volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE

119 .BPISTOLAE 73—74 120
confession soit este adprouree en nostre congregation,
et nous predicants avoir ycelle ratiffiee. Oe
que ne ce 2 ) constera pas, ains le contraire que vous
et Pharel aves adoncq este consantent et accordant
de subsigne 3 ) la nostre faicte audict Basle, et vous
tenir dycelle dont nous esbaissons 4 ) que taches dy
contrevenir par tels propos, .vous prians vous en
voulloir deporter, aultrement scerons contrainct dy
pourveoir daultre remède. De Berne ce 13. daoust
1537.
L. et 0. de Berne. 5 )
74.
MINISTEI GENEVENSES TURICENSIBUS.
Apoïogetica retatio controversiae cum Cardio a
Càlvino in eum potissimum finem scripta ut a crimine
Arianismi se et cdllegas vindicaret.
(Ex autographo bibl. Genev. Cod. 106, fol. 9 item altero in
Archiv. Tnricens. Plut. VI. vol. 105, fol. 260. — Apographa
exstant in Arch. Bern. Epp. Tom. VI. p. 1. 12 et 17 et Tom.
VII. p. 216; in bibl. Genev. Cod. 145, fol. 1 et apud Simler
vol. 43. — Edidit Treohsel, Antitrin. I. 273 ex tribus prioribus
apographis Bernensibus quorum potiores variantes annota
vimas.
Ornatissimis viris et observandis in Christo
fratribus Tigurinae ecclesiaé ministris Tiguri l )
Gratia vobis et pax a Deo pâtre et Domino Iesu
Christo.
Fratres observandi. Quum nobis eas tui'bas
Carolus excitasset quarum rumor ipse omnes prope
Germaniae ecclesias commovit, etsi eas paulo post
exstinctum iri sperabamus, ut inanes prorsus erant
et ex frivolis duntaxat calumniis natae: ne quis
tarnen scrupus 2 ) bonorum virorum animis insideret,
operam quam licuerat dederamus, ut innocentia
2) se.
3) subsigner.
4) esbahissons (étonnons).
5) Le ton de cette missive diffère singulièrement de celui
de la déclaration du 7. juin (N. 63) et accuse un changement
notable dans la disposition des esprits à Berne à l'égard
des ministres Genevois. Aussi ceux-ci se hâtèrent-ils de se
rendre à Berne pour se mettre dans de meilleurs rapports
avec une puissance qui prétendoit alors à une espèce de patronage
politique sur l'Eglise de Genève. (Reg. du conseil
27. Sept. 1537. Böget, p. 56 suiv. Trechsel, I. 162. Kampschulte,
1. 298. — (L. et 0. L'advoyer et Conseil)
74. 1) Haec inscriptio ex Turicensi eaemplari repetita. Genevense
authenlicum simpliciter exhibet: Fratribus Tigurinis.
2) scmpulus T.
nostra vicinis ecclesiis testata foret. Neque dubium
nobis est quin confessionem ad vos 8 ) nostram adiuncta
brevi epistola Grynaeus, ut rogatus erat, ad
vos miserit, unde perspicere facile fuit quam iuste
ab ilia belua essemus impetiti. Verum quum esse
isthic quosdam audimus, qui non dissimulanter adhue
obmurmurent, ac nos moliri clancularium nescio
quid fremant, alios vero qui nostra improbitate
et petulantia impulsum fuisse Carolum causentur,
non pessimum alioqui hominem 4 ) ut tanta intempérie
Christi ecclesias perturbaret, utrumque, ut
res s ) se habeat, paucis perstringero visum fuit.
Nam ut totam historiam pluribus in praesens persequamur
per temporis angustias minime licet. Sod
enim quid morosis Ulis censoribus respondeamus,
qui in re tarn plana et expedita suspicionis materiam
quaerunt, non habemus. Quid enim sibi volunt?
Nos callide aliquid machinari obloquuntur:
sed unde vel 6 ) minimum eius vafritiei argumentum
colligunt? Siquidem in nostra confessione nihil
omissum nobis esse videtur quod tollendae suspicioni
conveniret, nihil ita obscure aut perplexe po-
8itum, quod tergiversation} s speciem praebeat. ^)
Carolus initio, qua 8 ) mordendi libidine aestuabat,
decern circiter locis earn impugnare conabatur, 9 ) et
sane iure suo id sibi sumere videbatur, quando I0 )
Sorbonistis satis est, ubi damnatum aliquid volunt,
plenis bùccis haereses et schism ata crcpare. Nostra
tarnen responsione deiectus et tot calumniarum conyictus
quod adversum nos verba fecerat, turpiter
pedem reduxit nee aliud in tota criminatione vitio
tandem nobis vertere ausus est, quam quod nomina
trinitatis et personarum nimium pertinaciter illio
tacerentur: deinde quod divinam Christi essentiam
a se ipsa esse asseramus. Sed quid priore illo cavillo
dilutius? Ab eiusmodi enim vocibus quam")
non abhorreainus, hinc liquet, quod liberum earum
usum in ecclesia constare semper voluimus, et confessionem
helveticam Basileae editam nobis piam
sanctamque videri pronunciavimus, '*) quae tamen
personarum mentionem continet. Tantum nolebamus
hoc tyrannidis exemplum in ecclesiam induci,
ut is haereticus haberetur qui non ad alterius
praescriptum loqueretur: quum ille contra strenue
31 ad vos om. T.
4) loco verbi huius T. habet: futurum.
5) utcunque res T.
6) vel om. T.
7) habeat T.
8) qui T.
9) Cf. T. VII. p. 317 8S.
10) quum T.
11) quod T.
12) Quam hac prima vice iam laudai, alias altissimo
silentio sepultam, scilicet Uteris senatus Bernensis (N. 73) mcnitus
et Turicenéibus omnem suspicionis praetextum praerepturus.