11.06.2013 Views

Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

Plinius, naturalis historia 35,98 - Lettere e filosofia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

tunica que talari muliercula nixus in litore', non solum ipsos intueri videatur et locum et<br />

habitum, sed quaedam etiam ex his, quae dicta non sunt, sibi ipse adstruat? 65 ego certe mihi<br />

cernere videor et vultum et oculos et deformes utriusque blanditias et eorum, qui aderant,<br />

tacitam aversationem ac timidam verecundiam. 66 interim ex pluribus efficitur illa, quam<br />

conamur exprimere, facies, ut est apud eundem (namque ad omnium ornandi virtutum<br />

exemplum vel unus sufficit) in descriptione convivi luxuriosi: 'videbar videre alios intrantis,<br />

alios autem exeuntis, quosdam ex vino vacillantis, quosdam hesterna ex potatione<br />

oscitantis. humus erat inmunda, lutulenta vino, coronis languidulis et spinis cooperta<br />

piscium.67 ' quid plus videret qui intrasset? sic et urbium captarum crescit miseratio. sine<br />

dubio enim qui dicit expugnatam esse civitatem, complectitur omnia, quaecumque talis<br />

fortuna recipit, sed in adfectus minus penetrat brevis hic velut nuntius. 68 at si aperias haec,<br />

quae verbo uno inclusa erant, apparebunt effusae per domus ac templa flammae et ruentium<br />

tectorum fragor et ex diversis clamoribus unus quidam sonus, aliorum fuga incerta, alii<br />

extremo complexu suorum cohaerentes et infantium feminarumque ploratus et male usque in<br />

illum diem servati fato senes: 69 tum illa profanorum sacrorumque direptio, efferentium<br />

praedas repetentiumque discursus et acti ante suum quisque praedonem catenati et conata<br />

retinere infantem suum mater et, sicubi maius lucrum est, pugna inter victores. licet enim<br />

haec omnia, ut dixi, complectatur 'eversio', minus est tamen totum dicere quam omnia. 70<br />

consequemur autem ut manifesta sint, si fuerint veri similia, et licebit etiam falso adfingere<br />

quidquid fieri solet. contingit eadem claritas etiam ex accidentibus: “mihi frigidus horror<br />

membra quatit gelidusque coit formidine sanguis” et “trepidae matres pressere ad pectora<br />

natos”.<br />

Vergilius, Aeneis, II, 469-794<br />

Vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrhus<br />

exultat, telis et luce coruscus aena ; 470<br />

qualis ubi in lucem coluber mala gramina pastus,<br />

frigida sub terra tumidum quem bruma tegebat,<br />

nunc positis novos exuviis nitidusque iuventa<br />

lubrica convolvit sublato pectore terga,<br />

arduos ad solem, et linguis micat ore trisulcis. 475<br />

una ingens Periphas et equorum agitator Achillis,<br />

armiger Automedon, una omnis Scyria pubes<br />

succedunt tecto, et flammas ad culmina iactant.<br />

ipse inter primos correpta dura bipenni<br />

limina perrumpit postisque a cardine vellit 480<br />

aeratos; iamque excisa trabe firma cavavit<br />

robora et ingentem lato dedit ore fenestram.<br />

apparet domus intus et atria longa patescunt,<br />

apparent Priami et veterum penetralia regum,<br />

armatosque vident stantis in limine primo. 485<br />

TRADUZIONE<br />

a cura di Giovanni Cipriani<br />

“Ed ecco Pirro: con un salto è già davanti<br />

all’ingresso e sfiora la soglia, abbagliante nelle sue<br />

armi luccicanti di bronzo”. A vederlo ti<br />

sembrerebbe un serpente, che, appena sazio di<br />

erbe velenose, tutto gonfio è balzato alla luce,<br />

uscendo dal terreno che lo ha coperto durante il<br />

freddo inverno. Sembra rinato dopo che si è<br />

spogliato delle vecchie squame ed ora, grazie alla<br />

sua giovane pelle, è di nuovo lucido. Dritto in<br />

faccia al sole, muove a forza di volute il suo<br />

viscido corpo: tiene il petto sollevato e fa guizzare<br />

dalla bocca la sua lingua trifida.<br />

Non è solo: tutt’uno con lui c’è il gigantesco<br />

Perifante e Automedonte che gli porta le armi, lo<br />

stesso che aveva fatto da auriga ad Achille;<br />

insieme a lui tutti i giovani sciri. Eccoli: si sono<br />

introdotti in casa e non fanno che lanciare torce<br />

infiammate in direzione dei tetti. In mezzo a loro,<br />

in prima posizione c’è proprio lui, Pirro,<br />

brandisce una scure a due tagli ; si fa strada a<br />

colpi di ascia fra le porte che fanno resistenza e<br />

poi si dà a svellere i battenti ricoperti di bronzo

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!