volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE

373 1539 OCTOB. 374
(Ex autographo bibl. Gothanae Ood. 405 fol. 91.)
Ioanni Oalvino viro et ingenio et pietate exoellentissimo
ecclesiastae Argentoratensi fratri in
Domino observandissimo.
Argentorati.
Gratia tibi et pax a Deo patre per Dominum Iesum.
Exspectabam cum silentio si quid novarum
rerum ') istinc adferretur, ut ex scriptis tuis respondendi
occasionem nanciscerer. Sed quando mea me
fefellit exspectatio, non ausus sum temere quidquam
scribere. Partim quod varii et incerti de te spargerentur
rumores, te scilicet modo Basileae, aliquando
Tiguri, rarenter vero Argentorati agere. 2 ) Partim
vero ob tabellariorum improbitatem, qui me bis
diebus etiam in vitae periculum ooniecerunt. Accedifc
quoque tenuitas ingenii mei, quae me non parum
a scribendo avocassct, nisi de tua sinceritate animique
candore plane confisus essem. Verum quum
in manus venisset ilia tua ad epistolam Sadoleti
responsio (quae ut est elegans ita summopere necessaria
boo praesertim saeculo), non potui facere
quin ecclesiae nomine tibi gratias agerem. Et certe,
ne rudibus et latinae linguae imperitis tantus excideret
thesaurus, ad versionem gallicam animum
adplicui. Si temere, nescio. Hoc tarnen scio, id
supra meam eruditionem positum esse. Neque enim
potest ilia tua scribendi dexteritas a quoquam transferri,
nisi qui féliciter versatus sit in Uteris. Verum
banc culpam facile ignosces. Testor enim coram
Domino, me non mei sed rei publicae studio id
oneri8 suscepisse. Catecbismi tui felicem editionem
tibi gratulor, sed interim dolemus secundam impressionem
nobis denegari. s ) Conquestus est enim
apud me Micbael Sylvius, se hactenus pependisse
a tuis exemplaribus, tempusque protraxisse quo
primitias calcograpbiae suae libris tuis nominique
tuo dedicaret ac veluti consecraret. Habet quidem
vario8 idque exquisitos characteres, non inferiores
certe typis germanicis. Nee dubito quin accuratius
et magis elaborate prodeant libri ex eius officina
(absit tarnen dicto invidia) quam ex alia qualibet
typographia. Quidquid enim ad artem calcographioam
pertinet, bac rêvera potest egregie praestare.
Proinde, Calvine frater, obtestatum te veliin ut
Gallus Gallis tuas lucubrationes commendare non
186. 1) *'. B. librorum recens editorum.
2) Ecce quam frequentia esse debuerunt inter has urbes
commercial
3) Novam Catechismi editionem hoc tempore prodiisse
ex h. I. aliquis coniecerit. Verum quo pacto de tarn* exigui
opusculi felioi editione iste gratulari poterat, simul quod Genevae
non reperiaiur queri? Evidenter de Institutione loquitur,
cuius rar a aliqua exemplar ia eo pervenerant per Sulvium (Du
Bois) divendenda. I)e Catechismo ipso v. N. 144, not. 20.
dodigneris. Id enim debes et iure patriae. Quod si
felix Germania nos tuo privavit consortio, non sumus
adeo tygres ut iure nos Calvinus abiecisse videatur.
Age ergo, et libellum tuum adversus bypnosophistas 4 )
mittito, quo somnum veternosis istis excutiamus, et
nebulonibus ansam calumniae praeripiamus. Si quid
praeterea erit sub incude Michaeli 5 ) servato, qui
certe tantus quantus est studet expoliendae typograpbiae,
quo nomine omnes pii bene debent illi
cupere. Ecclesia nostra utcunque se sustentât.
Fratres omnes sunt unanimes et spirant in unum
et eundem Cbristum. Genevae nescio quis latet
anguis in berba, qui qualis sit in medio relinquo.
De Nurembergensi synodo nibil certi audimus 6 ) :
quod unus ait, alter negat. Tu ergo pro tua humanitate
non detrectabis ad nos scribere, qua ratione
gesta sint omnia, quid Martinus agat, quam féliciter
se gerat Gallorum istic ecclesia. In summa, si quid
est quod faciat ad ecclesiae consolationem, hoc ipsum
diserte significato. Salutant te fratres omnes, praesertim
Iacobus Carmelus, Micbael Sylvius, et universa
nostra familia. Salutabis observandissimum
praeeeptorem meum Ioannem Sturmium, Casparein,
caeterosque bonos fratres. Gratia Domini tecum,
frater. Genevae 4 a Octobris 1539.
187.
Tuus in Christo frater
Antonius Pignetus.
CONSENSIO CUM OAROLO ARGENTORATI
INITA. •)
(Apographon Argentorati factum ex quo textum describimus
exstat in Cod. 145 bibl. Gcnevensis civica fol. 18 seqq.
Ibidem fol. 30 seqq. sequitur aliud exemplar. Utrumque
4) Cf. N. 21.
5) M. Du Bois exeudit a. 1540 utramque Genevensem
editionem Ep. ad Sadoletum, et gallicam et latinam, et a. 1541.
Editionem prineipem Institutionis gallicae (Prolegg. T. Illt
p. 29. V. 45).
6) quod minime mirandum; non enim congregata fuit
nisi anno sequenii, et quidem Hagenoae. Cf. Seckendorf, III. 204.
187. 1) Post acta Agathopolitana (N. 177) Carolus MonbeU
gardiam se contulerat conditionem sibi quaesiturus. Quod
quum ex voto non cessisset, Argentoratum se tanquam in
ultimum asylum recepit. Literas cominendatitias quum reddidisset
Capitoni Bncero et Calvino tempus sibi ad colloquium
dari petiit. Quod concessum est, tametsi Calvinus intéresse
noluit quo liberius effutire auderet C. si quid haberet adversus
eum, quemadmodum biennio ante praetexuerat Aota
de his rebus confeota, quibus perscriptum fuit, C. ipsum se in
apostasiam lapsum esse confiteri: huius peccati veniam cum
lacrymis petere, constantiam in fide in posterum polliceri, ao
nominatim in perpetuum eiurare sacerdotium papisticum et
missas caett. Quis fidem h or um actorum faciet? Ipsa Caroli
24*