigido.<br />
Alberlus de lazolo cum consorlibus suis debenl persoluere de<br />
alio lerzerio de monte lazolo. et de cornelica. el de fao frigido, denarios.<br />
vi. de papia. el in pre<strong>di</strong>clo lerzerio liabel romanus de lazolo<br />
quarlerium. qui romanus fecil fidelilalem domino Archiepiscopo prò<br />
Iota libellaria quam lenel.<br />
Gandullus de incisa cum consorte suo de domnicalo de boasin<br />
debel denarium, i. papié.<br />
liomines de agonia danl solidos, mi. prò manenlalico de lerris<br />
que sunl in bis perlinenliis.<br />
Presbiler oberlus de nerione cum fralribus el nepotibus silis.<br />
danl denarios, xxvm. de sorte libellarie de lamanigra. quam Jibel-<br />
lariam Archiepiscopus fecit usque ad annos. uiginli. viiii.<br />
Pelrus de solio pater presbiteri barlholomei de plicanio dal solidos.<br />
ii. pro sorle de decima de monte luscano que fuit gisi de<br />
cruce, libellaria, x x v iiii. annorum.<br />
Presbiler Rubaldus de sancta maria de uineis cum fralribus suis.<br />
de plicanio danl solidos, in. de decima monlis oscani. quam habel<br />
pro libellaria usque ad annos. x x v iiii.<br />
Marlinus namphus el iohannes gaidaldus el consorles eorum qui<br />
lenenl burri, danl scxlaria sex de optimo frumento.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Johannes caslaneolus de capriasco. et alberlus de coruaria cum<br />
consorlibus qui lenenl lamanigra. danl sexlaria. in. de grano.<br />
Ansaldus de lin i de cazukinasca. el anselmus de la colla, isli pre<br />
<strong>di</strong>cli danl in sim ul solidos, u. in oclaua natiuilalis domini, prò decima<br />
quam dominus Archiepiscopus de<strong>di</strong>l eis pro libellaria, usque<br />
ad annos. xv.<br />
D E IU R E EM PIIITEO TICO LIBRI. IMI. CODICIS. TITL’LUS EXTREMIS (’ ).<br />
Imperator Zeno. a. Sebastiano p. p.<br />
Jus em phileolicarkim neque conductionis neque alienationis esse<br />
lilu lu s a<strong>di</strong>ciendum sed hoc ius lercium sit constitutum, ab utrius-<br />
que m em oralorum contractuum societate, seu similitu<strong>di</strong>ne separatum,<br />
conceptionem <strong>di</strong>ffinitionemque habere propriam, et iuslum esse ua-<br />
Iidumque contractum, in quo cuncta que inter ulrasque contrahentium<br />
parles super omnibus, licet etiam fortuitis casibus, pactionibus<br />
scriptura inleruenienle habilis placuerunt ifc>. firma illibataque perpetua<br />
stabilitate mo<strong>di</strong>s omnibus debeanl custo<strong>di</strong>ri. Ita ul si interdum<br />
ea que fortuitis casibus sicul euenerunt M pactorum non fuerint con-<br />
uenlione concepta, siquidem tanta emerserit clades que prorsus ipsius<br />
eliam rei que per emphileosin data esl faciat introitum W. hoc non<br />
cm phyleolicario cu i nichil reliquum mansit le). sed rei domino quod<br />
quidem falalilale ingruebat (/"> eliam nullo intercedente conlraclu liabi-<br />
(*) V. C o r p u s i u r i s c iv ilis eie. L ip s ia e 1843, voi. 11. pag. 288-289! Darò<br />
le varian ti che si incontrano fra questa riputata e<strong>di</strong>zione, ed il testo riferito<br />
nel R e g is t r o .<br />
(а) T i t u l i s a d iie ie n d u m .<br />
(б) P l a c u e r in t .<br />
(
imus fueial imputetur. Sin uero particulare uel aliud leue damp-<br />
num eonligerit ex quo non ipsa rei penitus iedalur substantia, hoc<br />
emphyleolicarius suis parlibus non dubitet ascribendum.<br />
Imperator Justinianus, a. demosleni p. p.<br />
In emphiteoticariis contractibus sanctimus siquidem alie pacliones<br />
in emphyteoticis instrumentis fuerinl conscripte easdem et in omnibus<br />
aliis capitulis obseruari. el de reieclione eius qui emphyleusin<br />
suscepit, si solitam pensionem uel publicarum functionum apochas<br />
non preslileiii. Sin autem nichil super hoc capilulo fiierit paclum.<br />
sed pei lolum triennium neque peccunias soluerit, neque apochas<br />
domino bibulorum red<strong>di</strong>derit, uolenli ei licere cum a pre<strong>di</strong>is em-<br />
phileolicai iis repellere, nulla ei (5 ) allegatione nomine meliorationis uel<br />
eoium que emponemala <strong>di</strong>cuntur uel pene opponenda, sed omnimodo<br />
eo si dominus uolueril repellendo neque pretendente quod<br />
non est super hac causa inquielalus. cum neminem oporlet conuen-<br />
tionem uel ammonitionem expeclare. sed ultro sese oflerre. at
( 371 )<br />
Idem, a, iuliano p. p.<br />
(.un» dubitatur utrum emphileola debeai cum domini uolunlale<br />
suas meliorationes quae greco uocabulo emponemata <strong>di</strong>cuntur alienare<br />
uel ius emphiteoticum ma Ium (m) transferre an eius expeclare<br />
consensum, sanctim us siquidem emphiteoticum instrumentum super<br />
hoc casu aliquas pactiones habeal eas obseruari. Sin autem nullo<br />
modo huiusm o<strong>di</strong> pactione posila uel forle inslrumentum emphi-<br />
teoseos per<strong>di</strong>tum W est minime licere emphileolam ti') sine consensu<br />
domini suas meliorationes aliis uendere. uel ius emphiteoticum tran-<br />
sferre. Sei ne hac occasione accepla domini minime concedant em-<br />
phileolas suos accipere pretia meliorationum que inuenerinl. sed<br />
eos deludant et ex hoc commodum emphiteole depereal. <strong>di</strong>sponimus<br />
allesìalionem domino Iransmilli. et pre<strong>di</strong>cere quanlum pred<br />
im i ab alio reuera accipi potest, et siquidem dominus hoc dare<br />
m alueril et tantam prestare quantitatem quantam ipsa uerilale em-<br />
phileola ab alio accipere polesl. ipsum dominum omnimodo hec<br />
comparare. Sin auteni duorum mensium spacium fuerit emensum,<br />
et dominus hoc facere noluit, licenlia emphiteole datur (?) ubi uolueril<br />
et sine consensu domini suas meliorationes uendere hiis lamen<br />
personis que non solenl in emphiteolicis conlraclibus uelari ad<br />
huiusmo<strong>di</strong> uenire emptiones
spoiiorc. et si cmphileola maluerit non contra<strong>di</strong>cere W. set nouum<br />
emphileolam in possessionem suscipere’ non per conductorem uel<br />
procuratorem sei ipsos dominos per se uel per lilleras suas. uel<br />
si hoc non potuerint uel noluerint per depositionem in hac quidem<br />
cimiate apud uirum clarissimum magislrum censuum uel presenlibus<br />
tabulariis per allesìalionem. in prouinciis autem apud presides W uel<br />
defensores celebrandam, el ne auaricia lenii domini magnam molem<br />
peccuniarum propler hoc cfllagilenl. quod usque ad presens lempus<br />
perpelrari cognouimus. non amplius eis liceat per subscriptionem<br />
uel depositionem nisi quinquagesimam parlem precii, uel extimationis<br />
loci qui ad jaliam parlem persona W transfertur accipere. Sin<br />
autem nouum emphileolam uel emptorem meliorationis suscipere W<br />
dominus maluerit, et attestatione facla inlra duos menses hoc facere<br />
supersederit, licere emphiteole non consentientibus dominis ad alios<br />
ius suum uel emponemata transferre. Sin autem aliler fuerit uer-<br />
salus quam nostra conslilulio <strong>di</strong>sposuit, iure emphileolico cadal (y1.<br />
AUTENTICA DE SACRO SANCTIS ECCLESIIS SUPER LEGEM IUBEMUS. LIBRI. I. ( )<br />
*<br />
Qui rem eiusmo<strong>di</strong> conductam uel in emphileusin acceptam fecerit<br />
deteriorem, aul canonein per biennium non soluerit repelli<br />
(O Ad solvendum emphylcuticum canonem transponere emphyteuta ma<br />
lu e rit , non contra<strong>di</strong>cerc, sei eie.<br />
(**) P er praesides.<br />
(») Ad aliam personam.<br />
(x) Suscipere minime.<br />
( 572 )<br />
(y) Dal. xv. kal. A p rii. Constantinop. Lampa<strong>di</strong>o ct Oreste VV. CC. Conss.<br />
(*) Is i p p . L e o e t A n t i i e m i u s AA. A r m a s i o P. P.<br />
Jubemus n u lli posthac archiepiscopo in hac urbe re g ia sacrosanctae ec<br />
clesiae praesidenti, n u lli oeconomo, c u i res ecclesiastica gubernanda man<br />
datur, esse facultatem, fundos uel prae<strong>di</strong>a urbana s iu e ru s t ic a , re s postremo<br />
immobiles , aut in his pra ed iis colonos uel m ancipia constituta, aut annonas<br />
ciuiles,cuiuscum que suprema uel superstitis uolunlale ad relig io sa m ecclesiam<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 375 )<br />
polesl. ut lamen solual lolius temporis pensionem, et id in quo<br />
r<br />
d e u o lu ta s , s u b c u iu s c u n q u c a lie n a tio n is specie ad quamcunque transferre<br />
p e rs o n a m , s e d ea p r a e d ia d iu id e re q u id e m , colere, augere et a m plia re, nec<br />
u l l i iis d e m p r a e d ii s a u d e r e cedere. Verum siu e testamento quocunque iure facto,<br />
seu c o d ic illo , u e l s o la n u n cu p a tio n e , legato, uel fideicom misso, aul mortis<br />
ca u sa d o n a t io n e , a u t a l io quocunque u ltim o a rb it rio , aut certe inter uiuentes<br />
h a b ita l a r g i t a l e , s iu e co n tra ctu u e n d itio n is , siue donationis, aut alio qua<br />
c u n q u e t it u lo q u is q u a m ad praefatam uenerubilcm eccicsiam patrimonium<br />
suum p a rte m u e c e r t a m p a t rim o n ii in • f u n d is , pra ed iis siue domibus, uel<br />
a n n o n is , m a n c ip iis c t c o lo n is , eorum que p e c u liis u o lu e ril p e rtin ere , incon<br />
cu ssa ea o m n ia s in e u l l a penitus im m utatione conseruenl, scientes, nulla sibi<br />
occa sio n e u e l t e m p o r e , a d u ic is s itu d in e m beneficii colorati aut gratiae re<br />
fe re n d a e , d o n a n d i, u e l certe uolentibus em ere alienan<strong>di</strong> aliquam facultatem<br />
p e rm is s a m , n e c s i om n es cum re lig io s o episcopo et oeconomo cle rici in<br />
e a ru m p o s s e s s io n u m a lie n a tio n e m consentiant. Ea enim , quae ad beatissimae<br />
e cc le sia e i u r a p e r t in e n t u el posthac forte p e ru e n e rin t, tanquam ipsam sa<br />
c ro sa n c ta m et r e l ig io s a m ecclesiam , intacta conuénil u en era b ililer custo<strong>di</strong>ri,<br />
u t , s ic u t ip s d r e l i g i o n i s ct fidei m ater perpetua est, ita eius patrimonium<br />
iu g it e r s f r u e t u r illa e s u m . § i. S ane, s i haec nostrae perennitatis statuta au<br />
d a c i s p i r i t u et m e n te s a c rile g a quisquam oeconomorum uel hominum temeranda<br />
c r e d id e r it , ip s e q u id e m , q u i p ro te ru o ausu ecclesiastica .prae<strong>di</strong>a donationis,<br />
u e l e m t io n is , s e u c o m m u ta tio n is , uel cuiuscunque contractus a l erius no<br />
m in e , n i s i eo m o d o , q u o nunc sta tu im u s, acquirere uel habere tentarit,<br />
om nem h u iu s m o d i f r u c t u m p ro p ria e tem eritatis am ittat, et pretia quidem<br />
ct m u n e r a , q u a e e iu s r e i g ra tia dala fu e rin t oeconomo siue a liis quibu<br />
scu n q u e p e r s o n is , e c c le s ia e lu c r is et com mo<strong>di</strong>s acquirantur. Prae<strong>di</strong>a autem<br />
ct in h is o m n ia c o n s t it u t a , ab ip s is c le ric is ct temporalibus oeconomis cum<br />
fru c t ib u s s e u p e n s io n ib u s u el accessionibus tolius m e<strong>di</strong>i temporis uin<strong>di</strong><br />
c e n tu r , u t t a n q u a m p e n it u s a n u llo em la u e l ucn<strong>di</strong>la teneantur, quia ea,<br />
quae c o n t r a le g e s f iu n t p ro in fectis habenda sunt• § 11. Oeconomus autem,<br />
q u i hoc f e c e r it , im o f ie r i passus f u e r it , u el in quacunque prorsus huius<br />
m o d i u e n d ilio n e , s c u donatione, uel com m utatione, n is i ea, quam praesente<br />
lege c o n c e d im u s p o s tre m o in quacunque alienatione consenserit, commissa<br />
s ib i o e c o n o m a tu s adm in is trattone p r iu e t u r , deque eius bonis, qilodcunque<br />
e x in d e in c o m m o d u m ecclesiae c o n tig e rit, refo rm e tu r, heredesque eius et suc<br />
cesso re s a c p o s t e r i s u p e r hoc facto siu e consensu, competenti ab ecclcsiaslicis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
eni lesil resarciat W. non repetiturus si quid impe<strong>di</strong>t nomine me-<br />
. liorationis O.<br />
actione p u lsem u r ; § m. h is ta b e llio n ib u s, q u i h u iu s m o d i contractuum ue-<br />
titorum a u si fu e rin t instrum enta c o n s c rib e re , ir r e v o c a b ilis e x i l i i animadue-<br />
sione plecten <strong>di</strong>s; § iv. his quoque in d ic ib u s , u el iu s g esto ru m habentibus,<br />
qui huiusm o<strong>di</strong> donationum u el contractuum gesta c o n fe c e rin t, <strong>di</strong>gnitatis<br />
propriae et bin oru m omnium spoliatione d a m n an<strong>di</strong>s. § v. Sane ne omnis<br />
religiosis oeconomis commodue p ro u is io n is uia et o cca sio uen eran<strong>di</strong>s ec<br />
clesiis pro fu tu ra uideatur e x c lu s a , id , quod u t ile p le ru m q u e iu<strong>di</strong>catu r,<br />
sub cautelae obseruatione necessario procedere co n ce d im u s. S i quando igitur<br />
u ir religiosus oeconomus h u iu s regiae u rb is ecclesiae p r o s p e x e rit expe<strong>di</strong>re,<br />
ut desiderati cuiquam certarum possessionum atque p r a e d io r u m , urbano<br />
rum scilicet siue ru stico ru m , ad iu s ecclesiasticum p e rtin e n t iu m , tempo<br />
ra lis ususfructus possessio p ro ip s iu s petitione p ra e s t e t u r ; lu n e eius tem<br />
p o ris , quod in ter utrosque co n u e n e rit, siue in d ie m t iila e suae ab eo, qui<br />
desiderat, postu letu r, pacta cum eo, q u i hoc e le g e r it , in eat oeconomus<br />
atque conscribat, p e r quae et tem pus, in tra quod hoc p r a e s t a r i p la cu e rit,<br />
statuatur et manifestum s it , quod quisque a ccep erit a d in u ic e m huiusmo<strong>di</strong><br />
beneficii g ra tia , praestando quidem ecclesiastici p r a e d ii p r o tem pore usum-<br />
fructum , post statutum autem tempus et placitum tem p o ru m re<strong>di</strong>tuum pro<br />
prietate ad dom inium et iu s ecclesiasticum re c u rrc iit e f ir m it e r , ita scilicet<br />
u t, siue completo spatio, quod fu e rit in ter cos c o n s titu tu m , siu e mortis<br />
suae tempore, s i hoc quoque conuenerit, is q u i p o ssessio n e m ecclesiasticam<br />
et certorum re<strong>di</strong>tuum usum fructum haben<strong>di</strong> gratia in t e rv e n ie n t e pacto su<br />
sceperit, non m inus quam a lle riu s tantae q u a n tita tis , quantae acceperat<br />
re<strong>di</strong>tus, cum ipsorum prae<strong>di</strong>orum dom inio et rebus im m o b ilib u s , eorumque<br />
colonis et m a n cip iis, ecclesiae derelinquat. N is i e n im h a c co n d itio n e pacta<br />
inita fu e rin t, ea quoque decernim us non u a lcre ; sed p o ssessio n em ecclesia<br />
sticam, tanquam nullo iu re tra n scrip ta m , in iu r e ip s iu s atque dom inio<br />
perm anere, et ab ecclesiasticis siue oeconomis d e c e rn im u s u in d ic a r i. Dat.<br />
CP. Jordane et Seuero Conss. (V. Cod. Justin. lib. i. tit. li. log. xiv. ed. cit.<br />
pag. 17. 18.).<br />
(*i Aut'emphtjleuticum canonem non so lverit, hac lege r e p e lli potest, ut<br />
tamen solvat totius temporis pensionem , et i d , in q u o re m la e sit, re s a r<br />
ciat elc.<br />
(*) V. Cod. cit. pag. 19.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 37li )<br />
D E P R E S C R IP T 1 0 N E . X X X . U EL. X L . ANNORUM. LEX ANTIPENULTIMA LIBRI. VII.<br />
Im peralor iuslinianus . a. archelao p. p.<br />
Cvw notissimi iu ris sit actionem ypothecariam in extraneos quidem<br />
subposile rei detentatoresa nnorum. xxx. finire spalio ^ si non interruptum<br />
e ril silentium ut lege caulum est. id esl etiam per solam<br />
conuenlionem. aul si elas impubes excipienda monslrelur. in ipsos<br />
uero debilores aul heredes eorum primos uel ulteriores nullis expi-<br />
rari lustrorum cursibus, nostre prouisionis esse prospeximus hoc<br />
quoque emendare, ne possessores eiusmo<strong>di</strong> immortali prope timore<br />
leneanlur. Quam oh rem iubemus ypolecariam persecutionem que<br />
rerum mouelur gratia, uel apud debilores consistentium, uel apud<br />
debitorum heredes non ullra. x l . annos ex quo competere cepit prorogari.<br />
nisi conuenlio aul elas sicut <strong>di</strong>cium esl intercesserit ut <strong>di</strong>uer-<br />
silas ulriusque rerum persecutionis que in debitorem aul heredes<br />
eius que mouelur in extraneos in solo sil annorum numero. Verum<br />
in aliis omnibus ambe similes sinl. in aclione scilicet personali, his<br />
custo<strong>di</strong>en<strong>di</strong>s que prisca constitutionum sanxit iuslicia. Sed cum illud<br />
in forensibus eliam negociis et conlrouersiis uenlilabalur (
ior cre<strong>di</strong>lor confi<strong>di</strong>t ulpolc apud dcbilorem cius possessionem per<br />
posleriorem cre<strong>di</strong>lorem constilula. Ex quo anioni in fala sua debitor<br />
decesseril. ex eo quasi suo nomino possidentem posleriorem cre<strong>di</strong>-<br />
lorem merito posse, xxx. annorum opponere prescriptionem'. el secundum<br />
hanc <strong>di</strong>fTìnilioncm (9> compulalionem temporum adbibendam,<br />
ul ex persona quidem sua poslerior cre<strong>di</strong>tor quidem, xxx. annorum,<br />
«pios post mortem debiloris ipse posse<strong>di</strong>i apponatl/l'. Sin aulem co-<br />
niungerè maluerit (0 sue possessioni quia post mortem debiloris ha-<br />
bueril (j). eliam tempus quo uiuente debilore. uel ipse cre<strong>di</strong>lor uel<br />
comunis debitor delinuil. tunc. x l . annorum exceptionis iura Iraclan.<br />
et quanlum deest ad. x l . annorum possessionem per quam el ipse<br />
debilor cre<strong>di</strong>lorem reppellere poluerat. hoc se posse<strong>di</strong>sse oslendal.<br />
eodem iure per temporum compulalionem obscruando. cl si poslerior<br />
cre<strong>di</strong>lor anteriori cre<strong>di</strong>tori offerre debitum paralus esl. cl his<br />
cre<strong>di</strong>lor longeuam possessionis prescriplionem ei opponere conalur.<br />
& Illud aulem plus quam manifestum esl quod in omnibus conlrac<br />
libus in quibus sub aliqua con<strong>di</strong>lione uel sub <strong>di</strong>e cerla uel ine<strong>di</strong>a<br />
stipulationis el promissionis uel paela componunlur {k) posi con<strong>di</strong><br />
lionis exilum. uel posi institute <strong>di</strong>ci cerle uel incerte lapsum pie<br />
scriptiones, xxx. uel. xl. annorum, que personalibus uel ypolhecai iis<br />
actionibus opponuntur inicium accipianl Vnde conucnit ul in<br />
matrimoniis in quibus re<strong>di</strong>bilio dolis uel anle nuplias donationis in<br />
<strong>di</strong>em ineerlam inorlis uel repu<strong>di</strong>i <strong>di</strong>fferri solet (m). post coniugii <strong>di</strong>s<br />
solutionem earumdem prescriplionum curricula personalibus ilideni<br />
(9) Distinctionem.<br />
(A) Ut ex persona quidem sua p o sterio r c re d ilo r t r ig in t a an n os,
actionibus uel ypolhecariis opponendarum incipiant. § Irnmo et illud<br />
proculdubio est. quod si quis eorum quibus aliquid debetur res sibi<br />
suppositas sine uiolenlia tenuit ("). per hanc detentionem interruptio<br />
sit preteriti temporis si minus effluxit, xxx. uel. x l . annis, et niulto<br />
magis quam si esset interruptio per conuentionem introducta cum lilis<br />
contestationem immittatur ea detentio. Set et si quis debitorum ad<br />
agnoscendum suum debitum secundam cautionem in cre<strong>di</strong>torem exposuerit<br />
tempora memoratarum prescriptionum interrupta esse uide-<br />
buntur quantum «ad priorem cautionem pertinet, et que scilicet inno-<br />
uala permansit tam in personalibus quam in ypolhecariis actionibus.<br />
Namque improbum est debitorem hunc contra<strong>di</strong>cere qui ne sub<br />
occasione mortem (°) debitoris fiat secundam in eum supra eo debito<br />
cautionem exposuit. § In his enim promissionibus et legatis et aliis<br />
obligationibus que donationem per singulos annos uel menses aut<br />
aliquod singulare tempus continent tempora memoratarum prescrip-<br />
tionum non ab exor<strong>di</strong>o talis obligationis. Set ab initio cuiuscumque<br />
anni uel mensis uel alterius singularis temporis computari manifestum<br />
est. Nulla scilicet danda licentia uel ei qui iure emphileolico<br />
rem aliquam per. x l . uel quoscumque alios annos detinuerit <strong>di</strong>cen<strong>di</strong><br />
ex transacto tempore dominium (p) in eisdem rebus quesilum esse,<br />
cum in eodem statu semper manere datas iure emphileolico res<br />
oporteat. Vel conductori siue procuratori rerum alienarum <strong>di</strong>cen<strong>di</strong> ex<br />
quocumque temporum curriculo non debere se domino uolenti post<br />
completa con<strong>di</strong>tionis tempora recipere possessionem eam reddere .<br />
(n) T e n u e rit .<br />
(o ) A c c u s a tio n e in o ra e.<br />
(p) D o m in iu m s ib i.<br />
(q ) D at. K a l. D cce m b . Constantino]). Philoxeno et Probo Conss. (V, Cod.<br />
cit. pag. 481-482).<br />
( 577 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 378 )<br />
DE UINUTEO SEO S JIEHLM AD SACRO* .LOCOS PERTINEN TIU M CONTRACTU.<br />
Empliileoseos contractus sub hac obseruaiione sanclus conslilual<br />
locus. ul uiuo quidem co qui conlrahil. mancai omni modo emphi-<br />
leusis. Moirluo aulem co ad heredes eius Iransinillaluiv si forle filii<br />
sitii siue masculi siue femine, aul si nepoles sinl. siue neples. aul<br />
si uxor sii ud marilus. si specialiler mariti uel uxoris nomen<br />
expressum fueril. Alioquin ad aliam personam empliileoseos con-<br />
Iraclus non Iranseal. sei usque ad uilam conlrahenlium exlendalur.<br />
nisi filios liliasue. nepoles neplesue habeanl. § Procedere aulem<br />
emphileosis debel. prius requisilione cum ornili uerilale alque subli-<br />
lilale liabila in red<strong>di</strong>lu eo quod ad id tempus fueril in quo ad sa-<br />
crosanclam ecclesiam res peruenissel. eiusque red<strong>di</strong>lus. sexla porcio<br />
rcinillalur ei qui emphileosin conlrahil. Sin aulem <strong>di</strong>minulus fueril<br />
ex aliquo casu red<strong>di</strong>lus pre<strong>di</strong>i duorum allerum sii. uel sub eorum<br />
red<strong>di</strong>lu qui lune inueniatur sine uila <strong>di</strong>minulione bis qui conlraxil<br />
accipial pre<strong>di</strong>um. uel ad conlraclum omnino non aecedal. Melius<br />
esl enim locare magis pre<strong>di</strong>a sanclorum locorum, quia sub huius-<br />
mo<strong>di</strong> de minutionibus contractus empliileoseos facere. ^ Sin aulem<br />
ecclesiastici prò aslu emphileosis contrahatur preciosissimi quidem,<br />
sed lamen utilissimum red<strong>di</strong>tum habentis non oporlel empliileoseos<br />
contractus ad red<strong>di</strong>lus quantitatem metiri. Sei extimatio pro aslu<br />
fiat, cl inspitialur red<strong>di</strong>tus qui per uiginli annos comparari potest<br />
ex precio pro astu el lanium red<strong>di</strong>tum dare se pacisciscalur his qui<br />
emphileosin contrahit. Ila lamen ut eliam in hoc non in perpetuum<br />
contractus exlendalur. set secundum obscruationem quam sumpsimus.<br />
Sciant auleni hii qui emphileosin contraxerint quod placito red<strong>di</strong>lus<br />
ab eis per biennium non dato licentia libera pre stalur sanclorum<br />
locorum aminislraloribus. et pre<strong>di</strong>a abstrahere e l ............<br />
( Qui mellc fine U for/lio 18G.° del Registro. Ma fra questo ad<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
1<br />
il 187.° che g li fu seguilo, non e s is te 'relazione alcuna; giacché,<br />
mentre col primo s i lascia interrotta una <strong>di</strong>sposizione legale regolatrice<br />
delle enfiteusi dei beni de' sacri luoghi, col secondo<br />
si termina invece una sentenza, mercè cui si <strong>di</strong>chiara tributano<br />
della Curia Arcivescovile <strong>di</strong> Genova un manso <strong>di</strong> certo Pietro <strong>di</strong><br />
Ruffino. Una tale sentenza fu già stampala nel Libro dei Giuri,<br />
voi. i . N. c c x l i i i , col. 217-218; ed a me è sembrato opportuno <strong>di</strong><br />
renderla ezian<strong>di</strong>o completa in questo luogo, desumendola da (in<strong>di</strong><br />
’ autentica fonte; e <strong>di</strong> riferirla in carattere corsivo sino al punto<br />
in cui viene ad incontrarsi col brano che si trova inserito nel presente<br />
Co<strong>di</strong>ce).<br />
Dum apud Sanctum Iiomulum in platea canonice. Vgo Januensis<br />
archiepiscopus cum sua-curia resideret. Ansaldus aurie. Obertus<br />
cancellarius, iu<strong>di</strong>ces prò curia constituti, laudauerunl quod mansus<br />
petri de ruffìno sil debitalis. indeque ipsum possidentes omne ius<br />
debitum curie omnemque con<strong>di</strong>tionem annualim de celero reddant<br />
sicut celeri conuicini alias terras debilales tenentes. Hoc autem ideo<br />
fecerunt quia ipsum mansum tenentes super his in ius per curiam<br />
uocali. tandem uenirc contemprienles. ut rebelles et contumaces<br />
extiteranl. et maxime quia testium assertione cognouerunl id ipsum<br />
quondam per curiam Siri Januensis archiepiscopi prelaudalum esse,<br />
et possessionem. illius et ius ex eo competens curiam per longum<br />
tempus Imbuisse, exceplo de parte gandulfì sleche et gambetorte,<br />
qui tamen in iure confessi fuerunt ut supra legitur quondam iu<strong>di</strong>-<br />
calum fuisse. Quare ipsos condenipnanles. ul supra decreuerunl.<br />
laudanles ut sine conira<strong>di</strong>clione ipsorum omniumque personarum per<br />
cos. ius omne ex eo eompelcns curia deinceps habeal alque possideat.<br />
Actum apud Sanclum Romulum. Millesimo, centesimo l x . un.<br />
In<strong>di</strong>ctione.............(lacuna). Mense decembris (*). Tesles. preposilus<br />
(*) Nel <strong>di</strong>cembre del Htii cadeva l’ in<strong>di</strong>zione lò.J cesarea, e la 12.» ge<br />
novese.<br />
( 379 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
sancii laurenlii. Anselmus Bonifacius canonici. Phylippus lamberli.<br />
Anselmus pecia. Pelrus de picena. Rainaldus bucafura. ct alii quam-<br />
plures eiusdem loci.<br />
( 380 )<br />
LAUS CONTRA PREJIARTINOS DE SANCTO RO.MULO.<br />
Dnm apud Sanclum Romulum in cùria canonice. Vgo Januensis<br />
archiepiscopus cum sua curia residerel. Ansaldus aurie. Oherlus<br />
cancellarius, iu<strong>di</strong>ces pro curia consliluli. laudauerunl ul quiequid<br />
descendentes ex qualuor filiis premarlini quoquo modo habenl uel<br />
lenenl per proprium aquislum uel super personas, sii debilale.<br />
Prelerea mulieres Iam premarlinas quam celeras allerius parentele<br />
condempnantes. a feu<strong>di</strong> benefìcio excluserunt. Nani cum iam <strong>di</strong>clus<br />
premarlinus anliquilus a quodam Janucnsi episcopo impelrassel<br />
quod quiequid ipse el qualuor sui lilii adquirerel. id prò feudo<br />
liberum et immune a dalione fodri uel alterius con<strong>di</strong>lionis haberel.<br />
illis tandem ab hac luce subtractis, descendentes ex qualuor fìliis<br />
ipsius mulla conquesiuerunl el super apprehenderunt, de quibus<br />
occasione beneficii in personas pre<strong>di</strong>ctorum tantum accepti nullam<br />
con<strong>di</strong>tionem curie reddere uolebant. Rem mulieres tam premarline<br />
quam cetere, se ad feu<strong>di</strong> beneficium aliquam de iure comunionem<br />
habere putantes, id ipsum facere recusabant, quia igitur id beneficii<br />
premartino dumtaxat el qualuor suis filiis indultum fuisse constabat.<br />
quia eliam generalis feu<strong>di</strong> consuetudo mulieribus obslabal.<br />
nec quod specialiter cautum fuissel cum anliquilus daretur ul ad<br />
feminas quoque (ransmillerelur probabant, immo eciam quia pre-<br />
fatus archiepiscopus idoneis testibus apertissime probauil id quondam<br />
sententiam Syri Januensis archiepiscopi prelaudalum esse, idcirco<br />
prefali iu<strong>di</strong>ces supra memoratos memoralasque condempnantes.<br />
ut supra deereuerunl. laudantes ul tam de conquestis quam de su-<br />
perpensis. omne ius curie debitum reddant, mulieres eciam ut supra<br />
legilur a feu<strong>di</strong> beneficio penitus excludentes. Aclum apud sanctum Ro<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
mulum in platea canonice. Millesimo, centesimo, l x . i i i i. In<strong>di</strong>ctione . ..<br />
(lacuna). .Mense decembris. Testes, pueposilus sancti laureittii. An-<br />
selmus. et Bonifucius eiusdem ecclesie canonici. Phylipus lamberli.<br />
Anselmus pecia filius lusii. Fulco ioffredus. et Onradus frater eius.<br />
Gandulfus steca. Galafius durbecus. et alii quamplures ibidem residentes<br />
n .<br />
LAUS CONTRA HOMINES DE BUZANA.<br />
A FLUMINE ARMEANI USQUE AD SANTUM ROMULUM.<br />
Dum apiid Sanctum Romulum in curia canonice. Vgo Januensis<br />
archiepiscopus cum sua curia residet. Ansaldus aurie. Oberlus<br />
(*) Questo lodo si trova puro inserito nel precitato Libro dei G iu r i, voi. i.<br />
N. x. coi. 14-15; ed ivi inoltre gli fa seguito un atto <strong>di</strong> autenticazione, il cui<br />
tenore stimo utile <strong>di</strong> qui riferire.<br />
Ila n c n e ro c a rt a m t ra n s c rip s i et exem plificaui ego m arinus scriba, ad<br />
in s t a r a u te n tic e la u d is quam quondam e n ric u s iudex bone memorie compo<br />
s u it Xle r c is t r o 'c u r ie d o m in i a rch ie p isco p i ianue quo sollempniter contine<br />
b a tu r c o n s c rip t a , n ic h ìl ad<strong>di</strong>to uel m inuto, excepta forte figura littere plus<br />
m in u s u e . iu s s u ia n u e consulum p la cito ru m , uidelicet m a rtin i torneli. corsi<br />
de p a la z o lo . r a in a l d i de castello, angeloti de capliara. qui in palacio ia-<br />
n u e n s is a r c h ie p is c o p i laudauerunt firm ite r ac decreuerunt liane ualere per<br />
o m n ia , a c s i p r o p r ia eiusdem e n ric i esset sollempni descriptione firmata,<br />
c u n i d o m in u s b o n if a c iu s ia n u en sis archiepiscopus q u i iuerat apud sanctum<br />
ro m u lu m esset i n ca u sa cum hom inibus sancti rom uli cum quibusdam, uide<br />
lic e t o c c a s io n e descendentium a p re m a rtin o , p e r nuncios suos iam <strong>di</strong>ctis con<br />
s u lib u s s u p p l ic a s s i u t hanc laudem s ib i admodum necessariam, ne de facili<br />
s u a s p o s s c t a n im i Ite r e ra cion es. ad in s ta r autentice re is tri per manum pu<br />
b lic a m t r a n s c r ib e r e facerent, cum esset periculosum reistrum illu c de/ferri<br />
p e r m a re p r o p t e r m a r is tempestatem, siue p er terram ' propter latrones et<br />
h o m in e s m a le fa c to re s , cum de auctoritate prestanda in casibus illis quibus<br />
est n e c e s s a ria s p e c ia li capitulo len e re n lu r. laudauerunt et decreuerunt ut<br />
s u p r a , a n n o d o m in ic e n a liu ita tis m illesim o centesimo nonagesimo secundo,<br />
in d ic io n e n o n a , q u a rtodecim o <strong>di</strong>e m ensis feb ru a rii.<br />
F r e d e n t io g o n ta rd u s su b scrip si.<br />
O llo p c z o llu s s u b s c rip s i.<br />
( 381 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
*
cancellarius, iu<strong>di</strong>ces pro curia consliluti. laudauerunt quatinus curia<br />
deinceps habeat et proprietario nomine quiete possideat lotam lerram<br />
quam homines de buzana lenent a flumine armedani usque Sanctum<br />
Romulum, sine contra<strong>di</strong>ctione omnium hominum de buzana omniumque<br />
pti sonarum per eos. JJoc autem ideo fecerunl quia cum curia<br />
'ipud Saucium Romulum degeret, pro<strong>di</strong>ctos homines de buzana in ius<br />
uoeauit. quorum quidam uenire contempserunt- quidam aulem cum<br />
ad curiam se representassent. tandem absque licentia a causa reces-<br />
serunl. Quia igitur quidam tamquam rebelles el contumaces exli-<br />
lerant. alii sponte causam deserentes liti abrenuntiasse uidebanlur.<br />
tum eliam quia testium assertione cognouerunl id ipsum per cunam<br />
quondam Syri Januensis archiepiscopi prelaudalum fuisse,<br />
idcirco supra<strong>di</strong>ctos condempnantes ul supra deereuerunl. Actum<br />
apud Sanctum Romulum in platea canonice. Millesimo, centesimo,<br />
sexagesimo, im. In<strong>di</strong>ctione . . . (lacuna). Mense decembris. Tesles.<br />
piepositus sancti laurenlii. Anselmus. bonifacius eiusdem ecclesie<br />
canonici, philippus lamberli. Anselmus pecia. fulco ioffredus. el<br />
onradus fraler eius. Gandulfus sicca. Durbecus Galafius. el alii quam-<br />
plures ibidem residentes O.<br />
ISTE SUM COiyDITIOKES DE SICESTRI.<br />
In uilla que <strong>di</strong>cilur mazasco de uolla. in uno quoque mino solidos.<br />
vi. minus denarios, un. et Ires barletas de uino. et fugacias. vi.<br />
et isla omnia dant ad natiuilatem domini.<br />
De curia de sanclo quirico de lerra sancta quiriquasca. Inter papa<br />
et sanctus frucluosus et rubaldus de nasci el consorles eorum, so<br />
lidos. v. minus denarios, mi.<br />
( 382 )<br />
De uilla que <strong>di</strong>citur salteriana de pensione solidos, xi. de his dat<br />
slrambus solidos, vm. el presbiler iohannes solidos, m.<br />
(*) V. Liber Ju riu m , voi. i. N. c c x liv. col. 218-219.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3 8 3 )<br />
De terra campasca, denarios, x i i i . et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um, pensionem.<br />
Filii cone de uezano solidos, iii. pensionem de libellaria de uenali.<br />
MILLESIMO CENTESIMO QUINQUAGESIMO 0CTAU0.<br />
Januensium consules, rogeron de ansaldo de ila. Oberlo Spinole,<br />
el gandulfo piccamilium de communi. Consulibus de sigeslri salii<br />
lem.<br />
Precipimus uobis ut iura domini Archiepiscopi nequaquam imminuatis.<br />
neque possessiones eius quas anno Iransaclo habebal de decim<br />
is-priinilus uel pensionibus uel aliquibus aliis, perlurbelis uel<br />
perturbari permittatis. Sed si aliquis super his conquerelur ante nos<br />
uenial inde iusliliam percepturus. IIoc facium fuit in presenlia bonorum<br />
hominum. Ingonis de uolla. et Quilielmi buroni. et Ollonis<br />
in<strong>di</strong>cis, el Oglerii danensis. et Presbiteri Rubal<strong>di</strong> de frascaria (').<br />
RECORDACIO DE IUD1CATO FABIANI.<br />
Mansum de fontanilio quod uocalur curie, uinea el castaneto, el<br />
mansum quod esi super bedum. el quod superat de me<strong>di</strong>elale oline!i<br />
de morledo. el uinea. et roborelum. et de aliis rebus immobilibus<br />
sicque remanent innominate el inor<strong>di</strong>nale, dent per decessum uxoris<br />
mce el pro anima mea. cum conscilio archiepiscopi et presbiteri<br />
alacri, el Oglerii de Guidone, sed quam<strong>di</strong>u uixeril in domo mea<br />
sicul bona femina habeat usum fructum omnium rerum istarum<br />
immobilium. Omne quod habeo in cazol. et in alguinel<strong>di</strong>. et in<br />
summa ripa <strong>di</strong>milto archiepiscopo.<br />
(*) La intimazione cho sovra si riferisce, deve essere stata necessariamente<br />
fatta innanzi al 2 febbraio 1158, perchè i consoli del Connine <strong>di</strong> Genova in<br />
essa enunciati, lasciarono in questo giorno 1’ ufficio.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 384 )<br />
DE G A S T A L D A T IC O DE 11 A P A L L O .<br />
Ego Syrus dei gratin Januensis ecclesie Archiepiscopus loco cl<br />
nomine gastal<strong>di</strong>onis concedo libi Giberlo Archipresbitero de rapallo<br />
deciniam quain in rapallo de mari habeo. Hoc est illa nominaliin<br />
que mihi ab hoininibus qui non sunt de rapallo debetur, sed cum<br />
rapallinis nauigant a rapallo usque in liberi, el redeuntes rapalli<br />
portum faciunt. liem eodem iure concedo libi cani que mihi debelur<br />
a rapallinis et ab eis qui cum eis iuerint in prouinciam. in sar-<br />
<strong>di</strong>niain. in corsicam. messine, napoli, et ubicumque extra pre<strong>di</strong>clum<br />
lerminum. el redeuntes similiter porlum fecerint in rapallo. Quam<br />
scilicet uolo ul deinceps nomine meo bona fide recolligas, et nouem<br />
partes curie noslre uel cerio misso noslro assigneris, et decimam<br />
pariem libi relineas. hoc in poleslaie mea relento ut quando-<br />
cumque uoluero facere possim. Aclum in palacio nouo archiepiscopi<br />
qui coram leslibus inferius descriplis pre nomina............<br />
(-1 questo punto finisce il foglio 188.°, e V allo rimane incompleto.<br />
Il 189.° principia col seguente lodo consolare).<br />
LALS TERRE QUE DICITUR FONTANA IN QUA NTETI HABITANT.<br />
In palatio Januensis Archiepiscopi. Consules. Rogcrius iusle. Wi-<br />
lielmus crispinus. Fredenzonus gonlardus. Philippus bonefacii. lau-<br />
daucrunl quod domnus Vgo Januensis Archiepiscopus ammodo ha-<br />
bcat el nomine proprietatis possideat sine omni conlra<strong>di</strong>cione W i-<br />
lielmi maulouree de cugorno et filiorum alque uxoris nepolis illius<br />
et omnium per illos. Terram illam de lauania in qua habitant Pie* .<br />
teli el uxores supra plebem, el illam que nominatur filorana. Hoc<br />
ideo factum est. quoniam conuenit illos proponens has lerras sue<br />
curie esse, et pilctos illos qui in ea morabantur famulos esse suos.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 385 )<br />
cl per grande el anticum tempus eas lerras pro curia ueluli famuli<br />
tenuisse, que quidem et ipsi piteli confitebantur. Ad<strong>di</strong><strong>di</strong>t eliam<br />
quod uiolenler expuleranl ipsos pilelos de lerra illa, nec stare permittebant.<br />
et abstulerant illis lanium uini. caprarum, porcorum et<br />
grani que ualuerunl libras Ires. Quibus sepe etsepius citatis, uix aliquando<br />
se consulatui presenlauerunl. negantes primo lerras pre-<br />
<strong>di</strong>clas esse curie. Postremo lamen confessi, sunl eas curie esse, el<br />
quod pensio annualis pro illis datur uasallis curie..Sei nichilominus<br />
ob solila moleslalione et inquielamenlo cessauerunl. Immo si malum<br />
fecerant peius postea sunt operati insurgentes in miseros illos pilelos.<br />
Datis itaque testibus, probauil dominus archiepiscopus supra<br />
memoratas lerras curie sue esse, el quod uiolenter expulerant ex<br />
illis pilelos famulos curie, et quiequid apud illos inueneranl uio-<br />
lenli abstulerant. Juranerunl eliam piteli iussu consulum quoniam<br />
tantum uini. caprarum, porcorum, grani abstulerant sibi quod ua-<br />
luil libras tres. Ideoque illos condempnantcs. laudauerunt ueluli continetur<br />
superius. Condempnauerunl eliam illos in soli<strong>di</strong>s triginta<br />
cl propter uinum el fruclum huius anni que contra deuelum consulatus<br />
pariter uiolenler ceperunt, ct admoniti restituere non curaue-<br />
runl. In soli<strong>di</strong>s eliam uiginli sex pro duplo ban<strong>di</strong> quod pro illis<br />
consulatui soluil eosdem pariter condempnauerunl ueluli iuramento<br />
lenebanlur. Possessionem uero tradere eidem fecerunl per suum<br />
execulorem. Millesimo, centesimo. Septuagesimo Secundo. Septima<br />
<strong>di</strong>e exeuntis decembris. In<strong>di</strong>cionis quinte (’).<br />
LAUS DE CONFINIIS TERRITORII DE SAURI UBI DECIMA DEBEAT COLLIGI.<br />
Tesles. Magister Rainaldus. Gcrardus de Archiepiscopo. Mussus<br />
adoli. Berlbololus nepos malcaualche. In palatio Januensis Archiepiscopi.<br />
Dominus Ilugo Januensis Archiepiscopus laudauil el affii-<br />
(*) V. C h a rt a ru m , voi. 11. N. m d x liv . coi. 1037-1038.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 386 )<br />
mauil ul plebs sauri el sui consorles dehinc liabeanl el quiete possideant<br />
decimam que est infra hoc territorium. Videlicel. speronis<br />
mons reuerlitur usque in fossatum floranum et usque in rollinalum.<br />
el usque in costam de bergoana. cl usque ad ceruicem de boco. et<br />
usque ad pratum archiepiscopi. Hanc uero decimam sicul in liis .<br />
confiniis <strong>di</strong>cilur habeanl dehinc et quiete possideant sine omni<br />
conlra<strong>di</strong>cione fulconis de caslro el fralris sui ac omnium heredum<br />
suorum eunctarumque personarum per eos. Hoc ideo fecil quomam<br />
pre<strong>di</strong>ctus- fulco et fraler eius <strong>di</strong>cebant quoniam prefata plebs el sui<br />
consortes hanc decimam habere non debebant. Ideoque lis inler<br />
eos orla est coram pre<strong>di</strong>clo domino Archiepiscopo, et prenominalus<br />
dominus Archiepiscopus misil nuntios suos, uidelicel Magistrum Anselmum<br />
el presbilerum Johannem sancle marie de Castello in plebeio<br />
Sauri, cl cognouerunl uerilatem isli per idoneos lestes quos<br />
iurare fecerunl quod decimam prenominali lerrilorii eral plebis el<br />
suorum consorlum. el ipsi lestes iubenle ct presento fulcone d<<br />
caslro iurauerunl <strong>di</strong>cere uerilatem. Idcirco decreuil eam ois ul supra<br />
<strong>di</strong>ffinitur. Millesimo, centesimo Septuagesimo. Mense februaiii. In<strong>di</strong><br />
cionis Secunde.<br />
Hoc esl exemplum de cartulario macobrii scriptum, qui morte<br />
preuenlus compiere minime potuit, quod ex his rogatus fueial pu<br />
blicum facere instrumentum, oh utilitatem itaque contrahentium<br />
Consules Otio fornarius. Bonus uasallus ususmaris. Frodenzonus<br />
gonlardus. Philippus bonefacii. carlularios illius el xedas suscipientes<br />
mihi eas tra<strong>di</strong>dere, precipientcs ul uice illius complere que abre<br />
uiaueral instrumenta, laudantes ut eam uim leneanl cl auclonla<br />
lem ac si ille complesse! el in mundum uniuersum re<strong>di</strong>gissel. Mil<br />
lesimo. Centesimo. Septuagesimo. Decima <strong>di</strong>e Oclubris. In<strong>di</strong>cionis<br />
tercie.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
REFUTATIONEM DECIME.<br />
I n manibus domini Syri Januensis Archiepiscopi. Refutationem<br />
fecil Alcherius guaraccus de omnibus decimis quas ipse lenebat pro<br />
feudo ab ipso domno Archiepiscopo, siue in ciuilale. siue in uillis.<br />
,el hoc fecil in presenlia horum leslium infirmitate unde morluus<br />
fuil. Presbiteri liubal<strong>di</strong> sancii laurentii. Presbiteri Johannis saucii<br />
nazarii. Presbiteri andree saucii uincentii. Presbiteri olionis pa-<br />
piensis. Guilielmi gener alcherii. el Guilielmi cuslo<strong>di</strong>s.<br />
LIBELLUS DE FONTAISA PAUPEKA IN rLEBEIO CARANCIE.<br />
C v m Cum Pelo defensoribus leudulfus sancle Januensis ecclesie<br />
humilis episcopus. Vii nobis adelberlus el azio iermanis una cum<br />
uxores el filiis, el si unus ex nobis sine herede morluus fueril<br />
unus alterius succedere debeamus. Tilulo con<strong>di</strong>tionis locare nobis<br />
i<br />
iubeatis. petimus nos res iuris ecclesie ueslre sancii iohanni do<br />
plebe carantia. qui posile sunl in loco cui nominalur fontana paupera.<br />
uel in eius territorio. Omnia quinta portione ex integra, lanium<br />
pctiinus nos suprascripli pelilores quantum antea tcnuil paulo qui<br />
genitor noster in suprascriplis locis, ut in dei nomine debeant dare<br />
sicul a presenti de<strong>di</strong>l ipse domnus leudulfus episcopus eorum germanis<br />
a pensione ficto reddendum libellario nomine usque dum<br />
tempus uos uel ucstris here<strong>di</strong>bus fuerint. Hoc sunt suprascriplis<br />
casis el rebus iu ris eadem ecclesie sancti iohanni quibus sunl posilis<br />
in suprascriplo loco fontana paupera uel in eius lerrelorio.<br />
omnia el in omnibus in suprascripla quinta .portione In Integrum.<br />
Ea uero ratione in tali modo aut suprascripli iermanis uel suorum<br />
here<strong>di</strong>bus aul suorum missis suprascripla quinta portione de pre<strong>di</strong>clis<br />
rebus habere el possidere debent, el faciant ubi aul ex frugibus<br />
carum rerum uel censum, quibus exinde domnus dederint<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 388 )<br />
quicquid noluerint sine omni contra<strong>di</strong>lione eidem teudulfl episcopus<br />
nel eius successoribus, ila ut per eis meliorenlur nani non peio-<br />
renlur. el persoluerenl exinde debent per singulis annis fido gramini<br />
frumento solidos. 1 1. sigaie solidum, i. orde»» solidos, u. spella<br />
solidos, ii. cl prò berbice el capra denarios, in. argentum denarios<br />
bonos, ni. de pullo, i. granum doni per onini mense septembris.<br />
ipsos denarios pro berbice et caprea dent per omni mense ma<strong>di</strong>o.<br />
argentimi pii Ilo dent pro omni missa sancii marlini dompni leu-<br />
dullì episcopi uel suo misso in plebe carancia per se ipsis suprascriplis<br />
germanis, uel suorum here<strong>di</strong>bus ani suorum missi, alia<br />
super imposila eis non fiant. Facto petitorio mense mense ma<strong>di</strong>o.<br />
in<strong>di</strong>ctione quarta. Regnali (e donino nostro liugo bic in italia anno. xx.<br />
el loiario filio eius anno quinto, x (*). Aclo ienua feliciler.<br />
f Teudulfus episcopus in hoc libello subscripsit.<br />
Petrus index domni regum rogalus subscripsil.<br />
Siluester presbiler ex iussione domili teodulli episcopi subscripsil<br />
(” ).<br />
DE NERVI. DE RAINALDUS C O B U S.<br />
In palacio Januensis archiepiscopi. Consules Oberlus cancclleriiis.<br />
Ido gontardus. Johannes malus ocellus, laudauerunt quod domnus<br />
Syrus Januensis archiepiscopus deinde habeal et possideal sine<br />
conlra<strong>di</strong>cione Rainal<strong>di</strong> gobi cl omnium personarum per eum. No*<br />
minatine lerram illam de nerui de qua Rainaldus mouebal con-<br />
Irouersiam aduersus domnum arehiepiscopum. Videlicet de terra<br />
que finì alberti lingue el uxoris, el illa quam acquisiuil ab baldelo<br />
cl consorlibus ab lerra domili archiepiscopi usque ad lerram sca-<br />
relle. el a strata usque ad uiam superiorem, quod neque ab eo al)<br />
(*) Di Gesù Cristo !HG.<br />
(**} V. Chartarum, voi. u. N. \xiv. rot. 3!t.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
aliqua ( persona) pro eo ulterius conuenialur. Sot Rainaldus ab huius<br />
lerre pelicione sil exclusus. Iloc ideo fecerunl quia Rainaldus mola<br />
huius terre conlrouersia cum domno archiepiscopo coram consulibus,<br />
compromisit in consules pre<strong>di</strong>clos absque sacramento cum domno<br />
archiepiscopo, prominendo ralum habsre quiequid ipsi concor<strong>di</strong>ter<br />
pronunliarenl sub pena librarum cenlum uicissim stipulala, et insuper<br />
Rainaldus liti abrenunciando. Qui consules prouidenles pocius<br />
misericor<strong>di</strong>e quam iuri. iusserunl domno archiepiscopo dare illi<br />
libras, x x i i i i . me<strong>di</strong>elalem uidelicet feslo natalis domini el aliam proximiori<br />
fuluro. el laudauerunt lerram domno archiepiscopo ul pre-<br />
<strong>di</strong>ffinilur. Millesimo, c l iiu . <strong>di</strong>e kalen<strong>di</strong>s februarii, in<strong>di</strong>cione prima,<br />
palre Rainal<strong>di</strong> iubcnle O.<br />
EMENDATORES BREUIUM HOC CAPITULUM IN BREUE COMPAGNE SCRIPSERINT<br />
PRO DECIMA DE MARI.<br />
Millesimo. Centesimo, l x v i. In<strong>di</strong>cione. x m .<br />
Ego postquam re<strong>di</strong>ero ex aliquo ilinerc anlc quam exhonorem,<br />
soluam driclum moduli, et ignis, el domini archiepiscopi, secundum<br />
quod consuetudo itineris exegerit in or<strong>di</strong>natione Consulum, el si<br />
obliuione remanserit, ex quo fuero recordatus, infra <strong>di</strong>em lerciam<br />
id cxsoluam (’ *).<br />
Dominus Hugo Januensis Archiepiscopus conquestus fuit super<br />
baldum pesalardum de uulluri el socios qui duxerant de sar<strong>di</strong>nia<br />
nauem oneratam grano, querens per unumquemque hominem qui in<br />
naui illa ueneranl minam unam grani pro decima maris, el uoeaii<br />
primo contra<strong>di</strong>xerunt <strong>di</strong>cenles se non debere nisi duas minas, unam<br />
uidelicel pro quoque temone, quia sic esl consueludo plebis de<br />
/v<br />
(*) Illid. N. r.cxxxvi. coi. 281.<br />
( 38!) )<br />
(*•) V. O livieri, S e rie dei Consoli occ. pag. 194.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( syo )<br />
uulluri et hominum de pelio. et oh hoc consulalus linituris el pelii<br />
uenil anle consules, el nu<strong>di</strong>la ralione el consuetu<strong>di</strong>ne curie Archiepiscopi.<br />
noluerunt amplius contra<strong>di</strong>cere. Inimo sunl de hac consue-<br />
lu<strong>di</strong>ne confessi, el oh hoc de<strong>di</strong>l Baldus pre<strong>di</strong>ctus el so<strong>di</strong> inissis Archiepiscopi<br />
minas grani undecim quas quesierat. et quod ueneral<br />
in nani illa quam duxerant de sar<strong>di</strong>nia.<br />
Hoc fuil in consulatu Rogerii iusle. W ilielm i crispini el socio-<br />
rum (*). el sic esl scripla confessio hec in cartulario sui consulalus.<br />
HEC E ST PENSIO MERLILI DE C A ST R O .<br />
DE HOC UNDE HABET LIBELLARIAM IN BA R G A LIO .<br />
In palacio Januensis Archiepiscopi, detulit fulco de palauagna pensionem<br />
denarios, x i i h . ex parie filii meruli de caslro et uxoris pre-<br />
<strong>di</strong>cli meruli, pro me<strong>di</strong>elale lihcllarie de hargallio el de illis perlinenliis<br />
de quibus habenl libellos scriplos. ct de<strong>di</strong>l eos in presenlia<br />
domni Syri archiepiscopi io manus alexandri coram leslibus islis.<br />
Episcopus Olricus sancii pelri de azo. el oberlus <strong>di</strong>aconus, el bi-<br />
golus iudex de papia. Aliam aulem me<strong>di</strong>etatem tenel Guilielmus<br />
arnaldus prò uxore sua que fuil amila prefati meruli. Anno domi<br />
nice incarnacionis. Millesimo, centesimo, x l v i .<br />
DE PENSIONE LOCI DE SANCTO PETRO D E ARENA<br />
QIEM TENET FILIA APPARLIDI.<br />
In presenlia Gregorii qui fuil abbas sancii andree filii ansal<strong>di</strong> ap-<br />
parui<strong>di</strong>. el Guilielmi monachi pre<strong>di</strong>eli monaslerii de seslo magisler<br />
scole, el bucconis de molaciana. Accepil alexander ab aidelina fili*»<br />
prefali ansal<strong>di</strong> el sorore pre<strong>di</strong>eli gregorii monachi denarios sex. no-<br />
minaliue prò pensione unius anni de manso uno quod est in sanclo<br />
(') Dal 2 febbraio 1172 al 2 febbraio 117.” .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 591 )<br />
pelro de am ia ante ecclesiam sancii martini, cl marabolus Icnuil<br />
cum pro episcopatu. cl confessa fuil se debere persolucre.<br />
Anno cloniinicc incarnacionis Millesimo, cenlcsinio. x l . v i.<br />
DE NAUIBUS ALEXANDIIIE.<br />
I n palacio Archiepiscopi Januensis. Consules. Wilielmus marini.<br />
Corsus sinmn<strong>di</strong>. Boanums odonis. Opizo sardena. laudauerunl quod<br />
Amicus nacca lenealur soluere el solual Domno Syro Januensi archiepiscopo<br />
Iredeciin solidos el me<strong>di</strong>um Januensis monete. Quod<br />
uero ideo facium esi. quoniam lamenlalus super eum <strong>di</strong>cens illuni<br />
sibi debere solidos uiginli duos cl me<strong>di</strong>um pio decima anliquiius<br />
conslituta super naues ad mercationes per pelagus eunles. el huius<br />
decime inlegra solulio ad naulas solummodo spedare. Quibus tan-<br />
(piani prò labore seu inorilo colligende decime super cunctos in<br />
Imiusnio<strong>di</strong> nauibus nauiganles duo soli<strong>di</strong> el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um relaxantur<br />
uel paslum unum ad curia preslalur. Reliqua summa curie inlegra<br />
soluilur. Cui licei prc<strong>di</strong>clus Amicus concederei hanc illi decimam<br />
deberi, excipiebat tamen se nolle soluere nisi pro numero negocia-<br />
lorum qui in nani perrexerunt ucluli sibi ex ea summa personalim<br />
compelebal. Neque sibi imminere honus colligende super alios licei<br />
esse nauta, cum solidos duos el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um seu pastum renueret.<br />
Super quibus cum <strong>di</strong>utius forel utrinque litigatum, demum co-<br />
gnouere consules hanc decimam super naues antiquitus ex consensu<br />
ciuiuni conslilulam que de ianua exeuntes per pelagus ad nego-<br />
cialiones uadunt. non obstante eo quod <strong>di</strong>cebatur si naule illas in<br />
aliis locis uen<strong>di</strong>derinl. honus quo eisdem colligende ad naulas spectare.<br />
Quare uti prelegilur laudauerunl. Reliquum ab his lum ipso<br />
Amico personaliter per se lum socio suo naula sine lite soluen-<br />
Iibus. Millesimo, centesimo, quinquagesimo nono, quinto <strong>di</strong>e exeuntis<br />
marcii. In<strong>di</strong>cionc. vi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 392 )<br />
HE MOLENDINO l’ULCIFERE.<br />
Breue recordationis ile conuenientia (jue fuil inler lanfrancum et<br />
oberlum el amelium alque guilielmum germanos filii quondam.......<br />
el inler airaldum episcopum, el paganum de uolla simul cum fratribus<br />
suis. benencasa. el ingonem. el oberlum germanum, filii<br />
quondam merlonis. tali or<strong>di</strong>ne quod suprascriplus episcopus simul<br />
cum suprascriplis consorlibus suis. fìlii merlonis. el paganus de<br />
uolla. cum germano suo debenl dare per unumquemque annum<br />
iam <strong>di</strong>clo lunfranco el fralribus suis quinque pullos el quinque<br />
azimas. el lanfraneus cum fralribus suis non debcl eis uelare<br />
aquam in glaria sine lesione terre, nec clusam antiquam de feo. (ali<br />
modo quod non noceal molen<strong>di</strong>nis lanfranci. nec fralribus suis. qui<br />
esl modo e<strong>di</strong>tìcalus (sic) in fluuio pulcifere, uel molen<strong>di</strong>nis quos suprascripli<br />
germani in pre<strong>di</strong>clo fluuio e<strong>di</strong>ficauerinl. Ila fuil hec con-<br />
uenienlia facla quod ille qui obnoxius apparuerit, el uolueril corrumpere<br />
hoc quod superius legilur. componal alteri parli libram<br />
unam auri optimi. Hec conuenientia fuil facla per laudacionem<br />
nostrorum consulum, scilieel guidonis de rustico dc herizo el guidonis<br />
spinule. In presenlia lanfranci aduocali. cl lanfranci roze. el<br />
nigri de durbeco. el boni iohannis sinici, cl fralris sui. el guilielmi<br />
meli, et oberli futi monacha, el anseimi pici, el iohannis grugni, el<br />
opizonis scanuicanii. el oberli usti de mari, el reliqui plures.<br />
.Millesimo, cenlesimo. quarto, mense februario. In<strong>di</strong>cione. a h .<br />
Ego guiniguisius iudex scripsi per laudem eorum.<br />
DE PENSIOME DOJIl’S ALBERI 0.MS OSBERGERII.<br />
In palacio nouo sancii laurencii. In presenlia consulum ac leslium.<br />
Zebe. Guilielmi nigri (*). Guilielmi pezulli. Guilielmi piperis. Arnal<strong>di</strong><br />
(*) Questi duo soltanto erano allora fra i consoli. L ’ anno in<strong>di</strong>cato tìeH’ alto,<br />
abbeuchè si <strong>di</strong>ca dell' incarnazione, è il volgare.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( o'Jo )<br />
de turca. Ollonis de bona uillano. Oberli de insula. Rainal<strong>di</strong> lilii zebe,<br />
et alii plures. De<strong>di</strong>i Alberlonus osbergerius cum uxore sua presente<br />
in manus alexandri solidos Ires propler pensionem domus sue.<br />
que esi libellaria arcbiepiscopatus. el de<strong>di</strong>t eos de hoc quod eral<br />
offensus quia non persolueral. el promisit se de celero semper<br />
persoluere in unoquoque anno denarios, vi. Anno dominice incar-<br />
nacionis. Millesimo centesimo, x l v . mense iulii. in<strong>di</strong>cione. vir (*).<br />
I)E PENSIONE GUILIELMI PII'ERIS DE DOMOCOLTA.<br />
Oglerius danisius accepil a Guilielmo pipere duos denarios, pensionem<br />
pro domocolla. sub eo tenore, uidelicel. saluo omni iure<br />
arcbiepiscopatus. et in presentia testium, uidelicet. Vgo index. Rai-<br />
naldns de zeba. Gandulfus sar<strong>di</strong>na. Vgo larcarius. Giso sar<strong>di</strong>na.<br />
Kainaldus filius eius. Vgo seruiens archiepiscopi, cl alii plures. Iu<br />
pnliicio nouo. Rainaldus iudex. Vasallus siuolator. Vgo de bal<strong>di</strong>-<br />
eione. Anno dominice incarnacionis. Millesimo, centesimo, x l . v. In<strong>di</strong>cione.<br />
v (**). decimo <strong>di</strong>e exeuntis mense marcio.<br />
DE MEOLEGO.<br />
Ego Syrus Januensis archiepiscopus loco tibi pelro durdugio<br />
tuisque here<strong>di</strong>bus quandam lerram iuris ecclesie sancti Syri positam<br />
in medolico. loco ubi <strong>di</strong>citur Cerru. usque ad annos uiginli<br />
nouem explelos. Cui coherel. ab una parie terra oberli. Ab alia terra<br />
Archiepiscopalus. Ab alia terra altilie. A quarta uia publica. Infra<br />
istas coherenlias libi tuisque here<strong>di</strong>bus tanquam colono In Integrum<br />
loco. Ila tamen quod debes hanc lerram meliorare el colere, el<br />
domum reficere el meliorare, ac in unoquoque anno pensionem<br />
( * ) V . C h artarum , voi. 1 1. N. c c x v ii. col. 2S9-2G0.<br />
('*) Nel marzo del H IS correva l’ in<strong>di</strong>zione 7.a genovese, e l’8.* cesarea.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 394 )<br />
spalliti» el solidos duos denariorum ,Ianue «'urie inferre el ine<strong>di</strong>e:<br />
talem locius fruclus liuius terre, nulla alia coiulicionc debel augeri.<br />
ne
( 595 )<br />
cannelle uiginli el odo. porcelli non capiunl aquain in sursum, sei<br />
ab ilio termino usque ad alium lerminum qui esl ullra bisaniam.<br />
qui <strong>di</strong>siai longe ab eo cannelle uiginli el pes me<strong>di</strong>us, accipiant<br />
aquam el facianl paralam. sed non amplius in sursum, neque per<br />
Iransuersus. el ab hoc lerminum <strong>di</strong>scurral aqua per reclam lineam<br />
usque ad lerm inum quem consules posuerunl. et <strong>di</strong>siai ab isto cannelle<br />
duodecim minus pes me<strong>di</strong>us, iuxla quem lerminum uel ab<br />
ilio in iusum ubicumque uoluerinl facianl.<strong>di</strong>scurrere aquam ex Iransuerso<br />
per lerralorium roda linea per illos terminos quos consulcs<br />
posuerunl usque in cluuiam Johannis bianchi que est iuxla uiam.<br />
ila quod hec aqua non faciat maiorem reboccum molen<strong>di</strong>nis Johannis<br />
bianchi nisi sicul solili sunl habere. Hanc laudem ideo fecerunl. quia<br />
uiderunl tesles ulriusque parlis per <strong>di</strong>cla quorum moderaiionem con-<br />
lemplanles laudauerunt ul supra legilur.<br />
Millesimo centesimo, x l . Mense Januarii, in<strong>di</strong>cione secunda.<br />
Hanc itaque laudem ego Ollobonus scriba exemplificaui el scripsi<br />
ad instar illius quam Bonus uasallus caput galli scripscral. nichil<br />
ad<strong>di</strong>lo uel <strong>di</strong>minuto iussu consulum placitorum Tanclerii philippi.<br />
Rubal<strong>di</strong> porcelli. Oberli pe<strong>di</strong>cule. Corsi dc palazolo. Qui in - palatio<br />
Januensis Archiepiscopi laudauerunl hanc ualore el cam uim el<br />
auctoritatem per omnia oblinere ac si propria manu ipsius Boni ua-<br />
salli enpilis galli sollempniter scriplam forel alque perfeelam. supplicatione<br />
yconomorum domini archiepiscopi. Annuenles cum in<br />
quadam parua cartula per eundem bonum uasallum conscriplam.<br />
que cito quodam inforlunio posse! ami<strong>di</strong> aut uetuslale consumi,<br />
unde curia domini archiepiscopi possel ad damnum el incomo<strong>di</strong>mi<br />
maximum peruenire. nec in scriplis pre<strong>di</strong>eli Boni uasalli abreuiarium<br />
ipsius quoquo modo inuenirelur. Millesimo, centesimo. Ocluagesimo<br />
primo. In<strong>di</strong>cione terciadecima. Sextodecimo <strong>di</strong>e inlrantis Januarii (*).<br />
f<br />
‘ ) V. Chartarum, voi. u. N. c l x x x y . col. 231-252.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
T ls ecclesia sancii laurencii. Consules. W ilielm us (ornellus el<br />
Ansaldus golia. in causis cl controuersiis que inler ciues el extraneos<br />
ueriuntur concognosccn<strong>di</strong>s cl <strong>di</strong>ffinien<strong>di</strong>s consliluli. laudauerunt<br />
quod Januensis Archiepiscopus ammodo possil capere ubicumque<br />
inueneril el uolueril de rebus Grimal<strong>di</strong> porlus ueneris. Johannis<br />
lombar<strong>di</strong>, cl Mercadanli. el de rebus omnium illorum qui iu ligno<br />
de quo naculerii erant, nuper de Corsica uenienle. uenerunt. minam<br />
unam grani aul ualens pro unoquoque homine, el hoc siue<br />
omni conlra<strong>di</strong>cione Grimal<strong>di</strong>. Johannis lombar<strong>di</strong>. Mercadanli. el<br />
omnium illorum qui in ligno ilio uenerunt el eorum heredum ac<br />
omnium pro eis personarum. Quod ideo fecerunl quoniam Januensis<br />
Archiepiscopus uel cius procurator de pre<strong>di</strong>clis hominibus anle pre-<br />
fatos consules querimoniam deposuit, ab unoquoque petens minam<br />
grani unam pro decima Archiepiscopalus. Prefali uero homines<br />
j)Orlus ueneris <strong>di</strong>cebant se dare non debere, ideo quia nemo porlus<br />
ueneris de corsica ueniens erat solitus dare decimam. Januensis autem<br />
Archiepiscopus uel eius procurator se probare asserens quod homines<br />
porlus ueneris dare debebant minam unam grani pro decima<br />
maris pro unoquoque homine sicul ciues Janue dant, et hoc<br />
idoneis testibus sufficienter probauil coram pre<strong>di</strong>clis Consulibus, el<br />
eliam osten<strong>di</strong>t illis publicum instrumentum iu quo continebatur<br />
homines porlus ueneris dare debere pro decima maris lanium<br />
quanlum el ipsi ciues Janue. el uidcrunl publicum instrumentum<br />
quod omnes homines Januensis Archiepiscopalus dare debenl decimam<br />
Archiepiscopo Januensi. Visis tandem rationibus ulriusquc<br />
partis, el allegationibus <strong>di</strong>ligenter accognilis. el uisis tesliiun <strong>di</strong>clis.<br />
et uisis publicis instrumentis, prefatos homines condempnantes ut<br />
supra legitur laudem mandauerunt. Millesimo, centesimo, septuagesimo<br />
oclauo. In<strong>di</strong>cione undecima, sexto decimo <strong>di</strong>e mensis no<br />
uembris O.<br />
( 3 % )<br />
(*) V. Chartarum, voi. n. N. m d lx x i. col. I0G7.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Ego oberlus sulphur recordationem facio do quodam piacilo quod<br />
habui cum balduino quando remansi apud sanclum Romulum in<br />
uice domini Archiepiscopi. Me exislenle ibi. conqueslus fui apul<br />
consules illius loci de quadam domo quam balduinus lenebai de<br />
curia, que eral uxoris sue et cognate. Sei balduinus per consilium<br />
Iulorum uxoris sue el cognate, uidelicel rainal<strong>di</strong> iu<strong>di</strong>cis. pelri roton<strong>di</strong>.<br />
pelri picene, et aliorum suorum parenlum el amicorum,<br />
(aleni se exhibuit erga obertum sulphurem qui crai ibi in loco<br />
domini archiepiscopi, quod sine omni placito respuil pre<strong>di</strong>ctam do-<br />
niuni curie. E l hoc fecit in presenlia Rainal<strong>di</strong> iu<strong>di</strong>cis. pelri rolan<strong>di</strong>.<br />
pelri picene, qui erani tutores uxoris el cognale sue. et mullorum<br />
aliorum hominum. Ilis factis el bene preor<strong>di</strong>nalis. balduinus iuil Januam<br />
cum oberto sulphure, et obtulit se ante presenliam domini<br />
archiepiscopi, et coram eo confirmauit refutationem de pre<strong>di</strong>cla<br />
domo quam fecerat oberlo solfuri, el de hoc promisit penam dupli<br />
in bonis suis, si ipse uel uxor eius uel cognata ammodo facerei<br />
aliquam querelam de hoc. et fecil lidelilalem domino archiepiscopo,<br />
el dominus archiepiscopus inuesliuil eum de feudo recto quod socer<br />
eius tenebat pro se el pro cognata sua. Ei si cognalus ammodo<br />
ueniret ad sanctum Romulum, balduinus de hoc feudo debebat<br />
stare in preceplo curie.<br />
Testes. Philippus de lamberlo. Oberlus sulphur. Opizo iudex de<br />
placencia. Presbiler guilielmus sancii romuli. Presbiler Rubaldus.<br />
Bonus manerius. Oberlus de ponzio.<br />
. . . . supra<strong>di</strong>cla fecil balduinus per consilium Iulorum uxoris el<br />
cognale sue. et in presenlia earum misil oberlum sulphurem in possessionem<br />
de domo.<br />
DE SANCTI ROMULI.<br />
Syrus dei gracia Januensis archiepiscopus consulibus sancti Romuli<br />
el eiusdem loci cunctis fidelibus suis in domino ihesu cliristo<br />
gratiam et salutem.<br />
( 597 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 3»J8 )<br />
Quando uenimus ad uos cuin sapientibus de curia nostra, ponimus<br />
in<strong>di</strong>ces aliquos de melioribus uasallis nostris Januensibus qui<br />
iuter nos el uos de uniuersis questionibus iu<strong>di</strong>cenl. si qua super<br />
bis lune facla fueril dee la mal io. Atque de quibus sententiam dederunt.<br />
rallini et firmum tenetur eorum in<strong>di</strong>cium sicut fuisset imperatoris.<br />
Similiter etiam fit de omnibus querelis quas habent homines<br />
sancti Romuli inter se. uidelicel uicinus contra uicinum. ut eas ad<br />
curiaui nostram deferant in<strong>di</strong>candas. Firma namque deliberatione<br />
firmatum est a sapientibus de curia nostra quod illi qui descenderunt<br />
legittime a quatuor filiis presbiteri martini sint contenti illo<br />
feudo unde tempore uile illorum ipsi fuerant inuestiti. Reliqua uero<br />
que postea super apprehenderunt omnia sini ad usum el utilitatem<br />
curie nostre deputata. Precipimus ergo uobis ex debito consulatus<br />
ueslri et nostre fidelitatis ut constringatis nepotes pagani de columba<br />
et pelrum rolan<strong>di</strong> quod omnes super adprehcnsas post feudum<br />
quatuor filiorum presbiteri martini consignent et reddant castal<strong>di</strong>o-<br />
n i bus noslris sine aliqua controuersia. Similiter etiam fiat de omnibus<br />
super adprchensis post feudum presbiteri martini quatuor filiorum.<br />
Dominus Syrus Januensis archiepiscopus inuesliuil in camera sua<br />
in prescnlia Guilielmi Archipresbitcri de bargalli. presbiteri Joannis<br />
de sallerana. Magistri Vgonis sancte marie de uineis. Ansal<strong>di</strong> sulphuris.<br />
Boni uasalli pichenelli. Bibentem aquam de rapallo usque<br />
ad. xv. annos, de decima quam presbiler Oberlus de sancio michele<br />
de Rapallo tenebat. Ea propter prc<strong>di</strong>clus bibens aquam iurauil
( 399 )<br />
Hoc omnia iurauit bibens aquam super sancla dei euangelia bona<br />
fide obseruare ct a<strong>di</strong>mplere, nisi insto dei impe<strong>di</strong>mento uel ohli-<br />
uione uel domini archiepiscopi licenlia remanserit. Anno domini.<br />
Millesimo. Centesimo, quinquagesimo nono. In<strong>di</strong>cione sexla. xv ka-<br />
lendas Ma<strong>di</strong>i.<br />
Dominus Syrus Januensis Archiepiscopus innestimi Rainaldum<br />
filium lanfranci de castello ct Vgolinum de brosono el iohannen»<br />
generum semidei, de decima que esl in bombellio. et uignal. cl<br />
rumallo. et certenno. usque ad decem annos. hoc modo. Rainaldus<br />
debel habere tres parles. Vgolinus el Johannes quarlam. de hac<br />
quarta Johannes duas parles. Vgolinus lerciam. Vnde Rainaldus.<br />
Vgolinus. Johannes, iurauerunl super sancla dei euangelia amplificare<br />
bonificare hanc decimam, et si aliquis uellel eis facere iniu-<br />
riam uel impe<strong>di</strong>mentum de hac decima, debenl hoc notificare domino<br />
archiepiscopo uel suo cerio misso. el debenl dare curie in<br />
unoquoque anno. v i i . solidos, aul odo <strong>di</strong>ebus anle feslum sancii<br />
andree. uel qualuor posi, el semel uenire in seruilium curie in<br />
anno. Ilec omnia iurauerunl pre<strong>di</strong>eli Rainaldus. Vgolinus. Johannes,<br />
bona fide obseruare. coram domino Syro Archiepiscopo, presenlibus.<br />
presbitero iohanne de salterana. Ansaldo sulphure, garbano de leui.<br />
et ansaldo. Oberlo el Alberlo de leui. nisi iuslo dei impe<strong>di</strong>mento<br />
uel obliuione aul licenlia domini Archiepiscopi remanserit. Anni<br />
domini. Millesimo. Centesimo, quinquagesimo nono.<br />
In nomine domini dei el salualoris nostri ihcsu chrisli. secundus<br />
enricus gralia dei imperator augustus, anno imperii eius deo propilio<br />
primo (’ ). quinto kalendas iunias. in<strong>di</strong>cione. xv. Vobis ursoni de<br />
nespulo fìlius quondam mauroni el marlinus de uitali fìlius quondam<br />
bonizoni. el arnaldo de clapedo fìlius quondam guidoni, el mauro<br />
(*) Di Gesù C risto 1017.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( iOO )<br />
de coslola filius quondam marlinus. cl mauro fìlius quondam<br />
michael. cl ilem mauro filius quondam marlinus. el urso de lo<br />
casale filius quondam marlini, el marlinus mazardo fìlius quondam<br />
àndree. el golizoni filius quondam mariini. famuli sancii Syri. Nos<br />
albericus el alberio iermanis filii quondam ledoni. el andrea de<br />
felelo filius quondam iohannis. cl andrea filius quondam lupus, el<br />
marlinus germanis ipsius andree. el ihoannes fìlius quondam boni-<br />
zoni macannano. el loperlo de cano fìlius quondam andree. el peirus<br />
de la sala filius quondam alberlo. el peirus ponlio fìlius quondam<br />
andree. el pontius. el iohannes de paneca filius quondam ledonis.<br />
cl iohannes de subtus ripa, cl iohannes ocellus fìlius quondam<br />
iohannis. el iohannes de maliolo fìlius quondam ursoni, el grimaldus<br />
filius quondam mauroni. cl andrea de pomario, germano ipsius<br />
grimaldo. arimanori. uel noslris filiis filiabus uel here<strong>di</strong>bus. Yobis<br />
quibus supra famulis sancii Syri ueslrisquc filiis filiabus uel here<br />
<strong>di</strong>bus. ul amodo nullum quam in tempore non habeamus licentiam<br />
v 1<br />
nec poleslatem per nullum ius. ienium. nullamque occasionem quod<br />
fieri polesl. agere nec causare, nominaliue lerciam porcionem de<br />
plebe ecclesie sancii georgii que esi e<strong>di</strong>ficala in uilla bauali. simul<br />
cum lercia porcione de oblacionibus el luminaria que in eadem ecclesia<br />
inlrauerinl. el dominus annue dederinl (sic) In Integrum,<br />
quod si amodo aliquando tempore nos qui supra omnibus arimanori.<br />
uel noslris filiis filiabus uel here<strong>di</strong>bus. Vobis quibus supra<br />
ominibus quod sunl famuli sancti Syri, ueslrisque filiis filiabus uel<br />
here<strong>di</strong>bus, de suprascripla lercia porcione pre<strong>di</strong>cta plebe cum pre-<br />
<strong>di</strong>cla oblacione el luminaria quas superius alere aut causare pre-<br />
sumpserimus per nos aut per nostras sumillenles personas, aut si<br />
apparuerit ullum actum aul factum, uel colibel scriptum quod nos<br />
exinde in alia parte fecissemus aul remisisemus uel deinceps in<br />
antea remittamus el claruerit, el omni tempore exinde tacili el contenti<br />
permaneamus sicul supra legitur. Tunc spon<strong>di</strong>mus nos qui<br />
snpra arimanori uel noslris filiis filiabus ucj here<strong>di</strong>bus, componere<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 401 )<br />
uobis quibus supra famulis ueslrisque filiis fìliubus nel here<strong>di</strong>bus<br />
pena auro obtinebo (’ ) libras decem, quod el ad hanc confirmandam<br />
promissionis carlam accepimus nos qui supra arimanori. aul<br />
uos iam <strong>di</strong>clis famulis exinde Ionachinl ueslimenium unum ul el<br />
noslres (sic) promissio sicul supra legilur omni tempore firma el<br />
slabilem permaneat alque persislal. el nec nobis liceal ullo tempore<br />
nolle quod uoluissemus. sei quod a nobis semel faclum uel conscriptum<br />
est sub iusiurandum inuiolabililer conseruare promillimus<br />
cum slipulacione subnisa. Actum ciuilale Janua feliciler.<br />
Signum m. m. m. m. m. m. m. m. m. m. m. m. m. m. m. m.<br />
manibus islorum omnibus arimanori qui hanc carlam promissionis<br />
fieri rogauerunt. el islo Ionachinl acceperunt et ei quod relecla esl.<br />
Signum m. m. m. m. m. manibus Jenoardo et brunengo. el<br />
baldo, et bonizoni. et odo. lege uiuenles romana, lestes.<br />
HOC E ST DECRETUM QUOD ARCHIEPISCOPUS FECIT CUM CURIA SUA<br />
IN MOLACIANA CURIA.<br />
In curia molaciane. in presenlia curie sue. uidelicet. Ollonis<br />
iu<strong>di</strong>eis. el Guilielmi filii caphari. et Zebe, el marchionis in<strong>di</strong>cis, cl<br />
Alexandri yconomi. el Oglerii danisii. et boni uasalli capud galli, cl<br />
alio rum ......................<br />
( Qui ha termine il foglio 197.° Seguila il 198.°, colla continuazione<br />
d i un alto d i giuramento <strong>di</strong> fedeltà prestalo all’Arcicescovo<br />
dai servi che la sita Curia aveva in Molasana, come si apprende<br />
dal Capitolo che g li tien <strong>di</strong>etro, nel quale vengono registrali i nomi<br />
degli stessi).<br />
par suo domino, tali modo quod non ero in conscilio neque in<br />
facto quod dominus Archiepiscopus amillat membrum aliquod siue<br />
(*) F orse obtim o.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 402 )<br />
uilam suam, ncque in prensione aliqua ponatur. siue in carcere, et si<br />
de suo certo malo cognouero nel au<strong>di</strong>ero, quam cicius potuero, cum<br />
expen<strong>di</strong>o ipsius, sibi uel per me nel per ineum nuncium certuni 1 1 0-<br />
tificabo. el honorem suum in quantum ualuero el bona ipsius episcopii<br />
que o<strong>di</strong>e habel siue habuerit pro meo posse iuuabo relinere,<br />
el conscilium aliquod si mihi <strong>di</strong>xerit ego celabo el tenebo secretum<br />
sicut mihi iniunxeril. Et non uendam ncque alienauero lerram uel<br />
molen<strong>di</strong>nis ipsius episcopii alicui nisi in famulos pre<strong>di</strong>clc curie,<br />
nisi per preceplum ipsius uel successores eius. El si uen<strong>di</strong>dero<br />
aliquo in tempore aliquam lerram. illam con<strong>di</strong>tionem quam per-<br />
soluebam in carlulam ipsius cui uen<strong>di</strong>dero faciam ponere secundum<br />
ipsam pariem quam ei uen<strong>di</strong>dero.<br />
Hec omnia obseruabo bona fine, sine fraude el malo ingenio.<br />
DE CURIA M0LAC1ANE. SEQUUNTUR NOMINA FAMULORUM. CAPUT. IUI.<br />
Ilee sunl nomina eorum uel illorum famulorum qui fldelilalem<br />
Januensi Archiepiscopo fecerunl nomine famulatus de curia mola-<br />
ciane. qui erani famuli per se aut pro uxoribus illorum que sunl<br />
famule, el pro terris ipsius curie quas tenere uidenlur. el super<br />
fidelilalem quam ex debito debenl facere fecerunl supraseriptum sacramentum.<br />
Pfganus de casa de uia. Bonus iohannes magisler el frater eius.<br />
Anfossus de oliua el frater eius. Johannes de oliua. Johannes de<br />
elusura. Bonus marlinus. Johannes morellus. Anzo. el Bonagente<br />
fratres eius. Secans fenum, el Giselberlus frater eius. Johannes colus,<br />
et alerius filius eius. Quarlerius. Clericus brunus. Viuianus de Ira-<br />
costa. Lanfrancus de codula. Guandalinus ioculalor pro uxore. Fulco<br />
maslrello. Brugno de glaredo. Filii alberli de prado. Villanus. Johannes<br />
molestia. Guilielmus de glaredo. Oberlus de ualle. Andrianus<br />
de campo domnico. Anselmus de roza. Baldus colisellus. Clericus<br />
de prado. Marchio de campo casturno. Peirus de subptus ripa. An-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 403 )<br />
dreas lra le r cius. Gandulfus de campo casluvno. Molaciana. Oberlus<br />
dc canus. F ilii guaila folie. Alexius pro uxore. Johannes filius oberli<br />
de campo easlurno. Bonus bellus de casai de uia. Andreas presbiler<br />
fraler eius. Johannes rex el fralres eius. Alberlus de cosla. Curradus<br />
de casa de uia et fraler cius. Alberlus frigidus, el Ido fornarius<br />
fraler eius. Bonus iohannes de subplus curia. Oberlus buronus. et<br />
Buconus frale r eius. Johannes filius pagani de campo domnico.<br />
Oberlus calcaneus. Ansaldus me<strong>di</strong>us panis. Bonus iohannes de campo<br />
domnico. P elru s fraler eius. Boso de monle. Girardus cucul. Donalus<br />
'X o<br />
clapucius. et D onalus de campo domnico el fralres eius. Johannes<br />
rico. Bonus bellus de burgo. Andreas oculus pulicis. Primus de<br />
sanclo Sylo. el Johannes fraler eius. Vitalis. Donalus filius prendens<br />
panem. Baldolinus gariardus. Andreas gallina. Ansaldus de<br />
po<strong>di</strong>o. R ucherus. Guilielmus de ualle. Oberlus baualascus. Olricus<br />
de po<strong>di</strong>o. Rubaldus clapucius. Alberlus el donalus fralres eius. Syrus<br />
de po<strong>di</strong>o. O berlus de ualle. Johannes guascerius. Andreas de codula.<br />
Bonus iohannes bizegans formalicus. Oberlus baldus. Oberlus de<br />
maglolo. el frale r eius. Nichola de ualle. Villanus clapucius. Fulco<br />
de Iracosla. el P elru s uetulus. Pelrus balbus el fraler eius. Slerpon<br />
de maglolo. G uilielm us filius bellonis de sorbola. el fralres eius. Giselberlus<br />
de zambazaria. Syrus de clapa. Ansaldus de ualle. Marlinus<br />
binellus. Gandulfus de Iracosla. Guilielmus de capile obrioli. Baldus<br />
panis paralus. Bonus iohannes de orlale pro uxore. Bonus iohannes<br />
de Iracosla. F iliu s cenlum solidos. Andreas blancus de ualle. Guilielm<br />
us de ualle. Oberlus de bruxedo. Primus de communisi. Oberlus<br />
bonus pes de communisi. Bonus malus de pauarano. Bonus segnor<br />
filius berlram i. Ansaldus paruus de mazoranico. Johannes consanguineus<br />
eius. Oddo fraler eius. Johannes coclus de propesengo.<br />
( / / foglio 198.° ha qui fine. Seque il 199.°, colle ultime linee<br />
d i uri alio d ’ investitura <strong>di</strong> certa decima).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( m )<br />
tum archipresliberum ex prefa la deeima saluo iure porlu dalfini<br />
innestimi. Millesimo eenlesimo quinquagesimo secundo. In<strong>di</strong>cione<br />
quarladeeima. Mense Ma<strong>di</strong>i. Testes Boiamundus. Obertus cancellarius.<br />
Oglenus danisius. Oberlus sulphur.<br />
Recordacionem facio ego alexander de pixone domus quam lenci<br />
Olo nepos uasalli de arco, quod uasallus de arco de<strong>di</strong>i mihi denarios<br />
ocio pro annis ocio, denarium, i. singulis annis, et esl domus<br />
illa lercia pars (abuie. Tesles peirus index, peirus lerragnus. bene<strong>di</strong>cius<br />
Incensis. Millesimo eenlesimo x l v iii. Mense oclubris. In<strong>di</strong>cione x.<br />
De con<strong>di</strong>lione. solidos, in. el de olomiis. l x . que omnia plebi de<br />
uaria dare debebal. iurauerunl isti. Presbiler iohannes sallirane.<br />
Presbiler berizo. Presbiler iohannes de zenega. Presbiler Girardns<br />
de earancia. Presbiler Wilielmus. Presbiler Olio de cauazana. Presbiler<br />
olo de campo linalio. Presbiler iohannes de couario. Presbiler<br />
bernardus de cexana.<br />
DE DECIMA DE MARI.<br />
In palacio Januensis archiepiscopi. Consules Boiamonle de odone.<br />
marinus de porla laudauerunl. quod lamberlus mussus tenealur ex-<br />
soluere domino Syro ianuensi Archiepiscopo solidos, un. denariorum<br />
Januensium. prò decima sue porcionis prò una nane quam ad ale-<br />
xandriam uen<strong>di</strong><strong>di</strong>l. Hoc ideo fecerunl. quia cognouerunl suffìcien-<br />
libus teslibus quoniam homines qui ducunt naues alexandriam. el<br />
si nauis uendalur. anliquilus sunl solili archiepiscopo deci mani exhibere.<br />
Quód consules cognoscentes, d quia aduersabalur exsoluere.<br />
laudauerunl ul pre<strong>di</strong>ffinilur. Millesimo c x lv ii. ultimo <strong>di</strong>e ienuarii in<br />
sero. in<strong>di</strong>cione vini.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 40;i )<br />
UE MOLENDINO DE BLANCO.<br />
De <strong>di</strong>scor<strong>di</strong>a que erat de mensura quam consules quondam statuerunt<br />
elia el ingo de uolla inter insulam archiepiscopi que esl<br />
in besagno et insulam molen<strong>di</strong>ni de bianco sic inler eos concordatum<br />
est et determinatum per Alexandrum hyconomum archiepi-<br />
scopatus. el per lamberlum et ansaldum porcum, el ab alia parle<br />
per iohannem biancumi, et uasallum de arco, quod a pillaslro secundo<br />
o spilalis ex parle Janue usque ad palum quem per concor<strong>di</strong>am<br />
fixerunt in insula besanii debel esse per iuslam mensuram<br />
canelie decem el oclo et me<strong>di</strong>a. Testes. Ingo de uolla. Arnaldus<br />
de caleniano. O liuerius de mainardo. e t ...........(lacuna) fìlius<br />
m artini m anenli de molazana. Wilielmus mannerio.<br />
M illesimo c x l v i i i . Mense ma<strong>di</strong>i. in<strong>di</strong>cione x.<br />
Quicumque u u ll islorum libella inuenire secundum <strong>di</strong>uisionem<br />
patrim onii uniuscuiusque, hoc signum queral retro infra libellos sta<br />
bile el fratrem eius.<br />
( Q u i ha ter mine il foglio 199.° Ma fra questo e il 200.°, che<br />
è l'u ltim o del Co<strong>di</strong>ce, ne manca un altro, il quale, dalle traccie<br />
che ne rim angono, si scorge esserne staio strappalo).<br />
Hec esl certa nolicia de his qui exierunt de stabile el de fralribus<br />
suis. uidelicet pizcga formatico et fralres eius. el gandulfus claranus.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
*
( 400 )<br />
el fulcelus. el fratres eius. el iohannes rcx. cl bonus iohannes de<br />
bruxedo. el filii alberli de prato.<br />
Andrea gaslaldus de molaciana Imbuit quinque filios. Slabile.<br />
Marlinus Enibronus. Vrsexinus. Eriberlus. Brunengus.<br />
De stabile exiuil iohannes episcopus.<br />
De iohanne episcopo exiuil gandulfus. cl oberlus cenlum soli<strong>di</strong>,<br />
et a Ida.<br />
De gandulfo exiuil pizega formatico el fratres eius.<br />
Do alda exiuiL gandulfus claranus cl bellotus.<br />
De bellolo exiuil fulcelus el peirus uelulus.<br />
De martino embrone exierunt illi de cadeuia. uidelicel iohannes<br />
rex. '<br />
De ursicino exiuil berizo.<br />
De berizo segnoraldo.<br />
De segnoraldo bonus iohannes de bruxedo el fra ter eius.<br />
De eriberlo exiuil iohannes de communisi de sanclo ambrosio.<br />
De bruningo exiuil andrea baffadosso. et carosus. el morus. et<br />
iohannes scolus. et andrea baffadosso. alberlus de prato.<br />
De alberlo filii eius.<br />
De iohannes scolus exiuil uiuianus de Iraicosla.<br />
De caria nona exiuil bonus marlinus de plazio.<br />
De leda exiuil andrea baffadosso.<br />
De andrea alberlus de prato.<br />
De alberlo filiis eius.<br />
De erosa exiuil ucnerandus da campo casloreo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 407 )<br />
Vgo sancii m ichelis cum consorlibus suis lenel poslam malua-<br />
rain . el iu ra u il custo<strong>di</strong>re bona fide boschum. reddendo in natale<br />
domini duos fascios murle. et capones, un. el in pascha duos fascios<br />
inurle. hoc ideo dant quoniam exinde habenl murlam.<br />
Libro completo uolis modulamine lelo<br />
Debita laus ehrislo prò libro red<strong>di</strong>tur islo.<br />
Hunc fecit scriplor. scriplor milis ille parcnlis<br />
Quem laudai merito, scriptorum leta uiuenlis.<br />
Hic u iu a l lelus chrisli uirlule repletus.<br />
Vita sib i detur cl mors eterna negetur.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
w m r j ---------------------------------------------------------------------<br />
| .<br />
i<br />
APPENDICE<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
»<br />
DOCUMENTI<br />
RIGUARDANTI LE PROPRIETÀ E I DIRITTI<br />
D E L L A<br />
CURIA ARCIVESCOVILE<br />
DI GENOVA<br />
DOCUMENTO 1.<br />
Memoria d i due privilegi imperiali confermativi dei beni della<br />
Chiesa d i Genova.<br />
(A tto verbale delle cerimonie seguile nell’ apertura dell’ arca ove si custo<br />
<strong>di</strong>va il corpo <strong>di</strong> san S iro , a rogito del notaro Andrea De-Cario, sotto la data<br />
del 3 <strong>di</strong>cem bre 1451).<br />
Anni Dom ini m c l x x x v i i i presente domino Pelro O liluli sancle<br />
Cecilie presbitero car<strong>di</strong>nali apostolico se<strong>di</strong>s legalo, dum pauimcnlum<br />
(*) Nell’ anno 1188 il car<strong>di</strong>nale Pietro <strong>di</strong> sanla Cecilia era stato, insieme al<br />
car<strong>di</strong>nale Sigifredo <strong>di</strong> santa Maria in via lata , deputato da papa Clemente III<br />
a concludere la paco fra’ genovesi ed i pisani, i quali da più anni si conten<br />
devano la signoria della Sardegna.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 412 )<br />
quod est aule aliare sancii Laurenlii in melius reslaurareliir. acclamatione<br />
dei el populi . . . mullis aslanlibus. sublaluni est corpus<br />
beali Syri in publicum...........Deinde anno sequenti, presidente<br />
domino Bonifalio archiepiscopo lerlio el Oglerio Gallela preposilo,<br />
eonuocalis abalibus el preposilis ecclesiarum, solemniler in eiusdem<br />
fesliuilale . . . recon<strong>di</strong>lum est pre<strong>di</strong>clum corpus. Sed el quedam<br />
priuilegia Olonis et Belengarii imperatorum prelecla sunl. quibus<br />
confirmabat possessiones et curles ianuensi ecclesie ubi humalum<br />
est corpus beali Syri (*).<br />
V. Banchero, Il Duomo <strong>di</strong> Genova illustralo e descritto, pag. 289 doll’e<strong>di</strong><br />
zione fallane dal Ferrando nel 1855, alla quale intendo sempre <strong>di</strong> riferirmi.<br />
DOCUMENTO II.<br />
ANNO CiULII. INDIZIONE X.<br />
Teodolfo vescovo <strong>di</strong> Genova riven<strong>di</strong>ca alla propria Chiesa una<br />
vigna, già da lui conceduta ne’ principii del suo episcopato a certo<br />
prete Silvestro, e posta presso le mura e l’ atrio d i san Siro. Con<br />
ferma inoltre a questa Basilica il possesso <strong>di</strong> tutte le decime che in<br />
(*) Alcuni scrittori, citando il privilegio <strong>di</strong> Ottone nominato nel presente<br />
Documento, Io assegnano all’ anno 9C9, e perciò al primo dei tre augusti che<br />
portarono quel nome. Su che fon<strong>di</strong>no la loro asserzione, io non saprei <strong>di</strong>re;<br />
so certo però che l’ unica notizia finora conosciuta così <strong>di</strong> questo privilegio come<br />
dell’ altro <strong>di</strong> Berengario, che tenne l’ impero dal 913 al 924, è la brevissima<br />
qui riferita. Tuttavia, siccome il primo Ottone fu veramente quegli che più<br />
de’ successori largheggiò verso gli ecclesiastici, ed ebbe maggior campo ed<br />
agio <strong>di</strong> farlo, anch’ io non sarò lontano dal credere, che ad esso propriamente<br />
sia da attribuirsi il <strong>di</strong>ploma sovra ricordalo. Ma il designarne con esattezza<br />
I epoca, non potrà farsi giammai, finché non s’ abbiano in<strong>di</strong>zi chiari e precisi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 415 )<br />
antico le appartenevano, e che riscuolevansi al <strong>di</strong> fuori delle muro<br />
della città sino al fossato d i Orpalazzo, al fiume Bisagno, ed al<br />
fossato d i san Michele.<br />
Il presente atto fu stampato dai Deza nella sua <strong>Storia</strong> della fam iglia Spi<br />
n o la ( pag. 3 1 3 ) , c ripubblicato e ridotto alla vera lezione dal cav. Olivieri<br />
nella S e r ie d e i C o n s o li d e l Comune d i G enova, pag. 279.<br />
DOCUMENTO III.<br />
ANNO CMLX. INDIZIONE III.<br />
Permuta d i varie terre poste nella <strong>di</strong>ocesi <strong>di</strong> Torlonu, seguila<br />
fra Teodolfo vescovo <strong>di</strong> Genova e Giovanni prete.<br />
(P ergam en a auten tica serbata negli Archivi <strong>di</strong> Corte in Torino, e comuni<br />
cata per copia alla <strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> dall’ Illustrissimo Signor<br />
Senatore M ichelangiolo Castelli, Grande Ufficiale dell’ Or<strong>di</strong>ne Mauriziano e<br />
D irettore G enerale degli Archividei Regno d’ Italia. Sul dorso della pergamena,<br />
assai guasta dalle ingiurie del tempo, è scritto <strong>di</strong> mano sincrona: In Vigallo<br />
et G o d a s c o C o m u t a c io d e Ponte C u ro n i).<br />
........................... Dei el Salualoris................. Berengarius el Adelberlus<br />
filio eius gralia Dei reges. anno regni eorum deo propicio<br />
decimo, s e x lo ...................... in<strong>di</strong>cione lercia. Commulacio bone fìdei<br />
no ssilur esse conlraclum ut uicem emlionis oblineal fìrmilalem eodemque<br />
nexu o b lic a l...............Placuit ilaque el bona «nuenil<br />
uolunlale in ler domnus Teodulfus uir uenerabilis episcopus sanctc<br />
genuensis ecclesie nec non iohannes presbiler ut in dei nomine dc-<br />
beanl dare sicut el a presenti dederunt el tra<strong>di</strong>derunt sibi unus<br />
alteri uieisim in comulacionis nomine........... ipse domnus Teodulfus<br />
episcopus eidem iohanni comulacionis causa, idest se<strong>di</strong>meli<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 414 )<br />
unum seu et omnibus robus illis iuris ipsius episcopii, quibus suiti<br />
posila...........iudei in uico anteriori............. et in Riparioli seu<br />
in pradella quod sunl rebus ipsis in easdem locas el fundas iudei<br />
uico .... lam in loco anteriori...........quam in pradella super<br />
lolis insimul inler se<strong>di</strong>men et areis hubi uiles exlant seu lerris<br />
arabilis........................ per mensura iusla iuges legitimas sedecim.<br />
Quidem et ad uicem recepit is ipse domnus leodulfus episcopus<br />
a parie ipsius episcopii ab eundom iobannem meliorala res<br />
sicul lex abel. id sunl se<strong>di</strong>minas tres seu el pecia una de uiles cum<br />
area in qua exlat..................... de terra el pralis duas iuris cidem<br />
iohannis quibus esse uidenlur in locas et fundas godassco el<br />
in uigallo...........................Godasco est per mensura iusla iuge<br />
una el perticas iugalis nouem. coeril ei de una parte terra sancii<br />
..............................iam<strong>di</strong>cla pecia de terra in eodem loco et<br />
lundo Godasco esl per mensura iusla iuges quadtuor. coeril ei de<br />
una parie................ celo aureo, de alia parie terra roperli presbiler.<br />
iam<strong>di</strong>clis rebus in eodem loco el fundo uigallo sunl de se<strong>di</strong>-<br />
mine ............. .. se<strong>di</strong>men esl per mensura iusla perticas iugalis<br />
quinque, coeril ei de duabus parlib.us uia. de lercia parie terra<br />
sancle marie..........................perlicas iugalis Ires. coeril ei de<br />
una parie percurril fluuio corione. de alia parte uia iam<strong>di</strong>cla . . .<br />
............. ossas arborum uinearum centenarias uiginli quadtuor.<br />
coeril ei da duabus parlibus u ia ................a lercia parie uia.<br />
prima pecia de lerra in eodem loco el fundo uigallo esl per mensura<br />
iusla perlicas iugalis nouem. coeril ci de una parie terra plebis<br />
Sancle Marie, de alia parie lerra monasterio sancte Agalhe. secunda<br />
pecia de lerra esl per mensura iusla iuge una el perlicas iugalis Ires.<br />
coeril ei de una parte uia. de alia parie lerra dominici, lercia pecia<br />
de lerra est per mensura iusla iuge una el perlicas iugalis quinque,<br />
coerit ei de duabus parlibus uias. de lercia parie lerra ipsius sancle<br />
marie. Quarla pecia de lerra esl per mensura iusla. est pertica<br />
iugeale una. coeril ei de una parie terra prc<strong>di</strong>clc sancle marie, de<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 413 )<br />
lercia parie uia. Quinta pecia de terra est per mensura iusla iuges<br />
duas. coerit ei de una parie terra reperti, de alia parie terra iobanni.<br />
Sexta peeia de terra est per mensura iu s la ..............coeril ei de<br />
una parte terra dominici, de alia parte terra slifìnoni. seplima pecia<br />
de terra est per mensura iu s la ............... el perlicas iugealis tres.<br />
coerit ei de una parte terra iolianni. de alia parte uia de prala. sunt<br />
pecias d u a s .................... de pralo est per mensura iusla iuges tres.<br />
coeret ei de una parie uilcs Andrei, de alia parte uia. secunda<br />
pecia est per m ensura iusla iuge una. coeril ei de una parie uiles<br />
dominorum regum , de alia parie uia. sibeque alii sunt coherenles<br />
As denique pre<strong>di</strong>ctes rebus in easdem locas el fundas iudei uics<br />
anteriori colrani Rouairoli s c u ............ godassco uigallo superili.<br />
nominales uel comutali cum egressionibus et ingressoras earum<br />
seu cum superio rib us et inferioribus earum rerum qualiler supra<br />
mensura et numerum seu coerencias legilur in integrum sibi unus<br />
allei* ........................... pars parli comulacionis nomine tra<strong>di</strong>derunt.<br />
facienles exinde a presenti <strong>di</strong>e tam ipsi quamque el subcessores<br />
uel eredes eorum legaliler iure proprietario nomine quidquid uolue-<br />
rent aul preuiderint sine ornili uni allerius conlra<strong>di</strong>clione. et spopon-<br />
<strong>di</strong>erunt sibi unus alteri quas codederunl in integrum omni tempore<br />
ab omni homine defensare quidem el ul ordo legis depossil el ad<br />
liane preuidendam comulaciones acesserunl super ipsis rebus ad<br />
preuidendum id est bernodus sub<strong>di</strong>aconus de eadem or<strong>di</strong>ne misso<br />
domni teodulfì episcopi ab eo d ireclo ........... et bonos exlimatores<br />
qui exslim arenl. id sunl erenenfirt fìlius quondam Andrei seu<br />
adelberlus f ìli u s ......................euerle quam domincius fìlius quondam<br />
lutar<strong>di</strong> abitatores in uilla cersolassi ubi ponle corione <strong>di</strong>citur,<br />
quibus omnibus exstimanlibus comparuerunl el exlimauerunt quid<br />
suriperet ipse domnus Teodulfus episcopus a parie iam<strong>di</strong>clo episcopio<br />
ab eundem iohannem aul de<strong>di</strong>ssel el legibus comulaeri fieri<br />
posset. de quibus et pena inler se posuerunt ut quei ex ipsis aul<br />
subcessorum uel eredum eorum se de anc comutacionem remo-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 410 )<br />
nere quesieril et non permanserit in ea omnia qualiter superius<br />
legitur uel si ab. . . . . . ominem quas codederunt in integrum non<br />
defensauerit componat pars parli /idem seruanti pena dupli.........<br />
sicui pro (empore fuerint melioratis aut ualueril extimacione in consimiles<br />
locas. Vnde due cartule comulacionis huno tinore scriplesunl.<br />
Actum in ciuilale castro derlona feliciter.<br />
Ego ioannes in ac carlula comulacionis a me facta subscripsi.<br />
Bei nodus sub<strong>di</strong>aconus qui super ipsis rebus accessi el missus<br />
fuit ul supra.<br />
Signum m. m. m. manibus Erenenfirl et Adelberli seu dominili<br />
qui super ipsis rebus accesserunt el extimauerunl ul supra.<br />
Ego Alharicus iudex dominorum regum rogf.lus subscripsi.<br />
Ego Aislulpes iudex dominorum regum rogaius subscripsi.<br />
Ego Aldo iudex dominorum regum rogatus testes subscripsi.<br />
Ego lldeprandus iudex dominorum regum rogatus subscripsi.<br />
Ego Ile u e r a rd u s roga Iu s su b scrip si.<br />
Ego Guido nolarius dominorum regum scriptor huius cartule<br />
comulacionis posi Ira<strong>di</strong>lam compleui et do<strong>di</strong>.<br />
DOCUMENTO IV.<br />
ANNO CMLXXI, XX GIUGNO. INDIZIONE XIV.<br />
H vescovo Teodolfo permuta con Angelbcrto figlio del q.m Dodone<br />
una (erra sita in Valle Massima.<br />
( I orgamena autentica, già custo<strong>di</strong>ta nell’Archivio della Repubblica <strong>di</strong> Gc-<br />
nuva ’ Cantera 28 5 V. Carte Genovesi mss. dell’avv. Francesco Ansaldo, N.° U).<br />
In nomine domini Dei el Salualoris nostri ibesu cbrisli. Mollo<br />
( 1 1,001 Bollo filio eius grafia dei Imperalores Augusti, anno imperii<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
idem domni H olloni deo propici o decimo, domni uero Hotloni filio<br />
eius quarto, duodecim o Kalendas Julii. In<strong>di</strong>cione quarladecima. Co-<br />
mulacio bone fidei nossilur esse contractus ul, uicem emcionis oblinead<br />
firm ila le m ...........Placuit ilaque el bona conuenit uolunlale<br />
inler domnus Teudulfus Episcopus Sancle Genuensis Ecclesie, Nec<br />
non et inter Angelberlus filius bone memorie Dodoni de loco Valle<br />
maxima, ut in dei nomine debean dare sicul et a presenti dederunt<br />
a tra<strong>di</strong>derunt sibi unus alteri uicissim in comulacionis nomen.<br />
Im prim is de<strong>di</strong>t ipse domnus Teudulfus Episcopus eidem Angelberli<br />
in causa comm ulacionis. it esi pecia una de terra arabile iuris pre-<br />
<strong>di</strong>cle sancte Genuensis ecclesie que est posila in pre<strong>di</strong>clo loco Valle<br />
maxima, et est ipsa pecia de terra per mensura iusla tabulas legitimas<br />
sexaginla et pedes sex. coeril ei. da una parie uiles lua qui<br />
supra A ngelberli. de alia parie terra sancle Derlonensis Ecclesie, da<br />
lercia parie terra pre<strong>di</strong>cte Sancle Genuensis Ecclesie, da quarta<br />
parte terra lua q u i supra Angelberli. quidem el ad uicem recepii<br />
is ipse domnus Teudulfus Episcopus ab eodem Angelberto a parie<br />
iam <strong>di</strong>cto suo episcopio Sancte Genuensis Ecclesie, similiter in co-<br />
mulacionis nomen melioratam el . . . . plialam causam sicut Lex<br />
abet. it est pecia una de terra arabile iuris eidem Angelberli. que<br />
est posita in loco eodem, el esi ipsa pecia de lerra per mensura<br />
iusla perlicas iu g ia lis ires et labulas decem et nouem. coeril ei. da<br />
una parte le rra pre<strong>di</strong>cle Sancle Genuensis Ecclesie, de alia parie<br />
terra Sancti P e lri. et de alias duas paries lerra garibal<strong>di</strong> el Garibal<strong>di</strong><br />
germ anis, sibeque alii sunl in is omnibus coerenles........... \*)<br />
quidem et u l ordo legis depossit el ad hanc prouidendam comulacionem<br />
ac esset super ipsas pecias de lerra ad prouidendum...........<br />
Johannes acoli tus de eadem or<strong>di</strong>ne Sancle Genuensis Ecclesie misso<br />
pre<strong>di</strong>clo domni Teudulfi episcopus ab eo <strong>di</strong>reclo una simul cum<br />
(*) II raccoglitore anonim o, dalle cui M iscellanee presso l’ Avv. Ageno è<br />
tratta questa c a rta , ha qui ommesse le forraole solite usarsi negli atti della<br />
natura del presente.<br />
( 417 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( m )<br />
codoni Angelbertus adque cum boiros homines esliinalorcs qui esli-<br />
niauerunl eas. Il sun Peirus filius quondam Madclberlo Dodon ga-<br />
ry . . . I<strong>di</strong> filius bono memorie Euerar<strong>di</strong> sou Dominicis filius quondam<br />
......... hunde due carlule comulacionis uno tenore scriplc sunl.<br />
Acluni in monte Caprario feliciler.<br />
Signum m. m. ni. Angelberli qui banc Carlulam comulacionis<br />
fieri rogaui et ei relicta est.<br />
-j* Johannes accolilus super ipsis rebus accessi el missus fui ul supra.<br />
Signum in. ni. ni. manibus prenominatorum Pelri et gari... I<strong>di</strong> seu<br />
dominici qui super ipsis rebus accesserunt et eslimauerunl ul supra.<br />
Signum ni. ni. manibus Gaidal<strong>di</strong> filii quondam Euerar<strong>di</strong> et Andrei<br />
de pre<strong>di</strong>clo loco monle Caprario lege uiuenles romana lesles.<br />
Signum ni. ni. manibus Pelri el Andrei germanis filii quondam<br />
Johanni de loco Manonia tcsles.<br />
.......................... rogalus subscripsi.<br />
.......................... rogalus subscripsi.<br />
Ego Vualperlus notarius dominorum h ip ...........ori scriplor<br />
huius carlule comulacionis pos tra<strong>di</strong>to compleui el de<strong>di</strong>.<br />
DOCUMENTO V.<br />
ANNO CMLXXII, III GIUGNO. INDIZIONE XV.<br />
Il vescovo Teodolfo loca a Pietro ed Andrea <strong>di</strong> Gavi tulli i beni<br />
che la Chiesa genovese possiede nei luoghi <strong>di</strong> Gavi e Mariana.<br />
(Pergamena già custo<strong>di</strong>ta nell’Archivio de/la Repubblica <strong>di</strong> Genova, Can<br />
tera 50; V. Carle genovesi ecc. N.° 17).<br />
In chrisli nomine. Placuit alque conuenil inter dominus Teudulfus<br />
episcopus sancle genuensis ecclesie, nec non el inler Peti’Q<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4 1 9 )<br />
el Andrei de loco Gaui liberis oniinibus. ut in dei nomine debead<br />
dare sicu l a presenti de<strong>di</strong>i ipse dominus Teudulfus episcopus eidem<br />
Petri el Andrei ad laborandum uel excollendum Iibellario e mas-<br />
saricio nomine usque ad xxvim annos expletos, oc sun omnibus<br />
rebus illis iu ris ecclesie Sancti Siri, quibus sunl posili in loco el<br />
fundo Gaui el in Mariana uel eius territorio, omnia el ex omnibus<br />
in in te g ru m .............. singulis annis ex omni grano quod ex ipsis<br />
annue Dom inus dederit grano mo<strong>di</strong>o quarto, dalo el consignato ipso<br />
grano ic super locum Gaui ad ministeriale eidem domini Teudulfi<br />
episcopus, pro pecies duas de uiles el caslanelis. ficlo denarios bonos<br />
duos el pullos duos, dali el consignati pro omni missa sancti martini<br />
ipsi denarii el pullos ic super locum Gaui ad ministeriale eidem domni<br />
Teudulfus episcopus per se ipse p e lri.. . . andrei, misso domnico su-<br />
perueniente. el eum recipere gubernare debeamus iusla possibilitate.<br />
Alia super im posita eis non fiad. Penam uero inter se posuei<br />
n l ............. in argento solidos u ig in li..............Facium esl hoc<br />
anno domino Ollo el item Ollo filio eius gratia dei imperatores<br />
hauguslus. anno im perii domini ottoni deo propicio ic in ilalia decimo.<br />
im perii uero . . . item ottoni deo propicio in ilalia quarto,<br />
lercio <strong>di</strong>e mensis iu n ii. in<strong>di</strong>cione quintadecima. Actum in loco monle<br />
eabrario feliciter.<br />
Signum manibus Pelri el Andrei qui oc libello fieri rogaui et eo<br />
relecta est.<br />
Signum manibus Adalberli filii quondam Euar<strong>di</strong> de loco ceredo.<br />
....................................... gelberli quondam Petri seu Andrei filius<br />
quondam Johanni de loco Sum ari....................le slis............<br />
...................................... us sacri p a i.............<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
47
( m )<br />
DOCUMENTO VI.<br />
ANNO aiL X X III, FEBBRAIO. INDIZIONE I.<br />
il lesovi) Teodolfo loca a Giovanni Ballìpiede i beni dellu<br />
Chiesa genovese posti in Maciola.<br />
una piccola pergamena tutta logora dall’ umidore, segnata in fronte <strong>di</strong><br />
antica. Libellum Johannis in Macera, e <strong>di</strong> mano recente : per Tlieo-<br />
tidphuin episcopum anno ix, Ollonis primo in Ita lia , in<strong>di</strong>cione iv; e da un<br />
I nterno membranaceo, intitolalo <strong>di</strong> mano recente: E r lib ro magno arcliie-<br />
ìnscopali p rò cibatia sancii S ir i; V . Carte Genovesi ecc. N.° 19 e 21).<br />
Cvai Cum Pelo defensoribus sacro sancte Januensis ecclesie ubi<br />
pi cesi domnus Teodulftis episcopus. Vii nobis Johannes........ una<br />
( 11111 UX01'e el filiis noslris masculinis, el si unus ex nobis sine herede<br />
mot luus fueril unus allerius succedal. Tilulo con<strong>di</strong>cionis locare nobis<br />
uibealis. pelimus res iuris ecclesie ueslre que posile........ loco ubi<br />
nominatur maciola. id est casis. uneiis. caslanelis. Hcelis. oliuelis.<br />
campis, siluis el pascuis. Coerenlias uero de ipsa res. de capul su-<br />
pcìiore fine iutio resiola. de uno lalere fine lerra sancii ambrosii<br />
el lerra sancii nazarii. de alio lalere fine riuo leuasco. de super......<br />
fine uinea........ Infra islas fines el coerenlias.......... pelimus nos<br />
mfiascriplis rebus omnia el in omnibus plenum el tiacuum el inle-<br />
ffrum una cum exilu suo. el nobis conlangil inler fralres el con-<br />
soi les noslros ex iniegrum. Ila (amen ul inferamus uobis el suc-<br />
ccssoiibus ueslris per unumquemque annum pensionem grano<br />
sexlario uno. pullo uno. fonnalicos libra una el <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>a, el dum<br />
aduixeril Johannes Balipede mei sii poleslale. Spon<strong>di</strong>mus in dei<br />
nomine alque promi<strong>di</strong>mus infrascriplas res meliorare, el pensionem<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 421 )<br />
ecclesie ueslre uobis uel successoribus ueslris per unumquemque<br />
annum inferre. Quod si minime fecerimus de quo- superius repromittimus.<br />
tunc liceat uos uel successoribus ueslris in suprascriptas<br />
res introire, et cui uoluerilis dare in ueslra sil poteslale. Post obilum<br />
nostrum uel filiis noslris in ius el dominio sancle ecclesie ueslre<br />
reuerlalur cu ius est proprietas. Vnde si placet hec peticio noslra<br />
el hunc libellum scriptum et manu ueslra firmalum nobis contradere<br />
iubealis. el. alium similem a nobis facium uel a leslibus roboratum<br />
uobis pro munimine sancle ecclesie ueslre tra<strong>di</strong>mus conser-<br />
uandum. Facto petitorio mense februarii, in<strong>di</strong>cione v. Imperante<br />
domno nostro Otto in ilalia anno nono, in<strong>di</strong>cione suprascripta feliciter.<br />
Teodulfus episcopus in hoc libello subscripsi.<br />
DOCUMENTO VII.<br />
ANNO CM LXXYIl, MAKZO. INDIZIONE V.<br />
I l vescovo Teoclolfo loca i beni della chiesa <strong>di</strong> san Marcellino,<br />
posti nella valle d i Lavagna.<br />
(D al quinterno sovra citato; V. Carte Genovesi ecc. N.° 22).<br />
C vm Cum Petim us defensoribus sacro sancle Januensis ecclesie<br />
ubi preest domnus Teodulfus episcopus. Vii nobis Marlmo una cum<br />
uxore et filiis masculinis, si unus ex nobis sine herede morluus<br />
fuerit unus alterius succedere debeai. Tylulo con<strong>di</strong>lionis locare nobis<br />
iubealis petimus res iuris ecclesie Sancii Marcellini que posile sunl<br />
in ualle lauania. locus ubi nominatur Malinola el Jenesledo. id est<br />
casa, uineis. ficelis. oliuetis. roborelis. cannelis. campis, syluis et<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 422 )<br />
pascuis. Choerencias uero habcl. do uno lalere fine riuo leuasco.<br />
de alio lalere fine lerra Sancii Ambrosii el Sancii Nazarii. el de<br />
super fine iugo ceresiola. de subtus fine uineale. Infra istas inni<br />
<strong>di</strong>ctas coherencias omnia el omnibus plenum el uacuum petimus<br />
infrascripti petitores me<strong>di</strong>etatem de quantum antea lenuil ienilor<br />
nostro Martino per suos libellos filio Vrsicini d e Jenestedo. tantum<br />
petimus infrascripti petitores omnia plenum el u a c u u m ex integrum<br />
una cum exitis eorum. Similiter polimus petiola de lerra laboratori,!<br />
el arbores fructiferis super se habentem in loco que <strong>di</strong>citur Auslana.<br />
et ipsa lerra fuit de Johanne Malosio. Ita tamen ul inferamus uobis<br />
uel successoribus ueslris per unumquemque annum pensionem denarium.<br />
i. Tantum spon<strong>di</strong>mus in dei nomine atque promittimus<br />
suprascriptas res meliorare, et pensionem ecclesie uestre uobis uel<br />
successoribus ueslris per unumquemque annum inferre............<br />
........... de quo superius repromittimus, tunc liceal uos uel successoribus<br />
ueslris.................. dare in ueslra sil pofeslale. Post<br />
obitum noslrum uel filiis nostris.......... sancle ecclesie reuerlalur<br />
cuius esl proprietas. Vnde si placel et peticio nostra el hunc libellum<br />
scriptum et manu ueslra firmatum nobis contradere iubealis. el<br />
alium similem a nobis factum.......... pro munimine sancle ecclesie<br />
ueslre Ira<strong>di</strong>mus ad conseruandum. Facto petitorio mense marcio,<br />
per in<strong>di</strong>eionem v. Imperante domino nostro Ollo in ilalia ab anno<br />
nono, in<strong>di</strong>cione suprascripla feliciter.<br />
Teodulfus episcopus in hoc libello subscripsi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 425 )<br />
DOCUMENTO Vili.<br />
ANNO CAILXXIX, MAltZO. INDIZIONE VII.<br />
H vescovo Teoclolfo concade a parecchie famiglie la investitura<br />
dei beni posseduti dalla Chiesa genovese nella Villa Matuziana ed in<br />
Taggiia, per l’ annua pensione d i sol<strong>di</strong> 2 e denari 5.<br />
V. L ib e r J u r i u m R c ip u b lic a c G en u e n sis, voi. i. n. u. col. i .<br />
DOCUMENTO IX.<br />
ANNO CJILXXIX, .MARZO. INDIZIONE VII.<br />
I l vescovo Teodolfo concede alle stesse famiglie la metà dei beni<br />
spellanti alla sua Chiesa nel Comitato d i Vinti miglia, a patto che<br />
nel prim o anno g li sia dato un moggio <strong>di</strong> grano sopra ogni nove<br />
che se ne raccoglieranno ; uno sopra ogni otto nel secondo; e finalmente<br />
uno sopra ogni sette nel terzo, e nei successivi. Quanto alle<br />
vigne, ed agli a lberi d i fichi e d i ulivi che potessero venir piantali in<br />
quei terreni, niun obbligo competerebbe alle delle famiglie nel primo<br />
decennio; via trascorso questo, esse sarebbero tenute <strong>di</strong> fornire al<br />
Vescovo in ciascun anno la metà del ricollo.<br />
V. L i b c r .J n r iu m R c ip u b lic a e G en uensis, voi. i. n. in. col 6.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( m )<br />
DOCUMENTO X.<br />
ANNO CMLXXX. INDIZIONE Vili.<br />
Il vescovo Teodolfo, premesso come nelle varie vicende dei tempi<br />
si fossero dai Saraceni devastali e saccheggiali i beni che la Chieda<br />
genovese possedeva nella Villa Matuziana ed in Taggia, e fossero<br />
rimaste prive <strong>di</strong> abitatori quelle parrocchie le quali obbe<strong>di</strong>vano alla<br />
medesima, cui pagavano decime e fruttavano parecchie ren<strong>di</strong>te,<br />
dona in perpetuo ti'e quarte parti dei beni slessi coi proventi relativi<br />
a’ suoi cherici car<strong>di</strong>nali, o canonici, e conserva la rimanente<br />
per se.<br />
V. Liber Jurium fìeipublicae Gciuicnsis, voi. i... N- iv. col. 7; Banchcro,<br />
Duomo <strong>di</strong> Genova illustralo e descritto, pag. 215.<br />
DOCUMENTO X I..<br />
ANNO CMLXXXXIX, XXX OTTOBRE. INDIZIONE XIII. ;<br />
L imperatrice Adelaide figlia del re Rodolfo, e vedova <strong>di</strong> Ottone<br />
/, dona parecchi beni alla chiesa <strong>di</strong> san Siro posta fuòri le<br />
mura <strong>di</strong> Genova.<br />
(Pergamena sommamenle logora, già custo<strong>di</strong>ta nell’Archivio <strong>di</strong> della chiesa,<br />
stanzia i, fogliazzo i, Matricola u. t t., e segnata sul dorso, <strong>di</strong> mano recente:<br />
K alen<strong>di</strong>s novembris 98S, in<strong>di</strong>ctione 13.», M a n n e episcopus etc.; V. Carte<br />
Genovesi ecc. N.° 51),<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Scriptum autcnlica in pergamena in qua Adalesia Imperalrix filia<br />
quondam Rodulphi regnante Olo (*) Imperatore anno suoiv. uel xiv.<br />
ni calendas noucm bris in<strong>di</strong>cione xm (**). in qua asseritur ecclesiam<br />
Beali S yri in qua suino corpus quiescit foris prope eiuitalem Januen-<br />
sem ubi nunc dominus Johannes episcopus preesse uidelur eie. que<br />
profi telili* ex sua natione uiucrc lego salica, offerì quedam bona ecclesie<br />
pre<strong>di</strong>cle Sancii Syri. In fine: Aclum in loco Agaunense ubi<br />
Sanelo Maurieio <strong>di</strong>citur.<br />
#<br />
In nomine Dom ini dei et Salualoris noslri ih e s u ..................<br />
p e r .....................quarto, lercio kalendas nouembris<br />
............................................................... sanlum corpus quexit foris<br />
prope (***) ciuilalem Januensem................................ Imperalrix<br />
lilia quondam Rodultì Regis qui professa s u n i ......................<br />
........................... • . . . ipsius ecclesie, proplerea <strong>di</strong>xi quisque<br />
in s a n c t is .............................................. in oc seculo centuplum<br />
accipiel insuper el quod m e liu s .............................................<br />
ofero a presenti <strong>di</strong>e in cadem ecclesia Sancii S i r i ......................<br />
idesl p .................... una d ...................................<br />
et iacel ad locos ubi <strong>di</strong>cilur c a n i ..........................<br />
................................................ab parlibus uias. de reliquis es . .<br />
......................................................... proprietario iuri. que aulem<br />
ingresso seu cum superioribus e t .............................................<br />
................................ In Integrum uolo et per presentem carlulam<br />
c o r .................................................................................................<br />
(*) Pare che vi si legga: I I I Olo.<br />
(**) Questa in<strong>di</strong>cazione cronologica risponde all’anno 999 <strong>di</strong> Gesù Cristo,<br />
cd al dell’ im pero <strong>di</strong> Ottone HI. Adelaide morì il 16 <strong>di</strong>cembre <strong>di</strong> questo<br />
anno m edesim o.<br />
( * * ’ ) Le parole f o r i s p ro p c sono scritte con inchiostro <strong>di</strong>verso da quello<br />
con cui è scritto il <strong>di</strong>ploma.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( « 7 )<br />
D O C U M E N T O X II.<br />
ANNO MVI, FEBBRAIO. INDIZIONE IV.<br />
Giovanni vescovo <strong>di</strong> Genova elegge e costituisce il monaco Pietro<br />
in abbate del munistero <strong>di</strong> san Siro, sotto la regola <strong>di</strong> san Benedetto,<br />
e concede al munistero medesimo varie decime e parecchi beni.<br />
(G isca rd i, Is t o r ia Ecclesiastica delta L ig u ria , ms. nella Biblioteca dei RR.<br />
IWissionarii U rb a n i, voi. I. pag. 59-40; Carte Genovesi ecc. N.° 71).<br />
Hoc esl exemplum siue Iransumplum cuiusdam aulhenlice scripture<br />
per me Bonuicinum de Regio notarium fideliter exemplate de<br />
mandalo et authoritate Reueren<strong>di</strong> Patris Domini Bartholomei (’) Dei<br />
gratia Archiepiscopi Januensis. et hoc ad inslantiam et requisitionem<br />
uenerabilis et religiosi uiri domini fratris Bernar<strong>di</strong> de Paride<br />
abbatis m onasterii Sancti Syri Januensis.<br />
Tenor autem <strong>di</strong>cte scripture authentice noscitur esse talis.<br />
In nomine Domini Dei eterni. Joannes sancte Januensis ecclesie<br />
deuolissimus episcopus. Dum in ................nomine peruigili..........<br />
stu d io ..............religionis................. (**) memorie nostre subito occurrit<br />
quatenus ecclesiam beati Syri confessoris regularium monachorum<br />
concessa nostra pontificiali aulorilale noslrorumque decretis<br />
clericorum adhibita cura et religionis stu<strong>di</strong>o debile seruitutis honore<br />
<strong>di</strong>taremus quatenus presentis uile subsi<strong>di</strong>um et eterne retributionis<br />
(*) Bartolom eo de’ Maroni, da Reggio <strong>di</strong> Lombar<strong>di</strong>a, governò la sede <strong>di</strong> Ge<br />
nova dal 1521 al 1556.<br />
(**) Qui m ancano quasi cinque linee <strong>di</strong> scrittura, perchè inintelligibili.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
• ( m )<br />
brachium concessa deliciorum nenia sortiri mereremur. Omnium<br />
igitur sancte dei ecclesie noslrorumque fidelium clericorum sine lai-<br />
corurn notam fore sollicitu<strong>di</strong>ne nolumus quoniam pro amore et reue-<br />
rentia summi Dei eiusque filii domini nostri Jliesu Christi et Spiritus<br />
Sancti, nec non et pro reuerenlia ipsius Sancti Syri confessoris cuius<br />
corpus humatum quiescit ibi. nec 1 1 0 1 1 et pro reme<strong>di</strong>o animarum regum<br />
ac imperatorum omniumque fidelium catholicorum, sed'et pro<br />
eterne reparationis gratia et pro deliciorum nostrorum nOslrorumque<br />
prccedencium ac successorum uenia. quemdam monachum nomine<br />
Petrum cum omnibus monachis qui ibidem pro fuluri§ temporibus<br />
deuoti extiterint. et beati Bene<strong>di</strong>cti regulam se sub<strong>di</strong>derint, statuimus<br />
in eadem ecclesia seruiluros. et ut ipsam beati Syri ecclesiam<br />
prelibalo presbytero et monacho cooperante in congregatione<br />
monachorum de <strong>di</strong>e in <strong>di</strong>e proficiens cumdem presbyterum ibi or<strong>di</strong>namus<br />
abbatem et patrem, concedentes eidem ecclesie uincam in<br />
circuitu sicut ad ipsam ecclesiam beatissimi Syri longum tempus<br />
• . . . perlinebai............. nominate.............................. .....<br />
hactenus vel habendo iterum conce<strong>di</strong>mus decim as........................<br />
ad pre<strong>di</strong>clam ecclesiam pertinentes, hoc est manso uno..................<br />
uineis et quidquid ad ipsam massariam ........ caput arena<br />
ubi <strong>di</strong>citur sancio michele....................... et uineis et caslanelis<br />
in besenia. casis, uineis et caslanelis. in langasco massaricio uno.<br />
111.......................... (*) in quinio, in bibiano. in sarzano. in salognio.<br />
in hurti. et malprensis terris, et in glariolo. in mignano terris<br />
collis et incollis. in gaui. in maure gasi, in carosio. in pomariolo.<br />
in galerico. in ualle mascema. in uultablo. in uiuo. quanlu m cum que<br />
nostro episcopatu perlinere uidelur in supra<strong>di</strong>clis locis cum casis,<br />
uineis. campis, pratis, pascuis, cullis el incultis, et exitus carum quali<br />
cumque modo. Omnia in suprascriplam ecclesiam sumplum el subsi<strong>di</strong>um<br />
ueslrum uestrorumquc successorum habendum conce<strong>di</strong>mus<br />
(*) Manrann nuovamente olire a sello linee <strong>di</strong> scrittura.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
in integrum sine orimi nostra siue successorum contra<strong>di</strong>ctione. Ila<br />
tamen ut nullo unquam in tempore tam nostro quam successorum<br />
nostrorum uniuersus le qui supranominalum Petrum abbatem tuosque<br />
successores de pro<strong>di</strong>ctis rebus ct uniuersis pertinentiis eorum audeat<br />
molestare, sed omni tempore in uos firma et stabilis permaneat.<br />
quatenus cum sequacibus monachis sub regula sancti Bene<strong>di</strong>cti<br />
sub<strong>di</strong>ti sollicita frequentatione el assidua me<strong>di</strong>tatione laudes hym-<br />
ni<strong>di</strong>cas ct <strong>di</strong>uinum honorem ibi iugiler Domino Deo altissimo pro<br />
ipsius prenom inati confessoris confessione socia ueneratione resonare<br />
non c e s s e n t........................(*). Acta sunt hec anno dominice<br />
incarnationis millesimo sexlo. in<strong>di</strong>ctione tertia (") .... domini........<br />
Ile n r ic i................. anno tertio, episcopatus autem nostri anno. xx.<br />
mense februario, in<strong>di</strong>cione v (***). Quam igitur nostri decreti paginam<br />
Bernardo nostro clerico scribere precepimus. in qua el nos manu<br />
nostra propria firmauimus feliciter.<br />
•j- Joannes dei gratia humilis episcopus in hoc decreto subscripsi.<br />
-j- Ego Azo sub<strong>di</strong>aconus uicedominus in hoc decreto subscripsi.<br />
Gerardus sub<strong>di</strong>aconus manus mea subscripsi.<br />
-j- Ego Conradus <strong>di</strong>aconus per iussionem domni mei presulis manu<br />
inea subscripsi.<br />
Dominicus presbyter qui et Lanfredus in hoc decreto marni mea<br />
subscripsi.<br />
-J- Benodus presbiler in hoc decretum per iussionem domini Joannis<br />
episcopi subscripsi.<br />
( * ) M a n c a n o s e d i c i linee.<br />
(**) Lo parole in d ic t io n e tertia sono ritoccale <strong>di</strong> mano recente.<br />
(***) Alcuno <strong>di</strong> queste note cronologiche p e c c a n o <strong>di</strong> grave inesattezza. L’ in<br />
<strong>di</strong>zione cadente n el 1006, corrispondente all’ anno 3.® del regno <strong>di</strong> Enrico II, •<br />
non era la 3 ? o la 5 .a , ma la 4 e Giovanni, il quale nel giugno del 987,<br />
confermando le donazioni fatte da Serra abbadessa al amnisterò <strong>di</strong> santo<br />
Stefano, d ic h ia r a v a . essere trascorsi anni quattro e giorni do<strong>di</strong>ci da! suo<br />
ingresso nella sede episcopale, non poteva ora contare 1 anno ventesimo,<br />
sibbene il vigesim o primo.<br />
( 429 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( m )<br />
N...........sub<strong>di</strong>aconus per iussiònem domini Joannis manu mea<br />
subscripsi.<br />
f Joannes <strong>di</strong>aconus in hoc decreto subscripsi. <<br />
Bernardus sub<strong>di</strong>aconus in 'hoc decreto manu mea subscripsi.<br />
•i<br />
...........................de uerbo ad uerbuin............. ascullalum fuii<br />
presens transumptum cum originali authentico suprascriplo per me<br />
nolarium infrascriptum. ascultantibus <strong>di</strong>ligenter notariis infrascriplis.<br />
in presentia domini Archiepiscopi suprascripti el testium subscriptorum.<br />
qui dominus Archiepiscopus uideils...................... ^ an,1°<br />
dominice incarnationis millesimo trecentesimo trigesimo secundo,<br />
in<strong>di</strong>cione xiv secundum..................... <strong>di</strong>e xvm mensis marcii . :<br />
.............. r y<br />
*<br />
DOCUMENTO XIII.<br />
ANNO illVUI. INDIZIONE VI.<br />
• v # *<br />
Il vescovo Giovanni stabilisce i monaci Benedettini nellu chiusa<br />
dei santi Vittore e Sabina, ne elegge abbate il monaco Venerio, e<br />
concede loro parecchi beni.<br />
(Schiaffino, Annali ecclesiastici detta Liguria, ms. autografo presso l’avvo<br />
cato Francesco Ansaldo, voi. Il, pag. 58-42; Carte Genovesi ecc. IV.0 75).<br />
In nomine Dei eterni et in<strong>di</strong>uidue sancte Trinitatis. Joannes<br />
uenerabilis episcopus seruus seniorum Dei. Non solum in sacris<br />
uoluminibus stu<strong>di</strong>is egregius paslor speculari oportet, uerum eliani<br />
*n omnibus qui calhredam episcopalem uin<strong>di</strong>care confidunt . . . •<br />
(*) Mancano altre otto linee.<br />
( ') Mancano <strong>di</strong>eci linee.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 431 )<br />
..............................................maxinieque caulius presidere debel in<br />
illis quorum orationum <strong>di</strong>uino spiritu fulti, pompa liuius seculi<br />
initantes nihilque propria possidentes alque in conspectu hominum<br />
uilissimos e s s e ...............................regula monacorum apellala sanciat.<br />
omnibus fìliis nostre ecclesie presentibus et futuris uel clericis<br />
notum fore uolum us qualiter ecclesie Christi el Sancii Victoris el<br />
Sancte Sanine nuncupata extra ciuilalis menia.............................<br />
constituimus esse eenobium monacorum ac deuolorum ad honorem<br />
Dei el domini nostri Jesu Christi eiusque filio Spiritui Sancio, seu<br />
et prò reuerenlia ipsorum uenerabilium martirum quorum in eodem<br />
loco memoriam uenerare perhibetur......................et per reme<strong>di</strong>um<br />
anim arum imperatorum uel regum omniiimque fidelium el<br />
defunctorum, sed el pro eterna raparalionis gralia alque per delictorum<br />
nostrorum meorumque precedenlium ac successorum uenia . . . .<br />
paginarum concessimus aliquantulum .... in eodem consistentium,<br />
nunc Deo auxilianle reliquas res que per nola fine offersiones alque<br />
scripla . . . h o d ie ..................potuerint per huius firmitatis paginam<br />
confirm am us canonico or<strong>di</strong>ne, el perpetuum habendum conce<strong>di</strong>mus<br />
ucnerabili loco in usum el in sumptum....................<br />
ibi domino pro tempore famulanlium. hoc slaluenles ut nullo unquam<br />
tempore licentiam habeanl de pre<strong>di</strong>clis rebus uel de reliquis<br />
que ibi dominus pro tempore concederit libellos.......................<br />
...............scriben<strong>di</strong> iuxla consuelu<strong>di</strong>nem . . . patrie, ut pro tali<br />
..........................<strong>di</strong>spen<strong>di</strong>um rerum uel familiarum patiatur ipsa ecclesia.<br />
quia ne in posterum fieri tenore secundum huius firmitatis<br />
............................................ nostre ecclesie retinuimus conseruandum.<br />
Interea preualescat nostra fraternitas ne opus nostrum<br />
ino rd inatum ............. quemdam abbatem uenerabilem Venerium nomine<br />
q u i .................................... ad recuperandam partem principalem<br />
ecclesie que a perfi<strong>di</strong>s saracenis longis temporibus deuaslala<br />
esi. uolumus cum omnibus monachis qui nunc presenles sunt, uel<br />
pro futuris tem poribus........... d e o .............et beali Bene<strong>di</strong>cli ab-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
. (4 5 2 )<br />
balis regula sub<strong>di</strong>derint slalula abbatis cooperanles in congregatione<br />
monachorum de <strong>di</strong>c in <strong>di</strong>em proficientes eundem abbatem statuimus<br />
abbatie.........................monaeos abbatem qui et patrem cssei.<br />
concedentes eidem ecclesie pre<strong>di</strong>clam uineam • • • • .* prelaxaln<br />
basilica sicut coherentia.......... ab uno lalere Tossalo, ab alio similiter<br />
Tossalo quod descen<strong>di</strong>t ad mare, de superiore capite bona<br />
Codoni, de subleriore capile uia publica, seu omn ibus rebus simul<br />
cum massariliis a pre<strong>di</strong>cla ecclesia..........si cui ...... el coherenlias..........<br />
delerminanl. et quidquid........................ antea<br />
a fidelibus Deo auxilianle erunt in Vrbem. el famulis<br />
ulriusque sexus, seu mobilibus et immobilibus rebus alque uola<br />
fidelium in usum et in sumptum monachorum.............................<br />
mancipamus, quatenus pre<strong>di</strong>ctus egregius abbas cum suis seguacibus<br />
monachis sub regula sancti Bene<strong>di</strong>cti solita frequentatione el as<br />
sidua me<strong>di</strong>tatione laudes...............<strong>di</strong>uinum honorem ibi iugiler<br />
Domino Deo altissimo el ipsorum prenoniinalorum marlirum sacra<br />
confessione resonare non cessenf. His uero reclc.......................<br />
el regulam................. uolumus. et hoc contra<strong>di</strong>cimus, ut hoc ...<br />
nostri decreti aliquo tempore confringatur a nobis neque a noslris<br />
successoribus, sed omni lilubalione remola secu re et quiete . . . .<br />
.................. iniunclum sibi officium peragant, et sacre ecclesie se<br />
semper sub<strong>di</strong>tos recognoscant in rebus et famulis inibi colatis siue<br />
conferen<strong>di</strong>s annualim in <strong>di</strong>e pasche et natalis domini in domo<br />
iam .......... alia......................ut <strong>di</strong>ligentius obserualur manu<br />
propria roborantes clericorumque nostrorum conslipulationi ....<br />
.....................esl. Si quis hac firmitatis paginam al iquando infringere<br />
lemplaueril. aut per pecuniam pre<strong>di</strong>cla abbatia or<strong>di</strong>nare<br />
noluerit nisi in electione fratrum ibidem Deo seruienlium..........<br />
.................. omnino mancipare aliter qualiter. Hoc anno dominice<br />
incarnationis Domini nostri Jesu Christi m v iii. Regnante domino<br />
nostro Henrico rege in Ilalia anno mi. in<strong>di</strong>ciono vi feliciter.<br />
Ego Joannes humilis episcopus in decrclum manu mea subscripsi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
T<br />
( 4 3 5 )<br />
ligo Aso sub<strong>di</strong>aconus uicedominus in decrelo subscripsi.<br />
Ego Indo presbilcr subscripsi.<br />
........................ decretum per iussionem domini Jannis episcopi<br />
subscripsi.<br />
Gerardus <strong>di</strong>aconus manu mea subscripsi.<br />
Ego Conradus <strong>di</strong>aconus per iussionem domini nostri Presulis<br />
manu mea subscripsi.<br />
Joannes <strong>di</strong>aconus per iussionem domini nostri Presulis manu<br />
mea subscripsi.<br />
Dominicus presbiler qui el Lanfredus in hoc decrelo manu mea<br />
subscripsi.<br />
Bernardus sub<strong>di</strong>aconus in hoc decrelo manu mea subscripsi.<br />
Joannes sub<strong>di</strong>aconus in hoc decrelo subscripsi.<br />
DOCUMENTO XIV.<br />
ANNO 51XIX. INDIZIONE II.<br />
Landolfo vescovo <strong>di</strong> Genova dona al monastero <strong>di</strong> san Siro la<br />
basilica <strong>di</strong> san Marcellino, sita non lungi dal castello <strong>di</strong> Genova,<br />
con tutto il territorio che le è circostante.<br />
(Carlina logora segnala in fronte <strong>di</strong> mano antica: Decretum dom ini Lan-<br />
<strong>di</strong>dfì, episcopi de ecclesia sancii M arcellini; e <strong>di</strong> mano recente: 1025, alia s<br />
1007. Nel dorso: Anno dominice iticarnationis Millesimo xvn . . . Im peratoris<br />
doni...................H enrici in Italia anno xi. In<strong>di</strong>cione secunda. Carte<br />
Genovesi ecc. N.° 124).<br />
Landulfus dei gralia episcopus.............................................<br />
cupimus dum in hac sancta sede beatissimi Syli episcopi<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
domino forgiente nos inlerpresideremus. <strong>di</strong>lecto fideli nostro Petro<br />
abbati beatissimi Syli confessoris et episcopi......................seruis<br />
uidentur largire subieclis non pretermittant suam firmaloriam uio-<br />
lari. Ideoque petit nobis tua fidelitas, seu considerantes nos tuum<br />
seruilium................................ conce<strong>di</strong>mus sancio Sylo el tibi<br />
Petro abbali atque successoribus luis per hanc nostram paginam in<br />
sumptum uel subsi<strong>di</strong>um ueslrum ad augumenlum religionis ueslre<br />
habendum confirmamus pro anima domini imperatoris Henrici ac<br />
nostre siue successorum nostrorum mercede basilicam sancti Mar-<br />
cellini cum lolo territorio quam circa se habente (sic), que fundata<br />
est non longe ab oppido ianuense prope prefalum monasterium<br />
sancti Svli. per fines el coherenlias designatas, ab uno lalere fossatum<br />
quod currit prope ecclesiam sancti Pancrali................ (’)<br />
.............................. sine omni nostra uel successorum nostrorum<br />
contra<strong>di</strong>ctione......................Facta est hec nostra cessio anno<br />
dominice incarnationis Millesimo xvn. imperatoris domini noslri<br />
Henrici in Italia anno vi. in<strong>di</strong>cione secunda (” ).<br />
Landulfus episcopus........................<br />
Landulfus episcopus domini Hinrici imperaloris rogatu in hac<br />
cessio subscripsi.<br />
(*) Ecco in qual guisa i confini qui mancanti si trovano in<strong>di</strong>cali dat vescovo<br />
Corrado nella conferma della basilica medesima, da esso fulla al monastero <strong>di</strong><br />
<strong>di</strong> san Siro nel 103C: Ab uno lalere fossatum quod c u r rit prope ecclesiam<br />
sancti Puncraci. ab alio latere terra sancte Sauine. a tertio latere uia publica,<br />
a quarto latere mare (V. Chartarum voi. II, N. CII, coi. 12IJ-I26).<br />
(“ ) L’ anno C.° dell’ impero <strong>di</strong> Enrico II, e l’ in<strong>di</strong>zione 2.3 corrispondono<br />
al J0I9 <strong>di</strong> Gesù Cristo.<br />
( 4 5 4 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 455 )<br />
DOCUMENTO XV.<br />
ANNO MXX1V, XVIII FEBBRAIO. INDIZIONE VII.<br />
Permuta <strong>di</strong> due mansi posti in Vignale ed in Langasco, avvenuta<br />
fra il vescovo Landolfo ed Arnaldo Giu<strong>di</strong>ce.<br />
( Pergamena autentica segnala sul dorso <strong>di</strong> mano antica e <strong>di</strong> mano recente<br />
Landulfus episcopus, anno 1010. anno 10 Ilenrici. In<strong>di</strong> dono 7,* Carte geno<br />
vesi ecc. N.° 125).<br />
In nomine domini dei el salualoris noslri ihesu chrisli. henrici<br />
gralia dei imperator anguslus anno imperii eius deo propicio decimo,<br />
duodecimo kalendas marcii, in<strong>di</strong>cione seplima (’). Comulalio bone<br />
fidei noxilur esse conlractum ul uicem ensionem oplinéal firmilalem<br />
eodemque nexu obligal conlraenles. Placuit ilaque bona conuenil<br />
uolunlalem inter donnus landulfus episcopus sancte genuensis ec-<br />
clexie nec non el arnaldus iudex filius quondam'agifre<strong>di</strong> qui professus<br />
erat ex nacione sua lege uiuere langobardum. ut inde in<br />
omni debeai dare sicut el a presenli de racione ira<strong>di</strong>deril uicissim<br />
sibi unus allei* comulacionis nomine, in primis de<strong>di</strong>i ipse donnus<br />
landulfus episcopus eidem arnal<strong>di</strong> iudex in causa comulacionis.<br />
(*) Siffatte in<strong>di</strong>cazioni, a malgrado della <strong>di</strong>chiarazione ripetutamente ap<br />
posta sul dorso della pergamena, non possono riferirsi che al febbraio del<br />
1024. In tale epoca propriamente cadeva l’ in<strong>di</strong>zione settima , ed Enrico II<br />
coniava l’ anno 10.", che fu pure l’ ultimo del suo impero. Nel 1010 invece la<br />
Chiesa <strong>di</strong> Genova era tuttavia governala dal vescovo Giovanni, come meglio<br />
apparirà altrove.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 430 )<br />
ilem mansum unum cum omnibus rebus a! ipso inanso perlinentibus<br />
iuris ipsius episcopio, quibus esc uidenlur in loco cl fundo<br />
uìgnali el saccla. locus ubi anciasi <strong>di</strong>cilur. el csl ipso manso<br />
per mensura insta inlcr se<strong>di</strong>tn el uineis cum areis suarum scu<br />
lerris arabelis el gerbis pralis el siluis el caslenelis cum areis suarum<br />
super lolis iugeas decem, quidem el adauicem recepii ipso<br />
domnus landulfus episcopus a parie ipsius episcopo ab enmdem ar-<br />
naldus iudex melioralas rex sicul lex abel . . . le. simililer mansum<br />
unum cum omnibus rebus al ipso manso perlinentibus iuris<br />
ipsius arnal<strong>di</strong> iudex. quibus ese uidenlur in loco el fundo langasco.<br />
faeea locus ubi santo.......... <strong>di</strong>cilur. el esl ipso manso cum omnibus<br />
rebus a se perlinentibus per mensuram iuslam inler se<strong>di</strong>m<br />
el uineis eum areis suarum scu lerris arabelis gerbis siluis et caslenelis<br />
cum areis suarum super lolis iugeas undecim, hasdemque<br />
sa n ...........clas mansoras cum omnibus rebus at ipsas mansoras<br />
perlinentibus super nominalas uel comulatas una cum accessionibus<br />
el ingresoras earum scu cum superioribus el inferioribus earum<br />
rerum quales superius mensura legitur in integrum, el inler se comulauerunt..........<br />
unus alter parx parti per pagina comulacionis<br />
nomine tra<strong>di</strong>derunt facientes e l.......... unus quis decor receperit<br />
a presenti <strong>di</strong>e tam ipsi quamque el successores uel heredes e t........<br />
iudex legaliler proprietario nomine quicquil uoluerinl aut prouiderinl<br />
sine omnium...........tra<strong>di</strong>cione. el sponderunl se ipsi comulalores<br />
tam ipsi quamque et successores................... pre<strong>di</strong>clas<br />
mansoras perlinentibus . . . . comulacionis nomine tra<strong>di</strong>derunt in<br />
integrum onni tempore ab onni omine defensare................ el ut<br />
ordo legis deposit el at anc prouidendam comulacionis nomine accesserunt<br />
sup.......... mansoras anc prouidendam item Giso <strong>di</strong>aconus<br />
de or<strong>di</strong>ne ipsius episcopio subscripto eidem donni Landulfi<br />
episcopus ab eo <strong>di</strong>rcelo una simul cum bonos omines extimalores..........<br />
marlinus et ariberlus seu bonando. quibus onnibus<br />
exlimaloribus cumparuil............ extimauer . . . quod rneliorala<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
ex recipere ipse donnus Landulfus episcopus ab eumJem Arnaldo<br />
................ |‘*c' ipsius episcopio quam dare et legibus comulacio<br />
ipsa lune fieri poluissel el d e .....................ex ipsis ani<br />
successores uel heredes eorum.......... anc comulacionem ....<br />
.......... el permanserint............ ea omnia quales superius legitur<br />
uel si ab unumquenque omine qni supra quod in inlegrum non<br />
defensauerint cumpona parx parli finem seruan<strong>di</strong> pena dubiis ipsas<br />
mansoras........... tempore fuerit melioratis au ualueril sub exlimaciones<br />
in consimile locas, unde due instrumenta in comulacionis<br />
nomine uno linore scriples sunl. Aclum in ciuilale Genua feliciter.<br />
Ego arnaldus iudex in ac car<strong>di</strong>la comulacionis a m e...........<br />
subscripsi.<br />
Giso <strong>di</strong>aconus qui misus fuit ul supra.<br />
Signum m. m. manibus istorum martini el ariberli seu bonan<strong>di</strong><br />
qui super ipsi rebus accesserunt et extimauerunl ul supra.<br />
f Judo rogatus subscripsi.<br />
Cunradus iudex rogalus subscripsi.<br />
Oberlus. rogalus subscripsi.<br />
Ego Manardus nolarius sacri palacii scriptor uius car<strong>di</strong>le comulacionis<br />
posi tra<strong>di</strong>ta compleui el de<strong>di</strong>.<br />
DOCUMENTO XVI.<br />
ANNO SIXXV, APRILE. INDIZIONE Vili.<br />
il vescovo Landolfo elegge il monaco Giovanni ad abbate della<br />
chiesa <strong>di</strong> san Siro Emiliano, e concede alla medesima un prato<br />
con pozzo ed alberi.<br />
( 457 )<br />
(Ex extracto ad Comites de Lavania spedanti, ex libro Syri primi Ar<br />
chiepiscopi Genuensis compilalo per Alexandrum oeconomum, praepositum<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Sanctae Marine de Castello. Aclum in palacio novo Januensis Archiepiscopi in<br />
Janua, 1157 o H17. Scanzia prima, Fogliazzo primo. Carte Genovesi ecc.<br />
N.o *32).<br />
( i38 )<br />
f In nomine domini dei derni. Landulfus sancle ianuensis ecclesie<br />
deuotissimus episcopus............ Dum in Dei omnipolenlis<br />
nomine pertugili slu<strong>di</strong>o de sacre religionis ipsius a Ecclesie or<strong>di</strong>ne<br />
iuxla commisse nobis gralie officimi! sollicile perlraclaremus inler<br />
colera que ad sanclarum dei ecclesiarum misleria perlinent <strong>di</strong>uina<br />
celilus cogilalione submoli memorie nostre subito occurrit ecclesiam<br />
beali Syli miliani et confessoris regularium monachorum concessa<br />
noslra pontificali auclorilale. qua illic ubi a ecclesia moderno<br />
tempore angelica reuelalione conslrucla est noslrorumque decrelis clericorum<br />
adhibita cura el religionis slu<strong>di</strong>o debile seruilutis honore<br />
<strong>di</strong>taremus, quatinus presenlis uile subsi<strong>di</strong>um eterne relribulionis<br />
brauium concessa deliciorum nenia sortiri mereremur. Omnium<br />
igilur sancle Dei ecclesie noslrorumque fidelium clericorum siue<br />
laicorum nolani fore solliciluclinem uolumus quoniam pro amore<br />
el reuerenlia summi Dei ciusque filii domini nostri Jhesu Christi el<br />
spiritus sancii, nec non et prò reuerenlia ipsius sancti Syli confessoris<br />
cuius in eodem loco memoria uenerari perhibetur, nec non<br />
et prò reme<strong>di</strong>o animarum regum ac imperatorum omniumque fidelium<br />
catholicorum, scilicet pro eterne reparalionis grafia el pro deliciorum<br />
noslrorum noslrorumque precedenlium ac successorum<br />
iienia. quemdam monachum Jboannem nomine cum omnibus monachis<br />
qui ibidem pro futuris lemporibus deuoli exlilerint et beali<br />
Bene<strong>di</strong>cli regulam se sub<strong>di</strong>derint, slaluimus in eadem ecclesia scr-<br />
uiluros et in ipsa beali Syli confessoris ecclesia prelibalis presbitero<br />
el monacho cooperante in congregatione monachorum de <strong>di</strong>c in<br />
<strong>di</strong>em proficiens enmdem presbilertim ibi or<strong>di</strong>namus abbatem et<br />
patrem, conccdentes eidem ecclesie moderne nostrum pratum dom-<br />
nicatum cum puteo el arboribus sicut uia publica a longo tempore<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4 3 9 )<br />
esse declaralur. el sicul dccernilur esse <strong>di</strong>uisio inlcr ipsum pralum<br />
cl libellaria famulorum noslrorum. el sicul per reclilu<strong>di</strong>neni dc-<br />
creuil nostra uolunlas inlroire infra uineam que fuil domnicala<br />
sicul uidelur esse arbor piri qui <strong>di</strong>cilur longoarda usque in angulum<br />
domus q u e.......... per circuilum infra islas fines el coherenlia<br />
slrucla cum dola que in sumplu monachi longo lemporc<br />
habebalur cum secratario monachi usque in uiam publicani. Infra<br />
islas fines el coherentias omnia in omnibus pjenum el uacuum in<br />
usum cl sumplum monachorum ibidem seruienlium mancipamus<br />
propler ecclesiam uelerem. Ulani uero quia plebis esl non submil-<br />
limus illi monaslerio. sed nouam ecclesiam cum nouem he<strong>di</strong>bus<br />
conira uelerem ecclesiam ei slabilimus. Qualenus pre<strong>di</strong>clus abbas<br />
cum suis seguacibus monachis sub regula sancii Bene<strong>di</strong>cti abbalis<br />
sub<strong>di</strong>ti sollicita frequentatione et assidua me<strong>di</strong>tatione laudes liym-<br />
ni<strong>di</strong>cas el <strong>di</strong>uinum honorem ibi iugiter domino Deo altissimo prò<br />
ipsius prenominati confessoris confessione socia ucneralione resonare<br />
non cessenl ubi ipsc sanctus pontifex Sylus corpore natus cre<strong>di</strong>tur<br />
et nutritus, illis uero recte uiuenlibus et regulari <strong>di</strong>scipline colla<br />
subicienlibus nolumus ut hec cautio nostri decreti aliquo tempore<br />
infringatur a nobis uidelicel ncque a nostris subeessoribus. sed<br />
omni remota titubatione secure el quiete uiuanl et iniunctum sibi<br />
officium peragant, ct ul nostre ecclesie se sub<strong>di</strong>tos rccognoscanl in<br />
ibi dalis et conferen<strong>di</strong>s annualim in <strong>di</strong>e pasche el nalalis domini<br />
uel una <strong>di</strong>e ante uel post in dommo (sic) sancii laurenli persoluant<br />
mo<strong>di</strong>olos sex plenos pocione el lotidem candelas.<br />
Aduni est hoc anno dominice incarnationis niillcxiino xxv. episcopatus<br />
autem nostri v. mense aprili, in<strong>di</strong>cione vili C).<br />
Landulfus episcopus in hac cessione subscripsit.<br />
(*) Qui l’ anno dell’ incarna/ione va confuso coll’anno volgare.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( i l o )<br />
DOCUMENTO XVII.<br />
AiN.NO m x x v i, ottobre. INDIZIONE IX.<br />
Ansalilo abbate del monastero <strong>di</strong> san Siro <strong>di</strong> Genova, ottiene in<br />
locazione dal vescovo Landolfo e da Giovanni abbate della chiesa<br />
<strong>di</strong> san Siro Emiliano la doniocolta ed il prato, siti in vicinanza<br />
della chiesa medesima, per l’annua pensione <strong>di</strong> un denaro.<br />
V. Cliarlarwn voi. i. N. c c l x v . col. 4!>2.<br />
DOCUMENTO XVIII.<br />
ANNO M XXXVI. INDIZIONE VI (’ ).<br />
Corrado vescovo <strong>di</strong> Genova conferma ad Ansaldo abbate del 'monastero<br />
<strong>di</strong> san Siro la donazione della basilica d i san Marcellino.<br />
V. Cliartarum voi. n. N. cu. col. J25-120.<br />
C) Nel 1036 non correva veramente l’in<strong>di</strong>zione li.-1, tua la ó.a Forse Tallo<br />
è posteriore al 2i settembre, nel quale sarebbe incominciata la 4.’ , ed in<br />
tale caso può facilmente credersi <strong>di</strong>e il copista (giacche il <strong>di</strong>ploma è trailo<br />
da copia autentica del 12GH ) scambiasse il iv in un vi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( H I )<br />
DOCUMENTO XIX.<br />
ANXO .11XXXVili, XXIX GENNAIO. INDIZIONE VII (').<br />
Corrado conte <strong>di</strong> Vintimiglia cede a Corrado vescovo <strong>di</strong> Genova<br />
tulli i <strong>di</strong>ritti che gli competevano sulle terre e gli uomini, che la<br />
Chiesa genovese possedeva in san Remo.<br />
V. Liber Ju riu m fìeipublicae Genuensis, voi. i. N. v. col. 9-11.<br />
DOCUMENTO XX.<br />
ANNO MLII, LUGLIO. INDIZIONE V.<br />
Oberlo vescovo <strong>di</strong> Genova dona al monastero <strong>di</strong> san Siro presso<br />
questa città le decime a lui dovute dai figli <strong>di</strong> Migesio, dai figli <strong>di</strong><br />
Oberlo fratello <strong>di</strong> esso Migesio, e dai figli <strong>di</strong> Oberlo <strong>di</strong> Mane sseno.<br />
V. Ufficili, Italia Sacra, voi. IV col. 8ii-8iti (**); Canale, <strong>Storia</strong> dei ge<br />
novesi, voi. i. pag. 407-499, e Nuova Istoria della Repubblica d i Genova,<br />
voi. I pag. 409-410; Banchero, Il Duomo <strong>di</strong> Genova illustrato e descritto,<br />
pag. 294-297.<br />
(*) Nel gennaio del 1038 non correva la 7i< in<strong>di</strong>zione, ma soltanto la G.a<br />
(’ *) Cito sempre l’ e<strong>di</strong>zione fallane in Venezia dal Coleti, nel secolo scorso.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( m )<br />
DOCUMENTO XXI. •<br />
ANNO M L X X X V II, DICEMBRE. IN D IZIO N E \ r .<br />
Corrado vescovo dona a’ suoi canonici la chiesa dei santi Gc-<br />
nesio ed Alessandro in Genova, coi red<strong>di</strong>ti e le oblazioni relative<br />
alla medesima.<br />
V. Ughelli, Italia Sacra, voi. IV. col. 8i6; Cappelletti, Le Chiese d’ Italia<br />
dalla loro origine sino a i giorni nostri (Venezia. Tip. Antonelli!, voi. xiii,<br />
pag. 293-294; Banchero, I l Duomo <strong>di</strong> Genova ecc. pag. 2tI>-2!6.<br />
DOCUMENTO XXII.<br />
ANNO M C X , LUGLIO.<br />
Oberto conte <strong>di</strong> Vintimiglia condanna gli uomini <strong>di</strong> San Remo<br />
a pagare alla Canonica <strong>di</strong> san Lorenzo <strong>di</strong> Genova i fruiti e feu<strong>di</strong><br />
de' quali andavano debitori verso la medesima J in riconoscimento<br />
della proprietà delle terre che da essa tenevano.<br />
V. Liber Jurium lieipublicae Genuensis, vo!. i. N x i i i . col. 19-20.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4ìo )<br />
DOCUMÉNTO XXIII.<br />
ANNO M CXI, FEBItltAIO.<br />
Guidone Spinola, Guidone <strong>di</strong> Rustico <strong>di</strong> Rizo, Guglielmo Bufferio,<br />
e Gandolfo Ruffo, consoli del Comune, sentenziano doversi<br />
alla chiesa <strong>di</strong> san Siro <strong>di</strong> Genova tutta là decima dell’ere<strong>di</strong>tà dei<br />
figli <strong>di</strong> Rustico <strong>di</strong> Caschifellone.<br />
V. Caffai'o , Annali <strong>di</strong> Genova, e<strong>di</strong>z. 1828. pag. 1; Olivieri, Serie dei<br />
Consoli occ._ pag. 23!); Isnar<strong>di</strong>, Moria della Università <strong>di</strong> Genova, Parte<br />
Prima, Documento l x i i , pag. 417.<br />
DOCUMENTO XXIV.<br />
. ANNO M C X V I, AGOSTO. INDIZIONE V ili.<br />
Airaldo vescovo <strong>di</strong> Genova dona ai canonici <strong>di</strong> san Lorenzo la<br />
terra vacua <strong>di</strong> san Genesio, e la decima del sale da percepirsi<br />
sopra una nave proveniente dalla Sardegna o dalla Provenza.<br />
V Cuneo, Memorie sopra l’ antico debito pubblico ecc. pag. 258-250; Cap<br />
pelletti, Le Chiese d’ Italia ecc. voi. xm, pag. 50Ì-303; Band ero, Il Duomo<br />
<strong>di</strong> Gemica illu s i i ato c descritto, pag. 232-23 i.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4i4 )<br />
DOCUMENTO XXV.<br />
ANNO 1 IC X X III, LUGLIO. INDIZIONE IV O .<br />
Sigifredo vescovo <strong>di</strong> Genova ed Oberlo conte d i Vinlimiglia, dagli<br />
uomini <strong>di</strong> San lìemo eletti arbitri nella lite vertente fra questi ed<br />
i canonici <strong>di</strong> san Lorenzo, al cospetto <strong>di</strong> molli buoni uomini genovesi<br />
e vìntimigliesi, sentenziano che quei <strong>di</strong> San Remo debbano<br />
ogni anno pagare tributo ai delti canonici pei frulli che nascevano<br />
nelle ire quarte parli delle terre ivi possedute dalla Chiesa genovese,<br />
e ad essi canonici spellanti in forza del libello del vescovo<br />
Teodolfo (**).<br />
Liber Jurium Reipubticae Genuensis, voi. i. N. xvi. col. 20-28.<br />
DOCUMENTO XXVI.<br />
ANNO J IC X X X II, IX OTTOBRE. INDIZIOiNE X .<br />
L 'arcivescovo Siro l ì concede in perpetuo ai canonici <strong>di</strong> san<br />
Lorenzo la decima <strong>di</strong> tulli i donnicali, che i citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> Genova<br />
faranno dal torrente Bisagno a quello <strong>di</strong> Starla, c dulia Strada<br />
(*) Nel luglio dell'anno comune 1123 (corrisponderne al 112i dell’ incar<br />
nazione che si noia nell’alto), non correva già l’ in<strong>di</strong>zione 4 ', ma fa<br />
genovese e la l.a cesarea.<br />
(“ ) V. Documento x.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Romana al mare ; le decime <strong>di</strong> ogni podere coltivalo nel colle <strong>di</strong><br />
Carignano; la decima <strong>di</strong> Ravecca sino al torrente Bisogno ed ul<br />
mare ; e finalmente quella della Strada che dal Bisogno conduce a<br />
san Martino ed allo Spedale <strong>di</strong> santo Stefano, sino alla porla della<br />
Città.<br />
1 Consoli Oltone <strong>di</strong> Gandolfo, Guglielmo Della-Volla, Ogerio <strong>di</strong><br />
Guidone, per volontà dello stesso Arcivescovo, confermano questa<br />
donazione.<br />
V. Ughelli, Ita lia Sacra, voi. iv. col. 858; Cuneo, Memorie sopra l'a n <br />
tico debito pubblico ecc., pag. 210 241 ; Cappelletti, Le Chiese d’ Ita lia ecc.<br />
voi. xiii, pag. 320-321 ; Canchero, Il Duomo <strong>di</strong> Genova illustrato e descritto,<br />
pag. 211-242.<br />
( 445 )<br />
DOCUMENTO XXVII.<br />
ANNO M C X X X IY , X I GENNAIO. IN D IZIO N E X I ( ’ ) .<br />
Papa Innocenzo II stabilisce che le decime dei Carma<strong>di</strong>no e dorili<br />
Isole, donale dal vescovo Oberlo al monastero <strong>di</strong> san Siro d><br />
Genova debbano, contro le pretese del Capitolo <strong>di</strong> san Lorenzo,<br />
venire sempre dal medesimo percepite.<br />
{ Schiaffino, Annali ecclesiastici della Lig uria mss., ad. an. 1134)<br />
Innocentius episcopus senius seruomm Dei <strong>di</strong>leclo filio Aldcberto<br />
abbati monaslerii Sancii Syri, quod in btirgo ciuilalis Januc silum<br />
(*) Secondo Io stile della Curia Romana, col 1.° gennaio del i 134 avrebbe<br />
dovuto incominciare l’ in<strong>di</strong>zione 12." Forse n i » qui si legge per mero sba<br />
glio del copista.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 446 )<br />
osi eiusque successoribus regulariter substituen<strong>di</strong>s in perpetuum . .<br />
..............pacem statuere, et ne lites iu infinitum extendantur sed<br />
potius conquiescant, si qua aduersus eam querela emerserit el apo-<br />
slolice <strong>di</strong>spensationis arbitrio uisa line debito terminare. Ea propter<br />
in Domino (ili Aldeberle abbas decisionem conlrouersie que inier<br />
te et uillanum prepositum ecclesie ianuensis supra decimis ciuium<br />
cognationis de Insula el Camar<strong>di</strong>no sepius noscetur agitala ad perpetuam<br />
posterum memoriam charta et atramento duximus committendam.<br />
Primo ergo anno promotionis nostre pro seruilio ecclesie<br />
nobis Januam uenicnlibus pre<strong>di</strong>clus Villanus preposilus et fratres<br />
eius aduersum te ac fratres tuos super eisdem decimis querelam<br />
deposuit, et eam suis rationibus uen<strong>di</strong>care ecclesie Sancti Laurentii<br />
nitebantur. Verum quia nos pro beati Polri obsequio ad partes<br />
Gallio festinantius tendebamus, ut tam tu quam idem propositus<br />
apud Sanctum Egi<strong>di</strong>um de eodem negotio tractaturi uestram nobis<br />
exiberelis precem uiua uoee precipimus. Cum itaque uenissemus<br />
ulriusque partis allegationes au<strong>di</strong>uimus. sed maioribus causis su-<br />
peruenientibus eamdem litem terminare nequiuimus. eamque nostro<br />
in<strong>di</strong>cio in tempus aliud rescruauimus. Denique dum <strong>di</strong>uiofa clementia<br />
ad sedem propriam nos reduxisset tuos clamores pro<br />
eiusdem preposui............................suscepimus, ac per hoc<br />
tam te quam <strong>di</strong>ctum Villanum per aposlolicas litteras ad nostram<br />
presentiain inuilauimus. Prefixo ergo termino apud pisanam ciuitalem<br />
iam <strong>di</strong>ctus Villanus preposilus el Opizo archipresbiler cum suis con-<br />
fratribus aduersum le el fratres tuos suam querimoniam inouanlcs<br />
nobis nostro conspectu presenlalis decimas ad iu s ........... parenti<br />
perlinentes proclamarunt ul eas sibi restitui or<strong>di</strong>ne in<strong>di</strong>ciario postulabant.<br />
ad quod utique comprobandum Leonis IV capitulum in<br />
me<strong>di</strong>um protulere quo uidelicet decimam plebibus tantum ubi sacrosancta<br />
dantur baptismata persolui debere <strong>di</strong>cebant, namque monaci<br />
nisi forte religionis intuitu et hoc.......................................<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( U 7 )<br />
.......... ,lf)s inducere conabantur. Al uero aduocali lui eorum intentionem<br />
suis uiribus repellentes decimas omnes ex anliqua patrum<br />
inslilulione in <strong>di</strong>spositione proprii fore episcopi el in qualuor<br />
portiones iuxla cius prouidenliam debere reparliri ......................<br />
......................respondere initui ueslre possessionis <strong>di</strong>cere de iuslilia<br />
cogerentur. Quo conira canonici eos ad responsionem àrguere<br />
oplantes decimarii tolius ciuilalis pro quarla porlione sibi competere<br />
affirmabant quoniam quod ianuensis........................................<br />
........................que eo contingebat tolam decimam ciuilalis eisdem<br />
concessisse canonicis asserebanl. a<strong>di</strong>icenle etiam quod sicul in<br />
ianuensi ciuilale ecclesia lanlum Beali Laurentii baptismalis eral.<br />
ila nulla alia penitus ecclesia infra eamdem ciuitalem................<br />
.... et ianuenses episcopos intercessisse falebanlur legilime coni*<br />
probarenl instantius poslulabanl. hoc elianti quod idem canonici<br />
alias eiusdem ciuilalis ecclesias decimas non habere <strong>di</strong>cebant, oppositis<br />
ralionibus infmgentes ecclesias Sancti Thome apostoli . . .-<br />
....... suscepisse et suscipere testabantur ac per hoc quod<br />
ceteris ecclesiis permillebanlur Beati quoque Syri cenobio pari altius<br />
ralione licere monstrabant preferri, cum idem cenobium episcopalis<br />
se<strong>di</strong>s fuisse antiquitus <strong>di</strong>ceretur, et quod conuentionem<br />
ipsam licet canonici proposuere, et non tamen.......... neque omnino<br />
negare, quia decime pre<strong>di</strong>ctis darentur ecclesiis potuere. Ve-<br />
rumlamen quia iu<strong>di</strong>calum est cuncta rimari et <strong>di</strong>ligenti indagatione<br />
perquirere inileri noslre possessionis . . . fratribus ueslris<br />
stu<strong>di</strong>osius inquirentes tam ex uerbis luis quamquam eiusdem pre-<br />
posili a bone memorie Obcrto episcopo............................. monasterio<br />
fuisse concessas comperimus O. Post liec autem cum tu in<br />
iniusta liberamenta iuslilie ex premissis allegationibus, nec titulum<br />
possessionis <strong>di</strong>cere nec preposilo aut canonicis esse respondere,<br />
coactus tandem ucnerabilis fraler noster syrus ianuensis archiepi-<br />
(*) V. Documento xx.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 448 )<br />
scopus fratribus suis oporluna c ir ..................... concessit quibus<br />
utique tam ipsius Archiepiscopi quam suo nomine aduersum uero<br />
actionem moucnlibus aduocali tui protinus respondere, ul quia tibi<br />
de impelilione Archiepiscopi non prospexeras, el negotium quasi<br />
innouatum granari amplius uidebalur. Tandem posi mullas inlerloculiones..........<br />
a prefalo oborto episcopo Beati Syri monaslerio<br />
facla prescriplione longi temporis productis testibus preten<strong>di</strong>sli. e<br />
contra uero canonici eidem prcscriplloni locum non esse illico respondere.<br />
eo quod pre<strong>di</strong>ctus preposilus el canonici in synodo quam<br />
bone recordationis anime..................fuisse eumdem episcopum<br />
ibidem lectis capitulis ut eadem decima ecclesie Beati Laurentii redderentur<br />
publice mandasse <strong>di</strong>xere, el ad eiusdem interruplionis<br />
confirmationem quinque lesles in me<strong>di</strong>um produxere, anle lempora<br />
uero Ayral<strong>di</strong> episcopi sibi magistratus copia........... alios procubilores<br />
alios uero barbaros a <strong>di</strong>ebus pre<strong>di</strong>cli Oberi i episcopi usque<br />
ad eiusdem Ayral<strong>di</strong> or<strong>di</strong>nationem ianuensi ecclesie prefuisse <strong>di</strong>cebant.<br />
adeo quod mulli eliam canonicorum ianuensium pro malis el<br />
opressionibus que sibi inferebantur exira ciuilalem longo tempore<br />
remansissent...........................................................................<br />
possessionem ueslram per sepluaginla annorum curriculo munitam<br />
esse, et per capilulum predecessoris nostri bone memorie pape Vr-<br />
bani sibi easdem decimas uin<strong>di</strong>care asseruere nec preposilo et<br />
canonicis magislratus copiam defuisse, cum el apud me<strong>di</strong>olanensem<br />
archiepiscopum........................................ romanum pontificem<br />
oporlunum tempus habuerint conqueren<strong>di</strong>, interruptionem quoque<br />
ipsam non esse uerisimilem. quoniam per eumdem Ayraldum episcopum<br />
tam in prefalo monasterio Sancii Syri quam in aliis ecclesiis<br />
homines cognationis de Insula et Camar<strong>di</strong>no........................<br />
.......................................................... fuisse commonitos affirmabant.<br />
hoc eliam addentes quod dum tu ex mandalo sepe<strong>di</strong>cli<br />
Ayral<strong>di</strong> episcopi.......... presente iam <strong>di</strong>cto Villano preposilo Oberlo<br />
archi<strong>di</strong>acono et Ogerio inagislro scholarum apud ianuenses consules<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 449 )<br />
uidclicel............................. Rufus de decima lolius case Rustici<br />
de Caskilenone querimoniam deposuisses, iidem consules unanimiter<br />
collaudauerunl Caflarus 'cl Obarlus el Viscardus filii quondam Ru-<br />
slici de Caskifenone quia de eadem cognalione crani sicul el reliqui<br />
cognati...................................................... .. . ......................<br />
................................ cl ad maiorem ipsius rei euidentiam per<br />
quoddam instrumentum idem laudamenlum osten<strong>di</strong>sti (’). Super bis<br />
ergo cum fratribus nostris <strong>di</strong>ulius conferentes el ulriusque parlis<br />
allegationes <strong>di</strong>ligentius attendentes quoniam de episcopali concessione<br />
ueslro monasterio facta non solum lu a ....................................<br />
................................ longa possessio pro eodem cenobio facere<br />
uidebalur. Considerantes eliam ea que a bone memorie papa Vr-<br />
bano de decimis a monasteriis per triginta annis concessis possessionis<br />
statuta sunl. productos lesles. uidelicel Dodonem de aduocato<br />
Ingonem d e ..........................................arclauimus qui nimirum<br />
(actis sacrosanctis euangeliis iurauerunl monaslerium Sancti Syri<br />
decimas illas per septuaginta annos, a tempore scilicel Oberli Con-<br />
ra<strong>di</strong> Manganelli Ciriaci Ogerii Airal<strong>di</strong> el Ollonis ianuensium episcoporum<br />
et usque a d ......................................... nec se ui<strong>di</strong>sse<br />
aut au<strong>di</strong>uisse conlrouersiam aut interruptionem canonicam exinde<br />
faciam esse. Ayral<strong>di</strong> quoque episcopi in eodem monaslerio et in<br />
pluribus locis commonitione se au<strong>di</strong>sse testali sunl. ut uidelicel<br />
ciues cognalionis de Insula et Camar<strong>di</strong>no....................... decimas<br />
prefalo monaslerio Sancti Syri persoluerunl. Consideratis itaque<br />
utrumque rationibus el fidem uerbis eorumdem testium adhibentes<br />
te <strong>di</strong>lecte fili Aldeberle abbas et per te Reali Syri monasterium a<br />
supra<strong>di</strong>cli archipresbileri el fratrum suorum a c ................archiepiscopo<br />
el successoribus suis quam canonicis Reati Laurentii el<br />
successoribus eorum super hac conlrouersia silenlium imponimus,<br />
cl prefalas decimas hominum cognationis de Insula el Carma<strong>di</strong>no<br />
(*) V. Documento xxm.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
alque heredum ipsorum sicul in prefa la oliarla ile ....... ,<br />
.........................in eodem cenobio domino famulantibus de celero<br />
in perpetuimi soluendas esse censemus: Si quis ergo huic no-<br />
slre deffiiiilioni sciens contraire lemplaueril nisi realum suum <strong>di</strong>gna<br />
saliffaclione correxerit anathematis senlenlie se noucril subiiciendunn.<br />
Cunctis autem hoc slatulum seruanlibus sil pax domini nostri iesu<br />
chrisli quatenus el hic bone aclionis percipiant et apud <strong>di</strong>slriclum<br />
iu<strong>di</strong>cem premia eterne pacis inuenianl Anien.<br />
7 Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus subscripsi.<br />
Ego Guilielmns Preneslinus episcopus subscripsi.<br />
Ego Guido ...(*) episcopus subscripsi.<br />
Ego Joannes lilulo Sancii Grisogoni presbiler car<strong>di</strong>nalis subscripsi.<br />
Ego Laclifredus lilulo Sancii Vilalis presbiler car<strong>di</strong>nalis subscripsi.<br />
Ego Wilielmus Ausliensis archiepiscopus subscripsi.<br />
Ego.......... I") presbiler car<strong>di</strong>nalis Sancti Slephani subscripsi.<br />
Ego Rodulphus Orlanus episcopus subscripsi.<br />
Ego Lucas presbiler car<strong>di</strong>nalis lilulo Sancii Joannis el Pauli sub^<br />
scripsi.<br />
Ego Guido in<strong>di</strong>gnus minister subscripsi.<br />
Ego Gregorius <strong>di</strong>aconus car<strong>di</strong>nalis lilulo Sanctorum Sergii el Bac<br />
chi subscripsi.<br />
Ego Slephanus car<strong>di</strong>nalis Sancte Lucie morphensis subscripsi.<br />
Ego Oddo <strong>di</strong>aconus car<strong>di</strong>nalis Sancii Georgii ad uelum aureum<br />
subscripsi.<br />
Ego Joanne's <strong>di</strong>aconus car<strong>di</strong>nalis Sancii Nicolai in carcere sub<br />
scripsi.<br />
(*) Guido vescovo Tiburtino, il quale trovasi aver soscritto alle lettere <strong>di</strong><br />
Innocenzo dal 2 novembre 1130 al 25 marzo 1139 (V. Jafle, Regcsla Ponti<br />
ficum Romanorum, pag. 559).<br />
( -450 )<br />
(**) Martino car<strong>di</strong>nale prete <strong>di</strong> santo Stefano in Celio Monte, il quale soscrisse<br />
alle bolle <strong>di</strong> papa lonocenzo dal 23 gennaio 1133 al 19 maggio 1142 (Ibid).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
I *<br />
( 4al )<br />
»<br />
Ego Guido car<strong>di</strong>nalis <strong>di</strong>aconus lilulo Sancii Adriani subscripsi.<br />
Daluin pisis in manu Aimerii sancle romane ecclesie <strong>di</strong>aconi<br />
car<strong>di</strong>nalis el cancellarii, mi idus iannarii. in<strong>di</strong>lione xi. incarnalionis<br />
dominice anno mcxxxiin. Ponlificalus uero domini Innoccnlii pape ji<br />
anno un- (’).<br />
DOCUMENTO XXVIII.<br />
I'U A 11. MCXL E II, MCLXIII.<br />
Divisione dei gas/al<strong>di</strong>, delle proprietà e dei red<strong>di</strong>ti <strong>di</strong> Ceriana<br />
fra l’arcivescovo <strong>di</strong> Genova ed i canonici <strong>di</strong> san Lorenzo.<br />
(Co<strong>di</strong>ce P. A. fol. il recto; Cod. P. 13. fol. 3 redo: Archivio Capitolare del<br />
Duomo <strong>di</strong> Genova).<br />
DE CELIANA.<br />
Carla in qua conlinelur quo modo homines celiane iurauerunl<br />
Archiepiscopo cl canonicis sancii lauronlii.<br />
Nomina gaslal<strong>di</strong>onum emiliane sunl liec. Viuianus. Bonus iohannes<br />
(*) La presente bolla pontifìcia che il P. Schiaffino trascrisse dalla perga<br />
mena originalo, già corrosae lacerala a’ suoi tempi, e registrò negli A nnali<br />
ecclesiastici della Lig a ria , fu per la prima volta pubblicata dal cav. Olivieri<br />
nella Serie dei Consuli ecc. pag. 309-511 , e poscia ristampata dal commen<br />
datore P. Lorenzo Isnar<strong>di</strong> nella sua eru<strong>di</strong>tissima <strong>Storia</strong> della Università d i<br />
Genova, Parte i . Documento l x i i , pag 417-4:20; ed entrambi la trassero dalla<br />
copia, che <strong>di</strong> quegli Annali si conserva nella Biblioteca della Università me<br />
desima. Io ho tuttavia stimalo opportuno lo inserirla per esteso in questa<br />
Appen<strong>di</strong>ce, dopo <strong>di</strong> averla riveduta sul manoscritto autografo dello Schiaffino,<br />
posseduto dal signor avv. Francesco Ansaldo (voi. n pag. 254-261), e sovra<br />
<strong>di</strong> un accurato esemplare che si custo<strong>di</strong>sce nella Biblioteca Civico-Beriana<br />
(voi. ii. pag. 241-24C).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
i<br />
1
«<br />
clericus. Oldeberlus. isti erant pro canonicis, et Donninus pro Archiepiscopo.<br />
el Dodo posuit islos ires pro canonicis, et Alexander<br />
Doninum pro Archiepiscopo. Fictum celiane modo talis est. Mine<br />
centum de meliori grano quod habent, et foci illius terre sunt<br />
centum xl. el tribuunt unusquisque quartinum aliene. Montem uero<br />
uallis hoc modo <strong>di</strong>uisil. Archiepiscopus solus tcrciam pariem sancii<br />
romuli. lerciam de<strong>di</strong>t hominibus celiane, el habuit inde libras, l.<br />
Téstes. Fulco de ugo clerico. Willelmus. Doso. Franco frater bosonis.<br />
presbiler Johannes, el Rainaklus. et Baslardo. et Mazuco. etAnselmus<br />
bellelalo. el Martino. Et Orrado abado, et Guisulfo zerrado. et Ascelo<br />
bocardo. el Johannes brocardo. et Benauida cafare. et Bonsegnore<br />
caluo. el Tebaldo, et Gandulfo osacio. el Gaudardo fraler eius. Isti<br />
et alii iurauerunl fidelilalem canonicis pro tribus partibus, et domino<br />
Archiepiscopo pro quarta, et Rainaldus el Bonus iohannes<br />
clericus adduxerunt canonicis Ires partes red<strong>di</strong>tuum inter granum<br />
et aduenam. et Rainerius ibi slelil pro canonicis, el fructus recollegit<br />
in tempore preposili Guidonis. Patronus guilienlii filius.<br />
Archinus merli filius. Comparadus ol<strong>di</strong>berii.<br />
Islos tesles appellamus, scilicel. Bernar<strong>di</strong>ni! de ualle. Forzanum<br />
de sisanio. Rainerium.<br />
Fulcus el Oberlus bursali (’).<br />
(*) tl presenle allo <strong>di</strong> <strong>di</strong>visione negli in<strong>di</strong>cali co<strong>di</strong>ci fa seguilo imme<strong>di</strong>alo<br />
alla sentenza del vescovo Sigifredo, già da me ricordata (V. Doctitnenlo xxv),<br />
e sembra anzi a prima giunta cho formi un solo corpo con essa. Ma il tro<br />
varvi falla parola <strong>di</strong>ll’Arcivescovo, <strong>di</strong> Alessandro che fu economo <strong>di</strong> Siro il,<br />
e del tempo in cui fu preposilo <strong>di</strong> san Lorenzo il canonico Guidone, il quale,<br />
secondo ricavo da documenti, ebbe quella carica almeno dal 1136 al 1159<br />
iV. Tola, Codex Diplomalicus Sar<strong>di</strong>niae, lomo t, ed xi dei Monumenta Historiae<br />
<strong>Patria</strong>e, pag. 211; Canchero, Il Duomo <strong>di</strong> Genova, ecc. pag. 230; Car<br />
lina Campi Florentiani, a pag. 29-50 <strong>di</strong> questo volume), mi chiarisce che<br />
ad esso non può in modo alcuno convenire la data della predella sentenza,<br />
e mi determina ad assegnarlo Ira l’ anno 1U0 ed il 1103, ultimo della vita<br />
<strong>di</strong> Siro.<br />
( 452 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( k 53 )<br />
DOCUMENTO XXIX.<br />
ANNO SICXI.V, GENNAIO. INDIZIONE VII.<br />
Filippo <strong>di</strong> Lamberto, Bellamuto, e Tanclcrio <strong>di</strong> Moro, consoli<br />
del Comune <strong>di</strong> Genova, sentenziano che la chiesa <strong>di</strong> san Siro<br />
presso le mura della Città, posseda, quale proprietaria, il piano <strong>di</strong><br />
Castelletto, e <strong>di</strong>chiarano prive <strong>di</strong> effetto le ragioni del Comune<br />
sovra lo stesso; perchè l’ abbate Alberico produsse un instrumento,<br />
in forza cui il Vescovo <strong>di</strong> Genova O aveva fatto dono <strong>di</strong> questo<br />
piano all’ anzidetta chiesa, e pagata al Comune medesimo la somma<br />
<strong>di</strong> sessanta lire, che essi spesero in suo vantaggio.<br />
V. Liber Jurium liripublieae Genuensis, voi. i. N. xcvii. col. 99-100.<br />
DOCUMENTO XXX.<br />
ANNO .MCXLV, XXI NOVEMBRE. INDIZIONE Vili.<br />
L’ arcivescovo Siro II consente che i citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> Genova non<br />
obbligali verso altre chiese, paghino alcune parti delle decime<br />
dovute pei fruiti e red<strong>di</strong>ti <strong>di</strong> tulle le loro terre, ai canonici d i san<br />
Lorenzo. Conferma inoltre a questi il go<strong>di</strong>mento <strong>di</strong> quelle decime<br />
che già possedevano.<br />
V. Ughelli, Italia Sacra, voi. iv. col. 860 ; Cappelletti, Le Chiese<br />
d 'Ita lia ecc. voi. xiit, pag. 52S-.120; Bancliero. Il Duomo d i Genova illu <br />
strato e descritto, pag. 233-288<br />
\*) Non se ne <strong>di</strong>ce però il nome.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
DOCUMENTO XXXI.<br />
ANNO JICL, (?)<br />
Papa Eugenio I I I , con sua bolla <strong>di</strong>rena all’ arcivescovo Siro II,<br />
prende sono la protezione della Sede apostolica la Chiesa genovese;<br />
e le conferma il go<strong>di</strong>mento <strong>di</strong> tulli i red<strong>di</strong>ti <strong>di</strong> tutte le decime,<br />
e <strong>di</strong> naie le proprietà. Fra queste ultime si nominano : Castrum<br />
Sancii Romuli cum suis perlinenliis; Castrimi Molacianense min<br />
curie, molen<strong>di</strong>nis el perlinenliis suis; Curlem Bazali ; Curlem de Vico<br />
molatio; Curlem de Bauali; Curlem de Nomi; Caslnun Redolici cum<br />
curie el perlinenliis suis, el molen<strong>di</strong>nis; Curlem Sancii Pelri de<br />
Arena cum suis perlinenliis; Domum cullam cum suis molen<strong>di</strong>nis; el<br />
quicquid (tu Archiepiscope) habes in Corli O. Curlem Sancii Michelis<br />
in Lauania; el domimi iuxla mare, el quicquid habes in Valle La<br />
ttarne, el Sigeslri. me<strong>di</strong>elalem de Boccalaìiala. cum mc<strong>di</strong>elale monlis<br />
de Comalio (").<br />
V. Ughelli, Italia Sacra, voi. iv. col. 8G5.<br />
( * ) Leggi Corsi.<br />
4 \<br />
(**) Leggi Comalio. L’ Ughelli avverle che l’esemplare <strong>di</strong> questa Lolla ad<br />
nostras devenit manus sinc dato et anno; e lo Schiaffino, che la registra<br />
ne’ suoi Annali riferisce che essa è circa il suo [me m utilala e monca, sì<br />
che non si può sopore il giorno della sua data. Crede.però il precitalo mlore<br />
dell’ Italia Sacra, e non senza qualche verosimiglianza, che la medesima<br />
possa appartenere al 1150; giacche addì 14 aprile <strong>di</strong> tale anno papa Eugenio m<br />
ne <strong>di</strong>ede una simile a favore dei canonici <strong>di</strong> san Lorenzo.<br />
Lo JafTé la ricorda ne’suoi neges'a Pontificum Romanorum, pag. 049.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 455 )<br />
ANNO SICUII, XVIII OTTOBRE. INDIZIONE I.<br />
r<br />
/ gui<strong>di</strong>ci della Curia Arcivescovile <strong>di</strong> Genova sentenziano, che<br />
tulli gli abitanti del territorio <strong>di</strong> San Remo, già spettalo a san<br />
Siro, stono tenuti in perpetuo a pagare all’ arcivescovo <strong>di</strong> Genova<br />
ed ai canonici <strong>di</strong> san Lorenzo i tributi, de’ quali è caso nella sen<br />
tenza resa dal vescovo■ Sigifredo e dal conte Oberlo (’ ).<br />
V. Liber Ju riu m iieipublicae Genuensis, voi. 1. N. e.xcui. col. 1C9-I70.<br />
DOCUMENTO X X X III.<br />
..ANNO JICLV, GENNAIO. INDIZIONE II.<br />
/ consoli del Comune <strong>di</strong> Genova colpiscono <strong>di</strong> nullità la remis<br />
sione, che i arcivescovo Siro II fece o farà agli uomini d i Vez-<br />
zano, d i Nasci, o <strong>di</strong> altre parli, della decima <strong>di</strong> Mazasco, o d i<br />
San Quirico, o <strong>di</strong> Sallerana, o <strong>di</strong> altro qualsiasi luogo dell’ Arci-<br />
vescovado, per comperare la libertà <strong>di</strong> maestro Durando e de’ suoi<br />
compagni, catturali dai predetti uomini nell’ intento appunto d i<br />
ottenere siffatta remissione, con la quale sarebbonsi sminuiti i d i<br />
ritti dell’Arcivescovato medesimo.<br />
DOCUMENTO XXXII.<br />
V. Liber Ju riu m Iieipublicae Genuensis, voi. 1. N. ccx. col. 181-18-2.<br />
(*) V. il Documenlo xxv.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 45(j )<br />
ANNO 4ICLVI, IX GIUGNO. INDIZIONE IV.<br />
L’ arcivescovo Siro II conferma agli abitanti <strong>di</strong> Ceriana gli usi<br />
e le consuetu<strong>di</strong>ni loro; determina che possano cacciare, tagliar legna<br />
ed attingere acqua in ogni luogo, fuorché nella peschiera arcivescovile;<br />
che per ogni coppia <strong>di</strong> buoi gli <strong>di</strong>cno tre sesiarii del miglior<br />
frumento, e due per ognuno. Inoltre, se così gli piaccia, debbano dargli<br />
in ciascun anno nella festività del Natale cento mine <strong>di</strong> grano, in<br />
riconoscimento del dominio <strong>di</strong>retto che egli ha sulla loro terra, un<br />
sestario <strong>di</strong> avena a titolo <strong>di</strong> fodro, ed una certa somma <strong>di</strong> denari.<br />
Sieno quin<strong>di</strong> obbligali ad ospitare l'Arcivescovo ed i suoi messi per<br />
due giorni, ogni volta che si recheranno in Ceriana, ed a custo<strong>di</strong>re<br />
i piacili a loro proprie spese; e finalmente si intendano devoluti<br />
alla Curia Arcivescovile i beni <strong>di</strong> chi morrà senza lasciare ere<strong>di</strong>.<br />
V. Liber Jurium Iteipubticae Gcnucnsis, voi. i. N. ccxvi. voi. 188-189.<br />
DOCUMENTO XXXV.<br />
ANNO .VCLVili, XVIII MARZO. INDIZIONE VI.<br />
Siro // arcivescovo dona ai canonici <strong>di</strong> san Lorenzo le decime<br />
che si riscuotono sopra lutti coloro, che abitano nel castello, nella<br />
città, nel borgo e nei sobborghi <strong>di</strong> Genova, e delle quali non fu<br />
ancora <strong>di</strong>sposto altrimenti.<br />
V. Ughelli, tlulia Sacra, voi. ìv. col. 801-862; Cappellotti, Le Cinese<br />
d 'Ita lia ecc. voi. x i i i , pag. 3*27.<br />
DOCUMENTO XXXIV.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4 3 7 )<br />
DOCUMENTO XXXVI.<br />
ANNO MCLIX, I NOVEMBRE. INDIZIONE VII.<br />
L’arcivescovo Siro I ! , ad istanza <strong>di</strong> Benincasa, condona la metà<br />
<strong>di</strong> un canone <strong>di</strong> due capponi c sei denari e mezzo, che annualmente<br />
gli doveva Pietro <strong>di</strong> Donnola, per le due terre della Curia<br />
Arcivescovile che teneva in San Pier d’Arena; e gli rinnova il<br />
precetto <strong>di</strong> pagare la metà <strong>di</strong> tutti i frulli, ed una spalla, a norma<br />
<strong>di</strong> quanto venne stabilito nel relativo libello enfiteutico.<br />
V. Chartarum vo i. n. N. d c c l x x x v . col. S9S-39G.<br />
DOCUMENTO XXXVII.<br />
ANNO MCLXI.<br />
Papa Alessandro HI conferma la sentenza <strong>di</strong> Innocenzo II, circa<br />
le decime dovute al monastero <strong>di</strong> san Siro dai Carman<strong>di</strong>no e<br />
dagli Isole (").<br />
V. Olivieri, Serie dei Consoli ecc. pag. 5H , nola<br />
(*) V. Documento xxvn.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4 5 8 )<br />
DOCUMENTO XXXVIII.<br />
ANNO MCI,XII , XIV OTTOBRE. INDIZIONE XI.<br />
Esitano da una Rolla <strong>di</strong> papa Alessandro H L nella (piale si<br />
confermano i posse<strong>di</strong>menti della Chiesa <strong>di</strong> Milano, e fra essi quelli<br />
<strong>di</strong> che godeva nella Marca <strong>di</strong> Genova.<br />
(Sormanni, Apologismorum Me<strong>di</strong>olanensium voi. i ; Apologismus ir De ana<br />
themate sancti Ambrosii contra Gallos, cap. xu, pag. 232-254).<br />
Alexander episcopus seriius seniorum Dei. Venerabili fratri Oberlo<br />
Me<strong>di</strong>olani Archiepiscopo eiusque successoribus canonice subsliliien<strong>di</strong>s<br />
in perpeluum................. Ad exemplum felicis memorie pape<br />
Adriani antecessoris nostri, beali Ambrosii Ecclesiam Me<strong>di</strong>olanensem<br />
. . . sub beali Pelri ef nostra proleclione suscipimus . . . sta-<br />
luenles ul quascumque possessiones, queeumque bona eadem<br />
ecclesia iusle el canonice possidel . . . firma . . . el illibala permaneant.<br />
In quibus hec propriis duximus exprimenda uocabulis . .<br />
...........Maream Januensem cum plebibus qualuor, uidelicel Reuco.<br />
Auguxa Rampollo. Camilli (*). cl capellis earum, decimis, pensionibus,<br />
<strong>di</strong>stricto, el aliis rationabilibus- con<strong>di</strong>tionibus. In . duitate ianuensi<br />
palatium cum capella sancii Ambrosii, el Brolium................ Dalum<br />
Turoni per manum Hermam S. lì. E. sub<strong>di</strong>aconi et notarii.<br />
ii idus odubris. in<strong>di</strong>ctione xi. incarnationis dominice anno mclxii.<br />
Pontificatus uero domini Alexandri pape m (*').<br />
(") Recco, Uscio, Rapallo e Carnogli.<br />
('*) Il dottore Niccolò Sormanni ha tratta questa Bolla dall’ Archivio della<br />
insigne Basilica <strong>di</strong> Monza, ove se ne custo<strong>di</strong>sce non già l’ originale, c o m ’ e g l i<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
%
( 4 5 9 )<br />
DOCUMENTO XXXIX. .<br />
ANNO MCLXIJJ, XXI SETTEMBRE. INDIZIONE X.<br />
L arcivescovo Siro II conferma ai canonici <strong>di</strong> san Lorenzo il<br />
<strong>di</strong>ruto <strong>di</strong> declina, che 'percepivano sovra i beni immobili dei citta<strong>di</strong>ni<br />
<strong>di</strong> Genova, anche nel caso in cui passassero a nuovi padroni;<br />
e nota <strong>di</strong> essersi determinato a siffatta conferma, perchè<br />
nelle alienazioni dei poderi avveniva che i canonici medesimi patissero<br />
gravi danni, come che gli acquisitori osassero <strong>di</strong> rifiutarsi<br />
a ll’ adempimento <strong>di</strong> un tale dovere.<br />
V. Ughelli, Italia Sacra, voi. iv. col. 8C9; Chartarum, voi. n ; N. m c c c x v u i.<br />
col. 887-888; Cappelletti, Le Chiese d’ Italia ecc. voi. x i i i , pag. 530-531.<br />
<strong>di</strong>ce, ma una copia fatta, per quanto apparisce dal carattere, nel secolo x i i i ,<br />
giusta le parole del Giulini ( Memorie sloriche della eitlà e campagna <strong>di</strong><br />
Milano, e<strong>di</strong>z. ullima: voi. in, pag. 666; voi. vii, pag. 12G), il quale attesta<br />
<strong>di</strong> averla veduta; abbenchè erroneamente l’ assegni al 14 aprile (voi. ni,<br />
pag. 655). La medesima è <strong>di</strong>stinta col numero 103, per quello che ne scrive<br />
il canonico Frisi (Memorie della Chiesa Monzese ; Dissertaz. ni, Milano 1777,<br />
pag. 46); e sull’ autorità <strong>di</strong> lui la ricorda lo Jaffé a pag. 688 dei Regesta<br />
Pontificum Romanorum; nei quali però ho invano cercata memoria <strong>di</strong> quella<br />
del papa Adriano, <strong>di</strong> cui la presento non dovrebbo essere in sostanza che<br />
la conferma. Ed essa è quin<strong>di</strong> tanto più preziosa ed importante, in quanto<br />
che, secondo avverte lo stesso Giulini (voi. in, pag. 653), all’ infuori <strong>di</strong><br />
questa noi non abbiamo bolle o <strong>di</strong>plomi, clic ci mostrino precisamente quali<br />
e quante fossero le giuris<strong>di</strong>zioni e i poderi dell’ arcivescovo <strong>di</strong> M ila n o ;<br />
quantunque sappiamo che egli era veramente molto ricco e molto potente.<br />
Siffatta bolla poi, riportò a sua volta più conferme, le quali però ci sono<br />
oggidì egualmente sconosciute; giacche il citato Sormanni (pag. 234) ci dà<br />
notizia <strong>di</strong> aver letta sul rovescio della pergamena, in caratteri ezian<strong>di</strong>o del<br />
secolo x i i i , la seguente avvertenza: Habemus alia duo hujusmo<strong>di</strong> p riv ile g ia<br />
facta a Celestino, et Innocentia; primum Millex. cxcm. xv, Kal. J u lii,<br />
In<strong>di</strong>ci, xi ; aliud M. c. xcvnn. v. Kal. Magii, In<strong>di</strong>ci, n.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4G0 )<br />
DOCUMENTO XL<br />
ANNO J1CLXXY, XX GENNAIO. INDIZIONE VII.<br />
I Consoli del Comune <strong>di</strong> Genova sentenziano, che l'arcivescovo<br />
Vgone ed i suoi successori abbiano il <strong>di</strong>ritto <strong>di</strong> chiamare in giu<strong>di</strong>zio<br />
lutti i genovesi provenienti dal Pelago, i quali si fossero soffermali<br />
a Marsiglia, Tolone, ed in tutti gli altri porti che s’incontrano<br />
dai gra<strong>di</strong> <strong>di</strong> Toriosa a Genova, e <strong>di</strong> esigere clai medesimi quanto<br />
i suoi antecessori solevano riscuotere da coloro, i quali dal Pelago<br />
stesso approdavano <strong>di</strong>rettamente a Genova. Ciò <strong>di</strong>chiaravano i detti<br />
consoli, perchè non pochi genovesi facendo sosta in alcuno dei<br />
summentovati luoghi interme<strong>di</strong>i, ne toglievano pretesto per defraudare<br />
iArcivescovo de suoi <strong>di</strong>ritti.<br />
V. Cuneo, Memorie sopra l'antico debito pubblico, ecc. pag. 257; Bu<br />
chero, Il Duomo <strong>di</strong> Genova illustrato e descritto, pag- 27C-277.<br />
DOCUMENTO XLI.<br />
MCLXXXIIl, Vili GENNAIO. INDIZIONE XV.<br />
Varcivescovo Ugone loca ad Ugo e Pasquale Caniverza la decima<br />
<strong>di</strong> Begato per sol<strong>di</strong> 12 annui.<br />
(Nolulario <strong>di</strong> Lanfranco e <strong>di</strong> altri notari ignoti, dali’anno 1180 al 1186,<br />
fol.28 recto: Regio Archivio Notarile <strong>di</strong> Genova).<br />
Ego Vgo Archiepiscopus iannc confìteor ine locasse libi Vgoni<br />
caniuerze et pascali fralri tuo usque ad anos s e x ...............lolam<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 461 )<br />
decimani quam curia mea habet in begali el per ipsam decimam<br />
accipit, salua decima porcorum quam in me (eneo, pro soli<strong>di</strong>s xn<br />
anuatim ad natale domini, el promit lo libi quod pre<strong>di</strong>clam decimam<br />
usque ad terminum per me uel successores meos nullo modo auferam<br />
nec con<strong>di</strong>cionem ascendam, sub pena solidorum x x x . tali modo<br />
quod pena commissa caria sil firma el stabilis. Actum in curia<br />
Archiepiscopi. Millesimo c lx x x iii. in<strong>di</strong>cionc xv. vm <strong>di</strong>e intrantis ia-<br />
nuarii. Tesles. magisler Wilielmus belliuerius. presbiler Vgo. el Ma-<br />
riscolus nepos Archiepiscopi.<br />
DOCUMENTO XLII.<br />
ANXO MCLXXXIX (? ).<br />
Sentenza <strong>di</strong> scomunica pronunciata dall'arcivescovo Bonifazio<br />
contro gli ingiusti detentori delle decime e delle proprietà della<br />
Chiesa <strong>di</strong> Genova, e contro coloro che ar<strong>di</strong>ranno commettere violenze<br />
nel chiostro e nelle caie dei canonici <strong>di</strong> san Lorenzo.<br />
(Cod. P. A. fot. 22 verso; Cod. P. B. fot. 5 verso: Archivio Capitolare<br />
del Duomo <strong>di</strong> Genova).<br />
In nomine domini amen. Ea que ad dei sanctuarium perlinent:<br />
el per uola fidelium in ecclesie donariis compulanlur: laicis siue<br />
secularibus personis possidere nisi de concessione episcoporum uel<br />
presulum quorum sunt: sub anathematis interminatione a sanclis<br />
patribus prohibitum esse <strong>di</strong>gnoscitur. Inherenles igilur uestigiis pre-<br />
decessorum noslrorum archiepiscoporum domini Syri el domini<br />
Vgonis : onincs qui decimas maris uel terre ad ecclesiam isnuen-<br />
sem perlinentes conira uolunlalem archiepiscopi pieposili el capiluli<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( m )<br />
euidenler delinere noluerint: uel inique <strong>di</strong>sturbare presumpserinl:<br />
Omnes eliam qui lerras libellarias eiusdem ecclesie uen<strong>di</strong>derinl nel<br />
emerinl nisi habita licentia archiepiscopi preposili el capituli: ani<br />
cailam uel inslrumenluni habuerint quo contineatur quòd liceal eis<br />
uendere uel emere: omnes insuper qui domos uel terras mólen<strong>di</strong>na<br />
siue i eliqua pre<strong>di</strong>a libellaria detinuerint: nisi pensionem uel censum<br />
quem debenl integre soluerint: el omnes qui libella uel inslru-<br />
menla de domo uel terra molen<strong>di</strong>nis siue pre<strong>di</strong>is ad eandem ecclesiam<br />
perlinentia habuerint: uel in nolicia alicuius fuerit de aliquo<br />
qui de pre<strong>di</strong>clis inslrumenlis habueril: el ipsum celaueril el non<br />
manifeslaueril: ila quod ecclesia possit ea habere uel scire: Insuper<br />
omnes qui assallum uel uiolenliam infra claustrum et domos canonice<br />
fecerint: el omnes qui thesaurum huius ecclesie uiolenler<br />
uel iniusle acceperinl: A deo omnipolenle palre el /ilio et spirilu<br />
nancto, el a beata maria uirgine: el ab omni celu angelorum el<br />
at changelorutn dei: a bealo iohanne b;)plisla. bealis aposlolis palro<br />
el paulo: el celeris sanctis aposlolis: a bealo laurenlio el celeris<br />
marlyribus: el bealo syro patrono nostro et omnibus confessoribus<br />
: el celu sanclarum uirginum et uiduarum deo placentium :<br />
smt male<strong>di</strong>cti et excomunicati in mari uel in terra el in omnibus<br />
locis ubi fuerint: stando: sedendo : eundo: loquendo: commedendo:<br />
bibendo: dormiendo: el cum iuda tra<strong>di</strong>tore in inferno porcionem<br />
percipiant: el perpetuis inferni cruciatibus mancipati cum <strong>di</strong>abolo<br />
teneantur: el omnes male<strong>di</strong>ctiones que sunt in nono et ueleri testamento<br />
scripte uenianl super eos: Fiant filii eorum orphani el<br />
uxores eorum uiilue: Anien: Amen: Amen (’).<br />
( i II canonico Negrotlo, che riporla questa sentenza nello N o tizie 1storiche<br />
della Chiesa Metropolitana <strong>di</strong> san Lorenzo, ms. nella Biblioteca Univer<br />
sitaria <strong>di</strong> Genova (Documento N. xu, pag, 80-81 ) l’assegna al 1189, senza<br />
Pprò darcene alcuna ragione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( . m )<br />
DOCUMENTO XLIII.<br />
ANNO MCXCI, XXVI DICEMBRI!.<br />
L arcivescovo Bonifazio loca per anni venti la decima che per<br />
lui st raccoglie a Seslri, e dalla pieve <strong>di</strong> Lavagna a Porlovenere.<br />
(Notulario <strong>di</strong> Guglielmo Cassinense, an. M91 in 1206, Ibi. 49 recto: Regio<br />
Archivio Notarile <strong>di</strong> Genova).<br />
Dominus archiepiscopus bonefacius ianuensis locai el dal el ce<strong>di</strong>l<br />
rolando el enbaco (sic) filiis quondam castagnoli de seieslri recipien-<br />
libus pro se el pro fratribus suis, ad colligendum el procurandum<br />
lotam decimam maris que colligitur per archiepiscopum apud seies-<br />
Irum cl a plebe lauanie usque ad porlum uenerem. Itbellario nomine,<br />
usque ad annos, xx. el ita promillil <strong>di</strong>mittere el non auferre el<br />
nullam molestiam facere, et ab omni homine defendere per se<br />
suosque successores eis eorumque here<strong>di</strong>bus, sub pena librarum, x.<br />
el pro pena bona palalii eis stipulantibus pignori obligat, el pena<br />
soluta locatio sit firma, el ipsi per se suosque fratres et per suos<br />
heredes promittunt colligere bona fide decimam maris infra iam<br />
<strong>di</strong>cla confinia, el dare curie nouem paries, et de celero retinere<br />
sibi, el saluare et custo<strong>di</strong>re res curie, et non defraudare, et nullam<br />
fraudem adhibere, el facere fidelitatem quando placuerit domino<br />
archiepiscopo qui esl uel fuerit pro tempore, sub pena librarum, x.<br />
pro pena el pro re<strong>di</strong>tu omnia bona sua habita cl habenda ei pignori<br />
obligare quisque eorum in solidum, abrenuntiantes iuri soli<strong>di</strong>, el<br />
omni iuri. el pena soluta, el qua ralione curie . . . parte, cadant<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
iure locationis. In camera archiepiscopi, ea <strong>di</strong>e (*). testes presbiler<br />
n^o. iohannes <strong>di</strong>aconus do castello, martinus tornellus. iobannes<br />
anagnine. mazascus.<br />
( ) (.100 il 20 <strong>di</strong>cembre, secondo giorno dell’anno lini giusla lo siile go-<br />
no\ese, e che nel botulario del Cassinense Icggesi specificatamente in<strong>di</strong>cato<br />
c.ilce ,id un allo che precede quello che qui si reca, ed a cui il notaro<br />
intende <strong>di</strong> riferirsi.<br />
Quantunque al notaio summenzionato sia talvolta piaciuto <strong>di</strong> servirsi in<br />
quukho allo particolare dell’ anno ab incarnatione, coinè giustamente av<br />
verte il ca\. Olivieri (S erie dei Consoli ecc. pag. 228), pure non è da ta-<br />
cer>i che nel suo N >tulurio egli seguì costantemente I’ uso del nostro Comune,<br />
e lo principiò quin<strong>di</strong> col Natale. Infatti in capo allo stesso foglio 40 in cui<br />
sono scritti i due atti che riporto nel presente e nel successivo Documento,<br />
si legge: In nomine domini amen. Sancti S piritus adsit nobis (jratia. Incipit<br />
cartulare anni natiuitatis m c l x x x x i. in<strong>di</strong>cione vili (in<strong>di</strong>zione cominciala il<br />
-3 settembre 1100, secondo l'uso genovese); e l’atto che seguita imme<strong>di</strong>a<br />
tamente a questa intestazione ha la data: <strong>di</strong>e vi exeuntis decem bris, m c l x x x x i.<br />
in<strong>di</strong>cione vi». Dello slesso anno 1191 troviamo invece al foglio 7(5 recto del<br />
h o tu la n o medesimo un atto del 21 <strong>di</strong>cembre, e dopo <strong>di</strong> esso leggiamo: Com<br />
pletum fuit hoc Cartulare m c l x x x x i. in<strong>di</strong>cione vini ( in<strong>di</strong>zione genovese prin<br />
cipiala il 23 settembre 1191). Manegoldo b rixien si existente consule et po<br />
testate lanue. Et consulibus de ciuitate. Ogerio de p a lio . Bellobruno de<br />
castello. Wilielmo nano tornello, et Wilielmo zerbino. E l de burgo. Rolando<br />
de carmadtno. Fulcone spezapelra. Angeloto uesconlo. et Ottone guaraco.<br />
Et de forelanis. Wilielmo crispino. et Oliuerio guaraco. Quin<strong>di</strong> in cima al<br />
verso dello stesso foglio troviamo queste parole: In nom ine dom ini nostri<br />
ihesu christi amen. In cipit Cartulare anni dominice n a liu ita tis m c l x x x x ii.<br />
in<strong>di</strong>cione vini; e tosto un atto datalo : m c l x x x x ii. in d icio n e v i i i i . <strong>di</strong>e se<br />
cunda exeuntis decembris.<br />
( 4 . ( 3 4 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 468 )<br />
DOCUMENTO XCIV.<br />
ANNO MCXCI, XXVII DICEMBRE.<br />
/,’ arcivescovo Bonifazio loca il monte <strong>di</strong> Crelo per lire 8 annue.<br />
(Notulario <strong>di</strong> Guglielmo Cassinense, an. 1191 in 120G, fol. 49 recto)<br />
Dominus archiepiscopus boncfalius ianue locai dal el ce<strong>di</strong>l ama-<br />
rigo de mollazana. ugoni de salino ' iohanni zapuzo. fulconi et<br />
iohanni fìliis rodulfì. monlem de creli ab aqua frigida uersus aium.<br />
sicut solili erant tenere homines de aio. el uacuum el plenum el<br />
domeslicum el salualicum el boscum et prala. ad lenendum et<br />
habendum el usufrucluandum usque ad annos. xx. libellario nomine.<br />
boscum lamen locai, eis prò suo uli. set numquam possinl<br />
uendere nec uaslare sei relinendo in slalu in quo est. uel in meliori.<br />
el ila quod archiepiscopus possil uli de bosco si sibi fueril<br />
necessarium, el hanc localionem facil eis el eorum here<strong>di</strong>bus, el<br />
cui uoluerinl permitlere habere, quod cui uel quibus concesserint<br />
leneanlur de con<strong>di</strong>ctione respondere eis. sei si fuerinl de aio uel<br />
de mollazana cui uel quibus permiserint tenere leneanlur ipsi fa-<br />
cere fìdelilalem domino archiepiscopo remanere obe<strong>di</strong>enles iti domino<br />
archiepiscopo. et archiepiscopo respondere debere de con<strong>di</strong>tione<br />
de tenuta quam solilus esi habere paler eius in pre<strong>di</strong>clo monle. et<br />
parte de arduino el iohanne tirso, et gandulfo de po<strong>di</strong>o, quod si<br />
fecerinl fìdelilalem domino archiepiscopo leneanl sicut solili sunt tenere<br />
in pre<strong>di</strong>clo monle. quam locationem ul supra per se suosque<br />
successores permitlere eis tenere firmam et ralam. el contra non<br />
uenlurum. el ab omni homine defen<strong>di</strong> eis et eorum here<strong>di</strong>bus aul<br />
cui habere permiserint, sub pena solidorum, x l . stipulala cuique<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4 M )<br />
eorum, elpro pena bona palai ii eius pignori obligat cuilibet eorum, el<br />
pena soluta locatio sil firma. El ipsi promitlunl per se suosque heredes<br />
tenere ul supra, et dare in unoquoque anno nomine con<strong>di</strong>clionis<br />
libi as. vin. in sancio slephano. amarjgus solidos, x l . ugo de salina<br />
solidos, x l . iohannes zapulius solidos, x l . fulco el iohannes. x l . el<br />
saluare et custo<strong>di</strong>re el bonificare res curie, et per se el per illos qui<br />
temici ini. et meliorare, et locationi nullam fraudem adhibere. Ita<br />
tamen ul si pre<strong>di</strong>cli. uidelicel filii peroni el arduinus et iohannes<br />
ursus el gandulfinus de po<strong>di</strong>o uel alter eorum socius tenuerint in<br />
pre<strong>di</strong>cto monte, lanium tenebuntur pre<strong>di</strong>cli conductores dare minus<br />
quantum eril tenuta eorum. El ul supra promittunt attendere per<br />
se suosque heredes el per eos qui tenuerint, sub pena solidorum, x l.<br />
stipulala quisque eorum, pro pena uero et con<strong>di</strong>tione omnia bona<br />
sua habila et habenda ei stipulanti pignori obligant, et soluta pena<br />
el con<strong>di</strong>tione cadanl a iure locationis. Insuper promittunt facere<br />
fideliiaiem domino archiepiscopo eiusque successoribus per se suosque<br />
heredes. Et ugo de salino el fulco et iohannes iurauerunl fidelitatem<br />
domino archiepiscopo el eius successori. In camera archiepiscopi.<br />
<strong>di</strong>e. v. exeuntis decembris. Testes iohannes <strong>di</strong>aconus de<br />
castello, ingo pellis, bonefalius nocentius, ugo de nouaria. presbiler<br />
homodeus de muruallo.<br />
DOCUMENTO XLV.<br />
ANXO MCXII, I I lililillAIO.<br />
L’ arcivescovo Bonifazio loca la decima <strong>di</strong> Bavari, per lire 4- annue.<br />
(Nolulario <strong>di</strong> Guglielmo Cassinense, an. 1191 in 120G; fol. 81 recto)<br />
Dominus Archiepiscopus bonefalius locai genoardo daneso totani<br />
decimam de bauali quam liabel curia, ad habendum colligendum et<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 467 )<br />
usulrucluaiulum usque ad annos xvi. el quam localionem promittit<br />
tenere el habere linnam el ralain el ab omni homine defendere, sub<br />
pena librarum, x. stipulala in bonis palalii. el pena solula localio sii<br />
firma, el ipse promillil colligere et tenere et dare curie annuatim in<br />
festo sancii slephani libras, mi. nomine con<strong>di</strong>tionis, et salitare et custo<strong>di</strong>re<br />
el nullam iraudem adhibere, sub pena librarum, x. prò pena et<br />
con<strong>di</strong>tione bona sua eius (sic) palalii obligat, et pena soluta et con<strong>di</strong>tione<br />
cadat a iure locationis. In palatio archiepiscopi, ea <strong>di</strong>e.<br />
Tesles presbiler hugo. ingo pelhs. presbiler raimundus de rapallo.<br />
presbiler iohannes de curia, presbiler iohannes de porla, mazascus.<br />
iohannes papa.<br />
DOCUMENTO XLVI.<br />
ANNI DICCIY IN MCCX1X.<br />
Scritture <strong>di</strong> fedeltà giurata ad Ottone Arcivescovo <strong>di</strong> Genova.<br />
(Co<strong>di</strong>ce membranaceo del secolo x i i i , B. III. 57, della Biblioteca della<br />
Regia Università <strong>di</strong> Genova).<br />
f Isti omnes quorum nomina infra scripta sunt iurauerunl laciis<br />
sanclis dei euangeliis fìdelilalem domino Ottoni Januensi archiepiscopo.<br />
sicul eorum anlecessores fecerunt predecessoribus eius, secundum<br />
quod in libello el registro et aliis scriptis curie eiusdem<br />
domini archiepiscopi continetur.<br />
Nomina eorum qui iurauerunl sunt hec.<br />
Àmalricus del molaciana. Vassallus de uillano. Jacobus de oliua.<br />
Olricus leporalus. Vassallus de burgo. Symon de merello. Fur-<br />
clialus de lancio. Viualdus de morello. Viualdus de comuniso. Johannes<br />
leporalus. Wilielmus de fulcone de sub curia. Brugnonus.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4.68 )<br />
Olio do clarolo. Marlinus do ualle. Lanfrancus ile costa. Ogcrius<br />
do ualle lilius roberli. Mancus de oliua. RÌibaldus baslardus. Fulco<br />
do (anelo. Mainfredus decanus de campo castoreo. Laurenlius do<br />
campo donnico. Tachinus. Pecolus bora bona. Johannes ciccocus.<br />
Marlinus do malleolo. Rubaldus riccus. Johannes de clapa. Buzius<br />
do campo donnico. Tothius de campo donnico. Amalricus niger do<br />
campo donnico. Rodulfus de caslellolo. Crosus de campo donnico.<br />
Ghatdu> de lancia. Wilielmus gimbus de tropesengo. Viualdus ba-<br />
zinus. Viualdus de rouegna. Rollandus de clarelo lilius Oltonis.<br />
Johannes fila slupa. Marlinus de rufa. Bulgarus de bruxedo. An-<br />
selmus do uillano. Behramus de ualle. Symon de comuneso. Wi-<br />
liemus cuialius. Oberlus de ualle. Opicio de morello. Johannes<br />
buealius de slrupa. Nicola de slrupa nepos frichi. Paganus de campo<br />
donnico. Pelrus de oliua. Germanus de salino. Rubaldus nepos<br />
§imhi. Rubaldus burbonus. Ollo rastellus. Viualdus de oliua. Symon<br />
de locrio. Pelrus bucca danello de oliua. Wilielmus de morello.<br />
Johannes raslellus. Tesles inlerfuerunl. Rollandus preposilus sancii<br />
laurenlii. Olio archi<strong>di</strong>aconus. Vassallus archipresbiler molazane. presbiler<br />
Jordanus de slrupa. Fulco de castello. Wilielmus ebriacus.<br />
Wilielmus lercarius. Marlinus (ornellus. Aclum molaciane in democolla<br />
Archiepiscopi sub arbore cerasie ubi pre<strong>di</strong>cti omnes iuraue-<br />
runt preter tres ultimi qui iurauerunl ante ecclesiam molaciane.<br />
presenlia eorumdem testium prescriplorum. Anno Dominice Nati-<br />
uilalis. Millesimo. Ducentesimo, quarto. In<strong>di</strong>cione. sexla. Die ma<strong>di</strong>i<br />
secunda, inter lerciam et nonani.<br />
T Ego Johannes de Galilia Notarius Sacri Imperii rogatus scripsi.<br />
m c c l v . <strong>di</strong>e secunda decembris. Exhibita contra Obertum et Girardum de<br />
nigro fratres, presenlibus <strong>di</strong>ctis oberto et . . .<br />
Item in palacio Januensis Archiepiscopi, eodem anno <strong>di</strong>e ma<strong>di</strong>i<br />
tercia. inter lerciam et nonam. Jurauerunl eandem fidelitatem uti<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 469 )<br />
prelegilur. isti alii quorum nomina inferius leguntur. Nomina eorum<br />
sunl hec. Albertus de tribus colis..Obertus filius fulconis de 'sub curia,<br />
(«nido de po<strong>di</strong>o de sanclo syro. Oberlus bollalus de uigo molacio<br />
pro uxore. lestes interfuerunt. Symon de loerio. Johannes mancascus.<br />
Iiefn Janue ante domum canonicorum, eodem anno <strong>di</strong>e ma<strong>di</strong>i quarla.<br />
Jurauerunt eandem fidelitatem sicul prescripti isli alii quorum nomina<br />
inferius leguntur. Nomina eorum sunt hec. Amicus de campo<br />
donnico. Oberlus de gaco de uico molacio. Gregorius de macereto<br />
de uico molacio. Testes interfuerunt. Albertus de sanclo michaeli.<br />
Magister marescolus. Symon de loerio.<br />
Ilem eodem anno <strong>di</strong>e ma<strong>di</strong>i quinta, inter primam et terciam.<br />
Janue anle domum canonicorum. Jurauerunt eandem fidelitatem ut<br />
supra legitur isti alii quorum-nomina infra scripta ' sunt, scilicet.<br />
Albertus baslardus de uico molacio. Wilielmus blancus de salino.<br />
Vassallus rodu.s de salino. Gandulfus lorolius. Julianus salinus.<br />
« ,<br />
Oberlus manufusde de uigo molacio. Testes Magister marescolus.<br />
Wilielmus blondus spcciarius. Symon de loerio.<br />
Pre<strong>di</strong>clas fidelitates que cònlinenlur in isto folio et in precedenti<br />
alia uice in pergamene scriptas iussu consulum iusticie ciuilalis el<br />
burgi. Martini uidelicel tornelli et Alberti grilli et sociorum O. in<br />
quorum potestate fuerunt posite ut ipsi confessi sunt nec postea in-<br />
uente uel recuperale.<br />
f Ego Johannes de Galitia Notarius Sacri Imperii scripsi.<br />
f Confessus fuit Oberlus filius quondam Oberli Balbi de sanclo<br />
petro Arene se fìdelifalem iurasse domino Ottoni Januensi archiepiscopo<br />
sicul antecessores eius fecerunt prodecessoribus eius secun- •<br />
dum quod in libellis el registro et aliis scriptis curie eiusdem<br />
(*) Martino Tornello ed Alberto Grillo tennero, insieme a Baldovino Della-<br />
Volla e Simone Alpanis, il Consolalo <strong>di</strong> giustizi! per la cillà e pei borghi<br />
nel 1213 (V. Olivieri, Serie dei Consoli ecc: pag. 130).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 470 ) *<br />
domini ai chiepjseopi continetur in presenti» e iu s d e m d o m in i Archiepiscopi.<br />
Tesles. Odo archi<strong>di</strong>aeonus. presbiler Lanfrancus canonicus<br />
sancii Laurentii. Wilielmus guercius. Rubaldus de uiualdo. Actum<br />
sancio petro Arene. Anno Dominice Naliuitatis. Millesimo. Du-<br />
centesimo. quinto. In<strong>di</strong>cione. vm. Die Nouembris. vn.<br />
Ilanc caitam alia uice pergameno scriptam iussu consulum instine<br />
ciuilatis el burgi, uidelicet Martini tornelli el Alberti grilli ac so-<br />
ciorum. in quorum potestate deuenit nec postea inuenla uel recuperata<br />
fuit ut ipsi confessi sunt.<br />
t Ego Johannes de Galitia Notarius Sacri Imperii scripsi.<br />
* Item iurauerunl lactis dei euangeliis Johannes brocherius et<br />
acobus guascherius fidelitatem domino Ottoni Januensi archiepi-<br />
opo sicut alii supra<strong>di</strong>cli iurauerunl. Tesles. Amicus guardalor.<br />
Macola. Pelius da pralo longo. Actum in palatio Januensis Archiepiscopi.<br />
eodem anno <strong>di</strong>e mn<strong>di</strong>i. x x ii. inter ferciam e l nonam.<br />
t Ego Johannes de Galitia Notarius sacri Imperii rogatus scripsi.<br />
( liem in palalio Januensis archiepiscopi iurauerunl laciis dei<br />
euangeliis lidelilalem domino Olloni Januensi Archiepiscopo sicut<br />
eorum antecessores fecerunt predecessoribus eius, prout in registro<br />
el ni libellis el aliis scriptis curie eiusdem domini Archiepiscopi<br />
continetur. Girardus de gaco. Johannes filius ferraculi. Gandulfus<br />
de „a
Johannes bonus de freaìdo. In presenlia Icslium Magislri Girar<strong>di</strong>.<br />
Johannis barrilarii el Johannis laialoris. In palatio <strong>di</strong>cti Archiepiscopi.<br />
Eodem anno cl eadcm in<strong>di</strong>cione. Die Augusti, xvn. inter uesperum<br />
el sero.<br />
Item ante domum canonicorum, in presenlia lestium Wilielmi<br />
speciarii et Alberti de borzulis iurauit eandem fidelitatem Viuulus<br />
de Hora filius quondam taci tamquam famulus. Johanne barrilario<br />
iuramenlum recipiente prò domino archiepiscopo. Anno eodem et<br />
eadem in<strong>di</strong>cione. Die Septembris, sexta.<br />
Has fidelitates et carlas ut supra alia ilice in pergameno scriptas<br />
iussu consulum causarum ciuilalis et burgi in quorum poleslale<br />
peruenerunl el ammisse fuerunt, uidelicel Martini Tornelli el Alberti<br />
grilli el sociorum, ut ipsi confessi sunl.<br />
f E go Johannes de Galitia Notarius Sacri Imperii scripsi.<br />
f In palacio ianuensis archiepiscopi. In presencia Magislri Vgonis<br />
canonici Sancii Iaurenlii. et Wilielmi canonici sancii nazarii. el Car-<br />
lonis canonici sancii Iaurenlii. et preposili mortaricnsis. Girardus<br />
filius Mancii de molacana. Jurauit laclis dei euangeliis fidelilalem<br />
domino Ottoni ianuensi Archiepiscopo sicul eius antecessores fecerunt<br />
prodecessoribus eiusdem Archiepiscopi, secundum quod in libellis<br />
el registro el aliis scriptis curie eiusdem domini archiepiscopi<br />
continetur. Anno Dominice natiuilalis. Millesimo. Ducentesimo. Decimo.<br />
oclauo. In<strong>di</strong>cione Quinta. Die. decima, nona. Ma<strong>di</strong>i. ante<br />
uesperas<br />
f Ego Jacobus laraburlus Notarius rogalus scripsi.<br />
s ic c l v . d ic secunda Docetnbris. Exhibita est contra pre<strong>di</strong>ctos fratres ipsis<br />
prescnlibus.<br />
( 471 )<br />
-J- In palatio Januensis archiepiscopi. In presenlia presbiteri Vge-<br />
conis canonici sancii donali. Johannis piacentini, el Andree sescalchi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(472 )<br />
Oberlus biironus filius Manci de molacana iurauil laciis dei euangeliis<br />
fidelilalem domino Olloni Januensi Archiepiscopo secundum<br />
quod iu libellis el registro el aliis scriplis curie eiusdem domini<br />
Archiepiscopi conlinelur. el de offensione quam fecil domino Archiepiscopo<br />
<strong>di</strong>cio slare in eius or<strong>di</strong>namento et obseruare mandala<br />
tius. Millesimo ducentesimo decimo nono. In<strong>di</strong>ctione sexla. ultima<br />
<strong>di</strong>e Decembris (’). post uesperas.<br />
t E go Ogerius Notarius rogalus scripsi.<br />
DOCUMENTO XLVII.<br />
ANiNO MCCXVII, VII DICE1UBKE.<br />
Papa Onorio I I I , annuendo alle istanze dell’Arcivescovo e del<br />
Comune <strong>di</strong> Genova, conimene all’ alale del Tiglielto ed al proposito<br />
dei canonici regolari Mortariensi <strong>di</strong> recure ad effetto la commutazione<br />
delle pievi <strong>di</strong> Gavi e <strong>di</strong> Caranza fra la Chiesa genovese<br />
e quella <strong>di</strong> Tortona.<br />
(Pergamena scritta de’ secoli più antichi. Sul dorso: Non est in Registro,<br />
nec est opus, <strong>di</strong> mano antica ; Cantera xxvm dell’Archivio Segreto della Re<br />
pubblica <strong>di</strong> Genova. V. Miscellanee <strong>di</strong> un anonimo raccoglitore, possedute dal<br />
signor avv. cav. Emraanuele Ageno, Miscellanea vili).<br />
Honorius episcopus seruus seruorum Dei. Dileclis filiis ....<br />
abbati de Telieto et preposilo Mortariensi Aquensis el Papiensis<br />
Diecesis.......... Ex parte uenerabilis fratris nostri .... archiepiscopi<br />
(” ) et <strong>di</strong>lectorum filiorum Comunis Januensis fuil nobis<br />
(*) Nel <strong>di</strong>cembre del | “219 correva l’ in<strong>di</strong>zione 7.' genovese, e P8* cesarea.<br />
(“ ) L’ arcivescovo Ottone,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4 7 5 )<br />
humiliter supplicatimi ut cum Januensis ciuilas in caslro Gauii iuris-<br />
(liclionem habeat temporalem et plebs ipsius loci cmn ecclesiis sibi<br />
subieclis subsit ecclesie Terdonensi. ac prefatus archiepiscopus in<br />
plebe Caranlii et sub<strong>di</strong>tis sibi ecclesiis iuris<strong>di</strong>clionem spirilualem<br />
oblineal. ciuilale Terdonensi iuris<strong>di</strong>clionem temporalem obiinente.<br />
in locis in quibus sile sunt plebes el ecclesie memorale commuta-<br />
lionem ipsarum fieri faceremus, cum ex eo quod sic admixte sunt<br />
iuris<strong>di</strong>cliones huiusmo<strong>di</strong> timeatur inter ciuilales pre<strong>di</strong>ctas scandalum<br />
suboriri. À<strong>di</strong>eclum eliam fuit ex parte ianuensium pre<strong>di</strong>clorum quod<br />
parati sunt recompensationem idoneam exhibere si forsan in commutatione<br />
pre<strong>di</strong>cla le<strong>di</strong> uideatur ecclesia Terdonensis. Cum igilur teneamur<br />
concor<strong>di</strong>e ac pacis consilia cogitare, <strong>di</strong>scretioni ueslre per<br />
apostolica scripla mandamus quatenus episcopum et capitulum Ter-<br />
donensem ad cummulalionem huiusmo<strong>di</strong>. recepta recompensatione<br />
idonea, monentes prudenter el efficaciter inducentes commutationem<br />
istam, si de utriusque partis censensu . . . processerit, auctoritate<br />
apostolica consumetis. Alioquin inquirentes quid bonoris el fructus<br />
ex plebe ipsa Gauii et ecclesiis suis proueniat ecclesie Terdonensi.<br />
et quid essel ex prefata plebe Caranlii cum suis ecclesiis perceptura.<br />
ac recompensationem quam ipsi ianuenses duxerint offerendam.<br />
ueritalem nobis, gratia o<strong>di</strong>o et timore post positis, fideliter<br />
rescribatis, ut per ueslram relationem edocti uideamus qualiter nobis<br />
sit in ipso negolio procedendum. Datum Laterani v» idus decembris.<br />
pontificatus nostri anno secundo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 4 « )<br />
DOCUMENTO XLVIII.<br />
ANNO MCCXLi, XXVIII MARZO. INDIZIONE XIII.<br />
Mutano <strong>di</strong> Bulgaro cd altri della sua famiglia <strong>di</strong>chiarano al-<br />
I aia vescovo Giovanni <strong>di</strong> avere avuto in feudo il decimo dell'indotto,<br />
che proveniva al Palazzo arcivescovile dal porto <strong>di</strong> Genova.<br />
(Notulario <strong>di</strong> Paro<strong>di</strong>no da Seslri, an. 1241 in 1255, fol. 11 recto: Regio<br />
Archivio Notarile <strong>di</strong> Genova).<br />
Marinus de bulgaro el andreas el enricus filii eiusdem. el bul-<br />
garinus filius quondam symonis de bulgaro, prò se el fralibus suis. qui<br />
sunl absenles. el pro nepotibus suis filiis quondam Ugolini eius Ira-<br />
Iris. constituti coram uenerabili patri domino Johanni dei grafia<br />
archiepiscopo ianuensi <strong>di</strong>xerunt el protestali fuerunl marinus el<br />
sjmon quod habuerunt a palacio archiepiscopalus ianuensis el ab<br />
archiepiscopo ianuensi in feudum ab antiquo dccenum introitus<br />
quod ipsius palacium hahel in porlu ianuensi siue prò porlu. ui-<br />
delicel decenum salis . . . cuiuslibet allerius blaue el denariorum,<br />
et de ipso deceno sine moleslia lenoni el bine retro lenuerunl<br />
me<strong>di</strong>etatem ipsius el de alia me<strong>di</strong>elale eranl uel exlare speranl in<br />
causa cum domino . . . bone memorie quondam archiepiscopum<br />
ianue. Quare <strong>di</strong>cunt quod parali sunl iurare fìdelilalem de <strong>di</strong>cto<br />
feudo, el specialiter de ilio quod sine moleslia tenenl el de eo pc-<br />
•unl inuestiluram. saluo iure allerius me<strong>di</strong>elalis de qua esi questio,<br />
et pre<strong>di</strong>cla petunt cum instancia <strong>di</strong>centes quod per eos non slal<br />
quominus <strong>di</strong>ctam fidelitatem facianl. Tesles. marlinus bancherius.<br />
baiamons catulus, aduni in palatio ianuensi in camera <strong>di</strong>cli archie<br />
piscopi. mccxli. in<strong>di</strong>clione xiii. <strong>di</strong>e xxvm marcii in sero.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Pagina 56 Linea 22 egunlur<br />
ERRORI. CORREZIONI.<br />
» 69 » 25 Millesimo c l x i i i i.<br />
J> > J> 27 e non questo luogo<br />
J) 106 J> 6 Comepra<br />
» 162 X> 29 Di Gesù Cristo 983, nel<br />
» 206 y> 21 nimine<br />
273 » 29 luglio.<br />
quale però correva l’ in<br />
<strong>di</strong>zione il?<br />
leguntur<br />
Millesimo c x l iiii.<br />
e non a questo luogo.<br />
Compera<br />
Di Gesù Cristo 932.<br />
munimine<br />
giugno.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Il loslo o l’ illustrazione del Registro della Curia Arcivescovile<br />
<strong>di</strong> Genova debbono comporre il secondo volume degli<br />
Atti <strong>di</strong> questa <strong>Società</strong>.<br />
Intanto, essendosi <strong>di</strong> presente compiuta la stampa del<br />
lesto, si è creduto opportuno <strong>di</strong> non ritardarne la desiderala<br />
pubblicazione. Esso formerà la parte seconda del predetto<br />
volume, unitamente ad un grosso fascicolo, che verrà dblri-<br />
buito al più presto, contenente l’In<strong>di</strong>ce Cronologico dei documenti,<br />
e quello dei nomi e delle materie, il Dizionario<br />
Geografico ed il Glossarium peculiare.<br />
La parte prima, cioè l’ illustrazione, sarà pubblicala entro<br />
il venturo 1865.<br />
La <strong>Società</strong> pubblicherà inoltre nei seguenti volumi.<br />
I. Iscrizioni appartenenti all’epoca romana sparse in Ligur ia,<br />
illustrate dal Socio Professore Canonico Angelo San-<br />
guineli.<br />
II. Documenti sulle relazioni <strong>di</strong> Genova coll’Orienle, raccolti<br />
od illustrali dal Socio Avv. Cornelio Dosimoni.<br />
III. Scritti varii illustrativi delle arli belle dei Socii Cav.<br />
P. Vincenzo Marchese e Cav. Santo Varni.<br />
/<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
ATTI<br />
DELLA<br />
SOCIETÀ LIGURE<br />
DI<br />
STORIA PATRIA<br />
VOLUME 11. — PARTE II.<br />
DISPENSA 11.<br />
GENOVA<br />
PER TOMMASO FERRANDO<br />
MDCCCLXIII.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
!<br />
I ì<br />
I
!<br />
- ' V ' ■. • • •<br />
; ><br />
'<br />
■* •<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
•- , • ; '■ ■ . ■. ■ ;•■•<br />
'
INDICE CRONOLOGICO<br />
D EI DOCUMENTI<br />
CONTENUTI<br />
NEL REGISTRO DELLA CURIA ARCIYESCOYILE<br />
DI GENOVA<br />
E NELLA RELATIVA APPENDICE.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
li.<br />
III.<br />
IV.<br />
VI.<br />
VII.<br />
• NUMERO<br />
d’ o r d in e<br />
Vili.<br />
IX.<br />
NOME D EL VESCOVO<br />
A COI<br />
I.’ ATTO APPARTIENE<br />
R a p e r t o<br />
T e o d o l f o<br />
ANNO<br />
916<br />
946<br />
952<br />
docenti<br />
( N. B. / documenti segnati in margine con m , t quelli che fanno parte d e ll'A p p en<strong>di</strong>ce )<br />
Dicembre<br />
Maggio .<br />
Agosto .<br />
i<br />
mese<br />
GIORNO<br />
CESAREA<br />
V.<br />
IV.<br />
x.<br />
INDIZIONE<br />
GENOVESI<br />
SOMMARIO DELL'A TTO<br />
Del <strong>di</strong>ritto enfiteutico: Titolo ultimo del Libro IV<br />
del Co<strong>di</strong>ce <strong>di</strong> Giustiuiano...................................................<br />
Legge consecutiva sullo stesso argomento . . .<br />
Altra legge come sop ra................................................<br />
Autentica sopra la legge Jubemus ( Cod. Ju stin.<br />
lib. 1 tit. I I leg. X I V ) ..........................................<br />
Della prescrizione <strong>di</strong> 50 o 40 anni: Legge anti<br />
penultima del Libro Vili del Co<strong>di</strong>ce Giusti<br />
nianeo ...........................................................................<br />
Del contratto enOleutico dei beni spettanti ai<br />
luoghi sacri ...............................................................................<br />
Locazione <strong>di</strong> beni della Chiesa <strong>di</strong> Genova , posti<br />
nei confini <strong>di</strong> B a rg ag li..........................................<br />
Locazione <strong>di</strong> alcune terre e case della chiesa <strong>di</strong><br />
san Giovanni <strong>di</strong> Caranza, nel luogo detto Fontana<br />
Povera ...............................................<br />
Locazione <strong>di</strong> terre della Chiesa Genovese, nelle<br />
circostanze <strong>di</strong> Bavari . . . .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
PAGINA<br />
569<br />
570<br />
571<br />
572<br />
575<br />
578<br />
159<br />
587<br />
161<br />
OSSERVAZIONI<br />
Per mero sbaglio fu nel testo asse<br />
gnato quest’ atto al 985.<br />
\
*x.<br />
NUMF.no<br />
d ’ ORDINE<br />
XI. . .<br />
XII. . .<br />
XIII. . .<br />
'XIV. . .<br />
XV. . .<br />
XVI. . .<br />
XVII. . .<br />
*XVIII. . .<br />
*XIX. . .<br />
NOME DEL VESCOVO<br />
A CUI<br />
L ’ ATTO APPARTIENE<br />
T e o d o l f o<br />
ANNO<br />
932<br />
933<br />
933<br />
938<br />
960<br />
966<br />
966<br />
966<br />
( 4 78 )<br />
969 (?)<br />
971<br />
Giugno<br />
Luglio<br />
Luglio<br />
mese<br />
Febbraio.<br />
Febbraio.<br />
Febbraio.<br />
Giugno<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
g i o r n o<br />
16<br />
Xlll.<br />
XIII.<br />
I.<br />
III.<br />
IX.<br />
IX.<br />
IX.<br />
XIV.
SOMMARIO D ELL’ ATTO<br />
Revoca della concessione <strong>di</strong> una terra falla<br />
C *7 9 )<br />
prete Silveslro; e conferma alla basilica <strong>di</strong><br />
s a n S ir o del go<strong>di</strong>mento delle decimo che in an<br />
lìco le appartenevano..........................................<br />
L o c a z io n e <strong>di</strong> terre poste in Bisagno. . . .<br />
C o n c e s sio n e <strong>di</strong> beni posii a San Siro Emiliano<br />
Privilegio consentito ai genovesi dai re Beren<br />
gario ed Adelberlo. .<br />
Permuta <strong>di</strong> varie terre poste nella <strong>di</strong>ocesi <strong>di</strong><br />
Tortona, seguila fra il vescovo Teodolfo e Gio<br />
vanni prete..........................................................<br />
Brano <strong>di</strong> libello enfiteutico <strong>di</strong>retto allo stesso<br />
Teodolfo................................................................. .<br />
Locazione <strong>di</strong> (erre sito in Va/ <strong>di</strong> Bisagno<br />
Concessione <strong>di</strong> varie case e terre nelle circostanze<br />
<strong>di</strong> Molassana....................................<br />
Memoria <strong>di</strong> due privilegi im periali confermativi<br />
dei beni della Chiesa <strong>di</strong> Genova<br />
Locazione dei beni della Chiesa Genovese in Cavi<br />
e Mariana . . . ......................... ..... . .<br />
PAGINA<br />
412<br />
222<br />
253<br />
310<br />
41-<br />
144<br />
OSSERVAZIONI<br />
Nel presente instrumento Teodolfo<br />
<strong>di</strong>ce contare sette anni <strong>di</strong> episco<br />
pato; lo che ci pone in grado <strong>di</strong><br />
stabilirne ilcominciamento nel 946.<br />
Libello autenticato dai Consoli dei Pla<br />
citi <strong>di</strong> Genova nel gennaio del 1144.<br />
236 [Libello autenticato come sopra.<br />
271<br />
411<br />
418<br />
L’ in<strong>di</strong>zione XV, che si trova notata<br />
in questo atto, ma che dobbiamo<br />
correggere qui nella XIV, ci ha<br />
indotti ad assegnarlo nell’ Appen<br />
<strong>di</strong>ce al 972 , nel quale essa correva<br />
in effetto, e a collocarlo quin<strong>di</strong> in<br />
or<strong>di</strong>ne dopo il seguente. Ma alcune<br />
altre circostanze che ne rileviamo,<br />
cioè l’essere entrambi gli atti stati<br />
firmati in loco monte c a p ra rio ,<br />
volgendo 1’ anno X dell’ impero <strong>di</strong><br />
Ottone I ed il IV <strong>di</strong> quello <strong>di</strong> Ot<br />
tone II, sono certi in<strong>di</strong>zii che ci<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
NUMERO<br />
D’ ORDINE<br />
*XX. . . .<br />
XXL . . .<br />
XXII. . . .<br />
•XXIII . . .<br />
n o m e d e l v e s c o v o<br />
A CUI<br />
L ’ ATTO APPARTIENE<br />
T e o d o l f o . . . .<br />
D . . . .<br />
» . . . .<br />
D . . . .<br />
( 480 ) ( 481 )<br />
ANNO m e s e<br />
g io r n o<br />
971 Giugno . . . . 20<br />
972<br />
975<br />
Febbraio. . .<br />
Febbraio.<br />
XXIV. . . . L a n d o l f o ( ? ) . . . 976 Luglio . . . .<br />
‘XXV. . . . T e o d o l f o . . . . 977 Marzo . . . .<br />
•XXVI. . . * . . . 979 Marzo . . . . —<br />
•XXVII. . . » . . . 979 Marzo . . . . —<br />
—<br />
XIV.<br />
XIV.<br />
XV.<br />
I.<br />
IV.<br />
V.<br />
VII.<br />
VII.<br />
uta <strong>di</strong> una terra in Valle Massima . . .<br />
*rtnp <strong>di</strong> un molino nel luogo <strong>di</strong> Molassana.<br />
Concessione m u<br />
a/A /iTU*/nr<br />
Locazione <strong>di</strong> varii poderi della Chiesa <strong>di</strong> Genova.<br />
C o n c e s s i o n e <strong>di</strong> beni della Chiesa Genovese, posti<br />
in .................................................................................<br />
L o c a z io n e della terra e del gorrelo <strong>di</strong> Rununala.<br />
Locazione dei beni della chiesa <strong>di</strong> san Marcellino,<br />
posti nella Valle <strong>di</strong> L a v a g n a .............................<br />
In vestitu ra dei beni posseduti dalla Chiesa Geno<br />
vese nella Villa Matuziana ed in Taggia<br />
C oncessione dei beni spettanti alla stessa Chiesa<br />
nel Comitato <strong>di</strong> Ventimiglia....................................<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
4IG<br />
209<br />
223<br />
420<br />
208<br />
421<br />
425<br />
ivi<br />
consigliano ad ascriverlo esso pure<br />
al 971.<br />
Nel periodo compreso dal vescovato <strong>di</strong><br />
Teodolfo , l’ in<strong>di</strong>zione XIV cadde due<br />
volte: nel 9l»G e 971.<br />
Il libello fu autenticato da’ Consoli dei<br />
Placiti nel gennaio del 1144.<br />
Libello autenticato come sopra.<br />
Il nome del vescovo è qui evidente<br />
mente errato, per la inavvertenza<br />
del copista che ci occorse già più<br />
volte <strong>di</strong> lamentare. La esistenza <strong>di</strong><br />
un Landolfo nel 976 <strong>di</strong>viderebbe in<br />
due il vescovato <strong>di</strong> Teodolfo, mentre<br />
1’ attento esame delle carte ci prova<br />
indubbiamente che uno solo ve ne<br />
ebbe <strong>di</strong> questo nome. Abbiamo in<br />
fatti veduto al N.° IX I’ alto dell’ a<br />
gosto 952 nel quale esso Teodolfo<br />
novera 7 anni<strong>di</strong> episcopato, e tro<br />
veremo al N.° XXX quello del 980,<br />
ove <strong>di</strong>ce contarne ben 53.
NUMERO NOME DEL VESCOVO<br />
D on Din e<br />
A CUI<br />
L’ATTO APPARTIENE<br />
( 482 )<br />
ANNO M E S E giorno<br />
X X V III. . . T eodolfo . . . . 979 O ttobre . . .<br />
X X IX . . . * . . . . __<br />
*X X X . . . . » . . 980 VIII.<br />
‘"UIZIOSB<br />
cesarea CEN0VtSl<br />
vili.<br />
VII.<br />
---<br />
( 485 )<br />
PAGI!*<br />
SOMMARIO DELL’ ATTO osservazioni<br />
TT^arie proprietà della Chiesa predetta.<br />
Locanodl<br />
P are cch ie terre della C hiesa <strong>di</strong> Genova<br />
^zione <strong>di</strong> par<br />
ion0 ai canonici della Chiesa <strong>di</strong> Genova <strong>di</strong><br />
^ I r l e parti dei beni dalla m edesim a pos-<br />
ne||a Villa Matuziana ed in T aggia . .<br />
198<br />
162<br />
m<br />
Libello autenticato dai Consoli d e’ Pia<br />
cili nel gennaio 1144.<br />
Durante il vescovato <strong>di</strong> Teodolfo l’ in<br />
<strong>di</strong>zione VII cadde nel 94 9 , 964 e<br />
979.<br />
Actum hoc episcopatus nostri anno<br />
trigesimo tertio.<br />
X X X I. . . • 981 S e tte m b re . . . X.<br />
/Jo n e <strong>di</strong> una terra posta nella Villa <strong>di</strong> Mo-<br />
|a <br />
X X X III. . . fi « . . • 983 Maggio . . . . — XIII. _ azione <strong>di</strong> un molino in Val <strong>di</strong> Bisagno . . 172<br />
X X X I V . . . 9 a • • • 986 Maggio . . . . — XIV. - Locazione <strong>di</strong> beni della Chiesa <strong>di</strong> Genova nella<br />
VaHe <strong>di</strong> M o la s s a n a ...........................................................<br />
X X X V . . . 1 987 G ennaio . . . . — XV. — !raD0 d i l i b e l l o per l’ enfiteusi <strong>di</strong> alcuni beni in presente brano <strong>di</strong> libello, quantun<br />
X X X V I. . . » . . . «<br />
987 Febbraio. . • •<br />
X X X V II » * 987 Ottobre . . . .<br />
'—<br />
X X X V III<br />
' X X X IX . . .<br />
990 Febbraio. . . •<br />
990 M aggio . . . .<br />
X L ......................... 992 Febbraio. . . • — V.<br />
X LI. . . .<br />
XLII. . . .<br />
* . . . .<br />
» . . . .<br />
992<br />
992 Luglio . • • •<br />
1<br />
XV.<br />
I.<br />
III.<br />
HI.<br />
V.<br />
Bisagno.......................................<br />
tóm e <strong>di</strong> beni della chiesa <strong>di</strong> san D am iano<br />
173<br />
148<br />
182<br />
_ lezione <strong>di</strong> terre in M o la ssa n a ..................................... 275<br />
que mancante <strong>di</strong> sottoscrizione, viene<br />
da m e attribuito a G iovanni, perchè<br />
all’epoca <strong>di</strong> esso vescovo apparten <br />
gono le note cronologiche ivi segnale.<br />
Segue poi 1’ autenticazione fattane dai<br />
summ enzionati Consoli nel gennaio<br />
del 1144.<br />
Jb e llo autenticato come sopra.<br />
— Wone <strong>di</strong> terre poste nel castello <strong>di</strong> M olassana. 248<br />
»<br />
hno <strong>di</strong> libello firmalo dal vescovo Giovanni . 174<br />
«cessione <strong>di</strong> una terra spettante alla Chiesa <strong>di</strong><br />
toova, nel luogo <strong>di</strong> San Siro Em iliano . . 245 ><br />
— anione <strong>di</strong> terre in M o lassan a..................................... 204 X><br />
— V. insi<strong>di</strong> terre nel luogo <strong>di</strong> San Siro Em iliano. 203 »<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 484 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
locaii°ae 01 '—<br />
)C <strong>di</strong> I'<br />
5oniU'arll)a<br />
s o m m a r i o d e l l ’ a t t o<br />
( 485 )<br />
dj terre nelle circostanze <strong>di</strong> Bargagli.<br />
Concerne <strong>di</strong> terre poste i„ B a ia li, Fontanegli e<br />
L o c a z i o n e <strong>di</strong> una terra della Chiesa Genovese .<br />
C o n c e s s i o n e <strong>di</strong> terre nella Valle <strong>di</strong> Lavagna. .<br />
L o c a z i o n e de’ beni della Chiesa <strong>di</strong> Genova, posti<br />
in Casalio ...................................................................<br />
Concessione <strong>di</strong> terre ivi................................................<br />
L'im peratrice Adelaide dona parecchi beni alla<br />
chiesa <strong>di</strong> san Siro posta fuori le mura <strong>di</strong> Genova.<br />
Azione <strong>di</strong> una lerra in B isagn o........................<br />
Azione <strong>di</strong> castagneti o <strong>di</strong> altre proprietà della<br />
Chiesa G en o v ese....................................................<br />
273<br />
177<br />
227<br />
241<br />
250<br />
199<br />
424<br />
258<br />
247<br />
O S S E R V A Z I O N I<br />
Come la esistenza <strong>di</strong> un Landolfo nel<br />
976 avrebbe, pei molivi esposti nello<br />
Osservazioni al Documento XXIII,<br />
<strong>di</strong>viso in due il vescovato <strong>di</strong> Teodolfo,<br />
così l’apparire del medesimo nel 994<br />
<strong>di</strong>mezzerebbe quello <strong>di</strong> Giovanni.<br />
Ma noi dobbiamo anche in questo se<br />
condo caso riconoscere l’inesattezza<br />
del copista del Registro. Il presente<br />
libello venne pure autenticato dai<br />
ridetti Consoli nel gennaio del 1144.<br />
Nè qui tornerà inutile l’ aggiungere che<br />
nell’ atto del giugno 987, con cui si<br />
conferma ad Eriberto abbate del<br />
monastero <strong>di</strong> santo Stefano la do<br />
nazione <strong>di</strong> Serra abbadessa, e che<br />
pubblichiamo nella Illu s tra z io n e ,<br />
esso Giovanni assevera contare anni<br />
4 e giorni 16 <strong>di</strong> vescovato; perchè<br />
ciò vale a stabilirne il comincia-<br />
rnento nel 984.<br />
Libello autenticalo come sopra.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 486 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
.<br />
SOMMARIO D E L L ’ A T T O<br />
( 487 )<br />
M varii poderi o <strong>di</strong> una cappella . .<br />
~ ..........................<br />
•nne <strong>di</strong> alcuni beni in Multedo . . . .<br />
I i . . . M « ■ » ” “ » r M ’ ° i n M " ' ° d e ' “ 0 n i '<br />
loro <strong>di</strong> san Siro, e concessione a questo <strong>di</strong><br />
varie decime e parecchi beni.<br />
B r a n o <strong>di</strong> libello enfiteutico <strong>di</strong> varii beni della<br />
Chiesa <strong>di</strong> Genova......................................................<br />
L o c a z i o n e <strong>di</strong> varie terre poste nel luogo <strong>di</strong> Casalio.<br />
L o c a z i o n e <strong>di</strong> terre nella Valle e sotto il castello<br />
<strong>di</strong> M o la s s a n a ...............................................................<br />
Stabilimento dei monaci benedettini nella chiesa<br />
dei san ti Vittore e Sabina, elezione dell’ abbate,<br />
e concessióne <strong>di</strong> parecchi beni...............................<br />
Concessione delle terre della Chiesa <strong>di</strong> Genova<br />
sile in Cavatile...........................................................<br />
Locazione d e i beni della Chiesa stessa in Molassana<br />
..............................................<br />
Concessione <strong>di</strong> lerra nel gorreto della Valle <strong>di</strong><br />
Bisagno, presso la Corte <strong>di</strong> Molassana, per e<strong>di</strong>ficarvi<br />
un molino.............................................................<br />
Locazione dei b e n i che la Chiesa Genovese possede<br />
in Crelo<br />
287<br />
243<br />
214<br />
427<br />
201<br />
207<br />
450<br />
252<br />
255<br />
211<br />
226<br />
O S S E R V A Z I O N I<br />
Libello autenticato dai Consoli dei<br />
Placiti nel gennaio 1144.<br />
Acla sunl hec anno dom inice in c a r<br />
nationis m illesim o s e x to . . . . epi<br />
scopatus autem n o stri anno X X .<br />
Queste date, per altro, secondo<br />
quello che già ne occorse <strong>di</strong> osservare<br />
in una noia alla pag. 429 del pre<br />
sento volume, peccano <strong>di</strong> grave<br />
inesattezza; imperocché Giovanni,<br />
come vedemmo, contando nel giu<br />
gno del 987 anni 4 <strong>di</strong> episcopato,<br />
non poteva ora contarne meno <strong>di</strong> 21.<br />
Libello autenticato come sopra.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 488 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S O M M A R I O D E L L ’ A T T O<br />
( m )<br />
lolle proprietà della Chiesa predetta e<br />
• • ■<br />
siono<strong>di</strong> beni posti nel luogo <strong>di</strong> Sambazario<br />
Locazione d<br />
iipni che la chiesa <strong>di</strong> san Damiano<br />
p o s s e d e v a noi luogo <strong>di</strong> P r a t o ..............................<br />
hì alcune terre poste in Molassana<br />
C o n ce ssio n e i »<br />
• „ ,ii nitro terre della Chiesa Genovese .<br />
Locazione ai<br />
Brin0 <strong>di</strong> libello enfiteutico <strong>di</strong> varie terre della<br />
C h i e s a G e n o v e s e in M olassana........................<br />
Brano <strong>di</strong> altro libello co n sim ile........................<br />
principio <strong>di</strong> a l t r o libello concernente l’ enfiteusi <strong>di</strong><br />
alcuni poderi siti nelle circostanze <strong>di</strong> Molassana.<br />
Donazione al monastero <strong>di</strong> san Siro della basilica<br />
<strong>di</strong> san M a r c e l l i n o , sita non lungi dal castello <strong>di</strong><br />
G e n o v a , c o n tutto il territorioche le è circostante.<br />
Concessione dei beni della chiesa <strong>di</strong> san Damiano<br />
n e l luogo <strong>di</strong> Bazali....................................<br />
L o c a z i o n e d e i beni della Chiesa <strong>di</strong> Genova nella<br />
villa d i Molassana......................................................<br />
A ltra locazione dei beni stessi....................................<br />
Permuta con Arnaldo Giu<strong>di</strong>ce <strong>di</strong> due mansi posti<br />
in Vignale ed in Langasco.....................................<br />
Locazione dei beni della Chiesa <strong>di</strong> Genova, sili<br />
luogo <strong>di</strong> Urri.........................................................<br />
E le z i o n e del monaco Giovanni ad abbate della<br />
c h i e s a <strong>di</strong> san Siro Emiliano, e concessione alla<br />
m e d e s i m a <strong>di</strong> un prato con pozzo cd alberi. .<br />
R e a z i o n e <strong>di</strong> un molino nel fossato <strong>di</strong> san Michele,<br />
fesso la città <strong>di</strong> G e n o v a ....................................<br />
Inazione della domocolta e del prato presso la<br />
c h i e s a <strong>di</strong> san Siro Emiliano...................................<br />
PAGINA<br />
294<br />
240<br />
184<br />
106<br />
218<br />
143<br />
149<br />
261<br />
453<br />
175<br />
170<br />
230<br />
435<br />
277<br />
437<br />
202<br />
O S S E R V A Z I O N I<br />
Libello autenticato da’ Consoli dei Pla<br />
citi, nel gennaio U47.<br />
Libello autenticato come sopra noi<br />
gennaio del 1144.<br />
Aclum... anno... m illexim o X X V , epi<br />
scopatus autem n o stri V.<br />
Libello autenticato dai Consoli de’Pla-<br />
cili nel gennaio del 1144.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
N U M E R O<br />
D ’ O R D I N E<br />
LXXXI.<br />
LXXXII. . .<br />
LXXXI1I.<br />
LXXXIY.<br />
LXXXV. .<br />
LXXXVI.<br />
LXXXVII.<br />
LXXXVIII.<br />
LXXXIX. .<br />
xc. . .<br />
N O M E D E L V E S C O V O<br />
A C U I<br />
l ’ a t t o A P P A R T I E N E<br />
L a n d o l f o .<br />
C o r r a d o I.<br />
a n n o<br />
1031<br />
1034<br />
1034<br />
1036<br />
1036<br />
4038<br />
1039<br />
1039<br />
1042<br />
1047<br />
( 490 )<br />
Marzo<br />
Febbraio.<br />
MESH<br />
Maggio .<br />
Ottobre .<br />
Gennaio<br />
Maggio .<br />
Novembre<br />
Marzo<br />
Maggio .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
g i o r n o<br />
29<br />
28<br />
c e s a r e a<br />
XIV.<br />
IF.<br />
II.<br />
V.<br />
VI.<br />
VII.<br />
vili.<br />
x.<br />
xv.<br />
'«<strong>di</strong>zione<br />
Resovi,
s o m m a r i o d e l l ’ a t t o<br />
C 491 )<br />
locaziono dei heni, dei servi e delle ancelle che<br />
Ij chiosa Genovese possedè nella Va Ile <strong>di</strong> Ra<br />
pallo, nel confine <strong>di</strong> Sestri ( L e v a n te ), in Ma-<br />
asco, nella Valle <strong>di</strong> Lavagna, ecc.; e delle pro<br />
prietà della chiesa <strong>di</strong> san Marcelli no esistenti nella<br />
Valle <strong>di</strong> Chiavari; della cappella <strong>di</strong> santa Giulia<br />
| in C alaolo ; <strong>di</strong> alcune terre e decime nella pieve<br />
<strong>di</strong> Vara; e <strong>di</strong> parecchi beni della chiesa <strong>di</strong><br />
san Lorenzo........................................... .....<br />
ftneessione <strong>di</strong> torre della chiesa <strong>di</strong> san Michele<br />
ili Lavagna ...........................................................<br />
Concessione <strong>di</strong> terre della Chiesa Genovese, poste<br />
in Molassana................................................<br />
(locazione dei beni della stessa Chiesa , posti nel<br />
luogo <strong>di</strong> San Michele e nella Domocolfa, presso<br />
laciflà <strong>di</strong> Genova, a Sambazario, e nella Valle<br />
<strong>di</strong> Lavagna.............................<br />
(Conferma della donazione della basilica <strong>di</strong> san<br />
Marcellino al monastero <strong>di</strong> san Siro<br />
Corrado conte <strong>di</strong> Ventimiglia cede al vescovo Cor<br />
rado 1 tutti i <strong>di</strong>ritti che gli competono sulle<br />
Icrre e gli uomini che la Chiesa Genovese pos-<br />
sedo in San Romolo.....................................................<br />
Concessione <strong>di</strong> terre site in Vallebuona . . .<br />
i L o c a z io n e d e l l a sesta parte dei beni elio la Chiesa<br />
Genovese possede in L a m a n ig r a ........................<br />
d a z i o n e <strong>di</strong> parecchie proprietà <strong>di</strong> della Chiesa.<br />
R a z i o n o <strong>di</strong> una terza parte dei beni della pieve<br />
<strong>di</strong> s a n Giorgio <strong>di</strong> Bavari....................................<br />
290<br />
283<br />
1G7<br />
303<br />
440<br />
441<br />
234<br />
280<br />
180<br />
599<br />
O S S E R V A Z I O N I<br />
Libello autenticalo dai Consoli de’ Pla<br />
citi nel gennaio del 1U7.<br />
Si corregga l’ errore occorso in nota<br />
a questo documento, ove è detto<br />
che nell’ ottobre 105G correva la<br />
sesta in<strong>di</strong>zione, perchè in realtà<br />
non avea cominciato che la quinta.<br />
Libello autenticalo dai Consoli de’ Pla<br />
citi nel gennaio 1144.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
32
N051ER0<br />
D’ OR DINE<br />
( 492 )<br />
NOME DEL VESCOVO<br />
A CUI<br />
L’ ATTO APPARTIENE<br />
ANNO M E S E<br />
XC1. . . . Corrado I. . . . 1047 Luglio . . . .<br />
XCII. . . .<br />
* x e n i . . .<br />
» . . . .<br />
Oberto............................<br />
1051<br />
1052<br />
G iugno . . . .<br />
Luglio . .<br />
XC1V. . . . > . . 1055 O ttobre . . . .<br />
x c v . . . . » . . . . 1054 D icem b re . . .<br />
XCVI. . . .<br />
giorno<br />
—<br />
—<br />
cesabea<br />
XV.<br />
VI.<br />
V.<br />
— VII.<br />
— Vili.<br />
XCV11. .1 0 5 0 Maggio . . . . — —<br />
'"<strong>di</strong>zione<br />
X C V lll. . . » . . . . 1057 Agosto . . . . — X. -<br />
XC1X. . . . » . . . . 1058 Giugno . . . . — XI. -<br />
» . . . . 1059 M agg:o ........................... — XII. -<br />
CI.......................... » . . . . 1059 G iu gno . . . . — XII. -<br />
CII......................... » . . . . 1C59 Settem bre . . . __ XII. -<br />
CUI. . . . * . . . . 1000 Genna i o. . . . — XIII. -<br />
CIV. . . . * . . . . 10G0 — XIII. -<br />
CV. . . . * . . . . 1060 M arzo . . . — XIII. -<br />
evi. . . . ® . . . 1061 —<br />
CVII. . . .<br />
CVI1I. . . .<br />
» . . . .<br />
* k<br />
1061<br />
1002<br />
D icem bre . • •<br />
Luglio . . . .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
—<br />
XIV.<br />
XV.<br />
XV.<br />
-<br />
Vili.<br />
-<br />
-
s o m m a r i o d e l i . ’ a t t o<br />
( 4 9 3 )<br />
Anno<strong>di</strong> terre sito nel luogo <strong>di</strong> Campodonico<br />
(Concessone u<br />
] altrove, o <strong>di</strong> un molino in Sambazario. .<br />
Concessione d i t e r r e i n C a m p o d o n i c o . . . .<br />
Donazione a l m o n a s t e r o d i s a n Siro d e l l o d e c i m e<br />
d o v u t e d a i t i g l i d i M i g e s i o ’ , d i Oberto f r a t e l l o d i<br />
e s s o M i g e s i o , e d i Oberto d i M a n e s s e n o . . .<br />
locazione <strong>di</strong> t e r r e d e l l a Chiesa Genovese , poste<br />
nel l u o g o d i S a m b a z a r i o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Locazione dei beni situati nelle circostanze <strong>di</strong><br />
Sestri ( Lavante ) . . . .....................................<br />
Consuetu<strong>di</strong>ni degli abitanti della città <strong>di</strong> Genova.<br />
Breve <strong>di</strong> giuramento prestalo da Alberto marchese<br />
in favore delle m e d e s im e .......................<br />
Locazione dei beni della Chiesa <strong>di</strong> Genova, posti<br />
nel B o r g o <strong>di</strong> questa città...............................<br />
L o c azio n e dei beni della Chiesa Genovese in La-<br />
manigra .............................................<br />
[ « a z i o n e <strong>di</strong> alcune terre situate nella Domocolta<br />
<strong>di</strong> s a n Vincenzo . . . .<br />
Concessione <strong>di</strong> varii beni posti nella Valle <strong>di</strong> La<br />
vagna .<br />
L / i o n e <strong>di</strong> due tavole <strong>di</strong> terra in Borgonuovo,<br />
« a z i o n e <strong>di</strong> varie proprietà della Chiesa <strong>di</strong> Ge<br />
n o v a i n Taciolello......................................................<br />
Lezione <strong>di</strong> alcuni beni posti nelle circostanze <strong>di</strong><br />
Massana.....................................................................<br />
locazione dei beni della Chiesa Genovese nel luogo<br />
" Graveglia.................................................................<br />
Razione <strong>di</strong> terre poste in Molassana ed altrove<br />
........................<br />
l e z i o n e <strong>di</strong> terrò in Val <strong>di</strong> Bisagno.......................<br />
l e z i o n e d i altre terre nel luogo medesimo . .<br />
441<br />
258<br />
295<br />
51 i<br />
514<br />
545<br />
278<br />
220<br />
285<br />
542<br />
274<br />
157<br />
169<br />
1&7<br />
2S2<br />
230<br />
Libello autenticalo dai Consoli<br />
Placiti, ne! gennaio 1144.<br />
Libello autenticato come sopra.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
N U M E R O<br />
d ’ o h d i n e<br />
n o m e d e l v e s c o v o<br />
A C U I<br />
l ’ a t t o a p p a r t i e n e<br />
A N N O<br />
CIX. . . O b e r t o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10G2<br />
ex. . . .<br />
CXI. .<br />
CXll. . . .<br />
CXIII. . . .<br />
CX1V. . . .<br />
» . . . . 10(54<br />
D . . . . 10(35<br />
» . . . . 10(33<br />
1 . . . . 1009<br />
J> . . . . 1070<br />
CXV. . . . » . . . . 1071<br />
CXVI. . . .<br />
* . . . . 1071<br />
CXVIL . . » . . . . 1072<br />
CXVI1I. . .<br />
CXIX. . . .<br />
CXX. . . .<br />
CXXI. . . .<br />
CXXII. . .<br />
CXXUI. . .<br />
» . . . . 1073<br />
» . . . . 1074;<br />
» . . . . . . .<br />
» . . . . 1070<br />
» . . . . 107(3<br />
» . . . . 1078<br />
•<br />
• •.<br />
( 494 )<br />
MESE<br />
Novembre .<br />
Agosto . .<br />
Aprile. . .<br />
Giugno<br />
Maggio<br />
Giugno<br />
Gennaio<br />
Luglio<br />
Marzo<br />
Ottobre<br />
Marzo<br />
Marzo<br />
Gennaio .<br />
Ottobre .<br />
Giugno .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
ciorno<br />
I.<br />
II.<br />
HI.<br />
IV.<br />
VII.<br />
vili.<br />
IX.<br />
IX.<br />
X.<br />
XII.<br />
XIII.<br />
XIV.<br />
XIV.
SOMMARIO DELL’ ATTO<br />
( 495 )<br />
Locazione <strong>di</strong> terrò posseduto in vario località dalla<br />
C h ie s a <strong>di</strong> G en ov a......................................................<br />
Concessi»110 <strong>di</strong> beni nella villa <strong>di</strong> Molassana , in<br />
V a l l e , nell’Alpo <strong>di</strong> Cretoed in San Siro Emiliano.<br />
Locazione dello proprietà della Chiesa <strong>di</strong> Genova<br />
s i (0 i n C o s o n o v t i • • • • • » , , # b<br />
Locazione dei beni posseduti dalla stessa Chiesa nel<br />
l u o g o <strong>di</strong> T a n n e l o .............................• • . . .<br />
Locaziono <strong>di</strong> terre in Bavari, ed altri luoghi.<br />
Locazione d i una tavola <strong>di</strong> terra nel Borgo <strong>di</strong><br />
Genova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
C o n c e s s i o n e <strong>di</strong> terre poste nel luogo <strong>di</strong> Scandoleto.<br />
L o c a z i o n e <strong>di</strong> u n a lerra sita nel Borgo <strong>di</strong> Genova<br />
L o c a z i o n o <strong>di</strong> varii poderi della Chiesa <strong>di</strong> Genova.<br />
L o c a z i o n e <strong>di</strong> parecchie proprietà della Chiesa stessa<br />
n e l l e circoslanze <strong>di</strong> Molassana, in Nervi, o nella<br />
V a l l e d e l l a P( Icevera Secca . . .<br />
Locazione <strong>di</strong> tre parli <strong>di</strong> un molino sito presso il<br />
Lago Draconario. .<br />
Locazione <strong>di</strong> varii beni posti nella Valle <strong>di</strong> Bavari<br />
Concessione delle terre della Chiesa <strong>di</strong> Genova, sile<br />
nel luogo <strong>di</strong> Campo C a s to r io ................................<br />
locazione d i u n a terra nel Borgo <strong>di</strong> Genova . . .<br />
[Locazione <strong>di</strong> u n manso nel luogo <strong>di</strong> Crosa , della<br />
meli d e i beni spellanti alla cappella <strong>di</strong> san<br />
I.orenzo d i Levagi, e <strong>di</strong> alcuni servi ed ancolle<br />
della Chiesa <strong>di</strong> Genova ...........................................<br />
I'AGINA<br />
281<br />
143<br />
223<br />
196<br />
163<br />
289<br />
186<br />
5t5<br />
193<br />
190<br />
229<br />
163<br />
193<br />
534<br />
3-29<br />
Libello autenticato dai Consoli de’ Pla<br />
citi nel gennaio 1144.<br />
Libello autenticato come sopra nel<br />
gennaio del 1147.<br />
OSSERVAZIONI<br />
Libello autenticalo come sopra nel<br />
gennaio del 1144-.<br />
Durante il vescovalo <strong>di</strong> Oberlo l’ in<br />
<strong>di</strong>zione XIII occorse due volte: nel<br />
1060, e nel 1073. Il libello, forse<br />
per un nuovo sbaglio del copista, ap<br />
parisce <strong>di</strong>retto al vescovo Giovanni.<br />
Libello autenticato dai Consoli de’ Pla<br />
citi nel gennaio 1144.<br />
Libello autenticalo dai Consoli dei<br />
Piacili il 20 novembre 1172.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
NUMERO<br />
d’ ORDINE<br />
NOME DEL VESCOVO<br />
A CUI<br />
L’ ATTO APPARTIENE<br />
c x x i v . . . Oberto . . . .<br />
c x x v . . .<br />
ANNO<br />
CXXY1. . . Corrado II. . . . 1083<br />
CXXV1I. . . » . . . . 1083<br />
CXXVIII. . . » . . . . 1085<br />
CXXIX. . .<br />
‘ CXXX. . .<br />
I* . . . «<br />
» . . . .<br />
108G<br />
1087<br />
CXXXI. . . Airaldo . . . . 1104<br />
CXXXII. . .<br />
•CXXXI1L . .<br />
» . . . . 1104<br />
i n o<br />
1111<br />
*C X XXV . . . » . . . . 1116<br />
CXXX VI. . . 1117<br />
CXXXVI1. .<br />
’ c x x x v m . .<br />
SlGIFBEDO . . . .<br />
» . . . .<br />
1125<br />
1125<br />
S I l i S E<br />
Aprile .<br />
Luglio .<br />
Ottobre .<br />
Novembre<br />
Marzo.<br />
Dicembre<br />
Febbraio.<br />
Febbraio.<br />
Luglio<br />
Febbraio.<br />
Agosto .<br />
Agosto .<br />
Luglio<br />
Luglio<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Concessione<br />
SOMMARIO d e l l ’ atto<br />
<strong>di</strong> libello per l’ enfiteusi <strong>di</strong> alcuni beni<br />
* * s » , l » V » U i B i S=6no. . . . .<br />
L , i o « Ji « rie PPtó de" a Cll,esa ^ 0enn«lo<br />
nella Domocolla del Borgo della<br />
n o v a, P 0i,ll/<br />
Locazione <strong>di</strong> un isola in Molassana, per e<strong>di</strong>ficarvi<br />
un m o lin o ..................................................................<br />
Locazione <strong>di</strong> u n a t e r r a s i t a nel luogo <strong>di</strong> Campo<br />
donico..........................................................................<br />
Locazione <strong>di</strong> varii poderi siti in Molassana . .<br />
Donazione ai canonici <strong>di</strong> san Lorenzo della chiesa<br />
dei s a n t i G e n e s i o e d A l e s s a n d r o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Breve <strong>di</strong> ricordo <strong>di</strong> un convegno riguardante il<br />
molino <strong>di</strong> San Pier d’ A r e n a ...............................<br />
Ripetizione dello stesso B reve....................................<br />
Oberto Conte <strong>di</strong> Ventimiglia condanna gli uomini<br />
<strong>di</strong> San Romolo a pagare alla Canonica <strong>di</strong> san<br />
Lorenzo i frutti e feu<strong>di</strong> de’ quali le andavano<br />
d e b it o r i......................................................................<br />
Consoli del Comune aggiu<strong>di</strong>cano alla chiesa <strong>di</strong><br />
san Siro <strong>di</strong> Genova tutta la decima dell’ ere<strong>di</strong>tà<br />
dei figli d i Rustico <strong>di</strong> Caschifellone . .<br />
Donazione ai canonici <strong>di</strong> san Lorenzo della terra<br />
vacua <strong>di</strong> s a n Genesio, e della decima del sale .<br />
Consoli determinano la quota da pagarsi al<br />
Vescovo d a lle navi, che venendo dal mercato<br />
<strong>di</strong> San Raffaele o da Frejus entreranno nel<br />
P0rlo <strong>di</strong> Genova............................<br />
^nfeima della sentenza prementovata . . . .<br />
| gifredo vescovo ed Oberto conte <strong>di</strong> Ventimiglia<br />
I<br />
TAG1NA O S S E R V A Z I O N I<br />
171<br />
174<br />
ofl7<br />
212<br />
270<br />
244<br />
442<br />
268<br />
392<br />
442<br />
413<br />
iv i<br />
3 6<br />
3 8<br />
Libello riconosciuto dall’ arcivescovo<br />
Siro II.<br />
Libello autenticato dai Consoli dei<br />
Placiti nel gennaio del H44.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
»
N U M E R O<br />
D ’ O R D Ì N E<br />
N O M E d e l v e s c o v o<br />
A C U I<br />
L * A T T O A P P A R T I E N E<br />
CXXXIX. . . S i G I F R E D O . . . . (129<br />
A N N O m e s e<br />
g i o r n o<br />
*CXL. . . . Si ito Arcivescovo . H52 Ollobre . . . . 9<br />
CXLI. . . . » . . . . 1152 Ottobre . . . . —<br />
* CXL1I. 1154 Gennaio . . . . 11<br />
ex un. . . » 1153 Dicembre . .<br />
CXLIV. . 1156 Novembre . . . 6<br />
CXLV . . . 1156 Novembre . . . 6<br />
CXLVI. . . X 1139 Gennnio . . . . —<br />
CXI,VII. . . s<br />
—<br />
1159 —<br />
CXLVIH. . . » 1140 Gennaio . . . . —<br />
CX IX. . . »<br />
1140 Dicembre . . . —<br />
CL.................... « 1140 Dicembre . . ■ —<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
«Da*<br />
CES.MlEA cGlOIk<br />
XV.<br />
XV.<br />
XIII.
SOMMAlUO DELL AITO<br />
no il giu<strong>di</strong>calo del luglio 1110, relativo<br />
rinnova"0 e<br />
j ai » " n°m“l0<br />
” a nroounciata dalla Curia episcopale, per<br />
Qenlenz» F . . . . .<br />
‘ jttre ad una sola volta all anno il d iritto<br />
<strong>di</strong>a decima dello navi, che pretendevano Bo-<br />
nifnzio Della-Volta co’ suoi nepoti, Corrado Gua-<br />
racfl o Giulia <strong>di</strong> C a s t e llo .....................................<br />
Concessione ai canonici <strong>di</strong> san Lorenzo della de<br />
cima <strong>di</strong> lu<strong>di</strong> i donnicati dei citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> Genova,<br />
e relativa conferma dei Consoli.............................<br />
Locazione <strong>di</strong> duo parti <strong>di</strong> quei beni della Chiesa <strong>di</strong><br />
G e n o v a , che Oberto vescovo avea conceduti in<br />
enliteusi col libello del giugno 1059 . . . .<br />
Pana Innocenzo II stabilisco che le decime dei Car-<br />
i n a d i n o o degli Isole, donale dal vescovo Oberto<br />
al monastero <strong>di</strong> san Siro <strong>di</strong> Genova debbano,<br />
c o n l r o le pretese del Capitolo <strong>di</strong> san Lorenzo,<br />
v e n i r e sempre dal medesimo percepite . .<br />
locaziono <strong>di</strong> una lerra presso lo mura <strong>di</strong> Genova.<br />
Costituzione dell’ imperatore Lotario, sui feu<strong>di</strong><br />
Ripetizione della medesima..........................................<br />
Suova determinazione della decima che dovranno<br />
pagare all’ Arcivescovo lutto lo navi cariche <strong>di</strong><br />
g ran o .......................<br />
■Donazione al monastero <strong>di</strong> san Mauro <strong>di</strong> Torino<br />
1 della cappella <strong>di</strong> santo Slefano, costrutlaaCampo<br />
J Fiorenza no. . . .<br />
Itaseli determinano il <strong>di</strong>ritto spettante ai Por<br />
celli sulla presa ed il corso dell’ acqua<br />
° lod° nouardante la decima del mare da<br />
W“*i Arcivescovo.<br />
|lC°"50li aggiu<strong>di</strong>can° airArcivescovo il possesso<br />
[ PAGIN A<br />
O S S E R V A Z I O N I<br />
Questo lodo fu autenticato dai Consoli<br />
do’ Piacili il 10 gennaio 1181.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S U M E R O<br />
D’ 0 R D1N K<br />
N05IE DELL’ARCIVESCOVO<br />
A CUI<br />
l’ atto appartiene<br />
( 500 )<br />
ANNO m e s e<br />
CLI. . . . 1141 G ennaio . . . . —<br />
giorno<br />
'NDIZ<br />
CESAIlEi<br />
1141 G ennaio . . . . — -<br />
CLIII. . . . 1141 G ennaio . . . . 51 -<br />
CL1V. . . . H 4 2 — —<br />
CLV. . . . 1142 Giugno . . . . — -<br />
CLVI. . . . J > .................................. 1142 Giugno . . . . — —<br />
CLVII. . . » 1142 — . -<br />
CLVIII. . » 1142 Otlobre .. . • • —<br />
CLIX. . . . D l i 42 Ottobre . . . . — —<br />
CLX. . . . 1142 N ovem bre . . • — —<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
-
SOMMARIO DEI.l ’ ATTO<br />
( 501 )<br />
r, sa posta in Genova presso la tri<br />
N U M E R O , 0 1 1 k d e l l ’ a r c i v e s c o v o<br />
d ’ o r d i n e<br />
A C O I<br />
l ’ A T T O A P P A R T I E N E<br />
( 502 ) ( 503 )<br />
A N N O M E S E<br />
g i o r n o<br />
c e s a r e a<br />
1 '<br />
s . ^<br />
■ s o i a<br />
n S O M M A R I O D E L L A I T O<br />
CLX1. . . . 1142 Novembre . . — » , . • Arcivescovo<br />
CLXIL . . 1142 Dicembre . . — -<br />
CLX1II. . .<br />
CLX1V. . .<br />
1142<br />
1142<br />
Dicembre . .<br />
Dicembro . . .<br />
CLXV. . . 1143 Gennaio . . . .<br />
— -<br />
CLXVI. . . 1143 — V.<br />
■ s<br />
\<br />
V.<br />
1 1<br />
V i<br />
V.<br />
1 , 6 * d a A r " a , d ° Bt" " 8,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
120<br />
119 Questo secondo giuramento, o Breve<br />
0 0<br />
Consolare, manca affatto <strong>di</strong> data;<br />
ma può ragionevolmente aversi come<br />
avvenuto nell’ anno, mese e giorno<br />
che gli assegniamo, trovandosi che<br />
precedo imme<strong>di</strong>atamente quello dei<br />
Consoli <strong>di</strong> San Romolo, il quale sem<br />
bra volerla denotare per entrambi.
NUMERO<br />
D’ OR DIN E<br />
nome dell’arcivescovo<br />
A CUI<br />
l’ atto appartiene<br />
CLXXIII. . . 1143<br />
( 504 )<br />
ANNO MESE<br />
CLXX1V. . . 1 143 Agosto . . . .<br />
giorno<br />
—<br />
INDIZI<br />
CESAnU<br />
— _.<br />
CLXXV. . . 1145 Agosto . . . . — -<br />
CLXXVi. . . 1143 Ottobre . . . . — —<br />
CLXXVII. . . 1143 Ottobre . . . . — —<br />
CLXXV11I. . 1143 Dicembre . . . -<br />
CLXX1X. 1144 Gennaio . . . . — -<br />
j CLXXX. . . 1144 Gennaio . . . . — -<br />
j CLXXXI. » ............................ 1144 Gennaio . . . . — —<br />
CLXXXII. . . > 1144 Gennaio . . . . — —<br />
CLXXXIII. . » 1144 Gennaio . . . . 31 -<br />
CLXXXIV. . » 1144 Settembre . . • — —<br />
CLXXXV. . » 1144 Novembre . • • —<br />
VI.<br />
VI.<br />
vii.<br />
VII<br />
S O M M A R I O D E L L ’ A T T O<br />
( 505 )<br />
aggiu<strong>di</strong>cano all’Arcivescovo lo te rre già<br />
da Buonfan.0 <strong>di</strong> DomocoUa. . - .<br />
^ me,.to <strong>di</strong> vassallaggio prestato a ll’A rc.vescovo<br />
f ; Lafflberto ed Ansaldo fratelli Porco .<br />
Leslitura conceduta ai medes.m. d. parecchi<br />
della Chiesa G e n o v e s e ................................<br />
i ConSoli condannano gli uom ini <strong>di</strong> Sori a pagare<br />
decima del grano all’ A rcivescovo • • • •<br />
,C o n s o l i l o d a n o all’ Arcivescovo la terra che Lan<br />
fra n c o R o c c a possedeva in Bisagno, presso quella<br />
dei Porcelli..............................................................<br />
C o n s o l i aggiu<strong>di</strong>cano all’ A rcivescovo la decima<br />
i d e i l a p i e v e d i B a r g a g l i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Consoli aggiu<strong>di</strong>cano pure allo stesso la decima<br />
idei grano <strong>di</strong> Voltri, Pegli, Sestri , Corneliano<br />
1 e San Pier d’ A ren a...............................................<br />
C o n s o l i affermano all’ Arcivescovo il <strong>di</strong>ritto <strong>di</strong><br />
! p i e n o possesso che gli compete verso alcuni<br />
i servi <strong>di</strong> Nervi..............................................................<br />
Consoli sentenziano cho l’ Arcivescovo possegga<br />
lolla q u e l l a parte che Gandolfo Sardena aveva<br />
tei manso <strong>di</strong> San Pier d’ Arena.............................<br />
Consoli determinano che spetti all'Arcivescovo<br />
«na terra confrontante con quella dell’Arcive-<br />
«ovado in San Pier d’ A ren a...............................<br />
“ m a t a i n causa <strong>di</strong> parecchi interessali, per<br />
le case o terre dello D o m o co lta.........................<br />
rtllral° con cui si aggiu<strong>di</strong>ca alla Chiesa Geno<br />
ve una terra in Bisogno, cho fu dei Porcelli,<br />
<strong>di</strong>chiarano essere dell’Arciyescovo i beni<br />
' r'8licd llerioPe<strong>di</strong>cola aveano nella Domocolta<br />
(Ì7<br />
G8<br />
iv i<br />
67<br />
69<br />
70<br />
iv i<br />
71<br />
116<br />
72<br />
O S S E R V A Z I O N I<br />
11 presente libello è pure stampato nel<br />
voi. II Chartarum , N.° CCVI, col.<br />
249-50.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
( 5 0 0 )
MI<br />
VII<br />
( S07 )<br />
TIL I Consoli decretano che l’ Arcivescovo debba avere<br />
m<br />
VII<br />
m<br />
vu<br />
VII.<br />
VII.<br />
vn<br />
VII,<br />
voi.<br />
, a,Giu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo la decima<br />
fo iis o ll d v o<br />
i- R a p a l l o , che già tenevano gli Avvocai*. -<br />
a s o l i lodano all’Arcivescovo il pieno pos-<br />
L°U50,ii una metà del Monte Cornalio o <strong>di</strong><br />
sesso 01<br />
Roccatagliata..........................* • * * *<br />
,consoli affermano che l’Arcivescovo d. Genova<br />
a b b i a annualmente sol<strong>di</strong> 22 e */, per la decima e<br />
p e n s i o n e che quello <strong>di</strong> Milano riscuote in Recco<br />
ed in . .......................................................................<br />
C o n s o l i proibiscono a Guglielmo Osbergerio <strong>di</strong><br />
f a r e o d avere latrina, e gettare immondezze<br />
n e l l e tregende attigue alla sua casa . . . .<br />
c e n t o s o l d i annui, a titolo <strong>di</strong> pigione del<br />
p a l a z z o nel quale essi hanno residenza . . .<br />
C o n s o l i aggiu<strong>di</strong>cano alla chiesa <strong>di</strong> san Siro, fuori<br />
l e m u r a della città i l piano <strong>di</strong> Castelletto, già<br />
d o n a t o l e dal Vescovo <strong>di</strong> Genova .. . .. .<br />
R i c e v u t a d i duo denari per la pensione della Do<br />
m o e o i l a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
Ven<strong>di</strong>la <strong>di</strong> tavole 13 ìJi <strong>di</strong> terra in San Pier<br />
d’Arena.........................................................................<br />
locazione d i una terra posla nel Pralo del Vescovo.<br />
Donazione alla chiesa <strong>di</strong> san Michele <strong>di</strong> cenlo<br />
tavole <strong>di</strong> terra in San Pier d’ Arena. . . .<br />
Ricevuta d e lla pensione della casa <strong>di</strong> Albertone<br />
Osbergerio ..............................................................<br />
Aziono <strong>di</strong> un pastino in Fontanegli . . . .<br />
Reazione del nuovo mulino <strong>di</strong> Cantone . . .<br />
L Arcivescovo consente che i citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> Genova,<br />
ll01' obbligali verso allre chiese,paghino alcuno<br />
lir|i <strong>di</strong> decime ai canonici <strong>di</strong> san Lorenzo ; e<br />
72<br />
100<br />
75<br />
l i<br />
ivi<br />
£55<br />
595<br />
555<br />
510<br />
551<br />
592<br />
551<br />
552<br />
11 lodo fu autenticato dai Consoli dei<br />
Placiti il 10 gennaio 1103.<br />
I.:.)/<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5 0 8 )<br />
N U M E R O<br />
D O R D I N E<br />
*<br />
N O M E d e l l ’ A R C I V E S C O V O<br />
A C U I<br />
L ’ A T T O A P P A R T I E N E<br />
A N N O<br />
m e s e<br />
G I O R N O<br />
■XDIZIO»<br />
g g e e g e e e —<br />
S O M M A R I O<br />
— - - - - - - - - - - - - - -<br />
D E L L A T T O<br />
- - - - - - - - - - - -<br />
cesare*<br />
CC . . . . S l R O 1145 Novembre .<br />
CCI . . . . 1115 Novembre . • » — —<br />
CCII. . . . » . . . 1 1 « Novembre . .<br />
CCIIl . . .<br />
CCIV . . .<br />
»<br />
»<br />
1145<br />
1145<br />
ccv. . . . » ........................... 1145<br />
CCVI . . .<br />
CCVII . . .<br />
Novembre .<br />
Novembre .<br />
( 5 0 9 )<br />
nferma a questi ultimi il go<strong>di</strong>mento <strong>di</strong> quelle<br />
già possedevano . ............................. ..... •<br />
■— , consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo una terra<br />
■—<br />
'4<br />
VII<br />
— - Vili<br />
— -<br />
nc, l u o g o dello alle C h ia p p e .............................<br />
■ P A G I N A O S S E R V A Z I O N I<br />
455<br />
C o n s o l i <strong>di</strong>chiarano proprietà dell’ Arcivescovo<br />
d u o castagneti situati in Valle Calda . . . . 76<br />
^ramento in forza <strong>di</strong> cui si aggiu<strong>di</strong>ca al-<br />
|. Arcivescovo una terra in Medolico . . . .<br />
L o c a z i o n e <strong>di</strong> una terra in Uscio..............................<br />
vin L o c a z i o n e d i un castagneto in Casanova . . .<br />
[ C o n s o l i decretano che 1’ Arcivescovo abbia la<br />
d e c i m a d e ’ forastieri che navigano coi geno<br />
vesi ........................................................ ' ' ' ' 117<br />
1145 — — | C o n s o l i condannano Bonifazio <strong>di</strong> Ranfredo a<br />
75<br />
118<br />
514<br />
515<br />
p a g a r e all’Arcivescovo la decima della sua galera. 118<br />
" . . . 1146 Gennaio. . . . 1 Vili. I C o n s o l i aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo alcuni poderi<br />
CCVIII. . . 1146 Gennaio . . . .<br />
"<br />
Vili 1 Consoli <strong>di</strong>chiarano proprietà dell’ Arcivescovo<br />
lutto ciò che Pietro e Lanfranco <strong>di</strong> Saporito<br />
aveano in Valle Calda................................................ 76<br />
CCIX . . . i 1146 Gennaio. . . . — - Vili. 1 Consoli confermano all’Arcivescovo il possesso <strong>di</strong><br />
una metà del monte Cornalio o<strong>di</strong> Boccatagliata. 105<br />
ccx. . . . x ...................... 1146 Gennaio . . . . — — m Locazione d i una vigna in Corsi.............................. 297<br />
CCXI . , . L 1146 Gennaio. . . . — — V E Pietro <strong>di</strong> Saporito rinunzia all’ Arcivoscovo alcune<br />
CCXII . . . » 1146 Gennaio . . . .<br />
terre poste nel luogo <strong>di</strong> San Cipriano . . . 517<br />
Vili. Locazione delle terre predette ad Aidela nipote<br />
dello slesso Pietro <strong>di</strong> Saporito e Fulcono fi-<br />
gliuolo naturale della medesima iv i<br />
CCX1II. . . X<br />
1146 Gennaio . . . . _ — Vili' Azione della decima <strong>di</strong> Monte Toscano.. . . 518<br />
CCXIV. . . » . . . Vili.<br />
1146<br />
Cons°li Potenziano che nè Giovanni Merlo, nò<br />
possano convenire in giu<strong>di</strong>zio l’ Arcive-<br />
scovo pel luogo dello alle Chiappe . . . . 75<br />
94<br />
Il lodo fu autenticato dai Consoli dei<br />
Placiti il 1.° febbraio 1155.<br />
Il lodo fu aulenlicato come sopra il<br />
10 giugno U75.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
\
N U M E R O<br />
d ’ O R D I N E<br />
N O M E D E L L ’ A R C I V E S C O V O<br />
A C U I<br />
l ’ a t t o a p p a r t i e n e<br />
( 510 ) ( 511 )<br />
A N N O M E S E G I O R N O<br />
c c x v . . . 1 1 4 G A p r i l e . . , . — —<br />
C C X V 1 . . . " 1 1 4 6 A p r i l e . . . . _ _<br />
C C X V I I . . . 1 1 4 6 A p r i l e . . . . — —<br />
C C X V I I I . . . 4 4 4 6 L u g l i o . . . . — —<br />
C C X I X . . . 4 4 4 G A g o s t o . . . . . _<br />
c c x x . . . u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1 4 6 A g o s t o . . . . — —<br />
c c x x i . . . 1 1 4 6 N o v e m b r e . . . — —<br />
C C X X 1 I . . . 4 1 4 6 N o v e m b r e . . . — —<br />
C C X X 1 1 I . . . U 4 6 — —<br />
c c x x i v . . 4 4 4 6<br />
c c x x v . . . » . * . . . 4 1 4 6 — —<br />
c c x x v i . . » ' 1 4 4 7 G e n n a i o . . . . — —<br />
C C X X V I I . . 1 4 4 7 G e n n a i o . . . . — —<br />
C C X X V I I I . . it 4 1 4 7 G e n n a i o . . . . — —<br />
C C X X I X . . . V 4 4 4 7 G e n n a i o . . . . 5 1<br />
C C X X X . . . 1 1 4 7 F e b b r a i o . . . • 2 —<br />
1 K D I Z<br />
C E S A R E A<br />
Vili.<br />
Vili.<br />
Vili.<br />
I X .<br />
I X .<br />
I X .<br />
I X .<br />
I X .<br />
I X .<br />
I X .<br />
S O M M A R I O D F . I . L ’ A T T O<br />
Guelfo ed Anna giugali fanno donazione<br />
Aulico<br />
”‘lArcivescovo <strong>di</strong> quanto posseggono in Albaro.<br />
I vestitura conceduta ai m edesim i delle cose donate<br />
locazione <strong>di</strong> una quarta parto della decim a delle<br />
c a p p e llo <strong>di</strong> Rumaggi e B e m b e g g i..............................<br />
I c o n s o l i aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo due terre<br />
in ......................................................... • •<br />
I Consoli aggiu<strong>di</strong>cano un’altra terra come sopra.<br />
I consoli sentenziano che debba spettare all’ Ar<br />
civescovo la proprietà <strong>di</strong> tre quarte parli del<br />
l’ isola <strong>di</strong> Cerro..........................................................<br />
I C o n s o l i <strong>di</strong>chiarano propria dell’ Arcivescovo la<br />
c a s a c h e Vassallo Sibillatore avea nel Borgo<br />
<strong>di</strong> Genova................................ • . . .<br />
Locazione dei beni della Chiesa Genovese , posti<br />
nelle ville <strong>di</strong> Lamanigra ed U r r i........................<br />
Locazione <strong>di</strong> un luogo in Medolico, detto Poggio.<br />
Hicevula della pensione <strong>di</strong> 14 denari pagali dalla<br />
moglie e dal figlio <strong>di</strong> Merlo <strong>di</strong> Castello, per la<br />
metà della libellaria che avenno in Bargagli .<br />
Hicevula <strong>di</strong> denari 6, per la pensione <strong>di</strong> un manso<br />
in San Pier d’ A rena...............................................<br />
I Consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo la decima<br />
che Rodcrico aveva nella pieve <strong>di</strong> Rapallo. .<br />
I Consoli affermano all’ Arcivescovo il <strong>di</strong>ritto <strong>di</strong><br />
proprietà sul poggio dell’ Isola <strong>di</strong> Sestri. . .<br />
locazione <strong>di</strong> un’ ottava parte della decima <strong>di</strong><br />
Bembeggi.....................................................................<br />
I Consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo sol<strong>di</strong> 4 ,<br />
l^ale porzione <strong>di</strong> decima che gli spettava sopra<br />
una nave.<br />
• • • • • • • • • ■ •<br />
°n so li sentenziano che l’ Arcivescovo debba<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
)<br />
5 1 0<br />
5 2 0<br />
iv i<br />
7 7<br />
ivi<br />
7 8<br />
ivi<br />
3 2 1<br />
5 1 8<br />
3 9 0<br />
iv i<br />
7 9<br />
iv i<br />
322<br />
m<br />
O S S E R V A Z I O N I
M J M F . R O<br />
o ’ 0 R D 1 N K<br />
N O M E D E L L ’ A R C I V E S C O V O<br />
A C U I<br />
L ’ A T T O A P P A R T I E N E<br />
( 512 )<br />
A N N O M E S E G I O R N O<br />
C C X X X I . . . 1 1 4 7 Maggio . . . . 2 2<br />
: c c x x x i i . . . J 1 4 8 Gennaio . . . . —<br />
C C X X X I 1 I . . 1 1 4 8 Gennaio . . . . —<br />
C C X X X I V . . 1 1 4 8 Gennaio . . . . —<br />
c c x x x v . . 1 1 4 8 Febbraio. . . . 2 '<br />
C C X X X V I . . 1 1 4 8 Aprile . . . . —<br />
C C X X X V J 1 . . 1148 Aprilo . . • •<br />
CCXXXVIII . 1148 Maggio . . • •<br />
CCXXXIX. . 1148 Magg:o. . . . •<br />
CCXL. . . . 1148 Giugno . • • •<br />
CCXLI . . . 1148 Luglio • • • •<br />
CCXLII. . . 1148 Agosto . • • *<br />
__________ __________<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
—<br />
—<br />
—<br />
—<br />
—<br />
----—<br />
ix.<br />
x.<br />
X.<br />
X.<br />
XI.<br />
X.<br />
x.<br />
x.<br />
X
( 313 )<br />
S O M M A R I O D E L L A T T O ■ PAGINA<br />
•inolerò lo scalico cd alpiatico da coloro i<br />
li com]urranno le mandrie a pascolare nei<br />
prati od Alpi livellarii.............................<br />
|Locazione della decima delle chiese <strong>di</strong> Corelia e<br />
C a n e v a i e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
C o n s o l i condannano parecchi uomini della pieve<br />
<strong>di</strong> N e r v i a pacare tre quarti della decima degli<br />
u l i v i all’ Arcivescovo; il quale rimette alle<br />
c h i e s e della pieve stessa la parte rimanente .<br />
]Consoli confermano all’ Arcivescovo il possesso<br />
d e l l a terra <strong>di</strong> Benestai........................................<br />
C o n s o l i aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo la decima<br />
d e Ila pieve <strong>di</strong> Cicagna , che percepivano i figli<br />
d i V a s s a l l o <strong>di</strong> Verzili e <strong>di</strong> Guglielmo <strong>di</strong> Cicagna,<br />
e Giovanni B e c c o ................................................<br />
Investitura conceduta a Guglielmo Arnaldo <strong>di</strong> pa<br />
recchi Leni della Chiesa Genovese . . . .<br />
Locazione <strong>di</strong> una terra con molino e casa in Me-<br />
dolico.....................................................................<br />
Stazione <strong>di</strong> una casa nel Borgo <strong>di</strong> Genova .<br />
Investitura conceduta ad Amedeo e Buongiovanni,<br />
figli del q.m Guidone, <strong>di</strong> quella parte <strong>di</strong> decima<br />
thè tenevano in Bumaggi o Vignale . . . .<br />
Determinazione della <strong>di</strong>stanza che dee passare<br />
Ira l’isola dell’Arcivescovo ©quella del molino<br />
ili Bianco in B isa g n o ............................................<br />
Azione <strong>di</strong> una casa presso quella <strong>di</strong> Pandolfo<br />
Meo. .<br />
•Consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo due mansi<br />
P°sli nella villa <strong>di</strong> Sant’ Olasco...........................<br />
Azione <strong>di</strong> una casa presso la chiesa <strong>di</strong> san Lo-<br />
feozo in Genova .<br />
80<br />
322<br />
81<br />
92<br />
93<br />
115<br />
552<br />
558<br />
525<br />
405<br />
357<br />
80<br />
334<br />
O S S E R V A Z I O N I<br />
11 lodo fu autenticato dai Consoli dei<br />
Placiti il 1.° febbraio 1155.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
NUMERO<br />
D’ 0 n D I N E<br />
'OME DELL'ARCIVESCOVO<br />
A COI<br />
l’ ATTO APPARTIENE<br />
( 314 )<br />
ANNO ME S E<br />
CCXL1II. . . S ir o .................................. 1148 Settem bre . .<br />
CCXL1V. . . » 1 148 Settem bre . . .<br />
GIORNO<br />
CCXLV. . . 1148 Ottobre . . . . —<br />
CCXLVI. . . » .................................. 1148 O tlobre . . . . __<br />
CCXLV II. . . » ................................. 1148 N ovem bre . . . —<br />
CCXLVIII. . D 1148 N ovem bre . . . —<br />
CCXLIX. . . » 1148 D icem bre . . . —<br />
CCL. . . . » 1149 Gennaio . . . . Il<br />
CCLI. . . .<br />
—<br />
—<br />
1149 Gennaio . . . . —<br />
CCLII. . . . S 1149 2<br />
CCLIII. . . . > 1149 Giugno . . . . 4<br />
CCL1V . . . »<br />
1149 Luglio............................. —<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
INDIZIONE<br />
c e s a r e a genovesi<br />
fSi;<br />
X.<br />
XI.<br />
XI.<br />
XI.<br />
XI.<br />
XI.<br />
XI.<br />
XI.<br />
XI.<br />
XI.<br />
XI<br />
XI
( M U )<br />
S O M M A R I O D E L L ’ A T T O PAGINA O S S E R V A Z I O N I<br />
Condoli loda00 all’ Arcivescovo 1’ alpiatico della<br />
' pive <strong>di</strong> B a r g a g l i , salva la parte dell’ Arcive<br />
s c o v a d o d i Milano................................................... 83<br />
1 Consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo tutto ciò<br />
c h e Pietro e Servi<strong>di</strong>o <strong>di</strong> Verzili aveano in questo<br />
11 lodo fu autenticalo dai Consoli dei<br />
l u o g o e d in Fontanabuona.................................... 93 Piacili il 1.° febbraio 1153.<br />
( C o n s o l i <strong>di</strong>chiarano <strong>di</strong> spettanza dell’ Arcivescovo<br />
la t e r r a che Gandolfo Ortonado avea nel monte<br />
<strong>di</strong> T a z o l o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />
M e m o r i a <strong>di</strong> ricevuta della pigiono della casa abi<br />
t a t a d a Ottone nipote <strong>di</strong> Vassallo Dc-Arco . . m<br />
1 C o n s o l i sentenziano <strong>di</strong> proprietà dell’ Arcive<br />
s c o v o la terra dei figli <strong>di</strong> Giovanni Cavassa<br />
nei pastini dell’ Isola <strong>di</strong> S e s tr i............................ 84<br />
I C o n s o l i aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo la terra <strong>di</strong><br />
G i o v a n n i Ferrario nei pastini del monle <strong>di</strong><br />
1 C o n s o l i affermano proprii dell’ Arcivescovo la<br />
t e r r a e il castagneto <strong>di</strong> Oberto Ferrario nei<br />
m o n t i d i Tazolo............................................. 85<br />
Locazione della decima dell’ olio , cho si riscuote<br />
c e l l a pieve <strong>di</strong> Sori . . 335<br />
1 Consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo la torra <strong>di</strong><br />
Alberto Tazolello o Guglielmo Garrio nei pastini<br />
d el monto d i Tazolo...................................................<br />
jLocazione dei beni della Chiesa <strong>di</strong> Genova, già<br />
l e n u t i d a Giovanni <strong>di</strong> Morella 337<br />
1 Consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo una parte<br />
ì 1,1 ,orra in Medolico, giusta la <strong>di</strong>visione fallane<br />
fol medesimo cogli Avvocati. 8G<br />
•«Maone <strong>di</strong> certa decima ai figli <strong>di</strong> Ugono <strong>di</strong><br />
Bulgaro ,<br />
iv i<br />
85<br />
•<br />
H9<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
1
NUMERO<br />
D’ O R D IN E<br />
CCLV . . .<br />
CCLV1 . . .<br />
1 T<br />
CCLVlfj. . . » . . .<br />
CCLV III . . » . . .<br />
CCL1X, . .<br />
CCLX . . . » . .<br />
CCLX1. . .<br />
•CCLX1I. . . » . .<br />
NOME DELL’ARCIVESCOVO<br />
A CUI<br />
L’ ATTO APPARTIENE<br />
CCLXIII . . » . . . .<br />
CCLXIV . . »<br />
CCLXV. . . » . .<br />
CCLXV1 . .<br />
CCLXV 11 . . » . . .<br />
CCLXVIU. . » . . .<br />
CCLXIX . . D<br />
CCLXX . .<br />
CCLXXI. . .<br />
«<br />
( 5 1 6 ) ( 517 )<br />
ANNO MESE<br />
1149<br />
Agosto . . . .<br />
1149 Ottobre . . . .<br />
1150 Febbraio. . . .<br />
1150 Febbraio. . k<br />
1150 Marzo . . .<br />
1150 Settembre. . .<br />
1150 Settembre .<br />
1150’ ) ...................................<br />
1151 Febbraio. . . .<br />
1151 Giugno . . . .<br />
1151 Dicembre . . .<br />
115-2 Febbraio. . . .<br />
1152<br />
1152 Maggio . . . .<br />
1153 Gennaio . . . .<br />
1153 Gennaio . . . .<br />
1153 Luglio.......................<br />
1<br />
giorno<br />
27<br />
1G<br />
15<br />
15<br />
il<br />
C E S A R E A<br />
XIV.<br />
XIV.<br />
'NDlZioxg<br />
XII.<br />
XII.<br />
XII.<br />
XII.<br />
XIV,<br />
XIV.<br />
XIV.<br />
XIV.<br />
XV.<br />
XV.<br />
XV.<br />
SOMMARIO DELL ATTO<br />
Consoli regola n o la fa c o ltà <strong>di</strong> condurre l’ acqua<br />
a l molino in B i s a g n o .......................................................<br />
! Consoli se n te n z ia n o <strong>di</strong> proprietà dell’Arcivescovo<br />
lr0 pezze <strong>di</strong> t e r r a ..............................................................<br />
I Consoli determinano lo opere che gli uomini <strong>di</strong><br />
san Siro <strong>di</strong> Nervi dovranno fare nella vigna<br />
dell’ A r c i v e s c o v o ................................................................<br />
Acquisto <strong>di</strong> una terra in Medolico . . . .<br />
Locazione <strong>di</strong> una terra in N e rv i.............................<br />
1 Consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’ Arcivescovo una lerra<br />
sita nel luogo stesso <strong>di</strong> N e r v i ............................<br />
ILocazione delle tre pezze <strong>di</strong> terre, <strong>di</strong> cui nel lodo<br />
| dell’ottobre 1 149........................................................<br />
Bolla <strong>di</strong> papa Eugenio III, confermativa dei beni<br />
della Chiesa <strong>di</strong> Genova.............................................<br />
JLocazione <strong>di</strong> alcune lerre sile in Rovereto ed<br />
altri luoghi della Valle <strong>di</strong> Lavagna.......................<br />
Arbitrameli lo per cui si loda all’ Arcivescovo<br />
la terra che Martino Ceresiario teneva a<br />
liv e llo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />
I Consoli aggiu<strong>di</strong>cano all’Arcivescovo le terre che<br />
i figli <strong>di</strong> Conone <strong>di</strong> Vezzano ed altri tenevano<br />
in M azasco e nella Curia <strong>di</strong> San Quirico. . .<br />
Locazione <strong>di</strong> varii beni nelle circostanze <strong>di</strong> Sestri.<br />
jConcessione <strong>di</strong> una terra presso il fiume Bisagno.<br />
Brano <strong>di</strong> investitura <strong>di</strong> certa decima . . . .<br />
Giovanni <strong>di</strong> Assereto o il figlio Berardo giurano<br />
fedeltà a ll’ Arcivescovo, dal quale ricevono l’ in<br />
vestitura <strong>di</strong> una terra in Benestai . . . .<br />
prò simile giuramento...............................................<br />
1 Consoli <strong>di</strong>chiarano spellare all’ Arcivescovo lo<br />
l'cc'me c*le > li gli <strong>di</strong> Conono <strong>di</strong> Vezzano tene-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
3G4<br />
8(><br />
88.<br />
159<br />
339<br />
340<br />
87<br />
454<br />
88<br />
394<br />
89<br />
90.<br />
341<br />
404<br />
309<br />
3-24<br />
OSSERVAZIONI
N U M E R O ( N O M E D E L L A R C I V E S C O V O<br />
D O R D I N E<br />
L<br />
A C U I<br />
A T T O A P P A R T I E N E<br />
A N N O<br />
‘ CCLXXII . . S i r o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I 1 1 5 3<br />
CCLXX1I1. . »<br />
CCLXXIV. .<br />
rccLXXv<br />
CCLXXVI.<br />
CCI-XXVII<br />
Ottobre<br />
Marzo<br />
CCLXXVI1I 1155 I Giugno<br />
CCLXXIX Giugno<br />
CCLXXX<br />
CCLXXXI<br />
Febbraio. ,<br />
1135 Gennaio. .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
g i o r n o ]<br />
c e s a r e a<br />
i n d i z i o n e
S O M M A R I O D E L L ’ A T T O<br />
( 511) )<br />
n0 nello pievi <strong>di</strong> Sestri, Castiglione, Mone-<br />
glia ° V a r a<br />
u<strong>di</strong>ci della Curia Arcivescovile sentenziano,<br />
c h e lutti gli abitanti del territorio <strong>di</strong> San Ro-<br />
nolo 8'ù spettato a san Siro , paghino in per<br />
itilo a l l ’ Arcivescovo ed ai canonici <strong>di</strong> san Lo<br />
renzo i tributi dei quali è caso nella sentenza<br />
del luglio . ..................................................................<br />
i Consoli mantengono all’ Arcivescovo il <strong>di</strong>ritto<br />
d i p o s s e s s o <strong>di</strong> una terra in Nervi, contesta<br />
togli da Rainaldo G obbo.........................................<br />
Locazione al popolo <strong>di</strong> San Romolo <strong>di</strong> una terza<br />
parie del Monte <strong>di</strong> Valle........................................<br />
Consoli annullano la remissione cho 1’ Arcive<br />
scovo ha fatta o farà agli uomini <strong>di</strong> Vezzano,<br />
<strong>di</strong> Nasci o <strong>di</strong> altre parti, della decima <strong>di</strong> Ma-<br />
zasco, o d i San Quirico, o <strong>di</strong> Salterana , o <strong>di</strong><br />
altro qualsiasi lu o g o ..............................................<br />
Locazione <strong>di</strong> una terra in Medolico.......................<br />
Compra <strong>di</strong> un quarto <strong>di</strong> fella del molino della<br />
Bertesca...................<br />
Facoltà <strong>di</strong> costrurre un molino nell’ Isola Buona<br />
<strong>di</strong> San Romolo...................................<br />
Conferma degli usi e delle consuetu<strong>di</strong>ni degli abi-<br />
lanli <strong>di</strong> Ceriana.........................................................<br />
"Dpcra <strong>di</strong> una terra in Medolico...........................<br />
*lera ('c‘ Consoli <strong>di</strong> Genova a quelli <strong>di</strong> Sestri,<br />
PAGINA<br />
141<br />
388<br />
140<br />
455<br />
393<br />
95<br />
123<br />
45(j<br />
325<br />
osservazioni<br />
Il lodo fu autenticato dai Consoli dei<br />
Placiti nel gennaio 1155.<br />
Questa locazione si trova pure stam<br />
pata nel volume II del Libei• Ju riu m<br />
Reipublicae Ja n u ensis, col. 3; ed<br />
è autenticata dal notaro Pietro Musso,<br />
il quale nota avero estratto il docu<br />
mento de registro p a la c ii dom ini<br />
archiepiscopi ianuensis.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
N U M E R O<br />
D ’ O R D I N E<br />
‘ CCLXXXII. .<br />
CCLXXXII1 .<br />
CCLXXX1V .<br />
CCLXXXV. .<br />
CCLXXXV1 .<br />
‘ CCLXXXV1I .<br />
CCLXXXV1II.<br />
CCLXXXIX .<br />
CCXC . . .<br />
CCXCI . . .<br />
CCXCII.<br />
CCXCIII.<br />
CCXC IV<br />
ccxcv.<br />
’ CCXCVI<br />
N O M E D E L L A R C I V E S C O V O<br />
A C U I<br />
l ’ a t t o a p p a r t i e n e<br />
S i r o<br />
»<br />
»<br />
»<br />
*<br />
»<br />
><br />
»<br />
D<br />
»<br />
J<br />
I<br />
»<br />
D<br />
A N N O<br />
1158<br />
1158<br />
1158<br />
1159<br />
1159<br />
1159<br />
1159<br />
1159<br />
1159<br />
1160<br />
1160<br />
1160<br />
1160<br />
1161<br />
11G1<br />
( 520 )<br />
Marzo.<br />
Giugno<br />
Luglio<br />
Marzo.<br />
MESE<br />
Aprile. .<br />
Novembre<br />
Novembre<br />
Novembre<br />
Marzo .<br />
Maggio .<br />
Giugno .<br />
Giugno .<br />
Aprilo .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
18<br />
15<br />
26<br />
17<br />
1<br />
12<br />
12<br />
12<br />
1<br />
2<br />
26<br />
C ESAREA<br />
VI.<br />
VI.<br />
GENOVESI<br />
V.<br />
VI.<br />
VI.<br />
VII.<br />
VII.<br />
VII.<br />
vii.<br />
VII.<br />
VII.<br />
vii.<br />
Vili.
pe■ r c h è<br />
S O M M A R IO D E L L A T T O<br />
( 521 )<br />
rispettino i possessi e <strong>di</strong>ritti dell’ Arci<br />
VC5C° je ai c a n o n ic i <strong>di</strong> san Lorenzo delle de<br />
Donazione<br />
che si percepiscono sugli abitanti del<br />
cimo<br />
s t e l l o ,
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
I
SOMMARIO DELL ATTO<br />
( 525 )<br />
a, m o n a ste ro <strong>di</strong> san Siro dai Carman<strong>di</strong>no e<br />
dagli Isole ......................................................................<br />
Estratto da una Bolla <strong>di</strong> papa Alessandro III,<br />
nella quale si confermano i posse<strong>di</strong>menti della<br />
Chiesa <strong>di</strong> Milano, e fra essi quelli <strong>di</strong> che<br />
godeva nella Marca <strong>di</strong> Genova..............................<br />
I Consoli sentenziano cho chiunque da Genova<br />
si rechi nella Corsica per farvi il cambio, paghi<br />
al suo ritorno la decima all Arcivescovo<br />
Locazione <strong>di</strong> una terra in San Pier d’ Arena .<br />
Locazione <strong>di</strong> varie terre in Medolico . . . .<br />
Conferma fatta dall’ Arcivescovo ai canonici <strong>di</strong><br />
san Lorenzo del <strong>di</strong>ritto <strong>di</strong> decima sui beni<br />
immobili dei citia<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> G en ova........................<br />
Or<strong>di</strong>namento circa la partizione della decima<br />
degli ulivi della pieve <strong>di</strong> S o ri..............................<br />
Breve <strong>di</strong> ricordo <strong>di</strong> Alberto Lingua gastaldo, circa<br />
le opere dovute dagli uomini <strong>di</strong> Nervi . . .<br />
Convenzione fra gli uomini della Curia <strong>di</strong> San<br />
Michele <strong>di</strong> Lavagna , circa le con<strong>di</strong>zioni dovute<br />
all’ Arcivescovo, o dal medesimo confermata . j<br />
Nota degli acquisti fatti nell’ interesse dell’ Arci-<br />
vescovado da Alessandro economo <strong>di</strong> Siro . .<br />
La moglie <strong>di</strong> Guglielmo Agustioso rinuncia in<br />
favore dell’ Arcivescovo alle ragioni che le<br />
competono sovra la casa del proprio marito .<br />
Oberto Rufo confessa avere giurata fedeltà al<br />
vescovo Airaldo ed a’ suoi successori, non che<br />
all’ arcivescovo Siro.......................<br />
•ocazione <strong>di</strong> una terra presso il fiume Gravegl ia<br />
per e<strong>di</strong>ficarvi un molino.......................................<br />
^ota d alcuni giuramenti <strong>di</strong> fedeltà all’Arcivescovo.<br />
438<br />
128<br />
552<br />
345<br />
439<br />
14<br />
35<br />
54<br />
154<br />
158<br />
115<br />
356<br />
566<br />
OSSERVAZIONI<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
.<br />
( 5 2 4 )<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5 2 :ì )<br />
oisp. * i « Ja Fabi,n0 c,rc” 1 s” ° ' „ '<br />
r i * »«"“ d“ "“a aei “ ar,,
( 526 )<br />
I<br />
4<br />
S O M M A R I O D E L I / A T T O<br />
( 5 2 7 )<br />
le nuove'opere fatte in una terra d e ll’ A rc i<br />
vescovo in San Pier d’ A r e n a ..........................<br />
Giu<strong>di</strong>ci della Curia A rcivesco vile d ichiarano<br />
dentale il manso <strong>di</strong> Pietro d i Ruffino . . .<br />
Gli stessi giu<strong>di</strong>ci <strong>di</strong>chiarano debitale tutto ciò<br />
che posseggono i <strong>di</strong>scendenti dei quattro figli<br />
<strong>di</strong> prete Martino, e ne escludono le fem m ine<br />
dal beneficio del f e u d o .......................................<br />
Giu<strong>di</strong>ci medesimi <strong>di</strong>chiarano spettare alla C u ria<br />
Archiepiscopale tutta la te rra, che gli uom ini<br />
<strong>di</strong> Buzana tengono dal fiume Arm edano a San<br />
Romolo....................................................................<br />
I Consoli condannano Cacciaguerra ed alcuni uo<br />
mini <strong>di</strong> Nasci alla per<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> ogni <strong>di</strong>ritto, che<br />
avesse potuto competere sovra la villa o gli<br />
loro uomini <strong>di</strong> M azasco..........................................<br />
1 Consoli condannano Lamberto Porco e Guilien-<br />
zone <strong>di</strong> Gotizo a pagare all’ Arcivescovo 40<br />
mine <strong>di</strong> sale a titolo <strong>di</strong> decima . . . . .<br />
I Consoli assolvono I’ Arcivescovo dalle pretese<br />
<strong>di</strong> alcuDi, i quali chiedevano la <strong>di</strong>struzione<br />
del molino <strong>di</strong> recente e<strong>di</strong>ficato in Morigallo .<br />
La moglie ed i figli del q.“ Ansaldo Sardena<br />
rinunziano in favore dell’ Arcivescovo a’ <strong>di</strong>ritti<br />
che loro potessero competere sovra una terra<br />
in Sant’ Olasco...........................................................<br />
Aggiunta <strong>di</strong> un capitolo al B reve della Compa<br />
gna Genovese, riguardante la decima del mare.<br />
I Consoli <strong>di</strong>chiarano cha Ottone notaro è nel<br />
<strong>di</strong>ritto <strong>di</strong> lenere una tavola <strong>di</strong> comunicazione<br />
fra la sua casa e la scala che mette a quella<br />
della Curia.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
PAGINA<br />
97<br />
379<br />
580<br />
581<br />
503<br />
129<br />
302<br />
328<br />
589<br />
98<br />
O S S E R V A Z I O N I<br />
Il lodo [fu autenticato dai Consoli<br />
de’ Placiti, il 14 febbraio 1192.
n u m ero<br />
d’ o r d in e<br />
NOME DELL’ ARCIVESCOVO<br />
A CUI<br />
l’ atto a p p a r t ie n e<br />
( 528 )<br />
ANNO M E S E<br />
CCCXXX1. . U g o n e ........................... 11(57 Febbraio . . . .<br />
CCCXXXII. , 1168 Maggio . . . .<br />
CCCXXX1II . > ........................ 1168 Giugno . . . .<br />
CCCXXXIV . » ....................... 1168 Luglio . . . .<br />
CCCXXXV. . » ....................... 1168 Agosto . . . .<br />
CCCXXXVI. . 1168 Ottobre . . . .<br />
CCCXXXVII. . » , 1169 Marzo. . . .<br />
CCCXXXVIII. 1169 Maggio . . . .<br />
CCCXXXIX . » . . . 1)69 Agosto . . . .<br />
CCCXL. . . I . . . 1170 Febbraio. . . .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
G io rn o I<br />
2<br />
11<br />
13<br />
1.<br />
23<br />
23<br />
10<br />
C E S A R E A<br />
a d iz io n e<br />
G E N 0 Y ese|<br />
XIV.<br />
XV.<br />
XV.<br />
XV.<br />
XV.
SOMMAI!IO DELL’ ATTO<br />
( fi29 )<br />
! Consoli condannano Pietro Brundo a pagare la<br />
decima del mare all’ Arcivescovo . . . .<br />
Alberto figlio del q.m Guaitafoglia e consorti<br />
confermano la ven<strong>di</strong>la fatta ali’ Arcivescovo<br />
della parte che avevano nel molino della<br />
Bertesca ................................................................<br />
B u o n a d o n n a del q.m Guaitafoglia ed Oberto figlio<br />
<strong>di</strong> lei rinunciano alla prosecuzione della lite<br />
mossa all’ Arcivescovo pel molino predetto<br />
Arbitramelo in forza <strong>di</strong> cui, per <strong>di</strong>ritto <strong>di</strong> allu<br />
vione, si loda all’ Arcivescovo il gorroto <strong>di</strong><br />
M o rig a llo ..........................................................................<br />
Ottone Brenno ed Aidela giugali rinunziano ad<br />
ogni <strong>di</strong>ritto loro competente in forza del libello<br />
fatto alla stessa Aidela dall’Arcivescovo Siro nel<br />
gennaio del 1UG (V. Num. CCXII) . . .<br />
Giuramento <strong>di</strong> fedeltà prestato all’ Arcivescovo<br />
dal marchese Opizzo M alasp in a.......................<br />
Buonadonna del qGuaitafoglia ed Oberto figlio<br />
<strong>di</strong> lei vendono all’ Arcivescovo la parte che<br />
hanno nel molino del Pericolo, ed altri beni.<br />
Compra <strong>di</strong> una nona parte del detto molino e<br />
<strong>di</strong> parecchi poderi.............................<br />
Convenzione fra 1’ Arcivescovo ed i compartecipi<br />
del molino <strong>di</strong> Morigallo, circa la <strong>di</strong>stribuzione<br />
dell’ acqua..............................................<br />
Concessione alla piove <strong>di</strong> Sori ed a’ suoi consorti<br />
del <strong>di</strong>ritto <strong>di</strong> percepire la decima entro stabiliti<br />
confini.<br />
PACINA.<br />
OSSERVAZIONI<br />
L’ atto presente fu autenticato dai<br />
Consoli de’ Piacili il 10 ottobre<br />
H70. Il padre Schiaffino Io riporta<br />
ne’ suoi Annali Ecclesiastici della<br />
L ig u ria , traendolodai Monumenti<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
N U M E R O<br />
D ' O R D 1 S E<br />
S O M E D E L L ’ A R C I V E S C O V O<br />
A C U I<br />
l ’ a t t o a p p a r t i e n e<br />
( 5 3 0 )<br />
A N N O m e s e<br />
CCCXLI . . 1170 Luglio . . .<br />
CCCXL1I . . 1170 Agosto . . .<br />
CCCXLlll . . 1170 Agosto . . .<br />
CCCXLI V . . 1171 Febbraio. . .<br />
CCCXLV . • 1171 Settembre . .<br />
CCCXLVI . . 1172 Gennaio. . .<br />
CCCXLVII. . 1172 Febbraio. . .<br />
CCCXLV III . 1172 Maggio . . .<br />
CCCXL1X . . 1172 Maggio . . .<br />
CCCL . . • » . . . . 1172 Luglio . . •<br />
CCCLI . . . I ....................... 1172 Luglio . . .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
sommario d e l l ’ a t t o<br />
dell' Arcivescovo coll'abaio <strong>di</strong> sanlo<br />
a i a . « suoi consoni por la cosMzrono
SUMERO<br />
D’ 0 R D1N E<br />
NOME DELL’ARCIVESCOVO<br />
A CUI<br />
L’ ATTO APPARTIENE<br />
ANNO<br />
( 5 3 2 ) ( 5 3 5 )<br />
5 ^ ^<br />
* ' „ fcvi! v.*;<br />
». è -s e g;oiì.nì<br />
INDI?<br />
== = :====<br />
CESAREA<br />
CCCL11. . • Ugonb ........................ 1172 Agosto . . . . 24 —<br />
CCCLII1. . . 1172 Dicembre . . . 24 —.<br />
CCCLIV . . —<br />
CCCLV . . • » ........................ 1175 Settembre . . .<br />
t<br />
-<br />
— —<br />
21 VI.<br />
CCCLVL . . 1175 Gennaio . . . . 20 —<br />
cccLvn . . » • • « • • 4175 Maggio . . . . 0 —<br />
CCCLV)II . . » ....................... 1176 Gennaio . . . . 8 —<br />
CCCLIX . . J > ....................... 1177 Gennaio . . . . 51<br />
CCCLX. . . » . . . . 1177 Agosto . . . . 31<br />
CCCLXI. . . » . . . 1178 Novembre . . . 16 —<br />
—<br />
—<br />
VII.<br />
vili.<br />
IX.<br />
IX.<br />
XI.<br />
SOMMARIO DELL’ ATTO<br />
ai duo - « ' i " 1 *i‘ i do1<br />
* 11ii all' Arcivescovo da L am b e rto<br />
Bisogno, falla<br />
porc0 o Druda f u g a li.............................................<br />
Consoli a g g iu d ic a n o all’ A rcivescovo una terra<br />
<strong>di</strong> Lavagna<br />
nella pieve<br />
Consoli condannano Baldo Pesalardo a pagare<br />
a l l - Arcivescovo la decima del grano . . . ,<br />
Lanfranco B ru g n o n e , suo figlio Ogerio e Sofia<br />
moglie <strong>di</strong> quest’ ultimo vendono all’ Arcive<br />
scovo parecchi b e n i .......................................................<br />
I Consoli stabiliscono che 1’ Arcivescovo possa<br />
riscuotere la decima del maro da tulli quei<br />
genovesi, i quali dal Pelago tornando in pairia<br />
avessero fatta sosta in qualche porto interme<strong>di</strong>o<br />
I Consoli assolvono 1’ Arcivescovo e Bubaldo<br />
Porco dalle pretese <strong>di</strong> Lamberto Guercio, il<br />
qualo chiedeva la demolizione <strong>di</strong> certo opero<br />
fatte presso <strong>di</strong> una sua terra in Bisagno . .<br />
I Consoli, contro le pretese <strong>di</strong> Pietro Vecchio,<br />
attribuiscono all’ Arcivescovo la proprietà dello<br />
decime e pensioni da riscuotersi in questo<br />
anno nelle pievi <strong>di</strong> Sestri, Vara, Moneglia o<br />
Castiglione................................................................<br />
I Consoli condannano gli uomini <strong>di</strong> Portovenere<br />
a pagare all’ Arcivescovo la decima del mare.<br />
1 Consoli sentenziano che Oberto <strong>di</strong> Poma sia tenuto<br />
a Pagare all Arcivescovo la decima del grano,<br />
•onsoli autorizzano l’ Arcivescovo a prelevare<br />
p a g i n a OSSERVAZIONI<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> i - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
102<br />
584<br />
380<br />
106<br />
460<br />
108<br />
iv i<br />
269<br />
110<br />
Il lodo dovette essere pronunciato<br />
dal 2 febbraio U72 al 2 febbraio<br />
U 73, perchè a questo periodo <strong>di</strong><br />
tempo spetta il Consolato degli<br />
in<strong>di</strong>vidui nel medesimo ricordati.<br />
... . ......____ - - - - -
NUMERO<br />
d ’ ORDINB<br />
CCCLXII . .<br />
'CCCLXI1I . .<br />
CCCLXIV . .<br />
CCCLXV . .<br />
CCCLXVI . .<br />
‘ CCCLXVII<br />
‘ CCCLXVIII .<br />
‘CCCLXIX . .<br />
'CCCLXX . .<br />
‘ CCCLXXI . .<br />
CCCLXXII .<br />
CCCLXXIII. .<br />
NOME DELL’ARCIVESCOVO<br />
A CUI | ANNO<br />
L’ ATTO APPARTIENE<br />
Ugove 1 180<br />
118 3<br />
B o n if a z io . . . . 1189 (?)<br />
Ot t o n e.<br />
1191<br />
( 554 ) ( 535 )<br />
Marzo<br />
Gennaio<br />
H91 Dicembre<br />
1192 j Febbraio.<br />
1204-19<br />
1217 | Dicembre<br />
1241 Marzo<br />
Dicembre<br />
ME S E<br />
SOMMARIO DELL’ ATTO<br />
i<strong>di</strong> Grim aldo<strong>di</strong> P o rto venere. G io va n n i<br />
d a i b e n i i<br />
Mercadante la decim a del gran o .<br />
Lombardo e<br />
Consoli proibiscono ad Enrico M alocello <strong>di</strong> tu r-<br />
re i-Arcivescovo nel d iritto che g li com pete<br />
” In presa e l’acquedotto del m olino d iG la rio lo .<br />
uà*»» « » deci" a 111<br />
p „ . l , del giuramento <strong>di</strong> fedeltà ch e . vassalli<br />
prestare all' A rcivescovo . . . .<br />
|Elenco degli acquisii fatti nell’ in teresse della<br />
C u r ia , durante 1’ Arcivescovato <strong>di</strong> Ugone , .<br />
| Brano <strong>di</strong> un atto <strong>di</strong> ven<strong>di</strong>ta <strong>di</strong> v a rie terre fatta<br />
da Beglano del q."> Villano <strong>di</strong> Sant’ Olasco ed<br />
Ila giugali all’ Arcivescovo................................<br />
| S e n t e n z a <strong>di</strong> scomunica contro i detentori ingiusti<br />
delle p r o p r ie tà e decime della Chiesa <strong>di</strong> Genova,<br />
e contro chi ar<strong>di</strong>sse commettere violenze nel<br />
chiostro e nelle case dei canonici <strong>di</strong> san Lorenzo<br />
|Locazione della decima che si raccoglie a Sestri<br />
Levante, e dalla pieve <strong>di</strong> Lavagna a Portovenere.<br />
Locazione del monte d i Creto.................................<br />
Locazione d e lla d e c im a d i B a v a r i .......................<br />
Scritture <strong>di</strong> fedeltà giurata all’ Arcivescovo . .<br />
Papa Onorio III, annuendo alle istanze dell’ A r-<br />
chescovo e del Comune <strong>di</strong> Genova, commette<br />
all abate del Tiglietto ed al proposito dei ca<br />
nonici regolari morlariensi <strong>di</strong> recare ad effetto<br />
la commutazione delle pievi <strong>di</strong> Gavi e Caranza<br />
fra la Chiesa Genovese e quella <strong>di</strong> Tortona .<br />
|,larino <strong>di</strong> Bulgaro ed altri della sua famiglia<br />
<strong>di</strong>chiarano avere avuto in feudo il decimo del-<br />
1 lntr°ito, cho proveniva al Palazzo Arcivo-<br />
Scovile dal Porto <strong>di</strong> Genova. .<br />
PAGIN A OSSERVAZIONI<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> i - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
396<br />
109<br />
400<br />
26<br />
136<br />
363<br />
461<br />
463<br />
466<br />
466<br />
467<br />
472<br />
474<br />
j<br />
,
I<br />
1<br />
♦<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
■<br />
*
INDICE DEI CAPITOLI<br />
DEL REGISTRO<br />
DELLA CURIA ARCIVESCOVILE<br />
DI GENOVA<br />
CCCLXXIV. . Prologo al Registro Arcivescovile <strong>di</strong> Alessandro economo<br />
CCCLXXV . . 4<br />
CCCLXXVI. . Delle pensioni e dei red<strong>di</strong>ti che 1’ Arcivescovato ritrae<br />
CCCLXXVII . Della chiesa <strong>di</strong> san Lorenzo................................. . . . 5<br />
CCCLXXVI II . Dei <strong>di</strong>ritti spettanti all’ Arcivescovo, quando co’ suoi canonici<br />
si reca a celebrare i <strong>di</strong>vini uffici in qualche<br />
G<br />
CCCLXXIX . . Della chiesa <strong>di</strong> santa Maria <strong>di</strong> Castello . . . 1 VI.<br />
CCCLXXX . . 7<br />
CCCLXXXI . . IVI.<br />
CCCLXXX1I. . IVI.<br />
CCCLXXXIII . IVI.<br />
CCCLXXX IV . IVI.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
3<br />
IVI.
( 558 )<br />
CCCLXXXV . Della chiesa <strong>di</strong> san T o m m a so ................................................ 8<br />
CCCLXXXVI. . » del santo Sepolcro................................................iv i.<br />
CCCLXXXVII . > <strong>di</strong> san Martino . . . ................................iv i.<br />
CCCLXXXVIII. * <strong>di</strong> santo Stefano <strong>di</strong> Campo Fioremano. . iv i.<br />
CCCLXXXIX . » <strong>di</strong> santo Ambrogio.................................................ivi.<br />
CCCXC . . . Della pieve <strong>di</strong> Lavagna..................................................................ivi.<br />
CCCXCI . . . > <strong>di</strong> Sestri...................................................................... 9<br />
CCCXCII. . . » <strong>di</strong> Vara.......................* ..........................................ivi.<br />
CCCXC1II . . Delle navi che debbono pagare la decima all’ Arcivescovo ivi.<br />
CCCXCIV . . Delle navi che vengono P e la g o .....................................ivi.<br />
CCCXCV . . » che tornano dalla S icilia....................................10<br />
— CCCXCVI . . che vengono dalla Cors a.................................... ivi.<br />
CCCXCVII . . » che fanno ritorno della Sardegna . . . . ivi.<br />
CCCXCVIII. . » che vengono <strong>di</strong> Calabria e Provenza . . . ivi.<br />
CCCXCIX . . » che arrecano sale dalla Sardegna, dalla Cor<br />
sica e dalla Provenza, o vi cambiano questo<br />
con gran o...............................................................iv i.<br />
CCCC . . . Delle decime che I’ Arcivescovo riscuote al <strong>di</strong> fuori<br />
della Città..................................................................................<br />
CCCCI . . . Della pieve <strong>di</strong> S e r r a ................................................................ ivi-<br />
CCCCII . . . n <strong>di</strong> san Cipriano . ................................................12<br />
CCCCJII. . . » <strong>di</strong> sant’Ursicino.................................................... ivi-<br />
CCCC1V . . . » <strong>di</strong> Ceranesi...............................................................ivi*<br />
CCCCV . . . » <strong>di</strong> Langasco..............................................................ivi-<br />
CCCCVI. . . » <strong>di</strong> Borzoli................................................................ivi.<br />
“VCCCCVII. . . » <strong>di</strong> R iv a r o l o ..........................................................<br />
CCCCVIII . . » <strong>di</strong> Molassana...........................................................ivi.<br />
CCCCIX. . . » <strong>di</strong> B a v a ri................................................................13<br />
CCCCX . . . » <strong>di</strong> Bargagli..............................................................*«*■<br />
CCCCXI . . . » <strong>di</strong> N e r v i.................................................................iv i-<br />
CCCCX1I . . n <strong>di</strong> Rapallo................................................................<br />
CCCCXII1 . . » <strong>di</strong> Lavagna........................................................... ^<br />
CCCCXIV . . » <strong>di</strong> Cicagna................................................................i v i-<br />
CCCCXV . . Prologo, nel quale si narra come I’ arcivescovo Siro<br />
attendesse al riacquisto delle decime, ed or<strong>di</strong>nasse la<br />
descrizione delle medesime...............................................^<br />
CCCCXVI . . Come si <strong>di</strong>vidano le decime della pieve <strong>di</strong> Èrcole . . ivi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( sa» )<br />
CCCCXV1I . Come si <strong>di</strong>vidano lo decimo della pieve <strong>di</strong> Nervi. 1G<br />
CCCCXVItl . » » » <strong>di</strong> Sori. . . . ivi.<br />
CCCCXIX . » » » <strong>di</strong> Rapallo . . iv i.<br />
CCCCXX. . 1> » » <strong>di</strong> Lavagna. . 17<br />
CCCCXXI . 1) ì> » <strong>di</strong> Sestri. . , . ivi.<br />
CCCCXXIJ . » » » <strong>di</strong> Vara . . . 18<br />
CCCCXXIII . » » » <strong>di</strong> Moneglia. . iv i.<br />
CCCCXXIV . » )> » <strong>di</strong> Cicagna . . 19<br />
CCCCXXV . » » » <strong>di</strong> Bargagli . . iv i.<br />
CCCCXXVI ì> J> » <strong>di</strong> Molassana . 20<br />
CCCCXX VII » » » <strong>di</strong> Bavari . . iv i.<br />
CCCCXXVI1I » J> j> <strong>di</strong> Sant’ llrsicino iv i.<br />
CCCCXX1X . b y> » <strong>di</strong> S. Pierd’Arena 21<br />
CCCCXXX . )> ì) » <strong>di</strong> Borzoli . . iv i.<br />
CCCCXXXI . )> » <strong>di</strong> Rivarolo. . ivi.<br />
CCCCXXXII. J> i» s <strong>di</strong> San Cipriano 22<br />
ccccx x xn i » » D <strong>di</strong> Castiglione . iv i.<br />
CCCCXXX1V » » D <strong>di</strong> Ceranesi. . iv i.<br />
CCCCXXXV » ì> <strong>di</strong> Langasco. . 25<br />
CCCCXXXVI » » » <strong>di</strong> Caranza . . iv i.<br />
CCCCXXXVI1 Dei vassalli deir Arcivescovo. . . . ivi.<br />
CCCCXXXVIII Dei nobili della cillà <strong>di</strong> Genova, che debbono giurare<br />
fedeltà alP Arcivescovo , 24<br />
CCCCXXX1X Di quelli che sono al <strong>di</strong> fuori della città. . . 26<br />
CCCCXL. . Di quelli che hanno navi a livello. . • . • . • • 27<br />
CCCCXLI. . Come parecchi rinunciassero all’ Arcivescovo le decime<br />
che ingiustamente ritenevano . . «... 28<br />
CCCCXL1I . Elenco <strong>di</strong> quelli che ad<strong>di</strong>vennero a siffatta rinuncia . ivi.<br />
CCCCXLIII . Delle prestazioni dovute all’ Arcivescovo da’ suoi vassalli. 50<br />
CCCCXL1V .<br />
Delle pensioni che vengono al medesimo pagate entro<br />
<strong>di</strong> G enova............................................................................ 51<br />
CCCCXLV . . Nota <strong>di</strong> quei che sono tenuti a pagarle.......................... ivi.<br />
CCCCXLVI . . Delle con<strong>di</strong>zioni che 1’ Arcivescovo ha nella Curia <strong>di</strong><br />
Molassana............................................................................ 55<br />
CCCCXLVI1 . . Del luogo <strong>di</strong> Bazali................................................................ ivi.<br />
CCCCLVIII . . Di quei che sono obbligati alle con<strong>di</strong>zioni predette . . 54<br />
CCCCLIX. . . Dolle con<strong>di</strong>zioni dei mansi <strong>di</strong> Vigo Morasso . . . . 55<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
35
( 5-ÌO )<br />
CCCCL . . . Delle con<strong>di</strong>zioni <strong>di</strong> maiali, arieti ed agnelli che devono<br />
percepirsi dall’ Arcivescovo................................................ iv i.<br />
CCCCLI . . Elenco degli operai <strong>di</strong> Molassana .......................................... iv i.<br />
CCCCLII . . » dei segatori <strong>di</strong> fieno della Curia <strong>di</strong> Molassana. 30<br />
CCCCLIII . . » degli operai della m edesim a.....................................40<br />
CCCCL1V . . Dei guaitatori del castello <strong>di</strong> Molassana............................... iv i.<br />
CCCCLV . . Nomi degli stessi.............................................................................iv i.<br />
CCCCLVI . . Uso e consuetu<strong>di</strong>ne del castellano <strong>di</strong> Molassana . . . 43<br />
CCCCLVII . . Consuetu<strong>di</strong>ni e partimento della spesa della guaita . . 41<br />
CCCCLVII1. . Con<strong>di</strong>zioni che ha 1’ Arcivescovo nella Curia <strong>di</strong> Medolico. iv i.<br />
CCCCLIX . . Operai della Curia m edesim a................................................ 48<br />
CCCCLX. . . Con<strong>di</strong>zioni dell’ Arcliiepiscopato nella Curia <strong>di</strong> San<br />
Pier d’ Arena............................................................................. 40<br />
CCCCLXI . . Con<strong>di</strong>zioni dell’ Archiepiscopato nella Curia <strong>di</strong> Nervi . 50<br />
CCCCLXII . . Pensioni che vi si riscuotono.................................................51<br />
CCCCLXIII. . Operai della stessa........................................................................iv i.<br />
CCCCLX1V . Di quei che sono obbligati alla prestazione dei salici e<br />
dei barili nel donnicato <strong>di</strong> N ervi.....................................52<br />
CCCCLXV. . Con<strong>di</strong>zioni dell’ Arcivescovado nella Curia <strong>di</strong> San Michele<br />
<strong>di</strong> L a v a g n a .............................................................................54<br />
CCCCLXVI. . Quanio percepisca l’Arcivescovo della Curia <strong>di</strong> Molassana<br />
pel molino donnico............................................................* 55<br />
CCCCLXVII . Nola del red<strong>di</strong>to dei molini......................................................iv i.<br />
CCCCLXVIIJ . Di quei che <strong>di</strong>edero i livelli dell’ Arcivescovo al mona<br />
stero <strong>di</strong> santo Stefano, e non ne pagano il red<strong>di</strong>to. 125<br />
CCCCLX1X . Quali uomini della Curia <strong>di</strong> San Romolo debbano pa<br />
gare la pensione all’ A rcivescovo................................. iv i.<br />
CCCCLXX . . Quali servi giurarono fedeltà all’ Arcivescovo . . . . 151<br />
CCCCLXXI. Nota <strong>di</strong> quei della Curia <strong>di</strong> Medolico.....................................iv i<br />
CCCCLXX1I » * <strong>di</strong> San Pier d’ arena. . . . 152<br />
CCCCLXXIII » » <strong>di</strong> San Michele <strong>di</strong> Lavagna. . 153<br />
CCCCLXXIV . » » <strong>di</strong> Nervi..........................................iv i.<br />
CCCCLXXV . » che abitano in Genova....................................154<br />
CCCCLXXVI . « che appartengono alla Curia <strong>di</strong> Molassana,<br />
ed abitano ove sopra.....................................iv i.<br />
CCCCLXXVII. Della pensione che Oberto Bianco e Girardo Scorza,<br />
conti <strong>di</strong> Lavagna, tengono in feudo . . . . . . 2G£<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 541 )<br />
- CCCCLXXVIII. Nola <strong>di</strong> quelli che la pagano.................................................265<br />
S CCCCLXXIX . Prosecuzione <strong>di</strong> della n o ta .................................................. 266<br />
CCCCLXXX . Della pensione che i signori della Volta hanno in feudo<br />
dall’ Arcivescovo nella Valle <strong>di</strong> Bisagno......................iv i.<br />
CCCCLXXXI . Con<strong>di</strong>zioni che ha l’ Arcivescovo nella Villa <strong>di</strong> Benestai . 270<br />
CCCCLXXXII. Nota delle pensioni che l’Arcivescovo riscuote in Genova . 560<br />
CCCCLXXX111 Con<strong>di</strong>zioni che ha l’ Arcivescovo nella pieve <strong>di</strong> Bargagli . 567<br />
CCCCLXXXIV » » » <strong>di</strong> Seslri . . 582<br />
CCCCLXXXV. Altre con<strong>di</strong>zioni........................................................................<br />
CCCCLXXXVI Alcune note genealogiche <strong>di</strong> vassalli e servi dell’ Arci<br />
vescovato ............................................................................ ^<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
. • ; - ■ ' '■ - :<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
.
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
AVVERTENZA<br />
Quanto prima verrà pubblicalo un grosso fascicolo, nel quale<br />
si conterranno gli In<strong>di</strong>ci dei nomi e delle malerie, il Dizionario<br />
Geografico ed il Glossario particolare; e così rimarrà compiuta<br />
la Parte II del Volume II degli Atti.<br />
Sarà quin<strong>di</strong> posta mano con ogni sollecitu<strong>di</strong>ne alla stampa<br />
della Parte Prima del Volume slesso; la quale è destinata a<br />
contenere l’ illuslrazione del prezioso Co<strong>di</strong>ce, che in questa<br />
seconda ha vedula la luce.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
IL REGISTRO<br />
DELLA<br />
CURIA ARCIVESCOVILE<br />
DI GENOVA<br />
PUBBLICATO ED ILLUSTRATO<br />
DAI. C A V .<br />
LUIGI TOMMASO BELGRANO<br />
PARTE II. - DISPENSA III.<br />
GENOVA<br />
TIPOGRAFIA DEL R. I. DE SORDO-MUTI<br />
MDCCCLXIV<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
INDEX<br />
D E QUIBUS A G IT U R<br />
IN REGISTRO<br />
CURIAE ARCHIEPISCOPALIS JANUAE<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
INDEX<br />
FAMILIARUM ET PERSONARUM<br />
Abadus Orradus. Testis, 432.<br />
Abbas S. Stephani januae, 00.<br />
Acutus Obertus, 40.<br />
Adalasia. Ab archiepiscopo Syro<br />
accipit iu locationem castanetum Ecclesiae<br />
Januensis, 515. Filia Gui-<br />
donis q. Guaitafoliae, 555.<br />
Adalasia Imperatrix, filia q.<br />
Rodulphi Regis. Donat nonnulla bona<br />
ecclesiae B. Syri prope Januam, 425.<br />
Adam. Gasale filiorum eius, de<br />
quo Archiepiscopus habebat pensionem,<br />
51.<br />
A d a m presbyter, 285.<br />
Adelbeutus. A Conrado episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januensis, 234.<br />
Adelbertus. A Tlieodulpho epi<br />
scopo accipit in locationem res eccle<br />
siae S. Johannis plebis Carantiae, 387.<br />
(Numeri p aginas in<strong>di</strong>cant J<br />
A d e l b e r t u s aestimator, 415, 416.<br />
A d e l b e r t u s filius q. Evar<strong>di</strong>, 419.<br />
A d e l b e r t u s R ex, 223, 234,413.<br />
Res et proprietates libellarias et prae-<br />
carias ianuensium amplo <strong>di</strong>plomate<br />
confirmat, 310.<br />
A d o l u s . Habuit terram Lanfranci<br />
Buchae, G8. Arbitri laudant Archie<br />
piscopo terram ipsius, 110.<br />
A d u x o , servus Ecclesiae Januen.<br />
A Landulfo episcopo locatus, 291.<br />
A d v e n a e H o m i n e s Januae mo<br />
rantes. Eorum status, iuxta huius<br />
civitatis consuetu<strong>di</strong>nes, 313.<br />
A d v o c a t i . Habebant partem deci<br />
mae plebis Gelanisi, 22. Turris eo<br />
rum , 135.<br />
A d v o c a t u s . Filii eius tenebant<br />
pariem decimae do Piscina, 17.<br />
Servilia Archiepiscopo debebant, 31.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Terra ipsius Advocati recordata, 130.<br />
Filii eius, 565.<br />
A d v o ca tu s B onus V a s s a l l u s , 8 6 .<br />
Advocatus Dodo. Testis, 57.<br />
Pater Lanfranci Advocati, 307. Re<br />
cordatus, 449.<br />
A d v o ca tu s G u il ie l m u s, filius Lan<br />
franci. Tenebat partem decimae ple<br />
bis Rapalli, 15. Domus eius, 25.<br />
Inter bonos homines Curiae nomina<br />
tus, 27. Syro II decimas renuncia-<br />
vit, 28, 29. Pensionem solvere de<br />
bebat Archiepiscopo, 51. Cui laudata<br />
fuerunt nonnulla bona ipsius Gui-<br />
lielmi, 70, 78, 86. Recordatus, 507,<br />
508. Testis, 592. Solvit pensionem<br />
pro Domoculta, 595.<br />
Advocatus Lanfrancus. Tenebat<br />
pariem decimae plebis Rapalli, 15.<br />
Filii eius vassalli Archiepiscopi, 25.<br />
Syro II decimas refutavit, 28. Pen<br />
sionem ipsi Archiepiscopo debebat,<br />
51. Testis, 58,269, 592. Pater Gui-<br />
lielmi Piperis, sive Advocati, 507.<br />
A Conrado episcopo accipit in lo<br />
cationem terram Ecclesiae Januensis,<br />
ibi.<br />
Advocatus Rolandus, 75. Domus<br />
eius, 78. Consules Januae laudant Ar<br />
chiepiscopo Insulam Medolici,
A ld eb e iit u s abbas S. Syri Januae,<br />
-445, 44!).<br />
Aldeprandus. Ab Johanne episcopo<br />
recipit in locationem terras<br />
Ecclesiae Januen., 248.<br />
Aldeprandus archipresbyter ,<br />
242.<br />
Aldevrandus pater Conra<strong>di</strong> Mer-<br />
deventris, 285, 286.<br />
Al<strong>di</strong>ones Ecclesiarum. Status<br />
eorum, iuxta consuetu<strong>di</strong>nes civitatis<br />
Januae, 312.<br />
Aldo cognatus Johannis Ficobi-<br />
bere. Habebat partem decimarum plebis<br />
Rapalli, 46.<br />
416.<br />
Aldo iudex dominorum Regum ,<br />
Alerius f<strong>di</strong>us Johannis Coti. Con-<br />
<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 34. Testis,<br />
297, 366. Famulus Curiae Molacia-<br />
nae, 402.<br />
Alexander advocatus, hyconomus<br />
ct sub<strong>di</strong>aconus Syri li archiepiscopi,<br />
praepositus ecclesiae S. Mariae de<br />
Castro. Operam dat Registro Curiae<br />
Archiepiscopalis Januae, 3. Syrus<br />
archiepiscopus iubet, ut describat no<br />
mina illorum, qui decimas Ecclesiae<br />
Januensis detinent, 15. Recordatus,<br />
67, 70, 73, 76, 79, 81, 85, 86,<br />
87, 105, 116, 117, 118, 119, 120,<br />
304, 317, 318, 332, 335. 336, 337,<br />
390, 393, 401, 40 i, 405, 452, M-<br />
numerat emptiones pro Curia factas,<br />
134. Testis, 152, 266, 277, 298,<br />
299, 309, 315, 319, 320, 321, 322,<br />
323, 331, 339, 355, 364, 366, 367,<br />
Memorat pensionem cuiusdam do<br />
m us, 404.<br />
i) 4<br />
Aguxinus Guido, 71.<br />
Aidela neptis Petri de Saporito<br />
et uxor Olhonis Brenni. A Syro II<br />
accipit in locationem quamplures terras,<br />
317. Jura huius locationis refu<br />
tat Hugoni archiepiscopo, 304.<br />
Aidelina filia Ansal<strong>di</strong> Apparui<strong>di</strong>.<br />
Solvit pensionem cuiusdam m ansi,<br />
390.<br />
Aimerius, S. Rom. Ecclesiae <strong>di</strong>aconus<br />
car<strong>di</strong>nalis et cancellarius, 4 5 1.<br />
Aistulpes iudex dominorum Re<br />
gum , 416.<br />
Alacris presbyter, 383.<br />
Alamanus Henricus. Testis, 321.<br />
Albare ( de) Albertus. Testis,<br />
104.<br />
A l b a v e ir a , 53.<br />
Albericus. Con<strong>di</strong>lionatus Archie<br />
piscopi, 45.<br />
Albericus. Ab Oberto episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 187.<br />
Albericus, 191.<br />
Albericus. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 214.<br />
453.<br />
Albericus, 275.<br />
Albericus abbas S. Syri Januae,<br />
Albericus Curiae Archiepiscopi.<br />
Testis, 107, 133, 261, 327, 347,<br />
359, 362.<br />
Albericus filius q. Ledonis. Accipit<br />
in locationem tertiam partem<br />
oblationum ecclesiae S. Georgii ple<br />
bis Bavali, 400<br />
105.<br />
A l b e r i c u s H u g o . Consul Januae,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Albericus Magister, 201.<br />
Albertinus, 77, 565.<br />
Albertus. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res ecclesiae<br />
S. Damiani de Slrupa, 184. Item<br />
ab eodem res Ecclesiae Januen.,<br />
205. Item ab eodem terram S.<br />
Syri, 227.<br />
Albertus. Filii eius recordati, 186.<br />
Albertus. A Conrado episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januensis, 212.<br />
Albertus, 265.<br />
Albertus, 267.<br />
Albertus. Ab Oberto episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 278.<br />
Albertus. Terra eius, 351.<br />
Albertus, 400.<br />
Albertus archipresbyter eccle<br />
siae S. Johannis plebis Yariae. Ab<br />
archiepiscopo Syro accipit in loca<br />
tionem quamplures terras Archiepi-<br />
scopatus infra hanc plebem, 550.<br />
Testis, 545.<br />
Albertus famulas S. Syri. Terra<br />
eius, 274<br />
Alexander Papa III. Ecclesiae<br />
Me<strong>di</strong>olanensis possessiones et bona in<br />
Marea Januensi confirmat, 458. Item<br />
confirmat sententiam Innocentii II circa<br />
decimasabhominibusde Insula et Car-<br />
man<strong>di</strong>no monasterio S. Syri debitas,<br />
457.<br />
Alexius, 405.<br />
Alexius Wilielmus, 82.<br />
Alferius Petrus. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 45.<br />
Alguda, 565.<br />
(<br />
548 )<br />
Alguda (ilia M a rc i, 190.<br />
Alguda filia q. Iterii. Consules<br />
Januae laudant Archiepiscopo ter<br />
ram et res, quas ipsa habebat in Do-<br />
moculta, 72.<br />
Alguda filia q. M artini. Ab archie<br />
piscopo Syro accipit in locationem<br />
castanetum Ecclesiae Januen., 515.<br />
Alguda m onacha, 518, 252, 255.<br />
Alguda soror Andreae. Con<strong>di</strong>iio-<br />
nata Archiepiscopi, 45<br />
Alguda u x o r Lanfranci Advo<br />
cati , 507.<br />
Alharicus iudex dominorum Re<br />
gum , 416.<br />
Alinerius. Vide P orta ( de ) Ali-<br />
nerius.<br />
Alles (de) Berizo. Guaitator, 45.<br />
Allio ( de) Alpiierius. Guaita<br />
tor , 45.<br />
Allis (de) Rainerius. Teslis, 555.<br />
Almeradus Carbonus, 125.<br />
Alganus Gandulphus. Guaitator,<br />
42. Eius libellus, 261.<br />
Alpiierius Johannes. Eius libel<br />
lus, 254.<br />
Alsen'da (de) Ido. Terra eius, 506.<br />
Altadonna, 1 1 1 , 113.<br />
Altilia, 395.<br />
Altrudus, 291.<br />
Alvernacius Boxus Matus. Te<br />
nebat partem decim ae plebis Sancti<br />
Petri de A rena, 21.<br />
Alzapé Ansaldus , 82.<br />
Ambra filia q. Iierii. Consules<br />
laudant Archiepiscopo terram et res,<br />
quas ipsa habebat in Domuculta, 72.<br />
Amelberga, 175, 178.<br />
Amelbertus, 231, 283.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Amulius filius q. Alvernacii. Concordatur<br />
cum Hugone archiepiscopo<br />
pro molen<strong>di</strong>nis construen<strong>di</strong>s, 1-11.<br />
Item cum Ayraldo episcopo pro mo<br />
len<strong>di</strong>no S. Petri de Arena, sive<br />
Pulciferae, 208, 392.<br />
Amicus, 49, 50, 152.<br />
Amicus. Ab Johanne episcopo accipit<br />
iu locationem res Ecclesiae Januensis,<br />
201.<br />
Amicus. Testis, 365.<br />
Amizo, 296.<br />
Anagnine Johannes. Testis, 464.<br />
Ancillae Ecclesiae Januensis. A<br />
Landulpho episcopo locatae, 291.<br />
Item ab Oberto, 350.<br />
Andoloxinus Wilielmus. Domus<br />
eius et consortum a Consulibus Ar<br />
chiepiscopo laudata, 78.<br />
Andreas. Guaitator, 45.<br />
Andreas. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
45.<br />
Andreas. Operarius Nervii. 50.<br />
Andreas, 159.<br />
Andreas, 166.<br />
Andreas. Accipit in locationem<br />
ab Oberto episcopo res Ecclesiae Ja<br />
nuen., 169.<br />
Andreas. Ab Johanne episcopo<br />
recipit in locationem res ecclesiae S.<br />
Damiani de Strupa, 184.<br />
Andreas. Ab eodem episcopo res<br />
Ecclesiae Januen. in locationem su<br />
scipit, 211.<br />
Andreas. A <strong>di</strong>cto episcopo res<br />
eiusdem Ecclesiae habet locatas, 214.<br />
Andreas. Saepe <strong>di</strong>ctus Johannes<br />
locat ipsi Andreae res Ecclesiae Ja<br />
nuen. , 226.<br />
( 349<br />
Andreas. Ab Oberto episcopo acci<br />
pit in locationem res Ecclesiac Januen.,<br />
250. Libellaria eius, 251.<br />
Andreas. A Conrado episcopo reci<br />
pit in locationem res Ecclesiae Januensis,<br />
254.<br />
Andreas. A memorato Conrado<br />
res easdem locatas suscipit, 254.<br />
Andreas, 266.<br />
Andreas. Ab Oberto episcopo acci<br />
pit in locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuen. j 274.<br />
Andreas, 285.<br />
Andreas, 400.<br />
Andreas , ibi.<br />
Andreas , ibi.<br />
Andreas. Eius vites, 413.<br />
Andreas. Testis, 418.<br />
Andreas. A Theodulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 419.<br />
Andreas filius q. Dodae. A Syro<br />
archiepiscopo recipit in locationem<br />
castanetum Ecclesiae Januen., 515.<br />
Andreas filius q. Johannis. Te<br />
stis, 418.<br />
Andreas filius q. Lupi. Accipit<br />
in locationem tertiam partem obla<br />
tionum ecclesiae S. Georgii plebis<br />
Bavali, 400.<br />
Andreas filius Trabuchi. Opera<br />
rius Nervii, 51. Famulus Curiae<br />
eiusdem loci, 155.<br />
Andreas frater Madelberti. Terra<br />
eius, 166.<br />
Andreas frater Pelri de Sublus<br />
Ripa, 402.<br />
Andreas gastaldusMolacianae. Eius<br />
stirps, 406.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Andreas genitor Leopran<strong>di</strong>, J 98.<br />
Andreas presbyter. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
A rch iep isco p i55. Operarius Mola-<br />
cianae, 39. Guaita ter, 42. Famulus<br />
Curiae Molacianae, 403.<br />
Andreas presbyter Bavali. Testis,<br />
333.<br />
Andreas presbyter S. Yincentii.<br />
Testis. 387.<br />
Andreas servus Ecclesiae Januen.<br />
A Landulpho episcopo locatus, 291.<br />
Anfossus. Tenebat quartam par-<br />
lem decimarum plebis Variae, 18.<br />
Anfossus Bonus, 363.<br />
Anfossus <strong>di</strong>aconus, 216, 217.<br />
Anfossus frater Petroni. Secator<br />
foeni, 39. Famulus S. Syri, 75.<br />
Anfussus Wilielmus. Filii eius<br />
condomini cuiusdam molen<strong>di</strong>ni in Mu-<br />
ruallo, 362.<br />
Anfussus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi, 37.<br />
Angelberga, 162:<br />
Angelbertus. Commutat cum<br />
Theodulpho episcopo terram suam<br />
in aliam Ecclesiae Januen., 417.<br />
Viles eius, ibi.<br />
Ancustiosus. Filii eius, 365.<br />
Ancustiosus Gujlielmus. Famu<br />
lus Curiae, 138. Uxor eius refutavit<br />
Archiepiscopo iura sua super domum<br />
<strong>di</strong>cti Guilielmi, ibi.<br />
Anna uxor Amici Guelfi. Ambo do<br />
nant Syro II locum in Albario, 319.<br />
Ab ipso archiepiscopo eumdem lo<br />
cum in em phy teusim recipiunt, 320.<br />
Ansaida ( vel Ansaido), 218,220.<br />
Ansal<strong>di</strong>nus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi, 47.<br />
( 5 5 0 )<br />
Ansaldo ( de ) W ilielmus. Te<br />
stis, 334.<br />
Ansaldus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi , 46.<br />
Ansaldus abbas S. S yri Januae.<br />
A Landulpho episcopo et Johanne<br />
abbate S. Syri Milioni recipit in lo<br />
cationem dom um cultam et pratum ,<br />
440. Conradus episcopus donationem<br />
Basilicae S. Marcellini ipsi Ansaldo<br />
confirmat, ibi.<br />
345.<br />
297.<br />
Ansaldus centragus. Testis, 321,<br />
Ansaldus fihus A lberti, 186.<br />
Ansaldus filius Guidonis. Testis,<br />
Ansaldus frater Gandulphi Quar<br />
terii. Secator foeni, 39.<br />
Ansaldus genilor Te<strong>di</strong>sii ( patris<br />
comitum Lavaniae ) , 292.<br />
Anselmus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi, 50.<br />
Anselmus. T estis, 141.<br />
Anselmus. T erra eius, 285.<br />
Anselmus clericus. T estis, 322.<br />
Anselmus de Gotizone Baldo.<br />
Pensionem debebat Archiepiscopo, 32.<br />
Con<strong>di</strong>tionatus eiusdem a Consulibus<br />
declaratur, 63.<br />
Anselmus filius Guininguisii de<br />
Zerli. Ab archiepiscopo Syro accipit<br />
in locationem terras Ecclesiae Ja<br />
nuen. , 351.<br />
Anselmus filius Rainal<strong>di</strong> de Li-<br />
prando, 125.<br />
Anselmus frater Oberti Calcanei,<br />
Guaitator, 42,<br />
Anselmus magister, canonicus S.<br />
Laurentii, hyconomus, viccdominus,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
minister et procurator Curiae Ar<br />
chiepiscopi , 9 9 , 101, 102, 103,<br />
106, 107, H O , 111, 113, 131,<br />
132, 1 3 3 , 134, 2G3, 264, 304,<br />
3 2 9 , 3 4 7 , 3 4 9 , 336, 357, 358,<br />
3 5 9 , 3 6 0 , 361 , 3 6 2 , 363, 386,<br />
Testis, 329, 333, 349, 380, 381,<br />
382.<br />
Anselmus presbyter. Collector pensionis<br />
dominorum de Volta, 266.<br />
Anselmus presbyteri Petri de Ponte.<br />
Eius mansus, 45.<br />
Antiochia ( de ) Bonus Vassallus,<br />
71.<br />
Anxacus, 301.<br />
Anzanus. Refutavit decimas Hu-<br />
goni archiepiscopo, 29.<br />
Anzo, 402.<br />
Apparui<strong>di</strong> Ansaldus, 390.<br />
Arbitri inter Syrum archiepisco-<br />
pum ct Capharum : laudant ipsi<br />
Capharo po<strong>di</strong>um Pontis Decimi, et<br />
<strong>di</strong>cto Archiepiscopo tabulas 59 terrae,<br />
297. Inter <strong>di</strong>ctum Syrum et Marti-<br />
num Geresiarium: laudant ipsi Ar<br />
chiepiscopo libellariam praenominati<br />
Martini in Vico Molacio, 394. Inter<br />
Hugonem archiepiscopum et domi<br />
nos cuiusdam molen<strong>di</strong>ni in loco Mu-<br />
rualli: caduitam aquae statuunt, 362.<br />
Archelaus Praefectus Palatii Imperialis<br />
Constantinopolitani, 375.<br />
Archiepiscopus Januae. Jura<br />
ipsius super ecclesiam S. Laurentii,<br />
5. Item iura sibi debita quando<br />
missam celebrat in aliqua civitatis<br />
ecclesia, 6. Item ab ecclesia S.<br />
Mariae de Castro, ibi. S. Donati,<br />
7. S. Georgii, ibi. S. Michaelis prope<br />
( o o l )<br />
Januam , ibi. S. Syri, ibi. S. Ste-<br />
phani, ibi. S. Thomae, 8. S. Sepul-<br />
cbri, ibi. S. Martini de Via, ibi. S.<br />
Stephani de Campo Florentiano, 8.<br />
S. Ambrosii, ibi. Notitia decimarum<br />
sibi solvendarum a plebe Lavaniae,<br />
ibi. Sigestri, 9. Variae, ibi. A navibus<br />
de ultra mare venientibus et Januae<br />
applicantibus, 9. Item ab illis de Sicilia,<br />
Corsica, Sar<strong>di</strong>nia, Calabria et Pro<br />
vincia venientibus, 10, 11. Sequitur<br />
notitia decimarum Archiepiscopo de<br />
bitarum a plebibus : Serrae , ibi. S.<br />
Cypriam, S. Ursicini, Celanisi, Lan-<br />
gasci, Borzili, Rivarolii, Molacianae<br />
12. Bavali, Bargalii, Nervii, Ba-<br />
palli, 13. Lavaniae et Plicaniae, 14.<br />
Iterum Nervii et Rapalli, 16. Molacianae,<br />
20. Campi Domnici, ibi.<br />
Filii Oglerii de Bodulpho renun-<br />
ciaverunt Archiepiscopo quarterium<br />
decimae cappellae de Luco, ibi. Item<br />
duo quarteria decimarum plebis Ca-<br />
rantii inter Archiepiscoporum et fi<br />
lios Adaldonis Clerici <strong>di</strong>videbantur,<br />
25. Vassalli Archiepiscopi in civitate<br />
Januae morantes recordati, 24 - 26.<br />
Et extra civitatem, 26. Servitia<br />
vassallorum, 30. Quorum nomina<br />
leguntur, 3 0 , 31.. Item nomina il<br />
lorum, qui pensionem Archiepiscopo<br />
infra civitatem solvebant, 5 1 , 52.<br />
Con<strong>di</strong>tiones cius in Curia Molacianae,<br />
in Bazali, Colla, Bavali, Medolico,<br />
S. Syro Emiliano , Vico Molacio,<br />
Salino et S. Petro de Arena, 33 - 38.<br />
Operarii eius in <strong>di</strong>cta C uria, 3 8 ,<br />
59. Item foeni secatores, 3 9 , 40.<br />
De rebus Archiepiscopi ab homini-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
us Nasci et liliis Cononis de Vezano<br />
delentis, 40. Operatores Molacianae,<br />
-iO. Guaitalores castri eiusdem loci,<br />
-iO - 43. Consuetu<strong>di</strong>nes guaitatorum<br />
el guailae, -il. Iterum con<strong>di</strong>tiones<br />
Archiepiscopi in Curia Medolici, 44<br />
- 47. Operarii ibidem commorantes,<br />
48. Nomina con<strong>di</strong>tionatorum, qui de<br />
bent facere servitium in Lombar<strong>di</strong>a,<br />
ibi. Condftiones Curiae S. Pelri de<br />
Arena, 49 - 50. Et Curiae Nervii,<br />
50, 51. Pensiones ibidem, 5 1. Opera<br />
rii, 3 1 ,32. Servitia eorum, 52. Breve<br />
recordationis de operibus illorum, 53.<br />
Con<strong>di</strong>tiones Cnriae S. Michaelis Lava<br />
niae, 54. De red<strong>di</strong>tibus molen<strong>di</strong>no<br />
rum , 55, 56. Consules Januae lau<br />
dant Archiepiscopo decimam m aris,<br />
58, 39. Consuetu<strong>di</strong>nes ipsius in S. Ro<br />
mulo, 123. Nomina debitorum red<strong>di</strong><br />
tus libellariarum, 125. Item debito<br />
rum pensionis solvendae Archiepiscopo<br />
in <strong>di</strong>cto loco S. Romuli, ibi.<br />
Nomina famulorum, qui fidelitatis sa<br />
cramentum praestiterunt, 131 - 154.<br />
Archiepiscopus Me<strong>di</strong>olanensis ,<br />
5, 8. Possessio decimae et pensionis<br />
eius archiepiscopo Januae laudata,<br />
73. Eius missi, ibi. Habebat partem<br />
alpiatici in plebe Bargalii, 83.<br />
Archinus filius M erli, 432.<br />
Archipresbyter S. Cypriani, 47.<br />
Testis, 367.<br />
Arciiipresbyter S. Martini ( in<br />
S. Petro Arenae). Con<strong>di</strong>tionalus Ar<br />
chiepiscopi, 49.<br />
Arco ( de) Vassallus. Solvit<br />
pensionem Archiepiscopo, 404. Re<br />
cordatus, 403.<br />
( 5 5 * )<br />
Ar<strong>di</strong>zonus Oan<strong>di</strong> l piiu s, 82.<br />
Ardoinus Comes Lavaniae. Par<br />
Curiae IJugonis archiepiscopi, 349.<br />
A rduinus R e x , 214.<br />
Ar<strong>di</strong>: ino (de) Bernardus, 82.<br />
Arduinus, 405.<br />
Aridertus. T en u it m ansum de<br />
Ponte, 46.<br />
Aribertus. E x tim ato r, 430, 437.<br />
Aride (de) V ita lis , 206.<br />
Aricius, 144.<br />
A r im a n n i. T e rra e o ru m , 177.<br />
274. Recordati , 400.<br />
Aristoi Wilielmus. Testis, 124.<br />
Armasius P raefectus Palatii Imp.<br />
Const., 372.<br />
Arnaldus abbas S. Stephani Ja<br />
nuae. Concordatur c u m Archiepi<br />
scopo pro constructione quorum dam<br />
molen<strong>di</strong>norum, 111.<br />
Arnaldus Guilielmus. Investitu<br />
ram accepit quam plurium terrarum<br />
ab Archiepiscopo, 115. E ius libellus,<br />
287. Tenebat m e<strong>di</strong>etatem libellariae<br />
Bargalii, 390.<br />
Arnaldus iudex filius q. Agifre<strong>di</strong>.<br />
Commutat mansum suum in Lan-<br />
gasco cum alio Ecclesiae Januen. in<br />
Vignali, 435.<br />
A rn ald u s presbyter. Ab Oberto<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Ecclesiae Jan uen ., 278.<br />
Arnuisius cam erariu s Archiepi<br />
scopi. Testis, 119.<br />
Arnulfus. T estis, 310, 332.<br />
Asenellus Aldevrandus , 285.<br />
Astulfus, 314.<br />
Astur. Filii e iu s , 305.<br />
Ato. Ab Oberto episcopo accipit<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
in locationem res Ecclesiae Januen-<br />
sis, 19G.<br />
Aucello Joiiannes. Ab episcopo<br />
Oberto habet in locationem res eiusdem<br />
Ecclesiae, 278.<br />
Aucellus. Testis, 362.<br />
Augustinus canonicus S. Laurentii.<br />
Testis, 357.<br />
Augustinus frater Alberti presbyteri<br />
, 29.<br />
AuramÀla (de) Rusticus, 314.<br />
Auriae Ansaldus. Consul Januae,<br />
60. Testis, 346. Judex Curiae<br />
Archiepiscopi, 579> 380, 581.<br />
Auriae Symon. Via privata ipsius<br />
101. Consul Januae, 269, 505.<br />
Auriae Wilielmus, -109.<br />
Auricula Vassallus, 470.<br />
Aurigio, 271.<br />
Auterio Joiiannes, 188.<br />
Auzinlonus, 144<br />
Avocati. Vide Advocati.<br />
Avundus. Testis, 140.<br />
Axeredo ( de) Johannes. Jurat<br />
fidelitatem Syro archiepiscopo, et<br />
suscipit investituram duarum partium<br />
mansi Benestasii, 509, 524.<br />
Baffadosso Andreas. Eius stirps,<br />
406.<br />
Bagneira (de) Cunradus, 82.<br />
Bagneria (de) Joiiannes, 82.<br />
Baialardus. Testis, 268.<br />
( obó )<br />
B<br />
Ayraldus episcopus Januae. Re<br />
cordatus, 82, 155, 448, 449. Pactio-<br />
nem facit cum nonnullis de Volta pro<br />
molen<strong>di</strong>no S. Petri de Arena, 268.<br />
Item paciscit pro molen<strong>di</strong>no Pulcife-<br />
rae, 592. Donat canonicis S. Laurentii<br />
terram vacuam S. Genesji, et deci<br />
mam salis unius navis, 445.<br />
Ayraldus molinarius et magister<br />
molen<strong>di</strong>norum. Arbiter inter Hugo-<br />
nem archiepiscopum et dominos mo<br />
len<strong>di</strong>ni de Muruallo, 562. Testis,<br />
565.<br />
Azio. A Theodulpho episcopo ac<br />
cipit in locationem res ecclesiae S.<br />
Johannis plebis Caranliae, 587.<br />
Azo. Ab Johanne episcopo recipit<br />
in locationem terras Ecclesiae Ja<br />
nuen., 261.<br />
Azo. Ab eodem terras eiusdem<br />
Ecclesiae in locationem suscipit, 275.<br />
A zo, A Conrado episcopo accipit<br />
in locationem res eiusdem Eccle<br />
siae, 280.<br />
Azo presbyter, 285.<br />
Azo sub<strong>di</strong>aconus. Vicedominus Jo<br />
hannis episcopi, 429, 435.<br />
Balbus Andreas. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 49, 50, 5$.<br />
Balbus Anselmus. Eius libellus,<br />
165.<br />
Balbus Joiiannes, 266.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Balbus Obertis. Eius libellus,<br />
167. Recordatus, 469.<br />
Balbus Petrus. Secator foeni,<br />
59. Eius libellus, 282. Famulus<br />
Curiae Molacianae, 405.<br />
Baldetus, 340, 588.<br />
Bal<strong>di</strong>cion frater Guilielmi Nigri.<br />
Tenebat partem decimarum plebis<br />
Bavali, 20. Yassallus Archiepisco<br />
pi, 24.<br />
Bal<strong>di</strong>cione ( de ) Hugo. Consul<br />
foritanoram, 109. Testis, 593.<br />
Balduinus. Refutat Archiepiscopo<br />
domum in S. Romulo,' 597.<br />
Baldus. Guaitator, 42. Tenebat<br />
mansam de Casa subtana, 45. Recordatus,<br />
523.<br />
Baldus. Testis, 401.<br />
Baldus Obertus , Con<strong>di</strong>tionatus<br />
archiepiscopi, 48. Famulus Curiae<br />
Molacianae, 403.<br />
Baldus Oto. Terra eius, 136.<br />
Baltigadus ArnAldus. Uxor eius<br />
tenebat decimam plebis Langasci,<br />
12. Quam Syro archiepiscopo- refu<br />
tavit, 25, 29. Recordata, 64. Recordatus,<br />
365.<br />
Bancherius Martinus. Testis, 474.<br />
Baraterius Rubaldus. Testis, 546.<br />
Barca (de) Girardus. Testis, 559.<br />
Barca Guilielmus. Consules lau<br />
dant destruenda esse parata ab ipso<br />
eius el Johanne fratre Guilielmo con<br />
structa, 59. Consul Januae, 60.<br />
Barca Johannes, 59. Terra eius,<br />
541. *<br />
Bardoni clericus. Testis, 357.<br />
Barellus Gandulpiius. Operarius<br />
Molacianae, 59.<br />
( o ì ) 4 )<br />
Barellus J oiiannes. Eius libel<br />
lu s, 196.<br />
Bargagli ( de ) Bonus V icinus.<br />
Testis, 524.<br />
Barrilarius J ohannes. Testis,<br />
470; 471.<br />
BarrilariusW ilielmus.Testis,324.<br />
Baroncs Bonu s , 3 6 5 .<br />
Bartuolomeus Ai’chiepiscopus Ja<br />
n u ae, 427.<br />
Bastardus, 34-, 3 6 5 . Testis, 452.<br />
Bastardus A lbertus, 469.<br />
Bastardus R ubaldus, 468.<br />
Baticau Martinus, 235.<br />
Batipede Johannes. A Theodul-<br />
pho episcopo accipit in locationem<br />
res Ecclesiae J a n u e n ., 420.<br />
Bavalascus Oder^us , 403.<br />
Bavali (de) Guilielmus , 150.<br />
Bavali (de) H onoratus, 151.<br />
Bazali (de) 'R ufus. E ius libel<br />
lu s, 1-75.<br />
Bazali ( de) T arantus. Opera<br />
rius Molacianae, 40.<br />
Bazinus Vivaldus , 468.<br />
Becus Johannes. Consules lau<br />
dant Archiepiscopo decim am plebis<br />
Plecaniae, quam ipse Johannes tene<br />
b at, 93.<br />
Bedellano (de) Andreas. Jura<br />
vit fidelilatem Archiepiscopo, 566.<br />
Begalfjgus. T erra eiu s, 281.<br />
Begali (de) Gastaldus. Con<strong>di</strong><br />
tionatus Archiepiscopi, 49.<br />
Begalin Arnaldus, 267.<br />
Belengerius Bonus Infans , 266.<br />
Bellamutus. Filii eius habebant<br />
me<strong>di</strong>etatem decimae de Nozalogo,<br />
17. Ipse Bellamutus quarterium de-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
cimac plebis Celanisi tonebal ,. 22.<br />
Vassallus Archiepiscopi, 25. Inter<br />
bonos homines Curiae adnotatus, 27.<br />
Syro II decimas refutavit, 29. Servitia<br />
eius enumerata, 51. Testis,<br />
57, 58. Consul Januae, 59, 60, 75,<br />
74-, 269, 452. Terra filiorum suorum<br />
, 80.<br />
Bellandus, 267.<br />
Bellandus, sive Rolandus, pre<br />
sbyter. Ab Oborto episcopo accipit<br />
in locationem res Ecclesiae Januen.,<br />
187, 190, 259. Item ab episcopo<br />
Conrado, 212. Recordatus, 215.<br />
Bellaobrumjs. Vide Bellobrunus.<br />
Bellebonus. Testis, 505.<br />
Bellelato Anselmus. Testis, 452.<br />
Bellianus nepos Berar<strong>di</strong> de Sancto<br />
Laxo. Famulus Archiepiscopi a Con<br />
sulibus declaratus, Gl, 95. “Recor<br />
datus , 152. '<br />
Bellicarus. Filii cius et alii non<br />
nulli erant con<strong>di</strong>tionati Archiepisco<br />
p i, 45. Eius domus, 558. Recor<br />
datus , 365.<br />
Bellinus. Guaitator, 42.<br />
BÈLLIVERIUS\VlLIELMUS.TeStÌS,461.<br />
Bellixinus Joiiannes. Eius libellus,<br />
184.<br />
Bellobrunus filius Martini de<br />
Turri. Operarius Nervii, 51. Recor<br />
datus, 153.<br />
Bellocarus. Vide Bellicarus.<br />
Bello oculo Hugo. Tenebat quam<br />
dam decimam Murtae, 21. Item<br />
capellae S. Blasii, 22.<br />
Belloculus Otto. Domus istius<br />
praestabat servitia Archiepiscopo, 51.<br />
Recordatus, 5GG.<br />
( :>:>:> )<br />
Bellotus, 95. Eius progenies, 40G.<br />
Benavida Cafarae- Testis, 452.<br />
Bencius Andreas. Promittit operas<br />
et servitia facere Archiepiscopo,<br />
101. Habebat partem molen<strong>di</strong>norum<br />
de Bretesca et Subterrati, ibi.<br />
Bene<strong>di</strong>ctus, 165.<br />
J3ene<strong>di</strong>ctus, 176. Ab Johanne<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
ecclesiae S. Damiani de Strupa, 179.<br />
Bene<strong>di</strong>ctus. ALandulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 202.<br />
Benenca, 82.<br />
Benencasa uxor q. Ar<strong>di</strong>lionis Ca-<br />
staventiae. Censuaria Archiepiscopi<br />
a Consulibus declarata, 62.<br />
Benencasa frater Pagani de Volta.<br />
Pacta inter ipsum et Ayraldum epi<br />
scopum pro molen<strong>di</strong>no S. Petri de<br />
Arena, enunciata 268. Recordatus,<br />
457.<br />
Beniamin abbas monasterii S. Mauri<br />
Taurinensis pagi. Ab archiepiscopo<br />
Syro accipit donalionem capellae S.<br />
Slephani Campi Florenliani, 29.<br />
Benodus presbyter, 429.<br />
Benza filia Cunizonis, 14G.<br />
Benza. . Filii eius operarii Mola<br />
cianae, 40.<br />
Benzo. Ab Oberto episcopo acci<br />
pit in locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuen., 171.<br />
Berardus, 514.<br />
Berardus filius Johannis do Axe-<br />
redo. Ambo iurant fidelitatem Syro<br />
archiepiscopo, et ab eo investituram<br />
accipiunt duarum partium mansi Be-<br />
nestasii, 509, 524.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Berengarius Imperator, 1 (»0. No-<br />
titia privilegiorum ab ipso Ecclesiao<br />
Jauuensi concessorum, -il2.<br />
Berengarius li Rex, 223 234,<br />
-415. Rcs et proprietates libellarias<br />
et praecariasJanuensium amplissimo<br />
/ V «<br />
(<br />
<strong>di</strong>plomale confirmat, 510.<br />
Berkogliis Nicola. Tesùs, 101.<br />
Berga uxor Martini, 255.<br />
Berizo. Eius libellaria, 190.<br />
Berizo, 406.<br />
Berizo presbyter. Accipit in loca<br />
tionem res Ecclesiae Januen., 117.<br />
Recordatus, 404.<br />
Bernar<strong>di</strong>nus. Con<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi , -47.<br />
Bernardus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi, -43.<br />
Bernardus clericus Johannis epi<br />
scopi, -429.<br />
Bernardus magister, 542.<br />
Bernardus presbyter, 218, 220.<br />
Bernar<strong>di</strong>s presbyter de Cexa-<br />
na, 40-4.<br />
Bernardus sub<strong>di</strong>aconus, -450, 453.<br />
Bernilda ancilla Ecclesiae Januen.<br />
A Landulpho episcopo locata, 291.<br />
Bernilda filia q. Petri, ancilla<br />
Ecclesiae Januen. A Landulpho epi<br />
scopo locata, 291.<br />
Bernodus sub<strong>di</strong>aconus, 415, 410.<br />
Berozo, 365.<br />
Berta filia Drudae de Merione<br />
Guaraco. Consors Archiepiscopi pro<br />
molen<strong>di</strong>nis construen<strong>di</strong>s, 110.<br />
Berta uxor q. Fabiani de Fonta-<br />
nilio. Ab archiepiscopo Syro accipit<br />
in locationem pastenum et alia in<br />
<strong>di</strong>cio loco, 331.<br />
5 )<br />
Berta uxor Tliomae qui ct Beri-<br />
zonis, 288.<br />
Bertholotus. T eslis, 322.<br />
Bertiiolotcs nepos Malcavalchae.<br />
Testis, 385.<br />
Bertramus. Filii eius guaitalo-<br />
re s, 42.<br />
Bertramus, 403.<br />
Bertranus, 330.<br />
114.<br />
114.<br />
Besag.no (de) Bonandus. Testis,<br />
Besanio (de) Guibertus. Testis,<br />
Besaza Rubaldus. Consnl Ja<br />
nuae, «6.<br />
Betegola Huoo. S yrus Archie-<br />
piscopus locat <strong>di</strong>cto Hugoni Insulam<br />
Bonam Sancti R o m u li, 123<br />
Bevimus Nig er, 125, 126.<br />
Biado, 220.<br />
Biado (de) Petrus, 260.<br />
Bibens Aquam. Ab Archiepiscopo<br />
Syro de quadam decima Rapalli inve<br />
stitus, 398.<br />
Bibens Aquam de Bazali. Con<strong>di</strong><br />
tionatus Archiepiscopi, 53.<br />
Binellus Martinus. Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 54. Guaitator, 43.<br />
Recordatus, 403.<br />
Bixola Joiiannes, Terra eius,<br />
542. Casa eius, 543.<br />
B/zegans Formaticus Bonus Jo<br />
iiannes, 403.<br />
Blanco (de) Ansaldus. Testis,323.<br />
Blancus Andreas, 403.<br />
Blancus Bonus Vassallus .cano<br />
nicus. Testis, 349.<br />
Blancus canonicus, Teslis, 104.<br />
Blancus Joiiannes, 71. Tutor filio-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
um el nepotum q. Ansal<strong>di</strong> Sardenae,<br />
81. Testis, 315. Recordatus, 325.<br />
Eius molen<strong>di</strong>ni, 395. Pro quodam<br />
molen<strong>di</strong>no pacta iniit cum Archiepiscopo,<br />
405.<br />
Blancus Obertus frater Girar<strong>di</strong><br />
Scortiae et comes Lavaniae. Vassal<br />
lus Archiepiscopi, 26. In quamplu-<br />
ribus villis colligebat pensionem, pro<br />
feudo a Curia Archiepiscopali habito<br />
, 264.<br />
Rlancus W ilielmus. Testis, 534.<br />
Recordatus, 469.<br />
Blondus W ilielmus. Testis, 469.<br />
Bocardus Ascetus. Testis, 452.<br />
Boiamons sive Boiamundus. Testis,<br />
155, 309, 367, 404.<br />
Bollatus Obertus, 469.<br />
Bollexinus Joiiannes. Filii eius<br />
operarii Molacianae, 40.<br />
Bonacursus filius Wilielmi Com-<br />
patris. Testis, 2G4, 347.<br />
Bonadonna filia q. Guaitafoliae.<br />
Refutat Hugoni archiepiscopo quam<br />
dam partem molen<strong>di</strong>ni de Bretesca,<br />
557. Ven<strong>di</strong>t eidem pariem molen<br />
<strong>di</strong>ni de Periculo, 559.<br />
Bonagens, 402.<br />
Bona Nata uxor Bernar<strong>di</strong> Gatae.<br />
Ven<strong>di</strong>t Syro archiepiscopo terram in<br />
Medolico, 159.<br />
Bonando aestimator, 436, 437.<br />
Bonandus. Con<strong>di</strong>lionatus Archie<br />
piscopi , 38.<br />
Bonandus de Conrado Coclea<br />
rio , 565.<br />
Bona Nox. Con<strong>di</strong>tionatus archie<br />
piscopi, 50. Filii cius operarii Ner<br />
vii, 5 1 , 33. Recordatus, 155.<br />
( » 3 7 )<br />
Bonasa filia q. Johanms et uxor<br />
Mauri q. Johannis Lupi. Ab Oberto<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Ecclesiae Januen., 289, 353. Eius<br />
mansio, ibi.<br />
Bonatruda. Ab archiepiscopo Sy<br />
ro accipit in locationem castanetum<br />
Ecclesiae Januen., 315.<br />
Bona Vita, Operarius Nervii, 52,<br />
134. Famulus S. S yri, 69.<br />
Bonefacii Philippus. Consul Januae,<br />
9 8 , 99, 502, 3 5 0 , 5 8 4 ,<br />
586.<br />
Bonicus Albertus. Testis, 521.<br />
Bonifacius canonicus S. Laurentii.<br />
Testis, 580, 58J, 582.<br />
Bonifacius frater Gandulfi Ter--<br />
reti. Habebat partem decimarum<br />
capellae de M urta, 21.<br />
Bonifacius frater Oberti Naselli.<br />
Testis, 268.<br />
Bonifatius archi<strong>di</strong>aconus S. Lau<br />
rentii. Testis, 102. Recordatus, 349.<br />
Testis, ibi. Archiepiscopus Januae,<br />
581, 412. Contra detentores bono<br />
rum Ecclesiae Januensis et pertur<br />
batores Claustri et Canonicae S. Lau<br />
rentii excommunicationem m inatur,<br />
461. Locat decimam maris Sigestri<br />
et plebis Lavaniae usque ad Por<br />
tum Veneris, 4 6 5 , Montem C reti,<br />
463, et decimam Bavali, 466.<br />
Bonifredus , 565.<br />
Boni Homines, 514.<br />
Boni Homines Curiae Januensis,<br />
27, 155, 509, 524.<br />
Boninus Johannes. Testis, 565.<br />
Boniprandus, 174.<br />
Bonistruda, 183.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
H o m z a ancilla Ecclesiae Januen. ,<br />
291<br />
Bonizo. Ab Johanne episcopo ac-<br />
cipil in locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuen., 207. Filii eius, 212.<br />
Bonizo. A Conrado episcopo acci<br />
pit in locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuen., 231.<br />
Bonizo. Ab Johanne episcopo ac<br />
cipit in locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuen., 250.<br />
Bonizo. A Landulfo episcopo ac<br />
cipit in locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuen. , 277.<br />
Bonizo. A Conrado episcopo acci<br />
pit in locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuen., 280.<br />
B o n i z o , 399.<br />
Bonizo. Testis, 401.<br />
Bono Bello ( de ) Wilielmus.<br />
Testis, 57. Consul Januae, 89.<br />
Bono Fancello ( de ) Obertus.<br />
Testis, 1 18.<br />
Bono F ilio ( de) Marchio, 365.<br />
Bono Homine (de) Obertus. Te<br />
stis, 337.<br />
Bonomino, 281.<br />
Bonosus massarius, 291.<br />
Bono Villano ( de ) Otto. Te<br />
stis, 393.<br />
Bonsecnor. 197. Terra eius, 220.<br />
Bonticus. Pares Curiae Archie-<br />
piscopalis laudant quod ipse Bon-<br />
ticus det annuatim Archiepiscopo<br />
quantitatem farinae molen<strong>di</strong>ni Gla-<br />
rolii, 301. Octava pars <strong>di</strong>cti molen<br />
<strong>di</strong>ni ipsius Bontici <strong>di</strong>citur, 502.<br />
Bonus Infans. Con<strong>di</strong>lionatus Ar<br />
chiepiscopi, 50.<br />
( ìi.'iS )<br />
Bonus Johannes. G uaitatos, 42.<br />
Bonus Johannes , 305.<br />
Bonus Johannes cintragus. Te<br />
stis, 324.<br />
Bonus Johannes clericus, 451, -452.<br />
Bonus Johannes filius q. Guido-<br />
nis. Ab archiepiscopo Syro accipit<br />
fendum decimae villarum Rumaliii<br />
et Vignalis, 323.<br />
Bonus Jojiannes frater Ansal<strong>di</strong><br />
cintragi. Testis, 3 2 1 , 322.<br />
Bonus Johannes m agister, frater<br />
Pagani de Casa de V ia, 402.<br />
Bonus Johannes Odezoni . Consul<br />
S. Romuli, 140.<br />
Bonus MArtinus. Guaitator mansi<br />
de Valle, 42. E t de Plazio, ibi. Eius<br />
hortus, 137, 358. Domus eius, ibi.<br />
Hecordatus, 402.<br />
Bonus 3Iato archi<strong>di</strong>aconus, 308.<br />
Bonus Matus, 191.<br />
Bonus Pes Obertus , 403.<br />
Bonus Segnor filius Bertrami, 403.<br />
Bonus Segnor frater Oberti de<br />
Prado, 154.<br />
Bonus Vassallus. Consules ter<br />
ram , quam ipse habebat in Prato<br />
Episcopi, Syro archiepiscopo laudant,<br />
64. Item laudant eidem Insulam Me-<br />
dolici, a filiis <strong>di</strong>cti Boni Vassalli et<br />
consortibus detentam, 78. Testis, 58.<br />
Ab archiepiscopo Syro accipit in loca<br />
tionem terram praem em oratam , 316.<br />
Bonus Vassallus blarclis Archie<br />
piscopi. Testis, 333.<br />
Bonus Vassallus canonicus. Te<br />
stis, 107.<br />
Bonus Vassallus filius q. Petri.<br />
Ab archiepiscopo Syro accipit in loca-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
tionem res Ecclesiae Januensis,<br />
514.<br />
Bonus Vassallus nepos Boni Bel-<br />
loni de Canizone. Testis, 287.<br />
Bonus Vassallus notarius, 100,<br />
103, 298, 299.<br />
Boncius Johannes. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 55.<br />
Borzulis(de) ALBERTUs.Testis,471.<br />
Boso. Filii eius habebant partem<br />
decimae in Yerzili, Fontana bona et<br />
Moconisi, 19.<br />
Boso. Testis, 452.<br />
Boso Johannes. Guaitator, 45.'<br />
Botericus. Habebat partem decimae<br />
de Nozalogo, 17. Vassallus Archiepiscopi,<br />
25. Consul Januae, 89.<br />
Testis, 355. Consules laudant ducendam<br />
esse aquam ad molen<strong>di</strong>num<br />
ipsius Botcrici, 564.<br />
Bravus Ansaldus. Guaitator, 42.<br />
Braxile , 158.<br />
Brazamons. Eius libellaria, 145,<br />
146. Recordatus , 188.<br />
Brazamonte (de) Joiiannes. Eius<br />
casale, 255.<br />
Brennus Otto. Ipse et Aidela, uxor<br />
eius, iura super quamplures terras<br />
Hugoni archiepiscopo refutant, 504.<br />
Brocardo Johannes. Testis, 452.<br />
Brocardus, 270.<br />
Brosono (de) Hugolinus. Ab ar-<br />
chiepiscopo Syro dociinae Rombelli,<br />
Vignalis, Rumallii et Certenni inve<br />
stitus , 599.<br />
Rruciierius Joiiannes. Operarius<br />
Molacianae, 59, 470.<br />
Brugnonus, 467. Filius eius te<br />
stis, 158.<br />
( 5 5 9 )<br />
Brucnonus Lanfrancus. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
ea que possidebat in Molaciana, 106.<br />
Jura eius super molen<strong>di</strong>num de In-<br />
sulella, et alibi, 107: Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t terram<br />
Archiepiscopo, 157.<br />
Brugnonus Oglerius. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Ar<br />
chiepiscopo id quod habebat in Mola<br />
ciana, 106. Jus habebat super molen<strong>di</strong>num<br />
de Insulella, 107.<br />
B r u n a ancilla Ecclesiae Januen. A<br />
Landulpho episcopo locata, 291.<br />
Rrundus Petrus. Ad solvendam<br />
Archiepiscopo decimam maris con<br />
demnatus, 99.<br />
Brunengus, 296.<br />
Brunengus. Teslis, 401.<br />
Bruningus, 406.Eius progenies, ibi.<br />
Bruningus. A Landulpho episcopo<br />
accipit in locationem res ecclesiae S.<br />
Damiani de Strupa, 175-<br />
Bruningus. Ab Oberto episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 187, 190, 229. Item a Con-<br />
rado, 212. Recordatus, 215.<br />
Bruningus. Ab Oberto episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 195.<br />
Bruningus. Ab Oberto episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 278.<br />
Bruningus. Ab Oberto episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 281.<br />
Bruningus Joiiannes. Operarius<br />
Molacianae, 40. Filius eius secator<br />
foeni, 59.<br />
Brunus clericus. Con<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi, 54. Operarius Molacia<br />
nae , 58, 402.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Brunus Guilielmus, 71.<br />
Bruscus. Filii eius con<strong>di</strong>tionati Ar<br />
chiepiscopi, 53.<br />
Bruscus Amigonus. Filii eius habe<br />
bant quartam partem navis pro libel<br />
laria ,2 7 .<br />
Bruscus Arnaldus, filius prae<br />
<strong>di</strong>cti Amigoni, ibi.<br />
Bruscus Hexricus , filius prae<br />
<strong>di</strong>cti, ibi.<br />
Bruscus Johannes. Libellus filio<br />
rum eius, 161.<br />
Bruxedo (de) Bonus Johannes.<br />
Secator foeni, 59. Recordatus, 106.<br />
Bruxedo (ue) Bulgarus, 468.<br />
Bruxedo (de) Johannes. Opera<br />
rius Molacianae, 58.<br />
Bruxedo (de) Obertus, 405.<br />
Bruxeto (de) BlanCus. Testis, 96.<br />
Bruzo.no (de) Anricus. Terras Cu<br />
riae Archiepiscopalis in Roboreto et<br />
aliis locis tenebat, 88.<br />
Bubo Johannes, 82.<br />
580.<br />
Bucafura Rainaldus. Testis, 124,<br />
Buca Lanfrancus. Consules ter<br />
ram , quam ipse tenebat, Archiepi<br />
scopo laudant, 68.<br />
Bucanigra Venerandus, 162.<br />
Bucardus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi, 49.<br />
Bucatius Johannes, 468.<br />
Bucca Danello Petrus, 468.<br />
Buconus. Guaitator, 42.<br />
Bucoxus frater Oberti Buroni, 405.<br />
Budusco Johannes, 154.<br />
BufferiUs Wilielmus. Consul" Ja<br />
nuae, 73, 76, 86, 88, 91, 92, 95,<br />
94, 95, 97, 105, l i 8, 502, 564,<br />
( 5 6 0 )<br />
415. Arbiter inter S yrum archiepi-<br />
scopum ct M arlinum C eresiarium ,<br />
594.<br />
Bueits. Testis, 594.<br />
Buleanus, 270.<br />
Bulgaro (de) Andreas, 474.<br />
Bulgaro (de) Bulgarinus, 474.<br />
Bulgaro (de) Gandulpiius. Syrus<br />
archiepiscopus locat ipsi Gandulphi)<br />
quamdam decim am , 119.<br />
Bulgaro (de) HenriCus, 474.<br />
Bulgaro ( d e ) Hugo. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 2 i . A Syro II acci<br />
pit locationem cuiusdam decim ae,<br />
119. Curiae Archiepiscopali pertine<br />
bat, 120. Testis, 299.<br />
Bulgaro (de) Hucolinus. Filii<br />
eius, 471.<br />
Bulgaro (de) I ngo. Testis, 509.<br />
Bulcaro (de) Johannes. Vassal<br />
lus Archiepiscopi, 24. Testis, 299.<br />
Bulgaro (de) Marinus. Confite<br />
tur habuisse decenum introitus por<br />
tus Januae pro feudo, 474.<br />
Bulcaro (de) Niciiola. Ab ar<br />
chiepiscopo Syro accipit locationem<br />
cuiusdam decimae, 119.<br />
Bulgaro (de) Symon , 474.<br />
Bullo Johannes. Operarius Nervii,<br />
51, 55, 155.<br />
Bullonus A ld e r tu s. Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 55.<br />
Bulzanetus. Habebat partem de<br />
cimae plebis Celanisi, 22. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 25.<br />
Burbonus Rubaldus, 468.<br />
Burgetus Obertus, 71.<br />
Burgo (de) Bombellus. Eius libel<br />
lus, 201. Recordatus, 405.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Burgo (de) Bonus Martinus. Con-<br />
Jitionatus Archiepiscopi, 34.<br />
Burgo ( d e ) Vassallus , 467.<br />
Buronus. Vide Volta ( d e ) Bu-<br />
RONUS.<br />
Buronus Guilielmus. Vide Volta<br />
(de) Guilielmus.<br />
Buronus Obertus. Vide Volta<br />
( de) Obertus.<br />
Bursali Obertus. Testis, 452.<br />
Cabdorgocius. Consul Januae,<br />
428.<br />
Cacapice Martinus. Operarius<br />
N ervii, 53.<br />
Caciator Dominicus. Con<strong>di</strong>tiona-<br />
tus Archiepiscopi, 36. Guaitator, 41<br />
Cacisciienascu ( de ) Ansaldus.<br />
Vide L evi (de) Ansaldus.<br />
Cagapice Baldus. Con<strong>di</strong>lionatus<br />
Archiepiscopi, 50.<br />
Caitus Guilielmus. Pensionem tri<br />
buebat Archiepiscopo, 32~ Domus<br />
e iu s, 60.<br />
Caitus Petrus. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi<br />
, 55.<br />
Calabronus Otto. Syro archiepiscopo<br />
decimas refutavit, 29.<br />
Calcaneus Obertus. Guaitator, 42.<br />
Eius libellus, 244. Recordatus, 403.<br />
( 361 )<br />
c<br />
Butellus Obertus. Consul S. P.o-<br />
m uli, 1 40.<br />
Buti S. Syri. Eorum libellus, 182.<br />
Butus Johannes, 479.<br />
Buzana (de) Homines. Ju<strong>di</strong>ces<br />
Archiepiscopi laudant Curiae ipsius<br />
terram, quam <strong>di</strong>cli homines tenent a<br />
flumine Armedani usque ad S. Ro<br />
mulum , 382.<br />
Calcator Lambertus. Con<strong>di</strong>lionatus<br />
Archiepiscopi, 38.<br />
Calcinaria. Famulus Archiepiscopi<br />
a Consulibus declaratus, 62.<br />
Calderarius Anselmus filius q.<br />
Guidonis de Murta. A Syro II ac<br />
cipit in locationem terram Archiepi-<br />
scopatus, 326.<br />
Calderarius Johannes. Terra eius,<br />
64. Censuarius Archiepiscopi declaratus<br />
, 65. Memoratus, 364.<br />
Cal<strong>di</strong>nus Raynaldus. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
terram Archiepiscopo, 136.<br />
Calelano (de) Quidam , 365.<br />
Calegnano (de) Oto. Terra eius,<br />
64. Eam ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo, 136.<br />
Calem ano (de) Arnaldus. Testis,<br />
114, 405.<br />
Calvo.mus , 426.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Calvus , 137.<br />
Calvus Bonsegnor. Testis, 452.<br />
Calvis Bonus vassallus. Te<br />
stis, 431.<br />
Calvus Obertus, 125.<br />
Calvus Otto , 267.<br />
Camararius Johannes. Terra filio<br />
rum ipsius, 218, 220.<br />
Camarlengus Albericus. Vinea<br />
ipsius , 282.<br />
Cambaltvola (de) Bonus Bellus.<br />
Guaitator, -42.<br />
Camerarius Archiepiscopi Januensis,<br />
6.<br />
Camerarius Archiepiscopi Me<strong>di</strong>olanensis,<br />
73.<br />
Caminada (de) Allo. Testis, ,13-4.<br />
Campo (de) Carbonus. Filii eius<br />
habebant partem decimae plebis Bar<br />
galii , 19.<br />
Campo (de) Gandulphus. Terra<br />
filiorum ipsius Archiepiscopo lau<br />
data', 70.<br />
Campo (de) Jonathas. Consul Januae,<br />
98, 99. Recordatas, 302. ’<br />
Campo Castoreo (de) Venerandus<br />
, 406.<br />
Campo Castoreo (de) Wilielmus.<br />
Terra eius, 360.<br />
Campo Casturno (de) Gandulphus.<br />
Eius libellus, 193. Becordatu<br />
s, 403.<br />
Campo Casturno (de) Marchio,<br />
402.<br />
403.<br />
Campo Casturno (de) Obertus,<br />
Campo Domnico (de) Amicus, 459.<br />
Campo Domnico (de) Andrianus.<br />
Guaitator, 42. Recordatus, 402.<br />
( St>2 )<br />
Campo Domnico ( de) Boxus Jo<br />
hannes, 403.<br />
Campo Domnico ( de) Buzius,468.<br />
-Campo Domnico ( de) Crosus, 468.<br />
Campo Domnico ( de)D onatus,403.<br />
Campo Domnico ( de) Johannes.<br />
Eius libellus, 147.<br />
Campo Domnico ( de ) L aurentius,<br />
468.<br />
Campo Domnico ( de ) Paganus.<br />
Habebat partem decim ae in Fonta<br />
nili) et S trupa, 13. Filii eius con-<br />
<strong>di</strong>tionati Archiepiscopi, 53. Recor<br />
datus, 403, 408.<br />
Campo Domnico ( de) Thotius, 408.<br />
Campo Domnico ( de) Vualterius.<br />
Terra eius, 254.<br />
Campo Plano ( de) Andreas, 203.<br />
Camporzasco ( de) Onedo, 266.<br />
Camugi ( de ) Primus. Consules<br />
laudantArchiepiscopo decimam maris,<br />
de bonis ipsius Prim i solvendam, 127.<br />
364.<br />
Camuli (de) Mariscotus. Testis,<br />
Caneto (de) Andreas , 82.<br />
Canavarius Anselmus. Testis,<br />
309, 323, 364, 300.<br />
Canavarius F acius. Testis, 264,<br />
347, 350, 359, 302.<br />
Canavarius Marinus. Testis, 352,<br />
353. *<br />
Canavarius Rufinus^ Habebat par<br />
tem decimae plebis Celanisi, 22. Vas<br />
sallus Archiepiscopi, 25. Syro II decimas<br />
refutavit, 29. Terra eius, 139.<br />
Cancellarius Obertus. Vide Na-<br />
sellus Obertus.<br />
Caneza (de) Arnaldus. Testis,323.<br />
Caneza (de) Otto. Testis, 323.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Canedo (de) Guilielmus. Collector<br />
pensionis dominorum de Volto, 266.<br />
Recordatus; ibi.<br />
Canella Otto. Filii eius habebant<br />
pariem decimae plebis Langasci,<br />
23. Vassalli Archiepiscopi, 25. Servitia<br />
ab ipso Ottone debita eidem,<br />
51. Grimaldus filius el avia eius, 66.<br />
Caniverza Hugo. Ab Hugone archiepiscopo<br />
accipit in locationem decimam<br />
Begali, 460.<br />
Caniverza Paschalis. Accipit ut<br />
supra, 460.<br />
Cano (de) Karolus. Domus eius,<br />
168.<br />
Cano (de) Lopertus. Accipit in<br />
locationem tertium oblationum eccle<br />
siae S. Georgii plebis Bavali, 400.<br />
Cano (de) Obertus, 4 0 3 .<br />
Canonica S. Laurentii Januae ,<br />
21, 125, 126, 293, 367. Theodul-<br />
phus episcopus donat <strong>di</strong>ctis canonicis<br />
tres portiones bonorum Eccl. Janiien.<br />
in Villa Matutiana et Tabia, 424<br />
Eisque donat Conradus episcopus ec<br />
clesiam SS. Genesii et Alexandri,<br />
442.'Item ab episcopo Ayraldo acci<br />
piunt donationem terrae vacuae • S.<br />
Genesii, et decimam salis uuius navis,<br />
443. Sygifredus episcopus et Ober<br />
tus, Vintimilii comes, homines S. Ro<br />
muli tributarios canonicorum decla<br />
rant , 444. Divisio gastal<strong>di</strong>onum,<br />
red<strong>di</strong>tuum et bonorum Celianae inter<br />
canonicos et Archiepiscopum sequula,<br />
451. Syrus II ipsis canonicis nonnul<br />
las decimas conce<strong>di</strong>t, aliasque con<br />
firmat, 453, 456, 459. Domus <strong>di</strong>cto<br />
rum canonicorum memorata , 169.<br />
( S G o )<br />
Canonici S. Syri in S. Romulo,<br />
123.<br />
Capellanus Wilielmus. Testis,<br />
355.<br />
Capellus Bonavida , 82.<br />
Capuara (de) Angelotus. Testis,<br />
114. Consul Januae , 381.<br />
Capiiara (de) Anselmus. Consul<br />
Januae, 96, 97, 100, 105, 299, -<br />
340. Recordatus, 111, 113. Testis,<br />
114.<br />
Capharo (de) Oto. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo<br />
partem quam habebat in<br />
molen<strong>di</strong>nis de Nuce et de Cerro ,<br />
habuitque terram pro feudo, 137.<br />
Capharus. Tenebat decimam in<br />
plebeio Bavali, 13. Quam refutavit,<br />
20. Vassallus Archiepiscopi, 25. Ile-<br />
rum Syro archiepiscopo decimas refu<br />
tavit, 28. Testis, 58, 119, 152.<br />
Consul Januae, 72, 74, 79, 1G0,<br />
116. Recordatus, 120, 138, 299,<br />
449. Arbitri inter Capharum et Sy<br />
rum archiepiscopum, laudant ipsi Ca<br />
pharo po<strong>di</strong>um Pontisdecimi, et <strong>di</strong>cto<br />
Archiepiscopo tabulas 59 terrae, 297.<br />
Domus Caphari in eodem loco, ibi.<br />
Quarumdam partium molen<strong>di</strong>norum<br />
de Nuce et Cerri investitus, 299.<br />
' Caponus. Habebat partem decimae<br />
plebis Sigestri, 18.<br />
Capra Oglerius. Syro II decimas<br />
refutavit, 29. Consul Januae, 56, 58.<br />
403.<br />
Caput Ebrioli Guilielmus, 154,<br />
Caput Eimgnanum, 158.<br />
Caput Galli Bonus Vassallus<br />
notarius, 95. Testis, 141, 152, 155,<br />
309. 367. Recordatus, 395, 401.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 5 0 4 )<br />
Capit Videi. Habebat quarterium | 25. Ipso Itio Syro II dccimas refu-<br />
decimae plebis Moneliae, 18. Tenuit- tavit, 29. Servitia ab eius domo<br />
que partem illarum plebeii Castellio- tribuenda Archiepiscopo, 31. Recor-<br />
nis, 22. Terram ab ipso detentam Con- datus, 306.<br />
sules laudant Arebiepiscopo, 89. Carma<strong>di</strong>nus nepos Jonathae de<br />
Cara Cossa. Locus ipsius, 50. Campo. Consules, inter<strong>di</strong>cto ipsius<br />
Operarius N ervii, 52. Famulus S. Carma<strong>di</strong>ni rem oto, laudant quod mo-<br />
S y ri, 09. Recordatus, 15-1, 365. len<strong>di</strong>num Murualli non destruatur,<br />
Filius eius, ibi. 302.<br />
Caramagnus Martinus. Con<strong>di</strong>tio- Carnelevarius A n d re a s. Guaita-<br />
natus Archiepiscopi, 35. tor, -42.<br />
Carronus. A Conrado episcopo acci- Carosus. A Conrado episcopo ac-<br />
pit in locationem res Ecclesiae Ja- cipit in locationem terram Ecclesiae<br />
nuensis, 212. Recordatus, 2*3. Januensis, 270.<br />
Carbonos. Mansio ipsius, 342. Carosus, 400.<br />
Carentio. Filiae eius ven<strong>di</strong>derunt Carpeneto (de) Sapio, 200.<br />
Archiepiscopo terram Bisamnis, 138. Carta nova, 188, 195. Eius<br />
Carentosa. A Conrado episcopo progenies, -106.<br />
accipit in locationem res Ecclesiae Carta Nova A ndreas, 190.<br />
J.-muen., 214. Carvali (de) W ilielmus. Testis,<br />
Careto. Vide T urpi (de) Careto. 357.<br />
Carlo canonicus S. Laurentii. Te- Cartimannus Martinus, 131.<br />
stis, 471. Casa de Via ( de) Bonus Bellus.<br />
Carlocionus, 125. Operarius Molacianae, 39. Guaitator,<br />
Carlus frater Alberici. Con<strong>di</strong>tio- 42. Operarius Mcdolici, 48. Recor-<br />
natus Archiepiscopi, 45, datus, 103.<br />
Carma<strong>di</strong>no. Innocentius papa II Casa de Via (de) Curradus, 103.<br />
monasterio S. Syri Januen. confir- Casa de Via ( de) Niger. Filii<br />
mat decimas a civibus huius cogna- eius operarii M olacianae, 39.<br />
tionis debitas, 4-16. Alexander papa Casa deVia ( de) Paganus. Conili<br />
eamdem sententiam approbat, <strong>di</strong>iionatus Archiepiscopi, 30. Secator<br />
457. foeni, 39. G uaitator, 42. Recorda-<br />
Caiuia<strong>di</strong>.no (de) Ansaldus. Te- tus, 402.<br />
stis, 326. Casale (de lo) Urso. Accipit in<br />
Carma<strong>di</strong>no (de) Homines, 91. locationem tertium oblationum eccle-<br />
Carma<strong>di</strong>no (de) Ido. Filii eius ha- siae S. Georgii plebis B avali, 400.<br />
bebant partem decimarum capellae Casalio Johannes , 171.<br />
Olei, 21. Et decimarum Corneliani, Casa Marciano ( d e ) \nselmus,<br />
ibi. Erantque vassalli Archiepiscopi, 205.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Casa Nova ( de) Martinus, 206.<br />
Casa Veteri (de) Obertus. Terrae<br />
ipsius et consanguinei Archiepiscopo<br />
laudatae, 8G.<br />
Caschifelone (de) Rusticus. Domus<br />
ipsius habuit quarterium deci<br />
marum plebis Bavali, 20. Servitia<br />
ab eodem tribuenda Archiepiscopo,<br />
50. Consules laudant ecclesiae S. Syri<br />
Jan. decimam here<strong>di</strong>tatis filiorum<br />
<strong>di</strong>cti Rustici, 445. Qui memoran<br />
tu r, 449.<br />
Casella (de) Guido. Terrae istius<br />
in Valle Calida Archiepiscopo laudatae,<br />
7G. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Petro de Savorito libella-<br />
riam , quam ibi habebat, 455.<br />
Castagna Rubaldus. Vide Ricus<br />
Rubaldus.<br />
Castagnolus, 465.<br />
Castaldus Girardus. Vide Ga-<br />
staldus Girardus.<br />
Castaneis (de) Ricus. Vide Ri-<br />
kus Joiiannes.<br />
Castaneolus Joiiannes. Eius libel<br />
lus, 278. Solvebat pensionem Archie<br />
piscopo , 569.<br />
Castaneto (de) Butus. Filii eius<br />
operarii Molacianae, 40.<br />
Castaneto (de) Cunradus, 82.<br />
Castaventia. Domus eius, 52.<br />
Castaventia Ar<strong>di</strong>tio. Filia eius<br />
fuit uxor Guilielmi de Curia, 52.<br />
Domus eius, ib i, 62, 65. Renencasa<br />
uxor ipsius Ar<strong>di</strong>tionis, 62. Famulus<br />
fuisse <strong>di</strong>citur, ibi.<br />
Castaventia Renencasa uxor Gui<br />
lielmi de Curia. Heredes eius cen-<br />
suarii Archiepiscopi a Consulibus de<br />
clarati , 62.<br />
( 5GI> )<br />
Castaventia Rusticus. Censua-<br />
rius Archiepiscopi, 65.<br />
Castellanus Castri Molacianae.<br />
Consuetu<strong>di</strong>nes eius, 43.<br />
Castelleto (de) Rodulfus, 468.<br />
Castello (de) Bonus Vassallus.<br />
Consul Januae, 97, 428, 299.<br />
Castello (de) Fulco. Quamdam<br />
decimam plebis Sauri indebite tenuisse<br />
<strong>di</strong>citur, 586. Testis, 468.<br />
Castello (de) Giulia. Sententia<br />
contra eam el alios lata a Curia Sy-<br />
gifre<strong>di</strong> episcopi, 27.<br />
Castello (de) Lanfrancus, 266,<br />
599.<br />
Castello (de) RaynAldus. Con<br />
sul Januae, 584. Ab archiepiscopo<br />
Syro de decima Bombellii, Vignalis,<br />
Rumalli et Certenni investitus, 599.<br />
Castro (de) Baldoinus. Testis,<br />
115, 277.<br />
Castro ( de ) Marinus. Testis,<br />
416, 298.<br />
Castro (de) Merulus. Habebat<br />
partem decimarum plebis Rapalli,<br />
16. Et capellae de P anisi, 49.<br />
Domus eius tenebat decimam ple<br />
bis Bargalii ab aqua Besanii ultra,<br />
ibi. Ipse Merulus habebat tres par<br />
tes decimae plebis Molacianae et<br />
capellarum S. Martini de Strupa, S.<br />
Damiani et Corsi, 20. Et quartam<br />
pariem illarum plebis Langasci, 25.<br />
Inler vassallos Archiepiscopi et vexil<br />
liferos adnotatus, 24. Habebat par<br />
tem navis pro libellaria, 27. Archiepi<br />
scopo decimas renunciavit, 29. Servi<br />
tia ab eo <strong>di</strong>cto Archiepiscopo tribuen<br />
da enumerantur, 50. Arbiter inter Ar-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
cliiepiscopum et Porcellos, I iti. Libel<br />
lus domus filiorum ipsius M eruli,<br />
287. Testis, 509, 539, 307.<br />
Castro Bernar<strong>di</strong> (de) Opizo. Te<br />
nebat decimam iu plebe RapaHi, 13.<br />
Et Plicanii, 19. Et terram Curiae<br />
Archiepiscopalis in Boboreto, 88. Ab<br />
archiepiscopo Syro accipit in loca<br />
tionem res Ecclesiae Januen., 286.<br />
Testis, 337.<br />
Catulus Baiamons. Testis, 47-4.<br />
Caturellus Obertus, 154.<br />
. Caulixellus Baldus. Vide Coli-<br />
cellus Baldus.<br />
Cauponarius Anselmus. Testis,<br />
310, 518, 332.<br />
Cauponarius Baldus. Testis, 119.<br />
Cav acia Johannes. Terra filiorum<br />
ipsius Archiepiscopo laudata, 8-4.<br />
lidem recordati, 439.<br />
Cavaza Anselmus, 84. Emit par<br />
tem castaneti de Casa nova, 438.<br />
Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo partem quam<br />
habebat in pastino de Corsi, 459.<br />
Cavalerius. Filius eius con<strong>di</strong>tio-<br />
natus Archiepiscopi, 36. Ipse Cava<br />
lerius tenuit mansum de Cavanna, 46.<br />
Cavalerius de Glarato Bonus<br />
Infans. Filii eius operarii Molacia<br />
nae, 39.<br />
Cavalexi (de) Ingo, 82.<br />
Cavanna. Domus huius praeno<br />
minis inter operarios Medolici adno-<br />
tala, 48.<br />
Cavanna (de) Ansal<strong>di</strong>nus, 46.<br />
Cavanna (de) Ansaldus, 451.<br />
Cavanna (de) Bernardus, ibi.<br />
Cav arunci. Tenebant decimam ple<br />
beji Rapallini, 43.<br />
( 5 0 0 )<br />
Cavarunchus. Domus eius habe<br />
bat quarterium decirnae plebis Bar<br />
galii, 19. R eco rd atu s, 265.<br />
Cavarunchus Guilielmus. Consul<br />
Januae,' 96, 97, 100, 299.<br />
Cavarunchus R ubaldus. Habebat<br />
partem decimarum plebis Rapalli, 46.<br />
Et de Piscina, 17. Item plebis Va<br />
riae, 48. Moneliae, ibi. E t Bargalii,<br />
49. Debebat servitia Archiepiseo°<br />
po, 34.<br />
Cavedur.no Martinus. Vide Oliva<br />
(de) Martinus.<br />
Cavursi (de) Azo. Eius libellus,<br />
278. .<br />
Cazaguerra filius q. Cononis de<br />
Vezano. Uxor e iu s , 9 4. Pro iuribus<br />
Archiepiscopi super villam et homi<br />
nes de Mazasco condem natus, 305.<br />
Cazola Alda. Operaria N ervii,<br />
54, 53, 453.<br />
Ceba. Consul Jan u ae, 04, 02, 04,<br />
65, 7(5, 95, 452, 592. Testis, 298.<br />
Recordatus, 401.<br />
Ceba (de) Raynaldus. Testis, 393.<br />
Ceglo Blancus Rolandus. Testis,<br />
432, 505. Par Curiae Hugonis ar<br />
chiepiscopi, 349.<br />
266.<br />
Cella (de) Anselmus presbyter,<br />
Cellis (de) Otto. T estis, 355.<br />
Centregus Comunjs Januae, 417.<br />
Centum soli<strong>di</strong>. Filius eius, 405.<br />
Centum soli<strong>di</strong> Obertus, 406.<br />
Centum soli<strong>di</strong>s ( de) Bonus Johannes.<br />
Guaitator, 41.<br />
Cephalonia. Domus eius, 90, 97.<br />
Cerasiarius Martinus. Con<strong>di</strong>tio-<br />
natus Archiepiscopi, 47, Libellaria<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
cius iu Vico Molacio Syro II laudata,<br />
394.<br />
Cerro (de) Albericus. Filiae eius<br />
con<strong>di</strong>lionatae Archiepiscopi, 46. Do<br />
mus ipsius inter Medoliei operarios<br />
connumerata, 48 Iterum filiae eius<br />
memoratae, 455.<br />
Cerro ( de) Altilia. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo<br />
id quod habebat in Vaca<br />
m ortua, 435.<br />
Cerro (de) Carlus. Uxor eius,<br />
454. Filia eius, 435.<br />
Cerro (de) Donatus. Con<strong>di</strong>tiona-<br />
lus Archiepiscopi, 45, 46. Recordatus,<br />
454.<br />
Cerro (de) Italia. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo<br />
id quod habebat in Vaca<br />
m ortua, 435.<br />
Cerro (de) Maritata. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
Archiepiscopo id quod haliebat iuxla<br />
Figarium Girar<strong>di</strong> Castal<strong>di</strong>, 455. Item<br />
in Vaca m ortua, ibi.<br />
Cerro (de) Rustica uxor Carli<br />
prae<strong>di</strong>cti. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo id<br />
quod habebat in Cucullo, 454. Et<br />
iuxta Figarium Girar<strong>di</strong> Castal<strong>di</strong>, 455.<br />
Cesanico ( de) Bolgarus, 82.<br />
Ceserà. Guailator, 42.<br />
Christianus Johannes , 64. ■<br />
Ciccqcus Joiiannes, 468.<br />
Cigala Guilielmus. Consul Ja<br />
nuae , 92, 93, 9 i, 95.<br />
Cicala Henricus. Testis, 454,<br />
Circinatus Johannes. Con<strong>di</strong>tiona-<br />
tus Archiepiscopi, 55.<br />
Ciriacus episcopus Januae, 449.<br />
Clapa (de) Joiiannes, 468.<br />
Clapa ( db) Syrus-, 405.<br />
Clapedo (de) Anselmus , 266.<br />
( S G 7 j<br />
Clapedo (de) Arnaldus. Accipit<br />
locationem tertii oblationum ecclesiaè<br />
S. Georgii plebis Bavali, 399.<br />
Clapucius Albertus, 403.<br />
Clapucius Donatus, 403.<br />
Clapucius Joiiannes. Filii eius<br />
operarii Molacianae, 39. Ab archie<br />
piscopo Bonifalio accipit locationem<br />
montis Creti, 465.<br />
Clapucius Odo. Testis,, 357,<br />
Clapucius Rubaldus , 405.<br />
Clapucius Villanas, 405.<br />
Clapucius de S. Syro RaynAldus.<br />
Filii eius operarii Molacianae, 39.<br />
Claranus Gandulfus. Guaitator,<br />
44. Recordatus, 4454, 405, 400.<br />
Clareto (de) Otto, 468.<br />
Clareto (de) Rollandus, 468.<br />
Clausura (de) Albert unus. Libellus<br />
ipsius, 477.<br />
Clausura (de) Johannes. Archie-<br />
piscopus habebat decimam here<strong>di</strong>tatis<br />
ipsius in plebe Molacianae 15.<br />
Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 5.4. Fi<br />
lii eius operarii Molacianae, 40.<br />
Item ven<strong>di</strong>derunt Archiepiscopo id<br />
quod habebant in Molen<strong>di</strong>no Subter-<br />
rato, 458. Memoratus, 402.<br />
Clavaro (de) Johannes. Terra<br />
de Manegra, ab ipso detenta, a Con<br />
sulibus Archiepiscopo laudata esl,<br />
94. Eius libellus, 277.<br />
Clerici. Quo modo libellaria eo<br />
rum regebantur, iuxta ianuensium<br />
consuetu<strong>di</strong>nes, <strong>di</strong>citur, 515, 544.<br />
Clericus Adaldonus. Filii eius<br />
duo quarteria decimarum plebis Ca-<br />
rantii tenebant, 25. Item pro feudo<br />
habebant molen<strong>di</strong>na de Isacurte, pra<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
tum et terram iu Salino, 21. Ser<br />
vitia debebant Archiepiscopo, 50.<br />
Clericus Johannes. Ab Oberto<br />
episcopo accipit locationem rerum<br />
Ecclesiae Januen., 157. #<br />
Clericis Obertus. Canonici S.<br />
Laurentii tenebant pro eo partem<br />
decimarum plebis S. Petri de Are<br />
na , 21. Filii eius et alii habebant<br />
quarterium decimae plebis Garan<br />
tii, 23.<br />
CoCLEARirS CoNRADUS. Filii CÌUS<br />
et alii habebant quarterium decima<br />
rum plebis Langasci, 23. Recorda<br />
tus, 563.<br />
Coclearius Garganos. Filii eius<br />
et alii habebant quarterium decima<br />
rum plebis Langasci, 25.<br />
Coctus Johannes, -102. 103.<br />
Co<strong>di</strong>la (de) Andreas. Guaitator,<br />
•13. Memoratus, 103.<br />
Co<strong>di</strong>la (de) Ingeza , 188.<br />
Co<strong>di</strong>la (de) Lanfrancus. Eius<br />
libellus, 233. Recordatus, 102.<br />
Cogla nigra Rolandus. Testis,<br />
357.<br />
Cogloti de Cornia. Decimae, ab<br />
ipsis iam in loco Serrae detentae, ab<br />
Oberto episcopo locatae sunt, 283.<br />
Cogo Johannes. Terra eius, 113,<br />
150, 20-1, Recordatus, 218, 220.<br />
Cogo Manfredus , 193.<br />
Cogo Rufinus, 112, 201. Yinea<br />
ipsius, 113, 150.<br />
Coelestlyus Papa II, 1.<br />
Colicellus Baldus. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 37. Guaitator, 12, 43.<br />
Eius libellus, 218, 252, 253. Recordatus,<br />
515, 102.<br />
( 5 0 8 )<br />
Colla ( de ) Anselmus. Tenebat<br />
partem decimae capellae de Bembelia,<br />
11. Accepit locationem istius deci<br />
mae, 320. Pro (jua solvebat pensionem<br />
Archiepiscopo, 369.<br />
Collaredo. G u a itato r, -13.<br />
Collum Oglerius. Vassallus Archiepiscopi<br />
, 21.<br />
Coloni, 502.<br />
87.<br />
Coloni Archiepiscopi JLanuensis,<br />
Columba ( de ) Guilielmus , 92,<br />
95. Testis, 117.<br />
Columba ( de) Paganus, 125, 398.<br />
Comitissa A dalasia. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Ar<br />
chiepiscopo id tjuod habebat in Cu<br />
cullo, 155.<br />
106.<br />
Communisi ( de) Johannes, 151,<br />
Communisi ( de ) Martinus. Filii<br />
eius operarii M olacianae, 39.<br />
Communisi ( de) Primus, 105.<br />
Communisi ( de) Svmon, 168.<br />
Comminisi ( de) V ivaldus, 167.<br />
Compater Wilielmus. Testis, 261,<br />
317, 351.<br />
Conca Obertus. T estis, 334.<br />
Concovus Joiiannes , 267.<br />
Cono. Habebat partem decimae<br />
plebis Sigestri, 18.<br />
Conradus. Pratum ipsius, 251.<br />
Conradus. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 291.<br />
Conradus. Locus e iu s, 221.<br />
Conradus, comes Yintimilii. Ce<strong>di</strong>t<br />
Conràdo I episcopo iu ra , quae habet<br />
super terras et homines S. Romuli,<br />
111.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
CONRADUS DE ARCHIEPISCOPO, 357.<br />
Conradus <strong>di</strong>aconus, 429, 433.<br />
Conradus I episcopus Jànuae. Lo<br />
cat res Ecclesiac Januen., 180, 234,<br />
2G0, 280, 305. Ansaldo abbati S.<br />
Syri Januae donationem Basilicae S.<br />
Marcellini Januae confirmat, 440.<br />
Conradus, comes Vintimilii,iura, quae<br />
liabet super terras et homines S. Ro<br />
m u li, ipsi episcopo ce<strong>di</strong>t, 441.<br />
C onradus I I , episcopus Januae.<br />
Lo.cat bona Eccl. Januen., 244, 270,<br />
307. Donat canonicis S. Laurentii<br />
ecclesiam SS. Genesii et Alexandri,<br />
412. Recordatus, 449.<br />
Conradus Guilielmus. Guaitator,<br />
42.<br />
Conradus iudex, 437.<br />
C onradus II imperator, 1G8, 236,<br />
281, 293, 307.<br />
Conradus III, rex Italiae, 4.<br />
Costantius. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen. , 252, 253.<br />
Consules Celianae. Formula iu-<br />
ramenti ab ipsis Archiepiscopo prae<br />
stiti, 119.<br />
Consules Januae, 3, 4, 56, 58,<br />
59, GO, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67,<br />
68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76,<br />
77, 78, 79, 80, 81, 83, 84, 85, 86,<br />
88, 89, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97,<br />
98, 99, 100, 105, 108, 109, 110,<br />
114, 115, 117, 118, 127, 128, 129,<br />
142, 149, 152, 158, 171, 177, 178,<br />
180, 181, 183, 185, 187, 189, 192,<br />
194, 196, 198, 199, 200, 202, 203,<br />
205, 206, 208, 209, 210, 212, 213,<br />
215, 216, 217, 219,221, 225, 227,<br />
( 5G9 )<br />
228, 230, 232, 234, 236, 238, 239,<br />
241, 242, 244, 245, 246, 248, 250,<br />
251, 253, 255, 257, 258, 259, 269,<br />
290, 293, 295, 299, 302, 303, 330,<br />
340, 364, 381, 383, 38 i, 386, 388,<br />
390, 391, 392, 394, 395, 396, 404,<br />
405, 443, 445, 453, 455, 460, 469,<br />
470, 471.<br />
377.<br />
Consules Imp. Rom. , 372, 374,<br />
Consules plebis Nervii , 82.<br />
Consules S. Romuli. Ab Archie<br />
piscopo or<strong>di</strong>nati, 120. Formula iura-<br />
menti praestiti Syro II a <strong>di</strong>ctis Con<br />
sulibus, ibi. Recordati, 140.<br />
Consules Sigestri. Januensium<br />
Consulum epistola ipsis Sig°strinis Con<br />
sulibus <strong>di</strong>recta, ne iura Archiepi<br />
scopi turbent, 383.<br />
Conte Wilielmus. Consules de<br />
bonis ipsius laudant Archiepiscopo<br />
decimam m aris, 127.<br />
Cophus. Operarius Molacianae. 40.<br />
Corbellus Bartholomeus, 470.<br />
Corborannus. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t quamdam<br />
decimam Archiepiscopo, 136.<br />
CorezARius Jacobus. Testis, 105.<br />
Corsi (de) Bonus Martinus. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 38. Cui<br />
ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t quamdam terram 139.<br />
Corsus Obertus, 82.<br />
Cortexanus Azo. Mansio ipsius,<br />
231.<br />
CORVARIA ( DE ) ALBERTUS. EÌUS<br />
libellus, 280. Solvebat pensionem<br />
Archiepiscopo, 369.<br />
Corvaria ( de ) Azo. Ah Oberto<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Ecclesiae Januen., 278.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Corvarius Johannes, 71.<br />
Corvarius Niger de Valle. Filii<br />
eius operarii Molacianae, 39.<br />
Costa (de) Albertus, 403.<br />
Costa (de) Anselmus frater Ray-<br />
nal<strong>di</strong>. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 43,<br />
46. Recordatus, 431. Testis, 366.<br />
Costa (de) Bonus Infans, S2.<br />
Costa (de) Johannes, archipre-<br />
sbyter plebis Nervii. Ab archiepiscopo<br />
Syro accipit in locationem terram<br />
Ecclesiae Januen., 339.<br />
Costa ( de) Johannes. Filii eius<br />
operarii Molacianae, 38.<br />
Costa (de) Lanfrancus, 468.<br />
Costa (de) Rainaldus. Con<strong>di</strong>tio--<br />
uatus Archiepiscopi, 46.<br />
Costola (de) Maurus. Accipit in<br />
locationem tertiam partem oblationum<br />
ecclesiae S. Georgii plebis Bavali, 399.<br />
■ Cresfus. Terra Gliorum ipsius, 332.<br />
Crespus Petrus, 82.<br />
Crescentius. Terra eius, 260.<br />
Creti (de) Alegrus. Eius libel<br />
lus, 277.<br />
Crispinus Jonathas. Consul Januae<br />
, 413. Testis, 331.<br />
Crispinus Raymundus. Testis, 331.<br />
Crispinus Wilielmus. Consul Ja<br />
nuae, 330, 384, 390.<br />
Crosa. Eius progenies, 406.<br />
Cruce (de) Giso, 368.<br />
Cucul Girardus, 403.<br />
Cucurno (de) Domini 17.<br />
Cucurno (de) Gandulpiius, 263.<br />
Cucurno (de) Johannes, 263.<br />
. Cucurno (de) Matulus, 263.<br />
Cuglarada Conradus. Testis, 103,<br />
264, 347.<br />
(<br />
5 7 0 )<br />
Cui Atius W ilielm us. 468.<br />
Cullozolus Joiiannes de Clausura.<br />
Vide C lausura (de) Johannes.<br />
Cuniza. D om us istius praenominis<br />
inter Medolici operarios adnotata, 48.<br />
Cunizo , 3 5 7 .<br />
Cunizo: Benza filia e iu s, 146.<br />
Cunizo (de) Bonus Bellonus. Te<br />
stis, 287.<br />
Cunizo frater L am berti Gecii. Vas<br />
sallus Archiepiscopi, 24.<br />
Cunizo presbyter. Libellaria eius,<br />
190. Eius m an su s, 270.<br />
Cuparo ( d e ) A lbertus, 82.<br />
Curia ( de) Balbus. T estis, 339.<br />
Curia-(de) Conradus. Vide Buf-<br />
fus Conradus de Curia.<br />
Curia (de) Guilielmus. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 2 4 . Pensionem debe<br />
bat Archiepiscopo, 32. Uxor eius<br />
Benencasa filia Ar<strong>di</strong>tionis Castaven-<br />
tiae, ibi. 62.<br />
Curia ( de) Johannes presbyter. Te<br />
stis, 467.<br />
Curte (de) Guilielmus. Vide Curia<br />
(de) Guilielmus.<br />
Curte (de) Rudaldus: -Vassallus<br />
Archiepiscopi, 24.<br />
Curtus Albertus. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 46.<br />
Curtus Brancus. E iu s libellus,<br />
321.<br />
Custos Anna. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t terram<br />
Archiepiscopo, 1 3 0 , 137. Domus<br />
eius, 213.<br />
Custos Guilielmus. Pensionem<br />
debebat Archiepiscopo, 32. A Syro<br />
II accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 213. Te stis, 387. Domus<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
eiu s, 32. Uxor eius, ibi. Quae descendebat<br />
de Moro de Domoculta,<br />
218.<br />
Cuzola Guido. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
45. Tenebat mansum de<br />
Dalmianus, 266.<br />
Dandala, uxor Anfossi Simpan-<br />
tis, 68.<br />
Danese Jordanus. Teslis, 551.<br />
Danesus Genoardus. Ab archiepiscopo<br />
Bonifatio accipit in locationem<br />
decimam Bavali, 466.<br />
Danisius Oglerius. Recordatus,<br />
54, 393, 401. Testis, 87, 88, 116,<br />
117, 118, 119, 124,131, 158,140,<br />
152, 155, 298, 299,310, 515,516,<br />
318, 519, 320, 526, 527, 529, 552,<br />
535, 542, 350, 553, 358, 565, 566,<br />
567, 585, 593, 404. Gastaldus Cu<br />
ria e , 117. Eius libellus, 193.<br />
Destetadu Guigenzonus. Tostis,<br />
321.<br />
Doctor Gandulpiius. Vide Orto-<br />
NADUS GaNDULPUUS.<br />
Doda, 313.<br />
Dodo. Ab archiepiscopo Syro ac<br />
cipit in locationem octavam partem<br />
decimae Bembegiae, 322.<br />
Dodo, 417.<br />
Dodo extimator, i 18.<br />
Dodo, 432.<br />
Bodus. Ab episcopo Oberto accipit<br />
locationem cuiusdam mansi, me<strong>di</strong>eta<br />
tem capellae S. Laurentii Levallii et<br />
quamplures servos et ancillas, 329.<br />
Domini cuiusdam molen<strong>di</strong>ni de<br />
Muruallo. Arbitri inter ipsos domi<br />
nos et Hugonem Archiepiscopum,<br />
<strong>di</strong>cti molen<strong>di</strong>ni caduitam aquae sta<br />
tuunt, 3C2.<br />
Dominiconus t i l i .<br />
Dominicus. Gon<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
33.<br />
Dominicus, 133.<br />
Dominicus, 163.<br />
Dominicus. Ab Oberto episcopo ac<br />
cipit in locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuen., 169.<br />
Dominicus. A Conrado episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 180.<br />
Dominicus, 233.<br />
Dominicus , 281.<br />
Dominicus, servus ecclesiae S.<br />
Mariae plebis Bargalii. Ab Jolianne<br />
episcopo locatus, 288.<br />
Dominicus. Terra eius, 414, 413.<br />
Dominicus presbyter, qui et Lan-<br />
francus, sive Lanfredus, 429, 453.<br />
( 572 )<br />
Dominicus , 2 3 3 .<br />
Domo, 2G5.<br />
Domoculta ( d e ) A ndreas, qui<br />
et Maurus. F a m u lu s Episcopatus,<br />
66. Item (ilii eiu s, 138, 363- Descen<br />
dentes ipsius, 134, 2 1 8 . Ab Johanno<br />
episcopo accipit locationem terrae<br />
Ecclesiae J a n u e n ., 2 1 8 . Item, ab<br />
Oberto episcopo, 2 2 0 .<br />
Domoculta ( d e ) Bonus Infans.<br />
Terrae ipsius A rchiepiscopo laudatae,<br />
66, 77.<br />
Domoculta (de) Bonus Joiiannes,<br />
134. Juravit fidelitatem Archiepi<br />
scopo , 366.<br />
Domoculta ( de) Obertus. Con<br />
sul Jan u ae, 3 0 2 .<br />
Donatus , 2 9 9 .<br />
Donatus presbyter, 134.<br />
Donatus filius Prendentis Panem,<br />
403.<br />
Dondebeus de Oglerio Guidonis,<br />
107. Testis, ibi.<br />
DoNnjnus, 4 3 2 .<br />
Donnola, u x o r q. Pagani. Ab<br />
archiepiscopo S yro accipit locationem<br />
mansi et molen<strong>di</strong>ni de C erro, 332.<br />
Donnola (de) P etrus. Syrus ar<br />
chiepiscopus rem ittit ipsi Petro me<br />
<strong>di</strong>etatem cuiusdam ce n su s, 437.<br />
Donusbei, filius q. Iterii, 30. Te<br />
stis, 113, 277.<br />
Druda de Merlone Guaraco,<br />
110, 113.<br />
Druda uxor L am berti Porci- Am<br />
bo vendunt partem duorum molen<br />
<strong>di</strong>norum Archiepiscopo , 102.- Et<br />
quamdam terram , 347. R ecordata,<br />
263, 264.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Durandus magister. Ab hominibus<br />
Vezani ct Nasci comprehensus,<br />
455.<br />
Durbeco ( d e) Nicer. Testis,<br />
269, 592.<br />
Eberga, 222.<br />
E briacus W ilielmus. Testis, 468.<br />
E cclesia (de) Venerandus. Operarius<br />
Nervii, 55.<br />
Eldeprandus, servus Ecclesiae Ja<br />
nuen. A Landulpho episcopo locatus,<br />
291.<br />
Eldeprandus. Filii-eius accipiunt<br />
in locationem res Ecclesiae Januen.,<br />
205.<br />
Embacus. .vb archiepiscopo Boni-<br />
fatio accipit m locationem decimam<br />
maris Seiestri et plebis Lavaniae<br />
usque ad Portum Veneris, 465.<br />
E mbriacus. Consul Januae, 269.<br />
E mpronus, 71.<br />
Embronus Martinus, 406. Eius<br />
progenies, ibi.<br />
Emciiilese (de) Rustica. Filius<br />
et nepos ipsius Rusticae ven<strong>di</strong>derunt<br />
decimam Archiepiscopo, 158.<br />
Enganna Deo Guilielmus. Con-<br />
<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 52.<br />
( » 7 3 )<br />
E<br />
Durbecjjs Galafius. Testis, 581<br />
582.<br />
Durdugius Petrus. Ab Archie<br />
piscopo Syro accipit locationem terrae<br />
Ecclesiae Januen., 593.<br />
Erenenfrit filius q. Andreae. Exti-<br />
m ator, 415, 416.<br />
Eribertus, Libellaria eiu s, 168,<br />
170, 256. Accipit in locationem res<br />
Ecclesiae Januensis a Landulpho epi<br />
scopo, 170, 256. Item ab Johanne<br />
episcopo, 258. Eius progenies, 406.<br />
Eribertus filius Bonae Noctis.<br />
Operarius Nervii, 51. Recordatus,<br />
155.<br />
Eribertus filius q. Thomae qui<br />
et Berizonis. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Januen., 287.<br />
Eripandus, 265.<br />
E riza filia A ltru<strong>di</strong>, ancilla Ec<br />
clesiae Januen. A Landulpho episcopo<br />
locata, 291.<br />
E rmelina. Terra ipsius laudata<br />
Archiepiscopo, 94.<br />
Ermelina filia Carli, 157.<br />
Ermeza ancilla EccJ. Jan. A Lan<br />
dulpho episcopo locata, 291.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Eugenius Papa III. Uona Eccl.<br />
Jan. confirmat, 151.<br />
Euldeprandus Philippus. Testis,<br />
325.<br />
EvARDUSi ilo.<br />
Fabianus. Vide Fontànegli (de)<br />
Fabianus.<br />
Fabianus frater Ansal<strong>di</strong> de Bianco.<br />
Teslis, 323.<br />
Fabrica (de) ALinerius, 82.<br />
Fabrica (de) Bonus Infans. Operarius<br />
N ervii, 52. Recordatus, 82,<br />
154.<br />
Fabrica ( de ) Bonus Johannes<br />
presbyter, 266.<br />
F abrica ( de ) Ize.no. Operarius<br />
Nervii, 53.<br />
Fabrica (de) Marinus. Operarius<br />
N ervii, 52, 53. Famulus S. S y ri,<br />
69. Recordatus, 155.<br />
Faciolus. Operarius N ervii, 52.<br />
Recordatus, 154.<br />
Faciolus filius q. Johannis. Ah<br />
archiepiscopo Syro accipit in loca<br />
tionem castanetum Ecclesiae Januen-<br />
sis, 315.<br />
Facius. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
49.<br />
( 57/* )<br />
E verardus , 4 1 6 , 418.<br />
Executor C onsulum Januae, 80.<br />
Exercitales , 161.<br />
Exercitales E cclesiae Januen.,<br />
161, 162.<br />
Falavello , 152.<br />
Falesiànus Petrus , 125.<br />
Falexan Gandulphus. Testis, 12l.<br />
Falexanus, 126.<br />
Falla 3Io.\aciia Obertus. Vide<br />
F uti Monaciia.<br />
F alla monacha Orcoita. Renun-<br />
ciat Hugoni archiepiscopo iura, quae<br />
habet super terram S. O la x i, et<br />
molen<strong>di</strong>num novum M uroalli supra-<br />
n i , 328.<br />
F amilii Comitatus , 313.<br />
F amilii Ecclesiae , ibi.<br />
F amulae S. Syri ( Ecclesiae Januensis),<br />
315.<br />
Famuli Archiepiscopi J anuensis,<br />
95, 138. Fidelitatem iuran t <strong>di</strong>cto<br />
Archiepiscopo, 131, 401, 467. Eorum<br />
nomina, 402, 403.<br />
Famuli Dom.nicati S. Syri (Eccl.<br />
Jan.) 249, 368.<br />
Famuli Ecclesiae J anuensis. Eorum<br />
usus, 63. A b Johanne episcopo<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
ecclesiae SS. Victoris et Sabinae con<br />
cessi, Libellaria eorum, 439.<br />
•Famuli S. Syri (E ccL Jan.), G9,<br />
14G, 167, 170, 172, 173, 175, 177,<br />
187, 199, 201, 202, 204, 207, 211,<br />
214, 222, 223, 226, 235, 241, 243,<br />
245, 247, 248; 252, 256, 257, 258,<br />
274, 275, 281, 282. 315, 331, 400.<br />
F amuli Ecclesiae S. Damiani de<br />
Strupa, 179, 182, 184.<br />
F axa plana (de) Aguxinus. Terra<br />
filiorum eius Archiepiscopo lauda<br />
l a , 94.<br />
Feleito (de) Dominicus, 82-<br />
F eleto (de) Andreas. Accipit in<br />
locationem tertiam partem oblationum<br />
ecclesiae S. Georgii plebis Ba<br />
vali, 400-<br />
F erracutus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi , 35. Recordatus, 470.<br />
Ferrarius. Testis, 394.<br />
F errarius Andreas. Libellaria<br />
ipsius, 177, 184<br />
Ferrarius Ansaldus. Testis, 334.<br />
F errarius Bonizo, 365.<br />
F errarius Johannes. Pars ipsius<br />
in pastenis montis Tazoli Archiepi<br />
scopo laudata, 84. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t terram<br />
eidem , 136. . .<br />
Ferrarius Obertus. Tefram et ca<br />
stanetum ipsius in montibus Tazoli<br />
Consules Archiepisoopo laudant, 85.<br />
Ferratella Fulgo, 71.<br />
Ficareto (de) Lanfrancus. Te<br />
stis, 315.<br />
F icario ( de) Odo, 151.<br />
F icario (de) Roza, 45.<br />
Fico Bibere. Habebat pariem deci<br />
marum plebis Rapalli pro Feudo, 16,17.<br />
( 5 7 5 )<br />
Ficu (de) Gisla , 365.<br />
F ila Stupa Johannes, 468.<br />
Flacca Panis Joiiannes. Libel<br />
laria eius, '146. Terra ipsius, 147.<br />
Fledemerius Johannes, 7rl , 153.<br />
Flessa ( de ) Ingo. Consors Archiepiscopi<br />
pro molen<strong>di</strong>nis construen<br />
d is, 110.<br />
Flonrano (de) Gigso , 306. .<br />
Flora (de) Vivulus, 471.<br />
F lorellus Johannes. Decimae filiorum<br />
ipsius, ab Obytó episcopo loca<br />
tae , 146.<br />
FoEMlNALONGOBARDA.IitatUS ipsius<br />
iuxta ianuensium consuetu<strong>di</strong>nes, 312.<br />
Folcoinis (de) Ansaldus, 119.<br />
Folpertus, 163.<br />
Fon'tanègli (de) Fabianus, 331.<br />
Commemoratio iu<strong>di</strong>catus ipsius, 383.<br />
Fornarius Ido , 403.<br />
Fornarius Otto. Testis, 57. Terra<br />
eius, 70. Recordatus, 565. Consul<br />
Januae, 386.<br />
Fornarius Rusticus, 364.<br />
Forzanus, 300, 301, 302.<br />
Fossado ( de) Sigeza, 266.<br />
Fossato ( de ) Guilielmus, Ope<br />
rarius N erv ii,-51, S3. Famulus S.-<br />
S y ri, 69, 153.<br />
Fossus Ansaldus. Vide Oliva<br />
(de) Ansaldus.<br />
Foti Paucu Ribaldus. Testis, 57.<br />
F ranco frater Bosonis. Testis, 452.<br />
Franco presbyter, 167.<br />
F rascaria ( de ) Rubaldus pre<br />
sbyter. Testis, 383.<br />
Frascarolus, 126.<br />
F redaldo (de) Bonus Joiiannes,<br />
471.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
48
Fredaldo ( de ) Hugo. Terra<br />
ipsius. 51. Eius libellus, 184. Testis,<br />
338.<br />
Fredaldus. Filii ipsius con<strong>di</strong>tio-<br />
nati Archiepiscopi, 33. 39.<br />
F redolando (de) Philippus. Con<br />
venit se* cum Archiepiscopo pro mo<br />
len<strong>di</strong>nis construen<strong>di</strong>s, H I .<br />
F ricans Dentes, 132.<br />
F richus, -4G8.<br />
F rigidus Albertus , 103.<br />
Fulrertus cancellarius Berengarii<br />
et Adelberti regum , 3 ì I .<br />
Fulcetus, 106.<br />
Gabernia Lanfrancus. Terra eius<br />
Archiepiscopo laudata, 70. Habebat<br />
partem decimarum capellae Olei, 20.<br />
Gabbus Ansaldus. Tenebat decimam<br />
Maneciani et Quartini, 12. Et<br />
capellae Olei, 21. Easque Archiepi<br />
scopo refutavit, 29.<br />
Gaco (de) Gandulphus , 470.<br />
Gaco (de) Girardus, 170.<br />
Gaco (de) Obertus, 4G9.<br />
Gaidaldus. Terra ipsius in Ple-<br />
cania -ab Oberto episcopo locata,<br />
283.<br />
(<br />
G<br />
*<br />
F ulco, 152.<br />
F ulco, 3 1 3 .<br />
Fulco filius n atu ralis Aidelae neptis<br />
Petri de Saporito. Ab archiepiscopo<br />
Syro accipit in locationem quam-<br />
plures te rra s , 3 1 7 .<br />
F ulco filius R odulphi. Ab archie<br />
piscopo Bonifatio accipit locationem<br />
montis C reti, 465-<br />
F ulcus. T e s tis , 4 3 2 .<br />
F ulcus de loco S. Silvestri. Con-<br />
<strong>di</strong>tionatus A rchiep isco p i, 30.<br />
F uti monacha Obertus. Testis,<br />
209, 392. R eco rd atu s, 328.<br />
Gaidaldus. T erra eiu s, 303.<br />
Gaidaldus. T e stis, 418.<br />
Gaidaldus J ohannes. Eius libel<br />
lus, 277. Solvebat pensionem Archie<br />
piscopo , 368.<br />
133.<br />
Gaio (de) A nsaldus. Terra eius,<br />
Galitia (de) Joiiannes , notarius<br />
Sacri Imperii, 4 0 8 , 469, 470, 471.<br />
Galivertus. T erra e iu s, 234.<br />
Galleta Oclerius, praepositus S.<br />
Laurentii, 412.<br />
Galliano de) Leda , 132.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Gallina Andreas, frater Gisel-<br />
berti de Zambazario. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 34. 43. Eius libellus,<br />
2-41. Recordatus, -403.<br />
Gambalixa Vassallus. Eius dom<br />
us, 326.<br />
Gamba lixadaVassassaldus, 365.<br />
Gamba falsa Obertus, 365.<br />
Gambarellae, 53.<br />
Gambarellus Johannes. Guaita-<br />
tor, 42.<br />
Gambarus. Eius libelli, 248, 252,<br />
253.<br />
Gandulpiio ( de ) Otto. Consul<br />
Januae, 445.<br />
Gandulpiius. Habebat partem decimae<br />
plebis Sigestri, 18. Teslis,<br />
58. Eius libellus, 278. Recordatus,<br />
287.<br />
Gandulphus filius Johannis Bru-<br />
sci. Eius libellus, 161.<br />
Gandulpiius filius Johannis epi<br />
scopi. Eius progenies, 406.<br />
Gano (de) Andreas, 197. Mansio<br />
ipsius, 282.<br />
Gano (de) Karolus. Eius libel<br />
laria , 187, 190, 282.<br />
Gano (de) Erizus. Terra eius, 254.<br />
Garardus, 39.<br />
Gariardus Baldolinus, 403.<br />
Garibaldo ( de) Garganus. Tenebat<br />
decimas Rivarolii, 17.<br />
Garibaldo (de) Maurus, 265.<br />
Garibaldus. Terra cius, 417.<br />
Garilius Rusticus. Gastaldus Cu<br />
riae, 117. Testis, ibi. Famulus Ar<br />
chiepiscopi, 138. Recordatus, 365.<br />
Garrius Anselmus. Consul Januae,<br />
97, 299.<br />
( 3 7 7 )<br />
Garrius Wilielmus. Terra eius<br />
laudala Archiepiscopo, 85.<br />
Gastal<strong>di</strong>. Con<strong>di</strong>lionati Archiepi<br />
scopi, 49.<br />
Gastal<strong>di</strong>ones. Qui orant, 117.<br />
Recordati 292.<br />
Gastal<strong>di</strong>ones Celianae. Inter Ar<br />
chiepiscopum et canonicos S. Lau<br />
rentii <strong>di</strong>visi, 451.<br />
Gastal<strong>di</strong>ones Molacianae, 38,<br />
366.<br />
Gastal<strong>di</strong>ones S. Romuli. Ab Ar<br />
chiepiscopo or<strong>di</strong>nati, 123. Recor<br />
dali , 398.<br />
Gastaldus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi, 47, 51.<br />
Gastaldus Girardus sive Berardus.<br />
Vide Morella (de)'Girardus.<br />
Gastaldus Johaknes. Terra eius,<br />
146. Recordatus, 190. Libellaria<br />
eius, 282.<br />
Gastaldus Lanfrancus. Vide Re-<br />
zanus Lanfrancus.<br />
Gata Bernardus. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Syro<br />
archiepiscopo terram in villa Medo-<br />
lici, 139.<br />
Gati. Eorum libellus, 184.<br />
Gatignolus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi ,5 5 .<br />
Gatus Andreas. Operarius Mo<br />
lacianae , 40.<br />
Gatus Oglerius. Con<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi , 46.<br />
Gaudardus. Testis, 452.<br />
Gazagnolus Joiiannes. Con<strong>di</strong>lio-<br />
natus Archiepiscopi, 55.<br />
Gazina (de) Alguda, 77.<br />
Gazio (de) Arnaldus, 136, 299.<br />
Gazio (de) Oglerius, 151.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Gazo (de) Bonsegnor. Ab archie<br />
piscopo Syro accipit in locationem<br />
terram Eccl. Jan ., 3 1 1.<br />
Gazo (de) Obertus. Jurat' fideli<br />
tatem Archiepiscopo, 367.<br />
Georgius, 165.<br />
Gerandus O do, 32.<br />
Gfczo Lambertus. Habebat partem<br />
decimarum plebis Rapalli, 17. Vas<br />
sallus Archiepiscopi, 24. Consul Ja<br />
nuae, 56. Testis, 58.<br />
Gibertus archipresbyter Rapalli.<br />
Ab archiépiscopo Syro accipit in lo<br />
cationem decimam maris huius loci,<br />
384. .<br />
Gigorius, presbyter. Archiepiscopi.<br />
Testis, 326.<br />
Gilselbertus. Habebat partem de<br />
cimarum plebis Rapalli, 16.<br />
Gimbus Wilielmus, 468.<br />
Girardus. Vide Scorta Girardus.<br />
Girardus. Ab Oberto episcopo ac<br />
cipit m locationem res Ecclesiae Ja<br />
nuensis, 169.<br />
Girardus, dapifer Archiepiscopi.<br />
Testis, 95, 350, 385.<br />
Girardus, filius Mancii (sive Laud<br />
i ?) de Molazana. Testis, 471.<br />
Girardus , filius q. Amici. Ipse<br />
et uxor eius ven<strong>di</strong>derunt Archiepi<br />
scopo partem molén<strong>di</strong>ni de Brete-<br />
sca, 95.<br />
Girardus, filius q. Lanci de Mo-<br />
laciana, sive Girardus gastaldus Mo-<br />
lazanae. Testis, 102, 132. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
Hugoni archiepiscopo partem molen<br />
<strong>di</strong>ni de P e ric u lo e t nonnulla alia<br />
bona, 359. Terra cius, 360. Recordatus,<br />
408.<br />
( « 7 8 )<br />
Girardus fra te r M artini de Com<br />
munisi. Filii eius operarii Molacianae’<br />
,3 9 .<br />
Girardus magister. Tegtis, 470,<br />
471.<br />
Girardus, praepositus ecclesiae S.<br />
Michaelis de Faxolo. Ab archiepi<br />
scopo S y ro , nom ine <strong>di</strong>ctae eccle<br />
siae, centum tabulis terrae donatus,<br />
331.<br />
Girardus, presbyter. T estis, 338.<br />
Girardus, presbyter de Caran-<br />
c ia , 404. ’ ■<br />
Girardus, p resb y ter de Sigestri.<br />
Testis ,9 1 .<br />
Girardus, p resbyter ecclesiae S.<br />
Johannis plebis Variae. Ab archiepi<br />
scopo Syro accipit in locationem<br />
quamplurcs te rra s , 350.<br />
Girardus S. Syri. T estis, 352.<br />
Girardus su b d iaco n u s, -429. Diaconus,<br />
430.<br />
Giselbertus, -402.<br />
■Gisla. Libellus filiorum eius, 161.<br />
Gisla filia Bal<strong>di</strong> Caulixelli. Ab<br />
archiepiscopo S yro accipit in locationem<br />
castanetum Eccl. J a n ., 315.<br />
Gisla filia q. R ustici. Ab archie<br />
piscopo Syro accipit in locationem<br />
res Ecclesiae Jan u en . ,3 2 1 .<br />
Gisla , monaca de Petra Colexi,<br />
344. *<br />
Giso. Ab Oberto episcopo accipit<br />
in locationem- res Eccl. J a n ., 145.<br />
Giso: Ah Oberto episcopo accipit<br />
in locationcm res Eccl. J a n ., 171.<br />
Giso <strong>di</strong>aconus, 430, 437.<br />
G iso, servus Eccl. J a n ., 291.<br />
Giso (de) Guilielmus, 125, 426.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Gisulfo ( ijk ) Vassallus. 'T erra<br />
ipsius laucteta Archiepiscopo, 70.<br />
Gisulfus. Ab Oberto episcopo accipit<br />
in locationem quemdam man<br />
sum, me<strong>di</strong>etatem cappellae S. Lau<br />
rentii Levallii, et quamplures servos<br />
ct ancillas Ecclesiae Januen., 329.<br />
Glareto (de) Brugno, 4Ó2.<br />
Glàreto ( de) Guilielmus. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 56. Eius<br />
libellus, 198. Recordatus, 402.<br />
Glareto (de) Thomas, 188. Eius<br />
mansio, 254.<br />
Glaretus, 223.<br />
Glutono (de) Wilielmus. 82.<br />
Godus Gandulpiius-, 305.<br />
Gofcus Oglerius. Testis, 158, 505.<br />
Gqbus Rainaldus. Consul Januae,.<br />
75, 77. Curator filiorum et nepotum<br />
q. Ansal<strong>di</strong> Sardenae, 81. Testis, 534.<br />
Terra ipsius in Nervio Archiepiscopo<br />
laudata, 340, 588.<br />
Godeprandus, 255.<br />
Godo. Bona ipsius, 452.<br />
Golia Amicus. Teslis, 559.<br />
Golia Ansaldus.. Consul Januae,<br />
109, 596. Or<strong>di</strong>nator Curiae Syri II,<br />
546. Testis, 555.<br />
Gontar<strong>di</strong>. Terra ipsorum, 298.<br />
Gontardus Fredentio, sive Fre-<br />
denzonus. Consul Januae, 1 i'5, 550,<br />
384, 586. Recordatus, 581.<br />
Gontardus Hugo. Consul Januae,<br />
100.<br />
Gontardus Ido. Consul Januae,<br />
94, 114, 117, 269, 588.<br />
Gotefredus' iudex, 176.<br />
( 37<br />
Gotici Gandulpiius. Testis, 141.<br />
Gotiza. Vinea ipsius, 65, 156.<br />
9 }<br />
Gojiza, ancilla tcclesiae Januen-<br />
sis. A Landulfo episcopo locata, 291.<br />
Gotizo , 166.<br />
Gotizo. Ab Johanne episcopo ac<br />
cipit in locationem nonnulla castaneta,<br />
et me<strong>di</strong>etatem libellariae Creti, 247.<br />
Gotizo. Ab Oberto episcopo acci<br />
pit in locationem res Eccl. J a n .,<br />
165. '<br />
Gqtizo, sive Gotisonis Balbi, Anselmus,<br />
534. Teslis, 355.<br />
Gotizo (de) Guilienzonus. Con<br />
demnatus a Consulibus pro solvenda<br />
decima maris Archiepiscopo, 129.<br />
334*<br />
277.<br />
Gotizone ( de) Obertus. Teslis,<br />
Grassus Lambertus. Testis, 115,<br />
Grassus Merlo , pater prae<strong>di</strong>cti.<br />
Testis, 115, 277.<br />
Grassus Obertus, 51.<br />
Gravelia (de) Giso.. Terra eius,<br />
506.<br />
Gregorius, <strong>di</strong>ae. card. SS. Sergii<br />
et Bacchi, 450.<br />
Gregorius filius Ansal<strong>di</strong> Appa-<br />
rui<strong>di</strong>, olim abbas S. Andreae de<br />
Sexto. Testis, 590.<br />
Gregorius filius q. Gandulphi de<br />
Molazana, 560.<br />
Grillan-ego (de) Baldus, 82.<br />
Grillomus, 126.<br />
Grillus Albertus. Consul Januae,<br />
469, 470, 471.<br />
Grillus Amicus. Consul Januae,<br />
266, 503.<br />
Grillus Lambertus. Consul Ja<br />
nuae , 269.<br />
Grimaldus , 224.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Grimaldus, filius Ottonis Cannel-<br />
lae. Syro II decimas refulavit, 29.<br />
Condemnatus ad solvendam pensio<br />
nem Archiepiscopo, 66.<br />
Grimaldus , filius q. Mauronis.<br />
Accipit in locationem tertiam partem<br />
oblationum ecclesiae S. Georgii ple<br />
bis Bavali, 400.<br />
Grimaldus Portus Veneris. Pro<br />
solvenda decima maris Archiepiscopo<br />
condemnatus, 396.<br />
532.<br />
Gropo ( de ) Anfossus. T estis,<br />
Gropo (de) Rubaldus., 263.<br />
Groppo ( de) W ilielmus. Libel-<br />
lariae ipsius Archiepiscopo laudatae,<br />
94. Eius m ansus, 270. Recordatns,<br />
352.<br />
392.<br />
Grugnus Johannes. Testis, 269,<br />
Guaita F olia. Filii eius con<strong>di</strong><br />
tionati Archiepiscopi, 3 i, 37. Foeni<br />
secatores, 39. Guaitatores, 43. Ven<br />
<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo terram, et partem<br />
quam habebat in molen<strong>di</strong>no de P e<br />
riculo, 137. Filii eius illam ven<strong>di</strong><br />
derunt de Subterrato et Brilisca, 138.<br />
Libellus eorum , 193, 193. 'Recor<br />
datus, 353, 257. Iterum filii ipsius,<br />
403.<br />
Guaita Folia Albertus. Confir<br />
mat Hugoni archiepiscopo ven<strong>di</strong>tio<br />
nem partis cuiusdam molen<strong>di</strong>ni de<br />
Bretesca, 355. Testis, 358-<br />
Guaita F olia ( de ) Bonadonna.<br />
Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo quasdarm ter<br />
ras, et pariem molen<strong>di</strong>ni de Periculo,<br />
. 137.<br />
Gialmaxus, 126.<br />
( 5 8 0 )<br />
Guaracconus. T e rra e iu s , 177.<br />
Guaraci. S ervitia ab ipsis debita<br />
Archiepiscopo, 5 0 .<br />
Guaracus Albertus. In ter bonos<br />
homines Curiae n u m e r a tu s , 27. Te<br />
stis, 57, 58.<br />
Guaracus Al c iie r iu s. T enebat de<br />
cimas plebium S. M artini de H yrco<br />
et Ordolasci, n ec non civitatis Ja<br />
n u a e , 13. Item plebis S a u r i, 10.<br />
Illas de Plyrcó re fu ta v it S yro archiepiscopo,<br />
ibi. Filii eiu s de istis deci<br />
m is plebium H y rci sive H erculis et.<br />
Sauri habebant p a rte m , ibi.<br />
Guaracus Bonus V assallus. Filii<br />
eius habebant pariem d ecim aru m ple<br />
bium Herculis et S a u r i , 16. Unus<br />
ex ipsis Syro II re fu ta v it e a s, 29.<br />
E rant vassalli A rchiep isco p i, 25.<br />
Guaracus Conradus, 2 7 , 360.<br />
Guaracus Gratianus. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 2 5 . Cui decim as re <br />
nuntiavit , 29. F ilia e i u s , ibi.<br />
Guaracus Guilielmus. Filii eius<br />
vassalli A rchiepiscopi, 2 5 .<br />
Guaracus Merlo. T erra filiae<br />
ipsius, 111.<br />
Guaracus Obertus , 29.<br />
Guaracus Rolandus. P a r C uriae<br />
Hugonis archiepiscopi , 3 4 9 .<br />
j 102.<br />
Guarasca Rubaldus, 82.<br />
Guardator Amicus. T e stis, 470.<br />
Guardator Malcavalca , 94.<br />
Guarello (de) J oiiannes , 82.<br />
Guarellus Nevarscus, 82.<br />
Guascerius Johannes , 403.<br />
Guasciierius J acobus, 470.<br />
Guastamercatus Petrus. T estis,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Guastapanus Aìbèrtus.. Ab archiepiscopo<br />
Syro accipit quasdam<br />
terras in locationem, 90.<br />
Guastavinus. Habebat partem decimarum<br />
plebis Moneliae, 18. Et<br />
Curia recepit illas quas ipse Guasla-<br />
vinus in plebeio Caslellionis tenebat<br />
, 22.<br />
■Guasto (de) Andreas , 82.<br />
Gubianhs. Terra eius, 254.<br />
Guelfus Amicus. Ipse et Anna<br />
uxor donant Archiepiscopo locum iu<br />
A lbano, 319. Recipiuntque eum pro<br />
localione, 520. Recordatus, 565.<br />
Guercia ( de ) Aldertinus. Operarius<br />
Medolici, 48.<br />
Guercius ALBERUis.Terra eius,64.<br />
Guercius Anfossus. Tenebat partem<br />
decimae plebis Bargalii, 15.<br />
Recordatus, 302.<br />
Guercius Carus, 125, 126. Uxor<br />
eiu s, ibi.<br />
Guercius Guilielmus. Habebat partem<br />
decimarum cappellae Olei, 21.<br />
Et plebis S. Petri de Arena, ibi.<br />
Vassallus Archiepiscopi, 25. Inter<br />
bonos homines Curiae adnotatus, 27.<br />
Testis, 58, 470. Recordatus, 302.<br />
Guercius I do , frater prae<strong>di</strong>cti.<br />
Testis, 58.<br />
Guercius L ambertus. Habebat par<br />
tem decimae plebis Hyrci, 16. Et<br />
N ervii, ibi. Vassallus Archiepiscopi,<br />
25. Consules absolvunt a querimo<br />
nia ipsius Lamberti Ilugonem ar<br />
chiepiscopum et Rubaldum Porcum ,<br />
108.<br />
Guercius Otto. Consul Januae,<br />
118, 152. Rccordatus, 562.<br />
( 3 8 1 )<br />
Guercius Tantus. Consules, remoto<br />
inter<strong>di</strong>cto ipsius Tanti, laudant quod<br />
molen<strong>di</strong>num Murualli non destruatu<br />
r, 302.<br />
Guibertus. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
145, 149. Recordatus , 150.<br />
Guibertus. Filii eius, 265. Ab<br />
Oberlo episcopo accipit in locationem<br />
res Eccl. Jan., 295.<br />
Guibertus , nepos pre<strong>di</strong>cli. Ah<br />
Oberlo episcopo accipit in locationem<br />
res Eccl. Jan., 295.<br />
Guido , 450.<br />
Guido. Testis, 546.<br />
Guido, card. <strong>di</strong>ae. S. Adriani, 451.<br />
Guido, episcopus Tiburtinus, 450.<br />
Guido filius Guaitafoliae, 555,557.<br />
Guido, notarius Berengarii et Adel-<br />
berti regum , 416.<br />
Guido , praepositus S. Laurentii<br />
Januae. Subscripsit donationi capellae<br />
S. Stephani" de Campo Floren-<br />
tiano, 50. Testis, 268. Recordatus,<br />
452.<br />
Guidone ( de ) Oglerius. Consul<br />
Januae, 91, 94, 117, 445. Testis,<br />
519, 520. Recordatus, 555, 585.<br />
Guilia, 40. Filii eius guaitato-<br />
re s , 41.<br />
Guilia , consanguinea Rubal<strong>di</strong> de<br />
Insula. Operaria’Nervii, 52, 155.<br />
Guilia , filia Martini Cavedumi.<br />
Operaria Nervii, 51, 155.<br />
Guilia, filia Vicini. Operaria Ner<br />
vii , 51, 153.<br />
Guilia , filia q. Belloti. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
Archiepiscopo partem molen<strong>di</strong>ni de<br />
Bertesca, 95.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Guilielmus, lìi2 .<br />
Guilielmus. Tostis, 57, 58, 110,<br />
138, -152.<br />
Guilielmus. Concordatur cum Ay-<br />
raldo episcopo pro molen<strong>di</strong>no S. Petri<br />
de Arena, sive Pulciferae, 2(58, 392.<br />
Guilielmus , archiepiscopus A u-<br />
stiensis, -150.<br />
Guilielmus, archipresbyter Barga-<br />
lii. Testis, 3 io , 551, 352, 353, 398.<br />
Or<strong>di</strong>nator Curiae archiepiseopalis, 546.<br />
Guilielmus, canonicus S. Nazarii.<br />
Testis, 471.<br />
Guilielmus , clericus de Suaro.<br />
Testis, 140.<br />
Guilielmus, cognatus Bal<strong>di</strong> de Morella,<br />
151.<br />
Guilielmus, episcopus Praenestinus,<br />
450.<br />
Guilielmus, filius Caphari. Vide<br />
Pezullus Guilielmus.<br />
Guilielmus , filius Johannis Bru-<br />
scì.’Eius libellus, 161.<br />
Guilielmus, filius q. Boni Senioris<br />
de Zinestedo. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo<br />
me<strong>di</strong>etatem cuiusdam canneti, 155.<br />
Guilielmus, filius q.Jorzani. Terra<br />
eius, 300. Recordatus, 501, 302.<br />
Guilielmus, filius Vicini. Operarius<br />
Nervii, 51, 153.<br />
Guilielmus, frater Lanfranci Ga<br />
stal<strong>di</strong>. Operarius Nervii, 52, 154.<br />
Guilielmus, gener Alcherii Gua-<br />
raci. Teslis, 387.<br />
( 5 8 2 )<br />
Guilielmus, m o n a c h u s S. Andreae<br />
do Sexto. T e s tis , 5 9 0 .<br />
Guilielmus , nepos A lberti Vice-<br />
comitis. Testis* 4 1 6 .<br />
Guilielmus , p re sb y te r , 404.<br />
Guilielmus, p re sb y te r S. Romuli.<br />
T estis, 597.<br />
Guilielmus, scrib a consulum Com<br />
m unis Januae. V id e Columbà ( de )<br />
Guilielmus.<br />
Guilientius, 4 5 2 ..<br />
GuineguissiusI Pensionem debe<br />
bat A rchiepiscopo, 5 2 .<br />
Guinènguisius. Ab O berto episcopo<br />
accipit in locationem re s Ecclesiae<br />
Jan., 295-<br />
.Guinezo, ibi. - • ■<br />
Guinezo, 550.<br />
Guinizo m a g iste r, 5 0 5 .<br />
Guisbertus m a s s a riu s , 285.<br />
Guiscardus, frater C aphari. Syro<br />
archiepiscopo decim as re n u n ciav it,<br />
20, 29. Curia A rchiepiscopalis tene<br />
bat id, quod ipse G uiscardus habebat<br />
in S. Petro de A re n a , 21. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 2 5 . T estis, 57, 58,<br />
287. Consul J a n u a e , 117. R ecor<br />
datu s, 449.<br />
Guiscardus, presbyter A rchiepi<br />
scopi. Testis, 102, 151, 155, 154,<br />
549, 552, 353, 3 5 8 , 5 6 2 . R ecor-<br />
datiis, 104.<br />
Gybus Johannes. F am u lu s Archie<br />
piscopi declaratus , 62.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Hadrianus papa IV , 458.<br />
IIero , 310.<br />
Helias. Consul Januae , 72, 74,<br />
100, 394, 403.<br />
H e lio n u s , gener Maritatae de<br />
Cerro. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo vineam<br />
quam ibi habebat, 135.<br />
H e n r ic u s II R e x , 142, 167, 202,<br />
208, 212, 219, 227, 233, 295, 429,<br />
432. Imperator, 171, 17G, 185,241«<br />
257,-278.<br />
Henricus III Re x , 261. Impe<br />
rator , 239, 296, 399, 434, 435.<br />
Henricus IV Re x , 282.<br />
Hermannus, S. R. E. sub<strong>di</strong>aconus<br />
et notarius, 458.<br />
Ho<strong>di</strong>erna. • Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t terram Ar<br />
chiepiscopo, 136.<br />
Homodeus. Ab archiepiscopo Syro<br />
accipit investituram decimarum Ru-<br />
mallii et Vignalis, 323.<br />
Homodeus, presbyter de Muruallo,<br />
4(>6.<br />
Honoratus. Eius libellus, 1G3.•<br />
Honorius papa III. Abbati de Te-<br />
lieto et Praeposito Mortariensi com<br />
mittit cxecutionem commutationis ple<br />
( 5 8 3 )<br />
bium Gavii et Carantiae inter Ec<br />
clesias Januenscm el Terdonensem,<br />
472. ■<br />
Hora rona Pecolus, 4G8.<br />
Hi co archi<strong>di</strong>aconus. Subscribit do-<br />
nationi capellae S. Stephani de Campo<br />
Florenlianoj 30. Recordatus 2 1 6 ,<br />
217. Electus Archiepiscopus Januae.<br />
Formula iuramenti fidelitatis sibi prae<br />
stiti a vassallis Curiae, 26. Archie<br />
piscopus eflectus. Nomina illorum,<br />
qui decimas renunciaverunt ei, 29.<br />
Consules laudant quod, sine eiusdem<br />
Archiepiscopi contra<strong>di</strong>ctione, Otto no<br />
tarius teneat tabulam extra domum<br />
suam, 98. Condemnant Petrum Brun-<br />
dum, ut ipsi Hugoni- decimam maris<br />
solvat, 99. Laudant ei gurretum Mu-<br />
rualli, ibi. Item me<strong>di</strong>etatem montis<br />
Cornalii et Rochae Taiadae, 100.<br />
Concordatur cum Guidoto de Ni-<br />
grone pro molen<strong>di</strong>no construendo,<br />
101. Emit partem duorum molen<br />
<strong>di</strong>norum, 102. Et sextam partem<br />
cuiusdam terrae, 104. Et quantum<br />
Lanfrancus Brugnonus, filius et nu<br />
rus eius habebant in Molazana, 106.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Absolulus a querimonia Lamberti<br />
Guercii, 108. Consules laudant ipsi<br />
Archiepiscopo decimas Qt pensio<br />
nem , quas Petrus Yegius habuit<br />
de plebe Sigestri et de aliis locis,<br />
109. Ne Henricus Malus Aucellus<br />
inquietet eum pro acquaeductu mo<br />
len<strong>di</strong>ni de Glariolo, ibi. Et quod ab<br />
Oberlo de Poma habeat decimam<br />
frumenti, 110. Concordatur cum<br />
Abbate S. Stephani et aliis pro mo<br />
len<strong>di</strong>nis Besanii, ibi. Consules con<br />
demnant Lambertum Porcum et Gui-<br />
lienzonem Gotizonis, ut solvant ei de<br />
cimam m aris, 129. Curiae ipsius<br />
Wilielmus Saccus renunciavit ter<br />
ram in Corsi, ibi. Concordatur cum<br />
Rubaldo Robaino pro servitiis, ope<br />
ribus et con<strong>di</strong>tionibus Curiae prae<br />
stan<strong>di</strong>s, 131. Filii q. Beglani de S.<br />
Olasco renuntiaverunt ei quasdam<br />
terras, 132. Emit me<strong>di</strong>etatem can<br />
neti in Besanio, 133. Nota emptio<br />
num factarum tempore ipsius Hugo-<br />
ms, 13G. Emit terras a Lamberto<br />
Porco et Druda iugalibus, 262.<br />
Opizo marchio Malaspina illi iuravit<br />
fidelitatem, 2G9. Consules laudant<br />
quod homines Portus Veneris solvant<br />
ei decimam maris, ibi. Pares Curiae<br />
laudant quod posSit ducere aquam<br />
ad molen<strong>di</strong>num Glarolii, ibique non<br />
nulla opera facere, 300. Quod Bon-<br />
ticus det annuatim minam farinae<br />
minus octava pro <strong>di</strong>cto molen<strong>di</strong>no,<br />
301. Consules laudant quod molen-<br />
<strong>di</strong>nus Murualli non destruatur, 302.<br />
Condemnant Cazaguerram et alios in<br />
omnibus iuribus Archiepiscopo spec<br />
( b o i )<br />
tantibus super villam et hom ines Ma-<br />
zasci, 303. Otto B ren n u s et Aidela<br />
iugales renunciant ei iu ra om nia ipsi<br />
Aidelae com petentibus su p er quam -<br />
. plures terras, 30-i. O rcoita Sardena<br />
et filii renunciant sim iliter ea, quae<br />
ipsis competunt pro terra S. Olasci<br />
et molen<strong>di</strong>no novo M urualli suprani,<br />
328. Em it quam dam terram , 347.<br />
Pares Curiae lau d an t quod honorabi-<br />
liter a sanclis-rom ulensibus recipia<br />
tu r, 3 49. Ab Alberto", q. Guaitafoliae<br />
et consortibus recip it confirm ationem<br />
ven<strong>di</strong>tionis cuiusdam p artis m olen<br />
<strong>di</strong>ni de Bertesca , oot>. Alia pars<br />
ei renuneiatur a Bonadona G uaita<br />
foliae et eius filio, 3 5 7 . E t sim iliter<br />
molen<strong>di</strong>ni de P e ric u lo , 3 3 8 . Em it<br />
aliam partem istius m olen<strong>di</strong>ni et non<br />
nulla bona, 359. C oncordatur cum<br />
dominis cuiusdam molen<strong>di</strong>ni M u-<br />
flialli, 3G2. E m it terras 'in S. Ola<br />
sco et alib i, 3 6 3 . Ju d ices Curiae<br />
laudant debitalem esse Archiepiscopi<br />
mansum Petri de R u flin o , 379. E t<br />
quidquid tenent P rem artin i, 3 8 0 . E t<br />
illi a<strong>di</strong>u<strong>di</strong>cant terram , quam hom i<br />
nes Buzanae tenent a flum ine A rm e-<br />
dani usque ad S. R o m u lu m , 381.<br />
Consules laudant ei terram F lora-<br />
nam , 381. Et decim am plebis Sauri,<br />
383. Capitulum decim ae m aris ipsi<br />
Archiepiscopo solvendae legitur, 389.<br />
Consules condemnant Baldum Pesa-<br />
lardum, ut solvat ei <strong>di</strong>ctam decim am ,<br />
389. Item condemnant G rim aldum ,<br />
396. Et naves de Pelago venientes,<br />
400 Locat decimam Regali, ibi. Re<br />
cordatus, 330, -461.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
H u go. Testis, 95.<br />
Hugo , clericus, 452.<br />
Hugo magister, canonicus S. Lau<br />
rentii. A rbiter, 99. Testis, 471.<br />
H u g o , magister S. Mariae de<br />
Vineis. Testis, 346, 554, 352, 598.<br />
H u g o , presbyter. Ab archiepiscopo<br />
Syro accipit nonnullarum terrarum<br />
locationem, 90. Testis, 461, 464,467.<br />
H u g o , presbyter ecclesiae S. Johannis<br />
plebis Variae. Ab archiepi<br />
scopo Syro accipit locationem quam-<br />
plurium terrarum , 350.<br />
I ldeprandus. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
J a n ., 145.<br />
Ildeprandus , iudex dominorum<br />
regum , 416.<br />
I ma ( d e) A n s e l m u s, 51.<br />
Imelda, uxor q. Arnal<strong>di</strong> Baltu-<br />
ga<strong>di</strong>, 64.<br />
Incisa ( de) Gandulpiius. Tene<br />
bat domnicatum de Boasio, 568.<br />
Indo presbyter , 433. ‘<br />
Infantibus (de) Joiiannes. Con<br />
sul Januae, 409.<br />
Ingelfredus (de) Baldoinus. To<br />
stis, 149.<br />
( 5 8 3 )<br />
Huco presbyter S. Silvestri. Te<br />
stis, 407.<br />
Hugo Rex , 388.<br />
Hugo, serviens Archiepiscopi. Te<br />
stis, 595.<br />
Hirri (da) Johannes. Ab Oberto<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Eccl. Jan., 278.<br />
Hurri (da) Segnorando. A <strong>di</strong>cto<br />
Oberto res Eccl. Jan. accipit in locationem<br />
, ibi.<br />
Hyconomi Archiepiscopi , 595.<br />
IngezA', 2S5.<br />
Ingo, 142. Ah Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
443, 449, 201. Eius libellaria, 168,<br />
256. Terra eius, 254.<br />
Ingo. Servilia debebat Archiepi<br />
scopo, 51.<br />
Ingo, filius q. Johannis. Ab Oberto<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Eccl. Jan., 225.<br />
Ingone ( de ) Obertus. Con<strong>di</strong>tio<br />
natus Archiepiscopi, 55.<br />
Innocentius papa II. Concilium<br />
celebravit, in quo de ecclesiarum<br />
decimis detentoribus actum, est, 28.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Monasterio S. Syri Jan. confirmat<br />
decimas, eidem ab Oberto episcopo<br />
donatas, -416. Recordatus, 457.<br />
I n su la (d e ) H o m in e s, 91. Inno<br />
centius papa II confirmat monasterio<br />
S. Syri decimas a civibus cognatio<br />
nis de Insula debitas, 446. Alexan<br />
der papa III hunc iu<strong>di</strong>catum approbat,<br />
457.<br />
I n s u la (de) G u il i e l m u s , filius<br />
Oberti. Renunciavit decimas Archiepiscopo<br />
, 29.<br />
Insula (de) Johannes. Testis, 321.<br />
Insula ( d e ) Obertus. Renun-<br />
ciavit decimas Archiepiscopo, 29.<br />
Testis, 393.<br />
Insula (de) Oglerius, sive Ogle-<br />
RONUS. Filii eius habebant partem<br />
decimae de Nozalogo, 17. Plebis S.<br />
Cypriani et capellae Cisini, 22. Et<br />
plebis Langasci, 23. Erantque vas<br />
Jacobinus, nepos presbyteri Oberti<br />
de Rivarolio, 87.<br />
Ja co b u s, presbyter. Teslis, 326.<br />
J ANNASI A , 163.<br />
JocerAMUS-. Ab archiepiscopo Syro<br />
accipit locationem Insulae Bonae S.<br />
Romuli, 123.<br />
( 5 8 6 )<br />
salli A rch ie p isco p i, 25. Ipse O glerius<br />
debebat servitia eidem ' A rchiepiscopo,<br />
31. Testis, 58, 5 46. P a r C u ria e , 349.<br />
I n s u l a ( d e ) R u b a l d u s . O perarius<br />
N e r v ii, 52, 53, 153. F a m u lu s S.<br />
S y ri ,6 9 .<br />
IpipiNus , 152.<br />
I s a ( d e ) S i l v e s t e r . Concordatur<br />
cum A rchiepiscopo pro molen<strong>di</strong>nis<br />
construen<strong>di</strong>s j 111.<br />
I s a b e l l a , soror Jo h annis M orelli.<br />
G u a ita trix , 45. •’<br />
I s a e J o r d a n u s . T e s t is , 88.<br />
Isembardus. T e s t is , 522.<br />
I t a , uxor R e g la n i de S . Olaxo.<br />
Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t terras H u g o n i archiepiscopo<br />
, 060.<br />
I t e r i u s , 72.<br />
I t o l i n a . Ab Oberto episcopo a cc ipit<br />
in locationem res E c c l. Jan ., 186.<br />
I t o l u s A n d r e a s . Bona eius, 506.<br />
J o c u l a t o r G u a n d a l i n u s , 245,<br />
402.<br />
J o f f r e d u s F u l c o . Consul S Ro- .<br />
m u li, 120. Testis, 581, 582.<br />
Jo h a n n e s. E iu s lib e llu s , 251.<br />
J o h a n n e s , 282.<br />
Jo h a n n e s ,• 289.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
J oiiannes , 305.<br />
J o iiannes, 521.<br />
J ohannes, 400.<br />
Joiiannes, ibi.<br />
Joiiannes. Terra eius, 445.<br />
Joiiannes. A Raperto episcopo accipit<br />
in locationem res Eccl. Jan., 456.<br />
Joiiannes. A Theodulpho- episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Jan., 461, 162.<br />
Joiiannes. Ut supra, 271. Item<br />
( 5 8 7 )<br />
ah Johanne episcopo, 261. -<br />
Joiiannes. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem nonnulla castane- *<br />
la el me<strong>di</strong>etatem libellariae Creti, 247.<br />
J ohannes. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem terram Eccl.<br />
Ja n ., 243. •<br />
Joiiannes. Ah Johanne episcopo<br />
accipit in. locationem res ecclesiae<br />
S. Damiani da S trapa, 182, 184.<br />
Item a Landulpho, 175, 177.<br />
. Johannes, germanus prae<strong>di</strong>cti. Ut<br />
supra, 18‘4.<br />
Joiiannes. Ut supra, ibi.-<br />
Joiiannes. Ut.supra, ibi.<br />
Joiiannes. Ab Johanne episcopo<br />
accipit iii locationem res Ecclesiae<br />
Jan ., 443, 149.<br />
• Johannes. Ut supra', 253.<br />
Joiiannes. Ut supra, 244.<br />
Johannes. Ut supra, 252.<br />
Joiiannes. Ut supra, 201.<br />
Joiiannes. A Landulpho episcopo<br />
accipit in locationem. res Ecclesiae<br />
Jan. , 202.<br />
Joiiannes. A Conrado episcopo ac<br />
cipit in locationem res Eccl. Jan .,<br />
254.<br />
Joiiannes.-Ut supra, ibi.<br />
Joiiannes. Ab Oberto episcopo ac<br />
cipit in locationem res Eccl. Ja n .,<br />
167, 171.<br />
Joiiannes,- germanus prae<strong>di</strong>cti,<br />
171.<br />
Joiiannes. Ut supra, 165. •<br />
Joiiannes. Ut supra, 282.<br />
Joiiannes, 315.<br />
Johannes, ibi.<br />
Joiiannes. Ab archiepiscopo Syro<br />
accipit .in locationem res Ecclesiae<br />
Jan., 315.<br />
Johxnnes. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepi<br />
scopi , 35.<br />
Johannes. Terra filiorum ipsius<br />
Archiepiscopo • laudata , 94.<br />
Joiiannes. Famulus Curiae S.<br />
Michaelis de Lavania, 153.<br />
Johannes, abbas ecclesiae S. Syri<br />
Miiiani. Vide Johannes monachus.<br />
Joiiannes, acholitus Eccl. Jan. ,<br />
417, 418.<br />
Joiiannes, archiepiscopus Januae.<br />
•Homines familiae de Bulgaro confi<br />
tentur ipsi Archiepiscopo antiquitus'<br />
habuisse pro feudo deCenum. introi<br />
tus Portus Januae Palatio Archiepi<br />
scopali spectantis,. 474.<br />
Johannes Bonus, filius ObertiRufi.<br />
Juravit fidelitatem Archiepiscopo,<br />
155.<br />
Johannes, clericus. A Cenradó epi<br />
scopo accipit in locationem res Eccl.<br />
Jan ., 149, 280.<br />
Joiiannes , clericus Archiepiscopi.<br />
Testis, 549.<br />
•Joiiannes, cognatus Bal<strong>di</strong> de Mo<br />
rella, 151.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Joiiannes, consanguineus Ansal<strong>di</strong><br />
Parvi, 403.<br />
4 SS.<br />
Johannes , consanguineus R azi,<br />
Johannes , de loco Manonia, -418.<br />
Johannes , de loco Sununaripa ,<br />
419.<br />
Johannes , <strong>di</strong>aconus, -430, -433.<br />
Johannes, <strong>di</strong>aconus Alexandri hy-<br />
conomi, sive ecclesiae S. Mariae de<br />
Castello. Testis, 56-1, 464, -466.<br />
Johannes, <strong>di</strong>aconus card. S. Ni<br />
colai in carcere, 450.<br />
Johannes, episcopus Januae, 90,<br />
425. Locat bona Eccl. J a n ., 4-42,<br />
145, 4-49, 166, 172, 473, 175, 499,<br />
201, 201, 203, 207, 241, 244, 248,<br />
226, 227, 241, 245, 243, 247, 2-48,<br />
230, 232, 235, 238, 264, 273, 273,<br />
287,294, Item S. Damiani de Strupa,<br />
479, 482, 484. Donat ecclesiam S.<br />
Syri Januae monachis S. Bene<strong>di</strong>cti,<br />
ibique or<strong>di</strong>nat abbatem, 427. Con<br />
ce<strong>di</strong>t eisdem ecclesiam SS. Victoris<br />
et Savinae, 430. Eius progenies,<br />
406.<br />
Johannes, filius Bernar<strong>di</strong> magi<br />
stri. Testis, 542.<br />
Johannes, filius Bonae Noctis. Ope<br />
rarius Nervii, 54, 453.<br />
Johannes, filius Ferracuti, 470.<br />
Johannes, filius Gislae. Eius li<br />
bellus, 461.<br />
Joiiannes, filius Ledae de Gal<br />
liano. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
48, 452.<br />
Johannes, filius Loperti, servus<br />
Eccl. Jan. A Landulpho episcopo locatus<br />
,2 9 1 .<br />
( 5 8 8<br />
)<br />
Johannes, filius M aifred i, 82.<br />
Johannes , filius M artini. Ab ar<br />
chiepiscopo Syro accipit in locationem<br />
tercieriuni v ineae in C orsi,<br />
297.<br />
Johannes, filius Oberti de Campo<br />
Casturno, 405.<br />
Joiiannes, filius P agani de Campo<br />
Domnico, ibi.<br />
Johannes, filius P etri Caiti. Con<br />
<strong>di</strong>tionatus A rchiepiscopi, 55.<br />
Johannes, filius q. Alberici. Ab<br />
Johanne episcopo accipit in locatio-<br />
• nem res Eccl. J a n ., 275. Item ab<br />
Oberto, 274.<br />
Johannes, filius q. Bonizonis Ma-<br />
cannani. Accipit locationem tertii obla<br />
tionum ecclesiae S. Georgii plebis<br />
Bavali, 400.<br />
Johannes, filius q. Guidonis. Con<br />
firmat Hugoni archiepiscopo ven<strong>di</strong><br />
tionem cuiusdam p artis molen<strong>di</strong>ni do<br />
Bertesca, 355.<br />
Johannes, filius q. Johannis. Ab<br />
archiepiscopo Syro accipit in loca<br />
tionem res Eccl. J a n ., 324.<br />
Johannes, filius q. Odonis. Ut<br />
supra, 314.<br />
Joiiannes, filius q. Pagani. Ab<br />
archiepiscopo Syro accipit locatio<br />
nem mansi et molen<strong>di</strong>ni de C erro,<br />
332.<br />
Joiiannes , filius q. Veriosi pre<br />
sbyteri, 457.<br />
Johannes, filius Rodulphi. Ab ar<br />
chiepiscopo Bonifatio accipit locatio<br />
nem montis Creti , 465.<br />
Johannes, filius Wilielmi de Ansaldo.<br />
Testis, 354.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Joiiannes, frater Primi de S. Sylo,<br />
403.<br />
J o i i a n n e s , gener Servidei. Ab archiepiscopo<br />
Syro accipit investituram<br />
decimarum Bombellii, Vignalis, Ru-<br />
mallii et Gertenni, 309.<br />
Johannes, monachus. A Landulpho<br />
episcopo abbas el pater ecclesiae S.<br />
Syli _ Miliani creatus, 438. Locat<br />
domumcultam et pratum prope <strong>di</strong>ctam<br />
ecclesiam , 440.<br />
Joiiannes , nepos Bonizi. Ab Ju-<br />
hanne episcopo accipit in locationem<br />
res Eccl. J a n ., 207.<br />
Joiiannes, neposCaphari et Gui-<br />
scar<strong>di</strong>. Vassallus Archiepiscopi, 25.<br />
Joiiannes , nepos Leonis. Ali Johanne<br />
episcopo accipit in locationem<br />
res Eocl. J a n ., 203.<br />
Joiiannes, presbyter, 142.<br />
Joiiannes, presbyter, 188.<br />
Joiiannes, presbyter, 203.<br />
Joiiannes , presbyter. Commutat<br />
cum Theodulpho episcopo nonnullas 'I<br />
terras, 413.<br />
Johannes , presbyter. Ab Oberto<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Eccl. J a n ., 18G.<br />
( 539<br />
Joiiannes , presbyter. Ab- archie<br />
piscopo Syro accipit in locationem<br />
terram Eccl. J a n ., et quartum de<br />
cimae Lei\i et Roboreti, 344.<br />
Joiiannes, presbyter. Testis, 432.<br />
Joiiannes , presbyter de Covario,<br />
404.<br />
Joiiannes, presbyter do Salterana.<br />
Testis, 91, 95, 310, 323, 320, 343,<br />
382, 398, 399, 404.<br />
Joiiannes, presbyter de Zenega,40 i.<br />
)<br />
«<br />
Joiiannes, presbyter S. Donati.<br />
Testis, 338.<br />
Joiiannes, presbyter S. Mariae de<br />
Castello, 380,<br />
Johannes, presbyter S. Nazarii.<br />
Testis, 387.<br />
Johannes*, presbyter S. Savinae.<br />
Testis, 307.<br />
Joiiannes, tit. S. Grisogoni presb.<br />
card., 430.<br />
Joiiannes , servus Eccl. Jan. A<br />
Landulpho episcopo locatus, 291.<br />
Joiiannes, servus Eccl. Jan. Ut<br />
supra, ibi.<br />
Johannes , servus Eccl. Jan. Ut<br />
supra, ibi.<br />
Johannes, servus Eccl. Jan. Ut<br />
supra, ibi.<br />
Joiiannes sub<strong>di</strong>aconus, 433.<br />
Joiiannia. Terra eius, 231.<br />
Johannonus. Filii eius foeni seca-<br />
tores, 39.<br />
Jonatuas, patruus Gliorum Oberti<br />
Uso de Mari. Vassallus Archiepi<br />
scopi , 25.<br />
Jordanis, consul Imp. Rom., 374.<br />
Jordanis, presbyter. Testis, 31G.<br />
Jordanus, presbyter de Reco. Te<br />
stis, 346.<br />
Jordanus, presbyter de Slrupa.<br />
Testis, 468.<br />
JOVELALLO, 164.<br />
JUBLAM , 126.<br />
Judex Ardecion. Testis, 287.<br />
Judex Ardericus. Ab archiepi<br />
scopo Syro accipit in locationem ter<br />
ram Eccl. Jan., 207.<br />
Judex Arnaldus, 94.<br />
Judex Bigotus. Testis, 300.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Judex Conradus. Terra eius, 288.<br />
Judex Guilielmus, 5-4. Cousui<br />
Januae, 72, 100. Teslis, 208.<br />
392.<br />
J u d e x G u i n i n g ù i s i ’u s , 209, 305,<br />
Judex HeNricus. Testis, 101, 10 4,<br />
305, 327, 529, 503. Consul Januae,<br />
129. Recordatus, 581.<br />
Judex Hugo. Consul Jan u ae, 5,<br />
i , 6'i, 00, 08, 09, 70, 74, 81, 95,<br />
142, 4-49, 158, 474, 177, 178, 480,<br />
181,-183, 185, 187, 189, 192, 194,<br />
490, 198, 199, 200, 202, 203, 205,<br />
206, 208, 209, 210, 212, 215, 215,<br />
216, 217, 219, 221, 225, 227, 228,<br />
230, 232, 254, 250, 258, 239, 244,<br />
242, 244, 215, 2-16, 2-48, 250, 251,<br />
255, 255, 257, 258, 259. Testator<br />
publicus, 100. Testis, 116,555,595.<br />
Judex Johannes. Consul Januae,<br />
502.<br />
Judex Marchio. Vassallus Archie<br />
piscopi, 25, 51. Teslis, 116, 216,<br />
217, 509, 520, 554. Recordatus ,<br />
565, 404.<br />
Judex Nichola, fifius Pandulfi ,<br />
52, 555, 365. Eius domus, 308.<br />
Ah archiepiscopo Syro accipit in loca<br />
tionem terram Eccl. Jan ., 552.<br />
Judex Opizo, de Plaóentia. Testis,<br />
397.<br />
Judex Otto. Consul Januae, 01,<br />
62, 63, 64, 65, 75, 76, 95, 115.<br />
Teslis, 116, 268, 298, 509, 554,<br />
383. Rqcordatus, 401.<br />
• ( ol)0 )<br />
Judex Petrus. Testis, HO, 155,<br />
3 lo, 317, 318, 323, 333, -404.<br />
J udex R ainaldus. T e s tis , 395,<br />
597." • ,<br />
J udex Rgbertus. T estis, 455, 540.<br />
Judex Teu tefredus. T e rra eius,<br />
288.<br />
J u<strong>di</strong>ces, 5 4 .<br />
J u<strong>di</strong>ces Curiae A rchiepiscopi Hu-<br />
gonis , 579, 3 8 0 , 5 8 1 .<br />
Judo ; -437.<br />
Jugaglano ( de) J ohannes , 82.<br />
J ugo (de) A lber tu s, 2G7.<br />
J ugo Secco ( de) Constancius, 82.<br />
Julianus, P raefectu s Palatii frnp.<br />
Constantinop., 5 7 1 .<br />
Justae Rogerius. Consul Januae,<br />
108, 550, 5 8 4 , -390-<br />
Justinianus I mperator, 5 7 0 , 571,<br />
575.<br />
Juvenalis, 104.<br />
J uvenalis, 1 9 4 .<br />
Juvenalis. A h Jo h an n e episcopo<br />
• accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Jan. 205.<br />
Juvenalis, 3 3 0 .<br />
Juvenalis, fra te r A nselm i Cava-<br />
zae. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo p a rte m ,<br />
quam habebat in pastino de C o rsi,<br />
199.<br />
J uventius, 109. A h Jo h an n e epi<br />
scopo accipit in Jocationem res Eccl.<br />
Jan ., 175.<br />
Juvenzo, servus E ccI.'Jan . A L an<br />
dulpho episcopo Jo catu s, 291.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
/
L aborans Martinus, 188. Accipit<br />
in. locationem res Eccl. Jan., 254,<br />
L aborator Martinus, 290.<br />
L actifredus, tit. S. Vitalis presb.<br />
card.,-450*<br />
L agneto ( de) Albertus. Habebat<br />
partem decimae plebis Monelii,<br />
19. ‘El Castellionis, 22.<br />
L agneto ( de) Gandulphus.' Filii<br />
eius habebant portoni de cinipe plebis<br />
Monetii, 19.<br />
L agneto( de) Guilielmus. Habebat<br />
( 5 9 4 )<br />
pariem decimae plebis Sigestri, 18.<br />
L agneto ( de ) Oglerius. Filii<br />
eius habebant partem decimae ple- :<br />
his Variae, 18. Et Castellionis, 22.<br />
L agneto (de) Te<strong>di</strong>sius. Habebal<br />
partem decimae plebis Castellionis,22.<br />
L amberto ( de ) Philippus, 54,<br />
105. Consul Januae, S8, 73, 74,<br />
455. Testis, 155. 308, 310, 329,<br />
332, 345, 55J , 580, 581, 382. Ar<br />
biter inter Syrum archiepiscopujn el<br />
Arclripresbyterum S. Cypriani, 118.<br />
Inler prae<strong>di</strong>ctum et Capharum/297.<br />
Inter prae<strong>di</strong>ctum et Marlinurii Cere-<br />
siarium, 594. Par Curiae, 300, 301.<br />
Lampa<strong>di</strong>us, Cons. Imp, Rom.-,372.<br />
L ancio (de) Girardus. Vide Girardus,<br />
filius q. Lanci de Molociana.<br />
Lancius, 559, 300.<br />
Landa (de) Ronifatius. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 215.<br />
Landulpiius episcopus Januae. Locat<br />
bona Eccl. Jan.,-107, 170, 177,<br />
502, 208, 236, 277, 290. Item S.<br />
Damiani de Strupa, 173.-Item S-<br />
Michaelis de Lavania-, 283. Item S.<br />
Marciolini de Lavania ,' capellae S.<br />
Juliae de Kalaolo, et S. Laurentii<br />
Januae, 290. Donat monasterio S.<br />
Syri basilicam S. MarcelHni , -435.<br />
Commutat mansum, 453. Constituit<br />
abbatem S. Syli Miliani, 458. Locat<br />
domumcultam" et. pratum ipsius ecclesiae,<br />
440.. ■ .<br />
Lanega.no (de) Baldjus , 82.<br />
Lanfrancus. Guaùalor, 43. Testis.<br />
57, 153. Terra eius, 196. Re<br />
cordatus., 315.<br />
Lanfrancus. Concordatur cum Ay-<br />
raldo episcopo pro molen<strong>di</strong>no S. Petri<br />
de Arena, sive Pulciferae, 2GS, 302.<br />
Lanfrancus, canonicus S. Laurentii.<br />
Testis v 470.<br />
Langascinus Ferrarius Joiiannes.<br />
Pensionem debebat Archiepisco<br />
po, 32. Accipit in locationem res<br />
Eccl. Jan., 210. Uxor eius, 52, 218.<br />
Lanzaguda Merlo. Testis, 517.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
49
Lanzo. Accipit in locationem r e s<br />
Eccl. J a n ., 295-<br />
Lanzo.- U i su p ra , ibi.<br />
Lanzo sive LaP so , vel L a s s u s<br />
O bertus, 57-. Guailator, -42.<br />
L a rd e llo M artin u s, 2(56.<br />
L a s ta r ia (d e) B e llo t i's ,_ 5 6 5 .<br />
Laddensis Guido, iudex. Vassal-<br />
> j<br />
Ius Archiepiscopi, 25. ConsijJes lau <br />
dant destrui opus ab ipsd •factum<br />
Super terram Archiepiscopi, 97. Con-<br />
sUl Jan uae, ibi. T estis, 101, '102,<br />
ÌU , 534, 543, 340.<br />
L av ro sive L ori ( de-) M a n fre <br />
<strong>di</strong>^. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 30.<br />
Operarius Nervii, 51, 55. Fam ulus<br />
& S y ri, 69, 453.<br />
L ita n ia (d e) Comites. Habebant<br />
partem decimae plebis R apalli, 16.<br />
Qui sint, 17. Hem habebant deci<br />
mas Terrae Cam pascae, 'Lifcriolae et<br />
Ameae , IS. Et quarterium decimae<br />
plebis Variae, ibi. Vassalli Archiepi<br />
scopi, 26. Eorum libelli, 290, 2 9 4 .”<br />
L avan ia(d e) R u b ald ls. Filii eius<br />
tenebant partem decimaram plebis Si-<br />
gestri, 47. Em<strong>di</strong>dasci et Nuani^ 48.<br />
Lavania ( de) Teucius, presbyter<br />
.Testis, 524,<br />
Lavaninus Albertus. Accipitloca-<br />
tionem tercierii vineae ia Consi, 2 9 1/.<br />
Lavaninus Johannes , 54/<br />
L avezo W ilielm us, 88.<br />
L ecavelum Opizo. Consiti Januae,<br />
83, 84, 85.- .• • ' •<br />
L eda. Eius progenies, 406.<br />
Leda (de) Jo ijan ses, -47, 337.<br />
Ledo, 100.<br />
Ledo , ibi.<br />
(892 )<br />
L e o . A ecjpit in location em res.E ccl.<br />
Jan -., 2 0 9 , 2 5 6 , 1-43, 2 1 1 , 1 7 7 . Ijem<br />
res ecclesiae S . D a m ian i de Stru pa,<br />
L S I. R e c o rd a tu s, 1-4S, 150.<br />
L-eo. A ccipit . in locationem res<br />
E ccl. Ja n ., 1-49, 2 0 4 , 2 0 3 , 2 0 7 ,2 1 8 ,<br />
250,- 2 5 2 , 2 0 8 . H iu s p r a tu m , 2 6 2 .<br />
L e o . Ab Jo h an n e episcopo accipit in<br />
locationem res E c c L J a n ., 2 0 5 , 2 48.<br />
C eo , im perator. L e x Ju b e m u s ab<br />
eo od ita, 5 7 2 . \ , *<br />
L eo s m agister. T e r r a é iu s , 142.<br />
L éó papa I V , 4 4 6 . -<br />
L e o , <strong>di</strong>ctus M al J u d i c a ,-222, 255.<br />
• L e o P r a n d u s . A ccip it in -Jocatio-<br />
nem res E ccl. J a n . ', 1 9 8 , 199.<br />
L e p o r a t u s . J o iU n n E s , 467.<br />
L e p o r a t u s O l r i g u s , ib i.<br />
L e r c a r iù s. A l b e r t u s , 1 0 4 . T e <br />
stis , 105; ” .. . '<br />
L e r c v r iu s H u c o . D o m u s ipsiils Ar<br />
chiepiscopo la u d a ta , 7 8 : T estis, 393-<br />
L e r c a r iu s R u b a l d u s , 1 0 4 / 1 0 5 .<br />
L e r c a r iu sV V i l i e L m u s . T estis, 468.<br />
L e u p e r t u s , 2 6 7 . ~ ■<br />
" L e v a lli (d e ) Giso , 2 6 3 .<br />
L e v i (d e ) A l b e r t u s . T e slis, 3 9 9 .<br />
L e v i (d e ) A n s a l d u s . T en ebat p a r<br />
tem decimae de B e m b e lia , 14'. Q u as<br />
accepit in locationem a S y r o II, 3 2 0 .<br />
E t pro 'quibus solvebat pensionem<br />
Archiepiscopo, 369-. T e stis, 3 9 9 . R e <br />
cordatus, 2 65, 3 2 2 :<br />
L e v i ( d e) G a r g a n u s . T eslis, 3 9 9 .<br />
L e v i -(d e ) M e r l o , ; '3 2 2 .-<br />
■'Le v i- ( d e) O b e r t u s . T e slis, 3 9 9 .<br />
• L e v i sive L e v a l l i ( d e ) S e l v e <br />
n a t u s , 265. T estis’, 3 2 1 , 3 2 2 .<br />
L ib e r i H o m i n e s , 4 1 9 .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
L inal ( de) Bonus Filius, 266.<br />
L ingua Albertus Operarius Nerv<br />
ii, S I, 53, 153. Olim gaslaldas<br />
Episcopi Januen., 55. Eius Breve,<br />
ibi. Famulus S. Syri, 69. Terra<br />
eius Archiepiscopo laudata, 588.<br />
L iprando (de) Rinaldus, 125.<br />
L itulpiius. Ab Oberto episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
295.<br />
Loerio (de) Symon, 468. Testis,<br />
469.<br />
Lomangano, 267.<br />
Lomrardus Johannes. Condemna<br />
tus ad solvendam Archiepiscopo decimam<br />
m aris, 596.<br />
Lopertus , 153, 291.<br />
Loriolus. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo<br />
id quod habebat in Vico Molacio, 135.<br />
L ormannus. Filii eius operarii Mo<br />
lacianae , 39.<br />
Lorolius Gandulphus, 469.<br />
L otharius I I I , imperator. Eius<br />
constitutio feudorum , 155, 547.<br />
Loxo Johannes. Terra eius, 224.<br />
Lucas , presb. card. tit. SS. Jo-<br />
hannis et P au li, 450.<br />
( 5 9 5<br />
M a ri l i a , filia Cunizonis. Ab ar<br />
chiepiscopo Syro accipit locationem<br />
cuiusdam domus in S. Petro de<br />
Arena, 337.<br />
M<br />
)<br />
Lucensis Bene<strong>di</strong>ctus. Testis, 404.<br />
Lugarus Jordanus, 82.<br />
Lumalcuzedo, 267.<br />
Lupo, 257, 271.<br />
Lupus, 144.<br />
Lupus , 400.<br />
Lupus Johannes, 289, 353.<br />
Lusidus, 144.<br />
Lusius, 381.<br />
Lusius Guilielmus. Consul Januae,<br />
5, 4, 65, 66, 67, 69, 70, 71,<br />
142, 149, 158, 171, 177, 178, '180,<br />
181, 185, 185, 187, 189, 192, 194,<br />
196, 198, 199, 200, 202, 205, 205,<br />
206, 208, 209, 210, 212, 215, 215,<br />
216, 217, 219, 221, 225, 227, 228,<br />
230, 252, 254, 256, 258, 259. 241,<br />
242, 244, 245, 246, 248, 250, 251,<br />
255, 255, 257, 258, 259. Tenebat<br />
decimam plebis Celanisi, -12. Et Rapalli,<br />
15. Dictam decimam Celanisi<br />
refutavit, 22, 28. Terra eius Archiepiscopo<br />
laudata, 70. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t eidem<br />
decimam Celianae, 158.<br />
Lusius Obertus. Filii eius vas<br />
salli Archiepiscopi, 25.<br />
Lutardus , 415.<br />
Macallufus. Operarius Molacia<br />
nae , 59.<br />
Macannanus Bonizo, 400.<br />
Macereto (de) Gregorius, 469.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Macobrius notarius. Commemo<br />
ratio eius m ortis, 586.<br />
Maqola, 470.<br />
Madelbertus, 148:<br />
Madelbertus, i 18.<br />
Madelbertus , filius Bruningi et<br />
frater Andreae. A Theodulpho episco<br />
po accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
271. Item ah Johanne, 172,211,245.<br />
Terra eius, 145, 146, 166. Filiae<br />
eius, 145. Eius molen<strong>di</strong>num, 259,<br />
240. Eius mansio, 246. Eius libella<br />
ria, 252, 254. Recordatus, 148, 195.<br />
Madelbertus. Ah Johanne epi<br />
scopo accipit in locationem nonnulia<br />
castanela, et me<strong>di</strong>etatem Iibellariae<br />
Creti, 247.<br />
Madelbertus. A Conrado episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
147.<br />
Ma<strong>di</strong>o (de) Johannes, 82.<br />
Maduzene (de) Vassallus. Testis,<br />
134.<br />
Maglolo ( de ) Johannes , 151.<br />
Accipit in locationem tertiam partem<br />
oblationum ecclesiae S. Georgii plebis<br />
Bavali, 400.<br />
Maglolo (de) Obertus, 403.<br />
Maglolo (de) Sterpon, ibi.<br />
Mainardo (de) Oliverius. Testis,<br />
403.<br />
Mainardus. Ab Oberto episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
145. Eius libellaria, 231.<br />
Mainfredus. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Jan., 166.<br />
Mainfredus, 218, 220. Filii eius,<br />
365.<br />
(<br />
tm )<br />
M a i n u C i u s , s o rv u s E ccl. Jan. A<br />
Landulpho episcopo lo c a tu s, 291.<br />
M a l a s p i n a O p i z o , m àrch io . Vas<br />
sallus A rchiepiscopi, 2 6 . C ui iuravit<br />
fidelitatem , 2 6 9 .<br />
M a l c a v a l c a W i l i e l m u s . T estis,<br />
524, 585.<br />
Malclavellus Obertu s, 82.<br />
Malleolo ( d e) M artinus, -468.<br />
Malleolo ( de) IVic iio la. O pera<br />
rius M olacianae, 5 9 .<br />
Malleolo ( de) Paganus, 2 6 5 .<br />
Mallonus Ansaldus. Consul J a <br />
n u a e , 79. T e stis, 9 4 .<br />
Mallonus Bonus Senior. Consul<br />
Jan u ae, 4. T e s tis , 1 1 6 .<br />
Mallonus H enricus. C onsul J a <br />
n uae, 129.<br />
M a l l o n u s W i l i e l m u s . Consul J a <br />
n u a e , 105, 110.<br />
422.<br />
Malosius Johannes. T e rra e iu s ,<br />
Malsanus R a ifred u s. V en<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
quamdam decim am A rchiepiscopo ,<br />
157.<br />
Malus F iliaster J ohannes. H a<br />
bebat partem decim ae plebis V ariae,<br />
18. Quam Syro archiepiscopo re n u n -<br />
ciavit, 29.<br />
Malus Mantellus. T en eb at p ar<br />
tem decimae B arg alii, 19.<br />
Malus Ocellus Guilielmus. Con<br />
sul Jan u ae, 60. R e c o rd a tu s , 105.<br />
Testis, 519, 320.<br />
Malus Ocellus H enricus. Con<br />
sules laudant quod A rchiepiscopus<br />
ah ipso Henrico non m olestetur pro<br />
acqueductu molen<strong>di</strong>ni de G lariolo,<br />
109.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Malus Ocellus Joiiannes. Consul<br />
Jan u ae, 388.<br />
Malus Ocellus Obertus. Consul<br />
Januae, 50, 58, 129. Testis, 319,<br />
320.<br />
Manardus, notarius Sacri Palatii<br />
, 4-37.<br />
Manducans F errum Jordanus.<br />
Syro 11 decimas renunciavit, 29.<br />
Manducans Pyrum. Filii eius operarii<br />
Molacianae, 38.<br />
Manducans Salsam Bonus Vassallus.<br />
Testis, 119.<br />
Manerius Bonus. Testis, 397.<br />
Mang anellus Conradus. Vide Conradus<br />
II Episcopus Januae.<br />
Mannerio W ilielmus. Testis, 405.<br />
Manens Martinus, 405.<br />
Manesseno (de) Obertus. Ober<br />
tus episcopus donat monasterio S.<br />
Syri decimas quas filii <strong>di</strong>cti Oberti<br />
ipsi episcopo debebant, 441.<br />
Manufusde Obertus; 409.<br />
Manzascus Joiiannes. Testis, 469.<br />
Marabotus. Una cum filiis suis<br />
habebat partem decimarum plebis S.<br />
Ursicini, 20. Quam renunciavit ,<br />
ibi. Similiter domus eius tenebat<br />
quarterium decimae plebis Celanisi,<br />
22. Vassallus Archiepiscopi, 25. Inter<br />
bonos homines Curiae adnotatus, 27.<br />
Iterum Syro II decimas renunciavit,<br />
29. Enumerantur servitia a domo<br />
et consanguineis ipsius debita Ar<br />
chiepiscopo, 31. Testis, 116, 309.<br />
Recordatus, 391.<br />
Marascinus. Eius libellus, 163.<br />
Maraxi Bonus Senior, 341.<br />
Maraxi (de) Michael. Testis, 335.<br />
( 595 )<br />
Maraxi ( de) Oliverius. Testis,<br />
114, 363. A Syro II accipit loca<br />
tionem terrae Eccl. Jan., 341. Ven<br />
<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo Hugoni me<strong>di</strong>eta<br />
tem cuiusdam canneti, 133. Arbiter<br />
inter <strong>di</strong>ctum archiepiscopum et do<br />
minos molen<strong>di</strong>ni de Muruallo, 362.<br />
Marchio. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepi<br />
scopi , 49, 50, 152.<br />
Marciiione Nigronis (de) Albertus.<br />
Testis, 331.<br />
Marciiione Nicronis (de) Ansaldus.<br />
Testis, 331.<br />
Marciiiones, 17, 313.<br />
Marchisinus. Con<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi, 50.<br />
Marchisius, filiaster Guaita Foliae.<br />
Secator foeni, 39-<br />
Marchus. Ab Johaune episcopo<br />
accipit in locationem res ecclesiae<br />
S. Damiani de Strupa, 179, 184.<br />
Item a Landulpho, 175. Recorda<br />
tus , 190.<br />
Marchus. Ab Oberto episcopo ac<br />
cipit in locationem res Eccl. Jan .,<br />
238.<br />
Marchus, presbyter. Ab Johanne<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Eccl. Jan., 226.<br />
Marcianus , clericus. A Conrado<br />
episcopo accipit iu locationem res<br />
Eccl. Jan ., 305.<br />
Marconus. Terra eius, 261.<br />
Marenzan Wilielmus, 82.<br />
Margalionus Guilielmus, 47.<br />
Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo locum de<br />
Configno , et castanetum, 136.<br />
Mari (de) Oglerius. Consul Ja<br />
nuae, 62.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Mari (de) Otto. Filii eius habe<br />
bant pro feudo partem decimarum<br />
plebis Rapalli, 16.<br />
Marini Wilielmus. Consul Januae,<br />
127, 391.'<br />
Marino ( de ) Paschalis. Consul<br />
Januae, 98, 99.<br />
Marinus , 126.<br />
Ma rinus, 166.<br />
Marinus. Ab Oberto episcopo accipit<br />
in locationem res Eccl. Jan., 165.<br />
' Marinus Archiepiscopi. T estis,<br />
326.<br />
Marinus, scriba, 381.<br />
Mariscotus, nepos Hugonis archiepiscopi,<br />
et magister. Terra ipsius<br />
Archiepiscopo laudata, 91. T eslis,<br />
461, 469.<br />
Martinus, 166.<br />
Martinus, 222.<br />
Martinus, 284.<br />
Martinus, 297,<br />
Martinus , 315.<br />
Martinus, 315.<br />
Martinus, 400.<br />
Martinus , 400.<br />
Martinus, 400.<br />
Martinus, 422.<br />
Martinus. Eius libellaria, 168.<br />
Martinus. Terra eius, 254.<br />
Martinus. Ab Johanne episcopo<br />
accipit in locationem res ecclesiae S.<br />
Damiani de Strupa, 184.<br />
Martinus. Ab eodem episcopo ac<br />
cipit in locationem res Eccl. J a n .,<br />
252, 253.<br />
Martinus. Ut supra, 226.<br />
Martinus. A Conrado episcopo accipit<br />
in locationem res Eccl. Jan., 234.<br />
( 596 )<br />
Martinus. A b O b erto episcopo ac<br />
cipit in locationem re s E ccl. Ja n ., 27.4.<br />
Martinus. U t s u p r a , 2 7 8 .<br />
Martinus. U t s u p ra , ibi.<br />
Martinus. U t s u p r a , ibi.<br />
Martinus. U t s u p r a , 2 8 2 .<br />
Martinus. A b archiepiscopo Syro<br />
accipit in locationem te rra s Ecclesiae<br />
J a n ., 314.<br />
Martinus. O p e ra riu s M olacianae,<br />
39. G u aitato r, 4 3 .<br />
Martinus. O p e ra riu s N e rv ii, 53.<br />
Martinus. C on<strong>di</strong>tio n atu s A rchiepi<br />
scopi , 55.<br />
Martinus. T e s tis , 452.<br />
Martinus, a rc h ip re s b y te r N ervii.<br />
Huius loci o p e ra riu s , 51.<br />
Martinus , a v iu s Johannis , 182.<br />
A Theodulpho episcopo accipit in<br />
locationem res ecclesiae S. S y ri Mi-<br />
lia n i, 222. Item E ccl. J a n . , 2 5 3 ,<br />
236, 257. Item ab J o h a n n e , 2 0 5 ,<br />
243.<br />
Martinus , c le ric u s , 536.<br />
Martinus, e x tim a to r, 4 3 6 , 437.<br />
Martinus, filius Bonae N octis. Ope<br />
rarius N ervii, 5 1 , 1 5 3 .<br />
Martinus, fi/ius q. L u p i. A ccipit<br />
locationem tertiae p artis oblationum<br />
ecclesiae S. Georgii p leb is Bava li, 400.<br />
Martinus, m aritu s B erg ae, 2 3 3 .<br />
Martinus, p re s b y te r, 195.<br />
Martinus , presb y ter. O perarius<br />
N ervii, 53.<br />
Martinus , p resb y ter. H aeredes<br />
eius, 125, 126. R e c o rd a tu s, 381.<br />
Epistola Syri II circa investituras de<br />
scendentium a q u a tu o r filiis ipsius<br />
presbyteri, 398.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Martinus , presbyter S. Ursicini.<br />
Testis, 131.<br />
Martinus, presbyter card. tit. S.<br />
Steph. in Goelio Monte, 450.<br />
Martinus, servus ecclesiae S. Mariae<br />
plebis Bavali. Ab Johanne episcopo<br />
locatus, 288.<br />
Marzai. Terra eius, 30G.<br />
Masare ( de ) Fulco. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
Syro li lo.cum in Morella , 325.<br />
Mascarus Vivencius , 82.<br />
Massarii. Status eorum iuxta ia-<br />
nuensium consuetu<strong>di</strong>nes, 312.<br />
Mastrello Fulco , 402.<br />
Matilda. Vide Patarda ( de )<br />
Matilda.<br />
Matilda, filia Cononis de Ve-<br />
zano, 22.<br />
Matrona (de) Gandulpiius. Filii<br />
eius habebant pro feudo partem deci<br />
marum plebis Rapalli, 16. Item ple<br />
bis Langasci, 23. Servitia a domo<br />
ipsius debita Archiepiscopo, 31.<br />
Matrona (de) Ido , filius prae<br />
<strong>di</strong>cti. Testis, 57.<br />
Maulovrea Wilielmus, 384.<br />
Mauro. Ab Oberto episcopo acci<br />
pit in locationem res Eccl. Jan., 281.<br />
Mauro , 399.<br />
Mauro , 400.<br />
Mauro (de) Guilielmus. Consul<br />
Januae, 58. Recordatus, 136.<br />
Mauro (de) Tanclerius. Consul<br />
Januae, 73, 74, 453. Testis, 339.<br />
Maurone (de) Alda, 339.<br />
Maurus, 35.<br />
Maurus, 166.<br />
Maurus , filius q. Johannis Lupi.<br />
Ab Oberto episcopo accipit in loca<br />
( M 7 )<br />
tionem res Eccl. Jan ., 280, 353.<br />
Terra eius, 290, 354. Mansio ipsius,<br />
353.<br />
Maurus, filius q. Martini. Accipit<br />
locationem tertiae partis'oblationum<br />
ecclesiae S. Georgii plebis Bavali, 400.<br />
Maurus, filius q. Michaelis. Ut<br />
supra, 400.<br />
Maurus Gandulpiius. Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 33.<br />
Maurus Wilielmus, 82,<br />
Maxelladrus Johannes , 154.<br />
MAXEMANO (de) VRMANNUS, 82.<br />
Maxemano (de) Baldus , 82.<br />
Mazamorus Joiiannes. Testis, 362.<br />
Mazana (de) Vassallus, 151.<br />
Mazardo Martinus. Accipit locationem<br />
tertiae partis oblationum eccle<br />
siae S. Georgii plebis Bavali, 400.<br />
Mazasco (de) Petrus, 306.<br />
Mazascus. Testis, 464, 467.<br />
Mazelega (de) Martinus, 82.<br />
Maziscola Ecclesiae Jan., 21.<br />
Mazorano (de) Gotizo , 42.<br />
Mazorano (de) Plena, 42.<br />
Mazuco. Testis, 452.<br />
277.<br />
Mazuco Joiiannes. Eius libellus,<br />
Me<strong>di</strong>cus Jofredus , 305.<br />
Me<strong>di</strong>cus Lambertus. Habebat partem<br />
trium navium pro libellaria, 27.<br />
Me<strong>di</strong>cus Niciiola. Vide Judex<br />
Niciiola.<br />
Me<strong>di</strong>cus. Pandulphus. Pensionem<br />
debebat Archiepiscopo, 32. Domus<br />
eius, 337. Terra ipsius, 352. Quam<br />
emit a Syro I I , 355.<br />
Me<strong>di</strong>cus Panis Ansaldus. Guai-<br />
lator, 42, 43. Recordatus, 403.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Medolico ( DE ) Allus. Tostis ,<br />
516. Ab archiepiscopo Syro accipit<br />
locationem mansi de Po<strong>di</strong>o, 318. Re<br />
cordatus, 345.<br />
365.<br />
Medolico ( d e) Bonus Matus,<br />
Medolico ( de) F errarius. Testis,<br />
105, 527.<br />
Medolico ( de ) Girardus. Vide<br />
Morella (de) Girardus, gastaldus.<br />
Medolico ( de) Guilia. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
Syro H terram in Medolico, 139.<br />
Medolico ( de) Rolandus , filius<br />
Allonis. Ab archiepiscopo Syro acci<br />
pit locationem loci Marene<strong>di</strong>, 343.<br />
M e l e m b e r g a , 174.<br />
Melior , presbyter Lavaniae. Te<br />
stis, 357. Archipresbyter plebis S.<br />
Stephani eiusdem loci, 544. Ab ar<br />
chiepiscopo Syro accipit in locatio<br />
nem quasdam terras Eccl. Jan., at-<br />
que quartam partem decimae Levi<br />
et Roboreti, ibi.<br />
Melmi (de) Curradus. Collector<br />
pensionis Dominorum de Volta, 266.<br />
Melmi ( de ) Homines. Breve eorum,<br />
266.<br />
Melus Guilielmus. Testis, 269,<br />
392.<br />
M eralda. Ab archiepiscopo Syro<br />
accipit locationem castaneti Ecclesiae<br />
Jan ., 315.<br />
Mercadans. A Consulibus condem<br />
natus pro solvenda Archiepiscopo de<br />
cima maris, 596.<br />
Merdempè Bonus Johannes. Testis,<br />
517, 518.<br />
Merdempè Obertus. Testis, 517,<br />
518.<br />
( 5 9 8 )<br />
Merdevexter C o xrad u s, filius<br />
Aldevran<strong>di</strong>. A b O b erto episcopo ac<br />
cipit in locationem re s E ccl. Jan. ,<br />
283. R eco rd atu s, 2 8 6 , 2 S 7 .<br />
Merello ( de) Symon , 4 6 7 .<br />
Merlo. T estis, 5 5 5 . Consules lau<br />
dant ei facultatem d u c e n d i acquain<br />
ad molen<strong>di</strong>num s u u m , 3 6 4 .<br />
Merlo sive de M erlone Johannes.<br />
Uxor eius con<strong>di</strong>tionata A rchie<br />
piscopi, 51. L o c u s C lapae quem<br />
ipse Johannes ten eb at eidem A rchie<br />
piscopo laudatus f u i t , 7 5 .<br />
Merlotus. S y ro II decim as re-<br />
nunciavit , 29.<br />
Merlus , 452.<br />
Merlus , frater B u terici. Vassal<br />
lus Archiepiscopi , 2 5 .<br />
Messurro , 365.<br />
Michael, -400.<br />
Michael. A B ap o rto episcopo ac<br />
cipit in locationem re s E ccl. J a n .,<br />
159.<br />
Michael. Ab O berto episcopo ac<br />
cipit in locationem re s E ccl. J a n .,<br />
169.<br />
Michael, sub<strong>di</strong>aconus. Teslis, 87,<br />
119. Diaconus, et te stis, 124. D ia<br />
conus Archiepiscopi, sive archi<strong>di</strong>a-<br />
conus, et testis, 5 1 0 , 3 2 5 , 5 2 6 .<br />
Migesius. Obertus episcopus donat<br />
monasterio S. Syri decim as q u as filii<br />
<strong>di</strong>cti Migesii ipsi episcopo debebant,<br />
U l.<br />
Miglar (de) .Wiciiola , 82.<br />
Mineza, ancilla E cclesiae Jan . A<br />
Landulpho episcopo Jo cata, 291.<br />
Ministeriale T ijeodulpiii E p iscopi,<br />
419.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
M o c a l a g n o ( d e ) A l b e r t u s , 8 2 .<br />
M o c a l a n o ( d e ) B e r t o l o t u s , 8 2 .<br />
M o d o n e s i R a y n a r d u s , 1 9 . Tenuit<br />
quarterium decimae plebis Pli-<br />
caniae, ibi.<br />
Molaciana, sive Molazanus. Guai-<br />
tator, 42. Recordatus, 360, 403.<br />
Molaciana (de) Albertus , presbyter.<br />
Testis, 342.<br />
Molaciana (de) Alerius. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 53.<br />
Molaciana ( de ) Amarigus. Ab<br />
archiepiscopo Bonifatio accipit loca<br />
tionem • montis Creti, 465. Recordatu<br />
s, 467.<br />
Molaciana ( de ) Bucconus. Testis,<br />
390.<br />
Molaciana (de) Gandulpiius,260.<br />
Molaciana Johannes. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 36.<br />
Molaciana ( de ) Mancius, 471,<br />
472.<br />
Molaci anus, 148, 150.<br />
Molacianus. A Landulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl.<br />
Jan., 177. Item ab Johanne res eccle<br />
siae S. Damiani de Strupa, 184.<br />
Molestia Johannes, 402.<br />
Monaci Or<strong>di</strong>nis S. Bene<strong>di</strong>cti. Introducti<br />
in ecclesiam S. Stephani Cam<br />
pi Florentiani, 29. S. Syri Januae,<br />
427. SS. Victoris et Savinae prope<br />
Januam, 430. S. Syli Miliaui, 438.<br />
In S. Stephano existentes, 126.<br />
Montanarius. Habebat partem de<br />
cimarum villae Trasii suprani, Cer<br />
reti , Feleti et Sevasci, 19.<br />
Montanarius Joiiannes, 82.<br />
Monte (de) Boso. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
( 599 )<br />
Archiepiscopi, 53, 403.<br />
Monte (de) Girardus. Guaitator,<br />
43. Eius libellus, 145.<br />
Monte (de) Johannes, filius prae<br />
<strong>di</strong>cti Bosonis. Eius libellus, 145. Li<br />
bellaria ipsius, 226.<br />
Monte ( de lo ) Leo. Libellaria<br />
eius, 243.<br />
Monte (de lo) Petrus. Libellaria<br />
eius, 243.<br />
Monte Asignano ( de ) Zenoar-<br />
dus, 267.<br />
Monte Asignano (de) Pexo, 267.<br />
Monte Cuco (de) Ricius. Tenebat<br />
partem decimarum Trasii suprani,<br />
Cerreti, Feleti et Sevasci, 19.<br />
Monte Jar<strong>di</strong>no (de) Symon. Vas<br />
sallus Archiepiscopi, 26.<br />
Monte Longo ( de ) Bellandus,<br />
266.<br />
266.<br />
Monte Rosario ( d e) Andreas,<br />
Monticello (de) Guido, 94, 265.<br />
Monticello (de) Guilielmus, 90.<br />
Morella. Domus huius praenomi<br />
nis eratcon<strong>di</strong>tionata Archiepiscopi, 46.<br />
Morella, 47.<br />
Morella (de) Baldus. Con<strong>di</strong>tio-<br />
nalus Archiepiscopi, 48, 151.<br />
Morella ( de ) Bonifacius. Te<br />
stis, 339.<br />
Morella ( de ) Girardus , sive<br />
Berardus , gastaldus, filius q. Jo-<br />
hannis. Colligebat decimas et erat<br />
con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 46, 48.<br />
Filii et nepotes eius erant famuli<br />
Eccl. Jan., 61. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t <strong>di</strong>cto Ar<br />
chiepiscopo id quod habebat in Cu<br />
culio, 13i. Et partem cuiusdam<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
castaneti, 155. Figarium ipsius, ibi.<br />
Testis, 516, 555, 559, 567. A Syro<br />
II accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Jan. in Morella, et quamdam par<br />
tem molen<strong>di</strong>ni de Cerro, 557.<br />
Morella ( de ) Johannes , 557, „<br />
559.<br />
Morella (de) Obertus, 15, 151.<br />
Morella (de) Oglerius. T ostis,<br />
559.<br />
Morello (de) Opicio, -468.<br />
Morello (de) Wilielmus, 468.<br />
Morello (de) Yivaldus, 467.<br />
Morellus. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi<br />
, 54.<br />
Morellus Johannes. Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 56. G uailator,<br />
42. Eius libellus, 209. Recordatus,<br />
402.<br />
Morellus Rubaldus. Testis, 102,<br />
558, 559. V'en<strong>di</strong>cìit nonnulla bona<br />
Hugoni archiepiscopo, 559. Terra<br />
eius, 560.<br />
Mokenus. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
46.<br />
Morenus. Ab Oberto episcopo ac<br />
cipit in locationem res Eccl. J a n ..<br />
171.<br />
Morenus Gandulpiius. Teslis, 297.<br />
Morenus Johannes, 59.<br />
Moresco Rubaldus, 269.<br />
( 600 )<br />
Moriens S it is B onifacius. Vas<br />
sallus A rc h iep isco p i, 2G, 5 1 .<br />
M o r t a ( d e ) A m i c u s . H abebat par<br />
tem d ecim arum cappellae O le i, 20.<br />
T estis, 555, 3 6 6 .<br />
Morta ( de) B enzus , 51.<br />
M o r t a ( d e ) G u i d o , 5 2 6 .<br />
Morta ( de) N iger , 5 6 6 .<br />
Mortedo ( de) A lbericus , 265.<br />
Mortedo ( de) A nsaldus, 565.<br />
Mortedo ( de) A rduinus , 2 6 5 .<br />
Mortedo ( de) A rnaldus. Testis,<br />
111.<br />
Mortedo (de) O bertus , 265.<br />
Mortedo (de) O g leriu s , 265,<br />
Morus, 1 0 6 .<br />
Mugilus, 5 6 5 .<br />
Munerellus A lbertus. Con<strong>di</strong>tio<br />
natus A rchiepiscopi, 5 5 .<br />
Murator J ohannes. T estis, 557.<br />
Murcius Otto. T e s tis , 5 1 6 .<br />
Muscula Sismundus. Consul Ja<br />
nuae, 75, 77, 7 8 , 8 0 , 8 6 , 88, 561.<br />
M ussus, filius A d o Ji, 585-<br />
M ussus Gu ilielm u s, 71. Condem*-<br />
natus ad solvendam Archiepiscopade-<br />
cimam m aris, 12 8 .<br />
M ussus L ambertus. Ut s u p ra ,<br />
101.<br />
Myrto (de) L ambertus. Filii eius<br />
vassalli A rchiepiscopi, 2 5 .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Nampiius Fulco. Eius libellus,<br />
277.<br />
Nampiujs Martinus. Eius libellus,<br />
277, 278. Solvebat pensionem Archiepiscopo<br />
, 368.<br />
Nasci (de) Guido. Filii eius habe<br />
bant partem decimae plebis Variae,<br />
18. E t ipse Guido quarterium illius<br />
plebis Moneliae, ibi.<br />
Nasci (de) Guilia. Con<strong>di</strong>tionata<br />
Archiepiscopi, 55.<br />
( 6 0 ' )<br />
Nasci (de) Hugo. Terra eius lau<br />
data Archiepiscopo, 89. Recordatus,<br />
265.<br />
Nasci (de) Rubaldus , 382.<br />
N asellus Obertus, Cancellarius<br />
Consulum Communis Januae. Ha<br />
bebat decimam quatuor domorum in<br />
M urta, 21. Item cappellac S. Bla-<br />
sii,- 22. Vassallus Archiepiscopi, 25.<br />
Consul Januae, 81, 86, 88, 93,114,<br />
364, 388. Testis, 116, 117, 268,<br />
N<br />
339, 40 i. Filii et nepotes eius ven<br />
<strong>di</strong>derunt quamdam terram Archiepi<br />
scopo, 136. Par Cariae, 300, 301.<br />
Judex Curiae Hugonis archiepiscopi,<br />
379, 380, 381. Solvit pensionem<br />
pro me<strong>di</strong>etate libellariae Bargalii,<br />
390.<br />
Nassa, 47, 135.<br />
Natalones, 126.<br />
Nazano( d e) Guilielmus. Filii<br />
eius habebant partem decimae plebis<br />
Celanisi, 23. Et erant vassalli Ar<br />
chiepiscopi, 26.<br />
Nazarius. Eius campus, 282.<br />
Nazarius Andreas, 261.<br />
Nazarius, presbyter. Eius cam<br />
pus, 187, 190. Recordatus, 195.<br />
Nerone (de) Obertus, presbyter.<br />
A Syro II accipit in locationem res<br />
Eccl. Jan., 314. Solvebat pensionem<br />
Archiepiscopo pro libellaria de La-<br />
manigra, 368.<br />
Nervascus Petrus, 191.<br />
Nervi (de) Marinus. Testis, 342.<br />
Nespulo (de) Urso. Accipit loca<br />
tionem tertiae partis oblationum ec<br />
clesiae S- Georgii plebis Bavali, 399.<br />
Niciiola, 342.<br />
Niciiola. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t terram Archie<br />
piscopo, 136.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Niciiola. Ab Oberto episcopo acci<br />
pit in locationem res Eccl. Jan., 354.<br />
Niger Amalricus, 468.<br />
Niger Guilielmus. Tenebat par<br />
tem decimarum plebis Bavali, 20.<br />
Vassallus Archiepiscopi, 24. Cui de<br />
bebat pensionem, 52. Consul Januae,<br />
58, 59, 60, 79, 80, 85, 84, 85, 91,<br />
95, 592. Arbiter inter Archiepisco-<br />
pum et Porcellos, 116. Testis, ibi.<br />
Recordatus, 567.<br />
Nigro (de) Obertus. Consul Ja<br />
nuae, 109.<br />
Nigrone ( de) Guidotus. Consul<br />
Januae, 97, 105, 108. Concordatur<br />
cum Hugone archiepiscopo pro mo<br />
len<strong>di</strong>no construendo, 101. Locus<br />
ipsius versus Besanium, ibi.<br />
Nigrono (de) Guilielmus. Consul<br />
Januae, 100.<br />
Obertinus. Tenebat mansum de<br />
Casa subtana, et erat con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 45.<br />
Obertinus, filius Panis Parati.<br />
Eius libellus, 281.<br />
( 0 0 2 )<br />
O<br />
Nigronus , filius Ottonis Nolasci.<br />
Vassallus Archiepiscopi, 25. Cui renunciavit<br />
decimam, quam pro feudo<br />
tenebat, 138.<br />
Nobiles Januenses. N om ina illo<br />
rum , qui erant vassalli Archiepiscopi,<br />
et eidem fidelitatem iu ra re debebant,<br />
24 - 26. '<br />
466.<br />
Nocentius B onefatius. T e stis,<br />
Nocentius Lngo , 1 1 1 , 115. T e<br />
stis, 114.<br />
Novaria (de) H ugo. Testis, 466.<br />
Nuce de Va lle ( de ) Paganus.<br />
Filii eius operarii M olacianae, 59.<br />
Nusilia (de) G uilielmus. Tenebat<br />
decimam Montis T u s c a n i, J4 .<br />
Nuvelonus. C onsul J a n u a e , 96,<br />
269-<br />
Obertus. G u aitato r, 42.<br />
Obertus. Eius lib ellu s, 254.<br />
Obertus. Terra e iu s , 595.<br />
Obertus, 437.<br />
Obertus, <strong>di</strong>ctus L e o re riu s, 190-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Obertus , archiepiscopus Me<strong>di</strong>olani.<br />
Alexander papa III confir<br />
mat ipsi Archiepiscopo possessionem<br />
et bona, quae Ecclesia Me<strong>di</strong>olanensis<br />
visa est in Marca Januensi habere,<br />
458.<br />
Obertus , comes Yintimilii. Laudat<br />
homines S. Romuli debitores<br />
esse Canonicae S. Laurentii, 442.<br />
Item canonicorum tributarios, 444.<br />
Obertus , consobrinus Wilielmi<br />
Lusii. Terra eius laudata Archiepi<br />
scopo , 70.<br />
Obertus, <strong>di</strong>aconus. Testis, 315,<br />
537, 338, 390. Item archi<strong>di</strong>aconus,<br />
448.<br />
Obertus , episcopus Januae. Locat<br />
bona Eccl. Jan., 445, 457, 163,<br />
165, 169, 171, 174, 186, 187,190,<br />
493, 195, 196, 220, 225, 229, 230,<br />
238, 274, 278, 281, 282, -285,389,<br />
295, 329, 342, 343, 353, 354. Donat<br />
nonnullas decimas monasterio S.<br />
Syri extra muros Januae, 441. Re<br />
cordatus, 286, 447, 448, 449.<br />
Obertus , filius Bonaedonnae q.<br />
Guaitafoliae. Renunciavit Ilugoni ar<br />
chiepiscopo quamdam partem molen<br />
<strong>di</strong>ni dc Bretesca, 357. Et de Peri<br />
culo , 358.<br />
Obertus, filius Gualberti. Testis,<br />
352.<br />
Obertus , filius Ingonis. Eius li<br />
bellus, 461.<br />
Obertus , filius Petri magistri.<br />
Testis, 342.<br />
Obertus-, filius q. A'stulplii, 314.<br />
-469.<br />
Obertus , filius q. Oberti Balbi ,-<br />
( G 0 3 )<br />
Obertus , filias q. Thomae. Ab<br />
Johanne episcopo accipit in locatio<br />
nem terras Eccl. Jan., 287.<br />
Obertus, filius Rustici de Caski-<br />
fenone. Testis, 57. Recordatus, -449.<br />
Obertus, filias Vicini. Operarias<br />
Nervii, 51, 153.<br />
Obertus , frater Johannis Ragii.<br />
Secator foeni, 39.<br />
Obertus , frater Migesii. Obertus<br />
episcopus donat monasterio S. Syri<br />
Jan. decimas sibi debitas a filiis <strong>di</strong>cti<br />
Oberti, 441.<br />
Obertus hortolanus archiepiscopi.<br />
Testis, 357.<br />
Obertus , nepos presbyteri Oberti<br />
de Rivarolio, 87.<br />
Obertus, notarius. Consul S. Romuli<br />
, 120. Recordatus, 125, 426.<br />
Obertus , presbyter S. Agnetis.<br />
Testis, 470.<br />
Obertus, presbyter S. Michaelis<br />
de Rapallo, 398.<br />
Obertus, presbyter Rivarolii. Ter<br />
rae ipsius laudatae Archiepiscopo, 86.<br />
A Syro II accipit easdem in loca<br />
tionem , 87.<br />
Ocellus Joiiannes. Accipit loca<br />
tionem tertiae partis oblationum ec<br />
clesiae S. Georgii plebis Bavali, -400.<br />
Oculus Pulicis Andreas. Eius<br />
libellus, 256. Recordatus, 403.<br />
Oddo , <strong>di</strong>ae. card. S. Georgii ad<br />
velum aureum, 450.<br />
Oddo, frater Johannis, -403.<br />
Odelricus, notarius et iudex, 426.<br />
Odeltrud.v , 159.<br />
Odo , 265.<br />
Odo , 314.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Uno. Ab Johanne episcopo accipit<br />
in locationem re» Ecclesiae J a n .,<br />
240.<br />
Odo. Testis, 401.<br />
Odone (de) Boiamundus. Consul<br />
Januae, 75, 77, 78, 79, 80, 108,<br />
1-27, 128, 290, 293, 293, 3-40, 391,<br />
404. Testis, 91, 101, 104, 510,<br />
332, 345, 351. Arbiter inter Archie-<br />
piscopum et Porcellos, 116. Inter<br />
eumdem et Capharum, 297.<br />
Odone (de) Bonus Vassallus. Con<br />
sul Januae, 4, 59, 60, 65, 66, 67,<br />
68, 69, 70, 71, 91, 142, 149, 158,<br />
171, 177, 178, 180, 181, 183, 185,<br />
187, 189, 192, 194, 196, 198, 199,<br />
200, 202, 203, 205, 206, 208, 209,<br />
210, 212, 213, 215, 216, 217, 219,<br />
221, 225, 227, 228, 230, 232, 23-4,<br />
238, 239, 241, 2-42, 2-44, 245, 246,<br />
248, 250, 251, 253, 255, 257, 258,<br />
259.<br />
Offjza, soror Bal<strong>di</strong> Coliselli. Guai-<br />
talrix, 43.<br />
Offiza, uxor Danii. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Syro<br />
archiepiscopo quaiTldam terram in<br />
Medolico, 139.<br />
Ocerius, episcopus Januae, 449.<br />
Ocerius, magister scholarum Eccl.<br />
Jan., 448.<br />
Ocerius , notarius, 472.<br />
Ogler/us. Operarius Nervii, 53.<br />
Oglerius, filius Amici Sclaracor.<br />
Famulus Archiepiscopi declaratus,<br />
66. Recordatus, 154. Ex Mauro de<br />
Domoculta descen<strong>di</strong>sse comperitur,<br />
ib i, 218.<br />
Oglerius, filius Trabuchi. Ope<br />
rarius Nervii, 51, 153.<br />
( CO4- )<br />
Oglerius , fra te r Guidoti Uche-<br />
roni. Vassallus A rchiep isco p i, 24.<br />
Ol<strong>di</strong>berti C omparadus , 452.<br />
Ol iv a , am ita Jo h an n is Bosonis.<br />
G uaitatrix, 4 3 ..<br />
Oliva (de) A ndreas , 82.<br />
Oliva (de) Anfossus. E ius libellu<br />
s, 187. R e c o rd a tu s , 4 0 2 .<br />
Oliva ( de) A nsaldus. E iu s libel<br />
lu s, 214.<br />
Oliva (de) A nselmus. Operarius<br />
Archiepiscopi in N erv io , 5 1 , 53, 153.<br />
Oliva (de) C unizo, 8 2 .<br />
Oliva ( de) G iselbertus , 82.<br />
Oliva (de) Guido , 8 2 .<br />
Oliva ( de) G uilielmus* filius Vi<br />
talis. Operarius N e r v ii, 5 1 , 153.<br />
Oliva (de) J acobus, 4 6 7 .<br />
Oliva ( de) J oiiannes. Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 56. E iu s libellus,<br />
282. R ecordatus, 5 5 4 , 4 0 2 . A Syro<br />
II accipit in Jocationem terram Eccl.<br />
Jan ., 336.<br />
Oliva (de) L anfrancus. Con<strong>di</strong><br />
tionatus A rchiepiscopi, 5 5 . A Syro<br />
II accipit locationem te rra e Ecclesiae<br />
J a n ., 336.<br />
Oliva (de) M an§u s , 468.<br />
Oliva (de) M ainfredus. Ab ar-<br />
. chiepiscopo Syro accipit locationem<br />
cuiusdam domus in civitate Januae,<br />
334.<br />
Oliva ( de) M artinus. Con<strong>di</strong>tio<br />
natus Archiepiscopi, 5 0 . Filiae eius<br />
operariae Nervii, 5 1 . Item ipse Mar<br />
tinus, ibi. Et filii, 5 5 , 155. Fam uli<br />
S. S y ri, 69.<br />
Oliva ( de ) Obertus. O perarius<br />
N ervii, 51, 155.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Oliva ( dé) Oglerius, '52, 36,").<br />
Oliva ( db ) Petitus. Operarias<br />
N ervii, 51. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepi<br />
scopi, 155. 'Eius libellas, 187,<br />
214. Recordatus, 556, 408. Teslis,<br />
558.<br />
Oliva ( de ) Vitalis. Filii eius<br />
operarii N erv ii, 51, 53, 155. Et<br />
famuli S. S y r i, 09. '<br />
Oliva ( de) Y ivaldus , .468.<br />
Olivarius. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi , 55, 150, 153.<br />
Oliverius, filius q. Beglani de S.<br />
Olaseo. Rinunciavi! Archiepiscopo<br />
terras ven<strong>di</strong>tas Curiae istiuS a palre<br />
et matre su a , 432.<br />
Oltverius, filius q. Martini Cle<br />
rici. Ab archiepiscopo Syro accipit<br />
locationem terrae EccL Jan ., 556,<br />
Olr|ciis , episcopus' S. Petri de<br />
Azo. T estis, 590.<br />
• Oliugcs, filius Oberti Rufi. Fecit<br />
fidelitatem Archiepiscopo , 155:<br />
OiNradus, frtvter Fulconis .loUVe<strong>di</strong>.<br />
T estis, 581, 582.<br />
• Operarii ‘Ct r i ae Medolici , 48.<br />
é 7<br />
Servitia ipsorum ibi.<br />
Operarii Molacianaev 58, 40.<br />
Operarii Nervii, 51. Eoium ser<br />
vitia , 52. Rrove recordationis operum<br />
ipsorum , 55.<br />
Opizo , 309, 524.<br />
Opizo, archipresbytér Eccl. Jan.,<br />
446. ■ .<br />
' Opizo , m archio, 514.<br />
Ohbus Guido., 55. ■ -<br />
Or<strong>di</strong>natores Cuuuli Syri Arciiie-<br />
pi scopi , 345, 516.<br />
Or estes,-Consul linp. R om .,572..<br />
( 6 0 : > )<br />
, Orcemina , 507.<br />
Orriarii. Servilia ah ipsis debila<br />
Archiepiscopo, 50.<br />
Oiìtale (de) Anselmus. Filii eius<br />
operarii Molaciàiiae, 59.<br />
Ortale ( de) Bonus Johannes,<br />
405.<br />
Ortonadus Gan<strong>di</strong> Kpitcs. Consu<br />
les- laudani Archiepiscopo partem,<br />
quam ipse Gandulphus habebat in<br />
monte Tazoli, 85. Recordatus, 115.<br />
Osacius Gandulpiius. Testis, 452.<br />
O srergerius A lrertonus. Con-<br />
; sules làudani quòd non faciat latri<br />
nam in; trexen<strong>di</strong>s, ~ l. Solvit pen<br />
sionem A rchiepiscopo595.<br />
OSBERGERIl’S GUILIELMUS , 505.<br />
Otto, 152.<br />
• Otto. Testis, 57.<br />
Otto, archi<strong>di</strong>aconus S. Laurentii,<br />
deinde*archiepiscopus. Testis, 468,<br />
470. Nomina, famulorum, qui fece<br />
runt ipsi Ottoni fidelitatem, 407.<br />
. Otto , consors Archiepiscopatus<br />
Jànuae r 65.<br />
Otto, episcopus Januae.- Pasti--<br />
nuin eius, 49. Decima maris ipsi<br />
episcopo a consulibus badata , 56.<br />
Recordatus, 82, 449. Decima. Bnr-<br />
galii ab ipso Ottone Guilielino filio<br />
Caphari ooncessd <strong>di</strong>citar, 298.<br />
Otto, filius Vicini. Operarius Ner<br />
v ii, 5 f, 155.<br />
404.<br />
Otto , hepos Vassalli de A rco,<br />
OtTo' notarius. Domus ipsius,<br />
96, 97, 98. •<br />
Otto, presbyter Archiepiscopi, Te<br />
stis, 104.*<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
' Otto, presbyter de Campo Linalio,<br />
404. ■<br />
Otto, presbyter de Cavazana, 404.<br />
Otto I Imperator , 145, 238,<br />
282. Quaedam privilegia ab ipso<br />
Ottone Ecclesiae Januensi concessa<br />
memorantur, 412.<br />
O t t o I I B e x , 145, 258. Im pe<br />
rator , 199, 209, 224, 238,. 410,<br />
419, 421, -422.<br />
P A D R A 6 I0 ( D E ) W t L J E U M t ^ . Ab<br />
arcliiepisco[io Syro accipit locatio<br />
nem cuiusdam domus in Burgo Januae,<br />
338.<br />
Pagana, 563.-<br />
P a g a n o ( d e ) J o h a n n e s . Con<strong>di</strong>tio-<br />
natus Archiepiscopi, 36.<br />
Paganus , 352.<br />
Paganus. A Conrado episcopo accipit<br />
locationem terrae Eccb Jan., 270.<br />
Paganus, comes Lavaniae. Filii<br />
eius tenebant quarterium decimae<br />
plebis M o n e lii18. Breve recorda<br />
tionis de hoc, quod ab ipsis-Curiae<br />
Archiepiscopali debebatur, 263,<br />
Paganus, filius Alberti, 186.<br />
Palavagna (de) Fulco , 390.<br />
P a l a z o l o ( d e ) A l b e r T u s . Tenebat<br />
partem decimarum Trasi suprani,<br />
( (>((() )<br />
P<br />
Otto III R e x , J02, 173, _485,<br />
275, ilO . Im p e ra to r, 200,228,242,<br />
2 i(>,- 24% 251, 259, 425.<br />
OttobonI is. V assallu s1 Arcluepiscò*-<br />
pi, 25. Consul J a n u a e , 90. TestiS,<br />
535. L audatur ei facu ltatem ducen<strong>di</strong><br />
aquam ad m olen<strong>di</strong>num s u u m , 504.<br />
Ottobonus. C on<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi<br />
, 54.<br />
Ottobonus., scrib a , 505.<br />
Cerreti, Feleti et S evasci, 19. Yassal-<br />
lus et vexillifer A rch iep isco p i, 24.<br />
Cui nonnulla servitia debebat , 51.<br />
Palazolo ( de ) C orsus. Consul<br />
Jan u ae, 581, 5 9 3 .<br />
Palazolo ( de) G uidotus, T erra<br />
eius> 541.<br />
Palazolo ( de) Merlus. Vassal<br />
lus et vexillifer A rchiepiscopi >_24.<br />
Palazolo ( de) V icecomites. Ha<br />
bebant partem deei m aru m plebis<br />
S au ri, 16. _<br />
Palengi, 120.<br />
Palma ( de) Johannes. Con<strong>di</strong>tiona-<br />
tus Archiepiscopi, 5 0 . O perarius N er<br />
vii, 51, 55, 153. F a m u lu s S. S y ri,^>9.<br />
Pamparadus J oiiannes. Accipit<br />
locationem tertiae partis oblationum<br />
ecclesiae S. Georgii plebis Bavali»400.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
P a n is P a r a t u s B a ld u s. Guaita<br />
tor , 42. Eius libellus, 248, 252.<br />
Recordatus, 403.<br />
Pantaxadus W ilielmus, 71.<br />
P a n z a n u s G u ilie lm u s. Tenebat<br />
pro feudo partem decimarum plebis<br />
Rapalli, 17.<br />
P a p a . Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
55. Recordatus, 382.<br />
Papa Johannes. Testis, 467.<br />
Papiensis Albericus. Testis, 87.<br />
P a p ie n s is B e r A r d u s . Testis, 335,<br />
337.<br />
P a p ie n s is D ie t e s a l v e . Testis, 95.<br />
P a p ie n s is O t t o , presbyter. Te<br />
stis, 387.<br />
P a r e s C u r ia e A r c h ie p isc o p a lis<br />
J a n u a e , 300, 301, 349.<br />
P a r i d e ( d e ) B e r n a r d u s , abbas<br />
monasterii S. Syri Jan ., 427.<br />
P a r r u c o In g o . Tenebat partem<br />
decimae plebis Bargalii, \ 9- Quam<br />
Syro archiepiscopo renunciavit, 29.<br />
P a r t e d e B a z a l i (d e ) G u ilie l<br />
mus. Operarius Molacianae, 40.<br />
P A r v u s A n s a l d u s , 403.<br />
P a s c i i a l i s , filius Rebolli, 82.<br />
P a s i a ( d e ) F a c io lu s . Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 52. Operarius<br />
N erv ii, 53.<br />
P a s s ia n o ( d e ) A lin e riu s. Domus<br />
ipsius, 79.<br />
P a s s ia n o ( d e ) R o la n d u s. Filii<br />
eius tenebant partem decimae Ve<br />
nali, Ginestae et Melsae, 48.<br />
P a s s ia n o ( d e ) R u b a ld u s . 22.<br />
P a s s ia n o (d e ) S tram b u s. Habe<br />
bat partem decimae plebis Mone-<br />
liae, 18.<br />
( 607 )<br />
P a ssia n o (de) W ilie lm u s , 22.<br />
Uxor eius, ilri.<br />
P a s te n a t o r e s . Eorum status, iuxta<br />
Januensium consuetu<strong>di</strong>nes, 344.<br />
P a t a r d a (d e ) M a t ild a , 97.<br />
P AT ARI A , 438, 363.<br />
P a t r o n u s , filius Guilientii, 452.<br />
P a u c a la n a A n sa ld u s. Debebat<br />
pensionem Archiepiscopo, 32. Recor<br />
datus , 365.<br />
P a u c a la n a W ilie lm u s, 403. Te<br />
stis , 404.<br />
P a u lo (d e ) Jo h a n n e s, 244.<br />
P a u lu s , genitor Alberti et Azo-<br />
n is, 387.<br />
403.<br />
297.<br />
P a u l u s , nepos Dominici, 480.<br />
P a u s a r e llijs ' M a r tin u s , 82.<br />
P avarano ( de ) B onus M a tu s ,<br />
P a v e r io ( de ) M arch io . Testis,<br />
P avone (d e ) G an d u lp h u s , 365.<br />
P av o n e (d e ) G is la . Con<strong>di</strong>tionata<br />
Archiepiscopi, 45.<br />
382..<br />
P a x ig la m W ilie lm u s. Testis, 357.<br />
P eci a A nselm us. Testis, 380,381,<br />
P e d e g o la In go. Servitia ab eo<br />
debita Archiepiscopo , 30.<br />
P e d e g o la J o n a t iia s . Syro II de<br />
cimas renunciavit, 29-<br />
P e d e g o la Ite r iu s . Tenebat peda-<br />
gium plebis Borzili, 42. Et id quod<br />
ibi habebat renunciavit Archiepiscopo,<br />
24. Item Syro II decimas refutavit,<br />
29. Testis, 57. Consul Januae, 58.<br />
Filiae eius, 72.<br />
P e d e g o la O b ertu s. Renunciavit<br />
Archiepiscopo id , quod tenebat in<br />
so<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
plebe Borzili, 21. Idemquc fecerunt<br />
filii eius, 20. Testis, 57. Consul<br />
Januae, 595.<br />
P e d e g o la V a s s a l l u s S e n io r. S y<br />
ro II decimas renunciavit, 29.<br />
P e d e g o la e . Tenebant partem de<br />
cimarum .plebis Borzili, 21.<br />
P e d ro n u s. Famulus S. Syri,. 75:<br />
P e l l i s In go. Testis, 466,. 467.<br />
P e l l i s e l l a In go. Syro II deci<br />
mas renunciavit, 29.<br />
Pento J ohannes, 82.<br />
Peronus, 466.<br />
P e s a l a r d u s B a ld u s . Consules lau<br />
dant quod solvat decimam maris Ar<br />
chiepiscopo, 389.<br />
Peto de L upo Gandulpiius, 154.<br />
Petrinus, servus Eccl. Jan. A<br />
Landulpho episcopo locatus, 291.<br />
Petronus. Secator foeni, 39-<br />
. Petrus, 159.<br />
Petru s, 291.<br />
Petrus, 514.<br />
. P etrus. A Theodulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Ecclesiae<br />
Jan., 418.<br />
Petrus. Ab Johanne episcopo ac<br />
cipit in locationem res Eccl. Jan., 173.<br />
Petrus. Ut supra, 261.<br />
Petrus. Ab Oberto episcopo acci<br />
pit in locationem res Eccl. Jan., 165.<br />
Petrus. Ut supra, 278.<br />
Petrus. Ut supra, 282.<br />
Petrus. Ut supra, 342.<br />
Petrus. Guaitator, 42.<br />
P e tru s. Testis, 116.<br />
P e tru s, archipresbyter. Bavali. Te<br />
stis, 551.<br />
P e tru s , avius Selvera<strong>di</strong>, 284.<br />
(<br />
G08 ) . .<br />
4 IS.<br />
P e t r u s , filius q. Johannis. Testis,<br />
P e t r u s , fd iu s q. M adelberti. Ae-<br />
x tim alo r, 4 1 8 .<br />
P e t r u s , filius q. V e rio si, 157.<br />
P e t r u s , fra te r Boni Johannis, 403.<br />
P e t r u s , fra te r D onati de Cerro.<br />
Con<strong>di</strong>tionatus A rc h ie p isc o p i, 45.<br />
P e t r u s , iu d ex dom ini Regis, 588..<br />
P e t r u s , m ag ister , 3 4 2 .<br />
. P e t r u s m aior. C onsul S. Rum uli,<br />
140.<br />
P e t r u s , m onachus. Abbas S. Syri<br />
Januae constitutus, 4 2 8 ; A Landul<br />
pho episcopo accip it donationem ba<br />
silicae S. M arceliini prope <strong>di</strong>ctam<br />
civitatem , 434.<br />
P e t r u s , praep o situ s, 2 1 6 , 217.<br />
P e t r u s , presbyter. Ab Oberto epi<br />
scopo aecipit iu locationom res Eccl.<br />
J a n ., 274.<br />
260.<br />
P e t r u s , p re s b y te r, 2 8 5 .<br />
P e t r u s , socer Johannis C lerici,<br />
P e t r u s , tit. S. Ceciliae presb.<br />
card, et Apost. Sed. leg atu s, 411.<br />
P e z o W i l i e l m u s , 82.<br />
P e z u l l u s G u i l i e l m u s , filius Ca-<br />
phari. Tenebat decim am -plebis B ar<br />
galii, 15. De qua duo quarteria<br />
Curia Januensis re cu p erav it, 19, 28.<br />
Ipsi Archiepiscopo debebat pensionem<br />
pro terra Montis L a n e rii, 32- Con<br />
sul Januae, 62, 0 3 , 6 4 , 65, 152.<br />
Domus eius, 118. A rbiter inter Ar-<br />
chiepiscopum et A rchipresbyterum S.<br />
Cypriani, ibi. Accipit locationem ter<br />
rae prae<strong>di</strong>ctae Montis L a n c rii, 298.<br />
Testis, 392.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Pezullus Otto, 381.<br />
P h i l i p p i L a m b e r t u s . Consul Ja<br />
n u ae, 97. Testis, 101, 104'.<br />
Piiilvppi- Tanclerius. Consul Januae<br />
, 595.<br />
Ph ilip p o s, notarius, 93. Teslis,<br />
346><br />
Philoxenus , Cons. Imp. Rom.,<br />
377..<br />
Piccamilium Gandulpìhjs. Consul<br />
Januae, 383.<br />
Piccamilium Wilielmus. Consnl<br />
Januae, 92.<br />
266.<br />
326.<br />
P i c e n a , uxor Anselmi de Solario,<br />
P i c e n a G u i g l a . Ae<strong>di</strong>litium ipsius,<br />
P i c e n a ( d e ) P e t r u s . Testis, 380.<br />
Recordatus, 397.<br />
Piciienellus Bonus Vassallus.<br />
Testis, 398.<br />
P i c i u s sive Pizo A n s e l m u s . Te<br />
stis, 269, 392.<br />
Pi<strong>di</strong>sino Hugo. Guaitator, 42.<br />
P i g n o l u s B o n i z o . Terra haeredum<br />
suorum , 306.<br />
P i g n o l u s F u l c o . Ab archiepiscopo<br />
Syro accipit locationem nonnullarum<br />
terrarum > 88.<br />
Pinasca ( d é ) Berizo , 25.<br />
P i n a s c a ( d e ) R a y n a l d u s . Tene<br />
bat partem decimae plebis S. Petri<br />
de A rena, 21. Et Langasci, 23.<br />
Quas Syro II renunciavit, 29. Te<br />
slis, 138.<br />
Pino (da lo) Bonusbellus, 266.<br />
PlOLLUS, 152.<br />
Piper Guilielmus. Vide Advocatus<br />
Guilielmus.<br />
( 6 0 9 )<br />
P i p e r L a n f r a n c u s . Vide A d v o <br />
c a t u s L a n f r a n c u s .<br />
P i p e r a t a W i l i e l m u s . Testis, 334.<br />
P i p in u s . Con<strong>di</strong>tionatus Archiepi<br />
scopi, 4S. Operarius Medolici, 38.<br />
P ipinus, filius q. Bertani, 330.<br />
P i s a n u s , 266.<br />
P i s a n u s J o iia n n e s . Operarius Ner<br />
vii, 51, 53, 153. Famulus S. Sy<br />
ri , 69.<br />
P i t e t i . Consules Januae laudant<br />
Archiepiscopo terram, quam <strong>di</strong>cti P i -<br />
tetr habitant, 381. Famuli Curiae<br />
Archiepiscopalis censentur , ibi.<br />
471.<br />
P i t e t u s , 265.<br />
P i z e g a F o r m a t i c o , 405, -406.<br />
P l a c e n t i n u s J o h a n n e s . Testis,<br />
P l a c e n t i n u s P e t r u s . Testis, 141.<br />
P l a n o ( d e ) C a r e n t i u s , 125.<br />
P l a t e a L o n g a ( d e ) O l i v e r i u s .<br />
Tenebat partem decimarum plebis<br />
S. Petri de Arena, 21. Quam Syro<br />
archiepiscopo renunciavit, 29.<br />
P l a z i o ( d e ) M a r t i n u s , 406.<br />
P l a z i o l o ( d e ) M a r t i n u s , 266.<br />
P l i c a n i o ( d e ) A l i n e r i u s . Eius<br />
libellus, 283.<br />
P l i c a n i o ( d e ) A n s e l m u s . Tenebat<br />
decimas Verzili, Fontanaebonae et<br />
Moconisi, 19.<br />
P l i c a n i o ( d e ) B a r t i i o l o m e u s ,<br />
presbyter. Eius libellus, 283. Recordatus,<br />
318, 368.<br />
P l i c a n i o ( d e ) G u i l i e l m u s . Tene<br />
bat decimas Verzili, Fontanaebonae<br />
et Moconisi, 19. Easque Consules<br />
laudaverunt Archiepiscopo, 93.<br />
P lu m aciu s. Testis. 323.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
$<br />
P o d i o { d e ) A l b e r t u s . Archiepi<br />
scopus habebat decimani mansi filio<br />
rum ipsius A lberti, 13. Libellus<br />
eorum, 230.<br />
P o d i o ( d e ) A l e g r a . Ab archie<br />
piscopo Syro accipit locationem c u <br />
iusdam castaneti, 315.<br />
Po<strong>di</strong>o (de) Allus ,151.<br />
P o d i o ( d e ) A n s a l d u s . Con<strong>di</strong>tio<br />
natus Archiepiscopi, 57. Eius libel<br />
lus, 17i. Recordatus, -105.<br />
Po<strong>di</strong>o (de) Gandulpiius, 465.<br />
P o d i o ( d e ) H e n r i c u s . Eius libel<br />
lus, 171. Recordatus, 230.<br />
P o d i o ( d e ) M a r c h i o . Confirmat<br />
Hugoni archiepiscopo ven<strong>di</strong>tionem cu <br />
iusdam partis molen<strong>di</strong>ni de Bretesca,<br />
oo5.<br />
P o d i o ( d e ) M a r t i n u s . Guaita-<br />
tor, 45.<br />
P o d i o ( d e ) O l r i c u s , 403.<br />
Po<strong>di</strong>o (de) Pascualis, 470.<br />
P o d i o ( d e ) S y r u s , 403.<br />
Po<strong>di</strong>o de S. Syro (de) Guido, 169.<br />
Polexinus Guilielmus. Testis,<br />
216, 217.<br />
P o m a . Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo ter<br />
ram in Medolico, 159.<br />
P o m a ( d e ) O b e r t u s . Condemna<br />
tus ad solvendam Archiepiscopo deci<br />
mam m aris, 110.<br />
Pomar (de) Aribaldus, 266.<br />
P o m a r i o ( d e ) A n d r e a s . Accipit<br />
locationem tertiae partis oblationum<br />
ecclesiae S. Georgii plebis Bavali,<br />
400.<br />
Pomo (de) Andreas , 266.<br />
Ponte ( de ) Baldus. Operarius<br />
Medolici, 48, 151. Testis, 366.<br />
(<br />
C IO )<br />
104.<br />
P o n t e ( d e ) O b e r t u s . Terra eius,<br />
P o n t e ( d e ) R a y n a l d u s , 365.<br />
P o n t i o ( d e ) O b e r t u s . Testis, 397.<br />
P o n t i u s P e t r u s . A ccipit locatio<br />
nem tertiae p a rtis oblationum eccle<br />
siae S. Georgii plebis B a v a li, 400.<br />
P o n t i u s . U t s u p r a , ibi.<br />
P o n t i u s C a l b e r t u s . Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 3 5 .<br />
P o r c e l l i . H a b u e ru n t m ansum Ba-<br />
zarium , 34. R ed d itu s m olen<strong>di</strong>norum<br />
ipsorum, 56. T e rra eorum ^ 6 8 , 158.<br />
J u r a , quae h ab eban t su p e r aquam<br />
Besanii, a C onsulibus re g u la n tu r,<br />
595. R ecordati, 5 6 5 .<br />
P o r c e l l u s C o n r a d u s . Testis, 554.<br />
P o r c e l l u s I d o . H abebat partem<br />
decimarum cappellae O le i, 21.<br />
P o r c i l e - ( d e ) A n s a l d u s , 107.<br />
T estis, ibi.<br />
P o r c i l e ( d e ) B o n u s J o h a n n e s .<br />
Con<strong>di</strong>tionatus A r c h i e p i s c o p i , 45, 151.<br />
Testis, 594.<br />
P o r c i l e ( d e ) C u .y i z a . E iu s m an<br />
su s , 45. Et d o m u s, 48.<br />
P o r c i l i ( d e ) O b e r t u s . Testis, 594.<br />
P o r c u s A n s a l d u s , frater L am <br />
berti. Vassallus A rch iep isco p i, 25-<br />
Cui pensionem trib u e b a t, 52. Cui<br />
fidelitatem iuravit, 115. E t cui terra<br />
<strong>di</strong>cti Ansal<strong>di</strong> et fratris laudata fu it,<br />
116. A Syro II accipit in locationem<br />
res Eccl. Jan., 2 7 6 . R ecordatus, 405.<br />
P o r c u s G u i l i e l m u s . Consul J a <br />
n u ae, 4, 95. H abebat partem deci<br />
marum plebis L a n g a sc i, 25.<br />
P o r c u s J o h a n n e s . T enebat partem<br />
decimae do Piscina , 17.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
P o r c u s L a m b e r t u s , filias Aa- ,<br />
sal<strong>di</strong>. Vassallas Archiepiscopi, 25.<br />
Lui debebat servitia, 51. El pensionem,<br />
52. Domus eius, ibi, 554.<br />
Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo partem, quam<br />
habebat in quibusdam molen<strong>di</strong>nis, 56,<br />
102, 157, Testis, 95. Consors Archiepiscopi<br />
in constructione molen<strong>di</strong>norum,<br />
110. Terra eius, 111, 157. Laudata<br />
Archiepiscopo, HG.Cui iurat fidelita<br />
tem, H 5 . Et cui debet solvere deci<br />
mam maris, 129. Recordalus, 265,<br />
264, 4.05. A Syro II accipit in locationem<br />
res Eccl. Jan. 276. Libellus<br />
avionis eiu s, 505. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t quamdam<br />
terram Hugoni archiepiscopo,<br />
547.<br />
P o r c u s O g l e r i u s . Consors Archiepiscopi<br />
pro constructione quorumdam<br />
molen<strong>di</strong>norum, 110. Testis, 264,<br />
547.<br />
P o r c u s R u b a l d u s . A querimonia<br />
Lamberti Guercii absolutus, 108.<br />
Consors, ut supra, 110. Consul Ja<br />
nuae , 595.<br />
P o r t a ( d e ) A l i n e r i u s . Tenebat<br />
partem decimae Verzili, Fontanae<br />
bonae, Moconisi, 19. Et plebis Ce-<br />
lanisi, 22. Filiique cius renuncia-<br />
verunt Syro II partem illam, quam<br />
in plebeio S. Ursicini habebant, 20,<br />
29. Et erant vassalli Archiepiscopi,<br />
25. Cui Consules laudaverunt deci-<br />
mas ab ipso Alinerio in plebe P le -<br />
caniae ut supra detentas, 95.<br />
P o r t a ( d e ) G u i l i e l m u s , 20. Te<br />
stis , 2 6 1, 347.<br />
509.<br />
P o r t a ( d e ) G u i s c a r d u s . Testis ,<br />
( 61 I )<br />
P o r t a ( d e ) H e n r i c i s . Syro II<br />
decimas renunciavit, 29.<br />
P o r t a ( d e ) J o iia n n e s , presbyter.<br />
Teslis, 467.<br />
P o r t a ( d e ) J o n a t i i a s . Vassallus<br />
Archiepiscopi , 25.<br />
P o r t a ( d e ) J o r d a n u s . Tenebat<br />
decimam in plebe S. Ursicini, 12.<br />
Quam refutavit, 20. Tenebatque quar-<br />
terium illius de Celanisi, 22. Vas<br />
sallus Archiepiscopi, 25- Cui <strong>di</strong>ctas<br />
decimas renunciavit. 29.<br />
P o r t a ( d e ) M a r i n u s . Habebat<br />
partem decimae plebis Bargalii, 19.<br />
Consul Januae, 75, 77, 78, 79, 80,<br />
85, 84, 85, 95, 290, 295, 295,<br />
405'. Testator publicus, 100. Testis,<br />
116, 557.<br />
P o r t a ( d e ) O l r i c u S , filius Ali-<br />
nerii. Tenebat decimam in plebe S.<br />
Ursicini, 12. Eamque refutavit, 20.<br />
P r a e f e c t i P a l a t i i I m p e r i a l i s<br />
C o n s t a n t in o p . , 569, 570, 571, 572,<br />
57o.<br />
P r a e m a r t i n a e . A beneficio feu<strong>di</strong><br />
exclusae, 580.<br />
P r a e m a r t i n i , 125. Ju<strong>di</strong>cio Curiae<br />
Archiepiscopi declaratur debitale quidquid<br />
ipsi tenent, 580.<br />
P r a e m a r t i n u s . V. M a r t i n u s , pre<br />
sbyter.<br />
P r a e p o s i t u s M o r t a r i e n s i s , 472.<br />
P r a e p o s i t u s S. L a u r e n t i i J a <br />
n u a e , 50, 579, 581, 582.<br />
P r a t o ( d e ) A l b e r t u s , 12. Filii<br />
eius guaitatores, 45. Con<strong>di</strong>lionati Ar<br />
chiepiscopi, 55. Recordati, 402, iOli.<br />
P r a t o ( d e ) R e l l a n d i n l s . Terra<br />
eius, 34.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Prato (de) Clericus. Guaitator,<br />
42. Recordatus, -102.<br />
Prato ( de) Dominicus, 200.<br />
Prato ( de ) Faciolus. Fam ulus<br />
S. Syri, 09.<br />
Prato (de) Johannes. Con<strong>di</strong>tio<br />
natus Archiepiscopi, 35.<br />
Prato ( de) Obertus, 82, 154.<br />
Prato Longo (de) Petrus. Te<br />
stis, 470.<br />
Prato S. Syli Miliani (de) Albertus.<br />
Libellus filiorum eius, 225.<br />
Prendens Panem , 405.<br />
Prendens Panem Martinus. Vide<br />
Valle (de) Martinus.<br />
Presbyter S. Martini. Locus<br />
eius, .50.<br />
Presbyteri Orpalatii , 297.<br />
Presbyteri S. Mariae de Vineis,<br />
71.<br />
Quarter Wilielmus, 82.<br />
Quarterio ( de ) Petrus. Terra<br />
eius, 560.<br />
Quarterius. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
34. Eius libellus, 196, 248,<br />
252, 253. Recordatus, 402.<br />
Quarterius Gandulpiius. Secator<br />
foeni, 59. Guaitator, -42.<br />
( G l 2 )<br />
Q<br />
. Primetus, 1 5 1 . J u ra v it fidelità<br />
tcm Archiepiscopo , 50(3.<br />
Primus, fra te r O glerii Caprae. Sy<br />
ro II decimas re n u n c ia v it, 29.<br />
Primus Joiiannes, 154.<br />
Primus Obertus- C on<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi, 5 7 . V en<strong>di</strong><strong>di</strong>t pariem ca<br />
staneti de C a sa n o v a , 158. Recor<br />
d atu s, 510.<br />
Probus, Cons. Im p . R om ., 5 7 7 /<br />
Puteo ( de) A nsaldus. O perarius<br />
Nervii, 52, 55. F a m u lu s S. S y ri, 09.<br />
Puteo ( de) B aldus. 82.<br />
Puteo (de) Fabianus, ib i.<br />
Puteo (de) Lan fran cu s, ibi.<br />
Puteo (de) P ip er, ibi.<br />
Puteo ( de) R ubaldus, filius An-<br />
sal<strong>di</strong>. Operarius N e rv ii, 5 2 , 155.<br />
Puteo ( de) Sa lv a t ic u s, 82.<br />
Puteo (de) W ilielm us , ibi.<br />
Quarto (de) A yraldus , 82.<br />
Quarto (de) Bernardus, ibi.<br />
Quarto (de) Joiiannes , presbyter,<br />
ibi.<br />
Quinto (de) Don insegna , ibi.<br />
Quinto (de) W ilielm us , ibi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
R a c iu s, 321.<br />
R a g iu s J o iiannes. Secator foen<br />
i, 59.<br />
Ramosinus, filius q. Martini' Clerici.<br />
Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 5-4,<br />
5*5, 153. A "Syro II accipit in locationem<br />
terram Eccl. Ja n ., 356.<br />
Raneto (de) Obertus. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 52. A Syro lì<br />
accipit locationem cuiusdam casta<br />
neti, 515.<br />
Raneto (de) Offiza, 15.<br />
■ Ranfredo (de) Bonifacius. Condemnatus<br />
ad solvendam Archiepi<br />
scopo decimam maris, 118. '<br />
Ranfredo ( de ) Ingo. Filii eins<br />
habebant partem decimarum plebis<br />
Borzili, 21. Et erant vassalli Archiepiscopi<br />
, 25. Habebat Ubellariam in<br />
S. Petro de Arena ,8 1 .<br />
Ranfredo (de) Paganus, 51.<br />
Rapallus Rodericus. Consules<br />
iu<strong>di</strong>cant. Archiepiscopo decimam ab<br />
ipso Roderico in plebe Rapalli deten<br />
tam , 79.<br />
Raperto ( de ) Paganus. Terra<br />
filiorum ipsius laudala Archiepisco<br />
po , 91.<br />
( «15 )<br />
R<br />
Rapertus, episcopus Januae. Locat<br />
res Ecelesiae istius civitatis, 159.<br />
Rapiolus, '52.<br />
Rastellus Johannes-, 4C8.<br />
. Rastellus Otto , ibi.<br />
Rata Pecora. Terra eius, 5-41.<br />
Rausinus , 565.<br />
Rautalo Petrus, 257.<br />
Ravana (de) Rubaldus, 82<br />
Ravasadus Sigefredus. A Syro<br />
II accipit in locationem quasdam<br />
terras, 90.<br />
Ravecae Gan<strong>di</strong>/lpfius. Testis, 557.<br />
Razeto ( de ) Lanfrancus. Te<br />
stis; 57.<br />
Razo. Con<strong>di</strong>tionatus' Archiepiscopi,<br />
54, 153, 565.<br />
Raymundus, 71.<br />
Raymundus. Con<strong>di</strong>tionatus Archie<br />
piscopi , 49, 50, 152.<br />
Raymundus, presbyter de Rapallo.<br />
Testis, -467.<br />
Raynaldus, 126.<br />
Raynaldus. Testis, 132, 135.<br />
Raynaldus, 521, -452.<br />
Raynaldus, archipresbyter S. Ci-<br />
priaui. A querimoniis ipsius Archic-<br />
piscopus absolvitur,. 118.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Raynaldus, magister. Testis, 319.<br />
385.<br />
Raynaldus, presbyter S. Silvestri<br />
Testis, 87, 140. 526.<br />
Raynaldus S. Syri, 230.<br />
Raynerius, 452. Testis, ibi.<br />
Raynerius notarius, 156.<br />
Raynerius, presbyter. Testis, 521.<br />
Rebollus, 82.<br />
Rebollus Wilielmus, ibi.<br />
Reco (de) Homines, 365.<br />
Rectores Curiae Syri Archiepiscopi,<br />
545.<br />
Rectores Ecclesiarum, 515.<br />
Rectores S. Ambrosii. Eorum<br />
consuetu<strong>di</strong>nes, 513.<br />
Regenzonus. Terra eius, 177.<br />
Reges. Vites eorum , 415.<br />
179.<br />
Reginzo Andreas. Terra eius,<br />
Regio (de) Bonus vicinus, notarius,<br />
427.<br />
Revellus Gandulphus. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
Archiepiscopo partem pastelli de<br />
Prato, 159.<br />
Rex Johannes. Operarius Mola<br />
cianae, 59. Guaitator, 42. Recor<br />
datus, 405, 406.<br />
Reza Johannes. Operarius Nervii,<br />
55.<br />
Rezan (de) Ar<strong>di</strong>zonus, 265.<br />
Rezanus Lanfrancus, 82. Ope<br />
rarius Nervii, 52, 154. Gastaldus<br />
arhiepiscopi S yri, 55.<br />
Rezanus Martinus , presbyter.<br />
Filii eius famuli S. S yri, 69.<br />
Ribaldus. Ab archiepiscopo Syro<br />
accipit in locationem res Eccl. Jau.,<br />
521.<br />
(<br />
Gl4 )<br />
Bicus J o h a n n e s . C on<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi, 5 1 , 5 5 . O p erariu s Mo<br />
lacianae, 59. E iu s lib ellu s, 256.<br />
Recordatus, 4 0 5 .<br />
R icus R u b a l d u s . T estis, 546. Re<br />
cordatus, 468.<br />
R i c u l f u s , 1 2 3 , 1 2 6 .<br />
R ip a ( d e) A n s e l m u s , 266.<br />
R ip a ( d e) G a n d u l p h u s . Filii eius<br />
vassalli et vexilliferi A rchiepiscopi,<br />
24. Cui debebant s e r v itia , 51.<br />
509.<br />
R ip a ( d e ) O g l e r i u s . Testis, 117,<br />
Rizo A y r a l d o ( d e ) A n s a l d u s .<br />
Testis, 154.<br />
R o b a in u s R u b a l d u s . Conventio de<br />
operibus, servitiis et con<strong>di</strong>tionibus ab<br />
ipso praestan<strong>di</strong>s C u riae Archiepiscopi,<br />
151.<br />
109.<br />
R o c e l l i P e t r u s , 8 2 .<br />
B o c iu s O b e r t u s . Consul Jan u ae,<br />
R o d il a n d o , 1 5 9 .<br />
R odo ( d e ) O t o . M issus Archiepi<br />
scopi Me<strong>di</strong>olanensis, 75.<br />
R o d o a n u s. Consul Jan u ae, 7 6 ,1 0 5 ,<br />
118. Recordatus, 120.<br />
R o d u lpiio ( d e ) L a n f r a n c u s . Syro<br />
II decimas renunciav it, 29.<br />
R o d u lpiio ( d e) N i c i i o l a . Consul<br />
Jan u ae, 269.<br />
R o d u lpiio ( d e) O g l e r i u s . Filii eius<br />
refutaverunt decim as A rchiepiscopo,<br />
20, 29. Cuius eran t v assalli, 25.<br />
Et cui debebant servilia . 3 1 .<br />
450.<br />
R o d u l p iiu s , 465.<br />
R o d u lph u s , episcopus O rla n u s,<br />
R o d u l p h u s, rex 425.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Rodus Vassallus, 460.<br />
Rogeron Ansal<strong>di</strong> de Ita. Consul<br />
Januae, 383.<br />
Roglerius. Operarius Nervii, 52,<br />
134.<br />
Rolan<strong>di</strong>nus. Testis, 87.<br />
Rolandus, 188, 191.<br />
Rolandus. Ab Oberto episcopo accipit<br />
in locationem res Eccl. Jan., 293.<br />
Rolandus. A Bonifatio archiepiscopo<br />
accipit locationem decimae maris<br />
Sigestri et plebis Lavaniae, 463.<br />
Rolandus, frater presbyteri Gui-<br />
scar<strong>di</strong>. Teslis, 133.<br />
Rolandus , praepositus S. Laurentii<br />
Jan. Testis, 468, 470.<br />
Rolandus , presbyter. Vide Bellandus.<br />
Rolandus Petrus. Testis, 124.<br />
Consul S. Romuli, 140. Recordatu<br />
s, 397, 398.<br />
Romaldus, 125.<br />
Romanus, 231.<br />
Ropertus. Terra eius, 415.<br />
Roserius Guilielmus, 71.<br />
Rotruda, 159, 163.<br />
Rovegna (de) VivAldus , 468.<br />
Roza ( de) Anselmus. Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 34, Recordatus,<br />
402.<br />
Roza Lanfrancus. Consul Januae,<br />
56, 58. Teslis, 269, 392.<br />
Rozelinus. Eius libellus, 247.<br />
Rozo (de) Cunradus, 335.<br />
Rozo (de) Rubaldus. Testis, 335.<br />
Rubaldus. Testis, 364.<br />
Rubaldus , archi presbyter plebis<br />
Sauri. A Syro II accipit locationem<br />
decimae olei istius loci, 335.<br />
( 0 1 5 )<br />
Rubaldus, filius Raynal<strong>di</strong> S. Syri.<br />
Eius libellus , 230.<br />
Rubaldus , nepos Gimbi, 468.<br />
Rubaldus, nepos Guidonis de Nasci.<br />
Habebat partem decimae plebis<br />
Moneliae, 18.<br />
Rubaldus presbyter. Testis, 397.<br />
Rubaldus , presbyter S. Mariae de<br />
Vineis. Solvebat pensionem Archie<br />
piscopo , 368.<br />
Rubaldus Petrus, 125.<br />
Rubecus Rubaldus. Filii eius habebant<br />
me<strong>di</strong>etatem decimae Nozalogi,<br />
17. Et partem illius de Celanisi, 22.<br />
Ipse Rubaldus erat vassallus Archie<br />
piscopi, 25.<br />
Rubeus, 270.<br />
Ruciierus, 403.<br />
Ru<strong>di</strong>caudaGandulpiius. T estis,57.<br />
Rufa (de) Martinus, 468.<br />
Ruffino ( de ) Petrus. Mansus<br />
ipsius debitalis esse <strong>di</strong>citur, 379.<br />
Rufinus, 219, 220.<br />
Rufinus. Filii eius operarii Mola-<br />
cianae, 40.<br />
Rufus Ansaldus. Juravit fidelita<br />
tem Archiepiscopo, 367.<br />
Rufus Bonus Joiiannes. A Syro<br />
II accipit in locationem tertiam par<br />
tem molen<strong>di</strong>ni de Cantone, 332.<br />
Rufus Conradus de Curia. Con<br />
sul Januae ,9 1 , 92, 93, 94, 95.<br />
Rufus Gandulpiius. Filii eius<br />
tenebant partem decimae S. Petri de<br />
Arena, 21. Et plebis Langasci, 23.<br />
Et erant Vassalli Archiepiscopi, 25.<br />
Declarantur servitia debita <strong>di</strong>cto Ar<br />
chiepiscopo a domo ipsius Gandulphi,<br />
30. Qui erat con<strong>di</strong>tionatus eiusdem,’<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
33, 4G. Operarius Molacianae, 40.<br />
Testis, 57, 58. Libellus filiorum eius,<br />
159. Recordatus, 567. Consul Ja<br />
nuae, 443.<br />
Rufus Henricus de Gario. Terra<br />
eius, 104. Testis, 103. Ab archie<br />
piscopo Syro accipit locationem ter<br />
tiae partis molen<strong>di</strong>ni de Cantone, 332.<br />
R u f u s O b e r t u s , 151. Famulus<br />
Curiae confitetur, 155. Accipit loca<br />
tionem tertiae partis molen<strong>di</strong>ni de<br />
Cantone , 332.<br />
R u f u s O t o , filius Gandulphi. Te<br />
stis , 58. Consul Januae, 89.<br />
R u f u s O t o , sive O t t o b o n u s , filius<br />
Oberti, 151. Famulus Cariae con<br />
fitetur, 155. Accipit locationem ter<br />
tiae partis molen<strong>di</strong>ni de Cantone,<br />
332.<br />
R u f u s P e t r u s , 125, 126.<br />
Rufus Wilielmus. Testis, 335.<br />
Sabatinus, 183, 197, 247, 261.<br />
Saccus Wilielmus. Renunciavit<br />
Archiepiscopo quamdam terram in<br />
Corsi, 129.<br />
Sala ( de la) Petrus. Accipit<br />
locationem tertiae partis oblationum<br />
ecclesiae S. Georgii plebis Bavali,<br />
400.<br />
( tilt) J<br />
R u n c o ( d e } A n d r e a s . Domus<br />
eius con<strong>di</strong>tiouata A rchiepiscopi, 45.<br />
Et inter o p erario s Medoliei connu<br />
merata , 4 8 . Ipse A ndreas, ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t<br />
Archiepiscopo q u id q u id habebat in<br />
Prato de C a n to n e , 155. Recordatus,<br />
151.<br />
Ruso A n d r e a s . F ilia eius, ancilla<br />
Eccl. Jan.,- et a L andulpho episcopo<br />
locata, 2 9 1 .<br />
R u s t i c a , 3 6 5 .<br />
R u s t i c o d e H e r i z o ( d e ) Guido.<br />
Consul Jan u a e 2 6 9 , 5 9 2 , 443.<br />
R u s t i c u s , 5 2 1 .<br />
R u s t ic u s , arcJii<strong>di</strong>aconus. Consul<br />
S. Romuli., 4 2 0 .<br />
R u s t ic u s , filius Carentosae. A<br />
Conrado episcopo accipit in locatio<br />
nem res Eccl. J a n ., 2 1 2 . Recordatus,<br />
213. Eius lib e lla ria , 244. Libellus<br />
filiae ipsius, ibi.<br />
S a l ( de) P e t r u s , presbyter, 266.<br />
S a lien s M a r e I n g o . T estis, 67.<br />
S alino ( d e) A n f o s s u s . Possidebat<br />
quarterium decim ae plebis Castellio<br />
nis, de<strong>di</strong>tque illu d filiae su ae, 22.<br />
S alino ( d e) G e r m a n u s , 468.<br />
S alino ( d e ) I I o m i n e s . Tenebant<br />
partem decimae plebis V ariae, 18.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Salino ( de) Hugo Ab archiepi<br />
scopo Bonifutio accipit locationem<br />
montis Greti x 405.<br />
Salino (de) Rubaldus. Tenebat<br />
quartenum decimae plebis Castellio-<br />
n is, 22.<br />
Salino ( d e ) Villands, 470.<br />
Salinus Julianus, 469.<br />
S. Micuaele (de) Albertus. Testis,<br />
ibi.<br />
S. Micuaele (de) Hugo, 407.<br />
- S. Olasco (de) Beglanus , sive<br />
Beiame. Filii. ipsius renunciaverunt<br />
Archiepiscopo quasdam terras, 132.<br />
Quas <strong>di</strong>ctus Beglanus eidem ven<strong>di</strong>derat,<br />
137, 363.<br />
S. Olasco (de) Beraudus , sive<br />
Girardus. Vide Morella (de) Girardus.<br />
S. Olasco (de) Guilielmus, filius<br />
prae<strong>di</strong>cti. Ab archiepiscopo Syro acci<br />
pit in locationem terram Eccl. Jan.,<br />
314.<br />
S. Olasco (de) Oglerius. Terra<br />
eius, 363.<br />
S. Olasco ( de )- Rolandus , q.<br />
Beglani, 132.<br />
S.. Olasco (de) Villanus , 363.<br />
S. Petro de Arena (de) Nicola.<br />
Testis, 133.<br />
S. Stépiiani Bene<strong>di</strong>ctos, 294.<br />
S. Sylo (de) Bellotus. Filii eius<br />
operarii Molacianae, 39.<br />
S. Sylo (de) Primus, 403.<br />
S. Sylo ( de) Villanus. . Opera<br />
rius Molacianae, 39.<br />
S. Syro Emiliano (de) Eribertus.<br />
Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t terram Archiepiscopo,<br />
.138. • •<br />
( ««7 )•<br />
Sapientes Curiae Archiepiscopi<br />
Syri , 398.<br />
Sapientes Hominum Portus Ve<br />
neris . 270.<br />
Saporito (de) Lanfrancus. Ha<br />
buit locum Montis Alti. 47. Posses<br />
siones eius in Valle Calda a Consulibus<br />
laudantur Archiepiscopo, 76.<br />
Cui <strong>di</strong>ctus Lanfrancus ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t eas,<br />
136. . .<br />
Saporito ( de) Petrus. Posses:<br />
siones eius in Vallo Calda laudatae<br />
sunl Archiepiscopo, 76. Emit libel-<br />
lariam a Guidone de Casella, 135.<br />
Syro II renunciavit terras, quas iniu-<br />
ste possidebat in S. Cypriano ,3 1 7 ,<br />
Domus eius, 318.<br />
Saraceni. Bona Ecclesiae Jan. in<br />
Villa Matutiana et Tabiae loco ab<br />
ipsis depopulata <strong>di</strong>cuntur, 42 i. Item<br />
ecclesia SS. Victoris et Sabinae prope<br />
civitatem Januae, 431.<br />
Sardena Ansaldus. Filii eius<br />
habuerunt locum in S. Olasco, 47.<br />
Et mansi duo, ab ipsis et nepotibus<br />
detentis, laudati fuerunt Archiepisco<br />
po, 80. Ipsique Ansaldo Syrus II<br />
tra<strong>di</strong><strong>di</strong>t tabulas 80 terrae in S. Petro<br />
de Arena, 8 1. Recordatus; 136,<br />
328. Testis, 329.<br />
S ardeva Gandulphus. Pars i|)sius<br />
in manso S. Pelri de Arena laudala<br />
Archiepiscopo, 70. Testis, 393.<br />
Sardena Giso. Testis, 393.<br />
Sardena Guilielmus, 302. Re<br />
nuntiavit Archiepiscopo quidquid ha<br />
bebat in lerra S. Olasci, et in molen<br />
<strong>di</strong>no novo Murualli Suprani. 328.<br />
Sardena Oglerius Teslis.. 529.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S a r d e m Opizo . Consul Januae ,<br />
127, 591. Renunciat Hugoni archie<br />
piscopo quidquid habet in terra S .<br />
Olasci et in molen<strong>di</strong>no novo Murualli<br />
Suprani, 528.<br />
S ardena R a y n a ld u s. T estis, 595.<br />
S c a lz a V e t u l a , 564.<br />
S c a lz a V e t u la LANFRANCus.Terra<br />
e iu s, 298.<br />
Scandoleto (de) Johannes. Ope<br />
rarius Molacianae, 40.<br />
592.<br />
S can.nicatus Op iz o . Testis, 269,<br />
Scar Raynaldus, 126.<br />
Scaramagnus Opizo. Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Ar<br />
chiepiscopo sextam partem cuiusdam<br />
terrae, 404.<br />
Scarella. Terra eius, 588.<br />
Scavitarius Obertus. Eius libellus,<br />
182.<br />
Sc£mini'sWilielmcs.Terra eius,99.<br />
Schir Johannes , $2.<br />
Scipha. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepi<br />
scopi , 53. Eius libellus, 1G3.<br />
Sclaracor, 66.<br />
Sclaracor Amicus, 134.<br />
S clavus Hugo. Testis, 268.<br />
Scriba Rubaldus. Testis, 509,522.<br />
Scribanus Bonus Joijannes. Testis,<br />
151.<br />
S crizo J o iia n n es, 224. Terra<br />
eius, 245.<br />
S conavi<strong>di</strong>o ( d e) J o iia n n es, 82.<br />
S cortia Gir a r d u s, frater Oberti<br />
Blanci, comes Lavaniae. Filii eius<br />
tenebant quamplures decimas plebis<br />
Sigestri et Monelii, 48. Vassal<br />
lus Archiepiscopi, 26. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
eiusdem , 33. Testis , 102, 107. A<br />
( 6 1 8 )<br />
quibus villis colligebat pensionem ,<br />
264. R ecordatus , 2 6 3 , 2 9 9 . Terra<br />
filiorum eiu s , 5 5 0 .<br />
• S c o t u s J o h a n n e s . Ab archiepi<br />
scopo Syro accip it locationem casta<br />
neti Eccl: J a n ., 5 1 3 . E iu s progenies,<br />
406.<br />
S c u r l a m a z a . F ilii eiu s habebant<br />
partem d ecim aru m plebis Rapalli pro<br />
feudo, 17.<br />
S c u t a r i u s O b e r t u s . Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 5 4, 4 5 4 . Testis, 566.<br />
S e b a s t i a n u s , P raefectu s Palatii<br />
Imperialis C onstantinop. , 569.<br />
S e c a n s F o e n u m . E iu s libellus,<br />
248, 252, 2 5 5 . R e c o rd a tu s, 546,<br />
402. Testis, 5 6 6 .<br />
297.<br />
S e e s t r i ( d e ) O b e r t u s . Testis, 433.<br />
S e g a f o e n u m W i l i e l m u s . T estis,<br />
S e g n o r a l d u s , 4 0 6 .<br />
S e l v e r a d u s , 2 5 3 . A Landulpho<br />
episcopo accipit in locationem rés<br />
ecclesiae S . M ichaelis L av a n iae,<br />
283.<br />
S e m p e r t u s , se rv u s E ccl. Jan. A<br />
Landulpho episcopo lo c a tu s , 2 9 4 .<br />
Serra , filius Ottonis de Mari.<br />
Vassallus A rchiepiscopi, 23.<br />
S e r r a ( de) A n s a l d u s . O perarius<br />
N ervii, 33.<br />
S e r r a ( de) G u i d o . F ilii eius cou-<br />
<strong>di</strong>tionali A rchiepiscopi, 5 3 .<br />
S e r r a ( d e) O t t o , presbyter. Te<br />
stis, 440.<br />
S errin o ( d e) H o m i n e s , 267.<br />
S e r r u s. T estis, 2 4 6 , 217.<br />
S e r v i C o m it is. E o ru m status, iuxta<br />
consuetu<strong>di</strong>nes civitatis J a n u a e , 542.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Servi Eccl. Jan. A Landulpho<br />
episcopo locali, 291. Iiom ab Oberlo,<br />
330.<br />
Servi ecclesiae S. Mariae ple<br />
bis Bargalii. Ab Johanne episoo[>o<br />
locati, 288.<br />
Servi Guilielmi Uoctoris. Terras,<br />
quas ipsi detinebant, Syrus archie-<br />
piscopus Wilielmo Arnaldo conces-<br />
sit, 1IG.<br />
Servi Marchioms. Emerunt quar-<br />
terium decimae plebis Plecaniae, 19.<br />
Servi Regis. Eorum status, iuxta<br />
Januensium consuetu<strong>di</strong>nes, 512.<br />
Servi Ecclesiarum. Status eorum,<br />
iuxta Januensium consuetu<strong>di</strong>nes, 312.<br />
Servus De i, frater Petri de Ver-<br />
zi Ii. Consules quidquid habebat in<br />
Verzili et Fontanabona laudant Archiepiscopo<br />
, 93.<br />
Sescalchus Andreas. Testis, 471.<br />
Severato (de) Guilielmus. Con<br />
<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 55.<br />
Severus, Consul Imp. Rorn., 374.<br />
Sibilator Vassallus. Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 47. Cui laudata<br />
est domus ipsius, 78. Et cui ven<br />
<strong>di</strong><strong>di</strong>t id , quod habebat in Medolico,<br />
135.<br />
SiniLiA, uxor Opizonis Scarama-<br />
gni. Ambo ven<strong>di</strong>derunt sextam par<br />
tem cuiusdam terrae Archiepiscopo,<br />
104. Recordata, 309, 324.<br />
S ibilia, uxor Raynal<strong>di</strong> Gobi, 340.<br />
SlGEPRANDUS, 125, 126.<br />
Sigestro (de) Gl'ido. Filiieius, 90.<br />
Sigestro (de) Ribal<strong>di</strong>s. Testis,<br />
338.<br />
S igezo, servus Eccl. Jan., 291.<br />
( 019 )<br />
S ig ifr ed u s, episcopus Januae. Re<br />
cuperavit decimam plebis Rapili ,<br />
13. Curia eius contra illos de Volta<br />
sententiam profert, 27. Consules laudant<br />
ei decimam maris, 58. Homi<br />
nes S. Romuli tributarios canonico<br />
rum S. Laurentii declarat, 444.<br />
S il v e s t e r , presbyter. Teslis, 388.<br />
Theodulplius episcopus concessionem<br />
cuiusdam vineae eidem factam revo<br />
cat , 412.<br />
S im pantus An fo ssu s. Consules lau<br />
dant Archiepiscopo decimam, quam<br />
<strong>di</strong>ctus Anfossus in plebe Bargalii tenebat,<br />
G8. Dandala uxor eius, ibi.<br />
S isanio ( de) F orzanus. Teslis,<br />
452.<br />
S ismun<strong>di</strong> C o rsu s. Consul Januae,<br />
127, 391.<br />
d u s.<br />
S ism undus. Vide Muscula S ismi n-<br />
S olare ( de lo) R a z a , 2GG.<br />
S olario ( de) Anselm u s, 265,266.<br />
S olario ( de) G irard u s. Tenebat<br />
decimas Sanguineti, 17.<br />
S olario ( d e) Oto , 82.<br />
S olio ( de) P e t r u s. Tenebat decimam<br />
Montis Tuscani, 14. Quam ab<br />
archiepiscopo Syro accepit in loca<br />
tionem , 318. Et pro qua solvebat<br />
pensionem, 308. Eius libellus, 283.<br />
S opiiia , uxor Oglerii Brugnonis.<br />
Ven<strong>di</strong><strong>di</strong>t Archiepiscopo id, quod pos<br />
sidebat in Molaciana, 106. Jus habebat<br />
super molen<strong>di</strong>num de Insulella ,<br />
el alibi, 107.<br />
S orda ( de ) Ingo. Consules laudant<br />
Archiepiscopo decimam, quam<br />
ipse Ingo habebat in loco Rapalli, 73.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S o r b o l a ( d e ) B e l l o n u s . Filii eius<br />
guaitatores, 42. Recordatus, 405. •<br />
S orrola ( d e) G u il ie l m u s, fitiu s<br />
prae<strong>di</strong>cti; ibi.<br />
S o rleo. A Consulibus condemna<br />
tus, 503.<br />
S paci anus A rnaldus. Tenebat par<br />
tem decimae plebis Rapalli, 17. Vas<br />
sallus Archiepiscopi, 24. Cui ser<br />
vitia debebat, 31.<br />
471.<br />
S p e c ia r iu s G uido. Testis, 15-1.<br />
S p e c ia r iis W il ie lm u s. T estis,<br />
S pin u la A n sa ld u s. Consul Ja<br />
nuae, 540.<br />
S pin u la Gbid o. Filii eius vassalli<br />
Archiepiscopi, 25. Cui decimas renun-<br />
ciarunt, 28. Et cui debebant ser<br />
vitia, 51. Testis, 57. Consul Januae,<br />
2G9, 392. 445. Recordatus, 365,<br />
366.<br />
S pinula Ob e r t u s. Solvit pensio<br />
nem domorum suarum, 32.. Consul<br />
Januae, 72, 385, Testis, 555.<br />
Spreca Ansaldus. Testis, 365.<br />
S t a b il is. A Theodulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
223. Item ab Johanne, 207, 248.<br />
Terra eius, 254. Libellaria eius,<br />
2o9. Recordatus, 405, 406. Eius<br />
soboles, ibi.<br />
S tangoxus Gu ilielm u s. Consul<br />
Januae, 86, 88, 91.<br />
382.<br />
S t e c a G a n d u l p h u s . Testis, 381,<br />
S t e l l a ( d e ) R a i n a l d u s . Domus<br />
filiorum eius, 358.<br />
S t e l l a ( d e ) R o l a n d u s . Eius li<br />
bellus, 289. Et cartula, 558.<br />
( ( m •)<br />
S t e p h a n u s . A L andulpho episcopo<br />
accipit in lo catio n em res Eccl. Jan.,<br />
170, 256.<br />
S t e p h a n u s , c a r d . S . L u c i a e M o r -<br />
phensis , 450. '<br />
318.<br />
S t e p h a n u s , m ag ister. Testis, 316,<br />
S t e r p o n J o h a n n e s . G uaitator, 43.<br />
S t i f i n o n u s . T e r ra e iu s , 415.<br />
S t o r e l l u s , 1 2 5 , 1 2 6 .<br />
S t r a l l a n d u s . V assallus Archie<br />
piscopi ,- 25.<br />
S t r a l l a n d u s G u i l i e l m u s , filius<br />
prae<strong>di</strong>cti. V en d id it A r c h i e p i s c o p o ter<br />
ram in S . P e tro de A re n a , et feu-<br />
dum quod h ab e b at in m olen<strong>di</strong>no G ( a -<br />
rolii, 157.<br />
234.<br />
S t r a m b u s , 3 8 2 .<br />
S t r a r iv a P e t r u s . E iu s libellus,<br />
S t r ic t u s F u l c o . T estis, 116, 535.<br />
Curiae Archiepiscopi pertinebat, 120.<br />
S t r u c iu s B o n u s J o h a n n e s - Te<br />
stis, 592.<br />
S t r u p a ( de) N i c o l a , 4 6 8 .<br />
S t r u p a ( d e ) R a y m u n d u s . Ven<br />
<strong>di</strong><strong>di</strong>t terram A rchiepiscopo , 157.<br />
S t r u s i d u s , s iv e S t r u x o l u s O p iz o .<br />
Vide C a st r o B e r n a r d i ( d e ) O p i z o .<br />
S t u r l a ( d e ) G a n d u l p i i u s . Con<br />
<strong>di</strong>tionatus A rchiepiscopi, 52.<br />
S t u r l a ( d e ) H u g o , 2 6 5 .<br />
S t u r l a ( d e ) O t t o , ibi.<br />
S ub C u ria ( d e ) F u l c o , 4 6 7 , 460.<br />
S ub Cu r ia ( d e ) O b e r t u s , 460.<br />
S u b C u r ia ( d e ) W i l i e l m u s , 467.<br />
S u b t u s C u r ia ( d e ) B o n u s J o h a n <br />
n e s. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 34.<br />
Recordatus, 403.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
• Subtus R ipa, (de) Johannes. Ac<br />
cepit locationem tertiae partis obla<br />
tionum ecclesiae S. Georgii plebis<br />
Ravali, -400.<br />
S u b t u s R ip a ( de) P e tr u s. Guai-<br />
tator, -42. Recordatus, 402.<br />
Subtus Strada ( de) Vassallus,<br />
82.<br />
S u f f l a in foco , 454.<br />
S u l p h u r A n sa ld u s. Testis, 527,<br />
398, 599.<br />
Sulphur Obertus. Concor<strong>di</strong>am<br />
iniit inter homines Guriae S. Mi-<br />
chaelis Lavaniae, 54. Teslis, 88,<br />
91, 95, 118, 119, 124, 138, 140,<br />
141, 1 5 5,510,510,517,518,325,<br />
352, 539, 542, 594, 397, 404. Re*<br />
cordatus, 13G. Placitum, quod habuit<br />
cum Balduino , commemorat, 597.<br />
S um m aripa ( d e) Domini. Habebant<br />
partem decimae plebis Sauri, 16.<br />
Et capellae S . Damiani, 20. Vas<br />
salli Archiepiscopi et vexilliferi eiusdem<br />
appellati, 24.<br />
S u p e r b ia R onus V a ssa l lu s. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 2-4.<br />
S u p e r b ia F redenzonus. Testis, 88.<br />
S u p e r b ia G u ilie lm u s. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 2-4.<br />
S u p e r b ia O b e r t u s. Vassallus Archiepiscopi<br />
, ibi.<br />
S u p ic ia , 267.<br />
S u p l ic ia , abbatissa. Ab Oberto<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Eccl. Jan., 543.<br />
SUVINELLUS ÀRD1TI0. Consul S.<br />
Romuli, 140.<br />
Sylus, o5o»<br />
SVLU9, clericus. Terra eius, 206.<br />
( «21 )<br />
S yrus, archiepiscopus Januae. Com<br />
pilationem Registri Curiae Arcbiej)i-<br />
scopalis Alexandro byconomo committit,<br />
3, A. Recuperavit partem decimae<br />
plebis Bargalii, 13. Decimas olivarum<br />
plebis Sauri or<strong>di</strong>nat, 14 In recupera<br />
tione bonorum ammissorum et decimarum<br />
Ecclesiae maximo stu<strong>di</strong>o<br />
laboravit, 15. Qui sint illi, qui decimas<br />
eidem Archiepiscopo rcnun-<br />
ciarunt, <strong>di</strong>citur, 28. Monasterio S.<br />
Mauri Taurinensis donat capellam<br />
S. Stephani Campi Florentiani, 29.<br />
Guilielmo Piperi concessit Castelle-<br />
tum pro libellaria, 51. Concor<strong>di</strong>am<br />
hominum Curiae S. Michaelis de<br />
Lavania ab Oberto Sulphure iuitam<br />
confirmat, 54. Consules laudant ei<br />
domum post tribunam S. Laurentii,<br />
60. Item declarant, quod Commune<br />
Januae non possit impe<strong>di</strong>re cluviam<br />
molen<strong>di</strong>norum Bisamnis, ibi. Berar-<br />
dus de Sancto Olasco <strong>di</strong>cto Syro<br />
archiepiscopo (idelitaiem iurat, 61.<br />
Et nepotes prae<strong>di</strong>cti Berar<strong>di</strong> famuli<br />
eius declarantur, ibi, 95. Similiter<br />
Johannes Gybus et Calcinaria, 62.<br />
Gensuarii eius <strong>di</strong>cuntur illi de Ca-<br />
staventia, 63. Nec non Anselmus 9e<br />
Gotizo Balbo, ibi. Item laudant Ar-<br />
cliiepiscopo terram Bonivassalli in<br />
Prato Episcopi, 64. Domum Imel-<br />
dae relictae Arnal<strong>di</strong> Baltuga<strong>di</strong>, ibi.<br />
Illamquc Johannis Calderarii libel<br />
larium declarant, 65. Laudant Archiepiscopo<br />
peciolam terrae in Villa<br />
Mcdolici-, ibi. Oglerium lilium q.<br />
Sclaracor famulum Archiepiscopi sen<br />
tentiam, 66. Eique laudant pensio<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 622 )<br />
nem domus B urgi, ibi. Terram in<br />
Valle Alta et Guasto, ibi. Decimam<br />
i<br />
!! T erram filiorum Jo h a n n is C avaciae,<br />
. 8i. E t illam Jo h a n n is F e r r a r ii, ibi.<br />
grani hominum Sauri, 67. Et V ul Aliamque terram e t c a sta n etu m eiuturis,<br />
Pelii, Sexti, Corneliam et S. sd em , 8o. Item te rra m A lberti Ta-<br />
Petri Arenae, ibi. Nec non plebis zòlelli et W ilielm i G a r r i i , ib i. P a r<br />
Bargalii, 68. Terram Lanfranci Buctem terrae W ilielm i P ip e ris et concae<br />
, ibi. Possessionem nonnullorum sortum , 86. E t tre s pecias terrae<br />
famulorum, 69. Partem mansi Gan- presbyteri O berti d e R iv a ro lio , ibi.<br />
dulphi Sardenae, 70. Terram Gui-<br />
lielrni Piperis et consortum, ibi. Quod<br />
interrupta sit possessio terrarum et<br />
domorum Domuscultae, 71. T er<br />
ram Ambrae et Algudae, 72. Pos<br />
sessionem decimae et pensionis A r<br />
chiepiscopi Me<strong>di</strong>olanensis, 73. Pen -<br />
sionem Palacii novi, 7 i. Locum<br />
Clapae, 75. Duas pecias terrae in<br />
Valle Calida, 76. Possessiones Petri<br />
et Sanfranci de Saporito in <strong>di</strong>cto<br />
loco, ibi. Terram Boni Infantis de<br />
Domoculta, 77. Aliamque in perti-<br />
nentiis Porcilis, ibi. Insulam Medo-<br />
lici, 78. Domum uxoris Vassalli Si-<br />
bilatoris et consortum, ibi. Decimam<br />
plebis Rapalli, 79. Insulam Sigestri,<br />
ibi. Scaticum et alpiaticum <strong>di</strong>verso<br />
rum locorum, 80. Mansos filiorum<br />
et nepotum Ansal<strong>di</strong> Sardenae, ibi.<br />
Quibus Archiepiscopus tra<strong>di</strong><strong>di</strong>t tabu<br />
las 80 terrae in S. Petro Arenae, 81.<br />
Item Consules condemnant nonnullos<br />
homines plebis Nervii ad solvendas<br />
<strong>di</strong>cto Archiepiscopo tres partes deci<br />
mae olivarum, ibi. Et ipse Syrus<br />
reliquam partem remittit eis, 83.<br />
Item laudant praenominato Archiepiscopo<br />
alpiaticum plebis Bargalii, ibi.<br />
Et partem, quam in monte Tazoli<br />
habebat Gandulphus Ortonadus-, ibi.<br />
Illasque eidem O b erto d ic tu s S y ru s<br />
archiepiscopus lo c a t, 8 7 . T erras Curiae<br />
in Roboreto e t aliis locis L ava-<br />
niae Fulconi P ignolo c o n c e d it, 88.<br />
Consules laudant q u o d hom ines S.<br />
S yri N ervii faciant v in eam et alia<br />
servitia A rchiepiscopo, 8 9 . E ique<br />
attribuunt terras filio ru m Cononis<br />
de V ezano, 9 0 . L o cat quasdam<br />
terras in pertinentiis S ig e s tri, ibi.<br />
Item Consules la u d a n t quod deci<br />
m ae S. L aurentii iu ra Archiepiscopi<br />
non preiu<strong>di</strong>cent, 9 1 . E id em laudant<br />
terram B enestasii, 9 2 . B ona P e t r i ,<br />
Servidei et A m edei d e V e rz ili, 9 3 .<br />
Decimas plebis P le c a n ia e , et terras<br />
Manegrae, L am azolae et N erv ii, ibi.<br />
E t libellarias W ilielm i d e Groppo<br />
et nepotum , 9 i . E m it p artem m o<br />
len<strong>di</strong>ni de B ertesca, 9 5 . Item prae<br />
<strong>di</strong>cti Consules la u d an t A r c h ie p is c o p o<br />
facultatem restituen<strong>di</strong> scalam dom us<br />
quae fuit C ephaloniae, 9 6 . E t libe<br />
rum introitum et eg ressu m per eam -<br />
dem scalam , 9 7 . Item quod Guido<br />
Laudensis opus factum su p e r terram<br />
Archiepiscopi d e s tr u a t, ibi. Pos3i-<br />
deatque <strong>di</strong>ctus S y ru s m e<strong>di</strong>etatam Ro-<br />
chae Taliatae et C o rn a lii, 105. E t<br />
decimas filiorum Cononis d e Vezano,<br />
114. A Lamberto e t Ansaldo Porcis<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
sacramentum fidelitatis accepit, IIS.<br />
Guilielmo Arnaldo quamplures terras<br />
conce<strong>di</strong>t, ibi. Arbitri Curiae a<strong>di</strong>u<strong>di</strong>cant<br />
Archiepiscopo terras <strong>di</strong>ctorum Lamberti<br />
et Ansal<strong>di</strong> Porcorum, d 16. Consules<br />
laudant eidem decimam forila-<br />
norurn, 117. Dcclaranti]ue a Boni<br />
facio de Ranfredo solvi debere ipsi<br />
Archiepiscopo decimam galeae suae,<br />
118. Eumque absolvunt a postula<br />
tionibus Archipresbyteri S. Cypriani,<br />
ibi. Filiis Hugonis de Bulgaro quamdam<br />
decimam locat, 119. Formula<br />
iuramenti.a Consulibus Celianae praestan<strong>di</strong><br />
Archiopiscopo, 119. Qui or<strong>di</strong>nat<br />
Consules S. Romuli, ibi. Et ab<br />
ipsis iuramentum recipit, ibi. For-<br />
.mula sacramenti fidelitatis a populo<br />
eiusdem loci <strong>di</strong>cto Archiepiscopo fa<br />
cien<strong>di</strong>, 122. Locat Insulam Bonam,<br />
123. Consules laudant ei decimam<br />
maris, 127, 128. Nota emptionum<br />
factarum a Curia huius Archiepiscopi,<br />
.13 i. Cui uxor Wilielmi Angustiosi re<br />
nunciavit rationes, quas habebat super<br />
domum viri sui, 138. Locat Communi<br />
S. Romuli tertiam partem monlis de<br />
Valle, 140. Nota famulorum Medolici,<br />
qui fidelitatem Archiepiscopo iurave-<br />
runt, 152. Obertus Rufus et filii eius<br />
famuli Curiae confitentur, 153. Locat<br />
res Eccl. Jan , 215, 210, 207,270,<br />
280, 297. Po<strong>di</strong>um Pontis Decimi et<br />
tabulae ’59 terrae <strong>di</strong>cto Archiepiscopo<br />
ab arbitris laudantur, 297. Locat<br />
Cuilielmo filio Caphari terram in Monte<br />
Lanerio, 298. Item <strong>di</strong>cto Capharo<br />
•conce<strong>di</strong>t nonnullas partes molen<strong>di</strong>no<br />
rum Nucis el Cerri , 299. Recorda<br />
( 023 )<br />
tus, 304. Juramentum fidelitatis recipit<br />
ah Johanne et Berardo de Axe-<br />
reto, ipsisquo conce<strong>di</strong>t duas partes<br />
mansi prae<strong>di</strong>cti Joci, 309. Locat terram<br />
in Lammariigra, 314. Item<br />
castanetum in Casanova, 315. Terram<br />
in Pralo Episcopo, 310. Petrus<br />
de Saporito renunciat Syro archiepiscopo<br />
terras, quas apud S. Cyprianum<br />
iniusle detinebat, 317. Easque<br />
accipit in locationem, ibi. Locat decimam<br />
Montis Tuscani, 318- Et man<br />
sum de Po<strong>di</strong>o, ibi. Ab Amico Guelfo<br />
et Anna iugalibus accipit locationem<br />
cuiusdam loci in Albario, 319. Ipsi-<br />
sque eum in locationem tra<strong>di</strong>t, 320.<br />
Locat quartam partem decimae capellae<br />
Ramagii et Bembegii, ibi. Res<br />
Eccl. Jan. in Lammanigra et U rri,<br />
321. Item octavam partem deeimae<br />
Bembegii, 322. Decimam plebis Ple-<br />
caniae, ibi. Villarum Rumallii el<br />
Vignalis, 323. A prae<strong>di</strong>ctis de Axe-<br />
redo sacramentum fidelitatis recipit,<br />
eisque locat me<strong>di</strong>etatem mansi Be-<br />
nestasii, 324. Emit focum in Morella,<br />
325. Anseimo Calderario ter<br />
ram Archiepiscopatus locat, 320. Mo<br />
nasterio S. Michaelis centum tabulas<br />
terrae donat, 331. Locat pastenum<br />
in Fontanilio, ibi. Tertiam partem<br />
molen<strong>di</strong>ni novi de Cantone, 332.<br />
Mansum et molen<strong>di</strong>num Cerri, ibi.<br />
Domum Januae silam, 334. Decimam<br />
olei plebis Sauri, 335. Terram<br />
in Insula S. Syri, 330. Domum in S.<br />
Petro de Arena, 337. Res Ecclesiae<br />
in Morella, ct partem <strong>di</strong>cli molen<br />
<strong>di</strong>ni de Corro , ibi. Domum in Burgo<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
51
Januae, 55S. Terram in N ervio,<br />
35!). Ibique terra Raynal<strong>di</strong> Gobi<br />
<strong>di</strong>cto Archiepiscopo laudata, 340.<br />
Locat terram in Bisannio, 5 1 !. T er<br />
ras in plebe Lavaniae, et partem<br />
decimae Levi et Robo reti, 544. T er<br />
ras et locum in Medolico, 513. T er<br />
nis in Monaxile, Gasaleto et Lazaria,<br />
550, 551. Terram in S. Petro de<br />
Arena, 552. Eamque ven<strong>di</strong>t, 554.<br />
Recordatus, 579, 580, 582. Januen-<br />
sium Consulum Sisestrinis Consulibus<br />
O<br />
fisto la, ne minuant iura Archiepiscopi,<br />
585. Locat decimam maris<br />
Rapalli, 584. Alcherius Guaracus<br />
decimas Archiepiscopo renunciat ,<br />
587. Consules laudant eidem terram<br />
Raynal<strong>di</strong> Gobi, 588. Ipsique Meru<br />
lus de Gastro solvit pensionem, 590.<br />
Similiter Aidelina filia Ansal<strong>di</strong> Ap-<br />
parui<strong>di</strong>, ibi. Albertonus Osberge-<br />
rius, 595. Et Guilielmus Piper, ibi.<br />
Consules condemnant Amicum Vac<br />
cam, ut solvat <strong>di</strong>cto Archiepiscopo<br />
decimam m aris, 591. Locat terram<br />
in Cerro, 595. Item laudant ei libel-<br />
lariam Martini Cercsiarii, 5 9 i. Bal-<br />
duinus renunciavit domum, quam in<br />
S. Romulo tenebat, 597. Syri 11<br />
Consulibus S. Romuli epistola circa<br />
investituras descendentium presbyteri<br />
Murtini, ibi. Bibentem Aquam de<br />
quadam decima Rapalli investivit,<br />
598. Item Raynaldum de Castello<br />
et alios de illis Bembellii, Vignalis,<br />
Rumali» et Certenni, 599. Regi-<br />
( 6 2 4 )<br />
stratio cuiusdam d e c re ti a S yro II<br />
facti in C uria M o la c ia n a e , 4 0 1 . T e<br />
nor sacram enti fid elitatis eidem in<br />
<strong>di</strong>cta Curia p ra e s titi, ib i. N om ina<br />
fam ulorum hoc p ra estan tiu m , 402.<br />
Nota pensionis a V assallo do Areo<br />
solutae, 404. C onsules condem nant<br />
L am bertum M ussum ad solvendam<br />
decim am m a ris , ib i. C oncor<strong>di</strong>a Jo <br />
hannis Blanci cu m A rchiepiscopo pro<br />
molen<strong>di</strong>no B esan ii, 4 0 5 . D onat ca<br />
nonicis S. L au ren tii d e c im a m dom -<br />
nicatuum et a lia s , su b certis fini<br />
b u s, 4 4 4 . M em o ra tu s, 4 4 7 . Dvisio<br />
gastal<strong>di</strong>onum , re d d itu u m et bonorum<br />
Celianae inter <strong>di</strong>ctos canonicos et A r-<br />
chiepiscopum, 4 5 1 . Q u ib u s etiam ca<br />
nonicis ipse S y ru s alias decim as con<br />
cessit, et habitas co n firm a v it,4 5 3 ,4 5 0 ,<br />
459. Eugenius papa III bona E ccl.<br />
Jan. in persona <strong>di</strong>cti S y ri II confirm at,<br />
454. Ju<strong>di</strong>ces C u riae A rchiepiscopalis<br />
confirmant sententiam Sigifre<strong>di</strong> epi<br />
scopi et Oberti com itis circa hom ines<br />
S. Rom uli, 455. C onsules declarant<br />
nullius momenti esse rem issio deci<br />
m arum a Syro II facta, vel factu ra<br />
hominibus Vezani e t N asci, ibi. Con<br />
suetu<strong>di</strong>nes et usus illo ru m C elianae<br />
<strong>di</strong>ctus Archiepiscopus confirm at, 4 5 6 .<br />
Petro de Donola m e<strong>di</strong>etatem tributi<br />
rem ittit, 457. R e c o rd a tu s, 4 0 1 .<br />
S y r u s (S a n ctu s), episcopus Ja <br />
nuae. Inventio eius corporis reco r<br />
data , 412.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Tachinus, 468.<br />
T a c iu s , 47i.<br />
Tadus. Terra ipsius laudata Archiepiscopo,<br />
94.<br />
T a fiir Ob e r t u s. Vassallus Archiepiscopi<br />
, 25.<br />
Taiator Johannes. Testis, 471.<br />
Taneto (de) Fulco, 408.<br />
Taneto (de) Furceatus, 407.<br />
Taneto (de) Petrus, 188.<br />
Tannedo (de) Berta, 42.<br />
Tannedo (de) Roza, 38.<br />
Tannedus Obertus. Secator foe-<br />
n i, 39.<br />
Taraburlus Jacobus, notarius,<br />
471.<br />
T a ra n tu s G an d ulpiiu s. Con<strong>di</strong>tio<br />
natus Archiepiscopi, 35, 59.<br />
Tar<strong>di</strong>tus Obertus , 503.<br />
T a r e g a P e t r u s. Con<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi , 50. Operarius Nervii,<br />
52. Famulus S. S yri, 69, 154.<br />
T a v ed r o n u s. Terra eius, 177.<br />
Taiardo Joiiannes, 274.<br />
Tazolello (de) Andreas, 84.<br />
T a z o l e l l u s A l b e r t u s. Terra eius<br />
laudata Archiepiscopo, 85.<br />
Tazolo (de) Albertus, 568.<br />
T azolo ( d e ) Homines. Eorum<br />
libellus , 159.<br />
( 625 )<br />
T<br />
T azolo ( d e) R omanus. Eius libel<br />
lus, 159, 273. Recordatus, 567.<br />
Juravit fidelitatem Archiepiscopo,<br />
568.<br />
T e b Al d u s. T e stis, 452.<br />
T e d isiu s , pater Comitum Lava<br />
niae, 264, 287. A Landulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl.<br />
Jan ., S. Marcellini, S. Juliae de<br />
Kalaolo, et S. Laurentii Januensis,<br />
290.<br />
T e it o ic a ( d e) W il ie l m u s. Testis,<br />
101.<br />
T e lla g n a ( d e) B e l l o n u s, 94.<br />
T erragnus P e t r u s, 404.<br />
T erreto G a n d u lpiiu s. Habebat<br />
partem decimarum plebis Rapalli,<br />
16. Et cappellae de Murta, 21. Vas<br />
sallus Archiepiscopi, 25.<br />
T euci M a r t in u s, 126.<br />
T eu d etu s. A Theodulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
198.<br />
T e u d ic e ( de) Ob e r t u s, 265.<br />
T e u t e f r e d u s, 176.<br />
T euzo. Haeredes ipsius, 206.<br />
T e u z o . Terra eius, 174, 251.<br />
T eu zo, servus Eccl. Jau. A Lan<br />
dulpho episcopo locatus, 291.<br />
T h eo d o ru s, 185.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Tiieo<strong>di</strong>'lfi's , episcopus Januae.<br />
Locat res Eccl. Jan., 1 i i , 162, 198,<br />
223, 233, 250, 257, -i18, -420, 425.<br />
Ilcm locat molen<strong>di</strong>num in Moiaciana,<br />
209. liem res ecclesiae S. Syri Mi-<br />
liaui, 222, 271. Item eccl. S. Jo-<br />
hannis plebis C arantiae, 587. Item<br />
eccl. S. Marcellini, 421. In pro<br />
prietatem Eccl. Jan. quamdam vi<br />
neam vin<strong>di</strong>cat, confirmatque plures<br />
decimas Basilicae S. Syri, -412. Com<br />
mutat nonnullas terras cum Johanne<br />
presbytero , 415. Item cum Angel-<br />
berto, 416. Donat canonicis S. L au<br />
rentii tres partes bonorum Eccl. Jan.<br />
in Villa Matutiana et loco Tabiae,<br />
sibique reliquam servat, 424.<br />
Thomas. Ab Johanne episcopo ac<br />
cipit in locationem res Eccl. Jan .,<br />
201. Item a Landulpho, 202.<br />
T homas , qui et Berizo, 287,<br />
288.<br />
T iiomas', avius U rsicini, 162.<br />
T hom as, filius Gislae, 161.<br />
T igna B a l d u s. Habebat partem<br />
decimarum plebis S. U rsicini, 20.<br />
ltein domus eius quarterium deci<br />
mae plebis Celanisi tenebat, 22. Filii<br />
ipsius vassalli Archiepiscopi, 25. Recordatus<br />
, 566.<br />
Tnmicio ( d e) A l b e r t u s , 151.<br />
Tornador Otto. Testis, 140.<br />
T ornellus M a r t in u s.. Consul Ja<br />
nuae, 381, 469, 470, 471. Testis,<br />
464, 468.<br />
'T o rn ellu s G u il ie l m u s. Testis,<br />
367. Consul Januae, 596.<br />
T otilus J o h a n n es. Eius libellus,<br />
161.<br />
( ( > 2 6 )<br />
T r a b u c u s . F ilii e iu s o p erarii N e r<br />
vii, fil, §5. F a m u li S. S y ri, 0 9 , 155.<br />
T r a c o s t a ( d e ) B o n u s J o h a n n e s .<br />
Con<strong>di</strong>tionatus A rch iep isco p i, 5 6 , -405.<br />
T r a c o s t a ( d e ) F u l c o , -405.<br />
T r a c o s t a ( d e ) G a n d u l p h u s , ibi.<br />
T r a c o s t a ( d e ) V i v i a n u s , 4 0 2 .<br />
T r a i a i s t a ( d e ) P e t r u s , 195.<br />
T r a i f e r J o i i a n n e s , 1 5 2 .<br />
T r a l a n d u s W i l i e l m u s . T e rra eius,<br />
500. R eco rd atu s, 3 0 1 , 5 0 2 .<br />
T r a n s v e r s a g n u s B o n u s V a s s a l <br />
l u s . T e s t i s , 5 7 .<br />
T r a s i ( d e ) R u b a l d u s . G astaldus<br />
A rchiepiscopi, 8 5 .<br />
12Q.<br />
T r e n c h e r iu s . C onsul S. R o m u li,<br />
T r e n k e r i u s , sive T r e n c l e r u s , ne<br />
pos Wilielmi de M au ro . H ab u it locum<br />
in Curia Medolici, 4 7 . V en<strong>di</strong><strong>di</strong>t A r<br />
chiepiscopo libellaria sibi pertinentia,<br />
et partem molen<strong>di</strong>ni d e N u c e , -136.<br />
469.<br />
269.<br />
T r ib u s C o l i s ( d e ) A l b e r t u s ,<br />
T r u c u s B o n u s J o i i a n n e s . T estis,<br />
T e u c e d o ( d e ) G a n d u l f h u s , 3 6 7 .<br />
T u r c a , filius B onivassalli de A d<br />
vocato. Consules la u d a n t A rc h iep i<br />
scopo te rra m , q u am ipse T u rc a et<br />
consortes detinebant, 7 8 . Item p ar<br />
tem terrae M edolici, 86.<br />
T u r c a ( d e ) A n s a l d u s . T estis, 3 9 2 .<br />
T u r p i ( d e ) C a r e t u s , 1 6 3 , 164.<br />
Terra eius, 174.<br />
T u r r e ( d e ) B e r e n g a r i u s , L ava-<br />
niae Comes. Ab archiepiscopo S yro<br />
accipit locationem d ecim ae plebis Ple-<br />
can iac, 522.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
T u rre ( d e) B ernardus. Testis,<br />
”>23.<br />
Turri ( de) Bellobrunus , 82.<br />
T urri ( de) D omini, 47.<br />
T urri ( d e) F u l c u s, filius Mar<br />
tini. Operarius Nervii, 51, 82, 153.<br />
T urri ( d e ) H enricus. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 2G.<br />
T u r r i ( d e ) Ido. Debebat pensio<br />
nem Archiepiscopo, 32.<br />
U ciieronus G ujdotus. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 24.<br />
U g e z o , canonicus S. Donati. Teslis<br />
, 471.<br />
U rba nus papa I I , 448, 449.<br />
U r sic in u s. A Theodulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
161.<br />
U r sic in u s. Eius libellaria, 187,<br />
207, 244, 282. Eius progenies, 406.<br />
U r s o , 400.<br />
U r so. A Theodulpho episcopo ac<br />
cipit in locationem res ecclesiae S.<br />
Syli Miliani, 222. Item res Ecclesiae<br />
Jan ., 233.<br />
U rso, frater Martini Baticau, 235.<br />
U r so , nepos Berar<strong>di</strong> sive Gerar<strong>di</strong><br />
do S. Laxo. Famulus Archiepiscopi<br />
declaratus, 61. Recordatus, 152.<br />
( 627 )<br />
T urri ( de) Ma r t in u s. Filii eius<br />
operarii N e rv ii, 51, 153.<br />
T urri ( de) P etr u s , 105.<br />
T urri ( de) * T ed a ld u s. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 26.<br />
Turri ( d e) W ilie lm u s. Testis, 105.<br />
T u rris Ob e r t u s. Debebat pensio<br />
nem Archiepiscopo, 32. Consul Januae,<br />
CO.<br />
T u r t e x a n u s, 38.<br />
U rso, qui <strong>di</strong>citur Do m in icu s, servus<br />
eccl. S. M. plebis Bavali. Ab<br />
Johanne episcopo locatus, 288.<br />
U r s u s , filius Trabuchi. Operarius<br />
Nervii, 51, 155.<br />
U r s u s , 164.<br />
U r su s. Famulus Archiepiscopi de<br />
claratus , 95.<br />
U r su s, qui el B e lla n d u s. A Con<br />
rado episcopo accipit in locationem<br />
res Eccl. Jan ., 505.<br />
U r su s J o h a n n es, 465.<br />
U r s v a l d u s, 144.<br />
U susm aris B o n u sv a ssa llu s. Con-<br />
sul Januae, 586.<br />
U susm aris Ob e r t u s. Filii eius<br />
vassalli Archiepiscopi, 25. Còusul<br />
Januae, 58. Testis, 269, 592.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Vacabile ( de ) Petrus. Terra<br />
eius, 1-45.<br />
Vacca Amicus. Condemnatus ad<br />
solvendam Archiepiscopo decimam<br />
maris, 591.<br />
Vacuans D iscum Obertus. Domus<br />
eius, 267.<br />
255.<br />
Valaura ( de) R u ba ld u s, 125.<br />
Valle ( de) Alber icu s, 248, 252,<br />
Valle (de) Albertus, 82.<br />
Valle ( de) Ansaldus. Con<strong>di</strong>tio<br />
natus Archiepiscopi, 56. Guaitator,<br />
42. Recordatus, 403.-<br />
Valle ( de) B eltbam u s, 468.<br />
Valle ( de) B ernardus. T estis,<br />
452.<br />
✓<br />
Valle ( de) B lancus. Con<strong>di</strong>iiona-<br />
lus Archiepiscopi,-37. Operarius Mo-<br />
lacianae, 59.<br />
Valle ( de ) B racus. Filii eius<br />
operarii Molacianae, 39.<br />
Valle ( de) Butus. Ut supra, ibi.<br />
Valle ( de) Gassianus. Ul supra,<br />
ibi.<br />
Valle ( de) Guascuerius. Opera<br />
rius Molacianae, 59.<br />
Valle ( de) Gu ilielm us, 405.<br />
Valle ( de) In g o , 8 2 .<br />
Valle ( d e ) L e o , 147, 168,<br />
197.<br />
Valle ( de) Martinus. F ilii eius<br />
operarii M olacianae, 5 9 - R ecorda<br />
tu s , 468.<br />
468.<br />
Valle ( de) N ic iio l a , 4 0 3 .<br />
Valle (de) Obertus, 4 0 2 , 4 0 3 ,<br />
Valle ( de) Ogerius, 4 6 8 .<br />
Valle ( de) R obertus , ibi.<br />
Valle ( de) R ucuerius. Con<strong>di</strong>tio<br />
natus A rchiepiscopi, 3 4 .<br />
Valle T ebla ( d e ) W ilielm u s,<br />
314.<br />
Variae Gualbertus , 3 5 2 .<br />
Vassalli Archiepiscopi J anuae.<br />
Nomina illorum , q u i infra <strong>di</strong>ctam<br />
civitatem habitant, 2 4 - 2 6 . F o rm u <br />
la iuramenti fidelitatis ab ipsis p rae<br />
stan<strong>di</strong> , 26. Dc h i s , q u i su n t ex tra<br />
civitatem, ibi. R eco rd ati, 1 1 3 , 116,<br />
299,<br />
Vassallo de C azano ( de) Ober-<br />
t u s, 82.<br />
Vassallus. Filii eiu s habebant par<br />
tem decimarum plebis R ap alli, 16.<br />
Vassallus. T e stis, 5 7 .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
►<br />
i<br />
I»<br />
t*<br />
|<br />
Vassallus, archipresbytof Molacianae.<br />
Teslis, 468.<br />
Va ssa llu s, sub<strong>di</strong>aconus S. Silvestri.<br />
Testis, 345.<br />
Vaticus Vassallus, 82.<br />
Vederedo ( de) Aguxinus. .Terra<br />
eius Archiepiscopo laudata, 94.<br />
Vederedo (de) Obertus. Ut sup<br />
ra , ibi.<br />
V egillus B ene<strong>di</strong>ctus. Libellaria<br />
ipsius, 175, 178, 184.<br />
Yegius P etrus. Vide Vetulus<br />
P etrus.<br />
Venerandus, Terra eius, 174.<br />
Venerandus. Ab Oberlo episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan,<br />
193.<br />
Veneriosus, 171.<br />
Veneriosus. A Landulpho episcopo<br />
accipit in locationem res Eccl. Jan.,<br />
177. Item ab Johanne episcopo res<br />
eccl. S. Damiani Strupae, 184.<br />
Veneriosus,-219, 220.<br />
Veneriosus , 272.<br />
Veneriosus, presbyter. A Theo-<br />
dulpho episcopo accipit in locationem<br />
res Eccl. Jan., 271. Terra filiorum<br />
cius, 145, 146.<br />
Venerius. Ut supra, 256.<br />
Venerius. Abbas ecclesiae SS.<br />
Victoris ct Sabinae electus, 431.<br />
Ventus Albertus. Vassallus Ar<br />
chiepiscopi , 24.<br />
Ventus Guilielmus. Consul Ja<br />
nuae, 73, 86. Par Curiae Archie-<br />
piscopalis, 349.<br />
Ventus Oglerius. Consul Januae,<br />
3, 4, 05, 06, 07, 68, 09, 70, 71,<br />
142, 149, 158, 171, 177, 178, 180,<br />
( 629<br />
)<br />
181, 183, 185, 187, 189, 192,194,<br />
196, 198, 199, 200, 202, 203, 205,<br />
206, 208, 209, 210, 212, 213,215,<br />
210, 217, 219, 221, 225, 227, 228,<br />
230, 232, 234, 236, 238, 239, 241,<br />
242, 244, 245, 246, 248, 250, 251,<br />
253, 255, 257, 258, 259, 209- Tenebat<br />
partem decimarum plebis S.<br />
Petri de A rena, 21.<br />
Veriosus, presbyter. Filii eius, 157.<br />
Verrà ( de) J oiiannes, 267.<br />
Versa Galeda Bald u s, 365.<br />
Verzili ( de ) Amedeus. Tenebat<br />
terras Curiae Archiepiscopalis in Ro-<br />
boreto et aliis locis Vallis Lavaniae,<br />
88. Libellaria ipsius laudata Archiepiscopo,<br />
93. Recordatus , 285.<br />
Verzili ( de) Arnaldus. Ab archiepiscopo<br />
Syro accipit in locationem<br />
res Eccl. Jan., 286.<br />
Verzili (de) Conradus. Tenebat<br />
terras Archiepiscopatus in Roboreto<br />
et aliis locis Vallis Lavaniae, 88.<br />
Recordatus, 285. A Syro II accipit<br />
in locationem- res Eccl. Jan ., 280.<br />
Testis, 337.<br />
Verzili ( de) Guilielmus. Deci<br />
mam plebis Plecaniae, quam ipse<br />
tenebat, Consules Archiepiscopo lau<br />
daverunt , 93.<br />
Verzili ( de ) Petrus. Tenebat<br />
decimam in Verzili, Fontauabona<br />
et Moconisi, 19. Quam Consules Ar<br />
chiepiscopo laudaverunt, 93.<br />
Verzili ( de) Te<strong>di</strong>sius , 19.<br />
Verzili ( de) V assallus. Consules<br />
laudant Archiepiscopo decimam<br />
plebis Plecaniae, quam (ilii ipsius<br />
Vassalli tenebant, 93.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
»<br />
Vetulus. Tenebat partem dccimao<br />
plebis Variae, 18.<br />
Vetulus L anfrancus. Filii eius,<br />
et patruas eorum vassalli Archiepi<br />
scopi, 25.<br />
Vetulus Petrus. Decimas et pensiones,<br />
quas habebat in plebe Sigestri,<br />
Consules Archiepiscopo laudant, 109.<br />
Recordatus, 403, 406.<br />
Vexino (de) Gandulphus, 103.<br />
Testis, 104.<br />
Vexosus Martinus. Ab Johanne<br />
episcopo accipit in locationem res<br />
Eccl. Jan ., 203.<br />
Vezano ( de ) Cono. Filii eius<br />
tenebant pariem decimarum ple<br />
bis Sigestri, 17. Item quarterium<br />
illarum plebis V ariae, 18. Filia<br />
ipsius, Matilda, 22. Filii eius<br />
con<strong>di</strong>tionati Archiepiscopi, 55. Ter<br />
ra eorum Archiepiscopo laudata,<br />
89. Jtemque decimas, 114. Recordati<br />
, 9-4.<br />
Via Rivairolii ( de ) Albertus.<br />
Testis, 321.<br />
Vicanico ( de) Anselmus. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 52.<br />
Vicanico (de) Martinus , 154.<br />
Vicecomes Albertus. Habebat par<br />
tem decimae capellae S. Damiani,<br />
20. Testis, 116.<br />
Vicecomes Bonifacius. Habebat<br />
partem decimarum plebis Rapalli,<br />
17. Quam Ilugoni archiepiscopo renunciavit,<br />
29.<br />
Vicecomes Ido , frater Gandulphi.<br />
Testis, 58.<br />
Vicecomes Ingo, filius Ribal<strong>di</strong>,<br />
3G4, 3G6.<br />
( 030 )<br />
V icecomes Meru lu s. Vide Castro<br />
( de) Merulus.<br />
Vicecomes Ob e r t u s , 165.-<br />
V icecomes Obertus , filius prao-<br />
d ic ti, ibi.<br />
V icecomes Oto. T e s tis , 58.<br />
Vicecomes Ottobonus. P are s C u<br />
riae Archiepiscopalis la u d a n t, quod<br />
possit de fronto te r r a e W ilielm i T ra-<br />
lan<strong>di</strong> et W ilielm i filii q. Forzani<br />
ducere aquam ad m olen<strong>di</strong>num Gla-<br />
rio li, 500. R e c o rd a tu s , 3 0 1 , 5 0 2 .<br />
T estis, 559.<br />
V icecomes Rubaldus. T en ebat par<br />
tem decimae plebis C e la n isi, 25.<br />
Filius eius vassallus A rch iep isco p i,<br />
25. Recordatus, 5 5 5 , 5 6 4 .<br />
V icecomes Wil ie l m u s de Porta.<br />
Vide Porta ( de) G uilielm us.<br />
Vicecomes Parvus Odo. D ecim as<br />
Archiepiscopo re n u n c ia v it, 2 9 .<br />
Vicecomites, 2 1 , 2 3 , 5 1 5 . A r<br />
chiepiscopus or<strong>di</strong>nabat eos in S. R o<br />
m u lo , 123.<br />
Vicinus. O p erariu s N e r v ii, 51.<br />
Item filii e iu s , 5 3 . F a m u li A rchie<br />
piscopi, 69. R e co rd ati, 1 5 3 .<br />
Vi<strong>di</strong>anus. T estis, 9 6 .<br />
Vido, 265.<br />
Vidualdo (de) Petr u s, 2 1 9 .<br />
Vignolio ( de) R ubal<strong>di</strong>nus. T e rra<br />
eius laudata A rchiepiscopo, 9 2 .<br />
Villano (de) A nselmus, 4 6 8 .<br />
Villano (de) Petrus. T estis, 358.<br />
Villano (de) V assallus. T estis,<br />
467.<br />
Villanus. G u a itato r, 4 3 . R ecor<br />
datus , 402.<br />
Villanus. Terra e i u s , 3 6 0 .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Villanus, praepositus S. Laurenti!,<br />
440, 148.<br />
Vitali ( de) Martinus. Accipit locationem<br />
tertiae partis oblationum ec<br />
clesiae S. Georgii plebis Bavali, 399.<br />
V italis. Eius libellus, 273, 367.<br />
Vitalis, 403.<br />
Vitalis Anselmus. Guaitator, 42.<br />
Eius libellus, 157.<br />
Vitalis Bernardus. Terra eius,<br />
202, 203.<br />
Vitianus Joiiannes, 82.<br />
Vivaldo (de) Rudaldus. Testis,<br />
470.<br />
Vivianus. Filii eius guaitatores,<br />
41, 42. Recordatus, 4SI.<br />
Volta (de) Albertus. Vassallus<br />
Archiepiscopi, 24.<br />
Volta ( de) Benencasa, filius<br />
Merlonis. Concordatur cum nonnullis<br />
pro molen<strong>di</strong>no Pulciferae, sive S.<br />
Petri Arenae, 392.<br />
Volta ( de) Bonifatius. Sententia<br />
contra ipsum lata a Curia Sygifre<strong>di</strong><br />
episcopi, 27. Recordatus, 200.<br />
Volta ( de ) Buronus. Habebat<br />
partem decimae cappellarum Luci et<br />
Corsi, 20. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
34.<br />
V olta ( de ) Conradus. Servitia<br />
debebat Archiepiscopo, 30.<br />
Volta (de) Cunizo, 200.<br />
Volta ( de) Homini. Tenebant pensionem<br />
Vallis Bisamnis, ibi.<br />
Volta ( de ) Guilielmus. Consul<br />
Januae, 4, 58, 445. Vassallus Ar<br />
chiepiscopi, 2 i. Syro II decimas<br />
( «31 )<br />
renunciavU, 29. Consulatus ipsius,<br />
93. Terra cius , 298.<br />
Volta ( de) Ingo, filius Merlonis.<br />
Tenebat partem decimae cappellarum<br />
Luci et Corsi, 20. Vassallus Archie<br />
piscopi , 24. Cui prae<strong>di</strong>ctas deci<br />
mas renunciavit, 29. Consul Januae,<br />
81, 93, 394, 405. Terra eius, 111.<br />
Porticus ipsius, 113. Teslis, 110,<br />
383, 405. Pactionem facit cum Airaldo<br />
episcopo pro molen<strong>di</strong>no S. Petri<br />
de Arena, sive Pulciferae, 208, 392.<br />
Volta ( de) J ordanus., frater<br />
Guilielmi et Alberti supra<strong>di</strong>ctorum.<br />
Vassallus Archiepiscopi, 24.<br />
Volta ( de ) Merlo. Filii eius<br />
nominati, 208, 392.<br />
Volta ( de) Obertus, filius Mer<br />
lonis ante<strong>di</strong>cti. Guaitator, 4.2, 43.<br />
Eius libellus, 244. Convenit se cum<br />
Airaldo episcopo pro molen<strong>di</strong>no Pul<br />
ciferae, 208, 392. Recordatus, 403,<br />
472.<br />
Volta (de) PaganuS. Consul Januae,<br />
129. Conventionem iniit cum<br />
Airaldo episcopo pro molen<strong>di</strong>no Pul<br />
ciferae, 208, 392..<br />
Vualpertus , notarius dominorum<br />
Imperatorum, 418.<br />
VuLTABINI , 135.<br />
Vultruda, 159.<br />
Vulturasco ( de) F a ciu s, 82.<br />
VULTURASCO ( de) GUILIELMUS. OpC-<br />
rarius Nervii, 51. Famulus S. Syri,<br />
09, 153.<br />
Vulturasco ( de) Vassallus, fra<br />
ter prae<strong>di</strong>cti. Ut supra, 51, 09, 153.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
ZA.MBAZ.VRIO ( DE ) GlSELBERTUS.<br />
Guaitator, 45. Eius libellus, 238.<br />
Recordatas, 405.<br />
Zanego ( de) O bertu s, 82.<br />
Z anego ( de) Og l e r iu s, ibi.<br />
Z eba. Vide Ce b a .<br />
Zeno Im perator. Lex ipsius de<br />
iare em phiteutico, 569.<br />
Zenoardus. Guaitator, 42, 43.<br />
Testis, 401.<br />
( 652 )<br />
z<br />
Z e r l i ( d e) G u i n i n g u i s i u s , 351.<br />
Z e r r a d u s G i s u l f u s . T estis, 452.<br />
Z in e st e d o ( d e ) B o n u s S e n io r .<br />
Filii eius v en d id eru n t cannetum Archiepiscopo<br />
, 155.<br />
Zinestedo ( d e ) J acobus, filius<br />
prae<strong>di</strong>cti, ibi.<br />
Zinestedo ( de) Ursicinus, 422.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
INDEX<br />
R E R U M ET V E R B O R U M<br />
AD USUM R E G IS T R I<br />
C U R IA E A R C H IE P IS C O P A L IS JA N U A E<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
IN D E X<br />
RERUM ET VERBORUM<br />
A e<strong>di</strong>fitiu m Gu ig la e P icenae ,<br />
526.<br />
A r ciiiepisc o pa tu s J anuensis.<br />
B andum. Quando mittebatur iuxta<br />
consuetu<strong>di</strong>nes Januae, 515.<br />
B a silic a S. Ma r c e l lin i, prope<br />
Januam. A Landulpho episcopo mo<br />
nasterio S. Syri donata, 454. Et<br />
Ansaldo abbati a Conrado episcopo<br />
confirmata, 440.<br />
(Numeri paginas in<strong>di</strong>cante<br />
B<br />
Terra oiusdem, 6 5 , 2 1 5 , 2 6 2 ,<br />
559.<br />
Atrium S. S y r i, 412.<br />
B a s ilic a S . Sviti. Vide M ona<br />
steriu m S. S y ri.<br />
B rev e Compagnae Januensis* anni<br />
1166. Ibi capitulum deeimae maris<br />
inscriptum, 589.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Camera Archiepiscopi, 88.<br />
Ca m pus C a s a l ii. Ab Johanne epi<br />
scopo locatus, 250.<br />
Campus Castorius, 5-4, 466.<br />
Cam pus C a v a l il is . Locatus, 214,<br />
252, 254.<br />
Campus d e Batalia , 164.<br />
C a m pus d e C a n a l e C l a r io ,<br />
471.<br />
C a m pus D omnicatus C r e t i. Ab<br />
Oberto episcopo locatus, 146.<br />
Campus E ri b e r t i, 168.<br />
Cam pus L id e r i i, 206.<br />
Campus M a r t in i , 219, 224.<br />
Campus Molacianae. L ocatus,<br />
282.<br />
Campus Nazarii Presbyteri, 187,<br />
190, 282.<br />
C ampus po st D omumcultam N e r <br />
v ii. Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat Archie-<br />
piscopus, 50.<br />
Campus Roboretus, 164.<br />
Campus Senasci , 292.<br />
Cannetum Domnicatum Molacianae,<br />
145, 150, 204.<br />
C annetum M e d o lic i. Ibi con<strong>di</strong>tio<br />
nes habebat Archiepiscopus, -46.<br />
Cannetum Nervii , 89.<br />
( (ioli )<br />
c<br />
C a n o n ic a S. L a u r e n t i i J a n u a e ,<br />
15-4. Homines S. R om uli debitales<br />
ipsius Canonicae d e c la ra n tu r, 442.<br />
C a n o n ic a S. R i : f i . H u ic Canoni<br />
cae ecclesia S. M ichaelis commissa<br />
d icitu r, 351.<br />
305.<br />
C a p it u l u m C o m m u n is , 8G, 9 2 ,2 6 9 ,<br />
C a p it u l u m S. L a u r e n t i i, 74, 79,<br />
89, 417.<br />
555.<br />
C a p p e l l a A r c h i e p i s c o p i J a n u a e ,<br />
C a p p e l l a R e m b e l i a e . S y ru s a r<br />
chiepiscopus locat p artem decim ae<br />
ipsius, 320.<br />
C a p p e l l a B r a s i l i s . D ecim ae istius<br />
cappellae ab O berto C ancellario et<br />
Hugone Bello O culo ten eb antu r, 21.<br />
C a p p e l l a C a m p i F l o r e n t i a n i . U t<br />
s u p r a , ibi.<br />
C a p p e l l a C i s i n i . D ivisio decim a<br />
rum eius, 22.<br />
C a p p e l l a C o r s i , 2 0 .<br />
C a p p e l l a G e m i n i a n i. O bertus Can<br />
cellarius et Hugo R elloculus tenebant<br />
decimas istius c a p p e lla e , 2 1 .<br />
C a p p e l l a iu ris ecclesiae S. L au <br />
rentii in foco Libiolae. L o cata, 292.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Cappella Luci, 20.<br />
Cappella Medolici , 22.<br />
Cappella Molacianae, 2ft, 468.<br />
Cappella Murtae, 21. Decimas<br />
quatuor domorum istius cappellae ab<br />
Oberto Cancellario et Hugone Bello<br />
Oculo lenebautur, ibi.<br />
Cappella Olei , 20. Divisio decimarum<br />
eiusdem, ibi.<br />
Cappella Panisi, 19.<br />
Cappella Rumallii, l ì. Deci<br />
mae eius locatae, 520.<br />
Cappella S. Ambrosii Januae.<br />
Ab Alexandro papa 111 Ecclesiae Me<strong>di</strong>olanensi<br />
confirmata, 458.<br />
Cappella S. Blasii. Decimae istius<br />
a prae<strong>di</strong>ctis Cancellario et Bello oculo<br />
tenebantur, 22.<br />
Cappella S. Damiani , 20.<br />
Cappella S. Gregorii Januae,<br />
lio , 116, 551, 542, 567.<br />
Cappella S. Juliae Kalaoli.<br />
Res eius locatae, 291, 292.<br />
Cappella S. Laurencii Bargalii.<br />
Locata, 287.<br />
Cappella S. Laurentii Levalll<br />
Me<strong>di</strong>etas eiusdem locata, 529.<br />
Cappella S. Mariae de Campo<br />
Domnico. Vide Ecclesia.<br />
Cappella S. Mariae de Cana-<br />
v a , 14.<br />
Cappella S. Martini de Venali.<br />
Locata, 294.<br />
Cappella S.Stephani CampiFlo-<br />
• rentiani. Monasterio Taurinensi S.<br />
Mauri donata, 29.<br />
Cappella Solii. Locata, 284.<br />
Casale Communisi. Locatum, 225.<br />
Casale Grimal<strong>di</strong>, 224.<br />
C a s a l e J o h a n n i s d e B r a z a m o n t e ,<br />
255.<br />
Casale Johannis Scrizi , 224.<br />
Casale Po<strong>di</strong>i , 90.<br />
Castaneta Eccl. Jan. Locata,<br />
247, 506.<br />
Castanetum Asturairae. Enm<br />
tenebant homines Nasci, 40.<br />
Castanetum Bruceti , 282.<br />
Castanetum Bulagi , 47.<br />
Castanetum Calcaprinae , 225.<br />
Castanetum Casaenovae. De isto<br />
redemit quamdam pariem Archiepiscopus,<br />
158. Locatum, 516.<br />
Castanetum Colloreti. Locatum,<br />
287.<br />
Castanetum Domnicum Molacianae,<br />
145, 150, 201.<br />
Castanetum Guasti. Hugo archiepiscopus<br />
emit partem istius, 155.<br />
Castanetum Mauronis, 161.<br />
Castanetum Plani de Gaz io, 47.<br />
De eo emit partem Hngo archiepiscopus,<br />
365.<br />
Castanetum Porcilis, 45.<br />
Castanetum Stafolae. Hugo ar<br />
chiepiscopus emit partem islius,<br />
560.<br />
Castanetum Vallascum, 225.<br />
Compagna Januae, anni 11(56.<br />
Capitulum decimae maris tribuen<br />
dae Archiepiscopo in eius Breve inscriptum,<br />
589.<br />
Compagna S. Romuli, 120. Eius<br />
Juramentum, 122.<br />
Comune Januae. Consules laudant<br />
quod nomine ipsius non impe<strong>di</strong>atur<br />
cluvia molen<strong>di</strong>norum Archiepiscopi<br />
et S. Stephani, 60.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C onquistum S ervorum e t A n c il <br />
larum. Locatum , 28S, 2 9 1.<br />
Co n su e t u d in e s C e l ia n a e . Ab a r <br />
chiepiscopo Syro confirmatae, -456.<br />
C o n su e t u d in e s J a n u a e, 5 1 0 ,3 1 1 .<br />
Enumeratae, 512, 315, 51-1. Ab<br />
Alberto marckione iuratae, 511.<br />
C o n su l a t u s P e l ii , 590.<br />
C o n su l a t u s V u l t u r is , ibi.<br />
C u ria A r c h ie p isc o p i J a n u e n s is.<br />
Vide P a l a t iu m A r c h ie p isc o p i J a <br />
n u en sis.<br />
C uria A r c h ie p isc o p i J a n u e n s is.<br />
Tenebat partem decimarum Piscinae,<br />
17. Plebis Bargalii, 19. Cappellae<br />
Olei, 20, 21. Plebis S. Petri de<br />
Arena, 21. Villae Trastae, ibi. Cap<br />
pellae Medolici, 22. Plebis Castellio-<br />
nis, ibi. A quibus composita-, 120,<br />
401.<br />
581.<br />
Cu ria C anonicae S. R omuli, 580,<br />
C u ria M e d o l ic i. Ibi con<strong>di</strong>tiones<br />
habebat Archiepiscopus, 4-4 - 47.<br />
Operarii eiusdem, 48. Recordata,<br />
298.<br />
Curia M o l a c ia n a e. Con<strong>di</strong>tiones<br />
eius, 55, 54, 58. Foeni sccatores<br />
( 658 )<br />
ibidem co m m o ra n te s, 3 0 . ( >perarii<br />
eiusdem , 40. R e c o rd a ta , 2 1 1 ,4 0 1 .<br />
Fam uli istius C u riae fidelitatem iu-<br />
rant Syro archiepiscopo, ibi. Nomina<br />
eo ru m , 402, 4 0 3 .<br />
C u r ia N e r v i i . C on<strong>di</strong>tiones, quas<br />
ibi habebat A rchiepiscopus, 5 0 , S I.<br />
Pensiones, 51. O p erarii, 5-1, 52. Ser<br />
vitia istorum , 5 2 . B rev e recordatio<br />
nis operum eo ru m , 53. R ecordata, 80.<br />
C u r ia S . M i c i i a e l i s L a v a n ia e .<br />
Ibi con<strong>di</strong>tiones h ab eb at A rchiepisco<br />
p u s, 54. D om nicatum <strong>di</strong>ctae C uriae,<br />
ibi. Concor<strong>di</strong>a h o m in u m C uriae eiusdem<br />
, ibi.<br />
C u r ia S . P e t r i d e A r e n a . Ibi<br />
con<strong>di</strong>tiones habebat A rchiepiscopus,<br />
49, 50.<br />
C u r ia S y g i f r e d i E p i s c o p i . Eius<br />
sententia contra illos de Volta et<br />
alios, 27.<br />
C u r t e s E c c l . J a n . Ab Ottone et<br />
Berengario im peratoribus confirm a<br />
ta e , 412.<br />
C u R T I C E L L A E C C L . J A N . I N L l D I O L A .<br />
L o e a t a , 292.<br />
C u r t is In d o m n ic a t a , subtus ca<br />
strum M olacianae, 2 4 0 .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Decima Ameae, 18.<br />
Decima Arca i episcopi Me<strong>di</strong>olanensis<br />
,- 75.<br />
Decima Argeni. Locata, 296.<br />
Decima Bègali, 12. Locata, 460.<br />
Decima Bembelii, 14. Locata ab<br />
Archiepiscopo, 520, 522, 599. Qui<br />
pro ea pensionem accipiebat, 569. .<br />
Decima Brasilis, 21.<br />
Decima Campedelli. Locala, 290.<br />
Decima Campi, 11, 46.'<br />
Decima Campi Florentiani, 21.<br />
Decima Cappellae Cisim, 22.<br />
Decima Cappellae Corsi , 20.<br />
Decima Cappellae- Gemini ani, 2 1.<br />
Decima Cappellae Molacianae,<br />
20.<br />
Decima Cappellae Murtae, 21.<br />
Decima Cappellae Olei , 20.<br />
Decima Cappellae S. BlaSii-, 22.<br />
Decima Cappèllae 8. Damiani, 20.<br />
Decima Cappellae S. Martini<br />
de Strupa , 20.<br />
Decima Cassinae Spensak. Locala<br />
, 285.<br />
Decima Cazacnae. Ul supra, 296.<br />
Decima Celianae, 158.<br />
Decima Cerreti, 19.<br />
Decima Certenni. Locala, 599.<br />
Decima Corneliani , 21.<br />
'( 059 )<br />
D<br />
Decima Costae. Locata, 290.<br />
Decima Fm<strong>di</strong>dasci , 18.<br />
Decima Fontanaebonae , 19.<br />
Decima Fontasìilii , 15.<br />
Decima Gi.nbstae , 18.<br />
Dècima Grani. Archiepiscopo lau<br />
data ,'67, 110.<br />
Decima Insulae , 11.<br />
Decima Jugi , ibi.<br />
Decima Levi, 14. Locata, 5 4 i.<br />
Decima Libiolae, 18.<br />
Decima Magnjerri, 11, 46.<br />
Decima Manesseni, 12.<br />
Decima Maris. Quomodo tribula<br />
Archiepiscopo, 9 - 11. Sententia<br />
Curiae Sygifre<strong>di</strong> -episcopi, circa<br />
eam , 27. liem laudamenla Consulum,<br />
56 - 59, 99, 117, 269, 389,<br />
591, 596, 401. Becordala . 365.<br />
Locata, 584. Capitulum de ista<br />
decima in Breve Compagnae anui<br />
1166, 589.<br />
Decima Massonicae, II.<br />
Decima Melegariae. Locala, 285.<br />
Decima Medolici, 12, 46.<br />
Decima Moconisi-, 19.<br />
Decima Montis Creti, 15.<br />
Decima Montis Tuscani, 11. La-<br />
cala ah Archiepiscopo, 518. Qui pro<br />
ea percipiebat pensionem, 568.<br />
M<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Decima Nasci. Locata, 296. Con<br />
sules declarant nullitatem remissionis<br />
eius ab Archiepiscopo factae, -155.<br />
Decima Nozalogi. Eius <strong>di</strong>visio, 17.<br />
Decima Nuam , 18.<br />
Decima Olivarum Plebis N erv ii.<br />
Collectorum eiusdem con<strong>di</strong>tio, SI.<br />
De ea Consules laudant tres partes<br />
Archiepiscopo, 81. Qui remittit quar<br />
tani ecclesiis <strong>di</strong>ctae plebis, 85.<br />
Decima Olivarum Plebis S auri.<br />
Or<strong>di</strong>natio Syri archiepiscopi circa<br />
eam, 1-1. Locata, 555.<br />
Decima Perneci, 11.<br />
Decima Pini. Archiepiscopo ren ciu<br />
ciata , 158.<br />
Decima Plebis B argalii, 15. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, 19. Laudata Archiepiscopo,68.<br />
Decima Plebis Bavali, 15. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, 20. Locata, 406.<br />
Decima Plebis Borzili. Eius <strong>di</strong><br />
visio, 12, 21.<br />
Decima Plebis Carantii. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, 25.<br />
Decima Plebis Castellionis. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, 22.Archiepiscopo laudata, 114.<br />
Decima Plebis Celatisi, 12. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, 22. Ab Archiepiscopo empta,<br />
156. Eidem renunciala, 158.<br />
Decima Plebis L angasci, 12, 22.<br />
Decima Plebis L avaniae, 14.<br />
Eius <strong>di</strong>visio, 17. Locata, 465.<br />
Decima Plebis Molacianae, 12.<br />
Eius <strong>di</strong>visio, 20.<br />
Decima Plebis MoneLii. Eius <strong>di</strong><br />
visio, 18. Archiepiscopo laudata,<br />
114.<br />
Decima Plebis Nervii. Eius <strong>di</strong><br />
visio, 15, 16.<br />
( 6 '<br />
io )<br />
Decima Plebis Ordolasci , 13.<br />
Decima Plebis Plicaniae , 14.<br />
Eius <strong>di</strong>visio , 19. L audata Archie<br />
piscopo , 9 3 . L o c a ta , 322.<br />
Decima Plebis R apalli, 15. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, lo . L a u d a ta Archiepiscopo,<br />
75, 79. Ip siq u e re n u n ciala, 158.<br />
Ab eodem locata , 398.<br />
Decima Plebis R ivarolii, 12,21.<br />
Decima Plebis S. Cypriam, 12,22.<br />
Decima Plebis S. Martini de<br />
Hercule, 13. E iu s <strong>di</strong>visio, 15.<br />
Decima Plebis S. Petri de Arena.<br />
Eius <strong>di</strong>visio , 2 1 .<br />
Decima Plebis S. Ursioim. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, 12, 2 0 .<br />
Decima Plebis Sa c r i, IS. Eidem<br />
Plebi laudata, 3 8 5 .<br />
Decima Plebis Serrae. Eius <strong>di</strong><br />
visio, 11. L o c a ta , 283.<br />
Decima Plebis Sigestri. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, 17. L au d ata Archiepiscopo,<br />
109, 114. L o c a ta , 403.<br />
Decima Plebis V ariae. Eius <strong>di</strong>-<br />
visio, 18. Archiepiscopo laudata, 111.<br />
Decima Plebis Vulturi. Ven<strong>di</strong>ta<br />
Archiepiscopo, 130.<br />
Decima Quartini , 12.<br />
Decima R oboreti, 14. Locala,<br />
283, 541.<br />
Decima Ru m a l l ii, 14. Locata,<br />
520, 525, 599.<br />
Decima Salis. Canonicis S. Lauren<br />
tii donata, pro una nave tantum , 443.<br />
Decima Se v a s c i, 19.<br />
Decima Sobrae. L o cata, 283.<br />
Decima Solexi<strong>di</strong>. L o cata, ibi.<br />
Decima Strupae, 13.<br />
Decima Terrae Campascae, 18.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
é
Decima Terrae B urraìe. Locata,<br />
m<br />
Decima Tramonti , 11<br />
Decima Trasii Suprani., 19.<br />
Decima Trastaè ,■ 12, 21.<br />
Decima Venali , 18.<br />
Decima Verzili, 10«. . • '<br />
Decima Vezani. Consules decla<br />
rant nullitatfem remissionis cius, 455.<br />
Decima Vignalis. Locata, 525,<br />
309.<br />
Decimae. Ad rccupcrationcm earum<br />
Syrus archiepiscopus laboravit,<br />
15. Notitia Concilii ab Innoeentio<br />
papa- II coclebrati, in quo de eccle<br />
siarum decimis actum est, 28. Nomina<br />
illorum, qui eas renunciaverunt<br />
<strong>di</strong>cto Syro, 28 - 29, 387. Usus<br />
earum, 114. Locatac, 119. Emptae,<br />
138,139. Canonicis S. Laurentii con<br />
cessae, 453. Ab Eugenio papa III<br />
Ecclesiae Januensi confirmatae, 454.<br />
Tenor excommunicationis centra de<br />
cimarum detentores a Bonifatio archie<br />
piscopo pronunciatae, 4G1.<br />
Decimae Cappellae S. Juliae de<br />
Kalaolo. Locatae, 292.<br />
Decimae Domnicatuum. Locatae,<br />
285. Ab archiepiscopo Syro canoni<br />
cis S. Laucentii donatae , 444.<br />
Decimae F iliorum Johannis Flo-<br />
RELLi. Locatao, 146.<br />
Decimae Habitantium Januae. Ca<br />
nonicis S. Laurentii donatae, 91,45G.<br />
Decimae Monasterii S. Syri Januae.<br />
Theodulphus episcopus donat<br />
<strong>di</strong>cto monasterio nonnullas decimas,<br />
412. Item Obertus episcopus, 441.<br />
Consules laudaut eidem' monasterio<br />
)<br />
decimam haere<strong>di</strong>tatis filiorum Rustici<br />
de Cascliifollone, 443- Innocentius<br />
papa II ipsi monasterio confirmat<br />
decimas a prae<strong>di</strong>cto Oberto dona<br />
tas, 446. Item Alexander papa III,<br />
457.<br />
Defensio E cclesiae J anuensis,<br />
143, 145, 147,149, 159, 170, 171,<br />
172, 173, 174, 184, 18G, 190, 205,<br />
209, 21G, 222, 223, 252, 258, 273,<br />
275, 277, 278, 280, 281, 282, 283,<br />
285, 280, 287, 289, 294, 320, 225.<br />
Denarii, 0.<br />
Denarii Rruneti , 365.<br />
Denarii Bruni Crossi , 9.<br />
Denarii J anijenses, 31, 52, 81,<br />
84, 95, 105, 104, 106, 122, 124,<br />
130, 133, 134, 139, 141, 215, 217,<br />
298, 309, 515, 317, 318, 319, 520,<br />
322, 323, 524, 325/526, 555, 554,<br />
335., 336, 357, 558, 559', 544, 550,<br />
555, 357, 359, 561, 594.<br />
Denarii Otolini, 265.<br />
Denarii Papienses, 125, 264,<br />
367, 368.<br />
Denarii Papienses Bo ni, 200.<br />
Denarii Papienses Veteres, 31,<br />
125, 200, 565.<br />
Domnicati Conra<strong>di</strong> Merdeven-<br />
tris. Decimae eorum locatae, 285.'<br />
Domnicatus BoAsn. Eum tenebat<br />
Gandulphus de Incisa, 568.<br />
Domnicatus Curiae S. Michaelis.<br />
Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 54.<br />
Domnicatus Maris. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, ibi.<br />
Domnicatus Nervii. De iis , qui<br />
ad <strong>di</strong>ctum Domnwatum dare debent<br />
salices et ‘barilia, 52, 55.'<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Do m n icatu s P la n i de G a z io . Con-<br />
<strong>di</strong>tionatus Ai'<strong>di</strong>iepiscopi, 47.<br />
Domus Albertonis Osbergerii.<br />
Pro ea <strong>di</strong>ctus Albertouus solvebat<br />
pensionem Archiepiscopo , 593.<br />
Domus Alinerii de Paxano, apud<br />
Sigestrum, 79.<br />
Domus Annae, 2 Io.<br />
Domus A r c h ie p is c o p i, apud N er<br />
v iu m , 89.<br />
Domus Archiepiscopi , Janui.e,<br />
215.<br />
Domus Ar<strong>di</strong>tioxis Casta ventiae.<br />
Tribuebat decimam Archiepiscopo,<br />
32. Et pensionem,. ibi. Recordata ,<br />
62. Ab Anseimo Gotizonis Balbi acqui<br />
sita, 63.<br />
Domus Arnal<strong>di</strong> Baltuga<strong>di</strong>. Ar<br />
chiepiscopo laudata, 64.<br />
D omus B albuin' i in S. R o m u l o .<br />
Archiepiscopo renunciata, 397.<br />
Domus Bellicari , 338.<br />
Domus B oXi M a r t in i, 338.<br />
Domus Canonicorum S. Laurentii<br />
Januae, 439, 469.<br />
Domus Capqari , in Pontedecimo<br />
297.<br />
Domus Cephaloniae, et inde Curiae<br />
Archiepiscopi. Consules laudant<br />
Archiepiscopo facultatem restituen<strong>di</strong><br />
scalam <strong>di</strong>ctae domus, 96. Recordata,<br />
97, 98.<br />
Domus E c c l e s ia e J a n u e n sis , in<br />
Burgo Januae. Pro ea Grimaldus sol<br />
vebat pensionem Archiepiscopo, G6.<br />
Qui ipsam locavit, 338.<br />
Domus E c c l e s ia e J a n u en sis , in<br />
S. Petro Arenae. Ab archiepiscopo<br />
Syro locala, 337.<br />
(<br />
(542 )<br />
D o m u s F il i o r u m q . R a y n a l d i -d e<br />
S t e l l a , 338.<br />
74.<br />
D o m u s F i l i o r u m T e d i s i i , 264.<br />
D o m u s G a n d u l p i i i O s d e r g e r i i ,<br />
D o m u s G u i l i e l m i A n g u s t i o s i . Uxor<br />
istius renunciavit A rchiepiscopo ratio<br />
nes sibi com petentes su p e r <strong>di</strong>ctam<br />
d o m u m , J38.<br />
D o m u s G u i l i e l m i C a i t i . P ro ea<br />
<strong>di</strong>ctus G uilielm us solvebat pensionem<br />
Archiepiscopo , 5 2 . R e c o rd a ta , 60.<br />
D o m u s G u i l i e l m i C u s t o d i s . Pro<br />
ea <strong>di</strong>ctus G uilielm us solvebat pen<br />
sionem A rchiepiscopo, 5 2 . R ecordata<br />
, ibi.<br />
D o m u s G u i l i e l m i G u i n e g u i s i i . Pro<br />
ea <strong>di</strong>ctus G uilielm us solvebat pen<br />
sionem A rchiepiscopo, 5 2 .<br />
D o m u s G u i l i e l m i P e z u l l i , 118.<br />
D o m us G u i l i e l m i P i p e r i s , 25.<br />
D o m u s in S . S y l o E m i l i a n o . A<br />
Landulpho episcopo m onachis <strong>di</strong>cti<br />
loci assignata, 4 5 0 .<br />
D o m u s J o iia n n is R i x o l a e , 343.<br />
D o m us J o iia n n is C a l d e r a r i i . Pro<br />
ea <strong>di</strong>ctus Johannes censu ariu s A r<br />
chiepiscopi d e c la ra tu r, 6 5 .<br />
D o m us iu x t a i l l a m G i s l a e d e<br />
F i c u , 363.<br />
D o m u s i u x t a i l l a m G u i l i e l m i Cu<br />
s t o d is . Pro ea Jo h an n es L angascinus<br />
Ferrarius trib u eb at pensionem Archiepiscopo<br />
, 3 2 . R eco rd ata , ibi.<br />
D o m us iu x t a m a r e . A b E ugenio<br />
papa III Syro archiepiscopo confir<br />
mata , 454.<br />
D o m u s L a m b e r t i e t A n s a l d i P o r <br />
co ru m . Pro ea pensionem debebant<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Archiepiscopo, 52. Recordata, ibi,<br />
103, 334. Locata, 276.<br />
Domus Nicolai Me<strong>di</strong>ci, 308.<br />
Domus Oberti Spinulae. Pro ea<br />
<strong>di</strong>ctus Obertus tribuebat pensionem<br />
Archiepiscopo, 32.<br />
Domus Oberti Vacuantis Discum,<br />
267.<br />
Domus Ottonis -nepotis Vassalli<br />
de Arco. Pro ea <strong>di</strong>ctus Vassallus<br />
solvit pensionem Archiepiscopo, -404.<br />
Domus Ottonis Notarii, 96. Con<br />
sules laudant Archiepiscopo faculta<br />
tem ingre<strong>di</strong>en<strong>di</strong> et egre<strong>di</strong>en<strong>di</strong>, me<strong>di</strong>an<br />
te scala ante <strong>di</strong>ctam domum posita,<br />
97. Empta a Matilda, 'ibi. Prae<strong>di</strong>cti<br />
Consules laudant quod extra eamdem<br />
domum teneatur scala supra<strong>di</strong>cta, 98.<br />
Domus Pandulpiii Me<strong>di</strong>ci, 337.<br />
Domus Patariae, 438.<br />
Domus Petri de Saporito, 347,<br />
318.<br />
Domus Petri de Verzili et Servi<br />
Dei. Laudata Archiepiscopo, 93.<br />
Ecclesia. Camporzasci , 266.<br />
Ecclesia Celanisi , 22.<br />
Ecclesia Januensis. Terra eius,<br />
290. Belengarius et Otio imperatores<br />
privilegia dabant in favorem eiu<br />
sdem, 412. Terra eius in Valle<br />
Domus post -Tribuna.» S. L aurentii.<br />
Laudata Archiepiscopo, 60.<br />
Domus prope illam Guilielmi<br />
Custo<strong>di</strong>s. De ea Archiepiscopus per<br />
cipiebat pensionem, 32.<br />
Domus prope illam L amberti<br />
Porci , ibi.<br />
Domus Rapioli. De ea Archiepiscopus<br />
pensionem accipiebat, ibi.<br />
Domus Rolan<strong>di</strong> Advocati , in<br />
Burgo Januae, 78.<br />
Domus Vassalli Gambalixae ,<br />
326.<br />
Domus Vassalli Sibilatoris, in<br />
Burgo Januae, 78.<br />
Domus versus Curiam Archiepiscopi.<br />
Guineguisius tribuebat pen<br />
sionem pro e a , 32.<br />
Domusculta Indomnicata, in Mo<br />
laciana , 469, 487, 490, 506, 408.<br />
Locata, -440.<br />
Domusculta Mansi de Casta<br />
neis , 55.<br />
Maxima cum alia commutata , 447.<br />
Honorius Papa III committit Abbati<br />
de Telieto et Praeposito Mortarieftsi,<br />
ut commutationi plebium Gavii et<br />
Carantiae inter <strong>di</strong>ctam et Terdonen-<br />
sem Ecclesiam attendant, 417.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
E cclesia Me<strong>di</strong>olanensis. Alexander<br />
Tapa III bona eius in M arca<br />
Januensi confirmat, 458.<br />
E c c l e sia O l ic e t i, 216.<br />
E c c l e sia P l e b i s M o n è l ii. Tene<br />
bat quarterium decimae eiusdem Plebis<br />
, 18.<br />
E c c l e s i a P l e b is N e r v i i . Eidem<br />
Syras archiepiscopus remittit quar-<br />
terium decimae olivarum , 83. T ribuna<br />
eius, 50. •<br />
E c c l e s ia S. A m bro sii J a n u a e .<br />
Jura Archiepiscopi super eam , 8.<br />
Terra eius, 16!), 3 0 6 , 1 2 0 , 122.<br />
Consuetu<strong>di</strong>nes rectorum , 313.<br />
E c c l e s ia S . A n d r e a e d e M e d o -<br />
lico. Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat Archiepiscopus,<br />
46.<br />
E c c l e s ia S . B a rtiio lo m ei d e B e -<br />
sovenico, 11.<br />
E c c l e s ia S. C y p r ia n i, 17.<br />
E c c l e s ia S. D am iani d e S t r u p a .<br />
Res eius locatae, 173; 170, 182, 181.<br />
E c c l e sia S. D on.v t iJ a n u a e. Jura<br />
Archiepiscopi super eam , 7.<br />
E c c l e s ia S . G e o r g ii J a n u a e . U t<br />
supra, ibi. Recordata, 6 1 , 95.<br />
E c c l e sia S. G e o r c u P l e b i s B a-<br />
v a l i. Oblationes eius locatae, 100.<br />
E c c le s ia S. G r e g o r ii J a n u a e .<br />
Vide C a p p e l la .<br />
E c clesia S. J o iia n n is P l e b is Ca-<br />
Ra n tia e. Res eius locatae, 38 7.<br />
E c c lesia S . J o iia n n is p ro p e J a :<br />
NUAM, 305-<br />
E c clesia S. J o iian n is P l e b is - V a<br />
r ia e , 1 8 , 3 5 0 , 3 5 1 .<br />
E c c le sia S. L a u r e n t ii d e Cu-<br />
cur.no , 203.<br />
( 644 ) .<br />
E c c l e s i a S. L a u r e n t i i J a n u a e .<br />
Ju ra A rchiepiscopi • s u p e r e a m , 3 .<br />
E iu s canonici ten eb ant partem deci<br />
m arum plebium S. P e tri -de A rena<br />
et Borzili, 2 1 . R e c o rd a ta , 8 0 , 8 3 ,<br />
9 1 , 9 3 , 9 4 , 1 0 9 , 2 0 4 , 3 2 0 , 3 3 4 ,<br />
3 9 1 , 3 9 6 . C onsules lau d an t quod<br />
decimam salis d ic ta e ecclesiae attri<br />
butam , iura A rchiepiscopi non pre-.<br />
iu d ic e t, 9 1 . Iio n o r eiu s a populo<br />
S. Romuli iura tu m , 122. Publicum<br />
Paria m entum in d icta ecclesia con<br />
stitu tu m , 2 6 9 . P e s eiu sd em ecclesiae<br />
in Libiolae, V in e li, C um ineliae et<br />
Caovarii locis lo c a ta e , 2 9 2 . Dom us<br />
eiu s, 1 3 9 . fnnocontius Papa J1 ir<br />
ritas duclarat postulationes canonico-<br />
rum <strong>di</strong>ctae ecclesiae, circa decim as<br />
ah Oberto episcopo m onasterio S.<br />
Syri donatas, 4 1 0 . D ic itu r sola bapti-<br />
smalis in civitate J a n u a e , 4 4 7 .<br />
E c c l e s ia S . M a r c e l l i n i d e L a -<br />
v a n ia . Res cius locatae 2 9 1 .<br />
E c c l e s ia S . M a r g a r i t a e P l e b i s<br />
S auri, 14.<br />
E c c l e s ia S . M a r i a e D u r ‘g i J a <br />
n u a e , 3 0 8 . T erra e iu s , ibi.<br />
E c c l e s ia S. M a r i a e d e C a m p o<br />
D o m n ico. A rchiepiscopus habebat de<br />
cimam omnium p aro ch ian o ru m istius<br />
ecclesiae, 12.<br />
E c c l e s i a S . M ariae d e C a s t e l l o<br />
J a n u a e . Jura A rchiepiscopi su p er<br />
e a m , 6.<br />
E c c l e s ia S. M a r i a e d e L avania.<br />
Terra eius lo cata, 217.<br />
E c c l e s ia S. M a r i a e P l e b i s D a r -<br />
g a l i i. Res eius lo cata e, 2 8 8 .<br />
E c c l e s ia S . M a r i a e R i v a r o m i 2 1 .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
E cclesia S. Mariae Vinearum',<br />
2 5 ,, 7 1 , loo.<br />
E cclesia S. Martini de Co r si,<br />
1 3 0 , 430.<br />
E cclesia S. M artini oe S. Petro<br />
A r e n a e, 2 0 , 4 9 , 591.<br />
E cclesia S. M artini de V ia pro<br />
p e J anuam. Jura Archiepiscopi super<br />
e a m , 8.<br />
E cclesia S. M ichaelis oe L ava-<br />
nia. Res eius locatae, 284.'<br />
E cclesia S. M ichaelis de P etra<br />
Ma r t in a , 265.<br />
E cclesia S. Miciiaelis prope<br />
J anuam. Jura Archiepiscopi super<br />
eam, 7. Canonicae S. Rufi commissa,<br />
33 1 . Centum tabulis terrae<br />
donata, 331.<br />
' E c clesia S. N azarii. Terra eius,<br />
4 2 0 , 422.<br />
E cclesia S. P ancratii prope<br />
J anuam, 434.<br />
14.<br />
E cclesia S. P etri de C aurana,<br />
E cclesia S. Quirici. Jura Archie<br />
piscopi super dotem eius, 40.<br />
E cclesia S. S epulciiri prope<br />
J anuam. Jura Archiepiscopi super<br />
eam , 8.<br />
E cclesia S. S tepuam Campi F lo-<br />
HENTlANi. Ul supra, ibi.<br />
.-.fi ; , «<br />
E cclesia S. S tepiiani ue L a va<br />
ni a , 541,<br />
E cclesia S. S tepuam prope J a<br />
nuam. Vide Monasterium.<br />
E cclesia S. Syri prope J anuam.<br />
Vide Monasterium.<br />
E cclesia S. Syri Miliani. Angelica<br />
revelatione constructa , 458. Johannes<br />
abbas et pater in ea consti<br />
tutus, ibi. Recordata,- 440.<br />
E cclesia S. Syri in S. R omulo.<br />
'Honor eius a populo <strong>di</strong>cti loci iura-<br />
tum, 122. Eius canonici, 125.<br />
E cclesia SS. Genesii et Alexandri<br />
J anuae. Canonicis S. Laurentii<br />
donata, 44^.<br />
E cclesia SS. V ictoris et Sawnae<br />
prope J anuam. Monacis S. Be<br />
ne<strong>di</strong>cti concessa, 451. A saracenis<br />
devastata, ibi.<br />
E cclesia S to blella e, 521.<br />
E cclesia T erdonensis. Terra e-<br />
ius, 417. Honorius Papa IH Abbati<br />
de Telieto et Praeposito Mortaricnsi<br />
committit commutationem plebis Ga-<br />
yii istius Ecclesiae cum plebe Ga<br />
rantii Eccl. Jau., 472.<br />
Ecclesia Vetus in S. S ylo Mi-<br />
liano. Ab iuris<strong>di</strong>ctione monachorum<br />
eiusdem ioci immunis, 139.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Feuda. Constitutio Lotharii Impe-<br />
ratoris circa ea, 155.<br />
G irretum M u ro alli. Archiepi<br />
scopo laudatum, 99.<br />
H o r t i m Bom M a r t i n i , 137, 358.<br />
H o r t i m L a m b e r t i e t A n s a l d i<br />
P o r c o r u m . Locatum, 27G.<br />
( 646 )<br />
G<br />
H<br />
I<br />
415.<br />
F i g a r i u m G i r a r d i C a s t a l d i , 135 .<br />
G u r r e t u . m S. P e t r i A r e n a e , 98-<br />
H o s p i t a l e S . S t e p i i a n i , 105 ,<br />
Introitus Portus J antae. Homi- decenum huius in tro itu s antiq u itu s<br />
nes familiae de Bulgaro confitentur habuisse, 471.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 047 )<br />
Jus Emphiteuticum. De co agilur, 509 - 37-2 , 578.<br />
Libellaria Amelberti, 285.<br />
Libellaria Andreae, 251.<br />
Libellaria Andreae Ferrarii ,<br />
177, 184.<br />
Libellaria Bargalii, 590.<br />
Libellaria Bene<strong>di</strong>cti Vegilli,<br />
175, 178, 184.<br />
Libellaria Berizonis, 190.<br />
Libellaria Bugnae. Ab Johanne<br />
episcopo locata, 251.<br />
L ibellaria Campi Domnici, 191.<br />
L ibellaria Castelli. Ab Johanne<br />
episcopo locata, 25i.<br />
Libellaria Cavallilis. Ut supra,<br />
ibi.<br />
Libellaria Costae Longae. Ab<br />
Oberto episcopo locata, 285.<br />
Libellaria Cunizonis Presby<br />
teri, 190.<br />
256.<br />
Libellaria Eriberti, 1G8, 170,<br />
Libellaria Famulorum Eccle<br />
siae Jan ., 439.<br />
J<br />
L<br />
Libellaria Inconis, 108, 256.<br />
Libellaria Joiiannis de Monte ,<br />
282.<br />
Libellaria Johannis Castal<strong>di</strong> ,<br />
190, 282.<br />
Libellaria Karoli de Gano, 187,<br />
190, 282.<br />
Libellaria Lammaenigrae, 508.<br />
L ibellaria Leonis de Monte,<br />
215.<br />
Libellaria Leonis de Valle ,<br />
108.<br />
Libellaria Madelberti ,• 252,<br />
254.<br />
Libellaria Mainar<strong>di</strong>, 231.<br />
Libellaria Martini, 108.<br />
Libellaria Martini Ceresiarii.<br />
Archiepiscopo laudata 591.<br />
Libellaria Montis Creti. Me<strong>di</strong>etas<br />
eius locala, 217.<br />
Libellaria Olivae. Locata, 282.<br />
Libellaria Petri de Monte . 213.<br />
Libellaria Rustici, 211.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
L ibellaria S. Syni. E:mi tene<br />
bant lilii Couonis de Yezano, 40.<br />
L ibellaria S ta bilis , 259.<br />
L ibellaria T raicostae. L ocata,<br />
251.<br />
L ibellaria U r sic ix i, 187, 207,<br />
244, 282.<br />
Libellaria Uxoris Oberti Scutarii,<br />
366.<br />
Libellaria Vallasca, 195.<br />
L ibellaria V enali, 3S3.<br />
L ibellaria V iae Novae. Locata,<br />
254.<br />
L ibellariae J anuensicm. A Be<br />
rengario et Adelberto regibus confirmatae,<br />
510.<br />
Locrs Benzonis, 5 i.<br />
Locis Bisamnis, 58.<br />
Locrs Bo n ey eli, 157.<br />
Locrs C ampi Domnici , 5 i. Locatus,<br />
170.<br />
Locrs C arae Co ssa e, 50.<br />
Locrs Casae S ubtanae. Archie--<br />
piscopo ven<strong>di</strong>tus, 560.<br />
Locis Clapae, 5 i, 57, 51.' Ar<br />
chiepiscopo laudatus , 75.<br />
Loci s Co<strong>di</strong> la e , 34, 37.<br />
Locis Config.ni. Ven<strong>di</strong>tus Archiepiscopo,<br />
136.<br />
Loci:s Conra<strong>di</strong> , 221.<br />
Locis Costae. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi<br />
, 46.<br />
Locus de Ca , 363.<br />
Locis de Domni cato. Ut supra.oO.<br />
Locis de Domo. Ut supra, 19,50.<br />
( 648 )<br />
L o cus d e V ic o . U t s u p r a , 4 7 .<br />
L ocus F iliorum L anci , 5(>0.<br />
Locus G a zae , 3 5 .<br />
L o c u s G a z i o l i . C o n d itio n atu s A r <br />
chiepiscopi , 46.<br />
Locus G r a n a r o l i i . U t supra, 49,<br />
50.<br />
Locrs G u a s t i . U t s u p r a , 4 9 .<br />
Locus G i i d o t i d e N i g r o n e ,<br />
101.<br />
L o c u s in A lhario. A rch iep isco p o<br />
donatus, 3 19 . E t ab eodem lo catu s,<br />
3 2 0 .<br />
Loei:s L a n f r a n c i I ìr u g n o n is . V e n <br />
<strong>di</strong>tus A rch iepisco p o , 1 0 0 .<br />
L o c c s M a r e n e d u s , in Medolieo.<br />
L o catu s, 34 5.<br />
Locus M o n t i s A l t i . C on<strong>di</strong>tiona<br />
tus A rch iep isco p i, 4 7 . S y r o II re -<br />
n u n cin tu s, 317. Et ab eodem locat<br />
u s , ib i.<br />
L qcus P o d ii, 5 7 .<br />
L o c u s P o r c i l i s . C o n d itio n atu s A r <br />
chiepiscopi , 45.<br />
L o c rs P r e s b y t e r i S . M a r t i n i .<br />
Ut supra, 50.<br />
L ocus S. O l a x i . U t s u p r a , 4 7 .<br />
Recordatus, 156.<br />
Locus S . S i l v e s t r i . C on<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 4 9 .<br />
L o c u s S c r t a n u s , iu x ta m o len <strong>di</strong><br />
num Porcellorum , 5 8 .<br />
Locus s u p e r E c c l e s i a m N e r v i i .<br />
Con<strong>di</strong>tionatus A rc h ie p is c o p i, 5 0 .<br />
Locus Trenkerii. U t su p ra , 17.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
àV*<br />
Magloletus Cerri , 40-<br />
Magloletus Roncalli. Con<strong>di</strong>iio-<br />
natus Archiepiscopi, 17.<br />
Mansi Arcenae. E os tenebant filii<br />
Cononis de Vedano, -40.<br />
Mansi Cadranzae. Ut supra, ibi.<br />
Mansi Casinelli. Eos tenebant<br />
homines Nàsci, ibi.<br />
Mansi Castaneti Vetuli. Ut supra,<br />
ibi.<br />
Mansi Castelli. Ut suprà, ibi.<br />
Mansi Castellionis. Eos tenebant"<br />
filii Cononis de Vezano,' ibi.<br />
Mansi Cembrani. Ut supra, ibi.<br />
Mansi Cexanae. Eos tenebant homines<br />
Nasci, ibi.<br />
Mansi Domuscultae; prope Ja<br />
nuam. Locati, 30.*).<br />
Mansi S. Olaxii. Archiepiscopo<br />
laudati ^ 80.<br />
Mansi Va l lis, 56. .<br />
Mansi Vallis Bonae. Locati, 251.<br />
Mansio Azonis’ Cortexani, 231.<br />
Mansio Carbonis, 512.<br />
Mansio Clapacii , 161.<br />
Mansio Contanae, 312.<br />
Mansio J anuae. Locata, 215.<br />
Mansio Madelbèrti , 216.<br />
MansiD Mauri et Bonosae , 355.<br />
( 6 4 9 )<br />
M<br />
Mansio Tomadì de Clareto,* 251:<br />
Mansiones Ur s i, 161.<br />
Mansus Andreae de Gano , 282.<br />
Mansus Anselmi de Ponte. Eum<br />
tenebant filii Bellicari, et alii, 15<br />
Mansus Arnal<strong>di</strong> .J u<strong>di</strong>cis. Cum<br />
alio Eccl. Jan. commutatus, 136.<br />
Mansus B azali, 55. -<br />
Mansus BazAriu s, 31.<br />
521.<br />
Mansus Benestasii. Locatus, 500,<br />
Mansus Burgi. Servitia hominum<br />
eius 11, 12. Ratio pro guaita, 11.<br />
Mansus Campi Castorei. Locatus,<br />
105.<br />
Mansus Campi Domnici. Servitia<br />
hominum eiu s,-11, 12. Ratio pro<br />
guaita, 11.<br />
Mansus Capitis de Busco. Locatus,<br />
271, 285. ‘<br />
Mansus Carboni. Servitia homi<br />
num eiusdem, 11, 12.<br />
Mansus Casae S ubtanae. Con<strong>di</strong><br />
tionatus Archiepiscopi, 15.<br />
Mansus Casalis de P etrone.<br />
Homines Nasci tenebant me<strong>di</strong>etatem<br />
eiusdem pro Archiepiscopo, 10.<br />
Mansus Cavannae. Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 11, 16.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Mansus Cedonae. Homines Nasci<br />
tenebant eum pro Archiepiscopo, 40.<br />
Mvnsus Cerri. Con<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi, ia.<br />
Mansus Clusurae, 53.<br />
Mansus Communisi. Servitia ho<br />
minum eius, 41, 4-2. Ratio pro<br />
guaita, 44.<br />
Mansus Configni. Eum tenebant<br />
filii Cononis de Vezano, 40. Con<strong>di</strong><br />
tionatus Archiepiscopi, 47.<br />
Mansus Crosae. Locatus, 320.<br />
Mansus Cunizae de Porcile. Vide<br />
Mansus Porcilis.<br />
Mansus de Castaneis, 33, 56.<br />
Mansus de Gubernatis. Servitia<br />
hominum eius, 41, 45. Ratio pro<br />
guaita, 4 i.<br />
Mansus Domnicus. Vide Mansus<br />
Campi Domnici.<br />
Mansus F icarii, 55. Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus Archiepiscopi, 49.<br />
Mansus F ontanae, 33.<br />
Mansus Fontanjlii. Archiepiscopo<br />
<strong>di</strong>missus, 383.<br />
Mansus Gazii. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
43, 46.<br />
Mansus Glare<strong>di</strong>, 36.<br />
Mansus Gome<strong>di</strong>. Eum tenebant<br />
filii Cononis de Vezano, 40.<br />
Mansus Guilielmi de Gropo, 270.<br />
Mansus Maxere<strong>di</strong>, 33.<br />
Mansus Medolici. Locatus, 332.<br />
Mansus Monticelli. Servitia hominum<br />
eius, 41.<br />
Mansus Montis, 36. Servitia ho<br />
minum eius, 41, 43. Ratio pro<br />
guaita, 44.<br />
Mansus Naxii. Locatus, 290.<br />
( 050 )<br />
M a n s u s Ol i v a e , 3 0 . Con<strong>di</strong>tiona<br />
tus A rchiepiscopi, 3 0 . L o c a tu s, 187,<br />
18S.<br />
M a n su s P a l m a e . C o n d it io n a t u s Ar<br />
chiepiscopi , 5 0 .<br />
M a n su s P a n d u l p i i i , 3 2 .<br />
M a n su s P e t r i d e R u f f i n o . D ebi-<br />
tnlis declaratus , 3 7 0 .<br />
M ansus Pl a z i i. S erv itia hominum<br />
oius, 4 1 , 42. R atio pro g u a ita , 44.<br />
518.<br />
M a n su s P o d i i . L o c a tu s , 1 4 8 ,<br />
M a n su s P o n t i s . E u m te n e b a t A n<br />
d re as de R u n co , 4 0 .<br />
M a n s u s P o r c i l i s - Con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 4 5 . R e c o rd a tu s, 7 7 ,<br />
118.<br />
M a n su s P r a t i S . S y l i . Servitia<br />
hominum eius, 4-1, 4 3 . Ratio pro<br />
guaita, 44.<br />
270.<br />
Mansus P r e s b y t e r i C unizonis ,<br />
M a n su s R ipae , 3 5 .<br />
M a n su s S a l t e r a n a e . E u m tene<br />
bant homines N a sc i, 4 0 .<br />
M a n su s S. B a z a r i i . L o catu s, 3 0 3 .<br />
M a n su s S. M i c i i a e l i s , prope Ja<br />
nuam. Monasterio S. S y ri assigna<br />
tu s, 428.<br />
M a n su s S . P e t r i d e A r e n a 2 3 .<br />
Eum tenebat Odo G e ra n d u s , 3 2 .<br />
Consules laudant A rchiepiscopo par<br />
tem eiusdem m a n s i, 7 0 . P ro quo<br />
Aidelina, filia Ansa I<strong>di</strong> A pparui<strong>di</strong>, sol<br />
vit pensionem, 3 9 0 .<br />
M a n su s S . S y l i M i l i a n i . Loca<br />
tu s, 1 9 3 .<br />
M a n su s S c a n d o l e t i , 3 3 .<br />
Mansus S o la r io li. L o catu s, 306.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Mansus Soari. Con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
40.<br />
Mansus T aneti. Locatas, 244.<br />
Mansus Tra<strong>di</strong>costae, 50. Servitia<br />
hominum eius, 41. Ratio pro<br />
guaita, 44.<br />
Mansus Vallis sive Vallis S.<br />
Syri , 58. Servitia hominum eius,<br />
41, 42. Ratio <strong>di</strong>ctorum hominum<br />
pro guaita facienda, 44. Recorda<br />
tu s, 53.<br />
Mansus Vignalis. Ecclesiae Januensis<br />
pertinebat, et cum alio in<br />
Langasco commutatur, 430.<br />
Massaricia cappellae S. Juliae<br />
Kalaoli obnoxia. Locata, 292.<br />
Massaricia Costae de Castro.<br />
Locata, ibi.<br />
Massaricium Andreae Itoli, 500.<br />
Massaricium Badalaxi. Locatum,<br />
292.<br />
495.<br />
Massaricium Bavali. Locatum,<br />
Massaricium Besanicae. Ut supra,<br />
ibi.<br />
Massaricium Ca.mpoli. Ut supra,<br />
ibi.<br />
Massaricium Casae Martinascae.<br />
Ut supra, ibi.<br />
Massaricium Casae Terenzana-<br />
scae. Ut supra, ibi.<br />
ibi.<br />
Massaricium Castri. Ut supra,ibi.<br />
Massaricium Caxavi. Ut suprd,<br />
Massaricium Cere<strong>di</strong>. Ut supra, ibi.<br />
Massaricium Calpariae. Ut su<br />
pra , ibi.<br />
Massaricium Castae de Castro.<br />
Ut supra, ibi.<br />
( 051 )<br />
195.<br />
Massaricium Crucis. Locatum,<br />
Massaricium Quellenae. Ut su<br />
pra, ibi.<br />
Massaricium S. Mariae Barga<br />
lii. Ut supra, 288.<br />
291.<br />
ibi.<br />
Massaricium S aponicum , 292.<br />
Massaricium S emperti S ervi ,<br />
Massarjcium S ivelanae, 292.<br />
Massaricium S orlanae , ibi.<br />
Massaricium Zanicae. Locatum,<br />
Mensurae , scilicet : Cannellae ,<br />
89, 403. Juges, 41-4, 413, 430.<br />
Pertica, 277. Pertica iugalis, 4 1 4 ,<br />
413. Pes domini Lipran<strong>di</strong> Regis,<br />
249, 545. Tabula, 150, 417.<br />
Molen<strong>di</strong>na B isamnis. Locata, 270.<br />
Molen<strong>di</strong>na Domuscultae , 102,<br />
221.<br />
Molen<strong>di</strong>num Archiepiscopi. In<br />
strumentum eius constructionis, 110.<br />
Molen<strong>di</strong>num Barcae, 541.<br />
Molen<strong>di</strong>num B inellum. Eius red<br />
<strong>di</strong>tus, 50. Recordatum, 135.<br />
Molen<strong>di</strong>num Bisamnis, 101.<br />
Molen<strong>di</strong>num Britiscae , 55. Eius<br />
red<strong>di</strong>tus, 55. De eo emit partem<br />
Archiepiscopus, 95, 158. Et partem<br />
habebat Andreas Bencius, 101. Albertus<br />
q. Guaitafoliae et consortes<br />
ven<strong>di</strong>tionem partis <strong>di</strong>cti molen<strong>di</strong>ni<br />
confirmant Archiepiscopo, 355. Cui<br />
Bonadonna prae<strong>di</strong>cti q. Guaitafoliae<br />
et filius eius aliam partem renun<br />
ciant, 537.<br />
Molen<strong>di</strong>num Colzoli. Eius red<br />
<strong>di</strong>tus, 53.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
•»<br />
Molen<strong>di</strong>num Cantoni. Con<strong>di</strong>tio-<br />
nalum Archiepiscopi, 46. Eius red<strong>di</strong>tus,<br />
06.<br />
Molen<strong>di</strong>num C e r r e ti, 283.<br />
Molen<strong>di</strong>num C erri. Con<strong>di</strong>tionatum<br />
Archiepiscopi, 47. Eius red<strong>di</strong>tus, 50.<br />
Pars eiusdem empta a Syro Ii, 157.<br />
Qui de eadem investivit Capharum,<br />
299. Locatum, 552, 557.<br />
■191.<br />
Molen<strong>di</strong>num Corsi, 25. Locatum,<br />
Molen<strong>di</strong>num Domnicum, sive. Dom-<br />
nicatum, in Molaciana, 54. Eius<br />
red<strong>di</strong>tus, 53. Recordatum, 157, 212.<br />
Locatum , 15S, 187.<br />
Molen<strong>di</strong>num Dompnicum, in Ponte<br />
Decimo, 297.<br />
Molen<strong>di</strong>num F ossati S. Miciiae-<br />
l is. Locatum, 202.<br />
281.<br />
Molen<strong>di</strong>num Fossati. Locatum,<br />
Molen<strong>di</strong>num Fucis, 97.<br />
Molen<strong>di</strong>num F ulli. Eius red<strong>di</strong><br />
tu s, 56.<br />
Molen<strong>di</strong>num Glarioli, 25. Con-<br />
<strong>di</strong>lionatum Archiepiscopi, 49. Eius<br />
red<strong>di</strong>tus, 06. Consules laudant quod<br />
Henricus Malus Aucellus non inquie<br />
tet Archiepiscopum pro aqueductu<br />
<strong>di</strong>cti molen<strong>di</strong>ni, 109. Ibi feudum-a<br />
(ilio Strallan<strong>di</strong>. ven<strong>di</strong>tum, 157. Lau-<br />
damenta Curiae circa • molen<strong>di</strong>num<br />
prae<strong>di</strong>ctum, 500, 501. De quo octava<br />
pars a Bontico possidebatur, 502.<br />
Molen<strong>di</strong>num Insulae Laci Draconarii,<br />
34. Eius red<strong>di</strong>tus, 55. Lo<br />
catum, 118, 130, 229.<br />
Molen<strong>di</strong>num Insulae de Pere.<br />
Locatum, 281.<br />
( 0<br />
>2 )<br />
Molen<strong>di</strong>num Insulae S candoleti.<br />
Eius red<strong>di</strong>tus, 5(i. Locatum, 177.<br />
Molen<strong>di</strong>num Insulae ultra B e-<br />
sanium. Locatum, 193, 193. ,<br />
. Molen<strong>di</strong>num Insulellae. Super<br />
eum ius habebat familia Lanfranci<br />
hrugnonis, 107. Et de eo partem<br />
emit Archiepiscopus, 560.<br />
Molen<strong>di</strong>num J oiiannis Blanci ,<br />
595. Concor<strong>di</strong>a inter <strong>di</strong>ctum Johanr<br />
nem et Archiepiscopum pro eo, 403.<br />
268.<br />
240.<br />
Molen<strong>di</strong>num Isaecurtis, 24.<br />
Molen<strong>di</strong>num L aci , 55.<br />
Molen<strong>di</strong>num L anfranci de Volta,<br />
Molen<strong>di</strong>num Madelderti , 259,<br />
Molen<strong>di</strong>num Monasterii S. Ste-<br />
piiani. Instrumentum constructionis<br />
eiusdem, 1.10.<br />
Molen<strong>di</strong>num Murualli. Consules<br />
laudant quod non destruatur, 502.<br />
Conventio circa caduitam aquaè,<br />
502.<br />
Molen<strong>di</strong>num Murualli. Domini<br />
eius conveniunt se cum Hugone ar<br />
chiepiscopo domino prae<strong>di</strong>cti, pro<br />
caduita aquae regulanda, ibi.<br />
Moleneinum Novum. Vide M olen<br />
<strong>di</strong>num Porcellorum .<br />
Molen<strong>di</strong>num Novum, in...... Eius<br />
red<strong>di</strong>tus, 56.<br />
Molen<strong>di</strong>num Novum, in Medolico.<br />
Eius red<strong>di</strong>tus, 56. Locatum, 552.<br />
Molen<strong>di</strong>num Novum Murualli Su-<br />
prani. Orcoita Sardena et filii cius<br />
renunciant Archiepiscopo iura, quae<br />
habent super <strong>di</strong>ctum molen<strong>di</strong>num ,<br />
328.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Molen<strong>di</strong>num Nucis. Eias red<strong>di</strong>tus,<br />
55, 56. Emptum ab Archiepiscopo,<br />
156, 157. Locatum, 599.<br />
Molen<strong>di</strong>num Octoboni, et aliorum.<br />
Consules laudant quod ad <strong>di</strong>c<br />
tum molen<strong>di</strong>num ducatur aqua, 564.<br />
Molen<strong>di</strong>num Periculi , 54. Eius<br />
red<strong>di</strong>tus, 55. Recordatum, 157. Ar<br />
chiepiscopo ven<strong>di</strong>tum, 558, 359.<br />
Molen<strong>di</strong>num Porcellorum , 58.<br />
Eius red<strong>di</strong>tus, 56. Recordatum, 262.<br />
A Lamberto et Druda iugalibus constructum<br />
, 547.<br />
Molen<strong>di</strong>num Pulciferae. Vide<br />
Molen<strong>di</strong>num S. Petri Arenae.<br />
Molen<strong>di</strong>num S. Bazarii. Locatum,<br />
147, 172.<br />
Molen<strong>di</strong>num S. Michaelis Lavaniae.<br />
Concessio terrae pro ae<strong>di</strong>ficatione<br />
eius, 536.<br />
Molen<strong>di</strong>num S. Petri Arenae.<br />
Conventio Ayral<strong>di</strong> episcopi cum<br />
nonullis de Volta pro eo, 268, 59*2.<br />
Molen<strong>di</strong>num Subterratum , 55.<br />
Eius red<strong>di</strong>tus, 56. Partem eius habe<br />
bat Andreas Bencius, 101. Et aliam<br />
Archiepiscopus acquisivit, 138.<br />
Monasterium S. Agathae. Terra<br />
eius, 414.<br />
Monasterium S. Fructuosi. Tenebat<br />
quarterium decimae plebis Pli-<br />
caniao, 19. Con<strong>di</strong>tionatum Archie<br />
piscopi, 55. Terra eius, 506. Re<br />
cordatum , 382.<br />
Monasterium S. Mauri Taurinense.<br />
Cappellae Campi Florentiani<br />
donatam, 29. Eius abbas, ibi.<br />
( Gli3 ì<br />
— — — —<br />
417.<br />
Monasterium S. Petri. Terra eius,<br />
Monasterium S. Stepha.ni, prope<br />
Januam. Jura Archiepiscopi super<br />
eius ecclesiam , 7. Habebat partem<br />
decimae Rapalli, 17. Consules laudant<br />
quod clusa molen<strong>di</strong>norum eiusdem<br />
monasterii non impe<strong>di</strong>atur, 60. Terra<br />
eius, 112, 164. Monachi, 126. Terra<br />
cius locata, 296.<br />
Monasterium S. Syri , prope Ja<br />
nuam. Jura Archiepiscopi super eius<br />
ecclesiam, 7. Quae memoratur, 73.<br />
Basilica appellata, 412. Cui Theo-<br />
dulphus episcopus nonnullas decimas<br />
confirmai, 412. Ab imperatrice Ada<br />
lasia quibusdam bonis donata , 425.<br />
Monachis S. Bene<strong>di</strong>cti assignata, 427.<br />
Petrus primus abbas, ibi. Basilica<br />
S. Marcellini donatum, 454. Et de<br />
cimis illorum de Carma<strong>di</strong>no et de<br />
Insulis, 441. Consules laudant eccle<br />
siae S. Syri decimam haere<strong>di</strong>tatis<br />
filiorum q. Rustici de Caschifelone,<br />
445. Innocentius papa II a<strong>di</strong>u<strong>di</strong>cat<br />
<strong>di</strong>cto monasterio possessionem deci<br />
marum ab illis de Carma<strong>di</strong>no et de<br />
Insulis ut supra debitarum, 446.<br />
Consules laudant eidem planum Ca<br />
stelieti, 455. Alexander papa III<br />
sententiam prae<strong>di</strong>ctam Innocenti II<br />
confirmat, 457.<br />
Monasterium S. Thomae, pro<br />
pe Januam. Jura Archiepiscopi su<br />
per eius ecclesiam, 8. Recordata,<br />
417.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
N a v es. Decimae ab ipsis Archie<br />
piscopo debitae, 9, 10, I I, 565,' 366.<br />
Nomina illorum qui navem habebant<br />
pro libellaria, 27. Sententia Curiae<br />
Ot o m ia e (denarii ) , 9, 404.<br />
P alatium Archiepiscopi J anuae,<br />
32, 34, 38, 59, 60, 61, 62, 63, 64,<br />
63, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 74,<br />
75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 83, 84,<br />
83, 86, 88, 91, 93, 96, 97, 98, 99,<br />
( 654 )<br />
O<br />
P<br />
N<br />
Episcopalis, qua laudalur Bonifalio<br />
de Volta et consortibus facultatem<br />
percipien<strong>di</strong> decimam navium semel<br />
in anno, ibi.<br />
100, 102, 105, 107, 108, 109,114,<br />
115, 118, 119, 127, 128, 129,131,<br />
133, 155, 158, 171, 177, 178, 180,<br />
181, 183, 185, 187, 189, 192,194,<br />
196, 198, 199, 200, 202, 203, 205,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
206, 208, 209, 210, 212, 215, 215,<br />
21G, 217, 219, 221, 225, 227, 228,<br />
250, 232, 254, 236, 238, 259, 241,<br />
242, 244, 245, 246, 248, 250, 251,<br />
253, 255, 257, 258, 259, 268, 290,<br />
295, 297, 299, 300, 301, 302, 318,.<br />
319, 321, 322, 323, 330, 332, 334,<br />
339, 340, 349, 355, 363, 36 i, 381,<br />
384, 385, 388, 390, 391, 394, 395,<br />
404, 467, 468, 470, 471, 474.<br />
Palatium Novum Archiepiscopi.<br />
Consules laudant <strong>di</strong>cto Archiepiscopo<br />
pensionem, si in memorato palatio<br />
placitaverint, 74, Recordatura, 593.<br />
P alatium Novum S. L aurentii,<br />
392.<br />
P alatium S. Ambrosii. Ah Ale<br />
xandro papa III Ecclesiae Me<strong>di</strong>ola<br />
nensi confirmatum, 458.<br />
Parata Insulae Bisamnis. Con<br />
sules laudant quod destruatur, 59.<br />
Parlamentum Publicum, 269.<br />
Parlamentum S. Romuli, 122.<br />
Parrociiia Plebis Rivarolii, 21.<br />
Pastina Insulae Corsi, 58, 84..<br />
Ven<strong>di</strong>ta Archiepiscopo, 159.<br />
115.<br />
Pastina T azoli, 84, 85. Locata,<br />
Pastinum Andreae Itoli, 306.<br />
Pastinum F oNtawlii. Locatura,<br />
351.<br />
191.<br />
Pastinum Nervii. Locatum, 188,<br />
Pastinum- Ottonis Episcopi. Con-<br />
<strong>di</strong>tionatum Archiepiscopi, 49.<br />
Pastinum Prati. De eo acquisivit<br />
partem Archiepiscopus, 159.<br />
Pastwum prope «Fontanam Co-<br />
verclatam.. Locatum, 190.<br />
( G 5 5 )<br />
Pedacium Plebis Borzuli. Ah<br />
Iterio Pedegula tenebatur, 12.<br />
Pensio Archiepiscopi Me<strong>di</strong>ola<br />
nensis, 73.<br />
Pensiones Archiepiscopi J anuen<br />
s i s , in Nervio, 51.<br />
Pensiones E piscopi J anuensis ,<br />
in civitate, 564.<br />
Po<strong>di</strong>um Pontis- Decimi. Capharo<br />
laudatum, 297.<br />
Pontile Canonicae S. L auren<br />
t i i, 60.<br />
101.<br />
87.<br />
Pontile Palatii Archiepiscopi ,<br />
Pontile Palatii de Castello ,<br />
Porticus Ingonis de Volta, 113.<br />
Possessio Haeredum P resbyteri<br />
Martini, 125, 126.<br />
Possessiones E ccl. J an. Ab Ot<br />
tone et Berengario imperatoribus con<br />
firmatae, 412.<br />
Prata Archiepiscopi, 89, 586.<br />
Pratum Agnetis, 165.<br />
Pratum Bene<strong>di</strong>cti de S . S t e-<br />
phano. Locatum, 294.<br />
Pratum Cantoni. De eo emit par<br />
tem Archiepiscopus, 155.<br />
Pratum Conra<strong>di</strong>, 146, 231.<br />
Pratum Cornalis, 143, 150, 204.<br />
Pratum Costae Al t a e, 197.<br />
' Pratum Domnicatum , in Como-<br />
lacio, 218, 220.<br />
P ratum Domnicatum, in Creto,<br />
144, -145, 226, 247.<br />
Pratum Domnicatum, in Figario,<br />
231.»<br />
214.<br />
Pratum Domnicatum, in Murtedo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
P ratum Domnicatum, in Poio.,261,<br />
271, 272.<br />
P ratum Domnicatum, in S. Ba-<br />
zario, 239, 506.<br />
P ratum Domnicatum, in S. Sylo<br />
Miliario. Ecclesiae huius loci assi<br />
gnatum , 458. Locatum , 440.<br />
P ratum Domnicatum S ubtanum,<br />
in Molaciana-, 211, 212.<br />
201.<br />
P ratum Domnicum, in Casalio,<br />
Pratum Ingonis , 226.<br />
P ratum L eonis , 262. .<br />
P ratum Mansi de Castaneis, 36.<br />
P ratum N uciculi, 467.<br />
Pratum N usiglae. Locatum, 147.<br />
P ratum S caluglae. Locatum, 283.<br />
B ed<strong>di</strong>tus Molen<strong>di</strong>norum, 55, 56.<br />
B egistrum Curiae Arciiiepisco-<br />
p a l is J anuae. Ratio compilationis<br />
eiu s, 3. Quando incoeptum, 4.<br />
R es ancillarum et servorum ec<br />
clesiae S. Mariae plebis Bargalii. Lo<br />
catae, 288.<br />
R es Cappellae S. J uliae de<br />
K alaolo. Locatae, 291, 292.<br />
R es Comitatus J anuensis, 313.<br />
Res E cclesiae JANUENsis^oca-<br />
tac, 141, 143, 144, 145, 147, 148,<br />
149, 157, 159, 161, 163, 165, 166,<br />
( 6 5 6 )<br />
R<br />
252.<br />
Pratum Viae N ovae. Loealum ,<br />
P raecariae J anuensium. A Be<br />
rengario et Adalberto regibus con<br />
firmatae, 310.<br />
Prae<strong>di</strong>a. Quo modo regulabantur<br />
Januae contentiones circa èa , 312,<br />
313.<br />
Prae<strong>di</strong>um E cclesiae J anuensis,<br />
in S. Petro Arenae, 331.<br />
Praescriptio x x x vel x l an<br />
norum. Lex Justiniani Imperatoris<br />
circa eam , 575.<br />
Proprietates J anuensium. A Be<br />
rengario et Adalberto regibus con<br />
firmatae, 510.<br />
Puteus apud S igestrum, 79.<br />
167, 169, 170, 171, 172, 173, 174,<br />
175, 177, 180, 186, 187, 190, 193,<br />
195, 196, 198, 199, 201, 202, 204,<br />
205, 207, 211, 212, 214, 215, 216,<br />
218, 220, 223, 225, 226, 250, 233,<br />
234, 236, 238, 240, 241, 244, 245,<br />
250, 252, 253, 256, 260, 2 7 1 ,274,<br />
276, 277, 278, 280, 281, 285, 286,<br />
289, 291, 294, 295, 305, 3 4 3 ,353,<br />
418, 420, 423, 424.<br />
Res E cclesiae S. Damiani de<br />
S trupa. Locane-,—17,'i^ 1#0, 182,<br />
184.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Res Ecclesiae S. Johannis Ca-<br />
rantiae. Locatae, 387.<br />
Res Ecclesiae S. Laurentii Januae.<br />
Locatae, 292.<br />
Res Ecclesiae S. Maroellini<br />
Lavaniae. Locatae, 291, 421.<br />
Res Ecclesiae S. Mariae Bargalii.<br />
Locatae, 288.<br />
Res Ecclesiae S. Michaelis Lavaniae.<br />
Locatae, 284:<br />
Res Ecclesiae S. Syli Miliani.<br />
Locatae, 222.<br />
Res Ecclesiarum. Quomodo sol<br />
vebantur pensiones pro ipsis debi<br />
( 6 5 7 )<br />
Scriptiones. Consuetu<strong>di</strong>nes ianueusiuin circa eas, 512.<br />
Terra a Molen<strong>di</strong>no Periculi<br />
usque ad Hortum Boni Martini,<br />
157.<br />
Terra Advocati, 137.<br />
Terra Albare<strong>di</strong>, 500.<br />
Terra Alberici, 191.<br />
tas, iuxta ianuensium consuetu<strong>di</strong>nes,<br />
313.<br />
Res Januensium. A Berengario<br />
et Adalberto regibus confirmatae,<br />
310.<br />
Roboretum Bruxedelli. Emptum<br />
ab Archiepiscopo, 3G0.<br />
Roboretum de Cavannarile. De<br />
eo emit partem Archiepiscopus, ibi.<br />
Roboretum Molacianae, 100.<br />
Roboretum Montis Presbyteri.<br />
Loealum, 291.<br />
Ruvinata Andreae Nazarii, 201.<br />
Terra Alberti , 354.<br />
Terra Alberti, famuli S. Syri,<br />
274.<br />
Tbrra Alberti Guercii, 64.<br />
Terra Alberti Tazolelli , 85.<br />
Terra Altiliae, 595.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
T erra Andreae, 100.<br />
T erra Andreae R eginzonis, 179.<br />
T erra Angelberti. Cum alia<br />
Ecclesiae Januensis commutata, 417.<br />
T erra A nsal<strong>di</strong> de Gaio, 135.<br />
T erra Ansal<strong>di</strong> P orci,. 116.<br />
T erra Ansal<strong>di</strong> R i t i , 567.<br />
T erra An selm i, 285.<br />
T erra Arimannorum, 177, 274.<br />
T erra B argalii, 287.<br />
T erra B egalfighi, 281.<br />
T erra B eglani de S. Olasco,<br />
132. - ‘<br />
220.<br />
265.<br />
T erra B en est a sii, 92.<br />
T erra B ellan<strong>di</strong> P resbyteri, 191.<br />
T erra B ellan<strong>di</strong>ni de P rato , 34.<br />
T erra B ernar<strong>di</strong> P r esb ìt er i, 218,<br />
T erra Bernar<strong>di</strong> Vit a lis, 2 6 2 ,<br />
T erra Boni Infantis de Domo-<br />
Cl'LTA, 66.<br />
T erra Boni Mati, 191.<br />
T erra Boni S enioris, 197, 200.<br />
T erra B urgi J anuae, 289, 542,<br />
543, 354.<br />
T erra Camparla , 54.<br />
T erra Campasca, 18, 55, 585.<br />
T erra Campi Domnici, 147,1 9 0 ,<br />
2G1, 270, 572, 275.<br />
T erra Campi L ongi, 90.<br />
T erra Campi Plani, 2 7 2 , 275.<br />
T erra Campi S culdaxii, 86, 87.<br />
T erra Canovae, 564.<br />
T erra Capellana, 306.<br />
T erra Careti ( de T urpi), 174.<br />
T erra CAsae S ubtanae , 48; 285. .<br />
T erra C a sa lij, 199.<br />
T erra Castagnedallì, 90.<br />
( ti<br />
»8 )<br />
T e rra C astagn e d i, ibi.<br />
Terra Castaneae Bonae, 148,<br />
150, 5G0.<br />
T erra Ca s t e l l i, 1 5 6 /1 3 9 .<br />
• T erra Ca.udeta 77.<br />
T erra Cavanarii, 188.<br />
T erra Cavannae Bonae, 283.<br />
Terra Cedragnae, 30G.<br />
Terra Cer r i, 595.<br />
T erra Co llo reti, 188, 191.<br />
Terra Còmitalis, 30G. ■<br />
Terra Communisi, 225.<br />
Terra Còmunaglae, 564.<br />
T e rra Comunis. Vide T e rra Sub<br />
tu s Costa.<br />
285.<br />
T erra Conra<strong>di</strong> J u<strong>di</strong>cis, 288.<br />
Terra Conra<strong>di</strong> Merdeventris,<br />
Terra Cornale<strong>di</strong>, 90.<br />
Terra Cornalis, 285.<br />
Terra Co rsi, 84, 130, 139.<br />
Terra Co stae, 285, 360.<br />
Terra Costae B ruscatae, 188.<br />
Terra Costae L ongae, 363.<br />
Terra Crescentii, 2G0.<br />
T e rra Cavanuzae. Archiepiscopo<br />
renunciala .; 317. Locata, ibi.<br />
Terra Costa L onga, 191.<br />
Terra Costae. Ven<strong>di</strong>ta Archiepi<br />
scopo, 360.<br />
417.<br />
Terra Cretasca, 193.<br />
T erra Culturae, 90.<br />
Terra del Contorto, 254.<br />
T erra Deliciosina, 255.<br />
T erra Dominici, 414, 415.<br />
T erra E cclesiae Terdonensis,<br />
Terra E riberti, 138.<br />
Terra E rizi de Gano, 254.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Terra Fa o Fredo, sive Faio<br />
Frigido, 85, 253, 275, 277, 288,<br />
515, 567, 568.<br />
T erra F abricae, 55.<br />
Terra F enogle<strong>di</strong>, 285.<br />
Terra Feu<strong>di</strong>, 564.<br />
Terra F eviasca, 55.<br />
Terra F iliae Merlonis Guara-<br />
chi, 111.<br />
Terra F iliarùm e Iterii, 72.<br />
Terra F ilii Crespi, 552.<br />
Terra F ilii T eutefre<strong>di</strong>, 476.<br />
Terra F iliorum Cononis de Ve<br />
zano, 89.<br />
T erra F iliorum Girar<strong>di</strong>, 525.<br />
Terra F iliorum J ohannis Cama-<br />
RARII, 218, 220.<br />
Terra F iliorum Oberti Cancel<br />
larii, 156.<br />
Terra Filiorum Presbyteri Venerasi,<br />
145, 1-46.<br />
80.<br />
Terra F iliorum e Bellamuti,<br />
Terra F iliorum e J ohannis Ca-<br />
VACIAE , 84.<br />
Terra F ilorana, 584.<br />
Terra F ontanii, 146, 227.<br />
Terra Fontis Sacrati. Archie<br />
piscopo renunciata, 517. Locala, ibi.<br />
Terra Gaidal<strong>di</strong>, 283, 505.<br />
Terra Galiverti, 254.<br />
Terra Galla, 81.<br />
Terra Garibal<strong>di</strong>, 417.<br />
Terra Genitoris Guiberti et<br />
Guinenguisii, 296.<br />
Terra Gisonìs Graveliae , 206.<br />
Terra Glareti, 254.<br />
Terra Gontardorum , 2!J8.<br />
Terra Gualterh, 254.<br />
( 0 5 9 )<br />
Terra Guaraccoxis, 17«.<br />
Terra Gibiani, 254.<br />
Terra Guasti, 104.<br />
Terra Guidoti de Palazolo ,<br />
541.<br />
Terra Guilielmi de Campo Castoreo,<br />
560.<br />
Terra Guilielmi de Volta, 298.<br />
Terra Guilielmi Garrii, 83.<br />
Terra Guilielmi Georgii, 155.<br />
Terra Guilielmi Piperis, 80.<br />
Terra Guilielmi e Forzami ,<br />
500.<br />
Terra Guilielmi Scemini, 99.<br />
Terra Guilielmi Tralan<strong>di</strong>, 500.<br />
Terra Haeredum Bomzonis Pignoli,<br />
5Ò6.<br />
Terra Henrici de Ponte, 104.<br />
Terra Henrici Rupi, ibi.<br />
Terra Hugonis Fredal<strong>di</strong>, 54.<br />
Terra Hurri, 568.<br />
Terra Idonis Alsendae, 306.<br />
Terra Indomnicata, 222.<br />
Terra Infra Castrum Molacianae,<br />
248.<br />
Terra Infra Murum Civitatis<br />
Januae, 267.<br />
- Terra Ingonis, 254.<br />
Terra Inconis de Volta , 111.<br />
Terra Insulellae, 500.<br />
Terra Iruffa, 564.<br />
Terra Isacurtis, 220.<br />
Terra Johanniae, 251.<br />
Terra Johannis, 413.<br />
Terra Johannis Barcae, 341.<br />
Terra Johannis Bisxolae, 542.<br />
Terra Johannis CalderarÌi , 64.<br />
Terra Johannis Coghi , 145.<br />
150, 204.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
T erra Joiiannis de L e d a , 47.<br />
147.<br />
T erra Johannis F e r r a r ii, 84.<br />
T e r r a Joiiannis F la c c a P an is,<br />
T erra J oiiannis Ga st a ld i, 146.<br />
T erra J ohannis L o x i, 224.<br />
T erra J oiiannis Ma l o sii, 422.<br />
T erra J oiiannis Me r l i, 51.<br />
T erra J ohannis S c r iz i, 245.<br />
T erra J u<strong>di</strong>censis. Eam tenebant<br />
cauonici S. Laurentii Januae, 125,<br />
126.<br />
T erra J uxta Molen<strong>di</strong>num Insu-<br />
lella e. Super eam ius habebant<br />
Laufrancus Bruimonus et consor-<br />
O<br />
tes, 107.<br />
T erra L amazolae, 94.<br />
T erra L amberti Guercii, 108.<br />
T erra L amberti Porci, 111, 116,<br />
262, 263, 547.<br />
T erra L ammaenigrae, 514, 369.<br />
7’erra L anfranci, 195.<br />
Terra L anfranci B uciiae, 68.<br />
T erra L anfranci S calza Vetu<br />
l a e, 298.<br />
T erra L avagli, 285.<br />
T erra L avaniae, 344.<br />
T erra L avedonae, 306.<br />
T erra L eonis de Va lle.<br />
T erra L eonis Magistri, 142.<br />
T erra L odenalli , 90.<br />
T erra Madelberti, 145, 146,<br />
166, 195.<br />
T erra Manegrae, 93j<br />
T erra Martini , 254.<br />
T erra Martini B inelli , 34.<br />
T erra Marzai, 306.<br />
Terra Mauri, 290, o U .<br />
T e rra Mauronis, 261.<br />
( 6 6 0 )<br />
T erra Med o lici, 345.<br />
T erra Moconisi, 285.<br />
T e rra M olen<strong>di</strong>ni A rsitii , 275.<br />
T e rra M ontis A lti. Archiepi<br />
scopo renunciata, 317. Locata, ibi:<br />
T e rra M ontis V u lfi, 285.<br />
T e rra M u rted i, 214.<br />
Terra N epotum Oberti Cancel<br />
la r ii, 136.<br />
64.<br />
Terra N e sp o l i, 360.<br />
T erra N u s il ia e, -147, 275.<br />
T erra Ob e r t i, 393.<br />
T e rra O glerii de S. Olaxo,-3G3.<br />
T e rra O liv a e , 282.<br />
Terra Ottonis B a ld i, 136.<br />
Terra Ottonis de Calegnàno,<br />
Terra Ottonis de Capiiaro, 137.<br />
Terra Ottonis F ornarii, 70.<br />
Terra P andulpiii, 352.<br />
T erra Petri de Quarterio, 360.<br />
T erra Petri de S aporito, 317.<br />
T erra Petri de Vacarile, 145.<br />
Terra Petri N evarsci, 191.<br />
T erra Plani, 55, 285.<br />
Terra Plani da lo Persego ,<br />
285.<br />
T e rra P lani de l a Sosena ,ib i.<br />
ibi.<br />
T erra Plani de R iv a , ibi.<br />
T erra Plani de R iva A lle re d a ,<br />
Terra Pla za e, 364.<br />
Terra Pla zii, 86, 87.<br />
T erra Po<strong>di</strong>i, 144, 275.<br />
T erra Pontis Decimi, 237, 297.<br />
T erra Porcellorum, 68, 138.<br />
Terra Po rcilis, 77.<br />
Terra Post B urgum , 106.<br />
Terra Pradasca, 171.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Terra Prati E piscopi, 04, 510.<br />
Terra Predociti, 285.<br />
T erra P resbyterorum Orpala-<br />
t i i, 297.<br />
Terra Prope E cclesiam S. Lau<br />
rentii, 520.<br />
Terra Prope Palatium Arcuie-<br />
piscopi , 150, 157.<br />
Terra Quart arentia , 244.<br />
T erra R ata Pecorae, 541.<br />
T erra Raubellasca, 109.<br />
T erra Raynal<strong>di</strong> Go<strong>di</strong>, 540, 588.<br />
Terra Regenzonis, 177.<br />
Terra Roborati, 88.<br />
T erra Roperti, 415.<br />
Terra Rufini , 219, 220.<br />
T erra Rufini Canavarii, 159.<br />
T erra Rununata, 208.<br />
Terra S abbatini, 201.<br />
Terra S. Quiriquasca, 582.<br />
Terra S. Agathae, 414.<br />
Terra S. Ambrosi! , 109, 275,<br />
274, 500. 420, 422.<br />
508.<br />
T erra S. F ructuosi , 500.<br />
Terra S. L axi , 528, 505.<br />
Terra S. Mariae, 283.<br />
Terra S. Mariae Burgi J anuae,<br />
Terra S. Mariae de Patra-<br />
nico, 274.<br />
414.<br />
Terra S. Mariae Terdone.nsis ,<br />
T erra S. Nazarii, 420, 422.<br />
Terra S. Petri in Valle Ma<br />
xima, 417.<br />
Terra S. S tepuam , 112, 164.<br />
Locata , 290.<br />
Terra S. Vincentii, 25.<br />
Terra S carellae, 588.<br />
( 661 )<br />
Terra S igestri , 90.<br />
Terra Solarii , 100.<br />
Terra Solarioli, 195.<br />
Terra S omelegi , 285.<br />
Terra S trupae, 157.<br />
Terra Subtus Co st a, 54, 153.<br />
Terra S ta bilis, 254.<br />
T erra S tifinoni , 415.<br />
50G.<br />
Terra Subtus S. Maria de I lice,<br />
Terra Syli Clerici, 200.<br />
Terra Taciolelli, 275.<br />
Terra Tavedroni, 177.<br />
Terra T azoli , 84.<br />
Terra T eutefre<strong>di</strong> J u<strong>di</strong>cis, 288.<br />
T erra T euzonis, 174, 251.<br />
Terra Turris , 55.<br />
Terra Vacariciolae , 201, 272,<br />
275.<br />
T erra Vacua S. Gen esii. Cano<br />
nicis S. Laurentii donata, -445.<br />
Terra Vallasca, 190.<br />
Terra Vallis Calidae , 76.<br />
Terra Vallis Marencae, 8(5, 87.<br />
Terra Vallis Purciferae, 188.<br />
Terra Vallis S t u r la e, Ì65.<br />
Terra Variae, 550, 551.<br />
T erra Veneran<strong>di</strong> , 174.<br />
Terra Veneri , 8. .<br />
Terra Veneriosi, 219, 220.<br />
Terra Verturi, 191.<br />
Terra Viae Novae, 147.<br />
Terra Villani , 560.<br />
T erra Zuchari , 90, 147.<br />
Terrae Bisamnis, 157. 158, 105.<br />
259, 541.<br />
Terrae Con<strong>di</strong>tionatae Archie<br />
piscopi, 8, 47, 55, 5 0 8 , 369,<br />
585.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
T errae Domnicatae E cclesiae<br />
J anuensis, 169, 179, 191, 195,<br />
253, 305, 526.<br />
T errae Domuscultae, 15G, 218,<br />
220, 507.<br />
T errae E cclesiae J anuensis, 65,<br />
70, 81, 105, .116, 262, 282, 290,<br />
506, 525, 552, 565, 595. Consules<br />
laudant quod Guido Laudensis de<br />
struat opus factum super terram Eccl.<br />
Jan. in S. Petro Arenae, 97.<br />
T errae E cclesiae J anuensis Comm<br />
utatae, 414, 417.<br />
T errae E mptae ab Archiepi<br />
scopo, 104, 106, 156, 157, 158,<br />
159, 262, 347, 555, 360, 365, 564,<br />
Terrae Gandulpiii Doctoris,115.<br />
T errae L audatae Archiepisco<br />
p o , 64, 66, 68, 70, 76, 77, 84,<br />
85, 86, 89, 92, 95, 94> 297, 540,<br />
584, 588.<br />
T errae L ocatae ab Archiepi<br />
scopo, 86, 87, 88, 90, 115, 116,<br />
137, 144, 146, 147, 148, 150,165,<br />
166, 188, 191, 193, 199, 208,214,<br />
Vinea Alberici Camarlengi. Locata<br />
, 282.<br />
Vinea Bavali. Locata, 144.<br />
V inea Castaneae Bonae. Locata,<br />
148, 150.<br />
( 6G 2 )<br />
V<br />
218, 220, 223, 227, 236, 237, 248,<br />
254, 257, 259, 261, 267, 270, 272,<br />
273, 274, 275, 285, 287, 289,296,<br />
306, 307, 308, 314, 316, 317, 326,<br />
339, 341, 342, 345, 544, 545,550,<br />
551, 352, 354, 567, 593.<br />
T errae Molacianae, 157, 257,<br />
261.<br />
Terrae N e r v ii, 94, 157, 559.<br />
Terrae R enunciatae Archiepi<br />
scopo, 130, 152, 317, 328. '<br />
Terrae S. OlaXi , 563,<br />
Terrae S. Petri Arenae, 70, 97,<br />
137, 352, 355. .<br />
T errae S. S yli E m iliani, 146,<br />
236, 237, 243.<br />
Terrae S ervorum Guilielmi Doc-<br />
t o r is, 116.<br />
Trexenda iuxta domum Gandul-<br />
PHI OsBERGERII, 74.<br />
Trexenda Prope E cclesiam S.<br />
L aurentii, 526.<br />
Truina S. Niciio lai, 60.<br />
T urris Advocatorum, 155.<br />
Turris Porcellorum, 52.<br />
Vinea Cer r i, 78. Empta ab Ar<br />
chiepiscopo, 155.<br />
Vinea Cla ped i, 254.<br />
Vinea Domnicata, in Cunio S.<br />
Michaolis, 169.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Vinea. Domnicata, in Molaciana,<br />
143, 150, 204.<br />
220.<br />
Vinea Domuscultae, 215, 217.<br />
Vinea Gotizae, 65.<br />
V inea Helionis. Vide Vinea Cerri.<br />
Vinea Indomnicata, 282.<br />
Vinea Iterii, 215.<br />
Vinea J ohannis Cogui, 218,<br />
Vinea Maginfre<strong>di</strong> , ibi.<br />
( 0 6 3 ).<br />
Vinea Nervii. Consules laudant<br />
quod homines S. Syri colant <strong>di</strong>ctam<br />
vineam, 89. Eius mensurae, ibi.<br />
Vinea Planelli. Locata, 254-<br />
Vinea Rufini Coghi , 150, 204.<br />
Vinea Vallis Calidae , 70.<br />
Vineola Pontis. Con<strong>di</strong>lionata Ar<br />
chiepiscopi, 40.<br />
Vites Andreae, 415.<br />
Vites R egum, ibi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
\<br />
ft<br />
■ 9<br />
» v- '<br />
T.<br />
,-jT.<br />
K<br />
l i '<br />
*■ > ,•<br />
• ■ .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
/<br />
'<br />
)
I N D E X L O C O R U M<br />
AD USUM<br />
REGISTRI CURIAE ARCHIEPISCOPALIS JANUAE<br />
NOTITIIS MODERNISQUE NOMINIBUS<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
AVVERTENZA<br />
- '<br />
L' In<strong>di</strong>ce Geografico, da me compilato ad uso del Registro<br />
Arcivescovile, formasi <strong>di</strong> due parti. La. prima contiene la denominazione<br />
latino-barbara dei luoghi che in questo monumento<br />
trovansi ricordati, ed il cemio <strong>di</strong> quanto a riguardo loro può<br />
leggersi nel medesimo; Ja seconda è destinata ad ad<strong>di</strong>tarne il<br />
nome vivo, italiano o del <strong>di</strong>aletto, ed a fornirne brevi notizie,<br />
specialmente topografiche, talvolta seguite dalla in<strong>di</strong>cazione <strong>di</strong><br />
un qualche documento, e tal altra, ancora dal testo del documento<br />
medesimo. Con ciò io m’ ebbi in mira <strong>di</strong> assicurare la<br />
conoscenza <strong>di</strong> parecchi atti, cui non m’ avvenne <strong>di</strong> radunare<br />
se non nel giro <strong>di</strong> parecchi anni, e nell’ applicarmi a stu<strong>di</strong> e<br />
ricerche d’ argomenti <strong>di</strong>versi, e <strong>di</strong> accertare pur anco non raramente<br />
la identità <strong>di</strong> alcuni luoghi, pei quali fra le antiche e le<br />
moderne voci notabilissime corrono le <strong>di</strong>fferenze.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( GG8 )<br />
Non sempre però il mio pensiero, per quello clic si ragguarda<br />
a questa seconda parte dell’ in<strong>di</strong>ce, ha potuto effettuarsi; imperciocché<br />
parecchie denominazioni, il più delle volte limitate, per<br />
avventura, a qualche umile casolare, ponno essere cadute in<br />
<strong>di</strong>menticanza, o sfuggire come che sia alle indagini dello stu<strong>di</strong>oso.<br />
Le frazioni poi, o <strong>di</strong>pendenze de’ luoghi, ai quali accennano<br />
il Registro e i documenti, che gli fanno seguito, come sarebbero<br />
i castelli, le strade, i fiumi, i torrenti, ecc., sono da me riunite<br />
sotto i luoghi stessi, e <strong>di</strong>stinte dai principali, mercè il<br />
carattere corsivo. Che se le medesime non si trovassero del<br />
continuo <strong>di</strong>sposte secondo l’ or<strong>di</strong>ne e le <strong>di</strong>visioni, che sono nello<br />
stato attuale delle cose, e si riconoscesse quin<strong>di</strong> che alcune <strong>di</strong><br />
esse, da me collocate sotto la giuris<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> una parrocchia,<br />
entrano invece nei confini <strong>di</strong> un’ altra, il lettore avvertirà ch’ io<br />
tratto della geografia del secolo xii, e che troppo mi allontanerei<br />
dallo scopo <strong>di</strong> codesto Dizionario, se volessi tener <strong>di</strong>etro alle<br />
mutazioni che avvennero nei successivi.<br />
Intanto mi si conceda, ch’ io esterni la mia sincera gratitu<strong>di</strong>ne<br />
a que’ benevoli amici e colleghi miei, march. Marcello Slaglieno,<br />
cav. Cornelio Desimoni ed Alessandro Wolf, i quali vollero aiutarmi<br />
de’ loro lumi in questa impresa; e a me medesimo si<br />
consenta ch’ io mi compiaccia dell'opera mia, come quella, che,<br />
nella assoluta mancanza <strong>di</strong> un Dizionario Geografico della Liguria,<br />
può segnarne il principio, ed invogliare altri <strong>di</strong> me più<br />
valenti a tentare la via, che non sarà priva <strong>di</strong> conforti, nè può<br />
mancare <strong>di</strong> condurre ad ottimi risultati.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Africa. Navos, quae de Africa<br />
Januam veniunt, debent solvere deci<br />
mam Archiepiscopo, 9, 5G3.<br />
Agonium , sive Agonia. Homines<br />
huius loci praestare debebant scati-<br />
cum et alpiaticum Archiepiscopo ,.S.<br />
Solvebant manentaticum eidem, 3G8.<br />
Aimedum. Ibi terra Ecclesiae Ja<br />
nuensis locata, 285.<br />
Aium, sive Mons Allii, 37. Ho<br />
mines islius loci debebant dare xv<br />
secatores, 59. Ibi terra empta ah<br />
Archiepiscopo, 303. Homines prae<br />
<strong>di</strong>cti libellarius Montis Creti tene<br />
bant, 4G5.<br />
INDEX LOCORUM<br />
A<br />
Affrica. Nel me<strong>di</strong>o evo i geno<br />
vesi esercitarono lungo le coste d’Af<br />
frica un assai esteso e svariato com<br />
mercio.<br />
Ognio. Frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Neirone, e Rettoria nel Vicariato del<br />
medesimo nome.<br />
Il Registro Arcivescovile accenna<br />
col nome <strong>di</strong> Aimedum ad una loca<br />
lità <strong>di</strong> Cicagna.<br />
Aggio. Rettoria nel Vicariato <strong>di</strong><br />
Struppa, e frazione del Comune stesso.<br />
Gli uomini d’Aggio portano oggi<br />
ancora a Genova le ricotte e le giuncate<br />
(iuncatas), delle quali è parola<br />
a pag. 38 del presente volume.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Fossatum de Alleo, 227.<br />
Fossatum de Ficu, ibi.<br />
Albaredum. Ibi terra empia ab<br />
Archiepiscopo, 3G0.<br />
Albarium. Ibi locus Archiepiscopo<br />
donatus, 319. Ab eodem locatus,<br />
320.<br />
Alexandria. Naves de <strong>di</strong>cta civi<br />
tate Januam venienles debebant sol<br />
vere decimam / Archiepiscopo , 9 ,<br />
365.<br />
Alguine<strong>di</strong>. Fabianus <strong>di</strong>misit Ar<br />
chiepiscopo id quod ibi habebat, 383.<br />
Alleolum, 182.<br />
Almaria. Naves de Almaria ve<br />
nientes Januae solvebant decimam<br />
Archiepiscopo, 9.<br />
Alpe. Vide Insisa.<br />
( G70 )<br />
Fossato d 'Aggio. Nasce nel Piano<br />
<strong>di</strong> Porliggia ( Monte Creto ) , ed è<br />
uno degli influenti del Rivo Torbido.<br />
Fossato del F ico , nella Valle e<br />
Parrocchia d* Aggio.<br />
Si io<strong>di</strong>ca una località nelle vici<br />
nanze <strong>di</strong> Molassana.<br />
Albaro (S an Francesco). Co<br />
mune e Parrocchia <strong>di</strong>pendente dal<br />
Vicarialo <strong>di</strong> S. M artino, sito ad<br />
oriente <strong>di</strong> Genova e a brevissima<br />
<strong>di</strong>stanza dalla città.<br />
Alessandria d’ E gitto. Città pa<br />
triarcale, situata sopra una delle foci<br />
occidentali del Nilo, cinquanta leghe<br />
al nord del Cairo, e bagnata dal<br />
Me<strong>di</strong>terraneo.<br />
Forse Aigo, località presso Fon-<br />
tanegli.<br />
Luogo che- il Registro sembra<br />
in<strong>di</strong>care nella <strong>di</strong>rezione <strong>di</strong> Fonta-<br />
negli, Cavassolo^ ecc., in Bisagno.<br />
Almeria. Città marittima e vesco<br />
vile della Spagna, capoluogo della<br />
Provincia dello, stesso nome. Fu con<br />
quistata dai genovesi nel 1147.<br />
Alpexinum , 247. Il nome <strong>di</strong> Alpesino potrebbe essere<br />
generico, ed altro non in<strong>di</strong>oare in<br />
questo luogo se non che un piccolo<br />
monte nei confini <strong>di</strong> Bargagli.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Amea, i 8.<br />
Anciasi, 436.<br />
Aqua Bene<strong>di</strong>cta, 218, 220.<br />
A q u a F r i g i d a , 4 6 5 .<br />
Aquarezum. Ibi ius babebant Lan-<br />
francus Brugnonus, filius et nurus<br />
eius, 107.<br />
Argenum. Ibi filii Cononis de Ve<br />
zano tenebant mansos Archiepiscopi,<br />
40. Rcs Eccl. Jan. locatae, 290.<br />
Arme anum (Flumen), 581.<br />
Asaletum, 104.<br />
Asturaire. Ibi castanetum Archie<br />
piscopi, 40.<br />
Auguxi ( Plebs ) , 82. Ibi terra<br />
empta ab Archiepiscojx), 137. Re<br />
cordata, 315. Ab Alexandro papa<br />
111 Ecclesiae Me<strong>di</strong>olanensi confir<br />
mata , -458.<br />
( 671<br />
Il Registro pone la Villa Amea<br />
sotto la Pieve <strong>di</strong> Sestri a levante,<br />
e pare anco in prossimità <strong>di</strong> Libiola.<br />
Angiassi. Rivo nel Tortonese.<br />
Località negli Appennini, e veri-<br />
similmente nella Parrocchia <strong>di</strong> Mon-<br />
tobbio, ivi esistendo il monte della<br />
Noce e Verici, che insieme ad<br />
Aqua Bene<strong>di</strong>cta trovansi ricordati.<br />
Acquafredda. Borgata del Co<br />
mune <strong>di</strong> Montobbio.<br />
Località nelle circostanze <strong>di</strong> Mo-<br />
lassana.<br />
Arzeno. Villaggio del Comune <strong>di</strong><br />
Casarza, soggetto in antico alla Po<br />
desteria <strong>di</strong> Sestri a levante, dal cui<br />
borgo è lontano otto miglia.<br />
Arma od Armèa. Torrente. che<br />
bagna la Valle Ceriana.<br />
Località che il Registro designa<br />
nelle circostanze <strong>di</strong> BavarL<br />
Luogo che viene in<strong>di</strong>cato assie<br />
me ad altri cadenti nella giuris<strong>di</strong><br />
zione <strong>di</strong> Sestri a levante.<br />
Uscio. Comune, Vicariato e Pre-<br />
vostura in Fonianabuona, alle ori<br />
gini del torrente che gli dà il nome.<br />
Il Vicariato si compone delle par<br />
rocchie <strong>di</strong> Campodesasco, Luniarso.<br />
54<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Axeretum , 219, 225.<br />
Fossa f uni de Axeredo, 225.<br />
( G 7 2 )<br />
Pian de’ Preti, Salto, Torri le , Tri-<br />
bogna ed Uscio.<br />
A u stana, 422. Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Bagneira, 82<br />
Barbaria. Naves de Barbaria Ja<br />
nuam venientes debebant solvere de<br />
cimam Archiepiscopo, 9, 305.<br />
Barca (L a), 231.<br />
B<br />
A s s e r e t o , e nel <strong>di</strong>aletto genovese<br />
Axioù. Casale degli Appennini, nella<br />
Parrocchia <strong>di</strong> Montobbio.<br />
B agnar A. Borgata del Comune <strong>di</strong><br />
Quinto.<br />
Barreria. Vasta regione formante<br />
parte dell’ Africa settentrionale, e<br />
<strong>di</strong>visa nei quattro stati <strong>di</strong> Tunisi,<br />
Tripoli, Marocco ed Algeri. Confina<br />
al nord col Me<strong>di</strong>terraneo e l’Oceano<br />
Atlantico, al sud col Sahara e i<br />
deserti <strong>di</strong> Bilma e <strong>di</strong> Li<strong>di</strong>a, all’ est<br />
coll’Egitto, e nuovamente coll’Atlan<br />
tico all’ ovest.<br />
Con questo nome si accenna ad<br />
una località che dovrebbe esistere<br />
nelle vicinanze del Foggio, sulla<br />
parrocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Bargamum Ilii decimam habebat<br />
Archiepiscopus, 13. Cuius, <strong>di</strong>visio<br />
legitur, 10. Consules laudant eidem<br />
decimam ab Anfosso Simpanlo infra<br />
plebem Bargalii detentam, 08. Item<br />
alpiaticum ipsius plebis, 85. Ibi res<br />
Eccl. Jan. locatae, 146. Item S.<br />
Laurentii, 287. Et ecclesiae pleba-<br />
nae, 288. Con<strong>di</strong>tiones Archiepiscopi<br />
in eadem plebe, 367. Merulus de<br />
Castro et Guilielmus Arnaldus tene<br />
bant ibi libellariam, 390.<br />
Via publica, 288.<br />
( 6<br />
Bavali. Decima eius plebis, 15.<br />
Quo modo <strong>di</strong>visa, 20. Memoratur,<br />
33, 35. Ibi res Eccl. Jan. locatae,<br />
144, 1G3, 195. Item oblationes ec<br />
clesiae S. Georgii, 400. Curtis huius<br />
loci ab Eugenio papa III Syro ar<br />
chiepiscopo confirmata, 434.<br />
Fontana de Canale. ICS.<br />
Fontana de Granna, ibi.<br />
Fontana de Olmeto, ibi.<br />
3 )<br />
Bargagli. Comune, Arcipreturn e<br />
Vicarialo nell’ Alto Bisogno. La giu<br />
ris<strong>di</strong>zione del Vicarialo si estende<br />
anco ad una parie della Fontanabuona,<br />
colla quale il paese confina ,<br />
ed abbraccia le parrocchie seguenti:<br />
Bargagli, Davagna, Moranego, Traso<br />
(Alto Bisagno), Boasi, Tasso e Vallebuona<br />
(Fontanabuona). La parrocchia<br />
<strong>di</strong> Bargagli <strong>di</strong>cesi oggi ancora la<br />
Pieve.<br />
Del 1198 il Notulario Guglielmo<br />
Cassinense ha memoria de’ Consoli<br />
<strong>di</strong> Bargagli, in numero <strong>di</strong> sei.<br />
Ilomines de bargagli (debent dare)<br />
per unumquemque ramoxinum unum<br />
prò guar<strong>di</strong>a ( Guar<strong>di</strong>a Civitatis etc.<br />
V. Lib. Jur. 1, 53J<br />
Bavari. Comune, Arcipretura e<br />
Vicariato, silo in collina alla sinistra<br />
del Bisagno, ed all’ origine del tor<br />
rente Fontaneggi. Il Vicariato comprende:<br />
Bavari S. Giorgio ( l ’ antica<br />
pieve), Bavari S. Desiderio, Fonta<br />
neggi, Nascile e Premanico.<br />
Ilomines de bavali et funtanegli<br />
supra totum debent dare prò guar<strong>di</strong>a<br />
minas castanearum x ii ( Guar<strong>di</strong>a<br />
Civitatis).<br />
An. 1234, 26 ianuarii. Wilieìvius<br />
archipresbyter plebis de lavalo (Fo-<br />
liatium Notariorum, Ms. della Bibl.<br />
Civico-Beriana, voi. I , car. 477<br />
verso).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Fontana de Rucca, 162.<br />
Fossatum ile Linasca, ibi.<br />
Ripa Lovaria, 165’.<br />
Via quae venit de Barali, 184.<br />
Bazali. Con<strong>di</strong>tiones Archiepiscopi<br />
in <strong>di</strong>cto loco, 55, 55. Recordatus,<br />
182. Curtis Eccl. Jan. ibidem a papa<br />
Eugenio III Syro II confirmata,<br />
454.<br />
Campus de Bellari, 170.<br />
Ficus Morenus, 177, 182.<br />
Fossadelhm , 182.<br />
Fossatum, 176.<br />
Via antiqua, ibi.<br />
Re g a l i, 12. Decima huius villae<br />
locata, 400.<br />
B e m b e lia . Decima eius locata,<br />
522, 508.<br />
Benestasium, 92. Ibi libellaria<br />
Guilielmi de Gropo laudata Archie<br />
piscopo, 94. Recordatur, 265. Eius<br />
con<strong>di</strong>tiones, 270. Res Eccl. Jan.<br />
ibidem locatae, 309, 524.<br />
( 674 )<br />
Luogo vicino a S. Siro <strong>di</strong><br />
Struppa.<br />
Illi ('homines)...... de bazali per<br />
unumquemque. debent dare phialam<br />
olei ( Guar<strong>di</strong>a Civit).<br />
B egato, e nel <strong>di</strong>aletto genovese<br />
B eghe. Villa e Rettoria sita in mon<br />
tagna all’origine del fossato <strong>di</strong> Teglia.<br />
Dipende dal Comune e Vicariato <strong>di</strong><br />
Rivarolo.<br />
S an Colo.mbano. Comune del Man<br />
damento <strong>di</strong> Chiavari, posto sull'En<br />
tella, a tre miglia e mezza dal capo<br />
luogo.<br />
Nella tassa imposta del 1587<br />
all’ archi<strong>di</strong>ocesi <strong>di</strong> Genova dal papa<br />
Urbano V I, trovasi ricordala sotto<br />
la pieve <strong>di</strong> Lavagna ecclesia sancti<br />
Columbani de Bembelio.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> L av ag n a.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Besenia. Ibi res Eccl. Jan. mo<br />
nasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
Besovenicum, 14.<br />
B ibianum. Ibi .res Ecc. Jau. mo<br />
nasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
Biduanum, 16.<br />
B isamne sive Vesanum (Flumen),<br />
19, 108, 116, 133, 142, 145, 148,<br />
ISO, 165, 166, 172, 177, 178, 179,<br />
184, 190, 191, 203, 204, 206, 208,<br />
210, 212, 214,222, 229, 233, 246,<br />
305, 341, -413, -444, 445. Consules<br />
regulant ius quod habent Porcelli<br />
pro aqua <strong>di</strong>cti fluminis haurienda,<br />
395.,<br />
Pons super <strong>di</strong>ctum flumen, 39-4.<br />
Bisamne sive Vesanum (Vallis).<br />
Ibi possidebant quaedam bona Lani-<br />
berlus et Ansaldus Porci, 32. Me<br />
moratur, 184, 187, 193, 193, 206,<br />
211, 214, 220, 230, 236, 238, 210,<br />
245, 254, 275, 282. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 259, 276. Ibique pen<br />
sionem ' tenebant Domini de Volta,<br />
266.<br />
Insula Archiepiscopi in Besanio,<br />
vel ultra Vesanum, 59, 193, 195,<br />
405.<br />
Insula Molen<strong>di</strong>ni de Bianco, 405.<br />
Via, 395. i<br />
B u s s o h e n g o . Rettoria nel Vica<br />
riato <strong>di</strong> Sori, e frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Canepa.<br />
Luogo della antica pieve <strong>di</strong> Rapallo.<br />
Il fiume B isagno ha principio nel<br />
territorio mandamentale della Scof-<br />
ferra e dal monte Candelozzo ; e<br />
bagna la Valle a cui dà il nom e,<br />
per un corso <strong>di</strong> quin<strong>di</strong>ci miglia.<br />
Valle <strong>di</strong> Bisagno. Questa Valle<br />
ha una lunghezza pari a quella del<br />
fiume omonimo, e nella sua mag<br />
giore larghezza giunge a sette miglia.<br />
Confina da mezzogiorno col m are,<br />
da ponente colla Polcevera e la città<br />
<strong>di</strong> Genova, da tramontana, me<strong>di</strong>ante<br />
gli Appennini, coll’antica podesteria<br />
<strong>di</strong> Montemoggio e la Scoflerra, da<br />
levante col territorio <strong>di</strong> Neirone,<br />
Roccatagliata e Recco.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Via ad molen<strong>di</strong>num novum, 517.<br />
Via Lamberti Porci et Drudae<br />
inf/alium, 262,-205.<br />
Via privala Symonis Aurine, 101.<br />
I ia publica iuxta fluvium , 511.<br />
Boash'M j 85.<br />
B ocela, 19 J.<br />
B ol.vgu.m (Flum en), 16.<br />
B orzili (Plebs). Decima Archiepiscopi<br />
super eam , 12. Pedagiuin,<br />
ibi. Divisio decimae, 21.<br />
Br a sile, 21.<br />
Broglimi, 171.<br />
Bruxedelli. Ibi roborctum ven-<br />
<strong>di</strong>lum Archiepiscopo, 500.<br />
B ruxetum, 58, 96, 190, 191.<br />
( 07G )<br />
B oasi. Rettoria nel Vicariato <strong>di</strong><br />
Bargagli, e frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Lumarso.<br />
II Registro sembra in<strong>di</strong>carci que<br />
sta località nei <strong>di</strong>ntorni <strong>di</strong> Rapallo.<br />
Bolago. Torrente che sbocca nel<br />
golfo <strong>di</strong> Rapallo.<br />
Borzoli. Comune ed Arciprelura<br />
sottoposta al Vicariato <strong>di</strong> Seslri a<br />
ponente, da cui <strong>di</strong>sta un miglio.<br />
Ilomines de horzuli..... debent per<br />
unumquemque dare fascium de titjnis<br />
( Guar<strong>di</strong>a Civitatis).<br />
B rasile. Rettoria nel Vicarialo <strong>di</strong><br />
S. Cipriano, e frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Bolzaneto in Polcevera.<br />
Questo Broglio spellava alla Cu<br />
ria <strong>di</strong> Mola ssana.<br />
Così appellatasi, giusta il Registro,<br />
un rovereto nelle vicinanze <strong>di</strong><br />
Molassana.<br />
Località <strong>di</strong> Molassana.<br />
Bruzonuiu, 88. Borzone. Borgata del Comune <strong>di</strong><br />
Borzonasca, e Vicarialo il quale<br />
comprende Accero, Borzone, Foce,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Buda. Ibi res Eccl. Jan. locatae,<br />
291.<br />
Bugea. Decima Archiepiscopi super<br />
naves de <strong>di</strong>cto loco venientes,<br />
9, 5G5.<br />
Bugna, 234.<br />
Bulagum. Ibi castanetum con<strong>di</strong>-<br />
tionatum Archiepiscopi, 47.<br />
Burgum. Ibi mansus Archiepiscopi,<br />
41, 42. Ratio eius prò guaita, 44.<br />
Buzalla. Ibi res Ecc. Jan. loca<br />
tae, 144. Memoratur, 218, 220.<br />
Buzana, 140. Terra honiiuum<br />
bui us loci Archiepiscopo laudata, 382.<br />
(
CADRANZA. Ibi (ilii Cononis de Ve<br />
zano tenebant mansos Archiepiscopi.<br />
40.<br />
Calabria. Decima Archiepiscopi<br />
super naves de hac regione Januam .<br />
venientes, 10, 5G6.<br />
Vii<br />
Calcinaria, 168.<br />
Calmus Asegninus. Vide Mò.ns<br />
Asinianus.<br />
Calmus de C a re llo . Vide Mons<br />
C a re lli.<br />
Calzolum, 36, 180, 182. Fabia<br />
nus- <strong>di</strong>misit Archiepiscopo id quod<br />
habebat in <strong>di</strong>cto loco, 383.<br />
Campedelli. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 296.<br />
( «7« )<br />
Caranza. Frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Varese.<br />
Calabria. Provincia dell’ Italia ,<br />
che formava la parte settentrionale<br />
del cessato Reame <strong>di</strong> Napoli. Con<br />
fina all’ est, all’ ovest ed al sud col<br />
Me<strong>di</strong>terraneo, al nord colla Provin<br />
cia <strong>di</strong> Basilicata.<br />
Località nelle circostanze <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
Cavassolo, e nel <strong>di</strong>aletto geno<br />
vese Caasseù. Frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Rosso, nell’ Alto Bisagno, ove tro-<br />
vansi parecchi molini, cd una delle<br />
prese d’acrjua del Civico Acquedotto.<br />
Località la cui ubicazione parrebbe<br />
in<strong>di</strong>cata dal Registro fra Naso io e<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Campellum. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 164.<br />
V ia, 264.<br />
Campi (V illa ), 11. Gastaldns de<br />
Medolico decimas huius Villae colligebat,<br />
46.<br />
Campi (V illa), 500.<br />
Camboba, 176, 180, 182, 186.<br />
Camporzascum. Ecclesia eius, 266.<br />
Campus Castorius, 103, 195.<br />
Campus Caularius, 177.<br />
Campus Domnicus, 20, 54, 145,<br />
116, 170, 201, 247, 200, 270. Ibi<br />
mansus Archiepiscopi, 11, 12. Ra<br />
tio eius pro guaita, 14. Res Eccl.<br />
Jan. locatae, 147, 157, 261, 272,<br />
275.<br />
Fontana de Rio, vel de Ripa,<br />
170, 270.<br />
( 679 )<br />
Cassagna, nella Valle <strong>di</strong> Sestri a<br />
levante.<br />
Località della Serra <strong>di</strong> Bavari.<br />
Questa Villa era compresa sotto<br />
la pieve <strong>di</strong> Serra, e p a re esistesse<br />
a breve <strong>di</strong>stanza da Magnerri, se si<br />
pone attenzione a quanto leggesi a<br />
pag. 46 : Gastaldns de medolico col<br />
ligit decimas de campis et de ma<br />
gnerri.<br />
Campi. Villa sita <strong>di</strong> rimpetto a<br />
Rivarolo, sulla sinistra della Polce-<br />
vera, e frazione del Comune <strong>di</strong> Cor<br />
neliano.<br />
Località delle vicinanze <strong>di</strong> Struppa.<br />
Camposasco. Rettoria del Vica-<br />
• riato <strong>di</strong> Leivi, e frazione del Co<br />
mune <strong>di</strong> S. Colombano.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Bisagno.<br />
Forse lo stesso che Campus Ca<br />
sto rius.<br />
Campodonico, e nel <strong>di</strong>aletto genovese<br />
Campodenego. Località della<br />
parrocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa,<br />
a breve <strong>di</strong>stanza da iMolassana.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Fossatum descendens pro R ip a ,<br />
272.<br />
Senterium pergens pro R i petrolio,<br />
272.<br />
Via pergens a Molaciana, 2G0.<br />
Via publica, 147, 201.<br />
Via publica pergens a Campo<br />
Domnico, 270.<br />
Via publica pergens a Castello<br />
( Molacianac), 200.<br />
Campus F electusus, 105, 290.<br />
Campus F lorentianus , 5 , 8 ,<br />
21, 29.<br />
( G<br />
)<br />
La strada che dal Caslelluzz<br />
mette a Molassana.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Jb'avari.<br />
Si accenna probabilmente ad una<br />
località <strong>di</strong> Riviralo supcriore in Pol-<br />
cevera, ove sorge tuttavia un ora<br />
torio intitolato a S. Stefano, il quale<br />
potrebb’ essere 1’ antica cappella <strong>di</strong><br />
cui è parola Del Registro; e che<br />
Siro II arcivescovo donò a’ monaci<br />
<strong>di</strong> S. Mauro.<br />
Addì 22 ottobre del 1102, il prete<br />
Pietro della chiesa <strong>di</strong> S. Stefano <strong>di</strong><br />
Campo Fiorenzano, permuta con Fi<br />
lippo Cincia alcuni beni, cioè: ipse<br />
philippus de<strong>di</strong>t supra<strong>di</strong>cte ecclesie<br />
in pallaredo me<strong>di</strong>etatem unius peice<br />
terre et octavam alterius me<strong>di</strong>etatis,<br />
quam pedam terre 'presbiler de<br />
figinno consuevit tenere, cokeret ei<br />
superius costa inferius rivus tran<br />
stri ab una parte terra quam idem<br />
presbiler tenet et ab alia terram<br />
quam tenent illi de carpano, ipse<br />
vero presbiter pelrus .......... de<strong>di</strong>t<br />
ei duas pedas terre iuris supra<br />
<strong>di</strong>cte ecclesie que sunt ad crucem,<br />
inter utramque quarum esi terra<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Campus L ongus, 27-4.<br />
Fossatum, ibi.<br />
Campus Planus. Ibi terra Eccl.<br />
Jan. locata, 272, 275.<br />
Via pergens in Campo Plano, 272.<br />
Campus S culdaxius. Ibi terra laudata<br />
Archiepiscopo, 80. Locata, 87.<br />
Recordatus, 169.<br />
Camulium (Plebs). De ea deci<br />
mani et pensionem habebat Archie<br />
piscopus Me<strong>di</strong>olanensis, 73. Cui Ale<br />
xander papa III plebem hanc confir<br />
mavit, 458.<br />
Canava, 14.<br />
Caneledum, 281.<br />
Cannavale, 254, 522. Ibi ros<br />
ecclesiae S. Michaelis Lavaniae loca<br />
tae, 284.<br />
( (V8I )<br />
albericorum ....... dat d ia m fi ips“<br />
presbiler petras malte latent unius<br />
pecie terre quam in eodem loco ipsa<br />
ecclesia luibet comunem malerbe.<br />
(Chartarum, voi. Il, col. 821^.<br />
Homines campi /lorenzani debent<br />
dare denarios de pajna antiquas 11<br />
( Guar<strong>di</strong>a Civit).<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagua ,<br />
e verosimilmente in prossimità <strong>di</strong><br />
Tassorello.<br />
Località prossima a Cam|Kxlouico.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagua.<br />
Camogli. Florido borgo, con an<br />
gusto porto, nella Riviera <strong>Ligure</strong><br />
Orientale. È Comune, Arcipretura<br />
e Vicariato; il quale ultimo abbrac<br />
cia le parrocchie <strong>di</strong> Camogli, Costa,<br />
Noceto e Ruta.<br />
C a n e p a . Comune e Rettoria nel<br />
Vicariato <strong>di</strong> Sori. È posto in mon<br />
tagna, ed a ponente del torrente <strong>di</strong><br />
Sori.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Polccvera,<br />
e forse non lungi da Morego.<br />
Canevale. Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Cicagna iu Fontanabuona, e fra<br />
zione del Comune <strong>di</strong> Correglia.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C a n t o n e . Ibi molen<strong>di</strong>num con<strong>di</strong>- Località dei <strong>di</strong>ntorni <strong>di</strong> Morego.<br />
tionatum Archiepiscopi, 46.<br />
Caovarium. Ibi res ecclesiae S.<br />
Laurentii Januae locatae, 292.<br />
Carantia, sive Carantium (Plebs).<br />
Divisio decimarum eius, 25. Res<br />
ecclesiae S. Johannis <strong>di</strong>ctae plebis<br />
locatae, 587. Honorius papa III Ab<br />
bati de Telieto et Praeposito Mor-<br />
tariensi committit executionem com<br />
mutationis huius Plebis Ecclesiae<br />
Januensi sub<strong>di</strong>tae, cum plebe Gavii<br />
Ecclesiae Terdonensi in spiritualibus<br />
obe<strong>di</strong>ente, 472.<br />
( 682 )<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
L ’ antica pieve <strong>di</strong> Caranza cor<br />
risponde all’ attuale Vicariato <strong>di</strong><br />
Mongiar<strong>di</strong>no, e la chiesa <strong>di</strong> questa<br />
Arcipretura è , come la primitiva,<br />
intitolata a S. Giovanni Battista; ma,<br />
giusta il consueto delle pievi d’oltre<br />
' giogo, e secondo la tra<strong>di</strong>zione ancor<br />
viva, quella doveva trovarsi a qual<br />
che <strong>di</strong>stanza dal paese, e precisa-<br />
mente nel luogo che nomina il Registro,<br />
abbenchè oggigiorno non tro<br />
visi più in<strong>di</strong>cato nelle carte topogra<br />
fiche e nei <strong>di</strong>zionprii.<br />
An. lo2ó’. Plcbcitus de moniar-<br />
<strong>di</strong>no sive de carcntio ianuensis <strong>di</strong>o-<br />
cesis (Miscellanee Ageno).<br />
An. 1355, 11 decembris. Presbyter<br />
andreas minister ecclesie sancle<br />
marie de nuceto, et. canonicus pie-<br />
bis sancti iohannis. de carantio de<br />
moniar<strong>di</strong>no (Fol. Not. voi. Ili,-par.<br />
II, car. 268 verso).<br />
Nel Libro delle Compere del Pedagne<br />
Ito legge si a car. Jj recto nella<br />
forinola <strong>di</strong> ven<strong>di</strong>ta del pedaggio <strong>di</strong><br />
Voltaggio; che homines de burgo<br />
guilielmi spinulle ( Borgo de' For-<br />
nari ) et de roncho et de plebe ca-<br />
raheii sunl exempti a <strong>di</strong>cto pedagio<br />
solvendo (Archivio <strong>di</strong> S. Giorgio).<br />
Carbone. Ibi mansus Archiepi- Carboni. Frazione del Comune <strong>di</strong><br />
scopi, 41, 42. . Bargagli.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C arm a<strong>di</strong>num, 21.<br />
C a tin ella. Ibi res E cc. Jan. locatae<br />
, 291.<br />
Caronuli. Ut supra, 1G4.<br />
Carosium. Ibi rcs Eccl. Jan. nio-<br />
nasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
Carpenetum. Homines huins loci<br />
tenebantur praestare scalicum et alpia-<br />
ticum Archiepiscopo , 80. Memora<br />
tur, 165.<br />
Carvanici, 219.<br />
Casa Antica. Ibi res ecclesiae S.<br />
Michaelis Lavaniae locatae, 281.<br />
Casa Martinasca. Ibi massari-<br />
cium Eccl. Jan. locatum, 195.<br />
Casa Me<strong>di</strong>ana. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 140.<br />
Casa Nova, 225. Ibi castanetum<br />
Eccl. Jan., 510.<br />
Costa Mala, 225.<br />
Flumexellum, ibi.<br />
Via publica, ibi.<br />
Cremeno. Rettoria della Polcqjrera<br />
Secca, <strong>di</strong>pendente dal Vicariato <strong>di</strong><br />
S. Cipriano, e dal Comune <strong>di</strong> iiol-<br />
zaneto.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo della Serra <strong>di</strong> Bavari.<br />
Carosio. Comune del Mandamento<br />
<strong>di</strong> Cavi, e Rettoria del Vicariato <strong>di</strong><br />
Voltaggio.<br />
„ f /L<br />
Carpeneto. Borgata del Comune<br />
<strong>di</strong> Cicagna, in Fontanabuona.<br />
Probabilmente Calvari , Retto<br />
ria <strong>di</strong>pendente dal Vicarialo e dal<br />
Comune <strong>di</strong> Rosso, nell’ Alto Bi<br />
sagno.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Martinasca. Frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Costana.<br />
Luogo della Villa <strong>di</strong> Molassana.<br />
Casanova. Rettoria del Vicarialo<br />
<strong>di</strong> S. Olcese, e frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Bolzaneto.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
0<br />
Casa Subtana. ' Ibi m;insus Ar<br />
chiepiscopi, i'i. Rcs Eccl. Jan. loca<br />
mo, 281. Memorata, 300.<br />
C a s a S u b t a n a . Ibi terra empia<br />
ab Arcliiepiscopo, 106.<br />
Casa Subtana. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 285.<br />
Casa Vetiis, 86, 169.<br />
Casale Dalifbetum, 294.<br />
Casale de Petrone. Ibi homines<br />
Nasci me<strong>di</strong>um mansum tenebant, 40.<br />
Casaletdm. Ibi terrae Eccl. Jan.<br />
Jocalae, 550, 351.<br />
Casalile, 25 i.<br />
Via pergens a mansione Toma<strong>di</strong><br />
de Glarelo, ibi.<br />
Casalium, 170, 171, 199, 201,<br />
250, 256, 257.<br />
Maceria pergens a Prato Domnico<br />
et descendens in Fossato Croso.<br />
201.<br />
C a s e l l a , 76, 135.<br />
( fi84 )<br />
Località <strong>di</strong> Morego.<br />
Luogo della Villa <strong>di</strong> Molassana.<br />
Casasottana, ed anche Cassot-<br />
tana. Borgata del Comune <strong>di</strong> Ci-<br />
cagna, in Fontanabaona.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Sestri a<br />
Levarne.<br />
Luogo accennato nel Registro in<br />
sieme a Cesinello c Cesena, e clic<br />
parrebbe quin<strong>di</strong> doversi rinvenire<br />
sotto la parrocchia <strong>di</strong> Vara.<br />
Luogo della pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
Località della Villa e Curia <strong>di</strong> Mo-<br />
lassana.<br />
Luogo nella estesa giuris<strong>di</strong>zione<br />
della aulica Curia <strong>di</strong> Molassana.<br />
Casella. Comune sito ad un’ora<br />
a mezzodì da Savignone, sulla<br />
destra del Brevenna, nella Pro<br />
vincia <strong>di</strong> Genova. I suoi confini<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Caschifelonus, 20, 30,443,449.<br />
Casinae Spensae. Ibi decimae<br />
Eccl. Jan. locatae, 285.<br />
Gas IN ellum. Ibi homines Nasci<br />
duos mansos tenebant, 40.<br />
Cassaum, 204.<br />
Castagne (A le), 231.<br />
Castagnedellum, ^71, 107,180,<br />
182, 180, 254.<br />
Castagnola, 107, 269.<br />
Costa de Castagnola, 315".<br />
Castanea Bona. Ibi terra Eccl.<br />
Jan. locata, 148, 150. Alia ab Ar<br />
chiepiscopo cmpta, 300.<br />
Castanea Capraìua , 247.<br />
Castanea Grossa. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 143.<br />
( 685 )<br />
si <strong>di</strong>stendono sino alla cima del monte<br />
Giovo.<br />
Castrofino. Località con chiesa<br />
nella Polcevera Secca, in vicinanza<br />
<strong>di</strong> Pedemonte, <strong>di</strong>pendente dalla par<br />
rocchia <strong>di</strong> S. Cipriano.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Cestello. Vallone e torrente, che<br />
<strong>di</strong>videva in antico il territorio <strong>di</strong><br />
Castiglione da quello <strong>di</strong> Varese.<br />
Casale della località <strong>di</strong> Poggio,<br />
sotto la giuris<strong>di</strong>zione della parroc<br />
chia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
Castagnello. Località del Giogo<br />
<strong>di</strong> S. Eusebio in Bisagno, cosi ap<br />
pellata tuttora dalla florida vegeta<br />
zione dei castagni che vi s’ incon<br />
trano.<br />
Località delle vicinanze <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
sana.<br />
Luogo nelle pertinenze <strong>di</strong> Molas<br />
Luogo <strong>di</strong> Bargagli.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Castanetum, 40, I7(i.<br />
Castanetum Vetulum. Ibi homines<br />
Nasci mansam unum et <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um<br />
tenebant, 40.<br />
Castellionum (Plebs). Divisio de<br />
cimarum, eius, 22. Ibi filii Cononis<br />
de Vezano tres mansos tenebant, 40.<br />
Consules laudant Archiepiscopo deci<br />
mas et pensiones Petro Vegio de ista<br />
plebe perventas, i 09. Et decimam<br />
quam prae<strong>di</strong>cti filii Cononis de ea<br />
dem plebe soliti erant percipere, 1 I i.<br />
Castellum. Ibi homines Nasci<br />
duos mansos tenebant, 40.<br />
Castellum de Pardeno, 105.<br />
Castrùm Bernar<strong>di</strong>, 280.<br />
Caurana, 14.<br />
Cavalille, 254, 252, 254. Ibi<br />
campus Eccl. Jan. locatus, 244.<br />
( 686 )<br />
Castagneto, e nel <strong>di</strong>al. gen.<br />
Castagnoù. Località nella parrocchia<br />
dei santi Cosma e Damiano <strong>di</strong><br />
• Struppa.<br />
Località, che parrebbe esistere<br />
nella pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
Castiglione. Borgo della Riviera<br />
Orientale, sito sul destro lato del<br />
torrente Petronio., il quale scaturisce<br />
dal monto .S. Nicolò in questo terri<br />
torio, e va a sboccare in vicinanza<br />
<strong>di</strong> Sestri. È Comune, Arcipretura<br />
e Vicariato; e quest’ultimo abbraccia<br />
le parrocchie <strong>di</strong> Castiglione, Chiama,<br />
Frascati, Massasco, Masso, Missano •<br />
e Velva.<br />
An. 1215, 21 decembris. Jordanus<br />
archipresbyler plebis de caslel-<br />
■liono ( Fo/iat Notarior. voi. I , car.<br />
70 verso).<br />
Castello. Borgata del Comune<br />
<strong>di</strong> Moneglia.<br />
Località che il Registro sembra<br />
accennare come esistente nella Valle<br />
<strong>di</strong> Bavari.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Capreno. Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Sori, e frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Canepa.<br />
Località del Poggio, a S. Siro <strong>di</strong><br />
Struppa.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
SenUrium pergens aFontanio, 231.<br />
Via pergens a Cavalilli, 191.<br />
Via publica pergens ad libella-<br />
riam Ursicini, 244.<br />
Cavatina. Ibi mansus Archiepiscopi,<br />
44, 4G. Memoratur, 131.<br />
Cavanna Bona. Ibi terra Eccl.<br />
Jan. locata, 283.<br />
Cavannamle. Ibi pars roboreti<br />
ven<strong>di</strong>ta Archiepiscopi, 360.<br />
Cavannarium, 190.<br />
Cavanuza. Ibi terra Archiepisco<br />
po renunciata, 517. Ab eodeni locata<br />
, ibi.<br />
Cavedurnum. Ibi mansus con<strong>di</strong>lio-<br />
natus Archiepiscopo, 30. Casale 51.<br />
Cavriascum , 277.<br />
Fossatum, 315.<br />
( 687 )<br />
Località dell’antica Guria <strong>di</strong> Morego.<br />
sana.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
*<br />
•»<br />
Luogo delle pertinenze <strong>di</strong> Molas<br />
Luogo presso il Fossato <strong>di</strong> Caneva.<br />
Luogo della Polcevera, non molto<br />
<strong>di</strong>scosto da Rivarolo.<br />
Homines de tana turba (Torbella)<br />
et de mariolo et de porcili et de<br />
cavanuza ....... debent fascere guar<br />
<strong>di</strong>ani ad turrem capitis fari.<br />
Luogo dell’antica Cilria <strong>di</strong> Nervi.<br />
Carasco. Borgo al nord <strong>di</strong> Chia<br />
vari, sulla sinistra dell’Entella : Co<br />
mune, e Rettoria nel Vicariato <strong>di</strong><br />
Sturla. •<br />
Nella Villa <strong>di</strong> Carasco possedeva<br />
alcuni beni il monastero <strong>di</strong> S. Gio<br />
vanni <strong>di</strong> Pavia; e nel gennaio del<br />
1035 Alberto marchese donò al mo<br />
nastero <strong>di</strong> S. Stefano <strong>di</strong> Genova una<br />
terra aratoria sita nel luogo me<br />
desimo. ( Chartarum voi. I , * col.<br />
508).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
P o n s, 521<br />
C a v r i o l e t i w i , 2 3 1.<br />
•<br />
C a y u r s i . Vide C o r s i .<br />
C a z a g n a , sive C a z a x i a . Ilii m a -<br />
nentaticum hominum Nasci,-40. Terra<br />
S. Stepliani locata , ^90.<br />
G b d o n a . Ibi lioniines Nasci, m a <br />
s t i n i tenebant, 40.<br />
C e o r a g x a . Ibi terra Eccl. Jan.<br />
locata, 50G.<br />
Rivus Avantore, ibi.<br />
C e d r i a l e . Ibi con<strong>di</strong>tiones, habebat<br />
Archiepiscopus, 50.<br />
C e l a m s i (Plebs). Decima, 1 2 .<br />
Eius <strong>di</strong>visio, 22. Ven<strong>di</strong>ta Archiepi<br />
scopo, 136. Eidem renunciata, 158.<br />
C e l i a n a . Juramenti eius Consu<br />
lum formula, 110. Homines huius<br />
loci cum sarietis romulensibus <strong>di</strong>ssi<br />
debant, 122. Decima eius ven<strong>di</strong>ta<br />
Archiepiscopo, 158. Divisio gastal-<br />
<strong>di</strong>onum, red<strong>di</strong>tuum et bonorum in<br />
ter eumdem et canonicos S. Laurentii,<br />
4SI.<br />
( 6 8 8 )<br />
Località del Poggio, a S. Siro <strong>di</strong><br />
Struppa.<br />
Cassagna. Frazione dei Comune<br />
<strong>di</strong> Casarza.<br />
Località, forse, della pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Località dell’antica Curia <strong>di</strong> Nervi.<br />
Cerangsi. Frazione del Comuue<br />
<strong>di</strong> Pontedecimo, Arciprelura e Vica<br />
rialo alla sinistra del torrente Pol-<br />
cevera. Il Vicarialo comprende: Cam-<br />
pomarone, Ceranesi, Cose, Livellato,<br />
Marcarolo e Torbi.<br />
Homines ........ de celanexi ........<br />
debenl dare denarios X I papienses<br />
antiquos (Guar<strong>di</strong>a Civit.).<br />
C e r i a n a . Comune e Mandamento<br />
della Diocesi <strong>di</strong> Ventimiglia. Giace<br />
nella Valle cui dà nome, sulla destra<br />
del torrente Armèa, tre ore al nord<br />
<strong>di</strong> San Remo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Consueiu<strong>di</strong>nes et usus Celianae incolarum<br />
a Syro II conGrmatae, 456.<br />
C e l l a , sire C e l l a rei S e r r a B a -<br />
v a l i . Ibi con<strong>di</strong>tioncs babcbal Archiepiscopus<br />
, 33, 33. Ibique res Eccl.<br />
Jan. locatae, 161, 1(53, IGi, 288.<br />
Recordata, 1G2, 1G3, 193.<br />
Cembranum. Ibi filii Cononis de<br />
Vezano tres mansos tenebant, 40.<br />
C e n t u m C r u c e s , 1 8 .<br />
r eso<br />
S erra <strong>di</strong> Bavari. Località della<br />
parrocchia <strong>di</strong> S. Giorgio <strong>di</strong> Bavari ,<br />
sovra la sommità della collina, donde<br />
per una parte si scende nella \ alle<br />
<strong>di</strong> Bisagno e per l’ altra in quella<br />
<strong>di</strong> Sturla.<br />
Cembrano. Borgata e frazione del<br />
Comune <strong>di</strong> Maissana, nella \alle <strong>di</strong><br />
Lamrara, sul Gume Borza.<br />
D<br />
•<br />
Cento Croci. Colle dell’ Appennino,<br />
che oggi segna ad oriente i confini<br />
della Provincia <strong>di</strong> Genova.<br />
« Per. questo -monte, per quello<br />
» che si <strong>di</strong>ce, hanno passo i ladri<br />
» e ban<strong>di</strong>ti, che passano dalla parte<br />
» <strong>di</strong> S. Stefano e da Val <strong>di</strong> Sturla<br />
» a rietra Crosa, per depredare i<br />
» viandanti .......Da questo monte<br />
............. nascono quattro fiumi : il<br />
» maggiore Petronia, ed il secondo<br />
» Borza, il terzo Torza, l’ ultimo e<br />
» minor <strong>di</strong> tutti Frascarese. Petro-<br />
» nia e Frascarese corrono verso il<br />
» ponente, e si congiungono insieme<br />
» sotto il villaggio dei Casali , par-<br />
» rocchia <strong>di</strong> S. Pietro <strong>di</strong> Frascata.<br />
» lontano ed a ponente <strong>di</strong> Castiglione<br />
» un miglio; Torza e Borza corrono<br />
» tra greco e levante per Lagorara,<br />
» c si congiungono a Vara, che poi<br />
» si .congiunge colla Magra, che<br />
» sbocca in mare vicino a Sarzana<br />
» (Descriptio confinium Magnificae<br />
» Comunitatis Castilionis et Lago-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C e r e s i o l a . Homines huius loci<br />
scaticum et alpiaticum Archiepiscopo<br />
praestabant, 80.<br />
Costa de Cerexola, 288.<br />
Cerretum, 19, 3-4.<br />
Cerrum. Ibi mansus con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 43. Vinca ab eodem<br />
empta, 133. Terra Eccl. Jan. locata<br />
, 393.<br />
Via publica, ibi.<br />
C e rso la ssi (V illa ), 443.<br />
Certenulum, 284.<br />
Cervix de fioco, 380.<br />
Cexena. Ibi- homines Nasci duos<br />
mansos tenebant, 40.<br />
Cisinum, 22.<br />
( G90 )<br />
» varine, <strong>di</strong>e mnrtis o1 iulii 1601-,<br />
Ms. per copia presso <strong>di</strong> me) ».<br />
Forse Cer esa, una delle Ville sot<br />
toposte alla pieve <strong>di</strong> Bargagli.<br />
S eretto. Villa sottoposta alla pieve<br />
<strong>di</strong> Bargagli.<br />
Homines ......... de cerreto debent<br />
dare prò guar<strong>di</strong>a denanos ix super<br />
totum (Guar<strong>di</strong>a Civit.)-<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
Luogo della Diocesi Tortonese.<br />
•<br />
Certenoli. Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Leivi, e frazione del Comune <strong>di</strong><br />
S. Colombano.<br />
Località del territorio <strong>di</strong> Sori.<br />
Cesena. Località con chiesa, nel<br />
<strong>di</strong>stretto della Rettoria <strong>di</strong> S. Pietro<br />
<strong>di</strong> Vara.<br />
Cesino, e nel <strong>di</strong>al. gen. Cexin.<br />
Villa sita sulla sinistra della Polce-<br />
vera, in una collina che domina Pon-<br />
tedecimo, tra i fossati Ricco a levante<br />
o Ciovellina a ponente. È Prcvostura<br />
del Vicarialo <strong>di</strong> Mignanego, e fra<br />
zione del Comune <strong>di</strong> S. Cipriano.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
691 )<br />
Da varii instrumenti registrali nei<br />
Nolularii <strong>di</strong> Nicoloso Beccaria, Giovanni<br />
Enrico l’orla e Barlolonimeo<br />
Fornari (V. Follai Notatior voi. I-,<br />
102, 100, 258, 405, -c voi. I l i ,<br />
par. I, car. 100), si rilevano le seguenti<br />
notizie<br />
An. 1253, 25 marzo. Ugo magi-<br />
scola e Guglielmo canonico <strong>di</strong> S.<br />
Lorenzo <strong>di</strong> Genova eleggono Balduino<br />
chierico a loro nunzio presso del<br />
Papa, allo scopo d 'impetrarne bulla<br />
confermativa della sentenza <strong>di</strong> scomunica<br />
pronunciata dal Capitolo e<br />
dall’ Arcivescovo contro Ansaldo rettore<br />
della chiesa <strong>di</strong> S. Antonino <strong>di</strong><br />
Cesino, <strong>di</strong>chiarato falsario.<br />
An. 1235, 15 febbraio. Oberto<br />
Della-Croce presenta all’ Arcivescovo<br />
<strong>di</strong> Genova una bolla pontificia, con<br />
che si deputano alcuni ecclesiastici<br />
a pronunziare circa l’ appello introdotto<br />
dal rettore Ansaldo presso la S.<br />
Sede, <strong>di</strong>chiarando <strong>di</strong> essere egli stalo<br />
condannato sine causa rationabili.<br />
An. 1235, 22 aprile. Frexinaria<br />
canonico <strong>di</strong> Fabbrica, nella Diocesi<br />
Tortonese, a nome dei suddetti deputati,<br />
assolve dalla sentenza <strong>di</strong> scomunica<br />
il menzionato Ansaldo, et ipsum<br />
in ecclesia sancta universa restituii.<br />
An. 1252, 25 febbraio. Stefano<br />
proposito <strong>di</strong> S. Maria <strong>di</strong> Voltaggio,<br />
or<strong>di</strong>na in nome del Papa, che. vacando<br />
la Rettoria <strong>di</strong> Cesino, debba<br />
la medesima conferirsi al chierico<br />
Ruffinetto <strong>di</strong> Roseo.<br />
An. 1207, 0 aprilo. Giovanni ministro<br />
della ridotta chiesa.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C lapedum , 254. . Località nelle vicinanze <strong>di</strong> Molas<br />
.Costa de lo Clapedo, 14(5.<br />
Fossatum, 254,<br />
C la u su r a , 17-4, 170, 182, 186.<br />
Via publica, 182.<br />
Clavarum, 26-4.<br />
Clavarum (V a llis ), 291.<br />
Codula, 13, 43.<br />
C o le re tu m ,sive C ollaredum , vel<br />
C olloretu m . Ibi res E ccl Jan:. loca<br />
tae, -159,-461, 463, 287. Memoratu<br />
r, 464, 194.<br />
COLLORIGLA , .255.<br />
Coloana (Flumen), 18.<br />
Comitatus J anuensis, 278.<br />
( 692 )<br />
sana.<br />
Località ili Struppa.<br />
Ciiiavari. Città capo-luogo <strong>di</strong> Cir<br />
condario, sita lungo la spiaggia ma<br />
rina, 18 miglia e 3/4 a levante <strong>di</strong><br />
Genova.<br />
La Valle <strong>di</strong> Chiavari è attraver<br />
sata dall’ Entella e da altri rivi mi<br />
nori, e Confina colla Fontanabuona. ■<br />
Collua ( <strong>di</strong>al. gen.)! Monte del<br />
Bisagno, formante parte della catena<br />
del Creto.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Bargagji.<br />
Località nelle circostanze <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
Uno degli influenti del Vara.<br />
Sul vero e primo significato <strong>di</strong><br />
questo vocabolo, e sulla sua <strong>di</strong>ffe<br />
renza dalla Marca, vedasi Marchia ;<br />
ma in progresso <strong>di</strong> tempo queste due<br />
parole si usarono promiscuamente, per<br />
designare il territorio genovese. I.con<br />
fini <strong>di</strong> esso, da mezzogiorno a set<br />
tentrione, avanti del do<strong>di</strong>cesimo secolo,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
1<br />
Communi si (Villa), 59, 167, 198,<br />
225. Ibi mansus Archiepiscopi. 40,<br />
42. Ratio pro guaita, 44.<br />
Fontana de Carpeno, 225.<br />
Fossatum de Rivo, ibi.<br />
Via publica, 167.<br />
CIUS.<br />
Comolacics. Vide Vicus Mola-<br />
CompenIUM. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 281.<br />
( 693 ;<br />
erano, senza dubbio, il mare e I' Ap<br />
pennino: imperocché non è prima<br />
del 1120 che i genovesi passarono<br />
il Giogo, per impadronirsi <strong>di</strong> quello,<br />
che ora si <strong>di</strong>rebbe il Mandamento<br />
<strong>di</strong> Gari. Ad occidente poi, nel secolo<br />
X II, il limite del Genovesato era il<br />
fminicello Laestra, nolo nei docu<br />
menti sotto il nome 3i Gesta ; ma<br />
nell’antecendente doveva esserlo invece<br />
il fiume Lerm e, giacché fino ad<br />
esso giungeva la contigua Marca<br />
Alcramica. Ad oriente segnavano il<br />
termine, nell’anzidetto secolo XII, il<br />
luogo <strong>di</strong> Rovereto presso Chiav^ri ; e<br />
questo dovea <strong>di</strong> poco variare anche nei<br />
precedenti, confinando col Comitato<br />
<strong>di</strong> Lunigiana, per mezzo d’ un’ ampia<br />
striscia <strong>di</strong> terreno, posseduta dai mo<br />
nasteri <strong>di</strong> S. Fruttuoso a Capo<strong>di</strong>-<br />
monle e <strong>di</strong> Rrugnafo, e che da<br />
Sestri a levante stendevasi fino alla<br />
montagna detta allora Pietra Corice,<br />
ed oggi Vasco.<br />
Luo£ro della "iuris<strong>di</strong>zione dell' an-<br />
tica Curia <strong>di</strong> Molassana.<br />
Fontana <strong>di</strong> Carpi, noi <strong>di</strong>stretto <strong>di</strong><br />
Pino. È ricca <strong>di</strong> acqua perenne, la<br />
quale si versa nel torrente Geriato.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Configni'M. Ibi mansus tenebant<br />
filii Cononjs de Vezano, 40.<br />
Constant inopolis, 572, 574, 377.<br />
Cor,\ona, 200.<br />
Corclia (V illa ), 522.<br />
Corionl'm (Flumen) , 414.<br />
Cornale. Ibi terra Eccl. Jan.<br />
locata, 285.<br />
Cornale , sive Cornale Dulcia-<br />
num , 144, 108, 272.<br />
Cornelianum, 21. Decima grani<br />
huius loci Archiepiscopo laudata, 07.<br />
Cornelica, 507, 508.<br />
( 694 )<br />
Località dell’antica pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
Costantinopoli, fulinite sono le<br />
relazioni politiche e <strong>di</strong> commercio,<br />
passate nel me<strong>di</strong>o evo tra la Corte<br />
<strong>di</strong> Costantinopoli ed il Comune <strong>di</strong><br />
Genova. I citta<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> quest’ ultima<br />
vi godeano, in forza <strong>di</strong> privilegi<br />
spesso confermali e spesso ancora<br />
violati-, una strada con chiesa, un<br />
embolo 0 stazione per le m erci, ed<br />
altre ragguardevoli possessioni.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> JJisagno.<br />
*■<br />
Coreglia. Comune e Rettoria nel<br />
Vicariato <strong>di</strong> Cicagna, ili Fontanao<br />
-7<br />
buona.<br />
Ci'RONE. Torrente, che scende dalle<br />
Alpi <strong>di</strong> Salogni nel Torlonese, e-<br />
mette nel Po a Bastida de’ Dossi, in<br />
quel <strong>di</strong> Voghera.<br />
sana.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo nelle circostanze <strong>di</strong> Molas<br />
Corneliano. Villa sita in riva al ma<br />
re, tre miglia a ponente da Genova.<br />
È Comune, e Parrocchia <strong>di</strong>pendente<br />
dal Vicariato <strong>di</strong> San Pier d’ Arena.<br />
Cornega. Villa in Fontanabuona,<br />
già sottoposta alla Podesteria <strong>di</strong> Roc<br />
catagliata e Neirone.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Corna, sive Cornium, -2(31, 283.<br />
Corsi vel Cavtrsi. Eius cappella,<br />
sive ecclesia S. Martini, 130, 150.<br />
Memoratur, 23, 38, 274, 278. Ibi<br />
terra Archiepiscopo renunciata, 130.<br />
Ab eodem empia, 150. Tercierium<br />
vineae Jocatum, 207. Bona Ecclesiae<br />
Januensis ab Eugenio papa 111 confirmata,<br />
454.<br />
Fossatum, 101, 214.<br />
Insula. Ibi pasteni laudati Archiepiscopo,<br />
84.<br />
Via, 150.<br />
Corsica. Decimae Archiepiscopi<br />
super naves de hac Insula Januam<br />
venientes, 10, 11, 565,' 506. Me<br />
morala, 58i.<br />
Cortinae. Ibi res Eccl. Jan. lo<br />
ca lao, 201.<br />
Corvaria. Homines huius loci sca-<br />
ticum et alpiaticum praestare debebant<br />
Archiepiscopo, 80. Memoratur. 515.<br />
Fossatum , 277.<br />
Pedes de Corvaria, 270.<br />
Ripa de Pede de Corvaria, 270.<br />
296.<br />
Costa. Ibi res Eccl. Jan- locatae,<br />
( 695 )<br />
Couma. Rettorìa nel Vicariato <strong>di</strong><br />
Cicagna, e frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Moconesi, in Fontanabuona.<br />
Cavorsi. Borgata del Comune <strong>di</strong><br />
Torri"lia.<br />
An. 1258, 7 et 17 iunii. Dicitur<br />
vacare ecclesia sancii martini<br />
de corsio plebatus sancti syri de<br />
molazana prò morte qm. presbyteri<br />
columbi olirti <strong>di</strong>ete ecclesie<br />
rectoris. Ibi electio presbiteri bernabovis<br />
de rapallo in rectorem<br />
<strong>di</strong>cte ecclesie (Fol. Not. 1, 270<br />
recto ).<br />
Corsica. Isola dell’ Italia, soggetta<br />
alla Francia, cui la cedette la Re<br />
pubblica <strong>di</strong> Genova nel 1768.<br />
Cortixo. Villata, e frazione del<br />
paese <strong>di</strong> Tribogna in Fontana-<br />
buona.<br />
Località della pieve <strong>di</strong> Uscio, in<br />
Fonlanabuona.<br />
Costa. Uno dei villaggi, che in<br />
antico formavano la Podesteria <strong>di</strong>,<br />
Sestri a levante.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Costa. Bruscata, ISO.<br />
Costa de Aligada, 288.<br />
Costa de Castro. Ibi villae et<br />
massaricia Eccl. Jan. locata , 202.<br />
Costa de C avigla. Ibi res Eccl.<br />
Jan- locatae, 164.<br />
Costa de Pecorile , 2SR.<br />
Costa de la Carpeneta , 254.<br />
Costa de li Passatori, 100.<br />
Costa de P ausoni, 16,').<br />
Costa de R ureis. Ibi libellaria<br />
filiorum Cononis de Vezano, 40. •<br />
C osta L onga. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae ,2 8 1 .<br />
Costa L onga. Ut supra, 285.<br />
Costa L uparia. Ibi res ecclesiae<br />
S. Michaelis Lavaniae locatae, 284.<br />
Costa Mala. Ibi castanetum, de<br />
quo redemit partem Archiepiscopus,<br />
138.<br />
( 696 )<br />
Località <strong>di</strong> Molassana,che il Registro<br />
ci dà a conoscere prossima al torrente<br />
Geriato. Petimus pecias dms de terra<br />
in costa bruscata nsque in ijlareto.<br />
\<br />
Località nell» Valle <strong>di</strong> Bargagli.<br />
Luogo sottoposto alla,giuris<strong>di</strong>zione<br />
della pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
Luogo della Serra <strong>di</strong> Bavari.<br />
Località <strong>di</strong> Bargagli.<br />
Luogo <strong>di</strong> Molassana.<br />
Località -<strong>di</strong> Molassana.<br />
Apparizione, e nel <strong>di</strong>al. gen. Pai-<br />
scion. Comune, e Rettoria-<strong>di</strong>pendente<br />
dal Vicariato <strong>di</strong> S. Martino. d’Albaro.<br />
Costa R ossa. Frazione del Co<br />
mune <strong>di</strong> Seslri a levante.<br />
Località nelle vicinanze <strong>di</strong> Morego.<br />
Località nelle circostanze <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
F ossa L uparia. Uno dei villagi,<br />
che in antico formavano la - Pode<br />
sterìa <strong>di</strong> Sestri a levante. •<br />
Località <strong>di</strong> Casanova.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Costa Roverosa, 321.<br />
Cotrani. Ibi terrae commutatae,<br />
A\ A.<br />
Crux, 179.<br />
Cucul. Girardus Castaldus ven<strong>di</strong>- .<br />
<strong>di</strong>t Archiepiscopo id quod ibi possidebat,<br />
134. Similiter fecit Rustica<br />
de Cerro, ibi. Et Adalasia Comi-<br />
tissa, 135.<br />
Via Vetiis, 134, 155. .<br />
Cucurmjm, 17. Ibi ecclesia S,<br />
Laurentii, 263.<br />
Cultura, 291.<br />
Cuminelia. Ibi res ecclesiae S.<br />
Laurentii Januae locatae/ 292.<br />
Conium'S . Michaelis, 169.<br />
Curtis, 50;<br />
Cuselia. Ibi res ecclesiae S. Mi<br />
chaelis Lavaniae locatae, 28i.<br />
Cusina Merli, sive Merlini, 277.<br />
Fontana, 280.<br />
( 697 )<br />
Località della pieve d’ Uscio.<br />
Località del Tortonese.<br />
Località nelle vicinanze <strong>di</strong> Slruppa.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
Cogorno. Antico feudo, e villa della<br />
Riviera Orientale, sita sul colle <strong>di</strong><br />
Lotto. Al presente e Comune, e Ret<br />
toria sottoposta al Vicariato <strong>di</strong> La<br />
vagna.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Rapallo.<br />
Comuneglia. Rettoria all’origine<br />
del fiume Vara, <strong>di</strong>pendente dal Vi<br />
cariato <strong>di</strong> Varese.<br />
Conio. Frazione ' del Comune <strong>di</strong><br />
S. Colombano.<br />
Luogo dell’ antica Curia <strong>di</strong> Nervi.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Località della Villa <strong>di</strong>.Urri.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Dercogna, 53, 13 i.<br />
Dese l e g a , 2GG, 387<br />
( 698 )<br />
D<br />
Dercogna. Località con chiesuola,<br />
sottoposta all’ Arci pi etura ili Rosso.<br />
Deser e g a, ed anche Zerega.<br />
Frazione del Comune <strong>di</strong> Coreglia,<br />
e Rettoria <strong>di</strong>pendente dal Vicariato<br />
<strong>di</strong> Cicagna.<br />
E m d i d a s c u m , 1 8 . Candeasco. Villa con chiesa, già<br />
sottoposta alla pieve <strong>di</strong> Scstri a le<br />
vante.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
i<br />
4
F abrica, 50, 31.<br />
F aidallum, 231.<br />
F aum Cascavi, 18.<br />
F avaridum, 292r<br />
F edule (A L e ) , 285.<br />
F electum, 82, 1G5, 400.<br />
F eletor, 204.<br />
F enogledun. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 285.<br />
F icariolum, 176, 482, 231.<br />
F icarium, 182, 231.<br />
Fossatum da le Fontanelle, 231<br />
Luogo dell’ antica Curia <strong>di</strong><br />
Nervi.<br />
Luogo delle vicinanze del Poggio,<br />
a S. Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
Località della Pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
F avarolo. Uno dei villaggi, che in<br />
antico facevano parte della Pode<br />
steria <strong>di</strong> Sestri a levante.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Bavari.<br />
Località dell’ antica pieve <strong>di</strong> Se<br />
stri a levante.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo della Rettoria de’ SS. Cosma<br />
o Damiano <strong>di</strong> Struppa.<br />
Località, come sopra.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Via pergens a le Tane, ibi.<br />
Ficarium , 45.<br />
F icarium. Ibi mansus con<strong>di</strong>tio<br />
natus Archiepiscopi, 49.<br />
F o n tanabo n a, 19, 93.<br />
F ontana P aupera. Ibi res eccle<br />
siae S. Johannis Carantiae locatae, 387.<br />
F ontana S acrata, 517.<br />
F ontani Cium, 13, 34, 164, 175,<br />
476, 478, 482, 484, 272. Ibi pasti<br />
num locatum, 331. Mansus Archie<br />
piscopo <strong>di</strong>missus; 383.<br />
184.<br />
185.<br />
Casale de Turdo, 185.<br />
Castanetum de Turdo., 175, 478,<br />
Fontana Theudorini, 175, 178.<br />
Fossatellum descendens in Prato,<br />
Fossatum, de Ceredallo, 178.<br />
Fossatum, de Fodallo, 175.'<br />
Rivus Leucaria, 185.<br />
Via Canaria, 484.<br />
Via usque in Pereto, 164.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morcgo.<br />
J.iOcalità della Curia <strong>di</strong> S. Pier<br />
d’ Arena.<br />
F ontanabuona. Valle estesissima,<br />
che da Chiavari si protrae fino nelle<br />
gole degli Appennini, ed è partita<br />
dal fiume Lavagna.<br />
Località della pieve <strong>di</strong> Caranza,<br />
ora <strong>di</strong> Mongiar<strong>di</strong>no.<br />
Località e podere a S. Cipriano<br />
in Polcevera.<br />
F ontaneggi, ed anche F onta-<br />
• negli. Rettoria del Vicariato <strong>di</strong> Ra-<br />
- v<br />
vari, e frazione del Comune <strong>di</strong> Bar<br />
gagli, sita in collina sulla sinistra<br />
del Bisagno, a sette miglia e mezzo<br />
da Genova.<br />
Homines de bavali et funtanegli<br />
supra totum debent dare pio guar<br />
<strong>di</strong>a civitatis minas castanearum xn.<br />
( Guar<strong>di</strong>a Civit.).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
F o n t A n i u m . I b i terrae Eccl. J a<br />
Jocatae, 146, 227.<br />
Forum J ulii. 10. F rejus. Città della Francia, nel<br />
Dipartimento del Varo.<br />
F ossa, 273, 283. Località <strong>di</strong> Tassorello.<br />
F ullus. Ibi molen<strong>di</strong>num, 56. Follo. Località presso il Bisagno.<br />
sulla strada provinciale, nella par<br />
Fi za , 17.<br />
rocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa , ove<br />
scorre un torrentello <strong>di</strong> acqua perenne,<br />
che servì ad alimentare un<br />
picciolo molino, che vi esiste fino ai<br />
nostri giorni.<br />
In uno spoglio del Cadastro della<br />
Pieve <strong>di</strong> Piana (Bisagno) del 1641,<br />
fatto ad uso della Curia Arcivescovile,<br />
si legge codesta nota: Batli-<br />
» sta Ferro q. Benedetto. Molino con<br />
» casetta al Follo; confini <strong>di</strong>nanzi e<br />
» da un lato la strada, <strong>di</strong> <strong>di</strong>etro e<br />
j » daH’altro Paolo Baghino : prezzo<br />
» <strong>di</strong> lire 1500 ridotto a lire 900 .<br />
» per il terratico che paga alla Mensa<br />
» Arcivescovile ».<br />
F oggia. Rettorìa nel Vicariato, <strong>di</strong><br />
Rapallo, e frazione dell’ omonimo<br />
Comune.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
"Ga ia n u m sive G a l l i a m o , 4 8 .<br />
Ibi terra Eccl. Jan. locata., 298.<br />
V ia publica, ibi.<br />
Gaium. Vide Gazil'.m.<br />
Garibaldum, 47.<br />
Gatericu.m, Ibi res Eccl. Jan.<br />
monasterio S. Syri assignatae, -428.<br />
Gavium (Plebs el Castrum). Ibi<br />
res Eccl. Jan. locatae, 419. Mona<br />
sterio S. Syri assignatae, 428. Ho<br />
norius papa III Abbati de .Telieto et<br />
Praeposito Mortariensi commitlil cu<br />
ram commutationis <strong>di</strong>ctae plebis Ga-<br />
vii cum plebeio Caranliae, 473.<br />
( 7 0 2 )<br />
G<br />
rego.<br />
Località dell’ antica Curia <strong>di</strong> Mo-<br />
Garibaldo. Frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Nò, Arcipretura, e Vicariato; il quale,<br />
ullimocomprende le Parrocchie <strong>di</strong> Ca<br />
minata, Garibaldo, Nè, PontorieZerli.<br />
Assereccio. Località presso Vol<br />
taggio.<br />
An. 1157, 1S octobris. Noi lanfrancus<br />
piper el wilielmus de volta<br />
locamus .......lerciam partem tocius<br />
eius quod habemus in gazerego prope<br />
vuliabium ( Chartar.. il 445)■<br />
Gavi. Mandamento e Comune,<br />
Arcipretura e Vicariato d’ oltre Gio<br />
ghi , nella Provincia d’Alessandria.<br />
Il Vicariato abbraccia le parrocchie<br />
<strong>di</strong> Gavi, Monterotondo e Pralolongo.<br />
La pieve <strong>di</strong> Gavi è antichissima;<br />
e sotto il primitivo litoio <strong>di</strong> S. Ma<br />
ria (mentre al presente è <strong>di</strong> S.<br />
Giacomo) esisteva a non poca <strong>di</strong>-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Gaziom. Un mansus con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 45, 46, Memoratur,<br />
2 18, 220.<br />
Planum de Gazio. Ibi domnicatum<br />
et castanetum, de quibus Ar<br />
chiepiscopus habebat con<strong>di</strong>tiones, 47.<br />
Res Eccl. Jan. locatae, 281. Pars<br />
castaneti empta, 365.<br />
Geminianum, 21.<br />
Ginesta , 18.<br />
Glariolum. Ibi molen<strong>di</strong>num, 23,<br />
49, 56, 109, 157, 500, 501, 502.<br />
Ripa de Campis, 109.<br />
Glariolum. Ibi res Eccl. Jan.<br />
monasterio S. Syri assignatae. 428.<br />
stanza dal paese , come è il caso<br />
della pieve <strong>di</strong> SeFravalle, ed in<br />
genere <strong>di</strong> quelle della antichissima<br />
Diocesi Tortonese, giusta quanto ha<br />
rilevato il Bottazzi. Di un castello poi<br />
presso Gavi si ha memoria in atti<br />
del 1055 e 1033 ( Carte genovesi,<br />
mss. dell’ avv. Francesco Ansaldo);<br />
ed è quello situato sul monte alle<br />
spalle del paese, dove esiste tuttora<br />
I' antica fortezza ampliata dalla Re<br />
pubblica <strong>Ligure</strong>.<br />
Località <strong>di</strong> Yigomorasso.<br />
Zemignano. Villa sita all’jorigine<br />
del fossato <strong>di</strong> Acquamarcia, sotto il<br />
monte dei Due Fratelli. È Rettoria<br />
nel Vicariato <strong>di</strong> S. Cipriano, e fra<br />
zione del Comune <strong>di</strong> Rivarolo.<br />
Ginestra. È la prima villa che s’ in<br />
contra a levante <strong>di</strong> Sestri, nella Riviera<br />
• Orientale, del cui Comuue fa parte.<br />
Località dell’ antica Curia <strong>di</strong> San<br />
Pier d’Arena, e forse la ghiaia <strong>di</strong><br />
Corneliano, in prossimità <strong>di</strong> Campi.<br />
Giarolo. Frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Montacuto, nel Mandamento <strong>di</strong> San<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Godascum. Ibi terrae Eccl. Jan.<br />
cum aliis commutatae, 411.<br />
Gomarenum. Ibi res ecclesiae S. Mi-<br />
chaelis Lavaniae locatàe, 284.<br />
G o m e d u m . Ibi filii Cononis d e Ve<br />
zano mansum lenebant, 10.<br />
Gr a v e h a , 17, o4, 109, 330.<br />
Groparium, 17.<br />
Gropo Marcio , 292.<br />
Guastimi. Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat<br />
Archiepiscopus, 40. Memoratur, 49,<br />
00. Terra Curiae Archiepiscopi,<br />
104.<br />
( 704 )<br />
Sebastiano, Provincia e Diocesi <strong>di</strong><br />
Tortona.<br />
Go<strong>di</strong>asco. Mandamento, Comune e<br />
Parrocchia nella Provincia <strong>di</strong> Voghera,<br />
Diocesi <strong>di</strong> Tortona.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo della pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
Graveglia. Priorato nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Chiavari, e frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Carasco. Questa villa è sita nella<br />
Valle <strong>di</strong> Sturla, e prende nome dal<br />
torrente, che, scendendo dall’ Ap<br />
pennino-, s’ immette nel fiume La<br />
vagna , dopo un corso <strong>di</strong> parecchie<br />
miglia.<br />
Gropparo. Frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> S. Stefano d’ Aveto.<br />
Groppo Marzo. Villa posta nella<br />
Valle <strong>di</strong> Lagorara sul fiume Borza,<br />
e soggetta in antico alla Podesteria<br />
<strong>di</strong> Castiglione. Ora fa parte del Co<br />
mune <strong>di</strong> Godano.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Herculis, sive de Hyrco ( Plebs).<br />
Ville S. Martinus.<br />
Hurri. Homines huius loci sca-<br />
ticum et alpiaticum Archiepiscopo<br />
praestare debebant, 80. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 277, 521. Pensiones<br />
Archiepiscopi, 568.<br />
Fossatum, sive Rivus Crosvs,<br />
277, 279, 280.<br />
Hurti. Ibi res Eccl. Jan. mona<br />
sterio S. Syri assignatae, 128.<br />
( 7 0 5 )<br />
H<br />
Urri. Rettoria nel Vicariato <strong>di</strong><br />
Neirone , e frazione dell’ omonimo<br />
Comune.<br />
Forse la parola Hurti è scorre<br />
zione , e potrebbe emendarsi in quella<br />
<strong>di</strong> Sturli; nel quale caso non torne<br />
rebbe <strong>di</strong>ffìcile il riconoscere nella me<br />
desima l'in<strong>di</strong>cazione dell’attuale S orli,<br />
che è Comune e Prevostura nel Man<br />
damento <strong>di</strong> Garbagna, Provincia e<br />
Diocesi <strong>di</strong> Tortona.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Ilice. Ibi res Eccl. Jan. locatae,<br />
141. Memoratur, 1-17.<br />
Insisa, vel Sisa, aut Alpe, 218,<br />
220, 225, 2f>2.<br />
In su la (V iltà ) 11, 22.<br />
Insula de L acu Draconario. Ibi<br />
molen<strong>di</strong>num Eccl. Jan. locatum, 148,<br />
150.<br />
Insula S. Syri. Ibi terra Eccl.<br />
Jun. locata, 356.<br />
In sulella. Ibi molen<strong>di</strong>num, 107.<br />
Pars cuius empta ab Archiepiscopo,<br />
560.<br />
Isacurtis. Ibi molen<strong>di</strong>num, 24.<br />
Memoratur, 220.<br />
( 706 )<br />
l<br />
L iggie ( <strong>di</strong>al. gen. ). Località nel<br />
<strong>di</strong>stretto della parrocchia <strong>di</strong> S. Mar<br />
tino <strong>di</strong> Struppa.<br />
Insisa o S isa. Così appellasi il più<br />
alto monte del Bisagno a levante del<br />
Creto, della catena dell’ Appennino.<br />
Sulla costa,che si estende verso mezzo<br />
giorno, sorgono le parrocchie <strong>di</strong> S. Mar<br />
tino eS. Cosma <strong>di</strong> Struppa, gli abitanti<br />
delle quali lo chiamano Monte Arpe,<br />
mentre che altri l’appella anco Reno.<br />
Isola. Borgata nella Polcevcra, in<br />
vicinanza <strong>di</strong> Pedemonte.<br />
Località presso del Lago Dagonà,<br />
dove oggi ancora si vedono le rovine<br />
<strong>di</strong> un molino.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna<br />
presso il torrente Graveglia.<br />
Località della Villa <strong>di</strong> Molassana.<br />
Località presso Vigomorasso, in<br />
Polcevcra.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Janua (Gastrum), 119,32fi, 352.<br />
Decima habitatorum eiusdem canonicis<br />
S. Laurentii donata. 4‘>G.<br />
Palazohm, 16.<br />
J anua (Cintai). Decima ibi per<br />
cepta ab Archiepiscopo, 15. Vassalli<br />
ipsius ibidem, 2 i, 4o4. Berengarius<br />
et Adelbertus reges civium ianuen-<br />
sium bona et consuetu<strong>di</strong>nes confir<br />
mant, 510. Consuetu<strong>di</strong>nes ante<strong>di</strong>ptae,<br />
ibi. Ab Alberto marchine iuratae,<br />
514. Ibi domus Eccl. Jan. locata,<br />
554. Recordata, 289, 292, 305, 457.<br />
Decimae habitantium istius civitatis<br />
canonicis S. Laurentii donatae , 15H.<br />
( 7«7 )<br />
J<br />
Chiamavasi anticamente Castello,<br />
e tuttora appellasi con questo nome,<br />
quella parte della città che si eleva<br />
tra i colli <strong>di</strong> Mascherona e Sarzatw.<br />
Ivi, intorno al mille, i genovesi ,<br />
per meglio <strong>di</strong>fendersi dalle frequenti<br />
invasioni saraceniche, e<strong>di</strong>ficarono la<br />
fortezza, o castrum, del quale venne<br />
poi (sec. XII ) delineata una rozza<br />
immagine nei sigilli e nelle monete<br />
del Comune, e <strong>di</strong> che oggi ancora<br />
può vedersi un avanzo nell’arco a<br />
gran<strong>di</strong> bozze che fiancheggia il mo<br />
nastero <strong>di</strong> S. Maria in Passione.<br />
Palazzoìo. La prima delle Compagne,<br />
o rioni, onde era <strong>di</strong>visa !a Città.<br />
All’ qwca della compilazione del<br />
Registro (an. 1145), assai ristretto<br />
era il circuito delle mura <strong>di</strong> Genova.<br />
Partivano esse dal Broglio, e pro<br />
seguivano, <strong>di</strong>scendendo alla chiesa <strong>di</strong><br />
S. Egi<strong>di</strong>o, ove è <strong>di</strong> presente la piazza<br />
<strong>di</strong> S. Domenico ed il Teatro Carlo<br />
Felice, al luogo <strong>di</strong> Scrravalle, su<br />
cui più lar<strong>di</strong> olevaronsi il Palazzo<br />
Ducale ed il Palazzetto Criminale ,<br />
a S. Malleo ed a buccoli; ri pie-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Palatium et cappella S. Ambrosii ab<br />
Alexandro papa 111 Ecclesiae Me<strong>di</strong>olanensi<br />
confirmata , 458.<br />
Bralium. Ab Alexandro papa Ecclesiae<br />
Me<strong>di</strong>ol. confirmatum, ibi.<br />
Calm atim i, 64, J 14. 443.<br />
Fossatum descendens ad mare,<br />
452.<br />
Hostium C ivitatis, 267.<br />
Locus ubi <strong>di</strong>cilur Domus, ibi.<br />
M urus C ivitatis, 267.<br />
Portus. Homines familiae de Bul<br />
garo confitentur decenum introitus<br />
portus istius antiquitus habuisse, 474.<br />
Ravecca, 445.<br />
Susilia, 91.<br />
Via comunis terrae Eccl. Jan.,267.<br />
Via prope ecclesiam S. Laurentii,<br />
289, 326, 38i.<br />
( 708 ><br />
gavano quin<strong>di</strong> verso la cappella, e<br />
poi chiesa, <strong>di</strong> S. Pietro de Banchi,<br />
continuavano alla Raibetta, 0 mer<br />
cato de’ legumi, a Canneto ed alla<br />
piazza della chiesa <strong>di</strong> S. Giorgio; rial-<br />
zavansi poscia nei colli <strong>di</strong> Castello,<br />
Mascherona e Sarzano, finché pel<br />
luogo <strong>di</strong> Ravecca e il Piano <strong>di</strong> S.<br />
Andrea ricongiungevansi al Broglio.<br />
Chiamavasi anticamente Broglio<br />
quella regione della città , che oggi<br />
si <strong>di</strong>stingue col nome <strong>di</strong> Orti <strong>di</strong> S.<br />
Andrea.<br />
Carignano. Colle della parte orien<br />
tale della Città, unito all’ altro <strong>di</strong><br />
Sarzano per mezzo dell’ ar<strong>di</strong>tissimo<br />
ponte che fece gittare la famiglia<br />
Sauli nel 1719. Prima ne era <strong>di</strong>viso<br />
dal fossato <strong>di</strong> Rivo Torbido.<br />
Homines de calegnano debent face-<br />
re guar<strong>di</strong>am in calegnano ( Guar<strong>di</strong>a<br />
Cimi.).<br />
Il Porlo della Città rimane ai<br />
pie<strong>di</strong> della medesima, e sotto la cur<br />
vatura <strong>di</strong> un vasto semicircolo del<br />
<strong>di</strong>ametro <strong>di</strong> circa 5600 metri.<br />
Ravecca. Luogo, 0 regione della<br />
città, fra il. colle <strong>di</strong> Sarzano e<br />
il Piano <strong>di</strong> S. Andrea.<br />
Soziglia. Luogo, e già Compagna<br />
della Città, fra Luccoli e Campetto.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Via publica infra murimi Civitatis,<br />
267.<br />
J a n u a (Burgum Occidentale, sire<br />
S. ThomaeJ. Decimae eiusdem canonicis<br />
S. Laurentii donatae, 456.<br />
Caput Arenae, 428.<br />
Castetietum. Guilielmo Pi[>eri locatum,<br />
31. Ecclesiae S. Syri laudatum,<br />
453.<br />
Fossatum S. Michaelis, 202, 503,<br />
413.<br />
Granarolium, 49, 50.<br />
Mons S. Micliaclis. A Guilielmo<br />
Nigro et Bal<strong>di</strong>cione fratribus possidebatur,<br />
32. Ibi res Eccl. Jan. loca<br />
tae, 30.1 Recordatum, 428.<br />
( 709 )<br />
Sotto il nome <strong>di</strong> Borgo Occidentale<br />
comprendo quel tratto, che si<br />
<strong>di</strong>stendeva ad occidente della cinta<br />
delle m ura, sino a Capo <strong>di</strong> Faro.<br />
Luogo alla spiaggia del m are, su<br />
cui fu fondata la chiesa <strong>di</strong> S. Giovanni<br />
<strong>di</strong> Prè, per ciò appunto appellata<br />
nelle antiche carte de Cajritc Arene.<br />
Castelletto. Vasta elevazione <strong>di</strong> terreno,<br />
che domina la città. Ivi giunsero<br />
le mura della medesima e<strong>di</strong>ficate<br />
nel 1133, e vi fu allora costrutta<br />
una torre per <strong>di</strong>fesa e custo<strong>di</strong>a <strong>di</strong><br />
esse. Più tar<strong>di</strong> poi vennero innalzate<br />
sul piano <strong>di</strong> Castelletto impo<br />
nenti fortezze, allo scopo <strong>di</strong> contenere<br />
i genovesi nella soggezione <strong>di</strong> prin<br />
cipi stranieri, e più volte il furore<br />
popolare le smantellò. L' ultima fu<br />
uguagliata al suolo nel 1848. ed ora<br />
si elevano sopra de’ suoi avanzi pa<br />
recchie civili abitazioni.<br />
Torrente ora <strong>di</strong>seccato.<br />
Granaiolo. Collina assai elevata ,<br />
sulla cui vetta trovasi una porla della<br />
attuale cinta delle mura <strong>di</strong> Genova.<br />
Homines ....... de granairolo ......<br />
debent facere guar<strong>di</strong>ani ad lunrem<br />
capitis fari. (Guar<strong>di</strong>a Civit.J.<br />
Colle <strong>di</strong> S. Michele, fra la piazza<br />
detta ora del Principe e I' Arsenale<br />
<strong>di</strong> Terra. Fu in parte <strong>di</strong>strutto as<br />
sieme alla chiesa, <strong>di</strong> cui è cenno nel<br />
Registro, per dar luogo al passo della<br />
Ferrovia.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Platea S. Syri, 354.<br />
Pons Clerìcolum, ITI.<br />
Strata Romana, U<br />
Via publica pergens ad Fossatum<br />
S. M ichaelis, 305.<br />
Via pùblica S. Thomac, 52.<br />
Janua (Burgum Orientale, sive<br />
S. Vincentii, vel notum). Ibi possidebant<br />
qaaedam bona Ansaldus et<br />
Lamberlus Porci, 58. Qui res Eccl.<br />
Jan. ibidem in locationem accipiunt,<br />
276. Aliae locationes habentur, 289,<br />
358, 5 4 2 /3 4 3 , 355. Memoratur,<br />
508. Decrmae <strong>di</strong>cti Burgi canonicis<br />
S. Laurentii donatae, 456.<br />
Domusculta. Eam tenebant Advocati,<br />
51. Recordata, 32, 71, 72,<br />
102, 130, 215, 217, 218, 220. Ibi<br />
terra Eccl. Jan. locata, 508. Pro<br />
ea Guilielmus Piper solvebat pensionem<br />
, 595. Ab. Eugenio papa III<br />
Syro archiepiscopo confirmata , 454.<br />
( 710 )<br />
La piazza <strong>di</strong> S. Siro della quale<br />
parlasi nel Registro è quella,, che oggi<br />
resta <strong>di</strong> fianco alla basilica <strong>di</strong> tale<br />
santo. Potrebbe ancora formarsene una<br />
idea, chi osservasse il prezioso allre-<br />
sco eseguito da Giambattista Carlone<br />
nell’abside <strong>di</strong> quella chiesa, rappre<br />
sentante il santo vescovo nell’atto<br />
<strong>di</strong> cacciare il basilisco dal pozzo,<br />
secondo che narrasi dalla leggenda.<br />
Ponticello che sorgeva presso l’ora<br />
<strong>di</strong>strutta chiesa degfi Infermi <strong>di</strong> S.<br />
Lazzaro, in prossimità della porla<br />
della Lanterna.<br />
Nel Manuale Possessionum del<br />
l’ anno 1562 (Archivio <strong>di</strong> S. Gior<br />
gio) trovo notata: domum mani<br />
positam in burgo sancti thome cui<br />
colieret antea strata romana.<br />
Sotto la denominazione <strong>di</strong> Borgo<br />
Orientale, intèndo <strong>di</strong>stinguere quella<br />
parte a levante della città, che fu<br />
incorporata (<strong>di</strong>a medesima colla cinta<br />
murale del 1627; cioè il tratto che<br />
corre dalla porta dell’ Arco alle porte<br />
Romana e della Pila.<br />
tn<strong>di</strong>cavasi con questo nome una<br />
vasta estensione <strong>di</strong> terreno, presso<br />
l’ antica ed ora <strong>di</strong>strutta chiesa <strong>di</strong><br />
S. Vincenzo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
fi
Fossatum apud Domumcullum,<br />
215, 217, 218, 220, 208.<br />
Via publica, 338, 342, 34?, 553,<br />
23 i.<br />
Viu publica ad ccclesiam S. Muriae,<br />
308, 432.<br />
Via publica apud Domumculiatn,<br />
215, 217, 218, 220.<br />
Via quae venit a Bisagno ante<br />
S. Martinum, et ante Hospitale S.<br />
Stephani usque ad portam Civitatis,<br />
445.<br />
J anua (Suburbia). Deciinac inco<br />
larum eorum S. Laurentii canonicis<br />
donatae, 456<br />
J eneste<strong>di</strong>im. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 421.<br />
46.<br />
J ugus (Villa), 11 Decimae eius,<br />
J ugus Ceresiola , sive Resiola ,<br />
420, 122.<br />
( 711 )<br />
Questa strada ha molta analogia<br />
colle aUuali della Pila e ili Ponticello.<br />
La prima, fiancheggiando la<br />
chiesa <strong>di</strong> S. Maria della Pace ( già<br />
S. Martino) giunge agli ar<strong>di</strong>i <strong>di</strong> S.<br />
Stefano, e la seconda mette al colle<br />
<strong>di</strong> S. Andrea, ove a’ tempi della<br />
compilazione del Registro si trovava<br />
la porta della Città.<br />
1 sobborghi <strong>di</strong> Genova nell’ anno<br />
1158 , a cui spetta 1’ alto, nel quale<br />
sono citati, erano formali ad oriente<br />
da quelli che oggi esistono fuori la<br />
Porla Romana, e si appellano <strong>di</strong> S.<br />
Zita e degli Incrociati, e ad occi<br />
dente dal territorio, che correva dalla<br />
chiesa <strong>di</strong> S. Tommaso al Ponte Cleri-<br />
colio presso S. Lazzaro, cioè a breve<br />
<strong>di</strong>stanza dalla attuale Porta della<br />
Lanterna.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo della Pieve <strong>di</strong> Serra nel-<br />
P alta Polcevera.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
K a l a o l u j u Ibi res cappellae S.<br />
Juliae locatae, 291.<br />
L a c u s T e r r ò C o r e t o , 1 77.<br />
L agnetum, 18.<br />
( 712 )<br />
K<br />
C e n t a u r a . Villa sita in collina,<br />
alla <strong>di</strong>stanza <strong>di</strong> due miglia da La<br />
vagna. È Rettoria sottoposta al Vica<br />
riato ed al Comune <strong>di</strong> Lavagna.<br />
11 Registro accenna a questo lago<br />
nelle vicinanze <strong>di</strong> Fontanegli e della<br />
Sorrigia.<br />
C Qì-cJk M j<br />
Forse Agnora, una delle ville<br />
dell’ antica Podesteria <strong>di</strong> Moneglia ,<br />
da cui <strong>di</strong>sta tre miglia.<br />
An. 1191, 9 aprilis. Gerardus<br />
capronus potestas de lagneto et celo,<br />
sco fatetur habuisse libras X pro<br />
pedagio quod liabent illi de lagneto<br />
el celasco super lucenses ( Foliat■<br />
Notarior. \ , 27).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
.<br />
1<br />
4*<br />
*
*<br />
L a m m a n i g r a (Villa)- Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 279, 280, 315, 521.<br />
De quibusdam libellariis pensionem<br />
habebat Archiepiscopus, 508, 509.<br />
Costa de Lammanigra, 279, 515.<br />
Fossatum veniens de cujua plo-<br />
glosa, 280.<br />
L a m a z o l a . Vide M a c i o l a .<br />
L a n g a s c u m (Plebs). Decima, 12-<br />
Divisio eiusdem, 25. Ibi res Eccl.<br />
Jan. cum aliis commutatae, 128,<br />
136.<br />
L a u r u m . Ibi mansus con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 50. Et -casale simi<br />
liter, 51. Memoratur, 55, 60, 155.<br />
L a v a g l o P a g a n o vel P a c n a n o ,<br />
218, 220.<br />
L a v a c l u m , 117, 225, 250, 251.<br />
257.<br />
Costa de Lavaglo, 116, 117,168.<br />
L a v a g l u m , L e v a l l i , sive L e v i<br />
vel L i v i , 11, 264. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 291. Item me<strong>di</strong>etas<br />
cappellae S. Laurentii, 529. Et de<br />
cima eiusdem loci, 511.<br />
( 713 )<br />
Località deila pieve d’ Uscio. Il<br />
vocabolo Lama significa luogo con<br />
cavo e basso, in cui a poca profon<strong>di</strong>tà<br />
stagnano le acque ; c vuoisi<br />
derivato dal celtico lam, che vale<br />
appunto laghetto, palude, pantano.<br />
Langasco. Prevostura dell' Alta<br />
Poleevera, verso la Bocchetta, a do<strong>di</strong>ci<br />
miglia da Genova, nel \ ica-<br />
riato <strong>di</strong> Mignanego, e frazione del<br />
Comune <strong>di</strong> Larvego.<br />
Homines de langasco.....per tmamquamque<br />
plebem debent dare denarios<br />
n papienses antiquos (Guar<strong>di</strong>a<br />
Ckitatis).<br />
Luogo dell’ antica Curia <strong>di</strong><br />
Nervi.<br />
Luogo del monte Sisa-.<br />
Luogo del Piano <strong>di</strong> Portiggia,<br />
nel monte Creto.<br />
Leivi. Comune, Arcipretura e Vi<br />
cariato in Fontanabuona. Quest’ ul<br />
timo si compone delle parrocchie <strong>di</strong><br />
Camposasco, Cerlenoli, Leivi S. Bar-<br />
tolommeo, Leivi S. Rullino ( Arci-<br />
pretura ) e Remaggi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
.» ( v 714 )<br />
Lavami A (Flumen) , 85,255, 275,<br />
271, 285, 288, 506.<br />
L avagna , ed anche E ntella.<br />
Questo fiumo ha origine dall’Appen<br />
L avania (Plebs). Decima, 8, l i .<br />
Divisio eiusdém, 17. Decima maris<br />
locata, -i65.<br />
L avania (V a llis), 26, 241, 284,<br />
285, 286, 291, 306, 556. Pensio<br />
Comitum, 264. Terra ven<strong>di</strong>ta Ar<br />
chiepiscopo , 277. Res Eccl. Jan.<br />
locatae, 544. Terra Archiepiscopo<br />
laudala, 5 8 ì. Res ecclesiae S. Mar-<br />
cellini locatae, 421. Eugenius papa<br />
III Syro H confirmat proprietates<br />
quas habet in ista Valle, 454.<br />
Fossatum, 2 7 i.<br />
Fossatum de Farjida, 285-<br />
L avaniascum. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 159. Con<strong>di</strong>tiones Archiepiscopi,<br />
567.<br />
nino al <strong>di</strong> qua <strong>di</strong> Torriglia, nei con<br />
lini <strong>di</strong> Bargagli e Roccalagliata; scorri1<br />
la Valle <strong>di</strong> Fontanabuona, ingrossandosi<br />
delle acque <strong>di</strong> parecchi torrenti, e<br />
sboòca in mare fra Sestri e Chiavari.<br />
Intra Siestri e Chiaveri s’ a <strong>di</strong>ma<br />
Una fiumana bella del suo nome.<br />
( Dante, Pitrg., XIX ).<br />
L avagna. Grosso abitato, alla foce<br />
del fiume omonimo. È Comune, Ar-<br />
ciprètura e Vicariato; e quest’ ultimo<br />
comprende le parrocchie <strong>di</strong> Brecca-<br />
necca, Centaura, Cogorno, Lavagna S.<br />
Stefano (A rcipretura), Lavagna S.<br />
Salvatore, Lavagna Cavi, e Monticelli.<br />
Chiamasi Valle <strong>di</strong> L avagna quella<br />
estensione <strong>di</strong> territorio, che è bagnala<br />
dal fiume <strong>di</strong> questo nomo, e che<br />
formò in antico uno dei quartieri del<br />
Governo <strong>di</strong> Chiavari.<br />
In questa Valle possedeva dei beni<br />
la basilica <strong>di</strong> S. Giovanni <strong>di</strong> Pavia<br />
(V. articolo S. Cyprianus) ; e Adal<br />
berto marchese vi godeva delle pro<br />
prietà^ <strong>di</strong> cui nel 1035 donò le<br />
decime al monastero <strong>di</strong> S. Maria <strong>di</strong><br />
Castiglione, nella Diocesi <strong>di</strong> Borgo<br />
S. Donnino (Muratori, Antich. Estens<br />
i, par. 1, pag. 09).<br />
Luogo nei confini della Valle <strong>di</strong><br />
Bargagli.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Lavasellum, 475, 107.<br />
L av a sellu m , 2 8 i.<br />
Lavedona. Ibi terra Eccl. Jan.<br />
locata, 506.<br />
Fossatum, ibi.<br />
Via publica pergens per Costam,<br />
ibi.<br />
Lazaria. Ibi terrae Eccl. Jau.<br />
locatae, 550, 551.<br />
Locus JiDEi. Ibi res Eccl. Jan.<br />
cum aliis commutatae, 414.<br />
Lombar<strong>di</strong>a. De iis qui debent ire<br />
in <strong>di</strong>eta provincia prò Archiepiscopi<br />
servitio agitur , 48.<br />
L e u z a l l u m , 182.<br />
L evaci, veì L evascus, 95. Ibi<br />
res Eccl. Jan. locatae, 285.<br />
L ibiola, 18. Ibi res ecclesiae S.<br />
Laurentii Januae locatae, 292.<br />
( 71» )<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Molassana<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo della Pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
Località del Tortonese.<br />
L ombar<strong>di</strong>a. I genovesi facevano<br />
con questa vasta regione dell’ Italia<br />
settentrionale un assai importante<br />
commercio <strong>di</strong> panni e <strong>di</strong> biade.<br />
Luogo dell’ Alto Bisagno, nella<br />
<strong>di</strong>rezione <strong>di</strong> Fontanegli, Cavassolo ,<br />
ecc.<br />
L evaggl Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Rorgonovo, e frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Rorzonasca ili Fonlanabuona.<br />
L ibiola. Priorato, Vicariato e fra<br />
zione del Comune <strong>di</strong> Sestri a le<br />
vante. Alla giuris<strong>di</strong>zione del Vicariato<br />
sono soggette le parrocchie <strong>di</strong><br />
Rargone, Cardeni, Libiola , Loto e<br />
Sambuceto.<br />
Nel volume dei privilegii del mo<br />
nastero <strong>di</strong> S. Savino <strong>di</strong> Piacenza .<br />
presso il eli. signor conte Bernardo<br />
Pallaslrelli, si legge sotto l’anno 4057:<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
FossateHum descendens de Ter-<br />
ricio in Lignone, 292.<br />
Rivus qui currit de Gauselia, ibi.<br />
Via pubìica da lo Coprilo, ibi.<br />
L imarce. Homines huius loci sca-<br />
licum et alpiaticum Archiepiscopo<br />
praestare debebant, 80.<br />
L iisal , sive L inarium. Ibi res<br />
Eccl. Jan. locatae, 16i. Memoratu<br />
r, 260.<br />
Lucedum, 177.<br />
Lucus sive Lucus, 20, 24, 267.<br />
( 7<br />
G )<br />
Privilegium conra<strong>di</strong> ( imperatoris )<br />
et confirmatio ecclesie sancte lictorie<br />
(de Libiola) constructe in valle sige-<br />
strina.<br />
L umarso. Comune e Preposiiuia<br />
nel Vicariato d 'Uscio.<br />
L egnali. Frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Torriglia.<br />
Località dell’ Alto Bisagno.<br />
Giogo <strong>di</strong> S. E usebio. Rupe, con<br />
chiesa succursale della parrocchia<br />
<strong>di</strong> Montesignano, che si eleva <strong>di</strong><br />
fronte a Molassana.<br />
Homines ....... de lu go......debent<br />
per unumquemque <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um denarium<br />
pro guar<strong>di</strong>a (Guar<strong>di</strong>a Civit.).<br />
An. 1284, 2 ma<strong>di</strong>i. Rectoria<br />
sancii eusebii de lugo plebatus mo-<br />
lazane ( Fol. Noi. 1, 483 ).<br />
An. 1284, 29 ma<strong>di</strong>i. Presbyter<br />
galvanus reclor ecclesie san<strong>di</strong> euse<br />
bii de lugo ( Id. 183 ).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Maciola, Macinola, Matixola ,<br />
sive Maxera, vel Lamazola. Ibi<br />
terra laudala Archiepiscopo, 94. Res<br />
ecclesiae S. Marcellini locatae, 291.<br />
Ilem Eccl. Jan. 420. Recordatur, 421.<br />
Rivus Levascus, ibi.<br />
Magnerri (Villa) 11. Eius de<br />
cimae 4fi'.<br />
Malliolum, 59.<br />
Malprensae Terrae. Ibi res Eccl.<br />
Jan. monaslerio S. Syri assignatae,<br />
428.<br />
Maneconum , sive Manentianum ,<br />
12, 21.<br />
Manegra. Ibi terra laudata Archiepiscopo<br />
, 95.<br />
Manoma . 418.<br />
M a x e n a . Rettoria sottoposta al Vi<br />
carialo ed al Comune <strong>di</strong> Cliiavari.<br />
Magnerri. Piccolo borgo sito in<br />
altura, all’origine del rivo <strong>di</strong> Valle<br />
regia (Voirè), c a breve <strong>di</strong>stanza da<br />
Mignanego, del cui Comune fa parte.<br />
Maggiolo. Una delle frazioni del<br />
Comune <strong>di</strong> Bargagli.<br />
MaNESSENO, Rettoria della Poi<br />
cevera, sottoposta al Vicarialo ed al<br />
Comune <strong>di</strong> S. Oleose.<br />
Luogo della Fontanabuona.<br />
Luogo del Tortonese, e forse in<br />
vicinanza <strong>di</strong> Monte Capraro.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
AIa b c a J a n u e n s i s . Ilii possessiones<br />
Ecclesiae Me<strong>di</strong>olanensis ab Alexan<br />
dro papa III confirmatae, 458.<br />
( 718 )<br />
Seguitando le idee svolte dal eli.<br />
cav. IJesimoni nella sua Relazione<br />
sul frammento <strong>di</strong> Breve Consolare,<br />
pubblicata nel volume I degli A tti della<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> Stoi ia <strong>Patria</strong>, inten<br />
<strong>di</strong>amo per Marca l’ unione <strong>di</strong> più Co<br />
mitati in un solo ed ampio <strong>di</strong>stretto.<br />
Donde avviene che il Marchese, tro<br />
vandosi a tener placito nell’uno o nel<br />
l’altro dei Comitati della sua Marca,<br />
solca far seguire alla qualità generale<br />
<strong>di</strong> Marchio, quella <strong>di</strong> Comes huius<br />
Comitatus.<br />
Tuttavia, se tale, come l’ abbiam<br />
detto, è il significato <strong>di</strong> Marchio e<br />
<strong>di</strong> Marchia, preso nella sua vera<br />
origine e natura, egli è certo pelò,<br />
che, a lungo andare, sciolta la Marca<br />
col <strong>di</strong>sgregarsi e <strong>di</strong>scentrarsi de’ mal<br />
composti elementi onde formavasi,<br />
non ne cadde il nome; ma passò<br />
ad essere un pleonasmo, un sino<br />
nimo <strong>di</strong> Comitato. Ve<strong>di</strong>amo infatti<br />
usati i vocaboli <strong>di</strong> Marchia Januensis<br />
e Marchia Me<strong>di</strong>olanensis, come se<br />
fossero tra loro <strong>di</strong>verse, mentre ò<br />
noto che in origine, e fino a tanto<br />
che esistè la vera M arca, furono<br />
membra <strong>di</strong> un solo corpo. Così<br />
ve<strong>di</strong>amo ugualmente la Marca <strong>di</strong><br />
Savona e quella del Monferrato <strong>di</strong><br />
stintamente nominate, benché esse<br />
pure, secondo l’ avviso del medesimo<br />
cav. Desimoni, fossero identiche, e<br />
così ancora quelle <strong>di</strong> Albenga e <strong>di</strong><br />
Torino.<br />
Giova anzi il notare, che quando<br />
esisteva la vera M arca, questa non<br />
solevasi esprimere nei documenti ;<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
■<br />
Mariana. Ibi res Ecl. Jan. lo<br />
catae, 419. •<br />
Maritima. Decima ab Archie<br />
piscopo percipienda supra navibus<br />
de Maritima venientibus, 366.<br />
719 )<br />
giacche siffatte unioni <strong>di</strong> Comitati<br />
essendo <strong>di</strong> numero assai ristretto,<br />
tornava inutile specificare a quale<br />
<strong>di</strong> esse presiedeva il tale o tal altro<br />
Marchese; e bastava, a farlo cono<br />
scere, il nome del Comitato, in cui<br />
l’atto compievasi. Egli è perciò che<br />
il primo documento conosciuto, nel<br />
quale trovasi nominata la Marca <strong>di</strong><br />
Genova, non risale oltre al 1089<br />
( ^ una donazione <strong>di</strong> beni fatta da<br />
Buonafiglia a Guida sua nipote, riferita<br />
al n.° 259 delle Carle Genovesi<br />
mss. dell’ aw . Ansaldo ), mentre ne<br />
abbiamo poi altri del 1164 e 1181,<br />
con che dall’imperatore si confermano<br />
ai Malaspina ed agli Estensi gli an<br />
tichi <strong>di</strong>ritti, o piuttosto le reliquie <strong>di</strong><br />
questi, esercitati in essa Marca dai loro<br />
antecessori. Si fa cenno ancora della<br />
Mai •ca <strong>di</strong> Genova in atti notarili<br />
del 1253, 1275 e 1516; ma da<br />
questi precisamente si riconosce,<br />
che nei secoli XIII e XIV la pa<br />
rola Marchia altro non era più che<br />
un nome geografico, equivalente a<br />
territorio o <strong>di</strong>stretto ; imperocché <strong>di</strong><br />
quest’epoca, non solo l’ antica Marca,<br />
ma Io stesso legale Comitato Genovese,<br />
era, se non interamente scomparso,<br />
grandemente mo<strong>di</strong>ficato dall’ allar<br />
gatosi dominio della Repubblica.<br />
Meirana. Cascina, sulla strada<br />
che da Gavi conduce a Novi.<br />
Maremma. 11 nome <strong>di</strong> Maremma, *<br />
o Marittima Toscana, trovasi raramente<br />
usato avanti il 1 0 0 . 0 ; e<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
57
M assonica ( V il l a ) , 11.<br />
Maubegasi. Ibi res Eccl. Jan.<br />
monasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
( 720 )<br />
vale a denotare quella spiaggia italica<br />
<strong>di</strong> ponente, che guarda o si avvicina<br />
al Maro Toscano, a partire dalla<br />
Bocca <strong>di</strong> Magra sino alla foce del<br />
Chiarone , passalo il lago <strong>di</strong> Bura<br />
no.<br />
La Maremma suole <strong>di</strong>vidersi in<br />
tante sezioni, quanti furono i con<br />
ta<strong>di</strong> o <strong>di</strong>stretti delle città marittime<br />
comprese nel tratto in<strong>di</strong>cato, cioè:<br />
Maremma Lunense o <strong>di</strong> Lunigiana,<br />
Pisana , Volterrana , Populoniense<br />
ora Massetana, Grossetana o Ro-<br />
sellense, e Sovanese o sia Orbe-<br />
tellana.<br />
Massonega. Una delle ville, che<br />
componevano in antico la pieve <strong>di</strong><br />
Serra.<br />
An. 1 2 U , 19 iunii. Locum<br />
unum ...... in pìebeio serre in villa<br />
mosenege (Fol. Not. I, 62 verso).<br />
An. 1253, 2 et 19 martii. Nicolosus<br />
aurie ..... ce<strong>di</strong>t oberto aurie<br />
/ìlio suo emancipato iura que habet<br />
in petiis duobus terre in territorio<br />
massonege. loco ubi <strong>di</strong>cilur runcus.<br />
( ld. 465 recto ).<br />
An. 12S3, 2 iunii. Lanfrancus<br />
filius qm. opizonis de bosco sin<strong>di</strong>cus<br />
hominum quarterii magnerri et massane<br />
gae (IJ. 504 recto)<br />
An. 1369. Manzonega villa po-<br />
teslacie pulcifere ( Manuale Posses-<br />
sionnm, car. 22 verso. Archivio <strong>di</strong><br />
S. Giorgio).<br />
Morgassi. Località con cascine.<br />
presso Gavi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Maxevaia. Ilii res Eccl. Jan. locatae,<br />
285.<br />
Mazascum. Ibi possidebam quaedam<br />
bona Lambertus et Ansaldus<br />
Porci, 52. Terra laudata Archiepiscopo,<br />
89. Dccimae Petri Vegii<br />
similiter, 109. Memoratur, 261.<br />
Res Eccl. Jan. locatae, 276, 291,<br />
307. Consules declarant Cazaguerram<br />
ex omni iure <strong>di</strong>missum, quod super<br />
locum istum habebat, 303. Ibi con<strong>di</strong>tiones<br />
Archiepiscopi, 382. Con<br />
sules declarant nullitatem remissionis<br />
decimae huius loci ah eo factae,<br />
455.<br />
Medogalla, 164.<br />
Medolicum (Plebs), 22,118, 99,<br />
301, 325, 393. Ibi con<strong>di</strong>tiones ha<br />
bebat Archiepiscopus , 33, 44 - 47.<br />
Cannetum, 46. Ecclesia S. Andreae,<br />
ibi. Operarii, 48. Terra laudata Archiepiscopo<br />
, 86. De iis, qui fidelitatem<br />
iuraverunt, 151- Ibi nonnulla<br />
bona Eccl. Jan. locata, 318, 332,<br />
345, 367.<br />
Castrum, 61, 65, 118, 135, 298.<br />
Ibi terra empta ab Archiepiscopo,<br />
139. Ab Eugenio papa III Syro 11<br />
confirmatum, 454.<br />
Ìnsula. A Consulibus laudata Ar<br />
chiepiscopo, 78.<br />
Pons. Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat Ar-<br />
chiepiscopus, 46. Libella Trenclerii<br />
ab eodem empia, 136. Res Eccl.<br />
Jan. locatae, 281.<br />
Via, 332.<br />
( 721 )<br />
Luogo della Fontanabuona.<br />
Massasco. Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Castiglione, e frazione del Co<br />
mune <strong>di</strong> Casarza.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Bavari.<br />
Morego, e nel <strong>di</strong>al. gen. Meurgo.<br />
Rettoria della Polcevera Secca, nel<br />
Vicarialo <strong>di</strong> S. Cipriano, e frazione<br />
del Comune <strong>di</strong> S. Quirico.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Via iuxla Gmslum, 135.<br />
Via publica, 139.<br />
Melmi, 266.<br />
Me l s a , 18.<br />
Melegaria , 285.<br />
Memi (Flum en), 16.<br />
Messina, 384.<br />
Mignanum. Ibi res Eccl. Jan. monasterio<br />
S. Syri assignatae, 428.<br />
Moconisi sive Modonesi, 19. Ibi<br />
res Eccl. Jan. locatae, 28;").<br />
Molaciana (Plebs). Decima eius,<br />
12. Divisio eiusdem, 20. Cappella,<br />
ibi. Con<strong>di</strong>tiones, 33, 34, 38. Ope-<br />
( 722 )<br />
Merml Frazione del luogo <strong>di</strong><br />
Montesignano, in Val <strong>di</strong> Bisagno.<br />
Uomines .......... de melmi debent<br />
per unumquemque <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um denarium<br />
pro guar<strong>di</strong>a ( Guar<strong>di</strong>a Civit.).<br />
Missano. Rettoria dell’antica pieve<br />
<strong>di</strong> Sestri a levante, ora <strong>di</strong>pendente<br />
dal Vicarialo e dal Comune <strong>di</strong> Ca<br />
stiglione.<br />
Nella tassa del 1587 si nota:<br />
Ecclesia sancte marie de Massio.<br />
pallo.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Chiavari.<br />
Torrente dell’ antica pieve <strong>di</strong> Ra<br />
Messina. Città marittima della<br />
Sicilia, assai fiorente per traffici, spe<br />
cialmente innanzi la scoperta del<br />
Capo <strong>di</strong> Buona Speranza. Da due<br />
atti del 1259 e 1261 si conosce,<br />
che i genovesi vi possedevano delle<br />
loggie particolari ( Ju r. I, 1293,<br />
13 46 ).<br />
Luogo del Tortonese.<br />
Moconesi. Comune, e Rettoria nel<br />
Vicariato <strong>di</strong> Cicagna.<br />
Molassana. Villa del Bisagno,<br />
sita in collina, sei miglia lungi da<br />
Genova, e Prevostura <strong>di</strong>pendente<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
arii, ibi, 40. Foeni secatores, 39.<br />
Ibi res Eccl. Jan. locatae, 106, 143,<br />
145, -146, 150, 210, 257, 261. Fa<br />
muli, qui Archiepiscopo fidelitatem<br />
iuraverunt, 154. Recordatur, 207,<br />
229, 244, 254, 256, 271, 305 Libellus<br />
hominum ipsius loci, 515.<br />
Gastal<strong>di</strong>, 366.<br />
Campus Planus. Ibi terra Eccl.<br />
Jan. locata, 272, 275.<br />
Ca^n/m. Guai latores ipsius, 40-43.<br />
Consuetudo Castellani, 43. Ratio guai-<br />
tatorum, 44. Famuli in eum habitan<br />
tes, 249. Ab Eugenio papa III Syro<br />
II confirmatum, 454.<br />
Carponariu, <strong>di</strong>cti Castri, 207.<br />
ClapeUa, 212, 213.<br />
Costa de Legimare, Liomale,<br />
Luimave, 143, 144, 150, 20 i,<br />
261.<br />
Costa pergens in Glareto, 282.<br />
Felegaria, 249.<br />
Fontana Coverdata, 143, 147,<br />
158, 187, 190, 204, 239, 270,<br />
282.<br />
Fontana de Scalugla, 188, 190.<br />
Fontana Sacrata, 254.<br />
Fontanella, 180, 208, 210,246.<br />
Fossatum, 256.<br />
Fossatum Castri, 207.<br />
( 723 )<br />
dal Vicariato e dal Comune <strong>di</strong> San<br />
Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
Le Piane <strong>di</strong> Molassana. Località<br />
<strong>di</strong> questa Villa.<br />
Di questo Castello vedutisi oggi i<br />
ruderi sulla cima <strong>di</strong> un monte, che<br />
sovrasta alla chiesa <strong>di</strong> Molassana, e<br />
nomasi Castelluzzo.<br />
ChiappeUa, e nel <strong>di</strong>aletto genovese<br />
Ciappella. Località della parrocchia<br />
<strong>di</strong> Molassana, presso il torrente Bi<br />
sagno, poco lungi dalla quale esi<br />
stono de' molini.<br />
Località sotto S. Eusebio.<br />
Si accenna ad una località sotto<br />
il Castello.<br />
Fontana della Covercid (<strong>di</strong>al.gen.),<br />
nella parrocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Strup<br />
pa. Le sue acque scorrouo perenni ,<br />
e si versano in Bisagno nel Lago<br />
Draronario.<br />
Fossato del Castelluzzo , il quale<br />
s’ immette poscia iu quello <strong>di</strong> Ca-<br />
neva.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(<br />
Fossatum de Canem, 190, 221,<br />
249, 272.<br />
Fossatum de Luimale, Riomallo,<br />
Rumale, 172, 184, 185, 188, 191<br />
271.<br />
Fossatum de Preda M arza, 188<br />
Fossatum quod va<strong>di</strong>t in Monte<br />
lio .<br />
Gaium Domnicatum, 254.<br />
Giare tum, 143, 144, 150, 188,<br />
190, 204, 208, 211, 212, 254,<br />
256, 261, 271.<br />
Insula, 211. Locata, 212.<br />
Lacus Draconarius, 145, 150,<br />
204, 229,<br />
Po<strong>di</strong>um Salae , 143, 150, 204.<br />
Post Burgum. Ibi terra ven<strong>di</strong>ta<br />
Archiepiscopo, 106.<br />
Rivus Malus. Vide Fossatum de<br />
Luimale.<br />
Rivus veniens usque in Glaretum<br />
et Lavagli, 254.<br />
Saitula Domnicata, 211.<br />
24 )<br />
Fossato <strong>di</strong> Cane va, e nel <strong>di</strong>al.<br />
gen. Fossoù de Can-nia. Nasce fra<br />
alcune montagnette <strong>di</strong> terra rossa,<br />
del cui colore tingosi le sue acque,<br />
e <strong>di</strong>vide l’attuale parrocchia <strong>di</strong> Mo<br />
lassana da quella <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong><br />
Struppa.<br />
Fossato <strong>di</strong> Rumale. Scorre sotto<br />
S. Eusebio, fra questo e Serrino,<br />
e si versa nel Bisagno rimpelto a<br />
S. Bazario.<br />
■m<br />
Geriato, e nel <strong>di</strong>al. gen. Geioù.<br />
Torrente ghiaioso, che <strong>di</strong>vide la<br />
parrocchia <strong>di</strong> Pino da quella <strong>di</strong> Mo<br />
lassana. Nel <strong>di</strong>stretto <strong>di</strong> quest’ ul<br />
tima esiste pure un quartiere <strong>di</strong><br />
circa venticinque fuochi con una<br />
cappella, chiamato Geioù.<br />
Lago Draconario, e nel <strong>di</strong>al.<br />
gen. Lago Dagonà. Località del<br />
Bisagno, sulla parrocchia <strong>di</strong> S. Siro<br />
<strong>di</strong> Struppa: quel torrente, passando<br />
qui rinserrato fra due monti, forma<br />
come un laghetto. Nel punto medesimo<br />
si versa 1’ acqua della Fontana<br />
Coverclata.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
SetUeriUm pergens ad Fontanam<br />
Converelatam, usque in Pratum,<br />
282.<br />
Sevale de Persico, 143, 150,<br />
204.<br />
Seve de Pradello, 143, 150.<br />
Via, 190, 360-<br />
Via de Peroallo, 237.<br />
Via pergens a Campo Nazani<br />
presbiteri, 187, 190.<br />
Via pergens a Fontana Covertala,<br />
190.<br />
Via pergens a Pradello, 143,<br />
130, 204.<br />
Via pergens ad Fontanam de<br />
Carpeno, 254.<br />
Via pergens in Gava, 187.<br />
Via pergens usque in Fontana,<br />
142, 100.<br />
Via pergens usque in Libellaria<br />
Erizi de Gano, 254.<br />
Via publica, 143, 145, 150, 204.<br />
Via publica pergens a Curte in-<br />
domnicata, 249.<br />
Via publica pergens a fluvio Ve<br />
sano, 166.<br />
Via publica pergens de Molaciana<br />
ad Pratum, 282.<br />
Via publica pergens in Po<strong>di</strong>um<br />
Serrae, 197.<br />
142.<br />
Via publica pergens pro Costa,<br />
Via usque in Giare tum, 254.<br />
( 725 )<br />
La strada, che, costeggiando al<br />
presente il Civico Acquedotto, passa<br />
oltre la chiesa <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa,<br />
e, volgendo a destra, scende alla Via<br />
Provinciale nel luogo <strong>di</strong> Prato.<br />
Molen<strong>di</strong>num Arsitium. Ibi terra Luogo della giuris<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> Mo-<br />
Eccl, Jan. locata, 275. lassana.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Molinellum , 183.<br />
Monaxile. Ibi terrae Eccl. Jan.<br />
locatae, 3 5 0 , 351.<br />
M o n e l iu m (Plebs). Divisio deci<br />
marum eius, 18. De illis Petri Vegii<br />
laudatur proprietas Archiepiscopo,<br />
109. Et de illis f<strong>di</strong>orum Cononis de<br />
Vezano simililer, 11-1.<br />
Mo.Mar<strong>di</strong>nuaì , 26.<br />
Mons. Ibi mansus Archiepiscopi,<br />
- i l , 42. Ratio guaitae, 44. Res<br />
Eccl. Jan. locatae, 145.<br />
Gradale, ibi.<br />
Fossatum Libellui iae Brazamonlis,<br />
ibi.<br />
Mons, 29 J.<br />
( 726 )<br />
Molinello. Frazione della Ret<br />
toria <strong>di</strong> Siagliene in Risagno.<br />
Luogo della pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
Moneglia. Comune e Vicariato<br />
nella Riviera <strong>di</strong> Levante, già capo<br />
<strong>di</strong> una delle Podesterie della Re<br />
pubblica. 11 Vicariato si riparte nelle<br />
parrocchie <strong>di</strong> Lemeglio, Moneglia<br />
S. Croce (A rcipretura), Moneglia<br />
S. Giovanni, e Moneglia S. Satur<br />
nino.<br />
An. 1033. Adalberto marchese<br />
dona al monastero <strong>di</strong> S. Maria <strong>di</strong><br />
Castiglione, omnem decimam nostre<br />
proprietatis ........ in ......... monella<br />
("Muratori, Antich. Estensi) .<br />
An. 1255, 12 iamiarii. Adam<br />
archipresbyler plebis Monelie ( Fol.<br />
Noi. I , 100 rectoJ.<br />
Mongiar<strong>di</strong>no. Comune del Man<br />
damento <strong>di</strong> Rocchetta <strong>Ligure</strong>,- Pro<br />
vincia <strong>di</strong> Novi, Diocesi <strong>di</strong> Genova,<br />
Arcipretura e Vicariato, dal quale<br />
<strong>di</strong>pendono le parrocchie <strong>di</strong> Cerendero,<br />
Mongiar<strong>di</strong>no, Salata, e Vergagni.<br />
Luogo dell’anlica Curia <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
Monti. Rettoria <strong>di</strong>pendente dal<br />
Vicariato e dal Comune <strong>di</strong> Rapallo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Mons Alianus, 165.<br />
Mons Altus., 47, 504, 317.<br />
Mons Asini a n u s , 24, 207, 280.<br />
Mons .Bergàlla , 288.<br />
Mons Bozali , 284.<br />
Mons Butonia, 167, 193, 195,<br />
198, 225.<br />
Costola, 225.<br />
Fontana, ibi.<br />
521.<br />
Mons Caprarius , 418,- 419. •<br />
Mons Car-eli, 279, 280, 315,<br />
Mons Copalli , 521.<br />
Mons Cornalu. Me<strong>di</strong>etas eius<br />
laudata Archiepiscopo, 110, 105.<br />
Cui ab Eugenio papa 111 confirmatur,<br />
454.<br />
( 727 )<br />
Monte della Valle <strong>di</strong> Bavari<br />
Monte, o podere, compreso nella giu<br />
ris<strong>di</strong>zione dell’antica Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
M o n t e s i g n a .n o . Priorato del Bisa<br />
gno, sottoposto alla Curia <strong>di</strong> Genova,<br />
e frazione del Comune <strong>di</strong> Bavari.<br />
Hovunes ....... des monte asciano<br />
( sic ) ....... debent dare per unumquemque<br />
<strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um denarium pro<br />
guar<strong>di</strong>a ( Guar<strong>di</strong>a C iv it)-<br />
B r a g a l l a . Frazione del paese <strong>di</strong><br />
Bargagli.<br />
Monte della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
sana.<br />
Monte nelle pertinenze <strong>di</strong> Molas<br />
M o n t e . C a p r a r o . Parrocchia già<br />
<strong>di</strong>pendente dalla Pieve <strong>di</strong> Fabbrica<br />
in Val Curone, sulla destra del<br />
torrente, alle falde del monte Giarolo.<br />
Forse il M o n t e d e i C o m e l l i che<br />
nella Carta Topografica dello Stato<br />
Maggiore trovasi segnato fra Pian<br />
de’ Preti e Lumarzo.<br />
Moute nel <strong>di</strong>stretto medesimo.<br />
Moute, che trovandosi in<strong>di</strong>cato as<br />
sieme a Roccatagliata, può cou-<br />
ghiellurarsi che fosse vicino a questo<br />
paese.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
M o n s C o r v i, 108, 171, 107.<br />
Fontana, 108.<br />
Sit ala descendens in aqua Fontanae<br />
, 223.<br />
M o n s C r e t u s , 13, 226. Ibi res<br />
Eccl. Jan. locatae, -1 -46, 247, 283.<br />
Alpe de Creto. Ut supra, 143.<br />
Pratum, 191.<br />
Rivus Lactodona, 247.<br />
Via pergens a Fontanio, 283.<br />
Via pergens a Via Nova, 254.<br />
Via pergens pro Costa usque in<br />
Fossa, 188.<br />
Mons C ucus, 19.<br />
M o n s F i n a l e , 1 4 5 .<br />
M o n s F i n a l f , 241.<br />
M o n s L a n e r iu s. Eum tenebat Gui<br />
lielmus filius Caphari, 32. Ibi terra<br />
Eccl. Jan. locata, 298.<br />
M o n s L o n g u s, sive J u g u s L o n g u s,<br />
163, 266.<br />
M o n s M e d o l ic i. Vide M e d o l ic u m .<br />
(<br />
728 )<br />
Luogo delle vicinanze <strong>di</strong> Mon-<br />
I tobbio.<br />
M o n t e C h e t o . Sovrasta alle par<br />
rocchie <strong>di</strong> Molassana, S. Siro <strong>di</strong><br />
Struppa ed Aggio ; e segnava in<br />
antico il termine del Governo <strong>di</strong><br />
Bisagno.<br />
Alpe <strong>di</strong> Creto. È la parte più<br />
alta <strong>di</strong> questo monte ; donde scor<br />
gasi Genova, e buona parte della<br />
Lombar<strong>di</strong>a.<br />
M o n t e C u c c o , nelle vicinanze <strong>di</strong><br />
Bargagli.<br />
Monte in<strong>di</strong>cato dal Registro come<br />
una <strong>di</strong>pendenza del Creto.<br />
Monte della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo, o podere, dell’ antica Curia<br />
<strong>di</strong> Morego, nella Villa <strong>di</strong> Galano.<br />
M o n t e L u n g o. Sorge presso la<br />
Serra <strong>di</strong> Bavari, e <strong>di</strong>pende dall’ Ar-<br />
ciprelura <strong>di</strong> S. Giorgio.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
( 729 )<br />
M o n s M o n a c h o r u m , 165. Monte della Valle <strong>di</strong> Bavari.<br />
Mons Nastali, 284.<br />
M o n s N o s i g l a e , sive N o s i d a ,<br />
vel N u s i l i a , 171, 195, 218, 220.<br />
Ibi res Eccl. Jan. locatae, 147,157,<br />
262, 275.<br />
Fossatum de Fontana, 202.<br />
Via pergens de Salino, ibi.<br />
Via publica descendens in Fossato<br />
de Seira Meri<strong>di</strong>ana, 147.<br />
M o n s P e l l i u m . Ibi res ecclesiae<br />
S. Michaelis de Lavania locatae,<br />
284.<br />
M o n s P r e s b y t e r u m . Ibi roboretum<br />
Eccl. Jan. locatum, 291.<br />
M o n s R o s a r i u m , 163, 260.<br />
Fontana, 102.<br />
M o n s R o z i , 235, 274.<br />
Costa de Cerallo, 255.<br />
Riva de Porcile, ibi.<br />
Via publica, ibi.<br />
M o n s S. A m b r o s i i . Eum tenebant<br />
lilii Cononis dc Vezano, 40.<br />
M o n s S. Syri, 257.<br />
Monte nelle pertinenze della Villa<br />
<strong>di</strong> Soggio, in Fonlanabuona.<br />
M o n t e d e l l a N o c e . Borgata<br />
negli Appennini, al <strong>di</strong> là del Sisa,<br />
sul fossato Cairasca, con chiesa succursale<br />
nel <strong>di</strong>stretto della parrocchia<br />
<strong>di</strong> Montobbio.<br />
Monte della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Forse P i a n d e ’ P r e t i . Rettoria<br />
nel Vicariato d’ Uscio, e frazione<br />
del Comune <strong>di</strong> Tribogna.<br />
M o n t e R o s a t o , nella arcipretura<br />
<strong>di</strong> S. Giorgio <strong>di</strong> Bavari, sotto quello<br />
dei Ratti.<br />
Monte della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Monle in<strong>di</strong>cato assieme a parecchi<br />
luoghi <strong>di</strong>pendenti dalla pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
M o n t e S. Siro. Una delle <strong>di</strong>pen<br />
denze del Creto, verso la Parroc<br />
chia <strong>di</strong> S. Suo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Cabrioletum, ibi.<br />
Clapa de Provagineto , ibi.<br />
Cuniole, ibi.<br />
Via publica, ibi.<br />
Mons S per o n is, 386.<br />
Mons T azoli. Ibi pars Gandulphi<br />
Ortona<strong>di</strong> Archiepiscopo laudata, 84.<br />
Item terra Johannis F errarii, ibi.<br />
Terra et castanetum Oberti Ferrarii<br />
similiter, 85. Et terras Alberti Ta-<br />
zolelli et Guilielmi G arrii, ibi. Res<br />
Eccl. Jan. locatae, 115, 159. Recor<br />
datur , 235. Archiepiscopus pensio<br />
nem habebat de <strong>di</strong>cto monte, 367,<br />
368.<br />
Costa de Cerreceda, 235.<br />
Fossatum, , 85.<br />
Fossatum Aquae Bonae, 235.<br />
Fossatum Costae Formosae, 274.<br />
Mons T uscanus, 14. Ibi res eccle<br />
siae S. Michaelis de Lavania locatae,<br />
284. Locatio decimae eiusdem mon<br />
tis, 318. Pro qua Archiepiscopus<br />
habebat pensionem, 368.<br />
Mons Vallis. Populus S. Romuli<br />
cum hominibus istius montis <strong>di</strong>scor<br />
<strong>di</strong>as habebat, 122. Et Comune huius<br />
loci tertiam partem <strong>di</strong>cti montis in lo<br />
cationem habebat, 140. Divisio eiu<br />
sdem inter Archiepiscopum et cano<br />
nicos S. Laurentii, 452.<br />
Mons Villa e. Eum tenebant he<br />
redes presbyteri Martini, 125, 126.<br />
( 730 )<br />
Cunnietti. Località del detto monte.<br />
Monte nei confini della pieve <strong>di</strong> Sori.<br />
T asso. Rettoria del Vicariato <strong>di</strong><br />
Bargagli, e frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Lumarzo.<br />
Luogo soggetto alla pieve <strong>di</strong> Ci<br />
cagna.<br />
An. 1232, 6 novembris. Magiste<br />
r io h a n n e s rector ecclesie sancti<br />
petri de oscano plebatus jilecanie<br />
(Fol. Noi. 1 , 222 verso).<br />
Monte della giuris<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> San<br />
Remo.<br />
Monte compreso nella giuris<strong>di</strong>zione<br />
<strong>di</strong> cui sopra.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Mons Vulfi. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 385.<br />
Montes super Carvanici , 219.<br />
Monticellum. Ibi locus, 24. Mansus<br />
Archiepiscopi, 41.<br />
Monticellum. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 159, 285.<br />
Morella. Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat<br />
Archiepiscopus, 49. Locus ab eodem<br />
emptus, 325. Res Eccl. Jan. locatae,<br />
337. . .<br />
Via, 325.<br />
Mortedum, 20 i.<br />
M o r t e d u m sive M u r t e t u m . 38.<br />
Fossatum, 214.<br />
Instila, 191.<br />
M u r o a l l u s , 78, 220. Ibi gur-<br />
retum laudatum Archiepiscopo, 99.<br />
( 731 )<br />
M o n t e c i u r f o . Rettoria sottoposte<br />
al Vicariato ed al Comune <strong>di</strong> Favaie,<br />
nella Fontanabuona.<br />
Forse le montagne, alle quali si<br />
estende la Rettoria <strong>di</strong> Calvari, nel-<br />
I’ Alto Bisagno.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Molassana.<br />
M o n t i c e l l i . Rettoria <strong>di</strong>pendente<br />
dal Vicariato <strong>di</strong> Lavagna, e dal<br />
Comune <strong>di</strong> Cogomo.<br />
gna.<br />
vorsi.<br />
Luogo della Villa <strong>di</strong> Morego.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lava<br />
Luogo prossimo alla Villa <strong>di</strong> Ca-<br />
M o r i g a l l o . Località della Pol-<br />
cevera Secca, <strong>di</strong>pendente dal Co<br />
mune <strong>di</strong> Rolzaneto. Ivi esisteva in<br />
antico un monastero, con ospedale<br />
attiguo pei pellegrini; ma <strong>di</strong> tale<br />
e<strong>di</strong>fizio oggi non resta più che la<br />
chiesuola <strong>di</strong> S. Margherita, posse<br />
duta dai canonici <strong>di</strong> S. M. delle<br />
Vigne <strong>di</strong> Genova; ed alla quale si<br />
riferisce il documento seguente.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
M i i r t a , 2 0 , 2 1 .<br />
C 732 )<br />
An. 1192 , 24 martii. Di na soror<br />
Bonivassali de Antochia ven<strong>di</strong>t Juliano<br />
de Bulgaro ementi nomine ecclesie<br />
sancte margarite de muruallo<br />
octavam quam habent sui nepotes in<br />
cucellis . que octava est pro in<strong>di</strong>viso<br />
cum advocario et cum piperi (sic)<br />
et cum iacomo de turca et cum, bur-<br />
bonoso . et cui terre coheret ab una<br />
parte terra ecclesie sancte margarite<br />
de muruallo ab alia fluvius purcifere<br />
sicce a tertia terra archiepiscopi et<br />
nicole de rodulfo a quarta terra archiepiscopi.<br />
(Fol. Not. I , 50 verso).<br />
Morta. Prevostura sita in collina<br />
sulla sinistra della Polcevera, <strong>di</strong>pen<br />
dente dal Vicarialo e dal Comune<br />
<strong>di</strong> Rivarolo, e <strong>di</strong>visa da quella <strong>di</strong><br />
Feggino per mezzo del torrente Trasla.<br />
An. 1184, 18 novembris. Janue<br />
ante domum bonifacii de volta. Obertus<br />
concerius bonus iohannes de costa<br />
baldoinus de loco ville et ansaldus de<br />
monte cuco cunsules (sic) plebis riva-<br />
r o lii. laudaverunt ut iuris est fore-<br />
starn de murta a senterio de fan...<br />
usque in fossatum de vacarilio descendendo<br />
inde sicut forestum descen<strong>di</strong>t<br />
usque in fozum si... et a via<br />
I mastra de murta que itur in montes<br />
el ab arsareza recolligendo per fossatum<br />
de moirai usque in fosatum<br />
de trasto . sit dehinc comunis inter<br />
liomines de murta et eorum consortes<br />
ville el civitatis qui in ilio monte<br />
participant, exceptis pratis, hoc autem<br />
ideo (laudaverunt) quoniam cum gan-<br />
dulfus de castagneto ugo de prato<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
M u s c a N i g r a .<br />
locatae, 288.<br />
M u s c l e d u m ,<br />
177, 186.<br />
( 753 )<br />
vassallus de runco roìandvs de cornatelo<br />
grimaldus el uilclmus selra-<br />
licus roncassent in monte pre<strong>di</strong>cto<br />
<strong>di</strong>centes quod erat <strong>di</strong>visus el asortitus.<br />
contra<strong>di</strong>cebant eis guido de maiolio<br />
opizo de erchi et benza de aira per<br />
se et alios consortes pre<strong>di</strong>cti montis<br />
<strong>di</strong>centes quod mons erat comunis et<br />
acomunatus. facto sacramento ca-<br />
lumnie et bando dato probaverunt<br />
guido opico et benca pre<strong>di</strong>cti octo<br />
idoneis testibus quod mons pre<strong>di</strong>ctus<br />
cum suis forestis erat comunis hominum<br />
murte el consorlum in eo<br />
participandum, quare consules laudaverunt<br />
ut supra. (Notulario <strong>di</strong><br />
Lanfranco, an. 1180-1190, car. 117<br />
recto ; Archivio Notarile ).<br />
ii res Eccl. Jan. Luogo delle pertinenze <strong>di</strong> Bargagli.<br />
e M u s q u e d u m , Località della Valle <strong>di</strong> Bisagno ,<br />
tra Sorrigia e Fontaneggi.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
N asci, 18, 264. Nota rerum Ar<br />
chiepiscopi, quas homines istius loci<br />
tenebant, 40. Ibi res Eccl. Jan. loca<br />
tae, 266. Consules declarant nullitatem<br />
remissionis decimae ipsis hominibus<br />
ab Archiepiscopo factae, 45o.<br />
N azanum , 25.<br />
N eap o lis, 7,81.<br />
( 734. )<br />
IN<br />
N ascio. Villaggio sito entro terra,<br />
sui torrente Graveglia; e frazione del<br />
Comune <strong>di</strong> Casarza. La sua chiesa<br />
<strong>di</strong> S. Maria ha titolo <strong>di</strong> Arcipretura.<br />
N a z z a n o . Frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Rivanazzano, nel Tortonese.<br />
An. -1035, 10 giugno. Adalberto<br />
marchese dona al monastero <strong>di</strong> S.<br />
Maria <strong>di</strong> Castiglione, nella Diocesi<br />
•O *<br />
<strong>di</strong> Rorgo S. Donnino, omnem decimam<br />
portionem de ..........' casis et<br />
castris seti rebus omnibus iuris nostri<br />
quas habere visi sum us....... in loca<br />
effundas (e t fundas) Nazano (M u<br />
ratori , Antichità Estensi ).<br />
An. 1164, 29 settembre. Fede<br />
rigo imperatore conferma ad Obizzo<br />
marchese Malaspina quartam par-<br />
lem nazani castelli et curie ( Char-<br />
tar. II, 900).<br />
N a p o li. Moltissime sono le rela<br />
zioni politiche e <strong>di</strong> commercio pas<br />
sate fra il Comune <strong>di</strong> Genova ed il<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
»
N e i , 264.<br />
N e r o n i . Consules laudant quod<br />
homines huius loci scaiicum et alpia<br />
ticum praestent Archiepiscopo, 80.<br />
Memoratur, 314, 368.<br />
Fossatum, 286.<br />
N e r v i u m (Plebs). Decima, 13. Eius<br />
<strong>di</strong>visio, 16. Ibi bona Lamberti et<br />
Ansal<strong>di</strong> Porcorum, 32. Domusculta,<br />
50. Con<strong>di</strong>tiones, Vii, 51. Pensiones,<br />
ilii. Operarii, ibi, 52. Servitia eo<br />
rum , ibi. De iis qui bariles et sa<br />
lices dare debent, ib i, 53. Breve<br />
recordationis de operibus famulorum<br />
Nervii, ibi. Consules Januae con<br />
demnant nonnullos homines istius<br />
loci ad solvendas Archiepiscopo tres<br />
paries decimae olivarum, 81, 83.<br />
Consules huius plebis, 82. Quarta<br />
pars decimae prae<strong>di</strong>ctae ecclesiis<br />
memoratae/ plebis remittitur, 83.<br />
Consules laudant quod homines S.<br />
Syri de Nervio vineam faciant et<br />
alia servilia, 88. Ibi Curia Archie<br />
piscopi , 80. Curiis domnicata , 94.<br />
( 73j )<br />
Regno <strong>di</strong> Napoli. In questa fcittà<br />
i liguri godevano assai privilegii.<br />
aveano degli stabilimenti particolari,<br />
ed una chiesa intitolata a S. Giorgio,<br />
che tuttavia si appella dei genovesi.<br />
NÈ. Rettoria e Comune, nel Vi<br />
cariato <strong>di</strong> Garibaldo.<br />
N e i r o n e . Comune, Arcipretura e<br />
Vicariato in Fontanabuona. Dal Vi<br />
cariato <strong>di</strong>pendono le parrocchie <strong>di</strong><br />
Gattorna , Neirone, Ognio, Rocca<br />
tagliata ed Urri.<br />
Col nome <strong>di</strong> Fossalum si accenna<br />
dal Registro al Torrente <strong>di</strong> Nei-<br />
ione, il quale presso Pian de’ Preti<br />
s’ immette nella Lavagna.<br />
N e r v i . Rorgo sito in riva al mare,<br />
2 ore '/< a levante <strong>di</strong> Genova. È<br />
Comune, Arcipretura e Vicarialo ;<br />
il quale comprende le parrocchie <strong>di</strong><br />
Bogliasco, Nervi S. Bario, Nervi<br />
S. Siro ( Arcipretura ) . e Quinto.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
5S
Tèrrae Archiepiscopo laudatae, ibi,<br />
."88. F am u li, qui eidem fidelitatem<br />
iuraverunt, 155. Res Eccl. Jan. lo<br />
catae, 101, 276, 550. Dieta Curtis<br />
ab .Eugenio papa III Syro II con<br />
firmata , 454.<br />
S fra ta , 588.<br />
Torrens decurrens in finibus vi<br />
neae Archiepiscopi, 80.<br />
Via per Iribmam Ecclesiae, 50.<br />
Via superior, 588.<br />
N espolum, 107. Ibi emit terram<br />
Archiepiscopus, 560.<br />
Niz a l l a , 202.<br />
N osida. Vide Mons N osiglae.<br />
N ovelletum, 182.<br />
Noz alogum, 17.<br />
N uanusi, 18.<br />
Nusilia,. l i.<br />
( 7 3 0 )<br />
sana.<br />
Luogo delle vicinanze <strong>di</strong> Molas<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Sestri a le<br />
vante.<br />
Luogo dell’ Alto Bisagno, e nelle<br />
vicinanze <strong>di</strong> Cavassolo.<br />
N ozakego. Rettoria <strong>di</strong>pendente da!<br />
Vicariato <strong>di</strong> Por'tofino, e dal Comune<br />
<strong>di</strong> S. Margherita.<br />
N uano. Uno dei villaggi, che for<br />
marono anticamente la Podesteria <strong>di</strong><br />
Sestri a levante.<br />
Noziglia. Quartiere della parroc<br />
chia <strong>di</strong> Coreglia in Fontanabuona.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
O lale Domnicum. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 281.<br />
Olei. Eius decimae, 20.*<br />
Olezium . Ibi res Eccl. Jan. locatae,<br />
164.<br />
Olicbtum, 231, 236.<br />
Fossatum., 147, 148, 157, 172,<br />
245, 260, 272.<br />
Via de Fasce, 245.<br />
( 757 )<br />
0<br />
Luogo delle vicinanze <strong>di</strong> Morego.<br />
O re b o , e nel <strong>di</strong>al. gen. Oè. Villa<br />
sita in montagna, quasi all’ origine<br />
della ' Polcevera . Secca , e Rettoria<br />
<strong>di</strong>pendente dal Vicariato e dal Co<br />
mune <strong>di</strong> S. Olcese.<br />
Luogo delle pertinenze <strong>di</strong> Bavari.<br />
Località della parrocchia <strong>di</strong> S.<br />
Siro <strong>di</strong> Struppa, in vicinanza della<br />
Fontana Cover data.<br />
An. 1586, 7 itmw. Dominus ludo-<br />
vicus de fiisco (episcopus Vercellensis)<br />
dat martino de ansal<strong>di</strong>s de slrupa<br />
in locationem perpetuam quamdam<br />
terram ecclesie sancte marie de eia-<br />
lata positam in villa strupe loco ubi<br />
<strong>di</strong>citur orexeto . in me<strong>di</strong>o etnus seu<br />
quasi decurrit fossatus qui videtur<br />
partire silvestrum a domestico ( Foì.<br />
Noi. voi. I I , par. I l , car. 129<br />
verso).<br />
% <strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Via pergens ad Ecclesiam, 240.<br />
Via publica, 147, 246, 272.<br />
O liva. Servilia hominum huius<br />
loci, 59. Ibi mansus, 50. Memo<br />
ratur, 490. Res Eccl. Jan. locatae,<br />
282.<br />
Fontana Domnicata, ibi,<br />
O liva. Ibi Archiepiscopus habebat<br />
con<strong>di</strong>tiones, 54.<br />
Oplum, 168.<br />
O rdolasci, sive O rpalatiim . Eius<br />
decima, 15. Memoratur, 297.<br />
( 738 )<br />
O liva. Località sotto ai castello<br />
<strong>di</strong> Molassana, e sulla strada della<br />
Fontana Coverclata.<br />
An. 1255, 12 ianuarii. Ego buronus<br />
de moìazana vendo 4...... libi<br />
rollando de vigno/o ........ tertiam<br />
partem ........ terre que est in molazana<br />
ubi <strong>di</strong>citur oliva ( Nolulario<br />
<strong>di</strong> Bart. F ornari an. 1251 - 1254,<br />
car. 49 recto; Archivio Notarile ).<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
M o n t o d b i o . Comune, Arcipretura<br />
e Vicariato, nel Mandamento <strong>di</strong> Sta<br />
glielo. Dal Vicariato <strong>di</strong>pendono le<br />
parrocchie <strong>di</strong> Carsi, Frassinello, Mon-<br />
tobbio, Pareto e Senarega.<br />
Casam avari. Rettoria sita in col<br />
lina, alla destra del Bisagno, <strong>di</strong>pen<br />
dente dalla Curia <strong>di</strong> Genova, e dal<br />
Comune <strong>di</strong> Sta<strong>di</strong>eno.<br />
An. 1050, marzo. Gandolfo V i<br />
sconte ed Ofliza g iugali, non che<br />
Matrona figlia del qm. Alberico, do<br />
nano al monastero <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong><br />
Genova i beni che possedono in loco<br />
et fundo casamavali ( Citartar. I I ,<br />
4 S 6 ;.<br />
Homines de casamavali... . debent<br />
facere guar<strong>di</strong>ani ( Guar<strong>di</strong>a Cimi-)-<br />
An. 1255, 12 februarii. Presbyter<br />
jnaulis minister ecclesie sancti<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
*
Fossatum, 413.<br />
Ortale, 39.<br />
Palma. Ibi mansus con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 50. Casale, de quo<br />
pensionem habebat, 51.<br />
Panigale. Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat<br />
Archiepiscopus, 46.<br />
Panigale. Eccl. Jau. locatae, 146.<br />
Memoratur, 231, 243.<br />
Pa n is i, 19.<br />
( 739 )<br />
P<br />
anlonini de auro palatio (Fol. Not.<br />
I , Ì02 recto).<br />
An. 1505, 4 octobris. Presbyter<br />
anthonius zucca de saona minister<br />
el rector ecclesie sancti anlonini de<br />
orpalatio (Id. voi. Ili, par. I I , car.<br />
368 verso).<br />
Fossato <strong>di</strong> S. Antonino. Le sue<br />
acque perdonsi in quelle del B i<br />
sagno.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Molassana.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Nervi.<br />
Località della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
P a n i g a l e , e nel <strong>di</strong>al. gen. P a -<br />
n i g à . Località montuosa, nella par<br />
rocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
Pànnesi. Rettoria nel Vicariato <strong>di</strong><br />
Uscio, e frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Lumarso.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
(<br />
Pannallum . Ibi res ecclesiae S.<br />
Miohaelis de Lavania locatae, 2 8 i.<br />
P a sc a le, 294.<br />
P atranica, 274.<br />
P au le. Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat Ar-<br />
chiepiscopus, 46.<br />
P ausaturi , 254.<br />
Pelagum . Decima naviam a Pe<br />
lago venientibus quo modo Archie<br />
piscopo tribuenda d icitu r, 9, 4G0.<br />
740 )<br />
An. 1254, 12 séptembris. Ecclesia<br />
sancti laurentii (Ja n u a o ) habet<br />
iuris<strong>di</strong>ctionem in hominibus de pan-<br />
nesi (Fol. Not. voi. I l i , par. I, car.<br />
9 verso).<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Sestii a<br />
levante.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
An. 1 0 6 5 , novembre. Giovanni<br />
abbate del monastero <strong>di</strong> S. Maria<br />
<strong>di</strong> Patrania, concede in affitto alcuni<br />
beni posti in loco Salto ( frazione<br />
del Comune <strong>di</strong> S. Stefano d’ Aveto)<br />
et in caruncione ...... terricio .......<br />
mesema ........ campo de oliva .......<br />
littore boziasco ....... godei erto ( Da<br />
Copia cartacea dell’ Archivio Capi<br />
tolare <strong>di</strong> Tortona ).<br />
Luogo della Caria <strong>di</strong> Morego.<br />
Località delle circostanze <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
La vera cd esatta definizione del<br />
P e la c o non venne sinora pubblicata<br />
da alcuno. Emerge tuttavia chiara<br />
mente da alcuni documenti dell’Archi<br />
vio <strong>di</strong> S. Giorgio, e da questi la de<br />
sunse l’egregio avv. Cornelio Desimoni,<br />
Facendone parola in una sua Relazione<br />
ms. sovra un cò<strong>di</strong>ce membranaceo,<br />
comunicato alla <strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong><br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
74 i )<br />
<strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> dal canonico Giuseppe<br />
Manfre<strong>di</strong> <strong>di</strong> Voghera. Nelle Regole<br />
delle Compere del Capitolo ( sec.<br />
XIV ), egli <strong>di</strong>ce, si denomina Pelago<br />
lutto il mare, che comincia al <strong>di</strong> là dei<br />
seguenti tre punti : Roma àd oriente,<br />
Capocorso a mezzogiorno, e Salò (che<br />
era nel me<strong>di</strong>o evo il confine tra la<br />
Catalogna e la Spagna ulteriore o<br />
moresca ) ad occidente. Ma il senso<br />
del Pelago più <strong>di</strong>stinto ancora appa<br />
risce dal volume delle clausole degli<br />
appalti gabellarii (sec. X V ) , ivi<br />
trovandosi che equivale all’ alto mare,<br />
od altura, come ora si <strong>di</strong>ce ctìn<br />
vocabolo tecnico; sicché questa al<br />
<strong>di</strong> là <strong>di</strong> Roma e <strong>di</strong> Salò abbracciava<br />
ogni parte marittima, anche vicina<br />
a terra, e si scostava <strong>di</strong> tre miglia<br />
dal lido tutto giù quanto è lunga la<br />
Riviera <strong>di</strong> Toscana, Genova, Pro<br />
venza e Catalogna. Donde spicca<br />
esalta e precisa, fino dal 1400 almeno,<br />
la nozione commerciale del cabotaggio,<br />
e la nozione politica del mare<br />
territoriale.<br />
Egli è solo dopo avere intesa <strong>di</strong><br />
questa guisa la denominazione del<br />
Pelago, che si possono conveniente<br />
mente capire i molti documenti dei<br />
Libri de d u r i, ove il Comune geno<br />
vese proibisce alle città <strong>di</strong>pendenti,<br />
come Savona, Albenga, ecc., la navi<br />
gazione nel Pelago, senza della espressa<br />
sua facoltà, ma, quel cho è più, nei<br />
tempi <strong>di</strong> maggiore antichità, quando<br />
la fiera Genova considerava l’ alto<br />
mare come sua proprietà e dominio,<br />
lo vieta persino a’ popoli in<strong>di</strong>pen-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Pelium. Decima grani liuius loci<br />
laudata Archiepiscopo, (57.<br />
Pjeretum, 164.<br />
Pt'RNECCUM, 11.<br />
P etra Asin aria, 146, 251.<br />
Petra Auguglaria, 177.<br />
Petra Go le x i, 544.<br />
( 742 )<br />
denti e lontani, come erano, per esem<br />
pio, i barcellonesi.<br />
P e g l i . Comune assai fiorente della<br />
Riviera occidentale, a breve <strong>di</strong>stanza<br />
da Genova, e Priorato sottoposto al<br />
Vicariato <strong>di</strong> Talmaro.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Bavari.<br />
P e r n e c c o . Località presso il rivo<br />
omonimo, o <strong>di</strong> Ciaè (<strong>di</strong>al. g en .),<br />
nella Polcevera Secca, a breve tratto<br />
da Isola.<br />
Località <strong>di</strong> Panigaie, nella par<br />
rocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
sana.<br />
Luogo delle circostanze <strong>di</strong> Molas<br />
V a s c o , o P i e t r a d i V a s c o .<br />
Montagna della Riviera <strong>di</strong> Levante,<br />
a breve <strong>di</strong>stanza dal Bracco, e cosi<br />
nominata dacché, in tempi non molto<br />
remoti, quella, con cui si continua,<br />
le ebbe esteso il nome. È ricordata<br />
nella donazione della Corte <strong>di</strong> Mon<br />
telungo, fatta da Carlo Magno al<br />
monastero <strong>di</strong> Bobbio il 5 giugno 774<br />
( Chartar. I , 2 2 ), e nel documento<br />
della tassa imposta, correndo il 1387,<br />
da papa Urbano VI, donde si apprende<br />
che esisteva allora in questo luogo<br />
uno spedale.<br />
« Ascendendo da Lagorara sulla<br />
strada Romèa, si dà nel pericoloso<br />
passo nominato Pietra Crosora, ossia<br />
Pietra Collica, e poi si dà in una<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Petra de Miliario, 182.<br />
Petra de Siero , ibi.<br />
Petra Martina. Ibi ecclesia S.<br />
Michaelis, 265.<br />
Petra Marza, 191.<br />
Petra N a<strong>di</strong>a, ibi.<br />
Petra Rotunda , 2 3 1.<br />
Petra Rubea , 147, 172.<br />
regione nominala Vasa ( Vasca ) ,<br />
piena <strong>di</strong> castagneti e <strong>di</strong> alberi sil<br />
vestri » (Giustiniani, A nnali, I .<br />
97, e<strong>di</strong>z. 3).<br />
In tale regione sono inoltre varie<br />
belle e vive fontane, le cui acque<br />
« causano un fiume, detto il fiume<br />
<strong>di</strong> Vasca, sopra del quale sono tre<br />
molini, che perpetuamente macinano<br />
per l’ abbondanza dell’ acqua, e corre<br />
a basso in fondo del monte <strong>di</strong> Vasca<br />
dalla parte riguardante a ponente ».<br />
( Descriptio confinium Magnificat<br />
Comunitalis Castilionis eie.).<br />
Qui si accenna, per fermo, come<br />
lo in<strong>di</strong>ca il nome, ad un cippo mi<br />
gliare , che sarebbe esistito nel luogo<br />
<strong>di</strong> Bazali.<br />
Località <strong>di</strong> Struppa.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo nei confini <strong>di</strong> Struppa.<br />
Località <strong>di</strong> S. Pier d’ Arena,<br />
forse identica con quella, che ivi<br />
<strong>di</strong>cesi oggi Salita della Pietra.<br />
Località <strong>di</strong> Roncallo, nel territorio<br />
<strong>di</strong> Montobbio.<br />
Località <strong>di</strong> S, Bazario, nel d i<br />
stretto della parrocchia <strong>di</strong> S. Siro<br />
<strong>di</strong> Struppa.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
P e tr a T e c ta , sive P ra d a T ed a,<br />
117, 190.<br />
P inum. Decima huius loci A r<br />
chiepiscopo renunciata, 138. Memoratur,<br />
261 , 271.<br />
P i s a , 446, 451.<br />
P i s c i n a , Eius decimae A 17.<br />
P ixola, 164.<br />
Via da le Fontane, UH.<br />
P lanellum , 254.<br />
Planum. Ibi res Eccl. Jan. locatae,<br />
281.<br />
Planum Basilioni. Ibi res eccle<br />
siae S. Michaelis de Lavania locatae,.<br />
284.<br />
Planum da lo Persego. Ibi terra<br />
Eccl. Jan. locala, 285.<br />
Planum de C aru sa, vel C a i r o s o .<br />
Ibi res cmplaé ab Archiepiscopo,<br />
136. Memoratum, 5 0 ì. Res Eccl.<br />
Jan. locatae, 317.<br />
(•7<br />
Località della Villa <strong>di</strong> Molassana.<br />
Pino. Frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Molassana, in Bisagno, e Rettoria<br />
<strong>di</strong>pendente dal Vicariato <strong>di</strong> S. Oleose.<br />
P isa. Città della. Toscana, già<br />
capitale <strong>di</strong> una delle più gloriose<br />
repubbliche del me<strong>di</strong>o evo.<br />
P escin o, e più comunemente S.<br />
M argh erita. Comune, Arcipretura<br />
e Vicariato, nel Mandamento <strong>di</strong><br />
Rapallo. Dal Vicariato <strong>di</strong>pendono le<br />
parrocchie <strong>di</strong> Pagana, S. Margherita,<br />
e S. Siro.<br />
Luogo delle vicinanze <strong>di</strong> Bavari.<br />
Località del casale <strong>di</strong> Trecoste, a<br />
Molassana.<br />
rego.<br />
)<br />
Luogo della antica Curia <strong>di</strong> Mo-<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo posto, verisimilmenie, nella<br />
Valle <strong>di</strong> Chiavari.<br />
Luogo delle circostanze <strong>di</strong> Morego.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Planum de la Sosena. Ibi terra<br />
Eccl. Jan. locata, 285.<br />
Planum de Riva Allkreòa. Ibi<br />
terra Eccl. Jan. locata, 285.<br />
Plaziolum, 266.<br />
. Plazium. Ibi mansus Archiepisco<br />
pi, i l , 42. Ratio pro'guaita , 44.<br />
Plazum. Ibi terra laudata Archiepiscopo,<br />
&6. Locata, 87.<br />
Plecania (Plebs). Decima, 14.<br />
Divisio eius, 19. Decima Wilielmi<br />
de Verzili et consortum Archiepi<br />
scopo laudala, 93. Res Eccl. Jan.<br />
locatae, 285. Dicta Plebs memorata,<br />
286. Prae<strong>di</strong>cta decima locata, 522.<br />
Po<strong>di</strong>um, 34, 57, 45, 146, 151,<br />
164, 174, 230, 271. Ibi res Eccl.<br />
Jan. Locatae, 144,-148,’ 157, 275.<br />
Fossatum da le Fontanelle, 231.<br />
Fossatum pergens a Petra Ast-<br />
naria, ibi.<br />
Fossatum usque in Petra Rotunda,<br />
ibi.<br />
Semita pergens ad Petram Asinariam,<br />
ibi.<br />
( 7 « )<br />
Luogo posto, probabilmente, nella<br />
Valle <strong>di</strong> Ghiavari.<br />
Luogo sito ove sopra.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Bisagno.<br />
P iazzo, o Ci azzo. Frazione del<br />
Comune <strong>di</strong> Rargagli.<br />
Località della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
' Cicagna. Villa sita all’ origine del<br />
fiume Lavagna. È Comune , Arci-<br />
pretura e Vicariato in Fontanabuona ;<br />
e da quest’ ultTmo <strong>di</strong>pendono le parrocchie<br />
<strong>di</strong> Canevaie, Cicagna , Co-<br />
reglia, Comia, Moconesi, O rerò,<br />
Soglio e Zerega.<br />
P o g g i o , e nel <strong>di</strong>al. gen. P e i z z o .<br />
Località molto estesa, <strong>di</strong>pendente<br />
dalla parrocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
Poggio é nome generico , de<br />
rivante dalla natura del terreno ; e<br />
parecchi altri luoghi delle parrocchie<br />
vicine a S. Siro trovansi pure con<br />
questo appellativo in<strong>di</strong>cati. Ne abbia<br />
mo anche più esempii in alcuni degli<br />
articoli seguenti.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Via a la Castagnaria , 164.<br />
Via Crosa , 231.<br />
Via ptiblica pergens a Castello,<br />
ibi.<br />
Po<strong>di</strong>um A llusi. Ibi con<strong>di</strong>tiones<br />
habebat Archiepiscopus, 46.<br />
P o<strong>di</strong>um de Ca s a , 261.<br />
Fossatum, ibi.<br />
Via pergens per Ripariole usque<br />
in Fossa, ibi.<br />
Via pubblica, ibi.<br />
PODIUM DE L e OCARIA , sive L e U-<br />
C A R A R IA . 177, 183.<br />
Po<strong>di</strong>um S e r r a e , 197.<br />
Pomariolum. Ibi res Eccl. Jan.<br />
monasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
Pons Corionus. Terra plebis huius<br />
loci, 414. Memoratur, 415.<br />
Pons Decimum. Ibi terra Eccl.<br />
Jan. locata, 237. Po<strong>di</strong>um Capharo<br />
et tabulas 59 terrae Archiepiscopo<br />
laudantur, 297.<br />
Campus de Pculule, 237.<br />
Fontanelle, ibi.<br />
Via subtana versus Januam, 297.<br />
PONTICELLUM, 271.<br />
( 746 )<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
Località <strong>di</strong> Molassana.<br />
Località del Bisagno, nelle circo<br />
stanze della Doria.<br />
Luogo <strong>di</strong> Molassana.<br />
Pomarolo. Località fra Gavi e<br />
Carosio.<br />
Pontecurone. Comune nel Man<br />
damento , Provincia e Diocesi <strong>di</strong><br />
Tortona , da cui <strong>di</strong>sta quattro miglia.<br />
Giace sulla riva sinistra del torrente<br />
Curone, ed è <strong>di</strong>viso in due parroc<br />
chie , delle quali è ì’ antica pieve<br />
quella de<strong>di</strong>cata alla B. V. Assunta.<br />
Poìn'tedecimo. Comune ragguar<br />
devole <strong>di</strong> Polcevcra, e Prevostura<br />
<strong>di</strong>pendente dal Vicariato <strong>di</strong> S. Ci<br />
priano.<br />
Località del Bisagno, presso Pino.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
P o r c i l e . Ibi castanetum con<strong>di</strong>lio-<br />
natum Archiepiscopi, 45.<br />
Porcile, 274.<br />
PORTAGONUM, 288.<br />
P o r t i l e , sive P o r t i l i a , vel T i l i a ,<br />
147, 190, 228. Ibi castanetum Eccl.<br />
Jan. locatum, 225.<br />
Via publica, ibi.<br />
P o r t u s D a l f i n i , 404.<br />
P o r t u s V e n e r i s . Homines huius<br />
loci condemnantur ad solvendam<br />
Archiepiscopo decimam maris, 209,<br />
596.<br />
P r a d a T e d a . Vide P e t r a T e c t a .<br />
P r a d e l l a . Ibi terrae Eccl. Jan.<br />
cum aliis commutatae, 414.<br />
P r a t u m , sive P r a t u m S. Syli.<br />
Ibi mansus Archiepiscopi, 41, 'to.<br />
Ratio prò guaita, 44. Recordatur,<br />
28-2.<br />
C 747 )<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
Homines ..... de porcile ..... debent<br />
facere guar<strong>di</strong>am ad turrem<br />
capitis fari ( Guar<strong>di</strong>a Civit.).<br />
P o r c i l e . Frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Borzonasca, e Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Borzone.<br />
gagH-<br />
Luogo delle pertinenze <strong>di</strong> Bar-<br />
P i a n o d i P o r t i g c i a . Località del<br />
monte Creto, donde scende il Fos<br />
sato <strong>di</strong> Aggio.<br />
P o r t o f i n ' o . Comune, Arcipretura<br />
e Vicarialo nella Riviera <strong>di</strong> Levante;<br />
a cui sono soggette le parrocchie <strong>di</strong><br />
Nozarego, Portofino, e S. Giacomo<br />
<strong>di</strong> Corte.<br />
P o r t o v e n e r e . Comune ed A rci-<br />
pretura nella Riviera orientale. Fu<br />
colonia dei genovesi, che la fonda<br />
rono nel 1115, e sorge sopra il<br />
vivo scoglio, <strong>di</strong> rimpetto all’ isola<br />
Palma ria.<br />
Località del Tortonese.<br />
P r a t o . Borgata sita sulla sinistra<br />
del Bisagno, nel <strong>di</strong>stretto della par<br />
rocchia <strong>di</strong> S. Cosma <strong>di</strong> Struppa.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Fossatei Ium , 18 i.<br />
Lacus ile la Clapella, 212.<br />
Pratum E p isco p i, 46. Ib i terra<br />
laudata Archiepiscopo 64. Res Eccl.<br />
Jan. locatae, 220, 316.<br />
Prazanetum . Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 164.<br />
Predocum. Ibi res Eccl. Jan. locatae,<br />
285.<br />
P resen<strong>di</strong>um, 2(50.<br />
Primanicum. Ibi res E ccl. Jan.<br />
locatae, 161, 165. Memoratur, 164.<br />
Costa de P rimanico, 162, 165.<br />
( 74 8 )<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego,<br />
Luogo dell’ Alto Bisagno.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Luogo, forse, delle vicinanze <strong>di</strong><br />
Molassana.<br />
Premanico. Frazione del Comune<br />
d’ Apparizione, e Rettoria <strong>di</strong>pen<br />
dente d a f Vicariato <strong>di</strong> Bavari.<br />
P ro\ incia. Decima ab Archiepi- Provenza. Vasta regione dell Im-<br />
scopo percipienda supra navibus de .pero Francese, inclusa nei <strong>di</strong>par-<br />
Provincia venientibus, 10M -• . ... - ........ -<br />
timenti delle Basse A lpi, delle Bocche<br />
P o rc ife ra (F lu m e n ), 26, 29,<br />
7 1 , 97, 154, 191, 220, 268, 500,<br />
516, 592.<br />
" r a m a * (VaU ù), M S , r n ,<br />
del Rodano, del V a ro , e in una<br />
parte della Vaichiusa.<br />
P o lcevera. Questo fiume, o torrente,<br />
nell’ antichità detto Procóbera,<br />
ha principio dall’ Appennino ad occi<br />
dente <strong>di</strong> Genova.- Dei parécchi rami,<br />
che Io compongono, sono principali<br />
la Polcevera Verde e la Secca, il<br />
Ricco, il Sardorella ed il Romairone.<br />
V a l l e d i P o l c e v e r a . Prende<br />
nome dal torrente, onde è baguata:<br />
principia dall’ Appennino, e si <strong>di</strong>sten<br />
de fino al mare; la sua lunghezza<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
P u r c i f e r a S i c c a , 8 1 , 1 9 1 .<br />
Pacifera Viri<strong>di</strong>s , 80.<br />
Quartinum, 12.<br />
Quartum, 82.<br />
Queci, 24.<br />
Quiliana (Flumen) , 18.<br />
Quintum, 83. Ibi res Eccl. Jan.<br />
monasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
( 749 )<br />
Q<br />
è <strong>di</strong> circa se<strong>di</strong>ci miglia^ e <strong>di</strong> do<strong>di</strong>ci<br />
la sua maggiore larghezza.<br />
Secca. Torrente <strong>di</strong> breve corso,<br />
ed uno degli influenti della Polce-<br />
vera Superiore.<br />
Altro degli influenti come sopra.<br />
Villa della Pieve <strong>di</strong> S. Olcese.<br />
Quarto al Mare. Comune della<br />
Riviera orientale, e Prevostura d i<br />
pendente dal Vicariato d’ AJbaro.<br />
. Quezzi. Rettoria nelle colline del<br />
Bisagno, sottoposta alla Curia <strong>di</strong> Geno<br />
va, e frazione del Comune <strong>di</strong> Marassi.<br />
Chilinella. Torrente nella pieve<br />
<strong>di</strong> Vara.<br />
Quinto al Mare. Comune della<br />
Riviera <strong>di</strong> Levante, e Prevostura<br />
del Vicariato <strong>di</strong> Nervi.<br />
An. 1033. Adalberto marchese con<br />
cede al monastero <strong>di</strong> S. Maria <strong>di</strong> Castiglione<br />
mnern decimavi nostre pio-<br />
prietatis.... in loci el fun<strong>di</strong>s quinto<br />
etc. (Muratori, Antichità Estensi).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Rane tum, 13.<br />
Rapallum (Plebs). Eius decimae,<br />
13. Quomodo <strong>di</strong>visae, 16. Ib i Lam-<br />
bertus et Ansaldus Porci bona pos<br />
sidebant, 52. Decima Ingonis de<br />
Sorba laudata Archiepiscopo, 75.<br />
Item decima Roderici R apalli, 79.<br />
Decima Nigronis eidem renunciata,<br />
138. Memoratur, 264. Res Eccl.<br />
Jan. locatae, 276, 283, 291. Item<br />
decima, 58-4, 398. Forum huius<br />
loci, ibi. Alexander papa I I I <strong>di</strong>clam<br />
plebem Archiepiscopo Me<strong>di</strong>olanensi<br />
confirmat, 438.<br />
( 750 )<br />
R<br />
Raenoù (d ial. gen. ). Valle nella<br />
parrocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Slruppa.<br />
R a p a l l o . Borgo, ed ora città,<br />
nella Riviera <strong>di</strong> Levante, a do<strong>di</strong>ci<br />
miglia da Genova. È Arcipretura e<br />
Vicariato, e da questo <strong>di</strong>pendono le<br />
parrocchie <strong>di</strong> Assercto, Campo, Fog<br />
gia , Monti, N ovella, Rapallo S.<br />
Ambrogio, Rapallo SS. Gervasio e<br />
Protasio (A rc ip re tu ra ), Rapallo S.<br />
Massimo.<br />
An. 1033. Adalberto marchese<br />
dona al monastero <strong>di</strong> S. Maria <strong>di</strong><br />
Castiglione omnem decimam nostre<br />
proprietatis ....... in locis et fun<strong>di</strong>s<br />
...... rapallo etc: ( M uratori, Antichità<br />
Estensi).<br />
Dal Foghazzo de' Notari (voi. I,<br />
car. 161, 531, voi. I li, par. I, car.<br />
131, 135, 136, e par. II, car. 261)<br />
desumo la notizia della esistenza <strong>di</strong><br />
alcuni prepositi della pieve <strong>di</strong> Ra<br />
pallo , i quali sono : Obizzo ( an.<br />
1 2 4 0 ), Aldebrando ( 1 2 5 1 -1 2 5 9 ),<br />
Bernardo (1 2 6 1 - 1 2 6 5 ) e Vivaldo<br />
( 1523).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Reci<strong>di</strong> (Plebs). Ibi decimani et<br />
pensionem habebat Archiepiscopus<br />
Me<strong>di</strong>olanensis, 75. Qui de ea plebe<br />
ab Alexandro papa III confirmationem<br />
obtinuit, 438.<br />
27-2.<br />
Ripa, 190.<br />
Ripariole, sive Riparouum, 261,<br />
Riparioli. Ibi terrae Johannis pre<br />
sbyteri cum aliis Eccl. Jan. commutatae<br />
, 411.<br />
Riva de Castagna, 231.<br />
Ri vari a , 147.<br />
( 7 SI )<br />
Nel secolo X III Rapallo componeva<br />
con Cicagna una sola Pode<br />
steria, sicché del 1240 e 1252 trovo<br />
memoria <strong>di</strong> Guglielmo <strong>di</strong> Audo e<br />
Folco Marame Rapalli et Plecaniae<br />
potestates (Fot. Not. I, 100, 5 7 0 ) ;<br />
ma nel seguente questo borgo ne<br />
formò una <strong>di</strong> per sè. Ond’ io leggo<br />
al foglio 45 verso del Cartolario<br />
della Masseria del Comune per l’ anno<br />
1506 (Archivio <strong>di</strong> S. Giorgio) regi<br />
strata, sotto la data del 7 settembre,<br />
la seguente partita:<br />
Pro andriolo domesticità potestate<br />
rappalli noviter ituro . et sunt quas<br />
habere et recipere debet pro servientibus<br />
sex cum eo deputatis ......<br />
pro tribus mensibus.......Lib. LXI1I.<br />
Recco. Comune della Riviera <strong>di</strong><br />
Levante, Arcipretura e Vicariato,<br />
dal quale <strong>di</strong>pendono le parrocchie<br />
<strong>di</strong> Avegno, Megli, Polanesi, Recco,<br />
Testana e Vexina.<br />
Località prossima alla Fontana<br />
Cover data <strong>di</strong> Molassana.<br />
Località nei <strong>di</strong>ntorni <strong>di</strong> Molassana.<br />
Luogo del Tortonese.<br />
Località delle circostanze <strong>di</strong> S.<br />
Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
Località del Monte della Noce.<br />
59<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Rivaria. Ibi res Eccl. Jan. loca<br />
tae ,2 8 1 .<br />
R iv a r o l iu m , 17.<br />
R iva ro liu m (Plebs). Eius decima,<br />
12. Divisio, 21. Eius parochia, ibi.<br />
Riviaga, 164.<br />
R o b o r e t u m , 1 i. Ibi decimae Eccl.<br />
Jan. locatae, 28,"), 344.<br />
Roboretum , 1(5.<br />
Hoca Taliata. Me<strong>di</strong>etas eius lau<br />
data Archiepiscopo, 100, 105. Cui<br />
ab Eugenio papa III confirmatur, 454.<br />
( 7C2 )<br />
rego.<br />
Località dell’ antica Curia <strong>di</strong> Mo-<br />
Rivarola. Villa sita all’ unione dei<br />
fiumi Lavagna e S tu rla , a 28 mi<br />
glia da Genova. È frazione del Co<br />
mune <strong>di</strong> Carasco, e Rettoria <strong>di</strong>pen<br />
dente dal Vicariato <strong>di</strong> Sturla.<br />
Rivàrolo. Comune, Arcipretura<br />
e Vicariato della Polcevera. Il \ i-<br />
cariato ha sotto <strong>di</strong> sè le parrocchie<br />
<strong>di</strong> Bogato, Feggino, Murta, Rivarolo<br />
S. Maria ( l ’ antica pieve), Rivarolo<br />
S. Bartolommeo, Teglia (soccorsale)<br />
e Zemignano.<br />
Homines ...... de rivaroìio .......<br />
debent facere guar<strong>di</strong>ani ad turrem<br />
capitis fari (Guar<strong>di</strong>a Ciiit.).<br />
An. 1190, 21 aprilis. Opizo ar-<br />
chipresbyter plebis Rivarolii (Voi<br />
Noi. I, I '0 recto).<br />
An. 1232, 29 ianuarii el 18 ma-<br />
<strong>di</strong>i. Johannes archiprcsbgter plebis<br />
de Riparolio (Id. 404, 4(57, verso).<br />
»<br />
Luooo della Valle <strong>di</strong> Bavari.<br />
o<br />
Rovereto. Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Zoagli, e frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Chiavari. .<br />
Rovereto. Arcipretura e borgata<br />
<strong>di</strong>pendenti dal Vicarialo e dal Co<br />
mune <strong>di</strong> Zoagli.<br />
Roccatagliata. Rettoria <strong>di</strong>pen<br />
dente dal Vicarialo e dal Comune<br />
<strong>di</strong> Neirone.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Castrum } lu.'j<br />
R o m a n i a . Decima Archiepiscopi<br />
super naves de Romania venientes, 9.<br />
Rovedum. Ibi res.ecclesiae S. Mi-<br />
chaelis de Lavania localae, 281.<br />
( 753 )<br />
R o m a n i a . Provincia della Turchia<br />
Europea, protendentesi fra il Bal-<br />
kan , la Macedonia , I’ Arcipelago ,<br />
lo Stretto dei Dardanelli, iT Mare <strong>di</strong><br />
Marmara, il Canale <strong>di</strong> Costantinopoli,<br />
ed il Mat Nero.<br />
R o v e r e t o . Frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Sestri a levante.<br />
Fra i privilegii del monastero <strong>di</strong><br />
S. Savino <strong>di</strong> Piacenza, presso il<br />
eh. signor conte Rernardo Pallaslrelli,<br />
uno ve ne ha dell’ anno 1058, il cui<br />
sunto è del tenore seguente :<br />
Bonusfìliuspresbiter quondam rag<br />
liai dae et leida filia dodoni dona<br />
verunt pro reme<strong>di</strong>o animarum sua-<br />
rum monasterio sancti sa tin i omnia<br />
que habere ridebantur in ralle sige-<br />
strina ad locum qui vocatur robo-<br />
retum . el capellam unam ibi conse<br />
cratam in honorem sancti andree<br />
apostoli et sanctorum georgii seu<br />
fructuosi martyrum . el sunt hec<br />
nomina villarum et terrarum . bar-<br />
cusino . pastino de marino . plagio<br />
de gumperto . asurziana . cunio de<br />
calcinana . castanea temporia . pa-<br />
steno de (dberto . casa arsa . p i<br />
gnoni . cunio de meledo . lin a /i .<br />
tavrado . grumo . casco . une toraria .<br />
nuinzaricia . campo leandanzo .<br />
madoera . in mon te bargonasco . alio<br />
roboreto subtus groppolo . rio de<br />
salice . campello iobanaguli . fenu-<br />
glaria et suam portionem de car<strong>di</strong>ne<br />
hec omnia el multa alia tra<strong>di</strong>derunt<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Rumallium (Villa). Decima eius<br />
locata , 525, 599.<br />
R oncallum. Ibi magnoletus con<br />
<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 47. Memo<br />
ratur, 187, 190, 220, 251, 282.<br />
Via pergens a S. Syro , 251.<br />
Via publica pergens a lo Prado, ibi.<br />
Ri ’NCUM , 45, 48, 155, 151.<br />
Runcum, 171.<br />
Saceta, 436.<br />
Salersa, 191. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 2 8 1.<br />
(<br />
s<br />
7 U )<br />
cum massariciis et familiis utrimque<br />
sexus pre<strong>di</strong>clo monasterio sancti<br />
savini . ut ibidem cellam monachorum<br />
institueret ubi quatuor monachi<br />
residentiam facerent qui <strong>di</strong>vina officia<br />
cotti<strong>di</strong>e celebrarent. Adalbertus nota<br />
rius fecit instrumentum.<br />
Romaggi. Rettoria nel Vicariato <strong>di</strong><br />
Leivi, e frazione del Comune <strong>di</strong> S.<br />
Colombano.<br />
Ro.ncallo. Luogo nel <strong>di</strong>stretto<br />
della parrocchia <strong>di</strong> Monlobbio.<br />
Ronco. Località della villa <strong>di</strong> Mas-<br />
sonega.<br />
Località nei <strong>di</strong>ntorni <strong>di</strong> Montobbio.<br />
Luogo del Tortonese, presso «.del<br />
rivo Angiassi.<br />
Luogo della Polcevera Secca,<br />
compreso nella giuris<strong>di</strong>zione della<br />
Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Insula de P ere, 281.<br />
S a lin u m , 18, 2 2 .<br />
S a l i n u m . Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat<br />
Archiepiscopus, 55. Res Eccl. Jan.<br />
locatae, 143.<br />
S a l o g n i u m . Ibi res Eccl. Jan. ino- i<br />
nasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
S a l t e r a n a . Ibi homines Nasci<br />
tenebant mansum , 40. Memoratur,<br />
90. Gon<strong>di</strong>tiones Archiepiscopi, 582.<br />
Consules declarant nullitatem remis<br />
sionis decimae a Syro II factae homi<br />
nibus huius lo ci, 455.<br />
S. Agatiia, 414.<br />
S. Ae g id iu s, 446.<br />
S. BAZARlUS, 45, 258, 240. Ibi<br />
molen<strong>di</strong>num Eccl. Jan. localum, 147.<br />
Mansus sim iliter, 505.<br />
( )<br />
Luogo dell.i pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
S a i n a (<strong>di</strong>al. gen.). Podere su quel<br />
<strong>di</strong> Montobbio, lungo la Scrivia , tra<br />
i villaggi Bremeinola e Costa.<br />
S a l o g n i . Villa sita a scirocco <strong>di</strong><br />
Tortona, <strong>di</strong> cui è frazione comu<br />
nale, presso il torrente Curone.<br />
S a l t e r a n a . Frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Maissana, nella Riviera orientale.<br />
S a n t ’ A g a t a . Comune e Parroc<br />
chia nel Mandamento <strong>di</strong> Villalvernia,<br />
Provincia e Diocesi <strong>di</strong> Tortona.<br />
II monastero a cui accenna il fìe-<br />
yistro, è quello dei benedettini, che<br />
secondo la tra<strong>di</strong>zione tuttora viva<br />
nel paese, sorgeva quivi nel centro<br />
dell’ abitato, e che fu lascialo<br />
in abbandono verso i principii del<br />
secolo X V I.<br />
S a i n t - G i l l e s . Borgata della Fran<br />
cia , cinque leghe al sud <strong>di</strong> Nimes.<br />
1 genovesi vi godeano privilegii, e<br />
vi possedevano un fondaco ( Lib.<br />
Jur., I , 2 9 7).<br />
S a n B a z À (<strong>di</strong>al. gen.). Località,<br />
con due case, presso cui scorre il<br />
Fossato del Prato, nel <strong>di</strong>stretto della<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Caput de Rapinala, 1-18, 172.<br />
Fossalellum descendens in Prato<br />
Domnicato, 250, 210.<br />
Fossatum molen<strong>di</strong>ni Madalberti,<br />
259, 210.<br />
Ìnsula Lagasca, 118.<br />
Lacus Lugascus, ibi, 1 72,188,191.<br />
Rieus Malus, 118.<br />
Vìa ad Fontanam Goverclatam,<br />
259.<br />
Via pergens a S. Sglo, ibi, 240.<br />
Via piètica, 506.<br />
S. Blasius, 25.<br />
S. Cyprianus (Plebs). Decima,<br />
12. Eius <strong>di</strong>visio, 22. Archie'pre-<br />
sbyter, 118.<br />
Parrocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Struppa,<br />
a breve tratto dal letto del Bisagno.<br />
Il Fossato del Prato.<br />
Strada tuttavia esistente.<br />
Via la quale, costeggiando il luogo<br />
<strong>di</strong> S. Baza, mette, in altura., a<br />
quella, che da Molassana conduce a<br />
S. Siro.<br />
San Biagio. Prevostura nel V i<br />
cariato <strong>di</strong> S. Cipriano, e frazione<br />
del Comune <strong>di</strong> Pontedecimo.<br />
San Cipriano. Villa sita in altura,-<br />
sulla sinistra della Polcevera, a <strong>di</strong>eci<br />
miglia da Genova. Ha da ponente il<br />
lliccò, e da levante il. Secca. È<br />
Comune, Arcipretura, Vicariato, e<br />
da quest’ ultimo <strong>di</strong>pendono le par<br />
rocchie <strong>di</strong> Brasile, Cremeno, Mo-<br />
rego, Pontedecimo, S. Biagio, S.<br />
Cipriano, e S. Quirico.<br />
Nelle Memorie Storiche <strong>di</strong> Pavia<br />
del Robolini, si leggono alcuni do<br />
cumenti relativi al monastero <strong>di</strong> S.<br />
Giovanni <strong>di</strong> quella città, dai quali<br />
apparisce che il medesimo aveva<br />
delle possessioni in questa villa ;<br />
ed ecco gli squarci che le si rife<br />
riscono.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Castrum quod fuit Archipresby-<br />
teri S. Cypriani el eius amitae. Ibi<br />
con<strong>di</strong>tiones habebat' Archiepiscopus,<br />
47. / / ; .<br />
Via descendens in Pulci fera. 70.<br />
S. J u l i a . Vide K a l a o l u m .<br />
S. M a r i a d e I l i c e , r > 0 ( > .<br />
( 757 )<br />
.In. 909. B er erigavi ux <strong>di</strong>vina fu <br />
rente clementia re x ... Conce<strong>di</strong>mus<br />
et confirmamus ecclesie sancti to-<br />
hannis ......... mansiones duas prope<br />
cortem genuensem in loco ubi <strong>di</strong>citur<br />
sancti cipriani capellam unam cum<br />
domo coltili et mansos quatuor et<br />
cum omni sua pertinentia . in segestri<br />
quondam absentem terram ■<br />
similiter in levarnio (L a v a n ia ) et<br />
in caurasio ( Carasco') ac. infra civitatem<br />
genuensem.<br />
An. 924. Rodulfus rex .... Conce<strong>di</strong>mus<br />
el confirmamus ....... mansiones<br />
duas prope curtem genuensem<br />
......... in sancto cipriano capellam<br />
....... in sigtslri absentem terram .<br />
similiter in lavania ri caurani. et<br />
infra cilitatem genuensem.<br />
An. 1045. Ego raynaldus dei<br />
gratia episcopus (papiensis) concedo<br />
et reddo basilice sanctis ioliannis<br />
dominarum ...... in sancto cipnano<br />
capellam unam elc.<br />
Homines ....... de sancto cipriano<br />
..... debent dare denarios n papienses<br />
antiquos ( Guar<strong>di</strong>a Civit.).<br />
La strada, per cui da S. Cipriano<br />
si riesce a Ponledeciino, presso la<br />
Polcevera.<br />
L i g g i . Frazione del Comune <strong>di</strong><br />
N è , nel Mandamento <strong>di</strong> Lavagna.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
Jb<br />
S. Martinus de Hirco. Decima,<br />
13. Eius <strong>di</strong>visio, 15.<br />
S. Mauritius Agauni, 425.<br />
S. Michael de Lavania. Ibi con<br />
<strong>di</strong>tiones habebat Archiepiscopus, 54.<br />
Famuli eius qui fidelitatem fecerunt,<br />
153. Terra ab eodem empta, 277.<br />
Eugenius papa III oonfirmat Syro II<br />
Curtem huius loci, ,454.<br />
S. Olascus. Vide S. Ursicinus.<br />
S. Petrus de Arena (Plebs).<br />
Divisio decimarum eius, 21. Gon-<br />
<strong>di</strong>tiones Archiepiscopi, 33, 49. 50.<br />
Decima grani eidem laudata, 67.<br />
Terra nepotibus Ansal<strong>di</strong> Sardenae<br />
tra<strong>di</strong>ta, 81. Terra Archiepiscopi,<br />
97. Famuli eius, qui fidelitatem<br />
iuraverunt, 152. Memoratur, 191,<br />
300, 470. Terra Eccl. Jan. mona<br />
sterio S. Michaelis donata, 331.<br />
Locata, 352. Ven<strong>di</strong>ta, 355. Mansus,<br />
de quo Archiepiscopus pensionem<br />
accipiebat, 390. Ecclesia S. Mar<br />
tini, 391. Curtis ab Eugenio papa<br />
III Syro II confirmata, 454.<br />
( 758 )<br />
San Martino d’Albaro. Comune,<br />
Arcipretura e Vicariato, ad oriento<br />
<strong>di</strong> Genova. Il Vicariato abbraccia le<br />
parrocchie <strong>di</strong> Albaro S. Francesco,<br />
Albaro S. M artino, Apparizione,<br />
Castagna e Quarto.<br />
Homines sancii martini de erclo<br />
.... debent facere guar<strong>di</strong>ani ad<br />
mansascum (Guar<strong>di</strong>a Civil.J.<br />
San Maurizio d’ Agauno. Piccola<br />
città della Svizzera , Cantone<br />
del Vailese, sulla destra del Rodano ,<br />
fra Sion o Sitten e Ginevra.<br />
Probabilmente S. Michele d i Rio,<br />
ed oggi Ri. Villa e Rettoria a le<br />
vante <strong>di</strong> Chiavari, presso il fiume<br />
Lavagna. Dipende dal Vicariato e<br />
dal Comune <strong>di</strong> Chiavari.<br />
San Pier d ’ Arena. Considerevolissimo<br />
sobborgo, silo in riva al<br />
mare, ad occidente <strong>di</strong> Genova, il<br />
quale si <strong>di</strong>stende dalle porte della<br />
città al ponte <strong>di</strong> Corneliano, per la<br />
lunghezza <strong>di</strong> circa un miglio. E<br />
Comune, Arcipretura , e Vicariato,<br />
dal quale ultimo <strong>di</strong>pendono le parrocchie<br />
<strong>di</strong> Coronata, Corneliano e<br />
S. Pier d’ Arena.<br />
Homines sancti petri de arena<br />
qui solili sunl facere guar<strong>di</strong>ani debent<br />
eamdem guar<strong>di</strong>ani (scilicet ad<br />
turrem capitis fari ) facere ( Guar<strong>di</strong>a<br />
Civit. J.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Via, 3 5 2 .'<br />
Via iuxla frontem terrae Guilielmi<br />
Trulan<strong>di</strong>, 3 0 0 .<br />
S . P e t h u s d e A z o , 5 9 0 .<br />
S. Q u i r i c u s . Ibi terra laudata Ar<br />
chiepiscopo , 89. Con<strong>di</strong>tiones ipsius<br />
ibidem , 582. Consules declarant<br />
nullitatem remissionis decimae ab<br />
Archiepiscopo factae hominibus huius<br />
loci, 455.<br />
S. R a p h a e l , 10.<br />
S. R o m u l u s , sive V i l l a M a t u -<br />
t i a n a , 52. Ibi operarii Nervii debe<br />
bant mittere annuatim duos homi<br />
nes, 52. Consules ab Archiepiscopo<br />
or<strong>di</strong>nati, 120. Juramentum eorum,<br />
ibi. Compagna, ibi. Formula sacramenti<br />
eiusdem, 122. Centragus, ibi.<br />
Parlamentum, ibi. Populus huius<br />
loci <strong>di</strong>scors erat cum hominibus<br />
Celianae et Montis de V a lle , ibi.<br />
Consuetu<strong>di</strong>nes Archiepiscopi ibidem,<br />
125. Pensiones eius, 125. Commune<br />
Acci od A c c i a . Città già vescovile,<br />
ed ora <strong>di</strong>strutta, della Corsica.<br />
La sua cattedrale era intitolata a S.<br />
Pietro.<br />
L ’ tìlricus episcopus, del quale<br />
è memoria nel Registro, è veri-<br />
similmente identico coll’ Henricus ,<br />
<strong>di</strong> cui ragiona l’ Ughelli, e che so-<br />
scrisse alla donazione fatta dall ar<br />
civescovo Siro a’ suoi canonici, il 2 1<br />
settembre del 1105.<br />
S. Q u i r i c o . Una delle ville, che in<br />
aulico formavano il primo Tcrziere<br />
della podesteria <strong>di</strong> Sestri a levante.<br />
Saint-Raphael, nel Dipartimento<br />
del Varo, Circondario <strong>di</strong> Draguignan,<br />
Cantone <strong>di</strong> Frejus.<br />
S a n R e m o . Città sita in riva al<br />
m are, nella Diocesi <strong>di</strong> Ventimiglia.<br />
F u delta in antico Villa Malutiana;<br />
m a, essendovisi nel IV secolo ritirato<br />
Romolo vescovo <strong>di</strong> Genova, e mor<br />
tovi santamente, i fedeli, che, tratti<br />
alla fama de’ suoi miracoli, accorre<br />
vano in grau numero a visitarne la<br />
tomba, mutarono ad onore <strong>di</strong> lui il<br />
vecchio appellativo in quello <strong>di</strong> S.<br />
Romolo, che poscia corruppesi nel-<br />
1’ altro <strong>di</strong> S. Remo.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S. Romuli accipit in locationem ter<br />
tiam partem <strong>di</strong>cti Montis de Vallo,<br />
1 iO. Pares Curiae laudant quod<br />
sancti-romulenses missos Archiepi<br />
scopi honorabilker recipiant, 3-49. Do-<br />
. mus Balduini Archiepiscopo renun-<br />
ciata, 397. Syri II litterae Consu<br />
libus S. Romuli, circa investitu<br />
ras descendentium a quatuor filiis<br />
presbyteri Martini, ibi. Res Ecc.<br />
Jan. locatae, -423. Canonicis S. Lau<br />
rentii donatae, 424. Conradus comes<br />
Vintimilii ce<strong>di</strong>t Episcopo Januensi<br />
iura quae habet super terras et homi<br />
nes S. Romuli, 441. Obertus comes<br />
declarat <strong>di</strong>ctos homines debitores esse<br />
Canonicae S. Laurentii, 442. Item<br />
una cum Sygifredo episcopo pronun<br />
ciai eosdem homines tributarios prae-<br />
menioratae Canonicae, 444. Et haec<br />
sententia confirmatur, 45o.<br />
jBmida. Locata, 123.<br />
Insula Bona. Locata, ibi.<br />
Platea Canonicae, 379, 381, 382.<br />
S . S y r u s . Ibi homines Nasci lo<br />
cum quemdam tenebant, 40.<br />
S . S y r u s A e m i l i a n u s , sive d e M o -<br />
l a c i a n a ( Plebs ). Ibi con<strong>di</strong>tiones<br />
habebat Archiepiscopus, 33. Terrae<br />
Eccl. Jan. locatae, 146, 230, -243.<br />
Memoratur, 206, 224, 233. Eccle<br />
sia S . S yri, ubi constitutus est Jo<br />
hannes abbas et pater, 438. Congrua<br />
dotatione munita, ibi, 439. Libellaria<br />
famulorum Eccl. Jan., ibi.<br />
Ecclesia vetus ab iuris<strong>di</strong>ctione prae-<br />
memorate immunis <strong>di</strong>citur, ibi.<br />
( 7G0 )<br />
Località della Pieve <strong>di</strong> Vara.<br />
S a n S i r o d i S t r u p p a . Villa sita<br />
in collina, alla destra del Bisagno,<br />
e alla <strong>di</strong>stanza <strong>di</strong> sette miglia da<br />
Genova. È Comune, Arcipretura e<br />
Vicariato; e da quest’ ultimo <strong>di</strong>pen<br />
dono le parrocchie <strong>di</strong> Aggio, S .<br />
Cosina, S . Martino e S. Siro.<br />
An. 4233, -14 decembris. Presbyter*<br />
wilielmus canonicus plebis sancti<br />
syri ■meliani vallis bisamnis . el<br />
otlobonus archipresbyter eiusdem<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
« i<br />
1
i<br />
sanctas pontifex Sylus ibidem cre<strong>di</strong>tur<br />
natus et nutritus, 459.<br />
Clapa. Ibi locus con<strong>di</strong>tionatus Ar<br />
chiepiscopi , 5 i.<br />
( 761 )<br />
S. U r s ic in u s, sive S. Olascus |<br />
(V illa et Plebs). Decima, 12. Eius<br />
<strong>di</strong>visio , 20. Ibi con<strong>di</strong>tiones habebat<br />
’ !<br />
Archiepiscopus, 47. Mansi eidem<br />
laudati, 80. Terrae renuntiatae,<br />
152. Memoratur, 136, 56-i. Jura<br />
refutata, 528. Terrae emptae, 569.<br />
Terra Curiae Archiepiscopalis, ibi.<br />
Figar i um, 569-<br />
Locus de C a , ibi.<br />
Via ad S. Cyprianum, 81.<br />
S a n g u in etu m , 17. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 285.<br />
J<br />
i<br />
plebis (Fui. Not. voi. I l i 3 par. I ,<br />
car. 8 verso).<br />
An 1268, / octobris. Testamen<br />
tum iacobe uxoris guilielm i scribe<br />
de sancto ambrosio ......... A n d rio -<br />
lus eius filiu s archipresbgter sancti<br />
s y ri meliani de molazana ......... ecclesie<br />
sancti eusebii . sancti bartho-<br />
lomei de stai ano . sancti bernar<strong>di</strong> .<br />
sancti m artini de strupa . sancti<br />
m urtini de corsi . sancle marie de<br />
molazana. Ib i qm . presbyter otto-<br />
bonus olim arcltipresbyter sancti<br />
syli de molazana ( Id. ibid. car. 59<br />
recto).<br />
Chiappa. Località c fossato esistente<br />
nel <strong>di</strong>stretto della parrocchia<br />
<strong>di</strong> 3. Siro.<br />
Sant’ Olcese. Comune, Arcipre<br />
tura e Vicarialo, alle falde dell’ Allo<br />
Appennino, sulla destra del torrente<br />
Sardorella. Il Vicariato abbraccia le<br />
parrocchie <strong>di</strong> Casanova, colla soc<br />
corsale <strong>di</strong> Trenzasco, Comago, Ma-<br />
nesseno, Orerò, Pino, S. Olcesc, e<br />
S. Bernardo pure <strong>di</strong> S. Olcese.<br />
An. 1190, 16 aprilis. Anselmus<br />
archiprcsbyter sancii ursicini ( Fol.<br />
Not. 1, 150. recto ).<br />
S a n g u i n e t t o . Frazione del Co<br />
mune <strong>di</strong> Chiavari, con chiesa suc<br />
cursale della parrocchia <strong>di</strong> Ma-<br />
xena.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S a r d i n i a . Decima solveuda A rchiepiscopo<br />
a navibus de hac Insala<br />
Januam venientibus , 10, 305, 566.<br />
Recordata , 584.<br />
S a r z a . m ' m . Ibi res Eccl. Jau.<br />
monasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
S a u r i m (Plebs). Syrus archiepi-.<br />
scopus decimas olivarum huius ple<br />
bis or<strong>di</strong>nat, 1-1. Eius ecclesia ba-<br />
ptismalis et cappelllae, ibi. Decimarum<br />
<strong>di</strong>visio, 16. Decima grani Archiepi<br />
scopo laudata, 67. Consules huius<br />
loci, ibi. Memoratur, 264. Decima<br />
olei locata, 555. Quaedam decima<br />
<strong>di</strong>ctae plebi laudata, 586.<br />
Fossatum Floranum, 586.<br />
Boffinatum, ibi.<br />
S c a b i a n a (Flumen), 18, 292.<br />
S c A G N E U i i . Ibi res Eccl. Jan. lo<br />
catae ,2 8 1 .<br />
( 'G 2 )<br />
S a r d e g n a. Crossa isola del Me<strong>di</strong>-<br />
terraneo , fra l ' Africa e l’ Ita lia ,<br />
all’ est della Corsica.<br />
S a r ez z a n o. Comune ed Arcipre-<br />
tura uel Mandamento <strong>di</strong> Y ig uzzolo,<br />
Provincia e Diocesi <strong>di</strong> Tortona, da<br />
cui <strong>di</strong>sta 4 miglia e */2- Sorge sopra<br />
un fruttifero colle, sulla sinistra del<br />
torrente Grue.<br />
S o r i. Borgo situato in riva al<br />
mare, presso il torrente omonimo,<br />
a scirocco <strong>di</strong> Genova. È Com une,<br />
Arcipretura e Vicariato; dal quale<br />
ultimo <strong>di</strong>pendono le parrocchie <strong>di</strong><br />
Bussonengo, Canepa, Capreno, Sori<br />
S. Appollinare, Sori S. Margherita,<br />
Sori S. Michele, e Teriasca.<br />
L ’ antica pieve, oggi ancora così<br />
appellata, è quella <strong>di</strong> S. M ichele,<br />
ed è alquanto <strong>di</strong>scosta dal Borgo. A<br />
pag. 56 ì del Registro si trova pure<br />
<strong>di</strong>stinta colla in<strong>di</strong>cazione <strong>di</strong> plebs de<br />
m ari; ma forse questo vocabolo altro<br />
non è che una scorrezione <strong>di</strong> Sauri.<br />
Roffvnalum è corruzione <strong>di</strong> R.uf-<br />
finale, nome generico <strong>di</strong> rivo finale,<br />
0 <strong>di</strong> confine. Per lo che potrebbe<br />
qui accennarsi al torrente, il quale<br />
<strong>di</strong>vide il paese dalla pieve.<br />
Sc o g l ia n a . Uno degli influenti<br />
della Vara.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Fossatum Malum, 281<br />
Via publica, ibi.<br />
SCANDOLETUM, 176, 177, 179,<br />
182.<br />
Fontana Cuta, 179.<br />
Fossatum iuxta terram domnica-<br />
tam, ibi.<br />
SCAVARDICIUM, 504.<br />
S e rra (Plebs). Decimae quae de<br />
ea percipiebat Archiepiscopus, 11.<br />
S erra, 28,*;.<br />
S erra Mezana. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 144.<br />
Serrinbm , 24, 165, 267.<br />
S e r r i n u m . Haeredes presbyteri<br />
Martini quaedam bona acquisiverant<br />
ab hominibus huius loci,,. 123,<br />
126.<br />
S eruo.la , 207, 254, 261, 272.<br />
( 70--) )<br />
Luogo del Bisagno, ove, come Io<br />
in<strong>di</strong>ca il nome, facevansi le scin-<br />
dulc o scandole.<br />
Luogo nelle vicinanze <strong>di</strong> Morego.<br />
S e r r a . Comune, Arcipretura e<br />
Vicariato dell’ Alta Polcevera , fra<br />
il Ricco e la Secca. Al Vicariato<br />
sono soggette le parrocchie <strong>di</strong> G iovi,<br />
Montanesi, Pedemonte, Serra e<br />
Voiré.<br />
S e r r a appellasi volgarmente Cam-<br />
podesasco. È Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Uscio, e frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Cicagna.<br />
Luogo delle vicinanze <strong>di</strong> Montobbio.<br />
S e r r i n o . Collinetta della Valle <strong>di</strong><br />
Bisagno, a breve tratto dal torrente,<br />
nel <strong>di</strong>stretto della parrocchia <strong>di</strong> S.<br />
Siro <strong>di</strong> Struppa.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> San Remo.<br />
Località presso il castello <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S eVASCI’ÌI . 19.<br />
S e s t u m , sive S e x t u m . Decima<br />
grani huius loci Archiepiscopo laudata<br />
, l>7.<br />
S i c i l i a . Decima Archiepiscopi su<br />
pra navibus de liac Insula vènien<br />
tibus, IO, nati, 300.<br />
S i g e s t r u m (Plebs). Decim a, 0 .<br />
Divisio e iu s, 17. Consules laudant<br />
Archiepiscopo decimas et pensiones,<br />
quas de ipsa Plebe Petro Vegio pro<br />
venerant , 109. Item decimam filio<br />
rum Cononis de Vezano, I l i . Ibi<br />
res Eccl. Jan. locatae, 00, 291, 294.<br />
Con<strong>di</strong>tiones Archiepiscopi, 382. Con<br />
sulum Januensium Sigestrinis Con-<br />
sulihus litterae, ne iura Archiepi<br />
scopi turbentur, ibi. Eugenius papa<br />
III bona Eccl. Jan. in loco Sigestri<br />
Syro II confirmat, 454. Decima<br />
maris ibidem locata, 405.<br />
(<br />
704 )<br />
C E V A S C O . Una delle frazioni del<br />
Comune <strong>di</strong> largagli.<br />
S e s t u i . Com une, Arcipretura e<br />
Vicariato nella Riviera occidentale.<br />
Il Vicariato abbraccia le parrocchie<br />
<strong>di</strong> lìo rzo li, Multedo, Sestri N. S.<br />
Assunto (A rc ip re tu ra ), e Sestri S.<br />
Giovanni Battista.<br />
Homines de sexto ... deffent per<br />
unumquemque dare faxium de lignis<br />
( Guar<strong>di</strong>a C iv it).<br />
S i c i l i a . Isola dell’ Italia, separata<br />
dalla Terraferma per lo Stretto <strong>di</strong><br />
Messina, e bagnata dai mari .Ionio,<br />
Tirreno ed Africano.<br />
S e s t i ì i . Comune ed Arcipretura<br />
della Riviera orientale, sottoposto<br />
alla Diocesi <strong>di</strong> Sarzana, in forza del<br />
l’ atto <strong>di</strong> permuta del borgo <strong>di</strong> Ca<br />
stiglione, che del 1519 Filippo Sauli,<br />
vescovo <strong>di</strong> Brugnato, cedette all’ Ar<br />
civescovo <strong>di</strong> Genova ( V. U ghelli,<br />
Italia Sacra, voi. IV , col 990).<br />
La basilica <strong>di</strong> S. Giovanni <strong>di</strong> Pavia<br />
possedeva nel paese <strong>di</strong> Sestri una<br />
terra (V e<strong>di</strong> art. S. C i p r i a n u s ) ; e<br />
del 1055 Adalberto marchese donò<br />
al monastero <strong>di</strong> S. Maria <strong>di</strong> Castiglione<br />
omnem decimam nostre pro<br />
prietatis ..... in locis et fun<strong>di</strong>s .....<br />
sigestro etc. ( M uratori, Antich.<br />
Estensi, par. I ).<br />
Nel 1155 papa Alessandro I I I , e<br />
nel l i O i il pontefice Pio II confer<br />
marono al monastero <strong>di</strong> S. Marziano<br />
<strong>di</strong> Tortona : in comitatu ianuensi .<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Fossatum, 274, 285.<br />
Insula, 79.<br />
Portus, ibi.<br />
Via ante domum Alinerii de Parano,<br />
ibi.<br />
Sobra. Ibi decimae Eccl. Jan.<br />
locatae, 28,'i.<br />
Solariolum. Ibi mansus Eccl. Jan.<br />
locaius, 300.<br />
So le x id u m . Ibi decimae Eccl. Jan.<br />
locatae, 285.<br />
Solium. Ibi res ecclesiae S. Mi-<br />
chaclis de Lavania, et cappella loca<br />
tae, 284.<br />
Fossatum Disserona, ibi.<br />
SoMELEGUM. Ibi terra licci. Jan.<br />
locata, 28,'i.<br />
( 765<br />
)<br />
in loro qui <strong>di</strong>citur saltus . in messeli<br />
ia . in castellania posa ut site sige-<br />
stri . omnes res ...... scilicet rusticos<br />
oliveta ficeta tineas sertos et an-<br />
cillas(Boltazzi, Carte ined. del!'Archino<br />
Capii, <strong>di</strong> Tortona ecc., pag. 138).<br />
An. 1208, 7 ianuarii. Archipre-<br />
sbyler vivaldus plebis sy gestri ( L ib .<br />
Jur. 1, 5 3 3 ).<br />
L 'Isola <strong>di</strong> Sestri, o meglio Peni<br />
sola, giacché è congiunta al Borgo per<br />
mezzo df una lingua <strong>di</strong> terra, viene<br />
formata da un colle che si estende in<br />
mare, circondalo da ripi<strong>di</strong>ssime sco<br />
gliere. Fu abitata nel l i 45; e i primi<br />
coloni della medesima prestarono giu<br />
ramento <strong>di</strong> fedeltà e <strong>di</strong> obbe<strong>di</strong>enza al<br />
Comune <strong>di</strong> Genova (Lib Ju r. 1 .1 1 3 ).<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Località della predella Valle.<br />
Luogo., come sopra.<br />
So ggio. Rettoria nel Vicarialo <strong>di</strong><br />
Cicagna, e frazione del Comune<br />
d’ Orerò.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S o k b o l a , 42, 40.1.<br />
So R L A N A , 292.<br />
S t a d u r a (Flu m en ), 18.<br />
S t a f o l a , 2 11, 261, 2 71, 358.<br />
Ibi pars cuiusdam castaneti empia<br />
ab Archiepiscopo, 3G0<br />
S t a t a l i . Ibi res cappellae S. Juliae<br />
de Kalaolo locatae, 292. Item terra<br />
monasterii S. Stephani, 296.<br />
321.<br />
S t o b l e l l a . Ecclesia huius lo c i,<br />
S t r u p a , 13. Cappella S . Damiani,<br />
20. Res eius locatae, 175, 179 , 182,<br />
184.<br />
Fontana Domnica, 182.<br />
S t r u p a . Ibi cappella S . Martini, 20.<br />
è<br />
( 766 )<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Molassana.<br />
S o r i a n a . Villaggio sottoposto in<br />
amico alla Podesteria <strong>di</strong> Sestri a<br />
levante.<br />
S t o r a . Uno degli influenti del<br />
fiume Vara.<br />
Località della Curia <strong>di</strong> Molassana.<br />
S t a t a l e . Parrocchia, e frazione<br />
del Comune <strong>di</strong> Maissana, nella R i<br />
viera <strong>di</strong> Levante.<br />
Luogo della pieve d’ Uscio.<br />
SS. C o sm a e D am ian o . Rettoria<br />
nel Vicariato <strong>di</strong> Struppa, e frazione<br />
dell’ omonimo Comune. È villa sita<br />
in collina, otto miglia lungi da Ge<br />
nova, e separata dalla parrocchia <strong>di</strong><br />
S. Siro per mezzo <strong>di</strong> un fossato,<br />
che si unisce al Bisagno nel luogo<br />
detto La Boria.<br />
Fontana Dennega ( <strong>di</strong>al. gen. ).<br />
Esiste tuttora nel <strong>di</strong>stretto <strong>di</strong> questa<br />
Rettoria.<br />
S a n M a r t in o d i S t r u p p a , o<br />
S t r u p p a semplicemente, detto anche<br />
in antico <strong>di</strong> Molassana. Rettoria<br />
<strong>di</strong>pendente dal Vicariato e dal Co<br />
mune <strong>di</strong> S . S iro , posta in altura<br />
sulla collina dei S S . Cosma e Da<br />
miano.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
S tu rla (T o rre n s), III.<br />
S.uarum. Ibi mansus con<strong>di</strong>tionatus<br />
Archiepiscopi, 16.<br />
S u m m a r i p a , 16, ,20, 170, 180,<br />
182, L83, 183, 1S6. Fabianus <strong>di</strong><br />
misit Archiepiscopo bona quae ibi<br />
habebat, ,"83.<br />
(<br />
Homines de strupa debent dare<br />
pro guar<strong>di</strong>a denarios X II super<br />
totum (Guar<strong>di</strong>a Civit.).<br />
An. 1277, 4 decembris. Presbyter<br />
iohannes minister ecclesie sancti<br />
martini de molazana (Fol. Not. voi.<br />
Ili, par. I, car. 83 verso).<br />
Sturla. Torrente della Provincia<br />
<strong>di</strong> Chiavari, che ha le proprie fonti<br />
nei balzi, i quali fanno corona al Co<br />
mune <strong>di</strong> liorzonasca. Bagna il ter<br />
ritorio del villaggio <strong>di</strong> questo nome,<br />
scorre in parte le campagne <strong>di</strong><br />
Carasco, e meUe foce nella La -<br />
vagna.<br />
t . ’<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
Suriggia ( <strong>di</strong>al. gen. ). Località<br />
dell’ Allo Bisagno, nel <strong>di</strong>stretto della<br />
parrocchia <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong> Strappa ,<br />
j che s’ incontra dopo la Boria.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
60
T a b ia . Ibi res Eccl. Jan. locatae,<br />
425. Canonicis S. Laurentii donatae,<br />
424.<br />
T a c io l e l l u m , 84. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 2 75 , 27-1, 288.<br />
V ia p u blica, 273, 274.<br />
T ana U r s a r ia , 191, 283.<br />
C o sta, 495.<br />
Fossatum , 491<br />
T a n e t u m S u p e r io r e t I n f e r io r .<br />
Ibi locus con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
54, 35. Memoratur, 58, 25-4. Res<br />
E c c l. J an. locatae, 1 73 ,1 9 6 ,2 2 4 ,2 4 4 .<br />
Fontanellum de Martino, 224.<br />
Via domnicata, ibi.<br />
Via publica, 173, 224.<br />
T a z a r ia , 207.<br />
T e m u s i. Ibi castaneta Eccl. Jan.<br />
locata, 306.<br />
T<br />
T a g g ia . Città, capo-luogo <strong>di</strong> Man<br />
damento , nella Riviera occidentale,<br />
posta alla destra dell’ Argentina.<br />
T a s s o r e llo . Frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Lum arso, <strong>di</strong>pendente dalla par<br />
rocchia <strong>di</strong> Tasso.<br />
Località dell’ Alto Bisagno, nelle<br />
pertinenze della Sorra <strong>di</strong> Bavari.<br />
Luogo della Caria <strong>di</strong> Molassana.<br />
Località presso il castello <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
T e m o ssi. Rettoria nel Vicariato<br />
<strong>di</strong> Borzone, e frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Borzonasca.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
T e r d o n a, 416.<br />
Terra Russa , 272, 282.<br />
T e r r a R u s s a . Ibi decimae Eccl.<br />
Jan. locatae, 283.<br />
Terricium, 48, 151.<br />
Teucedum. Ibi res ecclesiae S.<br />
Mariae plebis Bargalii Jocatae, 288.<br />
Teulara. Ut supra, ibi.<br />
Tiberis, 2 8 k<br />
T r a d i c o s t a , sire T r a i c o s t a . Ibi<br />
mansus con<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi,<br />
40, 41. Ratio prò guaita, 44. Res<br />
Eccl. Jan. locatae, 198, 254.<br />
Senterìum pergens in Castagne-<br />
iluìlo, 254.<br />
( 769 ;<br />
T ortona. Città vescovile del Pie<br />
monte , nell’ Alessandrino, a’ pie<strong>di</strong><br />
<strong>di</strong> un colle o roccia calcarea, che<br />
sporge dalla catena secondaria degli<br />
Appennini, a breve <strong>di</strong>stanza dalla<br />
Scrivia.<br />
T erra R ossa. C osì nominasi l’ in<br />
sieme <strong>di</strong> alcune elevazioni <strong>di</strong> ter<br />
reno rossastro, dalle quali origina<br />
il fossato <strong>di</strong> Caneva, il quale, come<br />
già si <strong>di</strong>sse; <strong>di</strong>vide la parrocchia- <strong>di</strong><br />
Molassana da quella <strong>di</strong> S. Siro <strong>di</strong><br />
Strappa.<br />
T er ra R ossa. Frazione del Comu<br />
ne <strong>di</strong> Moconesi, nella Fontanabuona.<br />
Luògo della Curia <strong>di</strong> Morego.<br />
T o c e d o , o T o l c e t o . Villa presso<br />
il canale <strong>di</strong> Piaggia, in vicinanza<br />
del torrente Graveglia, <strong>di</strong>pendente<br />
dal Comune <strong>di</strong> Nè.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Bargagli.<br />
T e v e r e . Questo fiume deriva<br />
dagli Appennini, attraversa 1’ estre<br />
mità orientale della Toscana , bagua<br />
Città <strong>di</strong> Castello, Roma*, Porto,<br />
Ostia, e sbocca nel Me<strong>di</strong>terraneo.<br />
T reco ste. Casale nel <strong>di</strong>stretto<br />
della parrocchia <strong>di</strong> Molassana.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Via 254.<br />
T r a i m o n s, 177.<br />
T r a m o n t i ( V il l a ) , I I .<br />
T r a s j u m , 19, 85. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 159.<br />
T r a s t a , 12- 21.<br />
Trepelixi. Ibi quaedam bona ha<br />
bebant Lambertus et Ansaldus Por<br />
c i , 32. Res E ccl. Jan. locatae,<br />
276.<br />
Tripoli. Decima navium de T r i<br />
poli Januae applicantium, 505.<br />
Trodueriole. Ibi res ecclesiae<br />
S. Michaelis de Lavania locatae,<br />
284.<br />
Tro ni alium. Ut supra, ibi.<br />
Tropallium. Ut supra, ibi.<br />
Truncoredum, 480.<br />
Tunisis. Decima navium de T u <br />
nisi Januae venientium, 9, 3G5.<br />
( 770 )<br />
Luogo dell’ Allo Bisagno.<br />
Frazione dell’antica pieve <strong>di</strong> Serra.<br />
T r a s io , e nel <strong>di</strong>al. geu. T r a x o .<br />
Villa sita a ponente del Bisagno , a<br />
12 miglia e
T u ro n u s, 458.<br />
T u r p i, 163, 164, ìli.<br />
Turris , 17.<br />
Ugnasca. Ibi res Eccl.<br />
catae, 164.<br />
Ursega, 03.<br />
(.771 )<br />
c<br />
sponde <strong>di</strong> uu lago, il quale comunica<br />
col Me<strong>di</strong>terraneo per mezzo del ca<br />
nale Folm.<br />
T ours. Antica città della Francia,<br />
sita in ferlile ed amena p ia n u ra ,<br />
sulla sinistra del L o ira , e già ca<br />
pitale della Turena.<br />
Forse T e r p i. Una delle frazioni<br />
<strong>di</strong> Montesisniano. O<br />
Homines de terpi ...... debelli per<br />
unum quemque <strong>di</strong>mi<strong>di</strong>um denariam<br />
pro guar<strong>di</strong>a ( Guar<strong>di</strong>a Civit. )■<br />
T o rre. Villa della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
Jan. lo- Localilà della Serra <strong>di</strong> Bavari.<br />
L o rsica. Comune e Rettoria in<br />
Fontanabuona, nel Vicariato <strong>di</strong> F a <br />
vaie.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011<br />
I<br />
%
V a c a M o r tu a. Ibi nonnulla bona<br />
empta ab Archiepiscopo , 135.<br />
V a c a r ic io l a , 147, 223, 254, 255.<br />
Ibi res E ccl. Jan. locatae, 158, 167,<br />
1 7 1 , 2 6 1, 2 72 , 275.<br />
Costa de Cruce, 261.<br />
Fontana, 254-, 262.<br />
Fossatum Ripae, 261.<br />
Via publica pergens de Casalio,<br />
262.<br />
V a l l is , sive V a l l is S. S y r i, 39,<br />
166, 182, 186, 254. Ibi mansus<br />
Archiepiscopi, 41, 42, 43. Ratio<br />
pro guaita, 44. Res Eccl. Jan. loca<br />
tae , 145.<br />
V a l l is A l t a . Ibi con<strong>di</strong>tiones habe<br />
bat Archiepiscopus, 46. Memoratur,<br />
66. Res Eccl. Jan. locatae, 281.<br />
V a l l is B o n a. Ibi res Eccl. Jan.<br />
locatae, 115, 234. Memorata, 191.<br />
Res ecclesiae S. Mariae plebis Ba-<br />
vali locatae, 288. Pensiones Archie<br />
piscopi, 368.<br />
Costa Delicata, 235.<br />
Y<br />
V a c c a M o r t a . Località sulla Secca,<br />
presso Morigallo.<br />
Località nelle pertinenze <strong>di</strong> Mo<br />
lassana.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Molassana.<br />
Luogo, o podere, della Curia <strong>di</strong><br />
Morego.<br />
V a llebo n a. Rettoria della Fonta-<br />
nabuona, <strong>di</strong>pendente dal Vicarialo<br />
<strong>di</strong> Bargagli; e frazione del Comune<br />
<strong>di</strong> Lumarso.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Cuyul Pausatorium, 255.<br />
Fossatum Maior, sive Lacus Scu-<br />
rus , ibi.<br />
Via Me<strong>di</strong>ana, ibi.<br />
V allis Calida. Ibi mansus con<br />
<strong>di</strong>tionatus Archiepiscopi, 46. Terrae<br />
eidem laudatae, 76. Libellaria Gui-<br />
donis de Casella empta a Petro de<br />
Saporito, 135. Ab Archiepiscopo,<br />
156. Memoratur, 257, 504.<br />
Vallis L onga, -165.<br />
V allis Maiienca. Ibi terra lau<br />
data Archiepiscopo, 86. Locata, 87.<br />
V a llis Max im a. Ibi terrae Eccl.<br />
Jan. cum aliis commutatae, 417.<br />
Vites Angelberti, ibi. Terra Ecclesiae<br />
Terdonensis et prae<strong>di</strong>cti, ibi.<br />
Monasterio S. Syri assignatae, 428.<br />
Vallis S igestrina, 507.<br />
V allis St u r l a , 52, 265. Ibi<br />
terra Eccl. Jan. locata, -165.<br />
V a l l i s U r s a r i a . Vide T a n a U r -<br />
S A R I A .<br />
V a r i a (F lm e n ), 18.<br />
( 775 )<br />
V a l l e c a l d a . Prevosiura oltre il<br />
Giogo, nel Vicariato <strong>di</strong> Borgo F o r<br />
nati, e frazione del Comune <strong>di</strong> Savi-<br />
gnone.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Sturla.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
V a l M axin (<strong>di</strong>al. geni)1, ed erro<br />
neamente Val Martin nel foglio 61<br />
della Carla dello Stato Maggiore.<br />
Cascina sita a breve <strong>di</strong>stanza da<br />
Carosio.<br />
V a l l e <strong>di</strong> Se s t r i a L e v a n t e . Si<br />
<strong>di</strong>stende per uno spazio <strong>di</strong> circa <strong>di</strong>eci<br />
miglia in lunghezza, e quattro in<br />
larghezza.<br />
V a l l e d i St u r l a . Comincia dalla<br />
marina <strong>di</strong> Boccadasse, a breve <strong>di</strong><br />
stanza da S. Martino d’ A lbaro, e<br />
si <strong>di</strong>stende a’ monli fino alla Serra<br />
<strong>di</strong> Bavari.<br />
V a r a . Questo fiume nasce nel<br />
dorso del monte Zatta e del Porcile,<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
i<br />
V a r a ( Plebs). Decim a, 9. E iu s<br />
<strong>di</strong>visio, 18. Decima et pensiones<br />
Petri Vegii Archiepiscopo laudatae,<br />
109. Item filiorum Cononis de Ve<br />
zano, I l i . Memoratur, 292. Ter<br />
rae E ccl. Jan. ibidem locatae, 550.<br />
Con<strong>di</strong>tiones, 404.<br />
V arisium , 264.<br />
m<br />
V e d u l i c e , 218, 220.<br />
V e n a l i sive V i n e l l i, 18. Ibi<br />
massaricium Semperti servi locatum ,<br />
291. Item res ecclesiae S. Laurentii,<br />
292. Et res Eccl. Jan. 294. Cap<br />
pella S. Martini, ibi. Con<strong>di</strong>tiones<br />
Archiepiscopi, 583.<br />
Via de Ravinello pergens a<br />
Feletore usque in littus m aris,<br />
294.<br />
V e n e iu . Ibi terrae Eccl. Jan. lo<br />
catae , 344.<br />
( 774 )<br />
ed ingrossatosi col tributo <strong>di</strong> parec<br />
chi torrenti, scorre l’ estesissima Valle<br />
a cui dà il nome, finché a Vezzano<br />
perdesi nella Magra.<br />
S an P ie t r o d i V a r a . Rettoria<br />
<strong>di</strong>pendente dal Vicariato e dal Co -<br />
muue <strong>di</strong> Varese, da cui è <strong>di</strong>stante<br />
quattro miglia.<br />
V a r e s e . Grossa borgata, ed an<br />
tico feudo de’ Conti F iesch i, a 16<br />
miglia e 3/4 al nord-est <strong>di</strong> Chiavari.<br />
È Comune, Arcipretura, e Vicariato,<br />
dal quale <strong>di</strong>pendono le parrocchie<br />
<strong>di</strong> Cassego , Caranza , Cembrano,<br />
Comuneglia, Ossegna, Porziorasco ,<br />
Scortabò , Vara e Varese.<br />
V e r ic i , e nel <strong>di</strong>al geu. V e i x e .<br />
Villaggio <strong>di</strong> poche case, sottoposto<br />
alla parrocchia ed al Comune <strong>di</strong><br />
Montobbio.<br />
Luogo dell’ antica Pieve <strong>di</strong> Sestri<br />
a levante.<br />
Località della Pieve <strong>di</strong> Lavagna.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
V e r z il i, 19, 93. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 286.<br />
V ezanum , 17, 18. Consules de<br />
clarant nullitalem remissionis deci<br />
mae ab Archiepiscopo factae homi<br />
nibus huius loci, 455.<br />
V ia Nova. Ibi res Eccl. Jan lo<br />
catae, 147, 137, 262. Memoratur,<br />
197, 252, 254.<br />
Fossatum, 252.<br />
Via in Fontana Pioglosa, 254.<br />
V icanicum. Ibi con<strong>di</strong>tiones Ar<br />
chiepiscopi, 50, 51. Castanetum,<br />
53.<br />
Vicus Molacius. Ibi bona ha<br />
bebant Guilielmus Custos et Johannes<br />
Langascinus Ferrarius, 32. Con<strong>di</strong><br />
tiones Archiepiscopi 33, 33. Res<br />
famulorum huius loci ab eo emptae,<br />
135. Res Eccl. Jan. locatae, 143.<br />
Memoratur, 215. Libellaria uxoris<br />
Oberti Scudarii, 366. Libellaria<br />
Martini Ceresiarii Archiepiscopo lau<br />
data, 394. Eugenius papa III Syro<br />
II confirmat Curtem huius loci, 454.<br />
V igallum. Ibi terrae Eccl. Jan.<br />
cum aliis commutatae, 411.<br />
(<br />
775 )<br />
V e r b i . Rettoria del Vicariato <strong>di</strong><br />
Favaie, nella Fontanabuona, e fra<br />
zione del Comune <strong>di</strong> Lorsica.<br />
V e z z a n o . Antico feudo, ed ora Co<br />
mune, nella Diocesi <strong>di</strong> Sarzana, ad<br />
un’ ora circa dalla Spezia, <strong>di</strong>rimpetto<br />
al confluente del Vara nella Magra.<br />
Luogo della Curia <strong>di</strong> Molassana.<br />
V igan ego. Località nella Valle <strong>di</strong><br />
Sturla; e frazione del Comune <strong>di</strong><br />
Bargagli.<br />
V igo Morazzo. Paesello sito ne’<br />
monti a nord <strong>di</strong> Genova, dopo S.<br />
Olcese.<br />
V i g a ’ . Cascina posta sulla sinistra<br />
sponda del Curone, mezzo miglio<br />
al <strong>di</strong> sopra <strong>di</strong> Ponte-Curone.<br />
Il Botlazzi ha voluto identilicare<br />
questo luogo, spesso ricordato uei<br />
privilegii imperiali conceduti al Co<br />
mune <strong>di</strong> Tortona luugo i secoli X II<br />
e X III ed in altri anche più an-<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
c<br />
V ig n a l e . Decima huius Villae<br />
locata, 5 2 3 , 5 9 9 . Memoratur, 422.<br />
V ig n a l i. Ibi mansus Eccl. Jan.<br />
cum alio Arnal<strong>di</strong> Ju<strong>di</strong>cis commuta<br />
tu s, 456.<br />
V ig n o l iu m , 9 2 .<br />
V il l a M a t u t ia n a . Vide S. R o<br />
m u l u s.<br />
V in t im il iu m , 1 2 6 . Res Eccl. Jan.<br />
m Comitatu Yintimilii locatae, 4 2 5 .<br />
E ius comites, 4 4 1 , 4 4 2 , 4 4 4 .<br />
\ iv u m . Ibi res Eccl. Jan. mona<br />
sterio S. S yri assignatae, 4 2 8 .<br />
V u l t a b iu m , 7 5 . Ibi res Eccl.<br />
Jan. monasterio S. Syri assignatae,<br />
4 2 8 .<br />
776 )<br />
tichi documenti, col borgo <strong>di</strong> Vi-<br />
guzzolo sui torrente Grue. Ma non<br />
si tarda a comprendere eh’ egli<br />
cadde in errore, se si osserva che<br />
negli atti del me<strong>di</strong>o evo questo<br />
borgo si appella costantemente non<br />
Vi gallo, ma Vicutiolus.<br />
V ig n a l e . Villa della Valle <strong>di</strong> La-<br />
vagna, che fa parte del Comune<br />
<strong>di</strong> 'S. Colombano.<br />
Luogo del Tortonese, presso del<br />
rivo Angiassi.<br />
V ign o lo. Rettoria del Vicariato<br />
<strong>di</strong> Rorgonuovo, e frazione del Co<br />
mune <strong>di</strong> Mezzanego.<br />
V e n t im ig l ia . Antichissima città<br />
vescovile, sita a ponente <strong>di</strong> San<br />
Remo, da cui è <strong>di</strong>stante otto miglia.<br />
Località, forse, del Tortonese.<br />
V o l t a g g io . Comune, Prevostura<br />
e Vicariato, al <strong>di</strong> là dell’ Appennino,<br />
sulla sinistra del Lemmo. Il Vicariato<br />
abbraccia le parrocchie <strong>di</strong> Carosio,<br />
Fiaccone , Sottovalle e Voltaggio.<br />
Di Stefano preposilo <strong>di</strong> S. Maria<br />
<strong>di</strong> Voltaggio è parola nel Fogìiazzo<br />
dei Notari sotto l’ anno 1252. (Ve<strong>di</strong><br />
art. C is in u m ).<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
• 777<br />
V ulturum. Decima grani liuius<br />
loci Archiepiscopi laudala, 67. De<br />
cima Corboranni ab eodem empta,<br />
136.<br />
/ erli , 351.<br />
Z inestedum. Vide Jenestedum.<br />
Zucarum, 144, 262. Ibi res Eccl.<br />
Jan. locatae, 147, 157.<br />
Costa, 224.<br />
Zucarellum, 223.<br />
Zu llic i. Ibi res Eccl. Jan. lo<br />
catae, 291.<br />
z<br />
V o ltri. Comune della Riviera<br />
Occidentale, fra i torrenti Cerusa e<br />
Leira, a 3 ore e '/2 <strong>di</strong> <strong>di</strong>stanza da<br />
Genova , Arcipretura, e Vicariato,<br />
da cui <strong>di</strong>pendono Arenzano, C re v a ri,<br />
Mele, Voltri S. Ambrogio, e Voltri<br />
SS. Nicolò ed Erasmo (Arcipretura).<br />
An. 1258, 18 ma<strong>di</strong>i. Nicholaus<br />
archipresbyter plebis de vidturo<br />
( Fol. Not. 1, 467 verso ) .<br />
Z e r l i. Prevostura nel Vicarialo <strong>di</strong><br />
Garibaldo, e frazione del Comune <strong>di</strong> Né.<br />
Z uccaro. Località della Parroc<br />
chia <strong>di</strong> Molassana, nei monti <strong>di</strong><br />
pendenti del Creto.<br />
Costa dello Zuccaro.<br />
Luogo nei <strong>di</strong>ntorni <strong>di</strong> Molassana.<br />
Luogo della Valle <strong>di</strong> Lavagna.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
’ v<br />
• ' -<br />
« ■<br />
*<br />
. C — '<br />
« v<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
A mblatorium. Ballatoio : Piane<br />
rottolo fra branca e branca delle<br />
scale degli e<strong>di</strong>lìzi, altrimenti ripiano.<br />
A m ita. Sorella del padre, zia.<br />
A ntefactum. Antefatto : Lucro<br />
dei beni dotali.<br />
Aportum. Tributo, censo, ecc.<br />
dovuto a’ padroni.<br />
A rimanori. Arimanni.<br />
A zim a. Qimma : Parola del <strong>di</strong>a<br />
letto genovese, colla quale si denota<br />
un pezzo larghetto <strong>di</strong> carne, a cui<br />
sono per lo più attaccate le coste ;<br />
e che suole oggidì empiersi con uova,<br />
cacio, erbuccie ecc. (V . Olivieri,<br />
Diz. Gen. pag. 45G).<br />
Bandum. Questa parola, nel senso<br />
in cui è presa a pag. 513 del Re<br />
GLOSSARIUM PECULIARE<br />
gistro Arcivescovile significa Corte.<br />
A norma delle Consuetu<strong>di</strong>ni <strong>di</strong> Ge<br />
nova, il Marchese non poteva quivi<br />
tenerla oltre quin<strong>di</strong>ci giorni.<br />
B arjbanus. Zio, e barba od anche<br />
barbano nel <strong>di</strong>aletto.<br />
B e d u m . Bedo, e beu nel <strong>di</strong>a<br />
letto. Canale artificiale, dove corre<br />
l’ acqua, specialmente ad uso dei<br />
molini.<br />
B r e v e . Chiamavansi Brevi gli sta<br />
tuti de’ Consoli del Comune o de’<br />
Placiti, e delle Compagne, stesi con<br />
una forinola particolare, la quale<br />
veniva giurata da chi entrava al<br />
potere, od a parte della associa<br />
zione.<br />
B r e v e R e c o r d a t io n is. M em oria,<br />
Ricordo, ecc.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
C a d i ’ I T A - Cheila ( d i a l . g e n . ) : La<br />
c a d u t a d e l l ’ a c q u a , per forza d i c u i<br />
m e t t o n s i i n m o v i m e n t o le r u o t e d e i<br />
m o l i n i .<br />
Capitulum . Luogo dove aduna-<br />
vansi i consoli, per trattare delle<br />
cose pertinenti al governo del Co<br />
m une, e rendere giustizia.<br />
C arp o n aria. Carbonaria: Il fosso<br />
dei castelli, e delle mura <strong>di</strong> cinta.<br />
Ca sa . II Registro Arcivescovile usa<br />
spesso questa voce e 1’ altra <strong>di</strong> Do<br />
mus , nel senso <strong>di</strong> Famiglia.<br />
C a s a le . Casale : Pre<strong>di</strong>o rustico,<br />
ossia una casa, con una certa esten<br />
sione <strong>di</strong> terreno unitovi.<br />
C a ste g n a tio . Questa parola tro<br />
vasi adoperata nel Registro quale<br />
sinonimo <strong>di</strong> Castagneto.<br />
Circulum . Cerchio : Legame <strong>di</strong><br />
legno piegato, il quale serve a tenere<br />
insieme congiunte le doghe dei tini,<br />
delle Lotti, e simili.<br />
C lu v ia . C hiusa: Cateratta artifi<br />
ciale, mercè cui si raduna e rin <br />
serra 1’ acqua , pel servigio special<br />
mente dei molini.<br />
Comeatus. P ra n zo, pasto, ecc.<br />
Com gilm. Cuniculo, e nel <strong>di</strong>al.<br />
gen. Cuniggiw. Fogna, chiavica.<br />
CoNQUEi'Tl M, sive CoNQUISTUM.<br />
Acquisto <strong>di</strong> ben i, <strong>di</strong> poderi.<br />
C r a t is : Grate , e nel <strong>di</strong>al. gen.<br />
Grè : Intrecciatura <strong>di</strong> v im in i, o <strong>di</strong><br />
canne, sovra cui pongonsi dai con<br />
ta<strong>di</strong>ni a seccare le frutta al sole.<br />
C i r t i c e l l a . Corlicella : Piccolo<br />
atrio rustico, circondato da stalle ed<br />
altri e<strong>di</strong>fizi.<br />
r 782<br />
Debitum. Tributo in genere.<br />
D istillacium . Stillici<strong>di</strong>o.<br />
Drvisio. Questa parola, spesso<br />
adoperata nei libelli enfileutici del<br />
Registro, prendesi nel significato<br />
<strong>di</strong> parte, o ramo speciale <strong>di</strong> famiglia.<br />
Dompmcim. Dominio, proprietà.<br />
Douus. Vedasi C asa.<br />
IJuulix. Lo stesso che D uxile,<br />
cioè parapetto.<br />
F a l’M. Selva <strong>di</strong> faggi<br />
Fei-s. Probabilmente è scorrezione<br />
<strong>di</strong> Bedus.<br />
F e t t a , F itta . Fetta, porzione.<br />
Figarium. Piantagione <strong>di</strong> fichi.<br />
Gaium. Selva foltissima.<br />
Garilium. Terra incolla.<br />
G u aita. Guar<strong>di</strong>a.<br />
GUMRETUM. Gora, Goreto: Ca<br />
nale per lo cui mezzo cavasi l’ a-<br />
cqua da’ fiu m i, torrenti, ecc., in<br />
servizio dei molini. l<br />
Ju n c ata . Giuncata: Latte rap<br />
preso , e posto fra’ giunchi.<br />
LavaGLI M. Lavacro, Lavatoio.<br />
M aceria. Maceria, e nel <strong>di</strong>al. gen.<br />
Maxea: Muro costrutto a secco,<br />
per sostegno del terreno coltivato,<br />
nelle colline e montagne.<br />
M a g lo le tu s , M agnoletus. Ter<br />
reno piantato <strong>di</strong> maggiuoli, ossiano<br />
tralci <strong>di</strong> vite.<br />
M asculus. Lo stesso che Mascus,<br />
sinonimo <strong>di</strong> M'tnso.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Olterius. Figlio naturale.<br />
Palada, Palata, Parata. Palata:<br />
Riparo fallo con pali, sui<br />
liumi, torrenti e simili.<br />
Parabola. Desistenza.<br />
Paxonada. Barriera <strong>di</strong> materiale,<br />
ovvero <strong>di</strong> pali, per trattenere l’ acqua<br />
raccolta ad uso dei molini.<br />
Rapsa. Unione , lega..<br />
Rebocim. Ribocco: Sfogo dell’acqua<br />
, che è destinata .ad imprimere<br />
il movimento alle ruote'dei<br />
molini.<br />
Ricia. Riccia, e nel <strong>di</strong>al. gen.<br />
Rissa: L’ involucro spinoso della<br />
castagna.<br />
S c rip tio . Instrtm m io, contratto,<br />
ecc.<br />
SeviS. Siepe.<br />
Solidata. Il valore <strong>di</strong> un soldo.<br />
Spiti m Asta, terga<br />
S t iv ia . Forse lo slesso che A estiva;<br />
col quale vocabolo si denota<br />
la stalla ombrosa, dove teneva» il<br />
bestiame lungo I' estate.<br />
Torcia. La donazione che faceva lo<br />
sposo alla sposa, e che consisteva nella<br />
terza jiarte <strong>di</strong> quanto egli possedeva.<br />
Tercierium, Terzebiih. Camp,<br />
soggetto al pagamento del terratico.<br />
Topia. Pergolato.<br />
T r e x e n ih . Vuoto, <strong>di</strong>stacco fra<br />
due e<strong>di</strong>lizi.<br />
Truina. Tribuna , abside.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
F a m u l i A r c h i e p i s c o p i . Ven<strong>di</strong>de<br />
runt eidem id quod habebant in<br />
Vico Molacio, 135.<br />
Campus de Lirino , 90, 294.<br />
Campus Saba<strong>di</strong>nus. Ibi res Eccl.<br />
Jan. a Landulpho episcopus locatae,<br />
197, 291.<br />
AGGIUNTE<br />
All'In<strong>di</strong>ce delle persone<br />
All’ In<strong>di</strong>ce delle cose<br />
L ugo ( d e) Gu id o, 267.<br />
T estatores Publici , 100.<br />
Casale F iliorum A dam. De eo<br />
pensionem habebat Archiepiscopus,<br />
51.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Ragis Irum Curiae Archiepiscopalis Januae . , . Pag. 3<br />
Appen<strong>di</strong>ce, o Documenti riguardanti le proprietà e i<br />
d iritti della Curia Arcivescovile d i Genova . . . » 411<br />
In<strong>di</strong>ce Cronologico dei Documenti contenuti nel Registro<br />
c nell’ Appen<strong>di</strong>ce..................................................................... * 4 7 6<br />
Index fam iliarum et personarum . . . . . . . » 54b<br />
Index rerum et verborum......................................................... » 635<br />
Index lo c o r u m ............................................................................ » 666<br />
Glossarium P e cu lia re................................................................ » 781<br />
A ggiunte......................................................................................... «■ 785<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
ERRORI<br />
CORREZIONI<br />
P a g in a 56 lin e a 22 egunlur le g g a s i leguntur<br />
69 » 25 Millesimo CLXIV<br />
— Millesimo CXLIV<br />
* • 27 e non questo luogo<br />
e Don a questo laopo<br />
77 * Il Dompnus ianuensi9 arrhie- — Dorapnos Syrus ianuensis archiepiscopus<br />
piscopus<br />
80 • 4 Ueroni — Neroni<br />
106 • 6 Comepra — Compera<br />
109 • 11 ructibus — fructibus<br />
135 » 18 sibililatori — sibilalori<br />
14S » 29 Di Gi'sù Cristo 1046 — Di Gesù Cristo lOiO.<br />
154 » 21 Gandulfus daranus — Gandulfus claranua<br />
162 • 29 Di Gesù Cristo 983 , nel<br />
quale però correva l’in<strong>di</strong>zione<br />
11.»<br />
— Di Gesù Cristo 952.<br />
176 • 30 l’H.a in<strong>di</strong>zione — la 4.a in<strong>di</strong>ziane<br />
206 > 21 nimine — munimine<br />
261 • 29 in<strong>di</strong>zione 6.i — in<strong>di</strong>zione 4 a<br />
273 » • Ioni io — giugno<br />
292 18 <strong>di</strong>cit — <strong>di</strong>citar<br />
366 • Curradus. Guaracus. — Curradus Guaracus.<br />
440 » 13 Nel 1036 non correrà vera — Nel 1036 non correva venm enle<br />
mente ecc. l’ in<strong>di</strong>zione 6.a, ma la 4.a. Può<br />
* *<br />
quin<strong>di</strong> facilmenle credersi che<br />
è copista, ecc.<br />
il<br />
46S » 16 locrio _ loerio<br />
499 » 7 Corrado Guaraco — il figlio <strong>di</strong> Corrado Guaraco<br />
569 » 4 res Ecclesiae Januen. , m — res Ecclesiae Jaouen., 147, 180<br />
651 f> 39 Colzoli. — Calzoli.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
AVVERTENZA »<br />
Al fine della Dispensa prima <strong>di</strong> questo volume (parte II) venne inse<br />
rita una pagella riguardante alcune correzioni ; le quali ora vedonsi<br />
replicate al termine del presente fascicolo. Si avverta quin<strong>di</strong> , nel<br />
rilegare il libro, <strong>di</strong> sopprimere (ale pagina, che a bello stu<strong>di</strong>o lasciossi<br />
priva <strong>di</strong> numerazione.<br />
<strong>Società</strong> <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2011
Change language