volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
405 1539 OOTOB. ' 406<br />
quia illi non raro inter se variant, atque ea res<br />
multam praebet difficultatem lectoribus parum acutis,<br />
dum haesitant cuius sententiae potius debeant<br />
assentiri: putavi hune quoque laborem non poenitendum<br />
fore, si optiniam interpretationem indicando<br />
sublevarem eos a iudicandi molestia, quibus non<br />
satis firmum est a se ipsis iudicium. Praesertini<br />
quum ita omnia succincte perstringere instituerem,<br />
ut non magnam temporis iacturam facturi essent<br />
lectores apud me legendo quae in aliis habentur.<br />
In summa, dedi operam ne quis iure conqueratur<br />
multa nie super vacua esse. De utilitate nihil dico.<br />
Cuius tarnen plus se hinc cepisse fatcbuntur forte<br />
non maligni homines, ubi legerint, quàm ego verbis<br />
verecunde spondere ausim. lam quod ab aliis<br />
interdum dissentio, vel certe nonnihil diversus sum,<br />
in eo me excusatum haberi aequum est. Tantam<br />
quidem apud nos venerationem habere debet verbum<br />
Domini ut interpretationum varietate quam<br />
minimum a nobis distrahatur. Sic enim eins maiestati<br />
nescio quomodo derogatur. Praecipue si non<br />
magno delectu magnaque adhibita sobrietate id fiat.<br />
Atqui si contaminari nefas duoitur quidquid est<br />
Deo dedicatum, ferendus certe non est ille qui rem<br />
omnium quae in terris sunt sacratissimam impuris<br />
aut etiam non rite praeparatis manibus attrectet.<br />
Proinde affinis sacrilegio audacia est, scripturas temere<br />
hue illuc versare, et quasi in re lusoria lascivire:<br />
quod a multis iam olim factitatum est. Verum<br />
animadvertere semper licuit, illos ipsos, quibus<br />
nee pietatis Studium deesset, nee in tractandis Dei<br />
mysterns religio ac sobrietas, nequaquam ubique<br />
inter se consensisse. Nunquam enim tanto beneficio<br />
servos suos dignatus estDeus ut singuli plena perfectaque<br />
omni ex parte intelligentia praediti essent.<br />
Nee dubium quin eo consilio ut nos in humilitate<br />
primum, deinde communicationis fraternae studio retineret.<br />
Ergo quum sperandum in praesenti vita<br />
non sit, quod maxime alioquin optandum esset, ut<br />
in locis scripturae intelligendis perpétua sit inter<br />
nos consensio, danda est opera ut nulla novandi libidine<br />
incitati, nulla sugillandi alios cupiditate impulsi,<br />
nullo instigati odio, nulla ambitione titillati,<br />
sed sola necessitate coacti, nee aliud quaerentes<br />
quam prodesse, a superiorum sententiis discedamus:<br />
deinde ut id fiat in scripturae expositione, in religionis<br />
autem dogmatibus, in quibus praecipue voluit<br />
Dominus consentaneas esse suorum mentes, minus<br />
sumatur libèrtatis. Utriusque studium mihi fuisse<br />
facile deprehendent lectores. Sed quoniam de me<br />
vel statuere vel pronunciare me ipsum non decet,<br />
libenter hanc censuram tibi permitto: cuius iudicio,<br />
si omnes plurimum iure deferunt, ego nihil non<br />
déferre debeo. Quo scilicet propius mihi ex familiari<br />
consuetudine perspectus es, quae quum aliorum<br />
existimationem aliquid minuere soleat, tuam, quae<br />
alias apud omnes doctos praeclara est, non parum<br />
auget. Vale. Argentinae, 15. Oalend. Novembr.<br />
1539.<br />
19a.<br />
RÜMLANGTTS BULLINGERO.<br />
Bernensis ecclesiae turbae et discrimina circa<br />
rem sacramentariam : Lutheranizantium conamina in<br />
mutando libro Agendorum: Calvini laudabilis sententia<br />
de coena Domini.<br />
(Ex autogr. Archiv. Turio. Plut. VI. vol. 153 olim Epp. T. 31,<br />
p. 353. Bxstat quoque ap. Simlerum vol. 47.)<br />
S. Libentius idque multo libentius velim plausibiliora<br />
et quae tibi grata essent, Vir doctissime,<br />
perscribere. ') Verum uon possum committere quin<br />
tibi significem quid Lutherani nostrates meditentur.<br />
Quum praeteritis concionibus Sebastianus et Contenus<br />
ad nauseam usque nos de substantiali esu dominici<br />
corporis (sicut ego intellexi: vocant enim<br />
esum hunc ipsum verum ipsius veri dominici corporis<br />
esum: statuunt enim vere praesentem Dominum,<br />
verum Deum et hominem. Et Sébastianus<br />
triplicem praesentiam Christi posuit, divinitatis operantem<br />
in omnibus, visibilem et invisibilem, quomodo<br />
sit in coena) obtruderunt, habent adhuc quod<br />
illoris sententiam oppugnare videtur, proptereaque<br />
correctum, prope dixeram depravatum velint, nempe<br />
libellum quem vocamus Agentem, 2 ) quo videlicet<br />
utuntur in matrimoniis copulandis, pueris baptisandis,<br />
et dominica coena celebranda. Nam iste libellus<br />
continet lingua nostra quod panis significet corpus<br />
dominicum etc. Quum vero iam doceant quae<br />
cum eo libello dissideant, non desunt qui dicant<br />
doctrinae eorum parum cum libello, quern praelegant<br />
in dominici corporis communicatione, convenire,<br />
adeoque aperte deprehendi ipsos a solita et<br />
consueta via exorbitare. Hoc quum intelligant, librum<br />
vellent renovatum, idque verbum signifiea*t<br />
expunctum. Et quum magna eorum libellorum penuria<br />
sit plurimis in parochiis, sunt qui eum rursum<br />
typis excudi efflagitent. Quod et ego urgeri<br />
cupiam, daboquo operam ut iste libellus expetatur,<br />
quo celerius astum Lutheranorum nostratium deprehendamus.<br />
Videbis multos bonos se interposituros<br />
ut nunquam obtineant, quidquam immutari in<br />
192- 1) Cf. orrmino supra N. 161.<br />
2) hie liber Agendorum a. 1529 prodierat publica autoritate.<br />
G. Wyss, Gesch. d. bem. Liturgie, in Treehsels<br />
Beitr. zur schw. Bef. Gesch. I. 86. Frickart, Beitr. s. Gesch.<br />
d. Kirchengebr. in Bern, 1846.<br />
26*
Change language