volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE

207 EPISTOLAl E 121—123 208
quibus promptem erat tollere si quid scrupuli exortum
esset. 16 ) Verum aliud fuit Cunzeni nostri consilium.
Nam clauculum illos submiBit'per insignem
quendam proditorem cui nomen est Petro Vandelio, n )
ne obscuris coniecturis putetis nos inniti. Perfidia
eius hac in parte manu tenetur: solus enim cum
Sebastiano descriptos habebat, et Vandelius ille apud
multos gloriose in via effutivit, se venenum nobis
letale ferre. Sane quo esset erga nos animo non potuit
dissimilare: nam in conventu fratrum Nidonii
habito sie loquutum aeeepimus: Deliberabat senatus
ut Genevam concederem ad restituendos istos expulsos
(sie enim ignominiose nuneupabat), sed potius
abdicarim me ministerio et patria cesserim,
quam ut illos iuvem a quibus scio me fuisse immaniter
traduetum. Haec est scilicet fides vobis et
ecclesiae Christi solenniter data, cuius fallendae
praereptam facultatem Cunzeno putabatis. |S ) Proinde
nunc tandem experimento crédite, non fuisse
vanum timorem quo sic apud TOS consternabamur,
ut ecclesiae autoritate aegerrime fuerimus induoti
a'd ingrediendum hunc labyrinthum. Iam vero defuneti
sumus. Iam vestro et piorum omnium iudicio
videmur satisfecisse, uteunque nil effecerimus,
nisi forte quod duplo aut triplo malum, quam antea,
deterius recruduit: nam quum eiectis principio nobis
Satan libidinose et illic et in tota Gallia triumpharet,
aecrevit tarnen ex ista repuisa non medioeris
praefidentia illi et eius membris. Incredibile est
quam licentiose et insolenter omni vitiorum genere
debacchentur illic impii, quam petülanter insultent
Christi servis, quam ferociter evangelio illudant,
quam importune modis omnibus insaniant: quae calamitas
eo nobis acerbior esse debet, quod ut disciplina,
quae illic medioeris nuper apparebat, cogebat
acerrimos religionis hostrae adversaries dare
Domino gloriam, ita furiosa ista omnium flagitiorum
patrandorum licentia pro loci celebritate in summum
evangelii ludibrium plus nimio erit speetabilis. Vae
illi per quem tale scandalum excitatum est. Vae
illis potius qui simili in scelestum hoc consilium
conspirarunt. Bona pars, etsi nos incolumes stare
cupiebat, quia tarnen non poterat consequi quod
appetebat, nisi exstineto veritatis lumine, non dubitavit
ea mercede servire perversae cupiditati. Cunzenus
quia nos evertere non poterat sine ecclesiae
ruina, non dubitavit illain nobisoum trahere : ac
16) Hie rem aliter narrare videtur quam ex textu instruetionis
(117 not. 4) factum fuisse collegeris. Cf. Böget
p. 105. Vide tarnen quae diximus de duplici textu eiusdem
mandaii Bernensis. Facile credideris artioulos istos tum demum
püblicari debuisse quum exsulibus aditus ad senatum et
populum patuisset ut se purgarent ipsi.
17) Petrus ille, minimus natu ex quatuor fratribus (N.
83) factionis anticalvinianae antesignanus.
18) Vide supra not. 4.
nostram quidem aedificationem videtur diruisse, hos
vero solidi in Domino consistimus ao melius etiam
consistemus, ubi ipse cum tota impiorum natione
corruet. Iam ecclesiam prorsus destitutam esse pastoribu8
praestiterit, quam a talibus proditoribus sub
pastorum larra latitantibus oecupari. Duo enim
sunt qui locum nostrum invaserunt, quorum alter
gardianas Pranciscanorum 19 ) quum esset inter evangelii
exordia, hostiliter semper repugnavit, doneo
Christum aliquando in uxoris forma contemplatus
est, quam simul atque habuit secum modis omnibus
corrupit. In ipso monachatu vixerat foedissime et
impurissime, et sine ulla non superstitione modo,
sed superstitionis simulatione. Proinde ne videatur
episcoporum ordine merito expugnandus, saepe clamât
in suggestu non requiri episcopum a Paulo qui
sine crimine lüerit, sed qui ineipiat esse, ubi primum
in earn dignitatem cooptatur. Ex quo nomen
evangelio dedit ita se gessit, ut omnibus appareat
pectus Dei timoré atque adeo religione omni prorsus
Tacunm. Alter, 20 ) quanquam est vaferrimus
in tegendis vitiis, adeo tarnen insigniter ac notabiliter
vitiosus est, ut non nisi peregrinis imponat.
Uterque vero quum sit indoctissimus nee ad cüeendum
modo sed etiam ad garriendum insulsissimus,
ambo tarnen insolentissime superbiunt. Nunc tertium
illis adiunetum referunt scortationis nuper insimulatum,
et iamiam convincendum, nisi paueorum
favore elapsus esset e iudicio. Neque maiore dexteritate
administrant officium, quam usurparunt. Eo
enim se ingesserunt fratribus totius provinciae partim
inconsultis partim reclamantibus, in eo quamvis
potius. personam 21 ) prae se ferunt quam, servorum
Christi. Verum nihil nobis magis dolet, quam
eorum tum inscitia, tum levitate, tum stoliditate,
ministerium prostitui ac proiiei. Nullus praeterit
dies quo non manifeste alieuius errati, aut a viris,
aut a mulieribus, interdum etiam a pueris notentur.
Sed iam festinatione tabellarii epistola nobis
de manibus excutitur. Valete, igitur, dilectissimi
nobis et inprimis observandi fratres, seriisque nobisoum
preeibus Dominum appellate ut mature exsurgat.
Fratres amantissimi vestri
Farellus et Calvinus.
Obte8tamur 22 ) vos fratres, caveatis ne huius
epistolae publicatio nobis sit fraudi. Familiarins
19) lac. Bernard, qui iam a. 1534 FareUi et Frumenti
collega fuerat, alioquin haud iniquo in Galvinum animo.
Vide eius ep. 6 febr. 1541.
20) Hunc et tertium infra designatum Henricum de la
Mare et Io. Morandum fuisse oportet.
21) Sana est lectio nee opus erat emendatione SimUri
qui addidit: mercenariorum. Sensus est: quamvis aliam personam,
(i. e. qualemcunque) quam personam servorum Christi.
22) Sequentia Calvini manu addita.