MONUMENTA ORPHANOTROPHII TRIDENTINI - Provincia Tridentina
MONUMENTA ORPHANOTROPHII TRIDENTINI - Provincia Tridentina MONUMENTA ORPHANOTROPHII TRIDENTINI - Provincia Tridentina
Tutto l’archivio regestato è contenuto in due volumi manoscritti della nostra biblioteca di s. Bernardino n. 12-13 6 *** Ho pensato di trascrivere questi “Monumenta”, pensando che sarebbero stati senz’altro utili ai ricercatori della storia di Trento e del Trentino, soprattutto sotto l’aspetto prosopografico; balza infatti ai nostri occhi un numero notevolissimo di persone altrimenti sconosciute. Il lavoro di trascrizione e regestazione segue la disposizione topografica del materia archivistica: lettere da A a XZ; poi seguono i pacchi da 6 a 20. Per ogni lettera e per ogni pacco la numerazione è relativa al blocco e non continuata. Complessivamente sono 943 numeri. *** In un documento del 1441 era detta “Compagnia della Fradaia de Santa Maria” 7 . Nell’archivio di tale Confraternita vi è un volume il “Libro massariale del ricevuto e speso dall’anno 1441 sino al 1484, scritto parte in italiano, e parte in latino” 8 . La Confraternita di Santa Maria della Misericordia venne fondata come associazione a scopo spirituale nel 1444 e curava anche un ospedale con annesso un oratorio: ricevette l’approvazione papale appunto nel 1444, come si può vedere nel primo documento della Lettera A, riportato più sotto. Nel 1454 venne denominata Fradaia Nova e con la rifondazione del 1583 fu trasformata in orfanotrofio femminile con scuole di manifatture varie in seta. Continuò anche nel secolo XX. Gli originali sono nella biblioteca comunale di Trento, “Archivi degli Ospedali ed Istituzioni assistenziali antiche...”. NB. Le note con asterisco sono state poste dal trascrittore. 6 *Tovazzi Giangrisostomo OFM, Monumenta orphanotrophii tridentini sive hospitalis et fraternitatis sanctae Mariae de Misericordia descripta, 1802, 2 voll. pp. 1-812; 813-1220. Continuazione del P. Vincenzo Maria Keller OFM (1783-1814), pp. 1200-1302: Trento, BSB MS 12- 13. 7 *Tovazzi Giangrisostomo OFM, Spicilegium archivi Orphanotrophii tridentini Sanctae Mariae de Miasericordia, Trento, Trento Biblioteca San Bernardino, MS 14, n. 329, 353. 8 Cfr. Tovazzi Giangrisotomo OFM, Monumenta Orphanotrophii tridentini sive Hospitalis, et Fraternitatis Sanctae Mariae de Misericordia, Trento Biblioteca San Bernardino, MS 12, Lettera T. num. 1. 4
Littera A 1. Anno 1444 die 22 augusti Eugenius quartus Papa Communitati, et civibus Tridenti literas dedit sequentis tenoris: Eugenius episcopus servus servorum Dei dilectis filiis Communitati, et civibus civitatis tridentinae salutem, et apostolicam benedictionem. Devotionis sinceritas, quam ad nos, et romanam geritis Ecclesiam promeretur, ut piis votis vestris, illis praesertim, quae animarum vestrarum salutem, et cum divini cultus augmento, pauperum, miserabiliumque personarum utilitatem, et commodum respicere dinoscuntur, favorabiliter annuamus. Sane pro parte vestra nobis nuper exhibita petitio continebat, quod vos, qui annis octo, vel circa iam decursis, in vestrorum peccaminum remissionem, et ad pauperum, ac infirmorum, necnon aliarum miserabilium personarum civitatis tridentinae, ad illamque pro tempore declinantium, peregrinorum, et aliarum personarum huiusmodi necessitatibus occurrendum, quamdam Societatem, sive Fraternitatem Sanctae Mariae de Misericordia nuncupatam, sub certis, laudabilibus, et quamplurimum pietatis opera concernentibus Ordinationibus, et Statutis gubernandam instituistis, ac inter alia, quod quilibet ad ipsam Societatem aggregatus, nonnullas orationes, Pater noster, et Ave Maria singulis (sic) dicere, et quasdam ad Dei, et eius gloriosissimae Genitricis Virginis Mariae laudem caeremonias observare: necnon certis ad hoc deputatis diebus insimul convenire tenerentur statuistis, et ordinavistis, et ab inde citra erga infirmos, et personas praedictas elemosinas erogastis, ac alia in ipsos pietatis opera exercere non cessastis, prout nec cessatis, de salute propria cogitantes, ac cupientes terrena in coelestia, et transitoria in aeterna felici commertio commutare, de bonis vobis a Deo collatis, quoddam Hospitale pauperum sub vocabulo Sanctae Mariae de Misericordia, cum capella, seu altari sub simili vocabulo infra limites parrochiae parrochialis ecclesiae Sanctae Mariae Maioris tridentinae fundare, et construere, ac fundari, et construi facere, necnon sufficienter dotare proponitis. Quare pro parte vestra nobis fuit humuliter supplicatum, ut vobis faciendi praemissa licentiam concedere, et alias super his oportune providere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur huiusmodi vestrum pium propositum plurimum in Domino commendantes, devotioni vestrae fundandi, et construendi, seu fundari, et construi faciendi Hospitale cum capella, seu oratorio hiuismodi infra limites praedictos, in loco tamen ad hoc congruo, et honesto, quem ad hoc duxeritis eligendum, ac Hospitale, et capellam, seu altare huiusmodi de dictis bonis dotandi, licentiam, necnon 5
- Page 1: Giangrisostomo Tovazzi OFM MONUMENT
- Page 6 and 7: ad regimen, et gubernationem capell
- Page 8 and 9: Capistrano, qui praedicavit Trident
- Page 10 and 11: Franecscho Parolaro. Maistro Iacomo
- Page 12 and 13: Bertholamea de Maistro Nicolo Horev
- Page 14 and 15: salutem, et apostolicam benediction
- Page 16 and 17: Lettera B 1. Anno 1583 Leonardus Mi
- Page 18 and 19: 15. Regole da osservarsi nella casa
- Page 20 and 21: 3. Memoria degl’instrumenti scoss
- Page 22 and 23: 25. Candele, e limosine, che si dis
- Page 24 and 25: magistro Seraphino bastario civi, e
- Page 26 and 27: dominus Iacobus addidit ad evitanda
- Page 28 and 29: habitatore Cadeni, dominus Ioannes
- Page 30 and 31: Trilaco vendidit dominae Luciae uxo
- Page 32 and 33: Vallis Solis diocesis tridentinae v
- Page 34 and 35: Zeti habitatore Trilaci, et magistr
- Page 36 and 37: Toninus, pretio renensium decem in
- Page 38 and 39: capitale est de rhenensibus ducentu
- Page 40 and 41: infrascripti. Praesentibus domino B
- Page 42 and 43: quondam domini Iosephi Demae civis
- Page 44 and 45: Ioannis Andreae a Ponte civis, et a
- Page 46 and 47: 64. Anno 1621, indictione quarta, d
- Page 48 and 49: 68. Anno 1624, indictione septima,
- Page 50 and 51: praedictae Fraternitatis Orphanorum
- Page 52 and 53: Guilielmis de Tavono Vallis Annania
Littera A<br />
1. Anno 1444 die 22 augusti Eugenius quartus Papa Communitati, et<br />
civibus Tridenti literas dedit sequentis tenoris: Eugenius episcopus servus<br />
servorum Dei dilectis filiis Communitati, et civibus civitatis tridentinae<br />
salutem, et apostolicam benedictionem. Devotionis sinceritas, quam ad nos,<br />
et romanam geritis Ecclesiam promeretur, ut piis votis vestris, illis<br />
praesertim, quae animarum vestrarum salutem, et cum divini cultus<br />
augmento, pauperum, miserabiliumque personarum utilitatem, et<br />
commodum respicere dinoscuntur, favorabiliter annuamus. Sane pro parte<br />
vestra nobis nuper exhibita petitio continebat, quod vos, qui annis octo, vel<br />
circa iam decursis, in vestrorum peccaminum remissionem, et ad pauperum,<br />
ac infirmorum, necnon aliarum miserabilium personarum civitatis<br />
tridentinae, ad illamque pro tempore declinantium, peregrinorum, et aliarum<br />
personarum huiusmodi necessitatibus occurrendum, quamdam Societatem,<br />
sive Fraternitatem Sanctae Mariae de Misericordia nuncupatam, sub certis,<br />
laudabilibus, et quamplurimum pietatis opera concernentibus<br />
Ordinationibus, et Statutis gubernandam instituistis, ac inter alia, quod<br />
quilibet ad ipsam Societatem aggregatus, nonnullas orationes, Pater noster,<br />
et Ave Maria singulis (sic) dicere, et quasdam ad Dei, et eius gloriosissimae<br />
Genitricis Virginis Mariae laudem caeremonias observare: necnon certis ad<br />
hoc deputatis diebus insimul convenire tenerentur statuistis, et ordinavistis,<br />
et ab inde citra erga infirmos, et personas praedictas elemosinas erogastis, ac<br />
alia in ipsos pietatis opera exercere non cessastis, prout nec cessatis, de<br />
salute propria cogitantes, ac cupientes terrena in coelestia, et transitoria in<br />
aeterna felici commertio commutare, de bonis vobis a Deo collatis,<br />
quoddam Hospitale pauperum sub vocabulo Sanctae Mariae de<br />
Misericordia, cum capella, seu altari sub simili vocabulo infra limites<br />
parrochiae parrochialis ecclesiae Sanctae Mariae Maioris tridentinae<br />
fundare, et construere, ac fundari, et construi facere, necnon sufficienter<br />
dotare proponitis. Quare pro parte vestra nobis fuit humuliter supplicatum,<br />
ut vobis faciendi praemissa licentiam concedere, et alias super his oportune<br />
providere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur huiusmodi<br />
vestrum pium propositum plurimum in Domino commendantes, devotioni<br />
vestrae fundandi, et construendi, seu fundari, et construi faciendi Hospitale<br />
cum capella, seu oratorio hiuismodi infra limites praedictos, in loco tamen<br />
ad hoc congruo, et honesto, quem ad hoc duxeritis eligendum, ac Hospitale,<br />
et capellam, seu altare huiusmodi de dictis bonis dotandi, licentiam, necnon<br />
5