Ivsti.pdf

JOSE LUIS ESTRADA
MALAGA
Numero /.-/54

I V S T I L i Р S ï
•ET F С T O R
LIBER P R I
In quo^ prxter cenfurâs f
vari] prifci ritus.
Je! am Л dt Comuni №V* 00

AD SERENISSIMVM
P R I N CIP EM
MATT HI AM AVSTRIVM
BELGIO JE PROREGE U.
fmperatorts filmm y Imurztms fratrsm*
o st q v r
a M in hanc Beteicam ve-
animus fuk,muncreaìiquoicflands
tj'4 te^mearvoluntatis. Debere Dcbcre cnim emm san sa ir»
iSSs^HJi videbar.pruiilini, quia non nouus
v»JS '-r^ W ntiv.ìix vettex cuensj patri tuo Maximihano,
qui ad immortalitatcm receptus, Tacito
a me neper oblato. Deinde ernia vniuerfa Belgica
ad/lr.a » cibi: interBelrasautemego. Tu adguberna-
I » t ! I l ' • I atnx vocatus, (alutarem manum ,muitis
>ji«.xifìinobis.-& hoc?pfum,quòudeiecimus
aceibx ìugum (cruicutis, quòd deie&um iterum non
recepinms, ex parte tuum tflfc fatemur omnes boni
Patite, &£ nouum ìlìudquod iiluxit fidus5vocarunt *d res ma^nasrrcs ma»;.res arno tuo, non genio sue
fortuna. Ocìainanus A ngu ft us, eàdem arcate qua
tu e? «*•
1
A
by- icrr.x
rare paiiter (tiila,imperlimi fùfirepit orc
la'ciiuit: quadrili non delate habenx
rerum, £.-.Ipc* beiium arrepta- : te cenfèntìentes Beirare
pariterplcbsj ad cai men eucxt
runt huiusdignitaus. Nobilita?, fu ffirsglìs fu is ; pleb*,
votis. Coniuge in fiiium tuoni adoìefccrms adhnc
% 2, .concilila

concilila Belgica, quid mirum? Fatum hoc eli tua:
gentis,tua:domus, vt magnitudo veftra originem habeatà
fallite mifèrorum. Sic Rodolphumolim,à quo
aurore auguftum veftrum ftemma,nutantes Germanixres
Impcratorem feccrunt : Tic Maximilianumatauum
tuum, Carolo ad Nancaeum occifo, nos iidem
Belgàe vocauimus in medium rerum omnium difcrimen.,.
& vocauimus admodum adolefccntem.
Quodolim de Scipionumgente celebre dictum fuir,
natam eam ad Karthaginem vincendam : limile de
tua dixerim, natam eam ad fuperbos domandos, miferos
fubieuandos. Nos Belgx, maxime Princeps, videsin
qua fìmus naui :quo mari feramur, &C quàm
non nollris ventis. Praeter res bello aduerfas, multorumctiamà
caufà auerfus animus : quafì regium impedum
conemurexuere. qui rcuera,non legitim um
regem noflrum grauamur, (rem modo vi dean t ) fed
prxtextu regio minutos hos tyrannos. Fatendum
enim eft. ante duodeeim annos, cum eeepit harc tempeftas,
&c vnà cum reliqua Gallia intumuit Belgica
noftra.adfcderunt adgubernacula,quibus cura nulla
fuit, nondicam regia: dignitatis, fed Cux s aut noftrae
faiutis. In fcopulos ad vada appellere nauim malueruntj
quam fubmittere velum } &C flettere paulùm
curfum, eà qua ferebant venti. Itaque naufragia,quìc
feeuta funt, videmus. Depulfià gubernaculis iili- 8c
tu, illuftriflìme iuncnum, fubiifti in locum illorum:
quxfo, ne in facta aut in mentem. Uli timeri ì tu
amari eliges. illi perdere? tu ferii are. Violenti illi? tu
benignus: 6c quidam,cùmCollis cogere,malis per»
fuadcrc.

345
fùadcre. Áures eorum aperta? ad calumnias; clauías
i : nce re gu bernanre fuípicioaut delator tinieatur,
fed crimen tantum &C leges. Magna felicitas tua eil,
q;¡odolim, prseeunte Augeriö Busbequio, imbutus
es íludiis virtutis èc doctrina:. Euolue igitur Annales,
peream ego , ü non ab immitibiis ¿ftis eoniìliis
omnia regna perierunt. G ubernator in nauì non franffitmaiores
illos& decimos fluclus. icd virar aut declinat:
fíe grandes ilosSc fatales monis, errabit qui£
quis ímpetu frangete arte Sí prudentia componen di
iunt. Et tu compones, tene tantum nunc dementia:
curfum,qucm compiili : òc experimento crede, quanto
ad gloriam Sc Imperium firmi usile,amaría fubditis
quàm rimen, Manm q aidem meum tibi vt adprobem.no
admodum laboro : magis laboro vtanimum,
qaiacternum denotas eft, 6£ crit, Gemo vcftraegentis,
cb. I
A D

AD LECTORE M.
IBRO Elettorum, »^ y * //ri7a i»/*r/;r
SF­ ri^ncque exàfciatOifccikicew, mi Lettor* prèjf
JÉJjJ^lB P ro
? €r
* ' foriate ante legitim&dies partionu.
Scd cmjfa feti mandi>pr&ter hai ami)tu
iattamur turbasy etiam vale ludo qta pertina:ittraduerfa3aurem
mihi velli tvtvaja collìgam, $ coptenu
de difcejfu* Infcripfi Eletta : non abhorrer.tià re nomi-
#o, quiapleraquevarie elegimm dtcerpfmw : O*
Plwtj ex empio, quem Commentano* cxx. Elettorum
reliqui/fc_j, do cult me alibi emi ncpos. l\epcrics corre*ttiones,
fcd non foìas- quia cnim plerique delicati hoc
Criticar» genut. adjpernantur , qmfi ladmn d'iquem
fìtigarunu : feci qttod antiqua qrtisptam rnedicm^
callide mi/cui ritus- edkum• aùmtj, in pueila re*
già curanda, qu& ahhorrebat fettionenu , fcalpellum
flangia tettum intulifjcj , faatf»
incidijfo .• ¿£3 wÌu> rittmm puhlicomm correli ione s
aliqnot texi non pallici guHus. f'a manum ahj fud~
uiludiU isfù: nec metuam formulami Quod dolo malo,
'i tifmere ^ bone Lettor»
IV STI

I V s T I L I P S I
ELECTORVM
L I B E R I.
Cap. I.
Refutatd Valgi opinio de/cripton Controuer (ìarum. NontffeAnr?iùrn natu.^ fm(Tcdcbuir ;fed eciam annosaliquot habuiìTe legitimes ad
audiendum Ciceronem. Quomodo hxc arui,vt fictiicam, granditas cadet
io. hunc nofttum Scnecam, qui monuus Silio Sz Attico Confulibus,
extremo

f^fc I Y S T I L I f J l
&'fut*!-: t extremo imperio Neronis? idcft.ccnturn & x v. annis,poft tllud aruum»
vanftmi Sedcnim oecurrunc buie rei, Ecvixic, inquiunc,Senecaannosadcen-
^ivTle-
lÜHJirasut
Si/teca in
tum x 1 1 1 1
' a
' !
J cciatnliberal

ELECTOR.VM LIB. I. 3JJ
suum.L.AnrmisSenecaPhilofopuspatrem habuic nomineeccgno*
min: codem. Is domo Cordubaruitiprofc(Tionc,Rhctor. Nacusante
bellum crude Cx*farianum,fuperuixitad Claudijeucitcr piincipatum:
unehonoribus, & non aliud quàm prouincialiseqiu*s, Isiàm fenexnon
dubiè filiis füis fcripfir,aut quue inomnibus libri$jCtiamfcriptis.conupitur:
l. a n n Л j s e n г. сл, лп s e к с л м,
к о V а т V м, et mela м FILI о s. Opume. Internes hüos quos
nominat,SenecaPiiilofophuseft:rcliquiemsfbtres. Stemma tale. ' u­
L. Annxuj Seneca, f L.AnnxusScncca.qui Philofophus.
qui Rhetor. ^ A m x m N o u s r u S ) aatcrlunsusGallio.
Flbia, eius vxor. ^Ar.nt'us Mela, Hue Mclìa­pater Luc ani.
Quid um chn?:s,qn'u'.'! Scvcexpatiis elTehrrc {cripta? Nam quin
Mela ill: iiztct Scacc.r Philofòphi lit.­non ambiges ex 1 aslocis, Tacitus pulZ'u
libro xv r. Aiuialitim: liei л, quibtss Gai/io er Stacca parent thus плш,ре • (yßuu­.id
tuiene bonorum abßinuit : per ambitionern tratPcsleram, vi cqv.es Rcmanua h**/'***

J rif" 1
?J4 IV STI LIT Si
Indus fenis.Fabianuscnim auditor Cxftij Pij&ArellijFufcifui^acfub
Tiberio precipua d'i fama. Quo fi multò minore natu hit: (cripton
cur non fi firmo trader ego at que aßno? Scd non re&a lectio, & emendo,
multo matorc natu. Ca« (Ti en im vera non auditi Fabiani, quoti die iu »
uenis, Seneca iam grandi ;vt homo lenex frequentare declamationcs
aJoiefcentulihoneftènonpoflèc.Hxcdixi de hoc (criprore, plurailluftcandae
artatis&: ftemmatts, addam in libro {Iugulari , cjuera, Dcvtu
A'.mxi Seneca; Se fcriptis, ftudiosè compolüi.
C a t v T ir.
Stipendili rmhtdrù initio, , & progrcjfus. ghia primo modus, qud
deweeps accejjio. Aliud denanum eße. aliuddenos ajjès. Tacitus
expheatus. Lwius correÜus. item Suetonius in loco tenebroso.
De flipendio militari apud Romanos, deque eius progredii, plus
quàm Mctonis annus eft ,cüm quamtur inter docìos. ego hoc capite
audebocertum concludere, & vt Ic Cl
hìtìum
prifei loquebantur, Tignare
refponfùm. Tria apud Romanos pro flipendio,pecunia, frumcntum,
veftis.Pccuni*,inftitutum anno vi bis cccxLvn.de quo Liuij libro
fitpcniu e» mm. corruptus locus : Addttum deinde, vi ante vii am memionem fields
Li:"». Tribuncrumve decerneretSenalus, vtfiifendium milesdepublicoacciferet,
cum ante idtcmptts defuo quijque frutJus eo munereeffet. Nihil vnquam acte
f tum a flebo tanto gaudio i radi tur. concurfum itaque ad curiam ejjc,frckcnfó/que
exeuntiu?» dextros, cjrfatres vere affellatos : effeclum ejfefatentibtts,
vt nemo fro tum munifica patria corf ori aut fanguini (ito far cerei-, cum com-
Locai e„(i moditas iuuaret rem familiärem, (allem acquie'fiere co tempore, quo corpus
(orrea*!. oddicìnm at que oferaitmreif.eßet. quem emendo, cum commoda ita tui
t a r e t
©*« »». '• rem familiärem fait em accrefeere eot.q. Modus eius pecunia; initio
ó» qua exiguus ftnt. Polybij quidemxtate, id eil, (üb bellum Punicum fecunfx'i*M
dum.in psditem oboli duo :ccntuiioaem duplex : equitem triplex. Ira
\-ì*d£ $
~ Polybiusipfe libro v i. Duo oboli tertia, vt feimus, drachma; pars. Ad
nummum Romantici fi exigimusjdicofuifle tresa'lTes. eamque fuinmam
non dubiè per duos obolos exprcflitnobilishiftoricus. Doceoex
Plauto, cuius loco primus do lucem, in Moüellaria:
flauti u- V bi Juni ilii plagipaiidx,ferritribaces ziri?
untila- jßf quì triam nummorumcaufla fukeunt fab foiosi
Vhi ahqui qumdems hast is corf tu travsjigt fclent.
*Ecfiad Nam tres nummi hie, tres afTes, Sc ad *lhpendium militare difetta allu-
Ci«u!ne- fi 0 Comici ièrui, irridentis quòd ram exiguoprerioauäoraticaux!ia&
lepoOi». turresligneas hollium ( idenim fahr)fubirent, haftisaliquotconfìgeli­
di. Etmeherclè ftipendium vilc.cò magis,quòd ilia artate nonveftis,
n o n
frumentum, gratuita militi erant : fed Quxftor, fiquid horum de-
Ruanda
P^kct difTetjCertuftatuturncjiprctium eo nomine de pecunia detrahebat. Aumiiifgr*-
Q-0T ij e m Polybius lib. vi. Quod obtinuit ad tempora G. Gracchi, qui
Tb*' primus lege cau it, ve Yeftisèpublico militi darctunpecuniamque totani
J
'"' accipe*

E LECTOR VM lit: f. ^ Jff
iccipcrct, Sne vili, quod aiunt, deduzione. Plutarchus in Gnicho his
piptytT&eu, tatiixn£«»ihT«rotj?5fio&aQopxt úfxipti'&eutí?,rpctTiiouivat.
L* veins ("altem Plutarchus meminit: priori ahqua i.-gc grariam criara
fidarti de fcumcnto,non ambigo, Etti de verte, irritum iccrum fadum
,-idcturtftueab Augulto.lìuc antè:quia ne» ir» luftor.is mencio mi fix vini
ad exercitum vcitis,& milites apud Taciturn ciato quermitur, Dem
tu

^ I V S T I LI P Si
ietti & vera corre&ione rollo ego, legoque, aurei terms. id cfl-, Aurei;
illis tn bus quos ante capiebant,.addidic quartum au re uni Donntianus.
Infurcam peccantem iliam litteram ,qux dédit lias tui bas. Arnica le*
elione quid poteft clariusautverius? Aureus Romanus, vt nomiti, mcn>
fìruum militisfub Augufto fuit, &idftipcndiumvnum. Adiecitaiterum
feu Caligala, feu Claudius ; tertium forra ile additimi per beila
ciuilia Vitellij& Othonis. Quartum nunc a Dominano. Ira in vniucrfnm
milesacceperit quattuor ftipendia ,fiueaureos ourtrucr : dupli;m
ferequàm miles hodie. Tolerabdisfurnmaprx illa ai u.Ra
non ambiguam confirmo teftimonio Zonata?. cuius cade in in re hxc
Verba: T0/5 rparta'raishrmPéjncnr w fv&oQopdv,ru'yaSiartiv vixm rr'ivn
jàpXjì&S'oiw.flKOVTa Spa.yu.ac, ÌKU'^H ^.auCdrovroq, harof faiteucri atSh&tu.
là eli, Militibus flipendium auxit, fortaffè cb vii feri am. c uni enimftneulis
feptuagenaquitta drachmajoluerentur,centenasdati iufit. Q italo,i >;x v.
«irachmar {tra denarium Grxci vertunt) quid alani quarti aurei ires?
Addidit xx v.Domitianus,ex Zonara.-crgo aureuui vnum. Homo noi»
iìmfi verbuni vkrà addam in re dna firmanda.
C A P V T II r.
'Meneáis aterpt, tormlu-s & iUuflratns. Mcsantiauns de lucerits
ad' ianuas^adj'enejíras } ad arbores, ad lu panaria nona, 'O ai es
î irœfcrcbant lucernam. Ttrtuìlianusì Xipkdmus¡ScntcaJ: erf us.
&* l'rudmims explicad
Iv v e N a l is verfus funr, kctitiam dici fcfti dcfcribentis,quorum kelionem
aut mentem non viderunt interpretes : cum venia d¿xenrn.,
vidi ego, Sat. x 11.
XUttuU
Hie tiqflrttmpi acabo lotic?n,Laribít[quepaternk
ihura dab o, at que cmnes viola, taci abo colora.
Cuntía nitenty longos erexit tanna ramos ì
Et matutinès opera-tur jcfl. a lucermi.
Aiunt in hi* verlìbus, Operandi verbum referri ad fiera, & per lucernai
m ÍH'itn. Ugnificari diem. itaque hoc velie poetam. ob reditum incolumi', amie»,
fâHtentu. fiera fé fatturi!m tempore matutino. Alba: menres, fìue qui hxc ieribunt,
iìucqui credunt/ Scilicet ianua opcrari iàcris por un ( dci'IJaenim
loquitut:) autexemplo probabunt luccrnam,qnx noclis nota, %mficarediem.
Rideo albis dentibus, cùm hxc lego. At vocis vniuscorrecìione,quàm
plana res? Nam ícribendum,
Etmatutinís operi tur feda lucer nis.
Operi tu r, i d e ft, tegi t u r, v ci ri tu r. v t a I i bi ;
Legitime ji'xis vefiitur tota tabellis
Porticus. •
"Ritta *¡>Moremfxculifui
exprefiic Iuucnalis ;qùoinomni publicapriuataqne
ferule di Ixcitia receptum,ianuam ornari lauro&lucernis. Quemornatum tn-
dit fíiio. tellextt Seneca, Epift. lxviii. Quid tu existimasen tantum opt alt la
/ le.

í. I. E CTOR V M LIB. J. 3J7
C¿, sua per volupiatem cr otium veniunt?qua excipiuntur foribus ornai us?.
:c I ertullianus clare in Apologetico, Cardie lato non laureti posi es aai»:t
ramusì nec luccrnis di cm infringimus? Honefla rcs e fifolemnitate pulii-
.: exigente inducere dormii tu* uabitum alictáus noni lupanar is. Appnleius
ib. li i ». Damns tota, lauris obfita,tadàs lucida, ftreptbatIrpncnxttm. Nec
racer explico Xiphilinum in Nerone,de aduentu Tcridatis, Ka/TróVa
uh n ta'oXic,) inqu11, wizocrunro, t>d\ $àcri ^apavea^aenv. Se. pòli, de redruè
Gratcia Ncronis, E; A/ov dvtùi, tyy¿KÚBÍVe?TOTraÀar/or,
?raV«í jww tííí TTÓMas í

iv'sti lipsI
AÌMUA fccdiffimo vfu, & folitam fufpcndiadlcnonias ardcs.notam noui lupa»
lupanari* naiis. Idcnim Tertulliano aperte dixit locisduobus* quosnon rcpero»
[ufnU. ^ C{
* crc
d° niorcm cum natum indc.quòd fcortaolirà fubvcfperam proj
t
' flabantS: adluccrnas. Nonenim antenonamdici, tas eis faccreinpublico
copiam fui. quod notane interpretes prifei ad Pcrfium, qui ab hac
cauffa Nonariavn dixit meretricem. Lucernarum in Lupanaribus menno
apud luncnal. objèurifquegenistur tis, fumo quelucernx.
&£ Horatium, fub darà nuda lucerna, vbi nolicmyiros dev
ctos fcribere,/,«w/M, prò pallio, aiunt, meretricio.
C a P V T r v.
Aquam calidam antiquitus ad potum fmjje. imo ad delkias. Thermopotium
Plauti quid* Tsio expheatus„ Calida, vmo mixta. TUu~
tus il/u/lratus, Cr Tacitus. Thunis corre ti us. Seneca exAthsn&o
data lux.
Hoc caput Nymphisfàcratumeritj&dicamdc Aqui$,earumque
apud vcteresvlu.Duplicisaqux menno in carnis Roman is,Frigida:,
Calidar. Etfrigidam ad potum fui/Te,clarum eli : decalida ,non nemo
nuperin me pugnauit. Ideo iubt iliter de ea,&.',vt Sali ufìi usai t, cum cura
diile-ram : vt retrahere morena fugitiuum poflìm , fcdefitum larculo
noftro. In vfu frequenti cahdam ad conuiuia fuiflc ; teltes mihi, vt in
vfacali- facrisdicitur,
iUJuakts. GTOMC) T à.ya.3-oiTt7rctpuTir. Iuucnalis,
Quando vocatus adeit cduLt gelid.ejr ntiniflerì
Seneca De Ira lib. i.cap. x i i. Irafcuntur Ioni ziri prò fuornm iniurm:
fedidem faciunt fi calida non bene prxbeatur,(ì i i/rum fraffum, (tcalceus lutei
{parfu*est. Paullus Ic tus
1.xvni.de inftr. &inft.lcg.Necmuttumrefert
mlcr cacabos (jr a'emm, quodfupra fccumpendei, hit aqua ad potandum CA*
Ufi, in illis pulmcntarium coquitur. Martialis.
Caldani pofcn aquam ,(èdnendum frigida vemt\
Alget adhue nudo clsufa cu Ima foco.
Varrò hb. i v. Calix a caldo : quod meo calida puls apponebatur, &calU
*Similcm dameobìbebant. SenecaDe Irahb. i i. cap. xxv. * Farumagilis eflpuer,
prorfos in a u t tepidior ariua potuierodala, aut turbami tboras, autmenft neq-ltienttùs
Ariano Io- f 1
i a '
1
- • /- - fi a i l r„
cumvide pojita: ad ijta concitari, injaniaejt. Ammunus Iib. xxvin. Ita attter»
lib. i.Dit pauci intereos feucri vindtces deliitorum ,vt fi aquam calidam tardivi affai,
op. fulgfjf feruus , trecenti^ adflioi verberibus iubeatur:fi hominem tcctderit,
% l t 1
' deminus hattenw exclamet, Quid faciat mardofus & nequami
Martialis iterum,
frigida non defit, non deerit calda petenti.
Etexempla plura. Etiamapud GrJcos idem mos rprarceptumqj apud
cncisv- Athenxumefllib. n. cap. il. tatftmbuvuSup^i»fA»^ìi^vt^ictpiè-ip'
jwcdidi.y.lfCdc/MtAi

E L E C T OR V M LI P. 1. 10
queditcaufTis. Vids&lib. 111.cap. xx i, Ncc in vfii iblùm antiqui­
lhL i}sVf
ras cai idajicd, quod miremtrr,indclicii$fait.Indeapud Plantum Ther­
ir.opolij mentiojCiìm lub rior muiraao deicribitur aut folutior luxus.vt 'f,
Cureulione, de ebnofts,
Qj^os fcmper vide.ts libeni­es effe in thermopolio.
la Tnnummo, fiitin' in thermopolio
Condalium cs ebluus,pej}quam thermepotajligjtttnrewf
Itctn Rudente, '
lì e thermopol'mm quìdem vllum ille ins~httit >
Ita fai font prjtbct potionem etfrigidam.
Vbi thermopoha, non herclc aliud quà'm caupona: inqucis harc calid?
venirec Cahdam dico puram putam : non potionem nefeioquam dui­ rf kmc/:À.
ceni Sicófcctam, quod (ineaucìore vetcri ponit &z vulgus interpretum,
SC eximiusTurnobus. Philo adirane ritum egregie de vitaTheorctica:
cJi'o; iv ÒKì'ivaiz tcì?ì y.fAra^ art ÙTnoidifìTzi, aAAa sg­arov ù'S'cop ,yu%pov
fjàyrc7q7roM.o?.r;\ocrs.> •',"») £ù

3¿T0 IV STI t i r s i
Alibi,
Jam defecijpt portantes calda mini fres,
Si non potares SextШапе merum.
qui verfus difeced probant mixtionem. Sed clariffimèPIaurus, quivinumita
mixtura intellcgens, Calidi nomine vti,non Calida* voluit.
Cureulione,
a&tiM » r¿/ quidfurripticre, operto capitule calklum íibunt,
* ' ' ' Tristes atqueebrioli incedunt.
Et Mü¿tc,clegantcrpotionem cam exprimir pucrcfcrius;
Ñeque equidem hrminas cero exprcmpfdn vrceum,
Ñeque Ule fue calidum exhibit in prandio,
v A. Ncque tu bibijliì l v. di tncperdant.fi bibi,
Sibibcrepotui. p A.quidiam? lv.qni.tenimabforbui.
Nam ninùscalcbat, ambursbatgut i arem.
. & qua: ièquuntur. ncque cnim eli vt leena ca intellegatur, fine hoc.
more. Calida: potionismentio ctiam apud Taciturn, Annali xi i ?.
incertum mera:, an mixta;, lllk esulante Britannico, quia abespotúfyue
Pius di Iced its ex mirdñrls gufiti explorabas : ne emit ter ci ur in/titutum taut
ne morie vtriu fette prodereturfcelns, talis dulas reperirne ft. Innoxia adhtu
ejr pr.eealida & libata guflu petto traditur Britannico: desnpefqu am fervore
afbernabatur, frigida tn aqua afjundìtur venenum. Et apud Finn uni
lib. vii.cap. Lin.de M.OfilioHilaro. ^ui,inc\\i\t,cùm popule admodum
flacuiffet natali diefuo, comiuutmqtte haber et : edita cana, calidam[potioкет]
fdeleuerim earn vocem, vt gloflemaj in pultariopopofitt ,fmúlque
per fonamela* dici acceptemìntuens, coronami capite fuom earn transí и Ut,
talihabitu rigens nullo fentiente, donee aecubantium próximas tepef tre peti
onem admoneret. EamdcmPlautusintcllcxcrat, verfu,qui nunc corruptusin
Perla:
рЫшы Ite foros,hk volo ante ojlium ejr ianuam meos participes bene accipere.
etrr*&m. Statuite hìc leclulos,ponite htc qua affieni. Inefatui volo primum.
Vnde ego cmnes hilarс's,ludeniisJai if сantisfacíam vtfam aliqua mihi.
qua: confuía compono & emendo ,hic fatui volo primum aquiUmmihì.
Fade ego cmnes hilaros,lubentes, Лсд Douza cmendabat, pro ludcntesjlxt
if cantes faciam vt ftant. Itapropcniodum, prxtcr duos manuíT. ctiam
pnfcaeditio Aldi. 'Verba illa, aliqua ini hi, tranípoíira&: corrupraerantj
retrahenda quo poiui, & legenda, aquilani mihi, Лис, aquulaw. Cor­
Аза* ^.rcftio cerra S¿ clara. Aquam enimdupiicem in men là:inicioíhnm pofdxмы­ni
moserar, Caüdam, Frigidam. Lucianus, Tcá­rd^a. Sir^zhUn тглр%thmtnft.
f¿ yMt­TsroTw/j/oc"typeset.,%С'£&р %rot{¿st fy­yvyfòv K¡ Síp/abr. Faceta autenj
alluno Comici íerui,quali ad aquilani ctiam militarcm. Nccplurade
Califa Calida, cuius vfum Phnitis hoc oráculo damnauit, Notandum nudum
~j¡mr,}­ g]¡ f{¿ mi msp t ^prxtcr hominem ícilicec) calidos petm fe qui: ideo que non
èffe naturales. Renitente tamenPlutarcho: qui De tuenda valetudine,
Calida: potimi lañas commotifque valde approbat &: commendar.
С А Г У t

ELICTORYM L I B. I. )€l
C A P V T V.
Curmttj poeta yetcrùjton anttx vifum. Defcriptcre quajìtum. mul­
ta t» eo cmencÌAtA y cy< iUuftrat*.
Vt Plautina illa mulicr in Truculento , alienam prolem : ile ego
hoc capite
Alienos ilo labores fuppofitum mìhi.
Carmen vuIgabo,quodclari(E Ic :ds
P. Pythoeus munusmihimifit:
fed Carmen non vifmn antea, non lecìum, Sicui meritò pnefabor, Fauctelinguis.
Reppctitvirdo&iffimus&: diligentifiìmus harum rerum,
in vetuito coque vnico exemplari : &: inde qua fide ille tranfcriplìr ,eadem
ini'cram bis libris : Sinc fraudoquidem. quia ifia quali adoptio, volente
amico noftroeftjimòiubente. Cai meo fichabet:
Cras amet qui numquam amauit-,quique antan it/ras
Ver nouuiti, ver tam canorum. ter nattts orbis ed.
amet,
Vere concordant ani or a,ve re J
nubent alttes.
lit KCTHU* com am refoluitde mantis imlrihus.
Crai b
amorem copulatrix tnter vmbras arborum
Implicai c
ff.-tz-t-s virente* de flagello tmrteo,
Cr.ts Dtoxc iura di eie, fultafuolimi treno.
i 'r.ts anici qui numquam amauit,quique amatili,era* ametl'uno
" quiuorcdejuper huejpumeoponf'deolone
Cxrulas tnter caler ita*, Inter ejr bipede* esiucs
reca i ndaniem c
Dione de manta imbribus.
(. ras amet cui numauam amatiti,amane amanti,era* amet.
Ipfà ' gemma*purpurantem pinati annumflonbus
lyfa[urgenti*papilla*de Faboni sparila
ì 'rquel in totos * pentes, ipfà roris lucidi
Nociis aura 6 quem relsnquitJpargitvmenti*aquas.
Ut me * canal lacrime trementes deiadum* pendere.
Cut la prdeeps erbeparuo fnfìinet caju-s fuo*.
Jnpudoretn florttlent.e h
s Scibo,
VLI'.XKL.
b V)".\X.ANTT-
TITT».
c Vyta.ca.piU.
Te è.
D Malusi,
IBI» ».
f'ytli.pm-
MANI, poteft
ci.a GEMMTII
g rf^crìrr-,
AUON REÌI-
prodiderunt purpura:
fa Pyth FRE-
DICRUNT.
Vtnor ille quem ferva* astra retavi no5iibm
Nane > virgineac papilla folu ti vmeniìpeplo.
J piuf'tt * mane in.e I ir ~

I V STI I. I P S-1
Neu quidarctt, neu pipttajicU quid ignei äderet,
Sed tarnen nimfa cauete,quodCupido puleer eßt Totm e fi a
inermi* idem,quando nudus eß Amur.
Cras amet qui numquam amauit,quuj ue amatiti jras amet.
Compari Venus pudore mitra ad te virgines;
Vna res e fi quam rogamus,cede Virgo Delta
Vt nemtiìfit incruentum de fcrinis fi rag, bus,
Jpfa i-ellet fi veni res, fidecerci virgtneni:
Jam tribus eheros videres feriatos noc~Hbn< t
Conqretjes mi er cai er uas ir: per faltus iuos,
Floreas inter corona*, myrteat Inter cafas.
Nec Ceres nec Bacchus abfunt, nec poetar um deus,
Detincnt * & tota nox e fi b
peruigila cantibus.
Regnet inpini' Dione,tu recede Delta.
Cras amet,qui numquam amatiti Muique amauit,cras amet.
Jufiit biblaìs tribunalfiare dina fior tbm,
Trafens ip Calura dich, ad federn nt Gratta.
Hi Pia toiosfunde '{.eres, quicquid c
annis attuiti,
Hibla forum * rampere fi equant'à ethnecàp-
Ruris hk cranipnella, velptteUa montitem,
Qy.x'que f:Itine,••.ua 'qua Iticos, qua 'quomonta incoltine.
Jufiit omnis aftdere pueri mal er ~ aitlas,
Jkfiil ò' 1
nullepuellas mi Anton credere.
Cras amet,qui numquam amauii .quiqtts amanti,cras amet.
Et rigenttbtts vergentes ducat vmlras floribus.
Cras v erti qui primus ather copulanti nuptias,
Vtpat * tota crearci fcrnis annttm nullius,
Jn finummaritut tmber h fiuti us alma ej> coniugis.
Vt fletta immixtus omnis alerei magno corpore.
Jpfa 1
fernaa atque mentem permeante fpiritu
Jntus ceca Iiis gubernat procreatrix viribusy Tirque calum,pérque terras,pérque pontumfubditum,
J'eru ium fui tenore w feminali tramite
Imbuti, iufiitque mttndum noffe n tfendi vias.
Cras amet,qui numquam amaMt.qtnque amttttit,crets amet.
Jpfa 7 rotano • nepotes in Latino tran finiti;
ìpfa Laurentem puellam coniuge m nato dedit.
Mòxque Marti de fiutilo dot pudicam ftrginem. j
ìRomuleaa ipfafectt cum Sabmis nuptias:
Vnde Barnes ci" gutriles,próqve prole posici ùm
Remoli matrtrn crear et ejr nepotem Cajarem.
Cras amet,qui numquam amauit-,quiqueamanti,tras amet.
Rur a fecondai volup tas : ru va Vi nerem fentiunt:
Jpfe Amorpuer Diana rare natus dici tur.
Nunc ager m
cumpariuriret, ipfa fnfccpitfinu,
Jpfa forum (kluatis educamt ofiulis.

ELECTORrV M I I H. J. $5}
Crai wet,qui numquam amauit.quJque лгнлнк,t..)."CiE niiinjcEsn;Lra:iorc4uporum,quam fubduxt non vanis Tto*rM
conn­uuns. iN'aru'ticniu; ­аулурууе; hoc Cai men in imperio Augnili. •••

'ut;' c
,¿r de .
Tejí l"5?¿¿lír.mferipam.
Ter,munì
min.
\d\ IVSTI LIPSl
Ita Icgcncìunv, non rnàtrem, doceo infra. Parer Ca-far, Dìuus Julius eft$
nepos, Augufìus. S.xpèitadiicnminandi caufTa hiitorici. Sueron. Cafa*
rio, quemex Ca fare p atre concepijjè Cleopatra tradicabat. ite, ali) laspms. At
lixtani quadìtat b'.anditixaduerius Augultum ,quomodoconuenienE
nifi in hoc aeuum'Non ergo Gatulli Veroneniis.Dicoamphus-.poi't Vir-
gilium vixit hieferiptor. Ccrtèlocus die totus,
Vt T7it * tetti crearet ferma-annuir, nubibus
In fmum marti us tmber fluxit alni A coniugis
Vt Ictus immixtus omnes alerei magno cor Pare.
non abeti, quirie Virgiliano iftoexpredus lir,
Tum pater omnipotensfeenndis tmbribus ather
Canti:a/s in lata premium defeendit, gr omnes
Magnus alti magno commisi us carpare f'eius,
poliremo quidem verlu edam ad verbum , vcegorcflitui. Nifi tamen
Virgibus baie ab ilio: quod non cenilo. Sane qudquis Icnpror.non anibig»
quin extrema Sub tempora genitum hoc carmen Augnili. Ita Catulli
dhusgermani noncricjrjuiaxcare tclinquicur. non illius minuti vrbicarij,quiaantcit.
Cetera vide bit Phocbus. ego iranico ad verfus ipfòs,
quos (ànabOjCum Homcro, lì: -nóSac eoe xj$aÀ>/c.Principio carmims non
dubium quin multadeiìnt. l'Io verlu,
Ver noui:m,fcr iam cancrum,fer natus orbi: e/I.
clegantcr Pythceus, fere natus orbis est. nec male ego , 1 er renai us or-
•biscft. tentenna gemina buie Plmiana», Arbcrumflosejlpieni feristndiaumcr
anni rena feentis. Verlu 1 x.
rauan*t» l'uno quia ore defnper bue /punico poni' de gioito,
jjlguìnt. Amicusille noiter, lune rare de fupernìs. Milli correcìio a pud Tanum
Douzam fabulanri felici ter fub marni nata , fune cruore de fu per no ac
Jpttmeo ponti e globo. Nihil clarius. Tangit fabulam qua fioguur Venus
e (pumamarisnata,&:è (inguineprolium ( vtIioncitèdicanijCarli,
Tibullus*,
^ . ìs Janguine natam,
Js Venerem e rabido fentiet effe mari.
Arnobius, Nunquidà nobìsdiciturex pelagi[puma eyex Cali genitalibus
amputatis Cythcree Veneriti concretata coaluiffican doremi Paulo pòftetiam
fenbe, Fecit zndantem Dionemdemartiis imbribus. Mantos imbres appellai
Spumam& Cruore-m , fancquàm clegantcr. Dcfuntaurcm hfc
minimum (eniauc (epreni verfus, quod appareeex verlu intercalari:prc-
Ptopere polito
r
°F
Ves fu x 1 1 1
Jpfa furgentispapillas de Faboniparitu
Vrgaet w totas úpenles.
Truncatam vocem arbnror,& feribo, Vrgnetin thoros tepentes. Priori
etiam veríü maiim, Turgentes papillas. Fauonij ípiritum* veré inucmt
& ingenióse Pythoeus.
Veríu XVII.
Et me canal lacrime trementes ne tadurnpondere.
Videor pro parte emendare polio, Et mtcant lacrima trementes. Intcllegit

ELECTOR V M LIE. Ì. ¿¿r
i-ricanrcm eattulas illascrore íúbfilientes Se laícuuentes. Cetera nun
ròlluaì. Lcrnuuus noíter, decaduto fondere.
Vcríu x ,\ 11,
I tiußit mane tus virgìnes mibant roße.
Pvthoeus, ipjaittßü. recle. Rehquafie IanusDouza: Douza, inquara,
incus, non nerum intranfairíiidiccndus. Tot mihi inillum iuíltamoriscauflx,tot
admirationis iunr. Omitto poefim, Se cum poefi íupraí^f
hoc heculum docirinam;probiras,& ingenui mores, qua: nihil gratta:
ciuifa ficit, grana, di boni, in quo homine pana íunr, aut cruori Vt vere
de dio hoc elogi um Se ad pr.rftationem,quoddicitur,ícripturusfiin,
V'era proles Mutarum , Sí alumnus Gratiarum Nec abripit amor tue.
indicio hoc leribo.fiqui ' vmquam: 8c petoquaríóque { vira tantum mili!
aut tama apud poderosfit)itaha'clegant, non quali laudem ab amico;
íed íentci ¡tiam à in rato teile. Rcdeotn viam. Douza, inquam, lege
bat, mane i't irla i irgines nubant roja, rcchffimc. Venus tu (fit, aie
poeta, vt mane virgmcstegantfc ornenrque vdtsabhumoic neclis &Z
euafi ebrusrofis. Nec íuíict lecìorem Nubendi hic verbum,prilcafigntficatione,
V( laudi. Veiiu xx ni.
l :
ufi a trini de cruore, déque amorò oeulìs.
N

a Vyth ve-
b 'eyih-du.
rati SOUtiro,•Vi'r-
Pum.
hq Pvt. &
tadlt Hinis
c.
i
Bacche v'ttìum reporter pie nun adßs vittbn : -,
T.ffiuasdttUcm l TU crew comparand**' nei/., ri.
Cendiiupxjtie fac ve taf un:, ne maligni: •'• fue/iuü
A fi'eru m '•• dicaffaperem vcrfìtsvfùs in älteres.
Omnìs ma'er infra pectus ce I at virus feßilcns.
Duke de latris lequuntur,corde viunnt nonio.
Sic Apollo-.deinde Liter ßc videtur igmfer.
AmboJuntßammiscreati, profatique ex ignibus.
Ambo deci ms calerà» & c
radio" 1
conferma :
Ts etili ine rumpit tenebrai, hie tenebra:peci oris.
Ghiandeponebam none!!as arboreo mali rjr pyri,
Coy tic: [ranm* nelau t nemen ardori:; mei:
Nu«a pit exinde finis i ri nnks crepidini*.
Creßuarbor,gtifeit d
arbor,ramus impfet riterae.
fpninialifunt nenfuere matr.-s ab alno nt di;
Se ! nsalos {aduni malorum falla contuberni*.
p /> *.-r /• vße

Confutes c
mntituotannis &nout J'raeenju/es:
Sotus ai : rex, mi!poèta non quo!anni* xajìttttr.
Nihil hxc ad vcnufiarcm prion's iilios carminis.- fed funt finn! dub.'è
imreriti a'icuins fareinatorb ablecìa.Primum illud de Baccho iniipinrùi
: ncc florcm vini o!ec, led floceseòrum quos non nommo.Ttmeu
emendo, Ne malignis lernults, djberum duat fkporem. imcllegi vulr,
Ncvinum acerum fìat,a:potiti prxbeatur (èruis admixta aqua. Duac
en;ni pio lXt. Pole
vernuiarum Se feruorum,exaceto. Able-
ciò terno , ejr radio *con'\crtmi : munlum vedi) ni carico reperita voce,
i;u rdeJituir,vci

z6$ IVSTÍ LIP Si
adueriblocotvbi Socratesnegat fetotum moriturum:M>^í Ai^filnquir,
¿9TM TctyH» ác. » 7rcflT

v I. ECTORVM LÍBER 1,- 3651
f íx:tiJ',$ > ¿/padensto^a mortui tribuid.
'":¿u:

V7* IVJT! IIP si
Scnpi'cnm, fcniss cUuderet ; antiquo verbo, defìcerct. Repofui oliai in
f-, :f vx Xcrencij verfu, nuncubi meam
•ti.iv sr-m. Senignitatemfenjìfd in te cLudere_j :
nec pcrfuafi mulns. credo,quia audacior quàm pro artate coniedura
crac. Itaquecomireradmonuerunt ctiam mèquidam,vtmutarem. Pepo,
non homo,fndfaciam. Quid cnim fi fundus fubfcriptorqjeiuscorrccdioms
Donacus mihi eft? quid dicent mei Critici ? Eum ergo adeanr,
&: nifi murili i 11 ì Commentarij aperte à me funt : admutilcr fané ego.
Sed & Apuleium nunc in capfc voce corrigo,bb. 111.Florid.fub initium:
f'tina mini pro amplitudine auditori/ prolìxa orati o fuppeteret, ac no Ine maxime
clauderelur,%fi n/efacundifimii cuperent.Lc^o,clauderet,cx vct. manuieriptoquem
bcnignitas mihiadrnbuit mei diclini. Libro i. cap.xi ;r.
Nequaqu arn putauerint centra di Slum eius effe faciendum, e ti am fi repentintts
alìquis eaftts rem cemnediw art poffe polneeretur : nef/fes fefellijjét,
culpa tmpaiientia ejr ptena indeprecabilisfubeunda efjèt.
Ddpucacio eftde mandarare , ninninone facete quod mandatimi Se vti
. mandatimi eftopotteat :an fas fit mrerdum deflecìcre, pio re autca.'ìs
aliquo repente nato. Hax verba quxadcuh ,in earn partem valenr, non.
effe deficctendum viquam : & ratio ,neffpesànquit. fcfeliiffct,culpa impatienila
é'poena indeprecabilis fdeundaejjet. Scd profeoto,qmcquid ego vi-
Impaniti* ¿(-(¿1 fcrihi fcncentia flagitat, culpa impartenti*, infohtum buie a:uo ver-
a n , n
%*
' bum,fed vetus&probum. kapancntiamaccommodarc, proparere, m
lufbnianco codice reftituitIacobusCuiacius ;vir, de quo non aliud dixerim,
quàraquod de Cartilagine ohm Cnfpus. Et parientia; voxabquotiens
in Caffiodori Varits eadem fentenviaoccurnt, fed fere cornipia.
Vide vnicum ilium Aftrxx.&: Mufàrum facerdotem, lib. t. Obfcruation.cap.
vt & Agellium ipfum.qui bocargumentum quali diluens,
f lattai addir, Ncque timendum exemplum nenparendi tradtderunt, yTt ttpp^
£ó,uc*o?quod anteaimparienriam dixerar. Lib.n.cap.xxvni.
Fasferiasfiquispolluiffet,piaculotfcobearn rem remotw effe.
Scribciìdutu ,cbe,v»remc>pwcfièt.pucroclarum.Lib.n i. cap.x.
Max cumdem equum qui Dolabella fuerat, C.Cafiitm, qui Dolabellam cbfederat,abduxìjf'Lj,
£ uem Cafium poflea fatis notttm ejl viSlis Parthisfufoeque
exerctiu lue, mijcram mortem oppettifje^.*.
Quorium bic Parrhorum métio.cuni intellcgatcxirium Caffij inram­
pa»*! f«W pis Pb.ilippicis bello ciudi ? Audaèter ego emendo, itllis parti bus. Partes
propri*, fnnt.faftiones, aìp'urtu;. & id verbi in diilcniiane ciuib v/urpantpleriquc
sutfimtHi leriptores. Suetonius in Augullo, cap.x 11. Sedvt cagna.is Antcnium cetecbiter
cor. resq. duces ejr exercitus eonfer.thepropatrìbm. lege, partibus. i ntcllegit parrtiìM.
rescontra remp. An toma.nor uni. Seneca in Épmohs, de Catone : Hoc
fittabonum,que vittts partibus nonpotejl ràwi.Plinius, Scriboniantts arma in
Jjlyi ico contra Clau din m tnouerat : fuerat Patus in part il us, & ocello Scribamano
RcmamHabebatur. lib. ili.cap.x.
' Pepi deinde ((Marta bei demodé, qtìodeins 'virilefetus futurum eft, caput &
Si0u, pi- ffwa eud e fi in derfo info; ntatur.
J c
* \'f ' ht$pevmlc/«?;,. Vide Scaligeri ad Aufonium Notas. Lib.xv.cap. r i.
frtjex». -> « Atqucj

i l ! CTORVM LIBER I. 371
Asyvi ethm hoc Plato ibidem diete, non defugieneUs effe neque^efpaendas
hu'xuleemedi exhoi taitones 7 [aduerfurn pepitifandam vim violenftam:\ Т»пф&
re >;"/• i 'Hum Vrorfus continent em ac temper antera fat is f.defu er viiitm elle. \ CI
Pi"
. i • ­ r ­ r >­' • i­ i a in­n in iter;!'
•: ita vtctttjque non inter tpja mortemperiod A , O' in means voiupta­ j¡, u„ ej}*
tu m i/ucebris exploratafit.
AJucrium Philoíophum quempiam di£P:ri* hxc Agcllius, qui Platonis
verbis Sicxemplo adoleficntes vocabac ad poiandum. & (ubditdeindc
quacenus.&quá rim, perm i (Ta a Plarone vim aiiqu acopia. Sed cnim Ex­ ixmatit,
tv «rractonum vei bum pi orí inn a íubie&a ientcntia alicnum & ipernut & **

|7 & IV STI Lt?$I
Lib. im i. cip.ix.
Mäfßriut atttcm Sabinas in Commentariis quos De Indigenti compofutt.
Religio [um eß Jnquit ,quadproplcr ßanclitattm aliquam remotum'ac jepoßtum
à nobis eß,
Titulm li- P«babiliusmieiudice,MaiTuriani libri titubi m fecero, De indignamene
lr,nj>vji. W.qmaptusadreligionem &facra. ItaccrreC. Flaccilibrum nominar
**• Cenforinuscap. n. argomento icilicct codcm.Qua pratterca notata nubi
in hunc feriptorem, dicam alio loco.
C A P V T V I I r.
JDeVrumentatiene, accurata conkc7anea. Fina erigo prima. Indicatum
tn Ludi] locomendum. appiani in Gracchi lege appanni
error. SttUttßu infgnu emendano. Menßrutwferuorum. Clciiìj
^Annonaria lex. Recenjus pop uh , ci> tn sa Voce Suetomtu corre
Sina. Dionù error in tempore Recenfus AttpnRi. Perfida cxplica •
1
i
i l i • '
tm (£/ Tltnitu. AmbiotaaCavttohm leEì'¡0. Cedita m TLpiUoiù ad
Cicer. cerretius bis. De origine Prai/ellìi Curatonm annona,
Minuti* Frumentana. nAppudems emendatila. Fano aradtlis,
alta compianti.
Si QXA res alia, ex qua intellegi magnitudo &: opes populi Romani
poffit :ea,me iudice, Frumentatio eft. ficappellogratuitam in plebem
arinonam,Grecisa^T«p5ir/ui'dicì:am.Is mos quia non piane innotuit,
Si interdi vt innotefeat : qua: de co fparfim legi, proponam boc capite»
& compicciar vno velut falce.
Frumentarialargitioantiquiflìmaapud Romanos.Sc fere femper convncrnatio-
cilianda; plebi.Luiius adhibitam ollcndit llatim poli reges ciccìos.AW-
"%r . ì m i /4,inquit libro 11. blandimentaplebiperidtempus ab Senatu data.annona in
dtJttinu. primis habita cura , & ad frumeni um camparandum mißt altj in Volfios, ala
AEquos.Phniuslibro xvui. eiusoriginem ad Manium Marcium /Edilem
retert. Manin* MarcÌHs,z\x,AEdilisplebisjrimumfrumentumpepalo in
medios aftbtìsdonanti. lego,primus. Et idem fecir non multo pòli in carde
s$$eiut Majliana Mmutius :de quo fic Liuius libro ini. L.Mintttiusbette curato
àe mende extra portamTrioeminam eß donatiti,ne plebe ru'tdem imita,qs. iafrumaeüm
UuijUcus. jyi&ilamm aßtbus inmodios afiimatumplebi diu 1fit. Vbi bouem auraiuiu
Lib.ivm. non iineiufpicione corrupti loci lego.primùm, quia Plinius duobus loran.i
11.& eis, non boue, (ed (tatua donatu cum fcribitexrra portam Trigemmam,
li.iKiui. ^, p e collata:deinde,quia nonperfuadcor rudi illaarcateftatuasfuifib
aurarasjquas mukisannis polt Komxnon legimus. liiiO Liutuslibro xl.
Valerius lib.i 1. Ammianus xiv. notanr, Stai aam auratam nec in tri c>
ree in vi/a Itali.*parte vifitm , prìufiquani a M. Acilio Clabmcnepatri poneretur
in ade Pietatis. !d fuit anno V . d l x i i . Addo vetuflum meum codicene
qu 1 prxfert,Minutinebü auro, concclionem tarnen nunc non e5 uo.

J­ L V. CTOH V M L 1BER I.
•e fx Ci, lene c? aera. Pofteadtuifum frumentum frpius, & fere temperali Diui/l» firn
„­l ,., ibe.s: quorum videtur fuiffe ea cura. Limus ho. xxxi. AF.diles fru­ m
""' P CT
memi vimwoentem, qttodex Africa preconfùlScipiomijcrat, quaternis tris Al
* Srl
'
potutolumfummo.jìdecjrgrati* diuiferunt. Eodem libro, Annona quoque
ec anno peruilisJ'tilt, frumenti vim magnavi ex Ajì tea adueiiam AF.diles curii
ics Lnnis tris m modiospopulo diuiferunt. Libro xxx \ ; 11. AF.diles euruies
l stilline Nobitiorcjr C. F lami >. me tritici decies centum milita bina dris populo
diuiferunt. Harc antiquitiK. cura largttio ea omini volante :a adhuc elici,
Si in arbitrio, vtopmor,Senatus.
irti inox Tribuni, qui per nane occafionem ,grariarn 2­copes fibs PmVwJV*
qnxHie.­viiuapudplcbem.Legesta!erunf,quibusnon interra, vcarnea.7f'f"' r
' <
t r ti peata ihitaq; fru me n tino effet. Princeps ci usateti C. Gracchusj
c j • j ;
r. ter alias, vulgo nò optimatibus gratas 1 eges. v ~à tube, vtfrumen­ p Gmtki
pieni с publico darecur.mod ico al .quo pretto defmiro.Pfetium di te.
co oètiniiflc Gracchum : aiiter quàm fèndile videtur Appianus ЬЬ. с
Bedorum спи!. к,ъ­ерирл­Ад­а~х, inquir,aiptfù&ùe, ìni^uMvi T»£a*«, /ppian­ p»
emw&iw in.aìmvbfuxac. heartp тшеещогш
m
atro ~a> яашч ^fnjueftuv , co >*
C
* M
*
'SJSÓTÌD­M doiàlc Jiaoio'odii к rrat Graccus fcriptor, 1; pur.it idem Grati hi i irt
t i№
<
acrxte futiTe,quod f ;
>a : nec pvenum vlbm d;£tum pubiico frumento.
Errar, nani prcnum e : *n>­ • : л.о .'ics dirimami iemis 6; rncs.Epitoma
Lino, x CX/raccì.ttsldie) и paterpernicioftsaliquasdegestulit, Inter qttas
Frwu. ­ut.tri i : fenn(le A> X­te frumentum plebi daremr. N ce a! ta re tam
pop­..­ indi ice in ìcx, quàm quòd ex incetta largicionc fccitccrtani : &C
in pei per u uni pro/pex't. ali meritai i;r plebi. Piutarehus breu iter cani lego
:n utigit.de vini ramencxpreflit. Natii aie iatumàGraccbo

ЗГ4 ! V 5 Т ! L I Р S t
quiprofecTo non amplias proßnt alimenti* careens, патане vt Ulis, exiguitatt
morsprohibetur ,fenefeuntvires, cjt'C. reliquaenim non poiTum. at m ,iti$
r/u*:*, ik icio me autattigific vera ra emendationem, aut habere fubiftu. De ali­
í"' " ,ПГЛТ
~ mentis carceris, qua: Diaria item diccbant,vide Senccam pattern lib. ¡x,
ìut'ruuw controuerfiaquarta. Ethcrclè de quinqué modus non imuna indignajerueritm
tur,Tnbunus:quoniam id mcnftruiunetiam vihflìmoruni fcruoriim.
Seneca Epiít. lxxx i . ille qui in ¡cena clatus hicedit }&lue reßupinm dich,
Imperilo Argis, regna mihi li quit Telops
ß uh pento ab Heiles atonie ab Ionio mari
Vrgelar li lìmo s.
ifttaofH. feruus eß, quinqué medies aciipit ¿nquinqué denariosScd i ib ipfà Icx,de qua
maní.­их Marcius,ambgo an periata Vixvidetur. quia non ita multo podaba
Tmmtnta­ Fru men tana exorta cuius fcrunda: au&oi M .Cato Pin ­ ж bus :d notary
­.ex , a uitduobuslocis,cuius verba digna adlcribi. InCavone . h К­г'т^'фобя­
•Ö-ii? íTfíi pouMv ашл&ъш тот атгороу ашиито* ь'/>.'­* ai тс о .тадм>»тл
ccntio tei­ тяДа'^га». Et iterum in Cattare ,ò Кестде tiríust th ert4«Лктс? лтгепшги
irrrun & , ' , ,„ г г , I ' .л
puftcnor ernnjjicricu' i(/junvov. t^aò акание. ,ue» wcvTzzoviat 'xcvthwi a f/vpisó tca­iuoluca»
ad ш ••¡spoafynovro T0?t aAAoii­ di ctXcouacst, N otan hi l'i»; archi vet ba, eC ni
nfámr­íi *' S
hamma pecuidarannuam frumentum. Addir idem fenprcu fuaiara
c a m
gcada?.' " legem à Catone, metti C.Cxfiris.qui cum, oppreíbconuirarione
Catiìina?,plebem fpedarer&resnouas.­viium Catoni ponili, ho ne fu
г«&я» fr* largitone plebem faceré Senatus. Sed ea ipiaoptimatium lex aur iaca
cwì/j». non fuir, aut certe non rata. Succefsitenim P. Clodij (ubidem ternpus
т^пягЫ Ti ibunicia : de qua Afconius in M ìloniana his verbis : Annonariam leb*­
gim tulit, qu

EI. ECTOR VM I. IBER I. %7f
%*~а£) тоу'с yi r.p.'ioiic hptov ri aCrcHv Чфоя.'ЗГнЛ.н­^.г.
Кои er um mihi ,quòd Suetonius ait, Rereufum. Bene & propne, vt б>иЫрг$»
snnat, die l'criptor. non enim cenfum aut ludi um cgi: Calar, (& plu­p«
tarchus qui н! putat, ntc piuraquàmcentumquinquagintamiìliaci­^*"'
mumiupcifuifleciuilibusbeJlis,deusbonc.quàmerrat/) icdrecenfum,
id eft, examen &difquihtionem breuem in cos qui iure aut injuria camebant
publicum frumentum. Ita obfèruo Suetcnium vti co verbo. Vt Sunmìm
tri Augnilo, cap. x i. Г optili 11. cenfum ficai ipi egit: ai ne plebi ft ument atto­ €rn
пит caujpt ,&с. (cube omnino, Г apuli recenfum. nam fuhdit (latin, de '" antUvÌZ
frumenrationc. Ccnfum,contra morem veterem ,nec Cariarnec Au-£*orar.
guftusegerunt vicatim ,vt alias dare docebo,& rollata errorem hiftorix
communem. Rcccnfum lume Augufb^quem verboatringit Suetonius,
nimium dare cxplicat Diohb lv. с Si Àvyovros,mqiut,TÒrcCé'rtxcv т£
(Tìtoó qtovuìvui тгаЪ&осd'opi^ov è* Щ ifAOTijuvpiaó ее кап «хА««г«, к, de, yt Tt~
9tc ÄtycvertjKuB­' 'iva(fywra
' <
" 7
y
fceniùm Бгсшагшп) rerum gelhrum Augnili. Aie ibi de (e Auguftus:
CONS Vi.­ TE 5ч Ti VM« DECIMVM. SKXACtNOS. DE NARI OS.
P f e:.­ Г. QV A E. T V M. I R V M E N T V M « V V E1.1 С V М­ A С С i ;
pcrat.
OX DI. E A­ MILLI/.. HOMINVM. LAV LI. О, PLVRA. QV.AM.
dvcent a • e ver VN т. Vide quam bare conucnicntcrad Dienern,
«tiam in pecunia: fumma,quam tamen vtambiguamponit Dio. Tempus
emm eius tcecums ex lapide ciarum, videlicet in x 111. confulatu xtin.Um
Augufti.ai Dw aliquotanmsantepofuit,СAntiftio Vctere,&D.Lx­'^f 0
'^
ibcotduhbus. Mi, um,nifi Augullo de fé credendum, pra Dione. Du­ ener
'
centa sgitur muda fiumentantium fub Auguflo. Ingcns numerus : пес Kcnmmn
tarnen in co omnesciues. mul.ùm abell ;Vix , inquam,decima ciuium "*«

! V S TI LIPSl
* **­ Likrtate opus ejl. non bac, qua, vt quifque, Velina,
Fullius emeruit,fcabrofum tejfèrulafar
Fejstdet.
Emeruif5Pubhus Velina :id ed, ex ferii о facìuscftliber. Nam liberti
pramomen patroni capiebant,&à fine tribuni : vt P.Licinius,Vehna.Simul
igitur,inquit,acliberfacìus: pofiìdettcflerulam frumenti. Scholiaftes
: Roma erat conJuetudo,vt qui ex manumifione ciues efficiebanlur, in numero
ciuium Romanorttmfrumentumpublicumaccipercnt.Sxcm & m conciario
non minus libertorum habita ratio, quàm ingemmiuni. Adi SuctoitiaiuM
ni uni in Aug cap.XLii.Qu.in Iudaros iplos admifìòs ad frumenrarmdonauonesab
Àugu(to,Philo tradidit in Legatione ad Caium. Cren > lue
Traiano* numerusmultomagis (ubTraiano eprimo principimi, qui etiam pue­
"madiTii rosadnfifitad pubhcafrumenta. Id factum eius Plmiusdilaudat multis,
> M i . ­n p a n egy r i c o. Yu ne rogari c­uidem fuslinuifìi. & quamquam UlUnmum
oculis tuis effet,conffeciu Romana pulìs imph > i\ omnes tamen antcattarti te viderent,recipi,incidi
in fi(li, vi iam inde ab infamia parenlcm piti Iter tu mur.ere
riinmex­ educationis extenrentur. Quod air, recipt ф intuii, làtis bquet иbuЫ pu­
^rlbùT'ùu ^
u c a i U n
^ c
> m
quibus nominadeferiptacorum quibusdebeuntm fru­
тшА!' nienta.quas tabulas In bus Cxùt commiiìlfe cura? Pratoris vrban; videtur,ex
verbis Suetonijqu.xfuprà:poikà,mii falior.d» pcfir.r fucaìrapud
Tuerorum Prarfeclum annona?. Кumcruspueroiu, quosalmt Traiantn c\­"rdTu«
ab eoaem Fumo. Taullotmn tee,im\un.quiпаи emi.la tveenne­r, v; f. crurt,
quos liberali!as Trincipis no/tri conquiftutt,irniente ,ad(cti:t:. H.idnano pìzcu
tum idexemplum : qui etiampuerisacpuel.is fverba Spartiam funt) aui­
Auxìt An­ bus Traianus alimenta deluder at fincrementum liberalitalis actecit. Et A ntoimirms.
nino,quinumeium videturauxifie : fi recte inteilegoCapitolini hatc
verba,o£ hanc ceniunfiionem pueros ejr puellas nouorum horninum ftumentaria
perceptioni adferibi pracepit. Dubito,nun: sbi legendum pueros ó puellas
nouern annorum. Moueor loco altero eiufdem Capitolini, in Pemna­
AmbigM ce : Alimentaria compendia, qua nouem annorum ex iniiituto Tralani debe­
Caolini bantur,obdurata verecudiajuflulit. Poteft inttllegi.fateor,dcben alimenta
à nouem retro annis : led blanditur mihi alteraexpofitio, qua: firmari
videtur Suetonij loco in Aug.cap.xia.Congiariapopulojrequenter dedittac
ne minores quidempueros prateria ,quamuis non nifi ab vndecimo atatis anno
accipere cenfùeuiffentSi annorum numerusdefimtus ad congianarquid ni
ad frumenta? Ècpono hoc tamen ambigelli, non adfirmans. De uuroero,&
iis qui accipcrenr, haclenus feio.
terquoi Dicamnuncdeiisquidiftnbuerunt. Lubricus Iocus,&quem vc'im
diftnbutìi percurfumfinelapfu. Antiquarcp. diftributiofrumenti pencsiEdiles:
lJm. men
'clarumexlocisLimi quifuprà.Etiamcuftodia.Liuiuslib.xxxm. Sardi­
obm per niamperdomitam ntinciat Fatribus: & flipendium £luAJloribus, ­frumentum,
JEAÌUS. AEdilibus,capliuosFuluioPratoritradidit.Mutatum id videtur legeGracchi
: certe Clodij. argunicto firmo ex legequadam quam C.Curio pro­
CtUui cor­ pofuit iiib bellum Carfàrisciuile. Cadiusin Epiftolaad Ciceronem,Zrreiins
bis. gémque Viariam, non difimilem agraria Rulli, ey Alimcntariam, quas iubet
iex vina­AEdiles metirifiaciauit, vbiГспр1епш,Г*шш?#; vt lex Curionis ad dmi
ria. fionem

ELECTOR VM LÍBER I. J77
fiortem vincarú perunuerit ( quacin Itaha S¿ Campania prxiertim multar)
iìcut ¡lia Rulli ad agrorum. Alus placet.;-'inartam. íéd qua; comparano
ene vim ad agros? &* repugnatipfàres, lìcuc in vns. Lego ctiam, qua
kubet' AFdiles metiri. Ecce mcníioncm frumenti ad JEJilesreuocatlcx
Cutionis : fruftra.fi Gracchi aut (dodi) lege apud eos relíela, Veriuseft,
peiTribuniciaseaslegcs,rcm ad Frumentario', rranflatam,aucad cerros,
quoselegilTenfjCuiatorcs. AtC-Cadarpotens rerum , Curionis legem
vcltighs perfecutuSjíüpralcgitimum nuincrumcrcauiriEdilesduos qui
frumento prxcflent ; qnos «a re dixir, Cereales. Pomponiusaudor, De
ori trine inris, 5¿ Dio hb.XLin. Sed non diuturna lis bare cura.fuccefiírq:
Pnví'c-uis .ir-mona". Idus ongo nondubie (vt ego quidam íentio) anno
vrb's lk.cxxx-1. M. Maree lio & L.Arrtmtio CoiT.Cüm emm tune canje
fíela annona ,S¿íam famesetíct. plebsedm xxu 1 faíetbusaecurrit
ad ardes Auguíb, & magna vi didaturam obtulir, & exemplo Cn. Pom- P
"{^
pei) Praefecìuram annonoe.Dtdauiram ípreuit :aJnnfit Pra:fcduram:&
co ture prxditus, Duumuiros crcari i11 ITIc ex iisqui Pretura ante quin-TÍHOCUT*quenmum
fundi.quorum eífet dundo & diftribtuioannonae. Dio Caí- Ures
..*. K0
'
íins libro Li ni. mino, Kai AvyoiKroCTOVTO ¡xty (mtellcgc í-muíÁaav rov OetuU
a/roí' 'á:a\xcticoc f » i ¿ctíAío&í avo diJittcràiv r&sorr'trrtasrcvhreSv
ií-p¡tr>;y,vóruw-sf'.c -ih rodciroo atavotatvz-xrp c-roe. alfil-Sr. Itaeodem anno
iniim.u er 1:1:11 Cura frumenti diuidendi. íntellegi hocnouum munus
.Sí'cn-eiiüS toluttdn Aug. cap. xxxv 1 ». Quopiaresparte adinini/lran- Co»''??***
dx - ve. Cupi -//i. ron, nona o fpeta excogltauil\Curam opemm publtsorum : Via- ,n
$ Htum9
*
rum: Atinar um ¿r alta i Ttbcrií : Frumenti populo diuidendi. Nec aliud í'enfit
tu Tiberio , cap. viü. ínter bxe duplicem curam adminiñrauit, Annona,
qua are lio e inciderai : eje repurgandorum tota Italia eroajlulorum. nifi ta**
m, ii 3 abdicante Augnilo , Pradedum fuiüc volumus Liberium. Sape
ctiam m lapidi bus inciínm ,Cvkator. annona. Hislidores3£
aeecnlijèV: imago magiftratusfuit: ex Frontino, De Aquaedudib.lib.ir,-
Liclores binos ,ey feruos públicos, ejr [cribas,ejrJibrarios, accenfosjpraconéfque
tottdem babeant, quot qper quosjrumentumplebeidatur. Manltt id munus
ad extrema tempora, numero camen ab Augufto audo. Quadriennio guatuor
enim pòft,ciÌTn duo non viderentur huic funchoni pares,Quatuoruiros^"*''' Cur
"'
Jorre eligí mínr ex lis qui anre triennium Praecores : cooiuit frumento publicad i uidendo. Vide, fi lubcf, Dionem codem libro
Lini. Hxc ongo Prxfcdi annonx,hxc Curatorum. Etexemplum VftftHma
quídem abanuquis apud quos L.Mmutius, &¿ Cn. Pompciuseo titulo *»»-•»•«
se maudl-atu .- icd hoc. interfuit ,quòd ílliscxtra ordinerò & ad brene-^' •
ícrnpus dai:: cadtgnitas: qua* ab Augulto ordinari;» feda & pe roes. Succeflit,
vtopinor, Augufto C.Turranius : dcquoficTacitushb. 1. Annaìium
• Sex. Pómpelas ejr Sex. Appuleim Confules primi in verba Tibcrif Cafa- iíU
-
risiuraucrc: apudt} { eos Satis Si rabo, eje C.Turranius, illc T rat or tartan cclJorùumfrafcliM.
lite Annona. Ex qmbus ver bis, Se ex ordine iurandi iàris p
? i
"»-»e!arum,intcr
pinnas fu die cani dignirarem. Caffiodorus fané eam pro- ltUii
'
xi mam tacit a prxfcduta vrbis. Sed cudù ir carne n pofteìi : & icnbit ecce
Boetbus hb. 111. De Cunioiat. Sirgáis quondampopuli curajjetannexam,
B b mainai

3" T
3 [ V S T I LI P si
r tmmtr». magr.fi* habebatnrmunc ea FrafeBura quid abtetiius? Muncra Frarfecì i aro.
nona; Cafiìodorusexplicatlib.v i. Variar, 5c Seneca De Breusrate vna%
Tini-nut, cap.xvm. 8cx i x.eleganrer, AlloquiturPaulinum.qui Prxfe&us An-
?*•••/«»-
1
Taru.
"
ci nefiè. Et (latim , Simile tu futa* ejp/vtrim cures 11 incorruftum à frau.de
adiichentium ejr negligentiafrumentum tran fu ndatur tri borrea, ne ccnccfto
JGUMNODA
bumore vitietur, & concale fiat, vt ad menfuram fondure}, reffondeat : an ad
hacfacra ejrfublimiaacce'das, ejre. Alternatimi fane cfhaut Pra:rectus fi lamenti
hie Paufeiusfuit, aut Curator.
Diftribuebant igitur Curatores. Ratio diftribuendi per tefferas erar.
aijlnbue- Nonenim frumentum ipfum àCuratoribus, (vile id & magnai u mori
c leftiarum munusfui(Tet)fèd tefferas frumcntariasftuc fymbola qued&m
mentati*, in ugno aut pi umbo capiebant : qui bus acceptis,ire ns lice bat ad boi rea
publicapetitum frumentum. Et de lignoquidcm in Teller,s ludotum
paiàm eli in Dione bis terque : de piombo aut alio metallo cor noe, liceat
fufpicati? Certe lex quinta Cod.Theodof. de Anncnis Ciuicis c ft< ndit&ex
acre fuiffe. Atque iiìaeTc&erx: quasfi frumenti non ege rent,
au t ali a d e ca u (fa, ve nde ba n r. I un e n .di s,
Summula ne fcreai, qua vilis tejjèra vinte
Frumenti,
De hifdem tefleris,aliquot locis Iurifconfuki : vt Vlpianus, Si lifcrtis
futs tefferas frumentarias emi voluerit teflator: afparet ex genere comparatiomsRomaidfdeicommiffumpradandum.
Et Paul!us,Si 7 tefferaftumen-
IMU,VU tarialegatafit. Nelcio an has leiTeras (oliti acctperc ad Minutiam frue*(crt>u.
mentariam. Verifimile quidem ed certuni ei rei dt figliatimi locum : &
Minuti» de Minutia, fufpicandi auctor nobis Appuìeius, libello De mundo:
f-umùatia Alius ad * Minutìam frumentatum venit^r aids in ludiciis dici tur dia. Feti*
ib?' C
'ib!ie ** a
P ur
Z af!
difi nccejtttate.vtfeftandi/indio accufatur. Vend lite moriturm,ad
& feorta. f H
PP^ lc
Ìf l QCUW
duci tur: bic ad conuiuij repella vefpertinus commiffator aduenviJcSotT.
tal. quem emendo, Reus ita purgandi fe necefilate, vt fell aridi fu dio aau.-
Eccie |
'.Hift./JtA ?r venit. llkmonturus ad fi. duci tur. Sane cognomen ipfum indicat»
jfpuUml eò loci aliquid fuiiTe frumentarizres. Nam duplex Minutia, Ime Minimmiut.
tia(anccpsemm in ìibris fcripturat&) nominatur Vudori & Sex. Rufo.
Minutsa vetus, & Minutiafrumentana, vcraque regione ix. vrbis ad
Circum Flaminium. Lampridiusetiam m Commodo ,Esri#fi

H E CTORV M I I B E R 1, 179
Auguftus, fed deftitit propter aduerfam popali ve!untatem. Sueton.
car- XI.. Ac ne pleas frumentalienum caujjlt jrequentius } xegottis auccartfui,
ter ni annum,quàtcrnùm menftim tefferas dare destinami : fed desideranti
C'snfuetudinem veterern conce fit nirfis vt fui cuuifque menfis aeciperet. Locu.11
d;xi cS¿Tcmpus : vellcm poiTem Modum.qui non in Graxa, non .f uxntü
in Latina hiítoria.vfquam cxprciius. Si comc&uris agendum fit : credi- à
'p in
'" ut
'
derim.vt minimum,lèx modios due mcdimnum Atticum aecepilTeeos '¿"fie3urit \n menfem. Quidnicredam PTribunus'certèapudSalluihum optima- anccpdtj
fs criminatur propter exilem largitionem modiorum quinqué. Am ' mdo
-
pi i us ergo ahquid. Qbiici mihi menihuum militis poteit.- quod non plus Milita
quatuor mod i is furile videtur, Polybij quidem arrate. Kilo, qui.s príeílac, tncn
í tvmm
M m M m
non. vi polka, fieut íHpendium ipíüm, auctum >. Denique quid pagano, $ '
cum milite? Quatuormodij fatismiliti,qui iblus.non circumdu&a
vxere aut liber:s:quomodo fatis proletario ciui,cui co frumento pafeenda
domus tota ? In Suctonij Iolio lego, cap. x x x v i u populo diuifific
cum frumenti denos va od ios, & tocidem olei libras. Ego valdè vereor,
nccainenftruaiargitio,ied extra ordine Inerir. In lapide illoqui Ancyrx
jgloriatur Auguftus his verbis, cons vi, vnd tei m vm. dvo-
D EOI M. FRVMENTAT IONES. FR V M E N T O. F R IV ATI M.
c o l v m v 1 o. e m e N s v s. s v M. Res facla eiTet, fi expreíEíTct frumenrarioms
m odimi, non fecit,quia notus. In lapide ilio exièribendo,
vt pan-cas, aberrar um : cv lego, fhvminto. pxivatì m.
C O >• M •' "Í" o.
Teucri? acceptis dixi itauifle eos ad horrea : ik, vcrum eli. Nam Ro- Horrrapu-
mi horrea, adcapicndumfrumento tn publicumdn quaqueregionevr- i
' ì,e
« s
- om
Ins complura. Numcrum ex P. Viétore miui adTreccnta& nouem.
Cognomina eti am plcriíquc addita ab auítore, Horrea Aniceti, Varqtinteij,
Galtiana, Dcmitiani Augufli, Seiani : qua: & in Deicripcione vi bis repenes,¿v;
m ipeCtionibu.sarHi.quis. Erumenta hicrepofita, pofterior arras
¿ttXuc, dixit, Condita. Titulus eli lib. x. Codieis, De eondìtis in publtcts Concita,
horréis. Ibidem Valcntiniamas Imp. Nonprìnsadidfiumentumextenda- V'"*'
fur expert fio, quodfub Prefettura tua Vrbls horréis infer tur, quam vet era condita
fuerint erogata. Corrige Spartianum ea voee,in Platinano, Laborabat Corretta*
procreavi condita mili tarta ditto-enter cagnofeeret. vulgo,condicfa,$c inter- s
pres ibiEgnatius, vcrèdicam,blattit nugas. Conditacnini militum ,in
horréis prouinciaiibus: vr eiuium,in vr bis. His horréis appoílti Frumcn- Trummtari;
men/ore.- ,qui populo admetiebancuníje tamen,vc quifque,opinor,
adhorrea iR-t íuxregiouis Lucihus,
i 1 un: ciiariu; e ¡i, medium hie fe cum at que rut e Hum
Vnumhabet.
Paallus i >e Excusar, tutorum ,a¡t, Frumentarios men forts exeufart à tutela,
id.j. Ft ¿jeito annona Imperatorcs reftripffje. Fruméntarij alia etiam fìgnifieatioimi;
& ne dica, qui vino cirro curiuaba; n per prouincias, per
domos, ad tra menta cunquirenda conuehcndaq;, Grece i eos Tívpofópovs
dixerunt, Latuu alio nomine , Agentes in rebus, Adi de iis Turnebum
hb. xjii. &. Cuiacij ad Codicela Notas,
Bb ? Et
*'
P ar,imm
'

VSo i v s t i i i p s I
Et oìimquidem fruincncum ipfum da tu. in ciuibos • poftea cocpit panis.
credo,quia idcommodiusviium in egenam pb beni : qua; hac raolv,;,v¿
none operas & tmpenías piítsriac taciebat lucri. Q uando capenr,non
'¿:>; miii&. diièrtè (ciò: lufpicor, in imperio Traiani. f'race une mibi ad coniecluram
verba Aurelij Vicìons hatc .Roma a Domitiano capta fora,ataue .ili A
multe, maoni fide coluit owauttque. & annona perpetua miri confuítúm, revide
de pi- perto firmatbqne Pi'siorum collegio. SI collegium piflorumàTraiano ,ad
jìoribm commodandum annona: : ergo £¿ pañis. íuuac ai ¡quantum 5¿ Iuucna
Cuiaeut ad, •ir L
i,b.Lt.cod. hi
U1 u i l z t a t l
>4
compar:
atque duas tantum res anxias opina
Panem ejrCircenfès.
nominatenim ecce.panem. In Epiftola Aureliani imp. ad Prxfeeìum
anrmnx fcriptum eli-, Inter cetera, quibus,dis faitentilus, Rcmanamremtu•••
uimns,nihil mìhi ejl magnificentius, quàm quod addi¿ament o vncia cmne an~
Tionarum vrbtcarumgenusiuui. Et in eius vitzj'anibus vrbis Roma vnctam
de AEgyptio vetPigali auxit. Zofìmus de boc iplo : Prater hac edpanum
honorario muñere populum Rem. donauit. Caliiodorus hb vi, Variar, :a
Formula Pracfecìi annona;, (olum panem agnoicic.71utfi quidam fi udij eft t
inquit, t't Jacratijiima vrli pratparct tir annona ,1 'liane redu nel>t pani: eoi ia,
.idttam magnas populas tamquam ima mctifaJatietur.Pcr officinas pi forum ó~
beftfj; difeurris,penfum & mundiii a pam exigísmee vile tu dirai, i -ride t e pofit
vii diflrì- Roma laudare. Hic panis.qui VKarius frumenti, diihibui in gradi bus iòbutfoh'.us
] u u s. v n cj c panisgradilisdictus.Tiruliiscrtlib.xiv. Codicis 1 "beodo .irafate
prtflìs• • ^ . ^ —
" _
r nit «r* m
e ann
& °nis ciuicisejr pane gradili, fed feio quàm id lèquius interpretati
alin vìdcjniagni viri. Prudenciusbb.i. conrraSymmathum:
duìni. Omnisqui celfajcanditccenaculavulgus,
dUuicJz teritfilitem variis difeurfibus air am,
*A

I LE СТО R V M LIS Y. R U jSí
TI. Г. X. ET­ HS. X. MI LI A. W c
REDDED1T. í
Q.V AE. DIVISA, SVNT. POPVLO. PER, G RADVS
К AL. AVO. N. COLLEGI,
l i n i ­ • ? Vniea&Hi­
D^xi omnia 4 qua: ad diftributionem. qu.rres non immcntò,vndc bare Ыии.ит
canta hís frumenti ? Dico, è prouinciis.é Sicilia , Sardinia &c piade, ruin > d
f um
***
Africaatqueixìgypto.qua; binaborrca popub Romani.Тасии­ lib.xti.
Anna'.ium , At hcrcufè olim ex Italia regiontbuslonginquas inprouinciat
cammeAtusportabant i пес nane ìnfccuminate labor at ur,(ed Africani potius
Cr AFg ypium exereemus,nauibuaf,ey cafibusvita poptdiRem. permiffacfl. *s¡ m¡ni.
Eiegantcr Varrò,lib. n. De к. к. *Igiturqued mineintramurumferìpa­ nnijtineia
.tresfamilia correpferülj&manmmoueremaluerunt in theairo ac circo, qukm ¡^' lun
Jj'.'*
in (egeli bus ac vinelli : frumentum locamus qui nolis aduehat, quija.tp.ri famus
ex A fica ejr Sardinia, ¿r nauibus vindemiam condtmus ex infida Coa ejr
¡d¿
Chia.JEgyptam tacuit Vano,quia tuncnondum in protiinciam redada. ¿Fg.ptiu
At tributariaillafa&aab Auguíto:vnicum fuit íubíidium babitum an тотнпл
nona:. Plinius in Panegyrico : Percrehueratantiqttilùs vrbcm noli ram nifi f­ >:
* dnm
"
opibus AF.g ypti ali fnfìentarij, non poffè : fnperbiebat vento fa ey injdens nafio,
qucdvtclorem quidem pop'dnm,pajeeret tamen , quodtj. in tuo fumine, in numeum
fùt m ani bus i ci allindai ta /.opra, voi james e (Jet'.Refudtmus Nilo copias ¡uas, fi**nmtt.
recepii fi/.menta c,tt a mi feral deportatasi^ mefjès reuexit.Dittai igitur AF.g yplus,
(redatti, et роптало, non alimcuic fe nolis ,fed tributa prafìare. Ideo сЛфг /te.
cìaibs A lo:.nidi ina, vi condii no, info tuta ab iplò Auguíto.qu t quotati­ x..»d>i»a
nis adecbcn r frumentum. De cac bile .prartcraiios,o\neca hpdtola **­' и
М 10
*
txxv .¡i­ Suono net is uvette Alexandria^ nattcs apparucrunt, qt^a p rum itti cep
x c, x„
teles::, ey r.vr.a..re ¡cintura, tlajTtsaduenmm.labelariat vocant. Gratastila­ mSurttm^
rum с ampanuc aclffechis e fi. Omnium filis Futeolerum turba con (flit ,

lit i V s t I i. i ? s i!
T'ìuigo fin
Sunder '
Tenfabam Tharium Gatulis mefibtes annum.
Frugifera* cert are rates, latef •videbam
Punica Niliacis concurrere carbafa veils.
Cum (ubitb par Rana mihi, diutfaqsfumpf.t AEqtiales Aurora togas. A Egypt i.i rura
^ n
? a r t e m Cf
-ffre non am : lies vnica nobis
b EMANA ET Refabat Libya.
ByzjHt».u Qua?diuifioindù bid inftitutaab ipfo Condannno corn imperii! tranf-
A coìg.an- fcrrec.Zofimuslibro ix. A bellorum cura % acun-s, pepato publicomannonam
distribute, quam & ad hoc am Jemper habutt. bed vicera came no erra else
iEgyptifupplefle Macedonia (xpe videtur.vteoiligo ex Symmacbi Epiftola
lv. libri in. Ager qui me tenet liberimncflrutn lunch acati* latere projpeffat.
Hinc libens video quid aterna irli indies frugts accedat, quid Romanie
Jr
*)ì t

F. JLECTORVM LIBERI. 38$
Cria rem, poli Africanam vi&oriam, in capitadcnasolei libras. Dio libro
xz.:x. hi. Agrippam in additate falena & oleum inpopulum diftribuide.
Vc iure mirer,cur quafi rem nouam in Nerone narret idTacitus,
Uh. xi si n Gymnafum eo anno publicatum ,pr.ebitum^cleum equiti oc Seva- £«¿»¿0
td
tut.Croca faeilitatc^>A.tà dicam ibi.Qjais perpetuum oleum dlud fecerit,
noamueni. puto non vanèSeuerum Imp. Lampridius in Alcxandro,
m
t"*>
oleum quod Seucrmpopulc dederat, quodd Llagabalus inminuerat Jurpifiìmis
hemiuibu: rrofeciurem annoio dando, in integrum reHituit. Spartianus
(lóro peni-
.ipucus in eius viraj Idemet 1
n a , U m
earnemporetnampofu:o
Horn, dijìribuit,qua hcdiecfodiuidttur. Ideo Suanj fubiiciunturPrxfe- st*rf.
ciò annonx'apud Cafiìodoium: Suarij quoque, inquic, Romana copia e auffa
reperti, tuo deputati videntur examini. quorum mer.no in hpidibus vrbis",
&L Cod- lib.x 1. imo &c viruim idem Aurelianus dare conceperat.
Statuerat, inqu ir Vopdcus, & vinum pepulc gratuiturn dare evi quemadmodum
oleum, pani:, & porcina gratuita proberentur ,f:c etiam vinum. En,
quo largirlo.
Non ergo minim fi multi appercrcnteiuiratem Romanam ;& fi inter curfii.
caufTas frequentata: vitns Ap;n,mu> po'uit tò artìpiTmir /uof»t» Voifm q uc
" !a(l
*
R r m / h
tc/s vr'crrr/ odfjv. ov { nam ins qmdem mi! nam cutis facile fit ft e-
quentar vr.! Libya: deiert t * J tamcn ddph'cita omnis harelatgitio graui
au&im 5 a'iuitio,cmusdDc Rcp.ordmanda, praxeptum ad Calai cm ex- $«[iu/l% it
ftar : Igut-.r pretr.dens cfortet, vt plebi largitienilm &publico frumento cor- his mn.onU
u d M u m
Yuptahabeat negata fua, anil m ab malo publico delineatur. e nam Augurio * '
ipfi,qui ahqiiotienscogitauitdc tolicnda, fi fides S'ueconiocap.XLU. Vt
ta 'idem annona conualuitjmpeium cepifjèjèfcribit, fi-ument aliene: publico: in
perpetuum ab-clendi, qued earumfiducia cultura agrcrum crjjaret : necp.e tamer,
porfeuirafe, quia cerium haberet, pojjeper ambit ionem quaxdoque reftitui.
Nec plura ad lume morem.in quo li quid bene & non è triuio fumptum
di mi ; grama ahqua cito : fi quid aluer,&c fipeccaui;quodohmLentulu5,
pracbeo iuram
C A P V T IX,
E StatiliTapini*Stluisdecermma. Sacerdote*Sali]repsfti. Statue
m hone rem Co:jar is ex t ejlamento.
Yf\ xv a r r 1 nuper , laxandi ammi caufià, ad Statij Papinij Siluas : &:
k.J cas temè petambulans decer pfi has quafi farup

I V 5 T I L I P S 1
Augurlls, cui Chalcidicumfaa volnere carmen.
Lanca cui Vhrygij cerna flamini*, cjr tua mult um
Verber a luccinct-formidauerc Luperci.
Egregius Sc c media antiquitate locus : led partim confufus turpiter,partitneorrupcus.
Emendo,
Cremt, indefacrurn didicit ptier. arma probare
satrrdottt Monfirafli Salus. Clara corre&io. Laiciuit icilicet in laudes fui
sali/. patrisSunus. EtetuOjinqmtJìnu Romani procerus prodicrunr, rei diuinx
periti Sc. hu manse. Tu Pont ificcm, cui cura-Ä: magifterium Velia*
lium.docuifti (uosrirus: tu Sahos, tu Q>uindecinnuros,tu Flamines Sc
Lupercos. Hos entmomnes facerdotes ver fi bus aliquot i&ituqpuìjTctii
qui non obfenrideineepsex vna hacnoca. Ibidem,
Vrotinus ad patrtf raperei cert amina lußri,
Vix implenda viris, laudum feflina : fed vt dux
Ingcnij (litpuit ,prinuuta ad carmi nìtplebei
Eubcca,$natts te mon'slr attere parent es.
Toetie* Qui fententiam videt, facile fequetur me cmendantcrn,
t hr
pi c(
' laudum feslinns, tjr audax
laudum, & Ingenti.Jtupuitpnmaua ad carmina plebes. Eodem libro, carmine
Audax ju- cui index, Abafcannj pietas, •—tu limite capto
S eai
J • Tende libens, facrumtfe latus genìumL potentem
Irreejuietus ama, nunc quod cup is ipje videri,
De Capitclinis aternum fedibus aurttm.
•Que niteat faeri centeno pondere vultus
Cajaris, ejr propria ßgnet cultrici s amor em.
Verba hint Prifcillas monentis : led rcucra, vt nunc Ieguntur, glolTaria
morena! la, fine mcnte,fincfen(u. Corrigo,
Jrrequietus ama. nunc quod cupis ipfe tuberi,
Da Capitoltnis xternum fedibus aurttm,
Moipen&ti Quo niteantf. Res vera eft, quam tangitpoeta,& vifum illiinne-
ießam/f" ^
e r e
carmini luopartem rcftamentiPrifcillar. Damnaucratenim mo­
rii ns maritum ,vt ftatuam Cxfaris inCapitoho collocandam curaret
ex auri pondo centum. Mos hue adulatio ilia state fans frequens. Lapis
in-Hdpanns, Colonia: Aug. Gemellar;
PIETATI. AVO.
I, LYCRETIVS. FVLVIANVS. FLAMIN
COL. IMMVNIVM. PRO VINTI AE
BAETIC. PONTIF, PERPETWS
DOMVS. A V G. T. P. I. EX. ARG. P.
Id eft, Teftamento poni iuflit ex argenti pondo. Numerus deeft. Alius
in eadem prouincia lapis :
P. NVMERIVS. MARTIALIS. ASTIGITANVS
SEVIRALIS. SIGNVM- PANTHEI. TESTAMENTO
FIERI. PONIO3E. EX. ARGENTI. LIBRIS. C.
SINE. VLLA. DEDVCTIONE. IVSSIT,
Q uas

ILSCTOR.VM LIBERI.
Quas mkxiptiones,cum pluribus aids, acccptas fero л Ce Sdì maioribus
nob;ii(fimo viro, AugerioBusbekio, Cadansapud Gallorum regem lei­aro.
cuius exiraias laudes ne vt attingamquidem, fiduciamihieftin
bue loco.
С АР X.
CorrtUionts aliquot in Seneca, Elogium е'ш dePublìj *imnJmpopulo
Ieri ey­ cutuis potè fi uccidere. Emendo, & dignum andini, qui non in tHS
'
populoperirei. CuiuispoteftaccìdcrcLj. V'era cuiic&ura, Scquam non recido
exigi ad ormi (Tarn. Doler videlicet Seneca? cgrrgium veifiim &ex
intima phiiolopbia, perire in tlieatns intcr plauius & adclamartones
vulgi, dignum (cbobs&aure feueriori. Vide non abfimilcm locum
cmldcm Senecac,De Tranq.vit.i­ ,cap. xi. At Pincianusappofucratusfindoni
verbis hanc notam : Deprauatifimue lc(us,fi quis in toto opere, non tanti)m ccn,e
^ ura
•verbi*vitiatis, fedordineetiam inuerfò. Legic deinde, Egregium verfnm"
audt ,ey dignum qui non ef et lubltj Syri: Et cuiuùJtotefL comecìura audaciori,
non pror/us ramen (pcrnenda.
Eodem libro, cap. xn.
firimine m dles degenerem aliquem ejr numerum tantum nemenq. filli expici
urum habutffè: an tanta indolir,quanta tum futtìluuenù cithprudens,
alo pim,cito marti uscito pater,cito amnlsoffcip euriofue,citi facerdes,omnia
tam prapropera.
Non с oncoquo db vciba, cito cnmìs off,edcuriofm : tk attdeo adfirmare
effe à mala tinnii. Scalpellum adinbeo ,~& lego .• cito pater, cito Curio, cito
facerdos. Curio maximus inter ficcrdotesj& fiiffragus popub lcgebatur: Curior.eu
ciufquerei ftequens mencioapud Limum. prarerat rellq"ulscuпonlbus J­'** ,
qui totidemnumeto quoteutia­crat. Hoc facerdotium credoequidem
conlccutumMarcia:fiJ.ium,&c faciuntveiba qua? infra,cap.xxiih,
С С Нас

is Sente*
turba.
unti a repf»»-
Jauf.ex
lorrtftia.
$>6 IV STI L I P 5 I
H.icfanEtitatemorum effecit, vt puer admodum diqnus fixer dotto vìderetur,
materna fine dubio fuffragatione :fèd ne mater quidem nifi pro bona candidato
valuiffet. Verba dia inepta intrufain Senecam miremur? Non ego, qui
fedo pluraeiufmodiemblemata addirà fciiptori huicàgregefacro.Àhoqui,quid
eftofficij ahcuiuseffecunofumrSanè, vephraiim condonerò,
conftat ex hoc ipfo (cripto piane adolefcentem morruum hunc Cremutij
nepotem ,nec ad aliud munus publicum ad motu m. DeBeneficiis
lib. n.cap.xii. cùm narrat fadum Caliguìaz,qui PompeioPerno j'mainn
fcribi, Penno) ofculundum fimftrum pedem dedit:
Parum iudicauit, fi Senatorfenexfubmißis hononbns (lego, fummìs honoribus)
in conßeclu principum fupplex fibi eo more tacuifjcl; quo vitli hofies
viploribus iacuere. inuenit aliquid infra genita, quo liberi al ern dei ruderet.
Non hoc eß remp. calcarea ? Equidcm dich aliquts : Non poteß ad rem pertinere,Jinißro
federa. Parum enim faddefurtofèque inflensfuerat, qui de
capite conjularts viri ßccatus audiebat, niß in os ßnatoris wgeßiß'et Impc-
rat or pigrasfu os.
Muta /"-«-Cedò.quis Pafavmon hxc capiet ? Sed acutam fententiarn vera emenda-
Vota ma
giuro.
tionc eruo ego, Non hoc efi mnp. calcare, ejr quidem (licet ahqud nonputet
adrempertinere)finijlropede^j? Argutatur non infolcns. Non folum, inquit,
pedem ofculandum pnrbuit, led quod foedius, fimfìrum. Exdieit,,
iccìjtcet, non abnuentibus ahquotbbris, qui litiget, ik licita, referunt;
hL pio pot eft, laipfi, putet.
De Beneficiis lib.r.eap.xinr.
Nemo (è flabularif aut cauponis bofntem iudicat, aut conttiuam dantis epu-
; lum : vbi dici potejl, ^ujd enimin me contuli t ì Nempe hoc qu od in illum
ejr vix bene notum [ibi, quod in illuni edam inimicum ejr turpiftmum hominem.
Nunquidenim me dignum iudicauit ? Morbo (ito morem gejlit,
Quare hic de morbo?Non paullò melius & acutius legei is, Mcnbitt morem
gefit. acque ita fpondcoSenecarnftripfifTe. Malunetiam icnbi,/;*
illum etiam mimìeum, non immicum..
Confolatione ad Martiam cap. 11 r.
Illuni ipfum iuuene dignifimn quiete, femper nominas cogitansq ( facies,me*
liorc pones loco fi mat ri fu& qualisviutos jolebat hilar is ed cu gaudio oceumt.
Excidit vox, quam repono : digntfimnmquiete, quictumfempernominans
cogitansfyfacies.Summa votorum apud mancslloquor ad morem Rom.)
vt quieti effe ntjS'ne quis fefblicitarct. Earn opimonem vulgi,ad ronfolandam
Martiam aprans Seneca: id, inquic ,fbtuium film tuo ed, fi
placata tu & quieta memoriam cius &c nomen confèrucs. In fine cuam.
(cubo, hilari: &, occurret.
In Confblationead Polybium, cap.xxxi.
Reclorem Romano imperiofi Hum longafde appwebet, ejr ante ilium confertempatrie
quam fuccefforem accipiat.
Corretfus Inuoluta fcntentia, quam verbi corredi'onc euoluo, ante illum con forfytxplka-
tem pater ,quàm fuccefforem accipiat. Bncannicus, inquic, Romanum im-
** aKC0
' penum di u cum patre regat:& ante illum collegam parer accipiat,quàm
fucceilòrem. Poetica adulatio.
V Ù

ELF, CTORVM LIBERI, 3?7
De Tranquillitatelib. i. cap.ir.
Tareni um pei ut ur laudatùfqueportus, & hìberna coli mitioris, & tetta, vel
antiquo fatis opulento turbo.
Vide totuta iocum^quidifertèfaPbdium iiludexprimitfefugicntium.
Qua; adduxi.,foedè'interpolata mnt : in parte fanare poilum, tedia Velio v*lì», &
Antiique. Duo ea loca inter ameenos Sc falubres fecefius habka.Reliqua antium.
limabile is cui ego do herbam. £*'fit Eodem libro, cap, xv. hume-tiu.
Vt Socrates cogitur in carcere mori, Kutilius in exilio,Cato Vile virtuttim in- 'jf Jn
" 0
ua imaoo incumbens gladioftmuldefe&de rep. palamfacere^. j>ccptem.
No o Ce Enel moleftus mihi locus, q uid li legas, defé & de rep. alea?n tacere? intricami
S c n c c i l
ià clEproucrbiahquodam lermone , inextremum ddcrimenadducere. °-
Tamcndeliberandum eft :&nefeio quid limile in Suetomj Nerone le - CHS
'
Q,Septcmdecim natus annos,vt de Claudiopalàm f'aclum eft.ln eiufdem Tiberio
: Exceffum Augufii non priùs palàm fedt. Vtrum ergo hocdicir,eum
in Tuo funere palàm r'ceifle funus reip, vnà exftincT;a:. ?
J LtvsTRABo
C a p v T XI.
Hit ns in feenam producendt fort a. Liuto, Stailo, Tertulliano,
Plauto y data lux. Cur tlnatro admnbia atdes Venera. Qd Sue-
tomns exphcattts.
hoc capite ritum fccna: veterem , &T eàdem aliquot
Plauti locos.qui egere lucis vidcntur, nec facile eft vt accipiantnm ab i cert
* m
• u g n i l i ! t i / , • / • * „ .feenam.
ulo.Proltibula periudos publicosin ìccnam introduci loicnt, & exponi
omnium non libidini folùm, ied hcentiar. Scdicer vt qua: pei diti homi- ghùm «n
nes in Munis & cetera obfccnitate fabuiarum paullo snrc natantibus"?" w
' &
-'
ocu'isviderant.ca poft ludos in reliquocorpore peccaient.Is mós Rome'"" 10
vetus. Ita explico Liuium libro 11. Eo anno Remo eùmper ludos ab Sabinorumiuuentute
per Ufcitdam (corta raperentur, concurfu hominum rixa ac
profe prceliumfùit. Scorta inteìlegit iconica, vt $C Statius in Siluis:
lam roldd propìoribus Pub vmbris
n *r
liaius, sts
'dp"'
1
• J
t i
Blues Jparfio quei agli tumuliate
Huc introiti faci Ics end puello.
ruitxtìu
c/J/t-_
De co more eleganter liidorus Iib. x v 111. Idem fero theatrtm, ideni &
proßibulum : e e qu edpofi ludos exafl os merctrtees ibi proßerncrentur. E t c 1 a rè vt Ttrtulance
omnes Tei tullianus, Ipfa ettam profibula, mqu\t,putido libidin/s ho- b*>m.
fìio infeena preferii nt tir, plus mi fero in profentia feminarum quibus felis latebant.pérquc
onmis otatis, ornais digmtatts ora tranfducuntur ; locus,fiipes.
elogium ettaniqi'.ibus opus non ef.prodicatur. Ex quo apparer hanc pro'duftionem
icortorum non (ine iòlemni pompa fui (Fe, & cum prardicatione
publica prarconis. Ad huncntum accommodo vcrlum ex prologo
Caunae, non Plauti/ed Plauto digna : itm Tkn-
Ea tnuenietur ejr pudica cr libera,
tl4S
Ingenua Albanie; fis : ncque quidquamfiuPri
"
Ce ?» Faciet

$88 I V 5 T I L I r J I
Faciet prùfeclò in hac quidem eomcedia.
Mox hercle ieri po(ì tranfaBa fabula
Argentumfi quddederit, ut egofufitcor,
Vitro ibit nuptum, non manebit atifiices.
Eccecnim perfona virginis in hac fabula opus erar. fed ca quia nufquam
intcrloquirur, faltem ,quod Gra*ci aiunt, xa$h'Spóau-Troy ; non hiltrio
ad habitus ad repra*fcntandum,(ed de fcena aliquod fcortillum.ldcò non
temperar fibi fcriptoràioco: Etha*c tana pudica, inquir, fratini poli ludos
adingenium redibit,&fine vllisnuptiisnubet. Referohucòcediàtum
illud Imperatoris Hiftrici in prologo Pcenuli,
Scortum exdetum niquis inprofient-o
Sedeat.
Theatrum exmore fcilicet,quotheatrum,imòfcenam&profceniumicona obfivenerifk-
debant. Non ergo mirù fi lafciuia: dia fèdes Veneri olmi (aera. Et Potne
r u m
' peius ab eadem cauiTa theatro fuo Venens ardem fuperpefuir. Tenuilianus,
Itaque Pompeim Magnus theatro filofitto minor,cùm illam arcem omnium
turpitudìnum exfiruxijjct, leritus quandoque memoria jua Cenforii.m
animaduerfionem, Veneris ademfuperpojuita ejr addedic.ttior.em edicìopopulum
vocans, nontheatrum,fedVeneris lemplum nuncupauit : Cuifubictim/if,
ìnquit,gradueJpecfaculorum.Ex hoc loco ci aia 1 ux data S uc t< uno ,in C lati-
Suttonius dio cap. xxi. Ludosdedicationis theatri Pompeiani, quoc'ambufìum rel/i-
»ltterqu*m t u e r a t } j;rìdali poftto in orcheflra.commifittcùmprius apud(uperii res ades
1/Htgo ex- , ,. sr ' 1
1- -'ri t ri t — • ' i , i rr
liitstits. Juppltcafiet, perijj medtam cauearn, fedentibus acjiientwm ctinctis, affienatfi/et.
IntellegitenimfupphcafieClaudjumapud templum Venens fuperpolìtum
theatro.ideòrecìè,fuperioresa;des.&:quiagradusfpec}aculorum,
ideitcauea&orcheftra.lubiectaaxh : bene addir^delecndiflceum inde
per mediani caueam ad orcheflram. Interpretibusantc me lite caligo,
Beroaldusnefcio quaetempiaardificat in illàparte yrbis qux luper thv a-
Fw/«/«6trum/LaruinusTorrentius V.C.&deSuetouionupetjOlim de vniucrfa
•mìÀMHt. antiquitateopttmè meritus, legi mauult,apudfuperiote•$fides, id dì, mqnit,inluperiori
parte tlieatri.Si quid mutandum, legenjm ìpfe, apudjuperiorem
atdem. At de (èntentia, quam dixi, non muto.
C a p . x i i .
E Suetonij AuguUo loci aliquoi vitioji. liberti à mentori*.
De compatlo.
Svetonii librum,qui efl De vita Augufti Jegi per hos dics: & qua
obferuaui,pròbonofacturus videor, ficómumcem cum muentute.
Cap. vlt. De Teftamento Augufti,
LegauitpopuloRomano,quadringenties:tribubua,triciesquinquies H ss*
fratorianis militibusfingula milita nummltm.
Quomodo tribubus, fi antea legauir populo Romano ? Nonne hoc eft,
S'ÌctoutÒ ti-Trib?Certeenim omnispopulus Romanusinxxxv.tnbubus.
Itaque mirum quantum situane interpreces in hoc nodo. Viro doóto
p/apcr-

E L E С Т О R V M# 11 В E R I, ;g 9
nupem'mè vifum Jioetotum de tribubusgloffemaeffe, & ideo induce
nium. Tarn magniscertiicibusnon firn ego:& pottuscmendem,7>*­
bulibus. Idq; veniett.Lcgauitenim vntuerfo populo Augultus : fed quiaTùbui»,
propriaquaedamcicontunctiocum tribubbus ( ф­/Лгтащпе; o«?d>c,': vbi doedè Poltmnus
A memoria vcrtit. Er in Vopilci Caro : Junim Calpurniusquiadme­ Vtl,Aim­
m m a m t
moriam diclabat, taleni ad Prafettum vrbis fuper morte Cari Epiflolàm dedit.
vbi т У
з diclabat,apparcz à gloflemate mfèrtum.quoniam mosilliusartatis
etiam fìc loquendi, Calpurmusad MemoriamyMalchio ad Veftem : ve
cSaru m ex lapidibuScCrcdo hos eofdemeu*e,qui poltea Magiftri memoria:
di£ti. Cap. xv.
Enfiiterunt qui traderent con/ulte eum ad arnia iffe ,vt occulti aduerfartf
facilitate L, Antoni) ducis prabita detegerentur, deutirdtfr hi* ejr confidati?
fromiffa veterani! pramia folùerentur.
Aduerfum mentemSuernnijbaseleftic,&aduerfumlibros.quiomnes*• cópafo,
paullòantiqmores,confetto, vel, econfetto: nemo, confulto. Qjmd vidit wlìcom
­
etiam Furncbus .emendarionem quomodo non videnc, miror: Clarè­*" 7
fenbendum , compeci о eum ad arma iffe. velpotius ,eos. Coinpecdo valer,
compacdo,icnbendi ranonc tunc tralaticia, à co m peci (cor; vt Appulcio
Dcpeclor lirium, enam in libris vulgaris.Compacdo,c^ пуЭ­щагос,: me ­
rum Lanum. Plaurus, 0?nnes compatto remagunt, quafiin Velabro olearij.
Abbi. Scudi extemplò rem de compatto gerì. Luiius lib. v.Ft multo verifrmiliusfit
compattoeamrem, ey communipatriciorum fraudoattam. vbi iteni libri
aliquot, confpetto­.ìi. s.h),excombofito. Vfus & Cicero ipfe ad Atticum. ¥ р лгм^,
(iloiJx veteres, Conlufio, compattimi, rvvo otctjp.be,. *, 0софе­
Cap. ХС V I I. tudm'.Vi'
Atque itinere incohato, Atturamperrexit: ejr inde, *prater confuetudinern\ 'f
de nette ad occafomm aura шИш efl, Suewuifio
Ce ; Difcors
"' 9

IVS TI» LfPSf
Difco-rs fibi Suetonius ; quod niiremur in fcriptore Cam accuraro. Cap.
Lxxxn. fcribit, Itinera Uilica, acnoPlibm fere ,eàqne lenta ac minutafaektu?»***
bat.Ecce, ibi ait noólibus Auguftum fioluiffe iter facerediic negat,& po •
SHttmtijver nit quali rem infolentem. Quid dicam ?Sanè quin hare pugnent inter le,
ku darà. n o n Paterpatratus impetraucrit,&: omnes Fctiales.Memon'x vitium in,
Suetonio iit,an fenptura: in alterutro loco,nondum conftitui.
C a p v T XIII.
T>t teBitu Romano conktlanea. Color toçœ aloft*, obietliones remotte
dute. Tlautus ,Sueton'uts, Per fus, Herattus ./dhttrati. De
Lacerna ,& Ptenulis. S parti an us (dp- Tacitus carre eli. Item Seneca,
eximio loco. De Tunica & Calceii.
D
E colore veftium apud Romanos, iremo; de Candidatis,Sordidaris,Pullatis,non
fans plana hodie res eft.hgo paullo v beriujdicam,
quàm qui ante me:&quidquid m his ardu um aut ch'uof vve. cxpLmabo,
rf/?aArum .-(iiiepotius agtedis ilia Se
Erimagcns, fpretis accerfitis colori bus. Janarnaruium rormint. id tit, alum.
Ita Toga Romanorum alba ,& Tunica fuit, & Calici, &: omnis
y cottidianaveuis. Toga, inquam ,alba. Titinnius.pi età vetus,
Ojti in togli candidisfunt, tunica fordidls.
Agellius de Africano, Eumq-, ehm efjèt reus, ncquebarbam defffe radi, ncque
tUHtmtx Mn candida ve/le vti, ncquefuifjè (olito cultu reorum. Plauius Catìna,
piletta, ó> At candidat us cedit hic mafligia.
mm-.itber- de Olympione, qui iam libertus. At liberti noui intogaapparebanrdd
unlavìfiicft.eo|Uimuni ciuium vefte. Tertullianusde Refurrc£l.carnis, Si farnu~
lum tuum liberiate mutaueris ; & vejlis albo nitore, ejr aurei anuli honore, cf
patroni nomme, ac tribu menfdque honoratur. Toga igitur alba. Stacius, in
S11 u ì s, albe nil que humer os induxit amiliu.
aibentem amichi m p Togam appellar vinlem,abcodem colore Grarcis
modo Aa/xw ; modo ad diicrimenpretexts?, diclam òAcAeyxw* Eamdem
MVerpHt.circumfcnpût Perdus,
— totâque impune Suhurrs.
Permifitfparfffe cculos iam candidus vmha,
Vmbtmes in Candidus vmbo, cruvoxS ,
o%.zd)ç, pars pro ipia velie. Nam Vm bones fa
togaiertullianus agnofcit de pailio;t\cdefenbit cos elegantcr Appuleiushb.
xr. in palla. Maitialisetiam aibucolore togx aliquot iocisdac,
v t, Et toga non tapi as vincere tuffa nines,
Martiaiu Item,
f ntcr vul- n o n (tjr.et banc vit am, qui (quit me non omit, opto:
Vtuatévrba^salbusmoffem.
Albus, non ad pauorcm, fed ad veilem : quoniam officia hxcantcambuio.

E LECTORVM LIBER I„ 35*1
buionum in toga alba. Ideò Iuuenalis,
niuebfque adfrena Quirites.
Et cxempla plorafunt, qua: mox opportune reddam. Obiicitmr ifta : Si
togae vulgo albas ;curquiprenfabant mduebantur toga candida, vt hac c
«»*** «-
quad pruainrelleoi&excerni nolTenr à reliouanlebe?RHnnnAr-n • Aihf lcrrm
"S*
colori
didus proprie, (pìcndcns die, &C qu 1 eft ab arte. Ideò Poly bius Aavetrpdv Rejpon/io.
diccrcmaluitpetitorum rogam,qnàm Aivx*v:$i Latniècommodèeam rufcrimcn
dixenmus fplendcntem. Seneca,Nonflendeattoga,nec fordeat quidcm.'" 1
"^"*
fpermtemm àfapientehunccoloremeximiècandentem. Subtdiahate togHm
f*
t . r canali, m.
videntur? lunt vera. Nam petitorcs non contenti inùno lana:colore,cre- CA Ai.
tarn addebant in veftcm vtcandefceret, imo fplenderec. Hac ergo nota rum'tog**
diicrcci a vulgo ,SZ*XT i^oyn» didli Candidati. Ilìdorus, lit toga addito cruau.
quodarn creta genere candidior. Perfìushuc ailudens,
quem ducit hiantem
Cretata ambitio.
Uuiuslibro iv. Placet tollenda ambiticnis califfi Tribtinos legem promulga- Uuim ». *
re, ne cui album veftimentum addere petitionis cauffa liceret. Parua nunc res, meniiatm.
gr vix (erio agenda videri pofit, qua tunc ingenti cert amine p aires ac plebem
accendit. Emendo, ne cui album in veftimentum addere, aucìori bus h bris &
fèntentia ipia. quomam non alba veftis interdicia, (abfurdum id) fed
addino albi in veitcm, id eft, creta*.
Obiiciuntitemdediebusfeftis. Romani,inquiunt,(àltem perdiesfe- obietti»
ftoj in veftc alba erant:non ergo cottidianas togas ceniendum Candidas. a
f er
"\ .
j, 0 Rem/un «(•
Horatius: bari info
llle repotda, ntt ales,aliofque dierum fefir.
Feflos albai us celebrct.
Xiphiluius die celebri Roma: ob ingreflum Teridatis, Ma'A/r«

,9% IV S T I L I P S l
Ecce, aie vefbs inta&as : & bene Pcrfius in re .Cimili, recente?,
Scilicet hoc pefulopexusc^ togaq : recenti
Et natdieta tandem cumfardonyche albus
Sede leges celfa.
Color enim ìlle à principio in omni toga niuens, habendo fordes trahebar
& fquallorem : quod in vulgata toga ferebant, non ferebant pet dies
feftos. More piane gemino monbus nollris. Inde cftquòdper ludos
p

ELECTORVMLIB. I. jjj
bini in toga,!axitatem Se candorem-.fprcucrat vrrumque Cato,ar£h toga
contcntus,& ca (quallentt.Id enim Horatio.Tefquor.
Hxcoiitn. Mutata rcpublica,&:imperiolabcnte ;mirum qnantumn?*
mutauent veftis. Toga, quxohm neceffària ciuibus (certe mterex- lmm
-
empia iegimus RabirioPofthumopublieè obie&umin iudicio,quòd
ad gcatiam Jagyptij regis.fumpto pallio,po/iiiiTet togamj Imperatori) m
temporibus apudpaucosremanfit,&: non nifi honefliores. Vuigus,fpreca
ea, abiit ad PxnuIas.Lacernas, aut Tunicas (òlas ;eafque coions pulii.
Cocpitid flati m fub Auguftojdequo Suetonij verba funteap. x L.Etiams^t^,
habitum veflitumque priitimm reducere ftutuit : ac vi fa quondam prò con- *x?ìkan>u
ciane pu/iAtorunt turbajndignabundut ac c'amiians, En ad,
Romano* rerum domino*, gcntémeiue togatam.
A' egotium AEdtlibus dcdit,ne quetn foflhac paterentur infere circóue,nifipo -
(ita lacernis, togatum confijlcre. Itruperant per bella cimba fedicet Lacerna:
iam cum in vrbcni;qua*antcamiIicia; i&caftrorum,
Propertius,
Texttur h&c caHris quarta lacerna tuli.
Et polì Augulham,vtliDcrtas, fic toga magis magifquc cxoleuit. Hadtianiquidem
temporibus vixin Senatoribus 6V Equitibusiusluum te-^ s
*~
nuit,adiuta Princ/piscd/eìo. Spartianus in Hadriano ; Senatores & equi- ^ìmu-'
tes Remano* femper inpub lieo togato* effeiufiit, nifi fili corna reuerterentur. gai-..
Mencio nulla piebis,quia in iila,iniolcntia bare veftium longo vfuiam s
l urtÌMl
*
recepta. Appunus, quifupparhuicicrati,hocamplius,cxcluditàtoga,„/Jfff
etiam Equares : teoftenditm (ohspropcmodum Senatoribusrcliquumlux.
fuiife cius vfum. Idenim libi voìunt hxc verba lane notanda, lib. i.
Belioium cìu.L ila/xMyienydp L?iv ÌIÓ'ÌÌTO •srAij-S'o;CTTQ %ttta$,t(§iJQÌ%ttevd-tpìSetV'THehvrroXirr.c,«sri,d,
ò $n\vdw iriTÒcrypfaa ro7q S'io-Tr'orait.'éjUS.'o;
/ ppvpà: y dp tk; CxXìVTuini; ti aAAk s-oA« roTc Stpdtrxrlv Wn hrbuutot) ró
quofdam fuosSenatorcsobiurgat,quòd die fenato lacernis &:tunicis& seitawigallicisinduti
fuiflene,abietta toga. Et addit tamen, eiufeemodi vejlitum vuigì.
ae mnlio iam vfu effe ignefeibilem. Non ergo mirum, li hic Appianus&ali- V
m" t d
t ^ cr
''
hi Seneca qucruutiìr, libeiosnon fuilTeà feruis velie difereta. Difcerni ui, gros&
ctjfm toga loia poreranc : parouIar, tunicxdaccrnx,communescum tct-fmM«ve-
* vrpòfldoccbo. "Ca xiv
Laccrnxin vfu vu!gi,puHxerant. Excipiodeiicatos, qui amcthyftini iM„„ arì
coloris fumebantautcoccinei,non tamen fine nota hominuni fèueiio-^«* color.
rum., Martiaiis,
Amatorill: trislìum Licernar uni
Et Liticair:eaique Icncopbaa'iif,
J$uj ecce in.no. non pnt&i virus effe,
Ametbyfinafqutmubertnn vecat veli e a Tmpt»*»
K ai tua lauda, habeat & licei fin ter
l
* f
< r
jru'jCos iOiores > i/aioanoj nuoci more*.
"' •
D d Seneca

I V S T I I, I P s I
Seneca Finii, ex v. guod vides ijlos fequi, qui aut vellunt barbam sui
interuellunt, qui labra prefitte Undent ey abradunt, qui laeernas colons improbi
fumunt, qui per lucent em togam, qui noluntfaceré quidquam quod I;ominum
eculis tranfilire liceat. Lacerna: colorís improbi, purpurea; íunr•
quoniam infolensdlecoloradhuc Seneca: temporibus & audax. Simi­
»»7t **~ *
e 111
­ 3
* rnu
­­ s
> 4 uae vu
^g° '
г с ш
Pulla: : purpurea: tamen quxdam lautio­
rum. DioCaiIìus lib. lv i i.De Tiberio : Ka) Ite­nS'nji 7гоАЛи I&jjti
dÀnpy'difdf dvSрц (ТУур

ELECTORVM LIB. I.
msmaplebs, fine vulgus.à colore fcdicet veftium quibus vrriquevtcbantu
:r. Piinius libro"v 11. Epiftolarum, Nonnecùmfingtsadagcrdum,
tutu maxime libi diffidisi tum commutata non plurima, (ed omnta, cupisl
Viique f, latior [cena, ejr corona diffufior. Nat» iilos quoquefordidos puffatofque
reueremur. Quindilianus lib. x i. Collidere manus, terra:pedemincutere,femurfectuo
frontoni cadere, mire adpudatumcirculumfacit. Idem
Ub. vi. Jmperitisac fiape puliate turba relmquunt. Fallati vbique, vulgo­;.
Difcrirncn hoccxprciTetat Seneca clcganter, nifi imperici corrupiflent.
De Vita beata,cap. 11. Qj^aramnsquid optimi factumftt,non «*.
quid vfliatilùmn: quid nos in poffcficne fcluitatis aterna. continuai .non quid , m
vulgo ventati! p efimo interpreti protatumjit. Vulgus atttem tam entatnydatos^uam
ccronatos vaco.Non cnim colorerà veftium,quibmpraiiexta corpora
funt,adfpicio:cculis de nomine non credo. Apollo fatidicc,qui iftì chlamydatiaut
coronati? Impunedixerim,cximicemendauimus, Vulgttsautem
tam candidatos, quàm colcratos voco. Dilcrta enim Seneca ­
alludo ad
hunc veftium colorcm : vei ipfo tefte, qui fubiunxif, Non enim eolorem
veftium affino. Coloratos vocat, Pullatosivtalibi Voluptatem palli­cdonui,
dam deferibit; Virtutem pulucrulcntam&:coloracam,id eft,futcam.
Vulgaram Icdioncm numquamericvt expheentomnes Quindccimuir.
fatali um librorum. Auciorhuic emedacioni mea: Seneca:locusalter,hoc
eodem libro cap. x xv. Nimbo miferior ero fi L fa ceruix mea infimi Srnees
. м l 1 О ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ,
einamyei.ttus.credo,quali cmendantes. Q uod an,/rartcxtaiuspt'iAe ne Ieri­ tt em*nbcv.dn.pexatus.
Simile cnim eli db Peritano, —pexufque,toga.fc recenti: л
* м
­
Se. lautiores homines,in candida toga Se pexa. Mattui. Z^T^*"
Pexatus puledre rides mea Zolle trita. in tette
Pexis togissduerfar,trita:, Fello Dccotesòici\x.Becotestoga,\ncp.\\i,detri­ «»ипыг*
и. Malim, DecutesiQcvxoà e(Tet,fine flocco Se quafi fine cute.
SatisfactumdeToga: iupeteft de TunicaSe Calceis,quod promrfi. TmU»
Tunica liberorum hominum alba. Ex Vopifco in Aureliano, Sciendum ^ l
* oai
'
tamen conciaria illum ter dedifife, donaffe etiamp' apulo Кот. tunicas albas rnameatas
exdmerfisprouinciis. Ex luuenali,
Suffitiunt tunica furnmis AEddibus albi.
Et argomento iàti$claro,Ex Ciceronc.qui Verri obiicitquòd in officina
fcderelòlimsfircum pallio Se tunicapulla. Viro doC^,quimjper ad forni
luir.tumeasomnes purpurei colorisfuifiè.credam ègo?non ti credendo
auclor radi : Phcebus ipie. Argumentaqua:adferr, facile alias ioiuam.
Calce; item albi. Marriaìis, r :
So/e i­aior cenno a,m ft te ?a ; ealeeus atttem **.
Candidi or prima pit ibi с inna тис:
Tfeieclo quid inopiepedesper fundis amictu?
Spartianui in Alcxandro : l'a­eeis femp er vfus est : baceas eUnuhabidtexen
e.eeineas ,vt pnns fclebant. Emendo, baxeas albas. Вахеж prò Caiceis
«pud Hautum tSe Appulcium lib. i x.luuenem quempiam lintcb amia­di a
Dd z in.almn.

%9S I V S T I L I P SI
inteHum,pedéfquepalmeis baxeis indutum. In Floridis, Vcdtcmdetextcrna
emercd>axeas iflas de futernapraflinare. Ciuileautem illud,quoti Alexander
Calceisaìbis vius more ceterorumjnoncoccineis, vt ante cum imperatores.&hominesaliquotdehcatiores.
Malccrgoin Vopifci Auie-
Vcfifcme- lianocalceialbi damnantur ,vt parum viriles r Calceosmulleos,^cereos,
m t n
* u
" &albos, & ederatios ibis omnibus tulit, midienbns reiiquit : &". cenicam
d & i d fcnbendum, ejrcereos,ejrgalbos.G dibits color in vctcri gloiTariOj^wjDcir,
tei,& vim 1L\ cft herbacei colons, qui idem galbeus, & tralbanus. Et is Jane color
ilk color. r I I
remineus. luuenaus,
Camlea indutnrfcutulata, aut ealbana raja,
Martialis, —galbanos habet mores: hue vefpi'cicns-quod non cbftruant
interpretes. Euuidem eolorem intcllegi credo Maitialis vcriu,
Herbarumfueras indutus Ba(fe colores.
Scd hacienus.neabeam,quod Graxi dicunt, ìwvbc,tmViXctullv. Explicaui
eolorem toga:, ritum in Candidati?, in diebus felris : interitum togx, 8£
mutationem vefhs : addidi de Pamuhs, Lacernis,Tunicis. &: liarc ; fatis
fcio, non omnia protrita vulgo. Qua: prartercaad lucem sunt veftiariae
rci,cum Dco,alibidicam.
C A P V T XIV.
E Cornelio NepotervetfM mendumfubhtum invita Attici. StatuM
Si
inferibendi mos.
e r e n o quondam, vel, vt veteresloquebantur, terfo die,ambulabam
cum Iacobo Sufio, viro nobili, &, lì quisalius in Belgica noftra,
doclrina: huius prifea* amanti & fcienti. In (crmonem vemt Cornell)
Nepotis locus.de vita Attici, ^uamdiu adfuit,nequa[ibifatua ponetetur,
reftitit: abfensprohiberc non fotuit. Jtaque aliquot ipfi & Vbidia. leas fancìifimispofucrunt.
Ceniui emendandum ego, ipfi &Fidei. Prorfus idem
. .
Suiìo iamantè vifiirn. At non ManutioSi Lambino,quiPibam pro
Phidiafubftituunt, Attici vxorem. Nonperiuadent.receduntàlibris,
& peccant in fancìiiìimos Attici mores, à cuius moderatismo ingenio
mmium abfuit hate ambino. Sciocquidem &fcminis ftatuasohm pojUulpoj:-
lì ras:
Pbnius libro x xx 1111. Fxjlant, inquit, Catonlsin cenjkra vociferi,
rationesmulieribus Eomanis inproinncils ftatuasponi : /ed ime infolens m
Prxtonbusipiis,ncdumin homincpriuato. Ad/ummam ,fi Arricima
noui; crucem illc pbtius fibi, quàm itatuam vxori. Emendano noiha à
t l t a
ff'!hndi
v e t e r i e u
"- quoreceptum,vtinitatuis infcribendis,cum nomine,
famiu. 'cauflam exprimerenthabiti honoris. Adde quod inuidia minor,ii virtutesipibequafi
confecrarentur,nonijquiexercuiflent. Sic Aram dementia:,
& Adoptioni in Tacito : Prouidcntia: Tiberij Cxlaris, Pietati
Augufti,dementia:,Sccuritati,& fexcentaidgenuslegimusinnum-
^iuJiu.
_ mis &fpectionibusvetuftis.Ncc alia mens verborumCiceronis,eximia
*U a
epiftola ad C^ Fratré-.^uare cum Wis in vrbibua cumfummo imperio at
pot elf ate I'erferis, in quibustuas virtutes confecratas cjr in Deorum nv nitro
a dna-

E LECTOR VM LIB. I. 35>7
colloca*.".: vìdes. Fidci igiturT. Pomponij Attici infcripta (tatua, titulo
inerito, quia Athcnienfespecunia }£umento,aliiique rebus iuuerat,
fu mm a comitate & fide.
C A P V T XV.
Vet er urn legum de re agraria aliquot capita ynif jattor ,publiccnondum
rvija. Ha adprtjcamjcripturam varie correda.
Pv LCHR­f. ira me Deus amet, reliquia; in manus meas venerunt,
Celebris dliuslegisMamili­e, Fabia?, Rofòje,&alia?um Hiquot,quae
ai rem agranam, legum. quas, iniquus firn, fi debeam dmtius ftudiofie
iurisScantiquitatum iuucntuti.Excerpficase libromanufcripto3in quo
coniun&im varij DcFmibus 32 Re agraria fcriptorcs. qui lucem adhuc
socinonviderimt,&('pero vifurosbrcui,opera C. V. Francifci Nanfij
amici noftn.apnd quem feio adlcruan firnde voltimeli. Nam caFrontini
& Agem V tbici quxexftant, mera nugaméta fiint prx ìftis.Codicem
quem ego vlur, fum, is, pleraque in parte, tuitgrandiluteràRomana:S£
in eo,ordine inferri bbndb & (cripicrcs:
M. lunì Nilft. lnàexferi­
A'preTodi­ti. porum A­
~,' ­„/•..»• er G> ematica*.
Balbi hber ad Gel fum. Expojitio &ratio omniumformarum.
Capita hxc legum eleda funt è libro Hygini Delimitibus.quicafu bis
in eodemvolumine defcnptus:&idcò3quidquid altera lectio mutabar,
A , t i u
notarum mihi cum fide intra. Eum Hyginum referre aliqui videnturad
ztatem Augnili ­.ego clarècolligo vixiiTe eum in imperio Traiani. Nam*'* tAtH. *
ícribit ecce ipíc: Nuper quídam euocatn: Augufli ,vir militar is difiiplina>
f re fe ídem: ¡jueque noHrx capacifiimus, cum in Fanncniam agro: veterank ex
volúntate $• liber ¿lítate Imperatcm Traiani Augufli Germanici adfignaret.
Nominar Traianuin, vt vides ,&: ait, Nuper. Nunc pono leges ipfas;S£
ad otam.qu* digna nota,
Ddj­ LEX

pS ' I V S T I LI P s I
LEX MAM ILIA. ROSCI A,
P E D V C A E A . A L I A E N A .
» id eft, Kipntt-rtium.ita-B'm prifcl F A B I A. *K. III.
Ictibebanc. fic mor, K.inr. Sc. K.t. - L < > i , •
ir i * .r u i . • r J/«/
ied*aa,qucdue. pum >p>raefe£lura Jorum & conciliabolum conc
Le?,-, infra «! potiiu ad feri- filtUtum eritMUl Ager " inter ad fine J COmm
ptimmveterem .inter* ita dicebanr, • • • • n . • . • d ?
Loud tactet. aca remel/^-m. *«W»W « M 4gr0 /4f«ft f J W , CjUO in 19
éi»co ferity. terminus non (Iobit .m to loco "his cuius s s.
c Vatct, w rumfupraf -putt. . J
, f' .
fMdtusjeflitHcnâim. ager ertt, termmum refutueuâttm 6
curatoque
S. Nonfacile n;eextrico: tatnen puto n « .IT . 11. J n
fie, rCaa*aump*km recta autum actum effe njclht. tdqtte mage
aie ili(1U0P l di i •
vtapudFronnuuminsc.^wèwj- quidfecerit.in"resfìnoulas quotient cumntuea
aqua ire.finire, cadere. ^ n . • • /
oM^,in ter.fmgMbs. ià tia,tet. qttefecent 9 vili. s. co/ v> Wcolon'umdeduxeritpr.uni-
cipium, piracjeilurAmJorAy concihaboU co-is
tLego, àufet coknìé. tuerìtjn co agro, qui aver in tra fines r
eius qui
coloniaejnunicipì] fori\concdiaboli praefecittrae
•Vcrias.wf.- scRxhOfdecmamque, * er'mt j Imìtcs decimano que Tit fìant
queflatuantur curato, quique fines flatuerit9 tsi m'Hs a«a iccìid, nidqnód borutn fines t «?r«w/»4 aBo, dum ne extra agrom colokabt.
Ego btc piorfw nihil video. • u urr-torlum yf fìms duCAU MlaitC tST
%$cvb.tcrritorttimuepnes. J . 1 1
minids boefiatati erunt, nequis corum quent
tFuit,«aVi».& ftaiim./w.»»;, nonìn- x
cicito 3 tìcuae loco moucto i?ifcìcns dolo malo
(ckttt, « iltera fcripiura & (enuncia. / " • / / - •. • . • r. '
1
• r ^2«/jr admrjia eafecent, w t ermines Jingulos
qnos

E LECTOR V M LIB. I, $5>

4

ELECTORVM LIB. I. 401
Epiflola xxii.
interim, quodprimum eft, impedire te twit ­, content su dio ue^otiis in qit.e
defccndifti, velqufidvmeri potest mains, incidifti. Non eflqucdad viteria.
гая star is,aut perde s excu(àtionem,ejr apparebiitenon inciaijp.
Li bus aliqu ot abeft, db poteft. Irrcpfit,&oranino (cri be, vel, q»*d vide­ chip.­»*
n mauis,incidifti. Acute luiic in vocibus Deiccnderc 2£ Incidere, Clara *>ыт,
tesexfcquentibus.
Epiltola lv i.
Spclunc* funt due magni operis, laxo at rio,paries man иfati.us : quamtn al­ x>* ?хи
ter afblent non recipit,altera vfque in Occident em tenet, . VM'UÌM
Etftatim,
Has laudes eius ipfe nouhnunc effe illas ioti us anni eredo. Qccurrit enim FAnonio,&
ilium adeo excipit,vt Baiae ncqet.
Dcicriptio eft villa: Scrudij Vatix. Prima lego, laxo atrio, pares manufatiis.
Spcluncas cnira natiuasfuifle vultdcd tarn eleganti ingenio loci,vr
prouocarcpolTent omnes manufaclas. Pofteriorain mfs.rcperio,
ipfe noni : effe illam totius anni credo. Optimè, fi fcribas, effe villani. Se
intra, vt Balis neget.
Epi Itola L XVI.
in locum (lilì fermofuecefit : ex quo eampartem ad te perferamqu&in lite
eft. te arbitrimi adduximus .­plus nego t if babes, qu km exi firn as.
Rcponcphraiin fori veteris, te arbiirum adigimus. qua: nota iam ex Ci­ ? r­,fla ceroneScic x
" ;
. Epilr. lxxxvii. r+
Hacft ni mi и m trifiatibi videbuntur , vi da imp и tabù, in qua didici ab H" 4
­.
A Fgialo,diligent if uno patrcfamil:as,quamuis vet us arbuHum poffe transfer
ri. Hoc nobisJ'embus di fere necefifarium e fi, quorum nemo non oliueturn
ah eri ponti, fdjiod vidi, hoc dicodtllud arbufum trimum ejr quadr'mum
hand fasi"tdiendi frutlus autumo.
Depone, te quoque Proteget illa,qua
Tarda veni 1 feris faltura nepotibus vmbram.
vi aii Virgilius nojìer. qui non quid verifime fed quid decentifime diceretur,ad
jp exit: ne с agricotas docere voluitfed legentes delect are.N am,vt omnia
alia tranfeamfhoc qttod hodie mihi neceffe fu it deprehendere, adfcnbmt:
Vere fabis fatto eli .tunc te quoque medicaputres
Accipiunt fulci,ejr milio venit annua cura.
Annuo temper? iftaponenda funt.­ejr an vtriufque verna fatio fit,Une aflimes
licei. lunius nicnfìs eli, quo libi feribo, iamprocliuus in Iulium. Eodem
die vidifabam rnctcntes,& milium ferentes.
Longè diuerfa m Icéhonc m haurio ex bbris : flupdvidi hoc dico: iliudar •
boreium trimum autquadr'mum fastidienti fruititi Autumtao deponere. Te.,. ...
quoquep. 1. Ita mei manuu.ni/i quod, arborum;vndc ego, arboretum.$'е„ кл w_
Inlequentibus prorfus lego, An vno tempore dia ponenda (int. &rpaul­ prthendit.
lò aaxèfeprehendere: valdèappo/ite ad fententiam. Ecce enim , vt hbenterantiquos,fic
Virgilium hic noiter tangit,tamquam agraria:reipalampcritum­quoniarn
icripfiucc milium &: fabam fubidcm tempus
s'eri. Scd mehcrciè calumn.àtur,aut iuditifte Socrates. Milium ex iis
E e qu­jc

tol7il r
4PX IV STI L I p si
qua» trina tempeftate anni fcruntur,xftatc,hicme3vpre -.in Italia ramen
plurunum,xftate.Quam folam fationcm hie Seneca agr.ofcit. At tu vide
Phmum lib. xvu i.^ffap. v 11. & bberabis facile Virgilium huius
culpa:. Epift. xc v 11.
Hi qui iattantur,ejr per opere fa atq { ardua,fitrfum deorfum en nt fortes viri
Junt yprimoréfque caftrorum. lìti quos publica quies aids labor ant ibus
molliter habet,turturillajunt,tuti contumelia: cauffa.
^-
r r e r c
'
n n a c v o c c
neceiTum eft ,quinufc]uam hxrent. Pincianus,vir
lufirlium egregius &do£trina minime ventola, lege bat, Tvtilina funt, allufione
«inuacon- ad Deam pnfcam,cui nomen àtutando.Non conuenit. in vinum cninj
uctura. j i x c 5 e n e c a dixit, non in laudem. Aptius fortalle ego, Tureli i/äfunt.
Turdum reperio paullò fupra earn arratem hominem mollcm,& infamis
cuiuldam iguauia*. Quid autem, fi nomen ems abut in dictum
vulgi? quaha quatdam ex ima plebe (criptor hicabàs vfiupat. Verba
Seneca: patnsfuntbbro ix. Controu. 1111. Oppref'i junt in tanploab
omni multitudine, qua posiulabat vt Rem am Salinus cum Turdoprofeifeerctur.
Erat inter infames maxime ejr inuifos homines Tardus Cum Tardus
prominent iturumfe, Sabtnus ,fi'lentie fatto, ait, Ego ad Calf ran non Cum
iturus cum mattea. Exquibus clarum de infami molhtie huius Tuidi.
fortalTe & totaillacum Sabino actio cauffam aut prinopiumhmcadagioni
dedit. Et herclè tarn magis cogito.tam magisprobo.
Epiftola c i.
Deft fane v arie t as marmorum, ejrcencifura aquarunia cuniculù interfluentium,rjr
pauperis cella, ejr quidquid aliud luxuria mi feet.
l
f'" e
" ria
Aufim legere, concifiura laquearium cubieulis interf. Certe manufi. fere,
:««.„• ut. cliyi CKii s Epiftola C I I t.
Magna ejr genero fa res eft humanus animus : nullos nifi communes cum
Deofibiponi terminos patitur. Trimum humilem non aceipit pati iam,Evhe-
Jum aut Alexandriam, autfi quodefi etiamnum frequentine, oculis latius
vettis fielum.
Emendo, frequentila incolis, latius tettisjotum. Hate fané opidorum ornamenta
;multitudociuium,ama;nitasxdificiorum.
Epdtola c i x.
Cum ad hanc tandem lettionem phiUlogm acccfitfec fubnotat, duos Romanosreges
effe, quorum alter pattern non habet, alter•matrern. ìsarn de
Seruq matre dubitatur: Ana pater Marcius Numx nepos die: tur.
Veruecium caput, qui fquis corrupir. Nónoeaducrfum men tern 5ene-
Xxhatg- cacdi.let-re ifta/ Negabat alteram regem, id eft Ancum,patrem habu;Öc:
Z^etus c c c c nominat Marcium.Di leant à me & à hbris (cribendum, Ana pater
nullus, Numanepos dicitur. Nam Ano Marcij pater ambignur : fans habent
Liuius & Dionyfius dixiiTe Numxnepotem.
Epift. x x x 111.
Continuum eft apudnoftros, quidquidapud alios exeerpitur. Non habemus
itaque isla odorifera, nee emptcrcm decipimus,nihdinaenturum cum
intrauerit prater ea qua in fontefufpenfia Junt.
Nouuin, fed idoncum plane verbum fuggerunt libri, ifta oculifera. vel,
vt Moeses

ELE.CTORV.M III. Г. 40J
rt Modius nofFer rcppcrit; oclifcria. Germana lectio. Sic appellai figm­ oruiif«t,
facanter, ilia qua:ad fpecicm in fronte tabernarum cum titulis expo­?»*?&**
nunc:qua: incurruntin tranfeunrium oculos.cV' cmprorem allicimic ^­Т*"
Eiufmodi,inquit,inuitamcnra in noftrafecla Stoica non repencs. Cumulalo
hoc capire piara­,nee pecnitet. rem enim dedi. Poemtct populanum
aliquot adolcfccntium mcorum,qui Lccdori, pod magnificapromiíía,
non aliud quam nugas diucndunr,6¿ nebulas in parietc pitias.
Si fie pergirur : quod Dominus Afcrin re fimili,uon meritò ego dicam?
Centumuiri,hoc art if cium perde.
С A P V T XVI I.
De lefto Aduerfo 3 piane c¿> dilucidi di ti um. Lahcritu Sparfiantes
correSìia. Horatitts illuf ratita. Item occult¡or mos te­
xendi in atrio telas.
Dv h e x mosapud Afconiufritangiturm Mdonianaenarratione*
de quorum altero, non omnia di&a fu nt ; de altero, quod iciam^nhil.
Qnem vtrumque hoc capite clariorcm faciam.
£>uam foilsejfèradij, cum fudumeftfolent.
Verba A icon ij flint: Deinde omni vi, ianua expugnata, & imagines maiorum
deieceru nt ,ef leclulum aduerfim vxoris eins Cornelia, cuius casidas pro
exemplo habita est,fregerunt:itémque telas,qua ex vet eri more, in atrio icxe­
iantur, dtnterunt. Quxritur de Lecto aduerfo. ego cenico cumdem 1
'' 17
* 1
' *f­
prorfusfuifle cumlccto Gemali. Noux nuptxlecdus iìerncbatur ша­!''1'*1" м
gnificoapparatu,quem Catullus deícripfit.5¿ Lucanus in 11. n'udì.
•——gradibúfque ас clin Is eburnis
Stat thorns,

404 I VST I LIP Si
rt.niuM
Propcrtius.
SVw tamen aduerfum mutarit ianua lecaum,
Ginidu Sederti ey noftro cauta nouerca thcro:
kiius. Jdemerat.fidixifictjLecdum Gcnialcm. Duciaenim vxorealia,nouus
isftriMti Genialis lcclus: & is poll: nuptias, Aducrfus. Quòd teruarint hunc GetytisM,
nialem lc£him,difcimusex Lampridrj Alexandre, qui inter ominainipenj
ponit, qucdtabula Traiard Impcraleris, qua Cernali leccopatrls imminebat,
dum mater ettmin tempio pareret, inleiium decidit. Ecce, diu pofi:
coniugium ifta:& tamen menno lech Genialis. Necaliiun intellegc-
Lmnpriàif reett,quàm hunc Aduerfum qui inatriorvbi item imagines magnorum
non arta virorum ponebantur. Sedquod àit,Geniali lecitapatris-, videndum ne potato,
ti us fit, le&a matris. Lectulosenim iltos matronisadtribui,non mariti.?,
perpetua obièruatioeit:&id clarumex locisquosadduxi. Deeodeai
lecdocapioHoracij illud,
H
Nil ait effe prw, melius nil calibe vita.
Tenebrofum fane locum, nifi lucem capiat ab hoc ritu. Coniugij veriffimum
Sc. proprium fignum leclus Aducrfus. ideò Poeta lignum pro re
vfurpans, Age, inquit, mariniseli quifpiam. ?
lecdum Gcnialcm in at no
AxUproadfpicit?
maht carle bs elle, & tardi um fatctureius vitar. Quàmaptum
autemad hunc morem quod addir,in aula? Nam Ama profetò hie
frii,idem atrium. Gla{i\z£Xi{c.z,ct-j\n,atrium. Addoiam di£ris,hunciecdum non
\\ltm~.
t a m a
d vfum, qnàm ad religionem fcruatum fudfe : aut fi ad vi'um, non
M»trt,n t
promifcuum coniugum,(cd matronarum tantùm,qur in co lolita: lede-
(edebantin rc t&£operaseasedere quas nuncdicam.
*5£* Ideò bene Propcrtius,
Sederi/ ey nojlro cauta nouerca thoro. & Labcrius,
Materfamilias tua in lecito aduerfo fedet.
Mottixtn- Tranleoad morem altcrum, qui eft de texendis in atrio teiis. Eum
c e x
ttiZ"**" *-
c o :
ph Lanificium Romanis antiquis impenla: cura:.docent nilptiar,inquibus(ponfa:colus
pratferebatur cum lana,cingulum cratelana-.poftcs
velati iana.omnia videlicet figna & indicia matronis opera: fut
pffP^ c
f m
turx.Lanam cairn domi fèdu!òexercebanr,tclam tcxebant.cóficicbant
MuKorn. vcftem. Ethxcomnia matrona:ctiam primi crdmis. Laudabile hcrcle,
muiitrum. fi quod almd Roma:, inftitutum : cuius tam en ignorano an Jam quibuidam
prxbuit mucandi Suetoniani loci in Augufto cap. lxx 1 1 1. Vesie
SMttoniui non temer} alia quam domestica vftes elt,ab vxore, ey forare,ejr fila neptibufrKflùttui.
queeonfecla. Tentaruntcnim legcre, Velie non temere alia domeiida vfat
ed,quam ab vxore. ad difcrimen, inquiunr, Forenfium, quas putant fumpfiiieeum,crcdo5extraneoaliquo
vendente. Errant, ego non imminuo
laudem Augufti : & verifiable optimum patremfamihàs (eruaflc domi
morem antiquum ,vtfeminxlanam trahcrent&faccrcnt vcftem. Itaque
earn domefticam intellcgit.quxdomiconfcda. Indicatidem Suetonius
cap. Lxnu. Filiam ey neptes,'vc\op\t, ita inflittiti vt ey lanificio affuefaceret.
Necmiremur. Textrinaemm,&:quidquidadperficiendam
veftem.olim muliebre opus. Eiufmodi igitur operas,nere,texere, lucre*
exerce»

ELtCTORVM LIB. Г. 40f
txercebant in primore parte xdium,id eft,in atrio : fcilicet ad teftificandam
ddigétiamfuam,fiiueadexemplum.Arnobiusaduerfum Gentcsli­ st.4, чгт­
1 to 11. Matresfamiliaa vefbra in atrits operantur domontm, tnduHrias te (li­ ь,т
'
f.eanies funs. Aemilius Probusin Prefatione, Q.uem en'tm Rcm.tnorumpu­ ut Acmidee
v xor em ducere in сопи tu turniaut cuius materfamilias non prìmtmt locum
tenet adium, at que in ceiebritate verjatur? Primum locum a*dium,capc,
atrium. De his igitur telis quas Corneliacum ancillistcxebat, inrellcgo
ìoqui Afconium. Afconium.qucm fcripfifte temporibus Claudi] Imp. ^"'fnl''
fio, & perfamiliarem fuiflc Sdio Italico poeta*, qui baud dubic ad gra­ nll&Tiiii
Ai e
turn amici fui inferuit duodecimo Punicorum hos ven'us:
° elr
z**
rdydamantais iuuenis Tedi ama in armìs *Ugmm.
Bella agitabat atroxfTroianaque{emina ey eri us,
aitane Antcnorea fe fede flirpe ferebat.
Hand leni or genens fama : facrbque Timauo
Gloria, ey Euganeis dilecJum non, en in oris.
Hide pater Fridantis, Veneta'que ex ordine genies,
Aqtte Aponogaudens populus.f'eu bella cieret,
Seu Mufas,placidm : dotta'que fi lentia vita
Malici, ejr Aon'tos plettro mulcere labores.
Quibus argute (anè,3£ quad aliudrraebns, mores, parmm, mgcnium,
hums A/conij de/cripfic. quod in aim facciale cum reperto aliquot
prxccrci Iqcls.
С A I V T XVIII.
Appuìelns у arie cornei tea. De damiti truce. TÌauti verfits me»­
iiatua, &* dMarti&lis. Mostangendioculos. Iujmrandi etymon.
Principe? A/rute. Appuleius non {erutta.
i'PVTEU grauioraquidamintexerehuiccapiticonfb'tui,&hanc
Aoperam
gratificar! docdis. Tantum doctis. quos magni facere fcrtptorem
illum fic multa haurire cottidie ex eius fonrtbus, latis mihi conftac
At vosTulbani pueri,Bonum fa£tum,fi hoc caput non tangetis.
Lib. 111. Milcfiarum:
Injìruxtt feralem offeinam cmnegentts aromatis,

40

ILECTOUVM IIB. I. 407
facio,inquit, in principiolóquentestales&talcs. Non yEfculapiUsnje- 11
'«^«»
bus huic loco feccritmedicinam. 1 fjff Af
Libello, De DeoSocratis, S^JT«-
Si nemo huic capti crediderit, quispro te deusfiderà dice!? An i't ferocifi- pmm.
wo Mezentio dextra ejr teium quodmißile libro? Apagefis tarn cruentos deos,
dextram cadibusfeffam, ejr telum fianguine ruliginofum. Vtrumque ido-
Itcum non est per quodadiures, vt'ue per i/la iurent, ehm fit fammi deorum
bic honorprt priustNam ejr iufiurandum dich tir,vt ait Jinnius .jjhnd igitur
ittrabo?per louem lapidar* Remano ritti?
Dicit iufiurandum lummi deorum efle proprium: &• id vèrbis Ennij Infurimeli
probacum vulc. VbiergoillafNam quacfequuntur,nihiladeam Jenten-l» 1
"^"^tiam.
Genico fcribcndum, Namej-Ieuis iurandumdieitur }vtait Fnnius. mm
'
Iurandum per louemeiTc,ideli fimimum deorum.à verbo ipfocolligit:
quia formata vox quafi Iouifìurandum fit. Ennij verfum quem inteileg'.t.ecce
apud Ciceronem,Fidesalma,aptapennis,iurandum louts.PuzuiCktetiam
adduccre Nacuij verfum ylusfacrattm
N otetur ego nouitas & argutia huius ety mi.
Ibidem, infra,
louisiurandumftgmine.
Ncque enim pro maieftaie dciim ealeftiumfuerit ,vt eorum quifquamvel
Annibali /omnium pingat,vel Flaminio hoftiam corrodat, vii Accio Nauio
cotìfcet,velSibyllafaiiloquiaverfificet.
Noli ambigerequin fcripierit, veiAttio Nauio cottm feci .antique, pro Reìetlum
fecce. Inde monili um verbi propagatum in omnes hbros.
Initio libri 11 i.Flond.
Priufquam vobis cccipiam, Frincipes Augufii,grati as agore,obfiat da quam
mihi prafenti honefte poftulafik.
^nhm*
Ad Carthaginienfcs haxdicuntur , in Cartilagine vibe:& ynde huc vrimip»
Principes Augulhf Profeitus lane Appuleius, fi titulum regibus Roma- afr.titunis
proprium tribuit fii3*gemi. Sed error ex notis. Scnplit, Frincipes Af. l
^fj,fZ"!
iderat, Africa;. Ea quidem legitimailloa:uo appellatio Senatù$-populique
Carthagmientìs.Tertullianus librum De Palliooifuscfl, Frincipes
fimper Africa, viri Carthaginienfcs. Ipfe Appulcms infra, Js cum
Uitdator mihi apud Trincipes Africa viros quodammodo exfiitit.
Apol. 1.
Falfi, quid fepcrem marinimi effe dixerunt ,qui alhis omni no pifeisfuit-,
quem mihi 7 henus con fern us nei ter medicina non ignarus , vi ex ipjo audißi,vitro
adtuiit ad ir.fi ieiendum.
Bdxs mihi in nanbus. Quid? Scruus vtfucrk Appuleius? Id enim, fi Ne» /»•»*quid
fapio , ve>ba dia cuincvm, cenferuus nefier. Nani conicrui,qui \nk y
tF iC
' t
' s
'
icruiur.t,vtcondifcipu!i,cen!Ìbcrti. Crimen librarioium :& quo nunquam
cos foluat Lua mater. Emendo hbèns, Therm fonferuus nvsier. Nihil
verius. Thcmifònes aliquot interprimores medicos:ideò medico- Thmìpm
rum pueriamabantidnomen. Juuenaì. mdutu*
£uot Themifin agros Autunno eccide.it vno.
Ac ìliì balathrones iterarunt hoc co> uicium iufià ,Fifcem,inquitint, cui
rei nifi mala , profiidisti, quem idn Thenns conferma adtuiit? Pariter
fenben-
'

4o3 I V S T I L I P S I
(cribcndum,Themìfon feruta. Appulcius quidcm tantum fuità fcruo s
vt ftupem fuam vbique iaciet: pattern Thcfeum 11. virum Madaurenfem,proauumPlutarchumcelebrans.
C a p v t XIX.
^DeheBica . tuosferendos,& Adviuos. Ad mortuos,antiquusRomaemos. &iarn
Mortui,««indcà regibus mortuiin IciäiserTercbantur^iueink'clicis.^ Dionynuj
Intuii. jjb_ 1111. cadauet Lucretirtcffernfacit \TT) XÀÌ»? tJ.iXa

F )', К С Т О R V М LIB. Г. 4 (;
3>
Oppia, inter­postulata muliebriacarpentum eft feftis profeftifque dictus",
nun iedtcaaut fella : S£ ValeriusTribunus qui refpondet.oftendit
turpe effe Lattnas feminas carpento velli, Romanas pedibus fequi, tonimi
am in ittanim cimtatibus, aie, non in ftt­a imterium//.Non ergo viuorum .verune
leclica. Et quamquam de initio callide non le юг tamen vemfieeas^"";'
pnmum in vfum credo, poft bellum Punieum. Afa deulch. Facio con­,','.' • KU
""*
ìecluram.quòd in Bithynia Se Cappadociafrequemle elica : & ideòprobabile.inftcumentum
iliaci luxunxoJ dciìdix inde tranllatum Romam.
Fauereconiecturx шех versus Catuiii videntur, originem lechearum cv*»
refer eli ti sad Bithynos, • 'l'Tdf'.
At cotte tanicnjnouiil\nvediute
Nat ut» dieitur effe, comparai; :
A ci lecite am homines.
Apparet cnim cum dieerc ledicas natas in Bithynia Se" inuentas. Et faeie
buiefententix Cicero, bb. v.ir. Verrem .• Nam vi mesfuit Bithynia
regibus, leclica eltephere ferebatur. Quidquid de Bithynia fit , ex his
C. Gracchi verbis ( necahud fane veftigium lecticx apud fcriptorcsefl Jf ;
vetuftiusjfi rcclc btaui dex Monerx; clarè colligo nee vetuftam nimis
lecticam id xratistuifle, ncc frequenrem. Hisanuis, inquit ,paue/s Grucrhiu
ex Afia(v\o\\ cuncbnrcr feri bere, in A fimi, flagrante lenfu ) miffus est qui ­i u li А
_ р сП
­
ter td temi ш magiflran.m non сер trai, homo adolcfeenspro legato. Isin le­ txtLcMtùt.
luca ferebatur et ol ulani­ bubulan de p Ubo Venn fin a aditemi : &cìm ignorami
p/tft rreiurperioeum interroganti meni mortuum ferventi Ecce nonne
quali tiene ias e.u; reprehédensobucit Gracchus.­ x proptet infolentiam
rei,do morcuo fufpicarus eft b и buie us? At neiururu fuillet, lì ,paritcr
ac poiteadrequeiìstunc leclica.
1 laclcn«s o'c origine (ciò.­ dicam aiiquidde procreili!. Vfus leclica:ичь*.
primus m agns,non m vrbe.Vtebantui enim, vtooi'eruo,ad iter tantum: t r
' mo
*«
non ad deiidiain vrbanam. Itaqueinpcregrinationibus frequensmentin
leclica : nuda, quod feiam,in vrbe, ante xtatem Ciceronis. Illaipfa
Catulliana muber leclica ferri petit ad Scrapis. at Serapxum tuneexrravrbem.
Tamen vicerunt delicix,S£fub tempora lubj Cxfàris tc­Poficaadcepra
leclica in vrbem: (edicet corruptis moribus, & per bella ciuilia ""f"­'­"
Hnpumto SUAU. Ita Cxfarem ipfum leclica latum per vrbem ,coflfgo
ex Ciceronis verbis Philip, i i. qux vfu mihi erunt infrà:&armeos Antoni)cum
lechcisad curiam vemfié ,in quibu'sicuta reconderent,au­
•Storidcm Cicero non vnoloco. Vulgatxque iam leclicxin feminas,
ÌÌÌ viros, in onirics ordincs : donec ammum iterum reip. aduertens Cx­ с*/яфтfar,in
partereftituitmotem pedibuseundi antiquum. Suetonius hoc 'f
I • t 1 T rt­ r • li­ п ­ L w promtvoiuitin
lui'о, cap. XLi i I. Lecite лгит vjum . item cencnyliata vestis ey [cm dm
margarita* um , nifi cert­s per fonts ф at at thus, per'duecertesaies }ademit. Et, vfii.
qui Suetoniodat lacem, Eufebius in Chronicis : Prohibits:, aie, lecitela
vti tnaroaritifqu e, q/i.­: пес i trae nee libères haherent, & minores ejfèntannis
quaar­aginta. Noli e m arcadie Eufebius hoc interdiftum ad feminas:
ego Iciopcrtinuifle etiara ad viros. quàdeleclicis quidemefl. Et
tortalfc vetuit Cxlàr lecite is vti., nifi Senatorcsaut fenes. Certe vetitx
Ff in ferii is

4«* IV STI l i p s I
in feruis Sdibcrris. ex Suetonij Claud, cap. xxvi u. quivrrem nouamnarrat,
quod Harpocro liberto, leclicaper vrbem vehendi ffcciacu-
Uqncpublic}edendiimtnbuerit. Idautemediclum Cxfarconcepir,cùnrs
Cleopatra vrbem ingrefla effet, magno comitatu & regio luxu. fed
lA
non habuit vires. Paullò pòftenim promilcux itcrum in vrbc ledici
&ab Augufti temporibus credo eas non ledum line poena fuiffc,fed
edam fine lege. Nihil enim tamobuiumin omni billoria temponua
iilorum,quàm vrbanx Ieclicx : nifi quòd Domitianus Imperator, Vfum
le&iearumprobroftsfeminitademit,>.ioi&nisSuctonio,cap. v j 3 i.
i^uxdi. Addam nunc &c leelicx form am : qua: duplex, alia Aperta, alia Te-
£èa. Aperta:, forma (Implex, afTercs aliquot compa&i, qui capere pui •
tl* r
*£ m
uinura oblongum pofient, in quo homo finguìaris porrceli:s iate-
;:;.d ' ret. Ad fummam non aliud quàm modicus quafi leftus. Ddco facile
ex fcalptura vetcris illius monumenti: prccterca cx fcriptoribus,
jfer, t u- quorum loca adducasi lucis cauOà. Affcrum ia leilica mentio luuciiit^rtf.
nalr Sar. 11.
—-—feritine cubito , ferii a/pre duro
jilter. —
J
& Sat. vii.
Férqueforum uittencs tengo premit afferò Medos.
vbi afiercm, pro ipfile&icadi>;it:vri & Martialis,
Ft Canuftnatus no fir o Syrm offer efudet.
Suetonius in Caligula, cap. lvmi. Adprimum tumultnm leclkarti cum
Vmisin *£cribtti in auxilium accurrermt. Ex quo loco, non vane qui', au'pveh:tu*.
tur aAcres cos cxemptiles fuiflc, & facile in leclicam rcpom ponufic
auttolli. Eòmagis,quòd vinculorum ahquotiens mentio,ouibus ludica
colligata. G racchus : Vbi audiuit, leclicam deponi tu fit : jtuppie quibit:
ledile A delibata trat,vfque addo ver ber ari iufit,dum animam e {fault,
Marciala,
vcl, vt cius verba funt, qopthr àpyvfar&. His pcdibus

ELECTORVM L I 3. i. 411
Iodica deporta inditebat. Vide exempia in Succonij Auguro, cap.
LXXVItl.&XCIIII.
Eadcmomnia inleclicatedia, nifi quòd harc znatonim dcliciarum UMETTA
fmt, concraquc afpedhim bominum fiueiniunas aè'ris claufavndique /»n*«.
Se munita. Ideò Cubiculum t ecium Plinius Ncpos alibi in Epifiolisdt-x.t
: &: auunculns Cubiculo, viatoria , nifi failor, ìib. xxx v : 1. Hi fior.
Natur.cap. 1 i.cùm Neroncm ait fceptra,& perfentts, é' culicula t-ìatoria
vnionibusconfiruxijjè. Munitaautem pelle èl velo: opere arcuato,,
piane ad cara modurn quem afpicimus hotìic in italica rhe-da. Pedi" rattmi*mcncio
Marciali,
Non te cuculiti afferct caput teclum,
lattica nec te tuta pelle vclócgue.
Et (cripton incerto apudSuidam :-n>lvyyut Vs^aì^sc, (fe/js/©» -jt»vttmlcàv,0
ìp/aav1 (Zoiloti; ìwmXdaavTic, eÌKanpy«Vo/c.qui deleclica aiiqua
m il icari 6i (ubira locucus vidctur, coriis boum ad formarci IcclicxmU'
i iebris in tedia. Opusarcuatum cruo ex Taciti verbis lib. x v. cùmtdeof letlies arde
ne
Ponders cenmfa. tenuent iamfjpirilunt exprefs
leclica. nifi quoJ fencfirxquxdam in ea adproipcclum. r«*A<
Iuucnalis,
N amane facitfentnum ci a uft leclica fe ne fra,
E:e rp/x velo ime linceo tegebantur, qnod dimouerc licebat feu addu- ;>/«*» 1»
cere, pro voluntarevehcntis. Aufidius Bafuss, de morte* Ciceronismiceropaullum
remalo velo ,pofrquam armai os 1. ietti : cqp vero confìflo, ait. accede
veterane, ey fihoc pelei Ikltem recti lacere, incide ceruicem. Nam in lecln:a,&"quidcm
tedia, Cicero inccrfèdlus. Eiufmodi vela ad fenefiras
oppanfa, Plagulas Suetonius appellatili Tito, cap. x. Deinde adprimam ¡¡2^"*"
fiatim manfenemfebrim nac7us,cùm inde lecdica transferretur 'fufìexifjc dici
tur dtmetis plagulis calum, multumque conqueflus eripi vitamftbi tmmennli.Noniusfrlagagrandilinteumttgmen,quodnunctorale,velleedicanamfndonem
dicimu*,quammdimin\iv.'au.rn eltplagulx.Leci.icam banc
te&am intellcxit Iuucnalis, é?>?J"!*
gpfua ve hi tur claufo litis fpeeularibuc antro. lùdàphì^
FortalIc&: Propcrtius,cuius verbis edam bigux fànitatis libro mi. '•>«. '
Colla eaue inf'celta adfummum obliqua t beai rum,
Nei tedile* tun fidai aperta mora.
cui ?ufim mederi, fitadopertamera. hac (entcntia:Nolo,inquitCvnthia, rv r-.Aptrcolluin
flcclasad fummam caueam, voi feminx: nolo cti»m leclica per
viamte morctur clau(à ;nccurioseinfpicias, quxautqualisvchatur De «
r t 1 TpdÌTQi,
-« r
*>

4*2. ì V S T 3 Lì PS I
•trpeSmt Voùttcum iftpfotm jtytj ò$j èxeiratovù% otj oJAVRNKPAROPIE. «?vW
^9t)i.u?7? td VTRANMH'NE cfnp&qepH/utSct. i&FIB-N&V È* agjto.T* At> jpt/foc
j^òT/Sép/afj^.AoiTSTJVECcy ovnyernShit, cmoiotcctt yvvahucPtTi t&j VHVrt>-
«•,«fcvf#n ipi&n-o. Qiix verba fie reddidit vir cmditus Xilan-
•RFN-ii act : Primus hie inter Romanes leclica cperta a/fits est ,acjndeea non hnpe-
'ARTE'"
r a t o r e s m
°d° , (ed et iam nos qui cenjulatum gefimus, vchimur. cimante
RITCT-Ì
AuguHus ey Tiberius kiiicis tantum geìtarentttr , quibtss noHro tempere
rionnumquammulicres vchiinttir. Quid audio 3
leclica operra nouaxtaflijgium
teClaudn? Primus die inter Romanosea vfus? Vx Dioni, fi bxcicri-
IME.ftttih pfit. Nam rnihi proclitic eli docere , Teélam invivi fuiflc iam inde a
IIVIM. temporibus Iulianis. 5c in vfu dico frequenti. Ipfc Cxfàt leclica tedia
per vrbem latusiex Cicerone Philippica i i. Quìs vtnquam apparitor,
inquit, tarn- hum! lis, tarn obiettisi ? nihil ip/e poterai,omnia rogabat. caput
in auerfam lecite am infer ens, beneficia una venderei a collera petebat. De
Antonio te Cxfare fermo eli : illuni aie caput infermile in auerfatn Cxfàris
leclicam. quomodo autem id conuentt, nifi in Tecla m? Suetonius
in lidio,cap, l x x i. Mafintham nobilem iuuenem, ey abflrahentibtu
fìaiim eripuit, cccultauilque apud (editi : ey inox ex tratura profiliflem in
Hijfaniam , inter officia fialtm profequentium, fa Ice pine liciorum leclica (ita
it'.exit. Ea ipia occultano Maiìnthx vix mtciligi prudi, nifi de Tecla.
Quid muginot? Dumi repugnatipfe Dio, in ve;ids oux reddatn intra.
Sed deriuanda pro'celò omntslixc cuipaà fin prore vene idi: in
fblum expetit Xylandrum ,quivcibacius non peruidit. a'ippc» NARWEInif.RIMEN
y0v vertit, leclicam operraui. .Scilicet di feri men ignorarne apud
%"ETI*4. Kornanos inter Sedani & Leclicam: apud Grxcosmtcr o-at/jmoS uvSe
Si$p$v. Id verba dedit homini doclo. Difcat à me iuuentus. Leclica
tnuenti veteris fuit : Sella, nouiorts. Ideò Dio, qui diligcns rnomm
vetcrum , cum cura adnotatum voluit tempus , quo Sella venit in
vfum. Se id ait fuiflc imperio Claudi] , ipfo duce. Non tlubiè ìfla
•rfjy-tpre- Dionis mens . Qui Grxeè locuti proprie , axititno^tov temper de le-
.t"•"'•'••*• elica j Shpov de iella dixerunt ;

E L ?; C T O R V M X. i o. i. 415
vhdatVyWTryii ne. aurav dt&ivco$"iyu>ihwt Wtot, nwmu-ipimvatnvt IcrStpi&dj,
y_dj fgO'-m 0
T/S;£to?TOT5 Ittoajt*, J^d hiht^n ^g wa c« r£ cry.//y.-
«j-oJ/a ••spox.^us. Etr. Tibcrij xuo, inquit, lectica tccla ( vtitur voce
e-Atw/roS'id) in viu cciam viris fuit. Et quarc hoc cam cunose notac?
icilicetquiaaliter rescrat cius fxcloj&vicem Lcdicx Sella vikataqua
fe minis , qua viris. Excipio tantiim vxores Senarorum . Clare idem
Dm, pauho fupra eum locum quernadduxi.de Libone Druioryotri?cmto.
SiW) SavxTov iv Ti trxtuTroS less yymc/iytet , hatsrota cu fixAivrdv
•yvvounicypedvmi ,ic,T>.vytpn5-'w iTi-doiMci, Hxc non tarn anxienotarer,
mil quia tunc id genusledicx* propemodum ignotum. Tacitusdecodem
Libone, contcntuseftdixiiTe, ledicaeum delatumad forcscunx.
Ad hxc firmanda adde verba ilia Dionts ex loco fupcriore , lib. lx,
OpOTOgji' :pra capita hominttm fttpraquettirbam dtlicatos }»o

4:4 I V S T I L I P S I
Martialis,
or.»fÌKr$t Otlophoro fan ut portatur Auite Philippus:
Hüne tu ßfanum creáis Auite,furis.
Sarpius.vcopinor,fcminis,&: minori probro. Appuleius lì. Apología, Vtt-
Ba'oatur ollophoro. vidifidprefetto ipß qui adfuiÌHs, quam improba immun
eircumfpcBatnx,quamirmncdiea fut oßentatrix.
Martialis,
Otto Sjrls fuffulta datur IcBica puello.
ir-tiMi- Quifcrcbanc,(criu ledicarijdidi:&idproprie Ínter feruilia muñera
f uit.Seneca in EpiftolisAfatf turba.ßruorum leti team tua per niñera vrbana
ne peregrina. pertantium.Scr.Sulpicms, Coatftußum in eaJcm letfieo,q»a ipß
delattts cram¿ncifií¡ z UBicarid in vrbem cum reßsrre. Inicripcio mir» König?
Tl. C L A Y D I O
A V G. L I B.
T I G R A N O
EX. CORPORE
LECTICARIORYM
C AE SARIS.
Et alibi, CASTRA LECTICARIORYM.
*Uefi, item,* DEC. LECTICARIORYM. BRITANNICORY H.
fiueüfcu Ecin Pandeclisea voxfarpe. Abhacvoce Martialis Lcdicarmlann &atio:
«Cu! xir,t]ua:cum ledicariis.vthoneftcdicam.foleret.
bicuiatioiú Epigrammaeiuseftlib. x 11.
Ancillariolum tua te vocat vxor, ejr ipßa
Dom°it.° LeBicariola eil: eilt*, Alauda,pares.
cip. til. Sanècura:fuiirevidcrurhominibusiòlutil»xus,vt hi ledicarij formoli
tìmidi e(T e n t jdeò non mirumfi amati feminis. Scripfiflc mihi ab ca mente
& c t t l
"' Seneca videtur, loco tarnen corrupto, Epiíl.cx 1. Hoc ipßmili dico,quotiens
tale aliquidprofirinxerit oeules meos,quotiens occurril domus (plendidot eohors eulta ßruorum, leBieaformofis impofita. colorikus. vbi ienbendum,
formoßs impoßtaealonibui. Itaque longoseligebant&: credos. Tertul-Ü
lianus ad Vxorem lib. r 1. Vnde ergo nifi a diabolo mañtum petara, komm
txlnkcndéi fi'dxtdr mulabtts ó einer anís peregrino proceritatuì imo picrumque
Germanos, quia ij tales. ídem lcriptor üe Virgin, vcland.
Non "vcfliumtodia,non G'adieos vultus,non Germar-icos baiulos, au¿t nuptitrum
glorian* accendunt. Et ad vxorem : Nec Germánicos batulos pro,'urne.
Clemens Alexandr. Pxdag.hb. 11 i.cap. 1 v.olSlr¿tpopiTa.de J'^ocdíf.tr-
T?; rat yviaiKùiif QopáSnr ßag-^ovric, KsAto) 7roMo). id eli : £htí leélicos
mulierum in alt um toll ani, cd" cum ímpetu baiulent Germani multi. Et li e x
alia etiam gente crebro, ied tarnen cum diledu fere magnitudmis Se
iKHctmiü fotwx- ícilicet vt magis fublimes ferrentur. Iuuenalu EpttUciou
e*fitiat*s. ego huc ttaham:
- — turba cedente v ehe tur
Uwes,& ingenti curret fuper ora Liburne'.
Atquxobiter leget mt ficnbet/uddormkt mtttf.
De

ELECTORVMLIB. I. 4U
Ог Icdicaemrn eapio, &grandibuse Liburnia feruis. Bcnc ergo in
•S­rn­rraf illuccnim redco) For mofbscaloncsftgo. eoquc melius,quod
h« Ied»carij veftiti lere vtcaloncs,&smilitanterpxnulati. Scnccaidem
De Beneficiis hb. 11 r. cap. x xvni. gab tandern ab ißis gerulisraferts,cubile
iftudtuum eireumferentibus? quo tepanulati Uli,in militantqui­ '""'f
dem поп vulgarem call um fuborttati? J$ub ,ivquam, te tili efferttnt? (Jc­^ f
£"!'£
со, ferunt) ad hettium alicuius hoHiarü, adhertos alkuimne erdinarium иИш.
quidem habentis officium. Elegans proriüroin пале rem locus. Cubile,
%• ocat lefticam; Gcrulos, ledicanos feruos. In collo emm ,fiue in humeris
(cruorum, lcäica. vnde Succollandi verbum Suetonio natum,
.rbhd lelPiea impofittts, efr quia firui dijfugerant, vieißm ftieccäcntibits
in taiira delattts efi. Plin. in Paneg. Ante te printipa^ßajlidio nefiri, ф
modern ttqttalitatis metu, vfum релит andferant. il/os ergo humeri eeruiclfique[ernorum
ftiper era nollra ; te fama, iegloria , te ehiumpietas, te tihertasyfuper
ipfbs prineipesvehunt. Hic поп dubie perperuus geOandx
kcricx mos. Viro docloS: rragnx famx vbi mensfuit, cum in virruw«
Ciccronis fcripdi: Jlieau!cmndlitnmaduentu exfirepttu & итоге cognito /Ч*'»
pr'tmum сtnfißere feruos\& iumtnta iufdtl,& aperta leehea, See. Rin* malis '"* r
*
поп ahenis.cum hxclegi. In .nenra ad ießieamr apage,cueurbkam iibi
quxruncilla vci ba. N um quam nül h о in hie s ad leeb cam­.aiiter quam
incfledo,3utin riVca. Si fa .'ojumencamego.
Scl/л ha­.s ' • ;i e­llddidix;•; L>:Ct ca.Ex iunfconfulto, 1. xtnx­Debgar. AüudStBt
Zega­'oeem •••'.
i:a liri ! uonis,qua; adduxi fupra. Videri poterat confudifle
MarciauSjin bis vetiibus:
Cum tibi поп с {[erst (ex millia Cxciüane,
Inoenti iateveftus es bexaphoro.
Top quam bis deeies tribait de a cicafiimmque
'Ruperunt nurnmijaffm es eet epedes.
eputdd'lipromerilis (jrtamislaudibm epteml
Di reddantfeltam Caedianeübi.
Nnnctw fada, Namhexaphnrosnon minusdcSelladiciturquämLe­ usü»^,
(';,сд Nc 5­uctonujs qiucem ,m Othonecap.v i.Типеahditaepropere tumi* ьtr.nittlr;
le'Uinejiüra contendtt ,.te defidientibm IcF/Ueariis cum defcendtßtl,
Ыс, Natu quod ledicanos fubiungirfellx:.hoceö, quia fellarij altcrius
figndicatioms Eint, &obtinuitvt co.mmuni nomine Ledicarij d.icerentur
tama.SSeEamimmmvs^jv.am adLcdicaro, ScnecaDeTranquillicare
vitx Hb. \ ;,. слр. xnn, 7'anta eautiihm dementia fettet, vt
contnmtliam f Ii per: pefifiputent л taubere, gaid refert qzantum habe.it,
quoi Шхс ari os,quam oneratas aures,quhn lax am feüamlatjue impadem aniavJcft.dr
»iß (cientia лесеfa acmulta erndHio tcupidttatum feie ineontinens.
Vbi

dXC I V S T I LI P S t
ella laxa Vbtnotabishxamfellam,porentiorum fuifle, vt& apud Martialem;
Lax tor hexaphoris ttfaft leclica licebit:
contra ;minutam, 8£ artam ,tenuiorum. quam facile fcrrent homines
duo. Icaprocuratorinfula:Bargatcsapud Pctronium a.duobm IcclicarUt
in mediant rixarn perfertur. Nee alia fententia vcrluum luuenalis eft,
cum inter votafuaponit,
crHtc.ftut.
faille».
I. heir*.
SriJ.i mn
licerti.
cyduo fortes
Be grege Meeforum, qui me ccruice locata
Seeurum iubeant clamofo infifere circo.
Nam fellis defercbantur in circum, due in thcatram,& in iiseria.13 per
fedebant, Suetonius in N crone, cap. x x v i. cuius verba raoxrecjam.
& Calpurnius,
Interfemineas fpeclabat ttirba cathedra!.
Carhedrasnonabfurdecapiam pro fellis, fuadente Imicnaii.
cum iamfexta ccruice feratur
Hi ne at que inde patens, ac nuda pane cathedra,
Sign a torfals*c.
quamquam ea vox proprie de fella muliebri. Difcrctam fané earn bid
fe à virili, fatis mi hi aucior Suetonius, in Othonc rap v t. Tunc ald-tta
propere muliebrifèlla in calte a contendit. De ea&r Seneca i. De Heretic.
Rullio**, inhumanus ey ma/euolus ( malo ex meo vctcn, eynntl- mor '•} est,
fquls coniugem in 'ellaprof are vetuit,ey adndfis infpeéhribtes i ehi -rudiqueperficuam.
Vbi carpi videsin feminis (ellam aperram , quu .(.•Limenta
ìcdicet magisad fexus illius pudorem. Idem alibi : Nenqnam
margarita fiffoeent : quam in patente fella circumlat am per zrbem populus ab
ommparte aque acmaritm infpexerit. Patens ergo iella virorum magis:
tecta feminarum. Repeno ie. geftatoriam (ellam; non tamen genus
aliquod proprium, vt cenfeo, led cautionis fortaiie gratia fic diet.mi ad
St lu getta- di feri mem (èdentaria; fella". Suetonius in Nerone cap. xxvi. Interdir
uria. quoque gefatoria feda c/am delatus in thcatrum,feditionibus Pantomimorum,
ex parte profeenq fupcriore ,fgnifer fmul ac fpecìalor aderat. Et VitelliO,
cap. xv i. Continuò igitur abftru fits gefatoriafella. Vbi de eadem re Tacitus,
Vitclliits in domum -vxons filala defertur. Vt fufpicari non de nihilo
quispolfitjèllam illam minutam , &' qua vulgus in theatrum deferchafrrcr
'l^"Jf De origine Sells non quarrcrem (liquidaenim ex Dionis verbis,qua:
ùcila orta fùprà)nifinubem reiclara* induceretSuetonius, cap. L I I I I. in AuguSuetonij
qui ciiìOyln Confutata pedibus ferì: extra confulatum,fape adoperta fella per publili.that,
re cum incefit. Confiderà Sella adoperta mceflit vulgo Auguftus? quomo-
rnoilM
dopoteft? Supràenimex Dione docui,Claudium Imp. prunum omnium
RomanorùScllaopertavlum. Nimiumclaris verbis idadfirmauit
lcriproc

ELF.CTOt.VM LI ib*. I, 4IJ
fcripror Grarcus. Quiddicam ?Fumus in ocuìis mcis bare Suetonu verba
ne altero tri ahi olanda fides fit,ahrogabo potiusreceptani lecìicnem
, (cribamos, fellaadaperu. Itadiremptapugna : quali iella quidcm Cnrrr&m,
vSus Àuguftus, ied aperta, non tetta Tamen ne quid mentiar, non ni­/ ?
mium id placet, potuis credidenm ,dum iua tempora Sueionius refpi­ '
cit, fugilteab ore eius Sella: verbum ,cüm tamen ìntelicxeritlccìicam.
Can lía buie opinioni, quoniam non repeno Augnili aruo Scìiam , fem­
per Le&icam. AtpoltClaudium,plerumque Scìlam, rara memoria Le­ v
°fi
etica­, Et Sellamdicotam in fcminis, quàm viris. Iuuenalisdn vinsi
Jiejpicit hoc primttm qui litigai, an tibi ferui * WX enti.
Ocla, decem comités,pofi te fìt fèllajogati
Ante pedes,
Martialis,
Et meafit culto fella cliente fequens.
In fcminis : Tacituslib. хин. Agrippinam, auditis infdns gcft'amine filai
Batas peruuiam
Iuuenalis,
Ofìendens vacuavi ey claufimpro coniuge fellam,
Ег exempla vbique obvia.
Scila, poítqium recepta in vfum.dignior habita Leérica. ex Suetonij Sclladig­^
u a t
vnico,& ideò notando loco, in Dominano, cap. и. ob hac correptus, quo "'f '
magi* atatts & condii tenis admoncretur, habitabat cum patre vnà, (etlámque
rtus ac frati is quotiens prodtrent, Lcciica fequebatur.
Supcreit Sella; forma.eam credo ita compactan! fuiííe,vtaptaeflet ad ^oima^tU
fedendum : eoq; diferetam à Lechea, quasad lacendum. Colligo ex vo­
u
1 HHÌti
ce­, 5¿ quia r.ern ic£ìus in Sella, fed tantum ceruical, ad caput fcilicei rechnandum.
luuenahs,
/ a[peciet ludos conducit Ogulnìa veflem"
Ccnductt comités,Sellam ,ceruical, amicas.
Vt id genus gettatori) videamr non abfimile illi,quod hodìe in vfu virorum
principum,quotiens molliter & une fuccullu ferri volunt.Tantum
quodolim íeruimüc fubiunguntur muli autequi.Faciuntaliquid addeicriptioncm
Sellae Iute Lampridij in Eh^zhuo ^Fafla Junt S C. ridicula de
legìbus maironalibtis, que quo veflitu incederent ; qua cui crederent flege, ce­
'
derent,iciiicct per vmnfquxpillio,qua afino veheret,qua filia, quai ­e carum Sefoprfìfcl/icca.anoffìa,aneborata,anargentata.
Caput exafeeaturn cit de Lecu'cis ' J
''"'
& Scìhs. quan»m víum moneo ignotum prifcisGrxcis,cx Iuucnah, jgMU Lf.
— quamquam non effent vrb'tbmillls au¿ c>

4xH IVSTI LIMI
C a t . xx.
InSmtomo fektHor& aliquot loca. Quaìà lexlulij fuerit ,concepta
de matrimoniis.
difceptatio.
Eloquentia Catjarù. De Uno claufo, accurata,
SVETONiAN.r aliquot loci funtobfcuras&: intricata*, partim etiam
ambigua: hiltorix ;& quam ,vt Plato ait, « as-dcra. tìtriTai Ego quia
vidcor iis preter prifcos inrcrpreres poilc dare iucem : carcere* apcnam,
&:emittereequosincipiamad palmam.
In IuliOjCap. LII.
Heluius Ctnna trìb.pl.plerijque confejjlis efi, babuijjèfe firiptamparatamque
legem, quam Cafar[erte ntfiiffei cum if je aießct, vti v.xcres liberorum
quarendorumcaußa, quas ejr quct ducere i. client, licer et.
Ambigit de le&ione V.clanÜimus Toi lentius. Mento, cui enim proba-
UxittlU-bile,Caefaremeòimpudentixvcnifle,vtfublatoomniflatus& ordmis
Titus. Wtt
difenmine, quot&quas cuiquevifumeflet legitirnas duceret vxorcs.'
Dicolegitirnas. id enim valentverba ìllaprifca* formula-, Liberorum
qua:rendorum caufla. En legiflatorem .'dignum lacueo Zaletici. Torrentius
tarnen, vt in parte minuatinuidiam legis, fcribi vult, vtivxores
lib.quar. caußa,quot ducere veäent, lieeret. alia, ilia voce omiffa. Vtnumcrus
quidem vxorum arbitrarius fuerit : at non conditioaut flatus, puta
n c
¿2* Tvt» ^ ruas
ducerent,ne peregrinas.Verius mendi hunc locum libero ego,
J-u't fent'In- fcriboque^^non ^Ä^.Leäioleuiter,{ententia immane difcrcpat,
lupo/ita. Ad Czfarem enim ipfum ealex pertinuit.& inter argumenta infanc cuiuldam
libidinis ponit Suetonius, quòd legem promulgari voluerit qua
ius fibi eiTet legitirnas vxöres habendi quas&quot veltet. Turpe boc
ipfum. quis defendit?tarnentolerabilius, praequam illud primum. Earn
Suetonij & coneepta: legis menteoa fuiffe.clarcdocet Dio Irb.xL 1111.
qui inter alios honoresCxiaridecretos.fuiflenarratqtn ms dlidarent
cum quibufiiisfeminisfe iungendi. Verba eiusadfcribä ftdei meaecaufla
: dfÀXu K, yzta0t ovate, «r & fortan omnneu ci srÓAfÀ»

Ж LE CT О R VM LIBER I, 4;^
Сар. ixxxm.
Sed noni fimo tef'amento tres infiituit heredesfioronm nepotes,COBauum
ex dodrante, L. Pinarium ejr f/f^Pedium ex quadrante. Relìquos in una. cera
; C.Octauium etiam infamiliam noménquc adoptauit.
Qui ifti rcliqui in ima cera (cripti? Et multa fané verba in explicatione ГегЬаТфа
hums loci iam ohm perdidit Alexander, Genialium dicrum hb.i.cap.i. w
" 7t> A u
'
Dico, pcrdidit. quia 1есЪо& dithnebo vulgata non fine mendo : quod, f^"""
me auitore.elucndum : L. Pinarium &ßKPeditrm ex Quadrantereìiquo.
Ir, ima cera C.Odiauium etiam 7&ic. Necopushabeo leétiouiper feclarx
facerelucem.
In Octauiano, cap.xxn,
Janum guirinum fimclattfeitera к condita vrbcantememorìam[ita claulum.in
multo breuiori temporis [patio, terra maria, pace parta,ter claufit.
Cerebrum multis excullìt hic locus, quia pugnare nsviius inhißoria beten»
cum Limo & Plutarcho.cx quibus quali rem confeflam fumimi Janum С
Щ'°_
Geminum non tcrab Augufto,fedfcmel claufium,idquepoft A&iacum ^fff!^'"
bclìum.Igiturnc manifestò Suetonius huius rei mendax: vifum pridem с / л .
Giareano feri bere ,#r/«> claufit. lue fèntcntia, vt qni bis ante Àugufii &unS< aiuain claufuslanus,eum tertiòclaufcrit ipfc,Piacitum idem doch fli­/"/•

4iO JVST! L I P si
,
nifi li fuperitit:ofus,aiitdiuinus?Haec mera ventasi&eadcm fcriprurnrn
in re ram clara Liuium fuiwj.qux Suetonius,Qrofius, Dio (dì ramen libros
eòperduxtflet) ram liquet mihi quàra me viucre. At Plutarch us
dillentitetiam, qui ile feribit in Numa, de Zani tempio : vcpifyrai dnd'-
%8at (dtv aÓTÒv }Srav n

? 1. 7: C T O R V M LIBER I. 4«
//^.'>>15." S verdi-nbm publicis eompofm funt,fcriptos legimus.
Falla haud dubic vox, cafus. Legebam olim , cafus. rehpui, poftquam Cautus,>»
'iufpcxi iibios prifcos, qui habent, cautus. Ampledorpropria: lìgnifica-Z^M"^cionis
voccm: & co nomineaccipio.quidquid in iacriscauendum,& religionisgratiavitandum
automitrendum ilr. V/um ca bis reperio Ma- Uacnbim
ciobmm,feu quem alium fcriptorem ex quo Macrobius hauiìr bb.i.Sa- facon*
cium cap.xv. CofitrjnquityfàcraflataeuJtodiens^cinidismenfibuSyquibus
buios adiecìt dies, ordine?» volute mutare Nonarurn. quiaperadtis totitts mShfis
ferils, dies fuos rei diurno cautus infèruit. Vbi equ idem emendo, die fu»
rei diuino cautus,&accommodoad liane lentenriam. Et inverbisquas
ih v m , Ideo autem minor Pontifcx numerum dierum qui ad Nonas fuperef
fent, calando predebat : quod pofl nouam Lunam oportebat Honorum die pepli-
"lares qui in agris effent Confucio, in vrbem, acceptures caufiu feria-rum a Regs
facrcrumjciturosd quid eo menfe effet faciendum, pariter icgo,acccpturos caninifaerorum:x rf
Sex be voce inìerta nifi'in/T^f/-w,poftuIance fententia quam ficexprcfiìt
Fellus : Ìgnem ex domo Flaminia rapi diurno rei gratta eferri itts non efi. IttdJnJ*'
la de in.
Ncdum ncque in apice, ne qui in cincin, ncque: in alia parte vllum habet.
Filmai non habet nodum in apice ì Mi?or. Atqm FclhisexTitioait, voxrtttS*,
Offendieestsodoseffe quibus apex retincature?remili atur. Vidceundem in
verbo, Apex:& uummos prifcos, in quibus Albogaieri formacum Àpi
ce Scquor igitui librospi ifcos,qui haben• ,Aodem in apice,ncque.ha.c Icascntìa,vcnuiquamnodo
vindus Daiis.piatcrin Apice eilec
Ibidem :
Fropagir.es e vilibus altius pr

^ta i V S T ! LIMI
carutn h'tfiorìarumferiptores dicunt ,preuincio Groco profeti'm, cium

E LECTORVM LIBER Г. ^ 413
pro i)\ixio re. Plautus, Afinaría :
——­ tecum precibus pater orai.
banc тик orare tnscum. Ennius,
Lib.vm cap.xvni.
An tubai ex captiuis nofirls eleBos decern Romam miftt,paausq. efi vt ,fi
pop. Rom. videretur, permutado f.eret captiuor.um : eypro its quos alteri
p lures acciperent, dareni argenti pondo libram fi ilicet eyfelibram.
Cenfco à gloffographo effe cria poUrema verba ; &c Agellium fcripfifle, cuppcm»
darent argenti pondo libram. ira iolitum antiquis, cautionisqur.fi grada " гглст
­
?íeminatisi.isvocibusdicerc,Pondo libratane librar. Dicam/orsfuitjaccuratè
ea de re in Liuio. Id corrurnpendo f ute buie loco.
Lib. v. cap. xix.
Alio qui fi inris tfia antiquitasfieme tur, edamfieruus a domino per pratorem
dan гп adoptionem pote fi.
In verbis Maflur.j lcgant,meau&ore, I u ri icon fu hi, fi tur is tantum aqui­ мфгц _
tas feruetur. qua* voces confuía; & ¿naliam fententtam falfamq; aptar. verl
" l,uru
­
•>
1
r , if e non rala.
Lib. in. cap. XV,
Fhilipptdes quoque comcediarumpoeta hand ignobili*­, diate iam edita, citm
in cert amine poet arum prater[pern vicijfit.
Vult dicerc Philippidem arare iene&a fuifie. Ea vis an vocis Edita: fit, ¿Etat exit л
ignoro, patita, fcripfef im, átate iam exit a. Simibs tila apud Suctoniura
locurio in CldüáiO . átate progresa,
Eodembb, cap. vni.
Cum Pyrrbus rex in Italia e (fit,

4*4 I V S T I L 1 P s I
TO?{ Sì ytipICtìV
"ntein$ ìhivB­tpcJaac, lyzariXi^i azroX'irac, àyi i­
QwPajuuziwv ,HjKopvtiXiist;t$' iavrì

EL.SCTORVM Li BS Z h­ 41J
Ca?­ x x i 1 и
ШопЬш еогищие origine, conditione, mimßerio, &> rhu Ccn­
Ul­Ubc* ac cur Ata. Normt m ctymoeortm eorreÜm 3 item Ageltitlores
e Ithertü atit liberttnü. ciues fuerunt } &ideotooäti.
Liuius correclus. Sumtnotiopropne quid, & quomodoea
vPiwitts explicatus, Cicero cmendAtus. Animaduerßo quid,
rf­iuroendum magiÜratui erat/Ар и t aperiendum ,equo dejcendendum
>& curru. Ferrumponendum. Tacitus explicatus. Pratitio,
rpuihs.eLittio glofißmaablatum. J$uü Primuslitlorpquis Praxi'
tnus. Tumcbi ineo error. Yajces lificrum. ddVlcs eosferendijubtmttendi.
'Virgtc hclorum.­Penußo fokmnis tanua. Bacilli. Scпес
A correclus. 'ЪааШргшп muniapalibusmagiHratibtts. ^'tot
Utlorss cuique juer'wt.
: i т v м illml Frmi.f, quod поп iniuria агло',
МонЬм .ifil/tiui,: res fhti Истина . VIR: '•• u.
verum СОЛОН UNS I XI;\V. in htter s. qux nec­haberi'hodte, nec rfa&ati
.. modo }.­.­:.oot.. bcuquenotttia in 1 n'ci mons. qua nid tiudus mihi
.Vcu.­j С.Ч&: imbuiov: non pute & ltqnicc , ':d quaiipe:. rxbtdam inccllegeteeum
opnnios iCMptoi es ncct.de clita gratta vi/uro nnlu hoc loco
L:cb>rum onmes::r»s_,quos(partim MERNUI. lcgerc,digcftosproponcre:
& andere an с quuicuidautad dloruir. lucem ladet, aut (cripterum.
vis auain ii non im­s • 0 noctis secite a luucntute. cid confultum ibo hoc
gencre fcnlx «kh,& hrnul dolori meo. quem ex patriae non peri culo, (ed
iunerc, iure capimnsacerbum.
Iiolet pudetque Gramm те natum &piget: ait ide.
Otigo hdovum a Romulo: cxemplum , ab Etrufcis: nomen äiigando. Prima Ii­
Nomus Marcellus, Idctoris proprietatcm a Iigando diel am vetußas putat. clorumori
­
na enim antiquitt)< carnifieis officium fungebatur. (cribe aha fententia .. iß ^„'„f
mim а. e. 0. fungebanlur. Natu hoc monitum vult, antiquirus carnificcs x e «n
Romxnon RUIFTC, & eorum vicem prxltitiiTelictorcs quod verum tetbt­ re:iuu
v. 1 ом;;>pr; fei carmuib­, / tieeor,eo//igamanus. Cum Nonio fcntit Valgius
Rute.; c'c p.'eraque Grammaticorum pars tarnen muemur. quofiexu а
iigando iidoc.ctlet emm potiushgator.Sed monco, vt in re grammatica £>um»i»
p­uüo tenuiusdttlcram ) Ligo. hysrc&Lgui !i£tum, futiTeanri« uis.­vtf 1
* апЛо
,
fc HL 1 ! L-L I I 1 ГЧ ­ Ulier StA'
tnco.i ocut.mcturn: l'iico, plicui,piiö:um vndc hvncq; P- rrrtcut, &: UHIER Ш­
Explicui,Ä: (innliap'iuM Lndc igirurccrritFme &:DRA?:O­yj­; L: ftot. Non £*т.
; »dithoc torian'e ; venia j­.Oo fir I •. ro Tot in­.: &c Mcö с­­­ s nibaecs rnatnat
aLici­a vei a L«mo. л/о

41 1 V S T I Lì P Si
lima*, ita ibi tege. Ttcrum,Tranfuerfa omnia antiqui lima dieebant. ili; ф
Limita vocabulum accepit, cìngulum quo• feriti fubila cingelantur obliqua pur*
pura. Sed&fcriptorcsGromatici fiueFmalcsДляпгегпinagrì ueduxi­**svndecunt
conlènm л Limo, bue tranfuerio. Ab hoc litio in veltri formula
di'ti ut. pu n £ j furt a per lanca» ey li cium.
tìftotum Licìores quaconditione fuerint, quadri potei! : liberi, an ferui? Dico,
quicbditio Liberi, eligebantur cnim plerumque ex ima Quinnum plebe. Limus
e
Ь t df '^hb. i i. Quatuor ey'vigintìliòloresapparereConjulibus, ey eejipjos plebe ho*
fèrud. ' minesinihil contempline ,neque infirmiti!fifint qui eontemnant. V aleni is h 1 aìiligì
ГС/I'B'ximus ub.ix.cap.i. GemelluaTribunicimviat or,ingenui fangtanis (edoff.ed
ìcotportj intra feruilemhabitumdeformis. Tacici, Si fuprà panilo, rem poi e, enau. è
^'"^'iibercinisaut fbertis. Eafententia verborum eius libro x 11 i.Anmbum;
fUcatnt. flgippclatifufumià'corpus. (libertos intelb gir) htmplerafque trdus,decurias,mu>feria
magiltratibuseyJacerdolibns, cohortesedamm'itie con*
fcriptas. Minilceria magiftraribus ; ìd eli*, Licdores, Viatores, A e с cri fi,
Scriba*, Sratores,Pra"CONES. Sed Se Tiberius GracchiliTnbunus, vnuore
m libi legit è propnis libenis ;nouo cune more , Se non optimi exc mph.
Elcganter Plutarchus : ò uh Tifiiptoc, ш à;. Bene Plutarchus. Nam alias reception non è propnis ЬЬсть lumi
, (edèferuispubhcis.autèplebe. Sed & toga: ius betonbus fui:, T rgo
liffemto­ìibcTì ,imòeriam ciues. Cicero in Pifoncm ,T'oguUadpertam hclortbus
ganjAù praflofuerunt t quibus Hit aeeeptis, fagult reìecerunt. Liuij ramen focus eli,
U 1
UHIUSin 4 videturadimere iis togasdibro'"111.flpppdautemifludimperi umeff.Beta
re ter­ cemuiri,quod tenetìs? teills oc pariettbus iura dieluri e fise Non pudet liciorum
rtJHt. vef rerum maierem prcpe mmerum in foro con'ffici,quàmtogai'егит,аНогитqueì
Falsò, fenbendum enim ibi ,au£toribushbris ,quamtogatorum allotti.
Ita ille ÌPFElocusqui adimebat, iam addir.Paullatim tamen.v :
GracuxTrium­chusè
fuisbbertis ;{icalij furoebant è propnis feruis. Ni ÌD fuillet, non
f°P°^ ra
bare ab Antonio,Lepido,0£Uuiano 111 .virislcx efiet: yJinоьМ*­
t. on Tw/u.ovo^&%ib, uttrtSSAovpxfiSii^ilv. NotatDiobb. LVI.
cfpna& Mimeràhcdorum precipua, tna: Submotio, Animaduerfio,PR3ESTIO.
muntali­ Submotio.6dSubmouere, proprium heronbusverbum. ìdeòSummo­
SHmmctio, £or aditus, pròìpfo li&orc podtus Ludo , bb. x L v. Jflùetis regio imperio,
quid. noiiumfiormam terribtlem,prabuìt tribunal.fiemmotor aditus, praco ìaccenjus i
Voce, ma injuetaomniaocuhsauribulque­a.Ficba.tcmn itrepidi oc iimperioquodam:
/ И Ш Г ­ " voce.manu, virga,locum faccrent fequenti magdtrarui Èxpn die
inni. (citèLiuius, bb. VIIi. vbi fubitusin Curiam venit Papirius. Repende, inquit
, (Irepitus ante curiam liciorum fubmouentium auditur : ey ipfe infenfus
oderai. Non fola, inquam, voce. Ddcoex Seneca ,cpidolaxcv Nonefl
quid libi tranquillitatis tua fastidium faciat, ille veli/le fub illisfafcibtts pur­
pura cultus. non e(i qtdodfeliciorem eum iudices,cui fubmouetur,quam quem li­
Settra eor­ ftor femita deiicit. v bi VE tu s, qtiam te quem l. fi d. F x Fe do : Matrona a magirr.»»W.
Jlratibus non mouebantur,ne pulfari contrectari've iiiderentur, nifegraidda
eoncuterentur. Pulfin,a:t,& contrecbn. lì ut Appianus i" ca.iem te A L ­
berare, bb. i. Beli, ciudium : rcev Sì p*.&Sa$hpw tivoq hSairZW'­.TO; ТА
Kii.A,

F LECTOR V ¡Vi L í 8 ¿ R í* 4%J
ra: va , xa/ T/paí rat' cv

4­2.S ' ì V 5 T I I, I г s I
Dione lego lib. xxxvl ab Acilio Confale Sellaio Luculli Prxtorisconfnng!
iuiTam : quoniam praítereunti íibi non adfurrexcrat. At 11 le {ас etè
ala­гаш lorisintemamrepoiùit;éxprobrans confali fufpeclam fberra­
Caputape­ rem.Quòd Caputaperirent;prarrcr Senecam,Plurarchustettisin PomтшЫхт.
рею. cui venienti ait Sullam lòlitum afllirgcre, &¿ apcrire caput, videlicet
quali Imperatori. Et ad banc hiítoriam pertinmr Salluíbj fragmentum
illud, guibmdecaußis Sullam in victoria Diòtatorem, equo defenderé
fibivni.a.ffurgere de[ella.caput apeñre folitü. Loo ui tu r e ni m iplc Po m pe i us,
"Romani ft­ Quarri potcit,quomodo caputaperuermr, il vulgo Romans cram capire
ne^tpfa inteclo? Nam pilleum fanè.aut petalum ritu noi tro non fercbanr. Ea de
ЯУЬ. pike. r e ^. г^ а т piene alio loco autpotiusiam ieripù. Nam Saturnali bus mess
exaclusdecimusmenfis: пес aliud lucem eorum mora: ur, quàm tenc­
Eqmdefrt. brae Sc nimbus huius belli. Quòd Equodeiccndercnrjc'arum ex Liuij,
dtndum. Valerij,Plutarchi biltona de Q.Fabio. Etiam ex L>ione ;apud quem bb,
XXXV i. Pompeiusdefcendere libi equo Tigranem regem luííit per bòlorem.Quod
miremur ;auctoridcm Dio, Seruibo Iiàuricocùm forteobuius
quidam equo non dcicendiflcr 5 re delata ad indices, canili an fuss
idoneam vifam hominis eiusdamnandi. Ea pertinacia erar pnl ,.1 moris.
AppuleiusgraphicèprorfuscxpreiTit lume rirú habendi hoi юг.s, hb. 1
o­ruptm Flondorum • Si quem conßicantur exprincipalibus viris, bene eonlultum,le­
ÌICHS. **
n e
eognitum, quamquam opidbfeftinant, tarnen honoris eins gratta cohibent
curlum/eleuant(corruptaea vox eil,&alias feribitur,reueìant: nubi non
eli ad manum medicina ) gradttm ,retardantequum, ejritico in pedes defìlittnt
t fruticem quem verberando equo geßant, earn virgam in la nam manum
Currude­ transferuntataque expedita manu adeunt ас/aiutane Simile fuit in curru.
feendmdu. Feftus, Viri fedentes cttmvxoribus in vehículo defenderé non cogebantur.
eiadiusfi. Quòdferrum tìueGladium ponerent,nefcio an vulgo nottirn lit ¡ led
**n ш. е г ц о e x pj u t a r c n o. dePompeijcongreífu 8¿Tigrants: de, S\ йлЗ­cv, tnquit
,Ьт

S: ». V (.: T O R V M LI F >:• K li 419
riunì & Limum. ita enim narrant,vt niii de hoc ordine intcllegi non
r-. •;"!!• r. Val.-! ij verba funt 1 ib. 11. Fabius a Sen.ua adfiluim Con (idem, Sue/fru
mid'.**, po/hntam animadvert it eum ad o/f cium fuum extra opidumprcccf-
)"di- indiana) us quod ex littoribus vr.de dm unno ¡0 equo de jeenderc in fi [jet,
'fi ernia ira [edere perfeuerauit; tQupdpofiquam filineanimaduertit.proximo li-
*lìori,vt'[ibi apparerei,imperanti, Liuij (untlib. x-x sin. Cttm'obuiamfiline ^tJmgttf
pyo'zrederetur iiciorcsq, vereeundia maiefìatis eitis 1 netti anieirent, {nonfuni-^fff'f' 1
"
mouentes pat rem ; prater vndcem fafies equo prauecìtujenexfiic. Verba,qu$
a : iiixi Liuij bono, corrupta enim': Sicircumcidarn m us latensvlcus.
] ìx., non fmmouentcs patrem,occukumJ'cd ineptum gloflcma hmt.tolìcmda.inu
uocnda. Liber optimus mini audor.Sc rcs ipfà. Attende enim
eorgbjilbgiaphi Liuius ait hcìores tacttos aurei tic-, die addir, non iubmoruvn
ab us patrem. Quid ?fubmotionisres Incerai ? Accedere patct
fiiium delie bar, vt lcgatus popuh Romani. Is ergo (ubmouendusàcon*
ìpectu fuit/aund poltulabatnltus?Faltum prorlus.non mtellcxit babursus'\
c vim (ubmoucndi.aut Liuijmentem.Taciti anteibant hclorts,3£
p db patrem propms accedere vchentc in equo. In eo peccai ut: animaduerterc
debuerant,&clamare, Defcende. Ex hoc «girtir ordine facile
eruo.quis Primus,quis Proximus lidor. Primus,is qui ante;bat & quali jpuù friduce
bat agnien: Pr< «xi m us, qui c laudcbat, & proximè aberat à magiftra- m
f' :
f T
'
tu. vm.'e en.mi nomni, fri mtelJeges pnJcù morenti,qui apud Valeriumw^L
Uh i ?runa di/I, entta matureshunc morem rrtinuerut,nequis [e inter Confi!.
O" t • oxtntum liei arem, quamttù officii caufja 1 no f>ro?rederetur, interpanerei.
G'manie re vilam baerò Turncbi diurna mens, dum adfeucrat Maximi
Proxtmum h.dorcm eunuiem cuccù ni Primo, Apage. nee terrain nec 7
"'""^
cadimi rangireaicnrcnua. Primus lidor,abordinceuntium3vtdixi,non* BW
* *
àdigmi ite.cuius propnum munus,fubmouere.prirnuscnim incurrebat};

4"0 I V S T I L i p s l
accipien 'ungali cx verbis ci''s,de Gallia tantum. Italia: fane comtmior
(.•/;?. vimui. Fafcmm rnuentum Vetulonix Etrurix vrbi adfcnbit Sdius :
•f " '" " Maoniad deem quondam J r
elulonia gent is,
Bijjcwos prima ilia dedttprecedere fajces,
•;'
Et iunxit tolidem, tacito terrore, fcures.
Indetraduch Romani. Etfafces quidem bxferuntRomx ,nonfecures.
P.cnim Valerius non falsò Poplicoladicìus.inuidix Cóiulum n.inuendx,
primus-dempiìt fafabuslecurcs.qua.fi ne nimius die terror deliba-
•Trntum ree aliquid de populari libertäre. Ex eo tempore exfules vrbc Roma fe-
K^ìlm
c w c s
" 111S
- a n c
" m
f uum
* n
bello tenueeunt,&: extra vrbem. Clare Dionylius
bb.iv. Bi&atav 7ì : tcponUi forte extra vrbem vfu vcniffet) vt minor magiftratusdeponeret etiam
lecuxes. Vcrbaeiushb.vui.de Marcio Conoìano : E^vacy toì? vTtr-pi*
•TOtir

E L E C T O R V M i. 1Ь УК г. 41$
>?хка7гоЫ&^т»стпаЬящ, ад та? ря&эоусштас­iÌÀcu. *ой­еужр *\>о$ ir)
сгсл:/; алЬ>.'., ora»йтгаутсИаи тебе adlCfitstv аоуш;ol ràc* Azi­еоисЦурыг^.
Nec terra foidm, (ed mari ferriata hxc fubmifJìo. Vnieum ad liane tem idemrìm
lucani Appiani inuenio lib.v. Cmilium, vbi Antonij & Domirij Aé'no­"»»«"***.
barbi prxtorix naues cafu fibi uhmx : Шйет/оу тг »a­«f аЛЛиЛй»» «J4 ад «J
ysvapvi'JfCwernjutiav бфа«ЮУТ0,и} аЛЛиАа/? •дуов'етгЛгос, ;о таиpatSodусач
òK^au'roc Англией) хата тй» pax àaxripüdoc, ìq,dc v'/rnxóoic,я
iX&cffocrtv dvdpàcrtv v tv avrà ai, po!rirct%t шЭ­iMìv то crmuuov, oì Sì яа&кром
•tì ,Kj tw re»» èc та TrXdvia гщ Агтшш v«dc­ntpiecrpi$Iog/js, non Plauti, _ ъяаш­ Sco/ftim exeLtum t:e qua m profeenio
•*. iteu dittar verbum aut virgo, muffanti
Marnaiis,
Bis ¡enes tubes en rcd>refaf~ res
ftdasf.­rtu
Nata Ce­'die: nsbtUL virga
Va­ir Cdtr.ld domum jenare^x
Namquotiem ir.agiíiiarus iuam aut aîienam domum intraturus erat, Met
liCtoi prxccdens,v;rga forespercuticbat,quafi ad fignificandum eius*^"/'**
aduentum. Liuius ii'bzo v 1. Forte ita accidit ,vt in Ser. Sulpicy Tribuna
militum domo, ¡0* or es Fabiâ cùm interfit, vtfit, fermonibus tererent tem fus:
licier Sulpicy , cùm is de foro fe domum reciperet ,forem vt mos ett vuqaper­
(uterct. cùm adid morts ents tnjueta expauifftminor Fabia, rifa (irori fuit.
Plmiusbbro v • 1. Cn.Fompeius,confec7oMithradaticobelle,intraturnsPofdontjfapientnt
prof p tone élan domum,fores percutí de more a i.ttore vêtait.
S i a ti u s d e N up u 1 s S11. dix,
4um feruent agmine polies
Atriaéf, é* multapidjantur limina virga. Ammumis
Et fane cm» morts rebquuin vefbgium hodic in aulis magnarium : in hb.tiv* âît
quibus ibre>,pet fioguloi ciborum m¡fTus.ab*()cco

i v s t t l i i>s 1
quos pcptf'.M dedtt? tpttimihi incolumi odimi ncnpojfunt, qucs ego potili; ile-'
modi) cunt bacilld in turbam contea, ad Oppiunt acce dens, tie qud impetus m h
Marniti no turn perei :KÙ\T: quòd vir docdus ibi fifces iatcikgcndosdicit: de fumino
vvw,/.-w. p e£ t o r e dic:c,parum conlpc&è Verior (cutenria: quiafafces dli Jan
reatinimium incurrebanrinoculcs,& ad vitamiaminuidiam mdepref
la fortuna ; ideò, aitGicero , rcniotis iis acccfli, retinui folas virgas. Gafum
quem Cicero metucbat,eucmt Carcina; Confidi apud Taciturn libro
m.Hiftoriar. & feditio muitarisexcitata. foldm proprcrconfpc&os
in partibus iam vicdis fafecs. Sedidi Cocìna,d\x, protesta fa- lifloribns intd
gnis/limota turba,confu'l inccf'it.-exarfere viólorcs.$l qux (cquuntur. Sene-
.>•«».'« «r- ca eafdem virgas nominat,libro i. De Tranquilli t.i ap. i. Placet vim prompt*
& ceptorum Ce qui,fa in medi am tre remp. placet honores tofeesd, mn Pio pi: ra aut
correct\m 1
, r , 1
•' -' . >>> , ' '.
locuu aurets vtrgts adduclum capejjere, fed fi amtets prof uiauisq & omnibus cunìm
par attor vtUiarfyJìm.vbi mendo manifefto I c r i p t u m. aurei > .Nam aure
as ciuf modi virgas fu i fi c, ncmodixir, ferir fir, pins ir. Aiìrntioi libi i:
aliquot qui legunt eiecìa ea vocc,atit vìi vis addhclum.Vox.cvsx ctiam Scribi
Erreràadóuajaureisvirgis: vrneget Seneca magifìrarum cupicdum,
autcapiendum,perambitionem&deiìderioii'' ir.. Nam in rimai,
pho Iaurus m fdcibus ;ac laurea: vi rgxm ma: dm» r ihtr.m òe mum-
•virg-sjìue phanris. Nec Romaeiolùm in vfu ha: virg.r.feu en.:
" : 11
eeroi tu rdk t&dfoju ßcuriXtcovwyivpro. Et Piutarcfaus in Fabio narrar,Diclatorem
?um, cum xxuu. fafcib.usftatimproeeilìfle in forum ,vt pc pub

T. LECTORVM UBER I. 4 ^
VWA -fendere: eins imperi). K;iic tarnen vulgata: fèntentiar pugnai Epitome
Lumna. in qua clarisvcibisfenbitur, hb. LXXXIX. Sulla Dichter SCDN IN
foli ut, (jticd nemo quidem vmqmmfecerat, ctmfafcibm -vigimi quatuorpro- npem*
cede. ! J lì verum : ergo omnes ante Di&atoresxi i. tantum falci bus vii. Uu
'" na
-
ita vanus Piutarchus, qui Fabio xxiin tradidtt: vanus Appianus,qui
cum numerum proprium cenfuit Didatura:. Ego iìftiè lue ha reo. nifi lì
delendu m id totu m in Fpitome, med nemo quidem i mquam fi cerai, tam- TCUCHM
•quamàfciohcuiufpiam infaidta&infcftamanu. Qtjidquid deca ta-«»"'**•
men parte peccar I ppianus,quòd fenbatregihus bdorcsfuiiTcxXmi. jppu»I
he SLIDE excmplnm tradudum ad Didarorcs. Pcccatum larrrum. Liuius clarus
**"
fanc, Dionysius,Sequosego vidcrimhiftorici,conferdu tribuunt x i 1. ROR' ìidores reg bus : vcl a numero aumm, inquiunt, qux Romulo regnimi
;portendevant;VELEXL'inplo ab En uiciSj quorum x i j.populi creato regi
{iuguli (ìngulos liclores dabant.
Mag. Uro equitum liclores (ex fuerunt. Ideò norandum, quia Dionis Magìflr*
vnicus locus,ex quo idhaurimus. apudLatinos nulla menno. Libro t
p mHim
>
sui. de M. Antonio, qui Magifter equitum Ca-fan : Ai Antonius, in- "
quit, fvcrtam enim eiusverba)fìveHitumcìusJhcd f
ares, imagincmpepttla-
ì is flatus fra fn chat : tratenta enim vtelai or. in ni ß liclores: non enim, plu-
res au dm (ex 'habebat. Ai fi'gladiumJpeftares;que cinge bai.'ir, & multitudinem
wild um qui cum cen.itdamar -.reu tra ojìcndebat regnurn & Imperium inius.
Confib fueruntxii. Fortori, fex. Tribunis'ISC: /Edthbusnon Lido-
•RE.Sjf J f ..icore S. Quadlori, neutri. Varronis verba vide apud Agelhum gxtßori,
hb xin.o3p.xii. Tarnen Liuius Quaftori P. Sextio dticnc tnbuit li- nuUi
-
dorem lib. ILI:, in leditione militari : fed non, ve Quailori. Pneerat
enim caltris, ab'ènte Confale.
Legn ISEO.am liclores, in prouincìis. Spartianusin Seucro,qui Lega- Ugatk, fr
is Pro. onlulis Ah i' a? : In ca legatiene, inquit , lui : rei nun caurc lege in Numa>qui lidorem Vcftalium
teli ree videtm ad iníb.utá N'unii. Pertinet ad Vcftalcs Vinitij locus.
qui apud Scnecam Pati cui kprurin Controuerfia. Sacerdos pro- s
" :crn p
**
flituta : Precidente hat Idi orfidnaoueri % idebitur. Indie Praetor "dia cedei, fum- 'fiffi*'
tnum Imperium Con lid a ceden t ubi vbi emendo, lìcdorfubmouere iubebitur.
Lidorocttam ad hoc cxemplnm via impt rat o rum aliquot vxores. Scd
Se' Flaminius liclot, cd. C ci i?.tus, nominati Fedo.
li C A p3

434 I v s T I L I p $ I
Cap. x x I I i I,
N AVI
Aiijon'wiit aliquot emendationer.Lumen 3dcßliis eleganter aiti m;,
Faflus Campanus. Attfonìus quando Confai
curfus mihi nuper Brugas fuie, vibctn, & à Ce, Se à ciuium ingénus
inter primas Europa nobilem. Sed eanauigatio cum parum
ex voto mihi effet, flantibus ventis aduerfis ;&dies complûtes prarrcr
opinionemcoleremusinnauiiad faliendum fedentanum illudonum,
Aufonium arripui,quicafu tunc praemanu. Eum percurrens bare fiibJegi
:.exigua,&: dignafortafiìs dio,in quo nata,man.In Parentalib. ad Cxcriium
Arborium auum fuum:
Amiffumflefii poß trina decenni A natum.
Sanctus extindio lumino caffus eras.
iumen.fr» Vana le&io ,à vanilTimo dio correóbore Lugduncnfì : cui non feme! as
l w
ß ' vetberatScaliger. Scriptura vetus eczz ,Saucius oclcruc.cxquoprmccps
die Criticus, Saticius ode tuo. M ibi tarnen probabatur, Sauam ac Uno luminerò.
Bini liberi huic Caeçilio Arborio,Jìmilius Magnus Arborius, &
iËmiliaiEonia Aufonij mater. /Emiliumquia amifìt ,diciccum poeta
cafTum luminclaeuo : id eft.alterum è duobuseum amififfe lumen. Honella
fané Iocutio,fìmihter vfurpata Quintiliano bb.v i. Mihi fintò minor
(juintum egreffus annum, vt in malis agerem, prior alter um e duolm erutt
lumen. Namhberi.parencum quaû oculi & lumen. Feitus, Orba eßqua
patrem out matrem, aut filios quafi lumen ami fit.
De claris vrbibus, Capua :
Mox vt in occafum vititsconmiunibus otiti
Çorruèrent Pani, luxuCampaniafello.
FaßusCam Haud parum melior fer.tentia, h legàs, Ccmierunt,Veeni luxu, Campania
fmtuf. fallu. Hoc fané ait, poftquàm communibus infcóh virus Campani fie:
Pceni perierunt ; Pçc'ni quidem luxu, Campani faftu : tunc dia potens
Capua fic cecidi^ vt nunc vix odaua. Haâenusenim fententiaconti-
#ens,&; vno du ciba legenda. Cam pana fuperbia,prouetbio inno tuie,
E>e Faftis fins,
Houle nut adfcripß F alio s : fifor s v e let,vit rà
Adiiciam. fi non, opti legis, aditeias.
Scire cttpis qui fimi lilidum qui quarius ab vno eß\
Quatre, legesnemenConßdis Attfcnij.
Auponìj Leu e mendum vcrïu terrio, fed quod momentum ad hiftoriam habet.
V
' T
n m* Scribe, qui quarius ah imo eß. N a m A u fon i us Faftos fuos perd uxit ad an-
n u r a
pMfom>v
r i s
^ oo.c. xx 11. iple autetn conful,collega Syagno, (ilio cui muuh
fcriprum Epigramma generis fui) oo.c.xvi ri. Clardm ergo pur tuu~
ium infpjei velit à fine quartum.
G A f.

Ì
ILECTOKVM UBER I, 435
C u . xxv.
ScTHomm ause pmpr'ueolim tetta. Tunk Atos frimofuiße. fcut
qP rußicos Romanos in coloviis in munkiptii. Vlmius emenda-
tus. 'Toßeaferuipattuitati, earump&nularum color rufus, Ca«
n^inatus^epmdi Cttcuüt 3Hardocucuüi. Imperatorum ferui
alta vefie. lj albati, Vel aurati.
n ciuium vcfle quid fuerit,&qua?mutatio,dixi: nunc opera? mihi
eft,vc eandem operarci (umani in velie fcruili.Tunica,communis Ro- T
f nil
* f*
mx feruorum veibs. In Plauti Amplutruone, Sofia loquitur3 Imo eqtiidem tunica confali hue aduenio, non dolis.
Seneca, De Bramare vira?, cap. x 11. Citmvldeam quam diligenter exoletorum
fuor um tunicnsfuccingant^quamfußenfifint quomodo aper cafus à coca
ene.it. Et qui fucparrcnondiÌTerebanrà(eruis,euam ruiheorum in co • R*y?«v».*Cv
lonus & municipus. Cicero in Rullum de Capuanis : law vero quimetmfff' t>mi
*
eroe tunieatorum illorumun Albana &Seplaßa qua coneurfatioppenontantimn
quid Fr a t or edixiffet ? M arri al i s,
flu os Fault ine dies, qualemtibi Roma Rauennam
Jiflulit? ó files, 0 tunicata quiesl
Plinius Jib.v i 1 Epiflolar, Jhdn ergo aliquando in wbemredis?viddignitaJ,
haner.annetti*tarn fuperior/S. quam minores. Quoufque regna visi quoufque
vigilai is e im voles ì dormies quamdiu voles ? quoufque e ale ei ? nufquam tega
fe/tata? über totos diesiquae ad haue (ententiam emendo, quoufque regna- vìini
f **
bisr&c daum, quoufque calcet nufquamltogaferiaitd'Naro in mumcipn5,vt m
" s
**'
»on togXjfic nec calceoTum vms : quat veitimraque forenfij,
Martialis,
Lunata nujquam peffis ,

4J& t"V S T I L I ? Si
Suetoniusm Nerone,cip.xxx.Nurrtquoar. canuetstnìnm millefecit/?iter
t raditur, folds mularum argentàs, canufnatìs mulionibus. Sed & in Galli is
arbor quidam ad tiugendas hasveftes. Plmiuslib. xvi. cap. xvui.Jtcnf
vacmiajtalia in aucupiùfata ; Gallia -vero etianiPurpurea,tingendi cauffà ad
C.HCHUI, -A- feruitiorttm ve/les. Hare in elcgantioribus tcruis : ac vdioribus ,per illam
kà/eì-Mt».ictatemjfrcnuensvfuscucuHi. Martialis,
Falle Mauius alget in cuculio,
JLampridius in Elagabalo, 7celai cucttHione mdiemcoptte agnofeeretur. Capi
col in us in Vero, In tantum vitiorum Caianorum& Nerenianoruntfui/Jè
antulu, vt vagaretur notte per tavernai ac lupanari a, evie fio capire cuculèione
ztBard»- vulgati

£ I, Z C TOR V M L 1 £ E R J. 437
siouspriß. « recondita ; fiue fapientiam ; deus bone, quid ad mores&ad
vium.fc r;ptu m vnquara praxlarius?Quali$ ille,& quam Romanus,vbique
ani raus ?qux tela aduerfum cafus fubminilirat, & ipfam mortem?
qaouiüdovitiaeripit,inferitvirtui;es?Fatendumcft.incacumine01ympimontisconltitutusmihivideorcumillumlego:fupravcntos&procelläs,
fupraomnes res humanas. Eò hbentior hoc caput vtilifiìmo feriptori
dabo ; 8c vitia ilii minuam.qui fxpe mihi, parens philofbphix Ro­
smutm
mana'. ConfolationeadPolybium,inexrrcmo,
[Hacvicumque fetui longo iam fi tu objoleto & hebet dt 0 animo compe'fui:
qua f o.ut parum refpondere ingenuo tuo, aut Parum moderi dolori viaebuntnr.
cogita quam non jacide Latina ve'rba ei nominipiccarrant, quem Bartarer
um ineonditus granii tj,fremitHs circumfenat.}
Ve Seneca hxc feripferit? verbis tarn humibbus, tarn ineptis? numquam ctofetua
f.teiurn. Quidquid adduxi merum aeditamentüm eft,ab Ixionealiquo P- MMm
librorum &drEgiftho, Afinr/enim buìus libri c'arò aliquid deeft. idconatus
fuit refarcire (bis verbis fe&arius dieveruex. At vide ctiamcot
'
ouiculx. ?
negat Seneca: vitrà Juccurrcre verba Latina : credo,quia limile
abbi legerat in Ouidij fènptis.Conlìderaquxio.Lcdo:: &: tü Hcraclicus
es,ridc. In libello ad Galhonem De Rcmcdiis fortuitorum ,initio,
Licet cuxèdorumpeetarum carmina premium tuirm femper illuHrent, alu
auando deliberans, hoc ubi «pu leulnn; irò accidentihus ea'ibus dirieere curatti.
nuca nonpr.epenees fJ-en pop eri Karrabunt. Vuote ergeprtrnum tnctptmu:ì
St tili videtur èt morte,-?. Ab r
i lihnopiquisd»do k màxime.
\n~\Yc; ! Ile prior hber fu.;t, dx,ì$a&ccifle Sed quo moda explerunt, di boni.'
N./Upannem inpurpura.vtaitille,magiseonfpieuum fit,quam hic
ad Senecam adcextus.Scntentiacotaridicula: verba,macu!antia,barbara.fpurta.
Et n in vidit hoc Erafmus, aut Pincianus? digni mcherculc il- Iterii
hipiiconfòrescenforianota. Vdiflimxpecudis glofTemaeft,totum i\J ma
'
lud quoti fcripfj, ad bare vfquc verba, Vndeergoprimum. Reliqua Seneex
elle darum ex acumine ipfo.
De Didina prouidentia, cap. ni.
pduanto magìs Inde inuidendum eß, quam Ulis quibus gemma minißraturt quibus exoletus omnia patidodlus [exefta virilitatis aut dubia} fufpenfam
auro niuem diluii ?
Simile, nifi fallor, g'ofFema ad vocem Exoleti. ideò delendum.
De T'ranquilhtate lib, 1. cap. 1.
Piacer eth«, quem neeparentfumilia, nec fflecient, [nonantemuli
Ttrtium.
l
es'Paratuagues,
ne e med'e-u n • maniius mmiftratue, ] (ed parabìlis'facilista,, nihil
hàbens acce:•fri pretiolvc..'.
caqux conci uh une;.:-:, o: Ini ambigoquin interprcramentum fior ad ea
verba paulio breuiu ;óc c> >;>.cinniusdieta.einemne< Parent tramite. rutefPc-
partum,
ctoni. _ Epdloia x evi.
Petis a me vt quodm dt-cm fuum dixeram debere di/ferri , rspr^lèntem. Cr
privarti tibi.
.a •-.ribcApwiindionditccranidebereseprafe fune amala manu, jjtnprawm
li $ In
£ !t
f

43« * i v s T i L i p s I
In them debere, & Reprxrencare aduerfa fun: : ea mecaphora à re pecuniaria
Seneca lufir. "' h
De Benefìc. lib. v i r. cap. x x i.
Tytbagoricttt quidam emerat a fiutare phxcaßia, [rem magnam,] mm pro-
Jenlibus nummls.Voß aliquot dies venu adtabernam reddtt urns ,&dim diu
daufiam pulfiaretfiuit qui dieeret, ßjtidperdis operami fiutar Ule quem quard
elatus, combuHus efi.
Stxtum. phjecafliadnquit.rem magnam.Quare rem magnammo* fcimus ita appellar!
Grecánicos calceos ;8¿ pretin rn cortina non plus rnbusdcnaiusj
vt ftatim addir.DicoegogloiTemaefle imperiti aücuius Macci,ad Phxcaifia
voceimquam die non magis mrellexirquàm Mdphio Poeuulum
Plauti. Pleraqjexidisprobaíl'eolim me fcio M.Antonio Del-no, (cura
honorisScamoriscauiTanomino) clann*ìmoviro,&non ad hoc (senium
amico : cuius fides certa mihi fuit,rebus incertis.
A
C A P V T xxvii.
Error communis in hißoria &> Faftis de cenfa & lußro, Vlutmhì
peccafum^ eitu caujfa. Epitome Liuiana corrupia oßenja.
DVERJVM Plutarchummihi,optimum aliasS¿ianöi/hmüferiptorem
,hoc caput conceptum eft : vel potitis aduerfum vanara
opinionem, quae ab ilio capite in libros manauitöi in vulgus. Earn coila
m, argumentis ita certis
Vt contra quifiquisfentiat, nil finí tat.
Creditur IuliusC*lar,vi£ta Africa, cenfum iníriruiiTe;& in corepperiffe
ciuium non plus centum quinquaginta millia. cum tarnen ante bellum
ciuile, cenfa eíTent rmllia trecenta viginti. Plutarchusclaris verbis:
mertHu- ¿" Tí
*^ T
"«•S'ieeoWOjUirav t%^tnm,dyt)T,
quo cenfa tot millia ciuium. Quòd non condiderit luftrum : teltis mihi extra
fufpicionem omnem& calumnia lapis, in quo Breuiarium Augufti.
ibi he de iè Auguftus : in. consylatv. sexto, censym. PO-
PVLI.

ELECTORVM LIBER I, 4x9
PVLI« COLLEGA. M. AG RIP PA. EGI. LV5TRVM« POST. Ahi'
KVM. ALTERVM. ET. QVADR AGESIMVM- PECI. LEGI. QV,0.
LVSTRO. CIVIVM. ROMANORVM. CENSITA. SVNT. CAPI­
TA. Q_V ADRAGIEN3. CENTVM. MILLIA. ET. SEXAGINTA.
T R i A. O thcfaurum rcpertum,non lapidem.'Ecce,additene Auguftus JÄhyt unni
t°fi re
XLII. annos clapfos, ante illud fuum, imevllolufbro. Quomodo ergo> mcr
Cxiarcondidcntlurtrum ,vix fedecim antèannis > Di feste amplius vos^ !<
£~
Falìorum fcriptores, nullum luftrum Rom«e conditum à L.GelIto5c//r«n ;d«
A u
CAI, LcntuloCcnforibus,adIÌOC Auguftaum. ita corruuntomnia illaf -
vefera imaginarialuftra,quxex folis numeri.'. Cenforinicorniptis, m- £UJU
" m
"
fcruiftis. Scdcamus cnim adcalculos. Augufti illecenfustncidit man-c-^ ognuni
vrbis DCCXXVI. At Cn Lentulus&L.Gellius,cenforesfueruntan-^^rf'')>.
novrbis DCLXxxnn. Videquàmconueniat ratio : iuftum interuallum rmtnn.m
cftannorum x L. duorum. Tamen efto. lufhum Sicenfum condiderit Comment.
Carfar : in re Se in numero quàm feedus Plutarchi error? Aie tatù m cen \ftpl~
fac.L. milliaciuium,cumantcbellumciudeccnfercnturtrecentamil
fax x. Dupliciter peccar,primdmin numero,qui ante bellum ciuile. Err
* f
"«
Trecenta,ait, x x. mdìia, quomodo potcftfEgo repeno iam ab annisvigintiq
unique ance bellum nude, cenfa Romxquadringentaquinquaginta
raillia ciuiiun.Lentuio&GcIiioCenioribus.Is numerus qua eiadc,mn
Cubito imminutus?prelertim fiorentiilìmis populiR.rebusr'Vidc
omnia luftra. adie£tum femperatiquid ad numerurn reperics, non detractum.
Imo vetus codex Epitomes Liuianac, luftro ilio quod modo di Epiume
xi. prxfcrcnon quadri ngentamillia i- fed nongenta i. Ncc vlla hyperbole LM***
e [haut error. Auöusenim im maniter numerus ciuium,populis aliquot cme
"' M
'
Italicis panilo ante ciuitate donati». At ante donationemcam ,vtanno
D cxx x i x. reperiocirciter ad quadringenta millia cenfaiquid ergo mirum,
lì nunc tanto amplius? Erratetiam in numero, qui polt bellum. Sc
cui fino perfuadebit, tantum fuperfuiffe c. L. millia ciuium? Attriuic
mukös bellum ciude, fateor : num plurcs quam bellu Punicum iècundu?
Acqui polt tot cladespopuli, Sc tot infelicieerpugnataspugnascéTa
fontumenc. xxv 11. millia. videFaftos. Deniquequid tergmerfor? Sc
cur non verno ad decretorium ftilum? Hic,eccc,omnis fonserroris. Iu-
Iius Carter cum publicc&priuatim turbata omnia rcpperilTet per bei - c.

finde obìe-
F:tu error
f'lutarcho.
Baculi in
manti hißrionum
aunties.
rimarchi
notandus
hint.
Shifreñut
ApfuU'lj
lot US, tit
fane tt»idttiu:.
Claim,
Ö •
jiufmius
expl;.at>»t t
44® I V S T I
omnium (nihil vanius:)fed tenuis tantum & egena; p'ebì', qux. è publico
alebatur,8£ quam ideo hirudins a:ranj Cicero alibi dixit. Ac ícriproii
Grxco.quiconniuentibus oculis illa legerat obieCrus error : 8¿ nata popularisillafenteritia,ad
inuidiamciuihum bellorum.Simiie in Epitome
fa£him:in quam confidensquifpiamnebuìo intrufit ilia verba de cenfu
: à Liuio quidcin,non ícriptamon pida. Rcipía quam grandis numerus
ciuium illa artate fuerit : facile conücimus velex ceníibus Auguíli;
qui omnes vltraquadragies centena millia. vtex lapide ilio clarú, quem
publicauit amicus nolter A.Schottus,függcrentc AugcnoBusbeouio
legato ohm By zantino.
Cap. xxviii.
Mos hìBrìommin b'¿culis j quos manu tenebani. Suetonio data lux¿
Appuleio ¡dj* Aujonio. Correcìus fermiat que nerum Suetonius.
In Suetonij Neronevideorobíeruaremorem vefcrem,cui,mcoan¡mOjinterpretesnonfaciuntclaram
iatis luccm. Faciam ego.
Cap. xx ni i.
At que edam in qttodam Tragi to aftu, cùm ciaf firn l acuii rn cito refumpfif
Jet-, Pauidus fa me turns ne eb delictum cert amine ameueret tir, non ahler
confirmative fi, quam adiurante hjpocrita non animaduerjùm irfmurexfùlt
añonesfuedamationesóp populi.
Baculum ìnteliegi voluntlatinramum , quem vates &aélotcs intercanendum
manu tenebant: vnde pa&JWo) Se ^-t^oS'oì dich Grarcis. Et
quin tale aliquid apud priicos Grarcos tuent, non co negation : panilo
ab ter tarnen mos leena; fuit.qnem tangit Romanus U riptor.Eum in tei?
legere videorex íoliusPlutarchiveibisdibello^ípJ^ai'^wa^o^íís.'CiUA
ile concepta : o¡ àpputrtiot tpoyoi 'nova yutfX^^-ívtítí, «Kern yivoiro,
TW V^ctdpyf.c, Sv'vai'JTOdvÄctßuv ívSvatpi&v. rác.yi fj^v %a.\x7tdKa.c, Tm v7tov.ptrá>v
ßazrtipicti;àyrtu'i v'wv, ¿fjM^ttvov. id clt, Retas curruum cum labore curíalas,
cùm omnia feceris, in friß i nam rcciitudinem ron residues : & incuruos
hiß ncnum báculos, in redt tun reducere nuda vis f of it. Claru m enim txeo,
báculos aliqùos inflexos fuiiTe, quos h din ones, & praderri m í.dtatores,
manu geílarent: fiueadconcinnitatem aliquam motus, fine ad gcíiiculandum.Qui
baculi eriam nunc in víu e iu im odi nugss thearri apud Beigas,non
fineveftigiopriíci ritus. Necèlignofolum ij baeub",/ed ¿ferro.
Díícoex Appuleij Apologia altera, in Rufinum qtiemdam faltatorem
fabularu m • Ingers indignado animo ohoritur. time effeminai i ¡time, tu* manu
cuiquam viro mortem minitarisi At qua tandem manu? Philomela, an Medea?
an clytamneßrdtquas tarnen confutas,tanta mollina animi,tanta formido
ferri efi,fne eludine faltas, Emendo, quas tarnen cum faltas. Vox eludi
nis (incorrupta modo fit) propria fuifle videturhuic nnmicoferro.
eum morena prorius capiendus Aufònius,
Decepu felix cafusfe mifeuit arti:
Hutrio,falta/tit qui Cap anea, run.
ib

ELECTOR YM LIBER I, 44I
in Can tee vifue multe felici or,ip ft
Quod non hie gladio vifcera dijfecuit.
Gladium ilium faltarorm intellcgit. Luccm hincdo abbreu'arori Dionis
in Antonino Catacalla : fnbquo narrar Theocritum quemdà, ohm
fbenicum, prseporenrem fin fife : qucm cdm dido aliquo offendi Act Titianus
procurator Alexandria', acque is ibrido ferro è fède fu a in ilium
proiiluiflet : ridens Titianus, f2còp>_nrK?«To/na-a?dnquif, Vt faltatcr fecifd.
In quo nihil dubito allulùm ad hoc mimicum fcrrum. Addam alia
Suetonij, ne ventofum &: inane caput.
In Tiberio,cap.LIT.
Tilìorum ncque natur aleni Brttfum, ncque adoptittum Germariìcum patria
cantate dilexit : alterino vitiis infen/us. Nam Drufus animifluxions, renndiordtf
itito erat.
Metuo vtahquiddefit.plcniorcertè,&quajvtrumque mcmbrnmcom- ^t* 3
"»
pleótatur, lecìio erit, alterinevirtutibus,alteriti* vitiis infenfus. Germani-
S m m m
'
cum emm odcrat, propter eximias virtutes : Dru fu m ..propter vitia.
Cap. XLVii.
Taitcorum Senatorum inopiafufentata, ne pluribuo opemferret, negauitJè
aids fubuenturum, nifi Senatuiiuitos necepitatum eauffasprobajfeni. gup
peraHo,plerofquc modeflia & pudore deterruit.
Scriptum fu ir a Suctomo ,^uo palio plerofque^j. at linea negfegentcr
Intera?, g. indita,lotum mox cotrupit,
C A P , X X I X ,
Conleèlanea de imagimbus, Qui nobile
m agi fir at u prim ùm imagi» es. Cicero
fuerint, correclusqtte Omdius.ìnatrio
ets. Mot ecu aperiendi in die fefio. Titul
dai us Tibullus. CMos easferendi in fu
DTL imagìnibus quidquiddignumlegi,confcribam :Sc
Quafipueris, quinare difcunt,fcìrpea induàtur rat is;
£c ego Eie&is eiufmodi rerum,ad do&rmam veterem prejbo iuuenrati.
Generis apud Romanosdifcrimen duplex. AlijPatricij ,alijPlcbeij.
rwrfum ex vtriiquc,alij Nobiles.alij Noui.Nobilescenfebanturilli foli,
quorum maiores magiflratum ceperant, quique ius habebant imaginis
ponendar. Noui, quorum maiores vitam priuatam vixeranc,Sequibus ^ut nom.
imagines nulla:. Regum temporibus, & poft Regifugium aliquot annis, rubtijnopenes
folosPatricios magiftratus erant : ideò Se nobilicas. Poftea,per Ww
2"**
contentioncsTnbunicias.communicaticum plebe honores: fimulque
nobilitasi:imagines, Imònon raro exco,plcbeiusquifpiam,nobilis
antepatticium: vt Claudij Marcelli,vt Decij,Flaminij,Ludatij, &qua:Ift^
alia:è plebe familiar, plenx honorum. Noncnim ex genere, (ed ex ima- nù R»W«gmum
raultitudme omnis nobihtas : & imagines ex raagiftratu. Liuius n
* »»WN
K k libro

A4l I V S T I L I P S I
libro primo AncusMarc'msnobilis vnaimagineNttma. Idem Iibrox x 11.
Nec• ßitem ante belli habit uros, quam Confident vere plebeium, ideß hondnem
noiuw fecißent. Nam plebeios whiles tarn h if dem initiates efi'efacris, ejr contemnerefieberncecfiffe
,pofiquarnconlemm defierintafattdm. Suetonius m
Vefpaiiano, Gens Flauia obficura ilia quidem, ejr finevllismaxorum imaginibus,
fid tarnen reif, non peenitenda.
imagines, Imagines,dixi 3e magiftratu.non tamen quouis.fed curuIe.Quxftura,
exqmma- q-nbunatus, & qui alii inferiores honores, ins imasrinis non dabanc: dabat
inter ordinariostnagiftraruSjprima^u rulis iEdditas. Ddcoex Cicerönis
vcrbis,hbro quinto in Verrem,vbi loquitur de (e Acdile: obearr.m
rerum folicittidinem atqut labor es, f nidus Mos dates, antiquiorem in Sonata
• fententia dicenda locum, toqam pratextarn, (ellam curulem, ius, imagines ad
,emendatit>. memonamposierttatemd,prcaendam. Scribe ponus,/«« tmagims.
imagines, \\x imagines non aliud fuerunt, quam exprcfia coi pons effigies bumntonuf
m e r o r u m tenus,e cera.Dico,humeroru tenusmon enim corporis tonus
• C r a n C j fed capitis atq.vultus.Plinius lib. xxxv.£A^r£^
dtlponebantur armaria'.ait diferte, vultus. Cicero in Iii uro, cm ab hac ob-
Ecerafili- (eruatione lux : Ex quo, tamquam ex ore imago, exprimatur. Addidi itcm,e
ufisn. c e r a ^qixc adeb verum , vt vulgbeas nobibum imagines poetxappellentCeras.
Iuucnalis,
Tota, licet veteres exornent atria cera.
ouidms EtOuidiusjincuius verbis prilca labes, lib. i. Amorum.
teneilHi. pj ec f e decipiant ceteris quinquatria cera:
Tolle tuos tecum pauper amator attos.
quam amoueo,& lego, veteri cinfta atria cera. Nam lena cfi-,qua: monct
puellam neiepulchrisautnobilibusvulgct ;iedtantüm diuitibus &r pein»tritt
culiatis. Imagines.autem ifta? in arriis. Seneca,Nonfac-itnobilematrium
pmbamr. pi enumfumofis imaginibus: animus efiqui fach nobilem. Idem Confoiauone
ad Polybium:Fides omheshasimagines,qua impleuere Cafareum atrium:
nulla non harum aliquofiiorum incommodo ihjignis efi.
Martialis: • • • •
Atriaq. impiodicis art at imaginibus..
Valerius bb.v.cap. viu.Frudentifiimoc^ viro fuccurrebat,effigiesmaiortm
aim fids titulis idcirco in prima adiumparte poni Poler e,

EL ECTORVM LIBER j, 445
ieVeudum , cerata per atria. vErisin atriis nulla mentio, at frequenseeraruin.
Scatius tauten opitulari vulgata: lecrioni vidcatur 11. Thcbaid.
— lata regalia cwtu
Atria complentur. (fecies cjl cernere atiorum
Comminus,ejr vims cert amia vultibw rea.
Quamquam & lie nulla mihi religio referi bere, Cenanti a vultibm ora.
CoUocabanturautem ordine in ligneistbecis, due, vt Plinius appel- imaptut
lat, armari is. Libro xxxv. Exprefi ceravufyss(ìnvulis dijponebantur arma- t
riisavt effent imagines qua comitarentur gentilieta penerà. Aufonius in veriibus
quxfuprà, pegmata maluir dicere. Exrhecardicbus feftisautlxtioribus
tantum apericbanrur ;a!iàs,vtvidetur,claufx.Ciccro pro Sulla-Donna
erit. creolo, exornatalapericntttrmaiorumimagines. Vopifcusin Fiona-*
no, Tantum illud dico, Senatores omnes ea latitia effe elates, vt domibns Puis
omnes albas hod its cader en t, imaginesfiequentes aperirent, albati federent,
eontduiafhmptuoftorapraberent. Apud Senecampatrcm Triarius, bb.vii.
Controu. v •. Indicit diem feflum,aperiri iubet maiorum imagines,cùm maxime
tegendafnnt. Et hoc eft quod Polybius lib. v 1. fcribit,has imagines
pubheis (acriflciis prof erri magnificò ornari. Cui curxhaud dubiè
oiim prxfecdus Amends.
His imaginibus fùbfcripd Titilli , due Indices honorum & rerum in Titulut,^-
u e i n d e x
magiftratu quoquegellarum. Plinius.Tab-Una cedicibus implcbanlur, ejr
o
1
• a . n t->ii 1
» tfltCH
-
marmiti
monumentts rerum in magtftr. •Jngejtarum. 11 bull us,
Non tua maiorum contenta ed gloria fama,
Nee quarts quid qua que index fub imagine elieat.
Ita emenda. Nam mteiiegithunc Indicem, quern LiuiusferèTitulum tmtniaw
appellar,&:fàrpcqueriturabeocorruptam hiftorixfidem. Vt lib. mi. Ti6»0m.
Minulium apudquo(dam auctores tranfijje ìtpatribus adplebem,vndecimumif
Tribunumplebis cooptatimi ,imienio.(fedante omnia re fellii falfumimagtnis
titulumpaucis ante annis lege cautum, ne Tribunis cotlezam cooptare liceret.
LibroV 1 t 1. Vitiatammemoriamfalfisimaginumtitulisreor,dumfamilia
ad fe quaque farnam rerumgefiarum honorum^,, fallente mendacio, trahunt-
Libro x. Cuius imaginis titulo,Confulatus, Cenfuraq^ ejr triumphus aquo ani*
•mo legetur :f pontipcatum noelauguratum adieceritis, nonfuHmebunt legentium
oculi? Valerius libro 111 i.cap.t 111. Plurimorum acmaximorumoperum
pratextotitulumimaginumfuarumamplifìcauit. Ad hunc ritulum .Taciti
locus pertinctjib. x Vì.obicllauitq { Cafto,quodinter imagines maioru,ctiam
C.Cafì/ef/lgiemcoluiflet,itainfcriptam, dvci partivm.
V/usprxcipuuicarura imaginum, vt in funere nobilium ferrentur. Imagines
PlOperriuS, ad funere.
Nee mea tunc longafpatietur imagine pompa.
Lini' Epitome xLvni.de Lepido : Tracepitflits letto (è (Iratofine lintels y
fine purpura, efferrcnt. imaginumfpecie, nonfumptibus nobilitati manimorum
virorum funera(olerei, he exempla vulgo apud fcriprores. Ratio fercndi
in obiongis perriciserar due haftis, ve fercula iolent triumphorum. -
Ideò Ferctraea dixit Sdius libro x.
Non eomux, native aderant, non itinera propinquo
Kk z San-

444 I V s T I ! 11 P J I
Sanguine turba virum : aut celjS*, de more ,feretris
Praceden*prifca exequiai decowbat imago.
Dio Caffiusadfitmare videtur,non ferri foìerc imagines cor urn qui telaci
indeos :ambigo decafententia,&: fcripfiquxdam libro ìv.Epiftoli-
T>AMN*T* c a r u m. Ulud mihi certius, fi quisturpi& immani criminedamnatusef
&Trf4. let, damnari etiam & frangi eiusimaginem folere,ncc in exfequiii ferri.
Iuuenalis,
Frangendo miferamfunejlat imagine gentem.
Tacitus lib. 11. Cotta Meffamnw ,ne imago Libonis exfequias pojlerorum
eomitaretur, cenfuit. >
C A P . xxx.
Spartianus , Capitolinus, Lampridtusy ZJopifcus emendati : item
Trebellitts Polito. locus bominù mimi àluflratus.
AdclamatioSenattu folemnù, Omnes. alia plura.
Cocli\\a )quià.
S CRIPTORIBVS CacfarejE.hiftoriar.qui redacti in vnum corpusmon
fine fufpicione fcalpelliducem aliquam à me dabo,forfan & medicinam.
InCapitolini M.AntoninoJnextremo,
CriminWi datum ejl,qubdadulte*-ps vxorts promoueritpTrrtul/um,

E L F.CTORVM LIBER I. 44f
Puro e ti m fcrtpiìdc, Gallus Annan,paterancillariorum. non ignota phrafí, P.j«r*»-«
vt Pater elegantiarum, & fmitha.
In Lampridij Alexandra:
caumrü
Confules quofeumque vel ordinarios vet fiifellos creauit, ex Sen at usfienienria
nominauit ,fumpturn eorum eontrahens, ¿r nundina Vetera ex ordine^
in slituit, vel dies vel tempora.
E°r> nihil ambigo quin hxceveldies veltempora,gloifema fintad vócem, Glcflim*
nundina : ideò delenda. Sentencia autem videturj Alcxandrum reititud- ,icUlHm
'
fe pr lfcum inorem comitiorum de Trinundino.
Ibidem,
Fecit Roma Curat ores vrbis x m
vrbana cum Frafillo vrbis iufiit.
i.fedex Cefi, veros ,ques audirenegotia
Lego, fedexeonfulares vires. Sunt autem hi curatore!, qui à Sexto Rufo E*W fuUrc:
v m
& Victore ponuntur in quaquc regione vrbis bini, aucto fcilicetpofteà '
numero. In Hadriano Spattiani,
Polt Qu a fur am alia Se natas curauit, at que ad bellum Baeieum Traianum
famtliarius profeeutus efl.
Scnbendum, 7 raianum in familiaribus.
Ibidem,
Equitanti ambulauitq.plurimum, armiscp efr fidofifemperexercuit.
Melius,palo. Nam intellegitexcrcic¿um,PaIaria,Vcgetiodi¿tum. Iuuc-rv/¿7/-
* tmum
/*VÍ4W.CocldiavidcnturappclIaííe carbones ligúeos femiuftos,aptosad
igncim Vt in Claudio Poliionis, Ligni cottidianipondo mille, fit eß copia; Ctctilì*.
fin minus,quantum fiuerit, ¿r vbi fiuení, cocliliiim cotttdiana balilla quatucr.
Quid CoaCidia ime, ício¡ S¿ legi ¿nGioífis,Ceaäiliarius,

*44 ff
1
IVSTI LIT Si ELECT. LIB. Г.
In Tacito Vopifci,
Нас er adone ey Tachtes ipfe vehementer efi mattes,& tottss Senat crux crag
concußue. Statimene accìamatum eft : Omnes omnes in Decium a J campum
Martium, ibi corniciale tribunal afcendit.
Tarmh Locus corruptus ;necmederi potuitperitiffimusTurnebus,qui Iegir,
aberrat. Omnes illicium ad campum Ы ad fc r t n e fc io q u id d e i 11 i с i о ар ud V ar rone m :
quod hie, nihil ad Bacchum. Seri bo ipfc, Statimi}, accìamatum eß,Omnes t
fhseuttò
o m n e s
­ Inde dum ad campum. Saris cercaci lectio : ctiam mos illeaccla­
ria,omm. mandi in communi confenfu Senacus, Omnes. Supra, in Actis Scnatus,
"Tacite Auguße, di te feruent.Deinde cmnes ènte; rogati prate; ek,quipoß Tantumfedebat
Metites Nicomacbus in lue verba dijferuit. emendo, Deinde,Omnes.
Interrogatisi pralerea.Trebellius Podio,in Valeriana, dd.ua eitmeffènt
Jàpius dicia,addiderunt omnes, at que ita dißceffum eft. lcnbe,addiderunt, Omnes.
Notanda igitur iuuétuti ea folemnis &c quad legitima forma acciamandfquam
reperieseriam alibi.Hax leuia: quis negar? at quam leuiores
illi.qui reges libi videnrur.in vnaaut altera limili nota ? Capita us tota
explet cotrupta vna voculaautlittera : &princi pinna cùm leges,cenfebis,
muneredeùm, venilTenouum medicum,qui crus fracìum obligare
podìt ^fculapioipli. Iam verba,quàm nitida,quàm compofita/ quali
tefTella* omnes in pauimento. Qitiddicam , nifi Caccilianum illud ìO
triftes ineptias.' Mihi in hoc genere, duo, cura?, Breuiras& Ventai.: ab
terum fecucum me fcio, altctum aflccutum. Faue, mi Lccìor.
F I N I S .
APPROBATIO.
Hunc lutti Lipßj laboremfineudio ob 'variant eruditionem per­
legt , &• fine vlla Catholicte fidei ojfenja ßudtofis commumeari
0* e Mitigar i poßfe ludico,
Walterus vanderSteeohen,
S. TJicol. Liccntiatus.

I N D E X CAPITVM.
C A P V T I.
H. i" F v T A T A vulgi epinio de fcriptor<
Conti otierfiaium. bi'on effe Ann&im Senccdtn
plMofopkiim. osienfkm idab state, à
vii* , à fli !
mili. Ambìgua Capitolini le ili®, C alius m
Epifioiis aàCuer. caneiius bis. De origine
Fra fedi & Car ai or san annona. Miami*
Trumentma. Appi-lena emendai**. Pam
.o. Fjfe iUimpatrem. idquoqu; gradila. Pt »mm tee §rmumt&r\*. Oleum &
date ostenfutn. òcuecaruiut.canna. Lotus caio disti {buta, cr alta compiuti*.
rum cometa*.
C A r. ; x. E Staii) Popini} Siluisdecer-
C A p. ir. Stipendi) tnilitaris trutta, mina. Saia dotes Sali) repoßti. Statai in
Ò~i rogrcjfm. Quisprimo modus, qtudeiu- honorem Cr',:ÌÌSex teflaJluuto.
ceps ai. ej'io, alt id d. n.irtum cjje,aliud de­ C A p. X, Correäiones aliquot in Seneca.
ità* afjcs. Tacitili explicatus. Liuim cerre­ • Elogtttm cita de Publij ver fu emendai ma.
ti &. tieni Suetonius in loco tenebrofo. gloßema fublatUin.alia quad* notte melloni.
C A p. 111. luucnalis v'erfuscorretlus & C A p. x i. Raus in teenuin prodtuendi
illustrai us, Mos atntqitut de lucerna ad ta­ fona. Lituo, Statio,TertuStano,Vlautò, darmai,
ad faujliai ad arborei, ad lup Sii uri a ta lux. Cur theatro adunili* ades Veneris:
nona. Vates pr*fsiebant Ijiiernam. Ter- & Suetonius explicit us.
t!iUtaniu.Xiphilinm,Seneca,l'erjiusté--Pru- C A P. x 11. E Suctcnij Augufic loci alidentiuscxplicati.quot
vitto fi. liberti a mattona. De i òpatto.
C A p. tv. Aqutim calidam antiquitùs C A p. xi il. De veftitti Romano tonle-
ad porumfuijfi'. DUO ad ddtctat. Tbermoilanea. Color tog* albus. obuäiones remota
polìtmi V lutti qui dì D;o explicatus. Cali- duC.l.tìitlete Impartenti*. Se­ dilucidi dictum. Laberius & Spamanus cornti
pfofxu. l'xcri.itìones. Catonitfiarcam. Horatiustüuflrattu. Item occultisr
pncuctiii comeittut. Confane, probum mos texendi in atrio telai.
tjcrbu'M : ttem, Diffidi, cy plura alia.
C A r. x v 111. Appuleìus varie corre-
C A p.v i i i. De frunienutione, accucius.De chttis in erme, Plauti verfus emenrataxonleltane*.lati»origoprima.Indicadami.
& Maritali*. Mostangcndioculos.
timi in Luti] loco mendum. Appiani in Grac­ Itifmrandi etymon. Fnnäpes Africa. Apchi
lego apparati errar, Salitisi») inftgnis puleìus mnferum..
emendatiti. Menfiruum ferttorum. Clodtj C A p. x i x. De Lcaìca & Sella prifei
Annonaria kx. Recenfns pofuh,&in ci voce ri : tu. Ouando cceperint. Barum forma,
Suetonius correttili. Dtohis errar in tempore. di frimai. Catullus & Maritala explicate
Re. t tifai Augnili. Per fui cxplicatui & Fil­ Gracchus correttili. & Properttus. Variorum

4^8
runt fcúptoruin loci explicad.
C \ v. x x. In Suetonio feleàiora Aliquot
loca. Qujtüskx lulij fuertt, concepta de
matrimonio. Eloquentia Ctfaru, De latto
elaufo, accurata difceptatio.
CAÍ', xxi. Agelliam compiute; loci.
Camus, quid. Macrobias correditi. Leges
Ilaminiea emendati .Ítem Cato, Vrifca lo.
tutiones repofita.Glojfemata aliquotfublata.
C A P. x x 11. Serui publtci apud Romanas.
Eorum nonnina, A regianihus,& A perfonis.
BruttaniyCyprij, Clodiani,Corneliani,
Gelliani.
Cap. xxiii. De licloribus eortttntfo
erigme tcondttione,minifterio, ¿rritu ConleUanea
accurata. Nonius m eterno eorum
correclus : item Agellius. Liüores e­ libertit
am libertinis. cities fuerunt, & ideo togati.
Liuius correclus. Summot'u proprie quid,
& quomodo ea vft. Pliniusexpltcatus,Cicero
emendatus. Animaduetfio quid.Affurgcndum
magiflratui erat, caput aperiettdum, equo
defcendendum,& curru: ferrum ponendum.
Tacitusexplicatus. Prdxit,quails. eLiuio
glojfemaablatHm. Quis Primus UQor, quit
Proximus. Turnebi m eo error. Fafcesliftorum.
ilos eos ferendi, fubminendi. Virg*
liclorum. Percuoto folemnùianua. Bacilli.
Seneca corréelas. Bacilli pr dati municipaiibus
magiilratibas, Quot liüores eutquc
fuerint.
Ca p.xxmi. Aufontana aliquottmendaiianet,
turnen, depliistlegnnttrA­
Hurn. Taftiu Страши. Aujtnmquanti»
Confi'..
С a f.x x V. Seruorum qua propria ohm
vefies. lunuatosprimo fuijje. S'tcut(grufiti
os Bomanosincoloniis, in munteipiis.Vli•
riuis emendatili. PoHca feriti рлпШли, елrttm
pxnularunt color rufus. СапЩтлт,
quid: Cucuh"t,BardocHcuU't. Imperatorum
feriti alia vede. Jj albati, vel aurati.
С a ?. xxvi. Cjlojjemata, aliquot ttm
paruarei e Seneca fublata,
С a р. x x v ìi. Errar commutili in bijìeria
ey EaUis de eenfu& lujlro. Fiutanti
peceatum, &eitis caufft. Epitome L matta
corruptavdenfa.
С a p. xx v 111. Masbtjiìun'min haeuìtsj\uos
manti tcnebat. Sue tomo duta lux^
Appuleia, cj­ Aufonio. Correclus fenici atq*
iterimi Sttetomus.
С a г, x x i x. Conleilanea de imaginL
bus. Qui nobiles apud Ronianos : & è qué
ntagtftratu primtmt imagines. Cieere cor*
relitte. Imagines quid fuerint ; eorrdtut^
Ouidtus. In atrio locai i foli:at, ed м the tu.
Mas eas apertend: in die fello, lutili tmagiпнт:&
emendai HS Tibullus. Mas eoi fe nudi
in funere.
%C a p. x x x. Spartianus,­Cat'it aiutiti,
lampridius, & Vopifcus emendati : item
Trebeliius Polito, locus hominis mimi ШнfirAtus.
CoMi»,quid. AdclamatiofaUm­
«и in SetutH, Qnmet. aUajlura.
IVSTÍ

ï V S T I L ï P S I
ELECTORVM
LIBER SEC VND VS.
In quo mixtirp Ritus & Centura,

1 V S T I L I P S I
E L E.C T O R V M
L I B R I S E C V N D I
C A P V T T R I M V M,
Lamprictij objcuriorù mendi locuselautus. QuiTrojfuli: ffi de
Principe iuuentutis. E Seneca gloffttla fubbta.
ELLA milvi vifa,non nego,emendatio noftra Lampridiani
loci:in quo labcsaitior&;occultior,quamnec eruat
ncceluat mihi quiuis. Aitde Commodo , ineius vira :
Decimoquarto atatis anno in collegium facer dot um adjcitus
e fi. Cooptai tu ínter tres folos Principes iuuentutis, cùm togam
jumpfìt,
Quaero qui ini tres Principes, quos ínter Commodusadícirasquartus? iñntept»'«-
Mo'mm veteiem ¡unius ab ambitione Augufti,defignandi&nuncu-umutìt,
pandi principe; iuucnrutiseos,qui in próxima fpead Imperij fucceífio- f£t¡¡¡^
TU m Se ihcet vtjpíe ímperacor vetcxiexemplo& nomine, Princeps Senaras
: be nh.proximurn tirulum fruebanrur Principum iuuentutis. At
pratcrCommodum.quistunceàfpe aut gradui 1
Nemo. nedumvt tres
vna al i j quod nego factum vmqtiam in Romanare aut cogitatum. Canas
quidem& Lucius Cafares, Principes iuuentutis fubAuguíto : fed
neippe frattes. nectamen icio planean temporibus&annis iiídem.Cerera
exenipía,quac varia8¿multa,conuementdumtaxat in vnum. Deniqueefto.
mos&ius fueritcreandi plures : quaetamen bare didio aut
adiedlo , tres Jólos ? Itane folos? An denos igitur aliquos creari vis aut vicenos
?Nugamcnta rerum verborum^ue ; qua corredione tollo, 8¿re- inurTrofdueoad
fenum verumq; íenfum. Cooptata*Ínter trojfòlos: (iuc,troJ¡ulos.[>*'iAc¿T

I V S I" £ L l P i l
JLegendt attffm in Eepu ttem,qtn eclodccennes.Nam in ha atatt ed ccrpartcm ha*
ti inde maxime,& animcrtmfromptitùdo inxtk apparet.Mens igitur CJP farci
icrtprons ,Commodum fumpcà virili toga, relatum in Équitcs • te
quidcm Principcm eiusordinis,vt folet,honcfiidicdum. Arquehxcà*
ne obice, illud tuibec fortaire mufteos Critjcos, quod vetuftior vox
Trofiulorum.quàtn prò Lampridijxuo.Errabunr. Nam vetusquidem
illa vox, & ante Ciceronem , fateor : fed qu.r pofi;-a:uo refloruit iterum
fubPrincipibus &velut rcuixit. Nani & Seneca ecce minime fcclaioc
aut reprenfot verborum fugientium,eà bis vfus in bac Equitum bue luuenu
notationc. In Epiftohs : O qttìm vellem Catoni nane camme aliru em
ex his troffulis in via diffidine ; curfores, & Numida* t g? multum ante lepultUtn
f»-uerisagentem!Vbi opportunegloilematium amoIior,TÒ,iDfW/7é#j : ad
'oxTstntvox
(A
voce,n
TroJJklis à benignis ibispatribusparum perite adiedum. Idem
i. Soncca itcru m : Jgjddergo ? idem faciam quodtro/jùti ifli & iuuenes ? Bene
mecumagitur ,fi hoc vmmfcnecdutem meam dedecet. Quern locum fi to-
Trtffuii t u m infpicis, opponi cam vocem Senibusclarè videbis. Atquod veteri-
%Zl* Hm
' bus TroiTuli dicb Equircs, è Plinio, Fello, Vairone iam alij monuerunt:
& tibi promptum, Lector, cuius memoriaecymbam, vt fie loquar, non
decretum mrhionerare obuià iftà merce.
I M
CAT. if.
Jguù locus honeflior prijevt, dexter AH fniffer ? ilium vidert. K r-
fotatus virdoclus.cjui nupcr altterfenjity ejn fcripfc. fphudfit
Latus tegere : quid Exterior em ejjè, quid Interior cm. Scripto ~
ret aliquot explicati,SalIufius in cur fu emendatus.
p R. o o v M hoc caput,in quo bcllum mihicum meo ciue. fed
bellum imbelle tamen.finc fanguineaut funerc.-& qualia vtinam hec
jUttttpor Belgarum / Scntcntiam

С 7 С­ », V li L t В E Я Г Г,­ 4f$
De loco medio, reca.
­ agmins Palla*
hi medio, chlamyd? ejr pilla ect(*i in artn­U
ui fmiluo auccm
Pallàfque[milito
ddfixw Uteri.
A it tertiò •. Succonius idem clarèexprimic inTeridaró ; cum in Nerone т»н,лг
fenbie, Teridaiei* рга*8нт in theatrum tu rurjits fuppikantem ,'tuxtk
/л/дг d«c/ro collouauit. Hoc,isquic,contü melix fuit,non honoris:deprc ­
o.'.ado Tendati,nonatcollendo. & iute, quis enim regem fuppficem.
coi le catoni ccnleac, Eipra Principerò generis Immani? ìndigmor 'ginn:
focus dexcer. Dcniquc politela bare aucloritatum, machinascciamad­p/«w *iu
mouetrationuin. Dcxtra in nobis manus nata de fendere, liane qui uègtcdigmficat
(eie tutorem defenforemque noftri eße,6£ vr cuftodem. at^'^L­»
quicu{lodit,viiioreoquem protegit. ideoq;meritò locatusad dexeram,
vt parcem viliorem Sed te Aufpiciaqux bona, (ìntftradicuntur, & Greci
cum dftg­ov, optimum dicane,àpfctpap ab co due Simili um formarne,
preftantiam haue fpcclantcs'Si bonitacem. Dcnique natura ipfònonne
vi vociferami te clamae?qux collocarne cor nobis ad fim'ftram, dl um
virar fon.item,illuni fontem fange mis. quid ,nifivtdigniffimum membri:
m fedeni haberct in digniffìma hermaisparte?
И /? с argumer.casvt ipie aiuque patanc,(ìrma,fo'ida : qua: euer­
:ne mica pofTc videor no;; magno nifu. Naibnem in prima acie
pe?u ; ..'••< '«cmfacitilfeh«criorcrn,!deftuntftertoremexSeruij mcn­^J^,
Mi nonio crras. abauo cibi Inrenorem id valere :& quid huiusreir^r»/».
ibie,dati t;smoxdicamcixm fcabi'dammca. AtSeruius. Quidillcì non
ego Set­:, у iiuius fcruus: quem deiiiiaquxdam magemaiorafcio delirale,
rie Vtrgdij fine alia mens eil. Quem ipfu m cum aduocas inacicm jjfeu­nhccciiiam,
pugnas Cèrio an ludts ? Pallas, inquis, in medio agmine. Faceor.
b­d ш fuuagminCjidqucvtdux&imperator. Quishic honoris^fj^""
iftitis, /" ne in:aìn,togati&ciuilisadfpedus;aut quxcomparano ad2£.""***
iìium,imeakiorem lìuc minorem ? Nulla, mosmilitixexprimiturfalccm.qui
obtinuitplurimum intergentes. Sed idem dli dEnearetiam ad
iiniftram.Quid ais?valere hoc à te vis.'egoad me trahcbam,& iure.Cefini
e enim Pallanrern dEnexccn(co,vt leni, vt regis magni (ilio, denique
vt Jcà vitu Та quid conerà? flecìis vanitcr te intorques : te tarnen cum
omnia ;сч си pareri debebisautaduerium tibi ciTehuncreftem, aucini::;t­a­u.
ìì:.ne igicurnitramus. eccetcrtiracicirobur,Tranquiilum: Jdttrtùm
qu: omnia,credo,nobis tranquillabit. UicaitTcridatemcollccatum
Merords tacere dcxao. Оvarumacumcn/Quis cibidixit,deprc jfionis
caufsà id (actum à Nctone,noa fublationispouus?Tuus feniùs : fed fine
adfbnfu noftro. ego enim probabiìjter contri lentie,& Neroncm oraneshoiiores
Vendati hahuifife aurumo, vtperrgrino, (teinprimtshoc
Io; i &. temporis) vt nono te à le faßo regi. Et mccum,icio >fcntientomna
i) quibus purior fenfus. ìam rationesquasadducis, quàm non t&xxlлл mixtet
ilbpuLa:6cpalcx fünf.quxque noniercntprimumexaminismei 'щпсха, гл
* итш
LI ? Dcxtra

a ;4 I , S T I L I . S i
r>txtr* Pcxwa minus ipta dcfenfioni. Bonum facì.um,bbnum dictum. & ideò
? i g i t u r pneftare cam mcricòSmiftra: volumus, vt habiiiorem, vt fbrtiov
„*"*" rem ; & qui ad bane iocatur, locari ad digniorem. Tu nefcioquid ah ter
hk inuoluis $c pcrplcxaris.-qu od, va pu lem, fi finis cepiftiipfc. At Gramm
arici etiam itafentiunt. Tunc ad hare caitrar 1
fed te repeÌJunt, Sc ìlinpiì
— Vpp lueratores Grarcuhap/r«p«cu bona ornine & noni me di£tafatentur,afà'
fi fi ' JT
~' in re mala, nimit ü»ctr it!? uh a AAo»? Xfixnc. icard fdcrov tov g-tid-iKoù rozza, fole, S\ dvdpa>7ro 1g
tic; Ta tùwvv/aet pttKpÒt TrapixÀivucra, ivpoG to dvitrovv rnv r^rd-\v^iv rav dpi^dpuv.
Pulcherrimè,yenfTìmè. nec aliud hìc, quàm arcanum Prouidentias
opus; quae benigno quodam & miferantt rcfpe£ha cor propius Simftram
admouitjVtvitalisille calor fu bfidium c propinquo ferre poffet,& vegetare
maiam rigentemque partem. Ma'A;?-* ydp rav oAA&'r 'Qdav ò slvSca*
ttocÌ^u xxn^vyuiva rddpig-tpd^t idem Sapiens adda. Hxc vides quem
Toßrefn- fintad tuum llomachum : quotameli fi ingeris &£. demittis, reuomas &
utionim, j-efundas neceiTum eft fallacem ilium prima: opinion's faccnm 5ed ; un
*qu"Tmv telaquoniamfatiseuitaui,&quidemfoloamidmprxbetepau/ium cerfitne.
tiori te rro, 52 J. fitte nani wagefit nofirumpenetrabile teium.
Nam pro loco dextro ita pugno. Valerius mihi (bono quidem ornine)
Autlorita* in principia, qui de Tiberio honores omnes Drufofratri exlnbente:
K«fcry. pracepit etiam dentro, in parle Praetorium ei fiatiti, efi Con filare cjr imperatorium
nomen obtinere voluti 1 codemtf } tempore efi fraterna maiefiati cefiitforo.
zt PUuar- quid his verbis clarius?) ^'^i^rf/^V. Plutarchus, in Bruto : pttrd rittitu
azifl rd^ta^ avrolq hóyoq \ymr

F I. E C T O R V M L !B E ?- I 7. 4 -f
*'>'.:.'-.: tsor^nydidJItot 3ifycvxípatoe,, c ci ¿pmipsuv*¿»\iy.la', piàèJcvq-.:?r->
Ila. rio fyscfath. Satin' vt hisquoqne verbis claredextrú coinu prtc-
; !(.-.'fit O, idqUC inafpech'. I'lOHOt IS ? ÁdcS £¿ XII SuetOni, VC pUgnem v.wrs j
f •>:•..'; c Tibcrijcap.vi. Dehlncpubefcens, Achaco triumph/) ,rv> rum Auqufli
• nnilatas eft fimfleriore equo, cum Marccllus oil antafilms dextsriore * enere
tur. Nihil certius ,quàmpradatum in hac ícíTtoneMarceiium: quice
tarate Tiberio maior (anni vnius, ft obferuc) &quì ad imperi; fpem ab"
i :-jnenio iam admorus. ídem incodemTiberio cap. x x v. narrar eum. ""•••••"•»••/
Liboncm, quern fufpecdum nouitaris habebac, ad colloquium quidem
aei mi lie, fed ita i'i dextram cbamhulantìs velati incumbers, quoad peraqe-r
a. - (ermo, continent. Vtrum in hacambulatioi te digmorem ceníes, Ti
berium anLibonem?Non dubtc ilium. Atom is ad dextram Libom
am bulauit ,camque prc'Tk &: innixu; eft iba iimftra. Inrorquco etiam
nudile Sa! ludi j lacerto, qui in luguribiuo ; Sed Riempi al qui minimus ex
Olii rrat, ignobitiiatem ìugurtha, quia materne cenere impar erat, Aeflieiens, s
* jal:
v
dry tra Aaherbalem aeifed.it. al medias ex inbus,quod ap/td (lego inlita copuli.
, quodedr&pud. nam certe feimus de medio loco obtinuide etiam Ro-t-ét* 1
;' •
mat,ncapt'd Numtdas tantum ce n feas ) Nmmdas henori duci tur, Iugurtba nrrCt
"* i
-
fea ci- Dan tamenvt /etati concederei, fatígalas è pratrevix in alteram partem
tran/dnedw tfi. Ut examinara ea verba vulnus ti hi imprimuntiàris
ahum hi ini- ••;.'>;:•! hoc conicfTu re gum resiraconftmita ex more, dextrà
fi -JhcrhH ofií:dcrcf,medius{ugurtba,íin¿íi:crHiempíal. Turbauitpcr
fe'ociam tire, & fuperbe craniiicaddexcram. Primus igitur locus med'.us,
pro* onus dexter. Qihn poeta etiam Sulmoneníis à me, in hac pu-
? yeii : ambigue ,primo adlpccìu ¡ certo¿¿ñdenter, il intueate.
Libro iv. Metamorpli.dePerico; J&uinu
T>is ii iba i ilk i o.-es totulcm de ceppite ponit. • Cui
Lattum Menano, dextrum tibí bellica virgo:
/isa lenus media epl. mail atar vacca Minorità,
/slip'di "jitulus, taurus tibí fummo d.corum.
*
M ineruam cnim aperte fupra Mercurium collocar : idque apertum ex
f lì none vicbmarum,quam addir. Sicut&: Hecaccnhue Dianam ,iupra
íiiueatam, lilis vcrfibus, lib. vti.
_ fi at uit q ; arns e cefpite binas,
stxtsth^
Bexteriarc Mecates,ai lauri Parte I mien ta. •
« fir-.! vchua e ecce falarica grandisqux'te nccat. Nemo ambigtt, f-f ft*
';-i:r: '.>.;.•) ; > l.vi Acre,, tegere , cius /ic qui viliorqmque honorem defèrt. !
d*f nrf
-
Excinplaeboi. Valerius: Alexander, Lphcfaenefibilatus-tegeme,adDartj<
xectjjàr: -j ventt. Morati us :
I i.nr tetani (puree, Dama latus
*'
9
* iuuenalis:
DlUttlS hi' f»Yif. : ludiI latiti.
Atqui latus tegeve, eft cite ad ímiftrám : vilior hare igitur. Hoc dilette f'->
cocco c Sucton.; c: Eu tropi j compolìtis locis. Ait idem Claudio: Aulo 1
/ tuíi o cu añonan decretili iugrefìóque vrbcm ohuiam Progrejfts, ejr in Capi- '
•Ai'-..-n runtt, & tndcrurfu+xucrtenti, latita tenti. Aiafte in recàdem : in
affi': ss
""* te
tt,,.
¿

4« dextrá parte
Лг%чтИг» effematores. * Ariftoteles item bene : «Гid то rìv tdmern thcti ¿nrwv CTÉ£/Í¿V,
}TQ utbu я ^ ]%уротъраи £td ravr itmt rtit tpdan ш

F. 1.1 C T © R X M l. I B T, Tv ï I. 4J7
iKve arque agerc Dexcri cft, moucri & pati Sùîiftri, Idem * Sopims :­tiòta.
1 s
vniis'•niqvx.i ri S'tfyov, xivû'âï Sï toùpiçepov. Poffem m hauc fentcntiam
piurafbibimus emm & nos naturx & Sophix iiios rentes:) fèd abftinco.
ouia non teucra iftx­Hcrcuhs fàgittx.quibus expugnemus bac Troiani,
ftituum antiquorum reseli: qui ab vfupotius quàm rationc fpeciandi,
ÙÙ teftimoniisquàm argutiis firnaandi. Tu mi popularis, cri! menue, taraen
falue : &c feripta hxc à me cenò (cito,
Non tant certandi ftuddio, quamprofter amorern.
riaectenim nobis acre ingemum tuum, multa OC recondita lidio T elfi
rudicmaî iequinmus interdum.
C A P V T T I I.
/geihj complwa km emendata* Itnittu, Aducrhuw* Canalicoh*
Famarmnuens. PiatititicorreBus. Sol mendies. Ofc

4.fö IV STI LIP Si
mterpretandis Ulis Dircafi vatis facic ,«ìpa/V(wo tpmnvi
lane 6L vere poetica, & quae mihi blanditur.
Libro iui. cap.xx.
imagine audaci
Qui iurabatcauillatorquidam efi canicula & nimis ridiculariusfuit.
NoncanishiCjUon canina facundiafatisapta.Iucienim nudi reseftdlne
vllo moria. Valdè hbens & ad ingenium Gemumó,ue vetcralccntcm
c«ndk»- Ageli ijhgam tejrcanalicela. Ita enimd scìa ohm homines forenleSjdica-
^'i M
-- ces,dyopcuoi; quia ad canalem crebri.Fcftum vide in eapfe vocc,& Flau­
en m Cureulione. Lib. i.cap. in
Différtationum Epiteti digeßarum ab Arrianoprimum librtim.
Numerus Imo hare quaeTubiicit, hodicque leguntur in Arriani libro fee undo cap.
C
&c'"r'o
X I X
' Sic igitur corrige : nifi fi alia tunc difpofitio aurei ìlliush ripti. Si-
lum'c/fZ- mul exple lacunas aliquot lue hianr.es ex codem Arriano,in verbis Gi a%
meraum eis quae à capitis Agclliani fine.
indicium. " Lib. I. Cup. III.
MinimaqAliü lakes &quafi lacuna fama imminent'is, partarum amico ltd
lit alum ralieneJelidatur.
Yam* mi- Sci'ibo , fama minuends, id eft, imminura'. eleganti.! prifia & buie acce-
^pucm.Va- p t^ j t c m lacimammahm .quam lacunam. Scquiturenim fohdai i cam;
thelites. • , , ?• 11 - 1
quod ci un ter o m nino t ransre ras ad I acu nam.
Libio i n. cap. m. in verbis mei Cornici:
Nam me pttere fetus hie eratfilarium
Multo omnium iflorum optimum ejr

ELECTORVM LI35R II, 4? 9
Libro v. cap i. in M ufònij (cria oratione .•
Animas tsjnquit, audiemis philofophti qua dictintur •viiiia ac (alubriajunt.
."icnteoda Se verba (ulpenfa. cu fifte, & icribe. qua dkundo vtilia.
Libro v. cap.xi i i i.
"fumfole medie rapido Q-flagranti fpecum quamdam r.acìus fernet'rem.
tndjvtilt*
Priicianushxc citar, (ed meo {cripta m fole andò. No.s, fole araldo, fuiflc SoUrdidm
Vix ambigimus. Qui autem toto hoc capite Andredm eli, venus Andro- A u d ù d„,

Ab­j I У S T l II V Si
С АР. I I I I.
Plitiìj defenfto. Jfricam vrfos non gignere , non certe njulgb.
òuid Vrft Numidici anttquù. [ententta noua, & ad Imem
plurium fcripicrum.
FA с i A M (edulò, Plini : & preflum per inbmarn, imo opprefTum r?.
alleuabo,ó Nature magne myftes. Scripbfti libro vti t.cao.xsxvt.
уф «djtr­ Anndibm notatim ejl M.Tifone MMeffaVa С of о J. xnih£ d. oXJ.re:.
Domitium AenobarbUm Aedilem cur и Urn irfos Numidieos ter.tum , с " totidcm
venatores Aetbiopas in Circo deàifè^j. Mirar adiecrum N un, idico.
fuiffè, cum in Africo irfos nongigni confici.
Et iterato eamdem adieuerationcin in ime ciufdem libri ­,
Africa autem пес Apros, пес cera osy пес еяргсаа, пес ч ­rfbs oicjdt.
ери­Яки!­ En, alte fàtis & clarè negas in Africa clic vrfos.Hmcr atptores,&r lir "unu
d a
T2ìd rum
multa tela. Paflìm te infiliunt,inlìbilant.&,Ft ftum diem honùms.'
ìnqumnt : quàm tallitura Luce ìltatlai ms eft in Aim a cm vrios.&r qutdcm.preftaotes,
iniìgnes.Hcrodotus in Melpomere/b iabye qi­.r ъ?щ
eh «&>', fiue adoricntem, t^oi Aeome х*та rovrwc, Hdì,i;

"'?.!'" T О S. V М l IT; II. 4^5
ph Cm adytis TucJx'i cx'lant&colunt. Nam Grad pierique & Remani,
quonia m facra illa gens aliena a ritibus rcctptis Sc profanis, ncc ftatuas •*
in templohaberent aut iimulacra;mira& prodirjsola derehgioneco­f
гита 'V myfterüs fulpicati. Alij mundum ab ;iscoli,ahj nubcs,aJij Васcbum:
quidam afinum,8cfuem.At Fiorusquäfi rcm­acu tangcns,prodit
dcvitc. De qua ipsäTacicus: Sedquia ficerdeicsJueUoruw tibia rpttjpar/iip
concinebant, iniisq, ангелtemplo reperta, Liberumpatrern coli damit e­
•:..rii
7cm Orient is quidam arlitraä fimt. V'bi hocamphus ddcis,vitem haue i ra­ T..tetimw
£bm in argumentum Liberi cidti. Quaeopmio item Plutarchi cur,d\C­?', r
' rim
fi
tu sc politaiV firraataabeoin lib.nu. J­ympofiac quxiboncv.Ioicphus^'J.fifi,.
de vite eädem,hb. Antiquität, x i v. По/л« evoi' A/\t%uvJkHra£TW litSaiwßeto­iAtae,. ъгцт&иеъ
Gtixi 7rc*TctxtxFtw raAdvTeov. kl eft­' Verni ti ш autem cum Borna/cum vemfßt.
/

464 ivsj'l l i P s I
A B
C A P. V I.
De ofculù, & ofculandi varia ratione, ììomx. Quo fine fuennt ì
qua forma & modo. Diurna fuiffe, Humana fuifjì. Adorare
quid proprie fìt 3

ELECTOK.VM 1.1 B. I I„ 4€f
latto ,eft Adoratio. Atquccgo Latinisipfìshinc ccnfco formarum Ad
orandt verbumiquia manusad ora admouebant. non ab Ador (fiumcn- m
• V""
tiidgcnus) quod ccnlcc Grammaticorum acnmen. Ad eumdcm ad-f,"".^''/**
orandi motem,mcomoni tu,rcfcrcsfcriptorum aliquot locos: quorusi
alias interior 5c veratc tentenna fallat. Taciti dlud èlib. xv i. Annalium,dcNeronec^xiX.\\\zrit.e-.pqfiremo
genufiexus }ey ceetumillumrnanu vejwjtw.Nam
omnia feciffecum vult ex prxfcripto, & ad legitimum hi- T«ÌII:
ftnonem : adcòvt etiam fpcttatoresadorarit. Illud Suetomj, in CIau-1»
ci io : Ea(ckm (peclacula edentes furgens efi ip(è/um eeteri turbi, % a e &< ntanu 'fi',, ..
veneratiti efl. Dcniquehoc Martialis: ' fi'"'
iv ÌW / • 1

$6 nunc anxins omnibus arts
lllacrimat,fign at

UICTORVM LIB. II. 4^7
Latidationc Traiani : Gratum eratcunette, quodSenatum ofculo excipcres, ippicificut
diwifpu ofculo fueras. Latinus Pacatus de Theodofio : I He eohoneHa- t
CKiXltitH*
iiU'tuu.
Lt>x elm,
Ó> ants
it
t* r
*»"
J
tus affatufJlemenja beatusftUe ofculo confecratus est. Suetonius in Ocho- ^£f M,
ne: Made Galbam falutauit : vttfcconfueuerat, ofculo exceptits, etiam fiacri- Um.
f.canti interfuit. Etreprehcnditidcm fcripcor Neroncm, quod ncquead-
"ueniensnequeprofiàjcens, quemquam ofculo irnpertirct. Et fixe ilia ofcula,
qua; vulgabant vulgo &: fpargcbantinobuiosomnesmodiccfiikem no- r
tos.Ncccnimtam amorisilta, quàm ofEcij & vtbani cuiufdamcukus. ifl'jf%T
Philo ludams bene & hucappofitc: (p'tXapia ¿1,inquit,Sta^ipei r2 pXéìv.pa.
rè pay yap-^.vycdvivpian dpiadC\opt!iva>v\'Jvoict, TO Ji-^ieoìV ujq i-nrno/.itiop di-
Y"IG!TIV vpe/a? wòch towtoc ctfrn^aViieìcmttpupaimr.
S E c v N D ò manus olculabantur, fed non tamen nifi potcntiorum. M
?"i" d-
Is mos etiam libera rep. etfi rarus. Plutarchus de Catone:ÌTeùSiti-
Aos d*yj& vTpzTsixndK.aTwyi,'s>f>oi7riia(p3-iì èzìvyjdt;, o xoidov tgivt HSSSTTCCIvstz
? dfàa cPxxpvai ndy •ntgièohuTe, «VÀHVO/?, t57roiì&iriuv TO. ludvx mìe
•TToaìt n ICyQi, >idl KctTu^iXdviay ràc, yetpctc, d •'">'•>erat.
Arrianusmcdocet lib. i i. Diflcrtationum cap. xx. f^leeraafnptap- f
•Ax;; TrdtTtC, di à.Tcavxm'eic, swbSwtui- dMc; rti? cZ-B-aXfjusc. igdapheì,tur
K n z ah

4

7, I, F.CTO R V M I. I B. IF. 469
noaella aliquaaccciTerie &z imperita manus.Ego alia aliàsmunc qtiajdam
nocauero exhismquinamentis.
Libro vii. De Bello Gallico,vbi proclium ad Gergoniam;
Jj (ìmilitudine arrnortim vebementer noftros perlerruerunt. oc tametfi de»
tris burner is exfertis animaduertebantur, quod infìgne pacatis effe confueuer
At fonìe idipjùm fuifaiiendi caufà milites ab bostibus fat'tù exijiimabant.
C^werodiu huncmorem humerosdextros cxfcrendi in pace. Fruftrà,
qui reperiam ?repugnat natura & res ipfa. Quomodo enim exferi hum e- Ghffcma
npofTunt? attollifateorlcuiterautiubmitti: fed vtid proculconfpici '"idfejed
hand facile polTit. Turpe hie g!ofTema>quod eiicio fcriboque:^ex/mf,v- """"""
ertis animaduertebantur. Ita enim olim mos, ita etiamnunc, vt iublat 1G Sociidexdcxttse
focij & amici aduentusfìtfignum. Fidus&appofitus mibi tefhs tras
Xenophon InititutionisCyri libro 1111. vbi in re fimillimàcùm Hyr- 'ff^f^f,
cani) aduenirent,incertum adhucfocij anhoftes,mittitnuncium ad cos toauip ((.
Cyrus,&£fi quidemamici efienrjiubettollere dextras. Verba harc:

470 I V S T I L I P S l
C A P V T VIII.
Inidmio correda quidam. GenetaMana ydea. Decolorareaurum]
quid jit. wos difcrimenque inanuh's. qui firms try- militibits
eferro: Senatui & equiftexauro-.pkbi ex argento,
stadium TJATV M hoceficcenfeoCriticorum, vtlaborcorum fruclusraaioris
alrilTJd
i n
publicum lie, quàra fama:. Vide vetcrcs, vide noftros. paucos rc-
fkmam. pcricsquorutti nomcnaut lare fufum,autdiu perennarir. Veliti Fcrlincimi
dinandoPinciano bodie quàm indignoi? Qui rcueravireximius, vix
l r r
" tamenè vulgi tcnebrisfe exemit;&paucis docdisin occubolaudatus,
iacececiamuunc ignoratutquc interfuos. Atti acuminisiiudicij ahqua
lausell: huiceam reclcrnbues. fi fidei& modefiia: : magis. Non
alium ego vidi, qui minus ad fediate bocegcrit qui Criticami dam,
magis puritercolueritjfineambitionedine fuco. Plinius,Seneca ,MeU
teftesded primus ifie imprime, per cuius fexcentasfalebras&arfiuantia
vada peruafit feliciquodam ingenij 8c" iudicij venco. Quamquam abruptaquxdam
in eoctiamnunc, non nego.quid miremur'autquisiEfcu-
lapius iple,fanandis tot plagis vnus fuerit? *Tc £' dvip ti TTXP&' èpa,
aitreclc&rcomiterEunpcdes. Ego quafdamexiis falebns velcompianabo,
vel tranfilibo, & in partem laboris velutoptio fucccdam magno
illi Tribuno. Lego in Plinio, libro x x i x. cap. 111 n
Catulos latlentes adeo pares exifi'mabant adcibum,ft ctiamplacandts MU~
minibus holiiarum vice vterentur lis. Genito mane catulo res dtuina ft,ejr
in canis deum etiamnum ponitur catulina.
Genet* Emendabam,Gc»^ Mana. Ita enim deatnomcn, cui catulo fiebat. Plu-
Mana, »»-j arci lus j n Quxftionibus: Aid TiTH xctXvuiW TÌVUTH MavM xtlvz. S-dacri, Ù
Usda*i. KXTiv'ypvrat UM^W^wroràTroQi'aiT&yoào^evtóVjid ell \ Cur dea, qua vacatur
Genetta Mana,canem immolant ,voucntq :nequis domi natorumbonus
eyfrugi euadat?Et pluraibivide. Hocin Plutarcbotam expofitum fin­
GINE ocuios Pinciani & Hermolafnon miramunnoftrosdape clariora.
Libro xxxin. cap. x i. vbidetabulis&cvafis:
fariterq, lunaria nata ell, ejr Carthago fablata, ita ccngrucntibus fails vt
liberei empieeii vitia ey Usereipeccare fey dignationc hinc ahetd vcterum.
C. Marias poll vicloriam Cimbricam cantharis pot affé Liberi pair is exempt
o traditur,ide arator Jrpinas ejr manlpularis Imperator.
Pincianuscxclamat, Locus villains interpaucos.&C vac. medidnam ta­
ne acqui- men,vt mihi videtur,non adfert. Notat in veteri codice potere legi, non
f"f" a,Us
peccare. Ex vno eo veftigio,Iocum totum aptcfic concinnamus: vt hberefiLT'
ret amplccli vitia ejr licer et. reti ère ey dignationem hinc aliqui vcterum.
Sentcntià aperta & ve a. Cartilagine commodumeuersà, inquit, vitia
TliniMM &luxuriairruperedionoquodam'fato,fublatàvidelicet iamillàarmulà
rAaTtà. & vltrice.necaatèlibuit peccare Romanis,quàm impune licuit. At quidam
etiam è prifeis dignitatem FIBI aftruerc conati, cleclione IFTÀ Se cu­
RIOSA curavalorumdnterquosMarius,qui cantharis potare infuni velyc
Bacchi non triumphorum tantum xmulus,fcd &c morum.
Libro

E T. E C T O R V M L I B. I I. 471
Libro eodem,cap. 1. Deanulis:
Contra vero multi nuBas admittuntgemmaa ,attr'oque ipßßgnant. id Claudi'
CaToris Vrincipatu repertum. Nee non tyßeruilia iam fer rum auro ein -
01: ut,alia per (efe mero auro decerant,cuitis liceniia erigo nomineipfo in Sa-
'motbraceid inßitutumdeclarat.
Verbavila, mero aurec!ecorant,zccu(o,imòihmno. Qtiidenim Menotti, emuftìt
aut ad Samotbracas rclegandum, fi anuli è meto auro.' N ónne talcs ìam °i tm
f M
oìim Scnarorum &: Equitum? Dcnique quis permifithoc (cruitiis,vC
pedani exauro gercrenranulos, &: line vllofuco? NosleuitcrrcicribimiiSyalg'perfefi
mero auro,decolorane. ìd eft: ctìm fèruisaurei anuli in pro- tthnobk
parulo gaftandi nonfas, non iusjeccenouitio inuentoabjaurum terrò/ w
^'«fupermducunt,alii,auriim
menim purumque decolorare & deformane
mmodum ferri. Idenimcertefuit. Aurumgettabant, nec vidcbantur &r
** rww
geftare: cum colorealiqnoarro ( hodieetiam viitatum) autfufcoidve-^"^ 4
^.
latent ac cclarenr. Namferuisceitè anuli ferrei tantum vfus. Starius
lacrimisEtrufci: -nulli.
Mutauitque gentts, lauaqf ignobile ferrum ^Zu'fcrTa
Exutt, ey eelfo natorum aquauit bonore, temum, tx
Significatenim parrem Etrufciqui leruus,à Principe in cquitcsrelatum,•'*«"••'••
donatumqj aureo anulo, fprcro feruili terro:cumdcm iure triti tn libero- ststint exrum
aucìum. vcl, xquarum bonore iisqui nati ingenui. Ifìdorus : Anu-piUatut.
!um atireum ncque (òr uns ncque liberti rais gesiabat in publice;fedanulo aureo
liberi vtebantur .libertini argenteo,feriti ferreo. Anulus au tetn bis (eruis ad
vfum poti us,quàm ad ornatammempe ad iìgnadum. Appuleius libro x.
Dance tujjh mag l'sirattium mini fieri a publica contreedatis neqttißimi ferui mambus,anulumferreum
deprebenfum cnmf.gno facculi conferunt. Sed Indori ißdvt non
tarnen dia verba, in di/crimine, ni fallor,faìlunt. Ltbcrisenim aureum v
dffV !rer
~
tnbuuntjlibettinisargenteum. falsò. Nani interliberos ipfos, non nifidficf '""
Equiti Se Scnatui anuli aurei liberum ius: non fané plebi. Pliniusclarè:
Anuli di f ir. x ir e al ter um ordtnem a plebe,f cut tunica ab anulis Senatum. V u It S
£fff*f
cnim ita anulisà plebe equitem difecrni, vt idem à Senati! tunica lati- nuùìirnv,
claui.Plebeiis igitur,vt opinor.faltem ex argento.luuat &£ fuggerit idem
Plinius hoc libro cap. xi x.Argentumaliqttandofuccedit

472. I V S T I L I P S l
„
vtappareat (lacinia bello Punico fecundo feuerítatem hanc íntroducTam.
Nani cune nondum: fi vera funtquardecrimodiisanulorum traduncurab
Annibale Carthaginem miífis. Quamdifciphnam tarnen refoiuit.vtinquibuídamaliis.Princcps
non ad fuum nomen Scuerus.quij
v c tu.i ¿"i>­ H
erodi ani verba funt/гоГ« грагштш$ woAA« ovit­ycópmi, и /лй щапроу
mu ?ì~yov,yjy SctXTvXiQic yppuadic, yjpr.Ta^ imr^i ' minibus multa indulßt
fritti negata,,

?. L E C T O R Y M J. I X. I r. 475
ex if. lis :& lego lib. 1. cap. IX. Diuus Augustus ehm effetid atatts ejttedtu
rnxccs ,du ode msec fi mum egrejfus Annum. Nero igitur, lì com pari arratc c u n$
Augufto,tunccxplcuent dccimumoélauumannum.attjuc imperium,
dccimofeptimo fulcepit. bene igitur Se vere quod ad tempus, emenda
anniguftu.
De Vita beata, cap. x x v.
Fsemevita:orem vniucrfxrumqentium. delte.iticsiffe Libericurrrn111umphantem
vfque ad Tthebas a Solis ortu vehat. iura re­re s Ter (dram pesarti,
me hominem maxime eogitabo/um dite vndique cori fui tabo,
Turbac egregiam& magnanimam fententiam extremaclaufularquar^;^
111 quibu Idam manuicriptis meis concepta, cum dee vbique cortina lucia­ s« №
bar. Aperio Se difFundo ego , cum deus vndique confitk tal­or. Adco/­' 1
"''*snquic,
me non atcollent efferentque fupra hominem ab hommibus
bonores,vt rum vcl maxime mortaiem me clTe meminero edmaudiam
immortalis.
De Bcneficiis lib. ini. cap. x i x.
Tu denique T.pleure deftm inermem facis. emula Idi tela, onenem detraici
Ai poi enitam: edr ne euiquam meiuendus effief, prò;ecidi Ipfium extra «. .
metum.
Invcrbuìo pauxiilum mcndum , grande in Tentenna. Inuoluiturcnim
mem tpjcuri, Se (ìmul reprehenuonis acumcn. quod vtrumque apparimi
ii tcribas, extra metani. Ncmpc ita fcnlìt (cncxille ab borro,rfi.acrtàr,
(ex Lue reno & Lacrtio id clarum) deum non tangi rebus humanis,non m>n inmi­
iis curare : atquc vtid pronius fu a fu ciTec, pofuit cura Tuo quodam &: do
­
proprio !oco,non fupraloldm,fcdextramundum. Senecaimpiam hanc
•enrennam ite rum tangit libro vii. infra: Aline diis obiicit negleien­
!tam nnfìì ; , rdius iniqui tatem, alius illos extra mundumfiuumprolicit. Vbi
eodem etiam Prouciendiverbovfus'quodparumaptèhìcdemetu. At
in rocca' vet bo ad polita etiam metaphora, quali extra limitem omnem
buius (lady Se finem.
InConfolationeadPolybium, cap. xxxvi.
­ Romani lugentis for arem aleafiolatiumfiat.
Leui cmendatione expedio viros do&os quiobherentan Albanttm futm
s'cefi» , noe foro ey aduccatis ejr h. a. 0. a,fi leu ab at mala, (poh pud or imperi!)
Princtpis Eemani &c. Itaenim continuanda periodus tota, & begins
particula iubdenda fakem in locum aicntis.
Oo C a p t i

474 i v s T i L r p s I
CAP V T X.
c
l)e rltu plmdenâi, e> explaudendi in theatm. item adfurgcr.diJ acclamandi. Quomodo $4 habita fub Imperatoribus!queevices
M os
m acclamando! Tlutarc hua & Vlmittiexpluatt: ijle etiam corre­
eras. Fattor & F ancre, noudjtgmfcatione. Lamprtdms, Capito­
linas, Vopifcus illajirati. Jjjhtid Grana fuermt : e> cm m tbea­
îris yfu.
rheatralu
mihiinlucem reuocandus&ambitio , qux dclituitfub velis
tbcacrorum :&c iîmul icriptores aliquor prifci perfundendi noua
ïucc. «Vêtus confuetudo Roma­, etiam viuâ libértate , vt vitos pnbanas
in matesfcgratiâ autdignitatecoufpicuos, venientes intheatra ,compoviroicon­
p1Z0 plaufu exciperentjiifdem adiurgerent. verumque, honorishabendi
in din
cauísa,5¿promendi fatioris.Contráteos qui infames aut ingrati,fib
uso ! i л Я'
pafloricià fiftulàf ludensita Cicero appellar ) velut rciicercnt&fegtedtdsctu
& garent.Hocteftimonium vniuerlì populi multtìm valere cenfèbantin
exf.bt:.ui». ytramque partem. Itaque ambitiosè id quari'ebanr, Se adepti conlècu­
' tosfe cenfèbant aliquid magnum. Exempla vclin Cicerone vnocrebra
,nec occulta. Onginemrei Pliniusreferre ad Liuij D­uii Tnbunaj^mroM
rum videtur,lib. x x v. cap. v. manfitquead Impcratorcs.­fcd ira vthunc
*ti*mjHb honorem, (ìcut plerolque alios, libi fere fcponercnt, nec communicai
V i V r i
"selu',vt vellentcum reliquo Senatu. non certo vulgo. Nam quin etiam
fib­.poli fub Imperaroribus quibufdam applaufum Se adlurrecìum ,non nego:
•vdtent hot (edferèiis qui aut ex domo & gente Principali, aut interioriamicorum
"attintic
°borte. Ita Mecenati plaufum Horatius iterat,vtmagnum.
mis. datai in the atro
Mecenati cìim P.biplaufus, Clare Macenaseques. Si:
fUufum. —tumpopuliss frequens Latum theatris ter crepuit fonum.
Virgilio adita, Virgilio adfurreéhim , Fabius feu­quis alius in libello erudito De
fuiretì
afi Augustum. Ëx qmbus poit
noremîlîum,vtdixi,rarum fuifle& verc Auguflum. Adcovrilleipfe
snnepiti­ Princeps,nepot'tbusfuis pratextatls adhuc fTranquilli verbaadfero; adius
JUH ptt rreclïi аЬч 'nia er¡1 s in tbeatro ty a flantibas plaufirm, qraui/iimè fit с tu si si!.
veutit. 1
"
u a
4 ^ videlicet in fuperbiam praecipirarcnrur & prenum fui, mmio hoc
honore. Scnecaramcnnon cxolcuiffeid prorfus etiam fuoamoinambitiofîs
dits Se gratioiîs oflcndit, epill.x x i x. Ccterum fi te lidero célèbrent
fecundis vocibus vulgi, fi mtrantete clamer, plan fus, ty Pantomimica or rameuta
obpirepuerint,fi tota cittitatete feernina puerique laudauerint: ceuidni
ego lui miferear,cùmfciam qua via ad isium fauorem ferai?
5E D prxter Plaufum hune Se Adfurredtionem , etiam Adcîamatio
f dit: Se quidem antiquitus, in re fubitâ, noua. tnfti ,lactâ. Flores expreffit
fcitèlib. 111. cap.i 111. De bello Cïtabtico'.Eedem dic ?in^\:,cuo

F.I.P.CTORV M 1 2 В- I I. 47 f
•./Я.? va (fi у vi fi prendi Caftorìs iuuenes laureati frettoti lift eros dare fremtensq.in
fpacr acutorumor, VicleruCimine* Felicitir,dixit. Qua»tàmen / r,
poiba tranflata tota ad laudes lì­.»e aduiationes Principum>in eofque jpt* ы
ей ­'.ecKcrcitajnec vocibus foiùm finguiis, fed cótextu quodam ad tuodulum
& ad cantum. Cuius generis (opera:enim mihi formulascollige­
fffff
re Se (ubiicere)iliud in Suetomj Dominano: Acclamati in Ampfntheaire,
cpulari die, libenter audiit, Domine & Dominai Felici lev. Item m Ciaudij
eap. v [ i. Pr.cfedit nonnuniquamjftctaculh inCaifvkem, acclamantepopulo,
Feikiter pari im p.atruo ìli:-'oratori*, partim Germanici d'atri. Illa in Vo­ ­vLf ;
'*
pilèi Tacito : Acclamatimi eli к p optilo, deh adirne. 'Fatile Angui! e'dite fer- °£ff rtfe
~
пет. efrreliqua qu.c dici /cleri ex more. In Mattale De l'iti iudisdiia
• populei am vox lanieri vna eli:
C.um verni patri.-: dicevi, effe pater.
In Dione , Ncroniaaa ìaus : è KaAo? Kunrap, с A­­oAA«f, о АНуятог,. Et:
щате àtavo?l­dfr^idipcc Qoivh, &c. Itcm ,'olcmne isoc^Kaiiàwc, due,In
aruutn :quod Teituliianus fòlusfubiicic hoc Ilo De Spedacuhs:
^tnquit.eìcàtdtmt,ali/emninodieere,nifldeecfndflof Itero veriusià pe inregri,ex
codem fcriptorein Apologetico .­ cW/AfinditiptapracordUnon
afpararcnt пот ас noni С ее far и fc*tnant,eiiam ìlio. 1л r.t cm ncciamant
De nr.frir arnie libi Iupiicr metal annusi
.Denique inrer Adclamatmncs etani iliud referam T'ita cr ГШ ori a: ex
Regi none. Feo l'afa, tnquir, ccrcnain capiti eius impo(ttit,ey a cimilo Foniatrortim
f'fido tei aalantxtfon efl : С л R о L о a v g v s i О MAGNO ET
V A Ci fico I M Pi R О M A N О К V M VITA E Г VICTORIA. F.t
lofi Uudes , more antiquorum Principimi, adorai tot est. Quod non enotaffem
, mdipfc Regino faditatunudoilenderctcxririrprifco. Defa­
uorabdihac adclamatione Piutarchi mfignis locus in Galba .• геитго-п Пшпки
f i:
' r
, dive, ;'-•) T&V yjhìd-рушHJ\ .\oyccydv 'dò Vcouetìoit; crdvìid­tc hiv­fiav*xplit*uu.
•tji'*vi--Uw тшГ«л€а qu.c vertermi: F.tfica acuto forte quodam,cùm Tribuni
с-Семи, Mies, folèmne illudRomanci, Feliciter, Gali* apprecati effent.
Er de eidem dia Piiniumin parte loqui fentiam, in Pancgyrico: Cùrn itemva.
laudes lmperatorum ludis etiamejr commifionibus (\x.2i vero emendamus,
Вг,Carnmiffationibus, fpernimus, quod habentlibri) celebrami'.ur faltarmturque
, atque in опте ludilr.tnn cp, sminai is vocibus , modi*, pedi bus x
£
frangermi tir. quamquam includat & Pnncipt* laudes verfibus compolìcas,
adirata fqueà Pantomimi*. Magifquc proprie &r ceree Proco­
P'­um rra/iam d'Eie, libro ;. De Bello Godi, vbi paxà Iuftmiano Prin­ *wy>;#
cip e regi Iheoda/iaro conceda in har.c legem : vi i ovulo* fremere jf*"*
iltk
ffiaufu с-.» аса -.mai: •a

476 ! V S T I L I V S.I
Tavert, Acclamadonis hums verba ;rcm ipfàm, tanquam fu о & peculiari vci bo,
idem quod dixerunc Fauere,& Fauorem.Obfcruaui pluriesfparum adhucoblcrua­
f дм»*. t u m),; n fenptoribus prarfcrtimauipaulò magisnoui. Vtin Lampridij
Lazt'iriAj Comrhodo:C«wiliifapepugnati, r
vtdeo populns fani([ci. id ed, dcum cum
Katmht. acclamaflèr. In Capitolini Pertinace; / м/ in curia henonf centi fimttsi ил
if'о''?­ '­'iScmtunt fauentern «doraret.valet,Senatum fattila acclamamene. In
/»w. * citi (Hem Gallicnis : #лс pompa homo ineptus eludere (e pntauìt populumt
(ed i>t fimt Romanorttmfacetia,alius Rojihnmo fauebat, aline Regilliano.alim
Saturnino, cauede occulto animi fattore acceperis nimi'quàm frigide,
fed de aperto ilio linguae. Etiam Fauorem, vt pofui, appeìlitarunt. fece
ipm Vopì­ Vopifciin Aureliano densa caligine,abfque nota: hums face,pre #iimlo­
Ja. cunr.Sciendnm tamen conciaria illuni ter dediffè,don affé cium pepalo Remano
tunicas albas manicata!fine as Afe as at que Aeoypiias ipf'umg.primi. m donafогяг;яяЛ
feoraria populo Romano,quibtts %­teretur ad fait or em. Qua enim hare Ora»
fauorem, riarquis Fauor? Fauor quidem,accbmati.o ilia (bleninis: at Orai ia,quidywu
piam quod ori adiungcrcnt due inducerent. ad augendam aut dirigcndam
voccm,vt hiftrioniam perfonam. Tegmen inquam aiiquod ant ve
bmentum refbnans.ad magis concinna^ das modulatasilbs voces. Vere
МоЫаи enim modulisfins&concentibusconflabanr,cett­3 quadam arte,vedo
un яссЫ­ cui fatisad Taciti Annalem xvi : verba eailiufhans litisperfonebatcer­
nationt
taire.
tismoths, pi'atifiidf compofito. Lego iu. Gloflìs verei bus ,0noria,quibusos
ohuelabatur. &L vocem ipfàm iti Trebeliij Pollionis Claudio reperias;
Bardocucullum vnttm, oraria Sarabadcna quattibr. Qmn in ipdo Lucilio;
cuius verfusapud ncfcioquem Grammaticurci,
Ricini aurati, rie A , at que oraria,mitra.
qui collocar inter cegmina,vt vides.due vefles­Ettam in Chriitianisfcri­
•­.alo Aio ptoribus, (ed pro velamento Epifcopali: vt in vini Fulgentij ciocia & vetcre.
Vnà tantum viliftmà tunica , fìtte per aliai cm fitte per h: enter; p. ili, ­ni or
indutus,Orario qnidemjicutomnes Epijcopi, numquam vtebaiur. Ex qua ca­
itaoeatt derci,li ne culpa non omifèrim locum, teflem hrmum ratx notxinvoce
г'нцш»
Fauoris. Ait cap. xi n. recenfens quae Fulgeneio Romx tucnèxc­.Conligii
l'i beams rule entità in loco.opti Raima aurea dicitur,memoraloThecdorico rene
concionem [adente, Romana curia nobilitatemi , deeus crdinemq. disiincìts
decorsili oradibus adlfeblareiic'rfaucres liberi populi casi is attribuì audtcns,
atialis e'Tet htilus fecali gloriola pompa co­{no [cerei. Et cap. xvi. ne rum г Д"?-
}nts autem graiifiimus idi fapientis adfpecius cjr fattoi esprpuli fnff rat anas
auqebat Sec. De celebri enim produzione Fu Igniti! .ig»r,& с la топ bus
populi nimiura ia­ti. Hxc eò libenti us nota bam & eligcbam ; СОПЛ vtfttgiurn
firmil interpretis nódum videram per hunc obfcuriorem callem.
С A P V T XI.
E Valerio Maximo deterfte labecuU. Lituo [иш r.umerus'bis refi ita­
tas.Corritptio frequtns in nota millenaria. Admouere Uncos. CloJ
fèmatium^aliaque.
•• X 7 A L E R i v M Maximum St. Pighius nobis dedit pente & religiosa
V cenfum:&ilft modeftix exemplo,quod imitari vclim cos, qui hoc
Ci i tic и in

; L E c T o F. v :,i i i B. n. 477
ÜV'ticum ftadium currunt. Et valide valer lane per cum Valerius, quis
lieget; nec nos vt medici nunc accedimus:(ed tantum locis aliquot ha-
Ltudmem quamdam,& coloreròaddituri/vtaliptx.
Velut libro v 11. cap. v i.
Smotti* auBore Tib.Graccho confiledes. cenfuit, vtipublice fierui aduerfiss
wopulfandorum hostitmi impetum emerentur. edquc de re per Tribunofplebisod
populum lata rogationc, tre: ereali fimi viri, tpui quatti or & vio
ir. ti nudi.: [crii or irm eomp aro a crani.
Exorbirar numorus. Nam Liuius, &qui alij hxc Punica bella tradiderm
t, auclorcs tantum de celo millibus liuit. Et mihi certuni, fraudem
factam in millenaria nota : quam corni penine non fé mei. Plcrumquc n
cnim dlud oo.fquod x.circumfcriptum Prifcianoeft)interpretati lune
per Dece aut Vigniti.Id lue factum,&: aptandus numcrusad Liuianum.
Facìum in ipfoLiuio libro xx 111. ìtaeiue i men ti confondi fit Se notu (con- I
"•01 THptttt
n Yahrio
"" a
' u
' cmii
; L
fultum ,vt Annibali x r. Numidarum mi (lia mitterentur in fiupplementum. j,,'
Itane quadraginta millia cquitum tantum in fupplementum? Atqui rh-4.
nonomnes Ànnibaliscopix ad liane (iimmam. Bene li ber vetus (cuius
excerpta ad me mdìt AmpluTunus Aug. Busbequius: oo oo co co,
;. vV.
ideft,quatuor millia prxfert. Pcccarum codem iterimi libro: Isadolcfsenti
a ferox,predio temere indo,finfus fugatafque. ad triginta milita Sardotumee
predio cefo., mille trecenti ferme viui capti. Atquc lue idem codex,
oo oc rvo . ni ed.rria millia vere fcribit: ftatimque,trecenticapti,omiCih
mille. A ice emfdem errorisexcmpla,lìlubec, qux in Saturnalibus
naibi notata, At hi Idem Valcrij primis verbis mcndum etiam odora- vAerhn
mur, aduerfuspropidfandorum hofiium impetum. qua: relcribam, ejrpubli- iteri»» arci
feriti,propulfanderumhofiium, emerentur, inducìis qua: ab imperirà manu
: autii ni confidentius eli:,adpropulfandumhoHiumimpetum.Vulgata
quidam (criptionon lana. •
Libro i. cap. v 11.
Propioribu* i amen rvt ila dicam,linei* Aterìj Enfi equitil Ro.fiomnium eerto
eiicni a admonit uni e (li
Inmcatalocuùo, Admoneri lineis : nec fatis feiam à qua imagine aut
• ' " " ' • ' ta
hoha
garixhrmanrix fati» lit Ine Scnecxlocus ,cpi
itola L. Nunc in credibilis earfus appare.*, fittequia adrnoueri lineasfintiio,fi-t re
ne aula attendere eiepi ed computare damnum meum. eccedere.
i-toro ; cap. i 11. UeC Mano: i c r t,uM Ciuis•alioqui magnifeua,(ed lenitali* fua confeientia, vetuftati non farle infrollì
ins. memorqueji nula arts tgnaula hurrahsateen fpernere per federerei,
(e à n;-titano VÌrtmum interprete velai capile cenfum Imperai et an
rnnpeSarìpofje. ^
Militatisignauiahic qui conuenit? Scribe me aucìoie, miììtariafìgnai ^nUtiura
hi,per (e m ran nt. " ÌH]
In Prologo operis:
Nam fi prificìoratores ab loue opt. max. ben} orfi funt ,fi excellentifiimi
Oo 3 vatcs
#
'* ttri(
'
i"
•

478 I V S T I L I P S I
•vates k ntindne aliqtioprincipia traxerttnt: mca faruiteu ci) iufiusadfauorent
tut/m dectirrerit.
Ckjf.v. Ccllam olechicférmo,imo (èllam. Nos fcimus Valcrium fcripflflcVfv*in
etdefi « xerunt^eqpiuiìimadfauoremtuumdecurrerc.Inconfpecb tamen fraterculi/curhuicparuitatinonaltcrum
emblema itiCctuctuntfanorenttUiCma-
P*ww. f(ua.^ j c a c a u n yndique cenftabat hie Atticifuius.
Libro 111. cap. v. De Socrate:
Nam ehm ertiditifmorum viromm ingenia in dtfjwtatione caca vaparentttr,menftramque
Solisejr Lunacy-' cctcrorum fiden.m loquacious ma^-s
tra am cert is argument is explieare conarentur: primus ab bis indoli d erroribus
abdudlum animum intima condiilend humans f rut ari co'cqif.
Dffdtri- Omnino legend, ab bis dodi is erroribus. Et teucra ita eft quid ih mi ctiambm.inpdit
nunc in fubtilibusilhs alucinationibus aut cerrE Et tamen fuperbiunc,
fremii tx& clamant in fcientiis fcientiam hanc vnam. cuius limcn hbandic
au£lor,mnr.quam penetrandi.
Lib. v 11. cap. vili. D: ìnfimo quodam Tuditano:
Testamento isfilium infdttuit heredem. quod TiXongus (annidine pro::'nut :
baft iudicio [ubuerierefrufrk conatus ell.
Obfecro, àquantumuis inlano il filius inftitutus heres. quid non pro fayi',]L)
" noPautqms (anguine propior, quim fu us cinque filius? Elarrcbunt lutnerìdum
ri fconful ti, nifi correctioue mecum fe cxpedianc : Tcjlamento is ofilitm
(urgatum. infititit. vt externum aliquem capiamus,conomine.
Libro primo cap. 1.
Decern Prineipum flijSen&tufconfultofngttlis Eirurls pt>pulis,perapmu!a
(acrorum di [cip Una [gratia} traderentur.
* Urn UtjiyH/tX ig'"' ' * J *' . "I •
Etrurian
•populos x 11. tuifledidici, quomodo decern ergo difcipuli fin-
in numero 1 • • 1
e t t, m e r- guhsattnl tnbui . potuerc? Kcfcnbàva,ditodecim Principimifilij. etfi in Cicenr.
ronr,(enos tantum legas 1. DcDiuinat. fortaile cum errore. At Mud,
gratia, ingratum auribus gloflema eft.
\
C A P V T XII.
De prodigio quodam Urn], qtu eitts wens ft. fatiti firma "vulgata
fcriptitdi non vidcri : cy 120 fir a diuinatio adjeripta. Series jacras
inaolui land txmis jolere. 'Vhttarchits ita explicates.
iV 1 D in Liuij ternis locis Extcnuata: (ones fine, inente & ocuin
_iamdiu vclbgo.adeò intente quidem , vtvix magisannifam h'n.un
attorn fuam mammofaolim mater. Eftcnim & hoc quoquecurioii&Critici
uimi«no. i ng c n ij nollri proprium ( cur diftìtear meum morbumy aptrtis, vt ira
jftzf'''"' loquar ,per hbros carceribus velie decurrerc ; ncc repaguium vfquarn.
ferie autobftaclum. Vtinam tantum faces miln quoque ad quanendum
preluceant: fed quasacccndcrim non in Vulcani Aetna,magis in Apol-
.Q«,-m* bins Parhaflò.Loci,quosdico,duo,hbio xx i.leguntur,vbidc prodigi is
ildi:-:] fub Anntbahsaduentum:
f'f'f" in riceno lapidilus flidjjc, & c&re fortes extenuates.
I 1
'--'—" Itcruni-

E L E С Т О R V M I. Г В. IT, 475)
Iterumque:
Lccrisiernnim Сагс/vbi ¡ortcs extenuara crani,
Tcrtiusautcmlib. xxi i. ab ipíb inicio itati ra:
imperatimi.
F alerti s calum ¡¡ndi vi firn, veliti magno hiatti ,quáque pafuerit in gen s
lumen cffulftfjè. Sones fraílente atténuât as, vnámque exeidijfé ita fenpiam,
M A V O R S T F, !, V M S V V M С О N С V T I T.
Quxautem vis (attende modo, Lcftorjautqux mens hic verboExteuuandi?prxierdm
in iortium iftâre, quas maiorcs aut minores in pro­ s
P''!'­ ¡
digas fadas nuíquam legi. пес fi legam, capiam iàtis. Cui en i m fignifi­ ff""
cationi id aut notaeîVideomnino ne remotius, vtibletin bis taübus, vetuftiulque
verbum fuerit,quod per impeririam exict ibentium mutarit.
Ego non improbe id in (picor, & auiiin vbique reieribcre ,lb:tani atas Cor­ swa
fíí.quod interprctor,r.Eniis vitti íq; fol utas ìk liberaras. Nam rem sta ha­ H'f; ,\
buifie puro. Sortes, talcolae aut fu reti li èhgno fuêrc non grandes.­quibus fffd :
e,
littcrxad diuinandum micupltx, bue none. Expriuarim habitx,ex pu­ smkw
blicè.Scd quxin publico, inpnmis religio fecenícbátur&:caiûquadam
veri tate lacre. ltaqucfan£te& rchgioscin remplis i pfis habebantur, in flAUcTrlarca
reconditç: ver bis narrar. At de vittis,quidni fufpiccr, с ti m hune cultum
& velamen adpofitum (ciani omnibus làcrisi 3
Quibus tamé puris manibus
euolm iblem, ctìrn promcrentur ad con allentai m vfum. Hoc nunc Citr t x U i
ìgitur Liuius narrar iure vt prodigium.fòrtcscasfpontceuolutas,&t(vno
proprioque verbo) extxmatas etfe : tamquam fi Fortuna* ipfius manu
тяи/ог­
ip v. de Si uétx, ad grande aliquid prxdicendum. Plutarchus non modi­ ffff
cèrne muât, qui in Marcello hoc altetum Faleriisprodigium è Liuio
spio itavcrtit: rS¿ S
ÍV7TÍU ФААЕР/aç ¿pavS payíhicu «Tógavroc, Ытг'гппп цец
SictVTriiçjicîl^ vroÁÁd ури(Л(1ап1л, цщ ТНТШ tv) ytypctfa/aívov (puvnvat ката
Аг%п>, АР>1стагаотао7гАасгаЛ«1>'€л En, excidiiîeaitfoitcs&vanèdiiper­ ^
fas. none cxlo ipfo, quod quifpiam cenfuerit fpugnetenimid pala m
cumLiuij mentejfedex inuolucro& arca. Extxmatas igitur ille clare ¿tu:.
vertir, штг'пгпп ttcfj^iao-7riìptSi\ Hactenusmihi meus Apollo fubiicit.
tibiiìqmd meliusin meure autcertius:ageaee, mfowÓтгаряtrotroí*
moccico à i-yîvà opiavrii;a.7ro

4'vü I У STI LI p.si
ins creanti is. Iuuentutcm autcrarimò & vere viros,vcrè docdos.­quibus
r
:fnebulae lue Se caligo. Tribuni creati olita non foldm pro plebe, Ice!
^JL­'T спаю с plebe : ita vt patriciis autpatribus aditus adeum honorem rarus
f'é: :..:•'!. eilet, aut null us. Dm ita man fit. donee vi fura adeò id immutare, vt
­ cautum feuere fucrir,nequ isTribunus fierce, nifi Senator : id eli, ne ius
ff'fff quidem haberet petendt Tribunatus ,nifi iaraantè è patribus. Suetonius
hoc ad firmar clarè vfitatum ctiam in liberà rep.& exrrcmo xuo
Tranquilli Ciccronis.Nam in Aug. cap. x. ita firn hit: Et quo conßantins cetera ex (èquewu.jua
nt u r^ in l0CUm Tribunipl. demortui candidai n?nfe osienditiquamfsuamp atri­
&итт
dm ,necdum Senator, vbidifertè&:extra cauillum , impedimenta duo
Cefiiri ad Tribunatum ponit,quòd gente patricius,&quòd honorc non
phmtmìt dum Senator. Nämaximo Langionoitro qui ad&ntiar,vocescasduas
diiUKt. prxfidenterhic tollentir'Nollem te hoc conatum,viralia modelliifime,
• r nam iterathoc ecce idem Suetonius ineodem Auc.cap, xl. Comitiis
Ласт eutj­ r> (
a?m ferae­ Tribù mens, fi deeßent candidati Sen at or es y ex equi tans Roman is cream t.
quod qui ad Tribunos transferunt militarcs:quàm orrant? Rcfurat cos
palàm Dio libro x l v. qui banc iplam rem denarrans ,ro7c 'mmuctt, inг'п7пя7
Я и
' с
> v
^tijuutp^m d'TÜorai WvrpiA.%. id cib.Equitibns Romanis tribunatum
miß ad plebispetere coneeßit. Ex quo amplidsdifcis, nee cquiribus quidem unie bb. tunc 11.
Tribuna­
.
fui (Te petendiius, adeò non imx plebi. Plinium ego apro db
r t Epift. I x. Ego, inquit, Sexto latum clauum a Ca fare, ego nanda feentes : fed quando,bxremus. Appianus adfenbere Sullx videtur, qui
bicinno­ multa in hoc magifiratu, ad vim cius Se ferociam contundendam, innoiUs*
uauit. Nam ait Ci'uilium primo : T Si r§j ащируоя âpyfv ha if; dvCû.iv
dS­Wicdiyvdmipm'etc, ifcpj vó/ucfi zaÄvdai; unSifaiav âRhwdv iïnpictpyjn dpyjiv
Appiani ÊTJ dpyC­iV. tfdj'd.l'iyCà Gcttycòr éuasih , il 2о?Лас Ó.VTYIV , tvv SÇIV , hi TtIV
impilatici. ßxXy.vTSSri/un (nsrmtyxtt.id cW.Tribuniciam foteHatcm tantumnonfuftulit,
eneruatam earnprorfns relinqucns,lege lata, ncquis qui Tribunus fuiflet
alium vllum caper et magiHrattim. пес liquido poßim dicere,an Sulla hunc
magi(lratum, itti nunc cH, a plebe tranßulerit ad Senatum. Que m locu m
valde mihi nota.vnicum Suetonio éc buie ritui lumen. Et Appiano fane
adfentiar ego:quamquam Attcius Capito apud Agel'mm Atimo
c­tpimu plebifcito adfignet­.fi tarnen transferre verba ea fas ad гаелт banc rneumr.bigua
t e m Ait: 71ribtinifplebis SenaUts habendi ins erat, quamquam Senas ores non
qZJp'm­ effentantc Minium plebi feit um. Dicere enim videtur, plebi fei to co cauca.
tum , vt nemo Tribunus nifi Senator cfict. Etil alierfum , nec incommode,
trahi verba ea pofie,mhil nego, lllud quidem mtror, non Ctceronem,nonhiftoricos,rem
tarn nouam,tam memorandam polterisprodidifTernifi
fortèjouia tunc notifTima/­ in oculis onrnium,auribulque.

ELECTOR. VM LIB. II. 4S1
CAP V T X ÍI I I.
In Static Fapinio locorum aliquot correclio. Atticm Jèòlor. Aróla
Purpura. Mens adflata. Crtnesinfepulcro,
PE R. xftiuos hos diesino mihi crebra ad fuburbanum meum hortum
fuit.Qujaparum illicvmbrxjàSratioquxfiui,&:requieui inciusSiluis.inquibus
retorridos aliquot aut male flexos verfuum ramos incidi
ctiam obitcr,&: velut iublucaui. Vclibroi. in Equo Domitiani:
Apeltaa cuperent te fcribere cera,
Opt afet ^ nouo fimi lem te poneré templo
Atticus Elai fenior louts. •
Qui fermo quxíitx adulationis ad Domitianum ¡píum eft .-cuius earn
dignitatem vulteiTeforma' )vtexprimerceumgeftiatomnispicl:orJom ni'sfculpror. atqueetiam illiipíi prifci. Sed quisbic fenior Atticus Elaci
Iouis. ?
non lincerà eavcrba,imònec Latina : qux depurgo: Atticus Ejai tjfit*.
feclor /¿«¿r.Phidiam ilium Atbenis nobile intellegit, qui louem Olym- alr'stJtZ
pmm ex ebote fecit. Ateburpolitur fingiturq; fecando : ideòSeciorem dittm.
recto dixir. Eodem carmine, fuprà:
quod [ite no ¡Ira tuliffent
Sácala, tentaffesme non audenieprofundos
Ire I tcus. fed Rema tuns tenuiffet hálenos.
Currij verba funt ia>.u fuo cmergenns ,ad illumipfum Domitianum. Curtius fa
qui vt fefe timonsarguat, nonconuenit. Scnbilo,menon gaudente.Tu, hiatum
ìnquit,fi prifeo dio meoxuo vixilTes.cdm rerra dehiauir, primusfuiiles*^''
qui cantate patrie íucceníus,dedi{Testein hiatumm e quidem non gaudcnte,cui
gloria L a prxrepta. InTibuttino Manlij:
Lit rwvtrumquc domi, ncc te miti fimus amnis , *,
Diuidtt,alternas feniani Frateria ripas.
Legimus, Litus vtrimqué', domus.nec fe mitifimusamnñ Diuidit. Loco
htoris, ait, vinmquedomus fpeftantur : nee ramen amnis ipfe ie diuidit,fed
ripam dupbeem exornant Prxtoria bina.
In Soreriis pro Gallico:
Siqua falliti fero gemini Chironis in antro
Her ha tholo quecumque ttbi Troiana rccondit
Pergamus.
Probaban, magi 1
;' gemini chironis in antro
Herba, ey bolus quodcumque.
Libro 1111. in LyricoadScptimium:
Hie par uses inter pi on or a Cur i A
Contentas alto luminc purpura
Crefcd, fed immenfbs labores
Indole patricia fecutus.
Quod fuaitum hie lumen purpurxvelim nimisà Scholíaílis me doce- Arila
ri.Sdebuntdcio : atego dios, legendum clic, arilo lumino. Morera enim
S¿ veftitump oleum tanga Statms ;Ettdquidem,inqu¡t,tenui origine
^
Pp in Afri-

4*U IV STI l 1 P 5 I
in Africana Lepri natus Romani venirli puer : &educatus inter lariciauios
Senatoriofque es,contentus ipic angufto & ardo clauo. Difcrimcn
enim hoc inc]auis,quodvtrumqueordmemfccreuit,iamdiu-alhs co
tat uro. Libro v. Epicedio in patrono.
Exerefiemirutos fikbito dePulucre I'ultus
Fartbenopexrinémque affiato morite fèpulli
Tone fuper tnmulum.
Qjais hie adflatus mons? an Vcfeui iugu m ? torqueri fane hue poller: fed
magis veriuseft fcripiine Statium , affiata mente. Quod attonito doled
bene conuenit ,ficut&crinium dia pofitioinfepulehro. de quo lugubri
ntu Ouidiusitem in Faftis:
Mixta bibunt modes laerim'ts vnguenia fattilla,
Vertice lib at as accipiuntq { comas.
C A P Y T X V.
De ergafulìs dijfufa e> libera conleclanea. Orlgo neocis, c> rei
Ifidori coxfufio , flue error. Sfidando cooperivi, & qud fine?
Agriculture caufideamaxmeitifìituta, fedcy lapidum % c pifrinii
( Tlautus in its corre ci tu fpfi interpret at us ) fort affi
aqtttebaurienda. Suetonij lecito /labilità. & cxpfcata fi)uà c
quails ergafulorum locus. Plauto iter urn lux. Jffiiod genus hemmum
in ea conieclum. Forma moditfque } quo mtfieti ifltc f.itti,
nempe VincHiflnfcripti, ( Seneca correSius ) Sermrafi, Semi ie~
iimi.Fofìremocoptaergxftulorum. paftmqueferipteres Oraci tifi
Latini explicati : Flortts etiàm correSius, a/lppuUitt: fine
cum Flauto.
VmUpir- QE.IVOP.VM apud veteres varia conditio, mvdtusvfus: led ilia mittor&gcne-p^{errima,quxErgattulorum
carcere incitila, Inquoquidpcenarum,
ffl"~quid feuitia; fuerit, plane pleneque hoc Capite edifll-ram : cum grami
TriftiffimùLedoris, vt fpcro,.Si cum frudu. quia 2c dclcdant hac tah.g& mire dlu-
zrgxjtHh- ftrant certe icriptorcs prifcos.
.)HI».
' 'ade vox
ERGASTVLI vox G ratea origine eft, etil non flexu. Redi us enim
ÙTCÒTS IpyaZpfJUtt Ergafterium finder, qua voce Iuri/conlulti quidem
vii, fed alio fenfd. vti notaidignitatc & dodrinà eximius Barnabas £.-;/fonius,
Gallia: imo Europae magnum lumen. Sed Romani veteres if.
formar unt: & GluiìePhiloxenilimulremaperiunr,& etymon cangimt
utter. aptè : Er pattuirmi, n'ontot, h adi JarpcaTcii ipydtfirrai. I nette in e, ito fin eli
noxiis primutìa, baud vfquequaque verum : quia empti ferui innoxi j expe,folum
ad hoc munus.Dcgiadiatoribus^ianè falliim.qui in ludo fu;:
bene &:commodèhabiti,incrgallulis numquam. Sed r.ccde exfuhbus

ILICTOS.VM LIB. II. 4%
adfcitior;&:de marmoribus fecandis,pars minima fuhr crgaßularij labors*.Prarcipuusemm
finis Agriculcio, vt moxdicam, apud Romanos quidam.
De vinculorum cultodiisqua: dica, vera, non fic tarnen , vt duo,
tre sderui vin&i Ergaftulumconfecerintdèd certo numero, quem aeccptum
referesioh Appulcio. ^t'indccim^tx^xntdilenbemines.fupulmeß: mtotidan
ferui ,famli*:iotidm zina^ergaßulum.Qnod tarnen de pieno ie-'"^* 5
^".
gitimoqueergallulo dictum capio : q)uia alias fcio pcenalem ilium ear-i^'/iw*« '
eerem flettile numero minore. •
H A B E S lineamenta ruditencolorcsaddam, & Origincm.Caufian-i,
Emem, Locum,HommcSjModum edifieram dillincle. De origine,ve ^,1,Jtr
teraeaefie video,& apud aliasetiam gen tcsvfurpa.ta. Certe Aegyptijha- '
bucrunt, & cum ad alia opera, tum ad mctalladanaruntrquod libro i.
acque alibi notat Diodorus. Imò& Medi habuère,cx i. item lufbni. Ac
Romani.fi Liu io fides, iam iregibusexachs. Libro enim fecundo quii--:•«•;*»..
piani è Nexisapud cum qucritur: 'DtMmm feah creditorenembi(cruitikm, Hi*« es*
(cd in erraff ulum é' camitici nan: effe. Quod tarnen aptius venu in; ex per-- ?
" rÄ lau
,
Jona Sc temporibus Liuij icnbi cenieam,quam nìmsnexi. Vera emm
propria Ergaftulorum poena tunc ignota, vri&römcn ipfum. Hoc fand
ronceflenm , iam tunc (amitum in fernes, &ve!ut relcsrationc quadam
• -T* -r> • - i - i - ( l *"' !
Scrui cut-
mifkismpdlnnum, in Japicidmam, in agrum : fed ncc pcipetuum , ncc de in »gm
ca forma qua*pofteà increuit.Itaqucapud Plautum commmationes be-
TOI um fxpc taJevipfa ErgaftuE vox tarnen irrepcira. ü ux proni iè nata mi
d'
, i i . • e r r ^ — , 1
« pattuir-
òca • hums uapitismei (en ium,v tecnico, v-xantc Gracchorum xuum.^.
NATA autem abhac caubä. Romani" de mela Italia, eeperant iure
belli hand parum fuburbani&longinqui agi. Eum vniuerfbm partimfub
ha Ita vendidere ; partim tenuionbus ciuibus vtendum fruen- tm}
' i
dumlocaucre »cxiguoaliquotributo impofitofiue penfione. Hocve-
Jutprarmium iis mditix&fanguinis placuitqueaesomnibuspra'tcrdi-
"'
üitcs, qui paul.itim cgenospcllere,&ad fe traherecoeperunt finitimos"^*^!'
qaifque agios. Donee Stolonis lex paullifpereoscoercuirjdefinitoquin-»-«^««^/gentùm
iugerum modo, fupraquem haudfas poifidere. Sed coereuit"""^^"
cettc pauUifpcr- rupit enim mox hoc frxnum cupiditas, & fupprefla^.' d e
auaritianon oppreftacaput extulitaltiuSjagrofqueomnespretiOjfrau-^^srä
de,vi. a pluribustraxitad paucos.Hinc illadiuitum latifundiaihinc pau- tu
g erii
>us.
perum abagris exfiha.hinc mducrio Ergaftuloru. Vndeenim paucnlh I
i r!ta
f a
".
tot agns culcndis?Plutarchus egregie in Gracchisi fapovììrcov yimtu'v^ùkàcU.
va? täx7iU'VtjGToß*,HToi

4^4 i v s T I L I P s I
infrequentem & vacuam liberorum capi tur» effe eontigerit, & ergaslulls cop­
pieri feritomi» barbarorira:per quos dittitesagrosJuoscolebant tciuibttsexacid-
Et eadem ac plura magisdiffusè Appianus,m Ciuihum primo:qui
A^;.. ni
pÙJeas & ab infelici hoc Ergallulorum fomite ignemdcducit Gracchanarum fedign*u«»
ditionum &C belliciuilis. Cuiusverba vbcriora,quàm vt huctfanflcridijjcriio.
^ a m < tu^
m e m ti i c a r i t e )vide omnino &: lego. Hxc igitur cauiTa, hscc ori-
go. nani ante Romani ipfi colebant )&: honefhfhmosquofqueciueski-
Ing
,T"'.- mushabuiiTemagris. Coluniella mutationemeam conqneriturinitio
'&"cuu" operisi^»rufiicamftnquìz,pefiimocuiq-,feritorumveliticarnifci,noxadetona»,
dimmi quam maiorum noli r or uni optimus quifque optimi' trai,fault. N ec L ucanus
vetituseam poncre mtercauiTasintimas imperij ruentisdib. i.
u
* c
fi tte
J Taupertasfugitur,toibque arccfiitur orbe
pìiwLrT JddL 0
K em
1 U£C
1 UC
P ertt
- tunc
lottges iungerefines
•vere f fita Agrorumfty quondam duroJideata Camilli
à tucano. yomere, ejr antiqucs Curiorumpajjà ligones
Longa Jub ignoti? extender e rura colonis.
Nani ignutos hoscolonos nonalios poeta (poetaenim certemihi,&
quidem bonus) intellegit,quàm hosin ergaftuìo feruos, ahcnigcnas
plerumque &à lotiginquo cario Ideò Seneca De Tranquillitate: Sub
alieno colono rura predio fa. Atque bare cauffa ex qua non «gnotus Finis.
lllloZm'. Agri enim cultio precipue fuit,vt vides.
agricultio
vinile fojjòre ccluntur
mux ime.
Hefperia fegetes.
Ideò Lucanus:
IdcòTertulhanusallufione dedà: Adamin ergasiulumterra laberanda
^/^/^.8ittftimoniapluria:qux varie afperfnnfrà. Prxcipuus ,dixi3 finis. Namergaftula non raro etiam ad alitici opus, ad molcndum ad
Ttimnmo- lapidcm cardendum.aqyam hauriendam &quidquid tale. De molisane
litura. piftrinojincomcediiscreberrimumj&exemplum difèrtum in Appulcij
xtiaml»l
l b
- I X
- quar verba opporrunius item reddo infra. De lapidari^ecce
fidum a- etiam veteri amo Plautus, in Captiuis:
>* • ducite
Vbi pond ero fas, era if is, capiat compedes.
Inde ibis porro in laiomias lapidariae.
Et eadem fabula ,paulòpofteri us:
lubete buie craffds compedes impingier:
Inde extra port am admeum libertum Cordaium
In lapiadinas facile deduciusfot.
Etiaaqu* Etdeaquàhauricndà,vclutiiipoenam,tangitaIiquididem Comicus.in
truffi minis Olympionis villici adtierfus Chalinum, m fabula Caflìnà;
Poliràdecer um, quando ad •villamveneris,
Dabitur tibi amphora vna ejr vna fornita,
Fons vnm, vniim ahenum, & odio dolio:
Jilua nifi erunt femperpiena, ego te impleboflagris.
Ita te agoerundo, ceruum aquafaci ami probe,
VtpoHilenapofiitextefieri.
In quo

К 1. E С Т О R V М LIB. II. 48 Г
In quo penultimo verfu alij curuum, pro cerno fubftituunt : nos cernuum ?U«uu
ma>nsrectum cenfemus. Credam autem airf:eftionis&: ceeftionishu­ £J Jb?ci> s
d rfy}m$à>v DURD p'mvvd&p: t(DJ
evviCn amai eie игтУ/аг }(u(zd)>(£a}di! ovn уг­пъ'руа. 'd eft: ti cui quemdam,
qui l'tfds f;ùi rei: quo cor fore or::: t manoso, pedibu s tantum labor are : ree f regredì
hlum, mat cri tamen. en cm. , vt :n Antlam damnaretur. Nam exhaurientibus
hoc vfu venit,diuaricare e­utotem 1 ì ing redientes folent, manere tamen
in eodem loco. Item alius, vifus videro àpedibus 'uìs defluentem aquam.
is quoque in Antliam damnaim eìt ,facinorum caufà. Qua: verba firmane
prorfus b.anc lectionem Se damuandi/norem : etfi ea interpreeari vcladAutlia
dcfentmà nauiS exhauriendà (id enim Grxca vox quoque lonatj aptè e
'f w;M
"'*poffis
: vel de Antlià,qua: non tam vas,quàm inftrumentum ad haurien­ ""'d 1
' t°dum:
fiue aquaria quazdam machina,qtia: pedum nifi» &agitatu , aquas
attolleret per modiolos atque hauftra. Cuius generis etiam bodiein
vario vfu. Martialis:
Cuna labor at as ant li a to Hit aquas.
Sedabftineoabcxcurfu, &finiohicde Fine.
Locvs videndus eft, etfi adfpeéru non fuauis. Is non in opidis^^^*^'**
fedin villis,&: quidem fubtcrraneus fuit,depreftiis ,fedibus &£ angu­^"^ r
ftisfeneftns diftmélus:proriusad careens formam. Itaqueiure luue­r^ini
naiisficappellat: f,
—•— ìnfcripta ergaìlula, e arder Kusticu­s.
EtLiuiuscidem .rquiparativerènon oratorie, deT. Manlij filio \£uem
pater in opus feriale, propì in carcerem atque in ergaltulum dederìt. Et libro
vi. eodem fendi : Vbicumque pat rictus habttet, ibi carcerem prtuatum
effe.^ Columellaeum exxdificat&defcribit,vt rem cu mprimis villa: ncceflariam,
lib. 1. cap. v. Solutls feruis, inquit, (nota autem diferimen feruoruminvdlisduplex,Solutorum&:VincT;orum:quorum
hiinergaftu­
Pp 3 lis,)

f>M nicum lume contra rupturam aut elapturn ,idem ouendit cap. v 111
/.igsatrntt- vbi ofiìeiadòminiócic\\bc\-iZ:lllafbllemn'ia [unt,mquitjt'? domini,erq
as I u !i mancipi a recognofcant. vt explore at m.m diligent er vinti a fnt,an
p, f fides ipfk cu ficaia fat is iuta munitali; •/int. Scd quod in priore loco clatdfpellxp,
re trad it de Ergaftuli fenef tris : inirum ni clarorem aliquem Plauti vmnoncmht-
brofo loco ad f brat, apud quem C'affina Olympioille terox dira multa
interminatur riuali luo, mox icihccc in v.ii»am,cui tpic prariccius, rclei--v-•'•
g a i l (i 0 - Atque inter alia addit, •
Notiti vt condigne te cubes curabitur.
C H. Quid facies? o L. eludere in feneflramft mi ter,
Vnds aufcu.ltarepofis cum ego Wane ofcuier.
Nam vede cubiculari ahquàfenefirà accipiam , in quam ille compingendus,prohibctme
fententienefcio quod frigus. Magis dccrgaftulari
illk-quia de die emittebatur carcere ilio ad opus fciiicct ,p & Ultgafiuliis, vi genere ita ed? intelleflibies differunt.Ncm nota re careeris
locus e fi:mafculino,cuHos toenails loci.Luciliits lib. x v. Non Ergaflulm vniis.
Nonius Et alms: fica lisce corrilo , lìuedirigo, aberrantia aliter&£confuta, nam
tsrreLut. alium aliqucm fcriptorem cicat,etii innominaturn: nifi mauis, Et aldi.-}
Judicem àppofuit, vt nemo fententiam libere quafi crgajlulus pepli dicere.
Qujcpoftrema verbacuincunt de meàmente : quia nihil certe magis
obnoxium quàm teruus-,& inter fèruos,ab ergahulo itti.
S E D tranlèoad Homines ipfos. qui e (eruisquidem , fed duùmge-
Scruì %«-nerum. Aut cnim Noxij in bxc Ergafhda detrufiautlnnoxij. Noxij;
£>
-purafiqui èfèruiscontumaci ingenio, fugitiuhmah&mahtiofi , crebri
g*it.t>*. j n delieto jhos dominus ex moie damnàbatiu banc poenam. Damna-
Malipri- batipfe dico.qtioniam iudice aut tentenna alià,precer herdem, non hic
tt«iKi,p

E I. £ C T O K V M 1. I B. I I, 4S7
Et tangit La&antiuslibro v. Inftitutiomim, cap. x ;x. Ouodjifiruor.rm
ncquifimus habet tir,qui dcminum (humfuga deferii,U% t
verlerAiu, r
vinclis,ergaftulo,cruce,&cmnimalo
digmfiimusiudicatur. Vb; ergalrulum inter
(crudes poenas reccnfct.ex prifei tamen potius ami quàm ibi ritti.
Nam Lacbmtij temporibus id abolitimi, vt pòli dicam. At innoxij t i ì a > n i/t,
etiam hue immilli, pina, fiqui viles ferni, captiui, barbari, corpore ran- wemm
tum boni : Sc quibus cerebrum orane in manu, hos cmebant vulgo in robo
lume tantum finem. Didicifb fupià ex Plutarcho Sc Appiano, Erex r
"" jia
'
hac quidem duplici fece ,erga(hila plerumquc farcia, nifi quod ingenui
criam interdum& liberi coniecìi in ca, per vim ßue fraudem.Sue- Aliquant»
tonius indicar in Angufto, capire xxxn. Rapii per agro s viatorcs.f- &»>sp»»i.^
ne di fermine , Uberi find que , ergaßuüs poffefforum fkpprimebaniur. Ile- ffflff
rum que in Tiberio, cap. v 1 1 1. Ctfram (ùstinuii repurgandorum tota Kqd^Td
Italia ergaßulorum,quorum domini 'in inuidiam vcnerant,quafi.except'os(ùp- «%;*,•*?./.*•
primerenl non (cium inat ores Jed&quosfacramenti me tua ad hh in (modi la- r
f ^f
tebrascompuiiffet. Videfque quàm feria dèa rcs,& quale eiuspondus, ' *
quod Pnncipis etiam humeris fubeundum fuit. Miièrabile autem
hums violenta: fraudis cxcmplum in Appiani Cmilium quarto, vbi Mmm&
puer qui (pia m narrarur relatus inter proferiptosSe marre m ag.jref- w
'/j

t
ot!tì' Hm
HSb I V S T I L I P Si
Seneca vìntfenmfuorumgfcgesmetatur,efcolonerumparìa deducìt. Qua? pofireimidatns.
ma tamen verba in mendo, fiquid fidis & prifcis bbris fìdei, qui refe­
Atqusex­ rune: ejrin cùloYum paria didueit. quosequidera audio, & interpretor
pacami. dmtàgregQs illos& cohortes Vincdorum fracredibilis enim multicuserniper
do, vtique apud illos locupletes) lecernique per nationes ac colores fonziiowsó­
Icrc. Putaqui Orientales&: fufci,inrah villack; agroiquià frigidiorc
colorad x
' luuenalis:
Squallìdusin magna fiafiid.it compede foffor:
dcergaìtularioaccipiendumed.exScholiafle. EtOuidius:
Spes etiam dura fiolatur compede vindlum,
Crura fionantferro, fed canit inter opus.
{••,mpedes Noftros enim dlos intellegic , quibus erma adllricla lem per : idque
kme rei. c o mp C C} 1b u s < Ci c e r o pro Rabirio perduelhonis reo : Ille ex compedi•
J3ìit№ & bui atque ergafiulo Gr­aeehus. Ideò Cathenatoscultores, FJoruseos appel­
Anuksap­ lat : &c Appuleiuspedes iis tribuit Anulatos. Vterque recìe; quia coni ­
peUant. pedes illx laxa? ad morum aliquem Se ingrelfum, Se orbes cathenar è ferro
jinftar anulorum. Itaque Martialis haiìpfàs compedes Anulos ap~
pellauit, ^qualluitineocauffam loci:
Anulus ifie tud fiuerat modo cruribns aptus.
Etiterum: *
Has cum geminò, compede dedicai eathenas
Saturno tibi Zoilus, anulos priores.
£ t%è fcr­ Ait,cumgeminà compede: ergoligatumiiscrusvtrumque,quodref­
">• ipfafuadet me diente. Sicut&:illud,quodèferro. Plautuseo adlpecfu,
vlamus ¡1­ ergallulosgenus ferrarilc appellami, Moftellarià:
l Aranti. Augebis rare numero oc rais ferratile.
Interminatur enimfcruOjdluceumfè rniflurum. Etabeodem fonte
locus in Persa:
Ne ir ottani edepolfuit. T o x. ferreum fortaffe. sag. phfeulum
Fui praf'erratus apudmolas Tribunus ­vapularts.
annum
cum aiiullòne itera, quafi fi Tribunus militaris apud Nolani. At Tertulliano
tamen alibi etiam fuifie oftenditex auro. Libello De Habitu
mulierum : Apudbarbarosquofdam, inquit, quia vernaculumeflaurum eycopio
fura, auro vinefos in ergaflulis habent.
V i Ncr 1 igitur. addo etiam dnfer.ipti.id ed, ftigmatia%fiuehtteris
infcripti notifque in facie punéb, ve eflenc nofcsbiles. Martialis:
(rgtgtulK Quattuorjffcrifti poetabant vile cadauer. Auiònius:
n 'clr; 'i'ni Tdrgonotas­cripto '•­ /
• A\ Veroc.mepLjdtiii
"'" ' J
Vetu.s

EtECTORVM LIBER IT. 4S0
Vetuseapoena,& aliisquoquegentibusnonignota.P]iirarcliysaiiclor,№;r#w.
Samios captiuis Athenienfium Noctuam inuflHTc : & hos viciffim illis^"^
Samamam.nauis id genus eft. Idem in NiciadeSyracufanisfcribit: m^imi
vhtovc ( Achenienfes) toq ohirag ianuAow, ^iCpvng latmou \g to faireotrot.JP^pus.
Plato hbroviii.Dc Legibus,fàcrilegos fronte&: mambus intuit, oc J" gtm&
av kaocrvAm, inquit, Antpd­H,idvfiip r) StiAcg«'dtvog, raf­SMOCTOVÙ) JW)T«?; Stcuhvpmpipa)
y>a.§uc, rwi cwpupopctv, pue^iya>

490 I V S T I L T p S I
j&ttoiu il- t} l c o autplùra verba quatxi imcn continerent cauiTamqj notar, pula Cave
l
lr"! !
"i afure : Aftmtiuo: Sec. BENE explicat Petronius, Impleuh Eumelpus fron-
Muiicnim temvtrwfquemgentibm Intens, & notum J- ugmmrum epigramma per toxerhorum
tamfiaciem liberali manu duxit.luuat & Seneca De Benetichs libro iv.Im-
J
'"'°' prcbißimomilni,ingratifZmo•beffiti, auidißimo naufragoßigmata inßriberet
mgratim hoffitemtcßantia. Sed optimè Petronius•.* qui faciem etiam totani
compiei, nec falsò. Ioannes ZonarasTorno ni. Annalium duos
quofpiam monachosquia Imp. Theophilum liberiusmonmfient,inte£
imo&ver-alias igqominias,infcriptos ait,:&quidem ita,vt duodecim verfimm
f wwp
' epfgrammaexciperentillävultuSjVtficdicam, tabula. E?

E L E C T O R VM L I B E R IT. 491
Seneca pacer lib. 1 x. Controller!. 1 v. cum introduBw e (fit e carcere hi Senatum,
posiulaturus vt diaria ( male ni bbris, diaria»; : nam & in carcerane
hoc (eruatum ) acaperct. Inda, Columella dixit, in hifipfis ergaitulis
: lddigenter dominus, inquit, cum ey ab ipfis (pinctis :) tum ey abfolutls,
tìidbus maior efifidesyjuarat, an ex fit a confi ti ut ione in (la percipianttatque ipfie
fand potiomstl bendate»/ gufiti exptoret. Canoncm Saluianus vocat, De Сияю,
Prouidentialib 1 i 1 1. Semi fifiuresfiint ,adfiurandum fior pi tan ego ft atecocuntur.
quia edarnfe eis [ripensila vfitataprallen tur, consuetudini hac maga
'quam 'offen,;: ia fatisfiaciunt 1 ey ita imp lent canonem, quod non explent fa •
tictatem. Hunc omncmvicdum ,conftiti(Te pane tantum,,aqua , (ale,
& il torte aceto ,auguror ex alnslocis:quibus non hie locus. Pkraque
dixi de biodo.
AT multitudo&frequentiaergaftulorum mira. Totam Italiana ob­ovrfw*/»
tmcbant,necbbcriscapitibusiam ineà fedesaut locus Liuius iure que­"X*^"f'"
ritur, libro v i. olim midtitudineminnumerabilem über01 um capitumm 1,/" ттгм
*
loci­ fuiffie ­, qua nunc, tlx femiuario exiguo mi let urn relied 0, feruitia Romana
ab (olittidine vindieant. He ad polite Seneca, in verbis luprà, Gregesvinitorum
metari, dixit : copiam liane adfpiciens,&quod iis tantum non per
co­hortes &: legionesmetandaveluccaftra. Sparla etiam perprouincias.
Florusde Sicilia: Terra frugum fierax, ey quodammodofuburbanaproiitnda,
lauf lincilis eiidum Latinorum tenebatur. Hìc ad cuhum agrijrequentta
ergafiula caihenatup. eultorcs ,materiam belio prabuere. Quo loeo par um
mihi grati aut rariciucs idi Latini, quÌ3 veterum ita loquiturrdocios Latinos
dieunC) nonciucs.Res ipfa non vera, ccrtèenim Romani ipiì agros
coshabnerimtmon Latini. Corrigo, nifi fallor,aptè•: ciuiumlautieru. Di­rloruslenì
uites feiheet inccllcgic & ìautos, qui per illam aliasele ptouincias latè wr
po/Tìdebant. Interra eriam Galhà ita crebra, vt M.Antonius ad Mutinam
vichis Sa fugiens , exercitum (bum ex iis fupplerc conatus fit.
D. Brutus ita fcribit ad Ciccronem: ßjtacumq­, iuit, ergafiulafiohdt, homines
abripuit. Nccaham magis intimam cauiTàm feto (olitudinis de valli­e.aj.intìtatvsmdudtx
per Romanas prouincias: qua Barbaris deinde expofiia ddljlffjfif^
«hrepnonemб£ praedam. Atque haecdeergaftulorum carcere.quem ittpj'" ri.'"^.
poenam generis humani, non in bonum vllum publicum inuentum ef­ciiu.
le, farebunrur mecum omnes qui fiunt lux mentis Diu tarnen maniere,
&quidem ad Principarum v/que H.idriani : qui falubrircr fuftulit Spartiamo
paueis verbis,fed clans: TrgaßulaJeruorum ejr libertoriim ttdit.Zrgaflula
Ira enim firpeij (criprores Calarci rcrendt ver Бит vii', pro Aufcrcndi.^' w/
* w
Etfiparum piene fòrtaflc aut firmitene itérum fuliuliiTe videtui Theo­'"'
dofiuslmp. ex Ccdrcno & Hirt. Fcclefiafticä. Quod autem in Am­^/'«.
brofio eft : Tlerique diuitum amandare confiueiterunt maneipia fua,ey in aged­ ' Ып
\ ff' ü
­
lulos relegare 1 atquehaepoenagratàor existimatur.omnmo non de ifti\nec
damnanonc in opus aeeipiendum, fed de temporanea ablcgaii« nc qua prif r
»u
dam extra oculos domini ofiènfi. Vlpianus арене ,1 x x x v. De hered. r,­^v;ij inftit. Prolude f; je г и us mijjitsfiueril in vii!am, interim Ulk futurus, quia do •
&
minttm offender at, quafi adtempus relegatus : rejponfum efi cum ad villa le­ к.',',
gat um non pcrtinere~>. Similis relegano ilia dementis Pnncipis upudmddm
Qq a Sucto­i*""''"*'

l-fuu con-
i''ritira in
'49i I V S T I L I P S I
Suctonium , Augulti cap. xxnn. Equitem Romanum haßte ßtbiecit.
quern tarnen, quodimminere empiimi publieanos 'uidebat, libertoJua addixit,
ft relegatimi in agros pro libero effeßneret. Et M ardiana dia vetus : de qua
Seneca libro 111. DejBeueficns: Fielt pattern Imperiofum quidem Manina,
qui cum ad tempos relegatus effèt a patte ob adolefcentiam brutam ac hebetem.
Vbi nihil temere mutem ,ambigam tarnen an non, adeamposrtlegatus.lìcut
inSuetonio,/#4gra: quia libri veteres vacillante quidam
,antetempus. Dixi de Ergaftulis qua: legi ,qua:fciui. liquid ornili,
aut comtniiì : tu feiheet exple ,aut ignofee. mftdTunà venia nobis : qui
feripfimushsee corpore&animoparum firmi.
C A P . x v i>
latti Cultslmiprteceps obitws. eins difetto, & laus. Carmen Jub
iter Galltcum } ad meßriptum : doclum & clegans.
i.GuMm T T A viuam ipfè 5z valeam, vt pcraceiba nuper mihi accidie lani Cu
mors\gut y Ijelmi mors,duepotiusraptus. Subitaenim fuit:& vixBituimasve*
AHttriCt r , . 1
• a • I l 1! i
Bìtitrigum "erat, cum rebnscum occupauir, &• in paucisdiebusextrcmus nie dies.
acerbo paio Sanèamabam adolefcentem infìgni indole, magna fpc : ncc facile ingefimt.
riium videram (iuuende quidem) magismihiad giifium. Libelli iv.di^
BIM UH- c j 0 m e o heiles, quos in Critico irto genere paucos edidit ; fed ptobos doctofque
,&:quos baud temere Inuidia: deus atteret aut lima labcntis
ami. Scd peracerba mihi tarnen ha:c mors,nonnoua. Qua:enim alia
vita: lex? Vtju^jum ytinatumeiL anftafecari : fic homines mori. Ite
mei luucneSj&animisfiditeaut annis. vji^empemoidpjauraci} qua;
adurit &: exllinguit hunc omnem Vita: florem.Qmin vt venti cu m v eli ementiflimè
j>erdant, ponunt fere & definunt : fic mortales, cum gran
diama>dmèjplni^ iftaloquor,quamdiu lue
"f um ? Fallor : auf lEcTiim iam in me quoque fatale hoc ferrum , & icquor
te mi Guliclmijimocalcempremocalce. kalerausdinrcihfque
morbus lue fuadet : qui vt hedera qua:dam ferpens,implicar 5cenccat
me longo tractu. Scd hoc quidem fiet cum deo meo vi fu m : interna ludici]
mei de te & amorismonumentum hoc pofitum elio, non :«ernum
, feio, (fluiti qui ab his fenptis id fperantj fed longzuun: forteilefi
tarnen >vt cum Pindarodicam,
* Cum p/t- --— * 2i/e rivi /MipiS'ico 7i a Act not.
ffiitquccU f^ct'ipiTov XcLpheov dt/XO/AXt
i»L _ Kd&ot. —
Gr^«r»w> Cui monumento carmen etiam tuum ìnlculpo. eet&um oC eiegantxkt
uZZm
m i
* n
£ e m
J fymboium, öc in me puri ^dfcäus.
1ANVS

I L E C T O R V M L I B E R I I .
IANVS GVLIEL MI V S
IV S T O L I P S I O S. D.
V E L L E M , diuiderent non tot nos milita, LIP S I,
Differ mint Vbiis mil/ia c¡uot В at а и os :
Non ego commijfem mutis mea verba tabeUis,
Hei defideru ccnfcia verba mei;
Coram me Hi efjét formones eadere tecum,
Et bilere altonitis mututtm amor em oculis.
Nunc quidagam?probibentd f via ,prohibentfcpericla,
Vlurima ab bojliit qua metuenda dolo :
At nil certe ánimos vmquam dtflraxit amicum,
ddjiosgermanapio vinxit amore fides.
Bis certe vna erimus. non nolts tu modo, Li P S I,
Meque tuum puro ft modo amore coles,
ghiodfacies. пес emm te, 1 v s TE , ferenior alter
Dtatur, aut cana carior effe f7de_j;
Nec cut pofi Sophiam fit amia or aurea virtus;
Nee cutpojl'Mujaspluscharitesfaueant*
Be me, mi certe pent tas penetrare medullas
Etpotuifi imoteiliatebrare ammo,
Vnde dies nulli, nulli te extrudere amores,
Non mors occafu pojsit auara meo.
Vtuit erdm femper pojl vltima fuñera virtus,
Etfbi cognatts pendet ab vj'que bonis,
Nec cum mor tali fiudia immortalia vita
Ear car urn totptdam fas temer are manum ejL
Sedquibus aut Mufis cejfare atate in agunda,
Aut illibata curafuit Sophia,
Mens cadcmpjojl fata manet t femperbeatis
Otia pacato dantur in Ely fio.
Heic mefue Sopbifipabunt agmine cafci, £
Siue pit's medius vatibus ingrediar:
Narrabo fuperts vnttm te vittcre, Li PS I,
jpui vatum princeps jit Sophiatj vlocis.
Et die am, Cicero licet atidiat, ipfiq? Farro,
In te Varroncm cum Cicerone loqui.
Interea aut em hie dum vegeta perduxero vita,
Ardebo in no fro femper amore recent t
Nec me defcict die te meminiffe,tuitmque_j
Vromentum in vates hijloriáfque loqui. •
Vt per te riguarejlinguat ab Hippocrene^j
Vbcrius p'aeram Mufa Latinafitim;
Vt veterum mores,te producente,virófquc^
Pane ocuksjit comingere, рте mam.

ir S TI L TV s ï
Vt non iam taci tua T(trita pater hiftoridi
Germanos iterum voriferetur auos,
Ettibi Cafaribus voluenda infácula mi/la
E quercuporgat àttica dona facra.
Nam tu, IVSTE,falus UH, tu vita, fuijli,
Semianimi longo defofrtóquefttu .•
CMembra fenefcenùcum putifcentia tobo
Eelici Chiron es medicatusope_j>, ,,
InduHúmque nouisrenouato in cor forefuccis
T)ot~torum mìjli rurfus in ora virimi:
Cufodesiuueniponens dolió/que catbfque^j ,
In caro vigiles afiduos laterc_j.
Ne fera barbaries mulorum extorscfp habido
cJWordiribusfacrumfcinderet hiltoricum-,
Aut barbatorurngens hórrida Grammaticorum
Impelerei verfis pofmodo,vt ande,fyld.
Non fécus,vtfama ef,felicibus Je fona plantis
Phaftas in fueros tranfdidit ante-fenem-,
lili etiam tenerofertur Medaa magi jiros,
lili etiam comités adtribuifè fitos.
Felix ! vitalem cui bis decurrere campum,.
Et redit um à metà fata de deve nouum.
At tuus hic, Li P s i, Tacitus felicior. idi
Circumtit nihilomors minus atra cafut-,
Huic aterna dehinc, te procurante., iuuenta, „
Non defectura lucís efr vfus adef.
Hac ego, quaóp ubi debemus cetera docli,
Quopoteròfemper commemorabo fono. •
Gfued(t etiam ínter nos,video vt non nolle,meabunt
Scripta fer alternas mificulata vices :
Effciam certe, ne te confantius vili
Néve fide videos eandidiore eoli,.
]

T. LECTORVM LIBER II. 45>|
Bì fi quid deci"i vis tncinat enthea Duza
Pdpupd memoret[ero tempore poßeritas,
Duz*, cuius amor tantum mihi ere feit in auum
Et Pbctbi quantum ere feil & Aonidum.
Omnia qua mihi mox reffe vtperfinberepoßis.
Et valide nobis & tibi, Iv STE, valevi.
C A P V T XVII.
Tluria in Suetonio emendata aut illuHrata. Nepos luli] Ctefarfs.
Salariane s. Quis Senator um cen/tts legitimus fub AuguÜoi
G)uoticsludos dederk? Notare. Cop>r't£ } qui diììi ì Deieclus
rex Armenix.
vETONivM Tranquillum non iniuriäcommendo fiepe iuucntuti. Tranquilli
Verba videsr'pura,tcrfà,propria. Fdum totum orationis. ?
breue,ner- c
£ m
*
xrofum. Remipfàm. ?
vtilispariter&iucundaluftoriaeft: &,quod mihi
cap'.)t,pknamoris&do&rina:antiqua:. Qui s,obfecro,rituspublicus
ohm pniiatufqjfuit,qüem velutdeinduflriànontangat^Quiodmunus, guiienu*
quis magiftratus,quem nonlibet. ?
Tangat&libet,dico.nonenimexpli- duxadme-
r e s v e l e r u
cct iquod^nftitutumcius vctuit&rano fcribendi. At viam tarnen la- '
tam flcrnicad mdagandum :&aures atqueanimum imbuir auditione
aliqua . imòcognirtone. Ad quam quicuram deinde adiungit fubtilius
perquirendi, (&-id lectorem fcriumdecGt:) quid eft quod occultumaut
ignarum ci effe point, in omni genere fcnptorgm ? I taque operam nihil
ìudam,fieam ponam breuircr in fcriptons tam vtilisiocisaliquotemendandis
aut dluftrandis, qui ìfti.
In Iuho cap.xxvi.
Eodem tempori s [patto matrem primo, deindeßliam, neemultb poß neptem
amiftt.
Dio Caflìus ?.b hac lecitone eft, fateor : qui extreme libro x x x i x. feri- pifenßo, "
hit ; c* ctùra THTW xpovtp Hey « TOO fiofxirvihu yvvvi d-oyarpicv TI

45

ELÏCTOR VM LIBER II. 497
fcribamque Dettes. Nam quodidem DiodiflcntitctiamdeQuadringcncisfin
Suetonio enim duplo numero legis,O.çhngenta anteà fuifïe:) csàiUtut
non moucor. quiaTtanquillus mentem habuit'in Senatorio ccnfu qui ""»s«-' 0
*reeeptusante
Auguftum, quique vetus : Dioadfpexit mutationem polì:
bella ciuicaab eodem Augu(tofacìam,fèdnouiternec in longum. Iraq;
iubterhabutc eam Suetomus,qualì nec fuiflet. Haud aliter concilio.
Cap. XLI it.
Teciffe ludos fe ait fio nomine quater :pro aids magifratibm,
Cent a a non Çu fficerent, ter ejr vicies.
qui aut abef-
AM tu ì ludos tantum quater dederit Auguftus ? Atqui terdecies confidi Crcl
' tr
&
fuit, (omttto alias occalìones: ) quo magiltratu coadus dare more & le- l
fd" cffJ*.
gc.Sanèanguftus is numerus pro liberahtate huiusPrincipis, quam Sue- gufiut. .
tonius magnificat & omnibus prions ami prarponit. Scnbo,qualerér vides
> reperita cà voce ex linea lequenti. IMO ambigo, ne etiam pluriens: numerus
vt ambino &:erfulìofuieeius ami. nec Iberna fiquis mz\xo\ct,quadraoies.
,n!sHe
f»'*
Cap. x L v 1.
Itali am operìbus ac vepligalibus publias plurifariam infrux'tt : etiam iure
'ftdj£ t
/te di'/r/at ione vrbt quodammodo pro parte aliquâ ad* quam t.
Non ed dubium quin illud, quodammodo, gioiTemanuin fit } à firiâo 5c Gicfm*
Attico fcriptorenoiìrorepudiandum. jubUtum.
Cap. L x 1 v.
Nepotes et lineras, ey natare, aliäque rudiment a fer fe plcrumque docuit:
.:: aih;Leque laborauit quam vt tmitarentur chirooraphum fuum.
Scio & Romanos & Athenienfes inter gymnafia nacationem habuisTe:
lino prouerbium , Ncque narenequelitteras. Tarnen argrèperfuadeor natiti*
crehra R,
binerei aut voci hîc effe locum. Degymnafiisenimauc exercitiisnon °
.agitur : de inllitutione tantum & dilciplinà. Et credimufne Auguftum
tam aliarum rerum fuifie,vtvacare potucritad nepocumnatationes?
GW«.
Cinque imi ledio & eleCho : ego fcribam.e^notarcj.Deferipturâenim Puerì Kmte
pueribbusrudimentisfermoeft. itaque&clitteraseosdocuit,inquit, r
f l
fll'r' u
ik: notas. Probat quod fequitur, de chirographo : qui nihil ad natatio- "''
nem. Notandiautemverbumcapere etiampotcsdeIcriptioneper notas
crebra Romanis.
Cap. Lxxv.
Solebat cd' inaqualifimarum rerum portes, çy attorfas tabular um piciur as
tu contendo vendit are y inceri èque cafu fpem mere antiumvclfrustrar 1 voi
expierez ita vt per fmgulos lectos licitano fier et, et feu taci tir a feu hierum
communie are tur.
Facile capimus. nec mfeitum aut improbum afi^uid in hac feripturâ.
nifi quod de eà vtambigam me facit admonitio Cl. V. Lamini Torren- isumiTn.
r e a t
tij : viri non in omni re luterana (o.'ÙM, (ed in poéfifquod mihi quidem ì laus
eximium efb qui lòto poé'tam pradtantera neminem fuifte fine parte
quadatn vbenorediuinx aura») magni ,vel potius lumini, qui notât in
'
probo libro effe, perfingiilos lotros non lectos : itemq; paulò pòft, condita- DMnatm
rct»rt pro eommunkaretur. Et mirum ni ìd recìum fit : Lorri, inquam femfgraecâ
voce, pio lotionibus : cuius generis voces plures inviu vulgi, ZihtZ*.
Iii AVr

498 . i v s T I L I p's I
rent
gulIfìr'cZ- (vfitàtumiddocui nXSamrnalium) licitano ìftaex inteiualloficret, &:
%, quemque bona lua AUT MALA FORS cu M fide comkaretur.
In Tiberio cap. LX.
In qucdam itinere, le elica, qui -vehebatur, veprihtts impedita,exploratorem
via primarum Cchortium centunonem Jiratum humt pane adnecemverbcrauit.
Ordinerà numerumque in cohortibus FUIFIE ,NON nego : conuenireid
ìraoru huic loco negoferiboque,prato) iarum ccbortium ccnturiozicm.Na.m Prast»h»rtet.
t o rj a r ii fciiieet comitabantur vfquequaque Principali : orcusqs CNOR EX
EPITOME FCRIPCIONIS.
Cap L x i.
Interrogatum eum/libito ejr elare a quodam nano adjlantc inter ciprea*, cur
Paconius maieflatis rei** tamdtu viueretì
Alij intercapreas, mteipretanturfeceiTum Caprcarum : imperite, vircìo-
EDUS,Capreas capit fcurras,àlafciuiàcius ammalisi*: adtuetudinccatdprU,propendirodendique.
acute. ATMIHICTF/n^jrcdrituiplaceat,veramgerma-
^dTlngmL nam
q uc vocem.
Itaenim Scurrasvocitabant: quod primus nos docuit
vocis. litteratorum rex Scaìigcr. Exempla in hs ad Feftum promit. quibus hoc
JAÌIMIMS ipf um Suetonij à me nuncadde,& alterimi Ladantij LIB.v. Inltit.cap.it.
tailicMM. j c Cypriano noftro : Audiui quemdamdifcrtumfarì hcmincm,qtd eum
immutata, vnà Pitterà Coprianum vocaret,quaf qued degan* ingentum é- melioribu*rebusaptumadanilesfabula*contulijjet.
ltaquidam LIBRI,non Caprianum.
&crectè. vultenim impius ille DERILBR &*. IPFC vcrus Coprias,in­
TER ridicularios fcurratque Dodorem noilrum ponere, quali qui ad fa-
BELLAS Chrillianorum relidà Romana religione aucrtillet.
In Caligula, CAP. 1.
Conful deinde iterum creatus, ac priufquàm honorem iniret, ad con.ponendurn
OrientisJlatum expulfus , cùm Armenia regem deuicijfet, Capfadociam
inprouinciaformam redegifèt.
Talfì rei De Germanico Cxlare hxc narrar, quomodo vere ? Ille'ne Armenia: reìectio.
G C R N tkuicdt? Hiftoriam vide, ne potuit quidem : quianufquam tunc
belitim cum Armeniis,aut (ùfpicio belli. VerifTìmè &ad rem corngo ;
x» rtmo^ Armenia regem deiecifèt. Ita enim fu ir. Vononcm Gcrmanicus regno
ver
>-amouitdeiecitque: 61 impofuiteius vicem,Zenonem Pokmoms Pon-
U U M - CICI filium. fed fine vllàvi aut armis ,au£lorirarc Romana làltem, & Ar-
4meniis ipfis volentdjus. Prxter alios, Tacitum noilrum vide diftjndè s3C
diffuse libro 1 n Annal. haxnarrantem.

F
U E C T O R V M 11 Б E R II.
C A P . X V I I I .
Seneca Vraomentum inftgne inptperftitionewveterem. multi in
eo пес "vulgati ritut. Igiturpercurjum id a capite^ emendatum^atque
illuUratum. Di] "veterutnpmixtd forma. Lumina iù
accenfa. Nomenclatures habuere. lìoree in iemplis nuntiatee.
Appuleim correBus m templorum velis. Salutationes deorum,
Ficlores, @jr VnUores^ Vefliiores. Specula tenebant diù t
jlngiles & Imtca. altaque inepttarum njeterum,
R AGMENTA fcriptortim vecerum, adolcfcensolim ( vt fercbat dia
areas) cum impecu & labore collegi. qua?dilhnxeram cladè quadru­
plici, Oi'atorum.HiftoricorumjPoctarum^dcelloium. Inter Mifcel­ Conatm
los praxdpuum Varronem pofueram. Arquehsec non in meum fòldm
me
p s&
r e *~ Г . . . r ' i ì » / • ! i r ri­ • cceptus tn
vium , led publicum : mil vilum alitcr atpiAw cuidara tpiAa runlet,qui iragmétù
coeptum boc omnemeumturbauir. non fraude.,neerres ;fcd ( dicam л*^»'

joo I V S T I LI * S I
Claudi] acNeronisaruo ) inuemmttsK_Apoßolorumclaruiffetcmpcrilus,in
eo libro quem contrafitperßitiones condidit,multo copioßus at que vehementiua
reprehendit ipfe ciuilem ijlam ty vrbanam Theologiam, quam Varrò Theatricam
atquefabulofam. Cum enim de fimulacris aper et,
i. Tragme- >} Sacros,inquit, immortales inuiolabiléjque deos in materia vilißima at que
mm
" „ immobili dedicant. Habitus Ulis hominumßerarumq p ejrpijaum, quidam
„ vero mixto fenfiu diuerßs corporibus induunt. Ntimina vocant, quaß
„ßiritu accept of libito cccurrerent, monßra h oberen tur.
Deinde aliquantopofl, oppoßuit fili quaßionem, ty ait:
1 1 1
II.
„ Hoc loco dicet aliquis,Credarn ergo calum ty tcrram deos effei&fipra Lu~
„ nam alios, infia alios ì Ego jeram aut Vlatonem, aut Teripateticum Stra-
„ tonem,quorum alter fecit deum fine corpore,alter fine animo i
Et ad hoc refiondens,
* }) Mjddergo tandem? verier a tibi videntur T. Tat if, aut Romuli, aut Tulli
„ HoHilq fomniaf Cluacinam T.Tat ins dedicami deam,?icum Tiberinttmtf
„ Rcmulus-, Hoßilius Taucrem atq-, Pallorcm/eterrirnoséommiim adfeclus.
„ quorum alter mentis t err it a mottts eß, alter corporis, nec morbus qu idem
* „ fed coler, Hac• numina potimere des,& calorcciptes?
De ipfìs vere ritibiis crudcliter t urpibus, quàm libere fcripfit?
iv. } ) iliejnquit, virilesfibi partes araputat : ille lacertos fecat. Vbi iratos deos
„ timoni, quifi e propitios merentur? Di autem nullo debent coli genere,fi
„ ty hoc volli nt. Tantus efi perturbata mentis tyfidibus fttis puffa furor,
„vtfiedijviae e nt tir, quemadmodum ne homines qui demjaid tint. Teterrimi
„ ty infabula* tradita crudelitatis tyrannì,lacerauerunt aliquoru membra;
„neminem fra lacerare iufierunt. In regia libidini s voluptatcm cefi rati
„fiint quidam, fed nemofibi ne vir e flit ìuberite domino rnanus intuiti. Se-
„ iff in templis contrita dant, vulnerìbusfinis aefanguinefuppikant. Stetti
„ intueri vacet, qua faciunt quaq^atiuntur ,imemet tam indecora hone-
„fiis, tam indigna liberis, tamdifimiiiafanis ; vt nemo fuor it dttbitaturua
„fttrere eos,fi cum pauciorìbusfurerent. Nuncfanitatispatrocinittm, in»
„ fanientiiim turba eß.
Jam iila qua in Capi folio ipfofieri falere cemmemorat ty intrepide omni no coarguir,
quis credat nifi ab irridentibus aut furentibtis fieri ? Nam cum infactis
\_AEgyptiis Qfirim Ingerì perditum ,mex attieni de irniente magnum jtafjeda
gaudium derìfiiffet,
*. „ Huic tarnen, inquit, furori certuni tempus eß. tolerabile eft femel in anno
„ infanirt-j. In Capti olium perueni. pud e bit public at a dementia, quod
„fibi vanus furor adtribuit, officii. Alius numina Deo fitbiicit, alius Psot,
ras lout nun ciaf, alius lief or eß, alius vnflor, qui vano motu Irai tno-
„ rum imitatur vngentem. Sunt qua limoni ac tfziinerua capi lies difiof,
nant ; longè a tempio non tanttim a fimulacro ß ant es, digit os motte nt or-
„ nantiummodo. Sunt qua ficculum tcneant ,flint qua ad vadimonio fitta
„deos aduocent, (unt qui libellos offer ant ty Mos caufam fuarn doceann
.„ Doäus arehimimus fienex iam decrepitila ,cott'tdie in Capitello mimum
» agebat ; quaft dip libenterfpebfarent, quern homines de fi er ant. Omne Wie
y, artißcum getms operaniium das immortaltbns defidet.
Jt

ELECTOR V M IIB IR II. /01
Et paulo foß:
}, Hi tarnen,inquit, etiamfi fuptruacuum vfum, non turpem ntc infamem **•
deo promittunt • Sedent quidam in Capitolio, qua je a lene amari palanti
nee lunonis quidem, ficredere poet is voles,
„ tdu ierren tur.
iracundißnna reße-
Plane It bertatem Varrò non habuit; tantummodo poeticam Theologiam reprehenderé
aufus eß, ciuìlem non aufds e fi, quam ifle eoneìdit. Sed fi •verum attendami,
deteriora funttemplavbihete aguniur, quamtheatra vbifinounsur.
Vnde in his fieris ciuilis Theolo fix has partes potiks elegit Seneca fapien ••
ti, vt eos in animi religione non habeas, fed in aiti bus fri?at. K^fit emme
„ Qui omniafapiensferuabit tamqua legibus i flit, non t am quam dìs grata,
'Et paino poß:
tri.
„ Quidquodeymatrimonia deorum iungimusì ey ne pie quidem, fratrum V1JI
<
(eilicet eyfororum. BellonamMarticolloeamtts , Vulcano Venerem, Ne-
„ptuno Salaciam: quofdm tarnen célibes rednquimas, quafi conditio defe-
,, eerie. pr.eßrtim cum quadam vidua (int, vt Papilloma vel Fulgora, ey
,, dina Rumina : quibits non mir or petit orem defuiffè.
„ Omnem ißam ignebilem deorum tur barn, quam longo ano longa fuperßi- ix.
,, tio concepiit, (ic,inquit, adorali mus, vi meminerìmus eultum eins magis
ad morem quam ad rem pertinere.
Enfragmenta,&qmdem tora. Iuuit enim deferibere : atque vrinam
plura/ Nam quid non iòlùm libcrius, fed melius, acutius , prudaitius
potuir, in impiam illam¿>ietatem ? Etiinon vagusaut vanus tibi lèníbs
; habebis, Leedor, quod huic etiam arno fermai : quo rchgionum, vt
fic di cam, thyriò pereti -/
nà com politi quidam dim: vt Hermathenx, HermeracJes. Mixto fènfu fixu,aut
tamen prxferam , vt vebtdeos com poni & mdceriex bominibus iìmul-f"^
ferifque.&animantibusquibusdiuerfiienfus.
¿tura dui titìlmc receptum dìis icimus,
Quod in * pittura $¿ fi-» Adi EPI.
ftoiicns ao-
Fragm.m,
1 ,
S»
fluoru altermetistersità motuseß/dlcrtorporis-.necmorbus quìdefed'color.
a S l
Ri * Statten-

jfOî, It S fi LIP si
SificcendiSjOmninocxfubicdâièntentiâjVtrobique àutiw/^,icribendum,
auc morbus, acque îllud potius. '
Fragm. IV.
*Vbi ir Atos déos tíment, quifie propitios merentur?
w.ìicuìa Acute, nee alius Quiucdilíani prilct dims Ъс Attici (ita me iudiceaudiet)
petas fepe declamaroris lèni us, in Fanatico : Iitudfi deus cooit, iratus eli.
.fidentium.
Sed nemo fibi nevtrejjèt,
Ibidem.
iubentc domino, manm intuiti.
Mallem,lubentemimo. Nam vràdominisquidamadidadacri,curpet'
negemus. ?
. Fragm. v.
Alius numina deo fubticit.
cerei m të­ Lçgcbam,lumina. & carpi cenièbam eos, qui céreos lychnósque pafïïm
plts*uenfi. c\ z^ l u c e accendebant in remplis. Ea&annuslibro vi. Mali am bestias
deo,tamquam efurienti, profundunt vina/amauamfittemi ; aeeendunt landna,velut
in tenebris agenti. At liber vêtus & bonus, qucm nactus íiirn ex
Tiiknomí­dtffipatâbibliotbecâ BatauâEgmundanâ ,refert &¿ vide miai
tlat9Tcs
f Ht
­ occu\i[ 0r ri tus lit, tamquam dnsadíliterint fui nomcnclatores,qui íaiu­
tantium liueadorantium nomina velurncfciis ingcrerct: ambinone videlicet
& ritu qui inter proceres Romanos. Mihi hoc adfidere ineptiis
dis yideatur } qua: íequuntun
Ibidem :
K^ítius horas Joui nitnciat.
ПопiìsAc­ Ica enim mos paflìuè apud alios etiam deos. î$artiah'bde Ifide : Nuneiat
.claman. ср{ аиат p¿yÍ£fuA turba iiittenca. Appideius libro x i.dccâdem : Ac durn
valuis eandentibus rediiclis in diner'fum, dea Tcnerabilem con(pectum apprecamur,
ejr per difyofitas aras circumiens facerdos rem diuinam procurât, fupplicamentis
follemnibus de penetrali fonte petit umflondeonlibat : rehm rite
confummatis,incohata lucis falutationibus,religiofi prìmamnnneiantes horam
juppu'eìus perjlrepunt. Quo loco obiter ìegcnàuiii moaco ,dumve/is candcmibiís,
fide feri pti mei li bri. Et fané vela fuifle fei mus ante lan£liorcs*aras ftaj
a Ят»мтм($ (etiamapud iudaros)qua:adduciiolitumÔ£reduci. Idem MdcfiamU.
f 1{j S (criptor, de le ininaro : Sic ad inflar. Sous exornato', e^intoìcem fimulaeri
conflituto,repente t'clis reduclis ,inaf>eltum poptdi errabam. Quinôc
.Chnltianorum tern pus fimdisornatus.Paulinus Nolanus:
Aurea nunc ni ne is or nam tir limina veils.
&*. alibi m v i. Natali Eebcis. Ica enim bare ex eodem meo codice
Saìntatw­ emendo. Ceterúm iolemnes falurationesbasdeorum,vr multa,e tene­
3 n s
linl'lZrS •
etuitlof. ScaligerNotisinTibullum­.quibus appofuc huncà Se­
neca locum addes,&aîtcrum ex Epi Hola xcvi.Fetemus Palttiaiionibm matu
finisfungi ,фfor thus afidere templarum. humana ambino istisoffláiscapitur
: deum colt, quinouit. Sed pergo m Fragm. cod.
"d^ïum ^•Ф^ ссс
rHm
i^Alirn licier efl, alius vnetor.
^1сЬс'юг. (cdibo,fc7cr. Id enim nomen inter ofíiciadiuina.
­ In lapidibus legi ; DISCIPVLVS. FICTORVM. roÑTii-ICVM. item:
fiCTOR. v. v.­ideft,VitginumYeftafcum. alibi:FICTOKEG. PON-
J
1 l.. .СУМ.

ELF. CTORVM UBER II. fO?
TIFICVM. Quid fuerint,hìdorusexplicat aperte ßmul&adnoftram J^idfuemcntem
apre : Ficìor, inquit, a componendo ejs­fingendo , veliti quteapiiles r,nLj
­
ma Her um l'mit &pertraUat, vngit & nitidat. Nani alias Fiòtor Latinis,
qui Grxcis Plattes: notione magis vulgata. Agnoiatautem hascafdem
vamtates ni deorum cultuetiam Ancmidoruslibro 11.cap.xxx1v.7rfp)
Ъшч n faine,. Alt : catudasuv Sì Э"сШ аухА/а.лта, и xmOxipitv, й аЛг/фг/у, ti trapouv
Tct«wo тш vìw djTd'Zepo тш àyahfxxTwv, hfXapTnv.ìvai Ti tir, dvrouc,
c­xdvouCjTove, ЭчоОс, an/xaivu. Sed &: Vefhtorcs fùosdiis fuilTe, Julius Fir­ Vefiimn
va ìcus me docet libtо 111. Mercatino, inquit, cum Venere in tertio ab horo­ àem
' um
°
fieoto loco , faàei veßuores deo> am.
Ibidem :
Sunt qua fiecidum teneant,
Inbgnis nec vulgo nobdis Ine ntus. Speculum autem diis prxfettim fx­ speculali*
mmis tenebantoitendcbantque,quaiiad infpicicndumexplorandum­ ФрР«М
a u t u m
bue fattine cultx. Seneca ipte 111 Epiftobs : Vetemus lìntea &ftrigiteslotti ­
fine,t>­f'c'idumtenere lunoni. Vbi linteaSc ftrigilesadbalnea (cilicetstrìgìUt
rcferes,quafi lotioncquoque Iouivfus. Appuleius dehifdcm fpecuhs Ml
! J
d'l~
bene illuitrat, M ilefìar. x 1. De POMPA Ißdis .• Midieres, inquit, candido "ijle'd"d fplendentes amìcìminc, vernoflorentes coronammo ,'qua de premio per viam, exurju.;
ejtià fieri incedebant comitatus, folumfternebant fofculis. alia,qua nitcntibus
jpeculis pone tergum rctterfis/venienti dea obitium eommonfirarent objequium.
Ibidem :
Situi qua ad vadimonio fu a deos aditocene.
Imo ,qui. nec viros ab bis nogisexcernamus : quorum vadati certe cRs Se hxc forenfiaobirc ,non fxmfnatum.
Ibidem :
Itocius Archimìmtìs fenex tam decrepitile.
Itane Doéti adiectiocunucmcns Minio?non meo fèndi: putemque no­ 'Archimimen
cero bominis fuiflc,& fcribendum Docimus Archimimus, aut Bacio.
r
m4nome» f
tins.
Memoria non fempcr mihi prompta : tarnen lectum fìmdc ahquod mi
mi nomen confuse mihi ett in mente. In iifdera etiam verbis­lcgo ,finex,
imo decrepitus.
Fragni, v т.
F.tiamß fuperuacunm vfum,non tarnen turpi necinfameni deeproniittiint­.
Haud mutem : &, deeрУотит, tarnen verius cenlèo,
Fiagm. vili,
jOuibus non mirer petitcrem de fui (fedo.
Erigelcutcntiam iacentena interrogandi noti, & (cribe,mirer.Necpluraad
hosritus : in quibusperclara imago vanitaris& errons pnfei ;àquo
Quantum benefiemm cft, quod eripuis nos melior die deus?
С A Ì,

jo4 rvSTI l l í s l
C A P. X I X.
ln Floro complura ab ingenio aut a libro emendata. Subrttli y el
furrett't'vox. Lucilttts corréelas& explicatus. Vmbriyeteres
Italia incóU. Remos detergeré, nauticum yerbum. Voflpofitio
copula notatay

V. LECTOR.VM LIB. ft, *f0f
ìmnititm retimi in excidtum,Scc. Omnino enim m ferendo m id dc Vm~
bri?, qui much ,8c ve Lìuius in hac ipsa re aie, integri à cladibus belli : non
uà ceni Etrufci auc Samnites. Sed& ìidem Vmbri redè antiqui/fini us
luiix populus : quod&: Dionyiius non abnuic, libro pruno-
Eod. cap. de Fabio Maximo in Ecrufeos pugnante :
Sam [libito inconditos atqttepalanies aggrefifiis efi, captisi], fuperiorilu; te -
fits in fubieclos (ito moredetonuit.
Quid diud , fuo more_j ? An fiepius id à Fabio fadum ? Paro m aptum, & $«hi',r»i»
vammi eft : icripfcrimquc, loutsmore^j. Spedauit enim ad Detonano: *fipgfi*'
verbum • SJ certe ièquitur,£^ namque fpecies fuitilltmbelli quali'in torri- 'fifla;fP eenas e calo ac nubibus telamitterenttir. icaque omnino cum Jone cum Uuiomcomparare
voluit, Se quidem gigantcs ex aito attonantc. >«>•#.
Cap. xx 11. "
Cum Senatti quoque de aquo boutique cer latum efl:adeevt
folitudinem ejr internum patria fust minar en tur, •
relitfis fedi bus
Certamma intcrSenatum&plcbem,atnonde requo&bono. Scribe
; u m in eo 11 b ro, Cum Se natii quoque vehementius aquo bono que cert at uni eli. vJicmitint
•d eli, acrins quàmarquum bonumq; elfct.
Libro i i. cap. i Ì, Dc pugna Dudij nauali :
fffi
Troeltj vero fama mirabili s, rum ill as celerei volueii'fitte hoflitem naues, ha
granet tardai eomprehenderem'. Longe tllis plus nautica artis, detorquere
rem os, co ludi dean fit e a rapirà. lutei/e: enim ferrea manta/nachmati altat ante e. 'reame ; midtum ab bolle deripa.
Lo. us non temei vitiolus. Primùm lega, prtrlif iteroformamirabtlis. non
fama. De ipsa, enim imagine habituque pognx loquitur, non dc rumore.
Deinde ex prdco libro, longe iris nautica artes. omnino eleganter. tweìiSù
piocul, inquit, Poem's mari ti nix fuse artes & fine vfu, contra vim form-' 1
''" 2
-
n.im.'pie Romanam.Gcnusdicendielegan»,huicnoftroinfraiteratum,
òc in Cdàrc eciam corruptum /lib. i. LongetisfiraternumnomenpopuliR. c. (p> r wabfuturum.
(eribenduvacate, futurum. Poliremo iterum è conicòturà, de- re
fi M
-
tagliere remos. Quid enim artis in detorquendis rem is? nec lane icgi. A t fififi gcri
•detergere, nautica Si mariti ma phrafi, nimis crebro, quod non aliud,
quàm tranfucrlx nauis hoftilis cum impetu Si tranfeurfu remos perfrin* •
gere , atiterre , & velutpuram abiisreddere. qua forma Detergere paiin-res
, (crip turn Columella: : Detergere pinnas muri, Limo. Cad arde
MafTìbcnfitnis.' Plttribus nauibnsadorni flngulas, atttremos iranfeurrentes
deterrete. li paffc/ìt .cantendebant. Lìuius x x x v i. l'ina re~i& imam clrcum*
- ' • t i r t
•t truut, >,y ab aro jre latere remos detergent. &c cxemplaobuia.
Ibidem:
Meiello igitur Con itile, fjurantibus altitu Pernii fi rette? fo in.Sieiliam bello,
(pud Vanorniumfi: hopes eectdit, vi ne amplittsca in Cui a concttaretur.
Vct\xs,vt nec amplia* earn infulam concitarmi. ci07jtarent,tec\ù cenìeo.
Cap. v o Dc rami legati animosa voce Se fatto in cuna."
Cirehagimcnfium :
. diti/alnqitit,mora, e ft'.' Rabins, in hoc ego finn helium afferò efi Paeem. virimi
e, i tritis, vtrumplaca, fumiteli. Cumque fucclamatùm effkt, Sec.
Ss Multo

J o

E l. E C T O R V M tIBER II. f 07
h:m Favilli dedu&um & in caftra. Vetus li ber, recepirai, non, recepii, ex suimot»
quo occalio mihi bella:eoniecìurx : etmin confpeélumvemfietheftis (namtfp
tempio recepenti) eytnconuitdis, &c. Acque hxc ipfareseit.Peries in rem-^,
plum confugeratànde abOébùiioeductus,& ad Pauilum inpnetoriurn eerfeus te*
pcrducìus,eodem die conuiuio comiter adhibitus, & ccteri honores ha-.?'" Sama
•
bici. Liuium ac Plutarchum vide. _ 'J
Cap. xv. DeCarthaginisinoendio:
Ppuo'ddomibus octemplis fuisfponti hofiesrmmifierant,

foS I V S T I L I P s I
Lib. i u T. cap. i. De coniuratione Catilinar
Tantifceleris indiciumper Fuluiam ernerfit, vilifimumfcortumfed pam»
^**^cidij innocens. Tum Confiti ecc.
VéiùSyfiedpatriàis innocens. Lego,patriciis innocentini. Confini &c»
Cap. 11.
Numquam imminentìs mina manifiefliora prodigi a. finga vifiimarum,
examina, infignes interdi&enefrra.
Au&ore libro, exatnina infignis, verifllmè.
Ibidem:
Rhclinus atq. Ganyt^des, diuerfi per mare,efi transfiugio,

ELE С T O H V M 1 I B 1 R Ì T, JC$
Serìhe quafò qutdreferat Coler egijJL^ Cafarem cum candidati»'• vtrumtpfi
in Faniculanum, an in campimi Martium esatteti
Qv.x Tumebusnimisprofedòfrigidè&errabtmdèinterpreratu^quaiì l'urlìi,
alludo hìc ad Exnus viurasque. Sentcntiam autcm effe , Scnbcquxfo *pf "p 1
*
veruni Cclcrius profitendi nomen fuum inter candidatos impetrant, an ),„,*'
potius depoiìtà ambitionis omni cura redire cogitet adiuum farmis. Syraconem
etiam Bofium confulfli, magnum virum & Epdlolarum iftarum
lucidam plcrumque facem: athiciilet. Tu quid iuuasrquid ceníes?
Ego ad eum (iibridens.Ita me capta» finquam, an cenfes,vtcum Piatone
d icam ,mc e (Te л'оут Зт/Аахда ? Tamen hìc non capies,& e tenebro lo loco
meemergam bono 5¿ fido duce. Is Strabo eie, qui folus, vt opinor,
cuoi net tibi hoc inuolutum. Scribii hb. INI. in Eh (pania: defignatione,
de via quadam: tp'iptraiS'ììfsr) Тарахти, aVó TÍ Ш dfu'h;adra>v idi Ticu­
'.rdiü ¿id той luyap'iH

$•10 IVSTI LIPSl
&exadfe&atinimisantiquicate horridum, radicfiepe&Ixdic measau-
^*f^res. Sed hìc quoque duo eiparrocinantur,Patria &: Argumcncum. Or-
tu fcrtUen- • i f f - * i i - r • • . ° .,
^j fM. ri acucisetEe : afperiscWifque,infermone. lam argumentum mifcellum
s«7f»«eieft,&:datyrìcum. quodamat hunccultum, quarfitum ,pinguem, &c
^^"'^•/qualicntiquodamauro. Varronis Fragments èSatyris videnc? etiam
examinent. reperient ea haud longè enea Miledis litis Punicis.&: incuh
ti cultusltdo. At non defendendi fcriptoris eius, fed leuiter &L breuiter
emendandi infticutum efbatquehoc iam igitur ago.
Ait libro i. De Alino:
Eadem amatoris fui vxorem,quod in earn die acute probrum dixerat, iam in
farcinam pragnationis obfepto vtero & repugnato fdtu,perpetua pragna-
tiene damnauit.
Tutu tv?/ -
t t
.Harcnarratde Mcroeanu.&vieiusinmagicàarce. Sed quid eft, repugrn%».
gnatofetidm coercito vinctóquc, vt ait Betoaldusmiror qui id cxprcf-
Tèrit ab eo verbo. Liber noltcr fcriptus, repigto'fata, ex quo, repigrato fatti,
vcrum cenfeo. Lego etiam infarcino,,won farcinam: te. diltinguo, iam
infarcinà pragnationis,obfepto vtero & repigratofatti, hac niente : Cum
Anuìucm
vxor amalij ems iam pra:gnasgrauidaque elTct; ecce ilia clanfb vi vei borum
eius vtero tardatoque fetu,astern um iuifit effe pr&'gnatem.
Hoccodem libro,infra:
Somno Iettata latitudine ncciis ante luce aufugiarnits, quàmpietas legiflimh
Idem ìibct^antelucio,vexeri probaq; voce,&:quam ipie Appufcuispoiìcà
eduerbm. j e r a < a u t e m ex Aduerbiorum (cu littcratoribus loquorj ilio genere
& facie,quà Hefternò,Annò,Cottidianò, &c. At quod ibidem Icquitur,
quàmputas longifiimhvcmm. fcibis,quam potefl: vel etiam .potè: quoniarn
infenpto^/^repperi. Haud longè pòli:
Ne merito, inquam } medicifidi cibo ejr crapula disientos faua ejrgrauia famniare
autumant.
In fidishifeemedicis fcriptura non fida. Ego longinquiorcm voculam
Mdkfpci odoror & 2ccet(b,medicifci vel medici fees, pro ipfis medicis, quiq-, attem
compefia earn f iciunc Eo exemplo Significes,& aba multa,
v
**~ Lib. min turpiculolufucum fu a Fonde:
Pat'difper etiam glabella femma vel rolca, palmula obumbrans de industria
epuam teoens verecundta.
Claude hicoculcs iuuentus : tu quivir eslege, glabe Hum fsminai. Ita
enim fùadetfcriptuscodexqui,^/4«'/{ r
»w^w/w*,pra'fert. Ei lane in/iabitu
hoc Veneris emergentis, nontam remina ceciaIcimus, quàm par-
Vtmmcl, tern cam qua; fa-minas faeir. Ea Fjeminal dieta iccnim huic (cripton in
fro natura Apologia priore: Sed enim faminai nudopacioreperiens munditer dicere, ad
ftmine . m g a fenpta confugit : qtda & è quodam meo libro legit, Interfandnium tegat.
yirgmd. Faeminal igitur Se incetfieminium,eadcm. Sed Se Virginal, partem cam
alibi appellatjVerbo fané quàm bonetto.
, Libro vi in Pfychcsprecibusad Iunonem:
Staam cunplus orìens Zygiam veneratur, ejr ornnis Occidens Liieinam appella?.
Cogno»

ELECTORVM LIBERTI, jll
Cognomina eius dee magt's rrita Se vulgata recen(et,quibuscj} in duplici
o'bis parte proprie adficicbatur.Sed in Zygia ofFendo.non qinanefciam
id quoque inter lunnnia agnomcnta. iòd itane vulgo &padìm indignata
? ita Onens vniuerfus Grxcà eà voce vlus? Vereor vt vernis (\i,Syriam Syri», pn
veneratur. Nam eo nomine palTìm in Oriente eulta limo, vel Lucianus
vnus le docueritan SermoneDe dea Syrià. itccblapidespnfcu mter quos
htcRomx; ,
i о v i. о. м,
ET. D E A E. SYR I AE
.ET. GENIO. VENALICT.
Libro ix. vbi ad piftnnum datusabnus:
Tatti famìlia funefUmihi etiam metuens exempl'u, njeterify Luci•fortunam
recordatus,ey ad ultimafalutù me tandì detrusiifummifo capite marebam.
Gcrmanam ego ccnfeole&ioné mei libri : eyadvidimafortuna me&ìam
detrux,fummiffoScc. Quxverbi nouo­anti'quitaspiane Appuleiana. vnru*
Libroxi.de naueliidis.­
Л аист faberrimi' falla, pici/tris miris Aeq­yptiorum cireumfeptus variega­ *
tafummusf.cerdos teda lucida ejt'ouo eyfulpburepurificata, dea nueupauit.
Cui bic rei voy.,circum(èptmlScLvdf\ attendisi lenrcntiam turbat, Se lcges
Latinx lingua. Vecusnoiler, circumfpcetus. male patite?. Ego veram
veteremque vocem cxuo,circum[ecus. id edunambitum Si in orbem.Ita Cireumfe~' enim compemeban: ba*c Adueibia , Altrinfecus, Vtrinfecus, ci cum fax*. eps.Adue^
v/usque iisnoller Comicus( Plautum dico, ) qui Appuleio (ermo;.:i ve °' nm
'
lue ехсшр'ап
Eodem libro,vbi initiandus Appuleius:
Scd ncclis obfcwa n ­nob [curii imperiis ettidenter monuit , aduenìffe diem
tnihi jemper optabilem,quo me maximi voti competerei.
PLiutinam verri phralìm bbens bic rAìituo,maximi"joticompotiret.ìd va ^otieempo.
let.compotcm tacerei. Comicusdlc in Ampbitruone: Quifuerimliber, '''Ad *
cum nanepotiuit pater [eriiitutìs. In Rudence: ghia inmanfiuctuofo,fifa­ *
tu vben me compra шк.
Libro n.Eloridorum:
TàcL prorfus cilh ara diem flatus,de am confpiciens с attenti fimìlis , tunicam
pcturis variegalatn deorfus adpedes deieéiw­ ipfosfiraeanieo cingalo, ehlawyda(ita
li ber vetus) velai di'rumane braciium adufque articulospalruarum.
Ccitra decoris in (frumenti sdependent. Cithara ball beo­calata , opta
ftriMimfuJliuctur Scc.
Grapbicepianedepingit Batbylli flatuam, Se ìneà habirum citharerdorum.
Ac priora quidem l­ges&eidingues , vt iam prxiui, nani vulgo
t ur b a n t. a : 111 u d /etera dt eoris inf.rumentis dependenttó a m nabis cum b b ro
meo.qui ienbitdeeoritbyliriis. ex quonosverace coniecìuià, deeerishdnìgrìoumb firici. iEmulatus feilieef etiam hiceltPlautum,& Hiftncum decórera,?'^"*.
Hdbionium appcllauir Notum illude Pornuli Prologo : t^Audireiubet"' cum
'
*vos Imperator Rujlicits. Si. il 1 ud : Нас imperata quaflint prò imperio hiftrico.
Qux alìulioaes eò magislepidx.quòd hiftriones exHiftriàpnmdm vernile
dteantur (ak FeltusJ acque inde nominati.
Libo
г т т е
>

jit I V S T I L I P s I
Lib. nn. Florid, vbi Afclepiadem narrar,hominem iam pro
mortuoferuafle:
M- Lcoo, Pofiremb propinquls etiam*hominibus imdtis, quod ne iam if ft her edit at em
omnibus. habebant, an quod adhuc idi fidem non habebant, agre tamen ac difficulter
Aficlepiad.es impetrattit breuem mortuo dilation em.
v.auere & Acutius haud paullò legerim , qu'odne iam ipfi her edit atcm haucbant. Amhabereap-
bigit,cur relu&ati medico propinqui. & ide ©ne, inquir, quod haucbant
poptetun- j n|_ l i ab a n t^. hereditatemian quod parum fideihabcrenteiusvcrbis?Aliuiioautempulchrain
Hauendi Habeudiq; vocibus.
In libello dc DeoSocratis, qui pars & ipse Floridorum :
Na ego infidi a,qua cu alite Apollinlsfirufira certauerim. quippe*cùm pridem
tarn concinnum efi,neq. oppidb paruum ncque nimis grande fit fid quantum
fiatis advfiumdecoremfipiuma mollis, caput arguium,roflrum validum.
Scnbitiftaifi Apologo dc Coruofic Vulpe. & harcquidé vulpecula: vulpmantia
vere verbadubdolecncoruum laudaiitis:quibuscorruptela*no.-
Keftitmio ram videmur polle demere : quippc corpus eidem tarn conctnnum,efi neque^e
paruum &c\ Imo nec ambi ero hxc ita leripta ohm.
proba Up-oppi£ 0
' Lodem hbro :
Htnc ejr ilia Virgiliana matrona, qua in means millions attxniabunda iratri
conuerfiatur
mificétquc viris , nee cernitur vili.
Trotinujque Plautintts milesfiuper clypcofino gloriatnr, praflringens ocule*
rum aciem hoflibus.
Vide j lì vacat. haud facile finecorrecìione fententiam cms locivl/am
expedies, Scribe mecum ,potius quàm Plautinus miles. Mens ilia: Ilia
ohfeurior luturnaapud Virgilium Turno auxiliacur intermcdios holtes,nec conerai
resit- fp e^ a tamen iis: qua: magis iure glorietur,quàm die miles Plautinus,
de (eque iactet, Prafiringens oculorum aciem in acie hoilibus. ita cnim&
verfum hie explendum cenieo.
In Apologia priore :
Susiineo enim non modo meam, fed etiam Philofophia defenfiioncm , aditi
magnitudo vel minimum reprehenftonem proximam crimini ajpernatur.
Liber vetus, proximo crimine afifernatur. Veruni non abnues,pro fummo
crimine^. Eàdem:
Ego nunquam fndui malefatta cititifquam cognoficerc,fedfiemper potine duxi
meapeccata teocre, quam aliena indagarci.
Hócne defe fateturAppideiusrvt ftudiosecelatu icrit peccata fua.potiuj
quàm imminutiì?At hoc non fapicntis.non boni viri tib/cd plani cuiuf-
TeccMa jam & impolloris. Lego vciò,peccatadegere. Vulgatam iciìicct vocé,fed
•jerc;. j(jgnificacionq temotàèz veten.hdèruitapte&argutè.Nam Degere antiquisiminuere5detrahcre.
Nonius Marcclhis : Degere,eti am ejlminuere.
Elatitus Aulularìa : Nunc ego iflumfòror labore degam (fi domimi am t ibi.De-.
gere,efi detrahere.l'lautus Epidico : Degetur cerili de tergo meo.¥c(iu s hoc idé
Mendum notatu m vpluit, fed corrupit Paul-us : Degere antiquipofuerunt pro cxjfc-
%~-dtn,vtS: &. are
' Megere, exfpe&are ffalfum planiffimè. nec tamen habeo quìcoifttbUtw.
iigam^ nifi fi Expett;ere->: quodeffetvelut deaahere, depecìere.
G A V.

ELECTORVM LIBER II.
C A P V T X X I I.
E Commentario Be Hello Africo macula: aliquot ddetat. Gallormn
equitum olim virtus. Fautore*, caHrenfiquodam agnomcnto.
N T E R libellosqui adiuncti Commentarüs Iulianiscvnus eft De Bel­i a(U с

5-i4 I V S T I tirsi
a!iiidvulc,quàmIcgionesnon è fobsciuibuSjVtfcUttmvRomaaijjfcdi
c mifcello genere Eominum confcripeas ab iisduodccim.
Pagina *5>4-
Sedmirabili perititi feientia. bellandi, in Pratorìo fedóni fiic.
In Cadans hxc laudem. fed malo, mirabili penitm.
Pagina 406.
Jtémque equiies Curiani,diffifiSaponi eìiifque copiar tcompiuret Jè eodem
conferebant.
curifniam E m end a m u s ,equites Curionimu Eos enim intellegit, qui ante fub Cuequini,
rione in Africa meruerant,& àScipione occupaci eranc. Ip/ehicaucior,fupràmeminic,
&oftendiceos ègentefuifle Gallorum. Nonmllì,
inquieti exCurionìspalio capi conferitati,paremgratiaminfide portieri
dà prafiare ve>luerant.
Pagina 416'.
N amo/ite elep'hantos in Italiani tran fior tari iuffèrat, quo ejr miles nofier$eeicmq
s ejr virtutembejìia eognofceretficc.
Ipfum ìocum vide : Icribes auda&er mccum,,elepbantos ex Italia,
Pagina 417.
•Per ìd tempus[ de eorum voluntatcfludiocf erga Cafarem ] transfuga fuos
ciues faeit cernores, lubamyegem ecleritcr eumeopiis Juis ad optarmi aceurrifJLj.
aiojfem* Confulus&, venunceft, inexplicabilislocus. quemperuades fi gioiteturpe
fub- m a illudco!les,quodhamacislmeis includi Vere cniingJofiensa ;&ad
ìatmn. o r a m p c rjp t u m f uerat) mdex rei qua: hìc narratur.Necenim aEud quam
de ftudio &; inchnacione Afrorum in Cxfarem.
Pag- 4'8-
Cafar opidt natura perfpeéPì, atque inopia ab enti oppugnatane deterritut.
Qua inopia cedo? NimiSidenimcommunicerfcnpcum.Corrigo,^»jqiu
m- raperfpedlà, aqua inopia. Ipfe hic fcriptor iubec infra : Aduerfartps non eo-
,fia. Yum viri ute eonjìdere,fed aquarum inopiaJretos defpiccrefi^>.
Ibidem.
Levaios ad Cafarem mìttunt. rem malegejlam docent.
Itane mali ? imo optimè : ex (uàquidem Cxfiinsque fencentià. Scribo #
rem a fé gefam.
Pagina 425.
Ex fio exereitti illuftresvrbanos, quos Audiores appellabant,c0mplnres aut
1 •ulncrarunt aut interfecerunt.
fi.-iut.0ret. Cui rei K_Auc~lores ? Qum potius,Fmtores. & ita res foie. Militcs (ciEcet.
turbidi &; v ìcìonà feroccSjquoldam etiam è fu is interfecere, quos fauere
(folitum in ciuihbus beiiis) &pronos efledicebanc in hoftem.Iis Fan-
•eorum nomen indieum, per lafcmiam uailitatem.

ELICT.ORVM LIB. 11,
CAPVT. X X I I I . *
Cum "viro magno amica velitatio. & aduerjùs
calumniator es di ci a quxdam.
SED iam abiungo,Lector ;etfi ia fpatio adhuc, non in meta. Capita
enim aliquot iupercrant,qua:cxpolirenon vires mihi,non voluntas.
Yaletudoftduerhiiauerfus hie animus. necmiraberis,fi iudiciacertaaut
homines intueberehuiusatu. Dete&;paucis,omniabona&: fauentia
iure mihi fpondeo, ( cxpertusfxpeanteà pretiumàtepom his nugis:)
fed cum ad vulgus me conuerto & ad plnres, quodillicmm nobis aut
calcar ad (cnbendum ? RidentjCaltjtnniantur.inuident. nec plebs hxc
tantdm,fed non nemo è patribus & è luterano ilio Scnatu. Cnticam &c
hxc leuia tango.'fpernunt. Mores & magis feria ì carpunt. Et in ilhiipfis
tarnen leuibus (quod rideas) Furta,Plagia reperta,& nomina criminum
grauiorum.Illeprxuencum fequeritur,aliuscircumuentum:&omnino
fiqua Nota honelbor cft.ecce quiducere &abducere eam velit non
vnus fponfus.Si iuuenes hec tantdrmferremus.at lènes& viri ferij etiam
inludicrai/}jcymbàModediamihiconftat,&conftabitquamdiu harc
vita, (ed a:grè linguai» autcalamum tenco in eruditili!mi viri late fparfis
iam querelis. Aie in fcriptore aliquo prauentum le à me:ߣ id valere vult
in crimen. Quxautcm hxcaccufàtio ? Dicquarfòclaritis.prxripui tibi
aliquid.aneripui ì Prxripuiftidnquirjicriptorem mihi deftinatumiam
&addictum. itane:'partim counter id factum : fed per errorem tarnen,
non per fraudem. Publicum enim ego feriptorem cum cenftvi : tu lì libra
abbi & aere cm db, cur noscelafti?Nam Auguftum ego ilium Hiftoricum
diu fane amaueram,conditionem eiuspalàm ambiueram,libros
veteres compofucram : omnia feccram,quxconciliando idi effe nr. De
te, peream fivocula mihi vlla audita ante hancquerelam. Quod fi buffet:
nè ego ceffi ffem tibi hbens,&in tuum caput tranfluliffem omnem
i fra in laurum. Nunc quid, praeter infeitiam, in meaccufes?Quin filerttium
in te iuftius : qui,cum ìftìc effem,expertem me confilij tui habueris
& conatus. Ihtereà quidem in diffitis locis &£ terris egi ; in quibus, ignofee,
fi occurfum tuum videre mihi nofuerit, nec fafces iflos Quxftonos
fu bm it te re Prxtori tibi magno. Atemm quxdam ex ifhsolun apud
telcgh&fiiblcgi. Non dicis id palàm,fateor : (pudorte bgat& visveri.J
ledfùfpicionem faciSjSi rituParthorum iacis auerfa fcrmonum tela.
Obfecroautem tc,feriòhxc profers? Numquam inos mihi, fi ostuum
noui Palàm ego & fenò nego, tu qui probas. ?
Ecce notata cademdnquis,
itdoram mei libn.Heu viramice,(ralisenjm mihi eserisque, vtilleait,
hcùvycfj azavmec res iftxfutiles folucrint vmquamamoris prifeivinclum:
) tune hue ineptiarum ?&: fragile hoc tei um ad expugnandam fidemvalctevis?Erras.neliuorem
quidem inferr,adeònon vi-dnus. Age
enim. euvifaauclecbt hxc apud ceconfeanccr adnues: ego abnuàm.quis
finis? quo adfcnfum fuum, nulla alia probarione, audito ri nel mabit a ut
iudex ? Cum multa verba fecerimus } illud vere pronunciabitur. Te hir-
Tea' cum

j-ló" IVSTI- LIPS! ELECTOR. LIB. II.
cum mulfijfe, me fuppofuilfecribrum. Nam quod ad ilium aut ilium
amicum confugias: nuga\ iamdiu nouimus patnciasiftas aites. Quin ru
oftium calumniayam hoc lemel aperi ; in paucis diebus auertero, & in
ardesmeasdeduxerOjCnticorum omnium Notas. Scarnahxc tota cnminum,vt
tu quoque vides,ludicra eft; &inquàiram faciliustencamus,quàm
fifum.Olim M.Scauruscùm accufareturcorruptelavincoecionem
progreiTus hoc tantum eftatus dicitur : VariusSucranenjis Amilium
Scaurum mercede regia corruftum ait i Aemilìm Scaur us negnt. Viri ereditisi
limile aufim hic dicere, pati animo & fiducia, etfi non pan dignitate.
Vita mea meruit, Se alia noftra (libere hoc non fuperbedixenm)
(cripta:vt fides nobis apud bonosfir,ncc i m pares habeamurrali bus Notis.
Qua: profecìò non laboriosèjiobis nalcuntur. (edvt gramma aut
nerba:adnocìurnum rorem ;£c dia:, inter legendum ,ad tngenij mori
i auram. Quifpiameas, vtfiiioIas(uas,amatrnosridemus.neclìquisPans
abduxerir, bello ardebit Alia & Europa. Prouocare ad pugnam banc
aìiquismcpoted, nemo pei ttabere. Hac ad te, non in te,mibidicìa Vir
magne : quéamo,quem adtimo. à quo boc labe peto,ne exllingui fama:
ture Solem cenlèas, fi terrarum abbi lumen fpargere incipiat noua (Iella.
Nam cum minutis illis mciscalummatoribus, nihil cquidcm altercor.
*Qiii Ego vero non ridcor, mqmt:
magnanima & pulchra. voce, quam imiter, &t Iaceflcnres pimgcntesque
illos non (entinà me clamo, non cerni. Dignoscosnon habeo , non dieamquosremordeam,fcd
in quos reftringam (cmel ifos dentes. Scio
nec flammam vllam magnani fine fumo (òlcre ("urgere: nec finecalumniàfamam.
Tu rantùm bone Leclor, fa.ue mihi, vr foles,correnti reebumeurfum
: neu iniquiorem reconcinnent ineprapariter Se iniqua:
voces. Scaligero ill lipfi mi per filentium impofitum vidcmus&: dolcmus
per has pedes : quid mirum fietiam mihi ? Nec tamen faciam : (ed alacer
& ere&usper medium hoccalumniantium agmen meedam, aduerfus
linguarum omnium tela feuto tedus Veritatis Se Candoris. lib ringantur&liueanr.-
nos Epiniciala:ticanemus,&; aueitentia facrafaciemus
INVIDILE ET PALLORI.
P I N I S.
I N D E X

INDEX C
L I B R I SE
APITVM
С V N D I.
C A T V T I.
diferimenef inanulit .qui feruis & militi­
LA.mpb.idii obfcurioris mendi lobuse ferro: Senatui & equttt ex auro: plebi
an elautus. Qui Trefiulucr de Principe ex argento.
iuucntutts. E Senecâglojjula piblata.
С. A P V Г IX.
Cai'vt ii.
Seneca plus fernel emend.itus. NeronU
Quis locus bonejUor prtfcis, dexter an principato! initio optimus. Epicurifententia
firirficrì ilium vidai. Reputatiti vir àohus,
qui nuper aliter fenftt, & fcnpfit. Quid Jit
dcos extra mundumproticicntis.
'Capvt x.
Latus tegere: quid Exteriorem eße, quid De rituplaudendt & explaudedi in thea­
Intenorem . Striptores tris.item adfurgendi,aeclamandi. Qupmotli
aliquot expitcati,
Sallitßius in eurfu eiuendatus.
ifiababita \ub Imperatonbm\ quavocesin
acclamadoi Fiutarebus & Plinius expitcati:
C A P V T III.
ifle etiam correliti}. Fauor & E mere, поил
AgeUij complana loca emendata. Imitas,
fignificatione. Lampridtus,Capitoltnus, Vo­
Adite; butin. Canalicoli .Varna minuens.
pifcus l'dusirati. Quid Orartafuerint:& cui
Flau:us correclm . Sol mendies . Ofca
in tbeatns vftt.
compettaùones. Eruaus Clartts Prsf. vrbi. '
ìgnaulone s. plura alia non}.circuits vul­
Capvt xi.
çaiium correclorunt.
E Valerio Maximo deterfa labecuU. Li­
CAVVT I i i r.
uto futts numerus bis reflitutus. Corruptia
Tliuijdi'feiifw. Africani vrfosnogigncre,
frequens in nota millenaria. Admouere li­
maiirte vulgo . (had Vrfi Numidici antinea*.
G laße matt um,aliaque.
quit . feulent i.i noua, eprad lucent plut tum
Capvt x i i.
fcriptorum.
De prodigio qttodam Littij, qttét eins mens
Capvt v.
fit. fatui firma vulgata fcrtpuoì non videri:
Locus in Floro magts extmius correSlus.
& noßra diuinatio adfertpta . Sortes facras
Veterum tuteliti epf err at io fuper religione
inuolui lana & tariti* falere. Plutarclm ita
ludall.!. Vu if aurea in eorum tempio.quid,
expluatus.
qaacj. firma cu fieni. Vilnius cxplieatus.
Capvt x i i i.
C A 1' VT VI.
Nouiter erutus vettts mos in ereatione Tri­
Di' ofculis, (jr ofculandi varia
bunvrum. Eos fub Principibus & paulloantè,
rattone,
V.oni fine fuerint:qua forma &modo. tantum e Senatu fuiJfc.Suetonij loci illußra­
Diuìna fuiße,Uuinanafuij]c. Adorare quid
ti, & leilio in ijs firmata. Plinio & Appiano
proprie pa , cir rude ea vox dilla & ditela.
lumen immiffum.
Scriptures multi expitcati. in Ouidio conte­
Capvt xi hi.
fiitr.i. Vertere tempia ci imbus. Staimi In Stailo Papinio locorum aliquot correemendatiti.
Ad manumaccedere, quidin .tlio. Attienifector. Arila purpura . Mens
Cafareubifioricü.
adfiata. Crtues in fi pulcro.
C a p v T VIT.
Capvt xv.
Commentario! Cofani non vfqueqiiaqtie Deergaflulu diffufa & libera conleäa­
tum faros & laudabiles, quam vidcantur. nea. Origo vocis,^ rei. lfidori confufio,fiue
Mos attollendi dextras. alt.ia, emendata error. Qjfado caferint,& qua fine?Agricul­
C5' expücAt a.
tura caufjit ea maxime infittuta, fedcjr tapi­
•Capvt v i i r.
dum, &pifirini, (Plaum iniis eorreliuspf
Ii! Plinio correcla quadam. Geneta M.a­ iuterpretatus) fort affi & aqua baurtends.
n.< xdea. Decolorare aurum, quid fit, & mos Suctonij Icilio jlabiltta,ejr expticata.Quù &
Tt j qualù
Я 7

18
qttalisergaßukräm. locus. Plauto hemm
lux. Quod gcnus honimum in ea conieäum.
Forma modusij^,quo mtfin täte babit't, nemfe
V'mcii,Infcnpti,(Scneca correttili) Semirafi,
Semi-ieiuni. Poflremò cofia ergafiulorum.
paßitrajj fcr'tprores Graci & Latini
explicati : Florus etiam coneäus,-ejr Appuleius
forte cura Plauto.
C AP V T XVI.
Ioni Gultelmiprtcepsobitus. àusdefletto,
Plebs hereditalts iurefofcebat
agros. & notaplurcs.
C A P v r XX.
M. Ciceronis obfcuro loco fax pedata,
Qms Fanicularius campus*. & Strabo finlltm
emendattis.
C A P V T XXI.
Pio Appiano aliquid dicium centra aures
& mentes mmis teñeras.. EmeniUtus ipfs
plurtfmàm. Repigramli verbum erutura,
ey Ant ciucio: Medichici, & Y animai. Dea
Sjria. Detrux, noua vox. Ctramjecus.
Voti competiré. ìiifimus decer. Degne,
fio minuerc.
C A P V T XXII.
E Commentarlo De Bello Africo maculi
altquotdilette. Galloramiquititmohmvirtus.
Fautores, caftrcnfi quodam agnomento.
C A P V T X X T I /.
Cum viro maena amica velitàtio. & aduerfuiulumn'utores
dui a quadam.
I S.
I V S T I

I V S T I L I P S I
AD
V A L E R IV M
M A X I M V U
Breues Notas.

I V S Т V S L I P S I V S
S T E P H . PIGHIO,
S. D.
#&3 M | noftro pleraquc eile fateor: quod carnea
l Ä s * fepe in vi am veri duxenmc libri. Ii mihi
binimanuferipti : quos Vltraic&obenigne curarunc
Viri Clariffimi Lamberrus tbc Hadrianus Varraerburchij,
eximium par fratrum, docti ipfi&Cin dcclos
•valdc proni. Prarccrcàvetcres editiones infpeximus:
quas hic ÒC in aliis feriptoribus nihilo deteriores inuenimus
man uferiptis. Tu aliiquc è reipfa iudicabitis,
Оt­crл пек* ж inani* >w ш ^ujum tmpnfaßt.
Ad ülam enim егдо tranfco.
P R O L O G o.
AB illuflribus elettaauMoiibusdeligereconßitui] Difolicet gemmario,
Eletta detigere. Scnbara omiflo verbo altero 3Abil/ußribttsauttoribus
deligere.
Мел parados ,eò iußiusadfauorem tuum decurrerit] Seruilis fermo &
ccllarius« Ego lane pahiitatem eam ablegcm с Valerio, fenbamque expunebs
duabus vocibus: ego iuHiits aßt. decurterò.
L l В. Г. С А Р. I.
Deeemprincipumßlij] Confiit Etrurix populos duodeeim fuifle. itaque
cum pro numerocorum, (ingulis populis imgulos prineipum filios
atttibutos velie: viele num, Duodeeim prineipum coi rigi, magis erede ventate
fit.Ocerotarnen De Duiinatmnc, inhoefacio deuanum dumfaxat
numerum (ti Sc ipfecorrcéhis) agno feit.
Gracchiano tumuli и] Veteres editiones, Gracchano natu. phcet,motu.\t
&.tu Pighialibi reppenfu Non enim Graechanailia feditio, proprie
Tumultus.
obrudurm etiamWujltibw cpnßularihmL. Turins} Diftincüusaptiuf­
V u que

JÌ2. I V S T I L I V SÌ
quefcribo, tot(jrtum. item, Cenfiddtìbtu. Nam de Marcello rcttulerat
quintdm confale. Icaque redècon r
ulacus multos:nonpariter,Confularcs
legens. Nec enim plures prxcefscre.
fifiuare aorefieillud ejrfordidum plaußrum^ capax] Libri veteres, fluarum
refermit. Lego, ^jtprum,Scad facra refero.In iddem fiordidius pUu •
ßrum. Puto,Jordidans,t\jiffe.
Vtexvno &Jene complures Pcenorum ìuuenes penfarentur] Reiedàparciculälego,
Tf/fc-tw. lmpurus mihi alter die fermo.
* Merito fili infießosdeos reuerteretur) De diis parum apta hic mentiomec
ij fané Regulo infefti. AIij,%?«, fubftituunt:ego/w, verum ccnfeo,vt
ad Carthaginienfès referas.
Factum Mafanijjaplus animo, quam Punicofianguini conueniens j Ita tu è
Campend. Alij libri, Mafianißa animo, magie quam. Ego vtrunique adieclamentum
arbitror,& verum e(Te, Mafianißa animo, quam Punico. quomodo
Sc liberi mei feribunt. Sileri Sc intellegi dlud, Magic, crebrum Sc
pulchrum in oratione Latinis.Excmpla mihi ad Tacitum cumulata.
C A P. V.
In omnibuspraliisvti ducem conßitucrunt ] Praoptem Yt in prifco : duce
vti inHitueruni.
CAP. VI.
Vetos inpoteßatempopuli R.venturos] Liber verus,futures. Ecquisambiget?
Vetus Sc fèledum fermonisgenus,de quo iampridero A. Gclims
in Nochbus.
Anoues duo exoccultoprolapfi] Veteres, Anguesdua, SC,prolapfia. quod
genus magis in hac voceamant.
In quodmetus auguri/ trißi fine vita incidit ] Prifca ledio, in quem me~
Vis auguri]. * .
Inuicla leges neeeßitatts] Eadem, neeeßitudinis. probe.
Sonum abditis delubris edttum] An potius, abditìs delubri ? Sic Remota
templi, in Cadare lego: &adyta fignificariact^enetrahatéphfcinius.
Non confentaneos vfus tranßulijßvidear] Parum expofita aur appofita
lententiainvoce,vfius. Legam, vifus. hocacumine: (ld enim (criptor
irte mirum quantumamat. ) cum de Diuo Iuliodixerim , inquit, claudam
Rom ana exempla,ncc oculos parum decori transferana è calo iterum
ad terram.
CAP. VII.
Binino munerceffeilum ] Vctus,diuinumine. Ego diuino mimine, Granino
mahra.
Vtrius autem dux copias hoßium aggrederetur, fuper% eoa fife ipfum dcuouifiet]
Quodinpnfcàeditione vcibum,aggrederetur,abeti: valdèprobo.
Et lane additicium eft. Nani hoc è Liuio darum deuotionem liane ita
concipi folitam.vt fefe vnaque hoftes diis manibus facrarent.
Friufiquampompa induecretur] Verbum & fcntentia ad rem Green fem
apta

BREVES NO T A E AB VALERI V M. ji$
apra, tamen nefcio quid me fiftit & illigat vecus lectio ,priufquam cremi
induceretur: nequc nuncexpedio.
C'4/«i//tf demijjo] Recìiusvetus, capilo immijfo.
Propioribuslined,vtita dicamfomniumcertoettentu admon'numejl) Dixi
vere in in Eleclorum nuper, legendum %e.dmottim ejl. metaphoràà
Circo, vtalibi clarè dicam.
Indefertis arenisjlruxerat ] Auctior prifca icriptura . defertis ey ignoti s
arenis.
Duo. pranuntios fomnij] In vet. diispranuntios. Ego ^z\\e\r>,deosp&nunt
io s lemmi s.
CAP. v I I I.
Rtshcuium conflitit, his pane verbis] Ira tu Pighi (ignofce) me abnucnte.Quorfum
enim,autcui(èntcntia*dkid^»fr ,
Nam fanèiifiphs verbis
locuumvult, non ambigue tabbus aucadcum (enfum . Abisetiamab
omnibus libi is pri 1 c is tu is alieni (que, qui re ferirne* prius his verbis. Ibam
in comccruras : fed veritatem, niufallor,i>ambuci nobis codex ingerir,
cuius mi lit ad nos Excerpta, in eo aptc hxc lacuna explcta: his prim ver­
bis , R I r E ME MATRON AS V I DISI IS. delnde, RITE DICASI IS.
Vuicenimomnino Valerius, bis id (ignum vocem edidiEe, eiufdem
mentis, verbiramen vnivs immutanris. Scio Dionyfium, Plutarchum,
Augu/bnumedam iv. Dc Cantate fcribere,iteraEc lunonem biseadetn
ipia verba:led Vaierium ab ns abire (vt (xpe) teltari verbum Vidijlis
potei'EquodaliisillisomiiTum .Si improbasrpoffit non incptèlegi,^//»w
his verbis, id effet,finguusarticuiacifó,ue verbis.Sine etiam conjlititpatribus,bis
verbis. Vt vocem patnbus,truncate fcripram fuifle cenfeamus.
Non attdentibus Romanis prcelio eongredi] Veteres, praiìumingreài.
eleganter.
Cuius P'alus ab imminenti exitio defenfa, ruins quoque fubtradìa ejl ] In
vet. officio,pro,exitio. male. Sequentia connexim lego, defenfa,ruinacf
jkbtractacjl . Nec enim aliud aliquod exitium Simonidi imminuir,
quàm hoc ipfu m ruinx.
Patrimony etiampcfidtdiadeunda/fe fcholaeommunione coniuncdi] Vetr.
alencUq (chola. malim , babendafc. vt vnà eos docuiffe (ignificet.
Neipfa quidemartifexNaturarationemrerumreddiderit.] Compofitius
hxc prifca editio, artifexrationemrerum Natura.Illud, rerum, fané ìimgendum
cum Natura eft.
Cumjciamusrecteabea] ?vS^^lc(X\o,ratione quali dicat, iureab
eavindieari.
Dicit belluaetiam corium c x x. pedes longumin vrbemmijpim] Breuius
antiqui: bellua corium u. ey xx.pedum in vrbem miffum.
LIB. II. c A p. i.
Imic'umplum tarn nojlra vrbis, quàm ceterarumgentium pr'feis at memorabilibus
iniiituiis ] Sambuci codex initiabofilum. quod ciTetjquaii
miciumau(piciumqueftdicapiam. Sedprobo lente. •
Vu i Difci-

J14 I V $ T I L IP Si
Di ftp tin* cent inerì] Ex fen fu, dlfcipl'tnam.
Mult or um matrmomerum experientiam, quad illegitim* euiufdam intemperanti*
fgnum effecredentes] IMO vero, legitim* intemperanti*. Vu 11 tales
virofàs Eeminasad pudorcrn rationemcpae peccare, ad legem tarnen
nuhere. itaque velutìegitimas quafdam adulteras elle. Similts rei in
Marti aie ine us:
Opta tones nubit, non nubit, adultera lege eft:
Offendar mocha flmplieiore minis.
Eedueendietiam officiofungerentttr] Vetus,officium, probe.
Bretttqueprooreffu rnorarum in Itteern virtutum verecondia ey Uteris mc~
ditatione iffi dociiores cunt] Contaminatus plane & dcpofitus.tc indice
Fighi, locusiquem vibe an attollam. In meis libris eft, breuiqueproceffu.ix.em
, verecunda, pro, verecundia. A tenui hoc auxilio,commode
tamen cxpedimus : breuifaproceffurarumin lucem virtutum verecunda cd"
Liboriofameditationejpftdociioresemz/.Sententiain totam legc,vide:pto«
babis valdè.
Defunct* viriumcurfu atas] prifca fcriptura,wricurfu. Nüquid. viridi}
C A P . I i.
Jmperijpondm ey audioritatom dentari] Lego, danari.
Credo ne alienigena ingenti exercitatione,patru rit us fortius transfuga e.x -
if eres J Cur, feruus transfuga? an non transfugi untò.: liberi?Ecne emendo,
for'ustransfuga. Senex, inquit ,tu Man, &:pofc duplice"; tnuinphos
Gratcam linguam difcere (preuifti : ne fero velut trangugio re cano/quff
tuos dehoneftares.Sed & hber vetus aucìior•,patri)

B R E V E S N O T A E AD VAI E R I V M« T?.f
indefinita {criptici, imòmepta. Lego, forma tee mine. Liuius enim dilene
libro xxvi. Se xxxviii. parmas tribù it velitibus , Polybius
item, Se Frontinus bb. un. Sed & Varroms fragmenrum ciì:an?t
rotundis velitesleues parmis. Deniquein claufida exempli : Ideóque allibri
eine Natilo adirne bonos eli habitus. Quid dìud , adkuc? An manebac
aut veprefentabatur bonos Nxuijad Valerianumxuum; nugx.Scnbo,
к duce. Exprimere Se imitali, vt fxpe, Liuium voluit, qui de hoc facto:
AuÜorempeditumequitimifeendorum centurionem JpLNauium fertinl :honorifidei
л pud Imperator em fuiffe. Qpod ab Imperatore igitur honorem
eihàbitum Liuius fcripfit 3id à Duce Valerius.
САР. I I I I .
Cidus generis minus certa notitia cß] Imo vero fxcularium ludorum
(de iis loquitüt) origo certa, meliulque omnino libri prifei, minus trita.
Saris firma quidem certaque traditio,at non adxquè vulgata.
Habitabat enim in •villa fuà) Illud fui, additicium vtdetur.
Vidiffè pi in fomnls ,quos nefcio deorum] Libri duo è meis ­.ìnfemnis л
nefcio quo dcortim. ftaeimque pratergi,Se,pracipi. Recdè,vtopinor. certe
ad Zolìmi mentem,quihb. i i.'vnumalicpuemmagnumvirumeydiuinam
fortnampraferentcm,appàruiffevulz: non, vt vulgata Valeriana leccio Inadee,p'ures.
Ad xx. pedumaltitudincm]alt& hxc foffio: vcdiusfucdit,dcnlìmpcdum.
Ty­anflatum anteà Fornicete indutum tunieis ] Credo verum , Tranßaucium,\à
efi,crebrum,receptum.
С A Р. V.
Cum Inter publicas priuatà fqueferias, acliones, per foni s feci о capite, See]
Quid ine, Aélwncs? qux,aut qualcs in ludicràre tibicinum? Hunc quoque
locuni feheiorc fpongià eiuimus , refcribimufque i/^Moiy­ friuatófque
ferialiones, compultìsin vnam vocibus.qux perperam diduclx:
thtimquc.auctore ctiam veterelibro , concentnsedit : copulaciecdà, qux
ad fu iìentaudas Acliones faltcm immilla.
ideo in facrifciis mola qua iiecabatur] Quali mola exoleuitTet Valeri]
xuo. Scribe,iccatur.
С A Р. VI.
Omnia antiqua eonfuetudinis moment a fcruandd] Seruat vetus editio
antiqui (crmomsnormxm.menumentaferuandtim. nec iusperuerrere.
Sine plancia lultus ,funcris die] Conrufa iemter Se lemtcr ordino :fine
f lanctu. luciusjuneris die,domeHico facrif. a. n. conuiuie finitur. Hxc mens,
luctum non produci,led finiti ipio ilio tunebridie.
С A ?. V I I.
PUttpd c'ws culpa aggerdncenft'ss , ef pane cafra fuerant capta] E terrà
phmmum aggenpotUKi\caccend dTu fedulò vclas mi Pighm'ed velina
fputo te non nolente ) aegerinfcenjus. Inlcendiöc conlcendiàggcrem ,
vallumxrebra Ы trita dictio.
Vii 3 Lieta­

$г6 i v s T i L i P s I
Liblorum verberibds lacerando] Ita tue Campeniì libro.atplerique
liba vbcrius: LiUorumß verbcribtts lacerandumpabuli. Reiicis ideò,
quia non fé pra;buit Rullianusdnquis/cd priufquam verberarctur effùgit.
Vulgatartamen ego verba feruem, (ed immutem : Sceprabuit thcizmpraeeat.
Scntentia uaacrior,fortiorque vidcatur.
CAP. IX.
lteigttur& nodofam exfoluitefiipem,vtilempoJleritati< numerofa] Nodus
aliquis in nodosa hac ftipe : nec video qui adiecdio hareconueniat.
Lege run, numerofam. Cenfores videlicet, m duplicatoceli fu ,a:ranos
fecerunt cadibes: due, vt ipfe Valerius hac ipsa in re ante dixit, ara poena:
nomine pendere iuflerunt. Umore fuo Valeriusalludens, he, air,
penditenumerofamhbpeminvfum numerofa: poitentatis.
Hecpenß duxerp ,'nßem imaoinibits adferibt] Vox in pknfque libris
interiecìa, necindignum ttenjìduxerat, me arbitro, non emouenda, led
velutexclamacio feorfim eap:cnda,cum vulgata,fi placet,parcnthelcos
noti, nec ( indignami vend dux trat. Valerius Sc Anaaeus Fior us hare talia
vfurpant,imò adfe&ant ixpe.
EÀqueadiecijjèfiati) erti) Vetus.? nìsàlp quafi,ftnnxifle, dclibafle.redc.
CAP. X.
Integritatem tanti viti fattenIttierisperpendi] Libri aliquot vett. luterà
perdi, ex quо ego,prodi.
L I B . I H . САГ. i.
ExprcJJà efl ìtaque illa vox hominum , Gratulemur nobis Latici, &c]
Scùhoalla vox homini. De Poppedioenim ipfò capiendum. qui ,Vtex
narratone Valeriana Se elarius è Plutatcho apparct,au

« R E V É S N O T AE AD . V A I E R I V M. flj
a 1 hiíloriam eíhquia vniuerfi Macedones ilio biduo ( Plutarchusauctor)
in hdemPaulli Aemilijíe permiferunt.
Eib. Gr nahm\profiufts largitionibus, fattore populi occupato] Malina, aticitpato.
paciendi tigni ficatu,vt altas notati i.
Ego certe autfpeciofam optatti mortem, aut felteem audacia exitum] Seribo
omnino:*«*fpeciofamoppetammortem. Ea lecìio ex mente viri ibrtis.
Capitali fhppltcio adficiendos iudiearet] Imo, cum id euenit, iam maxitnè
iuppltcio eos adficicbat. Bene igitur \ex.m,adjicicndo vindicara.
CAP. I I i.
Edito gemi tu regias aures adff ergerei ] Lego, afperaret.
Non eroofiafiidtofio adttu vir tus excitata,ingenia viuida ad fie penetrare
patitur] Commodiüs h x c legas ¡te. dtlh'nguas : Non ergo fastidiofo adtiu
virtusxxcitata ingenia ac viuida adfe,&cc. Non habec,inquit,fafttdtoíum
aditum virtus. quxltbet mgenia,modò acria

jT 2.8 IV STI LIPSl
Dicfatari ciMagißrumequittimMinuciumiure imperi/ Senatusaquauerat]
HocdeSenatu planeSc perfpicuc falfum . Non fciummt ,non approbaryntid
temerarium & nouum patres:pIcbisvnius&Tribimorum
hxc fan£tio,hicerror. Icaque Liuiusdifertè Plebifcitum appellai. Nec
aliterPlutarchus. Quin ifte ipfè Valerius lib. v.cap.u. Dittatori ei, tnquit,
Magi Ber e quit um Minutius, ficit o plebi s aqttatus. Nefciuit Valerius? ccrruptorcs
ifli hbrorum potius, à quibus infarcla vox Sonatas . Egoccnfeo
ilium Cctipüffe, iure imperi/ aqu&uerant. Satis enim pron um hitelkclu,
quosintellegat.
Sape et iamfbecie beni gerendo, rei oblato] Malo ,jpe bene gerende rei. atque
kaprdeus liber.
Depulßs proJtratify inimicorum part Uns, Sulla] Vet us, dtfpulfis, id cd,
difiedhsdilfipatifqj. quod probo.Sed Sc voculam, lrdmiccrum,\\bcm hie
expunxcrimjimmiiTam abiis qui Partium norr.cn quid valeret parum
capiebant.
Sine id/is imaginibus nobilem anìmum ejr idem confi ant i.e proto fit cm fecutus
c.Matdus] Placet magis ledilo antiquacumvocc infeitä, ncbihm
animimi oHendit, idem confiantia, Sic.
Ft Cafaris miles eßedefinam,&turn effe incipiam] Concinnids concepta
in prifeo viri fortis verbal aut Cafaris miles dcftnam,aut tuns effe incipiam.
flpcm Syracufantts Dion ditte ffiliate exempli pragrauat] Bene omnino
liber vetusjètteritateexempli. Nam prius exemplumamatoriumeii&
tenerumi hoc ferium, feucrum.
fipui cum advnam potionemfiententiasdirexiflint] vctus, Ouorumcum
advnam. Lege igitur Sc l'cqv.cnü:\,fintentiadirexificnt. Non cricum hodie,fed
prtfcx clegantix dicendi genus. Et fane hcquens ilbs, verba hxc
agentia,ad neutrorum quadordinem iignationemque transferre.
*
L I B . I v. CAP. I.
Cenfiorcitm lußrum conder et, imp folitofieri facrificio,fcriba ex public is tabuli*,Sec]
Damnoverbzfiolitofieri .• Sc iure. Sordentenim ,imo Sc falla
tit. An fòlet ohm fieri id (acrutrqnoa Valéry xuo ? Imo etiam tunc in
vfu,quotiens conditd luftrum. Vetus prxiuit nubi ad notabitcm e'mendationcm,in
quo lego fioltta viri. Non ambiges tu optime Cenfor,quin
suefi»*- *Solitaurili, fenbendum fit: quod facrifieium proprium omnium luftrag
nomü7«m tionum: Sc inprimts Cenfonx huius. lapis Koma-pulehre, in quo appaepi',
per ratusomnisiftiusfàcrifìcij,cum triplici hoftiä,duc,oue, tauro, Ccniorn
efißoUm faciente. Vide,ft lubet,qux norauimus ad HiftoriasTaciti.
The.'te-
Ita
fibi credi operiere,fit tfi alijidiaffienerei'.flint] Prdcxeditiones negationd.
" nem mferunt,/:nonefialij. Elìso.atcu muta,/?modoefialijt Scxcmbfib^.
Vnius testimonio ali quem credere, pefimi effet exempli] Eacdem cum altero
è manufs.meis,v«//^«e;.»2 cedere. Sc verum cenfèo, aut certe, caderci sd
cftperdere aliquem &adfiigcre.
PPluamangufioambitu crationis ampleclar] Vetus,quàmhreuifimo.
Sed cum magri a ey multa breuiter dicendo, fini] Placet prife a lecito, chn
magmi ßriclint, & mtdta-bretàter. *
Sctmo

BREVES NOT A E AD VALERI? M. S-9-
Sermo infiniteperfionis rebuff circunfufiits, vtrumqae prafiare nonpotc/i.
!7aquc propofiti quoque nofln rdtio yScc. ] Abeft antiquis plerifque vox/V.- ;
mo: &£ fcquentia ilia fie concipiuntur, Ttfr/wzapvv prafiare propcfitineqv.cn
quoque nofiri ratio. Corrigo & dirigo : vtrunique pr aft are nequeo. Vropojm
quoque nostri ratio. Scrmonis ilia voce eiecti.
Vbi maximorum ducum

BREVES N O T A E AD V A L E R I V M. SM
Chtod no/Pentaeeipere•] Gloflulam hoc totum fapir.dclc, autrcfcribe,
nenoilent: fed dclc magis.
L I B. V. CAP. I.
Cum ey viribus cor fork, ey arami virtu te aliquant o efißt fu peri Gr ] P u to
voccm cxciditTe,fcribendumq}, viribus corporis par, ey animi, &c. Nam
ammo (altem cxcelluilTe Romauum vult,cdm cetera pares efienr.
Vroinde in eoprctlioRadius obtruneatus eil. ] Quo prcelio ? non certe
ungulati dio occubuit. Itaque voculam,o?,delendäm ccnlco. Polka fciiicct
pugna aliqua cccident.
Siquis ignarus vir afpexiffiet] Lege/w«.
Amicitia regis fidifimi populo Rem.} De Mafanilsà loquitur. Atqui
ille,cùm id contigitunfenfilTiinus Romano nomini hoftis. Itaque parum
actenta Valcrij mens hxc fcnbentis.
Earn ex tyranni oremanaffe] Plcrifque librisadditum ,oredehumanitate
manaffé. Reucis ea verba, Pighi,èiibrisaliquot fcripris;& rede. Ncc
male aut imperile tarnen fiquis Icgat, extyranni ore ey immanitate.
Sermonem habtdjjc] Vetus, habitum. Si recdè: tu ni paullò ante rcfcribe,
quondam, v bi, quojdam, legis.
Adpatrempropugnatanelaborantem] Vetcrcs duo,propugnatorem laborans.
Suipectus locus, eò magis. quòd dux ex voces alten manuferipto
abfiut. An tarnen,pro pignoro laborumì
C A P. I I.
Coriolanum patrìam oppugnare conantem] Vetus, Patria interim prsficere
eonantem. Quid fi, internum? Vulgatam fi intimare, difpliceat: quia non
oppugnareconatusialtem Marcius:fedreueraoppugnarne. Si retines,
mal im expugnare.
Senat us matronarum ordinem ] Addunt veteres, Senat ns gratitudine mòtus
mat renar, erd.
Vii faminis (imita viri cederent] lidem/kficmitL Plautus: cedam ego Hit
de via, de Cernita.
Vac affé in tanto gaudio Patribus Confcriptis duabus humilibus faminis
repen e grati am,nedum tam frafè tulijjè, mirandum] Sententiam haud malam
exnisebcias.cùm tarnen in veteribus duobus legam , nedum tam
propter fi tulijfi: ambigoan non feri bend, nedum tam-propeditor rctulijjc.
Celeri ras emm benefici), beneficino) auget.
cguidquamdeccrpfit] Prifcus codex, arcepit. Pofilslegere, abfcef'it.
Quorumlaudem adiefia lege conditio auge! magis, quam extenuat} Qpx
hxc conditio adiedulege.^frufhàquxras.Scribe.^fAz. Hxctfi mens
Valeriana: Libicinanj, inquit, cefi lege & moreabiedum acvilcidgenus,timcn,&c.Sanè
in vilibus habm iémperndcoquv inox ctiam appellat,
Contempi um gregem.
Sed dum honefli actus edam ab inf.mìs editi memoria non intercidane] Abeft
vetcri,4^?«tf:& poft,/«/fw/>,ink x\x.,cf,is. Ego legam : dum hcrefii e dum
ab infima (ortis editi memoria non mtcrcìdat. Dum modo rei none fix,
Xx z inoi.'it,

J}i IV STI LIP Si
inqujc.etiamfiàvihbns edita: memoriaduret.&c. Statim etiam ro alius,
vtnecillis adletti,nec bis prelati: ordine mutato. de cur mahm,vides.
jPfuorum quontam religiofum ctiltum infituimus ] Imo vero, insiiiimus,
lam enim dixit de Gratitudine, & locum cum vclut pcragrauit.
CAP. ili.
Atjnquiterario ] Lege, inepuis.
Quo enim lombo, qua procella verborum] Haud difplicct de lam bo: nec
item quod in vctenbus,z#>ȣ

В R E VES N O T A E A D V A L E ?.. IV M • f5?
ego inter malos.Emendari polle ccnleo nonnulla admonitiuncuJà libri,
qui habet tretera prodentibus, Vnde ego, vet era}, prudentibus admoniio
recordari. Difpice, ncc fugiette fentencia. Inuoluta antem huiulmodi
multa m Valerioinec miror fxpe in tara tenebrous lententiis offendifle
exfcriptores.
САР. V i.
PQuia eiierfa domojntemptatus reip. flatus manere potest] Placuit ita tibi
pigbijè Cauchiano. At in duobus mós e ft,interdumpreprius reip.(talus.
Non male certe.Quod lì Cauchianafcriptura praferendaeft : mahm cx
ea tarnen, intemeratas.
Namquein capite einsfubido velati eornua emerfierunt] Vacillant valdè
libri. Alij, eornua erttperunt: alij, erepferunt: meus palàm , erexerunt. nouè.fed
vere. Erexerunt,abioluteealormädicdum,quäantcnotaui Dircxerunt.
Sic Minuerunt,Auxerunt, Scdarunt,Poiuerunt: id eft, minuta,
auü a, fed ata, polita funt.vetercs pallina dixere.
Cuiiusdicenti, eùmineaptepicuseonfediffet] Bona item prifea leclio,
Cuius dicentis.
Domusipfiusfiatumficlicifiimttm] Yctexì,factumfidelifimum. probem,
fatum feticifiimum. * •
vñicttm'latísImp. fpecimen ejjèt] Sambuci codex,ficiamen effet. Anne
fpectamen?
J( pabulantium bohHum globo] oí u fdc m codcx,palantium.
CAP. VII.
Sir atondesinfinito amore correptus] An infundo amore? Certe de itolido,
improbo & impudenti adtecbu loquitur priuigni in nouercam.
Excitattorem anbeluum] Falsò, languidior enim anhélitos, ucvelut
abienscum illaabeuntefuit. quodipié Valerius aperit,quiincrebuiiTa 4
anhelitumaitillà durante. Vcterib.cd }exercitatiorem. Voxac'commqda
baud mihi nunc accurrit.
САР. IX.
Se nil tale debere [uff icari perfuafus] Non ed in vetcri voxjlebere. Ego
vero illudj/i^etiam dcíeo,

.> I V S T I L I P S l
uihter,vt & Tiberio alias, adulatili : tantamque pudicitiam eius faeit,vt
numcn ipfum inhabicare velie Genialem eius thorum. Porrò lulium
nomenpo't adoprionem vulgodatum Liuix,docuiin Commentario
adTacitum.cuiusrei inobferuantialocum hunc fa'dauir.
Atque liane illatam intimar» non tuli! Virgtniusplebeij vir Generis, etc.]
Scnbe& diftingue: Atque hac illatam iniuriam non tulit. Firoinius,ezc.
Clauditexemplum prarcedens,& tranfìtad aicerum.-Atquc bare Lucretia,inquit,i!iatam
iniuriam vita eli: ferro: Virginiusetiath inferendam.
Deductam in forumpuellam occidit\ Imo iam in foro erat puella ad Appi]
tribunal. Lego, fedudtam in foro. Ita res, è Liuio,alidque : qui feducEam
paulldm a patre puellam,&: cune interfectam elarè fenbunr.
In qualicumìftte enirnfatti pofttam Romano fìnguini pudici dami Mclius,
pofito.
Acque fmilisfeedus exitttsfequltur) IIIud, fimil/s,infiirci: um eli.
L. Qctauiumdcprehenfum nenas contudit] Sambucicodex,^mxf

3 REVES N O T AE AD V A L F. il ï V M • f',f
ñandú liberanti. Arguì, 8¿c. M ali m tarnen, (umm ï fide. Pattilo item ance
lc"cri ra, Plurimis etemm Uceratus verbedibns.
'in eubicuhmac leciulnm recepii] Priica editio, oc lecfitculum. Lego, lecticulam.
Isritus.vtlediculas haberenc non ad iomnum (ed ad decubiti!
m,in qubslucubrarentur,fcriberenr,quieféerent. Suetonium in Augurio
vide.
Contentiti effm bu ins generis exemplis] Prifçi libri iníerunt, ejfèm ex bits
lìHius generis. Fu '.de cenfeas, exìmiis buiusgeneris.
Noe foVum hadtenusbeniuolentìa procefit] Iugula vocem folline, audore
libro Proprietärem vetbihadenusnoncepcrejqui addidcie.
CAP. IX.
Nam cum aliorumfortunas fectando] Vetus, fortunas ejrpectora. Ego
venlEimum ceníeo, fortunas ¿"^mra.Statimquc, quid aberit, non oberi/,
ex veteri.
Sed operas publican's dédit: idem vltimam inopiam fuam, etc.] Scribe , id
estvltimam. vitio in libris crebro. Sentencia hic poltulat. non enim
aliud aliquod munus obiiiTe narrât, fed hoc idem interprecando vilefacit&abticic.
VictorCapilolium felicitatecelebrauit] De triumphanteloquitur.Anne
felicidape? vede íblcmni ülo criumphárium conuiuio in capicollo capias.
Turpem decoti'oris fuperlationem iniunxìt] Puco fu die, appellationem. Se
deprauafiè vocem adhxíu litterx figmae finealcerius.
Eiufdem fluititi* imperia falutaria] Srulrc interpofìta vox Stultirix:
quam tolle,natamèhneàpriore.NamilludEiufdem, aiCimonempiane
referendum fuic.
Improuifodecurfudestituios] Veceros duo, recefìi.opxoà approbo.
LIB. VII. CAP. I.
Added animi rarißamas dotes] Rede, quia ramen in veteri lego , ardimi
non rarijumas aUw ,ambigo an numerof(simas non tuerie.
Nam fprjÁctellum] Duas voces úlzs, gfj\letellum., clarum àglofiographoeffe.De
illoipíb enim omms hie concinenter ícrmo.
C A P . I Í.
Is vid eonddeofnouit] Vécus, Id fe confuí. Lege, Id fait confuí.
Tarn ei do animaduertit] Nihil hiede ccleritate : prudenrixtota conßderatio
cd 1 ta ]ue feribo, tarn feite.
Infequcnlibn(tfttc faeulis pint habit at uri] Germ inior feriptura libri, tnanefequ
cu db us iaculi s.
Qua fortuitopattinar] ì\\ alo, for ti do : §¿ ícritciítiam magis explicar.
C A p. i i i.
Sordida magertm deminat'tone opprefà ,Darim rex addiitonbiis eiufdem
dismtatisaffmppHs]Mírè in johicusloeus: mihi qmdó. Darium ecce regem
vocat.atqui candidatus regni laite m erat, Sede co agitur,quomodo-
&quâ

f }

В R. E V E S N O-T-AE A D V A L Ей. I V М- - %V7
Tш minuti apudore exceffus] Vetus, tam minimo. Lego, tam minimi-fu
cut alias Lue iocutus. -
CAP. xi.
Athena folieitudine agerentur] Melius, angerentur,
Defideriumpiftorìs coegit explere] Margmes cui prxfcrunt, eo'égit extm
spiare, quod &C ili meo eli libro.V erbum ignotius fuic, in quo turbane. &
me iudice, eximplere.ajiomodo Se Adimplere dicimus, aliaque eompo
fitione gemina.
С A Р. XIII.
Confpefla e fi] Lege/f/o.
Et nostra ornata mentiodefuifjè exijtimetur] Ambigebam pridem de ioco'.quiaiuperbèdlud
de le (criptum,ornatamitra mentio. Sambucicodex
iubuenit pulebrè; ci or aliene no fitti menilo dejuifjè.
EtfimulJfe diuturnioris vita] Legete/.
С A Р. X I I I I.
Dideedinem gloria pane adiecit glorio fam] Ita tu Pigili, ex omnibus manuferiptis.
Nani anteàlegcbarur,Dulcedini gloriap.a. gloriam. Atego
leeiionem tuam ip f
àm iacentem erigo, Duleedinem gloria, pane adieei,
glorio fami Vclutcxclamat. &ódulcedinem,inquit,giorix,tantumnon
dixerini,gIoriofum.' Acumina Se fententiolas Valenj nolti.
L I B, I x. с A P. I.
* Inde in fufe culinls oflrea. Arte• cenfìbusq (edendi atque bibendi voluptas
reperla ejì J Abcli то, ojfrea, à plerilque omnibus libris. &: tollofanc
ego,ac refenbo.indeinf'ufaculw'is artes, cenfibàfque,Szc. Sententiam
egregiam elicio: & hinc,inquit, reperti culinaria: illx artes,&: pammomorum
prethsempti coqui.
CAP. ii.
Inpublic! villàfqua in campo Martioerat] Vide ne totum hocglolTematium
fumili forte docédusaliquis Valerijxuo.vbi Publica villa eden
Inclufus moenlibui Attingimi fi um] Veteres, Abteguenftum. Scribam,////fguenfium.
Attegua notum Hilpanix opidum eli.
CAP. I I r.
In Fabio pulcherrimampartem omittendam] Lego }pidcberrimì• p art ani.
&ad vicionam refero.
CAP. I I I I .
Eitts dentquee onfirmandi gratili] prarfero (criptaXctXxoncuv.eiufdlmcptc.
CAP. v.
In Hefìiliaru рщ inquam roflrls ad me venie] Vocem libri interlerunr,
rostri* idem ad me. Lcgojd efi ad m/. Quomodo vocis eius fuperba ind ignitas
magiseluceat.
У у Vejlem

%
53$ !• L I P S I B R E V E S NOTAI A. D VALER.
Vettern & in flit ut a Verftca aflumpfit. ff retomortali habit ti diuinum 'Willems
est] Verbi aliquid occultiorishie dchtercdocenti fn , qui vaide
titub.inr. Q_u idarn ,diuinum au c up at us est. ah], eli ni nam caput amuUtus. *s
qui propius ad verum , caput latus eft. Credati) fu t ile ,diuinum cap tatuo eft.
procaptauit. Crebrum vaide hoc genusantiquis & inhà,cap.v t i i.vbi
vulgo, Itaqueexigtto momento maxima rei cafiksflue tuauit : libri mei tres,
flucht aim efi.
Jam Xerxes, in cuius nomine flip erbi a tfi impotentia habitat, fio iure qttàm
infolenter abujkseft,cum Grada, etc.] Ablunt à meo libro dia, abu fìssesi.
me iudicejmeritò. Scnbo.&difhnguo : fuperbiaejrimpotentia habitat fuo
iure, quam infiolenter? qidod Grada, etc, Ita cium vctus, non, cum Grada.
Tu vide.
CAP. VI.
Cumbinis vefiimentìs vrbem egrefifòs] At in Liuio hatcipfa narranre 3
ilngulis vefhmentis egrelTus eos leges. An igitur hie, cum print's veftimentislqux
corruptio eadem& corredio alibi in Limo mihi notata. Nid
ü Liuius lingula velbmentacapit,vnam Togam, vnam tunicam. quo
refpedu redè & Bma & Singula dixens.
CAP. X I I .
Jmbriscaqffia petit am latebram] Scriptis meis abeti ,caufifa : lice cauiEi
retinendarelt.
CAP. X I I I .
Ita vtviuam, dabo] Scnbejtaiiuam. Iurandi formula, quam infita
voculaperuertit.
A D u I T I o.
TheodorusCamerasamicusmeus,&harumartium diligenciffimus,
perepillolam me monuit, lib. vin. cap. vn.vbi legimus:^ Timeo,
(fi Arione, efi Caio Locrispracepta Pythagora acciperet : reppenffe fe in Veten
\\bxo,Arione&ZEthecrate.cx quoappofirèi.\Q\x.,Echecrate. Nam Caeti
Pythagorai mentio nuiquam ,necin tambuchi quidem Catalogo. At
Echecratis ctiam Cicero meminit v. De Fmibus, vbi pane hie ipfa
Valeriana: Cur ad reliquos Pythagoraos , Echeeratem, Timaum, Anonem,
Locros, etc.
F I N I S .
ivsti

IVSTI LIPSl
ANIMADVERSIONES
IN TRAGOEDIAS
L. Ann#o Séneca tríbuuntur.

IN TRAGOEDIÀS
SENE C JE
I. LIPSl V. C. OPERA
EMENDATA S.
Qjr ae tibirependent,doble L i p s i }pramia
Dofi deb'iles,
Non Uncinati, dulcù vfum lumini*
Sibi reftitutum gratulatur Oe dipvs:
Nec nomine vno debet Hercvles ixb'u
Vel quod fcelejìd cade manantes manna
Vitto abluifti rore fluminù tui.
Vel alta, fcandens ajlra ab Oetxo rogo,
Confumptus igne profuiffe quod fìbi
TsftitsVelìpjo jenfit Zdejculapo:
Laudat renatus V i R B 1 v s tuam manum
Redublus ipjìs iam fecundùm ab inferii.
)uid plura reftramì Romulus debet ubi
Cothurnus omnts, inuidens ante Helladi a
Titta quam Po'étce^ nam ille in hoc ynus jtnt„
Jshimtium vws Vt placeret auribus^
Tu non } in yrbe tantum ft vnicdpopli
Ter.eret aims vfque, fecijli y vagas- }
Sed orbe tota reddtdijli nobdem.
Ianus Doufa Filius.

TVSTVS LIPSIVS M
FRANC. RAPHELENGIO
|/5^S^>
FR. F. PLANTINI AN O
S. D.
V 0 D
** CI
*° tanc
^ em
raanum 8c mentemad-
.•; ;¿ moucrisSénecas TràgcediiSjValdè id nobis,
mí Franciice, gratum. Et nònne diu tale aliquid
oportuit, in hoc ingenio, in hoc otio?
Illudadeftjiitud fupereft: nec culpa híc eífe poteit, nifi
àdeilde volúntate. Atqui ingeniumvt ferrum eiTe
icito. íplendeícet,íivtare:rubiginem*contrahet,íi recondas.
Vtere igitur. 8c imprimis ad hxcifta: quae gradam
tibi apud me apudauum,famam gignentapud
onmcs. Sed auxiliúmne edam à me poícis? ego coníl-
]io deflmctummcputabam. Tameng ulna accipe;
ilmul in his talibus veram vocem,
AvS'ct '¿71

A t vn
*- Se
'rtî-Ztq' N
j 4* ANIMADVERSÏONES
Quorum vnuscolti bifpidumPlaton*:
GrchcHram quatti alter Euripidis.
Etiam Terennano :
InTragicis iunxere choris huncfape diferti
Annaus Seneca & Pomponins ante Seeundus.
Nam Tragicum hunc,ecce, pofteriorem facic Pomponio: quem clarum
cft vixiffe eodé cum grandion Senecâ,id eftClaudiano suo. Quòd
au te de hifee Tragœdiisfentiant.liquct ex codé Tercntianojapud quem
verbis cum Seneca:nomine.quos hodieque in Hercule Furente legas:
Excmplum & Seneca dabo.
Thebis lata dies adett,
Aras tangite fuppltces:
Pingues cadde vitti-mas.
- Is ergo vnus fcnptor.Quis alter? ctiam Seneca: fed die bonus,ille meus.
a r n
Medararcur nonauctorem huncaudaclertnbuam? Fabius impei-
fidc: ht.quifemi-vctfumexeâhunccitat: quaspeti terrasiubesì
& quidern Senccâau&ore.Quisergo aliusScneca vipiam ci nommatus,
pratter noftrum ? Et cerrè fi non hune voluit,norâaliquâautvcrbu!a
zt rmioci- (ciijxeiusaccuratioefljindicaiTet. Addoargumentumabaruo.quocob
ni» Ce berti- i /• « r /~U
1
bgo cam ienptam ex hilce vernbus:
Pareil e ô ditti, veniam precamur,
Viuat vt tutta mare qui P'ubegit:
Sedf/trit, vinci dominus profundi
Regnafecunda.
Qtiosomninoinfitos decore&ingcmosè inlaudem Claudij ,qui Brt-
Dcmqutex taimiam tunc aperiebat, plane mihi (edet. At Seneca tunc vixit. Etiam
^trìfùlTt ^ l
* us
^ tora
^ ri
F tl
°hocperfuadent:quxoptima,òcdignaoptimoilio
ina,etidm (ciiprore . Sane qui Medaeam attenta Se fubftnâ:â,vt fie dicam, aure *
ignoti Pte-leget: illuftris ingenij fxtu m fatebitur,& plané me lions viri, mêlions
*jt f ' xui.En,duosfèriptoreshabes.vbitertius?Iatet:nec facile torum eum
pcrip't'enii educam. Video, nec video: efie feio, fed quo colore ôc nom ine, nontetim
certo dum.Hunccgo tribuoThebaidi. Quidni?exftilo&totàconformatiosrgKtnëto.
n e cj u s Tragocdix ram mihi certum eft, alium au&orem ei effe,
quàm me fpirare. Confer, fodcs,cum ceteris: quid limile ? Oeconomia
diucrfa,fine choris. fine interruptioncxótihua quali ad Comicarn. Seri»
ptiotota vniformis,fimplcx finccarminum vlià varieratc. fedferiptio,
Qui ni- ira me Deus amer, alta, docla grandis: Si qua: fuo iure ambulerai corn*
hm. thurnis. Nihil vfquam tuucnile, arceffitum, fucatum. phrafìs & verba
leda; fènocntiarum mira&inopinata acumina;&cacumina virilia,forna
: qux me quidem ita fcriunt, vt non exciter ìbliìm ad ca, fed babbling
AH- tem. Quid tale in aliis?audebo rem dicere . Scripri gemmulahxc eftj
giifitoiuo. &rq u a ! 1 1 lubensrctulerim vel ad Augufti xuum . Per bellum cjuidem
Cimleeam fcriptam , & ex argumenta clc&ione fufpicor, &£ ex verbbus
legende d> qui quali data opera lune rei inferri. Quidquid huiuseft, tollenda lane
«amiranda c a > n e c vi craatlcandapedibusignari vulgi. Vos, Critici,ponile & habere
audacter inter prima Romana (cripta. Quart us fcriptor producedus"
eli:

I N T R A G O E D T A S S E N E С Л E. 5*45
efh fed im bignè . Nam nee nòti i,пес mm is ad firm at è de e о adfìrmem. ­ iti
Sc neI (с о tarnen cum in Oclau.äqux nimis mutare 6c abirc videtnr аЬ^' яг
"Л'
ab IS Tragoediis,imò verbereerudttorumexeipienda non plaufü. Confi p u n : !
dei а, nee" vide tantum fed In ft ra. quid non in cà protri tum, vulgarer imo N« (ani
Sc vile? quam multa rebus verbifque ìnepta? qua; piget excerpere Sc ob­ ', ,^; i>:
beere tibi (iugulati m. Pucr egofum, nifi àpuero ea{cripta;certe pucri С.сл.
modo . HabesdeTragccdiarum fenptoribus meum fenium: addam Si uidipü de
de ip(ìs.Duasduorum,exithiascenfeo:qutbus laudator ego,non ceni ór. fd~'"f l
fiff
In alns virtutesvtdcOjfed no fine mixturà vinoni. M agn u sScal iger quòd N£ w¿¿/¿1
tam laudatimi de histefttmonium tulerir,vtctiam Grsecisantcpofucrir,^/' uȈ
ai 1 ex vero?non dixeris, nifi ad primas il las afpeftu. Nam cetera: profcelò n de
f'
ve
~
nouafeendunt culmeniftudlaudis. Sonus in hs&granditas quxdam fm,'n:r; s
Tragica,fateoiv fed nonne adfcclatio fxpe &C tumor ? Verba Sc dich о an sr%m,w
vfquequaqucciccia? Iam fententiarprobae, acutx,tntcrdum ad miracu­ d
; s
fff,.
lum. fed nònne farpe Sc fcntentiolx? id cd, fracla,mmuta quxdam dicht, ffif
obfeuraaut vana: qux afpcäu blandiantur, excuffa moueant rifum. vrapnhn
Nee enim lumina, fed fcintdlx funt : пес veri fortefque iclus, fed vt in Ф?*" 1
»
„ . • R » v • о 1 Г
fomnio,parui 8£vani conatus. Quas tarnen IPLASCRCDRONTMISC£adra­, (/;n;№
ibdium inculcar, пес inuenit fed anipit: non tarn fuà forriffle quam
хш culpa , cm Schaafheim & Declauiatorium hoc genus ita placuit, ^ H t r c m.
•vi operantminium, (Fabij verba funt) folatn virtutem Sententias putarcnt. РИйшгнпе
Fixe 1)010,11011 ­ f nota poctam ilium affi : im, ed vt te form em: di leaf­ lHl
i a
­
que ludicio non prxmdicio vri,oec (ignare (hit 111 omnia linea alba.
„ Altcrum Qu clini deOrd netti frufhà Quid en mi hxres.'ncc vnus 0 r^ ­m ys in bbrisclt (о m. ics fe­c v.o'ianr ) nee fine refert. In Plauto ad luterani/*bfó
Comoedix difponuntur. to dhv ,vt voles.Nam 111 tempora cuiufque la­ nttdt

544 A N I M A D V E R S I O N E S
aliquo fceíere,& vultusfuos tegere.Tale illud diuinitusdicrum in ThebuidcNenvideo
noxa confeium nojlradiem, Sedvùiew.Quxacumina ex
re nara& fubiecdaunirificédeleótant acres acutalque mentes.Sequer.ti
criam veríii Codex noñer,perfolita curui. probé.
11. Num rcdit in ortus,ejr remetietur diem?
ita habcntVet. Nane, fcribendum t
"ífof 1* 5
Nen,a.ut,Nec.
l
' Ta/íi^eraurascurribus patrtsvehi.
í&i ,
icet t
& J Minimefis ,patris. Aeetx in aere nulli currus*.lego, paeriù. Nací Sol
meus. Medxarauus.
5 f. Gemino Corinihus litori opponens moras
Cremata flammis maria commutai duo.
Lcuiculum eft, fed ad íententiae lucero, feribe commina, Nec enim vo~
uetjfed minatur. & fi ego,inquic,in folan Temei curru ; peribic cum foie
Corinrhus, in qua hscc perfidia.
S f • ddíP &
[teiereparta cftjcelere lincjuetur domus.
Cod. noñer,pacJaeJi. Sc^rumpeturfdes. Pacda,iun£ta.quis muterr
5>z. Vine atfemina coniuge s,
Vir longe fuferet viros.
Prafcro& hic ícnpzumAír longe vt fuperat zww.Nam formam Iafonis
ira!audar,vt hac parem ei comparem opret.
132. —funtes incejlum patri,
Sparfumjj.ponto corpus.
An non incerittm?Nam verèillud funusambiguum , & corporc/parfo,
quarrendum non vno loco,
iji. —gratda qui fqttis vulnera
Patiente ejr aquo motus animo
Veúmdmmotus.
pertulit.
170. Moriere. M E.cupio. N v. profuge. M v..pcenituit fuga.
Medeafugiam ? N v.mater es. me. cutfm, vides.
Acuta& proba.umen impuntaris autdereòtusfiifpiciunculam Vctus
iniicit, in quo eli:pecnituitfuga. nv. teipfam vide. me. Fugiam ì qua: verba
non concinno.
198. Fox con flit uto fera decreto venti.
Incelligo. ierotina tua verba,& poli decretami quod non muto. Tanica
veten eft: nox : fila quoque Se bona fenrentià.
104. — quómque regale hoc putei.
Quid libi vult fcriptaIeótio?/w caput.
214. Armata peltls quidquìdexterret cohors.
Eadem,exercet. &¿ fané videtur dicere¿pías Amazonas fu b fu i ile Aceran
íblumquequodexercebant.
2]6. Inceffénuncefrcunedaflagitia ingere.
sic etiara Sane bene, tamen in vet. eft, cunetaf amina. quid fi, fulmina ? haud im-
Ü°" e
~ probé de regiis iftis minis.
Z48. Palique fupplex praftdisdextrafdem.
Ou. Codex* Fidémquefupplex pApetij. Etcurmutaruntr 1
ItaHercul. Fur,
Et fata vici, morte contempta redij. Et Oeteo: Vctis peperei, nil ego a fuperis
peti].

IN M E D A E AM. Hf
fettj. Fftcrcbant hxccnim vulgo vt­dilEllaba, & vero fcribebant ; I fciiiccc
co longiutculo, Veti. Redi. Poeta princeps, ignobìlk oli.
óy. ProrJufque ve fro purus à ecetu ftettt.
Ver..* Procufque veltro. 0 й
A'i 4. Non qua fequiturflecfitque fenex.
Rectum eft, de Boote. Àc vetus, * defétque fenex. ideóne quia matrem о a.
conatus interficere,ad adfpecìum ems memoria rei lacrimai?
j fJ, cimi duo montes
Subito impulfu, velut atherio
Gemere ri t fondu sparger et afra
Nubéfque tpfas mare depreffum.
Imago bona, qua &: alter Seneca vfus Here. Fur. de uflem Cyaneis:
In fé eoibunt,faxàque in caelum expnmcnt
Acid vtrimque rupibus, medium mare.
Dictamcn fodes,quomodo altra fpargi pofluntà mari dcprclTo? imo
ciato. Si fenfushic placet, omnino emenda, mare deprenfum. mterceptum
videlicet &: quali deprehéium fubitò interduas.rupes,exprimitur
in cxium. At veteri meodifertc eli, Vergerei altra, non Spargerei, ex quo
atiamihi& proba imago obliata, hxc. Mare, inquit.coitu ilio rupium
eiarum ninns,& fubitò abiccT;um,videbatur iecum nubes detrahere
&iplà a/Ira. Omnino ocuiisita videtur, qui in commoto mari. Terge
an rem dcpreffùm, ca fórma feripeum qua,Eo dcprefl"uui,Sc talia.
ira. Tones imo latrante malo.
M
Beilius quod in veteri,* vno. Scilla, inquit, ilia tones latrabat ,variis vocibus
& uuimahbus in monitro vno.
S8
°
?7Z, Veruius orbls. Indite gelidum
Votai Araxcnt : Albin Perfa.
Hxc duiide, 5c fac quattuor minutos verfus : aut contra legem hicTroehxi
mcdii.Quod fcmel monitum Eepiusobfèruabis,S£ corrige*.
S 8. Proclamat, ò fupert, oculos ftetu rigat.
Egregie liber: Proclamai, oculos vberipletu rigat.
33^. v
Non facile fecum ver fot autmedium fcelus.
Medium (cclus capere poflis, non è turba nec mediocre quoddam. recto.
Tamcn veteri vox­ ìongè alia,mentem prxit aliam : induit fcelus.Tscoùm,aut
ludit fcelus. Quid fi', rudefcelus? Nam produci car fiìlabx folca".,
eriam edm 111 voce aiterà bina: !itterx:ouod te feire Icio.
a
4.io. —tantis Aetnaferuebit minis.
Scribe, ferite, fit.
477, Alieuaque fequens regna, deferui mea.
Fortius multo feripferis, U interrogando cxtuleris:
Aliena fequeris regna?deferiti тел.
Idquc probe probum eft. Tunc Ó lafon, inquit, alieno regno ÌMMINESJ,
idcoque me delèns? at ego tua caufsà, proprium delcrui.
J08. Meli Creufa liberìs fratresdabil?
Regina gnatìs cxfùìum, ajfaclispotens?
Non ventai vnquam tarn mains miferis dies.
Z z Perfonis

ANIMADVERSIONES
O-. Permuishafcdiftinguenda&illuminanda: *fratrcs doliti Ias. Regina
Luga. g. e.a.potcns. M hd. Non veniat,S¿c. Sententiadoccr.
jitf. I a s. Hiñe rex ef Mire. Mhd. ell ejr bu matar matte,
Aia Csit- Medea, nos * ccr.fiigere ceriemus,fine,
gate. Sit pretium J afort.
Vitium in phraíi, veriu, fenfu. Quid eft, cert emus confligere? Lex verivu
quarta fede pedem ilium qui tolerar/ Reícnbo, rteu corfitge. certcrnnsfine:
Sit pretium Iafion. Nee te, inquit, voco ad periculum. nuìius te oppoiuerisrmihi
poico banc pugnam ,m qua vietoi is lit laion.
5 jz, • liceai I'ltinntm amplexum dare,
Cratttm ed, ejr illud voce tarn extrertà peto.
Refrigerant hax legentem. Quoenim riluti, Gratumefireferas? Aufirn
ièri bere: Batum eft? cum interrogator'?, nota. Liberos inprionsapud í¿
tenere cupienter cupiebat Mcdara, materiem futuro (celeri. Se ten:
blande id peterct, iamque ille annueret jcrgónc hoc ratum clt? mquu :
efto. etiam hoc amplms reto, Sec.
C\\. Jt caput traili* fluuialts Hebri
Contigli not am Styga, Tartarúmque
Non r editaras.
O». De Orphei morte, fed termoais íuhec uni hoc quis non videi? lege,* jd
L u
8' L
caput tracine.
66%. Jam fiat is ditti mare vindica ft ì$ p
Farcite tuffò.
Explicant: Farcitelafoni,qui à Pelíaiuííus necfponreaqu.rs violauic.
Non refuto. Sed enim edm in veten lit, Forate vitto-, acns midi libido
legare, diuo.&C obliquò ad Claudium afpecrum cenleatmqiu Se iple cùm
ignotum Oceanum intralTec ,tamen parciàduus a:quum cenici diue>.
Tccìa& ingeniofaadulano.
S> j o. F lent es, gementes : fed ecu lis per eon t fatrts,.
Peñere matris.
Vetus,gementes, ofiulispereant. quidni reedè?
j o 14. I A s. Jam per age cceptumfacinus, haudvltrà preeor.
Mcrámque faltemjupplictis dona mcis.
M E. Ferfi vere lento federe, ne propero dolor.
Hate confuía, nec lana- mentis. íafbn cupi t ftati m interim i ¡iberos, no»
tracimi mori Se per fingirlos artus. fcaenim fentcntiaprimi veríus. Ai
pugnar ecce aiter.&quaritfuppbcij moram. Denique Medea re/pondetquaiiex
voto,8¿ exorata.Omnia contra funr.bu(picorprapoftcit'ue*catosverfuSj&digereiidos
fíe.
——— baud ultra preeor.
M t? o. Per fuere lenta ¡célere.ne propera dolor,
Morámqut•faltem fupplicibus dona mcis.
Ita enim malo,quàm (uppitctis. Illa mens Optas,iqqmt Medea, citò defungi
hoc ípectacuiodiaudfict. &:cu n irnhone, Ne propera mi dolo.^
&: moram laltem indulge bis qui tibi fuppiices.
ioni. Per alta vade fp adi a ftiblimi .ubere.

IN THE BAIO A. ?47
Codici meo,* atherisMcxè .Clauíula autem hace d'núm,Teff ¿re nuiles effe Ott. Ali.
fax veneris cieos: vt mu ka in tota opere, cuius caufsa.ee Seneca magis Ln
g«
magií'.pac iure miramur. Tranfeo
AD THEBAÌDA.
Verf. z. Pair is leuamen guata, quam tanti eß mihi
Gemäße, vel fie de fere infaußum fairem.
Diftingue&: (ententiam acutam effice. * Gemäße velße. Pronunciarla AH,
enimeaf,«?aT«a)T2pai'5¿expreflius,iiotando fcilicet(celeriin hacgenitura.
O nata,aic Oedipus,cuius tanca pietas, vt vel cum inceltu genuilfe
cam mihi prerium fit.
4. in tettaOjUiddeflect'iserrantemgradum?
An in tectaS£ aulam reducebat patrem Antigona? minime, tota narrado
& rei ícriesrcfellunt. Occultum mendum : quod odoramur e veteri,in
quo eft/ Inrettum. Omnino fcribendum, b
Inretta. id eft, Quid a on.
me dirigisi rechi & tuto ire iubes? melius cadam. Itaque ftatim iubmn- bAi(i
-
git, Permitte labi.
lu
2 d
-
. • quid me guata peßißero tenes
Amore vinttum?
Non placet, vinttum. Ncc enim id querirur, amari fe 2 guata, fed teneri
in vita. Vellern,vi ti um.
41, - gnat a genitorem vides?
A N T, Ego videa. t.indem fpiritum inimicum exue*
* OED, Ì>efertor anime,fortts in partem tui.
Mirum iciponiì frigusin tam calido Antigones amore. Alit ecce furorempatris,&:fatetur
fé quoque videre,quod necille quidem videbat.
Dcnique quid eft.inimicum fpiritum exuere? Turbaffe perfonas
video, & Antigonam fruftrà inlèrtam. Continenter legenda,genitorem
vide si Ego vTdco.tandemfpiritum inimicum exue Defertor anime. Non
tu.inqmt, ó (ìlia patrem meum videsi'certc ego. Age anime, vita

448 ANIMADVERSIONES
178. « — audias rerum Oedipum.
Seri he curi vet. oeclipe. fefè enim alloquitur:& lequcntiaflagitarx
181. H'tc parte mortem perage, qua ccept mori.
Ver. Carpi mori, probe.
181. l'anca oparens miferande magnanima precor
Vt verta nata mente placata audio*.
Magis ex decoro & vero (cripta leccio, mifcranda magnanime.
Stptifata proeuleauit, ac vita bona
M 5 S. Proiecìt, atque * abcefti, é" cafm fiios
L
,°5f. Baf
* Oneranti: ipfi, ceu video, nullo e fi opus
* b
l lt
Jdjpire ipje mortem cupidi aut aitare petat.
Vtrumque timidi ejl velie .contempijit mori
fluì concupiteti.
Vcinam hìcmihi tua mensOedipe.» dico, illafàga&dfuiria. Nam mirifico
harc turbata & implexa, Sententiain vteumque video, verba prò
ìententià non video. Quid eli onerare cafmfucsìqmd il) vd,ceu video,nulla
e¡1 opus?auttcncbrae.aut iordcs.Sed & iìlic viciurn , mortem cupio/ atti-pe*
Nonne enim ha:ccadcm?& tamen (equcntiadiucJluntiadditurque,,
Vtrumque timidi est velie. Vbiergo illud vtrumque? In coro non inno,
in parte fic.Primum leep,atq. abeidit.cx meo veceri. Deinde prò, input,
velim fimat:fententiac unpulfii .Pof frenium qua ed, Qui concuptich'den-
7 Edam , - J
• . .. * — * -'•
cX ubn bendum adirino, cQui noncupìjcuipit.v.èex Antigone* 1 mente. Nonne
VEWTIS•. in hocillaargutatur6c pcrfualumit patri, neutrum viro (orti fiiciendum,
TIU.ÌTFT, v t v o u e a c mori vel vt fugiacf Itaque addir ; die vere concemnic mortem,
ti"pijcit°. (
l u n e c
' cupit.Sententra,quam fapicntum manns firmar, & nofter Sene-
* Ore ca: Non vull mori,qui optat. Beos vitam roga ejr falutemf moriplacuit.Bu
mortiseffructm, optaredefìnere. Etreuera, nònne vides molhifunum atque
impatientiflìmum quemque mortem optare? (ed optare.
108. • quid te adìnfernas agìt
Sedes? quid ex hd peliti, vt careas die?
Cares, vt altis nobilcm muris demum
P&triamq, fugia>s,patriot ibi viuoperit.
Pnlcherrimas ientennasdiuide&ordina. — qiddexhispellit? Vt careas
die} Cares. vt altis nobìlem muris demum Patriami^fugias?patria libi vinci
penti. Dmiiìone vcitur,& menibratim rogac ac concluda.Cur vis mori,?
quid teà fiipcris locis peìlit ad inferosrAn vediem nóvideas? non vide*»
Ipontetuacx'cus. Vti patriam fugias-iam cs ni eà nec es,viuum cadaucr,
2.? 8» Et dirafugio fcelera,qua pici neeens.
Relcribe, feci innoeens. Res„itaeft. fato,non culpa.peccauic Oedipus:
i'uprà ieri ptu m, dis quoque inuttis e fi eum innocente»!,
zzo. Otta pars meorum erimintm es } in felix pater.
Verfijs labalcicf ulcio tranfie&à voce, meorum es criminttm.
a 5-4. Calidóque teneros tranBulitferro pedes.
Ica finè&meus bber. (ed tram Prendi verbum haud fatisvaEdum notando
rei. An tranHuditi anpocius, tr.infittì Nam pnicis editionsbus
dì, trafiliti, quod ipfum non nemo defendar.
Crito-

IN THEBAIBAo f 49
- rr. Cruore pepe regio ut traci eu dit.
Vera s, ¥
z;>?#.« " Ms.
2 —/aj»/ hymenaum pudet.
Vito verbo,*prcloquì. Ore
3»rv Fìic Oedipus Aegaa tranabìifeta.
Excufart (ciò pofle, à Grxcameâ terminatione. Taraen tutitisvèrfui
confuìam repetitâ voce,Hic Oediptts.kic,Je^aa.
N
*i3. Julente te prabebit alitibttsiectir,
Invente iiuet.
Veterem hbrum cur nonaudiam? cui c&?lubentetevelviuet.egregia ° !t
-
f.'inpbaiì,i^quaiiexrremumnialorun'iiliiìvita. Ai verdis negar,nec
conrinuaricum fequenti poteft. Quid mali? prafertim cu m Aclus nouas
iequatur. Sanò etiam m Troade verlum abruptum&interciiiim
!egeris,medioquidem Actu.
" -—-fi/onte defiluitfuâ In media Friand regna, •
nouusenimvcrf 'me xcipit: Jgub Colchiù, eut quisfedis incerta Scytha. Hoc
Idccenlè. &: proXTTnumvcrfumakerius Adus initio
—Rcoi.îfirpe edite.
auda&er e libro nòftro exple, Exentplumin ingens, regiajlirpe edite. Ira
cnim adiuuamus,cbm in co fit * Exemplumingens. Haec gìoficmatia non Or.
efie nccad re x tu s, no b is la tis ce rt u m.
zzS. Ego it/c fum, qui * federa commit ti vetemì ' BaCP»
Probe òL vere, tamen vetcri, feeptra commisti :fao Si pfobo iteci fenfu.
•— me or uni faci noni m exempta a g pet un t.
l t S l h
Liber &z verius volunt ; exemptafacinorumappetunt. flatimque, laudo chr
atrnoJcoUbcnsdir,
loc. Felixrf

° л
'$$6 A N I M A D V E R S I O N E S
non ca meta federi: mains fupereft, quia primdm intcrficienda ego т&
ter.Peri neuter l'eftrùm nifi per mepoceft,qu3:obiicio mediani,
463. Nunc лкег aberit. ergo torn numquam duos
Nifi fie videboi
ScriproabefrTb/дяг. Mihi placezt.ergo nonvnquam.
481. Dum fratcr efi arm at us,ar mat us mone.
Ccnforescur mutaftis ? Fuit anteà, *fraterexarmatur:n\mh bene.Intereàdum
fratcr ponit arma, inquit,tu retine.Ita non (criptus mirini liber
fed etiam editio vetus,cuius mihi copia fuit è diuitc libraria Ce. V.Frau*
cifci Nanfij.
4 91» " bic ferrum abdidit
Reclinis hafta.ey armo defixa incubant.
Scribe, incubar, ad habitum Eteoclis, qui condito gladio &: VOLUTIN p&»
cemcompofitus incumbebat hafhe.
652. pramium incertum petit t
Cert urn ficelua.
Lcgendum/r/à.aflaturipfumPolynicem.Et prioHraldèlaborant ab
interpunctis,qua:dilponc optima: fèntentia: bono. His mini falue
Thebaijhaudpaullòmeliorillà que vigilata pet biflenosannos.Prodi tu^
HERCVLES FVRE.N5,
Cui à me quoque pars fanitatis.
Ver f 12. Fera comò bine exterret Orion deos.
Cornane tam formidolofa, vt earn dij timeant? Vetus, Fera mìnaxhtm
terret. cui valdè adha:reo, &: capio canem qui venatori db adtunctus. An
&ferrominax? nam certegladium ctiam eiattribuuat qui imagines nobis
imaginati in cado.
19. Sedd'etera fero querìmur, nona me fera
Uhebano, nuribusfiarfa telius impiis.
UÌS. Aid. Addir hbcimcmvoccm *vna me dira at fera, mate & prarter vernami
bu
2 d
­ nifi alteram deleas, quo I mihi vidctur,8c inducam таfere. Additicmeft,
3 3. peperai (di' с refill mal is,
Vetcri, increficit mails.
44, nempepro tellsger it
Qua timuit ey qua fiudit. arm at ш vend
Leone & hydra.
Timórne in Herculera cadat/'non ipfàluno dixeritctfi bic dicit.Rcpo­1
nam. Д»лЛда»*л{епгеппа&hcroè'quidem dio volente»
б 8 robe re expenfo tumet.
Placet hoc pra: vetcri leclione, robore experto.
71. Nec fiexit burner os molls immenfia labor.
Meo libro, molis inni fa. veriùs.
у 6. Congredere,mambus ipfa iam lacera tua.
Quid tanta mandai odiai
VerbalunonisfefeinDiumillum cxftimulantis* in qmbus difpliceoc
tanta,

1 N HER C. IVA INT E M. 5\1
fanta odia. An non melius, tacit* ? Quid opus inquit,cüm &: per alios
iiocetedaccilere ? Quin paläm armor &codium aperioiara ipfa,
V4. 0 u:." muqit ingens mentis oppoftiff ecus,
Corrige ehbrb, * £uam mttnit. 0».
111), ' J]ah, ejr vt certo e xesnt
Emijja nemo t elajibrabo manttm.
"Vukdiccre luno, le fuapre manudire&urum tela Herculis in corpora
Ibcrorum. Itaque cum tctiprofcribo,/.^^?^/?«.
Iii. Jclmittat Ufas qeniter in calum mantis.
Binos verfus hie adtexit nofter liber, & germaniflimosquidcm Scnecae:
* Mottend* iam dum be/la, clärefeii dies: Ort
OrtiiqueT it an fucidus croceo (kbit.
Itaenimclaudu luno, Verborum& minarumfatis eft:armaexpedio.
quia vocacmeeccedies. Pofterior exhifce verfibus in vulgaris nnllibi
Icgitur, alter non fuo loco, Ibprä veilu nonagefimoinfertus. Tu ilhnc
pelle,& hue compelle.
j gpuibut en vita tranquilla quits,-
Et Uta fuoparu'oque domus
Spes cy in agris.
Turbine magnojfesfollicita
J 'r bib us errant,trepidique met us.
Prarclara gnome,nec tern ere mihi muranda, cui vita ha»c in agris vnicc
placet ex agris. At vetus tarnen aliorfum trahit,qutfcribir, Speiiam
magnd.Puw verein" cd fequentibus adntChis: atq-adebverftuim ordtne
ni oto.Spes lam magnis vrbihus errant, trepidique met us: Turbine magnofees
fb//icita.C[ue_ repetitio fane decora far it illeiple vetus,cui vcrius que poftpoim
torusabcit,initio Chori maleadtextus.lederroncm huereuoco.
171. Jura tumidum voluii inanu
Scriptus. * tolltt recdiflime. On.
a»8. Certo veniuntordtne Fare*, lugd
Idem, tempore 1'arc.t.
zi}. (equitur apprime ßatim
Infeßa luno.
Ego \sgzvajequitur a prime ßatim. id eft, Inno ab vita? primordiis & ipfis
carceribusmiecuuHcrtulcm.Itaqueaddic, —numquid immumsfuit '
Infant is atasi
zip. -igneos ferpentium
Ceulos remiffo peel ore ae p/aeido intuens.
Ehd,an pectorequifpiam intuetur?audihbrum ,rendjfelumine,
x^j. ---abrupto obiee
Etiam r v en ti fecit Oceano viam.
De Herat le, mare ad Gades aperietae, Sed probo vetercm fcripturam^ -
Latam ruenli
277. ad (is foßes ejrremeestuis.
Meus codex, r'emeesprecor. & Rztim,difpulfisman»,
2$q. Erumpe rcrumtei mines tecum afferens.
Melu3

SU ANIMADVER.SIONES
Melius, efferens: ex libro. Suprà: Etquidquid atra nollef oljcffutn lasci
Emine tecum.
300. •—tibifi-ugum parens
Secreta reddam'fiera
Ad Cererem,recìè. non male itera vetus-.firugum * patens.
30 s) • Ofibeia nofitri jàngui nis.
Male hic untili Colloqmj. fuperioribus vno textu ìungc, au&ore libro."
30?. ME. Prona est timori fimper in peins fides.
Sententiahxc Megarsenonconuenit. ablegaad A rnphitruonern,inducila
eius perdona. Illaautem fcquenna dicar, Demerfius acdcfiofiiis. Alioqui
tuibela.
3 r f. Namspte ipfa t rifili veli is obteclu caput Velata.
Vetus, vefiis obi eu tu. vtrumuis elige.
3

IN H E B. C- F V R E N T E M. $ft
y 6s* lite oneri vacuam litoti pugpim applicans,
Repetebat vndas.
De Charonte,quafi retrorfum ieritvifo Hercule. At meo libro, Repetebat
vmbr as.c\\\od veriffimumcenfeo.Narraceumvacuaflecymbammarratrepenflenouutrìonus.
777, Vtrimque Leten latere titubato bibit,
N oi\ct,Latere titubanti
779. Lapitha^ multo bella fuccenfi mero.
Vocula addenda è vcten,multoin bella.Kcs chrazt.
78s>. K^Attollit birtas angue vibrato comas,
rjfytijjùmfc captai aurefiibieclafonum.
De Cerbero lcnbic,adfurgente adHerculisaduentum. Sedemendenv
.««rey^r^i.Nónnecanumidproprium, &arrigiaures videmus cuna
fonum caprant?
•gpz. •— antro cedit incertus canis,
Et vterque timuit.
%t mc\is,&to\imcàizus, antrofidit. reale. Nonenimfugit,necdecuic
Cerberum: fed alTedit,ambiguusquietis an pugna:.
813. —efinit or
Percufiit oculos lucis ignota, bonos
Re fiumi tanimos vintine.
Ego maìimfucis ignota bene, Refiumit animos.hzc mente. Poftquam Cerberuslùperaarugitj&ducisdulcedoac
bonumobieedaoculis: lu&atur,
&negac vinci.
«> 11. pinguis exfiudet vapor.
Vctus/xundet.
$ 17. Laremq s régis qui aduena Tyrium colis:
Idem. Laremép, regisaduena Tyriumcolens.
248. —& ignés effilât,ejr rutilât, iubam
Cerulee ialìans.
Leonememfque motusdeferibit. lego, & rutilaiubam Cerulee tali at.
I. —quo fi cacus inuergitfiurerf
Veteri.necw* tmpedit. fed appâret antefuiffèjmpêgit. erafura eft.
1018. Renuo nouercamfèquere,da pœnasmihi.
Fuitin meo f^Teneonouercam. led altera dia vox fuppollta. Omninofu- P*.
ribundusHercules imaginât nouerca fe tenere in vxore:eamq} interficit,
1032, fPyfo te ipfie,gcnitor,obuium morti ingeriti
Ferri poteft, ex more quolenes omnes patres dicimus. Tamen cuna
Thelèi ha:c verba, cur à veteri & veri tate non ftem, teipfie,femori
mi. Infieiffifiauit.HERC. DiraEuriarumloca.
Scriptus,/»fc ipfie furit. Verfus labat?fulci,immifsâ litcerâ^ dirai
1 zj6. me timetur.fernper abfentis pater.
Quidvetus lecdiofibi vu\t }Nox timeturi'cïedo iNobis. :
îatfj. Mémorandapotius omnibus fiacla intuens,
Vnius ì te crimìnìs veniam peto.
Minime-fisjôi frigide hoc petat fenex. Lego,veniapete:ad ipfùm fciliceif
A A Hercu-

ANIMADVERSfONES
Hcrculcm. quern Amphitruo vulrafpecdu aliarumgloriarum^delercÄ!
deluere vnam banc noxam. Herculcm hunc,quà potui,adiuui:iequicur
OE T i V S .
14. omne cùm cejjèt malum
Quod terra genuit,pontus ,aer, inferì.
Concinniiìs vetus^mne conceßtt.
z 8. fluodcunque te Uns genuit infeflum, óccidit,
CWeatffufum dexter a, iratis dels
Non licuit effiific negat mundmferns,
Animum nouerca. redde nunc gnat 0patrem,
Vel altra forti.
Agncdco fcholam,&iententiolas ibi naras.Tamcnjquia fubciliora paul-
*Ort. lüni.diftin&ioneiuuemus. occidit,Meatifitßm*eß ( vocuia bacca libro
•Lugd. noftro ) denterà, iratisdeis Non licuit effe. fì{v\on fic) negat mundusferas,
K^Animum nouerca: redde nunc, ice. Quidquid monftrorurri ( gloriaiur
Herculesjvbiquefuirmos fuftuhmus.deorumiraad hxc rollenda nihil
opus,& pradhti eos quiecos. Si mundus non vkrà feras mihi dat, fi animum
fiuum & beniutdentiam abnuir Iunorquidcxfpecdo ì dafilioadeffe
patii: natura iubet. da forti caelum: meritum iubet.
3j. Proper^ malum quodcumque,dum terra Herculem
Habet, 'videtcL.namquis inuadetmala?
•Beta langiiidius hoc poltremum. addo robur, 8clego,tnutdet. Quis, inquic,
rile qui labores& pugnasmihi inuideat/acqui hasdepofeo.
Ort. Scjr- 40. Mefenßt Frfefiigiaum * Scytkic* genus%
thu
' lndusófc Phcebofubditus, Cancro Lihys.
Offendor. necrecdèSeptencrionalesmihidixerit, genus effe Scythic«
Vrfie. Crede m ibi emendanti, LMe fenßt Vrfa, jrigidum Scythes genus,
Indusifc Pheeho fubditus, hoc verborum ordine & mente. Me fenile Scyrha,Vrficfubdicus:
me Indus, Phcebo: Afer.Cancro.
80. — Siculus Hefperium latus
'Ms. (5* . Titngat Pelorus, *vt una iam teline erat.
uU
fff[flt Intricata.tnepta. Vctw, Felorus,vnaiamtetlpserit.ict\è. Lxgebamego,
v n a t a m
f-.'t.efvna ' tedus eat.
tum 1 eätu 103. svilirò timendumfjpcplat Euboicum mare^>>
n. Idem.^yfußro.
vtvn* »4°-
Aum r. aus
—quafugtt
lfmenos tenui flumine languidus.
i r
?f „ ~ 0niconuemtrapidum &fuga:verbum buieIanguenti?Scriptus, *fluit.
#Ms. Bai. ... . e .ti o r J
i p 1. Nu Iiis vulnertbus per uta monjtrajunt,
Ferrum fenßt hebes.
N ulhts ingemj (ol haec illuftret fine libro. An monftra non perula vulnenbus?ahrerifteipfeHerculesdoeuir.
Bctìèmcus,peruiamembra. De
ipfoheroe ilio fermo, quem tam rigidum &durum aie, ve membra
ei us relpuant laedi • Scribe & eodem Auüore, ferrum fentit.
16'4. «——quota pars vulnere confiditi
Pro

IN HE B.C. OETAEVM. ffj
Pro fato tatuit vultos iniquior,
Et viciffè fat e(l Hercules minis.
Nonccpcrunc hace acumina,S¿corruperunt. Scribecum meolibro *f 0m
? n
^^e
tmt,non patuit-.dcmáe- Etvidifjèfitt ejl Hercúleas minas.Hoc ait.Ea vis ô£ u
^ " 1
vbtus Hercuhs, vt vultus eius iratior, fit pro fato: & vidiffe eius minas,
íüfficiat in mortem. Oculi & verba eius, telum. Haec fubtilia: fed quô
tam fubtilia? Profeclô, fi inf'picis, tota hasefabula praerer cereras argutatur.iinô
tumet,& cum Poë'câ nubes efi inania captât.
16 j. ffiuo vaflus Briaretts,quo tumidus Gyges
Supra Theffalicos confiait aggeres-,
. Hoc vultu riguif.
Ouafi vebt cundem vultum fuifie Gygis dlius& Briarei. Non id mihi
bonum. Veterieftj£wvaflus itemq qui tumidus. quodtetineOy&emoK
lego Hoc vultu rigeat: in hune fenfum Illiipfi Bnareus,& Gyges,qui cçlum
impugnatunt feroces .rigelcant & pereant ab hoc vultu.
184 meve/Sipyli
Elelile fkxumfi^atjuperi
Vel in Eridani ponite rïpîs.
Verus fie vetus:faxumfingite. Superos Iole compellat. 8¿me,inquitjVel
Sipy'amm faxum facite vt Nioben,velpopulumdefigiteadPadum.
i o 4. refieram querulo
^Murmure quefius,volucremcff Iolcm
Turba loquetur.
în meo,Murmure cafius. 8C: "Fama loquet ur. Ms.
x 19. prohfiape dolor,
Eormafa mortem paritura mihi.-
An dolor mortis caufa Iolae ? nullus. Ego iam ex ièntentiâ#mendaue~
ram fiauedécor,\c\,fiaue. &l repperi ita in hbro.
x)9. Purúmue claris noclibusfidus micat.
~Nol\cr,Purifie clarum.
.441. —ficeta vt armento, iacenf
Sub rupe Tigris.
Peruersè mutatum,cdm in libris effet,fata vt K^frmenia. Tu repone.
290. fiummeprotector
Et clare Titan.
délit»
Seribo diuifim, proh rector deûm. &ftatim, * Hercstlis coniux t'mentis *
non/umentts. ^md.
510. f[ fauajamdttdumfaces
In teferentur,]vindicem tellusfuum Iñ^bT
Defienda omnlS, orones
Verba nutrias dehortantis Deianiram à fcclere,quod omneshominum q u
«qu"t
genresvmdicabunr. Sed nofterhberilluftruiseaid vendsprofert: fiaxa p'fy"^L"
iamdudumefifaces. Eaduo telain popuhfeditione&aggredu. Virgihus: ciar.â edi-
Iamd faces rfi faxa volant. Ifteipfe Poeta,infra: Coitegentes,faxaefimeen- tlunc
'
fia*facesIaculeturorbis-.inhzci$S2lmorte Hercuhsvindicandâ.
A A. a- ante

SS6 A N I M A D V E R S l"0 N F. j '
33(5". ante ab cccafu dies
Kafcetur In dis: ante Hacialem polum
Scythasue tepidàPhcebua afficiet rotâ.
Nihil hxrebamdcd vetus me ihtit,in quoglacialispclrn fcriptum. Eco
vc ro 1 ego & d l fpu ngo -.ante ab occafu dies Najcetur : In dos ante glacialis polu-s,SeythafuefiLc.
Prms,inquit,aboccafuorcuseric: pruis Indos glacialis
polus tanget, aut Scythas Ph(jcbi rora calidior.
3 4 J -
. Ire,ire,ad -vrnbras Her cults nuptam licet.
Probifîimè. Ac vetus, 'Herculi Huntlam Hibet.
3)3. --quid cafum times?
N ubilofum dictû,&: quafi hac mete,quid times eâ quae iam cecidit? Ta«
menambigo,nc caffum fcripfenrbd e(Tet,quid fruiha Sc in vanum times?
3(5*0. K^yfmatvcl ipfàm }qubd caretpatriolare.
Vcms,velipfum. optimc- Hocipfum,inquit,amatinlolequodtu pch
lendo amon elle vismempe eius mdèrias.
3 63. N v T. Hoc vfit at urn efl Her cull,captas amat,
Deleoperfonam Nucricis:& fermonem continuo.
37.9. DEI. Harere amantes pefl vagos ignés fêlent.
N v. Famulamne & hoflis prdferet gnatamtibi?
Iterum male infita perfona.Tu Deianiram tolled Nutricem fu'bflitue;.
cuius duo ij verbis lunr.
3 8 r. Déforme foil is ajpicis truncis nemus.
Apage.incprc. nunquid rrunca foliar Vetus fcriptus,&editus, *Dcfbrme
fobs. Nihil in neinore, prxcernudos truncos.
3 s> 1 • At as citato fenior eripuit gradu.
V c fluatientenna, (cribe, ejr rapitit.
400. ~* —quo nimis quifque deos
Orauat viles: nurlbus\Jirgolicis fui
Menfura voti.
Mers compârer,verba quxro.Meus,^«cWmens quicquam deos. Nee hoe
plaçât aures.
405-. Paribus fids me iungat Euryfheus licet. *• •
tJMinus efl,tor os meruiffe regnantis leue efl.
In vcteri/tfwcaruifliregnantemleueefl, quod veriffimum credo. Tanti
xnihi Hercules con ux.inquit.vtcontcmnamrcgum prxeonuptias:
leue mibi ht,rcgnare ;fed caiere historis.
441. Qurm nee nouerc a percmit, bum périmes ooirum?
Meussteuercapotftit.bcnè In fequentibus pei fbnxturbant : quas fie digem:Périmes
virum?Calcflisira q.p.m.faeit,Humana nullos. N v. Parce m.
gpr lime. DEI. contcmpfit 0. i. q.m. prius. Libet ire in enjes.
447. Curfauamcdice fiatuis?vtpaf[aes,dole.
Legebam,fkuaimmodice. exfentetitiâ: quameamdem veriùs fortafie
prxfert liber, *fauamodicis. Idelb curdehctismodicistam fxuâpœnam
ft.ituis. ?
ira Se vindi&a tua,lînt pro culpa. Idem etiam liber- vt laja es.
470. --& cantufugax
Sit deprehenfumfulmen?
Optimë

IN HER. С. О E T A E V M. }fj
Optimè vctus, Stetdeprehxetiezxm 8c ligctur cantuan ipfo ìliocurfu.
47 г. Meatus coatti* fuger itflelhs dies.
I ile idem yferueatßc/lb.
486". Eßin remoto fedis egregia loco.
Rcllitue eleganter ex meo, remoto regia fedis loco.
491. — amoris pignus Herculet mattet.
Xet. *latet : 0 r t
494. Qua celfus afiris mßritPitidus caput. Lu

5J"8 ANIMADVER.SIONES
Vetus, comas, fed neucrum placcc, & vulnerum plura incxrrcmo hoc
colloquio veftigia.
7 3 f>. .Er quidquid ilia, tube ccntattum eft, labat,
Tumensa. tacit a feqiiitur, ejr quaffat caput.
Quisdredpfm non videatrAn ad 1 ellurem hate aptereferas 5
numquam,
necillalaneracitalequi virus pouiit & caput quafTare. Nuga:. Tu (euo
plagam hicefle.velpotiushiacum Deeft ver(usautaltcr,&: harede Nutrice,opinor,dicuntur,quarcum
film iuperuefl>cbatmceito,ma.Ita. Itaque
7rapaa-r.iV)t elt, vt folet,ad fequeiv ia.
74

I N H E R C . O E T A E V M . S59
Aut quam Cydonexeufiit.- inferius tarnen
Fuoiente trunco corpus in Fontti cadit,
Infaxaceruix.
Lvcam defcribitviolcntä&vereHerculeamanu interfe&um. MifTum
cum in altum vuk co impetu.quo fagitta Getica folet aut Cretenfis.Sed
in hancfentcntiam nimis quam melius pradt Vctus: inferius tarnen Et
tela fugient. truncus in Tontumcadit. Comparat cum teil emiflione. tamcn,inquit,minus
dixi, & illaipfa tela non üc inakum lermt exprefla.
857. Et nota quarit ütora.
Liber, Flußifona quarit. quod verum.
§41. Defituit animus membra,nox cculos premit.
D E. jQu}d anime cejjds ? qutdßupesfall umfcelus?
Prior vcrfusHylIotribuicur,male,ru Deianirar,& fchbe.- Dnj.Deffituit
animus. continenter cum fequenti. Nam dlaad hanc mifcriarum narrationcm
animo linquitur, moxfefecxftimulat &c armat in fuam neceniL
Sed malim 5l akero verlu legi: quidfiupes?fdlurn sifcelus.
847. tarn leuis pcenas manu*
Tantas repojcd?
Prxter Deianira: mcntcm ifla:qua: vult pcrnam hanc leuem videri tanto
ad miiTo. Melius, Leuespcenasmanus Tantisrepojcit; fiue, reponit. Tantismireilcgccrimmibus.
8 ff. perdtdi erepto Hercuk-j
F.t lpfa populos.
Ferrcpoilem ,nifi hberpraducerctad fubtiliusdictum : TerdidifolaHerculem.
quod rectum, fi tarnen legis in fequenti Hemdtichio.jE/ tpfe: non,
ippa. Acute ad äugend um facinusfuüdicit mi!era:Ego Herculem perdidi.ille
tcrrarum orbc.qui fcihcct morte eius,pi*edaiam feris &: tyrannis.
8 p 7. Coniuoem Alcida necem
Optare pudeat: hoc erit votumjmanus
A mcpetatur. occupa fcrrum ocius.
Cur? dcmeferrum. qutdquidin mortem trahitt Telum eß abunde.
Hic quoque arguuola:percunt,äme imöälibro fubleuanda?, IHefcribiz,
hxc erit vetomanus. optimc. Cur necem aliuntie,mquit,petam?dab.r
l\xc manus,&: cxpEuerit votü. ä meeam capiam. Scribeetiam,*OIT Ort,
dei:;defirrum? q/ddquid&cc. Cur aurem fcrrum peto ? inquit. rupes,faxura,
&qmdquid morrem dare potcfEmihi proferro.
$ i);, Vinci Hercules non potuil, hinc eoepit mori.
Sanc acutior, qmdquid reuciant,&: Poetänoftrodignior le&io vctus,
*cwz/'ö/«/AP;xcratriutrix,Viuiteriam ö Deianira tuusHercules.Subii- MS.ALD,
citifhi, Atcum inuieUillaviftusvinci potuit (quod veneno meo factu: Par
-
cuüUe non reliditjpotuit.imöcocpitiam mori.quafi velit.viuum illum
vincinopoiTc:& hoc argumenta mortui aut certe morituri,quöd vi&us.
199. Site ipfa damnas, feelere te mifira arguis.
Librum audi -.(celeris temiferam,
506. Lernaaßecienstelafuribunddmanu.
Sagit-

$60 ANIMADVERSIONES
Saginas Hercúleas intellcgit, quas mille in natos, riñeras Lernará pede.
Huic rei non conuenir fle&endi verbum. quod datnnat Codcx,& repomt,fgens.
Sane figi Sí defigi fagirras in corporibus fcimus,
t t. Fraudemplacet punirei.
Yetus, Placetfceltts punirci. Se inuidiofis his verbis factum fuum lemper
exauger Deíanira.
5> 16. Immenfapejlis coniugis membra abjlulit.
Porius, Inmerja.
5>3 o. DE. ¿¿uicumque mi fero forte diffuadet morí,
Crude lis Ule efl. interim pama efl morí.
NVT. Sed fape donum in plunbus venia fuit 3
Defende faltem dexteram infelix tuam,
Fraudis^ facinus efe, non nupta fias.
Tenebras ubi has illumino,face diftin&ionum. Vide. Crudelisilleefl.
NVT. interim faena efl mori. DEI. Sed fape donum. NVT. in pluribusvenia
fuit.Exttcmo etiam verfu lego cum \ibto,fciat : vt ad Hcrculem referas.
5*4j. Meámquefallax vnda decipiatfiúm.
Verus, deludatfitim.
9 jo. •— recipe me comitem tui
Ph áfaca coniux, pei or hae, peior tua
Vtràque dextra es,fcelerefeu mater necens,
Seti dira foror efl, adde me comitem tuis.
Litterula mihi dux ad veri latebras, nam veteri eñ }tuo,r\on,tuá. T o tura
locum lego & interpungo -.peior tuo vtroquedextra efl feelere, feu. óptima
ida mente : O Medea, cape me tibi comitem. nam Se ego manus ínquinaui
: atque adeò turpius, quàm tu vrroque ilio parricidio, velcùm fra*
trem interfecidi, vel cum natos.
5174. Virtúfnefiperef aliqua? Sarmatica ¿r manus
Intendere arcum tela miffurum valeti
Non arma cefifent, t'eque languenti mana
Non audit arcus,ft potefl telum dare^j
Animo fa coniux, dexteram exfpeUo taam.
Legi harc fcio : non intellegi,hoe quoque fcio.Qua;haré Sarmatica manusfcurHerculi
adtribura/'quiánevfiíseá inrerSarmatas?fomnia. Veteri
ed, cy armata manus.Tu feribe, armata : Si darim,iW¿yz/.Eodem aurore
corrige, An arma ceffant t. l.m.Non audit arcus? Iam illa indubiè fie
legenda.- ¡ipotes letum dare Jnimofe coniux. Nam hoc clamar impos íui
mulieriTuà manu ó marite mori iuuat, fi vires tibi ad dandam mortem.Dexterá
mea vti differo,dum ruam exípe£co.
9$ 8. Ita nulla peragas iufja,nec per a gens mala
Erres per orbem.
Hyllum alloquirur,& deprecatur ab eo labores ac miferias patris. Com»
modius ergo vereri, neefrangens mala.
lo\6. fed quidhoc ? te litis labat t
Et aula tetfis crepuit. excefit minax
Vnde Ule cattasi
Libei;

IN HER C. OETAEVM. /£t
Liber, excußis minax. placet, fi puncta fic mutes : utlìiscrepuìt excußis.
min xx Vnde iHe ccetus?
10 16. ? erotta iam pars matris eßjtatuit morì,
Nunc nofira ßupereß, mortis auferre tmpetum.
O mi fera pietas,fi mori matrem vetas,
Patri esfictlefius.
Melius fuerit, certe clarius ; Nunc nofira fiuperefi. mortis aufero impetum?
Hyllus enim animi inconftarft haec dieit,& quid agofinquit. prohibeo
matrem mori ì in patrem pecco, quem fila interfeeit ; idcoque moli
rneruic.
1034. Tangens Threiciam Cheljm
YctuSjPieriam. probe.
1035». oblitiifquefiequifiugas
Amifit liquor impetum
Credo,fugax. Diftincdiuncula iuua,
1049. Ahrupìtfcopùlos Athos
Et luxta Rodope ßetit.
Imo, Rhcdopen.Na.rn ìub ipsà RhodopececinnTe Orpheavultradquam
kilicer Athos accefierit. Atqueitaliber.
1 o 6 3. Manes commonitos adi.
Idem, Manes eumtacitos. nec aliter fententiam vllam fecciis:Adìt autem
accipequafi Adiit, vt fùprà monui.liij".
jQjtb tantum capiet * nefits 0 n e^
Fati iquis fuperd loem? ì«n.m.
Adfcntior libens meo Codici, Fratrum Ieribenti,non Pati. Hoc aie. quis
trium fratrum, intcr quosdiuifus orbis. Vnus capiet omnia, ciìm vnum
eruntomnia ? Scisde Ioue, Neptuno ,Due. quibus trinum imperium,
trino elemento.
3134. atra nube ìnhorrefcàtpeius.
Obßa nouerca, nunc pater cacum chaos
Recidi deeebat. •
t K
Scribo A nouerca. Prccatur Hercules lucem&fiolemeripi,&nubium
velum intendi, ne Iuno videat&triumphet in Hercule moriente.
11 ¿4. Cum pani frepidis excidìt Titan eqttis.
Bonum hoc,bonum : fedan germanum ? Negar liber, qui prtefert, Cum
pane laßls.Scnbam, lapfis. metu videlicet vili Cerberi vult fucciduTe So»
ja res equos.
3373. Nu/htm malumprofiernit:impendo mate.
In nulla vitam fiali a.
Eiegantius fiberimpevdo, hei mihi, in nulla v.fi. Quam camdem eiula»
ìionem repono verfii dio.
1181. cadere potuìffem mihi
lunonis odio.
Lego inquam, hei mihi.
11.91. Aahuc ferebas effe te Alcidaparem.
Cum nexum fententiae confiderò, fuadcor legere, Adhucfremebas.
B B rbiqut
1

Jtfl ANIMARVUSION!!
II o i. Vbique me marsfugit, vt leto inclito
Fortis carerem.
Audio cc,quifquis cs.bone boni libri fcnptortelo inclita Mortis carerem,
III si. Eheu quis intusfcorpins, a ­ùs fermali
Plaga reuerfus cancer infixus meas
Vrit medullasì
Qjjintòille idem meliùs?Heit quali­intus fq. feruidà Plagareuulfìts.Vult
fcilicetviablatum Sedereptum cesio in ftiam pattern.
I vi 6. absiulit cottis iecttr.
Ahquories iamantelecur nominatum. ven/fimè hber,latta. Incofhs
ipfis,inquit,adefum,neciam compare latus.
1138. ­AflrisabipftsdetulitStymphalidas.
Scnpcum, depulit.
iza6. —òvire sprint
In me fepulta.
Vctas,vbi f/w.Ddtinguam,iv£/ viresprius Inmelfcptdta.
12

IN HE HC. OETAEVM. '%t\
3384. • quiThracios fluffus \_Athos
Tr unfit, Tcnantis fulmen excipiens louts.
Spurium hòc &¿ fpurcum dcputat liber, Frangit, Iouistj { fulmen excipiens
minas, fi tarnen iuues &¿ corrigas, iMiruas. qui mens inter eximios &c lac=
pe huic noff.ro aliisqj dicius.
140*4. •— ille nimius impuifus dolor*
Vetus, impuffans dolor. Credo, impulpans.
342.5. miferaq. notofmilis Climen a nepos.
Imo, *fato f milis, quod &¿ vetus editio habet: quam (ignofcite & tarnen on.
agnofcite Critici) millicsdeprauaius.
14351. fideo nitentem regioni clari atheris.
Herculisalucinantis verba,& propinqua morte3calum fomniantis. Sed
vetus, Video intenfam. ex quo lego : Videone lerfim
j443, • ora Pheebam modo
K^ifflabat axis, I am prop c a lei he fui,
In eodem iuo delirio hate enunciar , &eidem rei. Itaqucoptimè bber.
tarn prepe àcato fui. Hem, inquit. vbi ego nunc? iterum in terns? paullo
ante ìuxta Phocbum.
145)0. Fjl clara, captas inter incultas,genus
.Rcgúmquc refer ens, Euryio virgo edita.
¡
Profert bacad Byllum Hercules,cui tradirfuam Iolcm. Veteri e(V/#-o«
tulli ni, non inultas.
quam Eegum.
Ex co ego, indutumgenus-, öc F.egnúmque ponus,
149;. Vieler cruentas al futipan io a tarerà,
L die r, pat nam, tares, bene. .„
I r o is —— / arce ii ni lacrimis meis.
Idi m, lacrìmis,parens; quod certe verum,
i? o. Sii i id íi> te lune leperii, atherium oerens
Sccptrum c Tonarti nupta?
II le i ; fe, fiutatale genuit, peperit. om iflb ìunonis nomine : quam hie ds*
íijjua¡i (alieni vidcaturelcgantius.
1 yx. ßuanclo,prob Titan,"obi, queuefumme
Herculem in tenis ali um piquèr is?
Scapitila palàm melior, ibi?quofubaxc_J
3JJ5J. JF.acumqj inter gemino (que Crei tu
F. ita difeernens. feri ty ranni-
Farcite ò dites, inhíbele dexiras.
Ebani hie ; Fai a difeernens, feries tprannos.Voah Herculem apud inferos
quartino nidicem ruturum,& qui propriè,vtolim
ijj?o. N'on duces fatuos miferanda telina
Ilabeat, nee vita dominetur aula.
viuuspuniattyrános.
fluf pote fifot um dec lis effe regni
Semper inienfium tenuiffè ferr um. ten:.
Verfus alter nònne elarè labati 1
Erige, Horreat^ul/à.Num Sapphici fune,
puri, putì. Lege etiam connexé, aula Cuipotefl. ite mftmpenfum, è libro,
non intenfum. Senium hunceffi.ee. Nuiquam imperes, cu (olum de-
BB 1 tus

ANIMADVERSIONES
cus ícéptfi eft, occupatum íemper habuifie fcrrura.
я AM. IS 9б. * Ее quid hoc? mttndus (bnat
il^Hid ^епи, ь
#г», qutdhoc ? Quem audi, & mc feribentem ,tonat. Mundus
iOil cnim tuncроёсх (песfineexemplo)ferelempcrCaelum.
1 б '14. • Chaonis quondam loquax
Stat lata vaßi queraos.
Non nego.rota hate deferiptio exftrurfti rogi moietta,odíoía. quidfkcias?
aut ne lege, aut corrige : Stat itafia late, traieclu vciborum.
1631. tunc cadens lenta mora
Duxit ruinam.
Repperioin fenpto, cadens latam fui.
16^3. Viclurefelix.has enimnumquarn irritas
Mit tes in hefies.
Verba,puis Hercules fagittasporrigit Philoftctar. Ea in libro mcliora ;
Virtutefelix iuuenis, has numquam.
ljiz. efl noßrosmanus
QUA tendat arcus.
Scribe &e аксощл&тпмИс pronuncia, en, nofiros,
Ì7i6. Rogai ecce iam me genitor.
Decorúmne íuppircr roget? Negar ratio, &e liber qui \\dbtt,Voeat.
1735. Tarn um ingemifiit ignis ad durum iccur.
Concinnuis feccris, ignis, ah durum iecurì
1748. cumiJL iam forti datum
Letofiatis pen fault, igníferas trabes
Hinc inde traxit, nimia quasfiamma oteupat
Totàfiqueinignem ver tit.
Scribe, minima quasflamma.N ara hoevult longa &affecbtiflimä narratiunculà,
Herculem poftquam probauit fatis parem fe dolori èe cuicumque
ferendo letho, trabes rogi corripuifle &ad fe traxifte, qua» minimum
etiamvfta: : feibeet vttotustoto rogo iam petuteretur.
l
7'i **> — № °¡ u
id hoc? maß am intuor
Sinn gerentem reliquias magni Htradis,
Crinemque taci ansfqualltdum Alo/ne ne gemit.
E vetcri ìcgAS,fid quid haue meeßam intuor Smu gerentem? ÒZ Cincrcm, nos
Crinem. Quod planò verum reor,fi reicribas in ñncpgrrit.
1763. Hie tumulus illcejl. ecce vix totani Hercules
Completili vrnam.
Acue iententiam ,& legejiliefi.
|811. Hi с pax cruento rege profiraio data eß,
Vbi enim negata?
Illuftnora hax fooio. Vbi ei negata eß. fincinterrogacione,8¿ voculäaddica
e Lbro. Senius : HicThiaciJsvniucrfe pax eft data, poftquam Diumedi
yni negata eft: quem interemit.
¡£70. I Ile Туг annus ittfiit Sty gius
Penetrare domos, Populisti man dans
Poneréferr um.
Chorus

IN T H Y E 5 T E N. *f* . „ „
Chorus in laudcm Elerculis pronunciar. Scribo au te m ?tyramos~ Dein- • cm.
de, *?opuüßt madens : egregia & vera corredione. Nam vulgarum ülud * Lu
»4verfusabnuit.&ftruduradidionura.
MésefEHercuIemTyrannos mi-
Eife ad inferos, &; tindum cruore populorum ferrum iuflifle deponere.
l8ii7. Fletè kleiden
tpPfpdnon ßabults 'vefcitur Inf ans
Ego tibi adfirmo feribendum ^nafiiturinfans. Flete,inquit,Hcrculem: Ott.
cui debetis, quòd non nafcunturvobis pueri, fururi pabulumcquis.
3 5> 2, : - Teqfin primo limine Ditis
iJAtonftr* ìnoranturi
M s V i U
Nihil hie monftra valenr. lege cum libro, "Fata,
iiji- Fremde luclus pone,quo s gnato pater
Genet rix inerti. #
Lcgam ,gnato pur et. Vcrus aurem Meretrix fuggerit,pro Genetrix:ncc video
qui approbem.
15)82.. Et numen,&te mundus aternus tenet.
Mundus, idcftcxlum:Tamenliber, tenumen aternum. haud improbe.
Sequenci verfu velim70W«7#/7?c.Er vmrpohbens,poftlongam cum virus
in hac Fabula pugnam. qux ipfàfvno verbodicam) Vitium.nec in vi-
]o feri pro mamfeftius

* 6 6 „• , ( - Д N I М А О V E R S ! О N E $
ЛсTantali mcxftincìàfici. cui veibumaptiùsprafert codex, prepetenti
Nam captat faneidemtidemmon fcldm aduocatlanccm*
z 2 8. ifelurata reges fceptra 1untatici gerttnt.
VembpTantali:cgo,fantalei.
237. Pars nulla no fri tuta ab infìdiis vacat.
Idem, Pars nulla qeneris tuta.
300. Malislf feffosgrauibus,ejrfacilescapi
Prcces mouebunt.
Quem curnon & hìc audiam? Prece commouebef.
329. multa turbai usfolet
Detegere vultus
Vetus.­multafedtrepidus folet..Vtrumuis reedum.
387. Rex ejlqui metuit nihil.
Ex manuicripto & meo& Fabricij verTiculusaddédus, Bex eftquiq.cupdt
»;7;i/.Curautéeum deleant.'plenitudofcntentiaepoftulat.necalitervcrè
hocrcgnum conflar^nifi duplicem агГсйит adimas, Spem & Metum.
441. Pater pot eft regnare:. THY. cùm pofìm mori.
Subobfcurum hoc xeic)on{\.acgam,petes regnare. THY. qutn poffum meri.
Nempeimpelluntfilij(beu,improuidiyThyeftem adcundurm&r fpe
inprimis regni. Ambigispaterfecceun propinquo fccprrum.Refpondct
illehaud vane timidujj, fed & mors forrafle in propinquo.
4J9. nonventremimprobum
K^yflimus tributo gentium: nudus mihi
Vltra Get as metitur & Parthos ager.
Hocdicdum de multirudine ieruorum, ad v­erbum è Seneca 4
priorisEptftobsfumptum
monco, cuiufmodi multa adnotare ti hi pedini in lis fa»
bulis.ftudioquodam abeo virolumpta Vcrfu.terti©,««'/

IN THY IS T F. N. >

Jfî ANIMADVERSION!;
Liber fingjtt inopi, quisnonpra'ferat? ïxu.mvn }nubib pallet die: non vi
vulgo,pallet nono.
ci. Proper'ai'fallt ali um reger at in eumdem re gum.
Idem,vt alium repetat. Hare fané Tentenna eli. Parens à funere properat
ad funuSj& petitalium quem comburati.
t)' y
cr uent os pefiis injand*, tuli
Rìcini.
Idem, v'atis infand*. DeSphynge fermo.
SS- Cum.j s e jitperbâ rupe iamproda imminent
^Aptaret ales verbera,ejr eaudam mouens
Sain leoms more, coneiperet minas.
Primo ver(u,nefeioan Jupernâ melius, altero (cdibo.^sfptaret alas créera
eìr cauda motions. In li bro quidem moo ell ,cauda. Delcnbit in Sphvngc
violentam famem & rabiem. Iamunqmt, alas explicable nd mc'muolandum,iam
cauda: vcrbenbuslè ftimulabat^folitum leoni,
loi. Nodofafortis verba.
Vides verum effe,firtis.
/74. Vaga per lucosfmulacra v'mem
tjlfaiora vins.
Malim, Matera vois. Hare opinio vceerum , manias Iftas & monnaies
imagmes.&mper apparêre iupra verum humanunicjue lia tu m. Noiïts
ad xi.Taciti vide.
i8

IN OEOirVM. 'f6p
$41. lutiencaferro fernet eppefitoindutt,
Vct\i$,*impoftto. De fecun non male. Siliusxvr. VtlUmafy admot& flubat
(ubicela fecuri. Vulgatatamen rccla, decultris quibus cadentetn ex- M
tipiebant &: iu||ulabant.
373- JSji 0
^ bee ne fasi cone eptm infaulta bouts.
Libecjnnupta bouts. Atq. ita fane duplex móftribquòd ncc Tuo loco fetus,
quod ncc in vacca. Suprà luuenca appellauit:&: lbléttalesebgi ad iàcra,
377. In fecit arlfas liuidm [bras cruor.
Malo cum libro, In fecit atras.
381. Vox eft. nee vfquam t erritifugiunt greges.
Lcgebamjnugtunt greges. appolite. At liber fuadet,*r^>w/?/.'quod ma- M
gis approbcm,quia mox Mugiendi vox iteratur.
jo 0. Concinit tadas geminus Cupido.
Ex ntu antiquo egregie liber, Concutit. Scis in nuptiis faces praderri folcre,&
plerumqueàpuens.Hucrefpiciens vultBacchia*: Ariadnescoetui
praduxifTe Cupidmem vtrumquc.
j 3 6\ —ft tua. iamfefà cadens
Radice.
Scribt,illaiam,autaore libro. Necenim de filuàtotàloquitur, led diuihmdearbonbus.
Hxc, mqinr, ramos amiu*t : dtam iam radix non renette.
Vide verbis ipios. Quod femel monitum,femper lac % Quis
enim tibifructus alias ex brcnncuhshisNotis?
ft 1. iplefuneflointegit.
Vates amitlu carpus,ey prondem quatit.
Quam frondem ? Taxum,cuprcdum.autfimilem aliquem feralem ramum
? Non ab iiiam. nifi quòd pramalet apud me codicis ienptura,
frontem. Namfrontemquatcremceltiautiratifolent: necdiicoiiuemt
infero buie fàcro.
610. — at que ab omni difidet turbò PRONTI.
liiu lra,&{cK\bc,defidet ,cwvc\ mcohbro. Nempe vbltLaium ,qui inuitus
Se vi violenta canmnis protracdus ad fupcros, procul fe remouilTe ab
aiiis,& iblum refediiTe,fcque occultantem.

70 A N IH AD V EU 51 ONE S
Tenebratili haefententiä: quasmirabordìqms penetra bit. Egodifpellì
eascenfeam,vocibuspaulldm compofitis,autcorrebbs. ^uifiuis in culpa
fuit DimiJJua,odit. ornnequoddubium,pitta. Sentcntia biceps, primùm
ait, Omnemqui aceufatus &:dimifius., odifTeeum af#dquem ,&ob
quem, in periculo. Deinde vniuersè hoc Regi bus prxcipir. de quo ambigis,
pro certo habe:&culpam ambiguam, punì vt veram. Videadiun-
£ta,videbis verum me vidiflè.
771. Cecidife noßnfliprtis impulfuobiti um,
h\ber,fiipitis pulfit : fauente verfiu.
75>j. Grauempaterna regna difiutiunt met um.
Ort. Aid. Et hie ille aprhh: *Omnem p. r.difcutient met urn.
Lugd.,BaC goy, ^updfrbddicijiprarnium guati potiti •
pa
*' Liber, fubditiuifr, petqt.notà. lapli cempons, vtrumque rechi,
88;?. Lenefedmodtcum
(^dura.
ßuens
Concinnem ex veftigiis(cripti : Lend&modide fluens.
loo j . qualis attonita ejr furens
Cadmaa mater,abftulit nato caput
Senfimite rap tum traxit: affidi urn alio qui
Cupit,pauetqr Hsec v.etò incpta. Scilicet in furore ilio feniìm Zi lender caput auulfum
traxeric Agaue? auth.ee ad iimibtudincm ficianc.quam inftituit Poeta?
nihil. Liber meus: Senfi tue rapt um dubitai. Ex quo apci/Emò.ipco\SY7//£'^
raptum.dubitat,afflUtum alioqui Cupit ,pauetf Qualis,inquic, Ä

IM H I P P O L Y T y M. SJl
deatur, nifi Vitium tarnen maiusnonnullo indicio librorum.Nam meo
ecce /totusille fccundus verfùsabeft: idque,cdm bisineo ( ,
neicioquo.jviSSipaI„ calia'? icnptus primus hie Actus. Ateditioniprifèa:, abefttotusprimus.
m qua CMelanes ctiam eft^on rJMaander. Cogita, nam calidè hxcmc
fcnbere vides.
16^, tQjiid ponM fr A fens confcius noctis pernor?
Bene. Nam noòteplerumque inquietati fceletum memoria. Tarnen
reo eli, mentis pernor, non minds re£tè.
a -pj. N v T. Reßßet tile, fe% { trailandum dabit?
H.cc cum (equentibus Nutrici tribuuntur. nolim. EgoPhxdram eadicerc
velina, fed afiìrmantem, non rogantem. At huic verfui perfonam
Nutricisdedcrim: Nvr. Tibiponetodium.
161. Prò e aß it at is njindicem armemus manum.
Nec hoc placet in N utnee. Da Phaedra;: &c obiter corrige, Pro caßitate.
Mori cium dlapra:optat,quàm pudorem violare, quod tarnen impedii
jNutnx,qu3s mihi iam dicat, N v T. Stelefinecdus.noftra.
277. ffte lafeiuuspuerperenitens.-
Mahm, aerenidens. Fallaci quodam rifu,Cupido. Statim ymoderaturarene
ex veneri.
x8

77* 'animadversiones
Liber,nef?ibusfeßis.cjnod valde approbo,8¿ fcio hxc dici de notturnis facrisTriuix.
Propere. Ckmvidetaccenfis
dr Triuia lumina ferre dea.
deuotamcunare tadis Jnnemns.
$ iz. fue fous largus citas
Diffundit vndas.
ídem .ßefundit. aprids. •
j 2 o. ~fi celerjomnus frémit
Secura duro membra verfemtem thoro.
láctOfCertiorfomnus. S¿, verfantur thoro.
j 31. • non vafio aggere
Crebracfo turre cinxerant vrbes lacus.
Lacusihterpretantur Foífasqmbus vrbcscinclx.Curlibrum non magís
Mis. audiam j^/^í.fcribentemf 1
Vrbesenim(ibilatuscingunt ¿¿claudunt
aggenbus murorum &c turribus.
j5>2. Cur dulce munus reddita lucis fugìsì
(.Aude anlme,tenta.
Perforas hec variari placear/HiP-O/r^/cx m.rdfugistV HAE. Aude anime.
6o p. Vos tefior omnes calites hoc quod volo.
Hip. K^sínimíifne cufien s aliquid'efori nequitì
Orr. FaUor. aur bona lec~tionis& fententix mihi liber aucìor : * Vos t.o. e. hoc
quodvoloeJMcnolle. H i P. animiifhc cupiens aliquid cff'ari nequitì Phxdra
aperire amoremcupiens.vim eins primo aperit.Ec d'i j mihi telles,¿nquir,
etipcre me quod non cupio, vellequod nolo, iedadigit fxuus Se minchas
die deus. Nimium lane bare buna.Sed verfus,inquies,/pernir. iam
antèmonui, inferi interdumdimidiatos iilos verficulos, ièntcntiâpoícente,necíine
gtauiorum vatum exemplo.Qtiòd fi concinnare tarnen
verfus placet.-deleam dò aliquid.&c legam,r*ííV»í 3pro cupiens.
6ip. CMuliebre non eft,regna tutori patris.
Ms. Germanum credo * tutori vrbìum-MX. in libroni
i. Clues paternoforfts imperio rege:
Sinu recepì am fupplicem aeferuam rege.
Mss. Lege è (cripto, * aeferuam tege. Prxiuit Regendi verbum : &iucunda
paranomaliâTegendifubdit. haudpauloaptiusad Phxdrx mentem6c
votum.
6

IN HIPPOLYTVM. f7?
Hoc fancaptum &, puco, veruna.Quid fa iptura tamen vetus v\ilt,[enq
monflrct imaginen» ?
8 z 6. In [celere quark crine laceratofidem,
Emendane, * Et (celere. Meo fuir, In [celerà, quod valdè probo, etfì dele- M ».
rum id, &C repoitum, Un feda! quod ipfiim haud fpernam,deteftandi 5¿
admirandiquádam forma.
8 ri. Et limine in ipjo vafia lamentado.
E veceri, In limine ipfi* moefia. optimè. M ss. Par,
yja.. — bominum nimium
Sec urna, ades non [olici tus
Frodeffe bonis, nocuiffe malis?
Opìnor (cnbendum , Seeurus audis. Cur tu ó magne deus, inquit, cum
cerera mudi cures &:dirigas ;culparis tamen &e audis fecurus hommurni*
Nam venís de folica baec dcblacieratio in D.eum.
i o z z. Lattiere nube numen Epidauri dei.
Hocperplexum vetus euoluct,èquo feribe:Latuererupesnumen. Mae
rupes,inquit,4phs^ifcu!apiusiniìdet,latuèrepratalto hoc fluecu. Ab Eu­
ripide eli, qui nac ipíain re :E»furtrríS >
ío-3 -
ptòv,xa)7r'ifetv AtmÀJKavy.
íoqf. Longumrubenti[fargitur[uceolatus.
Veten', [uceo. ego,fuco.
100'$. * Tor unsq.ct'.i rus arile trepidantes fletit: it
QmsTornissiÚMolestNam idprxcclIk.Orbili,tuamfidem.Nofter,:ror-^ Rio
uaq. : ad G ram mancam, non ad vei fuña. Lege ,Torut:mifc. Tturufjf.
lili. Admita ai ber lis culmina [eelibus
Touros excipiunt Notos.
Verfum ìmpleè libro; Eurosexcipiunt,excipiuntNotos.
1176. Animaq ( memet par iter ejr (celere exuam.
Liber, Animaquemcfredíimpariter. Quid hoc monftri? eruo,& icio feriprum
fuiífe Animáque Fadrampariter. Sane haecfui compelían© haud
paulio validior ad affectum.
n CMucronepelltus impium iuHopatet.
Po (Ht videa dli ùm\\c, Ejuriente leone ex ore exfculperepradam. &quae taha.
Tamen vereor ve venus fie, iufto petes.
1 z 71. En hac fuprema vota genitoris capes.
Vetus, Et hac[uprenrn * dona. veré. M *»,
1 z 7 f. At vos per agros corporis partes vagas
Acquirites.
Idem, Inquirite. Authoc vcrum,aut magis^^wzrf/f.Excipit nunc
T R O AS.
Veri. z8. • Te/?ordeorum numen, aduerfummihi,
Vatrtacp ciñeres : tí que rector em Thrygum,
• Tuosifc manes, quódqueftetit ante ilion.
Hceubae hace accettano eít, quae compellar déos, Priamum, Hc&orem,
íeddc iíto,verbam mondo; quod elues è libro noftro ,Tuó[quemanesquo
CC 3 " Jetit

J74 A N 1 M Al) VERSION ES
ßetitflantt ikon. Nam hoc ilia &: alij He&ohtribaenint,, Troiani incq
^cum eo vixiffe. Bella hasc emendatio.
45». Quod penitus aft urn, dm reeepißet libens,
JEnfis pernii lìncius e iugulo redit.
Vana verba. Quidenim mirum , enfèm fanguineum cxtradumèvulnere?
Ac contra voluit. &c meà fide fcribe. Unfits fienili inttnclus. quod interpretor,
nontincìus. autfi difplicet, voculam imnukc.finilihaudtin-
,c?.%f.Sententiaqnidem palàm ite mens Hecuba: haxfuit.Priamuni, cum
Pyrrhi gladium animose recepiffet, tarnen emififTe ilium (anguine vix
tinctuni. Nonne decorò hoc de lene, qui trigidus Se àvctiuctToc, ? N equid
ambigas,ecce de eodem Priamo.idem Poeta in Agamemnonc: Vidi,vidi,
finis in iugulo,Tetum Pyrrhi vix exiguo Sanguine tingi
jt>. • non tamen (fiuperi) fiat eß,
M s s
Dornum ecce Friamì,nur thus ejr natis,Ugens
Sortitur torna.
Liber meus, * (uperis fated : quod verius,& fimplicius. Sequentia à me
" ' kc concinno, Do.nu.rn ecce Fri ami e nimbus. %
• .vefte reuulsi
pk^r'
Subptrìngefinus.
^etn,*vefieremifiÀ.
Lw\C '
1 6 1
• Felix quifipttls bello moriens,
Omnia fiecum confùmpta videt.
Prefero {cripmm,confimpta
fé nihil linquit.
tulit. Aufert videlicet omnia iecum,qui poh-
171. terra mttgitu fiernens,
Coneuffia cacos traxit ex miofionos.
Quid? ve infonuerit aut vocem emiferit terra? nihil tale. Scribecum Ih
• bw,finus,nonfbnos,Eiìhoc
lit wnmenfosfpecus, . .
ipfum, quod mox dicit : Tunefeiffa tellus ape-
¿0 5. Triton ab alto ceeinit Hymenaum ehoro.
A quo alto c horo canit Triton? Mlfiìsnugis\egegTritonum ab alto ceeinit
Hymenaum chorus, atqueitahber. V.ult Tritones in mari, quia Achilles
Thetidis films, prxcinuiflenupriiseius&Polyxena:,
i z 8. •—— Thracios mar it greges,
Scriptum, min it greges. »
240. Iaculi peremptue Hector ante oeulos patrts,
Farit cripte Memnon.
Q«.Lugd. Quxraala libido bxcfubflituendi,cùm inlibthchrcelTet,*Patrutqne
ijMemnonìQcxtè idem Ptiamus Hcäon pater, & Mcmnoni pati u us.per
ff atrem Tithonum.
244. Didici'tquc K^Achtlles & diis natos morì,
stiz s. Par. Multò melius veriuiquc nofler,* efideà. Nam patente FÀLTCNADEA genicus
Meninoli,vti&Achilles. *
J,

I N T R O A D A.

$ j6 A N i M A D V T ?, S I O N £ S
Tu licetParim excufes. atmcacaufTaiudicem fuumhabet,&quidcm
iratum.quem. ?
Menelaum,quem ncmpe lxfi.Ineiusnunc ego arbitric
5)4.7. V'tderi animus ingens latua vt audterit necem?
Magis EX lege verbis, liber: Vidcvtanimusingenslatusaudierit. Nam in
fecunda (ede,libenorem interdum hunc noitrum video; magis lttictum
in quarra.
1084. Huncpintts, ilium laurus,hmcfagm teg'tt.
Defcribitconcurium ILIUM vulgi,omnia,ad afpefhim Affyanadhri fup-
PLICIJJOCCUPANTIS.Sed buic MENU magis FACICR Icriptura libxi,fagus gerit.
Vult alium in RUPE lletiffe, alium in pinu, LAURU, fago.
1117. —plied incuffu caput
Ruptum.
Vetus, (ilicis impulfu.
1145-. Stupet omne vulgusj&fere cunPli magis
AidLugJ. * Periluram adulant.
ytperitura Hicronymus Alexander caput huius lecbionis fpcxiofir,fed falfx. Tu
UmUnt. G^ojgi Fabrici,curfubknptor? Nihil cibi egodetractumco : led piofc-
£1.6 nonlaudati film a opera tuainhocqmdem Poeca.. quern iarpiuscura
tibi innouandi fuit,quam in vetcrinitorecoicruandi Libri pnfci,ttiam
Or: meus, * Peritttramlaudant. quod vci fus fpernii: led Peritura lege, &: rem
babes. Per ^I'^wadiunehimnarrai & cfF. rc Omnevulgusanomrum
(tent in forma Caifandra*: &eo magis . quod iniirus nobis mos laudandipentura.
Nihil verius. vel loca (ujphciorum noibrorum adi. Itaque
velut parenthcii quadam hx'c legenda.
114P. — - omnium mentes transitu,
tMiferentur ac mirantur.
Suauius,quod in hbto:CMiranturaemiferantur. Abeo
AD AGAMEMNONEM,
Veri. ir. Vbi ilkceleri corpusettinBmrota. %
Malim Juuincius.
3f. ytuo nepotem (prò nefas) patri
Natis nepotes mifcui.
virum,
Ald.tugá. Vcreri, * Auoparentem. Qua: intemperies mutantium. ?
Hifforia fmc fabula
itadepoítu'at. Nam Tbycftes ha*c enunciai,qui y£giflho pater
idem &auus. Iile,quiagenuit : ¡fie, quiacx filia.
27. Sed fera tandem reffieit feffos malis
Po fi fata demum forti: tnceita fides.
Lege,P

IN AGAMEMNONEM. /77
% 4, MB e
ét fypwbos vrit Erlnnys,
Tumida* femper eomitata domos.
Vems,Nimia* femper.
104. Felix, media quifquis turba
Parte quietus.
Ifipfe, Sorte quietus.
150. Proìnquidejl?da tempusaefatium tìbi.
Muco,Proinquidquide/ì,datÌpus.iìc,vt prima vox exaudiatur vnifillaba.
147. Cui vltimx e fi fortuna, quid dubium tinteti
Litcerulàmutacàilluftro,^w«». Qui in extremà force, media non timet.
nihil euenire peius poteft.
208. Huncfraude mine eonaris infanti aggredì.
Nolter, eonaris & furto aggredì, vere SÌ elegancer. Furtaenim,de fallaci
quouis Se inlìdianci fa&o^Latinis dieta.
2jj. Tu nos perieli fona, tu Ledi fata
Comi tare: tantumfangulnemreddet
Jgnauus iste duci or.
tlbi
Cacci hìc ineerpreces. nos diicincìiunculaexpedimus : Comìtare tantum,
fanguinemr.tibi.AitMgiilh.us : Accu,óClycacmneftra,nonducem ceddcriminiprxbe,
fed fòciam canedm : faxo vt Agamemnon hic tuus breui
nobis det cruorem. Altero abbine verfu fedbico ,
do obtutu (lupet.
valtus langui­
zpa. F.ffufa circumpedlcum quanto verni
Turba apparatu? fòla fed longe eminet
Tenétque regem famula veridici dei.
Primum velim, Ckffuft. deinde eh in libro, turbafedUnge eminet: amesnè,
nitì damnec verlus. Scribas ex eodem, Tenétqueregnum.
316. • . tu quoque nofros
Thebana manna comìtare eboros.
Nonne magiSypYto-tov, Thebdìs hofpesccmitar

j78 a n'i'm adversiones
J48. • tandem horream
Aliena inerti tela nntti dexter a ?
Metishabet,teneherream. Muto faciemorationis ,& fcribo:thehorream'?
Aliena inertitela mittis dexterà. Ad Palladem auertit Aiax. &ego
te, inquir, timeam . ?
quje nec tuum quidem telum in me torques. Nam
louis hoc eft fulmcn.
J7 3 •
am
*
t m e n t
terram rates,
Ore.
Voluiinttfa maria:cedit in luBumfuror.
Li ber : CMalùntque maria, * eecidit in lucemfuror. Prius verum 8c darum«
altenuslentennahxc,Sub lucem demum defiliert folet, tempeftatem.
6 zu reditu annis
Troia his ejuinis,
Vnius noBis periturafato.
Idem, peritura furto, quae notio verbi fuprà mihi notata.
6z j. Fatale munus Danaiim traximus noiirà
Creduli dextra.
Ort. AH, Euariat codex : *Ftanainnque fatale munus dtiximus nodira.
J-ugd. èj U Non quateais Bifonis ales
Refidensfiluis, impia diri
Furto mariti garrula deflet.
Hirundinem intellegi clarum eft. fed eane in filuis ? imo domuum afU*
duacultrix.Benè igiturhber : Refi deusfummis: Se mox,garrula narrat.
68 j\ Trißis laeerat bracino tecum,
flua turrita turba parenti
PeBore rauco concita, buxum
Ferit, not Phrygium lugeat Atym.
Scio de Tibia harc accipi polle, quse Gallorum propria, & fxpc ex buxo*
Tamen liber oecultiorem ritum prabt.dum fcribit : Pettora rauco concita
buxo Ferit. Fanatici enim ifti in fimulato hoc lu&u peciora ubi tuudere
fo!iti,pinu,aut buxo. Claudianus,
Cymbalaferre licet ,pettùfque ilädere pirn.
Lampndius in Commodo: Ijtacosvere pineis vfque ad pernictem peplum
tunderecogebat. Statius bb.x.
quatit illefacras inpettora pintat Sanguinebsque rot at crines,
760. Ardéntquepallentesgena.
Vcteri, Turgéntque^a.
77 8. Contuxque par it er obuios Uli tulit
Greffhs.
Place t magis fcriptum : Et fella coniutt obuios. Vult cam l*to habitu ot>
uiam ifle marito.
817.
Liber, pallida.
candida Phaebt-J*
514. ßhios anime demens refitgis ? extcrnosfttgidt
Domns timenda efl.

IN OCTAVIA M. S79
"Eleiìrx ad fratrem verba funr, quem domo amolirur : haud pau'dò tarnen
melius concepra in noftro: fihbd anime demes reftigls externos'metta?
ygp. Et iß a demum palma Pifiilouis
Velamen eadem praftet.
Libera ifta dornt, veriflìmè.Palma fignificat fibi datam premium ludís.

jSo ANIMADVERSIONES
169. frodidit Up firn dcmum.
Scribe cum libro,perdidit.
4j8. N £. Defectus enfis facial. Sí.hoc alfit nefas.
Mhratur Nero facturum íe.vt fcira íua&¿ íuíía non populi confenfus ñrmet,
led eniìs. Seddifplicetadiuncia vox Enfi : S¿icx\bam )Detecluscnfi$
ime confettus. Nam in vrbe 8c roga, gladi) tetti ac conditi.
482. Intridi a tri His vieta cen fen fupio
Ce fu Senatus, Equitis aceenfus fauor,
FÍebkq¿ votum efl, atqtie indicium patrurn.
Tu'pact's auctor, generis hmnani arbiter.
Confuía bate fie digeras licet :
—— confenfu pio
Ce fit : Senatus ,Equiiis ,accenfus fauor :
Plebisq^ vet is at que indicio patrum
Tu pacts auttor.
Quod fcripfi, votis : à libro eft. in alus nos adminiculan
§69. FixJtifinerepoffet bos thalamos deus
Videre,populiJantta nec pietas f not.
M s s. Aid, Lc&ionem veterem recipe: * dolor videre poptdifantta nee.
^.Lugd. 5 -E. Negare durum efi. N E. Prineipem cogí nefas.
lmò,Necare_j. Idenim minattir Nero antenote verfu, ferro fe expreí-
Ort. furum.quodprecibusnequiret. Statim * Remit tat ipje^>, non Permitíate
eft in libro.
6p 7. Socerum diri mi forando viri
Potes hac demens¡perore memori
Hos ad thalamos pèruata diti
Vittima tandem funefla cades?
Altero verfu omnmo legendum ,Petes,hen, demens interrogatone
nota: delende;. Quem tamen Socerum intellegit?Si redum eft,ccnleam
Appium Silanum:qui paterL. lunij Silani ,defponfi Odau¡a\ Et ine
emm, S¿ ille jinterempti. O&auia:igiturvaticinantureundem cxitum.
Sedprofedòneicioanehgam. Sociam diri, hoc (entu. Sperate ò demens
potes íbeiam te futura lunij Silani tui viri;& quidem maebandam (quad
ohm il I i factum ) i pio die nouarum nuptiarum.
6 8 z. ^fffig^t humo violenta man us
Similes nímium vultus domina,
Scribo, Ajfigat.
722. Didatta Jubito patuit ingenti mibi '
Teiius hiatu lata, quo praceps toros
Cerno iugales.
Diftinguo, Tic/ius hiatu : tata quo praceps. illue delata praceps;
719. Jrrupit intra tetta turn trepidus mea.
Enfemq^ iugulo condiditJauum Nero.
Malo, trepidus meus. de Nerone.
749. Iugulo quod enfem condidit Princeps tuuse
M alo. Princeps tuo.
1
Qua-

I N О С Т А V î A M. j8l
7jj J, jOu/cumque (laro тягтоге effgiespetit,
Kjiut ara falgens, ora Poppa* gerens.
Non negitcm Aras etiam pofitas PopparxTed nunquid ilia; os cius gorebant,quod
poeta addit ? hand putem. ConiecEuram noftram ,credo,approbes
: Aut arefulgens. Qmecumque ftatuadnquit 9autèmaimoreiL
li fada,aut ex xre.corruir.
7P4. membra per partes trahunt,
Didupìa laqueis.
Non Diducta fed* Dedupla. Namismos vtredem laqueofq; daruìs al­ 0
tionbusiniicerenr&detraherenr. Satyricus: defeenduntfatua,repcmtpfquunfur.KoU.
j$6. verba conueniunt ferls
ImmipsafaBis qua timormi fit теш.
S'epiref.ammis Pr incipit fedem parant.
Diffindere hxc non dubiterò,& perlonam inderete:
Immifia fatiti. С н о. qua timor recipit mens.
N v N. Sepireflammis.
înterloquitur ad hxc noua & inopinata Chorus.&: quid timidus,inquit 3
audio.?
So 8. Lafitriples dabìtispocnas "
Sanguine vef.ro.
Conucnicnciùslcnbas , Laidi tri fies. Olxui&malè prouidi Quiritcs,
lucrisi eluecis /ànguine vedrò hxc facìa.
8fo. Abflrahereno fins contagerà ear am thoris.
Li htvaoniugem tantam.pxoho.
S ; 8. P R • éfine qui font e m arguât?
NE- Populi furor. PR.jVjiis re geis démentesvalet?
N t. guis concitare potuti? Рк. haudquemquamreor.
N e. miulier, dedit с, e. ­
Omnia hxc,quiafuotdiora,confu&icorrupta. Primdmlege, J^uiconatarepotuti.
Deinde: P t\. Haudquaquamreor, tJMulier. hacfèntcntiâ.
QuidadmifitO&auia?Populusobeaminfaniuit. Quispopulum poffitregere
? illaipia,quae concitare. At non puro infxminam id cadere;
cui animus quidem nocendimon tamen vires. Lente examina mi Rapheiengi:probabis
869. / dipana qua tam fera damnatampremìt.
Enam lue hxrebisdine manu emendatrice. Nosputamusad Neronem •
hare referenda,fie:
NER. Velpœna. epta tam fera.
Refponfio,qux pender à Prxfeóh verbis'vlrimis. Dixeratiile, Timore
feeminas frangi, pronasalioqui ad malum. Imo poena earn premer potrùs,aitNero;iudi,etfi
fera­
8^2. (io n lem,mi fer am
Cernere poi fis.
2Liber,^&;.aptè ad priora, M
DD 3 Vrbe

'JJJL ANIMADVERSIONES IN OCTAVIA M.
977. Vebe eß noßrandtior
Et Maurer um Barbara tellns.
Scio Pcenoshberos Saturno immolaíTe, arque ita humanas hoftias fecifle.Necramen
idfa&um hictangitur. additenim, HofpitisMie cadelitatur.
Atnufquam leclum de hoipitibus in Mauritania due Africa vulgo
quidem im molaris. Fidenter referibo, Et Taurorum. Ad Tauros Scythix
populosa in ds Diana; inhofpitam aram allulum ;quas tibi nota.
Habes,miRapbelerjjri 3qu£ÌnterIceendum, nttfittatiorasnotauerammei
libri:fednotaueram mihi. Nam deficribere baie aut digererein
ahenurn vfitm,nec cogitam Vnquam h ¿núpoic. Tu- tamerfimpulifili
& impetrafii. cui fi hecc ad Editioncm quam paras aliquidferment
(quod¡pero jmo confido:) ficopnm mmm attigijiec profecía - «A/oi- Ci-
MezqìU'ytxiipcK Vale. ScripfìLugdttni in Hataws } Nonù Ocìok
CÍO. Í3. LXXXVII.

M T VI LI I ­
С I С ­ER О N I S
* . *
С О N SOL A T I О.
Liber­ 9 two fiipfom drfili& morte confutatiti eß>
Nane firimìtm y e fi er m,in lueem e dit tes.
De quo iuäicium I v s т i LIPS Ii
fubiuncbim.

AD LECT ORE M.
SI T, que m quifque Volet\magni Ciceronù imago :
Nec Ckeropviuo me Cicérone fuit, m
Quifquîs at ille fuit, belle déclamât @d apte'
Tde mifèris hominum cafibus atque malts.
£hpalù & ejlSenec£ 3qute Controuerfiafertur.
Homme quâmque pari Quintdianus habet.
Tu tamen hinegutosfLeUor bone,coUtgefru6liat Jguidfît homo jfectêlo dum docetille fuo.
Quidrefert vêtus an noua fît medicinafalubrist Mger ab bac medicddumreleueturopei
{Magna fedintereadebeturgratia vobts,
In Ittcemper quos ifle libellas Ht.
Vaïe te Régis Procurator cate^Prafes
Te LeOyteqHepreeesqui Gtlo Conjiliie.
Per y os très liber hic redit in noya feda fuperfiesi
Vefiraqttefama per hune vfqae perennùt erit.
io.Auratus Poeta Regius.

M. T V L L I I
C I C E R O N I S
CONSOLATI O.
VAN QVAM recenti bus morbis medici nam adlnbercvetantfapientes,nihilqdieaducrfihominibus
accidcre folce
in vita,quodautimprou-fum,autinexpechitum videatur,
conemur tarnen, fi qua ratione poflumus, mederi nobifmetipfis,&domefticaefubuenire
calamitati Si enim quoties
vfuuenitjConfuluimusceteris,cur non abquando nobisipfis? &,fi
mala,quje nec vitari,nec auerti humanis viribus poflunt, pertuliraus toleranter,
cur non ea, fi poflumus, ratione leuiora faciamus? prarlertirn
cùmadargritudines.&moleftias depellendaseòacnus incumbere homines
debeant, quo melius eft, fine cura viuere, quam curis, & angoribusoppreflum
,accircumuentum,humanam conditionemfatisperle
miferam, aliisetiamincommodis cfnceiemifèriorem.quid porrò pra:ftantius,quid
vtdiuseft, quam cum corpore valeas, curare, vt etiam animo
valere polhV liquidem corpus animi gubernaculo, animus autctn
minifterio corporis indiget. at neque animus teger bene gubernabit,nec
aftectum corpus animi reótéparebit imperio. Quamobrcm prudenter
à dochs & (àpientibus viris &: cogitatùm,&: factum eft, qui de luétu minuendo
ante nos fcripferunt, quorum extant latis multa, fané fapienter
htteris mandata ,imprimifque à Theophrafto,Xenocrate,&Crantore,quorum
bbroscùm fiepe animi cauffa fùmplenmus ìnmanus.admiraci
eorum faluberrimis prsecepris refertam,& conditam eloquentiam
,tum proxime legimus neceflariò: cafusenim erepta: nobis filia?,
quam in ocubsferebamus,eximiis &: virtùtis,&: prudenti? laudibus preftantem
,ita nos vel percuht, vel afflixit, vt ab lis opem ad leniendum &C
mitigandum dolorem peterecoach fimus, quorum maxime dottrina,
atque aucdontate antea mouebamur. Itaque multa , qua: ab illisvel
acute cogitata, vel eleganter enuntiatafunt,ad dolorem noftium abftergendum
colligemus, vr, fi minus ccteros in ranto moerore delecìare
potcnmus,qtiod alias & dicendo,& fcribendo efficere conati fumus,
&forrafle inrerdum pratftitimus, fàltem nobis ipfismedeamur.Sed nos
etiam in hoc fortiorcs crimus, quàm cereri iquibus difficile non fuir,
cùm doloris expertes ipfi eflent,aliosconfolari, & à moerore abducere:nos
autem dolore afHich,confolationem à nobis petentes,nofmetipfos
in dolore vincemus sac natura: quandam quali vini afteremus. qua:
vtmam tanti fit, vtcxtei os quoque in pan fortuna doceat aduerfoscafuspatienter
fare: qui quo farpius contingunr, cò propiores hominibusputandi
funt ,quafique inipfa humana natura innati atque infici,
ideoque ieulùi feren.di.qui enim hominem le effe agnofcit,bominifque
E E nomen

j8£ M. TVLLII CICERONIS
nomen libi vindicat,curea, qua: hominis maxime propria funt,recufare,
acreiicereaudeat'quod iìmul vtfeciflet, &dmprudens,& iniultus
meritò haberetur. atque hic locusà Theopbrafto egregie uaftatus, Se
perpolirus eit: itemque à Xenocrare,quorum vterque eos, qui communes
cafus recufant, imprudentia:, atque inblillitix condemnat, alter
etiam diis ipils aduerfos non dubitai appellare, quod etiam grauius crimenclhac
vix in homine tolerabile. qui,òdm omnia Dusimmortalibusaccepta
referredebeat, quorum ope viuit,intelligit,agit, lì corum
voluntanrepugnet,cum Diis,gigaritum more, bellare videbitur.
hxcautem perite, vedixi, a multis tradata(unt : lèd ego Crantorem fèquor.cuiuslcgibreuem
dlumquidem ,fed vere aureum,&,vtPancetio
p lacuit, ad verbum edifeendum de iu&u librum, quo acute vniuerfam
doloris medicinam complexus eli, lèd humanx natura? incommodaitaddigenter&accurateexprcditjVtquafi
luendorumfcelerum
caufla nafeihomines, Se in hanc lucem ingredi.poflìsagnofcere. Fac
enim nalci hominem, Se in lucem edi. continuò fenties, non rerum humanarum
dominum,&: gubernatorem exortum, lèd verius milcriarum
feruum,atque incommodorum. nam infantiam Se pueritiam vagitus,Iacrymx,imbecillitas,nullus
nec rationis, nec corpons vfus, dolores,
moleftixque quamplurimx ampleduntur. Adolefcentiam ardorquidam
excipit xcatis,nec prudentix, nec iudicij compos,rcrum vtilium.ae
laudabihumconcemptio,voluptatis, Se firpe turpitudini^appetitio, veri
boni ignoratio, in pares ferocia, in fuperiorcs fuperbia, in mfimos arrogantia.
ex hisconuentiones, rixx,contumehx, aflìduusdeniq; moielharum
concurfusexiltit: ex rebus honelhs contemptis infelicitas, Se infamia,ex
turpibus curiose arrepris,& conquifitis luòtus,morbf perpetuum
denique fui ipiìus odium , ex cognita rerum turpium mercede contìatum.
Adde infanas pecuniarum largitiones, nullam futuri tempons curam,non
inopix,non liberorum, non vxons,non poflerorum,non familix.qux
fiquisxtatispotius vitia ,quàm natura: milerias, vehtappellare,
quamquam nominis quxltioneminducat,nontamenipfas ab homine
mifèrias, atque incommoda remouebit. Nec vero audienduserit,qui
hxc ab humanx natura: miferiis feparanda putet.quòd non in natura
infitalìnt, fed vniusvelaliquorum hominum errorcs videantur, totius
autem naturx dia effe affirmet, qua: nullo à prorfus homine ièiungi
polFmt. quali vero humanum non fitiralci, quòd multinon irafeantur,
aut non humanum loqui, Se focietatem coire, quòd multi repemnrur,
quimhildifficiliusfaciant,quàm cum hominibuscongredi, autfermonemcumaliquoconferre.verè
autem humanx miièrixrant,quòd &il
non omnes in vno, certe omnes in omnibus,&: aliqua in m ultis, Se multx
fxpe in vno agnofeuntur. Iam , conllantis xtatisquot quantxque
miferixfint,non difficile eli intelligere, at difficdlimum enumerare,
hxc enim ex omnibus hominisxtatibus in perturbationes animi, in periculacapitis,famx,fortunarum
vnamaximeincurrit. fìcut enim cete
rarum omnium xtatum ,ad res negotiaque tum pnuata, tum publicaperagenda
aptiffimaefl,maximeque idonea, ita etiam vna prxce-

C O N S O L A T I O. /87
eeris omnibus ,difficultatum , muériarumque omnium, qua? ex publica
, priuatacjuc admmiftrationeorhmturmarticcps,&iociaeft. hxcpriuata
amicorum ncgotia procurar.,hxc publica luftinet muneraihxc
gloriam ,8£ commodum ex rebus feliciter euenientibus, barcxrum«
nas,&£ molcftiasex aduerfiscxpcritur, buie bonorum ciumm propugnano
, buiemalorum accufatiopfopo(iraeft,huic inuidia,& xmulatioà
bonis immincnc,à maus pericula Sc inüdiae intenduntur :xtas numquam
fibüpfi non infefta ,numquam pacata, femper laboriofa, femper
anxia, &c(ulbcita. qux ii non aliquos incerdum vel vtilitatis,vcl
voluptatis fru&us ex affiduo labore pereiperet , feipfam profecìò regere
, ac tucri non poflet. Sed miferiarum numerus multo maior eft,
magnitudo autem tanta, vtneminem à publicis ptòcurationibus non
auertere.ac detetrere pofilt. Illuftre ptxbuit exemplum vniucrfx ciuitati
calamitas noftra, quam ex pattaciuium ialine, ex defenfis atis,ac
focis,ex piod'totibusà ReipublicX ac Popub Romani ceruieibus depuliis
contraximus. Sed noftra fuerit a?t umna. ciuibus contigeritfalus
Sc quies, quam ctiam vita ipfa profundenda, il opus fuiflet, libentillìmè
redemiflemus. Nihil necelfe eft mihi de me iplb predicare, fed tarnen
veriflimc afhrmarepodum ,eosdemum annosmeverèvixifle,quosin
preclaro aliquo patnxvcl commodo, vel ornamento coniumpii. ac li
longius mihi viram producerc beeret, non me alia caulTaad diutius viuendum
, quam pubhcxvtilitatis ftudium curaqueadduceret : qux vna
cogitano in hommegloriola ,&laudabdiseft maxime. Nuncquxextrema
de xtatibus fupcrcft,quid ego de feneclutis incommodis.ac mifenisloquar?
quasplurimaseffe,&c grauiftimas, Sc nomenipfum, languoriscalamitatiiqueplenilfimum
, indicar, &adfpectus ipfe lenti m hominum
patefacit.quidellenim aliud fenem videre trcmentcm,mcuruum,
canum,inbecillum,infirmum,quàm cernere morientem viuum,autviuentem
mortuum? Ac,llnonnullis vifumeft,magnani efle iènilisxtatiscófolationcm,pfudennam,vfu
rerum quxfitam,qux illiusxtatis propria
cft.eoldcm illosfateri oportet, ex eo ipfo fonte manareetiam ad fènes
non minimum doloris,atque moleftix. qui enim le prudenrem , rerum
que agendarum peritum agnolcit,curnon doIear,qux oprimè intelligir,prxxrafis
vitiooptimèetiam perlicere non polTe, &,fi patriam
ddigit..cur non angatur, quòd, quam confilio iuuat,opera etiam muarc
non po/fiV coque maior prudentium dolor eft,quòd oprimorum confiliorum
frucìum nulla alia ratione perei pi polle, quàm li optimè ad exitum
perducantur,intelligunt. quòd,nifi viroptimus patrixque amantitlìmus
ad agendum accedat,prorfùsinaniafintfutura.
Dextatibus fatismihi vidcor dixiffe. quid iamde gencribus hominum
loquar.aut nunquid principesviros,&medios,&infimos xquè
mifètos effe negare paffuta? Reges ipfi quam miferi fint, quantoque
operefollicitudini,timori,atque infidiis propolìti,fatis oftendit D10nylius,
cùm imminente capiti gladio Damoclem fortunxiux felicitate
m voimtexpcnri.ncc mirum,ctìm iis bellorum calamitate^, agrorum
vaftationes ;populorumcxdes,vrbiumexitiaimmineanr.ou.T etìmeue-
EE 2 r.

jS8 М. Т V L L 11 С I С E R О N I S
niunt, qui vi&oriapocitur ,aliquid &ad gloriam, &:ad impcrium lem*
pcracquirit, fed canta praterea rerum amiffio,tantulque fumptusconfcquitur,vt
magni condet vicforia, ac plerumque prxfhtenc, numquam
arma fumpfifTe.fin profligario exercitus,autclades ahquacontingit,
nihil eo flatu miicnus ne cogirari quidem pocell, iiqmdem captiuitaci
, inopi», luclui,contemptuiconiunciuseft. Sed fae Regcm elle
à bcllorum impctu,&àcaftrorum puluere remotum : luapacatepoffidenrem,nulla
hoftium incuriione vexacum.num iccirco tiuior, &: a miferiis
fecurior? quin immo, vt otium humana natura non fere, ipfè libi
mole(liam,ac folhcitudinem exhibebit. nam ant de augendis veóhgalibus,autde
producendisfimbus,deque vrbibusad im perni rn acquuendis
aut de iungendiscum potennoribus propinquitatibus,acqueamicitiis
cogitdbit. qua qui animo agitar, nec à moleftia bber eft,nec alios iècuros,ac
quietos effe finir. De Auaritia vero, maxima ammontili pelle,
nobm hoc loco plunbus ddputarerqu» in defide, atque oriola mente
quàm maximeexoritur. eàque crecdiores amnios,&altiorcs dignitatis
gradusmaxime follicitat.
Huicgeneri infimum hominum genusopponitur: quod,vt nomine
abicclifiìmum , fic re quoque omnibus calamitatibus.atqueangoribus
edpropolitum. Huic inopia,fames, conrumelia.iniun», tnbucorum
folutio, militi» meommoda, milèra dcnique omnia perferenda
funtreoq; miièriusefl,quòdcetetisomnibus,cumaduer/à fortunaprcmuntur,permultaramen
fuppetunt,èquibusconiolationem, dolorifót
leuationem perunt.at infimam plebem natura ip/a fatali quadum ncceffìratc
tam abiecfo.tamque uno loco' collocauir, vtomnibns arumnis
fubiecla,nulla propemedum rationeerigi ,autiubleuari poflit. Ne mediocris
qui lem hominum conditio mifenarum expersefle cognofcitur.
nam inter fummum,S£ infimum interieeda, alteri parer, aherum patitur.
cui fi imperare poflet, cerrèlongius à mifena diftarer. Sed quia
neque dignitate pr»flat,nec fummos viribusad»quat ,fuo ftatu contenta
effe cogitur. Itaquemulcisin ciuicate perfungitur ineommodis,
non illis quidem parum Reipublicafrucduofis ,aut valde ad ferendum
grauibus, atqueafperis, ièdqu»tamen animum follicitent ,& humanasmiferiasaugeanr.
H»c longioriorarione perfequi,noncftpncfcntisinftituti,
antcoculos omniafunt,&nobis precipue reipia peripetia
Se cognira. Nec vero alia eft fieminarum conditio, aut emm iifdem,
aut parum certe diuerfis&molefbis,&angoribusvexanrur. nam
& iddem morbis ,quibus viri animi perturbationibus mennfqueerroribusobiiciuntur.
eoque miferiorillarum flatus eft, quo mollior natura
&ad propulfanda ineommoda , calamitatefque perferendas ìnfirmior.
eafdem, quas viri,exparentum,fratrum,!ororum ,affinium interitu
moleftias, Se dolores hauriunt : maritos f»pe fatuos, parum de re
domefhca folhcitos,pecuniam profundentes nancifeuntur. ex quo paupei
tas,&: lucdus, quibus malis eo premuntut grauius, quòd non, v t ho ­
mines, indagare poflunt, qua maxime ratione medeantur ineommodis,
rebufque fuis confidant,
л
"
Quantum

CONSOLATI O. TSÍ>
Quantum Tullia mea cxpatris exilio doloris, quantum ex maritorum
xrumnis,& dirhcultaribuslucrus, moleftiíeque percepii?&quarauisopcanda
ctiam minimèpaucain vitaviderit: malorum tarnenpaucorum
lenl'us,veldoctiflImishominibusiudicantibus,ita acerbusel^ ve
bonisvel plurimis, &maximisxqucrur, interdum etiam prxfcrarur,
Permulta ptxterea in hoc genere íunt, qua: rettcere prxfiat,quàm edere.
Ted magna certè.vcl hoc vnonomine,fxminarum miièria ert.quòd
quamdiu viuunt,parere (empercoguntur. aut cnim innuptxparentibus,
8¿ affimbus aut nuptx maritis parent, &¿ lèruiunr. he, quo minus
hberx,eomagismiferx,necvnquam libera?, nilì è vira profeche. ergo
mortux bcarx eenlcndxerunr.nec fané video , quidaptius ditipolhr,
Sed.vtadnos ipfosredeamus: cui vxor conrigit, is,prxter communcs
omnium calamttares prarcipuoetiam miienx genere premitur,quòd
non (olum luis, (ed etiam domefticis vxoris,& famihx molertus, curifq;
vexatur. ncque enun ab ea, qui cum arcrifiimo matrimonij vinculo
congl^natus cft, aut mente,aut cogitatone ieiunctus efie potei!. kaqucjHwexatus
calamitaribus,ranriíque miíeriiscircumcluíus hominis
amrtH^pud cgrcgium,aurcximium i'ufcipere,aut cogitare potefl? mirum
ni íefcabiiciat.ac velutideípcrarione perculius humi ìaceat Redeo
ignur ai dlud,quod ininodixi, neminem effe, qui l'piritum ducar,non
mifènim, neminem l'etèrei cem . parumq .e fapiuntij,qui hominem
lu u forum fcelcru.n eauííanaa;m,tiii cm, aut beatum atidenr nomili
ire. nedèra en ni. ,medie tur vita, morseli, nec vnquam viuiranimus,
ndi din page (ohicus corporis,;ib rxternirare poriarur. iraque mortem
in ben fiiij loco tnbiitam à 1 >. is immortahbus, lis, quos maxime dile*
xerunt,traditum eil : vt cum,Herodo:oauctore, Argia fàcerdos, quod
optimum tìhiseiler,à Dea precata.eos reperit mortuos.mottcm autem,
tanquáopdmam.illiscíTe conceiram,credamusfanèApollini Delphico,
qui exorarusàTrophonio, & Agamede.àquibus remplum magnificè
Apolliniexxdificatum Delphis erar, vr, quod eflet optimum homini,
rnbucret, polì; diem tertium exánimes funr inuenti. quo muñere iudicauit
Deus,S¿ Deus is,cui diuinationis pattes à refiquis Diis íunt relíete,
mortem homini omnium rerum effe optimam. iraque excuriaturiam,
&euellatur fundirus falla illamultorumopinio,malam eiTe mortem:
quandoquidem,vel Dcorum iudicio, non modo mala non cft, ièd omnium
rerum oprima, & omnium munerum, qux humanogcneri dari
poifuntmrxiianndìma.preclarè.nam

S9o М. Т V L L 11 С I С E R О N I S
krtari folebanc. exitum videlicet vita;, vt mifenarum fincm,Sc quietis
poi turn, probabant : vita: initium, vt mgreffum ad molcftias Sc dolores
inni ti videbant. Si ergo nalcimur mdèri, morimur beati: quis in banc
lucem edi veht, vt miìèriis opprimatur ? quis non potius mori , vt
beatam vitam acquirat? 5c, fi hoc nobismetipfi^vt optimum,vcllemus:
curbbens,&ammibus )diuertumr >
an melius nobis, quim iis, quosfummcddigimus.cfle
velimus,aut potius beate nobis, miferè ipfis&infeliciter?
hoc certe nullo modo . quamobrem amanda mors fèmper omnibus,
cariflìmis etiam optanda. Ac.fi quibus mori prteftat, quàm viuere,iis
precipue, quos5cachi cum virtute vita claros effecit, 5c mors,
fàtis diuturna vita perfun£tos, moleftiaaffkerenonpoteft. Nafci vero
non intelligo,quibus expediat. nam in asrumnas miferiafque ingredientes
quid gratum, quid hi lare afpicimus ? qua re potius non offendi muri'
quod primus dienafcentium mfantium vagitus, 5c ciulatus fàtisdeclarat.
tnbutusenim eftaboptimaparente natura , quae nihil inanefolet
cfferre,ac potius iis rebus,quasefhcit,admiradaf'emper edit vefeietatis,
vel mftitia;, vcl prudentix documenta. Ex quo intelligi beet,aBkiaiei
longè optimum effe, nee in bos fcopulos incidere vita:. pfUHiura
autem, fi natusfis, quamprimdm mori, &tanquam ex incendio effugere
fortuna:. Sileni quae fertur fabula, fi grauioribus ludicra interdum
admifcere liceat, idem certe confirmar. quicaptusà Mida, miffioncm
dodrinarcdemit. docuitautem Regem, nunquam nafci optimum eflè,
fedceleritatem mortis proximè accedere, idemque Euripidisrefhmonio,poecafapientiffimi,
comprobatur. Sed Crantor nofterpatri,filij
mortem xgerrimèferenti, refponfum ait datum effe in Pfvchomantio,
filiofuo bene beatcque effe, vtiliufque futurum fuiffe, fi etiam pater
pari rationefatisconceffiffet. Quamobrem,fi dolorum finem mors affert,fi
fecurioris Sc melioris initium vitac : fi futura mala auertit : fi medeturprefentibus
: fi nosex plurimis vel morborum, vel molefharum,
vel acerbitatum periculis educit, cur earn tantopere accufare, aut dolorem
ex eaderiuare velimus, ex qua potius confolationem, ac latitiam
haurire faseffetrNifi fi,quod mortem fubfequiturmosfortaffe folliciros
habet. dequolibetpauca dicere, nehic vnusad moleftiam,doloremque
alendum angulus relinquatur. qui profecdò infipientibus obiiciendusnoneft.nec
in tanto argumentorum aceruo,quibus mortem ipfam
nobis obftringereconamur,committendum,vthoc vno nomine minus
nobis debere videatur.& quamquam bare futuri poft mortem rempons
curahominis propria non fit,fed Diisimmortalibus potius relmquenda,
quorum nos vel hberalitati,vel fapientia permittere, fas piumque cftet:
qui enim nafcentium curam fufcipiunt,qui viuentes protegunt ,alunr,
tuentur, fouent, cur morientes defèrant ? tamen aliquid etiam modefte
de iis exquirere,nó eft inutile. Neceffeeftautem,fit alterumdeduobus,
vt aut fenfus penitus omnes mors auferat, aut inalium quendam locum
exhislocis morte migretur. quòd fi morte fenfus extinguitur, obi»
tufque nofter ei fomno fimiliseft, qui nonnunquam etiam, fine vifis
fomniorum, placatiffimam quietem aftert,quid lucri eft emori ? aut

CON SOLATIO. jpì
quoti omnium tempus reperiri potefr, quod ci tempori anteponatur,
cuiiimilisfuturaeftperpctuitasomnis confequenris aratis? Sm migrationem
maiimus effe mortemineasoras,quasè vitaprofecìi incolunt;
quid optabilius,quàm adeosproficifci,quos morruos viuens ddexeris,
&cum iis perpetua vita perfrui,qui,vr nos in laude viueremus, Se libcnter
morcremur, fuis Óipracepris, &exemplistantoperelaborarunt?
mihicerte mbilvidetur euenirepofregratius,quàm, fi mors aditum ad
alia loca patefaciar,ad eos venire,& cum iis effe, quos Se maxime dilexi,
&nunquamnonddigereaclaudare pofiaim. Admeosaurem &affincs,
& amicos vtperuenero,quantopere lxraborrquanucundiorcollocutio,
quifuauiorvelcongreflus,velcomplexus ì O vitam verevitalem,vtait
Ennius,omnibus bonis, acgaudiiscircumfluentem : fed beatam etiam
martelli, qua ad bcatiffimam vitam aditum apcriat. Me quidem,etfi
dolorevehemcnterperculfum & afflittimi,histamenmonitis.,&rpra:ceptis
non mediocriterallcuari fèntioutaque neminem puro fore,quem
non rationes, à nobistam ftudiosèèfapientum bbris colletta:, iuuent,
acdelectent. coquemagis 5quòleuioreserunr aliorum dolores,quàm
hic, quo nos tantopete vexati fumus. nam fi amor,fi pietas filia:,fì
virtus.fi grauitaSjfi conftantia, fi cerera,qua: vix infaminis fpettari, nedum
requiri folenr, confideranda fint ;tanta fatta iattura, grauiflìmè*
doleredebuimus. fed vincat dolorem confolatio;neciam,quid amiferimus,fèd
quarenus morcalem filiam lugeredecear,cogitemus.Hocnos
in mecrore noftro ; quod cercò forns eli agrori, non foldm accipere, fed
etiam cxquireremedicinam. Ar,fiquisenr,quem dolor àrationeauerterit,cui
non fatis firma videanturea,qua* iam ditta funt: is fe hominem
effe memincritinihilautem humaniusefle morre, vr,fi mors ab ipfo diuelìi,arque
auferri pofTet,diis propior babendus eflet,quàm hominibus,
nec omni ex parte hominis nomen ipfi congrueret, quia communi, &
pracipua hominis conditione non vteretur. preterealacrymisnihil protìci,
qtixfi quid adiumentiafferre poflent,non foldm effundenda:, fed
Itudiosè conquirende.viderentur.Denique,non foldm iniuftè,fèd etiam
turpifiimè agere qui immodicè doleat. turpitudo enim peior eli dolore;
fiquidem dolor bomini à natura infirus efbnihilque habet infamiat.turpitudoautem
idei reo vituperala, quòdaliquid femper indecorum contmec,culpacontrattimi.
at omnis mimodicusdolor turpis eft, & à viro
aIicnus:quandoquidem,vr immodicè,prxterq ; rationem doleas,fponte
effias.ex quo culpa exorirur,que bommi maxime fugienda,virandaque
eft,ne cogiratiombus molhfiìmis, qualcs interdu.m perdirèamantes fufciperefolent,nimium
perturbemur, &efia:minemur.quinpotiusnos
ad Homcricapraccpta referamus:
Corde age/is firmo nec te fubmitte dolori-,
Namque aliquìd grauins geiuff aliquando tuiilti.
Nemo videhcetfuorum funcra experitur, cui non aduerfà multa
anteacontigerinr ;ita variisomni ex parte incommodis fiumana natura
cóncluditur. curigiturgrauiora, vel certe aquè grauia fortiter pafTus,
cum maxime occaluifle,6e ad dolorénouuobduruifiedeberer, defpondeac

J9t M. TVLLII CICERONI S
deac animum,(eque mcerori tradat? quod etiam iniuttume/TejpauIIo
ante dicebamus.natura enim víuram nobis vitx dcdit, tanquá pecumx,
nulla prxfinitadie.quodfi,cdm bbet,íuarepetit,ea conditione commodata,vt
relbtuenda íint.cur acculaturíaut, cur non potius natura granas
agis,quòd, cumcitiuspotuiffet,tardiùs repetierit,quam, quòdabquando
rcpetieritjiniuftaquerelainíequerisícertum eft enim,non habitandt
locum,lèd commorandi diueribrium, nobis eile conceffum, c quo cum
migramus,alacres tanquam ex hofpitio miferiarum atque incommodorumplenifiimo,egredidebcmus,
ac lxttllimo animo ad futuram vitam,
tanquam ad patriam.euolare. quodlapienres re ipíaprxftitiffememorantur.
profecìò enim, liquiden, quod morientes perturbet,aut morientium
affines babeat íoliicitos, id totum aut ex falla quadam opinione
oritur,quòd vitx huius vium nimis vtilecn,ac iueundum arbitremur,
autex nimio in nofmetipfosamorecaritateque prouenit. Sed opinione
m illam , quam raciones adeò firmx conuellunt, libenter deponere
debemus ;ab boc vero amore nimio tanto libentiüs abhorrere , quanto
indecentius eft vitx muñere perfunclos velie etiam in vita, diis inuitis,
commorari; communemque omnium,qui ante nos è vita difecflèrunt,
conditionem recufare;demum, tantaeffe mollitie.tantaque impudencia,
vt ne in mortequidem confìrmemur, ac rcfipilcamus. Quòd li noftrorum
mortem do!emus,cogitemusaliquádo,moricndum ipílsfu¡í3e ;
mortem autem incertameffe , nec in hominis arbitrio poíitam , ied è
dcorum volúntate pendere: quos vero lugemus,eos quo me íuorum
mortem vidiíTe , patienterque tubile; idcoque /uoexemplo, quidnos
faceré velint praxipere: deniqucid,quodadconíolandum maximum,
ac firmiflìmum eft, non eos nobis penitusereptos effe , nec prorfus
amilfos, ied ad prxfinitum tempus à noftris ocuhs , noftraque confuetudine
remotos. itaquc,cùm ad cum vitxterminum ,quem natura
pradcripfit , nos quoque peruenerimus, ftatìm eorum conluetudinem
reguftabimus, &z ad fuauiffimam vel confuetudinem , vel conuittum
redibimus. Mortem fuis acerbam amaramque in monendo
effe,nonnulliexiftimant, atque ideo fortaffe perturbantur. quod me
quidem,fublatisgtauiotibus dolendicauffis,quás iam fuperioridilputatione
reiecimus, minimèangit. ipfe enimdifceffus animiàcorpore
vel cum nullo, vel certe cum modico dolore fit, 2¿ intcrdum fine fenfuj
nonnunquam etiam, fi recfè làpimus, cum voluprate. Sed,quidquid iit,
totu m hoc ita leue eft, qualia funt ea,qux puntto temporis fiunt. nec, iì
mors paullòlongioralicui contingat, deipcrandum eft dedeorum naturxquc
benignitate , quin eo quoque tempore properanrem è vita
difeederefoueant, atque alieuent.cuius rei in morientibus ixpiffimc
Ugna minime dubia cernuntur: cum velure fornito excitnquo tempore
extremum fpintum edituri funt, ita gaudentes & álacres afpiciunt,
vt hbentillìmè iudices èvitaproficifei. quamobrem ne hxc quidem
vllam aequam dolorisafterrecauflam pofTunt,quicerte comprimendus
ac minuenduseft,quòd, etiam fi nolis,tempore tarnen ipfo extenuatur,
& euanefeit: nó quòd minuendi dolotis vis in ipla die polita fit,fcd quòd
vius

С О N SOLATIO. f.9;
к fa» ipfe cogitatici diuturni cemporisdoeeat,nihileffe in morte mali,
i Jcocj; leu? ter & patienter fcrcdam.Scd turpe ftultumq,eft homini,tanla
tarnque vari?, rerum cognitionc inltrucdo, no à fe ipfo potius mature;
quàm ieròab vfu,8£cogitationedolarisremediacxpe£tare:qua: tam firma
funtjVt neminem foie putem, quem non vebemécer non iuuent io ­
lum,fedetiam pcrmoucant.mihi vero eò magis neceiTariaiuerunc,quò
turpius vifum efietiniCjquicetcrosconftantiifimè confoìatus eflem,in
in го dolore ìacereivoxq; dia exaudiri,& fortaflc no immerito,pocuiiIet.
Hiceine ì'ie Cicero, cuius ob cs Gfaij
Or л obucrtebint funi
Sed nos Philofophia aduerfusomnes ve! temporum , vel fortuna?,veì
natura: mfidias muniuit.­quc ita fortised,vtnulhus iniuria: impetum ex ­
ciinelcat: italenis&fuauis, vtorancsacerbitates facile mitigctacmolliatutademum
vtilis & frucluofa, ve totam fc ad humanas vtilitates liberabfilmè
porrigat acque expiicet. nec vero lecus debet. qua: enim humanarura
miicnarum cumulum opnmè norie, S^acutifllmèperfpiciat,
ticas patiatur manate ionsius.neque bomini merrore confettoconfido
praiìaioq; iuo piallo fin quid ilio miferius. ?
quid vitanoftra laboriofius
a ut tetrius?aur quid prodelTet,adfpcclum à natura ad fu pera erectum acce
pi Oc , vtccelum contemplar!, ve Deorum maielìatem cogitare,auca
Dus immortali bus mentem о mmous qua:' u b cario li i n t, vi u e 11 u m natuns antccelli m u s ?
marna fiate videi г pollone,!! tam muitis ex aduerfo miferiis opprefla homuns
natura, neon,­ fc ad e ad e IH a erigere, nec tantis bonis.quibus ma­
Ì ora elle nulla poco с rune, vei polke (ed profecìò, ve centra ferpentum
irus pharmacorum genera multa, contrainopia: calamitatem follcrria
c: in.ialina,conerà turpitudinis voluptatem pudor &verecundia, fic
: i:ta dolons motlujn philofophia nobis data eft deorum immorta­
£:um conceflu acque munerc. quam vtnemofatispròdigniratelaudare
queatafie quam plurimi mentis tranquillirarem, animi moderationem,
in voluptatcs imperium, in acerba omnia fummam quandam vimac
fortitudinem db vmacceptam referant nccefTe cft.Ncque nos aut in exiìlio
pacicntcs,aui in honorum curfu temperantcsfuifiemus, aut mine
in Olito mecrore fapienrer Se fbreiter verfaremur, nifi tuo philofophia
Cv'fto.? rerum humanarum modcratrix,bcncficio.Tu vero felix&beat.,
Tu.ha mea.fi quis rifa in morte (cnfuseli, qua: tot tantifque miferiis,
quibus pr ipofica fuifiesm vita, vnamorte perfunclaes :à pradèntibus
maiisexpedita,ab irnpendentibus ercpta,& in ruro ac tranquillo quietis
potai collocata, mento tifi mortem iucundam folle; pocem,cùm vel
ел bona.qmbus Viuenti fruilicuir,animoreputa? vel ma!?.,qua: moricns
v.calti, mente,accogitariooecomplcctens. fgoautem,cùm tefelicem
iudicem,ac, fi dicere bceat, pa:ne ocuiis cernam. cor tua morte exerue:er
J
potius lxtabor,ac cibi, tanquam de reoptatifinna gratula ber. cui
nifi molettumcft,mciam aratecofeedum in • эт pertuibataRepublica,
tann.ru с

554 М. Т V L L I I С I С E К О N I S
taaique mifèrovita; genere reliquifie, quid iam graue autacerbum effe
poflicrSed hocquoq. ratione ipfaleuius aliquatò efficitur. neq.tu nunc,
quid me perferre necefle fit,fed quàm non multò poti teciì iifdem bonis
vfurusfim,debescogitare, nihilenim accidere valdc graue potelt ns,qui
fpe iam propinqua futuri boni recreantur,& aluntur. Sed nefeio qui ncs
teneat error,aut miferabihs ignoratioveri.no enim tantopere bonis de­
Icclaniur,quàm malisafHigimur ;exquo fic,vthecctiam nolcntcsaugcamus,bonaautem,quxfruendo,coguando,gaudendo
maioracfficcre expcdirct,etiamdetcramus.quod
certe minimeoporterct.nani,fi fèriòdif.
putare volumus cur dolores refq;aducr(àsrefugiamus,que fort itudinem
m nobis gignunr,&efficiunt? qux il nulla eflenc, nulla prof celò fortitudoagnofecretur.
curmortem horreamus, quarafìiduatui memoria,ncs
vt meliores fimus, ad mone t? nec patitur, ad ca nos animum adiungercj
quxaliquam nomini noflro vclintempcràtix, vcl inmfhtixnotam poiiintinurere.
Bona vero, &: caqux probanturm vulgus,cur tantopere
appetamus? quxeonfecuti, molhores plerumqueac detcriorcseuadi»
mus.itaquehis voluptatum lenocimis obruimut, vt difcefJum ex hac
vita impendere,vix aliquandorecordemur. Sapienterphiiofòphorum
princeps, Se magiflcr Plato;qux fenfus appetit,aut timet, nihil aliud efis
quàm (omnia, itaque penitus contemnenda cfle. mala vero vtvirentur,
ad xterna properandum : quo nifi confiigias, vitati nunquam pone .a; ai
arterna ne properari quidcm porefhnifì morte ianitorc , ac duce. Quorfum
hxc?vc intelhgamus, non modo à dolore vacuam, quictzm, opor*
tunam , bonam denique effe mortem, fed edam fummoruni acque immortalium
bonorum liberalem ,acbeneficam miniftram. itaque Caro
ficè vitadifceflk.vt lxtaretur,caufTam fèna&um eflc moricndi. iam nemini
dubium effe potefhquin vit prudentifliniusdì fùa morte Ixt aoatur,
mortem etiamoptimam effe agnofecrct. Certe enim in rcfua,quxp?a>
fercim fèndi percipiatur ,nemofallicur. quod com probare poli um Ar»
tabaniXerfispacruijViri fapientiflimi,teftimonio.dequoeflapud Herodotum,
cum Xerfesexcrcitus fiiicopias pxnò innumerabdes ,antc fé
inacicm mftructas intuens collacrymatus effet , neminem ex tot mihubusad
centumannos fhperftitem futurum .illuni Xcrfi rcfpondifie:
at cam multa hint, ramque mifera, qux viuentes pcrferunt,vt nemo fit,
quin mori fxpiflimccupiaticdm incidentes calamitatesi morbi vitani
adeòperturbcntfollicitamq­, habeant,vtlongiflìmavideatur.iraq. mortem
perfugium elle xrumnofx vitx, dubitare nemo porefh nec his contentusaddit
ctiam illud; deos immoitales, cum hominum viram , quae
adeò mifera fit, multis bonorum integumcntis velarunt Se operuerunt s
feciflequodammodo inuidentius ne mortis fuauitatem, quantaeft,omni
ex parte deguftaremus. Amphiaraum fabulx narrant loui acqua
Apollinifuifrecanffmium,ncquetamcnillum fenium attigiffe. ex оно
quid aliud confici poteft, quàm mortis cclcritatcm diuinum тцпшД
lucrum effe maximum? itaque feitum cftdludcomicum:
Nam quem tueturat quediligit Deus,
Juuenis[ufremum mortis intrat limitem 3
Neminem

CONSOLATI*)' fSlf
Neminem enim, quem ddexerint Du, patiuntur cfte mifcrum.quarc
vi cam CÌS, miferiarum plenam , adimant necefie cft. quid aucem
concingere homini tarn gracum poreft,quod cum magnoperc in vica retmeat?
voluptas,credo",quam exaüemus fiucartis, due dottrinar traminone
percipit.atdocbrinaxmulationem, omnium rerum moleftiffiraara
, fiquxns, cciam dolorem parie, non ram enim deiccìamur, aliquid
difcenccs,quàm angimur, mulcò plura, ac malora,qua:feire veliemus,pcnitus
ignoràtes. Artes vero, quastenuiores cracdant,quid habenc
voluptatis,autquid non pocius moleftiarum , &c meeroris? quancameer
cos, qui illascxcrccnt ,peifidia. ?
quantum odium? quanta uuudiaraut
quis ed fua forte concentus, & non aliena: due indù!nix, due fortuna:,
'Xinulator ,ofor.detraelor? Smciuilcm vitam quifquam appecit,dein
Reipublice luce viuerepulchrum pucat,is fecxigua,ac piene nulla honoris
fpeciemagnas comparare calamitaccscerto (ciac, quocuscnim quifqueefl:,cuinon
publica admimftratio vel mocroris.veliattura:tantum
attulent,quantum verbis expheare vixqucat. ?
ac,fì de roto vitxcurfu iudicarc
verèvolumus.exicium videamus. Vbioptimi Reipublicxadtmniftratores
(eu veriusparcntes, Miltiades, EphialtcSj Cimo,Themiftocies,
Anftidcs? quantum illisfides .caricas, integritas,conftancia peperi
с mi (e rix/ vt non modo honoribus, dignitatc, auótoritate (pollane, (ed
ctiamin exfilmm miferit. quod conerà oporcebac,viros opeimos patnxque
amann/fimos honorc affici,in oculis ferri. Scipio Afhcanus
apud no/trosoprimam cauflam amplexus, paucorum immoderata: libidini
rcpugnans,manè mortai us,in ledo eft inuentus. nec abfuit fufpicio,
quinabvxore,quxGracchorum fororfuic, ìnteifectores eflentimmifu.
Metelloautem Numidico,bomineomnium claniTìmo,acprxftantiilìmo,
quidmiferius. ?
qui,ne in legem perniciofarn iuraret, inexfilium
abirefitcoadus. fatcorprofecdò, inceromniaexfilijgenera,atq.omnes
miferiarum cauflàs maxime honeftam Numidici fuifTeconditionenr,
cui probitaSjincegritas ,in pacriam Charitas calamitatis caufTam attutenti
fed tarnen fatendumeft, grauiflìmam fuifie calamitatem , pelli
patria,auelhàfuis, bonorum direptionem, hberorum fiue mceftitiam,
fmexrumnam videro. M. Regulum, G. Marium, L. Brutum obliberandam
patriam mterfcftum pretereo.nolim in iis commemorandis nimiusvideri
,quorumexicus nemo eft, quin ex hbris, imaginibus,fa­
П1д dcniquc volgari iam didiccric. qux cum multa maximequegrauia
fine,grauiffimum tarnenilluddebet videri,quòd homine ambicionis
vincuhs irretito, quiqucd'popularibusfuffragiistotuspendeat, nihil vfquam
infelieius repeririporeft. quantus in co timor, quanta dubitano,
quantus conatus.quanta fòlicitudofvt nullam ilhàmoleftia vacuam
effehoram,nó immeritò fufpicari poflìmus nam,fi fcruientiseaefteonditio,vccxcius,cui
feruit,moribus,vohmcate,ingeniopropriam libi fortunam
fingati qui populo fcruiet,auido,inuido, ignaro, ad mutationem
procliui,&,quod caput eft, ingrato, num aliquando bcatusefTe poteric?
an potius,quotiesdecius natura cog;itabit,toties fuamipfe calamitatali,
acfortunam conqueretur? prxclarc vetus Poeta:
FF г Aeterno

U. T V fLII CICERONIS
Aeterno m'txtam lucht moyt .alius I'itam
Olim ccnttitult dltii.m fatcr,atque hondnv.m Bex.
Iraqucquamdiu hac luce vtimur,viuere quidem videmurded veri'
£ .'lid uè morimur,auc fairem vitam ve» bo rctincmus ,re ipfaamifiim •-,
Eqmdem non video,quin in hominis vita valdcoptandum,aut fehxelic
podic. mukös potiusmc in maiora,quam qua: humanaconluetudo quotid^e
fé-r, mala incidcrcnt, mortem libi dedita opera confeuuffe brio,
quo i tamen non iccircodiétum vehm,quia probandum putcm : led,vc
c\ eo anmrcat, humanavica quàm multts vndsquc prcmatur ddrieuha-
; inns Cieomenes Laccdxrnoniorum Rex,eiufq, films, mot te vitro appi
nti, p. xrereaTheagencs Numantinus,qui, ne in boll ium manus vemrer,prirnüm
fuis,dcinde libi ipfi morte attuht.quan tope rè vuafugiend
i lit, iati" vjdenvur aperte declamile. Ac nifi turpe videatur, homines à
niuhcrcuiis j umkò cetre imbecillioribus, fortirudinis c xempla perete,
r*peramus ex bi'roriis A id rubali*, vxorem illam,qux, Cartilagine in holt
urn pot- ft acorn red aito, fe tpfitm cum tribus fili is in c

COM S O L A TI O. f.97
jam interne inter hominem mutamquc pecudem , fi ncs per-inde acque
dla.quibusrationcm naturadenegauit,extriniccustotipendcamus, in
nobisiplisnihilfortitudinis, nihil firmitatis,nihilhabcamus conflati-
EiX'rquamuisenim homininon mater, fed vends noucrca Natura corpus
fragile,infirmumque tradidcrit,animum autcm & in molcftiisanv.
um in timore humilcm, &: ad laborcs möllern: plurimos tarnen in-
(cur diuinos ingenij mdicijqj igniculos, quorum auxilio & cum dolore
lucian ,6c timori obfìflerc, laborcs veto omnes nullo negotio vincere,
ac perfcrrc polTtmus. itaquc tribù turn diuinitds mentis ignem, &c
pruientix.non cxtingucrc,ied Ibpitum fouerc, atque augere debemus.
Mors autcm, progredii tnvitalongiusuimmincat,flihileft,curmagno-
I ciccommoueamur. quxprxièrum aut meliorcm,quàm quoviucnecs
huimur,aucceree non decenorem vite fiatimi lit allatura.quis cnim ncgabit,
li animusomnino intereat,extincto (enfu nihil effe mah: proptcreaquenullam
luflam dolens caufiam exiftete. ?
at, fi vi^eat, corpore fb-
lutusac liber; quid iam ilia vita beatius, quid diuinius. ?
ex quo maxima
& vcriifiraa lxtitia ae voluptatis exoricur occafio . Itaquc nihil iam
reftat,quò minus, opti mam effe mortem vere affirmare pollimus, tantumqueabeffc,
vt,cdm adcR,dolendafit,vtnumquam fugienda, fxpe
ctiam optanda vidcatur. atque co magis, quo diutius in vita homo permanferit.
n mi,( ihn us bonis,qux aliène vita potefc.fanan coeperit,tum
ab humanis nx.de/his ieccdens, in beatidimam vitam commigrabit.
mm enim : ego him, qui animumiimulcum bom ine interne putem,
tantumque mentislumcn,èdiuinanaturadclibatum,pofretxtingui,fèd
potius,certo temporeemenfo,adimmortaliratcm redire.quid autem
nomine magis dcccat.quam tarn mulcts tamqi firmis rationibusnixum,
virilem animum rctinere,fxmineam molhtiem exuere. ?
qui veròmortuosnimislugent,nec
humanam couditionem magnoeìatoq; animo
defpicerc pofllinr; in cos illud probri plenum verèdicetur:
Vos etemtn iuuencs arumum geritu muliebrem;
lllaä } virgo viri.
Mukxenim reperrx fxminx funt, qux in domeflico lucati fingo Litem
animi prxlentiam , ac magnitudinem prxftiterunt. Sed virihs
fortitudojVt libidini, fìc dolori,non ahter, quàm fèruodomina,imperaredebet,
camque cocrcerc ,ac frangere,tanquam vitiofam Sc imbeciljam
animi parte, quam li emergere patiatur, féque paullò altius efterre,
non modo ratiomprxcurret, iedetiam vicirix manimoexfultabit. quo
nihil hommi turpins,autperniciofius ne exeogitari quidem poffit.Gor~
giasorator,iamxtatecontccì:us,ac morti proximus,rogatus,num hbenter
moreretur: Maximevero,inquitjnam tanquam ex putrì milera^ue
domo latus egredior, O virum egregium, dignumque, cuius vigeat in
omnium orc,ac mente fèntentia. quid enim potuit prxelarius dicere?
edm mala,qux viuentem pari ncccflc eft, cogitaret, miferiarum finem,
quas monens rcünqucbat, adctTc 1 aitare tur ? lie par eft loqui hominem,
qui non libidine vexctur, non voluptatis illecebris irretiatur, nulli deniqucpatcat
cupiditati, qux fumma eft ratio &fapientia , humanx
Ff 3 necci-

J»S M. TV ILI Г CICERO N15
nccefììtati impcrarc,non dolori cedere, non deiid crio angì,ni!uJ deniq
humanuni exrimefcere.
Angaraur liberorum autadfinium interitu ? quid ira > vt flultos imiгетиг^и!
; qua; murari non poffunr, quxq; vel nolenres opprimunr.,
petferrenequeunt: faniores.quorum tara multa extant ad xternitatem
diuftria due excmpla, due telÌimonia,negligamus?quid efI aliud,carcorum
moreambularc, &,cdm incelebritarc verfàri,ac Sobs iumme vti
polus.folitudmem tarnen,ac tcnebras quxrcre ? iam cnim ad cos,quos
xmulari fatius eil, quolquc nobis imitandos propofuit antiquitas,
noflradclabaturoratio . Mortem igiturin malis nullo modo effe poncndam,
fed mprxcipuis bonis numerandam , dubitaturum putoneminem,
il enimàmifèrnsabltrahit,fiinmeliorem vitam inducit, il
ncque mifèraipfaeft, nec villus particcps milcrix,cur mala ccnfcatuii
fin hoc targitur,vt fempiternis bonis potiamur, vitamque, quam mot •
ralcm habuimus,xceraamadipiicamur,quid morte beatius eile point,'
itaque fapicntiiTìmos homines aecepimus non modo fu or um morte
non pcrculfos, ncque dolore ч Ilo affedos, led etiam iarpiffsme Ixraros
elle. Anaxagorx, inter familiäres luos de natura rerum differenti, fili»
mortem nuntiatam tradunt: nihilque aliud ah co rcfponìummififc
illumgenuiffemortalcm.preclaravero vox,& vere digna,qua*àtanto
viro cmitterctur . non cnim fine video, quid fapicntius, aut eooftantius
dici poffec . an adoielccntem illuni elle mortuum ? badi
hoc animi.nec in rebus aduerfis admodum firmi iimiu m tuUTcc.an anci
fèfie non fua, fed filij cauiTàr'num igirur ignorare icfarcrcrur, quanti»
emahselapfuscfiètfihus? an fcquidem dolere , fed tarnen humanum
cafum agnofecte ? vbi ergo hominis grauitas,iudicium .fapienria? auc
quid ab impcritorum turba diftabit? с quibus tarnen fxpè multi nec
iis rebus anguntur,qux neceflariòeueniunt, nec , quo minus eucniant,
ciìmcommunesomnibus fint, laborandum vllo pado cenfent. Iile
vero làpiens.Si vere Philofophus ;quem neque improuifus nuntius perculir,necàdifputatione
abduxit,f'ed potiusvoeemcxprefiìt , fummac
mdicem fortitudinis, acfiipientix. Vellern &hocipfumdepluribusex
nollris dicere liccret: quos fi qua interdu fortunxopprcffir iniuria,nihil
aliud iudices,quàm proilrarosillos, ac pcnitusabiedoselle. quafi vero
a'uquid acciderit,quodvelante ipfosnemini,aut,quod ipfis,fi minus
hoc tempore,iàltcm paucis pòli annis non euenturum fucrit. ac , e dm
maxime animo vigere deberent , tum prxcipuènonfolumprxrentx
patrixép virtutis,fcd etiam humanxlegis,ac parnèobliuifcuntur fui.tantum
in eorum animis mollifies poteft,ac feruitusquedam dolons atque
tritlitix. An ego illum iudicare liberum pofhm,cui dolor impcratJqucm
repentinuscaius perturbat,impcllit,euertit. ?
qui nihil prxdolons ma­
gnitudine cogitare, nihil meditati qucat,qm nihil in fe ipfo, in temporibus,atqueinfortuna,quxfiabditatis
nihil habct,fuaponat omnia? ego
vcròiftam non modo feruitutem , fed pxnè captiuitatem ,&qmdcm
miferrimam,cenfuerim . quid cnim intereft intereum,qui vindusab
hoftibus,&: carceribus conclufus, obiidcatur,& cum qui dolore captus,

fuoproifuscareatarbitrio ì atdie qu idem,ecii corporeferuiat, animo
ranco hbcreft,nccdubitataliquando fore,vt hbertatem afiequatur 5q«i
vero dolori parer, nec valet corpore,Sz animo quàm maxime laborat.
nonenim amicis bui, non Reipublicx prodeffc,nonpriuatas res
curaremon publicisconfulere porcil. ita in otto, Sz quidcm molefbfiimo.ncc
cuiquam paret, Sz tamen fibi non imperar, qui cum adì (bus, &:
maxim is premacurangufhis,altcrum effe neceffe eli, vt quamdiu in dolore
verfàtur,(emper mifcr (ìt, akerum fieri nullo modo potefl,vt, nifi
dolcredcfinatjàmiieriiseximatur. Quantoiapientius Xenophon,qui,
cum lucra(òlemniaperagcret, maiorernqj natu filium in prxlio apud
MantincamcecidilÌceudirct,coronam tantum ccapite depofuit,icd in
ücris peragendis conlìantcr pcrftitit.vbi vero cognouit,fortiter pugnantem
occidiffe, coronam ruriuscapiti impofuic,deofq; ipfos,quibusbtabatur,tcilatuscfl,maiorcm
le ex fibj virtute voluptatem,quàm exobitu
molelbam ccpiffe. buie ego non dubitarim ,quin omnia, quxeunque
acciderepoflent in vita, nullam effent perturbationem allatura. qui
cnimvfquecòindcorum cultu conflans,& firmuseffet, vt ncque filij
morte nuntiata,ab iisauocari poffet,cureumcredam fibj morte lugendaà
Deorum voluntate difienfurum fuiffe'autqui virtutem, filij vitae
anteferret, non iure credi pofiìt, illuni &: virtutisftudio incenfum,Ö£
patri.r cantate impul/um, omnes molcfiias, cmncfque calamiratcs hbentiffimc
fuifle fiibiturum ? led quo rarioresqui boc modo animati
finr,fioc prxclanoresviri. nihilcnim ad laudem iltuflnus,quàm in xternamglonam,aut
in patria: vtihtatcm intuentem, aut faltem fortiter
dolores perferentem, Sz cum fortuna luClantem negligere humana.
qua: qui nimium curant, ij laudis ftudium, ciuium commoda, denique
omnia,quarlaudabiliaputantur, prorfusèmente, ac cogitatione eijcianc,
ncceffeeft. ncque enim humaniscurisimplicitus toro animo de
pacrix faiute, atque vtilitate cogitare,aut laudem fibi prxclarisactionibuscomparare,
velegregij quidquam fufcipere,ac fuflinere queat. fuis
amenacommodis, ac rationibusprofpiciens, Sz confulens cetera omittet
,de feipfodics no£tefquecogitabit. ita nec boni ciuis, nec boni viri
fungetur officio.bonum cnim virumdecer,deceterorum commodis
xquè ìaborare.ac de fius;bonum vero einem Гиг. omnia pofteriora habere,
patrix commoda prima Sz maxima ducere, àquibus ncque dolore,
ncque vllaomninohumana anelli perturbatione debemus, Periclem
narrane niftorix intra quatriduum duobusfiliis ,cxirnix indolis adolefccntibus,cilc
01 batti m, qui vfqne co forris, ac conftans in luftu fu ft, vt
nihil prorfiis de prillino habitu сикиф deminucrit,(ed eundem,quem
antea, inconcionibus habendi? morem ritumq, fcruarit 5nec vnquam
coronam è capite depofuerit. dequotraditum eil:, nihil cum putauiffe
indignius futurum.quàm fi aliquod fracli animi fignum mocroris cauffa
muliebri more edidiffet. fortem lane hominc, Se magna laude xternaq;
memoria digniffimum.qucm neq.naturxvis.adniminm fxpeamorem
trahens, potuerit de flatu dimouerc, SZ ad dolorem abducere; nec hbererum
defidcrium ; quos tamen fumine ddexifle dicitur, vlla rations
pcrtur­

600 hi, T V I I I I CICERO N I s
perturbane, nec mirum. vera cnim fortitudo inancs foliicitudines eiieic,
ac dcpellicr opprimit cupiditatcs : imperar timori : nihil autem appetir
forti, viro indignu m, ncc ab vi la re velmetu, vcl inconftanna repellitur.
& qua mu is cxcelfam elatamque naturam, ratio ipfà, dodnnae prece -
ptis imbuca, confirmee, quod Perieli dodiflìmo homini, maximo^ue
ingeniti predirò fine vlladubitationecontigilfe, prerius mihi perluadeo,
ipfic tarnen forticudmis radices inanimo precipue mfident. Qui
cirn humanadefpicic,nec ad humilia,quad humi deprcifus, vlio natio
an lrerefcit,facilè fic,vc vberiores, &: macuriores fruélus fcrat,cü m ad cu,
vclursad agrum optimum cultura, ratio et;.mi acccdcnt confurraaticóuedottrinar,nonenim
, leni u omni doloiiscaruilic lummos vite-,
credendumeft. qualisenim nihil fenticntis animi, icnfùqueprendi
carentis cflè fortitudo potuifièc ? bed dolorem fciicientes. ad cum
oppriraendum, ac vincendum film ma m animi contenbonem adhtbebant,
cantumque nitebantur, vt è pugna difccdcrcm fuperiorcs. verum
cnim dlud eie, nullam animomaiorcmpcftcm ,viri remilTìonc,
pofFe concingere, qui fi intcntuscft,fèque ad reddendum para:, emr.u
fiiftinet pondera, omnia vclfirmifiima tormenta faciledifeuc-.r se depellit
acre mifilciieeneruatus,&eftàrm inatus, ita deprimitur & vrgetur,
ve le ad sequitatem nequeat cxtollerc. Nec vero quifquam dolous unpetum
excipere,ac fortitcr perpetipofllx, nifi le prius ad obiiftendum
comparafict; cut forti tudmem acquirere, nifi prius colonbus mulris
accrrimeacforriftìmè reftitillèc. ex quo confùetudo fit. qua: cui!um
obducitanimo,nofquecontraomnes vel narurx, vcJ forruna'impetus
armac. An cenfemus Harpagum Medimi tantum fortitudmis
cxemplum,quantum ab Herodoto memoria: mandatum cft, edere
poruifle, nifi prius in patientix acfortitudiniscxercirarionefxpiflìmè
verlatuseffet? nec fine maximofrudu, magnaque pociuscum nominis
fui gloria, tantum enim fortitudine, acprudcntiaprxftinr, vtaccrbiffimaminiuriam
finevlloplanòdoloris lenfu pcrtulcnt, & fede cumulate
córra Regisimmanitatem vlcifcipotueric.nam.cdm cius filium
Rex Adiagesinterfedum ad epulandum apponi iuflìficr, capucq; ci
pod carnaio allacum odcndifiet,rogans,cuius fera: vifecra in mela comcdiffecj
die vero nihil per torri cus, ncc animo vllam in partem deiedo,
agnolco,Ìnquit, quid fit aduna, acquidquid Regi piacine, nubi quoque
piacere pronuncio', hoc autem immamfiVwum genus inhirix
tarn diu diilìmulauit,quoad Cyrumcx Perda in Mediani euocarcpotuit:quoaduenicntexümexercitus
Impcrarorcontra cum iRcgc milfuscfler,&
Regnum &' Regem Uli rradidit: icaque Aftyagesin Cyri poteftatem,impierarisfuxpamasdarurus,redaduseft.O
fadum omnium
gentiumacficculorum memoria digniifimum. ex quo non modòqui
dolori cedune, ad patient; im ac f rntudincm excitentur, fed cri am
Reges, quique hominibus in penine, ne quid impium ,aut indecens
audcant»erudiantur. nam aduei tusiriuftitiam arque impictatcm tantum
eft odium,tanta inuid;a,vr ne ipfum quiric cxlum,aut fiderà..ecarn
fi homines velmt, huiufmodi lederà patiac diffmmlarc polline ac il

CON SOLATIO. Sai
feradeorum vondi&a fit, nolucrunt tarnen impiosipfo in facitoreadeò
cxiultare,vtnon angore confcientix, fraudifquecruciatu,tamquam domcfticisfuriis
,affiduè vexcntur. tantumq; potei! impietatisodium, ve
Tyiannumextind'tum,acfà:uiirunèexcruciatum nemo mifereatur, nemo
doleat.namaduetfus hoc hominum genus,nec in vllo preterea,omnem
ptorlus vim.omnefque ftimulosamutit dolor: qui, fi ratione compri
mendus eft, quod fupra diximus,multò etiam magis confuetudine
\ incctur: cuius tanta funt vires, vt non modo pcrturbationes animi fiedare,fèd
etiam natura: vim afFerre, eamque fiepiflimeimmutare, ac penitusafiampodìtefrlccre.
cuius auxifionon modo doloris aculei, fed
etiam fortuna fulmina dcpelli ac contemni facile poterunt.
Mcditemur igirur,Domnino ftatuamus,nihilprorfus humanum
elle dolendum , non mortem , quam iam optnnam elle cognouimus,nonegeftatem,quxfxpiffimè
maximi bonicaufìuàdiis immortalibus
tnbuatur,nonexfilium, edm orbis rerrarumomnibuspatear,
nonccteta generis eiufdem, qua: vulgi opinione grauiffimis in malis
numerantur, nullum cnim tarn graue malum apparebit, quin ex co
bonumahquod multò malus ,miutoqueoptabi!ius magnodcotum beneficio
aliquando colligatur. Pieni fune libri Philofòphorum : referee
argumentis,ac rationibus pagina- fereomnes : tanta autem exempi
or urn copia, vtnihd poffit effe cumulatius. qua: cum ita fint,qua
lamrc rerreamur, auteui dolori cedamus? Dion certe, qui è Platonis
ichohdeßaxie, cum ciusfilius in atrium è recto delapfius intender ,non
modo nondoluit, fed etiam meo ,quod tum forte agebat ,conftanter
petftitit. quo factoiudicauit& virfapicns, &: Platonis difcipulus, quid
cetetos, qui fapicntes haberi volunr, facere oporreat. AtTraheafpas
multò fortius, liquidem filij morientis.cdm ferro traiicererur, fine vllo
prorfus dolore fpectatorfriit. Cambyfes enim irarus,&ebrius,cdm eius
diurni iagittispetercr, iam^ue pecVus reclufumappareret, patremiuffit
infpicere, num cor percufllim efiet : cui cum pater refpondifler, iam
cordi fagittamefte infixam:tum Cambyfes, numquid cercam inquit
habeo annum? at pater,nullo doloris fignodato, nec vfquam conuerfa,aut
commota facie, ne Apollinem quidem, inquic,cerciores
fagittasemiflurum crediderim. Quidhuncpatrem putemusfacturum
fui Ile, fi films in pugna forti tet dimicansoccubuiflet, qui nullius culpa:
confeium filium crudeiiffimc trucidari non dolucrit? num credamus,
fil'j mortem honefiam.acpro patria fufeeptam , tali patri futuram fuifie
iucundi/fimam? Nec tarnen dubito pcrmultos fore , qui impium illuni,
acpxne vifecrum inorimi caruificem vocent. Sed faciant fané
vtlubet: dum hoc mihi concedane, cxcmplum hoc forcitudinisaedeuicti
dolorisele praclariflimum. Quod fi ita eli., vt infirmos animos
fpecìata ceterorum virtus erigat,&: confirmee,quemcenfeamusiam
colori concelfurum,ctìm ram mukösaudiat, qui feipfòs in dolore fuperarint.
quocirca,tam multaveterum cxcmplacolhgcre vercor,ncfuperuacaiieum/autfortafle
putidum vidcatur. quòd fi ceteris tantum,
•Senon xiobifiuetipfujfciibeiemuSjfortafTcbrcuiores in fcribendo,in
G G excin-

60t M. TV L I I I C I C E K O N I S
exemplis autcm rccenfcndis etiam parcioreseflemus. Ted fit ncfci'o quomodo,
vtexaliorura cafibusad mala noftra fànanda medicinam colhgamus.
nobis quidem ita videtur : Se, cum noftro vulneri medeamur,
mirannon debebunt quihaecin manus fument,Ii quid tottafie
paniloexpreflum vberius muenermr. illud certe propoiitum habemus,
vt omnibus nobifeum prodeffe,omniumque dolori, quam acuratiflimé
fieri pofIit,confolationem afferre pofiimus. Quamobrem fusenumerandisnoltram
valdò imminui, atquealleuari moleftiam experimunceteris
idem optamus,ac,fi dicere liceat, etiam fpcramus, nam in tanta vel
atgumentorum , vel exemplorum copia , quibus fe legentes pane obi ui
fenticnteequis fè immobilem,aut in dolore inexorabdem prabeatr'
Defunt nonnulla.
Nec vero ignoro, nonnulla mterdum accidcre, quibus ira perturberai^
Seopprunaturanimus,vtà medicinarefugiat. idquefiviloincafu
contingit,cercè,cum doluteaffhgimur, maxime iolct euenirc. quod
ex eo fit, quòd erepti vel amici, vel affinis, vel filij cogitano adeò nobis
grata eft, quòd illuni pamè ante oculoseonftitucte vidcatur, vr, etiam fi
dolorem refricet,£elacrymaseliciat,tamenearn deponerenolimus.ac,t]
ad conlòlandum remedia fuppetant,tamcn nihil mmus, quàm cófolantium
verbaaudiamus.fallunturfanègrauiterqui itaagunt : fed hunc eri'orem,quo
magnoperedelcclantur/ibiextorqueri nolunt.Qtiarc fu um
vnicuiquc ftudium , fuaque omnibus deleciatiorelinquatur non enim
vercor, quin, (i minus in ipfo dolorisaftu remcdiis vrendtim liomines
cenleant,ceitè,cdm modicè dolorre/cderir,acfcpauliii qua/i remirtere
cceperit,adextinguendas dolons reliquiasmonira prxceptaquenoflra
adhibeantur. nihil autcm vtilius eft , quàm hac eadem in voluptate,ac
lattina pettraclare,atque in manibus habere.ficenim Se legi,atq. ad vcrbum
edifci ,& penitus memoria: mandari poflynt:vt, cum in animum
pcnitusinfluxerinc, tum exhauriri acprorfus elabi, non facile queant.
itafit,vt,cdm repenrèdolorinualit,tum iisvtamur,qua-, nifi ante percepta&cognitafmt,
impetuipfo doloris incurrente , piane depclh , acque
excludi folent. fenfimus hoc in nobis ipfismec paium nobisobfuit,
hancvniucrfam aduerfus dolorem commentationem non multò ante
animo,ac mentepcrcurrilTe, quamuisenim pcrmultos Philofophorum
libros,velde luctu,vel de morte fàtis accurate legifiemus, vtTheophrafti,Xenocratis,aliorum
,quos commemorare nihil attinetrtamen
hoc nò ideò feceramus,quòdcucnturum putarcmus,vtiis ipfsmnoftro
moerore vteremur.itaque nequelccìioncm , quantum oporruiflèr,
accuratam, nec memoriam fatistnrientam adhibuimus.cafuautem repentino
oppreffi,non prius ad bbros confugere potuimus,quin ante
acerbitatìsviprolterneremur. quamquam polka tempore ipfo factum
eft,vt dolor nec,vt antea, acrior, Se mens ipfa paullò eilet fedatior,
62 ad medicinam accipiendam magis idonea. Sed pergamusad rcliqua,
oua: nec multa reftant, Se feitu, ac cognitionedigniftima: fructu autem
ipfo,quem pra:cipuè qua:rimus, gratiora fortafie vbenora. Qjaid eil
ergo,quod aliquam nobis afferre dubitationem poflit, cut nihil omni no

C O N S O LA TI O- ¿0}
noftrorum morte dolere debeamus? credo, fi quando nobis in mententi
venit,magnam nosexeorum.quosamifimuSjOperajacfludio vtiljtatem
perccpturos fuifle. at hoc non ad amicos,aut afhncs,quotum dolere videmur
interitu, fed ad nofmctipfospertinebic. mercenarius igitur dolor
fuerit, quique non ex affini tate, aut beneuolentia.fed ex vna proueniatvtilitare.quidautemflagiciofius,&indignius,quàm
eum,qui fiedoleatj
fateri oportere ,cùm tantopcre alicuius mortecrucietur quùd aliequa
vtilitate priuatus lie, fi nihil ex eius vita beneficij ac comodi fè confecuturum
fperaiulTetmihilfibiomninodolendumfuiflerAtvideamus,
no Perfas,auc Scythìs,(cdè mediaciuitate noitra clariihmos,& prarftanciflimos
viros,ac eines, qui non modo amicorum ,cum quibusconiundiflìmè
vixerant, fèd eriam liberorum.&quidem carilfimorum, intcritum
itafortiter, &£ conftantertulerunt,vtcaufTe nihil fit, quin eos fuperionbus
Grtecis comparare,acque etiam anteferre debeamus. atque hoc
multò magisinillismirandum fuerit,quòdin corumobitu fè fortiflìrnos
&C conflantiffimos prarbuerunc, qui non modòipfis vtiliffimi, fi
vixdfcnt, fed pamèfoli vtdesac iucundieffe potuiffent. quidenimvtiliusfilio?
quid iucundius vnico? at fili um , & vnicum Q. Fabius, prxterea
Confularem , qui iam magnas resgefferat, 6£ maiores cogitabar,
amifit. ncque fòltìm non doluit, quod tortiflìmi animi fuit, fed etiam
mortuo laudationem in foro dixit : quo nihil fortius, autlaudabilius ne
ex omniquidem antiquitate recenferi potefl. cuius orationem quis non
admiretur intignati mgenij,indici).ordinisprcflaneia?quo modo illevel
ea,quaedixit,fine luciti die ere,a ut, qua? fenpiìr, fine dolore cogitare potuitfeum
ptarfertim hocinilu Iaudatione&admirari ,&obfìupefcere
foleamus,quòd non , ve ali j decererorum fortitudine difpueae, vtfuum
ipfe dolorem aliorum exemplo minuat,fed in filio hacrens, illius maxime
virturcs propriafquelaudes,qua: velacerbiorem efficeredoloris fenfutn
poteranr,lo;igdTìmo fermone perfèquitur. quod Angularis virtutis
excmplum fortaffc Horatij Puluilhlaudem magna ex pareedeminuerc
videatur: quem tamen fummum virum filentio preterire nefas
ducimiiSjCÙm ineoipfo,quòd fili) mortem tequiffimo ac forti filmo animotulit,
etiam Ioni Opt. Max cuiusxdem dicabat,gratifTimum fecifTc
videatur. nam Pontifcx,inter fdemnium verborumnuncupationem,poflem
cenens, vt filium mortuum audmic, neque manum à pofle
rcmouiqne fàcradirimcrcc, nec vuhum àpopulo auertit, ne fuumpotius
dolorem quàmpopuh vtilicaté,acfa!utem,cogiearevideretur. Iam,
quid L. Panilo infìgnius ,quid illuflrius? qui fihos pauciffimis diebus
duos ita perdidit,vtnullum penèdoloris paniloacrius indiciu m edideric,
ac potids in eacodone, quam de rebus à Cegeflis ad populum habuit,betatusefi,
quidquid Populo Romano immineret aduerfi, eoeum id in
fe ipfum à Dös im morta!• bus effe conuerfum. Cum Sulpitio vero Gal­
lo quis neget aclum cfle preclariffin c. ?
cuiusinnocentiam, fàpientiam,
militarem virtutem , etiam infignis in obitu filij fortitudo illuflrauetit.
quern vt numquam lubenstaciturn dimiferim ,ficad Catonem properans
exukare vidctur animus, &c quali in portum ex horrida tem peliate
G G i delatus,

íTci M. T.VLLM C I C E R O N I S
delatusv, infapicntiífimi viri nomine atqucexcmplo conquicícere. ñeque
enim maiori mihi admirarioni effe folenr clariffimí hominis res
gefhe, ac viitus, non folüm in luce patriar, fed etiam in congreflu hoítium
cognita, quàm fuit illa in fili) morte, prarroris defignati, in oculis
omnium ciuium fortitudo declarara. Atque horum egregia in domellicis
miferiis,atque arrumnis facinora qui fortiter in emítate noftraimitati
fine, calufque fortunas grauiifimos patientiffimè tulerinc,
non difficile fuerit orationecompleCti. nam& Quintus Martius Rex
edm vnicum íummxpietatis,fummarque virtutis filium amififlct,dolorem
prudentia peruicit,8¿ eo ipfò die,quo filij rogum fpedarat,Cunam.
ingreflus eft,Senatumq5 iufiìtcóucnire.Crafius vero in eo prcclio, quod
cum Parrhiscómifir, occifo filio tantum abfuit, vt dolerct, vt etiam exercitumincrcpauent,quòdvniusmihtis
iadura tantopere commoucretur,
hortatufep fit, vt patriar virtutis memores, pro Repub. fortiter di •
micarent,fihj mortui vltionem fibi vni rclinquerent. Sed antiquior
P. CralTus,virclarus,&: confularis.P. Craffi filij morte & vidir,& moderatifiìmè
tulit. Nec ab eius laude abfuit,ac forraflc Grafio prarfiitit,
Cn. Carpio, qui Cxpionem filium naufragio abfumptum ita nódoluit s
vteum ne leuiter quidem è vultu, aut vlla corporis parte commotum è
familiaribus quifiquam vllopado fènferit. IamquidPifones, Scaruolas,
Brutos, Marccllos,Metellos,Lepidos,Aufidioscnumcremi'quorum firn
guli plunbus amiffis filiis,vcl vxoribus,vcl parentibus neclugcndum ex- '
ifiumarunr,&2 fuam in illorum funeribus virtutem,atq; conihntiam non
fibi fòldm, fed etiam generi, nominicjue Romano glonofam fore puta»
uerunt. Pudec in virorurn grauiffimis cafibus repetédislongiori vtioratione,cdm
virorurn maxime peculiaris virtus fit , Sc in viris efflorefearaevigear
maxime, quamobremde farminis potius dicendumclr,
vt cum eas fortiífimas fuiiTe cognitum fit, tum pudeat vires, à mulierculis
vfitutis exempla petere, & ab iis ea virtute, quar ipforum propria
effe debeat,videri aliquando fuperatos. nam 5fi verum eft quod
aTheophraftoahcubiproditum memorixmandauimus,orbemterrarum
Theatrum quoddam efle magnum, diuina mente replerum,&: carleftis
indicando fapicntixgratia ram mulris vndiqjcollucenubusornamenris
illuftrarum ac depidum, in eo aurem medio col loe aros effe homines
à Deo, vrcum forruna, dolore, morbis,cgeftare, cafibulque permulrisaffiduèludenrur,Deum
veròipfiim, quanrdm quifqucpugnando
valear,quamq3VÌnlirerforrirudinediuinitusacccpta vrarur, defuper
afpedare: hoc, inquam, fi verum eft,dubitari profedò non poteft, quin
quemadmodum PopulusRomanusin munenbus publicis inuifos haber
gladiatores, qui omni modo vitam impetrare cupiunt, fauet iis qui
contemptum eius pre_ fé ferunt,itidem Dij immortales,fi quos ex hominibus
nimis anxiè de vita follicitos,eiufq) exitum derredanres afpiciant
iis aliquo modo fuccenfeant,cos vero Se caros habeár,&: muneribus profequanrur,qui
fi è vita reuocentur ipfi,vel fuos reuocari videanr,álacres
lehq; Deo pareanr.nihilqj proprerea mali fibi accidifle iudicenr quod fi
fasminas prarftitifle intelhgimus, cur iis imbccilliores, atque infirmiores
videri

C 0 N S O L /1 T I O. CCf
videri velini viri? ncquefolùm vnam aliquamcmultisfa!minam,{èd
totam gente m, ac nationem, vt marium virtute,ficfxminarum eximia
quadam magnitudine animi prxftitilfeaccepimus. Lacamasenim matronastraditum
eft, oeeifis filiis vulnera infpicerc confueuiiie. aefiaducrlos
vulneratoselTecomperiiTenrjlartabundasfunus ducete, colque in
auitafepulchra inferre fohtas efle, conttà vero, quosauerlìsvulneribus
conedòs agno(cebant,ab iis rcfugicntes,clam fepeliendos curabant,ncc
vllo prorfus honore funeris profequendos ftatuebant. tantu in fatmincis
quoq ianimisdecuspotetat,& ftudium gloria:, qua ex gente etiam illud
ad nospraeclarum dimanauit, matrem quandam filium ,feniscófoflum
vulneribus, intuentem nec ingeraere voluilTc,ncc coronam è capite deponere,
fedadcomitesconuerlam,italocutam, Quanto pulchnus,&:
optabiiiuscft.in acie vicìorem animam efIlare,quam in Olympiocertamme
patta Victoria viuere. ?
at alia filium in pratlio interfeebum audicns,
iccirco,mquit,genucram,vt mortem pro patriafortiteroccumbere non
dubitaret. Quid his fxmmis facias,aut,quo non honote,ac gratulatione
dignasputes qua: de patriae dignitate, deq, gloria follicirae, honeftä mortem
emuis faluti,ac lucro anteponerent. ?
Age verò,num Lacxnis Romanarum
virtus inferior? parfortafle,nifi maliseriamfuperioremappellare,
quam fortis enim, & quam magnifica illa Cornelia: vox, qua: duodecimo
iam fectuamido,cum Tibetiiim,& Caium filios interfeftos
fpeehunffet, nullo rimore perculfa ,nulloque dolore confetta, Nunquam,inquir,egomenonfelicem
dixerim, quxGracchospepcrcrim,
forrem vcròfa-minam,&cuiuis ex veteribus mentis prxftantia,ac magnitudine
animiconfercndam.non enim dolori conce(lìt,féd potius,cu
vittute vtcidet,vietnx de dolore rriumphum egit. Nihil iam Rutdiam
miremur,qua: C. Cottam filium in exfiliii fecuta, cum poftea reuerfum
in patnam amififict, nemo eam lachrymantem poftelatum fumis vidir,
pariquefato Clodia v fa eft,quc? Decium Brutum filiü\confularem,mortuum
fuperftes vidit,neque tarnenciusobitum nonfortiter, &patienti
animo ruht.quaevirtutisnon vulgatia in fxminisexemplamitan aliquis
poftìt,quifexusimbccillitatéacmollitié cogitet.at vero, qui forti dì mis
genitasparcntibus, 82 fortibusetiam auis maioribufq; prognatas recordatusfucrit,nihilo
ab eis minorem vel prudenm, vel animi magnitudine
m requirat.Eft ergo vila res tanti, aut cómodum vllum tam expetendum,
vt, ilio amido, neprudentiamquidem rctincamus ? qualivllain
nobis refidet,nosprofcct:ò vel auitar,vel patria: virtutis ad mone t, nec de
PiiombuSjFabiis, Brutis,Marcelliscogitantes , quosimitemur,&àquibusortumducamus,immemores
effe paritur. Horum enim armisimperi)
finesprodudi funt,honi fanguine parta acftabilitahbertas: horum
denique labore, ac ftudio Refpublica adtantam peruenitfiue bellica:
laudis.fiuedomefticxvirtutisgloriä.quoruminveftigia pedemponere
oportet quilaudabiliterviucrc,quiq, honeftisinacìionibusexerceri volunt,
nec vllo mentis errore ad mmium dolorem atq ;infaniam rraduci.
Nominauimusextemosmagnos, claroffy viros,collegimus den»ftris
plurimos, quibus mortis feiìfus non modo ingratus, fed etiam optatus,
GG } Scia-

CO N SOLATIO. 607
dibUem.fi vixiffèt, dolorem accepiflèt.flagrauitenimbelloItalia,exarfif
Señaros ìnuidia, nihil denique in emirate fuir, quod non c i us tern pons
caiamitatern luelumq; perlenferit.Nam quid fugam Manj,quid eetera,
oux in dlius diíccíTu acciderunt, maxime luftuoià, íummecp miíeranda
eommemorem ? quid reditu ilium fanguinarium, cuius ex recordatione
nemo eft,qui non uuimis lènfibusexhorrelcat. tenemus enim memoria,
aut ialtem ex patruip icriptisaccepimus, crudehffimam omnium
cxdem ilio tempore effe faäam, trucidatos bonos viros,& ciues, ínciías
emrurnccruices,inRoftrifquepofitas,quimultorum ciuium ialutem,ac
dignitatem eloquentiapeperiffenc.quàm mukös ex illa Reipub. tempeíhuecómemorarepoffumus.innocentiffimoshomines,
atque óptimo-,
vt acerbiiTimam calamitatem eifugerent, libertatem morte quadiffc.
Oacerbum,ac nemini non poenitendum Reip ftarumconditionemqj
viuédi.'cdm cos ipfos,qui Rempub Tuo labore, fuoq; languinc auxennt,
tuuarint,(eruarint,nuíquam tutos, nihilq; magis.quàm propinquoruni
manusacgladios,timentes, borre(centefq; videas. illorumautcm, quorum
ope, atque auxilio iòruatus lis,cum horribiles, miferoíq; caíus ípecìes,
nulla tarnen tatione opitulari, nibilque afferreadiumenti queas.
quis neget hs ìplis.qui hxc intueri cogantur,mortem effe non modo cetrecìandam,
feci etiam optandam ? tjui autem, ne in horum temporum
flammam incidant,mortis beneficio confecutiiìnt,cos vero beatdlìmos
iureomnes exiftimabunr,qualem fuiffè L.Graffimi, nifi ics ipfa prebauitTcc,
nihil eiiec.curoratione perfiiadendum videretur. Sed hac panilo
antiquiora,quàm,vt omnibus in memoriam redigi,accogitatione comprehend
polline. Pompeij autem noftri famdians cai'u, quid in cantate
notius,quid ìlluftriusi'aut quid omnium oculis,ac mennbus perfpccrius,
&: ciarais? hunc, fi matureextinctuseiTet,nihildoloris, nihil ìnuafiffet
mah. quòd tarn diu in vita manfit,iccirco faefum eft,vtiìngularis calamitatisexemplum
omnibus prcbuerit.cuieò luótuofior fortuna: acerbit.is
vifa eft, quo feliciore , ac fecundiore fortuna in omni vita vfus etat,
quis enim vniueriis ciuibus aliquádo cariorfquis in toga vel rebus geftis,
vel honoribus extra ordinem delatis,clarior. ?
quisopibus,propinquitatibus,amicitiis
florcntior? cui nibil prorlusad fummam abfolutamque
felicitatem, praeter honeftum,ac iucundum vita:exitium, decider. Sed
vi Jeamus,quantum in rebus humanis fortuna: poffìt iniuria. nifi malimus
ad propriam mortalis vita: ni mis afperam, miferamcp conditionem
omnia malareuocare. qui enim ampliilimisforrunis vfus erat.qni nihil,
mil iiibhmcacbeatum nec cogitare,necoptareconfusueratxui omnia
vel ad vfum,velad voluptatem fupererant,bellum cum locero fuícepit,
defemitdomum, profugit ex Italia; & cum antea nihil in ceteris bellis,
nifi fummo conidio, prudenriaq, gefiiifet, cum vel maxime ingenio,
iudicioque exceilcredebuifiet, fui parné oblitus eft. naqueimbelles,S¿
infirmas copiaSjtiro.neSjCoIleólitiofque milites cum robuRiífimislegionibus
confette nondubitauit:S¿amiíToexercitu ereptifquecaftristurpiffimè
viótus, in feruorum manus vir fummus, &:clanffimus incidir,
vita vero vtmiferabihtet pnuatus fit, commemorare nihil eft necefl'e:
cuna

CON SOLATÌO. 60$
fabulis,quosdij maximeadamarunt,eos, ncimminentem alfquamcalamtratemientire
cogerentur,fi vigilaflènt, a Diisimrnortahbusconfopitos
effe accepimus. mortem igitur^ìquidem fomno tìmiliseltyìngu-
IÌS nocìtbusinduimus, &cdm in fomno lènfusfit planò nullus, nudum
etiam in morte futurum elfe fenfum,verifiimò {lattiere debemus. quod
vi fenfu ìpfò planò percipiturdic ne de altero quidem dubitari vllo paclo
poteil,quin,qualesantò,quàmofiremur,fuimus,ralesetia morrui futuri
firn us. motsenim quemadmodumadeum, qui nondum ortusell,nibd
pertinuit,fic ne ad eum quidem,qui mortuus eli, vlla ranone pertinebir.
ad morientévetò vel nihd,velparum certepettinet.fiquidem cam anguilo
/pano ramque brcui curriculocoercetur,vtnec li velit quidem, vires
fuasnmnum porrigereautexplicate poflìt. Quxeìl;gitur eorum orano,qtu
tantum in morte dolorem (etimere,atqueexpaueicere dicrifät?
quamquam non fané video, quo modo aliterfacere poffint : qui enim
mortemnunquamexperti fint,quam ièmel homo fubiturus eli, quo
modo , bona malane lit, vere fentire ac diiudicare poffunr ? Morientes
amnt cruciati, angi,diftorqueri. quod in nonnullis fortaiTcanimaducrtfatq.obferuari
potuit. in quo tumidi aiiquiddixifle videi i pollóne,
fi hoc ex ipio mortis fènfu penderci : nam, fi mors ipià dolore luo corpus
vfque cò cruciarersatque angereevt hec doloris edere indicia cogeretut;
negasi proi'eélò non pofier, quin dolorem non leuifilmum morsipfaefi
fetaliatura. Ciìm vero huiufinodicruciatuspaucidìmosangat, & eos
maxime, qui intcmpcranter, flagitiosè, nefaric vixcrint, nunc dubitar»
non potc!l,quin tales hominesnö mors, fed admifiorum fcelerum confcientia
vexet, habeatqdblhcitos. qui enun le morituros numquam credidcrint
,ac ne cogitarint quidem ,cdra ad ìpfam mortem peruenermt,
anguntur non dolore monendqfedquòdèvitainuitidifcedunt. in qua
edm omnia fccundaiehciaqueexpcnrentur, nefecus mortius accidar,
vaide vcrcn,acdubitarecoguntur. At bonis,quimortem femper, tamquam
pradentis tempeftatisportum,inore,acfermonehabuerint,quique
ex huius vita procellis.mortis beneficio,aliquando egredt fapilfimè
eoncupiuennt., nihil libenrius aut iucundius mentione, ac nomine ipfo
mortis accidie Atque in ìisetiam praibins.planequc admirandum dcojura
munusagnofeitur. bonos enim,&quidem piunmos.no modo cum
exiguo dolore, vt optare homines vulgo folent, led oinnis planò dolons
expertesex hacvitaegreflos, fine vllàdubitatione reperias. exquibus
Q. Fabius Confidati! adeptus, cum in Cuna prartereuntes falutaret, nihil
dolens,mhd molefli fcnticns,immò planò gaudens,è vita diiceilìt,atque
idem córigit Ad'ompeio^dm in ade IouisCapitobni fiera fecilfet,
ttemqjThalna: Confidi, Diis immortalibus fupplicauci. quidhos in
ipfo mcrtisarticulo doloris expertos exiilimes, quipaullò ante lati viucbant,&ineo,quo
moriebantu^punòlo temporis,nihil lugubre tediati
fin r
,nihil flebile dixennt ? Morte inquies,opprefii funt. atfàpientifii-
mi.&optimi viri ;quibusmortem,tanquam beatxvitamiitium , dij iramorrales
largiri voluetut. quam eò fortaffe iucundiorem ipfis fore videbane,quo
minus eo tempore tantum boni exlpeclauerant, ac ne fperare
H H quidem

£10 M. TVLLI I CICERONI S.
quidem poterant. nam cdm morscdiuina voluntaterota pendcar,haud
fane in hominis potedate effe polht, quo ponflimbm die, quaqj conditionc
mori velie Nee veruni ed quod dicitur à guibu/dammorose/;/?àcT)a/jj/i/basJjO/n/n/Òi/Sc/icmySccccminum
^m/i/ruse/fecóilitutum:
vt autem velcitms vellèriusmonamur, finguloru horn mum vel mtemperantia,vel
negligentia contingere, nam ,vt dlud vendimum ed. pradinitum
elle virar terminum à Deo,quern prartenrc , aut ex quocgredi nemini
hceat,iic dlud adirmare nemo poffitxundcm omnibus,eademque
bora virxfinem impédere quod hagnofccrcmus,nihil lane cdctxur born
ini prudenriam,rcmperatiam,pieratem,trjbuercm us. qua- omnes plane
virrutes,fihocconfequeretur,non modomutiles, led pcnirusmanes
viderenrur.cur enim prudenria vteretur homo,cur abdinenna.cur temperacia,fi
eodem, quoreliqui omnes ,temporis (patio vita e (let term maturus?Vt
diutius,inquis,vita pfoducere liceret.at,fì vitx te i minus fatalis
ed , iiecimmutariquidépode necclTeed : fin vo!untarius,& in hominis
arbirrio pofirus,nihil ed,cur,eundem omnibus a Deo conftitutum cfTe s
quifquaaffirmet.Seddehisdaruar vnulqudque ut liber quid autem venus
lit, Deus ìpfe viderit; nomine quidem fìnre arbitror ncmincm. det
modo nobis illud, doloriscde nihil in morte; boni auté tantum ex eaad
homines permanare,quantùfperare multi podìnr ,cogirationcquidem
alTequaturnemo. itaque hoc diuimtushominibus datum ed,vtquoties
moledi aliquid expenanrur.rum mortem exoptcnt, ac votisetiam conceptis
fxpe implorent.quid ita. ?
quia bonam,vtdemq, ede morrc,cogunturagnofccre
;malam autem, aut aeerbam elle numqua polle, hominià
natura infitum ed. itaque dolore perculii mortem iniploramus,eamque
vnam,vt mileriarum malorumqjterminurn,,cxoptamus. Admonet me
locus, vt, cùm ncmine ìpfa morre magnoperecómouen debete probaturn
ik.iisprxcipuèdolendum nihil cite contcdam, quos mors cu laude
oppetitaconfolari poted.fatisenim dm vixiffeputandi lunt,qinvita honeftèclauferunr.
eofdemqueè vita abeuntes non modòlaus , led etiam
perpetua volupras,dcledatioq;profequitur.quefanècò maior in animo
exoriri,ac vigere ibler,quò latior alicuius in colendo officio,viraque honedè
ducenda manauitindudria.certe enim,cùm ad rede agendum narus
homo lìtjidcocjue mentis,& rationis munere , prx ceteris animantibus
ornarus, atque mftrudus,vndepotiuslaudcm,ac voIuprarem,quàm
ab honedis actiombus,petat? An.vndeortum duxerir, obliiu/catui.òlle
vero nec fui oblitused, qui redè vixit, nec iniquo animo mori poted,
cdm mukos relinquat lux tedes memorefque virtutis.quanto autem
gaudioexfultare credendusedillorum animus,quicorroris"admdhonefolutus,
incxlcdes ignes , fempiternafquedemos, vnde exicrac,reuertit.
?
profedòemmex duiina mente dehbatoshabemusanimos, qui
hac mole inclull, tamquam terrx gratinate, ile iplì nimio pondere corporis
opprimuntur. vbi autem foluti corporibus ad proprias fedes euolauerunr,tum
vere viuunt, nec libidini, voluptati, dolori feruiunt; feci fui
compoteSjnulIareangunturmddlrequirunt.omnibusimperant. Rcde
sgirur diduni edjcorpus terram cfle,métem autem,igneni de calo funi-
ptum»

CONSOLATTt). 6ll
ptum. id quod clarorura viro rum atta cum virtues vita, prxclarxque
achones tacile teftancur. quo modo enim aut omnia humanx vite commoda
coricemnerct,auc volupcates cunftas promhdo duceret,autvitam
ipìim laudis honeftatiique gratia profunderer, qui nihil quidquam
ad fc,praeter hec ipla mortaha,qux mambus cocrettat,que tent ped ibus,
pettmere cogitaret? verum luce non ita fehabent. corpus enim è terra
«oncretum.tam dm terreftnurrr/reruamore ducitur,quoadin terram ìpfam.vndeortum
duxit,reuertatur.­ animus vero, qui è calo (umptus eit,
lempiternum quiddam,&: calcite appetii, nec iifdem,quibus corpus,finibus
cogirationescoercet fuas. itaq. nuquam quieicere, nec vere viuereputadusett.quamdiu
corpore c6clu(iis,inuituspropemodum mortali
labc,tcrrenifq, vincuhscohibetur. At dia quanti funt,grauiilìmis vira: labonbushberari.in
mediisdoloribus,&:xrumnisobdormilcere & quali
emiiTosèmoleftiflima vitxcuftodia, in iucundifllmam, iuauiffimamqj
domd remigrarei 1
hue enim pertmentquxde piorum quiete , deque voluptate
illa,qua egreffi è vita perfrui dicuntur, difputan à fapientibus fòlent.qui
cùin inteUigerent,nonfottuitò,aut temere fatos, & creatos homines
euemeceadem mereri bonos, quimultisexantlatislabonbus vitam
in medio doloreamiiiircnr,&:improbos,quorum in patrandis flagitiis
tempered animus cogitatioquedefixa, iceirco nócundem probis,
&C improbis vira; terminum, nec eadem mortuis prxmia ftatucrunt.
Qua nos recordatione poti dim urn refici, ас recrcaridocet,quicanflinijin
n/ia;n,optimeqjde nobis meriram ira vixifle fcimus,vtad optimos
moresjfiimmamqiprudentiam nihil poiTet accederei iramortuam,vt
indolore,quem ex partiicontraxerat, fummam animi magnitudinem,
fummamque conltantiam prxftitctit. cuius mentio nobis, dolore iam,
li non pcmtus extinfto,certe magnopcre ieuato, non folum non acerba,
fèdeoain iucundaaccidir.quiemm aliterdebetfcùm nec ipli quidquam
accident mali, nec ego vlla re , qux tantopere cum natura congruar,6£
cum omnibus hominibus commumcet,angi aut perturbari debeam.
Quid ergo mihi reftathiihil fanè,nili,cùm ea diuino poriflìmiim beneficio
vitx munere perfuntta lir, vt ad earn maxime viuendi conditionem
cogitationem meam mentemq, referam,qua nunc ipfam perfruicredimus,ac
tì,quodequumeft,faterivehmus>etiam intelhgimus.quaex meditazione
eòmaiorem voluptatem percepturus fum ,quò meliore illa
nunc ftatu.quàm quem vmens experca eft,(ine vlla dubitatione perfruitur,quid
emm boni non merita eft, qux nihil vnquamegit, acnecogitauitquidem
mali ;&: iisangotibusac malis,qux vmenti obiettafunt,ita
patienter perfuntta (it.vt non fecus de aduetbs, quàm de (ccundis tebus,
Dnsimmorta!ibusgiatulafi,gratialq3agere foleret. ?
&cùmnihil,nifirectum,honeftumq;cogitaret,
tamé vna confeientiacotenta, nec fua benefatta
in luce collocan,nec libi quidquam propterea laudis, aur glorix
deben arbitraretur. Qjix ergo ita animata fuerit, vt de le quidem minimum,de
retta mence,ac de xquitate plucimùm laborarec,an nondiis ipiiscenfemus
maxime gratam &c probatam fuifleJin qua non ritta, & adombrata,
vt in multis^, fed maxime folida, &: exprefla virtutis elucebat
ННг effigies.

,612. M. TVLLII CICERÓN IS
efhgies.nam ,cdm earn talem naturagenuiffet,vtquodpulchrum , re-
¿Jumqj agnofcebat ,fua fpóce fequeretur; tamé eo non contenta,íumma
vi ratioms,prudentia:q\ perfecerat, vt nulla re minus,quàm naturaduce.
egere videretur.iraq¡qui eius inftitura }& mores paullo dibgennds infpexiffet,qui
reguixficfamibae follertiam, qui fummum in cunchs rebus ingenium,finguìaremq.doólrinam
aduertiffet,haud fuiffet lane, quod aut
virilem in intelligendisdudicandiiq. rebus pruder,nam, aut exqmfitam
patrisfamilias follertiam requireret. itaque quibus maxime rebus egere
faepe homines folemus,fortitudo&prudenna , hiena in mubereabundabant,
vtfui marroris medicinam non peterer fot is, led in feipfam
fpeclans,exíüafemper virtutependeret. Quantoautem grauiores, ac
difHcdioresanimi morbi funt,quàm corporis, eo magis muandum eft,
talem extitiffe illam, cuius forritudini corporis mala parcí ér pi udenna;
vero omnes animi morbi facile cedcrcnt. itaque quanquam ex calamitate
temponbusq. norths moleftia plurimd traxerit, numquam tamen
animo percuKam,autdeieclam ienfimus. angcbaturpatns exiii'O, rotiufq.famiha?luelum,bonorumq5direptionem
muitavidebat.ied mani
tamen confilio,prudentiáqueaderat ; & rebus in magnum ía'pediíerimen
adduclis, reditus fpem nobis afFerre numquam dubitauit. ira ,
quantum ex calamitate doloris, tantundem ex filias fuauirate , ac pieratc
iolatij capiebamus.quod vteffetdiuturnius,ficommodum nolo uni 3aut
earn,qua:omnibusantiquiffimaeft Jiberorum caritatem cogitaremus,
magnopereoprare debuimus. at, cum illam corporis vmdts fohuum,
omnibus exutam mifènis, & immorralitatiscompotem faclam, animo
reputamus.nó modo in dolore conquicícimus.ícd etiam precipue latamur.quid
enim mihi acciderc lahus poteft.quàm de immortalitate ammorti
cogitanti,de filia;firnul alterna beataq. vitacófidere? ánimos enim
effeimmortales,nedubirandum mihiquidem videtur. faciam autenon
TnuituSjVtfapientifllmorum bominum percurram haedere fentétiam,
quando me in hunclocum deduxitorario. Ñeque vero hac itadiíputandacenfeo*
vtanimosiccirco non interirc probaripoíltt, quòd mortuorum
corporibus vis quidam ineffe veneratione digna putetur, quts
fignificarcdebeat.no deíeri morte animosdedimmorralium animorum
veluti fepulchraqua:dam,mortalia corpora fuiffe. quafi non &¿ maiora,,
&C firmiora multa íuppetant, quibus planum fieri pofiìt, qui ánimos fimulcum
corpohbus interim contendat,cum contra rationem,nuda nixum
ratione, pugnare, quòd fi auclohtas quatrenda fit, quem grauiorem
nominareauclorem poiium,quàm eum,quem Apolloipí'c iapientifiìmum
omnium prouuntiauic ? cuius teítimonium talefuit, vtdiuinos
effe hominum animosi eosxorpotc folutos, in cadum re migrare.,
vndeprids veniffenr,inomniiermoneaffeueraret. in quo cum Philofophisilhsconfenfit,quosquondam
Itálicosnominauitantiquitas, maxb
meque nobdes indicator, quorum fempcr conifans fuit opinio, demirti
ánimos è calo , diuinxque mentis eos effe non felùm munus 5fed
etiam partem praccipuam, ac propnantf quòdfi fee us efib qui fquam putet
: haad fane facile, quidinukis, & fiimiifimis mhanc iententiam
argu-

CONSOLATICI. ¿1}
argumentis refpondere poffit, inueniet. Sic enim pinne cognofci ac fenfu
'piodiiudican poteft : fummam elle pxncque ìncredibilcm in ani mis
celeritatem , ac feftinationem 3 cuius ope, qux corpus non modo cert^
menlìum,fed vix etiam annorum (patio perficerc,atqueex(cqui poflet,
ea ìpfi non modo fenici pundo temponspercurrere , lèd etiam fxpius
excogitare,c^ lepeterefacillimèqueant.quod fi mirimi videturxur non
admirabihuscenfeatur ,meminiiTeanimum tam multa, innumerabdibus
ante fixculisgefta:qux futura funt, cogitando profpicere, ac non
modo prxlentia , fed etiam preterita ,& futura, veluti Deum, omnia
com piedi, ac fuboculos fubiicereconari f'quisdubitet ,cùm hxc intclhgat,eademque
in leiplbagnoicat,diuinum elle animum,'nec,fidiuina
aeterna funt,ipfum effe mortalem? ciim pralenimduabusex rebus,quae
precipue in animo fimt, illiusxterna natura facile inrelligiac deprchendi
pofllt. hxc autem hint,motus, qui in eo precipuus eft, principium,ac
perpetuitas. cùm enim ex feipfo moueatur, nec aliunde, vt cetera, pnncipium
motus mutuetur, fumma autem in eo, quamdiu in corpore eft,
perpetuitas motus appareat : quippe qux etiam in dormiétibus agnofeatur,&
vigeatdecirco dubirari nullo modo poteft,quin diuinusfìt,&: fempiternus
futurus. &c fané ini efie ratio vinci t,& rerum probat exitus. Dei
enim imagoquxdam animuseft,ex ipfò Deodelibatale profeda.quòd
fi Deus immortali tate fruì tur, cu ream partem, quam ex fèipjlò iumpfir,
mortalcm efie vclirrquin hoc ipfò fingularem,& eximiam diainam cflo
vim indicandum putauirquòd non (ohi in ipfe unmortabsfit,ièd etiam,
quos velit, lux nature compotes, & plane immorrales efficiat. Corpusaurem
voluit effe mortale, nec immeritò, cùm è terra,cuius mutaticni
i'ubieda natura eli:, initium duxerit, & in earn ipfam, vitxcurfu confedo,abirc
debcar. Scd animus profedusà Deo, cxlum ipfum appetit:
nam in cum locum, vnde difceffit, ièmperoptat redue. terra aurem fi
cu i appetenda, corpori ioli eft. at vero animis xterna cali fedes quarenda,eaque
propria illorum patria: fiquidem animorum nulla in rcrris origoinueniri
poteft. nihil enim eftinanimismixtumatqueconcretum,
aut quod ex terra natum, atque fidum efie videatur, nihil ne aur bumidum
quidem, autflabile, aut igneum. his enim naturis nihil incft,quod
vim memorix,mentÌ3,cogttationis habeac : quod & preterita rencar, &
futurapreuideat,&compiedipoiTir prxfenna quxfoladiuinafinir, nec
inuenictur vnquam.vndcad hominem venire polìint,nifi à Deo.fingu-
Jariseftigitur quxdam natura atque vis animi fciun&a ab bis vfitatis notifqne
naturis. Ita quidquid cft illud, quod fapit, quod vult, quod viger,
calcite &diuinum eft,obeamcjue rcmxrernum fit,necelTeeit. nec vero
Deus ipfe qui intclligitur ànobis, alio modo intelligi poteft, nifi mens
foluta.quxdam & libera,fegregaraabomniconcreti- ne mortali,omma
fenticns,& mouens, iplàque predica motu fempiterno. iraqueeandem
acternitatem animisquoque noftris, ex Ce ipfa exortis, impartiuit. quorum
ex cogitationibus atque openbus nihil aliud, nifi diuinos effe illos,
&: fempiternos,colligerc pollumus. nam fi xdificiorum magnitudinem
atque ornatura, fi monumentaìitterarum ,fipecunixviminfinitam in
HH j res

tff4 M. TVttn CICERONIS
res maxime itabiles,& admirandaserTu(am,lì plurimarum maxfmarumque
rerum adeptionem cogitare voluerimus, profedò intelhgemus,lia*cnumquam
fadurum fuifle homincm,mfidiuturnitatem tempora
, ipfamqjaternirarem plurimiìm ad (è pcrtinereexifhmaret. Iam,
ìpla gloria cupiditas, honorum fitis,opum acdiuitiarum aiTidua procuratici,quid
aliud mdicat.nifi cogitare hominem in pofterum,neccodem
vefcendi vmendiqj (ktdio, quo ccterasanimantes duci vidcmus, h ti manti
m animumdetineri. Sed hxcabiediora,atque humiliora, nec vllis^
nifi fané anguftis natureterminis,circumicripca.Qmd diaimprimisgrama,
atque praftanria.nec vili planò in rerrisdcgenn, nifi ioli homim,tributa
fcontemplatorem efieipfum cadi, rerumque cadeftium : fruì magnarum
obfcunftìmarumque rerum fcientia, quse vel ad excolendos ad
integritatem, atque innocentiam mores, vel ad comparandam Solis
altrorumcj}Cognitionem,veladexercendam inabditis , obkunsque rebus
memoriam mentemque pertineanr. nonne hac ìpfa unta, ac calia,
diuinum effe animimi ollendunr,neciiliusnaturam aliunde,quàm e celo,
delibacam acdedudam ? Ancenfemus, lì vnàcumcorporibusanimi
interirenr, aut fiapientifiìmos homines tam acquo animo mori polle , aut
tam iniquo planeque inuitoftultos&fatuos? Socratctn ferunt, morti
proximum,dc piorum immorralitate, beataque vita, qua? mortem confequitur,difputauilfe,itaque
laro, ac liberiti animo letale illud poculum
liaufifle, quali non ad mortem , fed adregnum atque imperlimi vocarerur.
At veiò,quorum animus in terra denxus harrer : qui mini, nifi mortale
, terrenumque cogirant ,eos piane repugnantes atque muiros è vita
dilcedere videmus. nec immeritò, cùm animorum aterniratem propius
iam intuentes,crucientur mirum in modum,quafi fiagitiosè aòtam.
vitam pcena edam (ìt immorcalisconlecutura. Atque illud etiam (o
ftulcum hominem dixetit aliquis & natura (ua penitus ignarum) ne mini
oblcurum effe poteft,exipfisetiam (àcris caeremoniisque maiorum
secernam hominis vitam facile cognofei, atque intelligi polle, ncque
enimilliautmofcuos cantohonorecoluiflent ,auttammukastamque
varias fepulchrorum caremonias pofleris tradidiflent, nifi cognitum
perfpedumque habuilTent, vigere ani mura in morte, nec, quamquam
corpus occidac,hominem ipfum penicus euanefeerc. itaquc ftatudfe
videntur, mortem ipfam non effe human» vitaconfedriccm, nec exea
fequi interitum : ied potiusadaliam multò felieiorem vitam iis,qui redò
vixitTent, ducem optimam fòlere exiftere. quicumque enim coirnenientcr
natura vixermt, ncciilam fecuti fint mala- confiiccudiniscorruptelam,
qua dminitus dacos ignicujosextinguit, vitiaquegignit &c
confirmac omnia, eos& viuentcs gloria,& è vitacxcedentes pramiis
protequioportec. id enim non fohìm rationi conientaneurn ,fcdetiam
veriflìmum atque aquiilimum eft. cui autem xquicatis antiquior cura,
quàrh Dco. ?
itaque ,cdm homo folusex omni propemodum gencte naófus
(ìt abquam notitiam Dei, nifi vita iniquitate Deo iniquusacque
muifuseuafierit,ad Deum cenò euolabit. idque accrnitatis humanas
Vel maximum, ac firmiiHuium argumentum efr, folum hominem diurna

CONSOLA TI О,

6\S M. TVLLII CICERONIS
alfiduo cruciati!,metuquevrgebitur?Qmneò miièrior,atqueinfeIicìor
exiftmiari debet, quòd non foldm Tibi ípfi moleftiam miíeriamcp comparabitjfed
inceterorum etiamièimonem ,acvituperationemincutret,
nihil enim nimio dolore deformius,nihd à viro alienius.8¿ lì corporis
prauitatibus viruperatiopropolitaeft, vitiis ipfis, quibuslabotat animus,nihil
turpitudinis, nihil inuretur infamie- 1
Illa veiò & grauiora funr,
¿¿maiori animaduerfionevindicanda, quo nobiliorem , quam corpus
eft, federn, nempe animum ipfum,occupauerunt. quòd fi turpis dolor
mmius,& vituperationedignus,certedlud confequetur, vt, qui nimio
dolori lèipium tradat, ne laude quidem vlla dignusccnleatur. eft enim
feries quxdam maxime ventati confentanea,vt fèntentiarum,fic rerum;
&C quemadmodum in (emione ddputationeque noftra neditur aliud ex
abo,itaqui (è vna aliqua vel deformitate, vel turpitudine implicati patitur,multis
ftatim milèriisac deformitatibusoppnmcrur. Nec veiò credi
velim ¡me, quia dolori nimio repugnem, iccirco dolorem omni ex
parre improbare, omneíqd illius ex animo fibras euellendas exiftimare.
cftenim,quatcnus homo doleat,S£, (quod piudentetà Crantoie dictum
eft,} due íecetur pars aliqua corporis, due audiatur, fenfus tarnen
adeffe debet, iftucenim,nihil dolere, fieri non poteft, quin quemadmodum
feritatem corporis quandam, ficanimi lluporc maximum indicci.
Sed nimirum il lud eft, quod improbamus, dolori noiipfòs ira tradercf vt inaliam fortaflegrauiorem ex alia parte vituperationem incidamus.
nam quéadmodum epii nihil proríus doleac, deieiicere vidanurub hominis
natura , qua morte perculia dolorem ac ludum aliquo modo indicare
cogitur ; ita, qui doluti nimisindulgeat, humana natura penitus
obhuilci.communemque omnium conditionem reculare iudicabitur.
quibus rebus intelligitur,grauirer peccare bomines,cùm vel ea,que omnibus
perferendafubeundaquc funt.dettedareaudent,vcl, quid ipfos in
vitadeceat.quxque fequi,autrefugeredebeant,nonccrñunt íatis. quod
proprium prudenti»munuseft;quam humanarum adionum moderarricem
à Diis immorcalibus clfe conftitutam.mfitiari nemo poteft.atqui
huic tam preclaro, diuinoq; muneri piane obiìftit qui ninno dolore ducitur.
non modo enim fe ipfum fine vilo frudu laciymis, ac triftitix traditjfed
etiam omni piane confilio,ac iudicio vacit. vbi enim tatio, fi le
dolore anferri finar? vbi conftan€ta,fifibi iple repugnct,& in mecroreiaceat.
?
vbi deifique humaniras, fi le hominem efie oblitus,nihil Cibi
cum morte commune elle contendaci firn vero illud ftulridimum,exiftimare,qucceteri
homines liberiti animo fubeant,iis fe non clfe oblitidum.
quid enim? an ignorare quifquam poteft quanta inter homines
cognado fit, quaiiraque fimilitudo ?etenim,nifi hoc verum fareremur,
caufiTe. nihileíTct,cttr homo hominem confilio,re, gratia iuuatet,ab hoftium
Ímpetu, ac lafionedefenderet. quod contra videmus acodere, vt
qui ab ins adionibus auertat animum,non modo in vulgüs improbetur,
fed etiam inhumauitatis,acferitatisaccufetur certe enim none marmore
fculpti.aut è robore dolati fumus: eft in nobis quiddám ,quod pietate
mifericordiacn moueatur, nec extinguí finat dlam, qua Dns proximifu-

CONSOLATI O. ¿17
mi fumus,iuuandi,ac tenefaciendivoluntarem. itaquc infirum nomini
, acque innarumvidetur, ve, quocies alium hominem quamuisalienum,
premi calamitare acque xrumna videat, crueietur animo, nec, fi
faculcas fuppetat, dimiteendam pucec illius lubleuandi occafionem.
quam enim iple,fico locoeiTcr,benignitatem libi impairirioptaret,ca
ve in alium vcacur, natura tacitaquadam voce monere, ac prxcipcre videtur.
qux igitur fibi euemre polle dubicec,ea fi conemganc, cur augi ac
perturbari vehrr'aur cur non potius humana illacfTe, &c omnibus homi-
nibusprocliuia,fatcatut. ?
quantòreciiuside,qui hominem (eagnofeit,
nihdque humaniàfealicnum putarfiraquecdm haneexanimisnoftris
opinione , mala omnia non effe humana, veluci immicem quandam,5£
immanem bcliuam,exrraxcrimus,profeciò minus miferè,minufq; follickè
viuemus.relinqucrurenim illacogitacio,quxcumq accidanc.forticer
ferenda effe,nihdqi polle hominicuenirejquo funditus profternatur.
idq ;icaeric,(ì nobdmetipfisnonaffentabimur.fed veritaté,qua nihil
' prxclanus, prxftabilius, vberiuselle poceft, coco pectore amplecicmur.
nxcenim illaeft,quamaffecuri, meliores multò cfhcimur,6cad perfercnda
incommoda, prxclaraque peragendaalacriores. cum nihil, nifi
quod rectum Si xquum eft, laudabile arbicramur ,nihilque aliud, nifi
egregiailla,cxquibusvcraglorianafcicur,expccimus. Ac mihi videor
nimiseciam nunc angullè acque exdiccr agere. qui enim larior obiici
campusqueat,m quo ridencius acque alacriùsexukarepoific orario? fed
faciamimpudenter, fimedicinam deferens animorum,quam ex omnibus
maxime vtdem efiè inteIligo,ad meam vniusdelecìationcm fermonem
omnem, menccmqueconuercam. Dolorem igiuu mmisacrem ac
diucurnum fugiendum diximus. & quidem probabihrer ; ciìm ex co
mala mulca, maximcqnegrauia folcane exonri. conerà vero nihil boni,
ncque emm dolor ex il lis rebus eft, in qmbus velad probandum , ve! ad
vicupcrandum , mulra& magna concrariarum raeionum paria momenta
agno'canrur. hoc enim fi accideret,agerem verecundius.neque me in
cum locum demicccrem,vndenullum planeexitum viderem. Sed,quoniam
hxcirafc habenr,conrendo,vincendum effe animum,dolorique
acriter obfiftcndum. fiueenim nolmerip!os,fiueamicos,fiuevulgiopinionem
cogicemus, id nobis fine vlladubicationc faciendum eft. ar,fi
ad more no s iplòs animum traducamus,qni poiuimus exifhmare,grarum
illis fore, quòdnimio dolore cruciemur? prxfercim ciìm ex conili
d ad ììlos vn!iratis,fed pcrmulcum ad,nosdedecoris,acque incommodi
permaner. Quid igirurcosipfosà nobisopcire,atque expecerearbicremur?nihil
fine,nifi veeos illuftn memoria, ac reeordarionedecoremus.
Nemo me laerymis decorec, air Ennius ; cur? qma velico viuusper ora
virùm.quid igitur eftcauffx, cur fierum lacrymafquc recnfer?nimirum
ea gloria,quam feadhuc viuenrem affecutum effe confidebat. eandem
igitur ob cauflam noftruquoq. lucdum morruis ingrarum moleftumq;
fore (ufpicemur ,ncc ahud cosà nobis qutdquam flagitarc credamus,
quàm,vtidipfumillis,quo maxime deiedamur, tribuamus. hxcaurem
gloria eli, tealììdua ìllorum virtutis recordatio. quam fi lermone datili
1 datio-

C ! S M. TVLLII CICERONIS
dationeque noftraimmortalem efficcreliccat, hocvnodemortuisrios
viri opti me mcritos exiftimare poffemus.quid quòd cum, qui fie doleat,
vtrccreariconfirmariquenon po flume diuinurn quidem numen horrere,(àpientiflìmi
homines prodidcrunt? impium autemeft.quibusdt bemus
omnia , ns peihmam referre graciam.contrà vero, quideorum voiuntari
paruerunt,nihdquefe, quod ab illis vitro daretur, molefieferre
declarauerunt,eos non foldrn viucntes precipua laude ornati it antiqui*
tas,fed etiam è vitaegreffos perpetuo coiuit honore. idque eò ftudiofius
ac bbentius, fi quos intellexit cum Deorum euleu cxcrcirationcm virtutis,&:prxcipuamin
mortales beneficenriam ,coniunxifle. fcircprofcélòjVt
cetera ferme omnia, quid enim maion laude dignum ex omnibus
rebus humanis commemorare pouimus ,quam eum,qui viram ducat
cum virtute coniundam , ad Deorum cultum atquc honorem, perpetuum
in homines fludmm,ac pietatem aggregare.mec quidpiam tantulum
modo ineius animoexdlere ,quod non ve! piccaci,ved hurnanitaci,veldoniquevirtutifit
confentaneum? Necaliam fanèobcaufTam
petcurbari omnem vitam errore , infcitiaquc videmus, nifi quòd,qua? in
hominis vita precipua effe deberent,pietaseigadcos,in homines beneficentia,virtusin
ingeniis ac moribus, ea fere omnia negligucur. eadcrnque
racione qua; maxime vicare debercmus, ea ftudiosc cxpetimus, ca>
cóq; impetu ferimur ad ilia, quibus vita nofha plane fera , atq. immanis
efficicur.ex hoc fonte cupiditacesinfàciabiles cxoriunttir,quibus no modo
finguloshomineSjfcdcocasfamilias,Se vniucr/às fundiruscuerfasciuiracesvidemus.prxcereafeditiones,infidix,difcordia,rcrumque,&hominumclades,
&£inceritus.exhis eciam incredibdes dolorcsemanane,
quibusperturbari vitam ,nequefolùm infuauem , fed accrbiflimam effiei
necefie eft. quod contra probisvirtutemqueamantibusaccidit.nam
diuinx voluntati obtemperantes,nihil infe ipfis, fedineafe ipfbs,ac fua
ponunt, Silocantomnia : neminemlxduntiomneshberalitate , benignitate,caritateampleduntur:nullarecruciantur
: nibdappecunc, omnium
viciorum frado impetu, cupiditatumquetadicibus ex animo penituseuulfis.
Numigiturcos,quiitavixerunt,vtfibi iucundi,dusgrati,
hominibus fruduofiflimi extitcrint,diuinis honoribusiurc dignos
maioresnoftricenfuerunt?eofquecum Diisimmcrtalibusaruum agere
fapientifiimus poeta no immeritò cecinit. Nec tamen iccirco,quòd corum
corpora in cadum periata,credere fapienter quifquam pofbr, quod
quia natura non patitur,vt, quod è terra eft, alibi, quàm in rena manca r,
ne credi quidem dcbeat,necefle cft,fcd quòd cord animi, ramquam hominum
de Diis immortalibus humanoqj genere opcimè mericorum, in
cxlum putentur elati.quod deRomulo, vrbisnoftrxconditoremiemorix
proditum accepimus : quem fingulare in genus hominum collacum
niunustam preclarxvrbiscondendamn Deorum numero collocauit.idqueeo
cempore,quolittcris,&: dodrinis hominesexculti facile fidum à
germano, verum à fallò fècernebant:vt credi non poffi^quidquam Hits
perfuaderiporuiffe,quod vllam fidi.autfalfiimaginem prx le feret. fed,
quod die mcrtalis,eximia virtutisac bene£centiegloria,confècutuseft,
vtnon

CON SO L A T I Ó . 6\0
vtnoníoldmimmortalis,íed Deusiudieatetur: idipfumaliisetiam tubutumciTe,vtinter
Déos reccpti putarenrur,cdm exceihffent ¿vita,
aúnales veterum loquuntur.quod &:apud Graxos priuscontigir,&: inde
fortaílead noftros permanauit. nam & Hercules, ¿¿Líber,traeres
Tyndaridx,& fxminx plurimx, quibus nunc inter Déos locus elle prxcipuuscreditur
,8£ hominibusnati,6¿ hominesfuerunt. Scd,quòd virtute
prxfttterunt, &,vt exteris adrede viuendum,beneque mcrendum
prxlucerent, laborauerunt, ideò eos hominum fama, benefìciorum
memor, ínconíeffu ,concihoquecxleftium collocatut. atqueipfos,quosvocamus
maiorum gentium Déos, aliódque quamplunmos,
quosin Deorumnumcrumretuhmus,hinca nobis egreílbs,c5¿inexlum
profedoSjfacillimum eritagnofeere. Maximum vero argumenta
m ¿íl,quodde ibis credimus, ideile veriífimum ,quòd&¿ tantustoc
íxculorum , dodiffimordmque hominum confenius veritatis vox ipíaefle
videtur :S¿ quòd tantx,támque prxclarx virtuti,quem alium
verocongruentem locum tnbuere oporteat, non fane reperies. quis eft
autem tamdemens,vt, quos imiocentia,hberahrare,&fingulariquadam
ac prxcipiua virtutediis próximosintelligat, iis íeiundumaDiis
rnbuendum locum cenfeat?& ,cdm hominis animus terrena refpuar,
ad fupera femper feratur: qui non foldm tacito naturx impulíu, fed volúntate
rcqueipfa, vtquàm maxime cxleftibus ümiles client, prxftirerunc,
eos Jicebítne exio effe priuaros? Milli vero eò iuíbds in cxlo
coüocan videntur, quo clarioreorum inter homines vel eluxit libcralitas,
vel virtusemtuit. quis enim Hercule fortiori quis prudentior?
quis ab omni cupiditate remotior? quos die labores, vt fortiter ageret,&
hominibus prodeíTet ,fufcepir,& perrulit? aut quid non dolorisi
calamitatisexhaufit.? quis ergo hunccxlo exeludi patiatur,cdm
cms vintiti fempiterna gloria j&laudispatueritimmoitalitas? eademque
ceterorum conditio eít: quorum alius alio genere virtutis , o nines
fummis & fingulanbus vel in ipfos déos, vel in homines meritis
prxftiterunt. itaquetamegregiis eximiífquefadisnon infixas plumbo
ftatuas, non areícentes triumphorum coronas fatisdiuturna perfoluerc
poíleprxmia iudicatumeft, fed florenriora ftabilioráque muñera quxfiraíunr,
quibus ornarentunj, qui virtutem, honeftatem, gloriandone,
libidini, volti prati ,vitx denique prxtuhífent. tamque id xquum eft,
quàm illud decorum,maximeq; probandum , non caidem improbis Cedes,
quas bonisatq. inrcgris, poll morrem effe propolìras. intellexerunt
enim exmaioribusnoitnscóplures,qui iapientia prxftiterunt,edm in
Diisxquttasprxcipuè vigeat,eaq3 in eorum gubernationc appartar maximèjfieri
non pode, quin nequitiam fceleraque auericntur, quique ea
invita exercuerunt, cos afe iptìslongiilimè iciungant. quod in vulgus
edi verumqueexiftimari, non modo rationiconueniens, fed vtilequoque
imprimis eft futurum. nam, liquid in hominum animispietatis, liquid
religionisineritjcerteobliane potiffimumcauffam lea flagitiis ;ac
facinoribus abftinebunt,quòd impios, ac nefarios homines a dcorum
conciliOjac focietate atccn ludic-abunt.Ncc enim omnibus iidem i 111 fa-
II 2. pienrcs

¿¿O M. T V L L I I С I С E R О N I S
píenles arbitrati funt eundem curium in caelum patere, namvitiis, &:
Iceleribuscontaminatosjdepnmi in tenebras , atque in cxnoiacere doeuerunt.cartos
autem ánimos, puros,integros .incorruptos,bonis etiam
ftudiisatq. artibusexpolitos,lemquodam, ас facili lapíu ad Dcos,ideft,
adnaturam fuifimilem , peruolarc. quod lì ita eft, certe nobis quantum
conniti animo poffumus.quantum diligentia conlèqui,contendendum
atque elaborandum eft, vr ne ab iisiègregemur, quorum eft proprium
vitafrui fempiterna , ac beata, quod ctbeerequi voluerit (omnesautem
veliedebebunt, qui feiplbsdiligere ,conuenicnrerque natura:volent
viuerejnumquam committet.vt,quxcetcrisexitioiaforc crediderit,ea
ipie periequatur.neque enim in fpem venirepoterit,aut ignoraturosefTe
Deos qux ipie agat,ctìm diuinam naturarti nihil preterire credìbile
fit.aut illa probaturoSjà qui bus non modo Dij,led eriam fani homines
abhorreant. quid enim turpiuslibidine? quidtetrius auar;bar quid
deteftabilius crudclitare?qux quamuisin hominibusabquádoexiftanr,
tarnen ab hominis natuta tam aliena funt, quam humanuni ¡llud enr,
fi omnia nobis bona,omriiaq3 com modaexpetamus, atque m hoccomprimendxfuntcupiditatcs
, quibus trahimur petlxpead ea,qux virtuti
aduerfantur. quod facillimè perficiet, qui tam glonofi facinorisexitum
íecum ipleaiïïduècogitabit.tantaqueeft huius cogitationis fuauitas,vr,
quod libenter,alacrirerq3 agimus ,etiam fine labore peragamus.idque in
praftantibuSjlaudifq, appetentibus hominibus facile cernitur, quorum
tanta effe folet vel in obeundis prxliis,vel in agendis cdufì'is }vcl in córcntionibus
pro Republ.fufcipiendis alacritas, tanta'que virtus, vt quod in
iis rebus periculi aut laboris eft.aut nó fentiant,aut pro nihilo ducát. magnum
enim eftcontendentisj&adgloriam anbelantis animi fométum,
roägnum folatium , fpes futurx, ac propinqua: bue vtilitatis,fiue glotix.
neq.idioldm in magnis,fed etiáinleuioribuslaboribus,ac ftudiis. quos
enim curfus, quos venatio delecbat, eos quamuis de via feffos, ac pxnè
exanimes videas,numquam tarnen minus alacres,minufque concitai os
animaduertas. Iam,honorum cupiditasquid noninnoftra cmitatelaboris,
quid non follicitudinis,negotiie]ue faceffitf quotus tarnen quifqueeft,quife
vel labore defarigatum, vel prenfationis moleftia ,curaqueconfectum
audeat dicere?fic, quorum oculos virtutis fplendoroccupauir,glorixqueftudium
ánimos deleniuit, ijnec laborem fenriunr,
S¿ fi tantus eft,vt aliquando erumpar,eo tarnen non magnopere mouentur.toti
enim in eo funt,vt profint patrix, im morralemquc libi nomims
memoriamcomparent, quamfiquis negligendamducat,omnemque
hominisfelicitatem reemfaeforum conlcientiametirivelit,is certediuinos
honores, qui claris viris tribui confueuerunt,numquam negliger,
etenim de Diisiplis, qui eofaem iïbi honores afciuerunr, peflìmè ludicaffe
videretur. tanta autem eorum qui huiufmodi confuetudine deleciati
ftint,&: fapientia,& xquitas agnofcitur,vt dubitari non poffit,quin,
ipfiquodegerunt, àcertarationeproficifcatur. qualesnumerare Lacedxmonas
poflumus, clarilTimos, &£ fortiiTimos viros,qui ciucsfucs,
mortem pro patriaobeu.ntes,diuinis hononbus afficere lòlebant. Quid
vero

CONSOLATI O. gli
vero ilia?, omnis piansedottrina:, omnifque fapientia: parentes Athena:?
nonne Codrum Kegcm fuum, obpietarem in patriam meritaqueilla,
quibusexcelluit, magno conienfu in Deosretulerunt? Atque haudfeio
an rette fenferint viri dottiffimi, quorum ea fuir opinio, viros claros, &2
fortes iccircodeorum imraortalium honore con(ècratos,vt incitaretur
virtus acriùs,52 acuerenturvehementids ad obeundapericulaqui patrie;
amore ftudioqj tenebantur.vera enimvirtutis merces gloria eft, nec
quidquameft aliud, quo magisad rette, honefteque agendum praeftantisanimi
homines incendantur. quod optimè agnouit,acdtutiflimè
retinuitjOmnium btterarum preclaracuftos,82altrix Grascia ; qua:
mukös habet virtutis grana fattosex hominibusDeos. quorum alios
farentur nouos: alios multis iam feculis receptosin ca:lum,confecratofque
contendunt. quàm multi autemfmt,quireconditaseorum fcrutantur
htteras,noiTe fortaffe poflìint. Neque vero ha:c à me ideòcopio*lìusdifputantur
,quòdeos temere, neque fatis confidente tarn mukös
confecratos effe credi velim : cum eosipfe quoque venerer,deorumq;
loco habendos putem : fèd potiùs,cdm tot apud omnes paenè gentcs
immortaliteli, diuinilque hononbus affetti reperiantur, vt exacuam
bonorum menres ad ea promercnda,qua: fàpientium iudicio ducuntur
arapliffima. nihil enim preftantius aut beatius accidere homini poteft,
quàm eo loco donari, in quem vtafeenderent Vrbis noftre conditcres,
nullum periculum,nulluin laborem,nullum deniqueceitamen preterii!
ileiunt.ac,fì priuata- vtih'ratis, & commodi habenda ratio eft, nullam
aliam expeteie, aut optare vir iapiens, 82 eruditus, prefer liane vnam,
debet. Tempia vero publice vota.&r dedicata,quantum in vulgus dignitatis,quantum
habent gloria:? cum omnes,qui Deos illos, qmbus Tépla
vouentur,publicè colunt,fateti cogantur, Se fuiffe homines,Si ad Deos,
diuinofqj honores,vna virtute fretos alcendiffe. Nee mirandum eft,
Deos illos publice coli,eorumque delubra. Si Tempia auguftè, fantteq;
exornari,quivelpatribusnati(unt diis,vclmatribus.nam,quemadmodum
eorum cultus 82 fan£tus,8c religiofus eft,maxiraeque pietati atque
acquataticonfentaneus, fic admirationis, aut dubitationisnihil hafeet.
totuscnim ex natura oritur : vt iureipfo nature,qtii Deo fatus, vel Dea
editusprocreatufque lit, Deus effe debeat, at vero, quihomine patre,
vel mortali matrenatus eft, hunc effe Deum, 82 magnum quiddam
viden poteft, 82 dubitandioccafionem, nec forraffeineptam, multis
afterre folet. non enim, li eximius talium virorum vittori tnbuatur
honos,quinid iure fiat, autdubitare, aut negare quifquam poteft: fed
quòd tantam virtutis effe vim velimus,vt vel natura ipfaeius vniusope
immutetur, hoc illud eft, de quo quajrere doctiores viri non immerito
foleant. quibus ita refponf uni eft, non immurari virtute naturam ; nec
enim ideine prioris naturecorruprione.pofle euenire: fèd eadem in ill is
manente natura, euolare animum ad deos, 82 in eorum adferibi concilium
.cümimmortalis fit, 82 immortahtatisdiuinxparticeps: corpus
autem.fuapte natura mortale, manere in terra quodque terrenum eft,
nullo patto fuamexuerepofle naturam , vt alienam mduat.quamuis
11 5 enim

6ll M. TVLLII CICERONIS
enim hxcipfaquxftio perobfcuravidcrifoleat,nccomninoprocliues,
aut faciles habeatexphcatus }tarnen, nifiauclontacibus contra rationem
pugnetur,non incom modè,opinor,à nobis expofita ceriferi potei h
Et quoniam,qux in hoc genere precipua, cognituque digna funt, perfcquimur
omnia, (volumusquidemcerrè) prxccreundum non cil, quales.quamque
multx virtutes, erudiendorum bominum gratia, lint
honoredeorum immortalamiconfecrata:. cuius reihnis eft, pubhca
vcilitas,vc,quo honore virtutes ipfas decoratas videanr, eundem le confècuturos
elfe homines fperent, liiifdem virtutibtts excellant, quoin
genere multum bonieflinimiracione. libenter enim eaimitantur, &
perfèquuntur multi,ex quibusalios 1II3eadem , qux ipiï appetunt, confecutos
vident.atque exeo plerumqueaccidit, vt multis in rebus , quas
an tea ne cogitauerant qutdem,cdm ad claiorum virorum imitationem
fecontulcrmt, multorumvigeat induftria. qux cumpaullòmanauit
latids^uantosprogrefius, quancaque acquirat incrementa , nihil neccife
arbitrar commemorare, confiât enim intet omnes, qua' preclara
ducuntur, ca ferè omniaàtcnmbus initiisfumpûfTe exordium,
quod paul!atim,imitatioheptogredienteconfirmatum,iBÌ||incfcbuit,vc
ne augeri quidcm,autexaggerari magis pofiec. quod fivdlain regratum
nobisatqueoptatumeffe debet,certè in complcclcndis praticilendifque
vircutibus non vidco,quid effe poffitopeacius. fiquidem ex his informatiopendet.educatióque
virx, quxcum redid infhtuitur,argue excolitur,incredibile
diólu efl,quantos,quamque vberes hifh't/x,integritacis,omnifquc
ampliffimxlaudis fruclusafterar. Scd.cum virtutes
mulremeritò colantur, quòd &ipfxculru dignxfint, êcmultxabiis
ad vniuerfum genus hominum vtilitates proueniant : quid fit, cur
beflix quoque ipfx ab JEgy ptiis ferme omnes confecratx fint, fcire fane
velini. fitPifcis in culruyac Deorum opinione apudSyros, homines
nec tanta ingenij acie preditos, nec tantis dodlrinarum prxfidiis inflruclos,
vt hxc inepta,ridiculaq5 effe, poffint agnofcere. ^Egyptij vero,
omnibus affluentes eruditionis, & feientix laudibus, quo modo in
cam inanem, tdmqueabfiirdam delabi opinionem potuerint, cquidem
intelligere vix poffum. quid enim ? an boues, canes.lupos, feles, pifecs
in Deorum numero habebimus? &quos nobis natura prefidij, auxilijquecauflaanimantcsgenuitjCOSper
infeitiam Deos iudicabimus?
quibus nihilfoedius, obfeenius, lutulentius ne natura quidem ipfà
vidcrit. Etiâmne animalium monflra ilia, à quibus hominum generi
precipua incommoda inferuntur, crocodiîos, afpidas, ferpcntcs,ccteras
feras, &immancs belluas,in Deorum numerimi refercmus?quid
erit aliud, naturam inuercere, &c ima fiimrois.fumma infimis commutare?
&ccum tantam in his imperitiam, barbariàmque agnofcamus , tamciine
iflapenitusinaniapettinacitcr defendemus ? Eademópinfcina
expas, allia, frudlus ceteros, quioriunturèterra, in Deorum numero
repofuit ^Egyprus.qux haud fcio,curlongiori orationerefellere fit necefle.
incredibilis ell enim eorum abfurditas, vt nulla effe pofht aut pertinacia,
aut impernia tanca, qux non ifta afpernetur atque réfugiât.
Imbres

C O N SOLATIO. 6¿3
Jmbresautem,nimbi, proceilx.fi à noftriseonlccratx fiint, idantiquifiìmis
Populi RormritibuSjac carrémomisreceptum,8¿ confirmatum cib
qua. colli,aut percurbarijCÙm Se fatis firma ratione nitantur, & vili iam
ipib confirmata, §¿ approbata fint, fine nefario federe non pofiunt.
Grxciaverò ,quam panilo ante laudibusornammus, hoc loco non lane
laudare poflumus, qux Cupidines, S¿ Amores fatis audacter, Se temere
inGymnafiisxdibúíque publicisconlecrarit. quid enim Cupidim , aut
AmonbuscumGymnafiis? aut,quid ea confècratio vel ad confidcrandum,
vel adimitandum afierrepotuit honeftatis, aut boni ? nihil
enim temerarium,nihdinfipiens in Deorum confecratione elle deber,
nee, quod vllam vel leniffimam aut turpitudinis, aut vlliusomnino
imprudenrix fuipicionem aderar, qualesvideri pofflintcorum confecrationes,
quorum in rebus probitati, pudoncp contrariis numen efie,
potentiáquecreditur. Qui ergo ad hominum vitam vel admuandam
vel excolendam, arque exornandam aliquid attulerunt, quique vircutibus,rerúmquegeftarumgloriaprxftiterunt,eos
nemo dubitet ,iure
deoshabitoSjdiumóquecultu arle ¿los efie . Nequeegovllopacdoauderem
hoc primus prodere. non enim tam ftudiosè qux laudari pofiunt,
appeto,quàmreformidareea íoleo, ex quibus poflìt aliquid vel leuioris
culpx redundare. Cum vero Sc mares, afeminas complures in Deorum
numero elle videamus, &eorum invrbibus atqueagris auguftiffima
templa veneremtmalTentiamureorum fápienrix, quorum ingeni is,
S¿inuenzisomnem vitam legibus,Sc ¿nftitutis excultam, conftitutámque
habemus. rantis enim ducibus aberrare non poßumus,nec à nobis,
led ab illis ipfis,quos ("cquimur, rei tara iuftxac debitx ratio repofeetur.
iure enim recide putandi funt,qui ne quem virum ,aut firm i nam preclare
meritam debito honore fpoliarent, eorum memoriam ianedam
venerandámque eile voluerunt. nos au tern iniuftèageremus, fi,quos
pariculcu vencrationequedignoscognouimus, eos pateremur filentio
prxceriri. Ncque hoc de te vna, mea Tullia, dictum volumus, cuius exihbuntvirtutis,prudentix,docdnnx,cominentix,adomnemxternitatem
imprcfiaveftigia, fed de iisomnibus,quos tali honore dignosauc
ipfi vidimus,aut futuro tempore pofteritas intuebitur. Nunc autem de
teloquar,quam non egoamiíTam.aut mihi penitus ademptam , vehm
dicere cum illuccfcat menti mei quotidie magis prxclariifimanomrnistuijtuarumqj
virtutumgloria, vigebis autem memoria,quamdiu
monumenta exftabunr illa, quibus eximia confignata funt ram exceiise
íaudístedimonia: qux icmpirerna fore,cum prxftantiflimafint,planè
eonfidcrc debemus . Tibi igitur numquam medebitum perfoluiife
officium putabo,nifi de me oprime merieam,quem eximiècoluifti,ac
de patria, quam femperornadi, fupremo honore decorauero . Id autem
facile confequar ,cdm is locus,quem tibiclclcgi, fempirernam
habirutus fit religionem . nodi a vero fi qua erit ex eare confolario,
qux magna certe cnt:aut, fi qua laus ex patema pietate, mihicerr&
lucundiifima acciderit. nihil enim aliud vel audire, vel memoriarepererehbentiuspoiTum,
quàm me in cam, quam fummè dilexerim,
fum-

I. L I P S I V S
CHRISTOPHORO PLAN TINO
s. D.
i b e l l v m nouitiumfluernjt alia nuncfubffiifit
j #2/ Piantine, iW*.

IVSTI LIPSl
SATYRA MENIPPAA.
S O M N I V M.
Apta ad rimm prifci Scnatus.
v ID hoc anno Romx in Senatu y dicium 3 at7um t
cautumjtt,ruolo memoria; prodere. Fruslrà me re-
1 (ficùxum [ubiate digito 3 Sigalion. non deb et (ilentio
perire res tam mapiia.Uicam qu& vidi }quie au-
' diui^quibus interfut.quù retati Ego feio coaUores
i abijjè,& niueam libertatem redijfe. Si vera dicam,
stgnofcite: fifalfajgnofcite-Adeondioc tuo difficili* venia Vnius mendaci]
e/lì Nóme. & ego fcio }quo loco extraportam Capenam aquaMercurijfìtìScin.
& iawpridemlameadfyerfi :prouiàe & inanteceffmn.
Dcdcmu latrare canes, vrbcsque iiìebant,
Omnia noókis erant placida compoiìa quiete.
Velpvt cum Garrone darmi dicam, iam melìs meridies erat : cum te~
tigit me virga vdentiore Diits Somnm. Autumni tempmerat. itaque
multa ft) vari forma. Vifies
wihif um Roma, effe in foro3ad radices mentis Palatini. Sohtudo primo
circa me : indepptfluclusè mariy paullatim[urgere vi/a ingens muU
tìtudo^allentium.exfanguium^macdentorumy^ à qutbus C Blephantinilibri,
Rella illis iter ad templum Apolhnis ^Palatini. Infpexi curiose fquis
mihi notrn. ecceautem, Dulcijfirne, te Video? inquarn adDuzjim : tu H o
hic est At ille njultuose. @«^*«,.
~['jc tnoS-ìv eìcdvSpcùv. GróS-t'&KzrÓAic,, YIS'Ì tckhsC: r
' i 3
'i[ cm
> > nu'qUdtiht
Itaque ergo exadit ttbt hipfirn tuusì mquam. an notoremme dare
' i r - l • I v
v r U
11 m r tt i > parcntes.
Visi btxamrueoam m amplexus : cum illeejfujus in me t Vigilon an
Jormioì tiffatù accepturn te effe Lipfmmmeumì Jdhtù deusautemè
ex Hem.
imitami
Belgù te hk[ititi Deus , inquarn '
LL Sed
i
u i
TOii/i me
fer fimniìi
duxit Sora-
'.,.

B num emmlucebat)\nhIE CRASTINI SENATVM IN TEMPLO APGL-
LINIS CVM PRIMA LVCI HABEBO. QVI PATRES 3 QVI
CONSCRIPTI, C^VIBVSQVE IN SENATVM VENIENDL IVS
EST, MONEO SIVE IVBE0 FREQ^VENTES ADESTE. DE
SVMMA REP. AGI SCITOTE. QVI NEC ADERIT, MVLTAM
PIGNVSVE CAPIAM: EXCVSATIONEM NON CAPIAM. Varabamqua:rere
ìfed Duz^a meduxtt porro ad ve/libulum ipjum, adttumq.
templi. Video intrantes pauculos jenes,paucos vtros,pleroJque
iuuenesj {£J quofdamimberbe* adolefientes. Eiintraùant parum decori.
EgoadDuzjtnty Eugepee! mquam y
*Thcocti- —* ad-escc. oyXoc, DàdJvS-* u 9iù'ic,
confura Tarn numerofua autem ifìe Senatua efiì nònne lex mosque vetrit eoer-
'duntwbt ce at
^
m t r a
quadringentosì Mihi Duz.a, Ita eflyait. ncque emm olim
f""' tam vulgài admitt ebani Cenjores. Nunc quidì placiium e(ì Dm Iulij
exemplumì

M E N 1 Р Р AE A. 635
kgfftt. ìnquio, qua Senati* arcet non Senatoretn. ìlle ridens, ha ohm
fmt, inqmty сит Monbu* antiqui} res Romana Virifque fetit : nunc
Tdiuiis Augufliis permifit protmus mirili toga latum clauum induceret Curi*, mterejfe. Demque habes tabellam& (ìylumì Tria verbo.
Latinafcrtbe : ego ubi Spondeo & rejfondeo, nonfurcillabitte
quam Cenfor. lam mtrabamm : cùm vtdit me, vti de via eram,gladio
quif­
dccintlum Duz^a. Heus beujyinqttit,pone. Quid panami inquam ego.
Gladium3a t. nefas enim in con(f etite magifirattu. Ego dtfcinxi, &*
intraui. Conflitto jubdelhafané Unga, wjummofedente's, Capitone* y
Labeoncs, Silones , Frontone*, ornnes feueros f& — гКягаптг-лКнс: m
medio PbdofophosyM:dicos,Ht(loricos:m imo,Comicos\Tragicos3 Ly~
ricos JLpwis.poeta* quofda ex tts pannojospobfìios^qwfdam laura ejn
Anulo infìgnes , Palatpj Comitiua. Qui tfìi cumlauruì inquam ego.
Illineì ait Duzjt. Poeti* funt ènupefofoetu. Cur autem coronati} mquio.
an vicerunt agonem Capitolmumì Non, ait. fedbodie ita тоs
falet tvt non Phoebus yfedlmperatorfaàat Vates : corona & anulodonct,inter
equites fcribatimotnter Comitcs. Нет! mquam Jci­
Itcetad Captris in Laberio exemplum. Spar firn adbuc ftabant Patres,
muginxntefqitt & murmurantes : cùm è emuli fua jurgens
Cicero fìlentium manu popofeit, & impetrauÌL ghiits alta fmt3qualà contiamo no Eli* folet, vt attdiremus
Florem illibatutn populi, Suadxque rnedullam.
llle vuìtu manuqite formatus in babitum oratorum ftc coepit.
Enfi тех parces fune P.C.maaris exquirendx fententix.quàm
dicendo: tamen 111 hac tanta re pubiica qux agitili, neceilario cero
prxdicendaquxdam videntur. Memoria tenetis, quod gau­ f° net
dumi omnium noftrum fuerit, cùm ante paucos annos in
Europa renatimi vidimus nomen Iitterarum. Legebamur,
colebamur, è firn & tenebris eruebamur : adnitente in Italia
Leone,in Galliis Francifco,dtuinaquada virtute viris.Qmd
multa? in fpem, imo fiduciam ingreffi eramus reciperandx
priltinx dignitatis. Cùm ecce exortum eftgenus hominum
audax, mqutes, ambitiofum, qui Corre&ores je dicunt. Incredibile
elt Р. C. quam ftragem & quàm late dederit ifta
lues. Philofophi Rhetorefque olim a miioribus noftris vrbe
pulfi funt,ob fufpicionem non maleficx, fed nouitix doctri­
LL г nx:

é}6 SATYRA
nx:nos Tarquìnios iftos impune graffali patiemur? At enim
nequid prater legem,inquiunt, & clemetiam maiorum. Habemusverò
P.C. habemus eiufmodi legem - yfed tamquam.
gladium in vagina reconditum, cuius acicm patimur bebéfcere.
An non lex Cornelia, de fìcariis eft? Non ficarij idi?
Quoties ergo prehenfì cum ftylo & telo funt, vocis iugulando
caufla? Sedete, & exfpeótate exemplum Caligula?, vt graphiis
in Curia difcerpant vnum aliquem Scnatorem. Augeo
nax fcilicet,& inuidiar fiamma fubiicio viris bonis. Vtinam»
Sed quis ex iftis nos adit,nos Iegit, nifi vrendi fecandiq. cau£»
Verba j> fa?Id enim vocant corrigere. Hoc reclum eft, hoc non recium, hoc
Lambirli. 3} non impkt aures me ai. hoc non Latinum ) * etiamf Cicero ha locutus
»pt. Stigmatica hie locus, hie muttlus. Bene, & in tempore acclamai
lis P. C. crucem illis. Poftremihominum, vosconfutaribus
viris ,claris per tot imagines maiorum, frontem faciemque
fìgnetis per ludum & iocum? Noflpfl P. C. quoties iliorum
telis & iniìdiis appetiti humus ? A vigniti iam annis
Correclorum notis di{trahor,iaceror: & minutis ictibus cottidie
ferior, vt fcntiam me mori. Nam iliùd miferrimum
eft,quód boneftè faltcm occumbere non licet,&c defungi
vna plaga. Thufcus aliquis in me hxuiit ;Thufco fucceilit
Venetus-, illi, Gallus, Gallo, nefcio quis è Frifiis & Thuringis.
Et tamen hi hoftes notòri inter nos viuunt. Viuunt? imo
etiam in Senatum veniunt : notàlit & defi^nant oculis ad lanienam
vnumquemque noitrum. O Dij immortales,in qua
vroe viuimus? Hic, hic funt, in hoc ipfo confeflu noftro, qui
de meo veftrumque omnium exitio cogitarunt.
Et cum dtxtjfet , vifus mbi aperte (ìgnateque oculos coniicere ad
fubfeUianoflra.
-mihi frigìdus horror
Membra quatit, gelidufque coi'tformidine fanguis.
¿5» trepide ad Duzjim, Tange mefrater, inquarn yfrigidior mue GaU
Ucafutn. Vernmus. in Cjdopts antrumdeuenimus. qux. Pallas enp'xtt
nos e media morte} Ntbd adÌOS 'voces Duzjt; fed

MENI PP AE A. ¿37
& òfaltem{aiebammecum)gladius ilkadmanum fuijfet t quem ad
limen Curt£ pofuil
Mri tucLv do-7raS'& yt àzXc-iCvc, '&Tv,\oi lum. Homer.N*
, . n - p i \ ~ iguane (j>
Sea inter eos ajtus cogtt attorie J que pergtt porro Cicero. inghriopu*
0 C c u m h m
Et tarnen, ó patientiam ! Hofce ego Conful video, & quos '
iam diu ferro vlcifci oportuit, voce nondum vulnero. Sed
defmo. ne longior oratio mea pro pra:iudicio fuifle videatur,
aut Tentenna: veftrar prariuifìe. Te Apollo Palatine, in cuius
fan&iiììmo templonunc conuenimus, praefidem pradìitemque
Mufarum j cuius auxilium nobis litterifque, in rebus incenisjcertum
farpe fuit, quxfo venerorque ; vti päcem nobis
ab iftis propitius duis,& Senatui mententi quod maxime è re
publica erit fentiendi,& libertatem idipfum cenfendi.
Timerat cum adclamatione varia Cicero^ \%) ego paullatim ad me redi}
(non hercle piane pofito metu,quoniamfciebamimperiofum Confukm
tjjè } & in Tulliano tot Senatore* necatos vnitts iuffu:) tamen caligo
iam ab oculis abierat, video ante pedes Confulis nefciò quemfedulò ;
firiù entern. Belga mihi vi fu,è ve He. Itaq } ineImans me, Qui* e fi tjteì
inquam ego ad Durham, an quadruplator adquù, ($r fubfcriptiónem
nobis parati Rißt timidiffimam Jußncionemrneam Duza,& abifio
qmdcm,inquit\ficurus animi es. Veruecem videsjion hominem : outculammeratn.
tABuariuseB,ChrifiophorusLongolm,que,quiaoltm
pente admodum verba ßngula Ctceronis fubfequi Jublegere filet,
patres nunefecerunt Cenjualem. inter ifia Herum M. Cicero, Rem
breuker audiftis Patres, inquit: ergo vtrelationemfaciam,
Q^VOD FELIX F AVST VM CVVE REIP. SIT , DE
CENSVRA DEQJE IIS QJVI SE CORRECTORES
APPELLANT *Q^_F. P? Die tu C. Crifpe. Tetigi lattts Duz.ee 3 ©«/^j
G)uà iße Cr-ifj?us ,quis?lliefmquit, Romana ptimmin hißoria.Cureum t Ucttf
rogatprimum ? wquam. & nònne inimicttiee inter ißos ? Duz\.a inclementtusjn
Curia esfxnquit,an in Gyneeceoì ita loquax. Tamenficito
bunc Confulem defignatum efife. Hoc habt, \%) tace.Momordit me tam
pr£fraSìum reffonjum,eb magis,quodde mimicitm nihil: quos tamen
Jujptcabar exfalfis oratiunculù temere Vulgatets efife. Surrexerat inter
ex Crifpus^cui caput pileolo ubium, focale circa collum, 0* ipfè,
nono more,palliolatus, Non fuit mihi Animus rogare Duzjtm: fed ta-
LL 3 men

658 SATYR A
men facile diuinabetm eegrotum effe, firs fait an plagts aliquot nuper
acceptis. llle infit.
Oratiosai- Clementia & lenitas Veßra, P. C. magnum mihi metum fa-
ra c
cori?eao.
i
u l l t
de Corre&oribus dicendi. ne aut vobisparum animi
Ks. aduerium eos fit 5 &: illis prardìdium nouum in audacia Tua
pariter,&pudore veltro. Satellites quidem eorum defenforefque,
homines clari nominis &c doctrina?, nequeo latis mi~
rari. Confina nefaria in nos co'ita funt;de vita cernimus, aut
libertate : & ea proditum perditumque cunt iifi Corneliomm
& Varronum fcilicet preclara proles. Pro, di boni! Vbi
Porcia: Sc Sempronio leges ? Illis lienor, & virga, &c fecuri?
defenfaatergonolt.ro funt: at nos flagris notisque feruilibus
öbnoxij agimus adolcfcentum, aut vix virorum. Hanc
in fpem clariffimorum ingeniorum monumenta publicata
funt ? hacc prarmia pro labore, Sc noctibus toties vigilatis ?
Quorum eosadeò non poenitet,vt facia in gloriam numcrcr:
noui Romuli fcilicet litterarum &CamiIIi. Quin foli omnium
, polt genitas leges, fententiam fermit e conieéturis.
Diuinos fe dicunt.En,cui ludibrio canities nollrafqruata ell?
Di bene vertant. cenfeo antiquemus collegium Augururo.
prx iftis, Sc Quindecimuiros fatalium iibroranv. PeiTimi
mortalium.ita vobis mala noftra irrifui funt? Et meritò.quoniam
mollitia decretorum illis metummobis dignitatem ademimus:
Sc pacem libertatemque etiam nunc optamus magis,quim
defendimus. Quinagauius, atqne obuiam eamus
P.C.nihil prolatantes : neu fpolia noftra diutius penes ignauos
indignofque (int. Ego ita cenlèo. per Prarorem vrbanum
inComitio comburendos eorum librosripfos in vinclishabendosmeu
quis defoluendis aci Senatumpopulumuereferat
. Qui aliter faxit,eurn contra remp. facTurum,
Adjedit Crifpm . ncque enim aut mos t aut valetudo eius, adlongam
grationem er ant.Et Confiti M. Tulliui nefcio quid cum Catone fecreù
ooUocutus, Patres Conferirti, w^wf,inulta hodie frequentia eit.
ctaque non ibo per fingulos : per Saturam exquirenda; fenteniix
funt. Dic,fiquis voles è poetis. Non erat alta manna infeßior
teneri CorreSìorum. Itaque capita paulhjperinter fe contulerunt,
dikclm

M E N I V P AE A. ¿3«)
(Meetmeß qui omnium nomine dicer et P.Ouidius. Non tdm Germani
id t>rruicerant,quhn quia confi ab at olim non ignobikm declamatorem
fmjje, & ArellwFufco operar» dedijje. Propria quoque idi irarum
cauffce. Surr exit igitur infenfus g7 mm ax vultn, oculü.
PatresconkriptijinqmtiVetus exfllium meum Tomos me 0
^ 0
»refcrte^vbiiftanovideanyion
audiam. QuxenimBarbariacorreal
non ante mores iftosPaur qua: vita nobis in hac colluuie Cor- rcs
'
reciorum? Periit natiua ilia & germana poefis^poftquamhoc
peftilens fidus ingenia adflauit. Videte. quis adolefcentium
hodie Phccbi Iaumm/vt noftro moreloquarmiordereaudet?
aut fiquis audetjquis lucidos &c fiuentes verfus fcribere?Quis
carmen mihi dat ingenui &iani colons? Pigmenta nimirum
quaerunt,& adfeiticios fucos, & ab Ennio vfque Pacuuioque
demortua verba. Ex qua farragine liquid pollunt adfnere: ne
illi gemmam id cefent,& quali in pimexta^purpurae clauum.
Itaquc redcunt itcrum Saturnia! lemae,& fxunt
ZJerfua, qiios ohm Fauni Vatefque cane bant. •
Stomnchor. quis mc,meosquenumeros? quis Statium3Luca~ num, Siliu audet exprimere^vt non ftatim audiat^^i profana*
Vulgtas,

640 SATYR A
metheus non vltra fabula eft.Ecce nos, quoram vifceranoua
fame conidie rimantur & fcindunt infaufta? aues. Vellem
Martialis adefle poflet miferrimus poetarum. quern aiunt
Msrtiaiis nimis Romane fcripfilTe. Itaque inuentus eft nefcio quis po-
wimfa;. p a
, C
bu
- r
] I U n o n
vicia eius, fed ipfum excidit. & virum bonum,
' de quo non virgo non femina quefta efTet, fecit inteftabilem.
Nec alia re abeft nouus Thufcus ifte arufpex,quam quia fcicbat
mutilos & debiles curia arceri,ex lege prifca.O fas,ò fides!
Hxc fieri bonisjbono femine natis ? Vos medici ferte opem,
iEfculapia proles. Exfurgetu,cuibrachium truncatum: tu,
cui crus fractum turcui excufli ocuIi.Miferemini 0 Patrcs, &
iftos nefarios codignis paenis & vltione ma&atc. Ego fie cenfeo.Quandoquidem
CorrecTores caIamo,ftylo,ferro rem ge~
runt, nec nncm vllum faciunt grafTandi; fitque è rep. iudicia
& leges exerceri : eos omnes lege Cornelia,que; de ficariis eft,
accuiandoSjdamnandos. Siquis feueriorem fententiam attulerit,fententia
mca nulla efto: illius rata cfto. Hxc cenfeo.
Dixerat ardens incitai'usque 0^uidius tmmiumvelingeniovet'adjefiuifuo
} "vt folety mdulgens.
cunciique fremebant
Aflenfu vario Patres.
Itaque clamor iamy& con fu fa voces .Tribonianus inter iurifconfultos
audtebat#r,Ecce me infelicem 1 òco vanoslabores meos ! Non
eif mfu : c o r r u n t
ffc *g niefolùm,fed corripiunt: quali mala imo nulla fide
amat. inexferibendis legibus verfatum. Quod fanexum, quod immotum
eft,tangunt, violatores maieftatis, & vltore gladio puniendi.
Clamabat e pbilofòpbcrum fubjeUiù iHintus. Demite mihi
has notas,has lituras,quas Barbarus inuffit.Ne vltra imperitus,
ne fur,ne plagiarius audiam, vir illuftris &c Principimi amiciria
notus . Aure omnes ,pcenas miliidetille qui in mevnicè
confpirauit Poenus, Plures erant emjmodt vocestme wdice,Cor-
refUnruw res in extremategula flabanf. cum ecce Ajcovitts PadianuSy
&~Verriiis flacctis, ztr- A G'clints splwesque quorum farurn in igne
$r«t yhuc iliacconcurfab ant .preti/antes Patres, oraniesque Vt caufiant
coo >oj cerent -pneutotamgenUm damn at am Vtlunt, ob noxarnpauco-
tum. Sedintertllosinfigue ftitdittm Vnw t nomtqpvtapparebat\&
nupcri

M E N I P P AE A. ¿41
vupcri Senatori*. Nonfufìmm rogareJuper eo IDuZjtfii * conuertt mt
adproxtmum afi>fjorcm, Etô tu quicumque es, inquam,potesdicere
nomen Mius Senatori* quiprate? cet eros fut agiti Me m aanrnmibi
infudit, Dionyjtum Lambinum effe. Non f felli fabulons Duzjffl.
Ole ad me } Tu Lipfi imenis ey incautus es, tnqmt.
* del Ti vtconQpi dtppadiiscrip. *Homer.
ffffft
Vrater, inquam, mihi hoc dtflo optes fmt. Namfcio Amycìas tacendo h
per uff e Interrii M. Tulltus cinurnibat ad plaeandos animosfdan- >«•''

Verta
Sneconij,
De Clan»
Gu ni ma.
tltiS.
Allufum
ad lüCum
ycrcrcm:
Nifi hicfè
iacbfl«,
rnud:x te
ComcdiCfeilt.
641 S A T Y R A
larmonem, innumeros eiufdem Mufae : ecce produco Iiunc
„ Valerium Probum ex Senatu noftro, qui exemplaria vtterx
)ycontrabere, emendare ac distinguere t& adnotare curmit; foli huic^
jynec vilipr

M E N I P P AE A." 643
fatis certa & tuta eft:lubrica altera^prarfertim cùm in eamaudaccs
& temerarij adolefcentes inciderint, aut adolefcentium
fimiles fenes. quosnoneodefenfum. Veros quidem germanofcji
Criticos magno opere fuadeo vti retineatis.Magnarum
arborum vmbra: nos & altitudo delectant, radices ftirpefque
non item: Umile in Corrcctoribus eit,quorum opera,na:c incorruptapulchriudo
arrinm manet quas miramurj manebitque
arternùirijliceat modo per ignauos & inficientes iftos,qui
aìienam operam inuident, parci ipii fua.Ego P. C. fie cenfeo.
Reiitauitque fententtam e tabella, } quam Senatus eft fecutus, &*
quant babes in SC 10
. Cum dtxiffet Varrò, incredibile efì quantum
animi mutarmi.lUiipfi inter pat res, quiin}enfi antea mfesìsque Cofre-
£loribus yfucclamarunttltud tritumi» adfenfu, OMNES, OMNES :
.
CorreSìores dijcurrebant lati ,bilarej 3 (éjp tanquam ab fluii, *Mea
wens quad nolite quarere.ereptm mibt videbar
mediis è.faucibus Orci.
Nec tenui me quin ad Du^am refficiens clamarem,
Vidimus 0 focij, &c magnam pugnauimus pugnam.
Lnc.iij
battei tamen è pedants, impedire aut differre rem conati > identideift
clamabanty NVMERA SENATVM. SedZdarro recentiinclmatione
ammorti vtendum rattisfienfulem admonuit vti difcfflonem permitteretjfieretque
Sc. Permifit ( Criffo tamen prius in aduerfafuhfellta,
tranfire tuffo) in hac Verba, QVI HAEC SENT IT r$'-, IN HANC
PARTEM: QVI ALIA OMNIA, IN ILLAM PARTEM ITE
Q^VA SENTITIs. Pedihus plerique ière in Jententiam Varronis.
Crtjpus cum paucis reman fit folks t($p videbatw intercefforem quareredbi
Ouidms ludo nobis zdr iocopuit, qui deferte Criffto adVarronis
fuhfeIlia tranfnfnon fine perfugij nota , 0 poètica leuit at is. Dcdtjfe
id dicebatur recenti merito ZJ'ici'oris Gifehni. Dedlius hiHoricns vevientemeumapuclf
cellocauiteodem elogio ornami. Difcefione
fatila, Confidi diets morifque cauffa addidit, HAEC PARS MAIOR
ESSE VIDETVR. Parabatetiamreferreferib(namVarroJententin
fun breuiter perflrinxerat ) de litigio inter Correctores deque pace ineunda
fed tarn bora- Decima sraf }nec poH earnfas incipere nouam reLttionem.
Itaque mittens Senatum }folemni verbo dixit NIHIL MfJ-
RAMVR vos p. e. lilts conttentits, mihffommtsfolutusef.
M M z FOR-
vcrfus
'

644 S A T I R A
F O R M A SC. T I .
M. TVLLIO M. F. CIC ER ON E. M. ATTIO PLAV-
TO COS. PRID. KAL. O C T O B. IN AEDE AFOL-
LINIS PALATINI, SC R I B V N D O ADFVERVNT.
M. TERENTIVS VARRÒ. P. NIGIDIVS FIGVLVS.
VERRIVS FLACCVS. C. CORNELIVS TACIT VS.
* Verba fe- Q n 0 ({ ]yl. TulIillS COS. * V. F. de CoiTCCÌOllbuS, * D. E. R. S.
rit. . . 1
*Dt eare ltaCeiliUlt.
semuut. Corre£tores,hoc difrkillimo rei litterarix teinpore, vtibiles
iieceflariofque elle.
Non eos tamen promilcuos : non indoclos, rupices, petrones-fcd
qui confliio, req. apfeiuuare feriptorcs prifeos polline.
Ea re Senatui piaceresti lex Annaria leruetur: neu quis minor
xxv. annis Corredturam petere,gerere poliit, quiquealiter
petierit,geflcrit,vitio ercatum videri, & correcliones eins in
Acla non mirti.
In fenibusdepontanis,quiqucmaiorcs annis L x. firempfc
legem efle.
Vtique Cenfores M. Fabius,Pomponius Atticus, alterambóue,
de doclrina deque moribus petitorum cognofcant,itatuant,
iudicent. Quos hifee admiferint, probos eflequos reiecerint,repulfos
& reiculos.
Siquis è libris bonis fidisque correxerit, laudi femper efle.
fiquis è coniec5luris,noxar.
Nif! cx clara;, liquidas, certx lint.
Qui aliter cumque diuinaaonibus vfus ; meolcges veteres
& edicla de Mathematicis valere: Porcias, Fabias, Sempronias
leges non valere.
Itemque quoniam duplex morbus Correclores pleros teneat,
Litigium & Prurigo: vtrique rei Senatum proipeclum.
praxautumque velie.
De Litigatoribus' vti quicunque polt hune diem cum altero
veîitari,prœliari,verbis,fcriptrfue aufus fuerit : eum eofue in
ludi gladium damnati:, vti proximo munere, colligati inter fc,
pugnent fine mifïione,
De

M E N I P P AE A. 64$
De Pruriginoiis, quos manum ftylumcjue abflinere à nullo
loco audiant, fano ime infano : vti Cornelius Celfus iEdilis
diipiciat,qui ex iis lanariponint,quique non pofTint.
Qui podi' videbùtur^eos deponi in tempio ^Efculapij quod
in indila eli, ibique ellebori bibere quantum fatis erit. Qui
non pollìntj cos in exfilium ad Cimmerios deportati, vbi luccm
non videant & libros non legant. Siquis ambigua:
valetudinis cut : cum ad tempus relegari in Atlantidem infulam.vbi
memorantur fomnia non videri.
Quoniamque multi ex hoc ordine pulfatos acceptofq.indignè
(e a Correct-oribus querantur^placere vniueriis confcriptis
eam iniuriam contumeliamue impunem non eiTe, in viuis
mortuisque.
In viuis piacere, vti L. Caiììus Pra:tor de cauiTa eorum cognofear
quosque noxa: eius compererit ; eos melle & feiamo
óblitos,dicm vnum deftitui ad caldum folem ftilis vefparum
èc mufearum.
In mortuis, vti Menippus Philofophus,qui viam nouit,ad
inferos profìcifeatur: & cum iEaco depcenis eorum agat.
Marcita cenfuerunt. Siquis huic Se. interceilìiTet, piacere
au&oritatem perferibi, deque ea re ad Senatum populumque
referri.
GVILIELMI BVDAEI PARILIS
L EX è libris De Ade.
Ghtidifeendt cupidi funt yiuratifimicuiufquefcrìptoris maieftdtem
comiter conferuanto.
Ghtodfocus ( vt funt humana ) diSlttm in eorum cuiufque libros irrepferit,
obrepjerit,fefdlerit :
Jdui de eo ditto indagando yeritatts ergo addubitet >dddubitdue~
rit }qu

I N D E X
I N
L I B R O S CRÍTICOS
I V S T I L I P S I
AB» ITA delubri
Abtahamus Ouelius
J*i
»86
Acccnfi, miniftii magiftratutirn 416
Accius cmendatus 98,1 18,1-69,200
Acclamano in ludis 474. ad laudes Principis
474. quae in càvoces ibidem. modulis&
concennbasfacìa 476. inquibus Oraria
vfui ibidem.
Acclamano Senatoria, Omnes 446
Acclamationisdignitas 47 J
Accumbebantveteresadmenfàm
Accumbcndi modus
144
144,145
Acerna menfa lautiorum 144
Achilks Staùus,Lufitanus 54,. ab eo receffurm
ibidem
Achillei Thedidisfilius 574.
Aftoresauriculam tangebant atterrati 514
Adamantius Martyr libellum fcripfit de affinitate
V & B 60
Adgrettus,pro Aggreflus 108
Adigere arbitium 401
Admitterc, verbum augurale 16
Admittere infevinum,quid? 411
Admouere iineas prò vrgerc, accedere 477
Adolphus Mekerchus 139
Adorantium habitus 464
Adòratiomanu,quà formi 465
Adorano proprie quid- 464» eiusetymon
4< 5
4>4«5 . „ .
Adoro prò vehementer oro dixit Propemus 70
Adrianilunij correótio 171,417,327, 328.
eiuslaus 217
Adfurrc&um & plaufum honeftioribus 474
nepotibus fuisadiùrgi vetuit Auguftus ibid.
Aduerfuslc&usquis.&curita dicìus 403,404
A Edilibus viatores crant,non licìores 4 3}
AEgidius Vliegerius 334
AEgyptij frumenti modus 381
AEgypciis Leonesinter dcos 129
AEgyptus tributaria fafta, damnata iirmagnù
nume rum frumenti 3 81
AElius Stilo 641
AEmilia Aeonia 434
AEmiliusMagnus ibid.
AEmilius ProbosexpHcatus 405
AEra, multa pecuniaria 185
A Ere Iauari,quid? li -
AErificè ducere, ftatuariorum 5 6
AEruiwnaCupid;nis,apiui Plautum IJi
AEfchinis locus quciu Cicero.mkatus yidetur
AEtasexita 413
Afiìita mens 481
Afranij Nauci ili
Afranius emendates (0,117,1 18,169,194,
Afri plerumqueinfcribendoacuti&afperi 510
Africa vrfos non gignit,aut.|'aucos 4S0
AfricK principej,qui 4C7
Africanac diflinguunturab vrfis 461
Africani frumenti modus 3J1
Africanus mus 4*1
Agcllijfragmentum 1*6,31*. nomen quale
311. prauum de Seneca Judicium 355
Agellius emtndatus 14,13,71,83, 104, IOJ,
13 3,&feq. 168,146,263, 264,184,296,313,
$6 9,409,4 i»,&feq 457,&feq. «plicatus
480,506. auftus no
Agere fatis 41.3
Agetefccundas.quid r?3
Agrariatrrifcriptorcs }?f
Agricultio finis ergaftulorum 4*4
Agris pulii ingenui 484. ad eoscolendns
empti fcrui barbari ibid. ha;cintcrcai:i7às
laplì imperi) Lucano 'bid.
Agrorum multitudo apud diuitcs lege StoJonis
cocrcita 483. nondiu ibid,
Alba.fcu Albata, faciio aurigatum. 114
Albato

IN LIB. CRITI
Amiciipfì interfeferocabant Fratres
Ammiani Marccllini locus
ito
1S1
Ammonitrix, pro Adraonitrix, 99
Ancillariorum pater 44 f
Andreas Papius 31»
Andreas Schottus »0^,311,508
Audroclus.NOI) Androdus 4(9
Angeli Pohriani corre&io } < o
cius proba verfio 3*9
Angerona.dea Silenti) apud Romanos 1 i t
Anguesignei 4S7
Aninv.diicrlioquid 41?. lictorum proprium
ibid, clamore fieri (olita 417
Animtim vinccre,pra;clarius,quaaduer'ariü 13
Anna: « Horns 462. laudabile eiuscompendium
461.
corredus
irridct Iudjeos.led male ibid.
461, 504, 505, Scfcqq­
Annaria lex 644.
Anno, abfokitè, pro Annopratterito 99
Annonaria lex à P. Clodio lata 374
Annona: prxfeciura ab antiquisfumpta 377
eiusdignitas ibid. TTILITASIBID. & miniera
377,3=8
Annonx diuidendae curatores duo 377­ poftca
quatuonbid. pofteà pluresibid. Salluftijdc
Annonis iudiciü 38 3. etymon annonaria 378
Anricanus H ercules, apud Ciceronem 19*•
Antecana^uid? »47
Antecedcndi ratio apud Rorn. 45 *
Anted.pro Ante 117
Antcfixa quae 311
Anrelucicyidtierbium jio
Antcft.iri,qiiidi 314
Antid.nnas Demarchi
Antidrtac.pro Antcliac
aji
177
Antium;locus amoenus, & aptns ad feceflum
Antlia quid? 485. in Antliamdamnari ibid.
Antoni) cuiufdam fcpulcrura 408
Antonius Anguftinus 88
Antonius Fe;Ullis IJI
An­omu*. Muretus *7°> 1
CO Sil. LIPSÌ
Aquacardinibus afFufa
Aqua duplex initio menfàe
jotf
JÍ»
A qua: calidas potus,&eius vfus 158,8c leq.
Aquxhauftio.exercitaabErgaftulis ' 484
Aqua: inopia 514
Aquaria prouincia 10Í
Aquanoli qui? IOÍ
Ara Lugdunenfis 150
Aran.verbum obfesenum 18 j
Aras inferi bendi mosvetus J9Í. iisvelaoppandifolita
501
Arbitcrquisapud Horatium 14 9
Archimimus decrepitus quotidieDiis in Capitolio
agebat 500. nomen eiuslatct 503
Arciere, quid 15 г
АгДа purputa.pro angufloclauo
Ardidus Sol
4 81
45Í
Arduo pro Addo )I4
Ares apud Plautum, pro Marte 19?
Arfari,pro Affari 19?
Argntari pedibus quidTitinnio? 391
Aifines.proaffines 191,314
AjíVíjeqtia; 454. etymonvocis ibid.
Ar.ftophanislocus 173,30«,319
Ariftotelislocus 454,45¿
Arma ancilia àRomanisfcruata 195. quotanniscircumferebantur
pervrbcm 19?.
ccrtodierurfuscondebar.tur ibid. id fiebar,
menfe Manió ibid. eodie nib.il pubhcè
gerì poterai ibid.
Arnobius explicatus 167,138,405.
emendatus 119,171 ,& fsq.
Arria mis cxpücaras 4S7
Artemidori locus
Artificesin Capitolio
48 J
500
Aruocat¡,pro Aduocati 19:,; Г4
Arx amicorum, arx caufae, arx fociorum, Sic.
118
AfcoaiusPedianuscorreñus 141. eiusxras
405. error 19. Süij decoclogium 405
fenfus à Cicerone 71
?7J3 3° Afconius corrcft.is 141.
Vide M. Ant.Muretus
Afperciuis, quid 1Í4
Antonius Oifelus 119 Alferapud Iuuenalem quid 311
Antonius Panormita 1 < 3 AtTeres leüicarij 410
A«uli,fcu compedes Ergaftulati* 48 £ AflTeffus apud Propcrtium pro ludicum con­
Anulorumdifcrimcn,& eosgeftandi mos 471. firma 166
ex auroSenatui & Equiti ibid. ScTribunis AíTurgendum erat magiftratui 417
militum ibid. quibus cos ademic Scuerus Aitare in gemía 191
imp. 472.

! N D E X
Augerius Bufbc kins 11 j, J S 5,44C, 4 ( 6, » 7 7 Bulli,pifecs rtigu' & vile» ib
Auguria finifha , bona 4*4
At'gufhm Iuuemv qui Tacito zcj
Auguftini locus inquoFragmentum Senccx
499,&fequent.
Auguriti quae tribus 3 89
Angufriisquoncsiudocdederir 497. repurgauitcrgaftu!
1 permiani Italiani 487
permìfir proiinus virili togas latum claùum
inducrre 654.6:5
Aula quid? 404. proprie idem quod Atrium
ibid.
Aulici ritus in honore eiliibendo origo 466
Aurati ferui Imperatorum 436
Aurei Romani, deiiariorum vigiliti quinque
Mi
Aurem veliere,pro admonere } 14
Arreos annulos quibus gettare licitum apnd
Rcmanos 471
Aurici,lam imam tangebant anteftantes 314
Aurigaiun facìiones 114
Auro conirà emere & vxnire 106
Aufoniustmcndatus 111.434, explicatus
1 > 6,11 (, 194,440, quandoconlul 434
AuniTe,pio auvtum effe i>j
B
ltTERAE & V. confonantis magna fi
B . milituJo apud veteres 60. de qua re
librum fcripfìr Adamautius maityr ibid.
Bacchum à Iudxis coli putabautgentes 46}
Bacilli idem quod viigx 4 j i
Bacilli in snanu hiftrionum quales 440
Balnea ficca 400. fudandi in eismos ibid.
Barbari ferui empti ad colendum agrum 48}
Baibarisin Oriente ignota: le&xae 417
Bardocuculli.vilium fcruorum 436
Barnabas Briflbnius 147
Bafilicusiaftiisquis? m,no
à rege feu magiftroconuiuij noméhabet 150
Baxcx pio calceis 11%
Bene viuas, formula bibentium > ¡9
Benediftus Arias montanus 185
Beneficium in mìfero.s, vere bencficìum 5 75
Beroaldi opimo reietta 388. cnor *ot
Bctere, pro ire.antiquis 114.
Bibendi ratio 151,1 cr3toubus
ibid. iru!!ei,cerei,g.ubei, cùtracci fcminarum
Scmolìiorum 396
C ales mimici pi um Iial.x 4g
Calida vino mifecri fol.ta 359. delicix veteruin
n hoc poni ibid.
Calidxfrequensvfiis 358. fcdiiocuus ,(a
etiam Gixcis viìtartis 3rS
Caligulx Imp.fuperbia 3 S "',46B
veianuir, fadum 171
Cnlles,quid IS9
Caìpurnìusad mcmoriam,titulusliberti 389
Calpuiniuseiplicatus 394
Calua mortuorum 4°?
Caluitur.ideftjfrutlratnr '9+
Caliimniatoribusrefponfurn 515 ,&ieq.
Calx,meta in Circo «90
Camarx genus naniurn Potiticarum 3 69
Camerari* forrcflio 1^9. vide loach. Cani.
Campanus faflus 434
Campus Fcenicularius ^9
Campus Iugarius 'bid.
C iiu-

N D EX. .
Canalicoli quii?
Cerei in tcmp'.is attenti 501
Canne, labaroritm
3*4 Ceres panem defiguabac 1 j 9
Candida toga alta ab alba
39' Ceruicesoltrcarum expetitarprilcis 161
Candidati vnde diSi
17 6 Charifius Sofipatcrcitatus «7,68
toga; coram crctata:
)9l ciusmulta & ridiculafsepe errata ij
1 1
Canis.nomeii iaf außi iaftus
3 Chironomontesin conuiuiis pnfeorum 146'
Canncnfis pugna; deferi ptio
»3 + Chlamydesfcruorum 436
Canon,in Erga (talis quid!
49' Chriiìophorus Longolius

IN LIB. C'RIT
"CrUimclIa expiicatus 490>

IN D
Decenni a publica in Sonorem Impp a: 4 5
DECITÇJVIGINTIQUINQ; myriadesdrachmarü 49«
poft Declinarci ncfas incipere nouam rclatio
«43
Decita* legioni plurimùro ßftts Cxfar 469
Dccipiendi verbi vfui I > 7
Dccoìlorcs J17
Decolorare aurum 47a
Dccre'tis.pro Decrcniftis 117
Decubitus in conuiuiis qualis 145
Dedicare in cenfum quid 61
Dcfendtiidi verbi propria fignificatio 14
pro arcere,rep;Ilcre ibid.
Dcfondt lachrymis, apud Propert. 166
Degere peccava ,511
Degere,pro minucrf,detrahere 177, ; n
Delirare feribebant antiqui,pro Dittare 412
Dcini/Iauscms obirus ibid, tumulus 165
Delicati pueriyqui 114
Dcmilli ferra* j 57
Demofthcnisiorus 15,16,31,38,39, 4S, 51,
59, 64, 6 i, 88, 89, 160
Denanj xxv. conftimcbantaiircu vnum 355
Denarius quanti fub Augufto ibid.
alius àdrnisaffibus ibid.
Dcofculatio Hebrseis adoratio ,4^4, \6 5
Depannts, pro inope 19 3
DeorummanusofculabantarRom. 4S4
pedes ibid.
Depecior liti urn,apod Appulcium 389
Defpretus prifca vox 371
E X.
eorum matrimonia ?ot. emJclisculws joa
501. ad vadimonia vocati 500
a Seneca irriti jero.Scfeqq.
Dij te feruenr, formula adclamandi 475
Dimidiati appetere qui dicantur Plauto? 14^
Dingua,prò Lingua 10Î
Dio CaiTiusemendatus 16,167
.explicatus 119, 188, 3?», 411, '4}', 49;,
496. eiusadfeueratiodubia 183. eiusÈpitomeXiphilini.i90.
fragmenta cius in Sici»
liâreperta 1,85. eiuserronntempore 375
alius49at
130,131
Dtfpartiri , obfcenointcllc&u
Difpretus, pnfea vox
Detergere iemos,palmites,pinrias rnurorü -o$
De fuiumàperere,quid Plauto. 5
DiiTcnfus Taciti & Suetonjj
Difijgnare & Difliguator
iji, r-i
Dctrux 5 1
Detu 111 ere quid 165
Deuotiqui 188
Deuotiomilitaris 511
Dexter locus honevtior 451
idrationibusoftenfum 453,4(4
D extra meli ora, fortiera 4.C4
quareidfir.) 416
Dextra robuftior iiniftrà 454. |iromptÌGr ibid.
Dexrras attollendi mos 469
Dcxrrouorfum patera»circumferebantur 156
Dialogus de cauliis corrupts: eloquenti! emendatus
108, 109
male Ciceroncm reprehendit
49
Diaria qusr'
??4
dabantur iisqui ir> carcere
ibid.
iteniergaftulisfcruis
490
Diathyra Gr^cis,qux Latinis Prothyra i>9
Dicebo, prò Dicam
301
Dicem.pro Dicam,antiqui
88, 19-
Dicendi ^tnus in Liuioelegans
J°5M!7
Didatofconuiuij.apud Plautum
149
Diilatori foli iiis in vrbefumendifecKres 4JO
lictores x x t v. habebat
451
Di&atnx conuiuij
j 53
Diefeftoianuisappenfs lucerne
Jì«
turic albati crant Romani
J9'
Di&um vetusexplicatum
108
Difficili, prodifRcilis
16»
Digitum toUere,quid}
46
DÌ!. Scmoncs
130
iis laite tantum,non vino^fiebat »3»> Mi
Dij vetcrum
500, &feq.
nauti fedii, aut fexu
JOI
-
121
'^
>3«
Diuai corredilo proba
131
Diuidere, verhum obfcaenum
) ) °
Diuiffio CICERONI fcriptum,pro Diuifio II«
Diuitiarum potette
567
Doccre armis,& equo quid
111
Dolia antiquorum qualia fuerint
3 io
Dominasintcr bibendum nominabantRoma
15'
Domitianus Imp. ftipcndium militare yaldè
auxit 3 5 5
Domitius Neronispater
579
Donum apponere in via
406"
Drachma C-r*cis quod Latinis denarius
3 5«
Dryafin pro Dryadibus
ICO
Duo,pro Do,antiquè
3
Duodecim conuiuae, raròplarcs, ex vnà mensa
r
4
vefcebantut
'45
Dux agminis,in medio
45
AwJWfaf caena Augufti
145
E.
BRI- faces&coronasfumebant 73
E Eccille, cecili"., eccilium
Ü1
E compaftOjVelecompero quid? 3S9
Edentulum vinum.pro vetuito 131 > 3«-
Ediöaoüm inpiliscolumnisque appenfa
Echecrates
6 i4
Em,pro cum 98, 1 69
Endoaures pro inauribus dixifle videtur Vano
. 7 0
53*
Endogredi.pro ingredi il'id-
Endopcdire,pro impedire ib'd.
Endotueri,proifitueri ibid.
Ennij mos in truncandis verbis . n%
Ennij patria , 184
Ennius apud Nonium correftus 118,169,
178,191, 118, 30t , no. apud Agellium
J33,&fc

IN LIB. CRIT
Epicuro Di' non in mundo "47J
F.piftols ad Senccam, i)M Paulloiiibuuntur
499
Epiilolae Q^a'firioics 4'9
Epitaphium A Dcinij j ;d,
Flotidum catrncn^dc

I N D
emenJatum ibid.
Fiori» corrtctus 462 491 ?C4,& fcq.
andìus 506. Iudaros irritici

IN LIB. CRITICOS I. LrPSt
Hibitandi verbum quo piodo transferri foli. Iacobus Curlus
turn 129 •Iacobus Pamelius.Theolcgu« 3
Habitior,pingnior i»8 IacobusRxuardus 119,314, eiuserror ibid.
Habuuerit,prohabuerit,Plauto 1 3.5 IacobusSufius 136.2.57.314, cius conedio
Hama.jjas aquarium 187 310
Hamadryafin, Grxca terminatione fcriptum IacobusTayuj 314,
apud Prcrpertium 100 lani quid 444
Hanula, pro Fanula 105 Ianuastemplorum ofciila-banrjrRomam 466
HarpocratesDeus Silenti) apudGrxcos »5 5 IanusDoufa 309. eiusvcralaus 365,499
Hauerc & habere,probe iunaa 511 eins coniedura 365
Hand an haut fcribendutn 90 IanusGeminusà Neroneclanfus rir. abAu-
Hautfciovelhaufcio,proncfcio 90
Hcdor ..VA
Hedtrium, perfona rnalierisin comoediis 18*
Hellenifmus 110,118,146,117,318
Henrieus Glareanus nontam incptus cenfor,
gufto 419. de co ucdusintricatus 419
Ianus Gpbelmius 491. eiusiaudatio 491.
mors 491. Carmen eius 49 3,&feq.
Iauus Lernutius 2 13,214,261,193,307,3 19,
318. cius Oda ad Ainorcm 168.
quàmquidamxxiftiman.t 2.67. elegia eiufdé 3ii,&feq. cóieduraeius 36 5
icfutatus 419 Ichnographia Gifcci3,quod Latinis Species
Henrieus Stephanas 319 opens
42 1
Hercules Antxanus, apud Ciceronem is 2 Idem proiidem
90
>lcrcules,Deus parafitorum 111 Ignauio,ignauire
45S
Hercules Nutrix In Ignei angues
4S7
Heredicas finefacris 101 Ignis prxlatus vatibus
iSf
Hcteditatem cernere J3» Ignis vigilans &V1UCI1»
»71
Heriatuspto Feriatus 105 iìlxtabilis.vox vems
4'-J
Henna; corollas donabant mcretKCCS 1 ; 8 Ulama fxmina,qux
»82
Hermolai.B irbari error »44 Ilium pro illorum.Ciceroni
15-5
Herodianus explicatus 19?, tpi, 185» I magines damnati & fradx
*
Heroes fedebaut in conuiuio , non accumbe- Imagipesex quo magi (Irata
bant 144 ex iisomnis nobilitas
Hcfperiorum rr.osin adorando manu 465 In.agines icdicem feu titulum fuum habebar.t
Hcxaphorosle&ica honeftiorurji 4°?,4ij 44»
Hieroiblymis vitis aurea 462,415/ Imagines in funerecircumiVrii (olitx 185,443
Kiginitts corredus apud-Nonium 1:8 Imagines Cxiarum ha/fis affixa: in /iguisco-
Hiftorialugubris & Tragica 193 hortium 314
Hiftricusdecor, pro hiftnonio 5:1 Imagines non totiuscorporis 442. inthecis
Hiftrionius mos in bacuhsquof manutene- cóllecatx 443. è cera folitat fieri 44*
banc 44o
Homeri locas »74
Hominium,pro'hominnm,antiquè 483
Honor in incelTu,& qupmodo exhibitijs 4 5 6
Honor Theatralis 474
Hora cxnx apud Romanos 144
Horx in templis.nBnciatx }o*
Horatij cum Iuuenale in fatyris collatio »40
inatriisponebaritur ibid.
Horatius explicatus 143,147,149,154>'55)
404,4 56,486- Lecciociusfirmata
Horatij intci;prescorredus
391
314
Hordabos ,105
Hordicidia,pro Fordicidil 105
Hornò opponiturannb 99
Horreapublica Romx 379
Horrea Sulpicia 3 o
JÌorti leges in perfona Vertunni I40,& feqq.
Honorum tutela Veneri 139
Hortus,obfcccnointciledu
Hubertus Goltzius
Hyginixtas indicata
161
ajo
i97
h
iiTTEJA cum V. fxpeiocum mutat
I. '78
Iacieniicoronasmos 445
Iacobus Cuiquius " 150
Iacobus Cuiacius »09,139,171
ciuslaus 171
J
4
44»
44 »
Imbitere
Imbrex ;
»»4
quid
294
Imitùs,vox proba
457
Imparicntia quid
370
ImperatOTum ferui difereti vefteà reliquis 43«
albati ibid. etiam aurati ibid.
Imperatorumvxotesli&ores aliquandohabuc
runt 4,j
Impcnj Romani lapficaufTa
Impetrile, Terbum augurale
4S4
102.
Improbus inteftabilisque, formula vetus 2 ; 8
Impudicus quis 534
Imus decubitus, lilius qui iacebat ad pedes ledi
>4f
In xuum.voxacclamationibusapta 475
Incedendi ratio apud Romano* 4 \6
Index cxnx,quis 146
Index imaginis
Iudixe,proindixine
Inducix tacitx
Infans,proinfando
44^
18 j
»75
30*
Ingenui aarispulfì per Fraudem 4*4
Ingenui in ergaftula fxpe rapti per fraudem
487
Iuitiare flilum
In manibusefle, qmiCxfati
Inopia antiquè,promuliere inope
Inpannis,pro eoqui caret pannis
Inquilinato due
513
174
19 5
J9 5
104
Itila-

1 N D E X.
Infjnum,prov3ldc
is* luramenti formula 14
lüfcripti , id eft feiui ftigma tise,feu flotis com
Iuiamcmum pcrGcnium Augufti 15 3
pimeli 468 Iu'iurandi etymon 407
Iniuiptio antiqua esplicata 191 lufta. pio victu feruoiuin 491
Infcriptio nnmmorum Antonij 150 lutimi locus 175
Infcvipcio vuiiusquaUs 489 Jruucnalis iaus 14 o de eius vita difeeptatutn
1 nfcendere aggerem 5 • j 3C3,&feq. quandovuerit 304 auctuj
Intc:

IN LIB.
Lama fernfna, quae?
Lcifti inftcrncbarnuraulzis, purpura aut alia
vette ftragula. 144
, Leftica Romanisvfurpata 408. ignota Gra;cis&Barbaris
in Oriente 417. formacius
duplex 410. vfuseitisduplex 438. ad
mortuosf-rendos 40S. geftandis viuis 408.
primóaditer 40? pofteà admiflain vtbem
ibid. domettica quae 411.
Leitica quando non fucrit 408
quandofuerit,& vbi inuesta 409. eiusantiquiffima
mentio 40»
Leiticae aperta: qua: forma 410. teitse forma
411. origo 411. tccta Dionis fatculo
tanto in vfu erat apud primaria* femhias 4 : t
Lecticaearcuata: 41 (. fencltra: iniis ibid.
velum 'fa'd.
Le&icae pedes 410. vincla ibid. puluinus
iniis ibid. pellis 4 1
CRITrCOS I. LTPSt
18 L Libitiiiaiij,abicfti Sc vilcs
i n
Liburni.pro fcruislciticariise Libllrnia 4'4
Libyca vrfa pro Leone
4«i
Licinius.prxfectus ab Augufto Gallia I Si
Liilores vnde di£ti 425. origo ibid, etymon
ibid, conditioeorum 416. liberifuerunt,
nonferui 41S. el'gebanture corpore libet*
torum ibid. officium &munia eorum ibid,
ciuesfucrunt ibid. togatierant ibid,
numerus ltitorum 431. quibus magiltratibus
lidtorcs fuerint 43 t. Primus lienor Se
proxiinusquis 419. quisfummulliftor4:t
Liitorij fafces 41» cl vlmoaut betula ibid.
Liitorum virgse 41t'. aptaradfubmoucadum
ibid. & ad tangendum fores ibid.
Lignatum ituri frrcbantfecurirn &lo»
'-
Leäicarij aiTcres 410
Leéticarij ferui 413. nitidi Sc culti 414
quotad vnamlefticam 413
Leiticarij tam de hominibus ad Sellam quam
adleiticam 415
Le&icanola, quid Martiali 414
Lefticarum piomifcuusvfus vetitu» i Cattate
40 i.fed nondniturnü fuit illud ediclum 410
Ligo Iigere,& ligut lidum
4 H
Ligurntorcs.Opici diccbanwr
Limes vnded'itus
LimuSjCinctuspubliciferai
4-Í
Lineas J.dmonere
477
Liquens &c pura fide»
41*
Literati ferui qui
4«*
Litus Oceanum, pro Oceans
310
Litttusquid
30
Liuia poftadoptioneni Iotia appcllata
?34
Liuiana Epitomecorreda 45MSJ
in LecFicisquomodo recubucrint 4*3 Liuiusemcnciatus, vide Titus Lioius
Leéticuke ad decubitura 555 I.mius Gcminus, Senator a (4
Leftis accipiebantur Romani m conuiuiis,non Locus dexter honcftior , 4JJ
fedibus 144 Loctjs dignior in conuiuiis, aflignabatur ä rege
Lcilusaducrfusquis 403. idem cum Geciali feuparrcc.-enst «4|
40). lituseius 405. vndedi&us 40} Locus honeftior quit 452. /inifTrom affcre-
Leitus vnus quot conuiuas cepcrit 14 J bat be«.nii$ 45t cms ranones^ 43t.
Legatis etiam !i£torcscrant 4!j eat rcfutat* 45 3, &fcq. oftenfumijiiedcx-
Legcrc olerà,, nuces, poma obfccen» intcllciju trum honeftiorcm _ 4",5
1 61
Long* fugit, qui fuss fugU.wuluafortaflis Var-
Leges conuiuales
Leges xii. Tab. correbbe
'4*
jt4,8cfeq.
ronian* Satyra-
Longè ìllis artes,&e. phrafis elegant
iy
505
Leges faorti,in petfona Vertunni I40,&(

I N
Luftrum 41S. qnot anni inter poftrrmiim Ibra?
Rcipduftrum&pniiium Augufteuili 4^9
Luuit.pro Luit,apud Lucilium " 133
Luxus Pccnorum 454
Lycasab Herculcintcrfedus 5 ¡9
Lymphatum vinum 151
M.
s с с v s,quis
MMacella opidum
Macrobius explicatus
emendatus 119,41Г. eius error
Madia re
Mecenati àpopuloplaufum
Mxnus, Germapix amnis
Hi
311
H5
«>M1
if 51
474
144
Magis , comparandi aduerbium, in oratione
crebri) rcticetur 511
Magi iter eqmtumfexlicrores habcbat 45 3
Magifterin conuiuiis Rom. qms? 149
Magifter Saliorum, anciliaprofctebatquotan­
111s 19$
M agi fter vicornm binos lidlotes habcbat 4 31
M.igiitrarui aflurgendum 417
caput apenendum 4??. equo dcfcendendmn
ibid. &curru ibid, gladius ponendus
ibid.
Magiftrams minor maiori cedtbat 4?o
fafcesfubmitebat ibid, fecurcs d­ponebat
ibid in nauibus idem obferuatum 4 31
Magittri memoriae 3 89
MaioresDij.quii 130
Ma/a dart,quid? 161
MaUiioad veiles,nomen liberti abofficio funi ­
ptum 389
Maldeehemius,iuuenis nobilis 3 s 3
Maliliciuin pio Maieficiuin C 99
Mameirinviscxplicatus 115,180
corredus 131,180,& feq.
D L X.
Marmor antiquii de rebiisDnilijexpreiSU 117
Marfix (lacuain celeberrima fori parte 1 i8
tu
№ifa&

IN LIBROS CRITICOS I. LIPSl
Metri,pro muri i 8 5
Merli, ferui lobuitiifimi 311
Mcetinumfubrcctuni j»4
Molitura fxpe exercita in ergaftults 484.
Moneri?,pro monueris 177
Monobiblion fortaflis titulusquarti Propcrriani
operis libri 17
Mora ponendainitioeaena: i«7
Moricntium oculos claudebant proximi moie
Rom. i(6
Mortem vouere aut fugere ', neutrum eft viri
fortis 448
Mortuorum imagines fupra humanum ftatum
5 r.8
Mortui cum quot veftibus vri foleant 119
quomodocollocati 367. àquibus 367
Mortui in letticis 408
Mortui togati apud Romanos, palliati apud
Gra?cos 368. in honcltiffima veftefepulti if.9
Mos pro Möns feribebant antiqui > o
Midieres Romana; lanificio & ttxtrina; vacabant
404
Mitiloprimam fititn fedabant veteres 147
Multam facere,pro mukam irrogare iz
M.unuu';, pro caio 564, 57 t
Mureti'in Properzio emédando opera i . egregia
coniettara ig 8. fenteuna reietta 34,159
MusAfricaaus,pro Panchcra 402
Muta? l'o'yclis s 6
Miifca , rvnra fignificatione, procoqui alicnis
conuiuiis inuocatusfuperuenit 159
idem apud Gixcos valebat ^JM 139
Mutim,pio mutem ic6
Mutinum 304
Myriadcs vigintiquinque drachmarum, quid
Latinis 41S
Myiteriorum duplex religio , in menta & in
thoio 13 ;
N.
N
i i T i R » farpeomifTaveteribus,inhuiufmodi
vocibus,frons,pons,moiis 80
Naruiuseiiiendatus 95, 194,301
explicatus 4>>o
Natatiocrebra Romanis &Grarcis 497
Nauis pta:tor:ae f>gnum deponebatur obuioin
• man maiorialiquo magiilratu 4 31
Nauis lnob'.caenisinrellcthbus 319
Nauis quid lignarit Iuliac Aug. F. 3,9
in Nauis piatteria: prora fUbaiitlictores 431
Neposlulij Csfaris 49 J
Ncptunus.pifcesfignabat 139
Neronisprincipatusinitiooptimus 47t
Niceporadea M3
Nicolaus Bryardus 137,151,288
eius coriectio 137
Nicolaus Faber 47». eius laus ibid.
Nicolaus Florentius 3 5 6
Nigidiusapud Nonium correctus 194
Nicolaus Sturio 337
N;xi;Dij 177
Nobüesignauiftatuis comparante 10,163
indotti
1 liuwwu % . J F
Nobilesqui Romaiiis /41. alii Patricij ,alij
plcbcij ibid. noui ex vtrifque ibid.
Nobi litas omnis ex imagiuibus 44«
Nottua, infine Atkemeiiiìuin ti j
Nodum nufquam quam in apice habebant famines
4 11
Nomenclátores etili ipfis diiseraiuapud Rom.
501
Nona diei hora, propria 6,9S, icy,
114,117,118,1:0,14.3, i fcí, I 69, 171,1 7,
178, I8l>r90,i9l, 192,191,194, 199. I' 1
",
110,1 27, 218,237,139,15 2,1.59, 27«, 271,
i?2, 276, 178, 289, 301, 307, }08,}'.4,Ji8,
310, < 17,318,529,3 3*,i co,410,415,4S6
Notam fiiceie,iiro iniunam faceré 11
Notare quid; 497
Notarum vitiofa interpretatio,cauià multomm
mendonim 147
Nouati fratris Sénecas nomcn cur & quomodo
mutatum in Gallioncm 3 5 3
Noniuscorrcttus apud Noa. Marcellum 193.
127, 301
NoxproNottu 120
Nubendi antiqua lignificano ut
Nubentesciniíebant poiìcslanis 1 ì 6*
Nubcte, pro velare 365
Nuces legete quid Ciceroni 162
Numae lex emendata 211
Numidici vrfi 4 6t
N intimorii ti A ntonij infcripdo 2
Obertus Gifanius 30
Oceanv.mlatus 3.0
Oceanus magnustcrtas circumfluit 504
Occidere,procon;ra cedete 42»
Ottaua hora husbantur Romani 1 44
Octiphoros kttica 414
Oculi morientium àproximisclaudebanturritu
Romano 166
Ocuhfcra nona & non infeita vox 403
Ocnlostangendi mosin obtefrarione 406
Oeflbs, prò vfus 116
Oculosofculabantur Romani 4^8
Ofilius 478
Olerà kgere,quid apud Gatullum? ni
Olerc nardum 45
Oleum ciuibusdatii 381. quado id cceperit ib.
Omnes, acclamano Senatoria 446, 64 3
Omnia erat,proueibium 1S0
Operaia leena no
Opus nummi,apud I.ucil. 317
Operto capite ambulare , delicatoium cfleputabant
antiqui 279
Opici mures Iuuenali iti
OpicusquidS 311
Optimatmm lei irrita & vana 374
Orariacmx 4.76. adfauoicm ibid.
alio

alio fígriifieatu pro vela mento F.pifcopali 47a
Oratore* cauflas agebant pxnulati 394.
Oratio in SaUuftium, qux Ciceroni tribuitur,
emendata 7 5,&íeqq.
Orator Ciceronis ad Brutum lauJatur 40
Orbis Lacedxrnoniu5,interobfccena verba 310
Ordiendi verbum proprium texentibus 2 54
Orientales omne» aecúbebant ad menfam 144
Os fublcctare aheui 192
Ofcx compellationcs 4? 8
Olcims,pro Often 222
Ofculadupbcifine 4S4. diuina ibid.
disosore libabant ibid. oteulabanruriis etjam
manus ibid. aut pedes ibid. cininus
porre fi a manu ibid. oí'culubantur etiam
ìanuas Se portestcmplorum 466
Ofcula in hoannum cultu ibid.
ora ofculabantur 466. manus 46''
genita & pedes 468
O.cula ortìcola 4'>7
Ofins . 500
I N D E X
Pstalis bos.Plauto, cuius eornua late pater. 170
Pater ancillariorum 44f
PaterCxfir.de D. Iulio 164
Pater patrixà quo primiiappellatus Cicero Si
Patera cui viui antiquis ni
Patria' 431
Paula,feu veritis Bufa,mu!ier Apula 118
Paul; fatfx epiftolx ad Scnccàm 4V9
Paulinus prxfcctus annona: 3 ?8
Paulus Manutius ivi
Pauor& Pallor, di' 50a
Pax,interieftiocomprimentis ts 2
Peetustundendimos 5 7?
Pedem finiftium Senatori cuidam ofculandum
dedit Caligula 186,418
Pedes &. manustransfìgi Coliti iis qui ciuci afiigendi
406"
Pedes leclicx 410
Pedes viam fpcitabant in collocatione cadane -
Oftrearum ccruicesexpe
e Saliarl JiS
! Nonium 160,169,
r
itxinconuiuiis A6i
Oua.ipud antiquos inicuuncxnx 14.3
O jidius emendaras 286,441,45 5.
explicatus 4j5)4 f,
rum 3 68
Pcdeidcorum o
declamato! etiam fiiit
Ouis fera, pro cameìop vvdali
ab Ouo v;q.ie ad mata,quid?
5
639
461,461
14J
P.
A, pro parre in Carni
PPacinnuj r.-nec. s .. t
194,278,301
Palian;. iì.iia: 177
Parinilìmè,Plauti vot 169
Pxnuia,veitisfetuo:«ni 435. & mi'irum 4: f
etiam ora:t>rum cuniciullàsagercut 394
cuius colorís ',94. vulgo pulla ibid.
purpurea lautiotum 394
Pallioinduti mortili apud Grxcos 368
Palaria, exercitium pali 4.4.5
Pallordciis 500
Pandectx cxplicantur 209,174
COrrigUlltur 1J9.M3
Panegyr ci ìnferiorum Principurn editi à B.
Rhenano 210
Panegyricus Conftantino Conftant. F.dicìus
emendatus 230,131,280,315
Pancgyncus l'iinijemendatus 330,&feqq.
Panisdiftributioloco frumenti 380
quando id primuiiifactum ibid.
vbidiftribuifohtus ibid.
P.mis gradilis vnde d'ictus 3¡?o
Papiappsf, titulus Varronianx Satyrx ; fed vitiofus
7t
Papmianus explicatus 259
Papirianus Grammaticusantiquus 8i
Parafiti ad epulum Hcrculis vocari Coliti 112
eorum Deu* Hercules ibid.
Pariafacerc,idcmquod^lij panare dicunt ) 30
Parienna quid' ! 70
Partes, fa&iones,in dilTentionc cinili vfurpa
tum 370
Parn,propnrte,apudEnnium 135
Particndi verbum intcrob'corna 330
Paflermarinus pLoStruthione 461
Paitoritia tìftula 474
r
cu'abanturRom. 464
etiam hominum
Peducxalex
4^8
39*
Pege Argachi apud Propertium,pro foute A.g.
100
Pellis in leftica teda 4; 1
Pcnfuro grauius imponebatur ancillis dclinquentibus
31
Pergodepreflum 545
Perieratus melius dicitnr quàm peieratus 18 j
Perit,pro Deperir. ?pud Propertium 69
Peritura laudari folent 576
Perfeucrare,propeificere,& ad finem perduccre
Fcr'cns flue Perfes rex Macedonum tempio Samorhracum
excra&us 506,507
Perfius explicatus 376,390
Peruigiba variisdiis 3'>3
Fortuna 363, Cereri ibid.
PeruigiliumVeneris,carmen poerx vetetis 361
feriptorquis 563. quando fcriptum ibid.
fcripjum vìdeturpoft Virgilinm 364
argumentum &occafiohuiuscarminis 36)
Peftis Catilinx, proipfo Catilina 30
P e t afo a u t pi 1 eo careba n t v ulgò R o m a ni 418
Pctl,rcdl diflyllaba, pro Petij.redij 5 j 5"
Perroniusemédatus 03,104,160,191,160,161,
3(4,431. explicatus 14,147,160. eius laus 260
P. Carrion 24
Petrus Daniel 228
Petrus D;ue_us 264,3(5,325. eius cóie&ura 3 31
PetrusFaber 139. eius bus 414
Petrus Nannius Verrinas Ciceronisdocuit Louanij
18
Petrus Pythocns 214,130,3 34,361
eius correfhoncs 3 6\, & feqq.
Petrus Vidtorius 5

IN LT В. С RI TIC OS I. LI PS I
Pignori* eapietidiius confali in abfcntiacuiuf
piana fenatoris 119
Pilare.prodepilare H5
Pilco valgo noa vtcbnntur Romani 418
Pincianiconiecburabona 385. eiuslaus 470
Pii'ces quidam piotelisboum traiti 144
l'iftrinenfèsferui infcripti 489
Plagulxleiticaria: 4 »
Plato explicatus 43,308
Poculorum in bibendo numerus
Platonica cacna '47
Plmdendi & explaudédiritusinTheatris 474
Plauti cimi Tercnt'o comparano i47J&feqq Plauti vciAis ex Giacis auitoribus exprcfii
17!, 173, 1^3
Plautinae ComccJiarfalfustitulus 117
IMjutus emendatus; Amphitruonc 9­»,r< 4
Cureulione i' 2
­
Epidice IJ-8
Meaxchmis 11 5,1 '6,151,188,413
Milite 10­, 106.107,110,119, I«J»J i
Peiia 104,133,2)7,143,360
Poemilo 119,1 '9,130,131 ,&feqq. 19 ",,197
Pfemlolo 109,1.5,168,171,189,114.
Rudente
II 5,1 17,111
Sti.ho
146,148,i(i,19Л
TriBummo
10 1, 176
Truculento 99,108,145,1 67,169,170,
I7S177. lS
152
Popnorum luxus 434
hberos Saturno immolabant 581
Poeta vcrus apud Ctceioncm emendatus 31t
Роёгя veteris carmen de Pcruigilio Veneris cmendatum
36i,Scfeqq.
Poeticx phrafes 384
Politiaproeleganti munditia 151
Politiani proba verlìo 389
Polnbtum quid? 1 7
Polybii locus 111,134
eiusfbgmenr.ain Sicilia repcrta
Polyb usa Studiis,agnomen liberti
305
3S9
Poiyclesftacuarius 56
Poma lr­gere,obfroeno imcllccbi 161
Pomi verb­un oblcoenum acquando 16 r
Pompi quid? 1:9
Pompcius Theatro filo impoluirxdcm Vene­ .
ris 388
Pomponius Rufus,anriqunsfcriptor 519
is correttili 118,1,9,117,128,148,319
Pontificia cxna 141,145
Popularia.confeffuspopuliTheatralis 274
Popuh Gallia qnot? 151
Populofedare quid? 18
PopulusRom.dimfusin xxxv.tiìbus 3S8
Poicianijfcuii public! 424
Poi pliyiii locus 229
Po iphyrio auriga 114
Porta cornea 6,3
Pomroies xrafcu pecuniariam multam exige­
4-18;, .98, 199
&fapiustoto volumine Antiqnarum.
inFragmentis 114, 177,117,458
bant
Pos,pro pons feript 11 m antiquis
Podìtur apud Sifennam & alios
Pofteslanacincti in nupriis
Poftes templorumofculabantur Romani
.85
80
flj
1,6
466
Plautus auctus 99,110,141,167 Poft»i
182,113,251,290,306,317,319, no, 354,
yfo, 387,388,391,421,486,488,489
PoftremilTimus natorum 459
Puftumia lex regis NumatjConuiualis 148
Poteftur,apud Ennium, Lucretium,Pacuuiurn,
Plebei]
P lebei j nobi Ics quando cor peri nt
441
ibid.
15
PotilTum antiquum verbum 24,15
Plebeus anuli ferrei,aut argentei 471,471 Prxcedit ptoprxc'idit i3j
Piebi inagtis hereditarium ius 507 Prxcones, inter mimfteriamagiftratuum 426
fedespulfavipotentium ibid. Prxconis voce ptoducebantur Ccona in feenam
Plcbeij pullati 394,59 5 3
PliniUS defenfus 460, &fcqq.
eiusaiTcrriode vifis ibid.
Plinius emendatue 15 7,119,111,136,144,
314, 360, ,71,435,470,475.
explicatus Scillult. 155, 360,376,417,463,
470 47­,480'
Plinius Iunioremendatus 115,3 50,3 31
explicatus 115,417
Pluinbocommitti,quid? 310
Plutarchus emendatus 141,143
explicatus aut citatus 73,149,195,119.234,
136, 241,315,355,360,368,423, 440, 454,
474479
ruspeccatum 81,375,438
alud fortafTis 410
Po in Carmine Saliari pofim prò Populo 118
Pocula coronari folita in mentis fecundis » 5 6,
PoculaexquiOta 470
Pocula in dexttum circumferri folita 15 6
8
7„.
Prxfecti annona» mitium
377
Prxfc&i vrbis per abfcntiam Cxfaiis 496
Prxfe&us ergaftuli
486
Prxitio.quabs
418
fingulatini prxibant liitores
ibid,
Prxlium inondi
Prxtoraotiquis.qui pofteà Confuldicrus J'4
Praster rcferebatconfulibus abfcntibus 34
Prxtoresnondum creati temporibus decemuirorum
314
Prxtori lictores fex erant 4 3 5
Prxtorix cohortes 458
Prxtorix nauisinfigne 431
Praadium,pro prima partecxnre 147
Pranfus paratus,vulgat.\ loquendi formula ti
talis titulus fuit Varròlianx Saiyrx ibid.
Pratina,fa£tio aurgarum
214
Prafus pro pranfus lcnbebant antiqui
Prenfate 335 i I
Pnapeia emendata 103,161
expli­

explicara T?9
Primus bcìor 419. eiuimunus 429
Princeps iuuentmis 451, iuucnum ibid.
SI un us ibid.
Principe Africa:qui? 407
Piifciani locus 37,39,7*
Priuunijidcft fingulum 120
Prccopinsitlultraius 475
Piomulfidaria lío
Proniuliis,fecunda cxnxpars 147
Pror.untiandi vetcribus alia longè ratioquàm
recentioribus 8o,&teq.
Piopertij verfus ad imitationem Grxcoram
100,1 n,i Jl
Propertins fxpc vtitur verbis fimplicibus pro
cor. pofitis 68,«9
Properuusues tantum elegiarü libros fcnpíilfc
viclctur 16,27. cmendatus 15,11,37,
38,41,41, 6*,'?J,77> &lcc
l c
l-9*,":o,i > »,
Ui,ii2,iifcqq. 131,1}?, 153,154,166,189,
190,197,198. explicatus 19,10, 4j
*8,fi9ii6i, elrgtam eius diliuiigendam
v.deri 5c. rnnlè negligitur à Crmcis 56.
de cognomine eius quxütuin S3
&dcpatre ib'd
Tropinantibusquomodorefpondcrint Romani
1S9
inProris nauiú prxtoriarú fiaba ntlittores 411
Profcetiiumfxpe fcoitisobfiiT.im 5 88
Pioitibula perludos públicos aliquando in fee
nam introducebantur 387
Prothyra Latinis, qux Grxci; Diathyra 2^9
Proueibmm verus, Omnia crat
Proximus ÍIÑOI quis
Prouinciarum (olitudoab Ergaftulis
160
429
491
Prorimis planum faceré, idcft,per próximos
docere 51
Prudentiusilluftratus 380
Publij Africani locus contra Ti. Afclliumcorreilus
61
Publij Clodij annonaria lex 374
isàprobrovindicatus 17
Publij Mimi verfus, qui Seneca; valdè placuit
3 8
INDEX.
161,161 QaaiiHopreiTum feortum 31
Q_i_cc tunicata, quid Ì. 15
Qjiiefccre pugna; (91
Quietum eiTe/ummum manium votum 386
Quinétilianuscorredus 116. explicatus
14.160
Qmncblianus in libro de cauf. corruptx doq.
male Ciceronem reprehendit 99
Quingenta mgera tantum poiiìderc vni foli Itcuit
per legem Stolonis 483
Quinq'jatria,titulus Varronianx Satyrx 5 3
Quinquennalia fella celebrata in honorem
Impp. 14 s
QjCatulusprimus Ciceronem patternpatrix
appellauit 81
T.T S.fxpe alfrnant
R R. pio D.fxpeponitur
117
191,314
Recenfus quid proprie 375. nonomnesciues
in eo recenfiti
noneflcenfus
Rcdcfpice,prorefpice
R.gifkèinftrii&a
375
375
177
56
Regna vini quid Horatio 149
Regnoimmuient quideteftantur 565»
Rei fordidati 391. eorum habitus proprius
390,3 93
Relogitiofcruorum 491. incampos ibid.
Remota templi 522
Rep grandi verbumcrutum 510
Reipirfum vinum, id quod rogis infpcrgebatut
148
RL'picicns cognomen Forrnnx 131
Rcipondcndi modus inter bibendumautpropmaiidum
I

IN LIB. CRITICOS I. LIP SI
ibid,
ibid.
49a
3 S
Saceid;..; N 4i-{
Semirafi i j qui in opus damnati" 490.
ergaftuH etiam Scomnesfcau viliorcs 490
Scmonesdij
I JO
Senatoria veftis toga
19-,
Senatorij cenfus furrma quanta 49«
Senatoribusabfentibus mdtam dicebat coniul
'19
Senatui interetTenullilicitu.mii Senatori 634
3>44-S
Senatus literas ad prouinciales magiftracu:;
emen- mittebat 315
datus 19,"7," i8,i63,i>'4,& fcq.373,466. Senatus princeps qnis 4 • r
S.iltus fnilonius 392 Senecx vtriufque xras 5

Sex, (Infus emendatili
I N D E X.
i«7
Sicarc pro fecare 407
Sidcruiri incerta cognitio 4/6
Stertinitun aeumen 310
S ti gir. a usi n fu fu in atramentum 490
Stipendij militari*iiiitium,cx Liuio 354
primi (lipendij quis modus, & quàm exiguus
354. Grecanici ftipcndij modus 355
Prima accerti-:) AD ftipendium 3 < r
fecunda IBID. TERTIA ibid, quarta 5 < .9
Subrr.ouendi munus non fineinuidia 427
Subrcctus quid? 504. fubieftienfes 504
fubredum MECRINURN ibid.
Subfelliis non Ytebantur inconuiuio Rom. 144
Succido 421
Sudandi mos in balneis ficcis

Plinto comparatio 147.
ALERI.lc EXPRCIULS
Tevrcftris cxna
Tcrltis.pro tertiftis
Tetta,prò terfa
Tehuilianus à Pamelio edendus
IN I-IB. CRÍTICOS T. LIPSt
locus cms de
71
141
lei
3*4
emendatus 514,501. explicatus io 1,387.
Teflcrxfrumeotanx 578 voi capi lolita:
ibid. & quando 378
Tcftari prò Dctcftari apud Propertium 69
Teftibus planum facerc,id eft.pcr teltes 5 1
Tciludoroihtaris 194. edam in Circo 194
Tennero, prò tenuero 277
Tcxendi in atrio nios 405. idtjucrecepttim
matrunis
Thalamus.viri nomen
Tlrnlüsagitator
Thalius à manu,liberti nomen
Theatrahs honos & dedecus
Theatrum Veneri facilini
fcoitisobfeflüni
Themis Dea
Tbemiíon ìrcdicus
ThcodonisCanterus
The- d.nus Pulmanmis
Thcophrrfti philolbphi laus
1 hcrmopolia q,.a. fuennt
ta venta Claudio Imp.
Thracius rufticus
Thyeftes A Egyfthi pater & alius
404
114
116
3S9
174
lbld.
29
407
;c8
240
45
35?
• 59
Ocìauiapi.v extfris vilis 543. (ìttgu.
lx ordine explicats atque emendata; àpag.
54j vl'qucad o, 30,145,168, 171.190,
o 8
194,19V,113,119 '39,5°7,3 >3 l
4- cx
P-i"
cattis 36,42,14^,152
Varroniana Satyra titulus 10,17,41, j$,
71,81
Vafculiimnouofignifìcatu.
Vana villa apud Senecam
103
40 r
Yatibus prxferebatut lucerna Si laurus
etiamignis
317
ibid.
Vbi,
•44
640
389
'•9
•¡83
it 9
471
371
480
48C
144
'44
11-

I N D
.li.pro ibi
• di, pro bibacuiis
Vdylfes idem qui Vlyffcs
,85
Vehemennusequocertatum
Vela oppam'a ans & ftatuis
Yelamcnquid Papiniano
502.
l
S9
Ycba & Annum amcriia & apta feccflui lo'ca
3>7
Vebtaresliaftx $14. parmx ibid.
Vellcius Patcrculus corredtus 16.5
judicium dc co ibid, adulator fummus in
hiftoria 316. emendatus ibid.
Vdlcm rt vellcs 14:
Velum tegebat Icclicas 411
VenerisxJem Thc3tro fuo fupcrpofuit Pompeius
5 S SI
y.caerius iactus 11 3
tsmagiftrum coauiuij facicbat 14^
Vensta t'acho aurigarum 114
Venas natae fpuma &fanguinc J1S4.
Venus olera ligniricabat anciquis 139
Ver, nouusorbis 364
Verba actiu.i,occultapaticdi iiguificarionc 5; 3
Verba dicuudo vtilia 4.5 >»
Vcrbum tat clt,Plauto,pro verborum fat eft 15 5
Vergobreti, magiltrarus Gallorum 218
Verresquid
Vcrtusconuiualcs
49
I* 3,164
Yertunnus cuitos horti i 40
Ycttadea,Scciusigncs 41
Yettali virgin', bctor vims crac 43 3
Veltcm mutabant libera 390
Veftesadcarn.lll 14 +
Vcites Ronunorum a'bx 3 90
Veitisalbacnim externis gentibusin vfu 391
Yettis gratu.ta quauo primum iinliti data 3 5 5
Yeihtcrcsdeoruivi 503
Vetera Sag
Yeicrcsia Theatrij,quibus opponunturiuuenes
, iio
Vctciut homo impurus.a Cejarc fubornatus 6 5
Viatotcs inter mimftcna nugiihatuum 416
Vicepora Da a+i
Viccumaiia fclia,in honorcm Impp. i 4 5
Vicia pro viftona 14 3
Victor Gifelinus in, 138,111,246,1'6,166
f/6,tia.l*9, t?9,3°M°7>J* 6
E X.
ita vt ei adfurreiftum fit ab vmtterfo populei
474. reprehenfis i Seneca 401.. defcnfns
ibid, cxplicatus 74,153,161,368,453,461
Virginal 51a
Virgincs à balneis Sc lauationibus'publicis arcebantur
182.
Virgincs Lacedcm.in palxfttaad Eurotam nudabantut,inftituto
Lycurgi 1 j t
Virtus L.Cra(Ti,proipfoCraiTo 30
Vita & Victoria 475
Vita Fulgcntij Epifc. Afri 357
Vita in agris laudata 5 5 r
Yitisaurea Hierofolymis 461,463. quid ea
463. quxque cius forma ibid. gentibus
fufpicionem dabac Bacchi à Iudxis culti ibid.
Vitis, infigiiecentutionum 18 r
Vitium propagi nes fubire nefas flamini 411
Vitta duplex, propria matronarum 141.
Vuulari vndedictum 200
Viuebo,pro Viuam joi
Vlpianusexplicatus 174
Vmbones in toga 390
Vmbti 504
Vnctio ante cccnam apud Rotti.
Vnctorcsdeotum
Vocificant, apud Agellium
142
500
164
Volfcùm,pro Volfcorü, apud Propertium
Volcris,pro Volueris
1 j t
177
Volturius iactus quis lij
Vomer quid Lucretio 18 j
Vopifcus cxplicatus 389. emendatus 389,
395. nouus in co intcllectus 476
>J>8>17o
Villa vjtia* 401
Villa tor, procauillatoi 188
Viricla in ki'cica 410
Vora manium, vt quieti client 38«»
Von componili 51 r
Vrnaritim in afdibtts veterum 16
VrfaLibyca 46;
Vrli an in Africa 460. frigorc delectantiuibid,
vnde cciani illis epitheta 46t
Vrfi Ntimidici in annalibus Actis politi pio
Lconibus 461. quarationc ibid.
Vtcius folatium parafilo 458
Vtrinfecus aductbium 511
Vulcatius emendatus 336
Vulmris, pro vukur, Ennio ti 2.
Vultu^inlcriptioinferuis 489. piitrinenübus
489. crg.ift.ulis 489. qjalisilla
fuerit 490. muitot'ülaip-vcrboium 490.
ìmò&vciluum 493. in libeiis criam
exercita 4S9
Vxorc nouänouuslectusGeniaüs 404
yin&iqui 4»7- eorumgreges 488
Vine-ana lex 376
Vinorogum relpcrgifolenne 14S
Vinurnamagiitratu daoatur in lacrificiis pij.
biicis i6'g
Vinum edcutuium,Plauto 1.,
Virga abud a Fatcibus 431
v'ug.n line bacilli quibus prxlati 431.
magiitratibuscoloiiicis ibid. xdibbus
X.
I p H 1 t 1 N v s citatus i7r,3 57
Xeius (ententia ir.ira 190. cxplicatus 3 57
Xylandrierioi 411,4.16
Z.
A I T V C T S legilhtor 4?
ZZeno Armenia: tex, 4
qu^iqui-T.naUbus ibid. duumuins ibid.
teums ibid, aptx adfuvniiioueudum 421
& ad tangendum fores ibid.
Virgilias in iumnio iionore Romx 474.
<
'8
Zwuxt* in conuiuiis proponebät Romani 15 5
Zeiixiv quomodo Hclcnam pinxerit 64
Zona, pro polo 5

R VDOLPHVS
PRIVILEGIVM C/ES AREVM.
s E c v N D v s diuinafauenredementiaele&usRo«
manorum Imperator femper Anguftus, ac Germania;, Hunganx,
Bohem ix.Dalmatiar,Croat la^jSGlauonix Rex, Artludux Ani ma ,Dux
Bur gundiae, Stiria:, Garinthia:, CarnioJse& Wirtembergae. &-c. Comes
Tiioìis,&c.N

nîus, ftatuimus,vetamusque,ne quisTypographorum, Bibliopola m,
auc aliorum , qui librarian! ncgotiationem exercent, eos libros, quos tu
cduuruses ,quocunque modo, charactere, auc formadme íntegros,lìue
aliquam eoru n partem cypis imicari,edere, excudere, aut venundare intra
(acri Romani ìmperij,Regnorumq. ac Dominiorum noftrorum harreditanorum
fines tngintaannis proximis à primoeditionisdiecompucandis.abfquetuo
tuorúmve haeredum conlenfu audeac: Hac ameni lege
additarci tria ve minimum cuiuique libri exemplana, quemadmodum
momelt^ad Imperialeni noftram Cancellariam mittintur. Si quis vero
ediCtutn hoc noftrum cranfgredi, violare, aut contemneredeprehenfus
fuent.eum non (oliitn eiulmodi libns,tibi,hxrcdibúfue ruis,auxilio Ma-
ìvìarcharum auri puri mulita,cuius femiffis quidem Fifa noftriProcuratori
fraudis vindiciiaker vero fcmilfis.tibi h$redibufue tuispendatur,puniriVoIumus.Mandances
vniuerlistS£ (ìngulis noftns &facri Romani Imperi]
iubditis&fiddibusdileòt.is,tam Eccleiìafticisquàm Politicis,cuiufcumqueftatus,gradus
autordinisexciterint,prefertim vero iis,qui in Magiftracu
confricati, velfuQ vel fuperiorurn fuorum loco aut nomine , ius
dicunt, ìuftitiamue exercent, ne quemquam hoc Priuilegium noftrum
impune violare,{pernere aut negligere patiantur:Sed,fi qtios conturoaces
compererint,condituraànobis mulcìa.eos puniri &:quibufcunque modiscoerecri
curent, ni &: iplimer graniflimam noftram in fi" connettere
indignationem velini. Idquod hoc Diplomate, manu noftra fubfcripto,
Se Cxfirci tìottri figlili imprellione muniro.confirmamus. Datum in arce
noftra Regia Pragx,die prima menfìs Augufti. Anno Domini Millelìmo,Q
uingentefimo, NJonageiimo (ecundo: Regnorum noftrorum Romani
decimo ieptimo,Huiigarict v.igefimo, Se Bohemici ìcideni decimo
fepcimo.
Subfign.
R V D O L P H V S .
¿ti miniatum far* Ctfari&M.'" proprium.
lacobus Curtius à SenlTtcnaw.
lo. Baruitius.
Adàlum figiBum Ctf. M'" in (era ratta.
PP z

P H
S V M M A PRIVILEGI! REGII.
i L i p p v s Dei grada Hifpaniarum^&c.Rex
Catholicus, diplomate fuo fanxit, nequis ,Iufti
Lipiij Hiftoriarum in aima Vniuerfîtate Louanienfî
Profeiîoris,&: item Hiftoriographifui libros quo feuгь
que, à Cenforibus legitimis approbatos,praeter ipfîus,
heredûmve eius, voluntatem , intra triginta annos à
prima fing ulorum librorum editione computandos
imprimat, autalibiterrarumimprelîos 5in hasinférions
Germania: ditiones importer, venaléfve habeat.
Qui fecùsfaxit, praeter librorum confilcationcm triginta
marcharum auri puri illatione mulótabitur. Vti
latiùs patet in litteris,datis Bruxellx xiv.Feb. M.D.XCVII.
Verreycken»
Tibi J о A N N E s M ò R ET E ,pro amichi a qu& mihi
cum ? Untino (heu, quondam meo) & Plant ini anù
efl ас fuit y tibi, inquamrferrntttojuti h&cOvEKh qu& ad
С R i T i с A M [pecbmtj, iam noutter à me ancia,corretta,
nigella ytyfis tuùexcudasacdiuulges.JSlequUalibialim
pr&ter te, cupio fiue шЬщ ex lege quam magnus C&far ф*
Rex теш dixerunt.

A N T V E RPI M 9
EX OFFICINA PL AN TI NI AN Ai
A P V D I О A NN E M M О RET VW
M. D С