volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
335 EPI8T0LAE 166—169 336 iam pridem (ut ex ordine ad te scripsi), dum ex paroecia ad alteram festinaret, violenter raptus, circa decimum captivitatis suae diem mira Domini Providentia e faucibus huius leonis Anissiaci 4 ) ereptus est dum Nicenum pergerent. Ita dispensarat Dominus ut tyrannus, vias quaerens indirectas per scopulos, nihil de rapto fratre cuipiam aperiturus, coactus fuerit per urbes et pagos se ubique iactans transire, adeo ut in dicta urbe potus ex uno diversorio alterum mox abiturus ingrederetur, ubi frater omnibus ingredientibus fidei suae rationem reddebat ingenue: cui per voluntatem Domini praeses, qui alios enecat, vitam servavit, accedente mox diligentia quidem non exigua magnificorum legatorum 5 ) atque praefecti qui tune Genevae erant. Rerum novarum rumor hic, multus est, qui nihil non belli atque tumultus saevissimi ubique portendit, vel puerorum (quod vulgare est praesagium) quotidiani exercitus per compita id v indicant. Persequutionem quidam a Delphinatu profecti recrudescere aiunt, non solum in nostris partibus, sed et in Provincia, maxime in Waldenses. Chananatium quendam ludi moderatorem cum Peïïissone Viviaci rogo consecratum aiunt : Gratianopoli aliquot, Avenione unum, et.alibi alios capite detruncatos, alios vero carceribus crudelius quam antea varus divexatos modis. Nunc, nunc nostra possumus erigere capita, quoniam proxime instat redemptio nostra. Vale, mi carissime Calvine, et te ad proximam messem eximiam prudenter servato. Dominus id et omnia faciat pro sua bona voluntate. Ioannes Rhoma rediit Genevam, e cuius colloquio deprehendi me eodem mense superiore Aug. eodemque fere die de vita périclitasse bis aut ter, quo amicissimus, 6 ) imo animus meus, sive dimidia mei, ut ais, pars ex hoc migravit saeculo. Utinam simul utrumque Dominus iunctissimum ex hac valle miserrima • sustulisset. Sed ad alia nos parat summus opifex, cuius voluntati perpetuo parère nos faciet sua in nos tarn immensa benevolentia. Salutabis, si placet, nomine nostro D. Capitonem et D. Bucerum, Aedionem et alios viros eximios, non omissis Caspare Hymb. et Henrico, quibus velim pro viribus consulere. Tononii, 11. Aprilis 1539. Tuus quantus quantus est Christof. Libertetus. Arbitror Fareüum tibi ex ordine scripsisse quid cum Genevensibus ministris egerimus. Ego mox ab ipsa reconciliatibne Genevam concessi, ut pro mea tenuitate conventis satisfacerem : quod probe 4) Annecy. 5) Bernemium. 6) Olivetanus. successit. Sed aegre«tandem a multisidexoravimus: parati potius erant caput et vitam exponere, non solum exsulare, quam ad coenam convenire cum aliis, nisi intercessissent pii fratres quibus fidunt. Ilia ministrorum reconciliatio. Viretus demum ante Pascha quoque reliqua illic egregie perfecit, bis item aut ter magno fructu concionatus. Nunc pacatis omnibus Satan insanire incipit quod sic perstringatur. Tu, mi frater, urgebis (ut plurimum potes) negotium. De restauratione eorum quae tarn misère corruerunt cum ministris contuli, sed parum spero vulnus id gravissimum per huius autores (ut habentur) sanatum iri. Vale rursus, et si videretur tibi ut Caspar hue ministraturus verbum accederet, impelle eum. Desunt enim nobis très aut quatuor ministri, tribus etiam paroeciis singulis designatis ministris. 167. LD3ERTETUS BARBARINO ET PATONO. Mittit hanc simul cum praecedente ad Calvinum ah ipsis quoque legenda. Libros quosdam tarn medicos quam alios sibi ad tempus poscit. (Ex autogr. bibl. pastorum Neocomensium, fasoic. epp. Fabri N. 46.) Carissimis fratribus Thomae Barbarino ministro Bodriaci et Ioanni Patono ecclesiastae Columbariensi. Pontareusae.*) S. Tarn variis occupor negotiis ego imbeoillis viribus, optimi fratres et amici integerrimi, ut FareUo nostro ac vobis nunc (ut decreveram) scribere non liceat. Quamobrem, si velitis, poteritis has' ad Calvinum reserare et perlegere, quum eadem vobis scribere non possim, atque demum Farello nostro tradere, quern rogo ut tuto et sigillo suo insignitas mox mittat. Articulorum JBasilii confutationem a Zebedaeo non recepi. Moneto eum, si liceat, ut ad me mittat. Sperabamus vos hac aestate hue usque exspatiaturos, sed vos urgendo equorum intractabilium more magis retrocedere videmini. Thoma, si contingat tabellarius et commode carere poteris, De orando Deum Chrysostomi cum Methodo Galeni, quern circumferre posthac cogar, 3 ) et com. Oribasii 167. 1) Pont-à-Reuse, vicusprope Colombier, in quo, utvidetur degebat Fatonus, pastor oppidi huius (157, not. 9.). Thorn. Barbarin, Delphinas ob religionem exsul, iam V. D. M. in oppido Boudry. 2) Libertetus olim tnedicinae operam dederat in academia Montis Pessulani.
337 1539 APRIL. 338 in Aphorismos mittito precor, vicissim missurus. Si quid ita tibi necessarium fueritv libellum de Morbis et symptomatibus ooiitto, non minus quam alii mihi necessarium ob praxim medicam, oui a quibusdam importune adigor incumbere, animo tandem invito. Sic omnibus usibus proximis nostris inservire cogimur et libenter facimus quantum suppetis. Valete. Tononii, ll.Aprilis 1539. Salutate omnes. 168. OALVINUS FARELLO. Tester Ch . . . «) Multis negotiis obrutus raptim novissima tradit de conventu Francofordiensi deque rebus ecclesiasticis Argentoratensium. (Mann scripta non exstat. Impressa legitur Gen. p. 16, Laus. p. 31, HanoT. p. 34, Ohouet p. 18, Amst. p. 8. — Gallice in edit. Colon, p. 4. Anglice in edit. Edinb. T. T. p. 108.) Non memini hoc toto anno fuisse diom unum, quo magis obrutus fuerim variis negotiis. Nam quum hie nuncius voluerit prineipium libri mei secum auferre, circiter viginti folia relegere me oportuit. ') Ad haec legendum fuit et concionandum, 2 ) scribendao quaternao literae: transigenda quaedam controversia, s ) respondendum plus decern interpellatoribus. Excusabis ergo si et breviter et minus accurate scribo de omnibus rebus. Quid in conventu 4 ) deliberatum fuerit, non prius intelligemus ad liquidum quam redierit Bucerus, quem ex eius literis exspeetamus ante Septem dies. Scripsit tarnen nobis nunquam se vidisse paratiore animo principes nostros ad evangelii defensionem. Certe Smalcaldiae facinus in re non magna ediderunt, quo prodiderunt animi sui magnitudinem. Erant enim illic impurae quaedam imagines, quas cum suis altaribus diruerunt. Sustulerunt etiam in coena elevationem, quam hactenus retinuerant. Eant nunc qui moderationes 3) charta abscissa. 168. 1) Hic liber non potest esse nisi Institutions recensio altera quam fortasse aliquis crediderit Galvinum Genevensi prelo destinasse. Nam de iam impressis foliis cum amico communicandis non dixisset se ea relegere debuisse antequam nuncio traderet. Attamen etiam simpliciter Farelli polerat iudicio submiitere opus manu scriptum iam tum Bihelio reservatum. Vide ep. seq. 2) Plura de Calvini lectionibus aliisque laboribus Argentorati susceptis praebet Sturmii Antipappus IV. 1580. p. 20. 3) Quotes fuerunt quae in coetu Gallorum de disciplina exortae sunt. 4) Francofurdiensi. Calvini opera. Vol. X. P. II. nescio quas somniant, ad quas nos revocent. Hoc tibi volui in gustum praebere, ut intelligas eos procul abesse a trepidatione. Senatus quoque noster cordatum se praebet. Nuper Abbatissam, 5 ) quae dilapidare coeperat bona monasterii, in custodiam dedit. Camera imperii Episcopi rogatu earn dimitti iussit. Oontemptum est mandatum. Socii foederis factum approbarunt, et se causam recepturos testati sunt. Missus inde nuncius ad cameram qui denunciet non staturum Senatum illius iudicio, qualecunque tandem fuerit. Exspeetamus ergo dum lusorium suum fulmen iaculentur. Cura obsecro ut Balliotus pecuniam mittat, unde Wendelino 6 ) satisfiat. Non possum nunc ulterius pergere. Saluta omnes fratres diligenter. 20. Aprilis 1539. 169. CALVINUS FARELLO. Calvinus tuus. Be rebus Genevensibus suoque ipsius reditu aliqua spes affulget sed nondum splendida. Neque magis est talis conditio Argentorati. Negotia germanica tarn politica quam ecclesiastica explanantur, Argentoratensium constantia laudatur. (Manu scripta non exstat. Typis expressa est Genev. p. 16, Laus. p. 32, Hanov. p. 35, Chouet p. 18, Amst. p. 9. — Anglice édita est. T. 1. p. 109.) Plus iam boni ab ista qualicunque concordia ') sperare incipio quam prius. Quoties reputabam quibuscum hominibus negotium nobis foret, simul quam lubricam ac fluidam eorum fidem toties experti essemus : inde colligebam nos ista quoque reconciliatione aut nihil, aut quam minimum profecisse. Ad quod leges utrinque positae, etiamsi nihil haberent maioris indignitatis, mihi tarnen non omnino probabantur. At nunc, si verum est quod narras, sollicitari ad defectionem duos illos, necessarium profecto erat, vel iniquis legibus inter nos transigendo, talibus malis occurrere. De firmiore autem constantia nonnullam spem concipio, quod quum fidem suam omnibus istic ecclesiis obligarint, validius tenentur, 5) ad S. Stephani, Annam de Schellenberg de qua vide Boehrich. II. IV. 6) Wendelinus Bihel, Bernardi filius, Theodosii pater, insigne typographorum genus, cuius initia Basileae et Hagenoae fuerant, donee Wendelinus prelum suum circiter a. 1530 Argentoratum iransportaret ibique inter alios Nostri et Sleidani editis operibus darum redderet. 169. 1) cum Genevensibus, Kirchhofer, Farel, II. 19. 22
- Page 330 and 331: 235 BPISTOLAE 135—137 236 notus e
- Page 332 and 333: 239 EPISTOLAE 137—139 240 mota re
- Page 334 and 335: 243 EPISTOLAE 139—140 244 *e qui
- Page 336 and 337: 247 EPISTOL. täte, nequitia, eiusm
- Page 338 and 339: 251 EPISTOLAE 139—140 252 (Archiv
- Page 340 and 341: 255 EPI8T0LAE 143-144 256 en vie ce
- Page 342 and 343: 259 Isaac ex prima uxore habet sobo
- Page 344 and 345: 263 BPISTOLAE 145—146 264 xieno s
- Page 346 and 347: 267 EPISTOLAB 145-147 268 primis il
- Page 348 and 349: 271 BPISTOLAB 147—148 272 trainct
- Page 350 and 351: 275 EPI8T0LAE 148-149 276 eorum man
- Page 352 and 353: 279 EPISTOLAE 149—150 280 ceret.
- Page 354 and 355: 283 EPISTC de mentir: ail a plu a n
- Page 356 and 357: 287 EPISTOK parfait ce de quoy vous
- Page 358 and 359: 291 ÈPISTOLÀE 153 292 aussi faut
- Page 360 and 361: 295 EPISTOLAE 153 296 tradition de
- Page 362 and 363: 299 EPISTOLAE 153 300 is cy dessus
- Page 364 and 365: 303 EPISTOLJ Suo Calvino quam caris
- Page 366 and 367: MDXXXIX. 156. CALVINUS PIGNAEO. Cat
- Page 368 and 369: 311 EPISTOLJ a Sodoma, neque in hor
- Page 370 and 371: 315 EPISTOLAE 158—159 316 muneri
- Page 372 and 373: 319 EPISTOLAE 159—162 320 sit, si
- Page 374 and 375: 323 EPISTOLAE 162 324 se nihildum p
- Page 376 and 377: 327 EPISTOLAE 162—164 328 fuit, q
- Page 378 and 379: 331 EPISTOLAE 164 — 166. 332 post
- Page 382 and 383: 339 EPISTOLAE 169—170 340 tfuarn
- Page 384 and 385: 343 EPISTOLAB 170—171 344 «iscws
- Page 386 and 387: 347 EPISTOLAE 171—175 348 Deus bo
- Page 388 and 389: 351 EPISTOLAE 175 352 (Arohetypum g
- Page 390 and 391: 355 EPISTOLAE 175—177 356 hoc acc
- Page 392 and 393: 359 BPISTOLAE 177—180 360 nal de
- Page 394 and 395: 363 EPISTOLAE 181—182 364 181. SI
- Page 396 and 397: 367 EPISTOLAE 182—184 368 Laur. V
- Page 398 and 399: 371 EPISTOLAE 185-187 372 185. OALV
- Page 400 and 401: 375 EPISTOLAE 187 376 multis mendia
- Page 402 and 403: 379 EPISTC impia non sunt et a vete
- Page 404 and 405: 383 EPISTOLAE 187 384 veritate de p
- Page 406 and 407: 387 EPISTOL. AE 187 388 Respondimus
- Page 408 and 409: 391 EPISTO JAE 187 392 «t vero stu
- Page 410 and 411: 395 EPISTOLAE 187—188 396 vel nos
- Page 412 and 413: 399 EPISTOLAE 188-191 400 quam in g
- Page 414 and 415: 403 EPISTOLAE 191—192 404 positam
- Page 416 and 417: 407 EPISTOL. dicto libello, atque i
- Page 418 and 419: 411 EPISTO put ipsius functi essemu
- Page 420 and 421: 415 EPISTOLAE 193 416 berius protul
- Page 422 and 423: 419 EPI8T0LAE 193—194 420 illic,
- Page 424 and 425: 423 EPISTC {Ex autographo Bibl. Gen
- Page 426 and 427: 427 EPISTOLAE 195 — 197 428 195.
- Page 428 and 429: 431 EPISTOLAE 197 — 199 432 tione
337 1539 APRIL. 338<br />
in Aphorismos mittito precor, vicissim missurus.<br />
Si quid ita tibi necessarium fueritv libellum de<br />
Morbis et symptomatibus ooiitto, non minus quam<br />
alii mihi necessarium ob praxim medicam, oui a<br />
quibusdam importune adigor incumbere, animo tandem<br />
invito. Sic omnibus usibus proximis nostris<br />
inservire cogimur et libenter facimus quantum suppetis.<br />
Valete. Tononii, ll.Aprilis 1539. Salutate<br />
omnes.<br />
168.<br />
OALVINUS FARELLO.<br />
Tester Ch . . . «)<br />
Multis negotiis obrutus raptim novissima tradit<br />
de conventu Francofordiensi deque rebus ecclesiasticis<br />
Argentoratensium.<br />
(Mann scripta non exstat. Impressa legitur Gen. p. 16, Laus.<br />
p. 31, HanoT. p. 34, Ohouet p. 18, Amst. p. 8. — Gallice in<br />
edit. Colon, p. 4. Anglice in edit. Edinb. T. T. p. 108.)<br />
Non memini hoc toto anno fuisse diom unum,<br />
quo magis obrutus fuerim variis negotiis. Nam<br />
quum hie nuncius voluerit prineipium libri mei secum<br />
auferre, circiter viginti folia relegere me oportuit.<br />
') Ad haec legendum fuit et concionandum, 2 )<br />
scribendao quaternao literae: transigenda quaedam<br />
controversia, s ) respondendum plus decern interpellatoribus.<br />
Excusabis ergo si et breviter et minus<br />
accurate scribo de omnibus rebus. Quid in conventu<br />
4 ) deliberatum fuerit, non prius intelligemus<br />
ad liquidum quam redierit Bucerus, quem ex eius<br />
literis exspeetamus ante Septem dies. Scripsit tarnen<br />
nobis nunquam se vidisse paratiore animo principes<br />
nostros ad evangelii defensionem. Certe Smalcaldiae<br />
facinus in re non magna ediderunt, quo prodiderunt<br />
animi sui magnitudinem. Erant enim illic impurae<br />
quaedam imagines, quas cum suis altaribus diruerunt.<br />
Sustulerunt etiam in coena elevationem, quam<br />
hactenus retinuerant. Eant nunc qui moderationes<br />
3) charta abscissa.<br />
168. 1) Hic liber non potest esse nisi Institutions recensio<br />
altera quam fortasse aliquis crediderit Galvinum Genevensi<br />
prelo destinasse. Nam de iam impressis foliis cum amico<br />
communicandis non dixisset se ea relegere debuisse antequam<br />
nuncio traderet. Attamen etiam simpliciter Farelli polerat<br />
iudicio submiitere opus manu scriptum iam tum Bihelio reservatum.<br />
Vide ep. seq.<br />
2) Plura de Calvini lectionibus aliisque laboribus Argentorati<br />
susceptis praebet Sturmii Antipappus IV. 1580. p. 20.<br />
3) Quotes fuerunt quae in coetu Gallorum de disciplina<br />
exortae sunt.<br />
4) Francofurdiensi.<br />
Calvini opera. Vol. X. P. II.<br />
nescio quas somniant, ad quas nos revocent. Hoc<br />
tibi volui in gustum praebere, ut intelligas eos<br />
procul abesse a trepidatione. Senatus quoque noster<br />
cordatum se praebet. Nuper Abbatissam, 5 ) quae<br />
dilapidare coeperat bona monasterii, in custodiam<br />
dedit. Camera imperii Episcopi rogatu earn dimitti<br />
iussit. Oontemptum est mandatum. Socii foederis<br />
factum approbarunt, et se causam recepturos testati<br />
sunt. Missus inde nuncius ad cameram qui denunciet<br />
non staturum Senatum illius iudicio, qualecunque<br />
tandem fuerit. Exspeetamus ergo dum<br />
lusorium suum fulmen iaculentur. Cura obsecro<br />
ut Balliotus pecuniam mittat, unde Wendelino 6 )<br />
satisfiat. Non possum nunc ulterius pergere. Saluta<br />
omnes fratres diligenter. 20. Aprilis 1539.<br />
169.<br />
CALVINUS FARELLO.<br />
Calvinus tuus.<br />
Be rebus Genevensibus suoque ipsius reditu aliqua<br />
spes affulget sed nondum splendida. Neque magis<br />
est talis conditio Argentorati. Negotia germanica tarn<br />
politica quam ecclesiastica explanantur, Argentoratensium<br />
constantia laudatur.<br />
(Manu scripta non exstat. Typis expressa est Genev. p. 16,<br />
Laus. p. 32, Hanov. p. 35, Chouet p. 18, Amst. p. 9. —<br />
Anglice édita est. T. 1. p. 109.)<br />
Plus iam boni ab ista qualicunque concordia ')<br />
sperare incipio quam prius. Quoties reputabam<br />
quibuscum hominibus negotium nobis foret, simul<br />
quam lubricam ac fluidam eorum fidem toties experti<br />
essemus : inde colligebam nos ista quoque reconciliatione<br />
aut nihil, aut quam minimum profecisse. Ad<br />
quod leges utrinque positae, etiamsi nihil haberent<br />
maioris indignitatis, mihi tarnen non omnino probabantur.<br />
At nunc, si verum est quod narras, sollicitari<br />
ad defectionem duos illos, necessarium profecto erat,<br />
vel iniquis legibus inter nos transigendo, talibus<br />
malis occurrere. De firmiore autem constantia nonnullam<br />
spem concipio, quod quum fidem suam<br />
omnibus istic ecclesiis obligarint, validius tenentur,<br />
5) ad S. Stephani, Annam de Schellenberg de qua vide<br />
Boehrich. II. IV.<br />
6) Wendelinus Bihel, Bernardi filius, Theodosii pater,<br />
insigne typographorum genus, cuius initia Basileae et Hagenoae<br />
fuerant, donee Wendelinus prelum suum circiter a. 1530<br />
Argentoratum iransportaret ibique inter alios Nostri et Sleidani<br />
editis operibus darum redderet.<br />
169. 1) cum Genevensibus, Kirchhofer, Farel, II. 19.<br />
22