volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE

325 1539 MART. 326
tinetur, erit ut in rebus adeo dissipatis tolerabilis
conditio. Aliqua et quidem iani magna spes est,
quod Principes coeperunt animum inclinare, civitates
autem rem cordi habent, quae vident ecclesiarum
suarum bona tarn misère dilapidari. De Basïlio
scripsit ad me Talearis, 6 ) ilium petij^se nuper Genevae
publicam disputationem, sed repulsam passum
esse: quod equidem libenter audio, no in gente
phis satis alioqui novitatis cupida falsa dogmata'
evulgentur, quibus refutandis nemo sese opponat.
Nunc ad secundam epistolam, 7 ) quam ab aenigmatibus
exordiris. Qui'sint enim illi excubitores,
ebriosi, fures, minime assequor, nisi apertius exposueris.
Proiude quaeso ut' mihi primis Uteris
edisseras. De ilia Comitis et Genani Jlegatione 8 )
nihil aliud potuit exspectari, quam ut irriti reverterentur.
Nescio an in fratribus tantum sit consilii,
quantum animi esse non dubito. Si Comitem sine
formula certa dimiserunt, mihi factum eorum penitus
improbatur : scis enim quid parère noverit ilia inanis
grayitatis affectatio. Feramus omnia tentari, ne
per nos stetisse videatur quominus ecclesiae melius
haberent. Abs te hoc iure postulare nequeunt, ut
ministerium eorum approbes, quos ecclesiasticae
censurae relinquendos nemo non videt. Sed yeris- '
simum est quod ais, omnes qui sibi male conscii
sunt nihil magis expetere, quam ut omnia in obscuro
demersa lateant, ne sua quoque foeditas detegatur.
In tantis involucris videndum quid possimus : caetera
Domino permittenda. Cuperem sane ut malorum
omnium sepulta esset memoria, quae citra noxam
retractari non possunt. Sed quid prodest, odia,
dissidia turn doctrinae turn animorum, obtrectationes,
caeteraque haec mala in ecclesiae visceribus conclusa
retineri, quae tandem in pessimum ulcus
erumpant? Optandum potius ut cum acerbitate
aliqua discutiantur, si aliter fieri non potest. Sed
quid yetat medium aliquod tenere, ut honor ministerio
nostro suus restituatur, remedium ecclesiae
illi miserae ac perditae adhibeatur, quae inter fratres
sunt offendicula tollantur, dissimulatis ac suppressis
malis, quae nihil opus est de integro exagitari?
Sunt enim quaedam vulnera, quae attactu magis
recrudescunt: quiete melius et oblivione sanantur.
Quid sibi obsecro vdlunt boni yiri, quibus hoc venit
in mentem, ut ego sine te redeam, qui tecum sum
eiectus? Ut in operis communicationem manum
praebeam iis, a quibus volo esse alienissimus, donee
ecclesiae satisfecerint? Sic enim rem instituunt ut
ex quatuor duo nobiscum remaneant, ut nullo ecclesiae
iudicio quasi per yeniam restitutus, locum sine
6) N. 132, not. 16.
7) deperditam.
8) Genevam puta, ad restituendas res. Titer is fuerit Comitum,
et quis Genanus, nescimus.
ulla autoritate teneam. Quid enim faciemus? unde
sumemus exordium, si res collapsas velimus instaurare?
Si yerbum fecero quod displicuerit, mox
silentium imperabunt. Sed nolo apud te haec et
similia stylo prosequi, quae melius ipse reputas
quam dici queant. Rursum si id procedit, fratrum
iurgia vix potero sustinere: summam enim solo
meo reditu confectam existimabunt. Proinde optarim
ut aliud potius quidvis agant ii qui hunc lapidem
moliuntur. Nihil enim quam magnam molestiam
mihi accersunt, idque frustra.
Ut promisi, breriter tibi perscribam. Statum
rerum Francfordiae hunc comperimus. Aderant e
domo Saxoniae Elector, eius frater, et nepos ex
Henrico, quern Mauritium yocant. Hi très in suo
comitatu habebant oquos quadringentos, Lantgravius
aecum totidem équités adduxerat: Luneburgensis
minore pompa. Aderat et Brandeburgensis iunior
frater Electoris, Brunsvicensis iunior, aliique très
quorum nomina non teneo. Hi omnes foederati:
caeteri qui in foedere continentur legatos miserant,
ut Rex Daniae, Dux Prussiae, aliique nonnulli.
De iis nihil mirum yidobatur quod domi remanserant,
quia rebus tarn dubiis ac periculosis proeul
abesse tutum illis non erat. Yerum nemo erat qui
non indigne aeeiperet, Wirtembergensem malle yenatione
sua et nescio quibus lusoriis oblectamentis
frui, quam consultationi intéresse, in qua et patria
eius, et caput fortasse agatur, quum biduo tantum.
abesset. Qui yolebant excusatum, dicebant non
dubitasse curam in reliquos reiieere, quibus negotium
cordi esse noyerat. A civitatibus primarii viri missi
fuerant. Primis deliberationibus bellum omnium,
suffragiis decernebatur, donec intervenerunt Electores
duo, Comes Palatinus, et Ioachimus Brandeburgensis,
cum Oaesaris uteris, et legato episcopo
Hispano, quem Londensem appellant. Principio
mandatum Caesaris exposuerunt, quo illis permittebatur
yel pacem vel inducias cum nostris pacisci,
quibus rationibus ac legibus optimum fore existimarent.
Deinde longa oratione ac yalidis argumentis
conati sunt animos ad pacem inflectere:
praoeipue tarnen caput hoc premebant, quod Turca
non quieturus sit, si videat Germaniam intestinis
bellis implicatam. Et iam aditum habet patefactum,
cum Walachias teneat, transitas illi a Polono ex
foedere debeatur. Ita ergo iam nunc Germaniae
imminet. Pacis conditiones ut nostri exeogitarent,
voluerunt. Si pax confici non posset, rogarunt ut
ad inducias decurreretur. Utriusque fides ac sinceritas
nostris est explorata. Nam Ioachimus in
causam evangelii omnino propensus est, Palatinus
non iniquus. Verum quia mandata quae ab
Hispania veniunt minus fidei habent, maluissent
rem ab Electoribus universis compositam, penes
quos summa in Imperio est potestas. Id impeditum.
21*