Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

Principio muros obscuraque limina portae,
qua gressum extuleram, repeto et vestigia retro
observata sequor per noctem et lumine lustro.
Horror ubique animo, simul ipsa silentia terrent. 755
Inde domum, si forte pedem, si forte tulisset,
me refero. Inruerant Danai et tectum omne tenebant.
Ilicet ignis edax summa ad fastigia vento
volvitur; exsuperant flammae, furit aestus ad auras.
Procedo et Priami sedes arcemque reviso: 760
et iam porticibus vacuis Iunonis asylo
custodes lecti Phoenix et dirus Vlixes
praedam adservabant. Huc undique Troia gaza
incensis erepta adytis mensaeque deorum
crateresque auro solidi, captivaque vestis 765
congeritur. Pueri et pavidae longo ordine matres
stant circum [et tacitis implent magitibus aras].
Ausus quin etiam voces iactare per umbram
implevi clamore vias, maestusque Creusam
nequiquam ingeminans iterumque iterumque vocavi. 770
maritus, qui apud feminam sic ostendit
priorem se amasse uxorem.
valle recondo hinc iam ostenditur nimia
multitudo.
vrbem repeto quidam 'repeto' pro 'repetere
' accipiunt.
fvlgentibvs armis licet intempestive
'fulgentibus' dixerit, tamen potest significasse
scutum et galeam, quibus solis caruerat
patrem portans et filium ducens.
stat casvs placet, ut "stat quicquid acerbum
est, morte pati".
obscvra limina aut per noctem obscura: aut
certe posticum 'limina' significat.
qva pro unde.
retro observata seqvor relego, retro sequor
mea vestigia.
lvmine lvstro oculos circumfero; non enim
facem ferre poterat, quia proderetur.
ipsa silentia ipsa quae terrere non debent,
praecipue inter hostes. sed ut diximus,
naturalibus tantum cedit.
si forte pedem, si forte iteratione auxit
dubitationem.
inrverant danai quos Venus ante prohibuerat:
unde est "et ni mea cura resistat".
ilicet confestim. hoc significat [et] 'ilico'; sed
metri ratione variantur.
svmma ad fastigia vento qui auget flammas, ut
"veluti cum flamma furentibus austris".
'fastigia' autem modo de summitate proprie
dixit: alibi per contrarium de imo, ut est
"forsitan et scrobibus quae sint fastigia
quaeras". inde est et "caelumque
profundum", quasi cuius porro sit fundus,
cum de imo 'fundus', de summo 'fastigium'
dicatur.
priami patris eius.
arcem ne vel illuc confugisset?
vacvis magnis, quippe illic erant omnia. alii
'vacuis' pro vacuatis intellegunt, ut sit nomen
pro participio; aut 'vacuis' a
nobis; aut certe 'vacuis' latis.
ivnonis asylo templo: unde nullus possit ad
supplicium extrahi. dictum 'asylum' quasi
'asyrum'. alii 'asylum' ideo dictum, quod
nullus inde tolleretur, , id est quod sul©sqai,
hoc est abripi, nullus inde poterat; vel quod
fugienti illuc spolia non detraherentur; sàla
enim Graece aut furta aut spolia dicuntur.
hoc autem non est in omnibus templis, nisi